แผนการจัดการเรียนรู้ · 2019-06-19 · แผนการจัดการเรียนรู้ “รายวิชาเพิ่มเติม
แผนการจัดการเรียนรู้ กลุ่ม...
Transcript of แผนการจัดการเรียนรู้ กลุ่ม...
1
แผนการจดการเรยนร
กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร
ชววทยา 4 รหส ว33244 ชนมธยมศกษาปท 6 ภาคเรยนท 1
โดย นางสาวภาวณ รตนคอน
โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา
ประจาปการศกษา 2562
2
แผนการจดการเรยนร
กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร
อาจารยผสอน
นางสาวภาวณ รตนคอน
ลกษณะวชา
[ ] วชาสาระพนฐาน [ ] วชาสาระเพมเตม
[ ] วชาเลอกเสร [ ] วชาพนฐานอาชพ
[ ] กจกรรม…………. [ ] อนๆ…………...
คาอธบายรายวชา
ศกษาพนธศาสตรของเมนเดล กฎความนาจะเปน กฎแหงการแยกและการรวมกลมอยางอสระ
การผสมเพอทดสอบ ลกษณะทางพนธกรรมซงเปนสวนขยายของเมนเดล การถายทอดยนและโครโมโซม
การคนพบสารพนธกรรม โครโมโซม องคประกอบทางเคมของ DNA โครงสรางของ DNA สมบตของสาร
พนธกรรม มวเทชน พนธวศวกรรม การวเคราะห DNA และการศกษาจโนม การประยกตใชเทคโนโลยทาง
DNA ความปลอดภยของเทคโนโลยทาง DNA และมมมองทางสงคมและจรยธรรม หลกฐานทบงบอกถง
ววฒนาการของสงมชวต แนวคดเกยวกบววฒนาการของสงมชวต พนธศาสตรประชากร ปจจยททาใหเกด
การเปลยนแปลงความถของแอลลล กาเนดของสปชส และววฒนาการของมนษย โดยใชกระบวนการ
ทางวทยาศาสตร กระบวนการสบเสาะหาความร การสบคนขอมล การสงเกต การวเคราะห การทดลอง
การอภปราย การอธบายและสรป เพอใหเกดความร ความคด ความเขาใจ มความสามารถในการตดสนใจ
สอสารสงทเรยนร มจตวทยาศาสตร และนาความรไปใชประโยชนในชวตประจาวนอยางมคณคา
3
ผลการเรยนร
1. อธบายและสรปการการศกษาพนธศาสตรของเมนเดล ความนาจะเปนและกฎการแยก กฎแหง
การรวมกลมอยางอสระ และการผสมเพอทดสอบ รวมทงลกษณะทางพนธกรรมทนอกเหนอกฎของเมนเดล
ได
2. อธบายและสรปการถายทอดยนและโครโมโซม การคนพบสารพนธกรรม โครโมโซม
องคประกอบทางเคมของดเอนเอ และโครงสรางของดเอนเอ สมบตของสารพนธกรรม รวมทงมวเทชนได
3. อธบายและสรปเกยวกบพนธวศวกรรม การโคลนยน การวเคราะหดเอนเอ และการศกษาจโนม
และการประยกตใชเทคโนโลยของดเอนเอ รวมทงความปลอดภยของเทคโนโลยทางดเอนเอ และมมมอง
ทางสงคมและจรยธรรมได
4. ตงคาถามทอยบนพนฐานของความรและความเขาใจทางวทยาศาสตร หรอความสนใจ หรอ
จากประเดนทเกดขนในขณะนน ทสามารถทาการสารวจตรวจสอบหรอศกษาคนควาไดอยางครอบคลม
และเชอถอได
5. ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและมจตวทยาศาสตร
รวมทงหมด 5 ผลการเรยนร
4
แผนการจดการเรยนร
รหสวชา ว33244 ชอรายวชา ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 6
กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ภาคเรยนท 1
ชอหนวยการเรยนร พนธศาสตร
แผนการเรยนรท 1 เรอง การศกษาพนธศาสตรของเมนเดล (1) เวลา 2 ชวโมง
1. มาตรฐานการเรยนร
มาตรฐาน ว 1.2 เขาใจกระบวนการและความสาคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม
ววฒนาการของสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพ การใชเทคโนโลยชวภาพทมผลกระทบตอมนษย
และสงแวดลอม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและนาความรไป
ใชประโยชน
มาตรฐาน ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร
การแกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและ
ตรวจสอบไดภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานน ๆ เขาใจวาวทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม
และสงแวดลอมมความเกยวของสมพนธกน
2. ผลการเรยนร
1) อธบายและสรปการการศกษาพนธศาสตรของเมนเดล ความนาจะเปนและกฎการแยก กฎแหง
การรวมกลมอยางอสระ และการผสมเพอทดสอบ รวมทงลกษณะทางพนธกรรมทนอกเหนอกฎของเมนเดล
ได (ว 1.2 ม. 6/1)
2) ตงคาถามทอยบนพนฐานของความรและความเขาใจทางวทยาศาสตร หรอความสนใจ หรอ
จากประเดนทเกดขนในขณะนน ทสามารถทาการสารวจตรวจสอบหรอศกษาคนควาไดอยางครอบคลม
และเชอถอได (ว 8.1 ม. 6/1)
3. สาระสาคญ/ความคดรวบยอด
เมนเดลซงเปนบดาแหงวชาพนธศาสตรไดศกษาลกษณะตาง ๆ ของถวลนเตา 7 ลกษณะท
แตกตางกนอยางชดเจน คอ ความสงของลาตน รปรางของฝก รปรางของเมลด สของเมลด ตาแหนงของ
ดอก สของดอก และสของฝก ซงพบวาลกษณะในรนพอแมจะปรากฏออกมาในรนลกเสมอ ทาใหเมน
เดลคนพบกฎเกณฑทสาคญทางดานพนธศาสตร และสามารถอธบายพนฐานของการถายทอดลกษณะ
ทางพนธกรรมของสงมชวตได
4. สาระการเรยนร
5
ความร
ประวตของเมนเดล และวธการคนพบกฎการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม
ทกษะ/กระบวนการ
1) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 2) ทกษะการคด
3) ทกษะการเรยนร 4) ทกษะการแกปญหา 5) ทกษะกระบวนการทางานกลม
5. จดประสงคการเรยนร
1) สบคนขอมล วเคราะห อภปราย อธบาย และสรปผลการทดลองของเมนเดล
2) นาความรวธการคนพบกฎการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมของเมนเดลไปอธบายเกยวกบ
การถายทอดลกษณะทางพนธกรรม
6. คณลกษณะอนพงประสงค
1) ใฝเรยนร 2) มงมนในการทางาน
7. สมรรถนะสาคญของผเรยน
1) ความสามารถในการสอสาร 2) ความสามารถในการคด
3) ความสามารถในการแกปญหา
8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร
ขนนาเขาสบทเรยน
1) ครแนะนาคาอธบายรายวชา ว33244 เพอใหนกเรยนไดทราบสาระสาคญทจะไดเรยนรในภาค
เรยนน วธการวดผล และเกณฑทใชในการประเมนผลการเรยน
2) ครใหนกเรยนทาแบบทดสอบกอนเรยน โดยครยงไมเฉลยคาตอบทถกตอง เพอวดความร
พนฐานเดมของนกเรยน
ขนจดการเรยนร
จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร ซงมขนตอนดงน
1) ครนาเสนอ PowerPoint ใหนกเรยนดรปลกสตวและคนทมลกษณะเหมอนพอและแม แลวให
นกเรยนรวมกนอภปรายวาสงมชวตทเหนในรปมลกษณะใดทเหมอนพอแมบาง ตงคาถามถามนกเรยนวา
“ลกษณะทสงผานจากพอแมไปสลกไดนนมกระบวนการอยางไร” แลวใหนกเรยนรวมกนอภปรายแสดง
ความคดเหนอยางอสระ โดยครยงไมเฉลยคาตอบทถกตอง แลวชแจงใหนกเรยนทราบวาความคดของ
นกเรยนจะถกตองหรอไม นกเรยนสามารถเรยนรไดจากการศกษาในเรองพนธกรรม
2) ครนาเสนอ PowerPoint รปเกรเกอร โยฮน เมนเดล แลวอธบายใหนกเรยนเขาใจวา เมนเดล
เปนบดาของวชาพนธศาสตร เนองจากเขาไดทาการทดลองผสมพนธถวลนเตาหลาย ๆ รน และสงเกต
ลกษณะของถว พบวาบางลกษณะในรนพอแมจะปรากฎออกมาในรนลกเสมอ ทาใหเมนเดลคนพบ
6
กฎเกณฑทสาคญอยางยงทางพนธศาสตร และสามารถอธบายพนฐานการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม
ของสงมชวตได
3) ครตงคาถามเพอนาไปสการสบคนและการอภปรายวา “เมนเดลมวธการอยางไรจงทาใหคนพบ
หลกการถายทอดทางพนธกรรม” แลวใหนกเรยนศกษาหวขอการศกษาพนธศาสตรของเมนเดลจากหนงสอ
เรยน และรวมกนอภปราย นกเรยนควรไดขอสรปรวมกนวาประเดนสาคญททาใหเมนเดลคนพบหลกการ
ถายทอดทางพนธกรรม คอ
- การเลอกถวลนเตา ซงเปนพชทเหมาะสมมาใชในการทดลองผสมพนธ
- การเลอกลกษณะของถวลนเตาทแตกตางกนอยางชดเจนมาผสมกน โดยเลอกมา 7
- การเลอกวธการผสมพนธ โดยนาลกษณะของตนพอและแมทเปนพนธแทใหมาผสมกนทละ
ลกษณะ ทาใหวเคราะหผลการทดลองไดงาย
- วเคราะหผลการทดลองโดยใชหลกคณตศาสตรเรอง ความนาจะเปน
4) ครกระตนใหนกเรยนอยากรเกยวกบลกษณะของถวลนเตา และวธการทดลองของเมนเดล โดย
ตงคาถาม ดงน
- เมนเดลเลอกลกษณะของถวลนเตาอยางไรมาผสมกนบาง เพราะอะไร
- ลกษณะของถวลนเตาทเมนเดลเลอกศกษามอะไรบาง
- เมนเดลมวธการผสมถวลนเตาอยางไร
นกเรยนแตละกลมรวมกนสบคนขอมลจากหนงสอเรยน ตวแทนกลมนาเสนอผลการอภปราย คร
และนกเรยนรวมกนตรวจสอบผลการอภปราย
กจกรรมรวบยอด
1) ใหนกเรยนทาแบบทดสอบ Check Point 1 เพอทบทวนความรทนกเรยนไดรบจากการเรยน
โดยใหนกเรยนตอบคาถามตอไปน
- เพราะเหตใดเมนเดลจงไดรบการยกยองวาเปนบดาแหงพนธศาสตร
- ถวลนเตามลกษณะเหมาะสมตอการนามาศกษาการถายทอดทางพนธกรรมอยางไร
- ลกษณะถวลนเตา 7 ลกษณะทเมนเดลนามาศกษามอะไรบาง
- self-pollination แตกตางจาก cross-pollination อยางไร
- ลกษณะทปรากฏในรน F1 แตกตางจากรน F2 อยางไร
2) ครใหนกเรยนสงสมด เพอตรวจสอบการบนทกความรทไดจากการเรยนและการตอบคาถาม
Check Point 1 หลงเลกเรยน
9. สอและแหลงการเรยนร
ส อ
1) คาอธบายรายวชา ว33244 2) ขอสอบกอนเรยน
7
3) PowerPoint ประกอบการเรยนร เรอง การศกษาพนธศาสตรของเมนเดล (1)
4) หนงสอเรยน รายวชาเพมเตม ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 4-6 ของ สสวท
แหลงการเรยนร
1) หนงสอหรอวารสารวทยาศาสตร 2) สารานกรมวทยาศาสตร
3) อนเทอรเนต
10. การวดและประเมนผล
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
สาระสาคญ
- ประวตของเมนเดล
และวธการคนพบกฎการ
ถายทอดลกษณะทาง
พนธกรรม
- สมด
- การถาม/ตอบ
- แบบทดสอบ (check
point)
-สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
- ทาแบบทดสอบ
(check point) ไดอยาง
ถกตอง
ผลการเรยนร
- อธบายและสรปการ
การศกษาพนธศาสตร
ของเมนเดล ความนาจะ
เปนและกฎการแยก กฎ
แหงการรวมกลมอยาง
อสระ และการผสมเพอ
ทดสอบ รวมทงลกษณะ
ทางพนธกรรมท
นอกเหนอกฎของเมน
เดลได (ว 1.2 ม. 6/1)
- ตงคาถามทอยบน
พนฐานของความรและ
ความเขาใจทาง
วทยาศาสตร หรอความ
สนใจ หรอจากประเดนท
เกดขนในขณะนน ท
สามารถทาการสารวจ
- สมด
- การถาม/ตอบ
- แบบทดสอบ (check
point)
-สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
- ทาแบบทดสอบ
(check point) ไดอยาง
ถกตอง
8
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
ตรวจสอบหรอศกษา
คนควาไดอยาง
ครอบคลมและเชอถอได
(ว 8.1 ม. 6/1)
คณลกษณะ
- ใฝเรยนร
- มงมนในการทางาน
- การเขาชนเรยน
- ความสนใจในการเรยน
- ความตรงตอเวลาและ
จานวนครงทเขาเรยน
- การถาม/ตอบ
- การเขาชนเรยนสาย
ไมเกน 15 นาท และ
จานวนครงทเขาเรยน
มากกวา 80%
- สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
11. บนทกหลงการสอน
ผลการสอน
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
ปญหา/อปสรรค
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
ขอเสนอแนะ/วธแกไข
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
บนทกการสงแผนจดการเรยนร
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
(………………………………………………….)
อาจารยผสอน
9
แผนการจดการเรยนร
รหสวชา ว33244 ชอรายวชา ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 6
กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ภาคเรยนท 1
ชอหนวยการเรยนร พนธศาสตร
แผนการเรยนรท 2 เรอง การศกษาพนธศาสตรของเมนเดล (2)และกฎของความนาจะเปน เวลา 2 ชวโมง
1. มาตรฐานการเรยนร
มาตรฐาน ว 1.2 เขาใจกระบวนการและความสาคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม
ววฒนาการของสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพ การใชเทคโนโลยชวภาพทมผลกระทบตอมนษย
และสงแวดลอม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและนาความรไป
ใชประโยชน
มาตรฐาน ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร
การแกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและ
ตรวจสอบไดภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานน ๆ เขาใจวาวทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม
และสงแวดลอมมความเกยวของสมพนธกน
2. ผลการเรยนร
1) อธบายและสรปการการศกษาพนธศาสตรของเมนเดล ความนาจะเปนและกฎการแยก กฎแหง
การรวมกลมอยางอสระ และการผสมเพอทดสอบ รวมทงลกษณะทางพนธกรรมทนอกเหนอกฎของเมนเดล
ได (ว 1.2 ม. 6/1)
2) ตงคาถามทอยบนพนฐานของความรและความเขาใจทางวทยาศาสตร หรอความสนใจ หรอ
จากประเดนทเกดขนในขณะนน ทสามารถทาการสารวจตรวจสอบหรอศกษาคนควาไดอยางครอบคลม
และเชอถอได (ว 8.1 ม. 6/1)
3. สาระสาคญ/ความคดรวบยอด
- เมนเดลพบวาลกษณะตาง ๆ ทง 7 ลกษณะมหนวยควบคม เรยกวา ยน (gene) โดยสามารถ
แสดงออกเปนลกษณะเดน (dominant gene) หรอลกษณะดอย (recessive gene) ได และสามารถ
ถายทอดจากรนพอแมไปสรนลกหลานได
- เมนเดลใชกฎของความนาจะเปน (probability) ในการวเคราะหขอมลจากผลการทดลอง ทาให
สามารถอธบายอตราสวนของลกษณะเดนและลกษณะดอยทเกดขนในรนลกได
4. สาระการเรยนร
ความร
10
- วธการคนพบกฎการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม
- กฎของความนาจะเปน
ทกษะ/กระบวนการ
1) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 2) ทกษะการคด 3) ทกษะการเรยนร
4) ทกษะการแกปญหา 5) ทกษะกระบวนการทางานกลม
5. จดประสงคการเรยนร
1) สบคนขอมล วเคราะห อภปราย อธบาย และสรปผลการทดลองของเมนเดล
2) อธบายความหมายและยกตวอยางคาศพททเกยวของกบพนธศาสตร
3) สบคนขอมล วเคราะห และอภปรายกฎของความนาจะเปน
4) นาความรวธการคนพบกฎการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมของเมนเดลและกฎของความ
นาจะเปนไปอธบายเกยวกบการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม
6. คณลกษณะอนพงประสงค
1) ใฝเรยนร 2) มงมนในการทางาน
7. สมรรถนะสาคญของผเรยน
1) ความสามารถในการสอสาร 2) ความสามารถในการคด
3) ความสามารถในการแกปญหา
8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร
ขนนาเขาสบทเรยน
1) ครทบทวนความรทนกเรยนไดเรยนรมาแลว โดยตงประเดนคาถาม ดงน
- ลกษณะถวลนเตาทเมนเดลนามาศกษามลกษณะใดบาง (ความสงของลาตน รปรางของฝก
รปรางของเมลด สของเมลด ตาแหนงของดอก สของดอก และสของฝก)
- เพราะเหตใดเมนเดลจงเลอกศกษาการถายทอดลกษณะพนธกรรมของถวลนเตา (ถวลนเตาม
อายสน จงปรากฏผลการทดลองไดในชวงเวลาสน และโครงสรางดอกทสามารถควบคมการผสมได)
2) นกเรยนรวมกนอภปรายคาตอบ เพอเชอมโยงไปสการเรยนร เรอง การศกษาพนธศาสตรของ
เมนเดล (2) และกฎของความนาจะเปน
ขนจดการเรยนร
จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร ซงมขนตอนดงน
1) ครนาเสนอ PowerPoint ใหนกเรยนดรปการผสมพนธถวลนเตา แลวตงประเดนคาถามให
นกเรยนรวมกนอภปรายตามประเดนตอไปน
- รน F1 ทเกดจากพอฝกสเขยวและแมฝกสเหลองจะไดฝกสอะไร และถาสลบลกษณะสฝกของตน
พอและตนแม ลกษณะรนลกทเกดมาจะเปนอยางไร
11
- เพราะเหตใดลกษณะฝกสเหลองจงไมปรากฏในรน F1
นกเรยนรวมกนสบคนและวเคราะหขอมล โดยควรไดขอสรปรวมกนวา รน F1 มฝกสเขยวเสมอ
แมวาจะสลบลกษณะของตนพอและตนแมกตาม ลกษณะฝกสเหลองจะไมปรากฎในรน F1 เพราะลกษณะ
ฝกสเหลองเปนลกษณะดอย แตถาลกษณะฝกสเขยวของพอและแมไมเปนพนธแท ลกรน F1 จะมทง
ลกษณะฝกสเขยวและฝกสเหลอง
2) ครนาเสนอ PowerPoint ใหนกเรยนดตารางแสดงผลการผสมพนธถวลนเตาพนธแททเปนรนพอ
