Actieplan voorkomen en bestrijden jeugdwerkloosheid West ......16 3.3 Gemeentelijk beleid 17 3.4...
Transcript of Actieplan voorkomen en bestrijden jeugdwerkloosheid West ......16 3.3 Gemeentelijk beleid 17 3.4...
Een samenwerking van de 18 West-Brabantse gemeenten, UWV, onderwijs, de kenniscentra, werkgevers- en werknemers-
organisaties, provincie Noord-Brabant, stakeholders en andere partijen in de regio West-Brabant
Jeugdwerkloosheid@West-Brabant
Actieplan voorkomen en bestrijden jeugdwerkloosheid West-Brabant 2013-2014
1Actieplan Jeugdwerkloosheid@West-Brabant
Colofon
Het proces voor deze aanvraag is begeleid door de projectgroep
Jeugdwerkloosheid West-Brabant.
Wij danken de leden voor hun deskundige inzet.
Leden van de projectgroep:
Gerrit van Romunde, gemeente Roosendaal
Michiel Puts, gemeente Etten-Leur
Kim van Drongelen , gemeente Bergen op Zoom
Teus Kortelever, gemeente Oosterhout
Tim Dierckx, gemeente Moerdijk
Niek Iversen, UWV Werkbedrijf
Lian de Bruijn, kenniscentrum ECABO
Gertjan Phlippart, kenniscentrum Calibris
Anton Walravens, kenniscentrum Kenteq
Bert Bos, ROC West-Brabant
Ardi Honk, Prinsentuin College
Grace Boldewijn, BZW
Selwin Umar, Leerwerkloket West-Brabant
Breda, 10 juni 2013
Auteurs
Natasja van Meer-Dingenouts, Gemeente Breda
Astrid Persons, Regio West-Brabant
2Actieplan Jeugdwerkloosheid@West-Brabant
3Actieplan Jeugdwerkloosheid@West-Brabant
>Inhoudsopgave
1 Inleiding ............................................................................................................................. 5
2 Arbeidsmarktcijfers .......................................................................................................... 7
2.1 Arbeidsmarktanalyse 7
2.2 Jeugdwerkloosheid 8
2.3 Middellang- en lange termijn 13
3 Huidige situatie ............................................................................................................... 15
3.1 Samenwerkingsstructuur West-Brabant 15
3.2 Uitvoeringsprogramma West-Brabant werkt en pakt door! 16
3.3 Gemeentelijk beleid 17
3.4 Crisisaanpak provincie 18
3.5 Ontsluiting werkzoekendenbestand 18
3.6 Terugblik actieplan ‘Bruggen Bouwen voor de Jeugd 2009-2011’ 19
4 Regionale visie en ambitie 2013-2014 ........................................................................... 21
5 Actieplan .......................................................................................................................... 23
5.1 Actielijnen jeugdwerkloosheid 23
5.2 Activiteiten/producten Regionale aanpak Jeugdwerkloosheid 24
6 Projectorganisatie ........................................................................................................... 27
7 Begroting ........................................................................................................................ 29
8 Bijlagen ........................................................................................................................... 31
8.1 Gouden Lijst West-Brabant 31
8.2 Inzet Kenniscentra 33
8.3 Aantal werkzoekende jongeren per gemeente en subregio 35
0260
_13
Actie
plan
Jeug
dwer
kloo
shei
d_V2
4Actieplan Jeugdwerkloosheid@West-Brabant
5Actieplan Jeugdwerkloosheid@West-Brabant
1Inleiding
Aanleiding
De jeugdwerkloosheid is in West-Brabant sinds 2012 flink opgelopen.
De algehele werkloosheid en de jeugdwerkloosheid in het bijzonder is een direct gevolg van
de economische recessie. De gevolgen zijn merkbaar in heel Europa en heeft met name een
stijgende werkloosheid onder de jongeren tot gevolg.
De gevolgen die jongeren ondervinden doordat zij ontslagen worden, geen baan kunnen
vinden tijdens of na afronding van hun studie, kunnen zij lang met zich meedragen. Dit geldt
voor jongeren met een lange afstand tot de arbeidsmarkt maar ook voor de HBO en WO
afgestudeerden.
Het kabinet wil dat jongeren een eerlijke kans krijgen om te participeren in de samenleving en
in het bijzonder op de arbeidsmarkt.
Hoofdlijnen landelijk actieplan Jeugdwerkloosheid
Voor de gezamenlijke Aanpak Jeugdwerkloosheid stelt het kabinet € 35 miljoen beschikbaar
als onderdeel van de € 100 miljoen die het kabinet voor de jaren 2013 en 2014 heeft
uitgetrokken voor extra inspanningen ter bestrijding van de werkloosheid onder jongeren en
ouderen. Het kabinet voegt aan deze € 35 miljoen nu nog € 15 miljoen toe. Daarvan gaat
€ 25 miljoen naar het programma ‘School Ex’ om jongeren langer door te laten leren in het
MBO en € 25 miljoen naar arbeidsmarktregio’s om jongeren aan de slag te helpen. Ook is
Mirjam Sterk benoemd als ambassadeur voor de Aanpak Jeugdwerkloosheid. De ambassadeur
brengt alle betrokken partijen bij elkaar, met als hoofddoel om te zorgen voor een betere
match tussen werkzoekende jongeren enerzijds en vacatures, leerplekken en stageplekken
anderzijds.
Om jongeren beter te helpen, vraagt het kabinet sociale partners om in de sector afspraken
te maken over stageplekken en leerbanen. Het kabinet is bereid om onder voorwaarden deze
plannen te cofinancieren. Het bedrijfsleven kan zo jong talent een plek bieden in de praktijk.
Het kabinet wil zo voortbouwen op de goede resultaten die tijdens het Actieplan Jeugdwerk-
loosheid uit 2009 zijn geboekt en de regionale werkwijze en samenwerkingsstructuur die tot
stand is gebracht.
Criteria regionaal actieplan
In het actieplan moet informatie opgenomen worden over:
1. probleemanalyse
2. smart formulering van doelstellingen en acties
3. begroting
4. inzet in samenwerking met regionale partners
Het plan, waarin de totale regionale aanpak is beschreven en dus ook lopend beleid tegen de
jeugdwerkloosheid mag meetellen, moet voorzien zijn van een begroting, waaraan het Rijk
niet meer dan de helft bijdraagt.
Binnen deze begroting dient de arbeidsmarktregio expliciet aan te geven voor welke concrete
activiteiten zij de bijdrage van het Rijk wil inzetten.
Voor 1 juli 2013 dient het actieplan te worden ingediend bij de Programmaraad.
De Programma raad, bestaande uit VNG, UWV, Divosa en Cedris, speelt een ondersteunende
en coördinerende rol m.b.t. de actieplannen jeugdwerkloosheid.
6Actieplan Jeugdwerkloosheid@West-Brabant
De Gemeente Breda is als centrumgemeente van de regio West-Brabant formeel aanvrager en
indiener van het regionaal actieplan jeugdwerkloosheid West-Brabant. Deze aanvraag is
opgesteld in samenwerking met de partijen en stakeholders uit de Regio West-Brabant.
Indien het plan voldoet aan deze vereisten, dan wordt Breda uitgenodigd om in september
2013 een convenant met de minister te ondertekenen. Met het ondertekenen van dit
convenant wordt het plan van de arbeidsmarktregio bekrachtigd.
In september 2013 worden dan de extra middelen voor 2013 en 2014 in één keer beschikbaar
gesteld. Voor West-Brabant gaat het om een bedrag van € 757.500.
De verantwoording is beperkt. De programmaraad geeft in een later stadium (september)
informatie over de wijze waarop over de voortgang in de arbeidsmarktregio gerapporteerd
kan worden. Indien een arbeidsregio zijn niet doestelling niet haalt, worden de middelen niet
teruggevorderd.
Regionale aanpak actieplan voorkomen en bestrijden jeugdwerkloosheid West-Brabant
In de regio West-Brabant gebeurt al veel in het kader van de aanpak jeugdwerkloosheid dat
het kabinet nastreeft. Toch is het gewenst om nog meer de krachten te bundelen en
gezamenlijke acties op te stellen in een regionaal actieplan. Dit is gebeurd in voorliggend
actieplan, waarbij rekening is gehouden met de voorwaarden van het ministerie.
Dit plan is tot stand gekomen in samenwerking met de partners in de regio West-Brabant.
Het sluit aan bij het regionale uitvoeringsprogramma ‘West-Brabant werkt en pakt door!’ van
het rpA West-Brabant en bij de crisismaatregelen van de provincie Noord-Brabant.
West-Brabant houdt voor de bestrijding van de jeugdwerkloosheid en de besteding van de
(extra) middelen rekening met de ervaringen uit het vorige Actieplan Jeugdwerkloosheid
‘Bruggen bouwen voor de jeugd’ ter voorkoming en bestrijding van de jeugdwerkloosheid
West-Brabant in de periode 2009 - 2011.
In dit actieplan gaan wij eerst in op de situatie op de arbeidsmarkt in West-Brabant. We
presenteren onder meer werkloosheidscijfers, werkgelegenheid in sectoren en informatie over
stageplaatsen (opgesteld door O& I van de Gemeente Breda). Vervolgens leest u wat er al
gebeurt in de regio ter bestrijding van jeugdwerkloosheid, wat onze ambitie en visie is en hoe
we dit uitwerken in activiteiten/ producten en welke actoren hierbij betrokken zijn. Daarna
wordt de projectorganisatie beschreven en de begroting en co-financiering weergegeven voor
de uitvoering van dit actieplan.
