hafaldros adferiadmeddwl difrifol for recoveryfrom serious mental illnesso afiechyd adolygiad blynyddol 2013-14

Hafal was established just

over ten years ago as a

Member-led charity for

people with a mental illness

and their carers in Wales.

Ers hynny, rydym wedi gweithio’n barhaus er

mwyn gwarantu bod ein llais – sef llais

defnyddwyr gwasanaeth a gofalwyr – yn cael

ei glywed ar lefel lleol a chenedlaethol. Er

enghraifft, llais Hafal a fu’n gyfrifol am

ysbrydoli’r gyfraith Gymreig newydd sydd yn

rhoi’r hawl i ddefnyddwyr gwasanaeth i

dderbyn cynllun gofal holistaidd.

Ym 2013-14, cododd ein llais hyd yn oed yn

uwch – ac roedd mwy fyth o bobl yn gwrando.

Roedd ein hymgyrch Golau! Camera! EWCH!

wedi peri i filoedd o ddefnyddwyr gwasanaeth

a gofalwyr ar draws Cymru wneud eu ffilmiau

eu hunain am iechyd meddwl. Roedd mwy na

60 o bobl wedi recordio blogiau personol –

ffilmiau angerddol a bachog am eu hadferiad

a’r gwasanaethau y maent yn eu defnyddio.

Ac roedd yr effaith yn sylweddol: roedd

miloedd o ddilynwyr newydd wedi dechrau ein

dilyn ar ein safleoedd cyfryngau cymdeithasol

a darlledwyd y ffilmiau yn y Senedd i

gynulleidfa eang o wneuthurwyr polisi a

gweithwyr iechyd proffesiynol (mae rhai clipiau

wedi eu defnyddio hyd yn oed mewn modiwl

hyfforddiant a ddarperir gan Brifysgol

Abertawe!).

Wrth i ni hyrwyddo ein lleisiau ar y cyfryngau

cymdeithasol, roedd yn hwb i weld bod hyn yn

annog eraill i gynnig sylwadau ar yr hyn a

oedd gennym i’w ddweud. Mae cyfryngau

cymdeithasol yn berffaith o ran ein

cenhadaeth: mae’n ffordd newydd i ni

ddechrau sgyrsiau ac annog pobl eraill i gael

eu clywed.

Ym 2013-14, llwyddom sicrhau bod llais

defnyddwyr gwasanaeth a gofalwyr yn cael ei

glywed ar lefel mwy ffurfiol hefyd. Yn ystod yr

ymgyrch, roeddem wedi cynnal arolwg i

gofnodi ein profiad o’r broses o gynllunio gofal

a thriniaeth. Ac roedd yna ddatblygiad cyffrous

pellach ym 2014 wrth i ni sefydlu HELP (Hafal

Expert Leadership Panel) sydd yn rhoi’r cyfle i

ddefnyddwyr gwasanaeth a gofalwyr i gael

dweud eu dweud ar faterion iechyd meddwl

cenedlaethol, cyfrannu at ddatblygu ein

deunyddiau hyfforddi a darparu sesiynau ac

anerchiadau hyfforddi.

Byddwn yn parhau i atgyfnerthu llais defnyd-

dwyr gwasanaeth a gofalwyr yn y blynyddoedd

sydd i ddod. Ac mae modd i chi ymuno â’r

sgwrs hefyd: os nad

ydych yn gwneud hyn

eisoes, cofiwch ein

dilyn ni ar Facebook,

Twitter neu YouTube,

neu dewch yn Aelod o

Hafal. Gyda’n gilydd,

mae modd i ni siarad hyd yn oed yn uwch ar

ran defnyddwyr gwasanaeth a gofalwyr yng

Nghymru – a mynnu ein bod yn elwa i’r eithaf

o’r gwasanaethau.

Tra’n sôn am wasanaethau, rwyf wrth fy modd

yn adrodd bod yna lawer o ddatblygiadau

diddorol wedi bod o ran ein gwasanaethau yn

y flwyddyn ddiwethaf – a’r mwyaf amlwg o’r

rhain oedd lansiad "Up 4 It", sef prosiect sydd

yn cael ei ddarparu mewn partneriaeth â

Bwrdd Iechyd Aneurin Bevan, a fydd yn

darparu Gwasanaeth Ymyrraeth Gynnar i bobl

ifanc yng Ngwent sydd yn profi seicosis. Bydd

y prosiect hwn yn cael effaith sylweddol ar

fywydau pobl ifanc yn yr ardal sydd ag

afiechyd meddwl difrifol ac mae’n golygu bod

Hafal yn helpu i sicrhau bod llais pobl ifanc yn

cael ei glywed hefyd.

