Vatandaş Karnesi: Kamu hizmet performansının iyileştirilmesinde vatandaşlardan geri bildirim almak
ACİL TIP STAJIaciltip.medicine.ankara.edu.tr/files/2016/10/internklavuzu_2016.pdf · Onkolojik...
Transcript of ACİL TIP STAJIaciltip.medicine.ankara.edu.tr/files/2016/10/internklavuzu_2016.pdf · Onkolojik...
ACİL TIP STAJI
STAJIN TANITIMI
EĞİTİM DÖNEMİ : Dönem VI
STAJ SÜRESİ : 2 ay
YERLEŞKE : İbni Sina Hastanesi
EĞİTİM BİRİMLERİ : İbni Sina Hastanesi Acil Servisi, Acil Tıp Anabilim Dalı Konferans Salonu, Beceri Laboratuvarı
EĞİTİCİLER
Doç. Dr. Müge GÜNALP ENEYLİ
Uz. Dr. Serdar GÜRLER
Doç. Dr. Onur POLAT
Uz. Dr. Sinan GENÇ
EĞİTİM SORUMLUSU: Doç. Dr. Müge GÜNALP ENEYLİ
İLETİŞİM
ADRES : Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, İbni Sina Hastanesi, Acil Tıp Anabilim Dalı
TELEFON : 0312 508 30 30
E-POSTA : [email protected]
SEKRETER : Metin GÖKÇE
ACİL TIP STAJININ AMACI
Klinik öncesi ve klinik dönemlerde edinilen bilgi, beceri ve tutumlar doğrultusunda acil
hastaları birinci basamak düzeyinde yönetilme (acil durumu tanımak, ilk müdahaleyi yapmak,
uygun şekilde sevk etmek) yetkinliğini kazandırmaktır.
ACİL TIP STAJININ ÖĞRENME HEDEFLERİ
1. Acil hastaya yaklaşım ve triaj ilkelerini ve sınıflamasını açıklar. 2. Acil hastadan öykü alma ilkelerini uygulayarak anamnez alır ve tam fizik muayene yapar. 3. Acil yakınmaları olan hastanın anamnez ve fizik muayene bulgularını değerlendirerek ön
tanı/lar oluşturur. 4. Ön tanı/lara yönelik uygun tanısal testleri seçer. 5. Acil yakınmaları olan hastanın anamnez, fizik muayene ve tanısal test bulgularını
değerlendirerek, hayati tehlike yaratabilecek durumları belirler ve problem listesi
oluşturur. 6. Acil yakınmaları olan hastaya gerekli ilk girişimleri uygular, reçete düzenler ve uygun
şekilde sevk eder. 7. Temel havayolu tekniklerini uygun endikasyonda uygular. 8. Temel ve ileri yaşam desteği basamaklarını uygular. 9. Travma geçirmiş hastaya gerekli acil girişimleri uygular (dış kanama kontrolü, bandaj,
turnike, servikal boyunluk gibi) ve uygun şekilde sevk eder. 10. Zehirlenen hastaya gerekli acil tedaviyi uygular ve uygun şekilde sevk eder. 11. Olağan dışı durumlarda sağlık hizmeti sunumu için yapılması gerekenleri uygular. 12. Acil hastaya bütüncül (multidisipliner, biyopsikososyal) yaklaşımı benimser. 13. Acil sağlık hizmetlerinin sunumunda ekip çalışmasının önemini benimser.
ACİL TIP STAJI ÇALIŞMA İLKELERİ
İLK GÜN
İntörn çalışma programı, staja başlamadan iki gün önce anabilim dalı tarafından belirlenip
duyuru panosunda ilan edilir. Her intörn doktor bu program doğrultusunda Acil Servis’te hazır
bulunmalıdır. Programa başlamadan bir gün önce belirlenen saatte tüm intörnler Acil Tıp
Anabilim Dalı’nda toplanıp çalışma programı hakkında bilgilendirilir.
GÜNLÜK ÇALIŞMA KOŞULLARI
İntörn doktorlar 08:00 - 20:00 ile 20:00 - 08:00 saatleri arasında olmak üzere 12 saat çalışıp 36
saat dinlenecek şekilde dört grup halinde çalışırlar ve aşağıdaki Acil Servis bölümlerinde eğitim
görürler.
