@ a g r iJou no.1 aanlyn tydskrif

Noord-KaapSuid-Vrystaat

Uitgawe 9 • November 2012

Konsortium-Merino vertelsuksesverhaal

Konsortium-Merino vertelsuksesverhaal

Meer mielies word geplantMeer mielies word geplantMeer mielies word geplantMeer mielies word geplantMeer mielies word geplantMeer mielies word geplant

Hoofberig: Volg reëls virHoofberig: Volg reëls virdieselterugbetalingsdieselterugbetalings

Hoofberig: Volg reëls virdieselterugbetalings

Hoofberig: Volg reëls virHoofberig: Volg reëls virdieselterugbetalingsdieselterugbetalings

Hoofberig: Volg reëls virdieselterugbetalings

Maak seker vanMaak seker vanmineraalregtemineraalregteop jou plaasop jou plaas

Maak seker vanmineraalregteop jou plaas

Maak seker vanMaak seker vanmineraalregtemineraalregteop jou plaasop jou plaas

Maak seker vanmineraalregteop jou plaas

Tupperware en Avan-produkte. Skakel Tania Wiid vir 'n katologus by 082 457 2708. Voorraad is ook

beskikbaar by Die Pershuis in Jacobsdal.

Wil jy graag jou dienste of produk adverteer? Advertensies soos hierde in die“Dit-en-dat”-afdeling kos R60.

Stuur u inligting na agriclive@mweb.co.za.

Wil jy graag van iets ontslae raak of is jy opsoek na ‘n winskopie? Advertensies soos

hierde in die “Koop-en-Verkoop”-afdeling kos R100 (foto ingesluit) en verskyn ook

op @agri se webwerf. Stuur u inligting na agriclive@mweb.co.za.

Wil u graag hier adverteer?

Skakel Clivé by 053 591 0761 /083 708 3974 of stuur e-pos aan

agriclive@mweb.co.za.

DES GNSSPM

G R A P H I C | W E B D E S I G N

DES GNSSPM

Stephan Vorster 082 655 3278 • stephan@spmdesigns.co.za • www.spmdesigns.co.za

• brochures• flyers • posters

• banners • stickers• web page design• e-mail stationery

• business cards• letterheads

• logo’s

Uitgawe 9: November 2012

@agriClivé Burger - Redakteur 083 708 3974 agriclive@mweb.co.za

Stephan Vorster - Grafiese ontwerperspmads@iburst.co.za

17 Ontwatering by kalwers kanmet elektroliete reggestel word

2 Redaksie

Oktober 2012 1

Voorbladfoto: Clivé Burger

3 @agri Dagboek

4 Alfa & Omega

4 Uit my Inbox

6 Boere moet hulself vergewis vanSARS dieselterugbetalingstelsel

8 Konsortium-Merino is 'n reusesuksesverhaal in die kleinveebedryf

16 Nuwe rekordprys virKonsortium-Merino-ram

18 Bioboost promosie

20 Aanvullende voeding: beginselster sprake by lekaanvulling

23 Agri SA voel sterk oorarbeidsaangeleenthede in landbou

24 Mineral rights - do theystill have value?

26 International team visited SA toevaluate veterinary services

32 How to save a wet cell phone

39 Monsanto bederf vroueop oggendontbyt

27 Produsente plant meermielies as in vorige seisoen

30 Wêreldkatoenpryse neem af

38 Wyle Christie se werk inWilliam Humphreys te sien

Die opinies wat deur persone in hierdie publikasie geopper word, is persoonlik en weerspieël nie noodwendig dié van die redaksie of medewerkers nie.

2 November 2012

ie ouderdom bring wysheid. Of so dink Dmens mos. Wil ons graag glo. Partykeer kom daar egter die wysste

woorde uit die mondjies van kleuters.

“Mamma, as mens steel, is jy mos 'n skelm!” En dan wonder ek daaroor as my vyfjarige eintlik sommer net my hart gesteel het.

“Mens moet mos mooi praat met oumense né.” Natuurlik, want hulle is gryse wyses – al wat ons nog oorhet van toe dinge nog anders was. Hier in ons land.

Want ja, ons kan dit nie miskyk of ontken nie. Dinge het verander. Radikaal. En soms is dit wys om net daarby aan te pas. Op te hou skop teen die prikkels. En dan beteken dit nie ons hoef alles wat in die Nuwe (?) Suid-Afrika gebeur net gelate te aanvaar nie.

Maar ja, ouderdom bring tog wysheid. Ons weet immers soos die jare vorder, dat niks vanself gebeur nie, dat alles nie altyd so rooskleurig is nie, dat alles nie altyd goed is nie. Daar kom dae wat mens terugverlang na die sorglose dae van kindwees – toe ma en pa sommer vir alles gesorg het. En ons almal veilig gevoel het.

Ek het eendag gelees: “Vir elke gryse wat doodgaan, brand daar 'n biblioteek af.” Is dit nie mooi nie? Ons oupas en oumas en ouers se wysheid kan geen geld ter wêreld koop nie. Want juis dit, maak ons ook wys. Wys vir die pad wat voorlê – al weet ons nie wat om elke hoek en draai vir ons wag nie.

Wat my egter bang maak is, gaan ek betyds al die kennis opdoen van die gryses in my lewe voordat hulle ook nie meer daar is nie. Daar is so veel stories wat verlore gaan gaan, nie net vir my nie, maar ook vir my nageslag. Ek wens hulle kon vir ons boeke nalaat met al die wyshede wat ons nog op ons paaie vorentoe gaan nodig kry.

Want ons leef in 'n onseker wêreld. Niemand weet wat die dag van môre inhou nie, maar

ons leef in goedertrou. Ons vertrou dat die besluite wat ons vandag neem, môre en oormôre vrugte sal afwerp. Ons moet dit glo.

En dit bring my soos gewoonlik ook by die boerdery. Ons boere moet daagliks groot besluite neem, besluite wat ook hul toekoms gaan beïnvloed. Besluite oor wat en wanneer om te plant, teen watter prys om te bemark, diere wat aangekoop moet word of nie, besluite rondom bestuurspraktyke, arbeiders. En elke besluit het 'n resultaat – nie altyd so positief nie, maar besluite moet geneem word.

Hoë kostes van petrol, elektrisiteit, implemente, arbeid, insette is aan die orde van die dag. Dit wat inkom, is nie altyd genoeg om alles te dek nie. Maar ons vertrou beter dae kom tog weer.

Suksesverhale is daar verseker. Lees gerus die artikel oor Konsortium-Merino wat die afgelope dekade en meer reeds hul merk in die Merino-bedryf gemaak het. Kanse is gewaag en wysheid is bekom deur kundiges. En vandag spog hierdie groep telers/lede met topprestasies en toppryse vir kwaliteit diere.

Ons lê in hierdie uitgawe klem op die veebedryf, so lees ook ander interessante artikels oor lekaanvullings en hulp met siektes by diere.

'n Besige tydperk lê vir meeste boere voor. Dit is oestyd, planttyd, bemarkingstyd. Vrouens beplan keurig voorbereide Kersetes en geskenke vir geliefdes. En o ja, kinders skryf reeds vir Kersvader briefies oor wat hulle graag vanjaar in hul kerskouse wil hê.

Ons gaan 'n tyd tegemoet waar ons weer met dankbaarheid moet erken dat ons geseënd is. En selfs net dit bring nuwe wysheid...

Groete tot ons weer gesels in ons Kersuitgawe.

Clivé

@agri

Sluitingsdatum vir die Desember 2012-uitgawe van @agri vir kopie, foto's en advertensiemateriaal: 25 November 2012.

Dorpe in die Noord-Kaap en Suid-Vrystaat word versoek om asseblief alle belangrike datums aan @agri deur te gee vir plasing. Stuur die inligting na

agriclive@mweb.co.za.

November 2012 3

November7 November Griekwastad. Griekwastad-Grootrivier boereverenigingafsluiting. 15:00Navrae: Joe Scholtz by 082 324 9600.

7 NovemberGriekwastad. Agri Hay landbou-unie se afsluiting. 14:30. Navrae: Joe Scholtz by 082 324 9600.

10 November Griekwastad. NG Kerk se gemeenskapsafsluiting.

13 NovemberDouglas. VLV. Opvoeding en kultuur, openbare sake, landbou en leefstyl. NG Kerksaal. 15:00. Navrae: Linzetta Smit by 053 298 1203 of 082 338 7326.

Desember2 Desember Griekwastad. Kerssangdiens 19:00 in NG Kerkgebou.

Die pad van diens

4 November 2012

Joh. 21:19 – “Volg My!”

Ooit gewonder wat Jesus eintlik bedoel het toe Hy daardie dag op die strand vir Petrus gesê het: “Laat my lammers wei” en “Pas my skape op!”? Dit was mos 'n opdrag om skaapwagter te wees. Vir ons dag se mense sê dit dus: ons moet na mekaar omsien; ons is mekaar se oppassers, se dienaars.

Ons moet mekaar dien met ons talente, vermoëns, krag en tyd. Om Christus te volg beteken om uit te kruip uit die kokonne waarin ons ons toegespin het, en in liefde by ander betrokke te raak.

Selfs al lê jou eie wonde nog vlak, soos met Petrus na sy verloëning van Jesus, kan jy ander se wonde begin verbind.

Jesus sê dit is volwassenheid: om hierdie pad van diens te loop, die pad van gewilligheid om jou te laat lei na 'n plek of situasie waar jy miskien liewer nie wil wees nie (21:18).

Dit is 'n pad wat, soos met Jesus, aan die kruis van selfverloëning sal eindig. Maar dis is 'n pad wat die Heilige Gees saam met ons loop. Hy kom bind ons hande, lei ons na Jesus Christus, en maak ons aan sy liefde vas (21:18). En as ons só geanker, so geborge, is in Jesus se liefde, kan ons onsself gee om te dien. Ons hoef nie eers beter, vromer, te word nie. Net so gebroke soos wat ons is, kan ons maar net daar wees vir ander.

Dit is ons roeping: nie om vir onsself naam te maak nie, maar om in nederigheid sy skape, sy mense, op te pas.

Hierdie pad van diens mag na 'n morbiede pad klink, maar mense wat die Gees toelaat om hulle te lei, ervaar 'n vrede en vreugde wat nêrens anders te kry is nie.

Hulle ontdek die hoofletter-Lewe!

Dankie dat ek in U liefde geanker kan wees. Gees van God, ek wil gaan waar U my lei, al kos dit wat. Amen

(Uit: God Maak Sin – Annes Nel {red})

Eendag lank gelede was daar 'n eiland waar al die gevoelens gebly het:

Blydskap Hartseer Kennis Liefde, , en .

Eendag word daar aangekondig dat die eiland waarop hulle woon, gaan sink. Inderhaas het almal hul bootjies voorberei om die eiland te verlaat.

Liefde wou vasbyt tot op die laaste want sy wou dit nie graag verlaat totdat sy doodseker was dit gaan wel vergaan nie. Terwyl die eiland besig was om weg te sink, besluit sy sal moet vra vir hulp. Liefde

Rykdom het verby gevaar in ‘n luukse boot. Liefde vra, " , kan jy my asseblief saam met jou neem?" RykdomRykdom antwoord, "Nee, ek kan nie. Daar is baie goud en silwer op my boot en nie nog plek vir jou ook nie."

Liefde Ydelheid besluit om vir te vra terwyl dié in 'n pragtige boot verby vaar. antwoord: "Jammer Ydelheid Liefde ek kan nie want jy is al sopnat en kan dalk my boot beskadig."

Hartseer Liefde was ook in die omgewing en besluit om vir dit te vra. antwoord "Ag... , ek is Hartseer Liefdeso hartseer dat ek liewer alleen wil wees!"