แมลกษณะตาง ๆ ใหนกเรยนรวมกนอภปรายขอมลตาง ๆ ทอยในตาราง แลวรวมตอบคาถามตอไปน
- จากขอมลในตารางจะสรปการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมของแตละลกษณะไดอยางไร (ถา
พอแมเปนพนธแท ลกษณะทถายทอดไปยงรน F1 จะแสดงออกเฉพาะลกษณะของพอหรอของแม สวนใน
รน F2 จะแสดงออกทงลกษณะของพอและแม ในอตราสวน ลกษณะเดน : ลกษณะดอย ประมาณ 3:1)
3) ครอธบายใหนกเรยนเขาใจวาหนวยทควบคมลกษณะเดนและลกษณะดอยนนเรยกวา ยน โดย
เรยกยนทควบคมลกษณะฝกสเขยววายนเดน และเรยกยนทควบคมลกษณะฝกสเหลองวายนดอย แลวคร
ใหขอมลเพมเตมเกยวกบการเขยนสญลกษณแทนยน วานยมใชภาษาองกฤษตวพมพใหญแทนยนเดน
และตวพมพเลกแทนยนดอย หรออาจใชสญลกษณอน ๆ ไดอก เชน การใชเครองหมายบวกและ
เครองหมายลบ เปนตน
4) ครอธบายคาตาง ๆ ทจาเปนตองใชในวชาพนธศาสตร โดยใหนกเรยนรวมกนอภปรายและสรป
ความหมายของคาตอไปน
- ยนเดน (dominant gene)
- ยนดอย (recessive gene)
- แอลลล (allele)
- โลคส (locus)
- ฮอมอโลกสโครโมโซม (homologous chrosome)
- จโนไทป (genotype)
- ฟโนไทป (phenotype)
- ฮอโมโลกสจโนไทป (homologous genotype)
5) ครอธบายใหนกเรยนเขาใจวาเมนเดลใชกฎของความนาจะเปนในการวเคราะหขอมลจากผล
การทดลอง ทาใหรอตราสวนของลกษณะเดนและลกษณะดอยในรน F2 ได
6) ครอธบาย หลกการของความนาจะเปนของเหตการณใดเหตการณหนงวาจะเทากบหนงสวน
ของเหตการณทเกดขนทงหมด โดยหลกการกฎของความนาจะเปนม 2 ขอ คอ
12
- เหตการณ 2 เหตการณทสามารถเกดขนไดพรอมกน โอกาสของการเกดเหตการณตาง ๆ พรอม
กนจะเทากบผลคณของเหตการณทจะเกดขนแตละเหตการณ เชน การโยนเหรยญ 2 อนพรอมกน เหรยญ
แตละอนมโอกาสออกหวเทากบ ½ และโอกาสออกกอยเทากบ ½ ดงนนโอกาสของการออกหวพรอมกนจง
เทากบ ½ × ½ = ¼ โอกาสของการออกกอยพรอมกนจะเทากบ ½ × ½ = ¼ และโอกาสของการออกหว
และออกกอยจะเทากบ 2/4 หรอ ½
- เหตการณ 2 เหตการณทไมสามารถเกดขนไดพรอมกน โอกาสของการเกดเหตการณอยางใด
อยางหนงจะเทากบ ผลบวกของโอกาสทจะเกดแตละเหตการณ เชน การโยนลกเตา 1 ครง มโอกาสออก
แตม 1, 2, 3, 4, 5, 6 อยางละ 1/6 ดงนนโอกาสโยนลกเตา 1 ครง แลวออกเปนแตมคเทากบ 1/6 + 1/6 +
1/6 = 3/6 หรอ ½ ซงไดจากผลบวกของโอกาสทจะเกดแตมเปน 2, 4 และ 6
กจกรรมรวบยอด
1) ใหนกเรยนทาแบบทดสอบ Check Point 2 เพอทบทวนความรทนกเรยนไดรบจากการเรยน
โดยใหนกเรยนตอบคาถามตอไปน
- ลกษณะทปรากฏในรน F2 แตกตางจากลกษณะทปรากฏในรน F1 อยางไร
- จากขอมลในตารางการผสมพนธถวลนเตา 7 ลกษณะจะสรปการถายทอดลกษณะทาง
พนธกรรมของแตละลกษณะไดอยางไร
2) ใหนกเรยนทาแบบทดสอบ Check Point 3 เพอทบทวนความรทนกเรยนไดรบจากการเรยน
โดยใหนกเรยนตอบคาถามตอไปน
- ถา G เปนยนทควบคมลกษณะฝกสเขยว และ g เปนยนทควบคมลกษณะฝกสเหลอง ถาถว
ลนเตารน F1 มลกษณะฝกสเขยวทงหมด แสดงวายนชนดใดเปนยนเดน และยนชนดใดเปนยนดอย เพราะ
อะไร
- อธบายความหมายของคาศพทตอไปน dominant gene, recessive gene และ phenotype
genotype
- ถาผสมถวลนเตารน F1 ทมจโนไทป Rr เขาดวยกน โอกาสทยนรน F2 จะเขาคกนมกแบบ
อะไรบาง
3) ครใหนกเรยนสงสมด เพอตรวจสอบการบนทกความรทไดจากการเรยนและการตอบคาถาม
Check Point 2 และ 3 หลงเลกเรยน
9. สอและแหลงการเรยนร
ส อ
1) PowerPoint ประกอบการเรยนร เรอง การศกษาพนธศาสตรของเมนเดล (2) และกฎของความ
นาจะเปน
2) หนงสอเรยน รายวชาเพมเตม ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 4-6 ของ สสวท
13
แหลงการเรยนร
1) หนงสอหรอวารสารวทยาศาสตร 2) สารานกรมวทยาศาสตร 3) อนเทอรเนต
10. การวดและประเมนผล
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
สาระสาคญ
- วธการคนพบกฎการ
ถายทอดลกษณะทาง
พนธกรรม
- กฎของความนาจะเปน
- สมด
- การถาม/ตอบ
- แบบทดสอบ (check
point)
-สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
- ทาแบบทดสอบ
(check point) ไดอยาง
ถกตอง
ผลการเรยนร
- อธบายและสรปการ
การศกษาพนธศาสตร
ของเมนเดล ความนาจะ
เปนและกฎการแยก กฎ
แหงการรวมกลมอยาง
อสระ และการผสมเพอ
ทดสอบ รวมทงลกษณะ
ทางพนธกรรมท
นอกเหนอกฎของเมน
เดลได (ว 1.2 ม. 6/1)
- ตงคาถามทอยบน
พนฐานของความรและ
ความเขาใจทาง
วทยาศาสตร หรอความ
สนใจ หรอจากประเดนท
เกดขนในขณะนน ท
สามารถทาการสารวจ
ตรวจสอบหรอศกษา
คนควาไดอยาง
ครอบคลมและเชอถอได
- สมด
- การถาม/ตอบ
- แบบทดสอบ (check
point)
-สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
- ทาแบบทดสอบ
(check point) ไดอยาง
ถกตอง
14
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
(ว 8.1 ม. 6/1)
คณลกษณะ
- ใฝเรยนร
- มงมนในการทางาน
- การเขาชนเรยน
- ความสนใจในการเรยน
- ความตรงตอเวลาและ
จานวนครงทเขาเรยน
- การถาม/ตอบ
- การเขาชนเรยนสาย
ไมเกน 15 นาท และ
จานวนครงทเขาเรยน
มากกวา 80%
- สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
11. บนทกหลงการสอน
ผลการสอน
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
ปญหา/อปสรรค
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
ขอเสนอแนะ/วธแกไข
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
บนทกการสงแผนจดการเรยนร
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
(………………………………………………….)
อาจารยผสอน
15
แผนการจดการเรยนร
รหสวชา ว33244 ชอรายวชา ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 6
กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ภาคเรยนท 1
ชอหนวยการเรยนร พนธศาสตร
แผนการเรยนรท 3 เรอง กฎแหงการแยกและการรวมกลมอยางอสระ เวลา 2 ชวโมง
1. มาตรฐานการเรยนร
มาตรฐาน ว 1.2 เขาใจกระบวนการและความสาคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม
ววฒนาการของสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพ การใชเทคโนโลยชวภาพทมผลกระทบตอมนษย
และสงแวดลอม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและนาความรไป
ใชประโยชน
มาตรฐาน ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร
การแกปญหา รวาปรากฎการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและ
ตรวจสอบไดภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานน ๆ เขาใจวาวทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม
และสงแวดลอมมความเกยวของสมพนธกน
2. ผลการเรยนร
1) อธบายและสรปการการศกษาพนธศาสตรของเมนเดล ความนาจะเปนและกฎการแยก กฎแหง
การรวมกลมอยางอสระ และการผสมเพอทดสอบ รวมทงลกษณะทางพนธกรรมทนอกเหนอกฎของเมนเดล
ได (ว 1.2 ม. 6/1)
2) ตงคาถามทอยบนพนฐานของความรและความเขาใจทางวทยาศาสตร หรอความสนใจ หรอ
จากประเดนทเกดขนในขณะนน ทสามารถทาการสารวจตรวจสอบหรอศกษาคนควาไดอยางครอบคลม
และเชอถอได (ว 8.1 ม. 6/1)
3. สาระสาคญ/ความคดรวบยอด
เมนเดลตงกฏทางพนธศาสตร 2 ขอ คอ
- กฎแหงการแยก มใจความวา ยนทอยเปนคจะแยกออกจากกนในระหวางการสรางเซลลสบพนธ
โดยเซลลสบพนธแตละเซลลจะไดรบเพยงแอลลลใดแอลลลหนง
- กฎแหงการรวมกลมอยางอสระ มใจความวา ยนทเปนคกน เมอแยกออกจากกนแลว จะจดกลม
อยางอสระกบยนอน ซงแยกออกจากคเชนกน เพอเขาไปยงเซลลสบพนธ
4. สาระการเรยนร
ความร
16
- กฎแหงการแยก - กฎแหงการรวมกลมอยางอสระ
ทกษะ/กระบวนการ
1) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 2) ทกษะการคด
3) ทกษะการเรยนร 4) ทกษะการแกปญหา
5) ทกษะกระบวนการทางานกลม
5. จดประสงคการเรยนร
1) อธบายและสรปเกยวกบกฎแหงการแยกและการรวมกลมอยางอสระ
2) นากฎแหงการแยกไปหาโอกาสในการเกดจโนไทปและฟโนไทปแบบตาง ๆ ในรน F1 และ F2
ของการผสมพจารณาลกษณะเดยว
3) นากฎแหงการรวมกลมอยางอสระ ไปหาโอกาสในการเกดเซลลสบพนธทมกลมของยนตางกน
และอตราสวนของจโนไทปและฟโนไทปในรน F1 และ F2 ของการผสมพจารณา 2 ลกษณะ
6. คณลกษณะอนพงประสงค
1) ใฝเรยนร 2) มงมนในการทางาน
7. สมรรถนะสาคญของผเรยน
1) ความสามารถในการสอสาร 2) ความสามารถในการคด
3) ความสามารถในการแกปญหา
8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร
ขนนาเขาสบทเรยน
1) ครตงคาถามถามนกเรยนวา อตราสวน 3: 1 ในรน F2 ในการทดลองของเมนเดลเกดขนได
อยางไร โดยใหนกเรยนดผลการโยนเหรยญ นกเรยนรวมกนตอบถามตามความคดเหนของแตละคน
2) ครสรปคาตอบใหนกเรยนเขาใจวา การโยนเหรยญ โอกาสทจะเปนไปไดม 3 แบบ คอ ออกหว 2
เหรยญ ออกหวและออกกอย และออกกอยทงสองเหรยญ ในอตราสวน 1:2:1 เพอเชอมโยงไปสการเรยนร
เรองกฎแหงการแยกและกฎแหงการรวมกลมอยางอสระ
ขนจดการเรยนร
จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร ซงมขนตอนดงน
1) ครนาเสนอ PowerPoint เรอง กฏแหงการแยก โดยใหนกเรยนดรปการผสมพนธถวลนเตาฝกส
เขยวกบฝกสเหลอง และรปการผสมถวลนเตาดอกสมวงในรน F1 ทมจโนไทปเดยว คอ เฮเทอโรไซกส เพอ
เชอมโยงกฎความนาจะเปนกบกฎการแยกของเมนเดล โดยตงประเดนคาถามใหนกเรยนรวมกนอภปราย
ตามประเดนตอไปน
- ในการผสมโดยพจารณาเพยง 1 ลกษณะ เพราะเหตใดอตราสวนฟโนไทปของรน F2 จงม
ลกษณะเดนตอลกษณะดอย เทากบ 3:1(ถวลนเตาฝกสเขยวมจโนไทป Gg โดย G และ g มโอกาสทจะ
17
แยกออกจากกนไปยงเซลลไขและสเปรมเทา ๆ กน คอ ½ เมอเกดการปฏสนธโอกาสทสเปรมจะเขารวมกบ
เซลลไขได 3 แบบ คอ GG Gg และ gg ในอตราสวน 1:2:1 โดยมฟโนไทป 2 แบบ คอ ฝกสเขยวตอฝกส
เหลองในอตราสวน 3:1)
2) ครสรปใหนกเรยนฟงวากฎแหงการแยก ซงเปนกฎขอท 1 มใจความสาคญวา ยนทอยเปนคจะ
แยกออกจากกนระหวางการสรางเซลลสบพนธ โดยเซลลสบพนธแตละเซลลจะไดรบเพยงแอลลลใดแอล
ลลหนง ทาใหสามารถทานายลกษณะในรน F1 ได เมอรจโนไทปของรนพอแม โดยครอธบายใหนกเรยน
เขาใจวา ในสมยกอนยงไมมความรเกยวกบการแบงเซลล ทาใหเมนเดลไมรวายนทเปนคกนจะแยกออก
จากกนในระหวางทมการสรางเซลลสบพนธ แตเมนเดลนาหลกคณตศาสตรเรองกฎความนาจะเปนมาใช
วเคราะหขอมล ทาใหคนพบกฎแหงการแยกได
3) ครนาเสนอ PowerPoint เรอง กระบวนการแบงเซลลแบบไมโอซสในการสรางเซลลสบพนธ โดย
อธบายใหนกเรยนเขาใจวาฮอมอโลกสโครโมโซมจะแยกออกจากกนในระยะแอนนาเฟส I เชนเดยวกบการ
แยกของคยน ทาใหในเซลลสบพนธไมปรากฎยนทเปนแอลลลกน และไมมฮอมอโลกสโครโมโซม โดยถายน
อยในสภาพฮอมอไซกสเมอแบงเซลลแลวจะไดเซลลสบพนธทงหมดเปนแบบเดยวกน แตถายนอยในสภาพ
ทเปนเฮเทอโรไซกส เมอแบงเซลลแลวเซลลสบพนธจะม 2 แบบ แตละแบบมโอกาสเกดเทากบ ½
4) ครนาเสนอ PowerPoint เรอง การขมไมสมบรณ โดยถามคาถามนกเรยนวา ในการผสมพนธ
ของพอแมทมลกษณะแตกตางกน 2 ลกษณะพรอมกน การแยกคของยนไปยงเซลลสบพนธจะเหมอนกบ
การแยกคของยนทพจารณาลกษณะเดยวหรอไม โดยครยงไมเฉลยคาตอบทถกตอง
5) ครอธบายพรอมยกตวอยางการผสมพจารณาลกษณะเดยว (monohybrid cross) และการผสม
พจารณาสองลกษณะ (dihybrid cross) ใหนกเรยนฟง แลวใหนกเรยนดรปการผสมพจารณาสองลกษณะ
โดยนาพอพนธทมลกษณะเมลดกลมสเหลองผสมพนธกบแมพนธทมลกษณะเมลดขรขระสเขยว
6) ครสรปผลการทดลองของเมนเดลใหนกเรยนเหนวา รปรางของเมลดและสของเมลดมการ
ถายทอดอยางเปนอสระตอกน แลวตงคาถามถามนกเรยนดงน
- รน F1 มโอกาสสรางเซลลสบพนธไดกแบบ อะไรบางและรปแบบยนในเซลลสบพนธเปนไปตาม
กฎแหงการแยกหรอไม (รน F1 สรางสเปรมและเซลลไขได 4 แบบ คอ RY Ry rY ry โดยยนแตละคของ
RrYy จะแยกออกจากกนตามกฎการแยกของเมนเดล และไปเลอกจบกบยนใดยนหนงของยนอกคหนง
อยางอสระ)
- รน F2 มโอกาสเกดจโนไทปและฟโนไทปกแบบ อะไรบาง (รน F2 มโอกาสเกดจโนไทปได 9 แบบ
คอ RRYY RRYy RRyy RrYy Rryy RrYY rrYY rrYy rryy และมโอกาสเกดฟโนไทป 4 แบบ ไดแก เมลด
กลมสเหลอง เมลดกลมสเขยว เมลดขรขระสเหลอง และเมลดขรขระสเขยว ในอตราสวน 9:3:3:1)
18
7) ครสรปใหนกเรยนเขาใจวา การแยกคของยนทง 2 คไปยงเซลลสบพนธและการรวมกนอยาง
อสระ ทาใหคนพบกฎแหงการรวมกลมอยางอสระทสามารถนาไปอธบายการผสมทพจารณามากกวา 1
ลกษณะได แลวใหนกเรยนรวมกนสรปใจความของกฎการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมอกครงหนง โดย
ครสรปใหนกเรยนฟงวาความเปนอสระของแฟกเตอรของเมนเดลเกดขนจากการทแฟกเตอรเหลานนอย
บนฮอมอโลกสโครโมโซมตางคกน
กจกรรมรวบยอด
1) ใหนกเรยนทาแบบทดสอบ Check Point 4 เพอทบทวนความรทนกเรยนไดรบจากการเรยน
โดยใหนกเรยนตอบคาถามตอไปน
- รน F1 มโอกาสสรางเซลลสบพนธไดกแบบ อะไรบางและรปแบบยนในเซลลสบพนธเปนไปตาม
กฎแหงการแยกหรอไม
- รน F2 มโอกาสเกดจโนไทปและฟโนไทปกแบบ อะไรบาง
- รน F2 มโอกาสเกดฟโนไทปทมลกษณะเหมอนรนพอแมเปนเทาใด
2) นกเรยนปฏบตกจกรรมท 15.1 การแกโจทยปญหา เรองพนธศาสตรของเมนเดล
3) ครใหนกเรยนสงสมด เพอตรวจสอบการบนทกความรทไดจากการเรยนและการตอบคาถาม
Check Point 4 หลงเลกเรยน
9. สอและแหลงการเรยนร
ส อ
1) PowerPoint ประกอบการเรยนร เรอง กฎแหงการแยกและการรวมกลมอยางอสระ
2) หนงสอเรยน รายวชาเพมเตม ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 4-6 ของ สสวท
แหลงการเรยนร
1) หนงสอหรอวารสารวทยาศาสตร 2) สารานกรมวทยาศาสตร
3) อนเทอรเนต
19
10. การวดและประเมนผล
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
สาระสาคญ
- กฎแหงการแยก
- กฎแหงการรวมกลม
อยางอสระ
- สมด
- การถาม/ตอบ
- แบบทดสอบ (check
point)
-สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
- ทาแบบทดสอบ
(check point) ไดอยาง
ถกตอง
ผลการเรยนร
- อธบายและสรปการ
การศกษาพนธศาสตร
ของเมนเดล ความนาจะ
เปนและกฎการแยก กฎ
แหงการรวมกลมอยาง
อสระ และการผสมเพอ
ทดสอบ รวมทงลกษณะ
ทางพนธกรรมท
นอกเหนอกฎของเมน
เดลได (ว 1.2 ม. 6/1)
- ตงคาถามทอยบน
พนฐานของความรและ
ความเขาใจทาง
วทยาศาสตร หรอความ
สนใจ หรอจากประเดนท
เกดขนในขณะนน ท
สามารถทาการสารวจ
ตรวจสอบหรอศกษา
คนควาไดอยาง
ครอบคลมและเชอถอได
(ว 8.1 ม. 6/1)
- สมด
- การถาม/ตอบ
- แบบทดสอบ (check
point)
-สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
- ทาแบบทดสอบ
(check point) ไดอยาง
ถกตอง
20
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
คณลกษณะ
- ใฝเรยนร
- มงมนในการทางาน
- การเขาชนเรยน
- ความสนใจในการเรยน
- ความตรงตอเวลาและ
จานวนครงทเขาเรยน
- การถาม/ตอบ
- การเขาชนเรยนสาย
ไมเกน 15 นาท และ
จานวนครงทเขาเรยน
มากกวา 80%
- สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
11. บนทกหลงการสอน
ผลการสอน
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
ปญหา/อปสรรค
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
ขอเสนอแนะ/วธแกไข
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
บนทกการสงแผนจดการเรยนร
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
(………………………………………………….)