Elin Jones

Cadeirydd

2013-14: GWEIDDI O’R UCHELFANNAU

Sefydlwyd Hafal ychydig

dros ddeng mlynedd yn ôl

fel elusen i’w harwain gan

Aelodau ar gyfer pobl ag

afiechyd meddwl a’u

gofalwyr yng Nghymru.

“Mae’r adborth o’r ymgyrch yn dangos er ein bod ni fel defnyddwyr gwasanaeth a gofalwyr yn teimlo bod yna ddeddfwriaeth a pholisi cadarn yn eu lle erbyn hyn, maenawr yn amser i weithredu a darparu gwasanaethau sy’n ymateb ac ymrymuso.Rydym angen ateb Cymreig sydd yn rhoi rheolaeth o adnoddau i ddefnyddwyrgwasanaeth a gofalwyr. Rydym hefyd angen esblygu polisi a deddfwriaeth newyddyn y 5 i 10 mlynedd nesaf er mwyn mynd i’r afael ag anghydraddoldebau ym mhobagwedd o fywyd gan gynnwys hyfforddiant, cyflogaeth, iechyd corfforol, tai ayyb.”

– Panel Defnyddwyr Gwasanaeth Iechyd Meddwl a Gofalwyr Golau! Camera! EWCH!

Darllenwch yr adroddiad Golau! Camera! EWCH! yma – www.hafal.org

Despite tough economic times

Hafal continued to develop

innovative services for people

with a mental illness and their

carers across Wales in

2013-14.

Up 4 It

Roedd un o’n prosiectau arloesol newydd,

sydd yn darparu gwasanaethau i’n grŵp

cleient iau, “Up 4 It”, ac yn cefnogi rhai o'r bobl

ifanc mwyaf agored i niwed yn ardal Gwent,

wed ei lansio yn Ysbyty Ystrad Fawr gan y

Gweinidog Iechyd Mark Drakeford yn

Nhachwedd 2013.

Bydd "Up 4 It", sef prosiect sydd yn cael ei

ddarparu gan Hafal mewn partneriaeth â

Bwrdd Iechyd Aneurin Bevan, yn darparu

Gwasanaeth Ymyrraeth Gynnar ar gyfer pobl

ifanc sydd yn profi seicosis neu mewn peryg o

ddatblygu seicosis. Mae'r prosiect yn anelu i

gefnogi 600 o bobl ifanc rhwng 14 a 25 ar

draws ardal Gwent dros y bum mlynedd nesaf

ac mae wedi derbyn £754,000 o gyllid gan

raglen Dyfodol Disglair y Loteri Fawr.

Dywedodd y defnyddiwr gwasanaeth 23

mlwydd oed, Sarah Jones: "Bydd y prosiect yn

cael effaith anferth ar fywydau pobl ifanc yn yr

ardal sydd ag afiechyd meddwl. Os ydych yn

derbyn triniaeth amserol pan eich bod yn profi

afiechyd meddwl am y tro cyntaf, yna rydych

yn medru derbyn cefnogaeth i aros mewn

addysg a chyflogaeth ac atal yr afiechyd rhag

niweidio gweddill eich bywyd. Nid oes

amheuaeth gennyf na fydd y cyfle sydd gan

gleientiaid i lwyddo yn fwy nag erioed o'r blaen

yn sgil y gwasanaeth newydd hwn."

Bryn Y Wal

Ym 2013, lansiwyd ein prosiect tai â chymorth

unigryw yn Sir Ddinbych, sef Bryn Y Wal.

Mae’r prosiect wedi ei leoli mewn tŷ prydferth

sydd yn mwynhau’r prydferthwch gwledig ond

eto sydd ond ychydig o funudau o’r Rhyl.

Mae’n brosiect tai â chymorth dwyster uchel a

hyblyg sydd yn rhoi llety i bobl ddigartref sydd

ag afiechyd meddwl. Mae’r prosiect unigryw

yn darparu gwasanaeth tri cham i gleientiaid

sydd yn eu cefnogi i sicrhau annibyniaeth:-

1. Llety cymorth dwys am chwe mis ar gyfer

pedwar defnyddiwr gwasanaeth gyda staff

24 awr

2. Pedwar llety symud ymlaen gyda chymorth

fel bo’r angen gan staff

3. Cymorth i gleientiaid i symud i lety parhaol a

byw’n annibynnol.