Blydskap Liefde kom ook verby gevaar, maar sy was so bly dat sy nie eers gehoor het toe haar vra Liefdenie.

Skielik, was daar 'n stem agter , "Kom , ek Liefde Liefdesal jou neem." Dit was 'n . het so bejaarde Liefde geseënd gevoel en was so oorstelp van vreugde dat sy skoon vergeet het om die se naam te vra. bejaarde

Toe hulle aan wal kom het die sy eie koers bejaarde ingeslaan. besef hoeveel sy verskuldig is aan Liefde die bejaarde en vra vir , "Wie het my gehelp?" Kennis "Dit was ", antwoord . " ?", vra Tyd Kennis Tyd Liefde."Maar hoekom het my gehelp?" Tyd

Kennis glimlag met 'n trek van diepe wysheid en antwoord: Omdat, slegs Tyd in staat is om te verstaan hoe belangrik Liefde is!

R30

@ a g r i Noord-KaapSuid-Vrystaat

www.leesagri.spmdesigns.co.za

G A S T E H U I S EAdverteer jou gastehuis!Veenwouden Gastehuis, Jacobsdal: Egte, plattelandse atmosfeer en vriendelikheid. Skakel Miranda van der Walt by 083 7090 688 of 053 591 0757 (ná 15:00)

Veenwouden Gastehuis, JacobsdalEgte, plattelandse atmosfeer en vriendelikheid. Skakel Miranda van der Walt by 083 7090 688of 053 591 0757 (ná 15:00). Ervaar die platteland, sonder enige pretensies, net soos dit is.

R60

R15001/8ste blad advertensie+ link na volbladpdf-advertensie in beide tydskrif en op@agri se webwerf.

Vir enige navrae kontak Clivé Burger by053 591 0761, 083 708 3974, stuur ‘n faks na

086 502 3941 of e-pos na agriclive@mweb.co.za.

R2500

Het jou gastehuisal sy eie webwerf?In vandag se tyd kan jy dit niebekostig om nie een te hê nie!

Stephan VorsterGraphic / Web Designstephan spmdesigns@ .co.za

spmdesignswww. .co.za

DES GNSSPM

DES GNSSPM

082 655 3278

6 November 2012

Boere moet hulself vergewis vanSARS dieselterugbetalingstelsel

oere wat oningelig of onkundig was oor die presiese Bstappe om te volg wat betref die dieselterugbetaling-stelsel, sal hulle nou moet vergewis van die feite en wat

die vereistes rondom dit is, want SARS sal nie weer in die vervolg enigiemand tegemoet kom as dit by terugbetalings kom nie.

Luidens 'n verklaring deur Agri SA het dié organisasie vroeg in November met senior personeel vergader in verband met die dieselterugbetalingstelsel en die probleme verbandhoudend met oudits, administrasie en boetes wat tans daarmee in die landbousektor ondervind word.

Oudits wat in sommige provinsies gedoen is, het getoon dat eisers in verskeie gevalle nie volledig voldoen het aan die riglyne en wetlike vereistes in terme van die Doeane en Aksyns Wet (Wet 91 van 1964) nie. Die betrokke wet vereis onder meer dat logboeke vir elke voertuig wat hierdie “plaasdiesel” gebruik, bygehou moet word. Dit wil voorkom asof onkundigheid in die meeste gevalle die rede was en dat die eisers totaal onbewus was van die noodsaak vir die byhou van logboeke. Dit blyk ook dat handleidings wat op 'n jaarlikse basis versprei is nie by almal uitgekom het nie. Boere was klaarblyklik onder die indruk dat die 80% terugeisbaarheid die byhou van logboeke onnodig gemaak het.

Agri SA se vergadering met SARS was juis om 'n aanvaarbare metode te vind om diegene wat nou gekonfronteer word met die terugeis van reeds uitbetaalde terugbetalings en/of boetes by te staan. Daar is spesifiek versoek dat SARS en die betrokke ouditspanne alternatiewe inligting soos bedryfstakbegrotings en finansiële ontledings deur byvoorbeeld landboubesighede sal aanvaar as voldoende plaasvervangende inligting vir logboeke.

Dit is ook genoem dat boere se aandag die afgelope jaar herhaaldelik daarop gevestig was dat daar voldoen moet word

aan die betrokke administratiewe vereistes van die dieselterugbetalingstelsel. Agri SA sê hulle het in April 2012 die Verwysingsgids vir dieselterugbetalings, wat deur SARS gepubliseer word, na hul affiliasies gesirkuleer. Die vereistes waaraan voldoen word, word volledig in hierdie gids uiteengesit.

SARS is egter versoek om boere in die 2012/13-belastingjaar toe te laat om die betrokke administratiewe praktyke in plek te plaas wat oudits in die toekoms meer doeltreffend sal ondersteun. Dit is daarom van uiterste belang dat alle boere hiervan moet kennis neem, want SARS sal duidelik aandring op die volledige toepassing van die letter van die wet ná hierdie jaar.

Alhoewel daar nie 'n pro forma vir die logboeke bestaan nie, is dit nodig dat dieselaanwending per voertuig wel deeglik aangetoon word. SARS is ook versoek om werkswinkels hieroor in die onderskeie provinsies te oorweeg waarmee Agri SA en sy affiliasies behulpsaam sal wees.

Alhoewel daar nou gepoog word om 'n bevredigende reëling met betrekking tot probleme wat tans ervaar word met SARS te tref, was dit duidelik dat moontlike vergunnings moeilik in die toekoms herhaal sal word. Dit is van uiterste belang dat affiliasies van Agri SA alles in werking moet stel om die wetsvereistes rakende die terugbetalingstelsel onder alle boere se aandag sal bring met die ernstige beroep dat daar in die huidige belastingjaar volledig daaraan voldoen moet word.

'n Volledige voorlegging met voorstelle sal aan SARS voorsien word om so gou moontlik 'n werkbare oplossing te vind. Hoewel SARS met Agri SA en Graan SA in gesprek is, is dit belangrik vir individuele eisers wat reeds geoudit en aangeslaan is vir terugbetalings en/of boetes om die korrekte beswaar- en appèlprosedures te volg om sodoende hulle belange te beskerm.

Clivé Burger, redakteur

Konsortium-Merino is 'n reusesuksesverhaal in die kleinveebedryf

Clivé Burger, redakteur

Wie het gesê geselsies rondom braaivleisvure kan nie lei tot groot, baie gróót, dinge nie? Dit is juis tydens 'n kuier

met 'n vleisie oor die kole wat 'n unieke vennoot-skap tussen vier Merino-telers van Victoria-Wes begin is.

Konsortium-Merino is vir die meeste boere in die kleinveebedryf reeds 'n baie bekende naam. Die Konsortium is in 1996 gestig en het die laaste bykans twee dekades net van krag tot krag gegaan.

Wie en wat is Konsortium-Merino?

Madelaine van Heerden van Victoria-Wes, vrou van Gawie, een van die stigterslede, hanteer Konsortium-Merino se bemarking en media. Sy sê hulle sien hulself as baanbrekers in die Merino-bedryf wat buite die “boks” dink. Konsortium-Merino is die enigste boerbeheerde kleinveehandelsmerk in die land en spog met 130 boerelede en meer as 200 000 produserende ooie.

Konsortium-Merino is ook die eerste en enigste stoetery in Suid-Afrika om sy eie skaap- en woldeskundiges aan te stel om waarde tot die besighede van hul boere te voeg. Die raadgewers staan boere by rakende hul ooiseleksie, keuse van ramme en kuddebestuur. “Hulle moet die handelsmerk op ons boere se plase beskerm tot voordeel van almal in die groep”, sê Madelaine.

As 'n mens terugkyk oor die suksesse wat Konsortium-Merino al tot dusver bereik het, is dit duidelik dat Gawie (van Heerden) van Dombieters-fontein Merino's, John Luscombe van Grove Merino's, Vetties Esterhuizen van Victoria Merino's en Lukie Erasmus van Brandewynskuil die regte idee gehad het toe hulle destyds ooreengekom om hul top stoetramme te verpoel. Dit was die begin van 'n suksesverhaal wat reeds talle van Suid-Afrika se silwer en goue meriete vaars opgelewer het en die rekords vandag steeds laat spat.

Wat dus aanvanklik begin het as 'n ramveiling tussen vier telers, het gegroei tot 'n gevestigde handelsmerk.

Konsortium-Merino het in 2001 met vier telers en 78 ramme op hul eerste produksieviling afgeskop. In 2002 het Phil van der Merwe, ná 42 jaar as skaap- en woldeskundige in diens van BKB, sy tuig neergelê en hom as vyfde teler by die span aangesluit. Onder leiding van Phil, hul stoetraad-gewer en 'n legende in die plaaslike bedryf, jaag díe span Merino-telers hul teeldoelwit van 'n groot karkas met fynwol van gehalte met ywer en entoesiasme na.

“Vandag verkoop die groep die meeste ramme op amptelike veilings in Suid-Afrika en het die SA rekordomset vir 'n Merino-ramveiling reeds agt keer verbeter. As uitvloeisel van hul groei en strewe na uitnemendheid is die Konsortium-Merino Maat-skappy in Mei 2005 deur Johan Luscombe en Gawie en sy broer, Willouw, begin.”

Wanneer mens egter met 'n lid van die Konsortium-span begin gesels, vind jy baie gou uit dat hul

November 2012 9

Gawie van Heerden, stigterslid.

10 November 2012

passie en entoesiasme vir hul Merino's aansteeklik is. Hierdie passie vir wat hulle doen en 'n goeie besigheidsplan, toewyding en integriteit is die bestanddele van 'n wenresep. Die groep het visie en fokus op die verbetering van die Konsortium-Merino-tipe asook die uitbouing van hul handels-merk om groei en goeie geld vir almal in die Konsortium-familie te verseker.

Mens kan jouself egter afvra, nadat die planne gemaak is en die drome gedroom is, wat vorm dan die dryf agter só idee? Madelaine antwoord en sê toe die vier ramtelers in 2001 vir die eerste keer saam veiling gehou het, het niemand voorsien dat dit sou groei tot wat Konsortium-Merino vandag is nie. Die droom om uiteindelik 'n handelsmerk te vestig wat kwaliteit wol, vleis en velle plaaslik en aan die buiteland verskaf, is gebore en planne is beraam om die doelwitte te bereik.

“Lede van Konsortium-Merino roei om meer en beter wol en vleis te produseer, maar sodra dit by die plaashek uitry, voeg iemand anders waarde toe en maak die geld. Die boere in die opemark bloei.” Al hoe ons dit kan stop, is om groot hoeveelhede van gehalte op kontrakbasis te lewer, aldus Gawie. Hy meen Konsortium-Merino is gerat om die boer en/of produseerder van 'n prysnemer in 'n prysvormer te verander.

Hoe lyk die Konsortium-Merino skaap?

“Ons skaaptipe = fondasie vir Konsortium-Merino se sukses. Oor die jare heen het die Konsortium-Merino-telers weggebreek van die tradisionele plooi-Merino's deur die natuur as vernaamste klasser in te span. Hul het 'n tipe skaap geteel wat lyk soos Moeder Natuur dit wil hê.

Die resultaat was 'n groter, gladder Merino met 'n oop gesig en ligter onderlyne, wat op natuurlike veld presteer.”

Die dubbeldoel-skaap spog met 'n groot karkas en lang, medium- tot fynwol van gehalte. Die Konsortium-Merino is bekend vir sy groei, dit is vrugbaar en pas landwyd aan.

Die telers selekteer doelgerig vir vrugbaarheid. 'n Ooi wat nie 'n lam kraal toe bring nie, word geprul. Vanweë hul goeie aanwas word selfs jong ooie wat 'n lamtyd oorslaan, uitgeskot. Die stoetlammers word op speenouderdom geweeg en op jaar-ouderdom aan prestasietoetsing onderwerp.