อาจารยผสอน
21
แผนการจดการเรยนร
รหสวชา ว33244 ชอรายวชา ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 6
กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ภาคเรยนท 1
ชอหนวยการเรยนร พนธศาสตร
แผนการเรยนรท 4 เรอง การผสมเพอทดสอบ การขมไมสมบรณ และการขมรวมกน เวลา 2 ชวโมง
1. มาตรฐานการเรยนร
มาตรฐาน ว 1.2 เขาใจกระบวนการและความสาคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม
ววฒนาการของสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพ การใชเทคโนโลยชวภาพทมผลกระทบตอมนษย
และสงแวดลอม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและนาความรไป
ใชประโยชน
มาตรฐาน ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร
การแกปญหา รวาปรากฎการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและ
ตรวจสอบไดภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานน ๆ เขาใจวาวทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม
และสงแวดลอมมความเกยวของสมพนธกน
2. ผลการเรยนร
1) อธบายและสรปการการศกษาพนธศาสตรของเมนเดล ความนาจะเปนและกฎการแยก กฎแหง
การรวมกลมอยางอสระ และการผสมเพอทดสอบ รวมทงลกษณะทางพนธกรรมทนอกเหนอกฎของเมนเดล
ได (ว 1.2 ม. 6/1)
2) ตงคาถามทอยบนพนฐานของความรและความเขาใจทางวทยาศาสตร หรอความสนใจ หรอ
จากประเดนทเกดขนในขณะนน ทสามารถทาการสารวจตรวจสอบหรอศกษาคนควาไดอยางครอบคลม
และเชอถอได (ว 8.1 ม. 6/1)
3. สาระสาคญ/ความคดรวบยอด
- การผสมเพอทดสอบ เปนวธการทใชในการทดสอบหาจโนไทปของสงมชวตทสงสย
- การขมไมสมบรณและการขมรวมกนเปนลกษณะทางพนธกรรมทเปนสวนขยายของเมนเดล โดย
การขมไมสมบรณจะทาใหรน F1 ทเกดมามลกษณะผสม คอ แสดงออกทงลกษณะเดนและลกษณะดอย
สวนการขมรวมกนจะทาใหรน F1 แสดงลกษณะเดนไดเทาๆ กน
4. สาระการเรยนร
ความร
22
- การผสมเพอทดสอบ - การขมไมสมบรณ - การขมรวมกน
ทกษะ/กระบวนการ
1) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 2) ทกษะการคด
3) ทกษะการเรยนร 4) ทกษะการแกปญหา 5) ทกษะกระบวนการทางานกลม
5. จดประสงคการเรยนร
1) อธบายหลกการและความสาคญของวธการผสมเพอทดสอบได
2) สบคนขอมล อภปราย และอธบายการขมไมสมบรณ และการขมรวมกนได
3) นาความรไปใชในการหาโอกาสเกดลกษณะทถายทอดทางพนธกรรมทเปนสวนขยายของพนธ
ศาสตรเมนเดล
6. คณลกษณะอนพงประสงค
1) ใฝเรยนร 2) มงมนในการทางาน
7. สมรรถนะสาคญของผเรยน
1) ความสามารถในการสอสาร 2) ความสามารถในการคด
3) ความสามารถในการแกปญหา
8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร
ขนนาเขาสบทเรยน
ครและนกเรยนรวมกนทบทวนความรเกยวกบกฏของเมนเดลทนกเรยนไดเรยนรมาแลว
ขนจดการเรยนร
จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร ซงมขนตอนดงน
1) ครนาเสนอ PowerPoint เรอง การผสมเพอทดสอบ โดยใหนกเรยนดรปกระตาย แลวครตง
คาถามถามนกเรยนวากระตายและหนแกสบทเหนในรปมจโนไทปอยางไร ถา
- กรณกระตายขนสดาและกระตายขนสขาว โดยมลกษณะสดาเปนลกษณะเดน
นกเรยนรวมกนตอบคาถาม โดยไดขอสรปวา ในกรณของกระตาย ถากาหนด B เปนแอลลลขนส
ดา และ b แทนแอลลลขนสขาว กระตายขนสขาวเปนลกษณะดอย จะแสดงลกษณะสขาวเมอจโนไทป bb
สวนกระตายขนสดาซงเปนลกษณะเดนจะแสดงขนสดาไดแมจะมแอลลล B เพยงแอลลลเดยว ดงนนจโน
ไทปของกระตายขนสดา จะเปนได 2 แบบ คอ BB หรอ Bb แสดงวาเปนฮอโมไซกสหรอเฮเทอโรไซกสกได
2) ครอธบายใหนกเรยนฟงวาการผสมเพอทดสอบ (testcross) เปนวธการหนงทใชในการทดสอบ
หาจโนไทปของสงมชวตทสงสย โดยนาสงมชวตทสงสยไปทดสอบกบสงมชวตทมลกษณะดอย ถาลกทเกด
มามลกษณะเดนทงหมด แสดงวาจโนไทปของสงมชวตทสงสยเปนฮอโมไซกส แตถาลกทเกดมามลกษณะ
เดน: ลกษณะดอย เทากบ 1:1 แสดงวาสงมชวตทสงสยมจโนไทปเปนเฮเทอโรไซกส พรอมยกตวอยางการ
ผสมเพอหาจโนไทปของกระตายขนสดา
23
3) ครอธบายเพมเตมเกยวกบการผสมกลบ (backcross) วาในสมยของเมนเดลยงไมมการคนพบ
การแบงเซลลแบบไมโอซส แตเมนเดลรไดวา ลกษณะสของดอกในรน F1 ทเปนสมวงนนเปนพนธผสม มจ
โนไทปเปนเฮเทอโรไซกส Pp และลกษณะของดอกในรน F2 ทเปนสมวงมจโนไทปเปนเฮเทอโรไซกส Pp อย
2/3 และเปนฮอโมไซกส PP อย 1/3 ไดโดยการนาตนทมดอกสมวงในรน F1 มาถาย(ละออง)เรณขามกบ
ดอกสขาวในรน P ถาลกทเกดมามดอกสมวงทงหมด แสดงวาดอกสมวงในรน F1 มจโนไทปเปน PP แตถา
ลกทเกดมามดอกสมวง:สขาว เทากบ 1:1 แสดงวาดอกสมวงในรน F1 มจโนไทป Pp นกวทยาศาสตรเรยก
การทดสอบของเมนเดลโดยการนารนลกกลบไปผสมพนธกบรนพอแมวา การผสมกลบ
4) ครนาเสนอ PowerPoint เรอง การขมไมสมบรณ โดยถามคาถามนกเรยนวา เมอนาตนบานเยน
ดอกสแดงผสมกบดอกสขาว รน F1 จะมลกษณะอยางไร นกเรยนรวมกนอภปรายคาตอบ โดยไดขอสรป
รวมกนวา การผสมพนธตนบานเยนดอกสแดงซงเปนลกษระเดน กบดอกสขาวซงเปนลกษณะดอย ถาจโน
ไทปของพอแมเปนฮอมอไซกสทงค ลกรน F1 จะมดอกสแดงทงหมด แตถาพอและแมเปนเฮเทอโรไซกสทง
ค ลกรน F1 จะมดอกสแดงตอดอกสขาวอตราสวนเทากบ 1:1
5) ครนาเสนอผลการทดลองของคารล คอรเรนส ทพบวาเมอนาตนบานเยนดอกสแดงและดอกส
ขาวผสมกนจะไดดอกสชมพ ซงไมเปนไปตามกฎของเมนเดล แลวถามนกเรยนวาเปนเพราะเหตใด พรอม
ทงรวมกนสรปการผสมพนธตนบานเยนดอกสแดงกบดอกสขาวทเปนไปตามกฎของเมนเดล และตามการ
ทดลองของคารล คอรเรนสรวมกน
6) ครใหนกเรยนศกษาขอมลเกยวกบการผสมพนธตนลนมงกรพนธดอกสแดงและดอกสขาว ซงได
รน F1 ดอกสชมพ และรน F2 มอตราสวนดอกสแดง : ดอกสชมพ : ดอกสขาว เทากบ 1:2:1 แลวสรป
รวมกนวา ลกษณะสของดอกลนมงกรถกควบคมดวยยน 2 แอลลล โดยแอลลลหนงขมแอลลลทเปนคกน
ไมสมบรณ ทาใหลกมฟโนไทปไมเหมอนพอแม เกดเปนดอกสชมพขน ซงเปนการขมไมสมบรณ แลวถาม
คาถามนกเรยนวา
- รน F2 มฟโนไทปและจโนไทปเปนอยางไร ในอตราสวนเทาใด และแตกตางจากผลการทดลอง
ของเมนเดลอยางไร
(รน F2 มอตราสวนของจโนไทป RR:RR’:R’R’ เทากบ 1:2:1 และมอตราสวนของฟโนไทปเปน
ดอกสแดง:ดอกสชมพ:ดอกสขาว เทากบ 1:2:1 แตผลการทดลองของเมนเดลรน F2 ม 2 ลกษณะ คอ
ลกษณะเดน:ลกษณะดอย เทากบ 3:1)
7) ครนาเสนอ PowerPoint เรอง การขมรวมกน โดยถามคาถามนกเรยนวา หมเลอด ABO ของคน
ถายทอดมาไดอยางไร นกเรยนรวมกนอภปรายคาตอบ โดยครอธบายเกยวกบหมเลอดระบบ ABO ท
นกเรยนไดเรยนรมาแลว โดยใหศกษาการถายทอดหมเลอด AB ของลกทเกดจากพอและแมทมหมเลอด A
และ B ทเปนฮอมอไซกสโดมแนนท หรอเมอพอและแมมหมเลอด A และ B ทเปนเฮเทอโรไซกส และการ
24
ถายทอดสขนในมาทมขนสโรน ซงนกเรยนควรไดขอสรปรวมกนวา แอลลลของหมเลอดและสขนของสตว
บางชนดเปนแอลลลทแสดงลกษณะเดนไดทงค จงแสดงออกรวมกนไดทง 2 ลกษณะ
กจกรรมรวบยอด
1) ใหนกเรยนทาแบบทดสอบ Check Point 5 เพอทบทวนความรทนกเรยนไดรบจากการเรยน
โดยใหนกเรยนตอบคาถามตอไปน’
- ลกทเกดจากพอและแมทมผมหยกศกจะมฟโนไทปและจโนไทปอยางไร อตราสวนเทาใด
- ถาพอผมเหยยดตรงและแมผมหยก ลกทเกดมาจะมฟโนไทปเปนอยางไร
- เหตใดการถายทอดลกษณะเสนผมในคนจงเปนการขมไมสมบรณ
2) นกเรยนปฏบตกจกรรมท 15.2 การแกโจทยปญหา เรองการผสมพจารณาหลายลกษณะ
3) ครใหนกเรยนสงสมด เพอตรวจสอบการบนทกความรทไดจากการเรยนและการตอบคาถาม
Check Point 5 หลงเลกเรยน
9. สอและแหลงการเรยนร
ส อ
1) PowerPoint ประกอบการเรยนร เรอง การผสมเพอทดสอบ การขมไมสมบรณ และการขม
รวมกน
2) หนงสอเรยน รายวชาเพมเตม ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 4-6 ของ สสวท
แหลงการเรยนร
1) หนงสอหรอวารสารวทยาศาสตร
2) สารานกรมวทยาศาสตร
3) อนเทอรเนต
10. การวดและประเมนผล
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
25
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
สาระสาคญ
- การผสมเพอทดสอบ
- การขมไมสมบรณ
- การขมรวมกน
- สมด
- การถาม/ตอบ
- แบบทดสอบ (check
point)
-สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
- ทาแบบทดสอบ
(check point) ไดอยาง
ถกตอง
ผลการเรยนร
- อธบายและสรปการ
การศกษาพนธศาสตร
ของเมนเดล ความนาจะ
เปนและกฎการแยก กฎ
แหงการรวมกลมอยาง
อสระ และการผสมเพอ
ทดสอบ รวมทงลกษณะ
ทางพนธกรรมท
นอกเหนอกฎของเมน
เดลได (ว 1.2 ม. 6/1)
- ตงคาถามทอยบน
พนฐานของความรและ
ความเขาใจทาง
วทยาศาสตร หรอความ
สนใจ หรอจากประเดนท
เกดขนในขณะนน ท
สามารถทาการสารวจ
ตรวจสอบหรอศกษา
คนควาไดอยาง
ครอบคลมและเชอถอได
(ว 8.1 ม. 6/1)
- สมด
- การถาม/ตอบ
- แบบทดสอบ (check
point)
-สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
- ทาแบบทดสอบ
(check point) ไดอยาง
ถกตอง
คณลกษณะ
26
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
- ใฝเรยนร
- มงมนในการทางาน
- การเขาชนเรยน
- ความสนใจในการเรยน
- ความตรงตอเวลาและ
จานวนครงทเขาเรยน
- การถาม/ตอบ
- การเขาชนเรยนสาย
ไมเกน 15 นาท และ
จานวนครงทเขาเรยน
มากกวา 80%
- สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
11. บนทกหลงการสอน
ผลการสอน
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
ปญหา/อปสรรค
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
ขอเสนอแนะ/วธแกไข
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
บนทกการสงแผนจดการเรยนร
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
(………………………………………………….)
อาจารยผสอน
27
แผนการจดการเรยนร
รหสวชา ว33244 ชอรายวชา ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 6
กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ภาคเรยนท 1
ชอหนวยการเรยนร พนธศาสตร
แผนการเรยนรท 5 เรอง มลตเปลแอลลลและพอลยน เวลา 2 ชวโมง
1. มาตรฐานการเรยนร
มาตรฐาน ว 1.2 เขาใจกระบวนการและความสาคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม
ววฒนาการของสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพ การใชเทคโนโลยชวภาพทมผลกระทบตอมนษย
และสงแวดลอม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและนาความรไป
ใชประโยชน
มาตรฐาน ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร
การแกปญหา รวาปรากฎการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและ
ตรวจสอบไดภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานน ๆ เขาใจวาวทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม
และสงแวดลอมมความเกยวของสมพนธกน
2. ผลการเรยนร
1) อธบายและสรปการการศกษาพนธศาสตรของเมนเดล ความนาจะเปนและกฎการแยก กฎแหง
การรวมกลมอยางอสระ และการผสมเพอทดสอบ รวมทงลกษณะทางพนธกรรมทนอกเหนอกฎของเมนเดล
ได (ว 1.2 ม. 6/1)
2) ตงคาถามทอยบนพนฐานของความรและความเขาใจทางวทยาศาสตร หรอความสนใจ หรอ
จากประเดนทเกดขนในขณะนน ทสามารถทาการสารวจตรวจสอบหรอศกษาคนควาไดอยางครอบคลม
และเชอถอได (ว 8.1 ม. 6/1)
3. สาระสาคญ/ความคดรวบยอด
- มลตเปลแอลลล คอยนหรอแอลลลทมากกวา 2 ชนดทควบคมลกษณะใดลกษณะหนงของ
สงมชวต
- พอลยน คอ กลมของยนหลายคทควบคมลกษณะทางพนธกรรมลกษณะเดยว
4. สาระการเรยนร
ความร
28
- มลตเปลแอลลล - พอลยน
ทกษะ/กระบวนการ
1) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 2) ทกษะการคด
3) ทกษะการเรยนร 4) ทกษะการแกปญหา
5) ทกษะกระบวนการทางานกลม
5. จดประสงคการเรยนร
1) สบคนขอมล และเปรยบเทยบลกษศณะทางพนธกรรมของมลตเปลแอลลลและพอลยนได
2) นาความรไปใชในการหาโอกาสเกดลกษณะทถายทอดทางพนธกรรมทเปนสวนขยายของพนธ
ศาสตรเมนเดล
6. คณลกษณะอนพงประสงค
1) ใฝเรยนร 2) มงมนในการทางาน
7. สมรรถนะสาคญของผเรยน
1) ความสามารถในการสอสาร 2) ความสามารถในการคด
3) ความสามารถในการแกปญหา
8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร
ขนนาเขาสบทเรยน
ครทบทวนความหมายของแอลลล และแอลลลทควบคมลกษณะหมเลอด คอ IA IB และ i ท
นกเรยนไดเรยนรมาแลว โดยตงคาถามถามนกเรยนกวา ลกษณะทกลกษณะของสงมชวตมยนทควบคม
เพยง 2 แอลลลเทานนหรอไม นกเรยนรวมกนอภปรายคาตอบ โดยครยงไมเฉลยคาตอบทถกตอง
ขนจดการเรยนร
จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร ซงมขนตอนดงน
1) ครนาเสนอ PowerPoint เรอง มลตเปลแอลลล แลวใหนกเรยนสบคนขอมลการถายทอด
ลกษณะทางพนธกรรมของหมเลอดระบบ ABO วาควบคมดวยแอลลลใดบาง ซงนกเรยนควรไดขอสรป
รวมกนวา หมเลอด ABO ควบคมดวยแอลลล 3 แอลลล คอ IA IB และ i ซงอยในโลคสเดยวกนบนฮอ
โมโลกสโครโมโซมคเดยวกน แลวตงคาถามถามนกเรยนวา
- เมอแอลลลทควบคมหมเลอดมอยดวยกน 3 แอลลลจะมจโนไทปเกดขนไดกแบบ และมฟโนไทป
ทแสดงออกอยางไรบาง (หมเลอด A และ B มจโนไทป 2 แบบ คอ IAIA IAi และ IBIB IBi ตามลาดบ สวนหม
เลอด AB และ O มจโนไทปแบบเดยว คอ IAIB และ ii ตามลาดบ)
2) ครใหนกเรยนศกษาการตรวจสอบหมเลอด โดยอธบายใหนกเรยนเขาใจวา การศกษาการ
ถายทอดลกษณะทางพนธกรรมของหมเลอด สามารถใชตรวจสอบเพอยนยนเบองตนไดวาบคคลนนม
ความสมพนธเปนพอ-ลก หรอ แม-ลกกน
29
3) ครนาเสนอ PowerPoint เรอง พอลยน โดยถามคาถามนกเรยนวา ลกษณะหนง ๆ ของสงมชวต
ถกควบคมดวยยนเพยงคเดยวเสมอไปหรอไม และมลกษณะทางพนธกรรมใดบางทถกควบคมดวยยน
หลายค นกเรยนรวมกนอภปรายคาตอบ โดยครยงไมเฉลยคาตอบทถกตอง
4) ครอธบายใหนกเรยนเขาใจวา ลกษณะทางพนธกรรมทศกษาโดยเมนเดล เปนลกษณะท
สามารถสงเกตเหนความแตกตางไดชดเจน เชน ลกษณะดอกทเปนสมวงหรอสขาว ซงควบคมดวยยนเพยง
1 ค แตลกษระทางพนธกรรมบางชนดมยนทควบคมมากกวา 1 ตาแหนงขนไป เรยกวาพอลยน ซงเปนกลม
ของยนหลายคทควบคมลกษณะทางพนธกรรมลกษณะเดยว
5) ครใหนกเรยนศกษาขอมลเกยวกบการถายทอดลกษณะสของเมลดขาวสาลทเกดจากการผสม
ของพนธแทเมลดสแดงเขมกบเมลดสขาว แลวตงคาถามถามนกเรยนวา
- ลกษณะสของเมลดขาวสาลถกควบคมดวยยนกค มลกษณะใดเปนลกษณะเดนและลกษณะ
ดอย
- รน F1 มสอะไร
- รน F1 เมอผสมกนเองจะไดรน F2 ทมสของเมลดขาวสาลแตกตางกนอยางไร
นกเรยนควรไดขอสรปรวมกนวา สของเมลดขาวสาลถกควบคมดวยยน 3 ค โดยมเมลดสแดงเปน
ลกษณะเดน เมลดสขาวลกษณะเปนดอย รน F1 มสชมพ รน F2 มเมลดสแตกตางกน
6) ครใหนกเรยนสงเกตจานวนของยนเดน จโนไทปของแตละรน และการแสดงออกของยนแตละค
ซงนกเรยนควรไดขอสรปรวมกนวา รน F1 มเมลดสชมพ เนองจากจโนไทปมแอลลลเดนและแอลลลดอย
จานวนเทากน คอ 3 แอลลล (R1r1R2r2R3r3) แตเมอรน F1 ผสมกนเองจะไดรน F2 ทมฟโนไทปแตกตางกน 7
กลม ขนอยกบจานวนของแอลลลเดน แลวยกตวอยางลกษณะทางพนธกรรมอน ๆ ทเกดจากพอลยน เชน
สขนของสนข และสตาของคน ททาใหฟโนไทปแตกตางกนเลกนอยลดหลนกนตามจานวนยนเดน เปน
ลกษณะทางพนธกรรมทแปรผนอยางตอเนอง หรอลกษณะเชงปรมาณ สวนลกษณะทแตกตางกนอยาง
ชดเจน เชน การมลกยมหรอไมมลกยม เปนลกษณะทางพนธกรรมทแปรผนไมตอเนอง
กจกรรมรวบยอด
1) นกเรยนและครรวมกนอภปราย โดยใชแนวคาถามตอไปน
- การควบคมลกษณะทางพนธกรรมโดยมลตเปลแอลลลแตกตางจากการควบคมลกษณะทาง
พนธกรรมดวยพอลยนอยางไร
ลกษณะทควบคมดวยมลตเปลแอลลล ลกษณะทควบคมดวยพอลยน
1. ควบคมดวยยน 1 คในบคคลหนง
2. ควบคมดวยยนหลายแอลลลในตาแหนงเดยวกน
1. ควบคมดวยยนหลายค
2. ควบคมดวยยนหลายตาแหนงของฮอโมโลกส
30
บนฮอมอโลกสโครโมโซม
3. ลกษณะทแสดงออกมความแตกตางกนอยาง
เดนชด เปนการแปรผนแบบไมตอเนอง
4. สงแวดลอมมอธพลตอการแสดงออกนอยมาก
หรอไมมเลย
5. เปนลกษณะเชงคณภาพ
โครโมโซมตางคกน
3. ลกษณะทแสดงออกลดหลนกน เปนการแปรผน
แบบตอเนอง
4. สงแวดลอมมผลตอการแสดงออกของลกษณะ
5. เปนลกษณะเชงปรมาณ
2) ครใหนกเรยนสงสมด เพอตรวจสอบการบนทกความรทไดจากการเรยน
9. สอและแหลงการเรยนร
ส อ
1) PowerPoint ประกอบการเรยนร เรอง มลตเปลแอลลลและพอลยน
2) หนงสอเรยน รายวชาเพมเตม ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 4-6 ของ สสวท
แหลงการเรยนร
1) หนงสอหรอวารสารวทยาศาสตร 2) สารานกรมวทยาศาสตร 3) อนเทอรเนต
10. การวดและประเมนผล
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
สาระสาคญ
- มลตเปลแอลลล
- พอลยน
- สมด
- การถาม/ตอบ
-สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
ผลการเรยนร
- อธบายและสรปการ
การศกษาพนธศาสตร
ของเมนเดล ความนาจะ
เปนและกฎการแยก กฎ
แหงการรวมกลมอยาง
อสระ และการผสมเพอ
ทดสอบ รวมทงลกษณะ
ทางพนธกรรมท
นอกเหนอกฎของเมน
เดลได (ว 1.2 ม. 6/1)
- ตงคาถามทอยบน
พนฐานของความรและ
- สมด
- การถาม/ตอบ
- สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
31
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
ความเขาใจทาง
วทยาศาสตร หรอความ
สนใจ หรอจากประเดนท
เกดขนในขณะนน ท
สามารถทาการสารวจ
ตรวจสอบหรอศกษา
คนควาไดอยาง
ครอบคลมและเชอถอได
(ว 8.1 ม. 6/1)
คณลกษณะ
- ใฝเรยนร
- มงมนในการทางาน
- การเขาชนเรยน
- ความสนใจในการเรยน
- ความตรงตอเวลาและ
จานวนครงทเขาเรยน
- การถาม/ตอบ
- การเขาชนเรยนสาย
ไมเกน 15 นาท และ
จานวนครงทเขาเรยน
มากกวา 80%
- สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
11. บนทกหลงการสอน
ผลการสอน
………………………………………………………………………………………………………………
ปญหา/อปสรรค
………………………………………………………………………………………………………………
ขอเสนอแนะ/วธแกไข
………………………………………………………………………………………………………………
บนทกการสงแผนจดการเรยนร
………………………………………………………………………………………………………………
(………………………………………………….)
