Adomas - onapajedaite.lt

1

Adomas Mickevièius

1798 – 1855

A. MickevièiAus portretAi – ið Archyvø

NuotrAukos – oNos pAjedAitës

vilNius, 1998

2

Mickevièiaus giMtinë Zaosës dvarelyje, netoli naugardukodworek w Zaosiu koùo nowogródka, Miejsce urodZin adaMa MickiewicZa

Pamiætam, kiedy mùody, z lubej okolicy,Od przyjacioù kochanych, od mojej dziewicyJechaùem i patrzyùem, i pomiædzy drzewySùyszaùem gùosy, chustek widziaùem powiewy:Pùakaùem. – Miùo pùakaã, póki wiek namiætny;..

Prisimenu savo jaunystæ, gimtinæ:Draugus ðtai aplankæs ar mielà merginà,Vaþiuoju – jie linki laimingo man kelio,Tarp medþiø matau dar plazdenant skarelæ...Að verkdavau. Þmogui jaunam tai paguoda...

ApmàstymAi iðvykimo dienàvertë EugEniJuS MATuzEVièiuS

3

n a u g a r d u k o pilies griuvësiai, poeMos GrAþinA veiksMo vietaruiny ZaMku w nowogródku, Miejsce akcji poeMatu GrAýynA

zamek na barkach nowogródzkiej góryOd miesiæcznego braù pozùotæ blasku,Po waùach darni i po sinym piaskuOlbrzymim sùupem ùamaù siæ cieñ bury.

Ant naugarduko kalno senà piláMënulis maudo aukso spinduly.Velënø pylimu aukðtyn pakilæ,Smëliu ðeðëliai slenka dideli...

GrAþinAvertë JuSTinAS MArcinkEVi2iuS

4

naugarduko katedra, kurioje buvo pakrikðtytas adoMas Mickevièius

katedra w nowogródku, w której Zostaù ochrZcZony adaM MickiewicZ

Boýe! coú mi rozkazaù speùniã kielich ýyciai zbyt wielki, zbyt gorzki daùeú mi do picia,Jeúli wzglædów twojego miùosierdzia godnacierpliwoúã, z którà gorycz wychyliùem do dna

O Dieve, tu, kuris man tauræ ðià pripyleigyvenimo kartaus, o að iðgëriau tyliai,ir ðitai – tau neðu lig dugno jà iðgertà;Pasigailëk manæs, jei rasi ðito vertà.

vëlinësvertë JuSTinAS MArcinkEVièiuS

5

adoMas Mickevièius jaunystëje. dail. VAlEn-TAS VAnkOVièiuS

adaM MickiewicZ w Mùodoúci. MalarZ WAlEn-Ty WAñkOWicz

Tam siægaj, gdzie wzrok nie siæga;Ùam, czego rozum nie zùamie:Mùodoúci! Orla twych lotów potæga,Jako piorun twoje ramiæ.

Þvelk ten, kur nepasieks akis,lauþk tai, ko nepajëgia protas!Jaunyste, aras tu sparnuotas,O tavo rankose – þaibø ugnis!

odë JAunysteivertë EugEniJuS MATuzEVièiuS

6

adoMo Mickevièiaus naMas-MuZiejus naugardukedoM adaMa MickiewicZa w nowogródku – obecnie MuZeuM

inni bùàdzà, ksiàdz w maùym, ale wùasnym domu,czy to w wielkim úwiecie pokój lub zamieszki,czy gdzie naród upada, czy kochanek ginie,O nic nie dbasz usiadùszy z dzieãmi przy kominie.A ja siæ mæczæ w sùotnej, ciemnej porze!

kiti paklysta savo nuosavam name,Ar karas, ar taika pasaulyje ðiame,Ar pavergta tauta, ar mylimas kur mirðta –Tu sëdi su vaikais, nepakeli në pirðto.O að blaðkaus tamsoj, man prieglobsèio nëra!


7

adoMo Mickevièiaus biustas naugardu-ko MuZiejuje. skulptorius pierre jean david d’ angers

popiersie adaMa MickiewicZa w MuZeuM w nowogródku. rZeýbiarZ pierre jean david d’angers

Mùodoúci! ty nad poziomyWylatuj, a okiem sùoñcaludzkoúci caùe ogromyPrzenikaj z koñca do koñca.