7Actieplan Jeugdwerkloosheid@West-Brabant
2Arbeidsmarktcijfers
2.1 Arbeidsmarktanalyse
Als gevolg van de aanhoudende economische crisis is de economische groei in 2012
omgeslagen in een krimp. De krimp is voor het grootste deel gerealiseerd in het tweede
gedeelte van 2012, maar is ook zichtbaar in het eerste kwartaal van 2013. Het lopend jaar
zal, ondanks een licht herstel in de tweede helft van het jaar, ook een krimp laten zien. Pas in
2014 wordt een voorzichtig herstel van de economische groei voorzien.
Dit broze herstel van de economie zal voorlopig nog niet zichtbaar worden op de arbeids-
markt.
Het aantal faillissementen, aanvragen voor ontslag, WW-uitkeringen blijft ook in 2013 hoog.
Ook de uitzendbranche, die een goede indicator vormt voor herstel van de arbeidsmarkt, ziet
in het eerste kwartaal van 2013 het uitzendvolume verder dalen.
Nederland en de regio West-Brabant worden geconfronteerd met een toename van de
werkloosheid en een verdere daling van het aantal banen. Vooral in de sectoren industrie,
bouw, handel/horeca en zakelijke dienstverlening verslechtert de situatie verder. De werkloos-
heid onder jongeren (<27 jaar) groeit snel. Ook de werkloosheid onder hoger opgeleide
personen groeit inmiddels bovengemiddeld. Het aantal werklozen met een korte werkloos-
heidsduur stijgt sterk. De instroom van werklozen was in 2012 al groot en dit blijft ook in
2013, terwijl de uitstroom naar werk stagneert. Het aantal personen dat een beroep doet op
een WW-uitkering stijgt snel. Het aantal personen dat een beroep doet op de Wwb loopt in
2013 verder op. De omvang van de vacaturemarkt krimpt in snel tempo. Het aantal moeilijk
vervulbare vacatures neemt af en de arbeidsmarkt kan nu worden getypeerd als ruim. Alleen
de zorg en overige dienstverlening biedt op korte termijn perspectieven.
De verwachtingen op korte en middellange termijn
Prognoses zijn met veel onzekerheden omgeven. In deze notitie wordt uitgegaan van de
update van regionale arbeidsmarktprognoses van UWV van juni 2013 en van de CPB-ver-
wachtingen 2013 en 2014 van december 2012. Het CPB verwacht in zijn laatste prognoses
een lager herstel van de economie dan in juni 2012 (een economische krimp in 2013 van
-0,5% en een licht herstel in 2014 van 1%). Deze prognoses zijn omgeven met een bepaalde
mate van onzekerheid waardoor het verwacht economisch herstel minder hoog uit kan vallen
dan geraamd.
Tabel 1
Prognoses naar regio (x 1.000)
Aantal Banen Aantal ontstane vacatures Aantal NWW
Aantallen Proc. mutatie Aantallen Proc.mutatie Aantallen Proc.mutatie
2011 2012 2013 2012 2013 2011 2012 2013 2012 2013 2011 2012 2013 2012 2013
West-Brabant 338 330 327 -2,3% -1,4% 27 24 23 -11% -4% 17 20 24 18% 19%
Nederland 7.926 7.843 7.754 -0,8% -1,1% 659 638 641 -14% -3% 473 569 696 20% 22%
Bron: CPB, CBS; UWV; Werkgelegenheidsenquête West-Brabant; bewerking O&I Gemeente Breda
In 2012 is de regionale werkgelegenheid met ruim 2% afgenomen. Ook in 2013 zal de
werkgelegenheid in de regio met 3.600 banen verder dalen (-1,4%). Voor 2014 wordt een
daling van ruim 1.600 banen verwacht (-0,5%).
De werkloosheidsstijging zet in 2013 verder door. Dit jaar zal de werkloosheid in West-Brabant
met bijna 3.500 personen toenemen.
Pas in 2014 zal de werkloosheidsstijging duidelijk verminderen. (+2,7%). Het voorzichtig
herstel van de economische groei in 2014 (+1%) wordt pas in 2015 zichtbaar in de
werkloosheids ontwikkeling. Doordat het economisch herstel met een jaar vertraging
8Actieplan Jeugdwerkloosheid@West-Brabant
doorwerkt op de arbeidsmarkt zal pas in 2015 de werkloosheid in de regio gaan dalen (-2%).
Omdat de economische groeiverwachtingen voor de middellange termijn laag zijn, zijn de
veranderingen in de arbeidsvraag niet erg groot. De groei is daarmee duidelijk minder groot
dan die van de afgelopen tien jaar. Bij deze geringe groei is er naar verhouding weinig ruimte
voor uitbreidingsvacatures.
2.2 Jeugdwerkloosheid
De geschiedenis leert ons dat in tijden van crisis jongeren extra kwetsbaar zijn. Veel jongeren
komen nieuw op de arbeidsmarkt waar momenteel ook weinig vacatures beschikbaar zijn,
terwijl ze minder werkervaring hebben dan hun concurrenten. Hierdoor blijft het lastig om
een baan te bemachtigen. Hebben ze wel werk dan is dit dikwijls een tijdelijk en/of flexibel
contract, waardoor zij bij afslanking van het aantal werknemers vaak als eerste aan bod
komen voor ontslag. Dit geldt specifiek voor jonge, laagopgeleide werkzoekenden. Voor hen
zal ook in 2013 het steeds moeilijker worden om werk te vinden mede door verdringing op
de arbeidsmarkt van middelbaar en hoger opgeleiden.
Ontwikkeling jeugdwerkloosheid
Vooral jongeren ondervinden vanaf halverwege 2012 de effecten van de huidige economi-
sche crisis. De werkloosheid onder jongeren (nww tot 27 jaar) is vanaf de tweede helft van
2012 sterk stijgende. Ten opzichte van april 2012 is de jeugdwerkloosheid in West-Brabant
met 78% gestegen (gemiddeld 26% per kwartaal). Deze stijging is twee maal zo groot dan
de totale werkloosheidsstijging in de regio.
Figuur 1 Ontwikkeling jeugdwerkloosheid West-Brabant 2011-2013
Bron: UWV
0
500
1.000
1.500
2.000
2.500
3.000
mrt11
jun11
sep11
dec11
mrt12
jun12
sep12
dec12
apr13
werkloosheid < 27 jaar Breda
9Actieplan Jeugdwerkloosheid@West-Brabant
Het aantal niet werkende werkzoekende jongeren in de West-Brabant bedraagt eind april
2013 2.770 jongeren. Ten opzichte van april 2008 is de jeugdwerkloosheid zelfs meer dan
verdubbeld.
In de komende maanden wordt verwacht dat het aantal werkloze jongeren verder zal stijgen.
Hoe hoog deze stijging uit zal vallen is moeilijk aan te geven. Wordt het tempo van de
afgelopen drie kwartalen doorgetrokken dan kan een toename tot ruim 3.500 werkloze
jongeren eind 2013 worden voorzien. Op landelijk niveau voorziet het UWV een toename van
aantal werklozen in 2013 met 21%. Doorgerekend voor West-Brabant betekent dit een
toename tot bijna 2.900 jongere werklozen.
De toename van de jeugdwerkloosheid is zowel bij mannen als vrouwen zichtbaar.
De werkloosheidstijging is vooral zichtbaar bij mbo-ers (+114%) en hoger opgeleiden
(+174%). De groei van de werkloosheid onder jeugdige lager opgeleiden (t/m VMBO) blijft
hierbij met 43% enigszins achter.
De forse toename van de werkloosheid onder de middelbaar en hoger opgeleide jongeren is
ook zichtbaar bij de middelbare en hogere beroepsgroepen. Vooral bij de middelbaar
verzorgende, middelbare en hogere administratieve/commerciële en hogere sociaal-/
maatschappelijke beroepen staan veel jongeren ingeschreven.
Daarnaast staan ook veel jongeren ingeschreven voor elementaire beroepen (beroepen
waarvoor geen specifieke opleidingseisen worden gesteld) en voor de lagere beroepen (totaal
elementaire + lagere beroepsgroepen 59%). Veel jongeren staan ingeschreven voor de lagere
transport-, verzorgende- en administratieve/commerciële beroepen. Opmerkelijk is het groot
aantal jongeren dat ingeschreven staat voor technische beroepen op lager en middelbaar
beroepsniveau (totaal 480 jongeren).
De meeste werkloze jongeren staan ingeschreven in de gemeenten Breda, Roosendaal en
Bergen op Zoom.
De aanzienlijke toename van de jeugdwerkloosheid bevestigt het beeld dat jongeren
zwaarder dan andere doelgroepen door de economische crisis worden getroffen.
Van de werkloze jongeren in West-Brabant heeft, net als de andere Brabantse werkloze
jongeren, ruim 40% maximaal een vmbo-niveau. Hiermee hebben twee op de vijf werkloze
jongeren (1.100 jeugdigen) geen startkwalificatie voor de arbeidsmarkt. Er is hierin vrijwel
geen verschil tussen mannen en vrouwen.
In West-Brabant is 55% van deze jongeren pas 0 tot 3 maanden werkloos. Het aantal
jeugdige werklozen is nu ook stijgende bij de wat langere werkloosheidsduren (4 tot 9
maanden werkloos).
De instroom van jongeren in de eerste vier maanden van 2013 bedraagt 352 personen. Dit is
82% meer dan een jaar eerder.