Wol- en groeiprestasie-indekse, tesame met 'n streng hand-oog-keuring, verseker oordeelkundige ooi-seleksie wat die fondament van hul sukses is, verduidelik Madelaine.

Telers

Oor die jare het die getal boere wat by Konsortium-Merino aangesluit het tot 'n allemintige 130 gegroei. En tussen hulle is daar reeds meer as 200 000 produserende Merino-ooie. Die lede kom vanoor die land – vanaf Philadelphia in die Wes-Kaap, Loxton in die Karoo, Hofmeyr in die Oos-Kaap tot Dewets-dorp in die Vrystaat.

Die meeste van die boere/lede is in die Oos-Kaap, Karoo en Suid-Vrystaat. Dit sluit dorpe in soos Cradock, Hofmeyr, Graaff-Reinet, Stutterheim, Elliot, Tarkastad, Dordrecht, Wesselsbron, Springfontein, Bethulie, Dewetsdorp, Reddersburg, Edenburg, Luckhoff, Victoria-Wes, Loxton, Murraysburg, Richmond, Britstown en Philadelphia.

“Elkeen van Konsortium se ingetekende boere is deel van die groter prentjie - 'n onmisbare stukkie van die Konsortium-legkaart. Daarom is ons trefsin ook so gepas: ”Saam bied ons meer..."

Die ramtelers bestaan uit die aanvanklike vier stoete (stigterslede) en Phil van der Merwe asook van die lede wat sedert die begin uit Konsortium-Merino teel en aan die teelbeleid voldoen. Sowat 16 Konsortium-Merino-stoeterye het vanjaar ramme geteel vir verkope op die ses veilings wat gehou is. Die stoetboere volg dieselfde teelbeleid en net hul beste ramlammers word vir prestasietoetsing geselekteer. Net 20% en minder van elke teler se ramlam-oes word op die veilings verkoop. Só word gehalte gewaarborg. Die ramme moet op natuurlike veld presteer en word deur die natuur en spesialis skaapraadgewers geklas, verduidelik Madelaine.

Hoe word jy 'n lid?

Konsortium-Merino glo in die vryemark. Die boere/lede sluit vrywillig aan. Lede betaal jaarliks 'n lidmaatskapfooi van R6 per produserende ooi en die kontrak word jaarliks hernu. Die boere word egter nie verplig om deur Konsortium-Merino hul wol te bemark, ramme te koop of hul skaap-raadgewers te gebruik nie. Ondervinding oor die jare het egter geleer dat boere wat wel Konsortium-Merino-ramme koop se vordering (wolkwaliteit, groei, karkas) só veel vinniger is om by die Konsortium-tipe/handelsmerk uit te kom.

Ramtelers word egter gekeur en hul stoetooie moet ambassadeurs wees vir die Konsortium-Merino-tipe en ook aan die standaarde voldoen. Sulke boere gebruik ook uitsluitlik Konsortium-Merino-stoetramme.

Wat is die voordele vir die lid/boer?

Teen 'n jaarlikse fooi van net R6 per ooi verskaf die Konsortium-Merino Maatskappy 'n uitgebreide diens en veiligheidsnet aan sy boere. Dit sluit onder meer in: top Merino-genetika; ‘n korting van 10% per ram op alle

Konsortium-Merino-ramme aangekoop; Konsortium-kundigheid en bystand by

ooiseleksie, die keur van ramme en bestuur van skaapkuddes;

toesig oor kuddes se vordering deur 'n eenvoudige rekenaarmodel, wat die prestasie van kuddes meet sodat boere weet hoe hulle verbeter;

‘n handelsmerk van hoë gehalte wat 'n premie vir sy produkte (wol, vleis, velle) verdien;

die bemarking van goedgekeurde ooie onder

die Konsortium-handelsmerk; die bemarking van wol onder die handelsmerk; die bemarking van vleis onder die handelsmerk;

en die geleentheid om ramme en boer-ooie (onder

die handelsmerk) op Konsortium-Merino-veilings te verkoop.

Wie bestuur Konsortium-Merino?

Konsortium-Merino se bestuur bestaan uit Braam Coetzee (besturende direkteur), Gawie van Heerden (teler en direkteur: openbare betrekkinge), John Luscombe (teler en direkteur: buitelandse sake), Madelaine van Heerden (bestuurder: media en bemarking).

Konsortium Holdings se direksie is Braam, Gawie, John, almal uitvoerende direkteure, dr. Kobus Laubscher, Tiny van Schalkwyk en Dean Richards, nie-uitvoerende direkteure.

Konsortium-Merino het 'n duidelike visie vir die pad vorentoe: hulle wil die Konsortium-Merino- handelsmerk só vestig dat díe top Merino en sy produkte van gehalte wêreldwyd in aanvraag is.

November 2012 11

Madelaine wys hier ‘n K-M produk - ‘n egte wolbaadjie.

12 November 2012

“In die lig van die landbouprentjie wat in Suid-Afrika aan die verander is, moes ons herbesin of dit genoeg is om te verseker dat ons oor 20 jaar nog relevant gaan wees of dan nou deel gaan wees van die handvol boere wat hul voorspel dan oor gaan wees.

“Grond raak skaarser en die wêreld se behoefte na voedsel groei. Konsortium-Merino probeer dié uitdaging aanspreek en daarom is Konsortium Holdings in die lewe geroep.

Waarheen beweeg Konsortium-Merino?

Konsortium-Merino het die handelsmerk, gehalte en die vraag geskep, maar kan nie genoeg aan die markte (plaaslik en in die buiteland) voorsien nie. Juis oor hierdie rede is 'n houermaatskappy gestig en word aandele uitgereik. Die kapitale inspuiting gaan dit moontlik maak om meer vee/grond te huur/koop sodat hulle op kontrakbasis kan lewer, premies verdien, en effektiewer kan aankoop wat weer kostebesparings meebring.

Die Konsortium Holdings-model is pasmaak vir voedselsekuriteit, want die wêreld soek na voertuie om kwaliteit kos vir die mensdom te produseer. Konsortium Holdings het die volgende meetbare doelwitte gestel:

· Landbougrond te bekom (huur en/of koop)· Teen 2022 met 500 000 ooie te boer· Die Konsortium-Merino handelsmerk en

mark te ontwikkel· 20% van die Suid-Afrikaanse wol te

produseer

“Binne die Konsortium-Merino-groep gaan die kapitale inspuiting (verkry deur die verkoop van aandele) geleenthede vir ons lede skep: klein boere

kan eenhede vir ons bestuur, boere wat wil aftree sal hul grond/vee aan Konsortium-Merino kan verhuur, ens.

“Die groter prentjie sluit sosiale ontwikkeling in wat behels 'n werkerstrust vir ons lede wat swartbemagtiging gaan moontlik maak, boere gaan help om hul beter in die Suid-Afrikaanse landbou-omgewing te posisioneer en geleenthede vir hul plaaswerkers gaan skep. “

Daar word net gewag op goedkeuring en registrasie voordat die beleggingsprospektus versprei gaan word. Vergaderings is reeds in Oktober begin hou en sal in November voortgaan om belangstellendes landwyd oor die beleggingsgeleentheid in te lig.

“Ons is 'n voorstander van die vryemark en wil nie ons lede voorsê oor waar hul hul moet produkte verkoop nie. Die boere bemark waar hul die meeste geld kan kry en gebruik Konsortium-Merino dikwels as instrument om beter pryse te beding. Konsortium-Merino moet dus self groot genoeg boer om wol, vleis en velle op kontrakbasis aan die mark te voorsien. Ons moet groei in ons Konsortium-Merino skaapgetalle. Gegewe die kapitale inspuiting deur beleggers is Konsortium-Merino gerat om vandag se boer van 'n prysnemer in 'n prysvormer te verander. “

Suksesse - plaaslik en internasionaal

“Die hoeksteen van ons sukses is top genetika. Min boere kan hier met ons kompeteer, vanweë ons groot genepoel. Konsortium se wol word bemark in plaaslik vervaardigde wolsakke wat werk skep en minder nylon gebruik. Konsortium-Merino se wolsak, met die KM handelsmerk op, het nie net identiteit aan ons wol verleen nie. Die goedkoper

2011 se Vrystaat Cheetahs is elk uitgerus met ‘n Konsortium-Merino-wolbaadjie.

prys het behoorlik die rooikat in die skaapkraal losgelaat. Dit is in Mei 2009 teen sowat R40 goedkoper as die makelaars s'n aan ons boere verskaf.”

Madelaine sê mediadekking oor die goedkoper sak het die makelaars genoop om hul pryse (van hul ingevoerde sakke) te verlaag. As ons in ag neem dat sowat 300 000 sakke per jaar verkoop word @ R40 goedkoper per sak, het Konsortium se inisiatief wolboere landswyd bykans R12 miljoen gespaar.

“Konsortium-Merino het 'n ver pad gestap om plaaslik en in die buiteland 'n vraag na die Konsortium-Merino-handelsmerk te skep. Ons wolbemarking in Frankryk, Italië, China en Japan het die afgelope twee jaar vrugte afgewerp. Die vraag is reeds daar, maar ons kan nie genoeg wol lewer om dit te voed nie. Vanuit Frankryk alleen het SMZA die wolseisoen 'n bestelling gekry vir 250 ton uitsluitlik Konsortium-Merino-wol.”

Verder het Konsortium-Merino 'n ooreenkoms met die MPM-groep (Multi Purpose Merino) van

Australië gesluit, waarvolgens bevrugte embrio's na Australië uitgevoer is.

Konsortium-Merino spog met hul eie wolproduk naamlik die Konsortium-Merino wolbaadjie. Van sheep to shop is dit die enigste 100% Trots Suid-Afrikaanse wolbaadjie in die land, want die wol word deur Konsortium-Merino boere geproduseer, deur SMZA in Uitenhage gewas en gekam, die lap deur Hextex in Worcester geweef en die baadjies deur House of Monatic in Kaapstad gemaak.

Madelaine is nie net verantwoordelik vir die bemarking van hul veilings nie, maar moet ook sorg dat die wêreld van Konsortium-Merino weet.

Veilings

Konsortium-Merino se veilings word gekenmerk deur 'n professionele aanbieding, volledige prestasietoetsdata en BLUP-syfers en boonop is 'n gesellige atmosfeer en heerlike kos op die koop toe. Sowat 150 van die beste ramme word op die tradisionele manier in die skeerhok aangebied (hulle

Konsortium

Ramme verkoop

Gemid Hoogste

R1 000

R3 100

R5 100

R7 100

R10 100

R15 000+

veiling

prys

Prys

tot

Tot

tot

tot

tot

R3 000

R5 000

R7 000

R10 000

R15 000

Feb’2001

78

R 2 927

R 12 200

60

6

6

3

3

0Feb’2002

116

R 3 450

R 10 200

53

49

11

2

1

0Sept’2002

90

R 3 661

R 17 000

48

34

2

2

1

3Feb’2003

123

R 3 919

R 33 000

63

43

8

2

5

2Sept’2003

131

R 4 314

R 20 000

33

75

16

3

2

2Feb’2004

133

R 4 314

R 18 000

51

47

23

7

2

3Sep’2004

153

R 4 790

R 20 500

31

90

17

7

6

2Feb’2005

161

R 3 106

R 27 000

105

35

13

4

1

3Sep’ 2005

131

R 4 958

R 30 000

26

64

31

3

3

4Feb’2006

163

R 4 702

R 46 000

49

81

18

10

2

3Sep’2006

144

R 6 093

R 20 000

3

74

33

23

7

4Feb’2007

199

R 5 613

R 36 000

31

85

53

17

7

6Sep’2007

187

R 6 763

R 40 000

10

51

81

27

12

6Feb’2008

201

R 6 883

R 31 000

31

43

59

44

13

11Sep'2008

193

R 7 333

R 38 000

4

50

59

46

32

2Feb'2009

311

R 5 050

R 26 000

111

129

45

11

12

3Sep'2009

310

R 5 199

R 34 000

52

139

74

34

6

5Feb'2010

278

R 5 068

R 20 000

74

115

46

29

9

5Sep'2010

314

R 4 870

R 40 000

124

90

58

28

9

5Feb'2011

262

R 4 981

R 26 000

109

85

26

24

8

10

Sep'2011

214

R 6 633

R 40 000

31 77

36

43

16

11

Feb'2012

298

R 5 479

R 47 000

89 75

85

30

11

8

Sep'2012

285

R 6 272

R 54 000

61 97

42

57

22

6

4475

R 5 263

R 46 000

1249

1634

842

456

190

104

November 2012 13

Veilingsuitslae vanaf 2001 tot 2012.

gaan gewoonlik die groot pryse), en 'n verdere sowat 150+ ramme en meer word in groepe van 2, 3, 5 volgens die Aussie's se Helmsman-manier aangebied. Die 150+ ramme op die Helmsman-veiling verseker dat die kuddeboer, wat baie ramme teen 'n beperkte begroting moet koop, sy bakkie kan vol laai. Daar word dus vir elke koper 'n geleentheid geskep.