Tŷ Adferiad

Ym mis Medi 2013, roedd ITV Cymru wedi

darlledu rhaglen arbennig ar ein prosiect

blaengar, Tŷ Adferiad, ym Mhorthmadog sydd

wedi ei ariannu gan y Loteri Fawr. Mae’r

ganolfan adferiad yn cynnig seibiannau

unigryw a deinamig i bobl ag afiechyd meddwl

a'u gofalwyr, gan roi’r cyfle i ymwelwyr i edrych

o’r newydd ar eu cynlluniau gofal – a chymryd

rhan mewn gweithgareddau ysgogiadol megis

hwylio, canŵio, cerdded ceunant a gyrru

beiciau modur pedair olwyn. Am fwy o

wybodaeth, ewch i’n gwefan newydd ar Tŷ

Adferiad: www.tyadferiad.org/cy/

2013-14: TORRI TIR NEWYDD

Roedd Aelodau wedi

rhoi sgôr o 8 allan o

10 am y wybodaeth y

maent yn derbyn

Roedd ein

gwasanaethau lleol

wedi derbyn sgôr o

9.1 allan o 10

Ym 2013, roeddem wedi cynnal arolwg

ymhlith cleientiaid ac Aelodau i ganfod

eu barn am ein gwasanaethau.

Er yr hinsawdd economaidd

anodd, mae Hafal wedi parhau

i ddatblygu gwasanaethau

arloesol i bobl ag afiechyd

meddwl a’u gofalwyr ar draws

Cymru ym 2013-14.

Gwasanaeth newydd i

garcharorion benywaidd:

Ym 2013, roeddem wedi

derbyn grant i ariannu tîm o

Ymarferwyr Adferiad

gwirfoddol am ddwy flynedd i

ymgysylltu gyda merched o

Gymru a oedd yn y carchar

ac yn dioddef afiechyd

meddwl. Mae’r Ymarferwyr

Adferiad yn darparu cymorth

cyn mynd i’r carchar ac ar ôl

iddynt gael eu rhyddhau, a

hynny er mwyn lleihau’r risg

ohonynt yn ail-droseddu.

Bydd y prosiect arloesol hwn

yn elwa merched o Gymru

sydd yng ngharchardai Ei

Mawrhydi ym Mharc

Eastwood a Styal.

Darllenwch mwy yma:

www.hafal.org

In 2013-14 Hafal continued

to campaign for a better deal

for service user and carers.

Uchafbwynt ein blwyddyn oedd ein hymgyrch

Golau! Camera! EWCH! a arweiniwyd gan

ddefnyddwyr gwasanaeth a gofalwyr ac fe’i

cefnogwyd gan Hafal mewn partneriaeth â

Bipolar UK a’r Sefydliad Iechyd Meddwl; roedd

Diverse Cymru wedi ein helpu i ymgysylltu â

chymunedau lleiafrifol.

Yn ystod yr ymgyrch, roedd defnyddwyr

gwasanaeth a gofalwyr ar draws y 22 sir wedi

gwneud prosiectau ffilm eu hunain ac roedd

mwy na 60 o unigolion wedi paratoi blogiau

ffilm a oedd yn cyfeirio gwasanaethau lleol a

gwneuthurwyr polisi cenedlaethol at arferion

da mewn darpariaeth gwasanaeth iechyd

meddwl ar draws Cymru – tra hefyd yn amlygu

unrhyw ddiffygion mewn darpariaeth leol.

Roedd yr ymgyrch wedi galw yn benodol am:-

• Cynlluniau Gofal a Thriniaeth o safon uchel i

bawb sydd yn derbyn gwasanaethau iechyd

meddwl eilaidd

• dewis a rheolaeth lawn i ddefnyddwyr

gwasanaeth o ran cynnwys y Cynlluniau

Gofal a Thriniaeth

• darparu gwasanaethau iechyd meddwl

safonol yn gyflym mewn ymateb i’r

Cynlluniau hynny ac anghenion pobl ag

afiechyd meddwl difrifol sydd yn defnyddio

gwasanaethau gofal cynradd

• diwygio gwasanaethau ymhellach er mwyn

cynyddu rheolaeth defnyddwyr gwasanaeth a

gofalwyr dros ddewis a chomisiynu

gwasanaethau

• cam tuag at y nod hirdymor o sicrhau

cydraddoldeb llawn yng nghymdeithas

Cymru ar gyfer defnyddwyr gwasanaeth a

gofalwyr gan gynnwys mynediad cyfartal at

iechyd a gofal cymdeithasol, tai, incwm,

addysg a chyflogaeth.

Roedd yr ymgyrch yn llwyddiant ysgubol ac

wedi ymgysylltu â miloedd o bobl ar draws y

22 sir yng Nghymru ym 2013 gan gynnwys:-

• 1500 o Aelodau Hafal

• mwy na 3000 o ddefnyddwyr gwasanaeth a

gofalwyr sydd yn defnyddio gwasanaethau

lleol ac wedi cymryd rhan mewn prosiectau

ffilm lleol neu wedi gwneud blogiau ffilm

unigol

• miloedd o bobl a oedd wedi mynychu’r 22

digwyddiad lleol ym mhob un sir yng

Nghymru, a lansiad yr ymgyrch gan y

Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau

Cymdeithasol Mark Drakeford yn y Cynulliad

• mwy na 5000 o bobl a fu’n dilyn a

rhyngweithio gyda’r ymgyrch drwy gyfrwng

sianeli cyfrwng cymdeithasol ar-lein Hafal

gan gynnwys tudalennau Facebook, Twitter

ac YouTube

• 42,000 o bobl sydd wedi derbyn copi o

ganllaw Cynllunio Gofal a Thriniaeth Hafal

• y 7,000 o ofalwyr sydd wedi derbyn copi o’n

“Cynllun Deg Pwynt” i ofalwyr

• y 60,000 o ymwelwyr unigryw sydd wedi

ymweld â gwefannau Hafal a’r miloedd mwy

sydd wedi gweld hanes ein hymgyrch yn y

cyfryngau lleol a chenedlaethol.