Jongeren zonder startkwalificatie
Het aantal werkende jongeren zonder startkwalificatie1 bedraagt in West-Brabant in 2012
bijna een kwart (6.900 jongeren) van het totaal aantal werkende jongeren. Hoewel het vaak
jongeren zijn die over een prima vakkennis beschikken, zijn het deze jongeren die vaak met
een tijdelijk contracten of uitzendwerk als gevolg van de crisis werkloos worden.
1 Het CBS heeft op het niveau van West-Brabant geen gegevens beschikbaar voor werkzame jongeren zonder startkwalificatie. De omvang hiervan is geschat a.h.v. CBS gegevens werkzame beroepsbevolking regio 15-24 jaar (30.000 personen) en aandeel werkzame jongeren zonder startkwalificatie in regio Zuid (23%).
10Actieplan Jeugdwerkloosheid@West-Brabant
Schoolverlaters
Vanuit preventief oogpunt is het van belang dat ervoor wordt gezorgd dat de schoolverlaters
van het schooljaar 2012 - 2013 niet tussen wal en schip vallen. Vooral de schoolverlaters uit
het beroepsonderwijs (vmbo, mbo) verdienen extra aandacht, omdat hun doorlopende
leerweg direct afhankelijk is van perspectief op een stage of leerbaan bij een bedrijf.
Op basis van informatie van het COLO gebaseerd op gegevens uit het schooljaar 2011-2012
zijn er de volgende schoolverlaters te verwachten:
Tabel 2: Aantal schoolverlaters
Regio Havo/vwo VMBO MBO
West-Brabant 3.137 4.454 6.830
Bron: Bureau regionale leerplicht West-Brabant
Daarnaast verlaten nog veel jongeren het Voortgezet Speciaal Onderwijs (vso) of het
Praktijkonderwijs (pro). Een groot deel van alle schoolverlaters kiest voor een vervolgoplei-
ding, maar de overige jongeren komen terecht op de arbeidsmarkt.
De schoolverlaters van het HBO en WO hebben in normale omstandigheden een goede
uitgangspositie voor de arbeidsmarkt en dat geldt zeker voor de technici. Maar ook voor deze
groep is de actuele situatie zeer moeilijk en uitzonderlijk. Niet alleen voor de jongeren zelf
maar ook voor de bedrijven is het van groot belang dat deze jong- afgestudeerden worden
behouden voor de regio.
Aantal nieuwe voortijdig schoolverlaters
Het nieuwe kabinet heeft als doel om het aantal nieuwe voortijdig schoolverlaters terug te
brengen tot maximaal 25.000 in 2016. De schooluitval is in 2011-2012 verder afgenomen en
gedaald tot 36.250 nieuwe vsv-ers. De regio West-Brabant heeft hiervan 1.644 vsv-ers (-29%
t.o.v. 2005/2006) en Breda 468 vsv-ers (-23% t.o.v. 2005/2006). Het gaat hierbij om nieuwe
vsv-ers die er in schooljaar 2011-2012 zijn bijgekomen.
In West-Brabant zijn er hiervan 414 jonger dan 18 jaar en 1.230 ouder dan 18 jaar.
Stageplaatsen
Uit de nieuwe cijfers van de rapportage basiscijfers jeugd blijkt dat in de meeste regio’s het
aantal studenten dat in de laatste vier maanden van 2012 is gestart met een stage of
leerbaan ten opzichte van diezelfde periode in 2011 is gedaald. Van september tot december
2012 zijn er landelijk 200.242 studenten gestart met een stage of leerbaan, in 2011 waren
dat er 220.804.
Dit is ruim 9% minder dan in 2011.
Tabel 3: Aantal stageplaatsen BOL en leerbanen BBL 2011-2012 West-Brabant
Regio 2011 2012 2011-2012 % 2011-2012
BBL leerbaan zonder startkwalificatie 2.930 1.758 -1.172 -40%
BBL leerbaan met startkwalificatie 2.140 1.373 -767 -36%
BOL stageplaats zonder startkwalificatie 9.042 9.482 440 5%
BOL stageplaats met startkwalificatie 1.494 1.695 201 13%
Totaal 15.066 14.308 -758 -5%
Bron: Basiscijfers jeugd, UWV, beroepsonderwijs bedrijfsleven
11Actieplan Jeugdwerkloosheid@West-Brabant
In 2012 is in West-Brabant een forse daling opgetreden bij het aantal leerbanen BBL (-1939).
Het aantal stageplaatsen voor BOL is in 2012 gestegen (641). Per saldo is het aantal stage en
leerbanen in de regio met 5% afgenomen.
In deze regio zijn er (enige) knelpunten in het aanbod van praktijkplaatsen in o.a. de volgende
beroepsgroepen: zorg (o.a. helpende, zorghulp, maatschappelijke zorg), bouw en infra,
dierverzorging, hout en meubel, carrosserie en transport en logistiek.
De werkgelegenheid in sectoren in West-Brabant
Tot 2012 was de industrie de grootste werkgelegenheidssector in West-Brabant. In 2012 is
met 49.350 banen voor het eerst de werkgelegenheid in gezondheids- en welzijnszorg het
grootst. In de industrie zijn in 2012 49.290 personen werkzaam. In de detailhandel en
groothandel werken in 2012 respectievelijk 33.309 en 32.312 personen.
Figuur 2: sectorale ontwikkeling werkgelegenheid West-Brabant 2011-2012
Bron: Werkgelegenheidsenquête West-Brabant 2012
Het verlies aan banen van het afgelopen jaar is voor een belangrijk deel geconcentreerd in 5
economische sectoren. Het grootst was het banenverlies in de industrie en horeca; respectievelijk
1.435 en 1.433 banen. In zowel in de landbouw als de bouwnijverheid zijn 1.361 banen
verloren gegaan. Bij openbaar bestuur en overheid zijn 1.081 banen verdwenen. Hier
tegenover stond een (bescheiden) banengroei bij advisering en onderzoek (+ 433 banen),
informatie en communicatie (+ 304 banen) en detailhandel (+ 244 banen.
Verwachtingen werkgelegenheid sectoren 2013
Zoals eerder aangegeven zal de regionale werkgelegenheid in 2013 met bijna 1% verder
gaan dalen. Alleen in de gezondheids- en welzijnszorg zal het banen nog toenemen. Het
grootste banenverlies wordt in 2013 verwacht in de industrie, de bouwnijverheid, zakelijke
dienstverlening en detailhandel. Een klein banenverlies wordt verwacht bij de groothandel,
horeca, cultuur/sport en recreatie en bij overige diensten.
12Actieplan Jeugdwerkloosheid@West-Brabant
Jongeren werkzaam in sectoren
De meeste jongeren zijn in West-Brabant werkzaam in de sectoren handel en
reparatie, zakelijke dienstverlening, gezondheidheids- en welzijnzorg en de industrie.
Daarnaast is het aandeel werkzame jongeren relatief groot in de sectoren bouwnij-
verheid, transport en vervoer en in de horeca.
Tabel 4 werknemers per sector, regio West-Brabant naar leeftijd (in jaren)
Bron: UWV
Met name in sectoren waar in 2013 een banenverlies wordt verwacht zijn in
West-Brabant veel jongeren werkzaam. Alleen in de gezondheid- en welzijnszorg en
de groothandel zijn de vooruitzichten dit jaar positiever.
Vacatures
Door de economische krimp van de afgelopen twee jaar en het daarmee samenhan-
gende banenverlies is in West-Brabant het aantal ontstane vacatures in 2012 verder
gedaald tot 27.000 vacatures. Dit is 4% minder dan in 2011. In 2008 waren er in
West-Brabant nog 42.000 vacatures ontstaan. Voor 2013 is de verwachting dat de
vacaturemarkt bij een economische krimp van –½%, een omvang van 23 duizend
vacatures zal bereiken (-4%).
De daling van het vacaturevolume wordt dit jaar verwacht in sectoren waar ook
relatief veel jongeren werkzaam zijn (detailhandel, horeca, industrie, bouwnijverheid,
overige diensten).
Desondanks ontstaan in 2013 de meeste vacatures in de groot- en detailhandel, zorg
en welzijn, horeca, zakelijke dienstverlening en industrie. Het aantal vacatures heeft
in 2013 vooral betrekking op een vervangingsvraag (onder meer door een uitstroom
van oudere werknemers en verdere fl exibilisering van de arbeidsmarkt).
Naar verwachting gaat de arbeidsmarkt pas in 2014 in West-Brabant herstellen. Zoals
hierboven al is gemeld, zal de vraag naar personeel voor een klein deel komen door
een voorzichtig herstel van de economie, maar vooral door de vergrijzing van de
beroepsbevolking (de vervangingsvraag).
Toch blijft in een beperkt aantal specifi eke deelsegmenten, zoals bijvoorbeeld in
technische- en informatica beroepsgroepen sprake van personeelstekorten.
Zo hanteert het rpA West-Brabant een overzicht met (toekomstige) tekortberoepen.
Op deze Gouden Lijst van West-Brabant staan alle focusberoepen waar de grootste
tekorten zullen ontstaan. De partners zetten vanaf 2012 hier gezamenlijk op in door
jongeren, arbeidsgehandicapten, werkzoekenden op deze beroepen te plaatsen. Zie
Bijlage 1, hoofdstuk 8, voor de Gouden Lijst.