In Februarie 2013 word Konsortium-Merino se 24ste produksieveiling aangebied. Jaarliks word 'n veiling saam met Marlow Landbouskool in Cradock aangebied en word drie Konsortium-Merino satellietveilings op Steynsburg, by die Gariepdam en op Dordrecht aangebied. Net vanjaar is bykans 800 ramme onder die KM-vaandel verkoop.

Konsortium-Merino het op sy 23ste produksieveiling vir die agtste keer 'n nuwe SA rekordomset vir 'n Merino-ramveiling opgestel. Altesaam 285 ramme is teen gemiddeld R6 272 vir 'n nuwe rekordomset van R1 787 600 verkoop.

Die groep het op 21 Februarie 2007, op hul 12de produksieveiling, vir die eerste keer die SA rekordomset vir 'n Merino-ramveiling verbeter. Hul omset van R1 117 150 was destyds net die tweede in die geskiedenis van Merino-ramveilings wat deur die R1 miljoen-kerf kon breek. Die vorige hoogste was R1 053 050 in 1989 toe 247 ramme van 46 telers teen 'n gemiddelde prys van R4 263 verkoop is. Sedertdien het Konsortium-Merino die rekord ses keer in 'n ry verbeter: Februarie 2007, September 2007, Februarie 2008, September 2008, Februarie 2009 en September 2009. Die sewende keer was in Februarie 2012 met 'n nuwe rekordomset van R 1 632 650.

Op die 23ste veiling op 6 September vanjaar op die plaas Dombietersfontein, Victoria-Wes, het 'n omset van R1 787 600 die rekordboeke weer eens geskud. Konsortium-Merino hou ook die rekord vir

die meeste ramme nog op 'n Merino-veiling verkoop. Dit is 314 ramme wat die groep in September 2010 verkoop het.

Verbintenisse met ander rolspelers

Danksy die samewerkingsooreenkoms wat Konsortium-Merino in 2009 met Segard Masurel Suid-Afrika (SMZA) gesluit het, is alternatiewe bemarkingskanale vir hul boere se wol beding wat aan hul keuses bied, hul bemarkingskostes sny en 'n premie vir hul wol verdien. Boere wat die afgelope wolseisoen hul wol deur SMZA bemark het, het R2,2 miljoen aan bemarkingskommissie gespaar. SMZA hef geen baalhanteringsfooi nie. Die R43 wat produsente per baal by SMZA spaar, het 'n verdere R785 000 in boere se sakke teruggeploeg. Dit is 'n besparing van bykans R3 miljoen aan wolbemarkingskoste.

Konsortium-Merino loop ook sedert sy eerste veiling 'n pad met Merial (Ivomec), saam met MSD (MultivaxP) is hul vandag ons hoofborge en Konsortium-Merino onderskryf die twee maatskappye se produkte.

In 2011 is die Cheetahs-rugbyspan van die Vrystaat en sy bestuur in Konsortium-Merino-wolbaadjies uitgedos. Baie van die Konsortium-boere is Cheetah-ondersteuners en “hul wol is nou in hul helde se baadjies”.

“Die Vrystaatspan pas by die Konsortium-Merino se beeld van 'n klein groep manne met passie en potensiaal, wat op hul terrein 'n reuse-verskil maak. Hulle het visie, veggees en is lojaal – sout van die aarde en trots Suid-Afrikaans”, sê Madelaine.

14 November 2012

Wat hou dit vir die verbruiker in?

Konsortium-Merino produseer sy produkte omgewingsvriendelik en onderskryf die NWKV (Nasionale Wolkwekersvereniging) se Code of Best Practices. Die verbruiker kan dus verseker wees van kwaliteit vleis en wol, wat in harmonie met Moeder Natuur gelewer word.

Die groep se droom is om by alle aspekte van die waardeketting (gate to plate/sheep to shop) betrokke te raak en so meer geld vir sy boere te verdien, maar ook waarde vir geld aan die verbruiker te verseker.

Agter die skerms

Dit is baie duidelik dat Konsortium-Merino 100% aandag en insette verg en dit doen die groep met

oorgawe, maar daar is darem ook so nou en dan tyd vir die Van Heerden-gesin om bietjie te rus.

Gawie is reeds die vyfde geslag wat op Dombietersfontein boer. Madelaine kom van Port Elizabeth af en is in 1995 getroud nadat hulle in Bloemfontein ontmoet het. Die egpaar het drie pragtige dogters, Nicola (15), Marétha (14) en Wilmi (10).

Madelaine sê die dogters is baie sportief en daarom gaan baie van hul ure daarin om agter hul sportgeleenthede aan te ry. Dit is netbal, atletiek en tennistoernooie. “Ons lekkerste kuiers is egter om die groot geelhouttafel, voor die Aga-stoof in Dombietersfontein se plaaskombuis. Ons maak graag almal saam kos.” En wanneer hulle see toe gaan vir 'n lekker somerbreuk is dit gewoonlik sommer na waar die wind hulle waai.

November 2012 15

Van links is Nicola (15), Madelaine, Wilmi (10) en Marétha (14).

16 November 2012

Nuwe rekordprys virKonsortium-Merino-ram

Die hoogste prys nog betaal vir 'n Konsortium-Merino-ram is R54 000. Die 23ste veiling wat Konsortium-Merino gehou het op die plaas Dombietersfontein by Victora-Wes was weer 'n nuwe Suid-Afrikaanse rekordomset. HL Kitshoff en Seuns van Egbertsvlei, Moorreesburg, het dié topprys betaal.

Hulle het ook 'n ram van R30 000 gekoop. Agter van links is Hermanus Kitshoff, sy seun, Jannie, en Gawie van Heerden, Konsortium-Merinoteler van

Victoria-Wes. Die hanteerder voor is Luka Tulpies.

Altesaam 285 ramme is teen 'n gemiddelde prys van R6 272, vir nog 'n nuwe SA rekordomset van R1 787 600 verkoop.

Die 904 ooie is teen gemiddeld R1 356 stuk verkoop, met 'n hoogste prys vanR1 800 per ooi vir 'n groep dragtige stoetooie. KVB van Victoria-Wes het die veiling hanteer en Jakkie Nel was die afslaer.

Ontwatering by kalwers kanmet elektroliete reggestel word

Johannes Jansen, Four Lakes Importers and Exporters

lektrolietvoeding is belangrik vir Erehidrasie tydens maagwerk by kalwers. Ons hoor en lees baie oor die voorkoming

van buikloop (diarree) by kalwers, maar ondanks goeie bestuur en higiëne, kry melkboere van tyd tot tyd steeds te doen met buikloop onder kalfies.

Alhoewel in hierdie artikel melding gemaak word van diagnose en behandeling, word raadpleging met 'n veearts ten sterkste aanbeveel om die beste behandeling moontlik te verseker.

Eerstens moet onthou word dat, indien 'n kalf se mis nie gebind is nie en sodra dit begin met 'n dik en loperige diarree, sy dadelik voordeel sal trek uit bykomende vloeistof en elektroliete. Die vlak van ontwatering (dehidrasie) wat deur die buikloop veroorsaak word, bepaal: hoeveel vloeistof en elektroliete die kalf

benodig, en hoe vinnig sy die vloeistof met elektroliete

moet ontvang (mondeliks of binne-aars).

Die vlak van rehidrasie by kalwers kan betroubaar bepaal word op twee maniere:1. Knyp die nekvel vas, trek dit op en los dit om

te bepaal in watter stadium van ontwatering die kalf is. Die vel van 'n gesonde kalf sal dadelik terugval na die normale posisie in die nek. Indien die vel vir twee tot drie sekondes in 'n “tent”-posisie bly staan, is die kalf redelik ontwater, en vir 10 sekondes of meer is die kalf erg ontwater.

2. Die ander metode om die vlak van

ontwatering te bepaal, is ingesinkte oë in oogkaste. 'n Kalf wat redelik ontwater is se oogbal en ooglid is sowat 2mm tot 4mm van mekaar geskei, en in ernstige gevalle 8mm tot 12mm.

Die aanbevole dosis vir 'n kalf wat normaal beweeg en kan staan met 'n nekvel-“tentjie” van 3 sekondes, met 2mm tot 4mm oog-balterugsakking, is 'n enkele behandeling van 2 liter elektroliet.

'n Kalf wat nie kan staan nie, met 'n nekvel-“tentjie” van 5 sekondes of meer, en meer as 6mm oogbalterugsakking, is 'n kandidaat vir binne-aarse behandeling (drip). 'n Kalf in hierdie gevorderde stadium van ontwatering se ingewande sal die minimum elektroliet opneem, in elk geval nie vinnig genoeg om al die liggaamsfunksies te onderhou nie.

Die moeilike besluit is om te onderskei tussen die twee uitsonderlike ontwateringsgevalle. Hou wel in gedagte dat die toediening van elektroliet altyd 'n goeie gedagte is, met die uitsondering van kalwers wat nie meer self kan drink nie.

Opsommend, indien 'n kalf kan suig of kou, kan hy/sy met veiligheid elektroliete inneem. Soos die graad van ontwatering toeneem, so moet elektrolietvoedings ook toeneem.

Spasiëer elektrolietvoedings twee uur uit mekaar en moenie melk onttrek nie, aangesien kalfies die voedingstowwe in melk benodig.

Vir enige verdere inligting, kontakJohannes Jansen by .johannes@fourlakes.co.za

November 2012 17

Grow Good...

18 November 2012

Organiese groenvoer vir jou diere elke dag van die jaar. Dit is mos die ideaal.

En dit is moontlik met Bioboost Solutions se Biobooster.

Bioboost Solutions is 'n unieke konsep wat jou toelaat om 'n verskeidenheid diere deur die jaar te kan voed teen baie lae koste en min arbeid. Hierdie stelsel gee die boer daagliks organiese groenvoer – ongeag die seisoen, jaar, maand, week of dag.

Die Biobooster kan sowat 250 skape elke dag van die jaar voed.

Dit is eenvoudig – jy vul die saadbakke met die saad van jou keuse, wag sowat 5 tot 7 dae dan kan jy die voer uithaal wat al die nodige voedingswaarde bevat om jou diere te voer.

Wat presies is die BioBooster?

Dit is 'n hidroponiese voedingstelsel wat vars organiese groenvoer verskaf sonder enige byvoegings. Dit werk

met water deur 'n eenvoudige besproeiingstelsel wat die plantjies (sprouts) daagliks met intervalle nat te maak.

