UFRAD FRANCHISING DERNEĞİ

E- BÜLTEN

02.01.2020

Sayı : 1

Abu Dhabi'deki St. Regis Saadiyat Adası’ nda FAD

ev sahipliğinde gerçekleştirilen Dünya Franchise

Konseyi ve Asya Pasifik Franchise Fedarasyonu

toplantılarına UFRAD da katılım sağladı. Dünya

Franchise Konseyi (World Franchise Council-

WFC-) , Asya Pasifik Franchise Fedarasyonu (Asia

Pasific Franchise Confederation –APFC-)

toplantıları kapsamında birçok ülkenin Franchise

derneklerinin ve farkı sektörlerden firmaların

katıldıkları International Franchise Fuarında (-IFE-

) UFRAD standı büyük ilgi gördü.

Katılan Yönetim Kurulu üyelerimiz tarafından toplu

halde yaptıkları görüşmelerinde üyemiz olan Türk

markaları hakkında kataloglarımız, Franchise

rehberimiz, broşürlerimiz ile birlikte detaylı bilgi

verilerek yabancı yatırımcılara markalarımızın

tanıtımı yapıldı. Dünya Franchise Konseyi Gn.

Sekreteri Dr. Hatem Zeki Türkiye’ nin Franchise

sektörüne verdiği hizmetlerden dolayı UFRAD ‘a

özel teşekkürlerini iletti. Markalarımızın yurtdışına

açılım çalışmalarında ciddi mesafe kat etmemize

yardımcı oldu. Toplantılar öğle yemeği ile sona

erdi.

Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) başkenti Abu

Dhabi’de Emirates Franchise Geliştirme Derneği

(Emirates Association for Franchise Development-

FAD) ev sahipliğinde düzenlenen ve Dünya Franchise

Konseyi (WFC) ile Asya Pasifik Franchise

Konfederasyonu (APFC) yıllık toplantılarının da

gerçekleştirildiği Uluslararası Franchise Fuarı’na

(International Franchise Exhibition-IFE) UFRAD

Franchising Derneği şemsiyesi altında iştirak eden Türk

markaları büyük ilgi gördü.

Türkiye standı ziyaretçi akınına uğrarken, etkinlik

boyunca birçok iş birliği de geliştirildi. Geçtiğimiz yıl

İstanbul’da düzenlenen ve Dünya franchise sektörünün

bir araya geldiği etkinlik kapsamında, franchise

sisteminin geldiği nokta, sektörün gelecek hedefleri ve

bu hedeflere ulaşmak için izlenecek rota belirlendi. Fuar

alanında yer alan UFRAD standına ziyaretçiler yoğun

ilgi gösterdi. Bu ilgi, Türkiye-BAE ilişkilerinin gelecekteki

konumunun bir göstergesi olarak yorumlandı.

ABU DHABİ İŞ SEYAHATİ

Türkiye’nin Abu Dhabi Büyükelçisi Can Dizdar, hem

UFRAD heyetini makamında kabul ederek, hem de

etkinliğe bizzat katılarak Türk markalarına desteğini

gösterdi. Büyükelçi Dizdar ilk olarak, Genel Başkan Doç.

Dr. Mustafa Aydın liderliğinde gelen UFRAD Franchising

Derneği Yönetim Kurulu üyelerinin de aralarında

bulunduğu heyeti makamında kabul etti.

Sıcak bir havada geçen ziyarette iki ülke arasındaki ticari

ilişkiler ele alındı. Ziyaret sonrası Büyükelçi Dizdar’a anı

plaketi takdim edildi. Büyükelçi Dizdar daha sonra

Büyükelçilik Ticaret Müşavirleri ile Uluslararası

Franchise Fuarı’nı da ziyaret etti. Ziyarette Büyükelçi

Dizdar’a UFRAD Genel Başkan Doç. Dr. Mustafa Aydın

eşlik etti.

TÜRK MARKALARINA ABU DHABİ

BÜYÜKELÇİLİĞİNDEN DESTEK

UFRAD Franchising Derneği Genel Başkanı Doç. Dr.