13Actieplan Jeugdwerkloosheid@West-Brabant
2.3 Middellange- en lange termijn
Door de demografische ontwikkeling met als gevolg ontgroening en vergrijzing staat de regio
voor de volgende opgaven tot 2020 om te komen tot een evenwichtige arbeidsmarkt:
• Erzijnindeperiode2014-202066.000baanopeningentevervullen
• Eriseendreigendtekortaanarbeidsaanbodin2020van5.000personen
• Bijeenverhogingvandearbeidsparticipatienaar80%,zullener24.000extrapersonen
aan het werk moeten.
Dit is al een forse opgave gezien de demografische ontwikkelingen die voor de arbeidsmarkt
tot gevolg hebben dat er steeds meer ouderen de arbeidsmarkt verlaten (vergrijzing) en er
minder jongeren zijn die de arbeidsmarkt betreden als gevolg van demografische ontwikkelingen
(ontgroening).
Daarnaast is ook de vraag in kaart gebracht: in welke sectoren zijn er de grootste tekorten.
In West-Brabant willen we inzetten op duurzame plaatsing, die alleen bereikt kan worden op
die sectoren waar groei en tekorten verwacht worden. Dit noemen we de speersectoren :
Groen, Zorg, Techniek en Zakelijke Dienstverlening.
We zetten bovendien in op de economische topsectoren Biobased Economy, Logistiek en
Maintenance. Hiervoor is een Human Capital Road Map opgesteld waaruit de opgaven blijkt
voor opleiding en plaatsing.
14Actieplan Jeugdwerkloosheid@West-Brabant
15Actieplan Jeugdwerkloosheid@West-Brabant
3 Huidige situatie
3.1 Samenwerkingsstructuur West-Brabant
In de regio West-Brabant werken de drie O’s sinds 2006 samen op het gebied van arbeids-
marktbeleid in het regionaal platform Arbeid. Het rpA bestaat uit afgevaardigden vanuit
Overheid, Onderwijs , Ondernemers en Overigen en functioneert op strategisch niveau.
In het rpA hebben de volgende partijen zitting:
• Onderwijs:MBOenHBO(ROC,AvansenNHTV)
• Ondernemers:BZW,MKBBrabant,ZLTO
• Overheid:
- 5 wethouders Werk en Inkomen van de gemeenten met de grootste werkgelegenheid
( Breda, Oosterhout, Bergen op Zoom, Roosendaal, Etten-Leur)
- Portefeuillehouder arbeidsmarkt bestuurscommissie SEZ
- UWV
• Overigen:
- vakbonden (de unie, CNV, FNV)
- kenniscentra (Regionaal Adviescentrum Kenniscentra)
Voorzitter: wethouder Werk en Ondernemen Gemeente Breda
Secretaris: RWB voorzitter begeleidingsgroep
De begeleidingsgroep functioneert op tactisch niveau en hierin zitten vertegenwoordigers van
de volgende partijen:
• Onderwijs(ROCWest-Brabant)
• Ondernemers(minimaal1vertegenwoordigingvandeondernemerspartijenstuurgroep)
• Overheid(gemeentenBredaenEtten-Leur),1afvaardigingUWV,projectleiderLeerwerk-
loket
• Overig:stuurdersvanderegionalesectorgroepen(kenniscentraCalibris,Ecabo,Kenteqen
Prinsentuin College- ROC West-Brabant)
• Voorzitter:projectleideruitvoeringsprogramma(RWB)
Vervolgens zijn er 5 sectorgroepen die uitvoering geven aan het rpA meerjarenprogramma
West-Brabant werkt en pakt door!:
Voor elke sector is in 2008 een sectorgroep opgericht. Hierin hebben zitting: vertegenwoordigers
12
3. Huidige situatie
3.1. Samenwerkingsstructuur West-Brabant In de regio West-Brabant werken de drie O’s sinds 2006 samen op het gebied van arbeidsmarktbeleid in het regionaal platform Arbeid. Het rpA bestaat uit afgevaardigden vanuit Overheid, Onderwijs , Ondernemers en Overigen en functioneert op strategisch niveau. In het rpA hebben de volgende partijen zitting:
- Onderwijs: MBO en HBO (ROC, Avans en NHTV ) - Ondernemers: BZW, MKB Brabant, ZLTO - Overheid:
o 5 wethouders Werk en Inkomen van de gemeenten met de grootste werkgelegenheid ( Breda, Oosterhout, Bergen op Zoom, Roosendaal, Etten-Leur)
o Portefeuillehouder arbeidsmarkt bestuurscommissie SEZ o UWV
- Overigen: o vakbonden (de unie, CNV, FNV) o kenniscentra (Regionaal Adviescentrum Kenniscentra)
Voorzitter: wethouder Werk en Ondernemen gemeente Breda Secretaris: RWB voorzitter begeleidingsgroep De begeleidingsgroep functioneert op tactisch niveau en hierin zitten vertegenwoordigers van de volgende partijen:
- Onderwijs (ROC West-Brabant ) - Ondernemers (minimaal 1 vertegenwoordiging van de ondernemers partijen stuurgroep) - Overheid ( gemeenten Breda en Etten-Leur), 1 afvaardiging UWV, projectleider
Leerwerkloket - Overig: stuurders van de regionale sectorgroepen (kenniscentra Calibris, Ecabo, Kenteq en
Prinsentuin College- ROC West-Brabant) - Voorzitter: projectleider uitvoeringsprogramma (RWB)
rpA (stuurgroep)
Begeleidingsgroep
Sectorgroep zorg
Sectorgroep Zakelijke Dv.
Sectorgroep Techniek
Sectorgroep Topsectoren
Sectorgroep Zakelijke Dv.
Sectorgroep groen
16Actieplan Jeugdwerkloosheid@West-Brabant
werkgeversorganisaties, kenniscentra, ROC- West-Brabant, gemeenten en UWV/WERKbedrijf.
Met alle partners wordt een prestatieovereenkomst afgesloten. Hierin worden de te verrichten
activiteiten en resultaten vastgelegd. De stuurders van de sectorgroepen hebben zitting in de
begeleidingsgroep en hebben nauw overleg met de projectleiding.
De sectorgroep Topsectoren is in oprichting.
3.2 Uitvoeringsprogramma West-Brabant werkt en pakt door!
In 2012 is het rpA uitvoeringsprogramma West-Brabant werkt en pakt door! van start gegaan
en loopt tot en met 2015. Dit programma richt zich op aanpak van de gevolgen van
ontgroening en vergrijzing voor de arbeidsmarkt. Hieronder volgt een opsomming van de
belangrijkste inzetten die betrekking hebben op jongeren:
De Gouden Lijst (Sectorgroepen)
In het rpA uitvoeringsprogramma vormen de opgaven van de tekort- en topsectoren de basis
voor de inzetten. We willen niet alleen op korte termijn jongeren aan het werk helpen, maar
er voor zorgen dat deze plaatsingen ook duurzaam zijn. Daarom is een GOUDEN LIJST
opgesteld, waarin alle beroepen staan van de speer- en topsectoren waar de meeste kansen
liggen voor werkzoekenden op een duurzame plaatsing.
Deze GOUDEN LIJST wordt gebruikt door gemeenten, UWV en leerwerkloket bij inzet van
scholingsbudgetten. Daarnaast zetten we verschillende producten in ter ondersteuning van
plaatsing op deze GOUDEN LIJST, zoals intersectorale beroepenoriëntatie.
De GOUDEN LIJST is als bijlage toegevoegd (8.2).
Verbeterde kwalificering van beroepsbevolking
Een terugtredende overheid legt steeds meer verantwoordelijkheden, ook die ten aanzien van
employability, terug bij werkgevers, werknemers en werkzoekenden. Tegelijkertijd zal de
arbeidsmarkt in West-Brabant de komende jaren een toenemende uitbreidings- en
vervangings vraag laten zien, terwijl de ontwikkelingen in het werkveld de vraag naar hoger
opgeleide werknemers zal doen toenemen. Om er blijvend voor te kunnen zorgen dat de
juiste mensen, met de juiste kwalificaties, op de goede plek komen, zal het voor werknemers
en werkzoekenden aantrekkelijk moeten worden om zich steeds opnieuw en verder te
scholen. Focus ligt op transitie van baanzekerheid naar werkzekerheid.
ROC West-Brabant en Avans zetten in op de volgende doelstellingen:
• Verbeteringvanaansluitingbinnenhetonderwijs
• Beterestudieenloopbaanbegeleiding
• Betertoegerustedocenten
Kansrijk opleiden
Om een gezonde economische ontwikkeling in West-Brabant te garanderen moet de arbeids-
participatie in de regio omhoog. Dit is alleen realiseerbaar wanneer de onderwijsparticipatie in
de regio toeneemt en het gemiddeld opleidingsniveau van deelnemers stijgt. Bijgevolg zullen in
de periode 2010-2020 o.a. meer mbo- en hbo-gekwalificeerden op de arbeidsmarkt moeten
komen, terwijl ook de doorstroom van lagere naar hogere niveaus binnen het mbo en de
doorstroom van het mbo naar het hbo geoptimaliseerd zal moeten worden. Om dit te bereiken
zijn en worden er maatregelen genomen die een langere verblijfsduur in het onderwijs
stimuleren en een betere doorstroom in de beroepskolom garanderen.
