ง 30241 การเขยนโปรแกรมภาษาปาสคาล

หนวยการเรยนรท 3 การเขยนผงงาน

ผงงาน คอ แผนภาพทมการใชสญลกษณรปภาพและลกศรทแสดงถงขนตอนการท างานของโปรแกรม

หรอระบบทละขนตอน รวมไปถงทศทางการไหลของขอมลตงแตแรกจนไดผลลพธตามทตองการ

ประเภทของผงงาน

โดยทวไปแลวผงงานทางคอมพวเตอรสามารถ แบงออกไดเปน 3 ประเภท ไดแก

1. ผงงานระบบ (System Flowchart) เปนผงงานแสดงขนตอนการท างานทงหมดผงงานประเภทน ท าใหเขาใจระบบงานภายในของระบบหนงๆ ทเกยวของกบงานทงหมด ทงวสดเครองจกร โปรแกรมและบคลากร

2. ผงงานโปรแกรมโมดล (Modular Programming Flowchart) เปนผงงานทจดท าขนเพอแบงระบบทงหมดออกเปนสวนๆ หรอโมดล เพอใหงายตอความเขาใจในแตละสวนของระบบใหมากขนกวาผงงานระบบ ซงผงงานนจะแสดงเพยงสวนทมขนตอนและวธการท างานอยางไร แตจะไมมรายละเอยดยอยในโมดล นนๆ

3. ผงงานการเขยนโปรแกรม (Programming Flowchart) เปนผงงานซงแสดงล าดบขนตอนการท างานอยางละเอยดในโมดล นนๆ โดยจะดงเอาแตละจดจากผงงานโปรแกรมโมดล น ามาเขยนเปนผงงาน โดยจะแสดงรายละเอยดของขนตอนการท างานอยางชดเจน ไมวาจะเปนขนตอนของการรบขอมลเขา การค านวณ การประมวลผล และการแสดงผลลพธประโยชนของผงงาน

ประโยชนของผงงาน

1. ชวยล าดบขนตอนการท างานของโปรแกรม และสามารถน าไปเขยนโปรแกรมไดอยางถกตอง

2. ชวยในการตรวจสอบ และแกไขโปรแกรมไดงาย เมอเกดขอผดพลาด

3. ชวยใหการดดแปลง แกไข ท าไดอยางสะดวกและรวดเรว

4. ชวยใหผอนสามารถศกษาการท างานของโปรแกรมไดอยางงาย และรวดเรวมากขน

ง 30241 การเขยนโปรแกรมภาษาปาสคาล

วธการเขยนผงงานทด • ใชสญลกษณตามทก าหนดไว • ใชลกศรแสดงทศทางการไหลของขอมลจากบนลงลาง หรอจากซายไปขวา • ค าอธบายในภาพควรสนกะทดรด และเขาใจงาย • ทกแผนภาพตองมลกศรแสดงทศทางเขา - ออก • ไมควรโยงเสนเชอมผงงานทอยไกลมาก ๆ ควรใชสญลกษณจดเชอมตอแทน • ผงงานควรมการทดสอบความถกตองของการท างานกอนน าไปเขยนโปรแกรม

ผงงานโปรแกรม ( Program Flowchart )

การเขยนผงโปรแกรมจะประกอบไปดวยการใชสญลกษณมาตรฐานตาง ๆ ทเรยกวา สญลกษณ ANSI ( American National Standards Institute ) ในการสรางผงงาน ดงตวอยางทแสดงในรปตอไปน

1. จดเรมตนและจดสนสดของผงงาน

2. การประมวลผล 3. การน าเขาขอมล การแสดงผลขอมลโดยไมระบสอ

4. การน าเขาขอมลผานทางแปนพมพ keyboard

5. การแสดงผลขอมลทางจอภาพ

6. การแสดงผลขอมลทางเครองพมพ

7. การตดสนใจเลอกท า

8. จดเชอมตอภายในหนาเดยวกน

ง 30241 การเขยนโปรแกรมภาษาปาสคาล

9. จดเชอมตอหนาอนๆ

10. ทศทางการท างานของผงงาน

ลกษณะโครงสรางของผงงาน Type of Flowchart โครงสรางของผงงานโดยพนฐานสามารถแบงไดออกเปน 3 รปแบบดงน

1. โครงสรางผงงานแบบล าดบ ซงจดเปนโครงสรางของผงงานทงายทสด เปนการเรยงล าดบการท างานจากบนลงลางอยางเปนล าดบขนตอน โดยจะใชสญลกษณแบบใดกได ยกเวนการตดสนใจเลอกท า

ง 30241 การเขยนโปรแกรมภาษาปาสคาล

2. โครงสรางผงงานแบบตดสนใจเลอกท า เปนโครงสรางของผงงานทมทางเลอกใหกระท าอยางใดอยางหนง ซงสามารถแยกไดเปน 3 รปแบบ ดงน 2.1 เงอนไขจรงหรอเทจ 2.2 เงอนไขจรงหรอเทจ 2.3 เงอนไขทมใหเลอกมากกวา 2 ทาง จงกระท าอยางใดอยางหนง ตางกตองกระท า 3. โครงสรางผงงานแบบท าซ า เปนโครงสรางของผงงานทมลกษณะการท างานเปนรอบ โดย ท างานกรอบนนยอมขนอยกบเงอนไขของแตละผงงาน