Mustafa Aydın “Abu Dhabi’de düzenlenen

Uluslararası Franchise Fuarı’nda en önemli konu

Türk markalarının uluslararası platformlarda yer

almasıdır. Eğer yaptığınız çalışma marka değilse ve

markalaştırıp dünya ekonomi piyasasına

sunamazsanız, her ne yapıyorsanız yapın onun

sadece hamallığını yapmış olursunuz. Dahası,

markalaşmayan işletmelerin zaman içinde yok olarak

sahneden silinmesi işten bile değildir. Ancak şunu

da unutmamak gerekir ki, hiçbir işletme akşamdan

sabaha marka olamaz. Markalaşmak için sabır ve

sebatla çalışmak, başta üretim olmak üzere

işletmenin tüm fonksiyonlarında bir standarda

ulaşmak gerekir. Şu an Türkiye’de franchising

sistemine dahil 60 bin civarında zincir mağaza, 3

binin üzerinde marka bulunmaktadır. 205 tane

markamız dünya ekonomi piyasasında yer

almaktadır. Hedefimiz bu markaların sayısını en az

300’e çıkarmaktır” dedi.

BURSA TİCARET VE SANAYİ ODASI İŞ SEYAHATİ

11 Kasım 2019 Pazartesi günü UFRAD, Bursa Ticaret ve Sanayi Odası’ nda ‘Markalaşma ve Franchising’ başlıklı seminer verdi. İki oturumdan oluşan seminerin ilk oturumunda UFRAD Genel Sekreteri Osman Faik Bilge ve UFRAD Yön. Kur. Üyesi İlhan Erkan katılımcılara deneyimlerini

aktarırken, ikinci oturum panel şeklinde gerçekleştirildi.

Bursa Ticaret ve Sanayi Odası’ nda düzenlenen

“Markalaşma ve Franchising” seminerinin ilk

oturumunda UFRAD Genel Sekreteri (Franchise &

More Danışmanlık Yönetim Kur. Bşk.) Osman

Faik Bilge ve UFRAD Yönetim Kurulu Üyesi ( TAB

GIDA Franchise Müd.) İlhan Erkan üç aşamalı “-

markalaşma – Franchising – zincirleşme - “

metoduyla deneyimlerini katılımcılarla paylaştılar.

Yoğun katılımcıyla verimli geçen seminer

programının açılış konuşmalarını BTSO Yön. Kur.

Bşk. Aytuğ Onur yaptı.

Bursa Ticaret ve Sanayi Odası’ nda düzenlenen

“Markalaşma ve Franchising” seminerinin ilk

oturumunda UFRAD Genel Sekreteri (Franchise &

More Danışmanlık Yönetim Kur. Bşk.) Osman

Faik Bilge ve UFRAD Yönetim Kurulu Üyesi ( TAB

GIDA Franchise Müd.) İlhan Erkan üç aşamalı “-

markalaşma – Franchising – zincirleşme - “

metoduyla deneyimlerini katılımcılarla paylaştılar.

Yoğun katılımcıyla verimli geçen seminer

programının açılış konuşmalarını BTSO Yön. Kur.

Bşk. Aytuğ Onur yaptı.

Seminerin ikinci oturumunda ise panel düzeni ile soru – cevap yapılarak interaktif bir platform oluşturuldu. HD Holding Franchise Müdürü Erol Işık, Waffle Art Yönetim Kurulu Başkanı İhsan Önder Uçar, Soysal Avukatlık Bürosu Avukat Süleyman Soysal, Bereket Döner Franchise Müdürü Engin Damla, İlhan Erkan ve Osman Faik Bilge ‘nin engin bilgi birikimleri ile katılımcılar sektöre dair soru işaretlerine yanıt buldu.

Yatırımcının en temel ve kaçınılmaz buluşma

noktası olan Avrupa ve Ortadoğu’ nun en

büyük Franchising fuarının da

avantajlarından bahseden Yönetim Kurulu

Üyeleri tarafından Franchise sektörüne olan

katkılarından dolayı BTSO Yön. Kur. Bşk.

Aytuğ Onur’a plaket takdim edildi.