ROC West-Brabant en Avans zetten in op de volgende doelstelling:
• Eendoelmatigerenmeergeprofileerdonderwijsaanbod
17Actieplan Jeugdwerkloosheid@West-Brabant
Aansluiting verbeteren tussen onderwijs en bedrijfsleven
Om een gezonde economische ontwikkeling in West-Brabant te garanderen, is het van groot
belang dat de regio het komend decennium kan beschikken over goed geschoold en
gemotiveerd personeel. Deze constatering krijgt nog een extra dimensie doordat de vervangings-
en uitbreidingsvraag aangaande arbeidskrachten in de periode 2010-2020 sterk zal toenemen,
terwijl de beroepsbevolking krimpt. Hierdoor dreigt in de komende jaren op de arbeidsmarkt
in West-Brabant een disbalans te ontstaan tussen vraag en aanbod.
Om dit te voorkomen zal de arbeidsparticipatie omhoog moeten. Daarbij gaat het er vooral
om dat een kwalitatieve match gemaakt kan worden, met andere woorden: dat de juiste
mensen met de juiste kwalificaties op de juiste plek komen. Dat betekent concreet dat in de
periode 2010-2020 de instroom van mbo- en hbo-gekwalificeerden op de arbeidsmarkt zal
moeten toenemen, omdat juist deze groepen de drijvende kracht achter de groei zullen zijn
en zodoende de beste vooruitzichten op een passende baan hebben. Dat betekent ook dat
de doorstroom van lagere naar hogere niveaus binnen het mbo en van het mbo naar het hbo
vergroot moet worden.
ROC West-Brabant en Avans zetten in op de volgende doelstellingen:
• Prioriteitvoorinitiatievenomvoortijdigenvroegtijdigschoolverlatenterugtedringen
• Beroepen-enloopbaanoriëntatieinmboenhbometfocusopzelfreflectie
• Intensieveresamenwerkingtussenhetonderwijsenhetberoepenveld
• Hoogwaardigonderwijsmeteenjuistebalanstussenkennis,vaardighedenenberoeps-
houding
• Onderwijsinnovatieversusarbeidsmarkttransitie:nieuweleervormengerichtopnieuwe
arbeidsmarkteisen
3.3 Gemeentelijk Beleid
1. Voorkomen van voortijdig Schoolverlaten
De West-Brabantse gemeenten en schoolbesturen hebben met het Ministerie van OCW een
convenant Voortijdig Schoolverlaten afgesloten om de jaarlijkse uitval met 10 % per jaar
terug te dringen. Voor elke schooluitvaller minder ontvangt de school ca. € 2.000. Daarnaast
worden nog regiomiddelen ingezet die de scholen voor specifieke projecten kunnen aanvra-
gen. Speerpunten in de regio zijn: de aansluiting ‘VMBO-MBO’, ‘Zorg op school’, ‘Verzuim
melden en aanpakken’ en ‘Opvangklassen’.
Voorkomen van voortijdig schoolverlaten is nu nog belangrijker dan voorheen. Jongeren
zonder diploma hebben immers het kleinste perspectief op werk. Met een startkwalificatie
hebben de jongeren meer kans op duurzame arbeidsparticipatie. Daarom investeren het
kabinet en de regio West-Brabant fors in het voorkomen van voortijdig schoolverlaten.
Wanneer jongeren onverhoopt toch voortijdig uitvallen worden zij door ‘trajectbegeleiders’
terug naar school geleid. Daarnaast zijn speciale opvangvoorzieningen in het leven geroepen
voor jongeren met meervoudige problematiek. In deze voorzieningen probeert men om de
problemen en belemmeringen weg te werken, zodat de leerling succesvol zijn/haar studie kan
afronden. Wanneer dit niet lukt worden de jongeren “warm “overgedragen” aan de gemeente.
2. Centrum voor jeugd en gezin (CJG)
Het CJG is er (in alle gemeenten) om ouders en jeugdigen van -9 maanden tot 23 jaar te
ondersteunen bij kleine en grote vragen over opvoeden en opgroeien. Door dialoog over
opvoeden en opgroeien van ouders en jongeren onderling te stimuleren, kleine en grote vragen
te beantwoorden en waar nodig intensiever te ondersteunen. In dit centrum wordt intensief
samengewerkt met allerlei maatschappelijke organisaties, onderwijs en andere partijen.
3. Decentralisaties sociaal domein
Gemeenten krijgen er per 1 januari 2015 op het sociaal- maatschappelijke domein taken en
verantwoordelijkheden bij. Het gaat om de verantwoordelijkheid voor ondersteuning aan
18Actieplan Jeugdwerkloosheid@West-Brabant
mensen die tot dan toe aangewezen zijn op de extramurale begeleiding en persoonlijke
verzorging via de AWBZ. Daarnaast treedt de Participatiewet in werking. Die wet betekent
een uitbreiding van de taken die we als gemeente al hadden op het gebied van activering en
arbeidstoeleiding. En tot slot krijgen we als gemeente de verantwoordelijkheid voor de
jeugdzorg.
Vrijwel alle ondersteuning bij opvoeden, opgroeien, (zelfstandig) wonen en werken is straks
een gemeentelijke verantwoordelijkheid. Dat biedt de mogelijkheid om die ondersteuning
beter dan nu het geval is te sturen en dichtbij de burger te organiseren.
3.4 Crisisaanpak Provincie
De provincie Noord-Brabant heeft als crisismaatregel extra middelen beschikbaar gesteld voor
de vier arbeidsmarktregio’s.
West-Brabant wil inzetten op een stimuleringsmaatregel voor werkgevers om jongeren,
arbeidsgehandicapten en ouderen aan te nemen. Hiervoor hebben we een aanvraag
ingediend voor 100 bonussen à € 5.000,- per plaatsing.
Voor zzp-ers willen we inzetten op het verbeteren van de ondernemersvaardigheden door
scholing, coaching en netwerken. Vanwege de crisis hebben veel zzp-ers het moeilijk. Omdat
zij geen personeel hebben, zijn de meesten vooral goed in hun vak en ontbreekt op sommige
vlakken kennis in hun bedrijf (positionering, acquisitie, bedrijfsvoering, administratie, etc.)
Met inzet van de extra crisisgeld-middelen van de Provincie Noord-Brabant en de eigen inzet
van de bovengenoemde partners kan in 2013 en 2014 extra worden ingezet om de positie
van zzp-ers te versterken. Ook jongeren die als zzp-er aan de slag gaan of al gestart zijn als
zzp-er, profiteren van deze maatregel. Daarnaast zijn er 2 sectorale projecten aangevraagd
die door de regio West-Brabant ondersteund worden:
• WelSlagen,doorkenniscentrumCalibris
• TechniekprojectT8,samenwerking8technischekenniscentra
3.5 Ontsluiting werkzoekendenbestand (ministerie)
Gemeente Breda is penvoerder voor de regio West-Brabant. In samenwerking met de
Gemeente Roosendaal, UWVv , Start People en detacheringbureau Werk en Vakmanschap is
er een projectplan geschreven. Uit deze vijf partijen is een projectgroep opgericht.
Het projectteam gaat, gedurende een periode van zeven maanden, 570 CV’s screenen van
mensen met een WW- of WWB-uitkering uit de regio West-Brabant. De gemeenten in de
regio worden uitgenodigd worden om hiervoor mensen/ Cv’s uit hun bestand aan te leveren.
Het projectteam gaat de kandidaten helpen de kwaliteit en vindbaarheid van hun CV te
verbeteren middels een tweetal workshops. Daarnaast gaan ze de kandidaten actief bemid-
delen richting werkgevers. Het doel is om van deze kandidaten 130 personen te plaatsen bij
een werkgever.
Het projectteam krijgt tevens de opdracht om gebruik te maken van elkaars sterke punten en
netwerken, deze kwaliteiten binnen de eigen organisatie toe te passen en leerervaringen te
delen en beschikbaar te stellen voor de hele regio. Begin 2014 zullen alle bevindingen van de
projectgroep en de handleiding gepresenteerd worden in een regionale bijeenkomst. Voor
deze bijeenkomst worden alle 18 gemeenten en alle uitzendbureaus uit de regio uitgenodigd.
De Brabants Zeeuwse Werkgeversorganisatie(BZW) zal nauw betrokken worden in het proces
en zal ook uitgenodigd worden voor de bijeenkomst. Ook zal werk.nl onder de aandacht
worden gebracht.
19Actieplan Jeugdwerkloosheid@West-Brabant
3.6 Terugblik actieplan ‘Bruggen Bouwen voor de Jeugd 2009-2011’
Ook in 2009 was de jeugdwerkloosheid als gevolg van een economische crisis flink opgelopen.
Het kabinet lanceerde het Actieplan jeugdwerkloosheid waarbij via vijf actielijnen in totaal
€ 250 miljoen over de jaren 2009,2010 en 2011 werd verdeeld. Voor de regio West-Brabant
was € 2,1 miljoen beschikbaar. Daarnaast heeft de regio nog gebruik gemaakt van de
mogelijkheid om extra ESF middelen aan te vragen (€ 880.000 eerste ronde, € 1.200.000
tweede ronde).
In juli 2009 sloot de regio West-Brabant een regionaal convenant met het ministerie van
Sociale Zaken en Werkgelegenheid om de oplopende jeugdwerkloosheid te beteugelen. Het
regionaal platform Arbeidsmarktbeleid (rpA) stelde destijds het actieplan ‘Bruggen Bouwen
voor de Jeugd’ op dat ten grondslag heeft gelegen aan de activiteiten sindsdien.
