AB öncülüğünde

İklim değişikliği ile mücadele

Avrupa Birliği

Türkiye Delegasyonu

Bu kitapçığa ve AB hakkındaki diğer kısa ve net açıklamalara ec.europa.eu/publications internet adresinden erişebilirsiniz.

Avrupa KomisyonuBasım-Yayın ve İletişim Genel Müdürlüğü1049 Brüksel

Bu kitapçığın metni Eylül 2007’de tamamlanmış ve Eylül 2008’de güncellenmiştir.

Kapak resmi: © iStockPhoto

Lüksemburg: Avrupa Birliği Resmi Yayınlar Ofisi, 2010

ISBN 978-92-79-15515-4doi:10.2775/14494

© Avrupa Birliği, 2010

Kopyalanabilir.

Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu tarafından yürütülen Avrupa Birliği Bilgi ve İletişimDestek Programı tarafından Türkçe’ye çevrilip Türkiye’de basılmıştır.

Avrupa Komisyonu

AB öncülüğündeİklim değişikliği ile mücadele

2008 – 24 sayfa – 16.2 x 22.9 cm

AB öncülüğünde

İklim değişikliği ile mücadele

Karşımızdaki tehditler ve zorluklar 3

İzlenecek yol: etkili bir yanıt 5

Başarılarımızdan yararlanmak 10

Enerji politikasının katkısı 13

Teknolojinin rolü 21

Karbon ayak izinizi azaltmak 22

Okuma listesi 24

İçindekiler

2

3

Karşımızdaki tehditler ve zorluklar

İklim değişikliği, gezegenimizinkarşı karşıya olduğu en büyük teh-ditlerden biridir. Dünya ısısınınSanayi Devrimi öncesine kıyasla 2dereceden daha fazla yükselmesidurumunda, iklim değişikliği geridöndürülemez hale gelecek veuzun vadede çok büyük etkileryaratacaktır. Avrupa ülkelerininkapladığı toprakların büyük birkısmı da dâhil olmak üzere, yeryü-zünün alçak kesimleri yükselendeniz seviyesinin altında kalaraken sonunda tamamen yok olabilir.Dahası, böyle bir durumda, dün-yanın birçok bölgesinde, herkeseyetecek kadar içme suyu bulmakimkânsız hale gelebilir. Hem fizik-sel hem de ekonomik zararlara yolaçan kötü hava koşulları daha dasıklaşacaktır. Ve ülke ekonomileride farklı bir iklimle başa çıkmanıngetireceği yüksek maliyetler karşı-sında çökme tehlikesiyle karşı kar-şıya kalabilecekler.

Sanayi Devrimi’ne kadar, Dünya’nınortalama ısısı 10.000 yıl boyuncabüyük oranda aynı düzeyde seyret-miştir. Düzenli bir şekilde doğruölçümlerin alınmaya başladığı1850 yılından bu yana, sıcaklık0,76°C artmıştır. Birleşmiş Milletler(BM) tarafından gerçekleştirilenuluslararası bir bilimsel toplantıyagöre, harekete geçilmezse, ortala-ma sıcaklığın bu yüzyılda 1,8-4,0°Carasında ve olasılıkla 6,4°C’ye kadarartması muhtemeldir. Dünya’nın,taşma noktası olduğuna inanılan2°C’lik ısı artışına ulaşmasını önle-mek için yarış başladı. En geç2020’ye kadar küresel sera gazısalınımları (emisyonlar) istikrarlıbir hale getirilemezse ve 2050’yekadar 1990’lardaki salınım düzeyi-nin yaklaşık yarısına indirilemez-se, bu yarışı muhtemelen kaybe-deceğiz.

İklim değişikliğihızlandıkça, sadeceVenedik değil, diğerkentler de selbaskınlarına karşı önlemalmak zorunda kalacak.

© B

elga

İklimler neden değişiyorAtmosfer, güneş ışığının yeryüzüne ulaşmasına izin veren ancak Dünya’dan geri yansıyanısıyı emen öğelerden oluşur. Bunlar; su buharı, karbondioksit ve havada doğal olarakbulunan diğer gazlardır. “Sera etkisi” adını verdiğimiz bu doğal süreç, Dünya ısısını yaşa-mı destekleyen bir seviyede tutar. “Sera etkisi” olmasaydı, küresel ortalama ı sı dayanılma-yacak ölçüde soğuk –18°C olacaktı.

Ancak, fosil yakıtların kullanılması ve tarım arazisi açmak için ormanların yok edilmesi gibiinsan eliyle gerçekleştirilen faaliyetler, atmosferdeki karbondioksit düzeyini ve ısıyı tutandiğer gazları arttırmaktadır. “Sera gazlarının” atmosfere eklenmesi, doğal bir süreç olansera etkisini arttırmakta, bu ise Dünya’nın daha ısınmasına ve iklimin değişmesine nedenolmaktadır.

Çözüm, başta karbondioksit olmak üzere küresel sera gazı salınımlarını azaltmaktır. Bu da,doğal kaynaklardan daha iyi yararlanmak anlamına geliyor. Isıtma, soğutma ve ulaşımdakullanılan benzin, doğal gaz ve kömür gibi fosil yakıtlar sera gazı salınımlarının başlıcakaynaklarıdır. Fosil yakıtları daha az miktarlarda ve daha verimli bir şekilde kullanmamızgerekiyor. Benzer şekilde, karbondioksitin atmosfere kaçmasını önlemek de önem taşı-yor. Bunu sağlamak için, örneğin, üretildiği sırada karbondioksit “yakalanmalı” ve tüken-miş gaz sahalarına veya eski tuz madenlerine gömülmelidir.

Ormansızlaşmayı tersine çevirmek, özellikle de karbondioksiti emen tropik ormanlarınyok olmasının önüne geçmek de iklim değişikliğiyle mücadelede büyük önem taşımak-tadır. Ormanlar karbondioksiti emer, kesildiklerinde ise karbondioksit verirler.

Tarım faaliyetlerinden ve çöp depolama alanlarındaki atıklardan kaynaklanan metan yada aşırı gübre kullanımından kaynaklanan salınımlar gibi küresel ısınmaya katkıda bulu-nan birçok farklı unsur olsa da, fosil yakıt kullanımı ve ormanların yok edilmesi iklim deği-şikliğinin baş sorumlularıdır.

4

İklim değişikliği ile mücadele

5

AB için izlenecek yol, etkili birenerji ve iklim değişikliği politikasıbenimsemektir; çünkü enerji eldeetmek için fosil yakıtların kullanıl-ması iklim değişikliğinin başlıcasebeplerindendir. AB liderleri Mart2007’de bu yönde bir politikayıkabul etti. Bu, AB’nin arz güvenli-ğini ve rekabet gücünü artırırkenAvrupa’nın iklim değişikliğiylemücadeledeki küresel liderlik rolü-nü de ortaya koymaktadır.

Etkili bir enerji ve iklim değişikliğipolitikası, enerjiyi üretme ve kul-lanma biçimimizi ve kullandığımızenerji türlerini değiştirmeye yöne-lik yeni bir sanayi devriminin baş-langıcına işaret etmektedir. Amaç,düşük karbonlu teknolojilerin veenerji kaynaklarının birleşiminedayanan, iklim dostu bir ekonomi-ye geçmektir.

Küresel ısınmayı 2°C ile sınırlandır-mak için, 10–15 yıl içinde küreselsera gazı salınımlarındaki artışındurdurulması, 2050’ye kadar ise

salınım düzeylerinin 1990 düzeyi-nin yarısına çekilmesi gerekmek-tedir. AB, bu hedeflere ulaşmakamacıyla yeni bir küresel anlaşmasağlamaya çalışmaktadır. İlk adımolarak, AB, sanayi ülkelerinin2020’ye kadar sera gazı salınımla-rını 1990 düzeylerinin %30 altınaçekmeleri gerektiğini öne sürmek-tedir. Bu kapsamda, Çin veHindistan gibi gelişmekte olanülkelerin de sera gazı salınımların-daki artışı sınırlandırmaya başla-ması gerekmektedir.