อาจารยผสอน
32
แผนการจดการเรยนร
รหสวชา ว33244 ชอรายวชา ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 6
กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ภาคเรยนท 1
ชอหนวยการเรยนร พนธศาสตร
แผนการเรยนรท 6 เรอง ยนบนโครโมโซมเพศและยนบนโครโมโซมเดยวกน เวลา 2 ชวโมง
1. มาตรฐานการเรยนร
มาตรฐาน ว 1.2 เขาใจกระบวนการและความสาคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม
ววฒนาการของสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพ การใชเทคโนโลยชวภาพทมผลกระทบตอมนษย
และสงแวดลอม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและนาความรไป
ใชประโยชน
มาตรฐาน ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร
การแกปญหา รวาปรากฎการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและ
ตรวจสอบไดภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานน ๆ เขาใจวาวทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม
และสงแวดลอมมความเกยวของสมพนธกน
2. ผลการเรยนร
1) อธบายและสรปการการศกษาพนธศาสตรของเมนเดล ความนาจะเปนและกฎการแยก กฎแหง
การรวมกลมอยางอสระ และการผสมเพอทดสอบ รวมทงลกษณะทางพนธกรรมทนอกเหนอกฎของเมนเดล
ได (ว 1.2 ม. 6/1)
2) ตงคาถามทอยบนพนฐานของความรและความเขาใจทางวทยาศาสตร หรอความสนใจ หรอ
จากประเดนทเกดขนในขณะนน ทสามารถทาการสารวจตรวจสอบหรอศกษาคนควาไดอยางครอบคลม
และเชอถอได (ว 8.1 ม. 6/1)
3. สาระสาคญ/ความคดรวบยอด
- การถายทอดยนบนโครโมโซมเพศ เรยกวา ยนทเกยวเนองกบเพศ ถายนมตาแหนงบนโครโมโซม
X เรยกวายนทเกยวเนองกบ X (X-linked gene) ถายนมตาแหนงบนโครโมโซม Y เรยกวา ยนทเกยวเนอง
กบ Y (Y-linked gene)
- ยนบนโครโมโซมเดยวกนจะถายทอดไปดวยกน แตการเกดครอสซงโอเวอร (crossing over) ทม
การแลกเปลยนชนสวนของโครมาทดจะทาใหยนบนโครโมโซมเดยวกนทเคยถายทอดไปดวยกนแยกออก
จากกนและเกดการรวมใหมของยน (genetic recombination) ไปปรากฏในเซลลสบพนธเดยวกนได เมอ
เกดการผสมพนธจงเกดลกษณะทมความผนแปร
33
4. สาระการเรยนร
ความร
- ยนบนโครโมโซมเพศ - ยนบนโครโมโซมเดยวกน
ทกษะ/กระบวนการ
1) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 2) ทกษะการคด
3) ทกษะการเรยนร 4) ทกษะการแกปญหา
5) ทกษะกระบวนการทางานกลม
5. จดประสงคการเรยนร
1) สบคนขอมล วเคราะห อภปราย และสรปการถายทอดยนบนโครโมโซมเพศและทอยบน
โครโมโซมเดยวกน
2) ยกตวอยางและเขยนจโนไทปของยนบนออโตโซมและยนบนโครโมโซมเพศได
3) นาความรไปใชในการหาโอกาสเกดลกษณะทถายทอดทางพนธกรรมทเปนสวนขยายของพนธ
ศาสตรเมนเดล
6. คณลกษณะอนพงประสงค
1) ใฝเรยนร 2) มงมนในการทางาน
7. สมรรถนะสาคญของผเรยน
1) ความสามารถในการสอสาร 2) ความสามารถในการคด
3) ความสามารถในการแกปญหา
8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร
ขนนาเขาสบทเรยน
ครทบทวนความรเดมของนกเรยนเกยวกบโครโมโซมของมนษย เกยวกบออโตโซมและโครโมโซม
เพศ โดยนกเรยนควรไดขอสรปรวมกนวา โครโมโซมในเพศหญงเปน 44+XX สวนโครโมโซมในเพศชายเปน
44+XY
ขนจดการเรยนร
จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร ซงมขนตอนดงน
1) ครนาเสนอ PowerPoint เรอง ยนบนโครโมโซมเพศ แลวอธบายใหนกเรยนเขาใจวาลกษณะทาง
พนธกรรมของคนจะถกควบคมดวยยนทมตาแหนงอยบนออโตโซมและโครโมโซมเพศ โดยยนทอยบนออโต
โซมสวนใหญมการถายทอดยนทเปนไปตามกฎของเมนเดล เชน ลกษณะผวเผอก มะเรงในเรตนา
และธาลสซเมย แตมบางลกษณะทไมเปนไปตามกฎของเมนเดล เชน หมเลอด ABO สผว และสตา
34
2) ครใหนกเรยนศกษาโครโมโซมของแมลงหวจากการทดลองของ โทมส ฮนท มอรแกน แลวตง
คาถามถามนกเรยนวา
- แมลงหวเพศเมยและเพศผมโครโมโซมอยางไร (แมลงหวเพศเมยและเพศผมจานวนโครโมโซม 8
แทงเทากน ตางกนทโครโมโซมเพศ โดยเพศเมยจะมโครโมโซม 6+XX สวนเพศผมโครโมโซม 6+XY)
3) ครใหนกเรยนศกษาการผสมพนธแมลงหวเพศเมยตาสแดงกบแมลงหวเพศผตาสขาวของมอร
แกน โดยนกเรยนควรไดขอสรปรวมกนวา
- ในธรรมชาตแมลงหวเพศผและเพศเมยจะมตาสแดง เมอผสมแมลงหวหลายชวรนจะพบแมลงหว
เพศผบางตวตาสขาว
- เมอผสมแมลงหวเพศเมยตาสแดงกบแมลงหวเพศผตาสขาว ไดลกรน F1 ทกตวมตาสแดง
- รน F2 เพศเมยทกตวมตาสแดง และเพศผตาสแดง:เพศผตาสขาว เทากบ 1:1
4) ครใหนกเรยนศกษาการผสมพนธแมลงหวตามแนวคดของมอรแกน ซงนกเรยนควรสรปไดวา
ยนดอยบนโครโมโซม X มโอกาสแสดงออกไดในเพศผมากกวาเพศเมย เนองจากเพศผมโครโมโซม X 1
แทง แมลงหวทไดรบโครโมโซม X ซงมยนดอยมาจากแมจงแสดงผลทนท สวนเพศเมยจะตองไดรบ
โครโมโซม X ทมยนดอยมาจากพอและแมจงจะแสดงลกษณะได
5) ครอธบายเพมเตมใหนกเรยนเขาใจวา การถายทอดยนบนโครโมโซมเพศ เรยกวา ยนท
เกยวเนองกบเพศ ถายนมตาแหนงบนโครโมโซม X เรยกวายนทเกยวเนองกบ X (X-linked gene) ถายนม
ตาแหนงบนโครโมโซม Y เรยกวา ยนทเกยวเนองกบ Y (Y-linked gene) แลวใหนกเรยนศกษาการถายทอด
ลกษณะตาบอดส แลวตงคาถามดงน
- ชายคนท 1 และคนท 4 ในรนท 3 ไดรบการถายทอดยนตาบอดสมาไดอยางไร (ชายคนท 1 ไดรบ
ยนตาบอดสมาจากแมหมายเลข 1 รนท 2 และชายคนท 4 ไดรบยนตาบอดสมาจากแมหมายเลข 2 รนท
2 ซงแมหมายเลข 1 และ 2 จะเปนพาหะ โดยไดรบยนตาบอดสมาจากพอรนท 1)
- ลกษณะตาบอดสสวนใหญปรากฎในเพศใด และลกสาวจะมโอกาสเปนตาบอดสไดเมอพอและ
แมมจโนไทปอยางไร (ลกษณะตาบอดสสวนใหญพบในเพศชาย ลกสาวมโอกาสตาบอดสได เมอพอมจโน
ไทป XcY และแมมจโนไทปเปน XCXc หรอ XcXc)
6) ครนาเสนอ PowerPoint เรอง ยนบนโครโมโซมเดยวกน โดยตงคาถามถามนกเรยนวา ถายนอย
บนโครโมดซมเดยวกน เมอมการถายทอดยนไปสเซลลสบพนธ ยนเหลานนจะถกถายทอดไปดวยกนหรอไม
นกเรยนรวมกนอภปรายคาตอบ โดยควรไดขอสรปรวมกนวา ยนเหลานจะถกถายทอดไปดวยกนได แลวคร
ใหความรเกยวกบลงคเกจ (linkage) วาการทยน 2 โลคสหรอมากกวา 2 โลคสมการถายทอดไปดวยกน
พรอม ๆ กน ยนเหลานนเรยกวา ลงคเกจ
35
7) ครใหนกเรยนสบคนขอมลและศกษาการผสมพนธของแมลงหวลกษณะตวสนาตาลปกตรงท
เปนเฮเทอโรไซกสกบลกษระตวสนาตาลปกโคง โดยรวมกนอภปรายในประเดนตอไปน
- แมลงหวตวสนาตาลปกตรงในรนพอแมทเปนเฮเทอโรไซกสสรางเซลลสบพนธไดกชนด อะไรบาง
- รน F1 มอตราสวนของฟโนไทปเปนเทาใด
- การถายทอดยนทควบคมลกษณะสตวและปกของแมลงหวเปนไปตามกฎแหงการรวมกลมอยาง
อสระของเมนเดลหรอไม อยางไร
นกเรยนควรไดขอสรปรวมกนวา เมอผสมพนธแมลงหวตวสนาตาลปกตรงทมจโนไทปเปนเฮเทอโร
ไซกสในรนพอแม จะสรางเซลลสบพนธได 2 แบบ คอ BVg และ bvg เมอผสมกบแมลงหวตวสดาปกโคง
ซงสรางเซลลสบพนธไดแบบเดยว คอ bvg จะไดรน F1 ทมฟโนไทป 2 แบบ คอ ตวสนาตาลปกตรงและตวส
ดาปกโคงในอตราสวน 1:1 ซงไมเปนไปตามกฎการถายทอดยนของเมนเดล ทตองไดฟโนไทป 4 ลกษณะ
อตรสวนเปน 9:3:3:1 แสดงวาตองมยนควบคมสตวและยนควบคมลกษณะปกอยบนโครโมโซมเดยวกน
เมอมการถายทอดแอลลลของยนทงสองทอยบนโครโมโซมเดยวกนจะปรากฎในเซลลสบพนธเดยวกน
8) ครใหนกเรยนศกษาการเกดครอสซงโอเวอร ซงนกเรยนควรสรปรวมกนไดวา ยนบนโครโมโซม
เดยวกนจะถายทอดไปดวยกน แตการเกดครอสซงโอเวอร (crossing over) ทมการแลกเปลยนชนสวนของ
โครมาทดจะทาใหยนบนโครโมโซมเดยวกนทเคยถายทอดไปดวยกนแยกออกจากกนและเกดการรวมใหม
ของยน (genetic recombination) ไปปรากฏในเซลลสบพนธเดยวกนได เมอเกดการผสมพนธจงเกด
ลกษณะทมความผนแปร ซงมความสาคญตอววฒนาการ
กจกรรมรวบยอด
1) นกเรยนและครรวมกนอภปราย โดยใชแนวคาถามตอไปน
- หญงคนหนงเปนโรคตาบอดส เมอแตงงานกบชายตาปกต ลกชายจะเปนโรคตาบอดสหรอไม
และลกสาวจะเปนโรคตาบอดสหรอเปนพาหะ (ลกชายจะเปนโรคตาบอดส เพราะไดรบยนทควบคมโรคตา
บอดสมาจากแม สวนลกสาวจะเปนพาหะของโรค เพราะไดรบยนตาบอดสมาจากแมและไดรบยนตาปกต
มาจากพอ)
2) ครใหนกเรยนสงสมด เพอตรวจสอบการบนทกความรทไดจากการเรยน หลงเลกเรยน
9. สอและแหลงการเรยนร
ส อ
1) PowerPoint ประกอบการเรยนร เรอง ยนบนโครโมโซมเพศและยนบนโครโมโซมเดยวกน
2) หนงสอเรยน รายวชาเพมเตม ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 4-6 ของ สสวท
แหลงการเรยนร
1) หนงสอหรอวารสารวทยาศาสตร 2) สารานกรมวทยาศาสตร
3) อนเทอรเนต
36
10. การวดและประเมนผล
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
สาระสาคญ
- ยนบนโครโมโซมเพศ
- ยนบนโครโมโซม
เดยวกน
- สมด
- การถาม/ตอบ
-สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
ผลการเรยนร
- อธบายและสรปการ
การศกษาพนธศาสตร
ของเมนเดล ความนาจะ
เปนและกฎการแยก กฎ
แหงการรวมกลมอยาง
อสระ และการผสมเพอ
ทดสอบ รวมทงลกษณะ
ทางพนธกรรมท
นอกเหนอกฎของเมน
เดลได (ว 1.2 ม. 6/1)
- ตงคาถามทอยบน
พนฐานของความรและ
ความเขาใจทาง
วทยาศาสตร หรอความ
สนใจ หรอจากประเดนท
เกดขนในขณะนน ท
สามารถทาการสารวจ
ตรวจสอบหรอศกษา
คนควาไดอยาง
ครอบคลมและเชอถอได
(ว 8.1 ม. 6/1)
- สมด
- การถาม/ตอบ
-สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
คณลกษณะ
- ใฝเรยนร
- การเขาชนเรยน
- ความตรงตอเวลาและ
- การเขาชนเรยนสาย
37
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
- มงมนในการทางาน
- ความสนใจในการเรยน
จานวนครงทเขาเรยน
- การถาม/ตอบ
ไมเกน 15 นาท และ
จานวนครงทเขาเรยน
มากกวา 80%
- สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
11. บนทกหลงการสอน
ผลการสอน
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
ปญหา/อปสรรค
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
ขอเสนอแนะ/วธแกไข
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
บนทกการสงแผนจดการเรยนร
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
(………………………………………………….)