UFRAD GELENEKSEL BAYİM OLUR MUSUN

FRANCHISE SEMİNERLERİ

UFRAD ve Media Fors Fuarcılık tarafından CNR Fuar

Merkezi’nde düzenlenen Bayim Olur Musun? Franchising

ve Markalı Bayilik Fuarı’ nda UFRAD tarafından seminer

programı organize edildi. Celal TOPRAK yönetiminde, fuar

alanı içerisinde oluşturulan seminer alanında 4 gün

boyunca sunumların gerçekleştirildiği etkinlik kapsamında

UFRAD yönetim kurulu üyelerinin de aralarında bulunduğu

çok sayıda uzman konuşma yaptı.

Fuarın ilk gününde, Güvenilir Ürün Platformu’ndan Celal

TOPRAK Moderatörlüğündeki ‘Güvenilir Ürün, Güvenilir

Hizmet’ konulu seminerin açılışını yaptı. Ardından İTO

Sayman Üyesi ve Gıda İhtisas Komite Başkanı Ahmet

ÖZER, İstanbul Esenyurt Üniversitesi Sağlık Bilimleri

Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Özer ERGÜN, ETÜDER ve G2M

Eksper’den Melih Şahinöz ve TAB Gıda Franchise Müdürü

ve UFRAD Yönetim Kurulu Üyesi İlhan ERKAN konularıyla

ilgili katılımcıları bilgilendirdi.

Fuarın 2.gününde ilk olarak UFRAD Genel Sekreteri ve

Franchise & More Danışmanlık Yönetim Kurulu Başkanı

Osman Faik BİLGE “Franchise Nasıl Kazandırır” konulu bir

seminer verdi. İhracatı Geliştime Merkezinden Murat IŞIK

‘Girişimciler İçin Devlet Destekleri’ konularını ele aldı son

olarak ERA Real Estate Avrupa Başkanı Francois

GAGNON ‘Avrupa’da yılın Ülkesi Türkiye’ konulu seminer

ile katılımcılara bilgi aktardı.

Fuarın 3. Gününde seminerin açılışını Mr.Jeff İş

Geliştirme Müdürü Gökhan KARAKOÇ ‘Mr Jeff

Bayiliği Dijital Dünya ile Buluşturuyor’ konulu

sunumuyla yaptı. Ardından UFRAD Yönetim Kurulu

Üyesi, Avukat Süleyman Soysal ‘Rekabet Yasasına

Göre Tedarik Kısıtlaması’, UFRAD Yönetim Kurulu

Üyesi, TAB Gıda Franchise Müdürü İhan ERKAN

“Master Franchise Almak”, eOfis Satış Müdürü Somi

AGHAZADEH ‘Sanal Ofis Sektörünün Yatırımcılara

Sunduğu Avantajlar’ ve son olarak Coldwell Banker

Türkiye Franchise Satış Koordinatörü Ayhan KAYA

‘Bitmeyen Fırsatlar Ülkesi! Fırsatları Doğru

Zamanda Yakalamak’ konulu seminerle katılımcıları

bilgilendirdiler.

Fuarın son günü ise ilk olarak İstanbul Aydın

Üniversitesi Ekonomi ve Finans Bölüm Başkanı

Prof. Dr. Sedat AYBAR, ‘Küresel Ekonomide

Türkiye’nin Yeri’ konusunda bilgi verdi. Daha sonra

Bereket Döner Yönetim Kurulu Başkan Vekili

Muhammet Nezif EMEK ‘Ustadan Sisteme’, MNG

yönetiminden Aydoğan SÜER ‘Kazandığın Kadar

Öde’ konuları hakkında konuşmalarını yaptılar. Son

olarak ERA Real Estate Franchise’den Turgay

TUTAR ‘Kendi İşinin Patronu Olmak’ konulu

sunumuyla kapanışı yaptı. Fuar kapsamında

düzenlenen seminerler sayesinde marka yetkilileri

ve girişimciler franchising sistemi hakkında bilgi

alma fırsatı buldu.

UFRAD

Genel Başkan Doç. Dr. Mustafa Aydın

UFRAD olarak franchising sistemine yönelik

hizmetleriniz nelerdir? 2020 takviminizde neler var?