Pakilk, jaunyste virð slëniø,kur tamsoje ðliuþø priviso,Pakilk, ir saulëtu þvilgsniuTu perverki þmonijà visà!

odë jaunysteivertë EugEniJuS MATuzEVièiuS

8

kurganas naugarduke, supiltas 1924-31 M. adoMui Mickevièiui atMintikopiec w nowogródku, usypany w latach 1924-31 ku cZci adaMa MickiewicZa

Bo od ponarskich gór i bliýnich kowna wódSzerzæ siæ sùawà mà aý za Prypeci bród.Mnie w nowogródku, mnie w Miñsku czytuje mùodþi nie leniwa jest przepisaã wiersze kroã.

nuo Paneriø kalnø, þaliøjø kauno gojølig Pripetës brastos manas eiles kartoja.naugarduke ir Minske skaito juk mane,Jaunimui ten brangi eilutë kiekviena.

pono FrAnciðko GþymAlos vizitAsvertë EugEniJuS MATuzEVièiuS

9

sviteZio eþeras jeZioro úwiteý

A z góry znów garúciami spada blask miesiàca,Myúlaùbyú, ýe u stawu siedzi Úwitezianka,Jednà rækà zdrój leje z bezdennego dzbanka,A drugà w wodæ dla zabawki miotaBrane z fartuszka garúcie zaklætego zùota.

Mënulis ðviesà vël pilnom rieðkuèiom sëja,lyg svitezietë ten prie tvenkinio sëdëtøir piltø vandená su àsoèiu skylëtu,O jau kita ranka ið lobiø nematytøuþkeiktà auksà vis á bangeles barstytø.

ponAs tAdAsvertë JuSTinAS MArcinkEVièiuS

10

prie Marilës vereðèekaitës-putkaM-erovos kapo beniakoniø baþnyèios ðventoriuje

prZy grobie Maryli weresZc-Zakówny-putkaMerowej na prZykoúcielnyM cMentarZu w bieniakoniach

Ýe uciekaã i kochaã bez nadziei muszæ.niech úlub ziemski innego darzy rækà twojà,Tylko wyznaj, ýe Bóg mi poúlubiù twà duszæ.

nors be vilties mylët að pasmerktas esu,nors þemëje kitam teks tavosios glamonës,Bet vieðpats mus sujungs po negandø visø.

eil. lAurAivertë JuSTinAS MArcinkEVièiuS

11

lydos pilies, apraðytos poeMoje GrAþinA, griuvësiai ruiny ZaMku w lidZie opisane w poeMacie GrAýynA

lecz dziú zapeùnia ksiæýyc rogi nowiu,Úwit bædzie widny, ruszymy niezwùocznie,Synom kiejstuta w lidzie zostawimygodne dziedzictwo – popioùy i dymy!

Jau debesø sunki skara praskydus –graþi diena prasideda nûnai,kæstuèio sûnui liks ið mûsø lydosTiktai griuvësiai, dûmai, pelenai.

GrAþinAvertë JuSTinAS MArcinkEVièiuS

12

aleksandras puðkinas ir adoMas Mickevièius petrograde. dail. S. PAnkrATOVASaleksander pusZkin i adaM MickiewicZ w petrogradZie. MalarZ S. PAnkrATOW

z wieczora na dþdþu stali dwaj mùodzieñcePod jednym pùaszczem, wziàwszy siæ za ræce:Jeden, ów pielgrzym, przybylec z zachodu.nieznana carskiej ofiara przemocy –Drugi byù wieszczem ruskiego narodu,Sùawny pieúniami na calej póùnocy.

Po apsiaustu vienu, kedenamu vëjo,Per lietø sutemus du þmonës stovëjo:Tai tas piligrimas, kurá nuolatoscarinë galybë paliesdavo þiauriai.Antrasis – tai genijus rusø tautos,Poetas, garsus dainomis visoj ðiaurëj.


13

Miro pilis – poeMos ponAs tAdAs ávykiø vietaZaMek Mir – Miejsce akcji Z poeMatu pAn tAdeusz

czwaùujàca czereda zleciaùa na bùonia,gdy Hrabia ujrzaù zamek i zatrzymaù konia.Pierwszy raz widziaù zamek z rana i nie wierzyù,ze to byùy teý same mury – tak odswieþyùi upiækniù poranek zarysy budowy.

kai tik bûrys ájojo ties pilim á lankà,Staiga sustojo grovas ir pakëlë rankà,Jis pirmà syká matë mûrus tuos ið rytoir vos akim tikëjo – kaip jie èia pakito.Taip juos pagraþino tas rytmetis ankstyvas.