Die eenheid word gebou met hoë kwaliteit UV en hittestabiliserende polimeer-materiaal. Die besproeiingstelsel word aangedryf deur 'n 0,75kW pomp en motor en word beheer deur 'n elektroniese toestel. Onderhoud daarvan is laag en dit is heeltemal roesvry. Die eenheid is sowat 28 vierkante meter en word opgerig op 'n betonblad van sowat 40 vierkante meter.

Die kliënt moet self die fondament uit beton bou waarop die eenheid opgerig word. Verder moet 'n 40mm watertoevoer en 'n enkelfase kragtoevoer voorsien word. Binne in die eenheid is 196 duursame UV-bestande polimeerbakke waarin die groenvoer groei.

Die Biobooster word toegerus met 'n verkoelingstelsel om in die somer te help dat die eenheid afkoel, en infrarooi-ligte word gebruik vir verhitting in die winter. Dit word met groot sukses deur talle kliënte gebruik.

Wat bied die BioBooster?Die stelsel lewer genoeg voer vir 250 skape dwarsdeur die jaar. Dit is heeltemal organies en die voedsel het 'n hoë voedingswaarde. Geen ekstra nutriënte of chemiese groeimiddels hoef bygevoeg te word nie.

Die groenvoer bied voedsel vir 'n wye verskeidenheid diere wat insluit beeste, skape, perde, varke, pluimvee, volstruise en wild.

Die eenheid kan gebruik word in enige klimaatstoestande enige plek in die land. Jy kan selfs hierdie organiese voedsel in jou agtertuin produseer!

Hoe werk die BioBooster?

Saad word daagliks in die saadbakke geplaas. Daar is altesaam 196 bakke in 'n eenheid. In elke bak word tussen 2kg en 2,8kg saad geplaas. Ná 5 tot 7 dae word die hele plantjie met wortels en al uit die bakke ge-oes en vir die diere gevoer.

Vir navrae skakel gerus:

Phillip Leonard by 072 203 2817of e-pos phillip@biobooster.co.zaMichael Meiring by 083 288 9260of e-pos michael@biobooster.co.zaVivian Beukes by 082 673 7211of e-pos vivian@biobooster.co.za

Of besoek ons gerus by www.biobooster.co.za

Binne-in is oorhoofse spuite wat water tussen 60 en 80 sekondes per uur spuit. Sowat 800 liter water word gedurende die somer per dag gebruik en sowat 500 liter gedurende wintermaande – afhangende van die besproeiingsintervalle.

Elke eenheid word deur elektroniese toerusting beheer.

Voeg sowat 15ha onder besproeiing tot jou plaas by – sonder die volgende uitgawes:

· Aankoop van grond· Aanbring van boorgate· Oprigting van besproeiingstelsel· Bewerking van grond· Aankoop van implemente en meganiese

toerusting· Geen kuilvoerkostes· Min elektrisiteitsverbruik

Die BioBooster is ontwerp om direkte kostes van voer vir die boer aansienlik te verminder. Die stelsel sal die boer die geleentheid gee om maklik hoë kwaliteit voer te produseer teen 'n lae koste ten einde só winste te verhoog en daaglikse operasionele kostes te verlaag.

Die eenheid se voordele:

· Haelbestand· Roesbestand· Geen kleurverandering · Swamgroeibeheer· Lae onderhoudskoste· Lae arbeidskoste

Die Biobooster bied die op en wakker boer die geleentheid om sy leefstyl te verbeter.

Dag 1 Dag 2 Dag 3 Dag 7

November 2012 19

Aanvullende voeding: beginselster sprake by lekaanvullingie strategiese aanvulling van beperkende Dvoedingstowwe deur lekke stel vandag die veeboer in staat om ondanks seisoens-

veranderinge, wisselende reënval en droogtes tot 'n groot mate beheer oor produksie en reproduksie te kan uitoefen.

Laasgenoemde twee faktore bepaal tot 'n groot mate die finansiële sukses of mislukking van 'n vee-vertakking. Omdat lekaanvulling ten doel het om die beperkende voedingstowwe (proteïen, energie, minerale en vitamiene) van die veld aan te vul, sal die seisoen (voedingswaarde van die veld op gegewe stadium) die samestelling van die lek bepaal.

Voedingstekorte gedurende wintermaande onstaan as gevolg van drie hoofredes. Die eerste rede, wat ons maklik verstaan, is dat die konsentrasie voedingstowwe in die weiding afneem of toeneem gedurende sekere seisoene. Só byvoorbeeld het winter-grasveld 'n baie laer proteïenwaarde as gedurende die groen somermaande, terwyl die veselinhoud van die gras baie toeneem gedurende herfs en dan wintermaande.

Dit is juis hierdie verhoogde veselinhoud en verlaagde verteerbaarheid (TVV) wat 'n belangrike tweede rede uitbring hoekom lekaanvulling krities is. Die vrywillige droë materiaal-inname (DMI) van die dier neem af soos die energiewaarde van die

20 November 2012

Foto: (Rumen fistula oor 'n seisoen)

Tabel 1: Invloed van beskikbare energie in voeding op die vrywillige inname van die voeding. (Oorspronklik Dr. Martin Neitz, later verwerk)

3 % (15 kg)2.76 % (13.8 kg)2.5 % (12.5 kg)2.25 % (11.25 kg)2 % (10 kg)1.75 % (8.75 kg)1.5 % (7.5 kg)1.25 % (6.25 kg)1 % (5 kg)

Daaglikse vrywillige DMIas % van LM (Bv. 500 kg koei)

Beskikbare energie ME (MJ/kg)

9.7 (Mieliekuilvoer)9.498.6 (Lusern)8.2 (goeie groen veld)7.97.5 (Maart/April-veld)7.1 (Redelike winterveld)6.7 (Gars/koringstrooi, mieliereste, winterveld)

Illustrasie 1: Illustrasie van spoed van deurgang

veld verswak (sien Tabel 1). Dit beteken dus dat die dier in die winter nie net verlaagde konsentrasie voedingstowwe inneem op die veld nie, maar ook nog minder as normaal van hierdie verlaagde konsentrasie veld vreet.

Verhoogde veselinhoud bring verder mee dat spoed van deurgang deur spysverteringskanaal vertraag word met gepaardgaande stadiger absorbsie van voedingstowwe en dus druk op produksiepotensiaal

Lubern se reeks lekkonsentrate en volledige lekke is spesifiek geformuleer om tekorte van die veld aan te vul, veldinname te stimuleer, voorsiening te maak vir produksiestadia op 'n koste doeltreffende wyse:

· Aanvulling van beperkende voedingstowwe, ook minerale en mikro-minerale.

· Bewerkstellig verhoogde vrywillige inname van veld – lei tot beter kondisie en produksie.

· Voeding voldoen nou aan reproduksie- en groeibehoeftes van dier.

· Vroulike diere behou kondisie en energiebalans wat konsepsie verbeter.

Die volledige reeks sluit in: bees- en skaaplekke (onderhoud tot produksie en energielekke) en lekkonsentrate vir selfmeng van lekke op aanbeveling. Bees: Veldcure 440, Wintercure 40 en Energielek (Bees/Skaap); Skape: Feedcure Skaapproduksielek, Wolcure Produksiepil, asook Lekkonsentrate Veldcure HPK 350 en Wolcure HPK vir tuismeng van eie lekke. Lubern vervaardig verder kwaliteit Phoscure 6 en Phos 8 + swawelfosfaatlekke.

Hierdie fosfaatlekke van Lubern sluit fosfaat in van die hoogste bio-beskikbare fosfaat-bronne/verskaffers in SA, 'n ongelooflike spoorelement insluiting, asook heelwat minder as 50% sout, soos wat normaalweg in ander fosfaatprodukte gebruik word.

Samevatting

Die kuns om enige besigheidsvertakking ekonomies suksesvol te bedryf, word tot 'n groot mate bepaal deur die ekonomiese aanwending van hulpbronne vir optimum produksie. In gewone taal: lekke moet optimaal (die regte lek op die regte tyd teen die korrekte hoeveelheid) aangewend word sodat produksiepotensiaal ontsluit kan word.

Hierdie optimale en ekonomiese gebruik is verder net slegs moontlik as diere in verskillende produksiegroepe verdeel is. Om dit te kan regkry moet daar 'n definitiewe kalf/lamseisoen wees. Die rol van bestuur bly altyd belangrik!

Vir enige verdere navrae skakel Urbanus Badenhorst by 072 610 2223.

November 2012 21

22 November 2012

Dier Verkoop Gemiddeld (R) Hoogste (R)

141131331

130 000183 750

47 00018 00014 583

9 00011 333

9 666340 000

130 000350 000

47 00018 00026 000

9 00016 00010 500

340 000

Kroonstud-wildveil ing

MANLIKBUFFEL

SWARTWITPENS

NJALA

ELAND

LECHWE

SWART SPRINGBOK

WATERBOK

KOPER SPRINGBOK

GOUE WILDEBEES

VROULIKBUFFEL

SWARTWITPENS

ZAMBIESE SWARTWITPENS

NJALA

ELAND

LECHWE

BASTER GEMSBOK

SWART SPRINGBOK

SWART ROOIBOK

KOPER SPRINGBOK

GOUE WILDEBEES

GROEPENJALA

RIETBOK

LECHWE

WATERBOK

8 + 218 + 2

37

4 + 12043652

177

108

432 500337 111

1 000 00010 500

130 0008 375

275 00011 000

172 50011 000

430 000

11 1766 0717 9504 950

Die veil ing is aangebied deur Vleissentraal Bloemfontein.Die omset was R18 509 350.

780 000390 000

1 000 00010 500

470 0008 750

275 00015 000

185 00011 000

430 000

12 5007 5008 2505 000

Dier Verkoop Gemiddeld (R) Hoogste (R)

51452

10 + 1010 + 1

3474

49 200 2 600

612 000225 000

389 000810 000

14 029 3 109

150 000 2 800

1 700 000350 000

680 000975 000

16 0004 100

Wolwedans-veil ing

MANLIKBUFFELS

KALAHARI SPRINBOK

WES ZAMBIESE SWARTWITPENS

ZAMBIESE SWARTWITPENS

VROULIKBUFFELS

WES ZAMBIESE SWARTWITPENS

GROEPETSESSEBE

KALAHARI SPRINBOK

DDie omset van die veil ing was R16 489 500.

Toppryse is vir wild behaal op die Wolwedans-veiling wat in Hoopstad gehou is.

Agri SA voel sterk oorarbeidsaangeleenthede in landbou“Die verhouding tussen werkgewer en werknemer op plase is van kardinale belang vir 'n stabiele landelike omgewing. Daarom kan die waarde van 'n gelukkige en produktiewe werkerskorps nooit onderskat word nie”, het Anton Rabe gesê na afloop van 'n Agri SA werkswinkel wat oor werkskepping gehou is.

“Arbeidsverhoudinge in landbou is uniek vanweë die geografiese ligging van en omstandighede op plase waar beide die woon- en werksplek gedeel word en van werkgewers verwag word om onder andere behuising, vervoer en ontspanningsgeriewe te verskaf. Hierdie verpligtinge het nie net koste-implikasies nie, maar ook regs- en ander aanspreeklikhede wat 'n besondere verantwoordelikheid op landbouers plaas”, aldus Rabe.

Agri SA het vroeër die werkswinkel gehou om te besin oor wat nodig is om werkskepping in die landbou te bevorder en ook werksverliese teen te werk. In die verband is oorweging gegee aan die beleid- en werksomgewing wat kan bydra tot 'n gelukkige en produktiewe werkerskorps.

