Adölesan GebelikDoç.Dr.Recep Yıldızhan

Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tıp Fakültesi

Kadın Hastalıkları ve Doğum AD & Perinatoloji BD

Sunum Hedefi

• Tanımlar ve İnsidans• Altta Yatan Nedenler• Medikal ve Sosyal Sonuçları• Hukuki Boyutu• Önlem• Eve Götürülecek mesajlar

İlk yayınlanan çalışma

Van Patten N. Obstetrics in Mexico prior to 1600. Ann Med Hist. 1932

Mar;4(2):203-12

Türkiye’den ilk çalışmaOzgur S. A brief study of mother and child health in selected villages of the

Torbali province. A preliminary report. Turk J Pediatr. 1965 Jul;7(3):150-3

70 bin makale

Adölesan

10–19 yaş grubu,

biyolojik,

psikolojik

sosyal değişimlerle

çocukluktan yetişkinliğe geçilen zaman

dilimi

Adölesan

• Erken Dönem 12-14 yaş

• Geç Dönem 15-19 yaş

Yaş Grubu ve Cinsiyete Göre Nüfus, 2013

Yaş grubu

ToplamTotal

Toplam Erkek Kadın

Toplam 76 667 864 38 473 360 38 194 504

10-14 6 372 165 3 269 578 3 102 587

15-196 477 722 3 327 238 3 150 484

TÜİK, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi, 2013

Adölesan Gebelik

19 yaşın altında oluşan gebeliklerdir

ancak ülkelerarası karşılaştırılabilirlik

açısından doğum gerçekleştiğinde

15-19 yaş grubunda olan gebeler

İnsidanslar

Yılda 16 milyon adolesan doğum (tüm doğumların %11’i)

Yılda 3 milyon güvenli olmayan adolesan düşük

% 95 gelişmekte olan ülkelerde

% 5 gelişmiş ülkelerde

Gelişmekte olan ülkelerde;

adolesanların beşte biri gebe kalmaktadır.

adölesan kız çocukları için en sık ölüm nedeni

gebeliktir.

Ülke ve bölgelere göre adölesan doğurganlık hızı

Bölge, alan, ülke Ergen doğurganlık hızı(‰)

Dünya Ortalaması 45,4

1.Sırada Nijer 204,8

Son sırada Kuzey Kore 0,6

113.Sırada Türkiye 30,9

Avrupa ortalaması 15,0

Bulgaristan 35,9

İngiltere 25,8

Yunanistan 11,9

A.B.D. 31,0

Kaynak: Birleşmiş Milletler (2013) Dünya Nüfus Beklentileri: 2012 Revizyonu.

Adölesan Doğurganlık Hızı,2012

İlDoğum sayısı 15-19 yaş kadın

nüfusu)

Adölesandoğurganlık hızı

(‰)

Türkiye 91.114 3.098.038 29,4

Ağrı 2.165 29.975 72,2Kars 936 14.651 63,9Muş 1.418 23.471 60,4Van 3.253 58.867 55,3Niğde 805 15.617 51,5

Rize 153 13.528 11,3Trabzon 345 31.963 10,8Tunceli 35 2.652 13,2Artvin 83 6.247 13,3İstanbul 10.031 513.910 19,5İzmir 3.075 139.012 22,1Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü ve TÜİK, Doğum İstatistikleri

İllere Göre 15-19 Yaş Grubunda Evli Kadın Sayısı, 2001-2012

İl 2001 2012Değişim(2012-2001)

Değişim oranı (%)(2012-2001)/2001

Toplam 167.252 129.130 -38.122 -22,8

Artvin 406 138 -268 -66,0

Şanlıurfa 2.252 5.161 2.909 129,2

Van 2.704 3.657 953 35,2

Kaynak: Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü

15-19 Yaş Grubu Evli Kadınların Eşleri ile Yaş Farkına Göre Sayıları, 2012

Yaş farkı Evlilik sayısı Oran(%)

Toplam 129.130 100,0

4 yaş ve daha az 38.700 30,0

5-9 yaş 67.886 52,6

10 yaş ve daha fazla 22.120 17,1

Bilinmeyen 424 0,3Kaynak: Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü

Doğum Yapan Adölesan Annelerin Yaşına ve Medeni Durumuna Göre Doğum Sayısı, 2012

Adölesan annenin medeni hali

Doğum Sayısı

Annenin yaşı

Oran(%)15 16 17 18 19

Toplam 91.114 1.344 5.165 15.483 28.737 40.385 100,0

Hiç evlenmedi 8.624 1.262 2.450 1.860 1.629 1.423 9,5

Evli 82.032 - 2.693 13.570 26.984 38.785 90,0

Boşandı 82 - - 1 24 57 0,1

Eşi öldü 27 - 1 5 5 16 0,0

Bilinmeyen 349 82 21 47 95 104 0,4

Kaynak: Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü ve TÜİK, Doğum İstatistikleri

Yıllara Göre Ergen Doğurganlık Hızı, 2001-2012

Yıl Doğum sayısı

15-19 yaş kadın nüfus

Ergen doğurganlık hızı

(‰)2001 154.322 3.132.000 49,32002 135.104 3.099.000 43,62003 123.999 3.066.000 40,42004 123.834 3.051.000 40,62005 123.475 3.035.000 40,72006 121.572 3.019.000 40,32007 119.962 3.001.000 40,02008 118.759 2.985.000 39,82009 110.505 3.025.257 36,52010 101.220 3.047.707 33,22011 95.280 3.067.737 31,12012 91.114 3.098.038 29,4