Bugün 43 milyarı bulan işletme hacmi ile Franchising

sektörümüz UFRAD olarak kazandırdığımız bu ivme ile

inanıyoruz ki gelecek yıllarda ekonomimizin önemli

çarklarından biri olmaya devam edecektir.

2019 yılında franchising sektörünün büyüklüğü 43 milyar

USD’ye ulaştı.

2019’da franchise sektörünün ürettiği istihdam sayısı

250 bini aştı.

2020’de sektörünün pazar büyüklüğü 50 milyar USD’ye

ulaşacak.

Franchise sektörüne 2019 yılında 10 binden fazla

girişimci aranmakta.

Türkiye’deki zincir işletmelerin sayısı: 3 bin 500

Zincir işletmelere bağlı şube sayısı: 65 bin

Yurt dışına açılan Türk marka sayısı: 215

Bu rakamlarda gösteriyor ki markalarımız artık sadece

hizmet ihracatında önemli bir oyuncu değil ülke

ekonomisinin kalkınması ve ülkemizin yurtdışında

tanınması içinde önemli bir araç.

Franchising sistemi, yatırımcıya, marka sahibinin

yıllarca kurumsallaşmak için çalıştığı bilgi birikimini

kullanarak bulunduğu bölgede fırsat eşitliği yaratarak,

yatırımcının ciddi bir yatırım yapmada bilgi birikimini

kullanarak bir iş sahibi olmasını sağlamaktır.

Franchising sisteminin Franchisor açısından

yararları nelerdir?

UFRAD Franchising Derneği, 1991 yılından beri;

başarısını ispatlamış markaların dinamiğini girişimci

ruha aktarmasını destekleyerek; ülkemiz yatırımcılarının

markalaşmaya yönlendirilmesine, yerli markaların teşvik

edilerek uluslararası pazarlarda yer edinmesine ve

rekabet şansı yakalamalarına hissedilir katkılar

sağlamaktayız.

Dünyanın en köklü franchising derneklerinden biri olan

UFRAD, bugün sayıları 250’ye yakın uluslararası

statüye sahip güçlü firmayı çatısı altında toplamış

bulunmaktadır. UFRAD olarak franchise veren zincirlerin

ülkemiz ekonomisine kalıcı fayda sağlaması için

franchise sistemlerini tam kurmalarını ve doğru

işletmelerini gerekli görüyoruz, eğitimlerimizle

destekliyoruz, sistem değerlendirme programı ile

markalarımızı dünya standartlarına taşıyoruz. Öncelikli

hedefimiz markalarımızın global pazarlarda hakkettikleri

yeri almaları için çalışmalarımıza devam etmek ve

Türkiye ekonomisine daha fazla katkı sağlayabilmektir.

Bunun yanında UFRAD Franchise Akademisi ile

eğitimlerimiz devam etmekte.

Türkiye hızlı servis restoran işletmeciliğinin

lider markası TAB Gıda, dört global ve üç yerli

markası ve sahip olduğu güçlü gıda ekosistemi

ile franchise yatırımcılar için de cazip kazanç

fırsatları sunuyor.

Hızlı servis restoran işletmeciliğinde 25 yıllık

tecrübesi ile sektör lideri olan TAB Gıda, Burger

King®, Sbarro®, Popeyes®, Arby’s® ve Usta

Dönerci® markalarıyla franchise yatırımcılarına

kazandırmaya devam ediyor.

FRANCHISE YATIRIMLAR INA KAZANÇ FIRSATI

“Girişimcilik yetkinliği ve tecrübe tercih sebebi”

TAB Gıda, yatırımcılarını seçerken öncelikli olarak

girişimci ruhu, başarma hırsı, başarılı bir iş geçmişi

ve yönetim tecrübesi olan, yatırımın gerektirdiği

finansal kaynaklara sahip işletmeci franchisee

adaylarını tercih ediyor. Seçilen işletmeci adayı,

TAB Gıda tarafından verilen eğitim programına

katılarak işletmeci olabilme hakkını kazanıyor.