14

adoMas Mickevièius iMproviZuoja kunigaikðtienës volkonskajos salone Maskvojedailininkas g. Miasojedovas

adaM MickiewicZ iMprowiZuje w solo-nie ksiæýnej woùkoñskiey. MaùarZe g. Miasojedov

na kaýdym miejscu i o kaýdej dobie,gdziem z tobà pùakaù, gdziem siæ z tobà bawiù,Wszædzie i zawsze bædæ ja przy tobie,Bom wszædzie czàstkæ mej duszy zostawiù.

Tenai, kur mes liûdëjom, kur skardenoDþiaugsmingas mûsø juokas kitada, –Að bûsiu su tavim: tenai ið senoDalelë mano sielos palikta.

skiriaMa M.vertë AlEkSyS cHurginAS

15

Marienburgo pilis, apraðyta poeMoje konrAdAs vAlenrodAsZaMek Marienburga, opisany w poeMacie konrAd WAllenrod

Stój, dumny wùadco! Jest sàd i na ciebie.W Marienburgu wiem ja loch podziemny;Tam, gdy noc miasto w ciemnoúciach zagrzebieSchodzi na radæ trybunaù tajemny.

Paliauk, puikuoli! Atpildas artëja.yra Marienburge slaptos rûsys.naktovidá, kai miestas aptamsëja,Ten tribunolas renkasi rûstusis.

konrAdAs vAlenrodAsvertë VincAS MykOlAiTiS-PuTinAS

16

vilniaus arkikatedra ir gediMino piliskatedra wileñska i ZaMek giedyMina

rowieúniki litewskich wielkich kniaziow, drzewa....groýnego Witenesa, wielkiego Mindowyi giedymina, kiedy na ponarskiej górze,Przy ognisku myúliwskiem na niedýwiedziej skórzeleýaù sùuchajàc màdrego lizdejki

Tie medþiai kunigaikðèiø lietuvà dar mena!....Vytená, Mindaugà ir didá gediminà,kai ðis, medþioklëj taurà Paneriuos nudëjæs,Ant kalno, degant lauþui, prietemoj ilsëjosir senojo lizdeikos klausës padavimø.

POnAS TADASvertë JuSTinAS MArcinkEVièiuS

17

neris ties vilniuMiwilia w okolicy wilna

Wilija, naszych strumieni rodzica,Dno ma zùociste i niebieskie lica –Piækna litwinka, co jej czerpa wody,czystsze ma serce, úliczniejsze jagody.

Miela neris, mûs upeliø gimtinë,Skaistø tur veidà ir dugnà auksiná.Ðirdþia tyresnë lietuvë skaistveidëVandená sëmë, dainavo ir þaidë.


18

auðros vartai vilniuje

ostra braMa

Panno Úwiæta, co jasnej bronisz czæstochowyi w Ostrej úwiecisz Bramie! Ty, co gród zamkowynowogródzki ochraniasz z jego wiernym ludem!Jak mnie dziecko do zdrowia powróciùaú cudem...

Ðventoji motina, èenstakavos gynëja,Tavim ir Auðros Vartai Vilniuje garsëja.Tu naugarduko þmones su pilim globoji,iðgydë ir mane ðventa globa tavoji...


19

a. Mickevièiaus MuZiejaus kieMelis bernardinø sk. 11, vilniujepodwórZe MuZeuM adaMa MickiewicZa w Zauùku bernardyñskiM 11 w wilnie

Tëvyne lietuva, mielesnë uþ sveikatà!kaip reik tave branginti, vien tik tas pamato,kas jau tavæs neteko.


litwo! Ojczyzno moja! ty jesteú jak zdrowie.ile ciæ trzeba ceniã, ten tylko siæ dowie,kto ciæ straciù.