Triaj modülü: Hastaların ilk kabulünün yapıldığı ve aciliyet düzeylerinin belirlendiği bölümdür.
Travma ve resüssitasyon modülü: Travmalı hastalara müdahale, resüssitasyon, küçük cerrahi
girişimler, alçı işlemlerinin yapıldığı bölümdür.
Gözlem modülü: Hastaların 24 saat izlemlerinin yapıldığı bölümdür.
KLİNİK VE POLİKLİNİK ÇALIŞMA KURALLARI İntörn doktorlar, genel vizitlere ve her gün saat 08:00 ve 17:00’deki devir vizitlerine katılır
ve hastalar hakkında gerekli bilgileri edinir.
Acil Servise gelen hastaların, gelişinden taburculuğuna kadar izlenimine yardımcı olmakla
sorumludur.
Bakım birimlerine alınan hastanın, ön tanısı için ilk muayenesini yapar, anamnez ve vital
bulgularını dosyaya işler.
Resüsitasyon, travma, ilk bakı ve monitörlü gözlem bölümlerine alınan hastaların ilk
stabilizasyonu ve tıbbi bakımında, öğretim üyesi/uzman doktor/araştırma görevlisi ile
birlikte çalışır.
Hasta için gerekebilecek tetkikler hakkında öğretim üyesi/uzman doktor/araştırma görevlisi
ile görüş alış-verişinde bulunur, öğretim üyesi/uzman doktor/araştırma görevlisi onayından
sonra tetkiklerin istemlerini yapar. Onay almadan tetkik isteyemez.
Konsültasyon isteyemez, konsültasyon evrakının düzenlenmesini sağlar.
Acil Serviste gözlem altında tutulmasına karar verilen hastaların; vital bulgularının takip
edilmesini sağlar, hastanın tedavisinin planlanmasında ve acil bakımında öğretim üyesi/
uzman doktor/araştırma görevlisi ile işbirliğinde bulunur, araştırma görevlileri gözetiminde
girişimlere yardımcı olur.
Hastane ve bölümün çalışma ilkelerine tamamen uyar, çalıştığı yerin tertip ve düzenini
sağlar, kullandığı malzemeleri korur, işlerini zamanında tamamlar.
Hastane ve bölüm çalışanları ile iyi ilişkiler kurarak görevini işbirliği ve uyum içinde yürütür.
Hastane ve çalıştığı bölümdeki görevi ile ilgili mevzuat ve alınan kararlara eksiksiz uyar ve
uygulanmasını sağlar.
Çalışma saatlerinde temiz ve düzenli mesleki kıyafet içinde olmak ve yaka kartlarını
taşımakla yükümlüdür.
NÖBET KURALLARI
Nöbetçi intörn doktorlar 12 saatlik nöbetleri süresinde görev başında olur ve nöbet
süresince uyumazlar.
Görev yeri izinsiz olarak ve nöbet devredilmeden terk edilemez. Nöbet devirleri araştırma
görevlisi/uzman doktor/öğretim üyesi gözetiminde yapılır.
Nöbet değişimi yapılmak istendiği zaman, nöbet değişimi yapacak her iki intörnün imzası ve
değişilecek günün ve gecenin uzmanlarının izin ve onayı (imzası ile) alınarak yapılabilir ve bu
değişim belgesi anabilim dalı sekreterliğine teslim edilir.
İntörnler kendileri için düzenlenmiş intörn doktor odalarının temiz ve düzenli kullanımından
sorumludurlar.
EĞİTİMSEL VE AKADEMİK ETKİNLİKLER
İntörn doktorlar, Acil Servis Anabilim Dalı’nın intörn eğitim ve öğretim etkinliklerine katılmakla
yükümlüdürler.