Bij het vorige plan zijn de regionale middelen met name ingezet voor:
1. De Baan Bonus (een subsidie voor werkgevers die jongeren in dienst nemen);
2. Werkpleinmiddelen (bijdragen aan de werkpleinen om extra te investeren in jongeren);
3. Interventiesubsidie (een doorbraakbudget als hulp voor jongeren vastloopt in bureaucratie);
4. Projectsubsidies (voor projecten gericht op het aan werk helpen van jongeren).
Wat betreft de werkwijze en inhoud is besloten om rekening te houden met de ervaringen op
basis van de uitvoering van het regionaal actieplan Jeugdwerkloosheid West-Brabant
2009-2011 (bron: notitie rpA, eindverantwoording regionaal convenant jeugdwerkloosheid:
1. Maak keuzes bij de inzet van middelen, vermijd een waaier aan projecten of snelle
verdeling van budgetten via verdeelsleutels.
2. Een overzichtelijk pakket aan maatregelen maakt de uitvoering goed beheersbaar en
heeft een dempend effect op de uitgaven voor overhead.
3. Met name bij ESF trajecten is een overzichtelijk aantal partners waarmee de administratie
moet worden gevoerd van groot belang;
4. Externe ondersteuning bij het goed opzetten van een ESF aanvraag, het bewaken van
administraties tijdens de uitvoering en het overleggen met het Agentschap kan een zeer
rendabele investering blijken.
5. Het werken met een klankbordgroep is goed bevallen; er kon snel worden geschakeld
tussen de projectleider en de leden van de klankbordgroep.
20Actieplan Jeugdwerkloosheid@West-Brabant
21Actieplan Jeugdwerkloosheid@West-Brabant
4Regionale ambitie en visie 2013-2014
Wanneer we het actieplan van het kabinet vertalen naar de regio West-Brabant is de
conclusie dat er al erg veel gebeurt wat in lijn loopt met wat het kabinet nastreeft. Toch is het
nodig om op een aantal onderdelen nog meer dan nu de krachten te bundelen en acties te
ondernemen en ambities te formuleren.
Uitgangspunten:
• Wewillenzoveelmogelijkgebruikmakenvandebestaandenetwerkstructuur,samenwer-
king met partijen versterken en activiteiten en dienstverlening intensiveren.
• Allejongerenmoeteneeneerlijkekanskrijgenomactiefmeetedoenindemaatschappij.
De zorg om jongeren binnenboord te kunnen houden èn hun talenten verder te ontwik-
kelen is een gedeelde zorg en verantwoordelijkheid
• Bijdedoelstellingenenactieswordtaangeslotenbijhetactieplanvanhetkabinetende
ambities geformuleerd in het regionale meerjarenprogramma West-Brabant werkt en pakt
door!
• Onzeaanpakrichtzichopallejongerentot27jaarvanalleniveaus.
We sluiten geen jongeren uit, maar zetten in op alle jongeren die als gevolg van de crisis extra
ondersteuning nodig hebben om de arbeidsmarkt te betreden.
Het afgelopen anderhalf jaar is de werkloosheid in West-Brabant scherp oplopen. De jonge
schoolverlaters, werkende jongeren zonder startkwalificatie en oudere mannen en alle
groepen met een grote afstand tot de reguliere arbeidsmarkt worden hard getroffen. Het rpA
West-Brabant heeft hier haar activiteitenplan op aangepast: meerjarenprogramma
West-Brabant werkt en pakt door!. Enerzijds gericht op het bestrijden van de economische
crisis en anderzijds het voorkomen van de schaarste op de arbeidsmarkt op de lange termijn.
Voor jongeren geldt nu dat eind april 2013 bijna 2.800 jongeren werkloos zijn. Hierbij komen
nog veel schoolverlaters bij in de tweede helft van 2013. Op de korte termijn moeten we ons
zoveel mogelijk richten op het voorkomen van uitval uit het onderwijs en uitkerings-
afhankelijk heid.
Het hebben van een goede opleiding en/of werk is voor alle jongeren de basis voor hun verdere
leven. Het inkomensperspectief, de gewenste wooncarrière, de groei naar zelfstandigheid en
onafhankelijkheid zijn alle sterk afhankelijk van het hebben van een goede opleiding en
bijpassend werk. Zodra dit werk wegvalt, slaat het fundament onder de ambities weg. Uit de
praktijk blijkt dat jongeren die werkloos worden moeilijk instromen. Ze zijn vaak voor langere
tijd voor de arbeidsmarkt verloren. Bovendien bestaat er een verband tussen het niet hebben
van werk en zaken als openbare orde en veiligheid, gezondheid en opvoedingsproblemen.
Jongeren hebben het zwaar bij een teruglopende economie; voor starters is het moeilijk om
voor de weinige banen in aanmerking te komen en bij ontslagen verliezen zij in hun leeftijds-
cohort, onder het principe ‘last in, first out’ vaak het eerst hun baan. Bovendien werken
relatief veel jongeren in flexibele werkrelaties zoals jaarcontracten en uitzendwerk. Wanneer
bedrijven hun personeel terugbrengen zijn het juist deze flexibele werkrelaties die worden
beëindigd. Bovendien worden jongeren extra hard geraakt omdat zij werkzaam in sectoren
die het hardst worden getroffen door de aanhoudende economische malaise. Dit geldt
specifiek voor jonge, laagopgeleide werkzoekenden. Voor hen zal ook in 2013 het steeds
moeilijker worden om werk te vinden vanwege verdringing op de arbeidsmarkt door
middelbaar en hoger opgeleiden.
Werkgevers hebben bij een ruimere arbeidsmarkt meer keus. Zij zullen eerder kiezen voor
jongeren met een afgeronde opleiding. Jongeren die eenmaal de school de rug hebben
22Actieplan Jeugdwerkloosheid@West-Brabant
toegekeerd zijn moeilijk terug naar de schoolbanken te leiden. We willen dat zoveel mogelijk
jongeren het maximale uit hun opleiding halen.
Werkgevers gaan zeer verschillend om met stage- en leerwerkplaatsen in tijden van crisis.
Daar waar de één vanwege de lage loonkosten juist extra gebruik maakt van jongeren, ziet
de ander de begeleiding als kostenpost en schrapt de plaatsen. Werkgevers lopen echter
hierbij op dit moment tegen financiële grenzen aan. Met name bij het aantal leerbanen BBL is
in 2012 in West-Brabant een forse terugval zichtbaar (-38%).
Naar verwachting gaat de arbeidsmarkt pas in 2014 in West-Brabant herstellen. Voor een
klein deel zal de vraag naar personeel komen door een voorzichtig herstel van de economie,
maar vooral door de vergrijzing van de beroepsbevolking (de vervangingsvraag). Relatief veel
vraag naar personeel zal dan ontstaan binnen de detailhandel, zakelijke dienstverlening,
groothandel, horeca, industrie en zorg/welzijn. De arbeidsmarkt komt niet tot stilstand, maar
de dynamiek is duidelijk minder groot.
Op de lange termijn zal de economie weer enigszins aantrekken en in combinatie met de
voorschrijdende vergrijzing mogelijk weer tot een krappe(re) arbeidsmarkt leiden. De regio
kan zich niet permitteren dat jongeren langdurig aan de kant staan. Iedereen is straks weer
hard nodig. De activiteiten moeten gericht zijn op het arbeidsfit houden en het verder
kwalificeren van de jongeren, zodat zij meer kans maken op duurzame arbeidsparticipatie als
de arbeidsmarkt weer aantrekt. Het is van groot belang om een goede aansluiting te
behouden tussen onderwijs en arbeidsmarkt.
Voor de groep ‘kwetsbare’ jongeren, jongeren die te kampen hebben met meervoudige
problematiek en een grote afstand hebben tot de arbeidsmarkt zijn weer aparte acties
noodzakelijk. We willen dat iedereen in West-Brabant meedoet naar vermogen, want
“iedereen is nodig”! We zijn voornemen om een subsidieaanvraag ESF in te dienen en in
deze aanvraag extra aandacht aan deze groep te besteden.
In dit actieplan richten wij ons op activiteiten/producten waar de totale doelgroep jongeren
profijt van heeft.
Samengevat: er is een extra gezamenlijke inzet nodig, door verschillende partijen,
bovenop de bestaande investeringen. Hier zijn de extra acties, opgenomen in dit
actieplan, dan ook op gericht.
23Actieplan Jeugdwerkloosheid@West-Brabant
5Actieplan
5.1 Actielijnen Jeugdwerkloosheid
a. Sectorale aanpak
Het ministerie heeft gelden beschikbaar gesteld voor de sectoren. Het is op dit moment
nog niet bekend wat het totale bedrag is en welke sectorale partners een plan gaan
indienen.
Wel is er een start gemaakt onder leiding van TuneTechniek om invulling te geven aan het
TechniekPact. Zij zijn tevens deelnemer aan de sectorgroep Techniek .
b. (Stage- en leerbanenoffensief Kenniscentra)
Met het stage- en leerbanenoffensief bestrijden SBB en de kenniscentra de knelpunten op
de stage- en leerbanenmarkt door middel van 11 maatregelen;
1. Goede arbeidsmarkt- en stage-informatie per sector en per regio.
2. Mediacampagne voor voldoende stages en leerbanen: campagne in NRC Handelsblad
in aanloop naar verkiezing Beste Leerbedrijf van Nederland.
3. Oproep VNO-NCW/MKB-Nederland naar werkgevers voor stages en leerbanen.
4. Kenniscentra geven extra steun aan sectoren met goede arbeidsmarktkansen en
dreigend tekort aan vakmensen.