Bu konudaki kararlılığının altınıçizmek ve ortaklarına örnek olmakamacıyla, AB kendi sera gazısalınımlarını diğer ülkelerdenbağımsız olarak 2020 yılına kadaren az %20 düşürmeyi kabuletmiştir. AB, bu salınım azaltımını,yeni etkili enerji ve iklim politikasıkapsamında programlananeylemler ve hâlihazırda zatenuygulamaya konmuş olan tedbir-lerle sağlamayı planlamaktadır.

İzlenecek yol: etkili bir yanıt

Kömürden elektrik üretmek özellikle iklimiçin çok zararlıdır.

AB’nin iklim değişikliğine karşı etkili yanıtı hakkında daha ayrıntılı bilgi için:http://ec.europa.eu/climateaction

© V

an P

arys

Med

ia

6

AB liderleri aşağıdaki kararlara varmıştır:

l Enerji verimliliğini arttırmaksuretiyle, 2020 yılı için yapılantahminlere kıyasla enerji tüketi-minde %20 tasarruf sağlamak;

l Toplam enerji tüketiminde yeni-lenebilir enerjilerin payını 2020yılına kadar %20’ye çıkarmak,böylece yenilenebilir enerjininmevcut payını neredeyse üç katarttırmak;

l Toplam petrol ve dizel tüketi-minde biyoyakıtlar da dâhilolmak üzere yenilenebilir yakıt-ların payını 2020 yılına kadar onkat -en az %10 oranında- arttır-mak. AB tarafından ister üretil-miş ister ithal edilmiş olsun, tümbiyoyakıtların sürdürülebilir birşekilde üretilmesi gerekmekte-dir. Atıklardan, artıklardan vediğer gıda dışı kaynaklardanbiyoyakıt elde edilmesi için teş-vikler verilecektir;

l Karbonu yakalama ve tükenmişgaz sahalarında veya eski tuzmadenlerinde yeraltına depola-ma yoluyla CO2’nin atmosfere gir-mesini önlemek için karbon yaka-

lama ve depolama dâhil olmaküzere, düşük karbonlu ve hattasıfır karbonlu teknolojilerin gelişti-rilmesini desteklemek. Bu yolla2020 yılına kadar salınımların azal-tılmasına büyük katkılar sağla-mak;

l AB enerji piyasalarının daha iyibütünleşmesini sağlamak. Birbaşka deyişle, Avrupa genelineyayılan daha rekabetçi elektrikve gaz piyasalarına doğru yolalmak;

l AB enerji politikalarını sadece çev-re politikasıyla değil araştırma,tarım ve ticaret gibi diğer politika-larla daha iyi bütünleştirmek;

l Uluslararası işbirliğini arttırmak:AB enerji konusunda ortak biryaklaşım benimseyebilir ve buyaklaşımı ortak bir sesle ortayakoyabilirse, küresel tartışmayada öncülük edebilir.

Ocak 2008’de, Avrupa KomisyonuAB’yi ve AB vatandaşlarını iklimdeğişikliğiyle mücadele, enerji arzı-nın güvenliğini arttırma ve sürekliekonomik büyümeyi desteklemekonusunda doğru rotaya sokmakiçin bu noktaları kapsayan belirlipolitika önerileri sunmuştur.

Tren yolculuğu daha hızlıve daha çevre dostu bir

ulaşım biçimidir.Taşıtlardan kaynaklanan

sera gazı salınımlarınıazaltmak iklim değişikliği

ile mücadelede son dereceönem taşımaktadır.

İklim değişikliği ile mücadele

© D

euts

che

Bahn

7

Bilim adamları ne diyor?Son 100 yıl içinde, ortalama sıcaklık dünya genelinde neredeyse 0,74ºC arttı. Avrupa iseküresel ortalamanın üstünde bir hızla ısınıyor: Avrupa’da sıcaklık aynı dönemde yaklaşık1ºC arttı. Güvenilir iklim ve ısı kayıtlarının tutulmaya başladığı 1850 yılından beri dünyaçapında görülen en sıcak 13 yılın 12’si 1995 ve 2007 yılları arasında gerçekleşti. Yükselensıcaklıkların etkisi bugün kutuplardaki buz dağlarının ve buzulların erimesinde, yağmurve kar yağış düzenlerinin değişmesinde, kuraklıkların daha sert geçer hale gelmesinde,sıcak dalgalarında ve tropik siklonların artan yoğunluğunda görülebilir.

Birçok uzman, iklim değişikliğinin geri döndürülemez etkilere yol açmasını önlemek içinküresel ısınmanın Sanayi Devrimi öncesindeki ısı değerlerinin yaklaşık 2ºC üstüyle sınırlan-dırılması gerektiğine inanıyor. Ancak bilimsel uzlaşım, daha fazla önlem alınmazsa dünya-daki ortalama sıcaklığın bu yüzyıl içinde bugünkü seviyenin 1,8ºC ila 4ºC üstüne ve en kötüsenaryoda ise 6,4 ºC üstüne kadar yükselmesinin muhtemel olduğu yönünde.

1970 ve 2004 yılları arasında dünya genelinde sera gazı salınımlarında %70’lik bir artışolmuştur. Enerji arz sektöründe, bu artış %145 olarak gerçekleşmiştir. Ulaştırma sektö-ründeki artış %120 iken, sanayideki artış ise %65’tir. Arazi kullanımındaki değişiklikler veormanların karbondioksit salınımlarını “yakalama” kapasitesinin azalması da %40’lık birartışa neden olmuştur.

1988 yılında kurulan Uluslararası İklim Değişikliği Paneli (IPCC), iklim değişikliğinin veetkilerinin bilimsel kanıtlarının değerlendirilmesinden sorumlu uluslararası forumdur.Birleşmiş Milletler Çevre Programı ile Dünya Meteoroloji Örgütü’nün ortak bir girişimiolan panel, insan kaynaklı iklim değişikliği risklerinin anlaşılmasına yardımcı olan bilim-sel, teknik ve sosyoekonomik bilgileri değerlendirmektedir. Bu değerlendirmenin kale-me dökülmesinde dünyanın dört bir yanından yüzlerce öncü uzman yer almaktadır.1990 yılından bu yana, IPCC sonuncusu 2007 yılında olmak üzere toplam dört değer-lendirme raporu hazırlamıştır. Panelin iklim değişikliğinin sorumlusunun sera gazlarıolduğu yönündeki kanaati, her bir raporla daha da güçlü bir şekilde vurgulanmaktadır.

8

Gelecek nesiller için İklim değişikliğiyle mücadeleetmek yaşam tarzlarımızda büyükdeğişiklikler yapmamızı gerektirsede aslında bu yaşam standardımız-dan ödün vermemiz gerektiğianlamına gelmiyor. Çünkü yaşantı-mıza yansıyacak bu değişiklikler,AB’nin istihdam ve büyüme önce-likleriyle ve sürdürülebilir kalkın-mayla tam bir uyum içindedir.

Bu eylemin maliyeti ise oldukçasınırlı. Her durumda, toplam mali-yet, harekete geçmememiz duru-munda iklim değişikliğinin nedenolacağı hasarın maliyetinden çokdaha düşük olacaktır. Gelişmişülkeler müşterek salınımlarını

2020 yılına kadar %30 azaltmayıkabul ederlerse, bunun yıllık eko-nomik büyümedeki negatif etkisi%0,2’den daha az olacaktır.

Bu, iklim değişikliğinin olası uzunvadeli maliyetlerinden sakınmakiçin ödenecek çok küçük birbedeldir. Dahası, bu maliyet havakirliliğinin azalması, öngörülebilirfiyatlarda enerji arzı güvenliği veinovasyon yoluyla rekabet gücü-nün artması gibi diğer faydalarınkatma değerini de hesaba katma-maktadır. Uygulamada, bu ek fay-dalar salınım azaltımının ekono-mik maliyetlerini muhtemelen faz-lasıyla amorti edecektir.