อาจารยผสอน
38
แผนการจดการเรยนร
รหสวชา ว33244 ชอรายวชา ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 6
กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ภาคเรยนท 1
ชอหนวยการเรยนร พนธศาสตร
แผนการเรยนรท 7 เรอง ลกษณะทอยภายใตอทธพลของเพศและลกษณะทปรากฎจาเพาะเพศ
เวลา 2 ชวโมง
1. มาตรฐานการเรยนร
มาตรฐาน ว 1.2 เขาใจกระบวนการและความสาคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม
ววฒนาการของสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพ การใชเทคโนโลยชวภาพทมผลกระทบตอมนษย
และสงแวดลอม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและนาความรไป
ใชประโยชน
มาตรฐาน ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร
การแกปญหา รวาปรากฎการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและ
ตรวจสอบไดภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานน ๆ เขาใจวาวทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม
และสงแวดลอมมความเกยวของสมพนธกน
2. ผลการเรยนร
1) อธบายและสรปการการศกษาพนธศาสตรของเมนเดล ความนาจะเปนและกฎการแยก กฎแหง
การรวมกลมอยางอสระ และการผสมเพอทดสอบ รวมทงลกษณะทางพนธกรรมทนอกเหนอกฎของเมนเดล
ได (ว 1.2 ม. 6/1)
2) ตงคาถามทอยบนพนฐานของความรและความเขาใจทางวทยาศาสตร หรอความสนใจ หรอ
จากประเดนทเกดขนในขณะนน ทสามารถทาการสารวจตรวจสอบหรอศกษาคนควาไดอยางครอบคลม
และเชอถอได (ว 8.1 ม. 6/1)
3. สาระสาคญ/ความคดรวบยอด
- ลกษณะทอยภายใตอทธพลของเพศ คอ ลกษณะทควบคมโดยยนบนออโตโซม แตการแสดง
ลกษณะของแอลลลขนอยกบเพศ
- ลกษณะทปรากฎจาเพาะเพศ คอ ลกษณะทควบคมโดยยนบนออโตโซม แตถกฮอรโมนเพศให
แสดงออกในเพศใดเพศหนงเทานน
4. สาระการเรยนร
ความร
39
- ลกษณะทอยภายใตอทธพลของเพศ - ลกษณะทปรากฎจาเพาะเพศ
ทกษะ/กระบวนการ
1) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 2) ทกษะการคด 3) ทกษะการเรยนร
4) ทกษะการแกปญหา 5) ทกษะกระบวนการทางานกลม
5. จดประสงคการเรยนร
1) สบคนขอมล อภปราย อธบายและเปรยบเทยบการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมทอยภายใต
อทธพลของเพศ และลกษณะทางพนธกรรมทปรากฏจาเพาะเพศได
2) นาความรไปใชในการหาโอกาสเกดลกษณะทถายทอดทางพนธกรรมทเปนสวนขยายของพนธ
ศาสตรเมนเดล
6. คณลกษณะอนพงประสงค
1) ใฝเรยนร 2) มงมนในการทางาน
7. สมรรถนะสาคญของผเรยน
1) ความสามารถในการสอสาร 2) ความสามารถในการคด
3) ความสามารถในการแกปญหา
8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร
ขนนาเขาสบทเรยน
ครและนกเรยนรวมกนทบทวนความรเกยงกบ ลกษณะทางพนธกรรมทควบคมดวยยนบน
โครโมโซมเพศทนกเรยนไดเรยนรมาแลว
ขนจดการเรยนร
จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร ซงมขนตอนดงน
1) ครตงคาถามถามนกเรยนวา
- ลกษณะบางลกษณะในคนทสมพนธกบเพศจาเปนตองถกควบคมดวยยนทอยทโครโมโซมเพศ
หรอไม (ลกษณะทแตกตางกนระหวางเพศชายกบชเพศหญง ไมจาเปนตองควบคมดวยยนบนโครโมโซม
เพศเพยงอยางเดยว ลกษณะบางอยางถกควบคมดวยยนบนออโตโซมได แตอยภายใตอทธพลของเพศ ทา
ใหลกษณะดงกลาวนพบไดในเพศหนงมากกวาอกเพศหนง)
2) ครนาเสนอ PowerPoint เรอง ลกษณะทอยภายใตอทธพลของเพศ โดยใหนกเรยนศกษาจโน
ไทปและฟโนไทปของยนทควบคมลกษณะศรษะลานในเพศชายและเพศหญง โดยเนนใหนกเรยนเหนวา
ลกษณะศรษะลาน ควบคมดวยยนเดนบนออโตโซม แตมการแสดงออกสมพนธกบเพศ ซงขนอยกบอทธพล
ของฮอรโมนเพศชาย ไมเกยวกบการถายทอดยนบนโครโมโซมเพศ
40
3) ครนาเสนอ PowerPoint เรอง ลกษณะทปรากฏจาเพาะเพศ โดยใหนกเรยนศกษาจโนไทป
และฟโนไทปของไกเพศผและเพศเมย แลวรวมกนอภปรายถงลกษณะขนหางของไกทควบคมดวยยนทมจ
โนไทปแบบเดยวกน แตแสดงออกแตกตางกนในเพศผและเพศเมย คอ จโนไทป hh ทาใหเปนขนแบบ
เฮนในไกเพศเมย แตในไกเพศผจะเปนขนแบบคอก แลวถามคาถามนกเรยน ดงน
- นกเรยนจะสรปไดอยางไรเกยวกบการแสดงออกของยนทควบคมลกษณะขนหางในไก (ลกษณะ
ขนแบบคอกในไกถกจากดใหแสดงออกเฉพาะไกเพศผ)
- ในการผสมพนธไกเพศเมยขนแบบเฮนกบไกเพศผขนแบบคอก ลกไกทงเพศผและเพศเมยทเกด
มามลกษณะขนแบบเฮนทกตว จงหาจโนไทปของพอแมคน (แมและพอมจโนไทป เปน HH และ hh
ตามลาดบ)
กจกรรมรวบยอด
1) นกเรยนและครรวมกนอภปราย โดยใชแนวคาถามตอไปน
- ลกษณะทอยภายใตอทธพลของเพศ คออะไร ยกตวอยางประกอบ (ลกษณะทควบคมโดยยนบน
ออโตโซม แตการแสดงลกษณะของแอลลลขนอยกบเพศ เชน ลกษณะศรษะลานในเพศชายและเพศหญง)
- ในการศกษาการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมของมนษยทาไดยากกวาในพช จงหาวาเปน
เพราะเหตใด (เพราะมนษยมชวงชวตแตละชวงรนยาวนาน และจานวนของลกหลานทเกดขนมจานวนไม
มากพอ ทาใหการควบคมการทดลองเปนไปไดยาก ทาใหการทานายการเปลยนแปลงของลกษณะตางๆ ท
เกดขนไดไมด)
2) ใหนกเรยนทาแบบทดสอบ Check Point 6 เพอทบทวนความรทนกเรยนไดรบจากการเรยน
โดยใหนกเรยนตอบคาถามตอไปน
โรคกระดกออน
- ถาแมเปนโรคกระดกออน ลกสาวและลกชายจะมโอกาสเปนโรคกระดกออนหรอไม
- ถาพอเปนโรคกระดกออน ลกสาวและลกชายจะมโอกาสเปนโรคกระดกออนหรอไม
- โรคกระดกออนถกควบคมดวยยนบนโครโมโซมใด
6) ครใหนกเรยนสงสมด เพอตรวจสอบการบนทกความรทไดจากการเรยนและการตอบคาถาม
Check Point 6 หลงเลกเรยน
9. สอและแหลงการเรยนร
41
ส อ
1) PowerPoint ประกอบการเรยนร เรอง ลกษณะทอยภายใตอทธพลของเพศและลกษณะท
ปรากฏจาเพาะเพศ
2) หนงสอเรยน รายวชาเพมเตม ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 4-6 ของ สสวท
แหลงการเรยนร
1) หนงสอหรอวารสารวทยาศาสตร 2) สารานกรมวทยาศาสตร 3) อนเทอรเนต
10. การวดและประเมนผล
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
สาระสาคญ
- ลกษณะทอยภายใต
อทธพลของเพศ
- ลกษณะทปรากฎ
จาเพาะเพศ
- สมด
- การถาม/ตอบ
- แบบทดสอบ (check
point)
-สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
- ทาแบบทดสอบ
(check point) ไดอยาง
ถกตอง
ผลการเรยนร
- อธบายและสรปการ
การศกษาพนธศาสตร
ของเมนเดล ความนาจะ
เปนและกฎการแยก กฎ
แหงการรวมกลมอยาง
อสระ และการผสมเพอ
ทดสอบ รวมทงลกษณะ
ทางพนธกรรมท
นอกเหนอกฎของเมน
เดลได (ว 1.2 ม. 6/1)
-ตงคาถามทอยบน
พนฐานของความรและ
ความเขาใจทาง
วทยาศาสตร หรอความ
สนใจ หรอจากประเดนท
เกดขนในขณะนน ท
- สมด
- การถาม/ตอบ
- แบบทดสอบ (check
point)
-สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
- ทาแบบทดสอบ
(check point) ไดอยาง
ถกตอง
42
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
สามารถทาการสารวจ
ตรวจสอบหรอศกษา
คนควาไดอยาง
ครอบคลมและเชอถอได
(ว 8.1 ม. 6/1)
คณลกษณะ
- ใฝเรยนร
- มงมนในการทางาน
- การเขาชนเรยน
- ความสนใจในการเรยน
- ความตรงตอเวลาและ
จานวนครงทเขาเรยน
- การถาม/ตอบ
- การเขาชนเรยนสาย
ไมเกน 15 นาท และ
จานวนครงทเขาเรยน
มากกวา 80%
- สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
11. บนทกหลงการสอน
ผลการสอน
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
ปญหา/อปสรรค
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
ขอเสนอแนะ/วธแกไข
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
บนทกการสงแผนจดการเรยนร
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
(………………………………………………….)
อาจารยผสอน
43
แผนการจดการเรยนร
รหสวชา ว33244 ชอรายวชา ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 6
กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ภาคเรยนท 1
ชอหนวยการเรยนร ยนและโครโมโซม
แผนการเรยนรท 8 เรอง การถายทอดยนและโครโมโซม เวลา 2 ชวโมง
1. มาตรฐานการเรยนร
มาตรฐาน ว 1.2 เขาใจกระบวนการและความสาคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม
ววฒนาการของสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพ การใชเทคโนโลยชวภาพทมผลกระทบตอมนษย
และสงแวดลอม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและนาความรไป
ใชประโยชน
มาตรฐาน ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร
การแกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและ
ตรวจสอบไดภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานน ๆ เขาใจวาวทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม
และสงแวดลอมมความเกยวของสมพนธกน
2. ผลการเรยนร
1) อธบายและสรปการถายทอดยนและโครโมโซม การคนพบสารพนธกรรม โครโมโซม
องคประกอบทางเคมของดเอนเอ และโครงสรางของดเอนเอ สมบตของสารพนธกรรม รวมทงมวเทชนได
(ว 1.2 ม. 6/2)
2) ตงคาถามทอยบนพนฐานของความรและความเขาใจทางวทยาศาสตร หรอความสนใจ หรอ
จากประเดนทเกดขนในขณะนน ทสามารถทาการสารวจตรวจสอบหรอศกษาคนควาไดอยางครอบคลม
และเชอถอได (ว 8.1 ม. 6/1)
3. สาระสาคญ/ความคดรวบยอด
ยนจากพอและแมจะสงผานมายงลกดวยกระบวนการปฏสนธ โดยโครโมโซมทเปนทอยของยนนน
จะมการแบงเซลล 2 แบบ คอ การแบงเซลลแบบไมโทซส และการแบงเซลลแบบไมโอซส
4. สาระการเรยนร
ความร
การถายทอดยนและโครโมโซม
ทกษะ/กระบวนการ
1) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 2) ทกษะการคด 3) ทกษะการเรยนร
44
4) ทกษะการแกปญหา 5) ทกษะกระบวนการทางานกลม
5. จดประสงคการเรยนร
1) สบคนขอมล อภปราย และอธบายการถายทอดยนและโครโมโซมได
2) อธบายและสรปไดวายนอยบนโครโมโซม
6. คณลกษณะอนพงประสงค
1) ใฝเรยนร 2) มงมนในการทางาน
7. สมรรถนะสาคญของผเรยน
1) ความสามารถในการสอสาร 2) ความสามารถในการคด
3) ความสามารถในการแกปญหา
8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร
ขนนาเขาสบทเรยน
1) ครนาเสนอ PowerPoint ใหนกเรยนดรปโครโมโซม แลวตงคาถามถามนกเรยน ดงน
- สงมชวตแตละชนดทมลกษณะแตกตางกน จะมโครงสรางและจานวนโครโมโซมแตกตางกน
หรอไม
- ยนและโครโมโซมเกยวของกนอยางไร จงมบทบาทตอการถายทอดลกษณะของสงมชวตได และ
ถาโครงสรางของโครโมโซมเปลยนแปลงไป จะมผลตอสงมชวตหรอไม อยางไร
2) ครใหนกเรยนรวมกนอภปรายคาตอบ โดยครยงไมเฉลยคาตอบทถกตอง แลวชแจงใหนกเรยน
ฟงวาความคดของนกเรยนจะถกตองหรอไม นกเรยนสามารถเรยนรไดจากเรองยนและโครโมโซม
ขนจดการเรยนร
จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร ซงมขนตอนดงน
1) ครนาเสนอ PowerPoint ใหนกเรยนดรปการปฏสนธระหวางสเปรมกบเซลลไขไดเปนไซโกต
แลวเจรญตอไปเปนเอมบรโอ ครอธบายใหนกเรยนเขาใจวา นกวทยาศาสตรไดทาการศกษาพบวาเซลลซง
เปนหนวยพนฐานทสาคญของสงมชวตประกอบดวยองคประกอบทสาคญ คอ นวเคลยส เมอใชกลอง
จลทรรศนสองดภายในนวเคลยสทยอมสแลวจะเหนโครงสรางทมลกษณะเปนเสนใยเลก ๆ ขดพนกน
เรยกวา โครโมโซม ซงเปนโครงสรางททาหนาทถายทอดลกษณะทางพนธกรรม เมอทาการศกษาการ
เปลยนแปลงของโครโมโซมจะพบวามการแบงเซลล 2 แบบ คอ การแบงเซลลแบบไมโทซส และการแบง
เซลลแบบไมโอซส ซงจะเหนโครโมโซมชดเจนมากในระยะเมทาเฟส
2) ครนาเสนอ PowerPoint รปการแบงเซลลแบบไมโทซส และรปการแบงเซลลแบบไมโอซส แลว
อธบายใหนกเรยนเขาใจวา การแบงเซลลแบบไมโทซสเปนการแบงเซลลเดมออกเปนเซลลใหม 2 เซลล โดย
เซลลใหมทไดจะมลกษณะทางพนธกรรมเหมอนเดมทกประการ และมจานวนโครโมโซมเทากบเซลลเรมตน
45
ทเรยกวา ดพลอยด (diploid) สวนการแบงเซลลแบบไมโอซส เปนการแบงเซลลททาใหไดเซลลใหมแตละ
เซลลมจานวนโครโมโซมลดลงครงหนงของเซลลเรมตน เรยกวา แฮพพลอยด (haploid)
3) ครตงคาถามถามนกเรยนวา “นกเรยนคดวามหลกฐานอะไรทยนยนไดวา ยนอยบนโครโมโซม”
นกเรยนรวมกนตอบคาถาม โดยไดขอสรปรวมกนวา การถายทอดลกษณะทางพนธกรรม 7 ลกษณะท
เมนเดลไดศกษาไปนน ทาใหรวาลกษณะดงกลาวนมยนทควบคมซงสามารถถายทอดไปยงรนตอไปได
และจากความรเรองการแบงเซลลทไดศกษามาแลว ทาใหทราบวาในการแบงเซลลแบบไมโอซสเพอสราง
เซลลสบพนธทไดเซลลไขกบสเปรมนน สารพนธกรรมจากพอและแมจะถายทอดมายงลกไดจากการ
ปฏสนธระหวางเซลลไขกบสเปรม ซงสารพนธกรรมนนกคอ ยนบนโครโมโซมนนเอง
4) ใหนกเรยนศกษาทฤษฎโครโมโซมในการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมของวอลเตอรซตตนใน
หนงสอเรยน ซงซตตนไดนาเสนอไว จนไดขอสรปรวมกนวา ยนอยบนโครโมโซม
กจกรรมรวบยอด
1) ใหนกเรยนทาแบบทดสอบ Check Point 7 เพอทบทวนความรทนกเรยนไดรบจากการเรยน
โดยใหนกเรยนตอบคาถามตอไปน
- การแบงเซลลแบบไมโทซสและแบบไมโอซสระยะใดททาใหมองเหนโครโมโซมชดเจนทสด
- หลกฐานอะไรบางทยนยนวายนอยบนโครโมโซม (อธบายโดยใชความรเกยวกบการถายทอด
ลกษณะทางพนธกรรมของเมนเดล)
- ยน DNA โครโมโซม และลกษณะทางพนธกรรมของสงมชวตมความเกยวของกนอยางไร
2) ครใหนกเรยนสงสมด เพอตรวจสอบการบนทกความรทไดจากการเรยนและการตอบคาถาม
Check Point 7 หลงเลกเรยน
9. สอและแหลงการเรยนร
ส อ
1) PowerPoint ประกอบการเรยนร เรอง การถายทอดยนและโครโมโซม
2) หนงสอเรยน รายวชาเพมเตม ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 4-6 ของ สสวท
แหลงการเรยนร
1) หนงสอหรอวารสารวทยาศาสตร 2) สารานกรมวทยาศาสตร 3) อนเทอรเนต
46
10. การวดและประเมนผล
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
สาระสาคญ
- การถายทอดยนและ
โครโมโซม
- สมด
- การถาม/ตอบ
- แบบทดสอบ (check
point)
-สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
- ทาแบบทดสอบ
(check point) ไดอยาง
ถกตอง
ผลการเรยนร
- อธบายและสรปการ
ถายทอดยนและ
โครโมโซม การคนพบ
สารพนธกรรม
โครโมโซมองคประกอบ
ทางเคมของดเอนเอ
และโครงสรางของดเอน
เอ สมบตของสาร
พนธกรรม รวมทง
มวเทชนได
(ว 1.2 ม. 6/2)
- ตงคาถามทอยบน
พนฐานของความรและ
ความเขาใจทาง
วทยาศาสตร หรอความ
สนใจ หรอจากประเดนท
เกดขนในขณะนน ท
สามารถทาการสารวจ
ตรวจสอบหรอศกษา
คนควาไดอยาง
ครอบคลมและเชอถอได
- สมด
- การถาม/ตอบ
- แบบทดสอบ (check
point)
-สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
- ทาแบบทดสอบ
(check point) ไดอยาง
ถกตอง
47
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
(ว 8.1 ม. 6/1)
คณลกษณะ
- ใฝเรยนร
- มงมนในการทางาน
- การเขาชนเรยน
- ความสนใจในการเรยน
- ความตรงตอเวลาและ
จานวนครงทเขาเรยน
- การถาม/ตอบ
- การเขาชนเรยนสาย
ไมเกน 15 นาท และ
จานวนครงทเขาเรยน
มากกวา 80%
- สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
11. บนทกหลงการสอน
ผลการสอน
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
ปญหา/อปสรรค
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
ขอเสนอแนะ/วธแกไข
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
บนทกการสงแผนจดการเรยนร
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
(………………………………………………….)