Lisans alan kişinin kendisi işletmeci olabildiği gibi bu

kişinin tayin edeceği bir işletmeci de restoranın

yönetimini yürütebiliyor.

TAB Gıda franchise sözleşmesinin imzalanması

ile başlayan birinci süreçte yatırımcı adaylarına

Türkiye’nin hemen hemen her yerinde 1.200’e yakın

restoranıyla hizmet veren TAB Gıda, franchising

konusunda yatırımcılarına iki ayrı opsiyon sunuyor.

Birinci opsiyon AVM dışında yer alan restoranları

kapsıyor ve yatırımcılar dilerse inşaat ve ekipman

yatırımını kendileri üstleniyor. İkinci opsiyonda ise

yatırım tamamen TAB Gıda tarafından yapılarak

anahtar teslim modeliyle hayata geçiriliyor. TAB Gıda

markalarında yatırım maliyeti restoranın yerine,

tipine, bulunduğu konuma ve büyüklüğüne bağlı

olarak değişiyor. Bununla birlikte franchise yatırımları

Burger King® için 500 bin USD+KDV ’den, Popeyes®

için 400 bin USD+KDV’den, Sbarro® için 250 bin

USD+KDV’den, Arby’s® için 400 bin USD+KDV ’den,

Usta Dönerci® için ise 250 bin USD+KDV’den

başlıyor.

Franchise departmanı ile danışmanlık veriyor.

Restoran açılışını takip eden süreçte ise

restoranlara yaptıkları ziyaretler ile markalarımızın

müşterilerine en iyi hizmeti sunabilmeleri için gerekli

denetimler yapılıyor. İhtiyaçları doğrultusunda

destek sunuluyor.

TAB Gıda franchise yatırımında lokasyona büyük

bir önem veriyor. Lokasyon seçimleri restoranın

yerine, tipine, bulunduğu konuma ve büyüklüğüne

bağlı olarak değişiyor. Bunların dışında yaya ve

araç trafiğinin yoğun olduğu bölgeler, alışveriş

merkezleri, sinema, okul, dershane yakınları, hızlı

servis işletmeciliğine uygun ana arterler restoran

açılacak lokasyonda aranan özellikler arasında.

Restoran açılacak lokasyon öncelikli olarak TAB

Gıda yetkilileri tarafından onaylanıyor.

TAB GIDA Franchise Müdürü

İlhan Erkan

“Lokasyon seçimi kritik

ve önemli”

“Franchising sisteminde

başarılı olmak için

yatırım yapılan markayı

sahiplenmek gerekiyor.”

Yatırımcılar öncelikle franchising sisteminde

seçtikleri markanın başarılı olup olmadığına

bakmalılar diyen TAB Gıda Franchise Müdürü İlhan

Erkan “Tüketicilerin sevdiği, bildiği ve tercih ettiği

markalara franchising yatırımı yapmak önemli bir

avantaj. Diğer taraftan markanın kendini yeniliyor

olması, menülerinde yenilikçi olması da önemli bir

tercih sebebi.

Lokasyon, konvansiyonelin yanı sıra dijital

kanallardan erişim de o markaya franchising

yatırımı yaparken dikkat edilecek hususlar

arasında. Franchising sisteminde başarılı olmak için

ise yatırım yapılan markayı mutlaka içselleştirmek

ve sahiplenmek gerekiyor. Bir markanın kimliğine

işletme kültürüne ve standartlarına ne kadar hızlı

uyum sağlarsanız o kadar hızlı başarılı olursunuz.

Bunun için marka tarafından verilen tüm eğitimlere

ve organizasyonlara katılıyor olmak;

çalışanlarınızın o markanın sistemine uyumu ve

aidiyet duygusunun artması açısından büyük bir

önem taşır.

Hem çalışanlarınız hem de siz işletmeci olarak ne

kadar o sistemi benimsiyor ve parçası olduğunuzu

hissediyorsanız; o kadar başarılı olursunuz.

Franchising bir ekosistemdir ve o ekosistemi ne kadar

iyi tanıyorsanız avantajlarından da o kadar iyi

yararlanırsınız.