Hemen harekete geçilmezse, kayağa

gitmek gelecek nesilleriçin mazi olacaktır. ©

Bild

erbo

x

İklim değişikliği ile mücadele

9

AB ülkelerinde kişi başına düşen sera gazı salınımları, 1990 ve 2006

Kaynak: Avrupa KomisyonuCO2 eşdeğeri olarak ton cinsinden salınımlar.

Belçika

Bulgaristan

Çek Cumhuriyeti

Danimarka

Almanya

Estonya

İrlanda

Yunanistan

İspanya

Fransa

İtalya

Kıbrıs

Letonya

Litvanya

Lüksemburg

Macaristan

Malta

Hollanda

Avusturya

Polonya

Portekiz

Romanya

Slovenya

Slovakya

Finlandiya

İsveç

Birleşik Krallık

Tüm AB-27 ülkeleri

10

AB iklim değişikliğiyle mücadele-ye yeni başlamış değildir. AksineAB; enerji verimliliğini arttırmak,fabrikalardan ve otomobillerdenkaynaklanan salınımları sınırlan-dırmak ve enerji tasarrufunu teş-vik etmek için uzun yıllardan beritedbirler almakta ve bu tedbirlerisürekli olarak güçlendirmektedir.Geri dönüşüm ve çöp depolamaalanlarının kullanımının kısıtlan-ması ile ilgili kurallar da AB tarafın-dan salınan karbonun, yani AB’ninkarbon ayak izinin azaltılmasınayardımcı olmaktadır. Araştırma veteknoloji geliştirmeye odaklananyedinci çerçeve programı, AB’nintemiz ve düşük karbonlu enerji,çevre ve iklim değişikliği konuları-na giderek daha fazla vurgu yaptı-ğı bir dizi AB araştırma programı-nın sonuncusudur.

Hepsinden öte, AB 2012 yılınakadar salınımları %8 azaltmak içintasarlanmış bir programda şimdi-den hayli ilerleme sağlamıştır. AB,Birleşmiş Milletler İklim DeğişikliğiÇerçeve Anlaşması’nın KyotoProtokolü altında bu hedefi zatentaahhüt etmiştir.

Kyoto Protokolü

Kyoto Protokolü 1997 yılında kabuledilmiştir. Protokol, gelişmiş ülkele-rin tümü için sera gazı salınımlarını1990–2012 yılları arasında ortalama%5,2 düşürme hedefi belirlemiştir.Dönemin AB üyesi 15 ülke, bu hede-fi daha da ileri götürerek toplu olaraksalınımlarını %8 azaltmayı taahhütetmiştir. Protokol aynı zamandasanayileşmiş ülkelerin bu azaltımlaraen az maliyetle ulaşmasına yardımcıolmak; gelişmekte olan ülkelerde vegeçiş ekonomilerinde ise temizenerji projelerine yatırım yapılmasınıteşvik etmek amacıyla, salınım tica-reti de dâhil olmak üzere esnek,piyasa-temelli mekanizmalar oluş-turmuştur.

Her ne kadar Amerika BirleşikDevletleri Kyoto Protokolü’nüonaylamamış ve bu nedenle hede-fe resmi olarak katkıda bulunmu-yor olsa da, AB salınım hedeflerineulaşmak için her bir üye ülkeninekonomik ve endüstriyel gelişimdüzeyini göz önüne alan somutönlemler almıştır. 2004 yılındansonra AB üyesi olan ülkelerin çoğu,henüz Birliğe dâhil olmadıkları birzamanda imzalanmış olan KyotoProtokolü çerçevesinde belirlenenözel hedefler üzerinde uzlaşmıştır.

Başarılarımızdan yararlanmak

İklim değişikliği ile mücadele

AB ekonomik büyüme ile sera gazısalınımları arasındaki bağlantıyıkırmayı başarmıştır. AB ekonomisibaz alınan 1990–2006 yılları arasın-da büyüme kaydederken, 27 üyeülkenin toplam salınımları ise%10,8 oranında düşmüştür. “Dahaönce üye olan” 15 ülke (AB–15) için,salınımlardaki düşüş oranı ise %2,7olarak gerçekleşmiştir. Bu cesaretverici bir sonuçtur; yine deAB–15’in 2012’ye kadar %8 azalt-ma hedefine ulaşmak için dahayapılacak çok şeyi var. Geleceğedair en son salınım tahminleri, ABülkelerinin planlanan tüm eylem-leri gerçekleştirmeleri koşuluyla buhedefe ulaşılabileceğini göster-mektedir.

Hedeflere ulaşmakAB’nin ve Birlik üyesi ülkelerinKyoto Protokolü kapsamındakisalınım hedeflerine ulaşmasınayardımcı olmak üzere Avrupa İklimDeğişikliği Programı (ECCP) oluştu-rulmuştur. Avrupa Komisyonuyönetiminde çalışan ECCP bugünedek sera gazı salınımlarını azalt-mak için Avrupa düzeyinde 40kadar politika ve tedbirin geliştiril-mesine öncülük etmiştir. Bunlar,her bir AB ülkesinin kendi sınırlarıiçinde attığı adımları tamamla-maktadır. AB düzeyinde alınanönlemler arasında binalar için geti-rilen enerji standartları ve küreselısınmaya büyük miktarda katkısıolan belli başlı endüstriyel gazlarınkullanımına kısıtlama getirilmesibulunmaktadır. ECCP kapsamındaşimdiye dek geliştirilen en önemlipolitika ise sera gazları için oluştu-rulan AB ticaret programıdır (12.sayfadaki kutuya bakınız).

11

Kurulan rüzgâr türbinlerinegelecekte giderek daha sıkrastlayacağız.

© V

an P

arys

Med

ia

12

Yenilikçi bir mekanizmaAB’nin iklim değişikliğiyle mücadele stratejisinin temeli, Ocak 2005’te başlatılan AB emis-yon (salınım) ticareti sistemidir (AB ETS). CO2 salınımları için ilk uluslararası ticaret sistemiolan bu program, dünyada hızla artan karbon ticaretinin ardındaki itici güç haline gel-miştir. Salınım ticareti, salınım azaltımlarına mümkün olan en az maliyetle ulaşılmasınısağlamaya yardımcı olmaktadır.

AB ETS hâlihazırda Avrupa’nın CO2 salınımlarının yarıya yakınından toplu olarak sorum-lu olan, enerji ve sanayi sektörlerinden yaklaşık 11.600 tesisi kapsamaktadır. Bu tesisle-rin karbon salınımları üzerine bir maliyet getiren bu sistem, salınım miktarlarını müm-kün olduğunca azaltmak için katılımcı ülkelere kalıcı teşvikler sunmaktadır.

Bu program altında, her bir AB ülkesindeki ulusal makamlar her bir tesis için belli bir salı-nım kotası tahsis etmektedir. Kotaların toplam sayısı üzerindeki “sınır” ya da “tavan”,pazarın işlemesi için gerekli olan stok darlığını yaratmaktadır. Salınımlarını kotalarınınaltında tutan şirketler, ihtiyaç duymadıkları kotaları ihtiyaç duyan şirketlere satabilmek-tedir. Bazı tesisler ise kotalarını aşmama konusunda zorluk çekmektedir. Bu tesisler isekendi salınımlarını azaltmak için (ya daha verimli teknolojilere yatırım yaparak ya da kar-bon yoğunluklu enerji kaynaklarını daha az kullanarak) önlem almak veya ihtiyaç duy-dukları kotaları pazardan satın almak, yani kendileri adına salınımlarını düşürmesi içinbaşka bir şirkete para ödemek zorundadır.