5. Betere beroepenoriëntatie en voorbereiding met onder andere BeroepeninBeeld.nl.
6. Arbeidsmarkt- en studiebijsluiter informeert over o.a. kans op werk en stage. Elke
student krijgt deze volgend jaar aan begin van zijn/haar studie. SBB ontwikkelt deze
mogelijk verplichte bijsluiter in opdracht van de minister OCW.
7. Goede vindbaarheid beschikbare stages en leerbanen.
8. Betere match studenten en leerbedrijven via Stagemarkt.nl.
9. Meldpunt stagetekorten.nl voor dreigend tekort voor studenten, ouders en scholen.
10. SBB Barometer van stage- en leerbanenmarkt geeft vier maal per jaar actuele stand.
11. School-Ex programma stimuleert mbo-examenkandidaten na diploma een jaar door te
leren.
Voor de totale inzet van de kenniscentra in West-Brabant (reguliere dienstverlening en
extra inzet ) verwijzen we hierbij naar Bijlage 8.2
c. School Ex- Programma
In het school EX programma 2.0 gaat het ROC West-Brabant op 2 momenten gesprekken
voeren met leerlingen:
1. Begeleidingsgesprekken met leerlingen die op het punt staan hun opleiding met een
diploma af te ronden. In deze gesprekken worden ze erop gewezen dat ze een beter
perspectief hebben op de arbeidsmarkt als ze een vervolgopleiding gaan doen op een
hoger niveau.
2. Ombuiggesprekken met leerlingen die zich aanmelden voor een opleiding. In deze
gesprekken stimuleert het ROC de jongeren tot het kiezen van een studie die kansrijk
is op de regionale arbeidsmarkt.
Het ROC West-Brabant wil als extra ondersteuning gebruik gaan maken van de instersec-
torale beroepenoriëntatie voor de groep leerlingen die zich willen inschrijven voor een
opleiding maar nog geen keuze voor een bepaalde sector hebben gemaakt of voor die
leerlingen die al wel een opleiding volgen maar dreigen te gaan uitvallen en ook nog
geen sectorale keuze hebben gemaakt.
24Actieplan Jeugdwerkloosheid@West-Brabant
d. Regionale Inzet Jeugdwerkloosheid
In de regio willen we gaan inzetten op de volgende activiteiten/producten;
1. Regionale Baanbonus voor jongeren
2. Intensivering dienstverlening; extra personele inzet gemeenten
3. Intersectorale Beroepenoriëntatie
In september wordt in Roosendaal een startbijeenkomst Jeugdwerkloosheid/Crisisaanpak
West-Brabant georganiseerd.
In paragraaf 5.2 worden deze activiteiten/producten verder omschreven.
5.2 Activiteiten/producten Regionale Aanpak Jeugdwerkloosheid
1. Regionale BaanBonus Jongeren
Doel: Stimuleren van werkgevers om jongeren een arbeidscontract aan te
bieden (regulier en bbl)
Resultaat: 50 – 100 plaatsingen bij voorkeur op de GOUDEN LIJST
Dit product is een motivatie voor werkgevers om extra (leer-)banenen beschikbaar te
stellen voor de jongeren die door de crisis niet aan een baan kunnen komen. De kennis-
centra en ROC West-Brabant hebben aangegeven dat een tekort aan leerbanen op dit
moment als meest urgente probleem wordt ervaren. De Basiscijfers Jeugd van UWV en
Samenwerking Beroepsonderwijs en Bedrijfsleven vormen de basis voor inzet van de
baanbonus voor de doelgroep jongeren. Bovendien willen we plaatsing op de Gouden
Lijst van West-Brabant hiermee bevorderen.
De baanbonus is in West-Brabant al eerder ingezet als inzet voor bestrijding van de
jeugdwerkloosheid. Hierdoor is dit product relatief snel in te zetten. DeGemeente Breda
en Bergen op Zoom zet de baanbonus nu al in voor hun inwoners. De regionale baanbo-
nus jongeren is naast regionale inzet, ook in te zetten door alle samenwerkende partijen,
naast de al toegekende regionale baanbonus als crisismaatregel van de provincie.
De volledige baanbonus geldt bij een contract van 1 jaar, bij een arbeidscontract van een
half jaar, wordt een bonus toegekend van de helft van het bedrag, nml € 2.500,- De
bonus wordt toegekend aan de werkgever.
2. Intensivering dienstverlening; extra personele inzetgemeenten
Doel: Intensivering dienstverlening aan jongeren door gemeenten
Resultaat: Meer werkloze West-Brabantse jongeren zijn begeleid naar
school,werk, een werkervarings/activeringsplaats of zelfstandig
ondernemerschap
Vertaling: Minimaal 1 extra fte per gemeente (Breda, Bergen op Zoom, Roosen-
daal, Etten-Leur en Oosterhout)
De 5 grootste gemeenten kunnen door extra personele inzet een subregionale impuls
geven aan de inzet op jeugdwerkloosheid. Omdat elke gemeente als extra impuls voor de
jongeren en aanvullend op de reguliere dienstverlening keuzes kan maken die passen bij
de couleur locale van de gemeente.
De verdeling van de gelden gebeurt op basis van een verdeelsleutel aan de hand van
aantal werkzoekende jongeren tot 27 jaar van de desbetreffende gemeenten. Zie hiervoor
Bijlage 8.3.
Hiervoor is het op dit moment nog niet mogelijk om de inzetten SMART te formuleren.
Na toekenning van de gelden, wordt door middel van prestatieovereenkomsten de
inzetten verder geformuleerd. Dit heeft als voordeel dat de gemeenten kunnen inzetten
op de acties die voor hun subregio nodig zijn om de jeugdwerkloosheid in dat gebied ã la
carte te kunnen bestrijden.
25Actieplan Jeugdwerkloosheid@West-Brabant
3. Intersectorale Beroepenoriëntatie
Doel: Jongeren maken kennis met beroepen die voorkomen op de
GOUDEN LIJST
Resultaat: 50 jongeren maken keuze voor beroep GOUDEN LIJST
Onbekendheid met een sector is de hoofdreden dat jongeren niet kiezen voor beroepen
waar wel arbeidsmarktperspectief voor is, bijvoorbeeld sector techniek en zorg. We willen
jongeren laten kiezen voor beroepen waarbij arbeidsmarktperspectief is. Dat zijn
beroepen die voorkomen op de GOUDEN LIJST.
Om jongeren te ondersteunen bij hun beroepskeuze, wordt het nieuwe en innovatieve
product “Intersectorale Beroepenoriëntatie” opgezet waarbij jongeren door middel van
stage en meeloopdagen kennis maken met beroepen waarbij duurzaam arbeidsmarktper-
spectief bestaat. Het afgelopen half jaar is een onderzoek uitgevoerd als onderdeel van
West-Brabant werkt door! onder regie van kenniscentrum Calibris. Uit dit onderzoek blijkt
duidelijk dat dit product met name zinvol is voor werkzoekenden (jongeren). De jongeren
krijgen de kans om kennis te maken met beroepen waar zij minder kennis over hebben,
of waarbij een minder populaire imago over bestaat (bijvoorbeeld techniek). De werkge-
vers krijgen de kans om jongeren enthousiast te maken voor hun sector en een slecht
imago bij te stellen.
De kenniscentra zorgen voor uitvoering van het product onder regie van kenniscentrum
Calibris. Deze intersectorale beroepenoriëntatie zal ook ingezet worden door het ROC bij
het School Ex 2.0 programma.
Op dit moment wordt door de partners van het uitvoeringsprogramma een intersectorale
beroepenorientatie opgezet, verwachting is dat deze in september kan starten.
4. Projectkosten
De projectkosten bestaan uit:
1. Personele kosten projectleider
2. Personele kosten voor administratie en uitgifte baanbonus
3. Communicatiekosten
26Actieplan Jeugdwerkloosheid@West-Brabant
27Actieplan Jeugdwerkloosheid@West-Brabant
6Projectorganisatie
De Gemeente Breda coördineert in samenwerking met Regio West-Brabant de tot standkoming
van dit actieplan alsmede de uitvoering van regionale aanpak jeugdwerkloosheid West-Brabant.
Als centrumgemeente is de Gemeente Breda formeel aanvrager en indiener van het regionaal
actieplan jeugdwerkloosheid West-Brabant. Zij tekent ook namens de regio het convenant
met het ministerie SZW. Voor de uitwerking van de activiteiten worden met verschillende
partijen prestatieovereenkomsten gemaakt. De programmaraad wordt over de voortgang van
dit actieplan geïnformeerd.
De bestaande infrastructuur in West-Brabant, zoals beschreven in hoofdstuk 3, zal worden
gebruikt voor de uitvoering van dit actieplan.
Stuurgroep
Het rpA West-Brabant fungeert voor dit project als stuurgroep. Voor informatie over de leden
zie hoofdstuk 3.1.