Llwyddiant y cwrs hyfforddi

Rhoddwyd hwb pellach i’r ymgyrch gan ein

cwrs hyfforddi Cynllunio Gofal a Thriniaeth

sydd newydd ei lansio ar gyfer defnyddwyr

gwasanaeth a gofalwyr, a hynny wedi i’r cwrs

ennill gwobr anrhydeddus ‘Care Programme

Approach Association’ am yr hyfforddiant

gorau, a hynny mewn seremoni wobrwyo ar

lefel y DU. Mae mwy o wybodaeth yma –

www.hafal.org

2013-14: CYFATHREBU EIN NEGES Ym 2013-14, roedd Hafal

wedi parhau i ymgyrchu er

mwyn sicrhau mwy o

degwch i ddefnyddwyr

gwasanaeth a gofalwyr.

“Y newyddion da yw bod pobl wedi bod yn bositif ar y cyfan ac yn galonogol am ddyfodol gwasanaethau iechyd meddwl. Fodd bynnag, mae ansawdd ac effaith y Cynlluniau Gofal a Thriniaeth yn amrywio ar draws Cymru ac mae angen gwneud mwynawr er mwyn sicrhau eu bod yn ffocysu ar ganlyniadau, yn cynnwys amcanion byrdymor a hirdymor ac wrth wraidd sut y mae gwasanaethau iechyd meddwl eilaidd yncael eu cynllunio a’u darparu.”

– Panel Defnyddwyr Gwasanaeth Iechyd Meddwl a Gofalwyr Golau! Camera! EWCH!

DIOLCH I CHIMae Hafal yn ddiolchgar i’r cyllidwyr canlynol

a wnaeth ein cefnogi ni yn ystod 2013/14

■ Bwrdd Iechyd Aneurin Bevan

■ Bwrdd Iechyd Hywel Dda

■ Bwrdd Iechyd Lleol Cwm Taf

■ Bwrdd Iechyd Prifysgol Abertawe Bro

Morgannwg

■ Bwrdd Iechyd Prifysgol Betsi

Cadwaladr

■ Bwrdd Iechyd Prifysgol Caerdydd a’r

Fro

■ COASTAL – Sir Benfro

■ Comic Relief

■ Cronfa’r Loteri Fawr

■ Cyngor a Dinas Abertawe

■ Cyngor Bro Morgannwg

■ Cyngor Bwrdeistref Sirol Blaenau

Gwent

■ Cyngor Bwrdeistref Sirol Caerffili

■ Cyngor Bwrdeistref Sirol Castell-nedd

Port Talbot

■ Cyngor Bwrdeistref Sirol Conwy

■ Cyngor Bwrdeistref Sirol Merthyr

Tudful

■ Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar

Ogwr

■ Cyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam

■ Cyngor Dinas Caerdydd

■ Cyngor Dinas Casnewydd

■ Cyngor Gweithredu Gwirfoddol Cymru

■ Cyngor Sir Benfro

■ Cyngor Sir Ceredigion

■ Cyngor Sir Ddinbych

■ Cyngor Sir Gaerfyrddin

■ Cyngor Sir Gwynedd

■ Cyngor Sir Fynwy

■ Cyngor Sir Fflint

■ Cyngor Sir Powys

■ Cyngor Sir Ynys Môn

■ Cysylltiadau Gwaith Newydd

■ Heddlu De Cymru

■ Janssen

■ Ludlow Street Healthcare

■ Llywodraeth Cymru

■ Partnerships in Care

■ Y Ganolfan Byd Gwaith

■ Ymddiriedolaeth James Tudor

■ Ymddiriedolaeth Waterloo

■ Ysbyty Annibynnol Rushcliffe

...ac i’r holl rai hynny a wnaeth gyfraniadau neu rhoi eu hamser, diolch i chi!

HafalYstafell C2, Tŷ William Knox

Ffordd BritannicLlandarsi

Castell-nedd SA10 6EL

Ffôn: 01792 816600 Ebost: hafal@hafal.org

Gwe: www.hafal.org

Mae Hafal yn elusen gofrestredig, rhif 1093747, ac yn gwmni cofrestredig,

rhif 4504443