AB ETS kapsamındaki ülkeler aynı zamanda AB üyesi olmayan ülkelerde salınımları azal-tan projelerle kazanılan salınım kredilerini de kullanabilmektedir. Bu, KyotoProtokolü’nün temiz kalkınma mekanizması (CDM) ve ortak uygulama (JI) aracı çerçeve-sinde düzenlenmektedir. Bu kredilere olan talep, başka ülkelerde salınımları azaltan fikirve projelere yatırım yapılmasında etkili bir güç olmuştur.

Enerji ve sanayi sektörlerindeki tesisler atmosferdeki CO2 düzeyinin artmasının tek suç-luları değildir. Sonuç olarak, Avrupa Komisyonu AB ETS programını 2011 yılından itiba-ren salınım düzeyleri hızla artan havacılık sektörünü kapsayacak şekilde genişletmeyiönermiştir. Ek olarak, programa, hâlihazırda devam eden gözden geçirilmesi esnasındadaha fazla sektör ve gaz türü eklenebilir.

İklim değişikliği ile mücadele

Sera gazı salınımları daha çokenerji kullanımından ve üretimin-den kaynaklanmaktadır. Enerjipolitikası, bu nedenle, iklim deği-şikliği hedeflerine ulaşılmasındabüyük önem taşımaktadır. Enerjialanında ortak hareket etmekyeni bir olgu değildir. AB’nin uzunyıllardan beri enerji için tek birpolitika çerçevesi olmuştur. Öteyandan, olası bir enerji krizineortak bir AB yanıtı verilmesi deyeni bir olgu değildir. AB, örne-ğin, 1970’lerin başında arzdayaşanan krizin bir sonucu olarak,stratejik petrol ve petrol ürünlerirezervleriyle ilgili koordineli birpolitika izlemektedir.

İklim değişikliğinin etkileri konu-sunda bilim adamlarının yaptığıuyarılar sıklaşmaya ve daha ciddibir hal almaya başladıkça, ABAvrupa için etkili tek bir iklim veenerji politikası oluşturmak üzereülkeleri bir araya getirme yönün-deki ivedi ihtiyacı fark etmiştir. Bupolitika; rekabetçi, sürdürülebilirve güvenli olmanın yanı sıra CO2ve diğer sera gazı salınımlarınıazaltacak iyi çevresel uygulamalar-la bütünleştirilmiş enerji kaynakla-rı sağlayacaktır.

AB’nin enerji politikası bu hedefle-re ulaşmak için aşağıdaki temelöğeleri kapsamaktadır:

l daha verimli elektrik ve gaz piyasaları;

l çeşitlendirme;l iddialı bir yenilenebilir enerji

politikası;l enerji tasarrufu;l uluslararası işbirliği.

Daha verimli elektrik ve gaz piyasaları

Tüketiciler olarak yaptığımızseçimler, enerji kullanımı ve üreti-minden kaynaklanan sera gazısalınımları üzerinde gerçek biretkiye sahiptir. Neredeyse AB’dekitüm tüketiciler artık doğal gaz yada elektriklerini diledikleri teda-rikçiden satın alma özgürlüğünesahiptir ve bu tedarikçilerin bazı-ları yenilenebilir enerji alanındauzmanlaşmaktadır. Verimli piya-salar enerjiyi daha ucuza getir-mekte ve daha düşük sera gazısalınımlarına ulaşmanın önündekiengellerin kaldırılmasına yardımcıolmaktadır. Bu piyasalar aynızamanda AB endüstrisinin reka-betçi konumlarını korumasına dayardımcı olmaktadır. Ancak, herke-se adil davranılmasını, alandakiyeni şirketlerin dezavantajlı birkonuma düşmemesini ve enerji vegazın AB sınırları arasında serbest-çe akmasını güvence altına almakamacıyla daha yapılacak birçok iyi-leştirme var. Sınır aşırı ticaret, piya-saları mümkün olduğunca reka-betçi tutmak için vazgeçilmez birolgudur.

13

­­­­Enerji politikasının katkısı

Hindistan’da tuğlayapımında kullanılan bu iklim dostu alternatifteknolojiye yatırımyapmak isteyenler içinsalınım kredisi almaolanağı vardır.

© D

ünya

Ban

kası

/CD

CF H

indi

stan

kar

bon

finan

sman

pro

jesi

VSB

K

14

Arz güvenliğinin arttırılması, tekbir enerjiye veya AB dışındaki biravuç tedarikçi ülkeye bel bağlama-makla ilgilidir. Arz güvenliği, ABiçinde daha fazla enerji üretmek vegerektiğinde dünyanın diğer istik-rarlı bölgelerinden arz teminetmekle de ilgilidir. Ayrıca arzgüvenliği, farklı AB ülkelerinin dışabağımlılık düzeyleri büyük ölçüdefarklılık gösterdiğinden ötürü krizzamanlarında kaynakları paylaş-mayı kabul etmek hakkındadır.

AB’de tüketilen enerjinin %80’i,hepsi de CO2 salınımlarının başlıcakaynakları olan petrol, doğal gazve kömür gibi fosil yakıtlardanelde edilmektedir. Teknoloji busalınımların azaltılmasına yardımcıoluyor. “Temiz” kömür teknolojisiise önümüzdeki on yıl içinde işlerduruma gelecektir. Her ne olursaolsun, fosil yakıt nihayetinde sınırlıbir kaynaktır ve bu yüzyılın ortala-rına geldiğimizde büyük ölçüdetükenecektir. Bu nedenle, fosilyakıtların kullanımını azaltmak,hem AB’nin enerji güvenliğinin artı-rılmasına katkıda bulunmakta hemde iklim değişikliğinin sınırlandırıl-masına yardımcı olmaktadır.

Öte yandan, AB ülkelerinde bulu-nan fosil yakıt kaynakları tüm dün-yadakinden çok daha hızlı birşekilde tükenmektedir. AB giderekbu alanda daha dışa bağımlı halegelmekte, bunun sonucunda daarz ve fiyat şoklarına karşı giderekdaha korunmasız kalmaktadır.Enerji tüketimi kontrol altına alın-mazsa ve yakıt karışımları değişti-rilmezse, 2030 yılına kadar ithalpetrole bağımlılık %95’e, ithalgaza bağımlılık ise %84’e yüksele-bilir. Şu anda, AB tükettiği gazınyaklaşık %50’sini sadece üç kay-naktan (Rusya, Norveç ve Cezayir)almakta ve petrol ihtiyaçlarınınyaklaşık üçte ikisini ise OPEC(Petrol İhraç Eden Ülkeler Teşkilatı)ülkelerinden ve Rusya’dan ithaletmektedir. AB’nin ithal enerjiyetoplam bağımlılığı 2006’da %53,8olmuştur.

AB’nin kendi fosil yakıt kaynaklarıyetersiz olduğundan dolayı ABiçinde üretilen enerjilerde çeşit-lendirmeye gitmek için rüzgâr,güneş, hidroelektrik ve biyokütlegibi yenilenebilir enerji kaynakları-na dayanan düşük veya sıfır kar-bonlu teknolojilerin daha fazlakullanılması gerekecektir. Sonuçolarak, karışıma muhtemelen hid-rojeni de dâhil edeceğiz. Bazı ABülkeleri enerji karışımlarının birparçası olarak nükleer enerjiyi dekullanacak. Öngörülebilir gelecekiçin, nükleer enerji kullanımı nük-leer füzyon temelli olacaktır, çün-kü nükleer füzyon teknolojisininyüzyılın yarısından önce kullanıla-bilir hale gelmesi pek olası görün-memektedir.

Berlin, AB fonlarının dayardımıyla hidrojen

yakıtlı otobüs kullananbirkaç AB şehrinden

sadece biri.

Çeşitlendirme

© B

erlin

er V

erke

hrsb

etrie

be, B

VG

İklim değişikliği ile mücadele

15

Yakıt türüne göre enerji tüketimi, 2006.