Biz TAB

Gıda olarak Türkiye’nin global işletme markası olma

hedefi doğrultusunda emin adımlarla ilerliyoruz.

Ekmek, patates, et ve salata başta olmak üzere gıda

tedarikini gerçekleştirdiğimiz, lojistik operasyonunu

yürüttüğümüz ekosistem şirketlerimiz ve

restoranlarımızla sadece Türkiye değil, Çin başta

olmak üzere, Kuzey Makedonya Cumhuriyeti,

Gürcistan ve Kıbrıs’ta da büyümemizi sürdürüyoruz.”

değerlendirmesinde bulundu.

Günümüzde yiyeyecek ve gıda sektörü başta olmak

üzere birçok alanda franchise modelinin

yaygınlaştığını görmekteyiz. Franchise modellerini

tüm dünya çapında uygulayan global markalar

anında Türk firmaları da yakın zamanda franchise

ağları oluşturmaya başlamıştır.

Franchise sözleşmesi franchise verenin kendisine ait

üretim, işletme ve pazarlama sistemini oluşturan fikri

ve sınai haklar için franchise alana kullanma (lisans)

hakları vererek, franchise alanın işletmesini kendi

işletmesinin bir parçası haline getirmesine dair hak

ve yükümlülükleri içeren Türk Hukuku’nda özel olarak

düzenlenmemiş sui-generis bir sözleşme tipidir.

Soysal Avukatlık Bürosu

Stratejik Pazarlama ve

Marka Yönetim Danışmanı, Eğitmen

Av. Süleyman Soysal

Franchise Sözleşmeleri

Franchise sistemi kurulmasındaki temel amaç

müşteri kitlesinin ihtiyaçlarının aynı standartta

karşılanmasına yönelik olarak dünya üzerinde veya

belli bir bölgede aynı standartta hizmet veren (veya

ürün satışı yapan) bir franchise ağı oluşturmaktır.

Bu sebeple genel olarak bir franchise ağında

bulunan tüm franchise alanlarla yapılan her

sözleşme çerçeve niteliğindedir ve bazı ticari

konular haricinde aynı içeriğe sahiptir. Franchise

sistemini kuran ve geliştiren franchise veren, sahip

olduğu ekonomik gücün bir sonucu olarak,

sözleşmenin şartlarını genellikle tek taraflı olarak

belirlemekte; franchise alan da ya bu sözleşmeyi

olduğu gibi kabul etmekte veya sözleşme

yapmaktan kaçınmaktadır.

İki tacir taraf arasında düzenlense de tek tarafın

hak ve menfaatlerini koruyan ve hatta bazen

franchise alanın sözleşme üzerinde hiçbir şekilde

değişiklik yapmasına fırsat vermeyecek şekilde

matbu olarak düzenlenen bu sözleşmeler akıllara

6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nda (BK) madde

20 ile 25 arasında düzenlenen genel işlem

şartlarını getirmektedir.

BK’nın 20. maddesine göre genel işlem şartları,

bir sözleşme yapılırken düzenleyenin, ileride çok

sayıdaki benzer sözleşmede kullanmak amacıyla,

önceden tek başına hazırlayarak karşı tarafa

sunduğu sözleşme hükümleri olarak tanımlanır.

FRANCHİSE SÖZLEŞMELERİNDE GENEL İŞLEM

ŞARTLARI

Franchise ağında bulunan franchise alanların

sayısının çokluğu göz önünde bulundurulursa

franchise sözleşmesindeki hükümlerin genel işlem

şartı teşkil etmesi doğaldır. Bu noktada, BK’nın genel

işlem şartları, yalnızca tüketicileri değil, tarafı olduğu

sözleşmeyi incelemeden ve müzakere etmeden

kabul etmek zorunda kalan, franchise alan tacirler de

dahil olmak üzere, herkesi korur.

BK’da genel işlem şartlarına ilişkin tanımlamanın

devamında, bu tür sözleşmelerde yer alan koşulların

kanunun dolanılması yolu ile işbu tanım dışına

çıkartılamaması için bazı kurallar öngörülmüştür.