ง 30241 การเขยนโปรแกรมภาษาปาสคาล

ตวอยางการเขยนผงงาน

ตวอยาง 1 เขยนผงงานทแสดงขนตอนการสงจดหมาย

ง 30241 การเขยนโปรแกรมภาษาปาสคาล

ตวอยางท 2 เขยนผงงานแสดงวธการรบประทานยา ทแบงขนาดรบประทานตามอายของผทานดงน • อายมากกวา 10 ป รบประทานครงละ 2 ชอนชา • อายมากกวา 3 ป ถง 10 ป รบประทานครงละ 1 ชอนชา • อายมากกวา 1 ป ถง 3 ป รบประทานครงละ 1/2 ชอนชา • แรกเกดถง 1 ป หามรบประทาน

ง 30241 การเขยนโปรแกรมภาษาปาสคาล

โครงสรางการท างานแบบมการเลอก ( Selection ) เปนโครงสรางทใชการตรวจสอบเงอนไขเพอการท างานอยางใดอยางหนง โดยโครงสรางแบบนจะมอยดวยกน 2 รปแบบ คอ IF - THEN - ELSE และ IF - THEN

โครงสรางแบบ IF - THEN - ELSE เปนโครงสรางทจะท าการเปรยบเทยบเงอนไขทใสไวในสวนหลงค าวา IF และเมอไดผลลพธจากการเปรยบเทยบกจะเลอกวาจะท างานตอในสวนใด กลาวคอถาเงอนไขเปนจรง ( TRUE ) กจะเลอกไปท างานตอทสวนทอยหลง THEN แตถาเงอนไขเปนเทจ ( FALSE ) กจะไปท างานตอในสวนทอยหลงค าวา ELSE

ง 30241 การเขยนโปรแกรมภาษาปาสคาล

แตถาส าหรบโครงสรางแบบ IF - THEN เปนโครงสรางทไมมการใช ELSE ดงนน ถามการเปรยบเทยบเงอนไขทอยหลง IF มคาเปนจรง กจะไปท าสวนทอยหลง Then แตถาเงอนไขเปนเทจ กจะไปท าค าสงทอยถดจาก IF - THEN แทน

ตวอยาง 3 การเขยนผงงานอานคาขอมลเขามาเกบไวในตวแปร A และ B แลวท าการเปรยบเทยบในตวแปรท งสอง โดยมเงอนไขดงน • ถา A มากกวา B ใหค านวณหาคา A - B และเกบผลลพธไวในตวแปรชอ RESULT • ถา A นอยกวาหรอเทากบ B ใหค านวณหาคา A + B และเกบผลลพธไวในตวแปรชอ RESULT

ง 30241 การเขยนโปรแกรมภาษาปาสคาล

ตวอยาง 4 การเขยนผงงานเปรยบเทยบคาขอมลทเกบอยในตวแปร X โดยมเงอนไขดงน • ถา X > 0 ใหพมพค าวา " POSITIVE NUMBER " • ถา X < 0 ใหพมพค าวา " NEGATIVE NUMBER " • ถา X = 0 ใหพมพค าวา " ZERO NUMBER "

ง 30241 การเขยนโปรแกรมภาษาปาสคาล

โครงสรางการท างานแบบมการท างานซ า

เปนโครงสรางทมการประมวลผลกลมค าสงซ าหลายครง ตามลกษณะเงอนไขทก าหนด อาจเรยก การท างานซ าแบบนไดอกแบบวา การวนลป ( Looping ) โครงสรางแบบการท างานซ านจะมอย 2 ประเภท คอ • DO WHILE • DO UNTIL

DO WHILE เปนโครงสรางทมการทดสอบเงอนไขกอน ถาเงอนไขเปนจรงกจะเขามาท างานในกลมค าสงทตองท าซ า ซงเรยกวาการเขาลป หลงจากนนกจะยอนกลบไปตรวจสอบเงอนไขใหมอก ถาเงอนไขยงคงเปนจรงอย กยงคงตองท ากลมค าสงซ าหรอเขาลปตอไปอก จนกระทงเงอนไขเปนเทจ กจะออกจากลปไปท าค าสงถดไปทอยถดจาก DO WHILE หรออาจเปนการจบการท างาน

สรปขอ

ง 30241 การเขยนโปรแกรมภาษาปาสคาล

แตกตางระหวาง DO WHILE และ DO UNTIL มดงน 1. DO WHILE ในการท างานครงแรกจะตองมการตรวจสอบเงอนไขกอนทกครง กอนทจะมการเขลปการท างาน 2. DO UNTIL การท างานครงแรกจะยงไมมการตรวจสอบเงอนไข แตจะเขาไปท างานในลปกอนอยางนอย 1 ครงแลวจงจะไปตรวจสอบเงอนไข 3. DO WHILE จะมการเขาไปท างานในลปกตอเมอตรวจสอบเงอนไขแลวพบวา เงอนไขเปนจรง แตเมอพบวาเงอนไขเปนเทจ กจะออกจากลปทนท 4. DO UNTIL จะมการเขาไปท างานในลปกตอเมอตรวจสอบเงอนไขแลวพบวา เงอนไขเปนเทจ แตเมอพบวาเงอนไขเปนจรง กจะออกจากลปทนท

ง 30241 การเขยนโปรแกรมภาษาปาสคาล

ตวอยาง 5 จงเขยนผงงานแสดงการเพมของขอมลตวเลขทเกบอยในหนวยความจ าทแอดเดรส 1 โดยทคาเรมตนจาก 0 ใหท าการเพมคาทละ 1 เรอยไปจนกระทง J มคาขอมลมากกวา 100 จงหยดการท างาน ตวอยางน เปนตวอยางการท างานแบบท าซ า ซงจะสามารถแสดงการเขยนไดทงแบบ DO WHILE และ DO UNTIL ดงน