Kaynak: Eurostat.

Belçika

Bulgaristan

Çek Cumhuriyeti

Danimarka

Almanya

Estonya

İrlanda

Yunanistan

İspanya

Fransa

İtalya

Kıbrıs

Letonya

Litvanya

Lüksemburg

Macaristan

Malta

Hollanda

Avusturya

Polonya

Portekiz

Romanya

Slovenya

Slovakya

Finlandiya

İsveç

Birleşik Krallık

Tüm AB-27 ülkeleri

Katı yakıtlar Petrol Doğal gaz Nükleer Yenilenebilir

%0 %20 %40 %60 %80 %100

16

İddialı bir yenilenebilir enerji politikası1990’lardan bu yana, AB yenilenebi-lir enerji kullanımını ve üretiminigeliştirmekte ve desteklemektedir.Yenilenebilir enerjiyi desteklemek,fosil yakıt tüketiminin yerine yenile-nebilir enerji tüketimini getirmekte,enerji kaynaklarının kullanımındaçeşitliliği sağlamakta ve enerji arzı-nın güvenliğine katkıda bulunmak-tadır. Ayrıca yeni teknolojilerin veendüstrilerin gelişmesine de önayak olmaktadır.

AB ülkeleri önce 2010’a kadarenerji taleplerinin %12’sini yenile-nebilir kaynaklardan sağlamakkonusunda göstergesel bir hedefüzerinde anlaşmaya vardı. Buhedefe ulaşmak amacıyla, AB ülke-

lerinde yenilenebilir enerji düzeyi-ni arttırmaya yönelik olarak ulaştır-mada biyoyakıt ve yenilenebilirelektrik kullanılmasına dair ulusalhedefler oluşturan yeni yasalarbenimsendi. Ek olarak, özel sektörgerekli yatırımları yapmaya teşvikedildi.

2007’de, AB liderleri 2020 yılınakadar enerjimizin %20’sini yenile-nebilir kaynaklardan sağlamahedefini benimseyerek daha dazorlu bir konum aldılar. O zaman-dan bu yana, AB’nin toplamı için%20 hedefine ulaşmak üzere herbir ülke için farklı ulusal hedeflerönerilmiştir. Bu hedef, 2020 yılınakadar biyoyakıtlar da dâhil olmaküzere ulaştırmada kullandığımızyakıtların %10’unu yenilenebilirkaynaklardan sağlamamızı da içer-

Enerjiyi daha akıllıcakullanmazsak, buzullarerimeye devam edecek.

İklim değişikliği ile mücadele

© C

orbi

s

17

AB’de yeşil enerji üretiminin tahmini büyüme seyri

mektedir. Bu hedeflerin bir sonucuolarak yenilenebilir enerji kullanı-mında büyük bir artış görülecektir.

Bu kapsamda, örneğin, biyokütle(ağaç), biyogaz ve biyoatıkların güçsantrallerinde kullanımı artacak.Elektrik üretimi sırasında ortayaçıkan buharın heba edilmeyip kent-sel merkezi ısıtma sistemleri için kul-lanıldığı ortak üretim (kojeneras-yon) işletmelerinin sayısında daartış görülecek. Binalarda, özelliklefuel oil yakıtlı veya elektrikli ısıtmasistemleri yenileriyle değiştirilirken,biyokütle yakıtlı kazanlardan da

daha fazla faydalanılacak. Yerden ısıçekilmesi (jeotermal kaynaklarınkullanımı) yöntemi ve güneş enerji-si kullanımının da artması beklen-mektedir. Elektrik üretimindeki enbüyük artış ise, büyük olasılıkla hemsayıları hem de verimlilikleri giderekartan rüzgâr türbinleri yoluyla eldeedilen rüzgâr enerjisi üretimindegörülecektir. Ulaştırmada yenilene-bilir yakıt kullanımında beklenenartışla birlikte, bu hızla büyüyensektör kendi CO2 salınımlarını azalt-mak için gerekli kaynaklara sahipolacaktır.

TeraVat-saat cinsinde yıllık enerji çıktısı

2004 sonrasına ait tüm rakamlar tahminidir.

Kaynak: Avrupa Komisyonu

18

Enerji tasarrufuEnerjide arz güvenliğini sağlama-nın ve iklim değişikliğini durdur-maya yardımcı olmanın en kolayyolu, enerji talebini azaltmaktır.Bu, enerjiyi daha verimli kullan-mak, böylece daha az enerjininboşa harcanmasını sağlamak anla-mına gelmektedir. Enerji talebiniazaltmak; enerji tasarrufu tekno-lojileriyle, enerji tüketim davranış-larımızı değiştirerek veya bu ikiseçeneğin birleşimi yoluyla dagerçekleştirilebilir. Her şeyin öte-sinde, enerji tasarrufu ekonomikaçıdan da akla uygun bir yöntem-dir. AB’nin 2020’ye kadar %20daha az enerji kullanma hedefi,enerji harcamalarını yılda 100 mil-yar Euro azaltacaktır.

Bu hedefe ulaşmak zor görünse debazen ne kadar az bir ek çaba gös-tererek enerji tasarrufu sağlanabil-diği göz önüne alınırsa uygulama-da enerjiyi daha verimli kullanmakiçin çok iyi sebepler bulunuyor.Örneğin, enerji etiketlemesi, mini-mum verimlilik standartları ve eveşyası imalatçılarıyla yapılangönüllü anlaşmalar, 1990’dan buyana yeni bir buzdolabının veyadondurucunun enerji tüketiminişimdiden neredeyse %50 azaltmış-tır. Bulaşık ve çamaşır makinelerigibi bazı diğer ev eşyaları içinsedörtte birin üstünde bir tasarruforanına ulaşılmıştır. UluslararasıEnergy Star programı, enerji dostuofis ve bilgisayar donanımlarıkonusunda rehberlik sunmaktadır.

Tarım ve ormancılık için yeni bir rolTarım ve ormancılıktan elde edilen biyoenerji, iklim değişikliğiyle mücadelede ve enerjiarz güvenliğinin sağlanmasında önemli rol oynamaktadır. Biyoenerji de, rüzgâr, güneş,hidrolik ve jeotermal güç gibi yenilenebilir bir enerji kaynağıdır.

Biyoenerji, Avrupa genelinde kolayca bulunabilen katı biyokütle, biyogaz veya sıvı biyo-yakıtlardan üretilir. Biyokütlenin kaynağı ormancılık, tarım ve organik atık ve artıklardır;sıvı biyoyakıtlar ise hâlihazırda temel olarak tarım ürünlerinden üretilir. Biyokütle, biyo-gaz ve biyoyakıtlar genellikle kolayca depolanabilir; bu da biyoenerjinin ihtiyaç olduğuzaman bu kaynaklardan üretilebileceği anlamına gelmektedir. Elektrik üretmekte, doğ-rudan ısı sağlamakta ve ulaştırma sektöründe yakıt olarak kullanılan biyoenerji, AB’detüketilen yenilenebilir enerjinin yaklaşık yarısını oluşturmaktadır.

Biyoyakıtlar hâlihazırda ulaştırma sektörü için petrol ve dizel yakıtın yerini alabilecek tekbüyük ölçekli seçenektir. Biyoyakıtların kullanımını teşvik etmek, salınımların azaltılma-sına yardımcı olmakta ve yakıt tercihleri için daha büyük bir çeşitlilik sunmaktadır.

AB, biyoyakıt üretimi için önemli bir tarımsal potansiyele sahiptir. Yakın gelecekte, biyo-yakıtlar sadece gıda ve besin üretimi için kullanılan mahsullerden üretilmek yerine, çokdaha geniş bir tarım ve orman ürünleri ve organik atıklar yelpazesinden üretilebilir ola-caktır. AB’de üretilsin veya üretilmesin, biyoyakıt üretiminin sürdürülebilir olmasını, yaniormanların yok edilmesine, biyoçeşitliliğin kaybolmasına veya gıda üretiminin sekteyeuğramasına yol açmamasını sağlamalıyız.