Kaynak: Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü ve TÜİK, Doğum İstatistikleri

Altta Yatan Nedenler• Tecavüze uğraması• Akran baskısı• Düşük sosyoekonomik statü, gelir azlığı• Ailenin, adölesanın veya partnerinin eğitim

seviyesinin düşüklüğü• Mutsuz çocukluk• Zayıf aile bağları• Parçalanmış aile çocuğu olmak• Aidiyet duygusunu yitirmek• Erken ve korunmasız cinsel ilişki yaşamak• Cinsiyet eşitsizliği

Altta Yatan Nedenler• Gelenekler• Çocuk evlilikleri• İnsan hakları engelleri• Göçler ve savaşlar• Annesinin adolesan gebeliğinin olması• Yakın çevresinde evlilik veya evlilik dışı

adolesan gebelik olması• Cinsel şiddet ve baskı• Kontrasepsiyona erişimi kısıtlayan ulusal

politikalar• Yaşa uygun cinsel eğitim verilmemesi• Üreme sağlığı ünitelerine ulaşamamak

Medikal Sonuçları

• Yetersiz beslenme• Anemi• Servikovajinal enfeksiyonlar• Depresyon• Gebeliğe bağlı hipertansiyon• Uzamış doğum eylemi süresi• Zorlu doğum

Medikal Sonuçları

• Perine yırtığı• Epizyo açılması• Puerperal enfeksiyonlar• Artmış sezaryen endikasyonu• Düşük doğum ağırlıklı bebek• Erken doğum• Perinatal ölüm• Maternal ölüm

DSÖ

• Adölesan anne & 20-29 yaş anne – > %50 daha fazla

• Ülkemizde – ortalama bebek ölüm hızı binde 17 – adölesan anne bebeklerinde binde 33

Sosyal Sonuçları

• Eğitim• Meslek sahibi

olmasını engelleyecek

• Fiziksel yükün yanı sıra, taşıdığı bebeğe karşı sorumluluk yüklenmesine neden olacaktır

Sosyal Sonuçları

• Evlilik dışı adölesan gebelik– Anne adayına– Partnerine – Ailelerine karşı

sosyal çevre baskısı yaratacaktır

Hukuki Boyutu

TCK’nin 280. maddesi gereğince

Cezai sorumluluktan kurtulmak için

evli olmayan adölesan gebe

hastane polisine haber vermek

Prenatal Yönetim

• Gebeliğin erken tespiti ile olası medikal komplikasyonlar engellenebilir

• Sosyal ve medikal risk faktörlerine karşı önlem alınabilir

• Kötü beslenme ve alışkanlıklar değiştirilir

Prenatal Yönetim

• Aile hekimlerince daha sık bakılması ve olanak varsa ebe ve sosyal hizmet görevlisi kendisini evinde ziyaret etmeli

• Gebelik, doğum ve çocuk bakımı ile ilgili sık bilgilendirme yapılmalı

Doğum

• Adölesan anne ve bebeğin iyilik halleri etkin bir şekilde izlenmeli

• Emosyonel destek • İlerlemeyen eylem sıklığı nedeniyle

olası sezaryene hazırlığı • Preterm doğum nedeniyle yenidoğan

yoğun bakım ünitesi için hazırlık

Postnatal

• Yenidoğanı besleme uygulamaları ve yenidoğanın gelişmesi ve güvenliği dikkatle izlenmeli

• Etkin kontrasepsiyon sağlanmalı

Önlem

• Erken evliliklerin önlenmesi (din adamlarının kıydığı nikah)

• Cinsel eğitim ile erken gebeliklerin önlenmesi

Önlem

• Eğitim fırsatlarını artırmak ve sosyo ekonomik destek programları düzenlemek

• Kontrasepsiyon kullanımını artırmak ve ulaşılabilir kılmak

Önlem

• Cinsel baskıları azaltmak

• Güvenli olmayan kürtajları önlemek

• Prenatal, doğum ve postpartum bakımların kullanımını artırmak

Önlem

• Yüksek riskli gebelikler gibi yeterli antenatal takip

• Sektörler arası işbirliği ve bizzat adolesanlarla çalışarak bunları engellemek

Okullarda verilen cinsel eğitim cinsel aktif olmayı tetiklemiyor ancak, okullarda kondom dağıtılması da adölesan gebelik oranlarını düşürmüyor.

Elfenbein DS, Felice ME. Adolescent pregnancy. Pediatr Clin North Am 2003;50:781-800.

ABD’de son 50 yılın adolesan gebelik oranları

• 1960’da binde 89• 1981’de binde 58• 2002’de binde 46• 2012’de binde 31

Elfenbein DS, Felice ME. Adolescent pregnancy. Pediatr Clin North Am 2003;50:781-800.

Gebeliklerin yarısı ilk cinsel deneyimi

takip eden 6 ay içerisinde

gerçekleşmiş

Stevens-Simon C, et al. 2001

Eve Götürülecek Mesajlar

• Adölesan gebelik bir dünya sorunu

• Oranların her yıl azalması sevindirici

• Erken tanı ve yönetimi önemli

• Etkin kontrasepsiyon uygulanmalı

Eve Götürülecek Mesajlar

• Evli kız çocuklarının gereksinimlerini karşılayabilecek sağlık merkezleri açılmalı

• Kız çocuklarının eğitim sistemi içinde kalıp ekonomik özgürlük kazanmalı

Tüm gebeliklerin

istendiği

Tüm doğumların

güvenli olduğu

bir dünya

temennisiyle