อาจารยผสอน
48
แผนการจดการเรยนร
รหสวชา ว33244 ชอรายวชา ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 6
กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ภาคเรยนท 1
ชอหนวยการเรยนร ยนและโครโมโซม
แผนการเรยนรท 9 เรอง การคนพบสารพนธกรรม เวลา 2 ชวโมง
1. มาตรฐานการเรยนร
มาตรฐาน ว 1.2 เขาใจกระบวนการและความสาคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม
ววฒนาการของสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพ การใชเทคโนโลยชวภาพทมผลกระทบตอมนษย
และสงแวดลอม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและนาความรไป
ใชประโยชน
มาตรฐาน ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร
การแกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและ
ตรวจสอบไดภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานน ๆ เขาใจวาวทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม
และสงแวดลอมมความเกยวของสมพนธกน
2. ผลการเรยนร
1) อธบายและสรปการถายทอดยนและโครโมโซม การคนพบสารพนธกรรม โครโมโซม
องคประกอบทางเคมของดเอนเอ และโครงสรางของดเอนเอ สมบตของสารพนธกรรม รวมทงมวเทชนได
(ว 1.2 ม. 6/2)
2) ตงคาถามทอยบนพนฐานของความรและความเขาใจทางวทยาศาสตร หรอความสนใจ หรอ
จากประเดนทเกดขนในขณะนน ทสามารถทาการสารวจตรวจสอบหรอศกษาคนควาไดอยางครอบคลม
และเชอถอได (ว 8.1 ม. 6/1)
3. สาระสาคญ/ความคดรวบยอด
นกวทยาศาสตรในสมยตาง ๆ ไดทาการศกษาพบวา DNA เปนสารพนธกรรมของสงมชวตชนด
ตาง ๆ ทสามารถถายทอดจากพอแมไปสลกหลานได โดยเรยก DNA สวนทควบคมลกษณะทางพนธกรรม
วา ยน และพบวา ไวรสบางชนดม RNA เปนสารพนธกรรม
4. สาระการเรยนร
ความร
49
การคนพบสารพนธกรรม
ทกษะ/กระบวนการ
1) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 2) ทกษะการคด
3) ทกษะการเรยนร 4) ทกษะการแกปญหา 5) ทกษะกระบวนการทางานกลม
5. จดประสงคการเรยนร
1) สบคนขอมล วเคราะห อภปราย และสรปผลการทดลองของนกวทยาศาสตร เพอนาไปสการ
คนพบสารพนธกรรม
2) อธบายและสรปไดวายนเปนสวนหนงของ DNA ทควบคมลกษณะทางพนธกรรมและ DNA อย
ทโครโมโซม
6. คณลกษณะอนพงประสงค
1) ใฝเรยนร 2) มงมนในการทางาน
7. สมรรถนะสาคญของผเรยน
1) ความสามารถในการสอสาร 2) ความสามารถในการคด
3) ความสามารถในการแกปญหา
8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร
ขนนาเขาสบทเรยน
ครทบทวนความรเดมใหนกเรยนฟงวา ยน คอ หนวยทควบคมลกษณะทางพนธกรรม ซง
สามารถถายทอดจากพอแมไปสลกหลานได โดยยนเปนสวนหนงของ DNA และ DNA อยบนโครโมโซม ซง
DNA เปนสารพนธกรรมทสามารถถายทอดลกษณะตาง ๆ ไปสลกหลานได
ขนจดการเรยนร
จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร ซงมขนตอนดงน
1) ครนาเสนอ PowerPoint ใหนกเรยนดรปโครงสรางของ DNA ทประกอบไปดวย นาตาลดออกซ
ไรโบส ไนโตรจนสเบส และหมฟอสเฟต ซงนกเรยนไดเรยนรมาแลว แลวอธบายใหนกเรยนเขาใจวา การ
คนพบโครงสรางของ DNA นเปนผลมาจากการศกษาคนควาทดลองของนกวทยาศาสตรหลายรนอยาง
ยาวนาน
2) ครนาเสนอ PowerPoint แสดงการศกษาสารพนธกรรมของ เฟรดรช มเชอร แลวสรปใหนกเรยน
ฟงวาจากการศกษานพบวา ในนวเคลยสมสารทมธาตไนโตรเจนและฟอสฟอรสเปนองคประกอบ เรยกสาร
นวา นวคลอน
3) ครนาเสนอ power Point แสดงการศกษาสารพนธกรรมของ โรเบรต ฟอยลเกน แลวสรปให
นกเรยนฟงวาจากการศกษาเมอยอมโครโมโซมดวยสฟคซนจะพบวา DNA อยบนโครโมโซม
50
4) ครนาเสนอ power Point แสดงการศกษาสารพนธกรรมของ เฟรเดอรก กรฟฟท แลวสรปให
นกเรยนฟงวา เมอนาแบคทเรยสารพนธ S ททาใหเกดโรคปอดบวมไปทาใหตายดวยความรอน แลวนาไป
ใสในอาหารเลยงเชอทเลยงแบคทเรยสายพนธ R ทไมทาใหเกดโรคปอดบวม พบวามสารบางอยางจาก
แบคทเรยสายพนธ S ททาใหแบคทเรยสายพนธ R กลายเปนสายพนธททาใหเกดโรคได และสามารถ
ถายทอดลกษณะนไปสแบคทเรยรนตอไปได
5) ครนาเสนอ power Point แสดงการศกษาสารพนธกรรมของ แอเวอรและคณะ แลวสรปให
นกเรยนฟงวาจากการศกษาจะเหนวา DNA เปนสารทสามารถเปลยนพนธกรรมของแบคทเรยสายพนธ R
ใหเปนแบคทเรยสายพนธ S ได จงสรปไดวา DNA เปนสารพนธกรรม ไมใชโปรตนอยางทนกวทยาศาสตร
ในรนกอน ๆ เคยเขาใจ
กจกรรมรวบยอด
1) ใหนกเรยนทาแบบทดสอบ Check Point 8 เพอทบทวนความรทนกเรยนไดรบจากการเรยน
โดยใหนกเรยนตอบคาถามตอไปน
- เพราะเหตใดเมอนาแบคทเรยสายพนธ S ททาใหตายดวยความรอนไปผสมกบสายพนธ R ทม
ชวตจงทาใหหนตายได
- การศกษาของกรฟฟทสามารถอธบายผลการทดลองทเกดขนไดอยางไร
- เพราะเหตใดการทดลองของเอเวอรจงใชเอนไซม RNase DNase และ protease ใสลงไปรวมกบ
สารสกดจากแบคทเรยสายพนธ S
- เพราะเหตใดการศกษาไวรสของแบคทเรยจงสามารถสนบสนนไดวา DNA คอสารพนธกรรม
2) ครใหนกเรยนสงสมด เพอตรวจสอบการบนทกความรทไดจากการเรยนและการตอบคาถาม
Check Point 8 หลงเลกเรยน
9. สอและแหลงการเรยนร
ส อ
1) PowerPoint ประกอบการเรยนร เรอง การคนพบสารพนธกรรม
2) หนงสอเรยน รายวชาเพมเตม ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 4-6 ของ สสวท
แหลงการเรยนร
1) หนงสอหรอวารสารวทยาศาสตร 2) สารานกรมวทยาศาสตร
3) อนเทอรเนต
10. การวดและประเมนผล
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
สาระสาคญ
- การคนพบสาร
- สมด
- การถาม/ตอบ
-สามารถตอบคาถามได
51
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
พนธกรรม
- แบบทดสอบ (check
point)
อยางถกตอง
- ทาแบบทดสอบ
(check point) ไดอยาง
ถกตอง
ผลการเรยนร
- อธบายและสรปการ
ถายทอดยนและ
โครโมโซม การคนพบ
สารพนธกรรม
โครโมโซมองคประกอบ
ทางเคมของดเอนเอ
และโครงสรางของ
ดเอนเอ สมบตของสาร
พนธกรรม รวมทง
มวเทชนได
(ว 1.2 ม. 6/2)
- ตงคาถามทอยบน
พนฐานของความรและ
ความเขาใจทาง
วทยาศาสตร หรอความ
สนใจ หรอจากประเดนท
เกดขนในขณะนน ท
สามารถทาการสารวจ
ตรวจสอบหรอศกษา
คนควาไดอยาง
ครอบคลมและเชอถอได
(ว 8.1 ม. 6/1)
- สมด
- การถาม/ตอบ
- แบบทดสอบ (check
point)
-สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
- ทาแบบทดสอบ
(check point) ไดอยาง
ถกตอง
คณลกษณะ
- ใฝเรยนร
- การเขาชนเรยน
- ความตรงตอเวลาและ
- การเขาชนเรยนสาย
52
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
- มงมนในการทางาน
- ความสนใจในการเรยน
จานวนครงทเขาเรยน
- การถาม/ตอบ
ไมเกน 15 นาท และ
จานวนครงทเขาเรยน
มากกวา 80%
- สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
11. บนทกหลงการสอน
ผลการสอน
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
ปญหา/อปสรรค
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
ขอเสนอแนะ/วธแกไข
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
บนทกการสงแผนจดการเรยนร
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
(………………………………………………….)
อาจารยผสอน
53
แผนการจดการเรยนร
รหสวชา ว33244 ชอรายวชา ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 6
กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ภาคเรยนท 1
ชอหนวยการเรยนร ยนและโครโมโซม
แผนการเรยนรท 10 เรอง โครโมโซม เวลา 2 ชวโมง
1. มาตรฐานการเรยนร
มาตรฐาน ว 1.2 เขาใจกระบวนการและความสาคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม
ววฒนาการของสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพ การใชเทคโนโลยชวภาพทมผลกระทบตอมนษย
และสงแวดลอม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและนาความรไป
ใชประโยชน
มาตรฐาน ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร
การแกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและ
ตรวจสอบไดภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานน ๆ เขาใจวาวทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม
และสงแวดลอมมความเกยวของสมพนธกน
2. ผลการเรยนร
1) อธบายและสรปการถายทอดยนและโครโมโซม การคนพบสารพนธกรรม โครโมโซม
องคประกอบทางเคมของดเอนเอ และโครงสรางของดเอนเอ สมบตของสารพนธกรรม รวมทงมวเทชนได
(ว 1.2 ม. 6/2)
2) ตงคาถามทอยบนพนฐานของความรและความเขาใจทางวทยาศาสตร หรอความสนใจ หรอ
จากประเดนทเกดขนในขณะนน ทสามารถทาการสารวจตรวจสอบหรอศกษาคนควาไดอยางครอบคลม
และเชอถอได (ว 8.1 ม. 6/1)
3. สาระสาคญ/ความคดรวบยอด
โครโซมอยภายในนวเคลยส มลกษณะเปนเสนเลกยาวขดพนกน เรยกวา โครมาทน ซง
ประกอบดวย DNA และโปรตน ชนดฮสโตนและนอนฮสโตน
4. สาระการเรยนร
ความร
1) รปรางลกษณะ และจานวนโครโมโซม 2) สวนประกอบของโครโมโซม
ทกษะ/กระบวนการ
1) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 2) ทกษะการคด
54
3) ทกษะการเรยนร
4) ทกษะการแกปญหา 5) ทกษะกระบวนการทางานกลม
5. จดประสงคการเรยนร
1) สบคนขอมล อภปราย และอธบายรปราง ลกษณะโครโมโซมในเซลลรางกาย
2) สบคนขอมล อภปราย และอธบายสวนประกอบของโครโมโซม
6. คณลกษณะอนพงประสงค
1) ใฝเรยนร 2) มงมนในการทางาน
7. สมรรถนะสาคญของผเรยน
1) ความสามารถในการสอสาร 2) ความสามารถในการคด
3) ความสามารถในการแกปญหา
8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร
ขนนาเขาสบทเรยน
1) ครทบทวนความรเดมของนกเรยนเกยวกบโครโมโซม โดยตงคาถามถามนกเรยนดงน
- จากการศกษาการแบงเซลล นกเรยนจะเหนโครโมโซมชดเจนในการแบงเซลลระยะใด (ระยะ
เมทาเฟส)
- โครโมโซมของสงมชวตตาง ๆ นาจะมจานวนเทากนหรไม (ไมเทากน)
2) ใหนกเรยนรวมกนอภปรายคาตอบของคาถามรวมกน เพอเชอมโยงไปสการเรยนรเรอง
โครโมโซม
ขนจดการเรยนร
จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร ซงมขนตอนดงน
1) ครนาเสนอ PowerPoint ใหนกเรยนดรปโครโมโซมแบบตาง ๆ แลวใหนกเรยนรวมกนอภปราย
ประเดนคาถามตอไปน
- รปรางลกษณะของโครโมโซมในภาพแตกตางกนหรอไม อยางไร ใชอะไรเปนเกณฑ
2) นกเรยนรวมกนอภปรายคาตอบ โดยสรปรวมกนไดวา โครโมโซมมรปรางแตกตางกน และม
ขนาดแตกตางกนดวย แลวครอธบายเพมเตมใหนกเรยนเขาใจวา นกเรยนสามารถใชตาแหนงของเซนโทร
เมยรในการแบงรปรางและลกษณะของโครโมโซมได โดยโครโมโซมบางแทงมตาแหนงของเซนโทรเมยร
ไมไดอยตรงกลางของโครโมโซม ทาใหแขนทง 2 ขางของโครโมโซมยาวไมเทากน ถาตาแหนงของเซนโทร
เมยรคอนไปทางใดทางหนงจะทาใหแขนดานหนงยาว และอกดานหนงสนได แลวสรปใหนกเรยนเขาใจวา
สวนใหญสงมชวตแตละชนดจะมจานวนโครโมโซมไมเทากน สงมชวตแตละชนดจะมจานวนโครโมโซมท
แนนอน และโครโมโซมแตละแทงจะมรปราง และขนาดคงท โดยในสงมชวตชนดหนง ๆ อาจมโครโมโซมทม
รปรางแบบเดยวหรอหลายแบบกได
55
3) ใหนกเรยนตอบคาถามในประเดนตอไปน
- นกเรยนสามารถใชจานวนโครโมโซมระบชนดของสงมชวตไดหรอไม เพราะอะไร (ไมสามารถระบ
ได เพราะสงมชวตบางชนดมจานวนโครโมโซมเทากน)
- จานวนโครโมโซมมความสมพนธกบระดบความซบซอนของสงมชวตหรอไม (ไมสมพนธกน เชน
ไกมจานวนโครโมโซม 78 โครโมโซม ซงมากกวาคน แตมโครงสรางของอวยวะตาง ๆ ซบซอนนอยกวาคน)
4) ครนาเสนอ power Point แสดงสวนประกอบของโครโมโซม แลวอธบายใหนกเรยนเขาใจวา ใน
โครโมโซมนอกจากม DNA แลวยงพบสารอนอก โดยโครโมโซมของยคารโอตจะมลกษณะเปนแทง
ประกอบดวย DNA 1 ใน 3 สวนอก 2 ใน 3 เปนโปรตน ไดแกโปรตนฮสโตนและโปรตนนอนฮสโตน สวน
โครโมโซมของโพรคารโอตจะมลกษณะเปนวงแหวนขนาดเลก
กจกรรมรวบยอด
นกเรยนและครรวมกนอภปราย โดยใชแนวคาถามตอไปน
- โครโมโซมประกอบดวยสวนประกอบอะไรบาง (DNA และโปรตนชนดฮสโตนและนอนฮสโตน)
- สงมชวตแตละชนดมจานวนโครโมโซมคงทหรอไม (คงท)
9. สอและแหลงการเรยนร
ส อ
1) PowerPoint ประกอบการเรยนร เรอง โครโมโซม
2) หนงสอเรยน รายวชาเพมเตม ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 4-6 ของ สสวท
แหลงการเรยนร
1) หนงสอหรอวารสารวทยาศาสตร 2) สารานกรมวทยาศาสตร 3) อนเทอรเนต
10. การวดและประเมนผล
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
สาระสาคญ
- รปรางลกษณะ และ
จานวนโครโมโซม
-สวนประกอบของ
โครโมโซม
- สมด
- การถาม/ตอบ
-สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
ผลการเรยนร
- อธบายและสรปการ
ถายทอดยนและ
โครโมโซม การคนพบ
สารพนธกรรม
- สมด
- การถาม/ตอบ
-สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
56
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
โครโมโซมองคประกอบ
ทางเคมของดเอนเอ
และโครงสรางของดเอน
เอ สมบตของสาร
พนธกรรม รวมทงมวเท
ชนได (ว 1.2 ม. 6/2)
- ตงคาถามทอยบน
พนฐานของความรและ
ความเขาใจทาง
วทยาศาสตร หรอความ
สนใจ หรอจากประเดนท
เกดขนในขณะนน ท
สามารถทาการสารวจ
ตรวจสอบหรอศกษา
คนควาไดอยาง
ครอบคลมและเชอถอได
(ว 8.1 ม. 6/1)
คณลกษณะ
- ใฝเรยนร
- มงมนในการทางาน
- การเขาชนเรยน
- ความสนใจในการเรยน
- ความตรงตอเวลาและ
จานวนครงทเขาเรยน
- การถาม/ตอบ
- การเขาชนเรยนสาย
ไมเกน 15 นาท และ
จานวนครงทเขาเรยน
มากกวา 80%
- สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
11. บนทกหลงการสอน
ผลการสอน
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
ปญหา/อปสรรค
57
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
ขอเสนอแนะ/วธแกไข
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
บนทกการสงแผนจดการเรยนร
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
(………………………………………………….)
อาจารยผสอน
58
แผนการจดการเรยนร
รหสวชา ว33244 ชอรายวชา ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 6
กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ภาคเรยนท 1
ชอหนวยการเรยนร ยนและโครโมโซม
แผนการเรยนรท 11 เรอง องคประกอบของ DNA เวลา 2 ชวโมง
1. มาตรฐานการเรยนร
มาตรฐาน ว 1.2 เขาใจกระบวนการและความสาคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม
ววฒนาการของสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพ การใชเทคโนโลยชวภาพทมผลกระทบตอมนษย
และสงแวดลอม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและนาความรไป
ใชประโยชน
มาตรฐาน ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร
การแกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและ
ตรวจสอบไดภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานน ๆ เขาใจวาวทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม
และสงแวดลอมมความเกยวของสมพนธกน
2. ผลการเรยนร
1) อธบายและสรปการถายทอดยนและโครโมโซม การคนพบสารพนธกรรม โครโมโซม
องคประกอบทางเคมของดเอนเอ และโครงสรางของดเอนเอ สมบตของสารพนธกรรม รวมทงมวเทชนได
(ว 1.2 ม. 6/2)
2) ตงคาถามทอยบนพนฐานของความรและความเขาใจทางวทยาศาสตร หรอความสนใจ หรอ
จากประเดนทเกดขนในขณะนน ทสามารถทาการสารวจตรวจสอบหรอศกษาคนควาไดอยางครอบคลม
และเชอถอได (ว 8.1 ม. 6/1)
3. สาระสาคญ/ความคดรวบยอด
DNA ทาหนาทเปนสารพนธกรรมของสงมชวต เปนพอลเมอรชนดหนงทประกอบดวยมอนอเมอรท
เรยกวา นวคลโอไทด โดยแตละนวคลโอไทดประกอบดวยนาตาลดออกซไรโบส ไนโตรจนสเบส และหม
ฟอสเฟต นวคลโอไทดแตละนวคลโอไทดจะเชอมตอกนโดยการสรางพนธะฟอสโฟไดเอสเตอรเพอเกดเปน
สายพอลนวคลโอไทด
4. สาระการเรยนร
ความร
59
องคประกอบทางเคมของ DNA
ทกษะ/กระบวนการ
1) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 2) ทกษะการคด
3) ทกษะการเรยนร 4) ทกษะการแกปญหา 5) ทกษะกระบวนการทางานกลม
5. จดประสงคการเรยนร
1) สบคนขอมล อภปราย และอธบายถงสวนประกอบของนวคลโอไทดและจาแนกชนดของนวคล
โอไทดได
2) อธบายและสรปไดวา DNA แตละโมเลกลแตกตางกนทจานวนและลาดบของนวคลโอไทด
6. คณลกษณะอนพงประสงค
1) ใฝเรยนร 2) มงมนในการทางาน
7. สมรรถนะสาคญของผเรยน
1) ความสามารถในการสอสาร 2) ความสามารถในการคด
3) ความสามารถในการแกปญหา
8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร
ขนนาเขาสบทเรยน
1) ครทบทวนความรเดมของนกเรยนวา ยนเปนสวนหนงของ DNA และ DNA เปนสารพนธกรรมท
อยในโครโมโซม เพอเชอมโยงไปสการเรยนรเรอง องคประกอบของ DNA
ขนจดการเรยนร
จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร ซงมขนตอนดงน
1) ครนาเสนอ PowerPoint ใหนกเรยนดโครงสรางของ DNA โดยอธบายใหนกเรยนเขาใจวา DNA
เปนกรดนวคลอกชนดหนง ซงเปนพอลเมอรทประกอบไปดวยมอนอเมอรขนาดเลกจานวนมากทเรยกวา
นวคลโอไทด ซงแตละนวคลโอไทดประกอบดวยนาตาลดออกซไรโบส ไนโตรจนสเบส และหมฟอสเฟต
ซงจะประกอบกน โดยมนาตาลเปนแกนหลก มไนโตรจนสเบสอยทคารบอนตาแหนงท 1 และมหมฟอสเฟต
อยทคารบอนตาแหนงท 5 โดยนวคลโอไทดใน DNA ม 4 ชนด ซงแตกตางกนตามองคประกอบสวนทเปน
เบส คอ อะดนน (A) กวานน (G) ไซโทซน (C) และไทมน (T)
2) ครนาเสนอ power point เพอใหนกเรยนเปรยบเทยบความแตกตางระหวางเบสพวรนและเบส
ไพรมดน โดยนกเรยนควรไดขอสรปรวมกนวา เบสพวรน มโครงสรางประกอบดวยวงแหวน 2 วง ม 2 ชนด
คอ อะดนน (A) และกวานน (G) สวนเบสไพรมดน โครงสรางประกอบดวยวงแหวน 1 วง ม 2 ชนด คอ ไซ
โทซน (C) และไทมน (T) แลวทบทวนโดยใหนกเรยนดรปไนโตรจนสเบสและรปนาตาลดออกซไรโบส ให
นกเรยนระบรปทเหนวาเปนเบสชนดใดและเปนนาตาลเพนโทสชนดใด
60
3) ครนาเสนอ power point ใหนกเรยนดรปการเชอมตอกนระหวางนวคลโอไทดแตละนวคลโอ
ไทด และรปสายพอลนวคลโอไทดทเกดจากการเชอมตอระหวางนวคลโอไทด โดยอธบายใหนกเรยนเขาใจ
วา นวคลโอไทดแตละโมเลกลจะมาเชอมตอกนเปนสายไดโดยจะสรางพนธะฟอสโฟไดเอสเตอร ระหวาง
หมฟอสเฟตซงอยทคารบอนตาแหนงท 5 ของนาตาลในนวคลโอไทดหนงกบหมไฮดรอกซลของคารบอน
ตาแหนงท 3 ของนาตาลในอกนวคลโอไทดหนง โดยเมอหลาย ๆ นวคลโอไทดมาเชอมตอกนจงเกดเปน
สายพอลนวคลโอไทดได
4) ครใหนกเรยนสงเกตปลายปลาย 5 และปลาย 3’ โดยอธบายใหนกเรยนเขาใจวาขางหนงของ
นวคลโอไทดตรงคารบอนตาแหนงท 5 ของนาตาลดออกซไรโบสทยดกบหมฟอสเฟต เรยกปลายขางนวา
ปลาย 5’ และอกปลายหนงเปนคารบอนตาแหนงท 3 ของนาตาลดออกซไรโบสของนวคลโอไทดทอยปลาย
สดทยดอยกบหมไฮดรอกซล เรยกปลายดานนวา ปลาย 3’ โดยสายพอลนวคลโอไทดในสงมชวตทมจานวน
นวคลโอไทดเทากน อาจมลาดบของนวคลโอไทดไมเหมอนกนได ทาใหสงมชวตมลกษณะทแตกตางกน
ออกไป
5) ใหนกเรยนศกษาตารางการวเคราะหปรมาณเบสในโมเลกล DNA ในสงมชวตของชารลกาฟฟ
แลวใหนกเรยนรวมกนอภปรายคาถามตอไปน
- ปรมาณเบส 4 ชนดใน DNA ของสงมชวตตาง ๆ สมพนธกนอยางไร (เบส A มปรมาณใกลเคยง
กบเบส T และเบส C มปรมาณใกลเคยงกบเบส G นนคอ A:T มคาใกลเคยง 1:1 และ C:G มคาใกลเคยง
1:1)
- อตราสวนของ A+T และ C+G ในโมเลกลของ DNA ของสงมชวตตาง ๆ มคาใกลเคยงกนหรอไม
(อตราสวนของ A+T และ C+G ในสงมชวตแตละชนดมคาไมใกลเคยงกน)
- อตราสวนของ A+G และ T+C ในโมเลกลของ DNA ของสงมชวตตาง ๆ มคาใกลเคยงกนหรอไม
(อตราสวนของ A+G และ T+C ในสงมชวตแตละชนดมคาใกลเคยงกน)
6) ครสรปใหนกเรยนเขาใจวา ผลการทดลองของชารกาฟฟ สามารถสรปไดวา ใน DNA ของ
สงมชวตทกชนด เบส A จะมปรมาณใกลเคยงกบเบส T และเบส C มปรมาณใกลเคยงกบเบส G และ
ปรมาณของ A+T จะไมเทากบปรมาณของ C+G
กจกรรมรวบยอด
นกเรยนและครรวมกนอภปราย โดยใชแนวคาถามตอไปน
- นวคลโอไทดแตละชนดแตกตางกนอยางไร (นวคลโอไทดแตละชนดแตกตางกนทชนดของเบส
โดยอาจเปนเบสอะดนน ไทมน ไซโทซน หรอกวานนเปนองคประกอบ)
- แตละนวคลโอไทดเชอมตอกนไดอยางไร (แตละนวคลโอไทดเชอมตอกนดวยหมฟอสเฟต หม
ฟอสเฟตของนวคลโอไทดหนงจะเชอมตอกบหมไฮดรอกซลของนาตาลเพนโทสของอกนวคลโอไทดหนง)
9. สอและแหลงการเรยนร
61
ส อ
1) PowerPoint ประกอบการเรยนร เรอง องคประกอบของ DNA
2) หนงสอเรยน รายวชาเพมเตม ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 4-6 ของ สสวท
แหลงการเรยนร
1) หนงสอหรอวารสารวทยาศาสตร 2) สารานกรมวทยาศาสตร 3) อนเทอรเนต
10. การวดและประเมนผล
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
สาระสาคญ
- องคประกอบทางเคม
ของ DNA
- สมด
- การถาม/ตอบ
-สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
ผลการเรยนร
- อธบายและสรปการ
ถายทอดยนและ
โครโมโซม การคนพบ
สารพนธกรรม
โครโมโซมองคประกอบ
ทางเคมของดเอนเอ
และโครงสรางของดเอน
เอ สมบตของสาร
พนธกรรม รวมทง
มวเทชนได (ว 1.2 ม.