Daar is spesifiek aandag gegee aan aspekte soos bemagtiging, opleiding asook verskeie verbandhoudende inisiatiewe en verpligtinge waardeur die sosiaal-maatskaplike omgewing vir plaaswerkergemeenskappe

opgehef kan word asook aksieplanne vir implementering op plaasvlak, binne distrikte, provinsies en op nasionale vlak.

Agri SA en sy affiliasies het weer eens sterk standpunt ingeneem teen enige werkgewer wat nie gehoor gee aan arbeidswetgewing nie en het onderneem om prosesse en strukture saam met die ander sosiale vennote in plek te sit om probleme in die sektor pro-aktief reg te stel. “In die enkele gevalle waar werkgewers wette doelbewus minag moet die reg sy gang gaan. Agri SA en sy affiliasies kan en sal nie sodanige oortreders kan verdedig nie”, het Rabe gesê.

Aftreebeplanning vir plaaswerkers is ook bespreek en Agri SA is dit eens dat werkgewers aangemoedig moet word om hul werkers te laat inskakel by bestaande voorsorgfondse wat reeds spesifiek vir die behoeftes van werkers in landbou daargestel is.

“Dit is vir my verblydend om tydens so 'n geleentheid van die baie gevalle te hoor waar boere en hul vrouens projekte bedryf om die welstand van die werkers en hulle afhanklikes te bevorder. Dit is tyd dat hierdie voorbeelde wyer publisiteit geniet en dat daar nie net op negatiewe insidente gefokus word nie”, het hy bygevoeg.

November 2012 23

24 November 2012

Mineral rights - do theystill have value?

he ownership of mineral rights Thas received extensive media coverage lately. Claims have

been made that the State has in terms of the Minerals and Petroleum Resources Development Act, 2002 (“Minerals Act”) effectively taken away mineral rights from its rightful owners and nullified the value of mineral rights. But is this claim correct, and if so what then is the current position regarding mineral rights?

To illustrate, the following example is useful. Many years ago James purchased a farm, knowing such to have potential diamond deposits which could be mined. James however never managed to get the finances in place to proceed with his prospecting plans even though this was always a dream of his. To his shock James finds out that his neighbour, Ben has applied for and been awarded prospecting rights on his farm!

But how can this be? Surely only James should have the ability to prospect and not someone else?

In terms of the Minerals Act, Ben, or any other third party for that matter, is entitled to apply for a prospecting permit on James' farm. In terms of the Minerals Act, the right to mine can be allocated to any person who applies for that right in accordance with the Minerals Act. No preference is given to the owner of the land or the previous holders of mineral rights relating to the land, although they are not prevented from competing with anyone else for the allocation of a prospecting or mining right.

Previously under our law, you were the owner of mineral rights as a result of your ownership of the land on which the minerals are found and you could prospect or mine your land with the necessary authorization. Prior to the Minerals Act, these mineral rights

could be sold and ceded to another party in terms of an agreement (a Notarial Deed of Cession of Mineral Rights) which agreement was registered in the Deeds Office.

The Minerals Act however introduced the “use it or lose it” principle. This means that if a person who owns mineral rights does not use that right (through prospecting or actual mining activities) within one year of the coming into operation of the Minerals Act, the State became the owner of those mineral rights. Accordingly, if a person should buy land today on which minerals are found, that person has to compete with everyone else to obtain a prospecting or mining license in respect of that land.

Does this mean that the State has taken away mineral rights from the owner of the land?

In a recent Appeal Court case our courts found that this was not the case. The right to ownership of mineral rights has never included the right to prospect or mine those mineral rights. If a person wanted to prospect or actually mine for the minerals, a person always had to apply to the State to obtain a license to prospect or mine. The right to actively use the mineral rights was therefore owned by

the State and was granted by the State, and had thus not been 'taken away' from the owner of the mineral rights as they effectively never owned the right to prospect or mine for such minerals.

The Minerals Act has however resulted in unused mineral rights (where a prospecting or mining license had not been applied for) to lose their value by expanding the net of possible applicants for prospecting or mining beyond only the owner of the mineral rights.

James is however not left completely out of pocket where a prospecting or mining right is allocated to Ben. The Minerals Act makes provision that James could claim compensation from Ben for losses or damages suffered by James through Ben's prospecting or mining activities.

With the Minerals Act the holding of mineral rights is no longer the gateway to the exploitation of minerals and have mineral rights accordingly ceased to have significant value. To explore and exploit mineral resources in South Africa the procedures for licensing in terms of the Minerals Act must be carefully followed rather than focusing on the ownership of mineral rights.

(Source: Van de Wall & Partners Newsletter)

November 2012 25

26 November 2012

International team visited SA toevaluate veterinary services

n inspection team of the World AOrganisation for Animal Health (OIE) visited South Africa in a

concerted effort to ensure compliance with OIE international standards. The team was invited by the Department of Agriculture, Forestry and Fisheries (DAFF).

The OIE inspection team was dispatched across the country's provinces where they carried out inspections and hosted meetings with farmers and stakeholders, including animal health related business and relevant organisations.

One of the objectives of the OIE is to promote veterinary services of its member countries and territories to ensure that they are capacitated to meet their requirements in the control of animal and aquatic diseases as well as Zoonosis. This helps to prevent introductions, outbreaks and spread of

diseases in their respective territories and enables countries to meet the trade requirements with their respective trade partners.

The OIE encourages member countries to conduct self-evaluation of the state of their veterinary services in order to identify gaps and weaknesses using the OIE PVS Tool. This tool is designed to assist countries to establish their current level of performance, identify weaknesses and shortcomings in their ability to comply with OIE standards, to share a common vision with stakeholders and to establish priorities and carry out strategic initiatives.

This visit was not intended for trade directly but rather to evaluate and take stock of the performance of the country's veterinary services across all spectrums both at provincial and national level, according to a press release from DAFF.

Produsente plant meermielies as in vorige seisoen

olgens 'n opname om vas te stel wat Vprodusente se voorneme is om somergewasse te plant, blyk dit dat

kommersiële produsente sowat 2,735 miljoen ha mielies gaan plant. Dit is 1,3% of 35 800ha meer as die 2,699 miljoen hektaar wat die vorige seisoen geplant is.

Die opname word gedoen deur die direktoraat: statistiek en ekonomiese analise van die departement van landbou, bosbou en visserye en weerspieël die uitslae soos teen middel Oktober 2012.

Die syfers toon dat produsente sowat 1,6 miljoen hektaar witmielies gaan aanplant, wat36 200ha (2,2%) minder is as in die vorige seisoen. In die geval met geelmielies is die verwagte aanplantings 1,135 miljoen ha, wat 72 000ha (6,8%) meer is as die vorige seisoen.

Produsente het ook aangedui dat die toename in die beplande oppervlakte onder mielies hoofsaaklik

toegeskryf kan word aan gunstiger pryse in vergelyking met dieselfde periode 'n jaar gelede. Wisselboupraktyke is ook as rede aangevoer vir die styging in die aanplantings van somergewasse. Bo en behalwe dié faktore, kan laat reënval steeds boere se besluite beïnvloed om ander somergraangewasse aan te plant.

In die geval van sonneblomsaad word die verwagte aanplantings beraam op 525 000ha, wat 15,8 % of 71 650ha meer is as die 453 350ha aangeplant verlede seisoen.

Die voorgenome sojaboon-aanplantings toon 'n toename van 6,8 % in vergelyking met die vorige seisoen - vanaf 472 000ha tot504 000ha.

SOMERGEWASSE –VOORNEME OM TE PLANT: 2013

GEWAS

Voorneme

2013

Oppervlakbeplant 2012

Finale skatting

2012

Verandering

Ha Ha Tonne % soos middel Oktober 2012

soos op 26 Sept 2012

(A) (B) (C) (A) ÷ (B)

Kommersieël:

Witmielies 1 600 000 1 636 200 6 505 800 -2,2

Geelmielies 1 135 000 1 063 000 4 988 850 +6,8

Mielies 2 735 000 2 699 200 11 494 650 +1,3

Sonneblomsaad 525 000 453 350 527 110 +15,8

Sojabone 504 000 472 000 646 950 +6,8

Grondbone 43 000 45 450 60 290 -5,4

Sorghum 64 650 48 550 137 150 +33,2

Droëbone 45 000 39 750 47 695 +13,2

TOTAAL 3 916 650 3 758 300 12 913 845 +4,2

Note: Estimate is for calendar year, e.g. production season 2012/13 = 2013 / Nota: Skatting is vir kalenderjaar, bv. produksie-seisoen 2012/13 = 2013

November 2012 27

28 November 2012

Die verwagte aanplantings van grondbone neem egter effens af met 5,4% in vergelyking met die vorige seisoen – van 45 450ha tot43 000ha. Die voorgenome aanplantings van sorghum en droëbone neem toe met onderskeidelik 33,2% en 13,2%, in vergelyking met die vorige seisoen.

Tydens die volgende vergadering van die Oesskattingskakelkomitee wat op 29 November 2012 gehou sal word, sal die grootte van die somergewas-oeste vir 2012 gefinaliseer word.

Wat wintergewasse vir die 2012-produksieseisoen betref, is die verwagte kommersiële produksie vir koring onveranderd gelaat op 1,762 miljoen ton, met 'n verwagte opbrengs van 3,45 t/ha. Die verwagte produksie in die Wes-Kaap is 734 400 ton (42%), in die Vrystaat 383 500 ton (22%) en in die Noord-Kaap 277 200 ton (16%).

Die oppervlakteskatting vir koring is ook

KORING

–

OPPERVLAKTE-

EN DERDE

PRODUKSIESKATTING: 2012

Provinsie

Ha

3de

skatting

Tonne

Oppervlak

beplant

Ha

Finale oes

Tonne

2012

2012

2011

2011

Wes-Kaap

272

000

734

400

265 000

710 000

Noord-Kaap

42 000

277

200

42 000

336 000

Vrystaat

130 000

383

500

225 000

550 500

Oos-Kaap

4 500

20

250

5 000

21 000

KwaZulu-Natal

6

500

32

500

7 500

40 500

Mpumalanga

4 700

27

260

5 500

34 200

Limpopo

30

000

165

000

31 000

176 000

Gauteng

1 500

9

750

1 700

11 300

Noordwes

20

000

112

000

22 000

125 500

Totaal

511

200

1

761

860

604 700

2 005 000

1 73

7 00

0

1 48

9 00

0

1 71

9 70

0

1 41

8 30

0

1 63

6 20

0

1 60

0 00

0

500 000

700 000

900 000

1 100 000

1 300 000

1 500 000

1 700 000

1 900 000

2008

2009

2010

2011

2012

2013

HaWitmielies: area geplant

2008 - 2013

1 06

2 00

0

938

500

1 02

2 70

0

954

000

1 06

3 00

0

1 13

5 00

0

500 000

600 000

700 000

800 000

900 000

1 000 000

1 100 000

1 200 000

2008

2009

2010

2011

2012

2013

HaGeelmielies: area geplant

2008 - 2013

Oppervlakbeplant

Wes-Kaap, 734 400 t

Noord-Kaap, 277 200 t

Vrystaat, 383 500 t

Limpopo,165 000 t

Noordwes, 112 000 t

Res, 89 760 t

RSA koring: produksie per provinsie2012 (1 761 860 tonne)

Wes-Kaap, 243 200 t

Noord-Kaap, 48 750 t

Limpopo, 1 512 t

Noordwes, 7 200 t

2012 (300 662 tonne)

onveranderd gelaat op 511 200ha. Die produksieskatting vir moutgars is300 662 ton, wat dieselfde is as die vorige skatting. Die oppervlakte beplant is beraam op 84 940ha, terwyl die verwagte opbrengs 3,54 t/ha beloop. Die verwagte kanola-oes het effens afgeneem na 64 010 ton, wat 'n afname van 3,2% of 2 125 ton behels. Die oppervlakteskatting vir kanola is44 100ha, met 'n verwagte opbrengs van 1,45 t/ha.