İklim değişikliği ile mücadele

19

­­­­­­­

Satış görevlilerininenerji tüketiminiaçıkladığından eminolun: Kırmızı, sarı veyeşil AB enerji etiketlerisizlere yardımcı olmakiçin oluşturuldu.

© V

an P

arys

Med

ia

Ulaştırma, enerji tasarrufu içinhenüz kullanılmamış büyük birpotansiyelin bulunduğu alanlar-dan biridir. AB bunu gerçekleştir-mek ve ulaşım araçlarından kaynak-lanan CO2 salınımlarını azaltmakiçin otomobil ve yakıt endüstrileriy-le birlikte çalışmaktadır. AB ayrıcayakıt israfına yol açan trafik sıkışıklı-ğını azaltmak için altyapı ve politi-kalar üzerinde de çalışmalar yürüt-mektedir.

AB’nin enerji ihtiyacının %40’ındanbinalar sorumludur. Binalardaki ısıt-ma ve sıcak su sistemleriyle ilgilistandartları sıkılaştırmak, binalardakullanılan enerji miktarını azaltacakve gereksiz ısıtma veya soğutmanınneden olduğu salınımları azaltacak-tır. Yapılacak araştırmalarla yalıtımiçin yeni ve daha iyi materyaller orta-ya çıkarılacaktır. Alınacak bu gibiönlemler binalarda enerji tüketimini2020 yılına kadar %28 azaltmapotansiyeline sahiptir. Bu, AB’nintoplam enerji tüketiminde %10’lukbir tasarrufa denk gelmektedir.

Öte yandan, verimli olmayancihazlar çok fazla enerji israfına yolaçmaktadır. AB bu nedenle enerjietiketlemesi uygulamasını başla-tarak ve minimum performanszorunlulukları getirerek enerjiverimliliği daha da yüksek ev alet-leri üretimi için imalatçıları zorla-maktadır.

Sokaklarımızda, ofislerimizde veevlerimizde enerji tasarruflu aydın-latma seçeneklerinin daha yaygınkullanılmasını sağlamak nispetenkolaydır. Bununla ilgili yeni ABstandartlarının önümüzdeki on yılbitmeden yürürlüğe girmesi bekle-niyor. Örneğin, “normal” ampuller-den “enerji tasarruflu” ampulleregeçmek, enerji tüketimini %75azaltmaktadır. Tasarruflu ampullerisatın alırken daha fazla para ödese-niz de, bu ampullerin elektrik fatu-ralarında neden oldukları düşüşlerilk satın alma maliyetini gölgedebırakmaktadır.

20

Enerji tasarruflu ampulleruzun vadede çok dahaucuza mal olmaktadır. ©

Car

ofot

o

Birçoğumuz, ne kadar müsrif dav-randığımızın farkında olmaksızıngereksiz yere enerji kullanıyoruz.Otomobillerimizde ve evlerimizdeenerji tüketimini detaylı ölçendaha gelişmiş sayaçlar, gelecekteenerjiyi daha akıllıca kullanmamı-za olanak verecek. Ama bunun içinönce bu konuda bir davranış deği-şikliği gerçekleştirmemiz gereki-yor. AB’nin “Sürdürülebilir EnerjiAvrupa” kampanyası bu alandaöncü örnekler sunuyor.

Şehirlerimizde, büyük ihtimalleküresel ısınmayla nasıl mücadeleedeceğimize dair yeni ve yenilikçifikirler geliştirilecek. Ancak bualanda başarının tek yolu aktifvatandaş katılımından geçiyor. Bu,şehirlerin CO2 salınımlarında ABhedeflerinin ötesinde bir azaltımaulaşmayı kayıtsız şartsız taahhütettiği “Belediye BaşkanlarıSözleşmesi” (Covenant of Mayors)belgesinin altında yatan temelilkedir.

Uluslararası işbirliği

Enerji konusunda dışa bağımlılıkazalsa da bir gerçeklik olmayı sür-dürecektir. Enerji üreten ülkeler veenerjinin geçtiği ülkelerle iyi ilişki-leri korumak, bu nedenle öncelikli-dir. Bu ise, Rusya, AB’ye sınırı olanDoğu Avrupa ülkeleri, Orta Asyaülkeleri, Hazar, Karadeniz veAkdeniz kıyısındaki ülkeler gibidoğu ve güneydeki ülkelerle işbir-liği yapmak anlamına gelmektedir.

Sera gazlarının azaltılması, enerji-nin daha verimli kullanılması, yeni-lenebilir kaynakların ve düşük salı-nımlı enerji teknolojilerinin gelişti-rilmesi, özellikle de karbon yakala-ma ve depolama yöntemlerininkullanılması konusunda alınacakönlemler üzerinde ortak bir anlaş-maya varabilmek için, ister sanayi-leşmiş ister gelişmekte olsun,enerji tüketen diğer uluslarla işbir-liği yapmak da aynı derecedeönemlidir. Bu noktada, araştırma-lar hem ucuz hem de temiz olanenerji teknolojilerinin yaygınlaş-masını desteklemekte başroloynayacaktır.

İklim değişikliği ile mücadele

21

Teknolojinin rolü

Fosil yakıt kullanımını azaltmakgelecekte yaşantımızı daha farklısürdüreceğimiz anlamına gelse de,şimdi veya gelecekte yaşam stan-dartlarımızdan ödün vereceğimizanlamına gelmiyor. Teknoloji; gün-lük yaşamda, endüstride, ulaştırma-da ve sürdürülebilir kalkınmadadaha verimli enerji kullanımınabüyük katkılar sağlayabilir.

Eko-inovasyon ve sürdürülebilirenerji alanında dünya birincisiolmak, AB endüstrisine ilk olmanınavantajını getirmekte, istihdam ola-nakları yaratmakta ve büyümeyezemin hazırlamaktadır. Avrupaendüstrisi şimdiden eko-endüstrilerve sürdürülebilir enerji sistemlerialanında dünya pazarının üçte birinielinde tutmaktadır. Avrupa şirketleritüm temel sanayi sektörlerinin nere-deyse dörtte üçünde sürdürülebilir-lik alanında lider konumdadır. Eko-endüstriler, sürdürülebilir enerji sis-temleri ve hizmetleri, yüz binlerce işolanağı yaratmaktadır.

Temiz inovasyonun desteklenmesi

AB’nin çevre teknolojileri eylemprogramı, eko-inovasyonu ve çev-re teknolojilerinin kullanımını des-teklemeye yönelik bir dizi eylemiçermektedir. Program; araştırmave geliştirmeyi desteklemekte,fonlar sağlamakta ve pazar koşul-larını iyileştirmektedir. 2007–2013yılları için uygulamaya konan vearaştırma ve teknoloji geliştirmeçalışmalarının finansmanına odak-

lanan AB yedinci çerçeve progra-mı kapsamında, düşük veya sıfırkarbonlu enerji teknolojileriyleilgili araştırmalara önemli miktar-da fon ayrılmıştır. AB’nin rekabet-çilik ve inovasyon programı kap-samında enerji araştırmaları veenerji tasarrufunun desteklenme-sine de fonlar ayrılmıştır. “AvrupaAkıllı Enerji” adlı altprogram dabunlardan biridir.

Bu fonların çoğu iklim değişikliği-ni doğrudan veya dolaylı olarakele alan projelere sağlanacaktır.Bunlar arasında, fosil yakıtlartükendikçe daha da fazla bel bağ-layacağımız hidrojen ve yakıthücrelerinin geliştirilmesi; CO2yakalama ve depolama; enerjiverimliliği; temiz ve verimli ulaşımve çevre dostu malzemeler yeralacaktır.