20

adoMo Mickevièiaus kieMelis vilniaus universitetedZiedZiniec adaMa MickiewicZa na uniwersytecie wileñskiM

i ten szczæúliwy, kto padù wúród zawodu,Jeýeli polegùym ciaùemDaù innym szczebel do sùawy grodu.razem, mùodzi przyjaciele!..

laimingas kritæs kovoje tasai, kuris kitiems taps laiptu kelià tiesiantÁ rûmus ateities, á garbæ ðviesià.iðvien visi, draugai jaunieji!

odë JAunysteivertë EugEniJuS MATuzEVièiuS

21

vilniuje, pilies 20 sveèiuodavosi adoMas Mickevièius (niðoje – julijaus slovackio biustas)

w wilnie, ZaMkowej 20, goscil adaM MickiewicZ (w nisZy – popiersie juliusZa slowackiego)

Minæly chwile szczæúliwsze niestety!kiedy na bùoniach byù kwiatów dostatek,kiedy mi ùatwiej byùo o bukiety,niýeli teraz o kwiatek...

Deja, graþiausios dienos jau praëjo,kai pievose margavo tiek þiedø,kai gëlës puokðtëmis aplink þydëjo,Dabar gëlelës nerandu.ir kaukia vëtros, niaukiasi padangë...

Á sAlomëJos Bekiu AlBumàvertë EugEniJuS MATuzEVièiuS

22

Mykolo balinskio dvaras jaðiûnuose, kuriaMe lankësi adoMas Mickevièiusdworek Michaùa baliñskiego w jasZunach, w któryM goúciù adaM MickiewicZ

nie na jednej rodzinie, nie na jednym wieku:Ja kocham caùy naród! Objàùem w ramionaWszystkie przeszùe i przyszùe jego pokolenia....chcæ go dýwignàã, uszczæúliwiã,chcæ nim caùy swiat zadziwiã!

Að niekados vienos tëvynës nemylëjau:Myliu visus, visus! ir þmones, ir tautas!Visas jau buvusias ir bûsimas kartas......Að noriu, kad visiems pasaulis bût ðviesus,Að noriu laime ta nustebinti visus!


23

baZili jonø vienuolynas vilniuje. èia buvo kalinaMas adoMas Mickevièius

braMa baZyliañska w wilnie. dZisiaj byl wiæZiony adaM MickiewicZ

Broniã siæ daremnie –i úledztwo, i sàd caùy toczy siæ tajemnie;nikomu nie powiedzà, za co oskarýony...

Teisybës nieks neþiûri –juk tardymai slapti, teismai taip pat slapti,ir nieks nesuþinos, uþ kà mes nuteisti...


24

Mokykla prie jëZuitø baþnyèios kaune, kurioje 1919-1823 M. gyveno ir Mokytojavo adoMas MickevièiussZkoùa prZy koúciele jeZuickiM w kownie, gdZie w latach 1819-1823 wykùadaù i MiesZkaù adaM MickiewicZ

Obiegæ litwy wsi, zamki i miasta:gdzie nie dobiegæ, pieúñ moja doleci.Bard dla rycerzy w bitwach, a niewiastaBædzie jà w domu úpiewaã dla swych dzieci,Bædzie jà úpiewaã – i kiedyú, w przyszùoúciz tej pieúni wstanie múciciel naszych koúci!

Að lietuvà apeisiu, kolei gyvas,Paleisiu dainà á miestus ir kaimus, –Skanduos jà dainiai mûðiuos, o augyvësnamie vaikamus jà dainuos saviemus.ið tos dainos prie lopðio ir prie vygësiðaugs uþ mûsø kaulus kerðto þygis!

kOnrADAS VAlEnrODASvertë VincAS MykOlAiTiS-PuTinAS

25

kauno pilis, MiniMa poeMoje konrAdAs vAlenrodAsZaMek w kownie wspoMniany w poeMacie konrAd WAllenrod

Wiatry poýogæ coraz dalej niosùy,rycerze coraz dalej w gùàb litwy zabiegli,Sùychaã, ýe kowno, ýe Wilno oblegli...

kaskart toliau gaisrai pavëju rûko,kryþiuoèiai lietuvon tolyn vis brovës,Jau, sako ties kaunu, ties Vilnium kovës...