Hierdie statistiek is gebaseer is op toestande soos teen die middel van Oktober, maar kan verander weens ongunstige weerstoestande wat voorgekom het.

Die vierde produksieskatting vir wintergewasse vir 2012 sal op 22 November vrygestel word.

RSA gars: produksie per provinsie

November 2012 29

30 November 2012

Wêreldkatoenpryseneem af

InternasionaalWêreldkatoenpryse het gedurende Oktober in 'n nou band van tussen 80 en 85 VSA c/lb beweeg met geen duidelike indikasie van 'n afwaartse of opwaartse tendens nie. Die gemiddelde Cotlook A-indeks ('n aanwyser van wêreld-katoenpryse) so ver vir die eerste drie maande van 2012/13 is 83 VSA c/lb wat 27% laer is as vir die ooreen-stemmende tydperk verlede jaar.

Ten spyte van die skerp afname in katoenpryse is wêreldkatoenhektare vir 2011/12 net 4% laer as vir die vorige jaar. Volgens die International Cotton Advisory Committee (ICAC) is die hoofredes die bogemiddelde pryse tydens planttyd, regeringsbeleid en gunstige weersomstandighede in sommige groot katoenproduse-rende lande.

Die algemene vooruitsigte vir 2012/13 lyk ook nie goed nie. Volgens die ICAC word wêreldkatoenproduksie en -verbruik onderskeidelik op 25,9 miljoen ton en 23,4 miljoen ton geraam, wat 'n ooraanbod van 2,5 miljoen ton tot gevolg sal hê. Dit sal beteken dat die wêreld se katoenvoorraad-tot-verbruikerhouding van die reeds hoë

vlak van 61% vir 2011/12 tot 'n rekordvlak van 70% in 2012/13 sal styg wat 'n neerdrukkende uitwerking op pryse kan hê.

(miljoen metrieke ton) 2010/11 2011/12 2012/13

Beginvoorraad 8.6 9.5 14.0Produksie 25.2 27.3 25.9Verbruik 24.5 22.7 23.4Uitvoere 7.6 9.7 7.7Invoere 7.7 9.7 7.7Eindvoorraad 9.5 14.0 16.4Eindvoorraad/verbruik 50% 55% 63%(China uitgesluit)

A Indeks (VSA c/lb) 164 83

Geraamde wêreldvraag en -aanbod vir katoen vir die 2010/11-seisoen en projeksies vir 2011/12 en 2012/13 (seisoene beginnende 1 Augustus):

A INDEKS RSA "PRYS"Gem. VSAc/lb Gem. SA c/kg

22/10/12 - 26/10/12 83.24 1618.64Oktober 2012 81.95 1581.8201/11/12 80.30 1552.18September 2012 84.15 1554.31‘n Jaar gelede 111.00 1992.62Twee jaar gelede 143.00 2212.73

Gemiddelde Cotlook A indeks (wat 'n aanwyser van wêreldkatoenveselpryse is) en die ooreenstemmende Suid-Afrikaanse prys.

Aan die ander kant verwag die ICAC dat wêreldkatoen-verbruik in 2012/13 met 3% kan styg wat die eerste styging ná twee agtereenvolgende jare van afname sal wees.

Die afname in katoenpryse het katoen se mede-dingendheid teenoor poliëster versterk maar globale ekonomiese groei bly steeds traag wat die kleinhandel-verkope van tekstiel- produkte nadelig raak. Die ICAC raam dat katoenverbruik in China in 2012/13 met 1% sal afneem met sommige verslae wat aandui dat die Chinese tekstielsektor al hoe meer van sy spinbedrywighede na ander Oosterse land verskuif waar katoen sonder enige invoerbeperkings teen mededingende pryse aangekoop kan word.

Die ICAC raam ook dat wêreldkatoenhandel met 21% in 2012/13 sal afneem weens die kleiner Chinese vraag maar verwag dat invoere in die res van die wêreld met 18% kan toeneem. Volgens die ICAC kan wêreldkatoen-voorrade 'n rekordhoogtepunt van 16,4 miljoen ton teen

31 Julie 2013 bereik,17% hoër as dié van die vorige seisoen. Die grootste deel van die toename sal buite China plaasvind.

Plaaslike vooruitskouingWat die plaaslike vooruitskouing betref, dui die 10de skatting vir die 2011/12-produksiejaar op 'n totale katoenoes van sowat 64 066 bale vesel wat 'n daling van 1% teenoor die vorige maand se skatting is. Die 2011/12-oes is 29% kleiner as dié van die vorige seisoen hoofsaaklik as gevolg van laer katoenpryse en die meer gunstiger pryse van mededingende gewasse soos mielies.

Na raming sal 60 336 bale vesel geproduseer word van RSA geproduseerde katoenpluksel, 'n afname van 30% teenoor die vorige seisoen. Die balans van 3 730 bale ve-sel het betrekking op verwagte Swaziland geproduseerde katoen wat deur die Swaziland pluismeule gepluis sal word.

(bron: Katoen SA)

KATOEN OESVERSLAG - 10e SKATTING 2011/12 PRODUKSIEJAAR 01/11/12

PRODUKSIE- GEBIED

HEKTARE BESPROEIING

HEKTARE DROëLAND

OPBRENGS BESPROEIING

kg katoen pluksel/ha

OPBRENGS DROëLAND

kg katoen pluksel/ha

PRODUKSIE

200 kg bale katoenvesel

OES % HAND-

%

PLUK

V AN OES SOV ER

GEPLUIS LIMPOPO

Loskop Noord- en Suidvlakte Dwaalboom/Thabaz imbi Weipe

NOORD-KAAP Vaalharts Benede-Or anjerivier Res van Noord-Kaap

NOORDWES Stella/Setlagoli Taung

KWAZULU-NATAL MPUMALANGAOOS-KAAP

1313

52 140 873

1288 337

2988

0 240

0 0 0

0

196 0 0

0 0 0

0 0

970 1000

0

4480 3800 3750 4876

4650 4354 4209

0

4000 0 0 0

0

900 0 0

0 0 0

0 0

407 600

0

10236

655 919

7790

10804 2883

23585

0 1728 686

1050 0

10% 10% 10%

0%

0% 50%

1%

0% 0%

100% 100%

0%

100% 100% 100% 100%

100% 100% 100%

0%

100% 100% 100%

0% RSA TOTAAL Swaziland* Botswana* Namibië* Zimbabwe* Mosambiek*

7231 0 0 0 0 0

2166 3600

0 0 0 0

4405 0 0 0 0 0

541 575

0 0 0 0

60336 3730

0 0 0 0

8% 100%

0%

100% 100%

0%

GROOTTOTAAL 7231 5766 4405 562 64066 13% 100% * Besonderhede het b etrek k ing op verwagte aank ope van k atoenpluk sel deur RSA & Swaz iland pluism eulens vanaf hierdie lande.

November 2012 31

32 November 2012

How to save a wet cell phoneEuodia de Bruyn, Manager: Nashua Mobile GWK, Douglas

Take the phone out of the water as soon as possible! Obviously that's the first thing to do!

The plastic covers on cell phones are fairly tight, but water can enter the phone in a short period of time, perhaps only 20 seconds or less. Grab your phone quickly. Don't switch the phone on, as this can cause it to short circuit – if it has been in water, assume it needs drying immediately whether or not it is working.

Note: If you can't get to the phone in time, your best bet is to remove the battery while it is still under water. Water helps to dissipate heat from shorts that can da-mage the phone, so most damage occurs when the inside of the phone is wet and connected to a power source. This can go both ways, however. Being under water is more likely to short the battery to even more sensitive contacts, so be careful.

Don't panic.

Your phone will probably not be too damaged if you take it out of the water right away. A longer period of immersion, such as being in the washing machine cycle, will be cause for more alarm but it is still worth trying the following steps before giving up com-pletely.

Remove the battery.

This is one of the most important steps. Don't take time to think about it; electricity and water do not mix. Cutting power to your phone is a crucial first step in saving it. Many circuits inside the phone will survive immersion in water provided they are not attached to a power source when wet.

Note: To find out if the phone is truly water damaged, check the corner near where the battery is – there should be a white square or circle, with or without red lines. If this is pink or red, your phone has water damage. Note: Quickly read the manual to your phone if you're not sure how to remove the battery.

Remove the SIM card if you have a GSM carrier.

Some or all of your valuable contacts (along with other data) could be stored on your SIM. For many people, this could be more worth saving than the phone itself. SIM cards survive water damage well, but some of the following steps might damage it, so getting it out immediately makes good sense. Just pat it dry and leave it aside until you need to connect your phone to your cellular network.

Remove all other peripherals and covers that can be removed. Remove any covers and external connec-tors to open up as many gaps, slots, and crevices in the phone as possible.

Dry your phone. If there is even one drop of water left inside, it can ruin your phone by corroding it and making the wrong contact. Obviously you need to remove as much of the water as soon as possible, to prevent it from easing its way into the phone:

Note: Gently wipe off as much water as possible without dropping the phone. Avoid shaking or moving the phone excessively, so as to avoid moving water through it. Note: Wipe down using a towel or paper towel. Ideally, try not to clog the wet paper in the gaps and grooves of the phone. Keep wiping, to gently remove as much of the remaining water as possible. Note: (Optional): If you pulled the battery out in time, cleaning the inside of your phone with cleaning alcohol (alcohol will displace the water) or contact spray might remedy the problem. Note: Dry any remaining excess moisture by moving your dry or mitten-clad hand across the surface.

Use a vacuum cleaner if possible. If you want to try and suck the liquid out of the inner parts of the phone, try using a vacuum cleaner. Remove all residual moisture by drawing it away with a vacuum cleaner held over the affected areas for up to 20 minutes, in each accessible area (take it in turns with a friend). This is the fastest method and can completely dry out your phone and get it working in thirty minutes. However, unless the exposure to water was extremely short, it's not recommended to attempt to

turn your phone on this soon. Be careful not to hold the vacuum too close to the phone, as a vacuum can create static electricity, which is even worse for the phone.

Note: Contrary to common advice, it is not recommended that you use a hair dryer (not even on the "cold" mode) to dry out the phone. Using a hair dryer may force moisture further into the small components, deep inside the phone, as the air blows inward. And if it is too warm, it will likely melt them. If moisture is driven deeper inside, corrosion and oxidation may result when minerals from liquids are deposited on the circuitry. Using a hairdryer might be a temporary fix, but this will eventually cause component failure inside the phone. While this applies to blowing air into the phone, using a heater, fan or other moving-air device to blow air ACROSS the phone's openings will work. The Bernoulli principle states that as the warm, dry air moves fast over the openings in the phone, the decreased air pressure will gently pull or suck the moist air out of the phone. The best part of this option is that you can leave a phone in front of a warm (not hot), dry movement of air for hours on end without effort.

Use a substance with a high affinity for water to help draw out moisture.

Leave the phone in a bowl or bag of uncooked rice overnight. The rice would absorb any remaining moisture.

November 2012 33

34 September 2012

Note: If available, it is preferable to use desiccant instead. Desiccant will absorb moisture better than rice. You can also try slipping the cell phone inside a plastic bag that can be sealed or a plastic container (airtight). Add a desiccant packet (often found with shoes, noodle packets, etc.) in with the cell phone. The downside of this method is the type desiccant found with shoes, noodle packets etc. has usually already reached its absorption capacity and also doesn't actually "pull" water to it. Leave as long as possible (overnight) to absorb the moisture. Note: Rotate the phone to a different position every hour until you go to sleep. This will allow any water left inside to run down and hopefully find an opening to escape.

Let the phone sit on absorbent towels, napkin, or other paper.After removing the phone from the rice or desiccant (or if you were not able to use either method), place the phone on absorbent material. Remember that the goal is to evacuate all of the moisture and humidity, not to trap it or add even more.