Bunlara ek olarak, AB en iyi uygu-lamaların yaygınlaştırılmasına veöncü bilim adamlarının bilgilerinipaylaşabilecekleri bir platformoluşturulmasına yardımcı olmak-tadır. Bu faaliyetler, enerji arzı,üretimi ve dağıtımı konusundakiyaklaşımımızı bütünüyle değiştir-meye AB’nin öncülük etmesineyardımcı olmak üzere tasarlanmışbir stratejik enerji teknolojileriplanını da içermektedir. Bu faali-yetler ayrıca Avrupa hidrojen veyakıt hücreleri teknoloji platfor-mu gibi teknoloji platformlarınıda içeriyor.

22

Karbon ayak izinizi azaltmakAB’nin karbon ayak izini azaltmak sadece politika yapıcılarca uzaktan alınacak kararlarve endüstrinin yapacağı büyük yatırımlar sayesinde ulaşılabilecek bir hedef değildir.Karbon izini azaltmak için bireysel katkıda bulunmak ve bu konuda bilgili ve bilinçliolmak gerekiyor. Küçük değişiklikler büyük farklar yaratabilir.

Evinizde

AB’de evlerde kullanılan enerjinin %70’i evlerin ısıtılmasında, %14’ü ise su ısıtmaamacıyla kullanılmaktadır. Aşağıdaki önlemleri alarak, salınımları düşürebilir ve aynızamanda tasarruf da edebilirsiniz.

l Sıcaklığı azaltın. Merkezi ısıtmayı 1°C azaltın; enerji faturanızda üçte bire varan tasar-ruflar sağlamak için evde olmadığınız zamanlarda ve geceleri termostatı daha dadüşürün.

l Yalıtın. Merkezi ısıtma borularını ve duvarlardaki boşlukları yalıtın. Duvarlardan, çatı-dan ve zeminden ısı kaybı çoğunlukla toplam ısı kaybının %70’ini oluşturur. Evinizinenerji performansını iyileştirmek için onarım ve tamirat yaptırın.

l Buzdolabının yerini değiştirin. Isının buzdolabınızı daha fazla çalışmaya zorlamasınıönlemek için, buzdolabını ocak/fırın, şofben/kombi gibi ısı yayan aletlerin uzağınayerleştirin. Buzdolabının buzlanmasına izin vermeyin. Yiyecekleri buzdolabına kaldır-madan önce soğumasını bekleyin.

l Ev aletlerini kullanmadan önce düşünün. Çamaşır veya bulaşık makinesini sadecedolu olduklarında çalıştırın; yıkama sıcaklığını seçerken bilinçli davranın.Kurutucuyu sadece gerçekten gerekli olduğu zamanlarda kullanın. Bir bardak çayveya kahve hazırlarken, sadece ihtiyacınız kadar su kaynatın. Her birimiz her günbir litre fazladan su kaynatmaktan vazgeçsek, bu sayede tasarruf edeceğimiz ener-ji Avrupa’daki sokak lambalarının üçte birinin aydınlatılmasına yetecektir.

l Işıkları kapatın. İhtiyacınız olmadığında giriş holündeki, koridorlardaki ya da oda-lardaki beş ışığı kapatmak, yılda yaklaşık 60 Euro’luk bir tasarruf sağlayabilir.Kullanmadığınızda ofisinizdeki bilgisayarı da kapatın. Cep telefonunuzun şarj ciha-zını fişte bırakmayın.

l Elektrikli cihazları bekleme konumunda bırakmayın. Kullanmadığınız zamanlardaevdeki elektronik eşyalarınızı, bilgisayarınızı, modeminizi vb. cihazları tamamenkapatın ve bekleme (stand-by) modunda bırakmayın. Bu size yılda 100 Euro civa-rında tasarruf sağlayabilir.

l Musluğu kapatın. Dişlerinizi fırçalarken musluğu kapatın ve küvette banyo yapmakyerine duş almayı tercih edin. Standart bir duş, küvette yapılan banyoya kıyasla dörtkat daha az su harcar.

l Geri dönüşüm için atıklarınızı ayırın. Bir alüminyum tenekeyi geri dönüştürmek, yenibir alüminyum teneke üretmek için gereken enerjide %90’a kadar tasarruf sağlayabi-lir. Organik atıklarınızı organik gübre olarak değerlendirin. Tek kullanımdan sonra atı-lan ürünleri veya ambalajları almamaya özen göstererek israfı önleyin ve akıllı alışve-riş yapın: 1,5 litrelik bir şişeyi imal etmek, yarım litrelik üç şişeyi imal etmekten daha azenerji gerektirir ve daha az atık çıkarır.

l “Yeşil” elektriğe geçin. Temiz enerjiyi daha yüksek kaliteyle sunan hizmet şirketleriniseçmek için pazardaki çeşitlilikten faydalanın.

İklim değişikliği ile mücadele

Otomobilinizde

Otomobilinizi çevre bilinciyle kullanmak, yakıt tüketimini %5 azaltabilir. Ekolojik sürüşörneklerinden bazıları şunlardır:

l Motoru çalıştırdıktan kısa süre sonra hareket edin. Motoru ısıtmak için daha faz-la yakıt kullanılır. Gaza yüklenmeden kalkın ve mümkün olduğunca çabuk yüksekviteslere geçin. Yüksek vitesler daha yüksek enerji verimliliği sağlar. Bir dakikadanfazla duraklayacaksanız veya duracaksanız, motoru kapatın.

l Lastiklerinizin basıncını kontrol edin. Lastiklerinizin basıncı 0,5 bar düştüğünde,aracınız %2,5 daha fazla yakıt kullanır.

l Düşük akışkanlı (viskoziteli) motor yağı kullanın. En iyi yağları kullanmak, yakıttüketiminde ve CO2 salınımlarında %2,5’den fazla azalma sağlayabilir.

l Özellikle yüksek hızlarda camları kapatın ve portbagajı çıkarın. Boş bir portbagajbile yakıt tüketimini ve CO2 salınımlarını %10’a kadar arttırabilir.

l Yavaşlayın ve sakin sürün. Saatte 120 km’nin üstünde hızlarda gitmek, saatte 80 kmhızla gitmeye kıyasla kilometre başına %30 daha fazla yakıt tüketir. Hızınızı sabittutarak daha az yakıt tüketin.

Diğer yerlerde

l Trenle seyahat edin. Trenle yolculuk eden bir kişi, hususi otomobilde tek başına seya-hat eden bir kişiye göre üçte iki daha az karbondioksit salar.

l Havayoluna alternatifler bulun. Uçmak, dünyanın en hızlı büyüyen CO2 salınımlarıkaynağıdır. Eğer uçakla yolculuk ediyorsanız, yapacağınız küçük miktardaki bir bağışıyenilenebilir enerjiye veya ağaç dikimine yatıracak bir kuruluş yoluyla karbon salınım-larınızı “dengelemeyi” düşünün.

l Bisiklete binin, yürüyün, otomobilinizi paylaşacağınız bir grup insan bulun, toplutaşıma araçlarını kullanın ve işlerinizi telefonla halledin.

l Akıllı alışveriş yapın. Enerji verimli etiketine sahip ev eşyalarını, hafif ambalajlı ve geridönüştürülebilir ürünleri, yerel mevsim sebzelerini/meyvelerini ve kilometre başına endüşük CO2 salınım düzeyine sahip yakıt verimli otomobilleri tercih edin.

23

© V

an P

arys

Med

ia

Su israfı, enerjiisrafı demektir.