Genel işlem şartlarına aykırı olarak sözleşmede yer

alan hükümlere aykırılığın yaptırımı, söz konusu

genel işlem şartının sözleşme kapsamına hiç

yazılmamış sayılması ve yürürlük dışı kalmasıdır.

Yazılmamış sayılmadan kasıt, sözleşmenin

yazılmamış sayılan şartlar dışındaki hükümlerinin

geçerliliğini korumasıdır.

Ayrıca bu durumda düzenleyen (franchise veren),

yazılmamış sayılan şartlar olmasaydı diğer

hükümlerle sözleşmeyi yapmayacak olduğunu ileri

süremeyecektir. Yazılmamış sayılarak geçersiz hale

gelen sözleşme hükümleri yerine ilgili kanun

hükümleri uygulanacak ve boşluklar doldurulacaktır.

Genel işlemler şartlarına ilişkin en mühim ve dikkat

edilmesi gereken husus “yazılmamış sayılma” hükmü

olmakla birlikte, aşağıdaki hususların da göz önünde

bulundurulması gerekmektedir:

Aynı amaçla düzenlenen sözleşmelerin

metinlerinin aynı olmaması, bu sözleşmelerin

içerdiği hükümlerin, genel işlem şartlarından

sayılmasına engel teşkil etmez.

Şartların, sözleşme metninde veya ekinde yer

alması, kapsamı, yazı türü ve şekli,

nitelendirmede önem taşımaz.

Sözleşmede yer alan şartların her birinin

taraflarca karşılıklı müzakere edilerek kabul

edildiğine ilişkin kayıtlar, tek başına, onları

genel işlem şartı olmaktan çıkarmaz.

Sözleşmenin niteliği ve sözleşme konusu işin

özelliğine yabancı genel işlem şartlarının

barındırmaması gerekmektedir.

Ekonomik anlamda zayıf sözleşme tarafının

menfaatine aykırı genel işlem şartlarının

sözleşme kapsamında kabul edilmesi,

düzenleyen tarafın diğer tarafa bu koşulların

varlığı hakkında açıkça bilgi vermesine, bunların

içeriğini öğrenme imkanı sağlamasına ve karşı

tarafın da bu koşulları kabul etmesine

bağlanmıştır.

Düzenleyene tek yanlı olarak karşı taraf

aleyhine genel işlem şartlarını içeren

sözleşmenin bir hükmünü değiştirme ya da yeni

düzenleme getirme yetkisi veren kayıtlar

yazılmamış sayılır.

İçerik denetiminden geçmiş ve sözleşme

içeriğine dahil olduğu kabul edilmiş genel işlem

şartları bakımından yorum denetimi yapılacaktır.

Buna göre, genel işlem şartlarından sayılan bir

sözleşme hükmü, açık ve anlaşılır değilse veya

birden çok anlama geliyorsa, düzenleyenin

aleyhine ve karşı tarafın lehine yorumlanacaktır.

İçerik denetimini düzenleyen BK hükmü

uyarınca, dürüstlük kurallarına aykırı olarak,

karşı tarafın aleyhine veya onun durumunu

ağırlaştırıcı nitelikteki genel işlem şartları

geçersizdir.

Franchise sözleşmeleri açısından da BK’nın

genel işlem şartlarını düzenleyen maddelerinin

uygulanması gerektiği açıktır; kanunun

düzenlemesinde tacir olanlar veya olmayanlar

bakımından bir ayrım olmaması sebebiyle içerik

denetiminin tacirler arasındaki sözleşmeler

bakımından da mümkün olduğu kabul

edilmektedir.