Note: Check the absorbent material every hour for 4 to 6 hours. If moisture is evident, repeat the vacuuming step and desiccant steps.

Test your phone.

After you have waited at least 24 hours, or longer if possible, check to see that everything on and in your cell phone is clean and looks dry. Re-attach the battery to the phone and try turning it on.

Note: If your phone still does not work, try plugging it into its charger without the battery. If this works, you need a new battery. Note: If not, try taking your cell phone to an authorized dealer. Sometimes they can fix it. Don't try to hide the fact that it has been wet – there are internal indicators that prove moisture and they're more likely to be able to help you if you explain exactly what has happened.

Take the phone apart if your phone doesn't turn on at all. If you feel comfortable doing this, try taking it apart. First, make sure that you have all of the right parts and know exactly where they go.

Be sure to put everything back in its proper place once finished. As you're disassembling it, pat each individual part dry with a small towel and use the vacuum cleaner once more on the crevices (but be careful not to accidentally suck up any loose parts – keep them well to one side, or stretch a length of old pantyhose over the nozzle). If this doesn't work, or you're too unsure about undoing your phone, get help from cell phone professionals.

Note: If your phone is powering up but still acting strange after you've dried it, then it's probable that you've missed some liquid, or that the corrosion has already occurred. Dis-assembly and cleaning with a toothbrush or engineer can often fix such an issue easily and quickly.

If you are an apple user, you can save your phone or smartphone by drying it with a paper towel. You can also buy waterproof iPhone cases for your smartphone if you own an iPhone 4 or 4S.

Warnings

∙ Do not leave your phone wet for an extended period of time. Dry it out as soon as possible.

∙ Do not switch the phone on. This is important as it will prevent a charge from running from the battery to the phone which may subsequently cause the phone to short circuit.

∙ Don't heat the battery or it could leak or explode. Lithium-ion batteries are sensitive. If you use a hairdryer, make sure to remove the battery first. Note that it is not recommended to apply heat to the phone.

∙ If you use alcohol make sure to do so outside, and do not apply heat in any form, not even the gentle heat of a monitor. Do not hook up the battery until the alcohol smell dissipates.

∙ Do not apply too much heat to your phone, as mentioned above. You don't want to melt or burn your phone.

∙ Do not put your phone in an oven or microwave to dry it out.

∙ Be warned that manufacturers of most modern cell phones place liquid damage indicator stickers that will change colors in the presence of a liquid inside their phones. This helps technicians know that you have dropped your phone in water, as most cell phone insurance coverage policies don't cover water damage. Chances are, if the sticker under the battery is triggered, then the internal stickers you can't access have probably

been tripped as well. This will result in you paying a voided-warranty fee in the long run. You should be aware that warranties don't cover water damage, only insurance does, and even then, not all insurance companies or plans will honor water damaged phones. It is also worth noting that these liquid damage indicator stickers have been known to change colors in extreme humidity as well.

∙ Even if all these steps are followed, minerals dissolved in the water can precipitate on solder and component pins, causing corrosion or shorting. Component pins are packed so closely together in modern cell phones that even a small encrustation can create a short, rendering the phone inoperable.

∙ Do not put the phone (or any electronic or metal-containing object) into the microwave. You will destroy electronic co m p o n e nt s a n d p o te nt i a l l y t h e microwave, and perhaps start a fire in your house. Not good.

∙ For the semi-mechanically inclined: remove screws and, at a minimum, crack the case open to allow moisture to escape. Cel l phones are normally somewhat waterproof, so they can be used in the light rain and in humid environments. This means that once has entered the phone, it is very hard for it to dry out.

∙ Removing your cell phone from the water quickly and immediately removing the battery gives you the best chance of saving your phone.

November 2012 35

36 November 2012

Authentic Roots se markdag in Jacobsdal beteken net een ding - heerlike saamkuier saam met vriende uit die distrik. Almal kom eet, drink en kuier saam - en dan is daar boonop op die koop toe die mooiste produkte om te koop. Hier is 'n paar foto's wat met die laaste markdag gehou is. Die foto's is deur Lucille Bruwer geneem.

Daar gaan lekker tuin gemaak word met al hierdie pragtige plantjies wat te koop aangebied is.

Pannekoek! Altyd 'n treffer! Ietsie van alles. Van eiers tot oulike kinderboeke en gehekelde produkte.

Praktiese houtkassies om enigiets in te bêre.

Solutions for invader Weed ControlDie natuur sorg vir ons, kom ons doen dieselfde.

Selektiewe beheer van:Selektiewe beheer van:Selektiewe beheer van:inheemse bosverdigtinguitheemse indringerplanteonderhoud op grensheiningsriete en grasse

Verskaffer van:Access *240 SL

Garlon *480 ECDoubledge *525 SC

Plenum *160 ME

Verskaffer van:Access *240 SL

Garlon *480 ECDoubledge *525 SC

Plenum *160 ME

Verskaffer van:Access *240 SL

Garlon *480 ECDoubledge *525 SC

Plenum *160 ME

*Trademark ofDow Agrosciences

Conforming toAct No. 36 of 1947

Stephan Jooste 083 679 7775 sjooste@ecoguard.co.zaStephan Jooste 083 679 7775 sjooste@ecoguard.co.zaStephan Jooste 083 679 7775 sjooste@ecoguard.co.za

Tussendeur die verkopery word daar sommer lekker gekuier oor 'n koppie koffie.

Dis groot pret hier by die mark! Die een wat skewe gesigte trek is Luther Bruwer (4, links) en by hom is Jannes Krause (4), albei van Jacobsdal.

Die pa's kuier ook lekker saam. En die kinders jol op die springkasteel.

38 November 2012

Wyle Christie se werk inWilliam Humphreys te sien

dith Christie het tussen 1930 en 1940 op Edie plaas Lake Warren in die Griekwastad-distrik gewoon. Sy word gereken as 'n

baanbreker onder Noord-Kaapse kunstenaars en haar werk is vandag gesog en skaars. Een van haar sketse kan gesien word in die William Humpreys Kunsgallery in Kimberley, waar dit op bruikleen is met vergunning van die Haumann Familie Trust van die plaas Downs, Campbell.

Eduard Haumann, grafiese kunstenaar van Stellenboch/Franschhoek, was op besoek in Kimberley en kon 'n foto van die skets geneem. Hy sê die skets spreek van goeie waarneming van die landskap waarin Edith Christie haar bevind het. Die werk laat dink aan Walter Meyer wat ook in die Kalahari-landskap werk. Die geweldige detail van lyne het verras. Die waterverf "washes",

wat saam met die lynwerk gebruik word, gee ruimte en atmosfeer aan die werk.

Ernst van Jaarsveld van Kirstenbosch het die identiteit bevestig van die boom of bome op die skets as die Witgat (Boscia albitrunca, shepherds-tree).

Indien u die skets wil besigtig, maak vooraf 'n afspraak met Hesta Maree of Ann Pretorius. Hulle kan geskakel word by 053 831 1724/5 of stuur 'n e-pos na hesta@whag.co.za by die William Humphreys Kunsgallery.

'n Besoek aan die Humphreys Kunsgallery is 'n moet as jy in die omgewing is. Die gallery het 'n besonderse groeiende versameling, van die ou meesters tot die hedendaagse. – Tielman Haumann

Monsanto bederf vroueop oggendontbyt

Danie Niehaus het die vroue vermaak met sy sang en storietjies oor vanmelewe tussenin…

Monsanto het vrouens van produsente en ander kliënte vanjaar bederf met ‘n heerlike kuieroggend in Kimberley. Daar is bietjie geloer na Monsanto se bedrywighede in Suid-Afrika, saam gesmul aan heerlike eetgoed en geluister na die uitvoering van Danie Niehaus, bekende Afrikaanse sanger, in sy stuk, “Onderweg”. Hy en Clinton Zerf, wat die verwerkings van die produksie gedoen het, saam met Susan Mouton, hooftjellis van die Johannesburgser Filharmoniese Orkes, toer tans

deur die land met die produksie. Die tema van die oggend was “Laslappieskombers” en Niehaus se verwerkings van liedjies uit sy kinder- en jongdae het perfek daarby gepas.

Vroue van Douglas wat die oggend bygewoon het, is van links Lientjie Scholtz, Barbie Pieters, haar dogter,

Anita Youngberg, en Marna Youngberg.

Nog vroue wat die oggend geniet het, was agter: Jeanette du Toit (links) en Wilmarie van

der Schyff van GWK se versekeringsafdeling, albei van Douglas, en voor van links is Alinda

van Niekerk van Bayagro Prieska, Oksie van Wyk van Bayagro Douglas, en Anita Viljoen

van Bayagro Tadcaster.

40 November 2012

Danie Niehaus tesame met Clinton Zerf (klawerbord) en Susan Mouton (tjello) is tans besig om met die produksie, “Onderweg”, deur die land te toer.

Dié drie was verantwoordelik vir Monsanto se bederfdag. Van links is Melanie Vosloo, besturende direkteur van Uppe Marketing, wat al Monsanto se bemarking en advertensies behartig, Gert Heyns, bemarkingsbestuurder: saad en biotegnologie, en

Magda du Toit, korporatiewe kommunikasiebestuurder, albei van Monsanto. Agter hulle is die pragtige lappieskombers wat gemaak is ter

viering van Dekalb se 100ste bestaansjaar. Die tema van die oggend was ook “Laslappieskombers”.

LappieskombersU is die argitek

in al die skering en inslagbinne weefsels van my werk

Wat sal daar Here noguit hierdie krom

en ou vereelte hande komwat gaan U meer nog doen?

Die vesels wol, katoen en vlastot baal gedy

en uit my nageslag se ragfyn sydie vlinders van my drome haal?

(hmr met vergunning Woes)

Vulsel50ml botter50ml koekmeelblom250ml melk2 eiers, geskei1 blik (340ml) aspersies, gedreineer250ml sterk gegeurde kaas, gerasper5ml mosterdpoeiersout en peper na smaak

Stel die oond op 180ºC. Maak 'n witsous van die eerste drie bestanddele en roer eiergele vinnig by. Voeg dan kaas, aspersies, mosterd, sout en peper by. Klits eierwit styf en vou in.

Skep vulsel in kors en bak 30 minute.Wenk: vir variasie kan vars gekapte pietersielie, ham of bros gebraaide ontbytspek bygevoeg word.

Kors300ml koekmeel5ml bakpoeier1ml sout100g botter1 eier goed geklits

Sif die droë bestanddele saam en vryf botter met vingerpunte in. Maak aan met die eier. Druk deeg teen tertbak se kante vas. Verkoel in die yskas.

Party lekkertes kan mens mos sommer elke dag van eet. Aspersie quiche is een van my gunstelinge. Hier is 'n heerlike resep wat Landbouweekblad in 2002 gepubliseer het uit die resepteboek van Monica Mouton, boervrou van die Hoedspruit-distrik.

Horisontale Banner(19 x 5,4cm)

1 maand: R575 elk2 maande: R550 elk

vir advertensies

Volblad(21 x 29,7cm)

1 maand: R1 950 elk2 maande: R1 850 elk

BTW nie betaalbaar.

Ontwerpkoste is ingesluit by prys.

“Koop en Verkoop”-afdeling

R100(word ook op webwerf geplaas)

(9 x 3,0cm) sluit ‘n foto in

Volblad (21 x 29,7cm)

Smalls (9 x 2,0cm)

1/4 Blad(9 x 13,4cm)

1 maand: R595 elk

1/8 Blad(9 x 6,3cm)

1 maand: R425 elk

2 maande: R550 elk

2 maande: R400 elk

R60 vir 5 reëls“Dit en dat”-afdeling

SMALLSslegs R60