26

adoMo Mickevièiaus slënis kauno àþuolynedolina adaMa MickiewicZa w kowieñskiej dàbrowie (àþuolynas)

Widziaùem piæknà dolinæ przy kownie,kædy rusaùek dùoñ wiosnà i latemÚciele murawæ, kraúnym dzierzga kwiatem;Jest to dolina najpiækniejsza w úwiecie.

yra slënys prie kauno netoli, –undinës ten kas vasarà, kas ðviesià,gëles ir vejà þaliàjà patiesia,Atsigroþët slëniu ðiuo negali.

GrAþinA

vertë JuSTinAS MArcinkEVièiuS

27

neMunas ties ruMðiðkëMisnieMen w okolicy ruMsZysZek

Tymczasem przenoú mojà duszæ utæsknionàDo tych pagórków leúnych, do tych ùàk zielonych,Szeroko nad bùækitnym niemnem rozciàgnionych...

Dabar tu neðki mano ilgesingà sielàÁ tas kalvas miðkingas, á lankas þaliàsias,kur nemunas plaèiai banguoja mëlynasis.


28

trakø pilisZaMek w trokach

Maèiau ne vienà ordino tvirtovæ,kiekvienas prûsas bijo, vengia jø,Bet joms toli lig Vytauto piliø,kurios Trakuos ir Vilniuj tebestovi

GrAþinAvertë JuSTinAS MArcinkEVièiuS

Widziaùem pysznych krzyýaków warownie,na które Prusak nie spojrzy bez strachu,A przecieý mniejsze od Witoùda gmachu,co jest na Wilnie lub Trockim jeziorze!

29

Mówcie, jeúli wola czyja, Jezus Maryja.nim uwierzæ ýe nam sprzyja Jezus Maryja:niech wprzód ùotrów powybija Jezus Maryja.Tak car jak dzika bestyja, Jezus Maryja!Tu nowosilcow jak ýmija, Jezus Maryja!

adoMo Mickevièiaus biustas ðv. jonø baþnyèioje. TADEuÐO STryJEnSkiO projektas

popiersie adaMa MickiewicZa w koúciele úw. jana w wilnie. wedùug projektu T. STryJEñSkiEgO

Ar ilgai reiks kæst vergijà, Jëzus Marija!niekad þaizdos neuþgyja, Jëzus Marija!Makðtyse kardai rûdija, Jëzus Marija!Turim carà kaip galvijà; Jëzus Marija!novosilcevas mus ryja, Jëzus Marija!


30

adoMo Mickevièiaus gatvë vilniujeulica adaMa MickiewicZa w wilnie

Boýe mój – rzekùem – oby siæ speùniùo!Obyúmy, w strony ojczyste wróceni,kiedy litewskà zamieszkamy rolæ,Odýyli znowu! niech i naszà dolæznowu nadziei listek zazieleni!

Duok Dieve, – maldavau, – teiðsipildo!kad mes, sugráþæ á tëvø ðalelæ,lietuviðkà velënà apkabinæ,naujai atgimtum, kad ir mûsø daliànuskaidrintø viltis pavasarinë!


31

paMinklas adoMui Mickevièiui vilniuje. skulptorius gEDiMinAS JOkûBOniS

poMnik adaMa MickiewicZa w wilnie. rZeýbiarZ gEDiMinAS JOkûBOniS

nie cierpiàc rzeczy ziemskich nudnego obrotu,gardzàcy istotami powszedniej natury,Szukaùem, ach! Szukaùem tej boskiej kochanki,której na podsùonecznym nie bywaùo úwiecie.

Aukðtø padangiø að, ne þemumø sûnus!Sapnus ir svajones, ir miraþus að mëgau,nekæsdamas pilkos, kasdieniðkos gamtos,Að nuo ágrisusios buities kaþkur vis bëgau,ieðkojau meilës, ak! neþemiðkos, ðventos...

VëlinëSvertë JuSTinAS MArcinkEVièiuS

32

adoMas Mickevièius paryþiuje 1853 M.

adaM MickiewicZ w paryþie 1853

na litwæ patrzàc, oczy wypùakaùem:Dzisiaj, jeþeli chcæ westchnàã do domu,nie wiem, gdzie leþy mój dom ulubiony,czy tam, czy owdzie, czyli z tamtej strony...

Dël lietuvos akis esu iðverkæs,Bet, jei norëèiau tëviðkëj numirti,Að neþinau, á gimtà savo ðalákurá turëèiau pasirinkt takelá...


Adomas - onapajedaite.lt

Documents

Transcript of Adomas - onapajedaite.lt