ACİL TIP STAJI EĞİTİM ETKİNLİKLERİ
EĞİTİM ETKİNLİĞİNİN ADI ÖĞRENME YÖNTEMİ DEĞERLENDİRME YÖNTEMİ
Göğüs ağrısı ile gelen hastaya yaklaşım İşbaşında öğrenme İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Şok Olgu tartışması İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Kardiyopulmoner arrest Simülasyon
İş başında öğrenme İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Afet ve acil tıp İnteraktif tartışma İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Triaj Olgu tartışması İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Kafa travmasına yaklaşım İşbaşında öğrenme İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Omurga yaralanması İşbaşında öğrenme İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Toraks yaralanması İşbaşında öğrenme İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Abdomen yaralanması İşbaşında öğrenme İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Pelvis yaralanmaları İşbaşında öğrenme İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Genitoüriner sistem yaralanmaları İnteraktif tartışma İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Ekstremite ve kas iskelet sistemi yaralanmaları İş başında öğrenme İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Koma Olgu tartışması İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Alt ve üst gastrointestinal kanamalara yaklaşım İşbaşında öğrenme İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Dehidratasyon İşbaşında öğrenme İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Kalp yetmezliği İşbaşında öğrenme İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Akciğer ödemi İşbaşında öğrenme İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Sıvı ve elektrolit denge bozuklukları İşbaşında öğrenme İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Akut böbrek yetersizliği İşbaşında öğrenme İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Onkolojik aciller İşbaşında öğrenme İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Akut karın İşbaşında öğrenme İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Anaflaksi Olgu tartışması İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Asit-baz denge bozukluğu İşbaşında öğrenme İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Astım İşbaşında öğrenme İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Besin zehirlenmesi İşbaşında öğrenme İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Gastroenteritler İşbaşında öğrenme İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Hepatik koma İşbaşında öğrenme İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Hipoglisemi İşbaşında öğrenme İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
İnme İnteraktif tartışma İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
İntrakraniyal enfeksiyonlar İşbaşında öğrenme İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Kompartman sendromu Olgu tartışması İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
KOAH İşbaşında öğrenme İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Pnömotoraks Olgu tartışması İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Sepsis İşbaşında öğrenme İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Solunum yetmezliği İşbaşında öğrenme İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Testis torsiyonu Olgu tartışması İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Ürtiker ve anjioödem İşbaşında öğrenme İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Adrenokortikal yetmezlik İşbaşında öğrenme İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Üriner sistem taş hastalığı İşbaşında öğrenme İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
ACİL TIP STAJI HEKİMLİK UYGULAMALARI
UYGULAMA DÜZEYİ ASGARİ SAYI DEĞERLENDİRME YÖNTEMİ
Genel ve soruna yönelik öykü alabilme Yardımsız
yapma 20
İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Mental durumu değerlendirebilme Yardımsız
yapma 20
İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Bilinç değerlendirmesi Yardımsız
yapma 20
İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Genel durum ve vital bulguların değerlendirilmesi
Yardımsız yapma
20 İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Genel fizik muayene Yardımsız
yapma 20
İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Aydınlatma ve onam alabilme Yardımsız
yapma 5
İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Epikriz hazırlayabilme Yardımsız
yapma 10
İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Hasta dosyası hazırlayabilme Yardımsız
yapma 10
İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Ölüm belgesi düzenleyebilme Yardımla yapma
1 İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Reçete düzenleyebilme Yardımsız
yapma 20
İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Arter kan gazı sonuçlarını yorumlayabilme Yardımsız
yapma 20
İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Direkt radyografileri okuma ve değerlendirebilme
Yardımla yapma
10 İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
EKG çekebilme ve değerlendirebilme Yardımla yapma
10 İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Laboratuvar inceleme için istek formunu doldurabilme
Yardımsız yapma
20 İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Laboratuvar örneğini uygun koşullarda alabilme ve laboratuvara ulaştırabilme
Yardımsız yapma
20 İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Tarama ve tanısal amaçlı inceleme sonuçlarını yorumlayabilme
Yardımsız yapma
20 İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Airway uygulama Yardımsız
yapma 2
İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Atel hazırlayabilme ve uygulayabilme Yardımla yapma
2 İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Bandaj, turnike uygulayabilme Yardımsız
yapma 2
İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Damar yolu açabilme Yardımsız
yapma 2
İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Defibrilasyon uygulayabilme Yardımla yapma
1 İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Dış kanamayı durduracak / sınırlayacak önlemleri alabilme
Yardımsız yapma
2 İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
El yıkama Yardımsız
yapma 20
İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Entübasyon yapabilme Yardımla yapma
1 İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Hastalık / travma şiddet skorlamasını değerlendirebilme
Yardımsız yapma
2 İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Hastanın uygun olarak taşınmasını sağlayabilme
Yardımsız yapma
1 İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Hastaya koma pozisyonu verebilme Yardımsız
yapma 1
İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Hava yolundaki yabancı cismi uygun manevra ile çıkarabilme
Yardımsız yapma
1 İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
IM, IV, SC, ID enjeksiyon yapabilme Yardımla yapma
2 İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
İdrar sondası takabilme Yardımsız
yapma 2
İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
İleri yaşam desteği sağlayabilme Yardımla yapma
1 İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Kan transfüzyonu yapabilme Yardımla yapma
1 İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Kötü haber verebilme Yardımla yapma
1 İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Kültür için örnek alabilme Yardımsız
yapma 3
İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Lavman yapabilme Yardımla yapma
1 İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Mide yıkayabilme Yardımla yapma
1 İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Nazogastrik sonda uygulayabilme Yardımla yapma
1 İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Oksijen ve nebul-inhaler tedavisi uygulayabilme
Yardımsız yapma
3 İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Parasentez yapabilme Yardımla yapma
1 İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Pulsoksimetre uygulayabilme ve değerlendirebilme
Yardımsız yapma
5 İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Servikal collar (boyunluk) uygulayabilme Yardımsız
yapma 5
İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Temel yaşam desteği sağlayabilme Yardımla yapma
1 İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Yüzeyel sütür atabilme ve alabilme Yardımla yapma
5 İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
PROFESYONEL TUTUM VE DAVRANIŞLAR
TUTUM VE DAVRANIŞLAR ÖĞRENME YÖNTEMİ DEĞERLENDİRME YÖNTEMİ
İLETİŞİMCİ
Hasta ve hasta yakınları ile profesyonel iletişim kurar
Hasta viziti İşbaşında öğrenme Rol model
İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Hasta ve hasta yakınlarından doğru ve geçerli bilgi edinir ve sentezler
Hasta viziti İşbaşında öğrenme Rol model
İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Hasta bakımı ile ilgili hedefleri ve planları, hasta ve hasta yakınları ile paylaşır
Hasta viziti İşbaşında öğrenme Rol model
İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Sağlık bakım planlarının geliştirilmesi sürecine hasta ve hasta yakınlarının katılımını teşvik eder
Hasta viziti İşbaşında öğrenme Rol model
İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Tıbbi görüşmelere ilişkin yazılı ve elektronik bilgileri belgeler ve uygun şekilde paylaşır
Hasta viziti İşbaşında öğrenme
İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
İntörn doktorlar, doktorlar ve diğer sağlık elemanları ile etkili iletişim kurar
Hasta viziti İşbaşında öğrenme Rol model
İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
EKİP ÜYESİ
Sağlık bakımı sunumunda intörn doktorlar, doktorlar ve diğer sağlık çalışanları ile etkin bir şekilde çalışır
İşbaşında öğrenme Refleksiyon oturumu Rol model
İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