Okuma listesiİklim Hareketi: Değişen bir Dünya için Enerji ec.europa.eu/climateaction

İklim değişikliğiec.europa.eu/environment/climat/home_en.htm

“İklim değişikliği ile mücadelede herkese görev düşüyor” (Türkçe broşür)www.avrupa.info.tr/Bilgi_Kaynaklari/Yayinlar,Yayinlar_S.html

Çevre ve Orman Bakanlığı İklim Değişikliği Web Sitesi www.iklim.cevreorman.gov.tr

Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü “Binalarda Enerji Verimliliğine Yönelik Toplum Bilincinin Artırılması” ENVER-IPAB Projesi www.eie.gov.tr

Bölgesel Çevre Merkezi-REC Türkiye www.rec.org.tr

24

Avrupa Birliği

Avrupa Birliği Bilgi Ağı

Avrupa Birliği Türkiye DelegasyonuUğur Mumcu Cad. No: 88 Kat: 406700 Gaziosmanpaşa ANKARATel: (+90 312) 459 87 00Faks: (+90 322) 446 67 37delegation-turkey@ec.europa.eu

Adana AB Bilgi MerkeziAdana Ticaret OdasıAbidinpaşa Cad. No:5201010 Seyhan ADANATel: (+90 322) 351 39 11Faks: (+90 322) 351 80 09 alpar@adana-to.org.trwww.adana-to.org.tr

Ankara AB Bilgi MerkeziTürkiye Odalar Borsalar BirliğiDumlupınar Bulvarı No:252(Eskişehir Yolu 9.km) 06530 ANKARATel: (+90 312) 218 23 93Faks: (+90 312) 218 23 84seda.gulen@tobb.org.trwww.tobb.org.tr

Antalya AB Bilgi MerkeziAntalya Ticaret ve Sanayi OdasıÇevre Yolu Üzeri Göksu Mah. Gazi Bulvarı No:531 07260 ANTALYATel: (+90 242) 314 37 42–43Faks: (+90 242) 314 37 38btopkaya@atso.org.trwww.atso.org.tr

Bursa AB Bilgi MerkeziBursa Ticaret ve Sanayi OdasıOrganize Sanayi BölgesiMavi Cad. 2. Sok. No:2 16159 Nilüfer BURSATel: (+90 224) 275 16 00Direkt Tel: (+90 224) 275 16 91Faks: (+90 224) 275 16 99 demir@btso.org.trwww.btso.org.tr

Denizli AB Bilgi MerkeziDenizli Sanayi OdasıGazi Mustafa Kemal Paşa BulvarıNo: 76/2-3 P.K:88 20100 DENİZLİTel: (+90 258) 242 10 04Faks: (+90 258) 263 81 25cansun@dso.org.trwww.dso.org.tr

Diyarbakır AB Bilgi MerkeziDiyarbakır Ticaret ve Sanayi OdasıYusuf Azizoğlu Cad. Fiskaya DİYARBAKIRTel: (+90 412) 228 17 18Faks: (+90 412) 224 45 12mngunes@dtso.org.trwww.dtso.org.tr

Edirne AB Bilgi MerkeziEdirne ValiliğiHükümet Cad. Paşakapısı Güney Köşkü 22020 EDİRNETel: (+90 284) 214 93 13Faks: (+90 284) 214 22 13laletuzuner@hotmail.comwww.edirne.gov.tr

Eskişehir AB Bilgi MerkeziEskişehir Ticaret Odası2 Eylül Cad. No:28/6 26010 ESKİŞEHİRTel: (+90 222) 230 72 30–251Faks: (+90 222) 230 72 33eu-contact@etonet.org.trwww.etonet.org.tr

Gaziantep AB Bilgi Merkezi Gaziantep Ticaret Odasıİncilipınar Mah. 16 No.lu Sok.27002 Şehitkâmil GAZİANTEPTel: (+90 342) 220 30 30Faks: (+90 342) 231 10 41gozdekaraata@gto.org.trwww.gto.org.tr

İstanbul AB Bilgi Merkeziİstanbul Ticaret Odası Merkez BinaReşadiye Cad. 34112 Eminönü İSTANBULTel: (+90 212) 455 60 25Faks: (+90 212) 513 84 48 baharozsu@gmail.comwww.ito.org.tr

İzmir AB Bilgi MerkeziESİAD-Ege Sanayi ve İşadamları DerneğiHeris Tower, Şehit Fethi Bey Cad.No:55, K:8 35210 Pasaport İZMİRTel: (+90 232) 483 88 33Faks: (+90 232) 483 35 25burcukurcan@esiad.org.trwww.esiad.org.tr

Kayseri AB Bilgi MerkeziKayseri Ticaret OdasıTennuri Cad. No:6 Kiçikapı KAYSERİTel: (+90 352) 222 45 28-29Faks: (+90 352) 232 84 12basaktemiz@gmail.comwww.kayserito.org.tr

Konya AB Bilgi MerkeziKonya Sanayi Odası1. Organize Sanayi Bölgesi İstikamet Cad. No:1 42300Selçuklu KONYATel: (+90 332) 251 06 70 Faks: (+90 332) 248 93 51yasemintelli@kso.org.trwww.kso.org.tr

Mersin AB Bilgi MerkeziMersin Ticaret ve Sanayi OdasıÇankaya Mah. Atatürk Cad.MTSO Hizmet Binası, Kat:3 MERSİNTel: (+90 324) 238 95 00Faks: (+90 324) 231 96 97abinfo@gmail.com www.mtso.org.tr

Samsun AB Bilgi Merkezi Samsun Ticaret ve Sanayi OdasıHançerli Mah. Abbasağa Geçidi No:8 No:8 55020 SAMSUNTel: (+90 362) 432 36 26 Faks: (+90 362) 432 90 55muberra@samsuntso.org.tr necmialic@gmail.com www.samsuntso.org.tr

Şanlıurfa AB Bilgi MerkeziŞanlıurfa Ticaret ve Sanayi OdasıSarayönü Cad. No:72 ŞANLIURFA Tel: (+90 414) 215 28 20Faks: (+90 414) 215 75 05bogazici03@gmail.comwww.sutso.org.tr

Trabzon AB Bilgi MerkeziTrabzon Ticaret ve Sanayi OdasıPazarkapı Mah. Sahil Cad. No:103 TRABZONTel: (+90 462) 326 80 70Faks: (+90 462) 321 88 77yakupkarbuz@gmail.comwww.ttso.org.tr

Van AB Bilgi MerkeziVan Ticaret ve Sanayi OdasıAlipaşa Mah. İskele Cad. No:83 VANTel: (+90 432) 214 39 89Faks: (+90 432) 216 44 88keremoruc@vatso.org.trwww.vatso.org.tr

AB Bilgi Merkezleri

Acil önlem alınmazsa gezegenimizingeri döndürülemez bir iklimdeğişikliği ile karşı karşıya kalacağıkonusunda artan bir uluslararasıuzlaşım bulunuyor. AB; etkili birenerji ve iklim değişikliğipolitikasıyla, 2020 yılına kadar “seragazı” salınımlarını en az %20 azaltma

taahhüdü ve daha da iddialı hedeflerle uluslararası müzakerelereöncülük ediyor. Böylece AB, şimdiden iklim değişikliğine karşı etkili biryanıt oluşturdu. İzlenen bu politika, dünyada sıcaklıkların 2°C’den dahafazla artmasının önlenmesine yardımcı olacaktır. Günümüzde giderekdaha çok sayıda bilim adamı 2°C’lik bir artışın dünyayı geri dönüşüolmayan bir noktaya getireceğini düşünüyor. Bu hedefe ulaşmak için,enerji kaynaklarını daha sürdürülebilir bir şekilde kullanmalı; dahayenilenebilir enerji biçimlerine geçmeli; karbondioksit yakalama vedepolamayı gerçekleştirmeli; ve son olarak ormansızlaşmayı tersinedöndürme çabalarını daha ciddiye almalıyız. Bu önlemler, yaşamtarzlarımızda bazı değişiklikler yapmamızı gerektirse de bizlerin vegelecek nesillerin yaşam standartlarından ödün vermesinigerektirmiyor.

JV-80-10-291-TR-C

TR

ISBN 92-79-15515-4

9 789279 155154

ec.europa.eu/climateaction

www.avrupa.info.trAvrupa Birliği

Türkiye Delegasyonu