Projectgroep
Voor de totstandkoming en de uitvoering van dit actieplan is een projectgroep gevormd. De
samenstelling bestaat uit :
• GemeenteBreda
• gemeenteRoosendaal
• gemeenteEtten-Leur
• gemeenteBergenopZoom
• gemeenteOosterhout
• gemeenteMoerdijk
• UWV
• kenniscentrumECABO
• kenniscentrumCalibris
• kenniscentrumKenteq
• ROCWest-Brabant
• PrinsentuinCollege
• BZW
• LeerwerkloketWest-Brabant
• RegioWest-Brabant
28Actieplan Jeugdwerkloosheid@West-Brabant
29Actieplan Jeugdwerkloosheid@West-Brabant
7Begroting
Product Aantal € ministerie € co-financiering Partner co-financiering Totaal
1. Regionale Baanbonus Jongeren Min. 50 max 100 250.000,-
(productkosten)
250.000,-
(personeelskosten)
Gemeenten
UWV KBB ROC
en werkgevers
500.000,-
2. Intensivering dienstverlening;
extra personele inzet gemeenten
9 fte 360.000,- 360.000,- Gemeenten 720.000,-
3. Intersectorale Beroepen oriëntatie 50 100.000,-
(product-en
ontwikkelings
kosten)
100.000,-
(personeelskosten)
KBB
ROC
Gemeenten
UWV
200.000,-
4. Projectkosten 47.500 47.500 Gemeente Breda 95.000,-
Totaal 757.500,- 757.500,- 1.515.000,-
30Actieplan Jeugdwerkloosheid@West-Brabant
31Actieplan Jeugdwerkloosheid@West-Brabant
8Bijlagen
8.1 Gouden lijst van West-Brabant
Kansberoepen:
TECHNIEK
Metaal
Niveau MBO 1 MBO 2 MBO 3 MBO 4 Opmerkingen
Service en Onderhoud Terugloop leerlingen
Constructiewerkers Te lage instroom
Verspaning Min. Opleidbaar tot niveau 3
Sleutelaars
Middenkaderfunctionarissen Werkvoorbereider,
calculator, tekenaar
Electrotechniek
Niveau MBO 1 MBO 2 MBO 3 MBO 4 opmerkingen
Monteurs Opleidbaar tot niv. 3 en 4
Middenkaderfunctionarissen Werkvoorbereider
Calculator
Tekenaar
Service en Onderhoud Onderhoudsmonteurs
Installatietechniek
Niveau MBO 1 MBO 2 MBO 3 MBO 4 opmerkingen
Monteurs
Middenkaderfunctionarissen Werkvoorbereider
Calculator
Tekenaar
Service en Onderhoud Groeiende behoefte niv 3 en 4
ZORG
Niveau MBO 1 MBO 2 MBO 3 MBO 4 HBO
Verzorgende
Verpleegkundige
Tandarts- en doktersassistente
ZAKELIJKE DIENSTVERLENING
Niveau MBO 1 MBO 2 MBO 3 MBO 4 HBO
Schoonmaak Medewerker schoonmaak
Horeca/ facilitair Facilitair medewerker
Commercieel Com. Medew.
Groothandel
IT ICT netwerkbeheerder
Financieel Commercieel
medew. bank- en
verz. wezen
Veiligheid
GROEN
Niveau MBO 1 MBO 2 MBO 3 MBO 4 HBO
Voedsel
Open teelt
Melkvee
32Actieplan Jeugdwerkloosheid@West-Brabant
TOPSECTOREN
Maintenance
Niveau VMBO MBO 2 MBO 3 MBO 4 HBO WO
Elektromonteurs
Elektrotechnici
Werktuigbouwkundigen
Installateurs
Metaalbewerkers
Civiel technici
Mechatronici
Technisch bedrijfskundigen
Logistiek
Niveau VMBO MBO 2 MBO 3 MBO 4 HBO WO
Laders en lossers
Administratief transportpersoneel
Logistiek planners
Supply chain managers
Logistiek analisten
Logistiek engineers
Biobased economy
Niveau VMBO MBO 2 MBO 3 MBO 4 HBO WO
Chemische technici
(assisstent)laboranten
Wis- en natuurkundigen
Procestechnologen
Milieufunctionaris
Plantentelers
Milieukundigen
33Actieplan Jeugdwerkloosheid@West-Brabant
8.2 Inzet Kenniscentra
A. reguliere inzet kenniscentra
Naam Omschrijving Doel
Stagemarkt.nl Website met alle leerbedrijven, stageplaatsen en leerbanen Jongeren kunnen zelf zoekprofiel opgeven en naar
optimale match streven
Kans op werk.nl en
kansopstage.nl
Website met kansrijke beroepen Beroepskeuze naar kansrijke beroepen/sectoren
stimuleren
Loopbaanorientatie Zie analyse GJ Philippart Sectorale beroepenvoorlichting
Projecten vanuit sectorgroepen
zoals WelSlagen
Instroomprojecten, per sector(groep) bekijken of jongeren
kunnen deelnemen.
Duurzame plaatsing
Regionale Basiscijfers Jeugd
West-Brabant
Regionale sectorale arbeidsmarktinformatie Kansrijke beroepen, voor gebruik professionals
Praktijkopleiderstrainingen Training voor werknemers die jongeren begeleiden op de
werkplek
Betere begeleiding van de jongeren voorkomt
uitval
EVC Erkennen van eerder verworven competenties In kaart brengen competenties en/of verkorten
opleidingsduur voor jongeren met werkervaring
Arbeidsmarktflyer Flyer ontwikkeld door partners in regio tbv vmbo/LWA Beroepskeuze ombuigen naar kansrijke beroepen,
voor deelnemer
BIJLAGE 8.3
34Actieplan Jeugdwerkloosheid@West-Brabant
B. Extra inzet kenniscentra
Naam Omschrijving Doel
Stage- en leerbanenoffensief met oa meldpunt
stagetekorten.
Gerichte acquisitie van plaatsen op basis van
gemelde tekorten bij landelijk meldpunt
Voldoende Stageplaatsen en/of leerbanen
voor mbo deelnemers
Opleidingsbijsluiters vanaf nieuwe schooljaar Doelmatigheidsrapportages van de scholen in
de regio
Bevorderen van de macro doelmatigheid van
het MBO onderwijs in de regio
White label stagemarkt Directe link naar stagemarkt.nl op website ROC Direct ontsluiten stageplaatsen via vertrouwde
omgeving
Jobcoaches, Carriere coach etc Bij projecten zorgen voor begeleiding door
coach
Voorkomen van uitval bij project/scholing
De kenniscentra ontwikkelen momenteel plannen
voor het ontsluiten van baanopeningen in de
sector; enkele voorbeelden:
Groen:
• Aequor voor de groene ruimte
Instroomprojecten, per sector(groep) Duurzame plaatsing op de arbeidsmarkt in de
sector
Ontsluiten van baanopeningen in de sector
Techniek, enkele voorbeelden:
• Installatietechniek, Kenteq
• ‘Techniek doet’, technische kenniscentra
• ‘Blijf mobiel van Innovam (mobiliteit)
• Loopbaantraject bouw en infra, Fundeon.
• Transport en Logistiek, VTL
• Schilderen, afbouw & onderhoud, Savantis
idem idem
Ontsluiten van baanopeningen in de sector:
Zakelijke Dienstverlening
• ‘Samen Doen’, KC Handel voor de handel.
• ‘Passie voor de gast’, horeca, Kenwerk
• Schoonmaak, Savantis
• ICT, Commercieel, financieel en Veiligheid,
ECABO
idem idem
ontsluiten van baanopeningen in de sector Zorg:
• Wijkleerbedrijf, Calibris. Indien een breed
leerwerkbedrijf wordt gestart participeert bv ook
ECABO voor de ICT en financiële beroepen.
• Welslagen, Calibris
idem idem
• brede intersectorale LOB organiseren • LOB dagen organiseren voor jongeren, hun
ouders en/of voor professionals (werkcoaches,
gemeente en UWV)
• beroeps oriënterende bedrijfsbezoeken
organiseren in kans sectoren en -beroepen.
• het bestaande LOB aanbod in de Regio
ontsluiten en verbinden
‘Boris Baan’aanpak voor kwetsbare jongeren VSO/
PrO onderwijs
Duurzame arbeidstoeleiding van Pro en SVO
jongeren
de VSO/Pro jongeren krijgen een leerbaan dmv
jobcarving en jobcreatie
Scholen van werkenden jongeren zonder
startkwalificatie
Met uitzendwezen in kaart brengen welke
jongeren zonder SK aan het werk zijn. Bedrijf
stimuleren de jongere zijn SK te laten halen
Duurzame plaatsing door behalen SK
Mobiliteitsdienstverlening jongeren UWV meldt bedrijven die omvallen, kbb pakken
direct BBL-ers op naar nieuwe leerbaan
Van werk naar werk
35Actieplan Jeugdwerkloosheid@West-Brabant
8.3 Aantal werkzoekende jongeren per gemeente en subregio
Aantal niet-werkende werkzoekenden (< 27 jaar) West-Brabant (RWB) april 2013
Gemeenten West-Brabant RWB) Aantal
Aalburg 45
Bergen op Zoom 266
Breda 958
Drimmelen 67
Etten-Leur 149
Geertruidenberg 68
Halderberge 126
Moerdijk 128
Oosterhout 193
Roosendaal 320
Rucphen 89
Steenbergen 88
Werkendam 84
Woensdrecht 60
Woudrichem 35
Zundert 54
Alphen-Chaam 23
Baarle-Nassau 17
Totaal West-Brabant 2.770
Bron UWV
Per subregio:
Breda
Breda, Alphen-Chaam, Baarle-Nassau
Totaal 998 (36%)
Oosterhout
Oosterhout, Aalburg, Drimmelen, Geertruidenberg, Werkendam, Woudrichem
Totaal 492 (18%)
Roosendaal
Roosendaal
Totaal 320 (11%)
Bergen op Zoom
Bergen op Zoom, Steenbergen, Woensdrecht
Totaal 414 (15%)
Etten-Leur
Etten-Leur, Rucphen, Moerdijk, Zundert en Halderberge.
Totaal 546 (20%)
36Actieplan Jeugdwerkloosheid@West-Brabant