İntörn doktorlar, doktorlar ve diğer sağlık çalışanlarına karşı saygılı bir tutum sergiler
İşbaşında öğrenme Refleksiyon oturumu Rol model
İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Ekip çalışması sırasında ortaya çıkan çatışmaları ortak müzakere yaklaşımı ile yönetir
İşbaşında öğrenme Refleksiyon oturumu Rol model
İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Sağlık bakımını gerektiğinde etkili ve güvenli bir şekilde devreder
Hasta viziti İşbaşında öğrenme Rol model
İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
LİDER
Sağlık ekibi içinde aktif rol alarak sağlık hizmet sunumunun iyileştirilmesine katkıda bulunur
Kritik durum tartışması İşbaşında öğrenme Refleksiyon oturumu
İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Nitelikli sağlık bakımı için mevcut kaynakları akılcı ve maliyet-etkin bir şekilde yönetir
Kritik durum tartışması Hasta viziti İşbaşında öğrenme
İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Mesleki uygulamalarında liderlik sergiler ve liderlik becerilerini sürekli olarak geliştirir
İşbaşında öğrenme İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Bireysel ve mesleki yeterliklerini değerlendirir ve geliştirir
Olgu tartışması Kritik durum tartışması Hasta viziti İşbaşında öğrenme Refleksiyon oturumu
İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
SAĞLIK SAVUNUCUSU
Bireysel ve toplumsal düzeyde sağlığa etki eden biyolojik, psikolojik, sosyal, kültürel ve ekonomik faktörleri belirler ve izler
Olgu tartışması Kritik durum tartışması İşbaşında öğrenme
İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Tüm sağlık bakım süreçlerinde sağlığın korunması, geliştirilmesi ve hastalıkların önlenmesi yaklaşımına öncelik verir ve aktif rol üstlenir
Olgu tartışması Kritik durum tartışması İşbaşında öğrenme
İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
BİLİMSEL
Sürekli öğrenme yoluyla mesleki performansını geliştirir
Olgu tartışması Kritik durum tartışması Hasta viziti İşbaşında öğrenme Refleksiyon oturumu
İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Birlikte çalıştığı sağlık ekibinin ve toplumun öğrenmesine katkıda bulunur
Rol model İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Mesleksel uygulamalarında var olan en iyi kanıtları toplar ve karar verme süreçlerinde kullanır
Olgu tartışması Kritik durum tartışması Hasta viziti İşbaşında öğrenme Refleksiyon oturumu
İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Sağlıkla ilgili araştırma ve literatürün doğruluğunu, güvenirliliğini ve uygulanabilirliğini değerlendirir
Olgu tartışması Bağımsız öğrenme
İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Sağlıkla ilgili araştırma ilkelerini ve geçerli olan etik kuralları tartışır
Olgu tartışması Bağımsız öğrenme
İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
PROFESYONEL
Mesleki uygulamalarını etik ilkelere ve değerlere bağlı kalarak uygular
Olgu tartışması Kritik durum tartışması İşbaşında öğrenme Refleksiyon oturumu Rol model
İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Sağlık hizmet sunumunda ve kaynakların yönetiminde toplumsal yararı gözetir
Kritik durum tartışması İşbaşında öğrenme Refleksiyon oturumu Rol model
İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Mesleksel ve etik ilkelere, uygulama standartlarına ve ilgili mevzuata uygun davranır ve etik dışı davranışlara tepki gösterir
Kritik durum tartışması İşbaşında öğrenme Refleksiyon oturumu Rol model Bağımsız öğrenme
İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
Kendisinin ve diğer sağlık çalışanlarının sağlığı ve iyilik halinin korunması ve geliştirilmesi için çaba gösterir
İşbaşında öğrenme Refleksiyon oturumu Rol model
İşbaşında değerlendirme İntörn karnesi
ACİL TIP STAJI ÖLÇME-DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ
GELİŞİM SÜRECİNE YÖNELİK
İşbaşında değerlendirme
Mini klinik sınav
Olguya dayalı tartışma
Hekimlik uygulamalarının gözlenmesi ve değerlendirilmesi
Profesyonellik mini değerlendirme sınavı
İntörn karnesi
KARAR VERMEYE YÖNELİK Staj sonu global değerlendirme İntörn karnesi
STAJ BAŞARI NOTU YETERLİ veya YETERSİZ
ACİL TIP STAJI İÇİN ÖNERİLEN KAYNAKLAR
1. 2010 International Consensus on Cardiopulmonary Resuscitation and Emergency
Cardiovascular Care Science with Treatment Recommendations and 2010 American Heart
Association and American Red Cross International Consensus on First Aid Science with
Treatment Recommendations. Circulation 2010; 122: S249.
2. ATLS (Advanced Trauma Life Support). American College of Surgeons.
3. Tintinalli Acil Tıp: Kapsamlı Bir Çalışma Kılavuzu. Yıldıray Çete, Arzu Denizbaşı, Arif Alper
Çevik, Cem Oktay, Rıdvan Atilla (Editörler); Nobel Tıp Kitabevleri.
4. Rosen’s Emergency Medicine: Concepts and Clinical Practice. John Marks, Robert
Hockberger, Ron Walls (Editors); Elsevier Saunders.
5. Öğretim Üyelerinin Ders Notları. Ankara Üniversitesi Moodle Sistemi.