6/2)
- ตงคาถามทอยบน
พนฐานของความรและ
ความเขาใจทาง
วทยาศาสตร หรอความ
สนใจ หรอจากประเดนท
เกดขนในขณะนน ท
สามารถทาการสารวจ
ตรวจสอบหรอศกษา
คนควาไดอยาง
- สมด
- การถาม/ตอบ
-สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
62
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
ครอบคลมและเชอถอได
(ว 8.1 ม. 6/1)
คณลกษณะ
- ใฝเรยนร
- มงมนในการทางาน
- การเขาชนเรยน
- ความสนใจในการเรยน
- ความตรงตอเวลาและ
จานวนครงทเขาเรยน
- การถาม/ตอบ
- การเขาชนเรยนสาย
ไมเกน 15 นาท และ
จานวนครงทเขาเรยน
มากกวา 80%
- สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
11. บนทกหลงการสอน
ผลการสอน
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
ปญหา/อปสรรค
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
ขอเสนอแนะ/วธแกไข
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
บนทกการสงแผนจดการเรยนร
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
(………………………………………………….)
อาจารยผสอน
63
แผนการจดการเรยนร
รหสวชา ว33244 ชอรายวชา ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 6
กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ภาคเรยนท 1
ชอหนวยการเรยนร ยนและโครโมโซม
แผนการเรยนรท 12 เรอง โครงสรางของ DNA เวลา 2 ชวโมง
1. มาตรฐานการเรยนร
มาตรฐาน ว 1.2 เขาใจกระบวนการและความสาคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม
ววฒนาการของสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพ การใชเทคโนโลยชวภาพทมผลกระทบตอมนษย
และสงแวดลอม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและนาความรไป
ใชประโยชน
มาตรฐาน ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร
การแกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและ
ตรวจสอบไดภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานน ๆ เขาใจวาวทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม
และสงแวดลอมมความเกยวของสมพนธกน
2. ผลการเรยนร
1) อธบายและสรปการถายทอดยนและโครโมโซม การคนพบสารพนธกรรม โครโมโซม
องคประกอบทางเคมของดเอนเอ และโครงสรางของดเอนเอ สมบตของสารพนธกรรม รวมทงมวเทชนได
(ว 1.2 ม. 6/2)
2) ตงคาถามทอยบนพนฐานของความรและความเขาใจทางวทยาศาสตร หรอความสนใจ หรอ
จากประเดนทเกดขนในขณะนน ทสามารถทาการสารวจหรอศกษาคนควาไดอยางครอบคลมและเชอถอได
(ว 8.1 ม. 6/1)
3. สาระสาคญ/ความคดรวบยอด
DNA มโครงสรางเปนเกลยวคประกอบดวยสายพอลนวคลโอไทด 2 สายวางขนานกลบทศทางกน
มลกษระบดเปนเกลยวเวยนขวา ตามเขมนาฬ กาคลายบนไดเวยน แตละสายจบกนดวยพนธะไฮโดรเจน ท
เกดขนระหวางคเบสทเปนเบสคสม คอ A กบ T ดวยพนธะไฮโดรเจน 2 พนธะ และ G กบ C ดวยพนธะ
ไฮโดรเจน 3 พนธะ
4. สาระการเรยนร
ความร
โครงสรางของ DNA
64
ทกษะ/กระบวนการ
1) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 2) ทกษะการคด
3) ทกษะการเรยนร 4) ทกษะการแกปญหา 5) ทกษะกระบวนการทางานกลม
5. จดประสงคการเรยนร
สบคนขอมล วเคราะหอภปราย อธบายและสรปผลการศกษาของนกวทยาศาสตรทเกยวกบ
สวนประกอบทางเคมและโครงสรางของ DNA
6. คณลกษณะอนพงประสงค
1) ใฝเรยนร 2) มงมนในการทางาน
7. สมรรถนะสาคญของผเรยน
1) ความสามารถในการสอสาร 2) ความสามารถในการคด
3) ความสามารถในการแกปญหา
8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร
ขนนาเขาสบทเรยน
ครทบทวนความรเดมของนกเรยนเกยวกบการทดลองของชารกาฟฟ ทสรปวาอตราสวนระหวาง
เบส A:T และ C:G คงทเสมอเพอเชอมโยงไปสการเรยนรเรอง โครงสรางของ DNA
ขนจดการเรยนร
จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร ซงมขนตอนดงน
1) ครนาเสนอ PowerPoint ใหนกเรยนดผลการศกษาโครงสราง DNA ของวลคนสและแฟรงคลน
ทใชเทคนคเอกซเรยดฟแฟรกชนดวยการฉายรงสเอกซผานผลก DNA ทาใหเกดการหกเหของรงสเอกซ เกด
ภาพบนแผนฟลม และใหนกเรยนดผลการศกษาโครงสราง DNA ของวตสนและครก ทไดเสนอแบบจาลอง
โมเลกลของ DNA โดยอธบายใหนกเรยนเขาใจวา พนธะเคมทเชอมพอลนวคลโอไทด 2 สายใหตดกนเปน
พนธะไฮโดรเจน ทเกดระหวางคเบส ซงพนธะเคมน สามารถยดสายพอลนวคลโอไทด 2 สายใหเขาคกนได
2) ครนาเสนอ power point รปพนธะไฮโดรเจนระหวางเบสทเขาคกน แลวถามคาถามนกเรยนวา
- แรงยดระหวางคเบส A กบ T และ G กบ C คใดมความแขงแรงมากกวากน เพราะอะไร (แรงยด
เหนยวระหวางเบส C กบ G แขงแรงมากกวาเบส A กบ T เพราะระหวางเบส C กบ G ยดกนดวยพนธะ
ไฮโดรเจน 3 พนธะ แตเบส A กบ T ยดกนดวยพนธะไฮโดรเจน 2 พนธะ)
3) ครนาเสนอ power point รปโครงสรางของ DNA แลวอธบายใหนกเรยนเขาใจวา วอตสนและ
ครกไดเสนอแบบจาลองโมเลกลของ DNA วาประกอบดวยพอลนวคลโอไทด 2 สาย เบสในแตละสายของ
DNA ทเปนเบสคสมยดกนดวยพนธะไฮโดรเจน ซงจากการสงเกตผลการศกษาของวตสนและครก นกเรยน
ควรไดขอสรปรวมกนวา
65
- DNA ประกอบดวยพอลนวคลโอไทด 2 สาย โดยแตละสายมทศทางจากปลาย 5’ ไปยง 3’ เรยง
สลบทศทางกน
- มการจบคกนอยางจาเพาะ คอ เบส A จบกบเบส T ดวยพนธะไฮโดรเจน 2 พนธะ และเบส C จบ
กบเบส G ดวยพนธะไฮโดรเจน 3 พนธะ คลายขนบนได
- พอลนวคลโอไทด 2 สาย พนกนบดเปนเกลยวคเวยนขวา คลายบนไดเวยน โดยมนาตาลดออกซ
ไรโบสจบกบหมฟอสเฟตคลายราวบนได
- เกลยวแตละรอบหางกน 34 oA และคเบสแตละคหางกน 3.4 oA ความหางของแตละคเบสเปรยบ
คลายกบความหางของขนบนได และพอลนวคลโอไทด 2 สายหางกน 20 oA
4) ครอธบายใหนกเรยนเขาใจวา DNA มนวคลโอไทด 4 ชนด แตจากการศกษาพบวาโครงสราง
ของ DNA ประกอบดวยนวคลโอไทดจานวนมาก แสดงวาโมเลกลของ DNA มความแตกตางกนได เชน ถา
DNA ประกอบดวยนวคลโอไทด 2 โมเลกลเรยงตอกน จะสามารถเรยงลาดบเบสแตกตางกนได 42 = 16
แบบ ดงนนถาโมเลกลของ DNA ประกอบดวยนวคลโอไทดจานวนมากจะทาใหมการเรยงลาดบเบส
แตกตางกนมากดวยเชนกน ทาใหเกดรปรางของ DNA ไดอยางหลากหลาย
กจกรรมรวบยอด
1) ใหนกเรยนทาแบบทดสอบ Check Point 9 เพอทบทวนความรทนกเรยนไดรบจากการเรยน
โดยใหนกเรยนตอบคาถามตอไปน
- แรงยดระหวางคเบส A กบ T และ G กบ C คใดมความแขงแรงมากกวากน เพราะอะไร
- โมเลกลของ DNA ประกอบดวยพอลนวคลโอไทด 2 สาย ถาสายพอลนวคลโอไทดสายหนงม
ลาดบเบส 5’ A C G T C A G 3’ พอลนวคลโอไทดของสายทเปนคเบสกนจะมลาดบเบสอยางไร
- DNA ทประกอบดวยนวคลโอไทด 3 โมเลกล จะเรยงลาดบนวคลโอ-ไทดไดแตกตางกนกแบบ
2) ครใหนกเรยนสงสมด เพอตรวจสอบการบนทกความรทไดจากการเรยนและการตอบคาถาม
Check Point 9 หลงเลกเรยน
9. สอและแหลงการเรยนร
ส อ
1) PowerPoint ประกอบการเรยนร เรอง โครงสรางของ DNA
2) หนงสอเรยน รายวชาเพมเตม ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 4-6 ของ สสวท
แหลงการเรยนร
1) หนงสอหรอวารสารวทยาศาสตร 2) สารานกรมวทยาศาสตร 3) อนเทอรเนต
10. การวดและประเมนผล
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
สาระสาคญ
66
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
- โครงสรางของ DNA
- สมด
- การถาม/ตอบ
- แบบทดสอบ (check
point)
-สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
- ทาแบบทดสอบ
(check point) ไดอยาง
ถกตอง
ผลการเรยนร
- อธบายและสรปการ
ถายทอดยนและ
โครโมโซม การคนพบ
สารพนธกรรม
โครโมโซมองคประกอบ
ทางเคมของดเอนเอ
และโครงสรางของดเอน
เอ สมบตของสาร
พนธกรรม รวมทง
มวเทชนได (ว 1.2 ม.
6/2)
- ตงคาถามทอยบน
พนฐานของความรและ
ความเขาใจทาง
วทยาศาสตร หรอความ
สนใจ หรอจากประเดนท
เกดขนในขณะนน ท
สามารถทาการสารวจ
ตรวจสอบหรอศกษา
คนควาไดอยาง
ครอบคลมและเชอถอได
(ว 8.1 ม. 6/1)
- สมด
- การถาม/ตอบ
- แบบทดสอบ (check
point)
-สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
- ทาแบบทดสอบ
(check point) ไดอยาง
ถกตอง
คณลกษณะ
67
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
- ใฝเรยนร
- มงมนในการทางาน
- การเขาชนเรยน
- ความสนใจในการเรยน
- ความตรงตอเวลาและ
จานวนครงทเขาเรยน
- การถาม/ตอบ
- การเขาชนเรยนสาย
ไมเกน 15 นาท และ
จานวนครงทเขาเรยน
มากกวา 80%
- สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
11. บนทกหลงการสอน
ผลการสอน
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
ปญหา/อปสรรค
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
ขอเสนอแนะ/วธแกไข
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
บนทกการสงแผนจดการเรยนร
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
(………………………………………………….)
อาจารยผสอน
68
แผนการจดการเรยนร
รหสวชา ว33244 ชอรายวชา ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 6
กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ภาคเรยนท 1
ชอหนวยการเรยนร ยนและโครโมโซม
แผนการเรยนรท 13 เรอง สมบตของสารพนธกรรม (1) เวลา 2 ชวโมง
1. มาตรฐานการเรยนร
มาตรฐาน ว 1.2 เขาใจกระบวนการและความสาคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม
ววฒนาการของสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพ การใชเทคโนโลยชวภาพทมผลกระทบตอมนษย
และสงแวดลอม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและนาความรไป
ใชประโยชน
มาตรฐาน ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร
การแกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและ
ตรวจสอบไดภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานน ๆ เขาใจวาวทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม
และสงแวดลอมมความเกยวของสมพนธกน
2. ผลการเรยนร
1) อธบายและสรปการถายทอดยนและโครโมโซม การคนพบสารพนธกรรม โครโมโซม
องคประกอบทางเคมของดเอนเอ และโครงสรางของดเอนเอ สมบตของสารพนธกรรม รวมทงมวเทชนได
(ว 1.2 ม. 6/2)
2) ตงคาถามทอยบนพนฐานของความรและความเขาใจทางวทยาศาสตร หรอความสนใจ หรอ
จากประเดนทเกดขนในขณะนน ทสามารถทาการสารวจตรวจสอบหรอศกษาคนควาไดอยางครอบคลม
และเชอถอได (ว 8.1 ม. 6/1)
3. สาระสาคญ/ความคดรวบยอด
1) การจาลอง DNA (DNA replication) พอลนวคลโอไทด 2 สายแยกออกจากกน โดยการสลาย
พนธะระหวาง A กบ T และ G กบ C ทละค แลวพอลนวคลโอไทดแตละสายจะทาหนาทเปนแมแบบ (DNA
template) สาหรบการสราง DNA สายใหม ได DNA สายใหมทเหมอนกบ DNA เดมทกประการ
2) การสงเคราะห DNA สายใหม 2 สาย สายหนงจะสรางตอเนองกนเปนเสนยาว เรยกวา ลดดง
สแตรนด (leading strand) สวนอกสายหนงเปนพอลเพปไทดสายสน ๆ เรยกวา แลกกงสแตรนด (lagging
strand) โดยมเอนไซมไลเกส (ligase) ทาหนาทเชอมตอใหเปนสายยาว
4. สาระการเรยนร
69
ความร
1) การสงเคราะห DNA 2) การควบคมลกษณะทางพนธกรรมของ DNA
ทกษะ/กระบวนการ
1) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 2) ทกษะการคด
3) ทกษะการเรยนร 4) ทกษะการแกปญหา 5) ทกษะกระบวนการทางานกลม
5. จดประสงคการเรยนร
1) สบคนขอมล อภปราย และอธบายกระบวนการจาลอง DNA
2) สบคนขอมล อภปราย การควบคมลกษณะทางพนธกรรมของ DNA
6. คณลกษณะอนพงประสงค
1) ใฝเรยนร 2) มงมนในการทางาน
7. สมรรถนะสาคญของผเรยน
1) ความสามารถในการสอสาร 2) ความสามารถในการคด
3) ความสามารถในการแกปญหา
8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร
ขนนาเขาสบทเรยน
1) ครทบทวนความรเดมของนกเรยนเกยวกบโครงสรางของ DNA และชนดของนวคลโอไทด
เพอนาไปสการเรยนร เรอง สมบตของสารพนธกรรม
ขนจดการเรยนร
จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร ซงมขนตอนดงน
1) ครตงคาถามถามนกเรยน ดงน
- DNA ของสงมชวตถายทอดจากรนหนงไปยงอกรนหนงไดอยางไร (เมอมการแบงเซลล ทาใหม
การจาลอง DNA เพมปรมาณเปน 2 ชด โดยถายทอด DNA ชดหนงใหลกรนตอไป)
- DNA ในรนพอแมและ DNA ในรนลกจาเปนตองเหมอนกนหรอไม เพราะอะไร (DNA รนพอแม
จาเปนตองเหมอน DNA ลก จงจะสามารถถายทอดลกษณะทางพนธกรรมตอไปได)
- การท DNA ของรนลกจะเหมอนกบ DNA ในรนพอแมนนเกดขนไดอยางไร (การจาลอง DNA)
2) ครนาเสนอ PowerPoint ใหนกเรยนดการจาลอง DNA จากการศกษาของวอตสนและครก โดย
ตงคาถามถามนกเรยน ดงน
- การสงเคราะห DNA มสงจาเปนอะไรบาง
- การสงเคราะห DNA มขนตอนอยางไร
- ลาดบเบสของ DNA ในแตละโมเลกลเปนอยางไร
70
3) ใหนกเรยนศกษาการจาลอง DNA จากการศกษาของวอตสนและครก ในหนงสอเรยน รายวชา
เพมเตม ชววทยา เลม 4 หนา 61-62 โดยนกเรยนควรไดขอสรปรวมกนวา
- การสงเคราะห DNA จาเปนตองมเอนไซม DNA พอลเมอรเรส ซงทาหนาทเชอมนวคลโอไทดให
เปนพอลนวคลโอไทดสายยาว โดยนวคลโอไทดม 4 ชนด คอ นวคลโอไทดทมเบส A T C G และม DNA
เปนสายแมแบบ
- ขนตอนการสงเคราะห DNA ประกอบดวย
* พอลนวคลโอไทด 2 สายของ DNA คลายเกลยว พนธะไฮโดรเจนทยดระหวางคเบสของทง 2
สายจะสลายไป ทาใหพอลนวคลโอไทดทง 2 สายแยกออกจากกน
* พอลนวคลโอไทดแตละสายทาหนาทเปนสายแมแบบ เพอสงเคราะหพอลนวคลโอไทดสายใหม
โดยเอนไซม DNA พอลเมอรเรสนานวคลโอไทดอสระเขาจบกบนวคลโอไทดของสายแมแบบทมเบสคสม
กน คอ เบส A จบคกบ T และเบส C จบคกบ G
* นวคลโอไทดของพอลนวคลโอไทดสายใหมจะเขาคกบนวคลโอไทดของสายแมแบบดวยพนธะ
ไฮโดรเจน
- การสงเคราะห DNA ทาใหมการเพมโมเลกลของ DNA จาก 1 เปน 2 โมเลกล โดย DNA แตละ
โมเลกลมพอลนวคลโอไทดสายเดม 1 สายและสายใหม 1 สาย การจาลอง DNA จงเปนแบบกงอนรกษ