Böylelikle BK’nın 2012 yılı ortasınde yürürlüğe

girmesi ile birlikte franchise sözleşmesinde yer

alan genel işlem şartlarının da denetlenmeleri

yasal bir dayanağa kavuşmuştur. Uygulamada

sıkça karşılaşıldığı üzere, standart franchise

sözleşmelerinin hazırlanması sırasında franchise

alanın danışmanının veya temsilcisinin davet

edilmesi veya franchise alana sözleşme

hakkında görüşlerini açıklama imkanının

verilmesi, söz konusu hükümlerin genel işlem

şartı sayılmasını engellemez ;

Ayrıca bu tip durumlar sözleşmenin karşılıklı

görüşüldüğü anlamına gelmez. Fakat franchise

alanın temsilcisinin bir genel işlem şartının

sözleşmeye konulmasını istemesi veya buna rıza

göstermesi, o şartın franchise alan tarafından

uygun bulunduğu şeklinde yorumlanabilir. Ancak

franchise alanın, bu koşulların içeriğine etki

edebilecek durumda olduğu veya kendi lehine

değişiklik talep ettiğinde franchise alanın da bu

değişikliği kabul etmesinin mümkün olduğu bir

durumda karşılıklı görüşmenin varlığı kabul

edilebilir.

Diğer taraftan uygulamada, tüm franchise

alanlarca imzalanmak üzere çerçeve olarak

hazırlanmış franchise sözleşmelerinde,

uygulanacak hukukun yabancı hukuk olarak

seçilmiş olması durumunda genel işlem

şartlarının geçerliliği sorunsalı da karşımıza

çıkmaktadır. Kamu düzenine aykırılık

Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku

Hakkında Kanun’un 5. Maddesinde

düzenlenmiştir. Buna göre seçilen yabancı

hukukun belli bir olaya uygulanan hükmünün

Türk kamu düzenine açıkça aykırı olması halinde,

bu hüküm uygulanmaz.

Franchise sözleşmelerinde de seçilen yabancı

hukukun kamu düzenine aykırı olması

durumunda, kamu düzeni hakkında geçerli olan

ilkeler, franchise sözleşmelerine de

uygulanacaktır. Genel işlem şartlarına dair

BK’nın emredici hükümlerinin MÖHUK

anlamında kamu düzeninden sayılıp

sayılmayacağı konusu ise tartışmalıdır.

Doktrinde baskın görüş ve Yargıtay kararları, genel

işlem şartlarının kamu düzeninden

sayılamayacağı yönündedir. Bu doğrultuda

Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 17.10.2012 tarihli

kararına göre de “[…] salt genel işlem şartlarına

aykırılık kamu düzeni ve genel ahlak kapsamında

bulunmadığı gibi […]” denilerek, genel işlem

şartlarının Türk hukukunda emredici bir karaktere

sahip olması dolayısıyla MÖHUK anlamında kamu

düzeninden sayılması gerektiğine dair bir yorumun

yapılamayacağı ortaya konulmuştur. BK’nın genel

işlem şartlarına dair hükümleri yorumlanırken,

Medeni Kanun m.2 gereğince iyi niyet ve dürüstlük

ilkeleri de gözetilmeli ve bu ilkelere aykırı olarak

doğacak sonuçlardan kaçınılmalıdır. Bazı

durumlarda dürüstlük kuralı gereğince, genel işlem

şartlarına dair hükümler tüm franchise

sözleşmeleri için uygulanmayacaktır, zira bu

hükümlerin konuluş amacı olan ekonomik açıdan

güçlü olan taraf karşısında zayıf olan tarafı koruma

amacının dışına çıkılacaktır. Dolayısıyla, bu

hükümlerin uygulanıp uygulanmayacağı her somut

olay bakımından ayrı ayrı incelenmelidir. Her bir

somut olay özelinde, franchise alanın gerçekten bu

hükümleri uygulanmasını gerektirecek ölçüde

korunmaya muhtaç olup olmadığının hakimler

tarafından değerlendirilecektir. Yukarıda verilen

bilgiler ışığında, franchise sözleşmeleri

incelenirken, ticari ilişkide sorunlar ve ileride

taraflar arasında ihtilafa yol açacak belirsizlikler

yaşanmaması için, bazı hükümlerin sözleşme

kapsamına hiç yazılmamış sayılması ve yürürlük

dışı kalması ve hüküm boşluklarına mahal

verilmemesi adına, sözleşmelerin müzakere

sürecinde her bir maddenin genel işlemleri şartları

da dikkate alınarak detaylı olarak değerlendirilmesi

ve yorumlanması gerekmektedir.

Web'deyiz!

Bizi ziyaret edin. Adresimiz:

Web sitesi adresi

Slogan