4) ครนาเสนอ power point ใหนกเรยนดการศกษาของอารเธอร คอนเบรก ทสงเคราะหโมเลกล
ของ DNA ในหลอดทดลอง โดยเนนใหนกเรยนเขาใจหนาทของเอนไซม DNA พอลเมอรเรสทเปนตวเชอม
นวคลโอไทดแตละนวคลโอไทดใหเขากนจนเปนสายยาว แลวใหนกเรยนศกษาผลการทดลองของคอนเบรก
ในตารางท 16.4 ในหนงสอเรยนรายวชาเพมเตม ชววทยา เลม 4 หนา 63 เพอใหนกเรยนเปรยบเทยบ
อตราสวนของเบสใน DNA ทสงเคราะหไดกบ DNA แมแบบ ซงนกเรยนควรไดขอสรปรวมกนวา
อตราสวนของ A+T / C+G ใน DNA ทสงเคราะหไดกบอตราสวนของ A+T / C+G ใน DNA แมเบบ ม
อตราสวนใกลเคยงกน จงเปนไปไดวา DNA ทสงเคราะหไดนาจะประกอบดวยจานวนนวคลโอไทด
ใกลเคยงกบ DNA แมแบบ และมโครงสรางคลายกบ DNA แมแบบ
5) ครนาเสนอ power point การสงเคราะห DNA โดยตงคาถามถามนกเรยนวา การสงเคราะห
DNA สายใหมทง 2 สายเหมอนหรอแตกตางกนอยางไร แลวใหนกเรยนศกษาการสงเคราะห DNA ใน
หนงสอเรยนรายวชาเพมเตม ชววทยา เลม 4 หนา 63-64 ซงนกเรยนควรไดขอสรปรวมกนวา
- DNA เกลยวคจะคลายเกลยวออกจากกน DNA แมแบบ 2 สายทแยกออกจากกนมทศทางจาก
ปลาย 5’ ไปยงปลาย 3’ สวนทางกน
- DNA สายทมปลาย 3’ ไปยงปลาย 5’ จะเปนแมแบบในการสราง DNA สายใหมจากทศทาง 5’
ไปยง 3’ อยางตอเนองเปนสายยาว DNA สายใหมนเรยกวา ลดดงสแตรนดใหเปนสายยาว
71
- DNA อกสายหนงทมปลาย 5’ ไปยงปลาย 3’ ไมสามารถเปนแมแบบเพอสรางสาย DNA จาก
ทศทางจากปลาย 3’ ไปยงปลาย 5’ ไดอยางตอเนอง การสราง DNA สายใหมจงเปนการสรางสายสน ๆ
ทศทางจากปลาย 5’ ไปยงปลาย 3’ และจะมเอนไซมไลเกสเชอม DNA สายใหมทเปนสายสน ๆ เขาดวยกน
เปนสายยาว เรยกวา แลกกงสแตรนด
6) ครอธบายใหนกเรยนเขาใจวา โครงสรางของ DNA ประกอบดวยพอลนวคลโอไทด 2 สาย ทม
ความยาวหลายลานคเบส การเรยงลาดบเบสมความแตกตางกนหลายแบบ ทาให DNA แตละโมเลกลม
ความแตกตางกนทลาดบและจานวนของคเบส ทงทมเบสเพยง 4 ชนด คอ A T C และ G แลวถามคาถาม
นกเรยนวา ลาดบเบสใน DNA เกยวของกบการแสดงออกทางพนธกรรมหรอไม อยางไร นกเรยนรวมกน
อภปรายคาตอบของคาถาม โดยครยงไมเฉลยคาตอบทถกตอง
7) ครนาเสนอ power point การศกษาของอนแกรมเกยวกบโรคโลหตจางชนดซกเคลเซลล โดย
อธบายใหนกเรยนเขาใจวาการเปลยนแปลงของ DNA ทาใหการสงเคราะหโปรตนฮโมโกลบนผดปกต คอ
ลาดบของกรดอะมโนสวนหนงในสายบตาของโมเลกลฮโมโกลบนตางไปจากปกต ทาใหเซลลเมดเลอดแดง
มลกษณะเปนรปเคยว นาออกซเจนไดนอยลง เกดเปนโรคโลหตจางชนดซกเคลเซลลได แสดงวาลาดบเบส
บน DNA ทาหนาทควบคมลกษณะทางพนธกรรมของสงมชวต โดยเมอลาดบเบสของ DNA เปลยนแปลง
จะมผลตอการสงเคราะหโปรตน ทาใหลกษณะทางพนธกรรมเปลยนแปลงไปดวย
กจกรรมรวบยอด
นกเรยนและครรวมกนอภปราย โดยใชแนวคาถามตอไปน
- เอนไซมททาหนาทเชอมตอ DNA สายสน ๆ ใหเปนสายเดยวกนคอ (เอนไซมไลเกส)
- เพราะเหตใดการสราง DNA สายใหมจงตองมทศทางจากปลาย 5‘ไปยงปลาย 3’ เสมอ (เพราะ
DNA พอลเมอเรสจะทางานโดยทาหนาทเชอมนวคลโอไทดใหตอกนเปนสายยาวจากปลาย 5’ ไปยงปลาย
3’)
- การจาลอง DNA แบบกงอนรกษคออะไร (การทาใหมการเพมโมเลกลของ DNA จาก 1 โมเลกล
เปน 2 โมเลกล โดย DNA แตละโมเลกลมพอลนวคลโอไทดสายเดม 1 สาย และสายใหม 1 สาย)
9. สอและแหลงการเรยนร
ส อ
1) PowerPoint ประกอบการเรยนร เรอง สมบตของสารพนธกรรม (1)
2) หนงสอเรยน รายวชาเพมเตม ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 4-6 ของ สสวท
แหลงการเรยนร
1) หนงสอหรอวารสารวทยาศาสตร 2) สารานกรมวทยาศาสตร 3) อนเทอรเนต
10. การวดและประเมนผล
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
72
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
สาระสาคญ
- การสงเคราะห DNA
-การควบคมลกษณะ
ทางพนธกรรมของ DNA
- สมด
- การถาม/ตอบ
-สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
ผลการเรยนร
- อธบายและสรปการ
ถายทอดยนและ
โครโมโซม การคนพบ
สารพนธกรรม
โครโมโซมองคประกอบ
ทางเคมของดเอนเอ
และโครงสรางของดเอน
เอ สมบตของสาร
พนธกรรม รวมทง
มวเทชนได (ว 1.2 ม.
6/2)
- ตงคาถามทอยบน
พนฐานของความรและ
ความเขาใจทาง
วทยาศาสตร หรอความ
สนใจ หรอจากประเดนท
เกดขนในขณะนน ท
สามารถทาการสารวจ
ตรวจสอบหรอศกษา
คนควาไดอยาง
ครอบคลมและเชอถอได
(ว 8.1 ม. 6/1)
- สมด
- การถาม/ตอบ
-สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
คณลกษณะ
- ใฝเรยนร
- การเขาชนเรยน
- ความตรงตอเวลาและ
- การเขาชนเรยนสาย
73
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
- มงมนในการทางาน
- ความสนใจในการเรยน
จานวนครงทเขาเรยน
- การถาม/ตอบ
ไมเกน 15 นาท และ
จานวนครงทเขาเรยน
มากกวา 80%
- สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
11. บนทกหลงการสอน
ผลการสอน
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
ปญหา/อปสรรค
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
ขอเสนอแนะ/วธแกไข
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
บนทกการสงแผนจดการเรยนร
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
(………………………………………………….)
อาจารยผสอน
74
แผนการจดการเรยนร
รหสวชา ว33244 ชอรายวชา ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 6
กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ภาคเรยนท 1
ชอหนวยการเรยนร ยนและโครโมโซม
แผนการเรยนรท 14 เรอง สมบตของสารพนธกรรม (2) เวลา 2 ชวโมง
1. มาตรฐานการเรยนร
มาตรฐาน ว 1.2 เขาใจกระบวนการและความสาคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม
ววฒนาการของสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพ การใชเทคโนโลยชวภาพทมผลกระทบตอมนษย
และสงแวดลอม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและนาความรไป
ใชประโยชน
มาตรฐาน ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร
การแกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและ
ตรวจสอบไดภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานน ๆ เขาใจวาวทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม
และสงแวดลอมมความเกยวของสมพนธกน
2. ผลการเรยนร
1) อธบายและสรปการถายทอดยนและโครโมโซม การคนพบสารพนธกรรม โครโมโซม
องคประกอบทางเคมของดเอนเอ และโครงสรางของดเอนเอ สมบตของสารพนธกรรม รวมทงมวเทชนได
(ว 1.2 ม. 6/2)
2) ตงคาถามทอยบนพนฐานของความรและความเขาใจทางวทยาศาสตร หรอความสนใจ หรอ
จากประเดนทเกดขนในขณะนน ทสามารถทาการสารวจตรวจสอบหรอศกษาคนควาไดอยางครอบคลม
และเชอถอได (ว 8.1 ม. 6/1)
3. สาระสาคญ/ความคดรวบยอด
1) การสงเคราะหโปรตนจาก DNA ม m-RNA ทาหนาทนารหสขอมลทางพนธกรรมจาก DNA ใน
นวเคลยสมายงไรโบโซมในไซโทพลาซมเพอใหสงเคราะหโปรตน เรยกกระบวนการถอดรหส DNA ใหเปน
สาย m-RNA วา การถอดรหสหรอทรานสครปชน (transcription)
2) การเรยงลาดบของนวคลโอไทดชนดตาง ๆ ของ mRNA ทม DNA เปนแมแบบ จะเปนตว
กาหนดการเรยงลาดบของกรดอะมโนทใชในการสงเคราะหโปรตนทเรยกวา รหสพนธกรรม (genetic
code)
75
3) กระบวนการแปลรหส (translation) เกดขนโดย tRNA ททาหนาทนากรดอะมโนมาเรยงตอกน
ตามรหสพนธกรรมของ mRNA ไดเปนสายพอลเพปไทดทสมบรณ กลายเปนโปรตนทมความเหมาะสมและ
พรอมทางานไดตอไป
4. สาระการเรยนร
ความร
1) การสงเคราะห mRNA จาก DNA แมแบบ 2) รหสพนธกรรม
3) การสงเคราะหโปรตนทไรโบโซม
ทกษะ/กระบวนการ
1) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 2) ทกษะการคด 3) ทกษะการเรยนร
4) ทกษะการแกปญหา 5) ทกษะกระบวนการทางานกลม
5. จดประสงคการเรยนร
1) สบคนขอมล อภปราย และอธบายกระบวนการสงเคราะหโปรตน
2) สบคนขอมล วเคราะห อภปราย เปรยบเทยบ และสรปการสงเคราะห DNA กบการสงเคราะห
mRNA
3) วเคราะห อภปราย และเปรยบเทยบการสงเคราะหโปรตนของโพรคารโอตและยคารโอต
6. คณลกษณะอนพงประสงค
1) ใฝเรยนร 2) มงมนในการทางาน
7. สมรรถนะสาคญของผเรยน
1) ความสามารถในการสอสาร 2) ความสามารถในการคด
3) ความสามารถในการแกปญหา
8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร
ขนนาเขาสบทเรยน
1) ครทบทวนความรเดมของนกเรยนเกยวกบโครงสรางของ DNA ทนกเรยนไดเรยนรมาแลว แลว
อธบายวากรดนวคลอกทอยในเซลลมทง DNA และ RNA ซงมลกษณะแตกตางกน
2) ครนาเสนอ PowerPoint แสดงโครงสรางของ DNA และ RNA แลวตงคาถามถามนกเรยน ดงน
- RNA มโครงสรางแตกตางจาก DNA อยางไร
3) นกเรยนรวมกนอภปรายคาตอบของคาถาม ในรปแบบของตารางเปรยบเทยบ โดยควรได
ขอสรปรวมกน ดงน เพอเชอมโยงไปสการเรยนร เรอง สมบตของสารพนธกรรม (2)
ขอเปรยบเทยบ DNA RNA
จานวนพอลนวคลโอไทด 2 สาย 1 สาย
โครงสราง บดเปนเกลยว ไมบดเปนเกลยว
76
ชนดของเบส อะดนน กวานน ไทมน
และไซโทซน
อะดนน กวานน ยราซล
และไซโทซน
ชนดของนาตาล ดออกซไรโบส ไรโบส
ขนจดการเรยนร
จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร ซงมขนตอนดงน
1) ครนาเสนอ PowerPoint แสดงตาแหนงทอยของ DNA ในนวเคลยส แลวอธบายใหนกเรยน
เขาใจวา DNA อยในนวเคลยส แตเอนโดพลาสมกเรตคลมแบบผวขรขระ ซงมไรโบโซมททาหนาท
สงเคราะหโปรตนอยในไซโทพลาซม แลวตงคาถามถามนกเรยนดงน
- DNA สามารถควบคมการสงเคราะหโปรตนในไซโทพลาซมไดอยางไร
- เปนไปไดหรอไมวา DNA สงสารบางอยางออกมาเพอควบคมการสงเคราะหโปรตนในไซโทพลา
ซม
- สารท DNA สงออกมานน คออะไร รบคาสงจาก DNA ไดอยางไร และมกระบวนการสงเคราะห
โปรตนไดอยางไร
2) นกเรยนรวมกนอภปรายคาตอบของคาถาม โดยใหสบคนขอมลสมมตฐานของจาคอปและ
โมนอด จากการสบคนขอมล นกเรยนควรไดขอสรปรวมกนวา mRNA เปนสารตวกลางทนาขอมลทาง
พนธกรรมจาก DNA เกยวกบการสงเคราะหโปรตนมายงไรโบโซมทอยในไซโทพลาซม ซงเปนบรเวณทม
การสงเคราะหโปรตน แลวครสรปใหนกเรยนเขาใจรวมกนวากระบวนการสงเคราะหโปรตนประกอบดวย
ขนตอน 2 ขนตอน คอ การสงเคราะห RNA จาก DNA และการสงเคราะหโปรตนในไรโบโซม
3) ครอธบายใหนกเรยนเขาใจวา การสงเคราะห mRNA จาก DNA แมแบบจะคลายกบการจาลอง
DNA แตการสงเคราะห mRNA จะใช DNA เพยงสายเดยวเปนแมแบบ แลวตงคาถามถามนกเรยนดงน
- การสงเคราะห mRNA มขนตอนอยางไรบาง
- RNA พอลเมอรเรสมบทบาทอยางไรในการสงเคราะห mRNA
- กระบวนการสงเคราะห mRNA จาก DNA แมแบบ เรยกวากระบวนการอะไร
นกเรยนรวมกนอภปรายคาตอบของคาถาม โดยครยงไมเฉลยคาตอบทถกตอง
4) ครนาเสนอ PowerPoint การสงเคราะห mRNA ขนเรมตน ขนการตอสายยาว และขนสนสด
โดยนกเรยนควรไดขอสรปรวมกนดงน
- เอนไซม RNA พอลเมอรเรสจะไปจบกบ DNA บรเวณทจะสงเคราะห mRNA
- DNA 2 สายคลายเกลยวออกจากกน โดยม DNA สายหนงเปนแมแบบ
77
- นวคลโอไทดทมเบสคสมจะเขาไปจบกบเบสของสายแมแบบ โดยนวคลโอไทดทมเบสคสมจะ
เชอมตอกนเปนสายยาวมทศทางจากปลาย 5’ ไปยงปลาย 3’ ซงสลบทศทางกบสาย DNA แมแบบ จนได
mRNA
- mRNA แยกออกจาก DNA ไปยงไรโบโซม เพอสงเคราะหโปรตนตอไป
5) ครสรปใหนกเรยนเขาใจรวมกนวา RNA พอลเมอเรสมบทบาทในการสงเคราะห mRNA คอ ทา
ใหพอลนวคลโอไทดทง 2 สายแยกออกจากกน และเชอมนวคลโอไทดตอกนเปนสาย mRNA โดยทศทาง
การสงเคราะห mRNA จะสงเคราะหจากปลาย 5’ ไปยงปลาย 3’ เรยกกระบวนการสงเคราะห mRNA นวา
การถอดรหส (transcription)
6) ครใหนกเรยนเปรยบเทยบกระบวนการสงเคราะห DNA และกระบวนการสงเคราะห mRNA ใน
รปแบบของตาราง ซงนกเรยนควรไดขอสรปรวมกน ดงน
กระบวนการสงเคราะห DNA กระบวนการสงเคราะห mRNA
1.ใชพอลนวคลโอไทดเปนแมแบบทง 2 สาย
2.ใชเอนไซมพอลเมอรเรสในการสงเคราะห
3.ใชดออกซไรโบนวคลโอไทดทประกอบดวยเบส 4
ชนด คอ A T C G
4.ผลผลตได DNA สายใหม 2 สาย
1.ใชพอลนวคลโอไทดทเปนแมแบบสายเดยว
2.ใชเอนไซม RNA พอลเมอเรสในการสงเคราะห
3.ใชไรโบนวคลโอไทดทประกอบดวยเบส 4 ชนด คอ
A U C G
4.ผลผลตได mRNA สายเดยว
7) ครนาเสนอ PowerPoint ภาพจาลอง RNA ชนดตางๆ แลวอธบายใหนกเรยนเขาใจวา นอกจาก
mRNA ททาหนาทนารหสการสรางโปรตนจาก DNA ไปยงไรโบโซมแลวยงม RNA อก 2 ชนด ซงเกดอยใน
นวเคลยสเหมอนกน คอ tRNA ททาหนาทนากรดอะมโนทสอดคลองกบรหสการสรางโปรตนบนสาย
mRNA มาตอกนเปนสายพอลเพปไทด และ rRNA ทเปนองคประกอบของไรโบโซม ซงทาหนาทใน
กระบวนการสงเคราะหโปรตนอกดวย
8) ครเนนใหนกเรยนเขาใจวาลาดบนวคลโอไทดในสาย DNA และ RNA เรยกวา ลาดบเบส โดย
ลาดบเบสของ DNA จะกาหนดลาดบเบสของ mRNA และลาดบเบสของ mRNA จะกาหนดชนดและการ
เรยงตวของกรดอะมโน เพอสงเคราะหโปรตน ซงเรยกวา รหสพนธกรรม (genetic code
9) ครใหนกเรยนแบงกลม เพอหาวาถารหสพนธกรรม 1 รหส ประกอบดวย 2 นวคลโอไทด จะได
รหสพนธกรรมกรหส นกเรยนรวมกนอภปรายและออกแบบรหสพนธกรรม โดยครทาหนาทสรปผลการ
อภปราย โดยไดขอสรปรวมกน ดงน
AA AT AC AG
CC CA CT CG
78
GG GA GT GC
TT TA TC TG
ถา 1 รหสพนธกรรมประกอบดวยเบส 2 โมเลกลเรยงกน เปนรหสของกรดอะมโน 1 ชนด จะ
จดเรยงได 42 = 16 รหส ซงไมเพยงพอตอกรดอะมโนทง 20 ชนด แลวครอธบายใหนกเรยนฟงวา
ถารหสพนธกรรม 1 รหส ประกอบดวย 3 นวคลโอไทด จะได รหส 43 = 64 รหส ซงเพยงพอตอ
จานวนกรดอะมโน โดยเรยกรหสพนธกรรม 1 รหสทประกอบดวย 3 นวคลโอไทดนวา โคดอน (codon)
10) ครนาเสนอ PowerPoint แสดงรหสพนธกรรมทง 64 รหสในรปแบบของตาราง แลวถาม
คาถามนกเรยน ดงน
- รหสพนธกรรมกรหสทกาหนดกรดอะมโน 20 ชนด
- รหสใดบางทไมกาหนดกรดอะมโน
นกเรยนรวมกนอภปรายคาตอบ โดยไดขอสรปรวมกนวา รหสพนธกรรมทกาหนดกรดอะมโน 20
ชนด มเพยง 61 รหสเทานนทกาหนดกรดอะมโนในกระบวนการสงเคราะหโปรตน สวนรหสพนธกรรมอก 3
รหส ไดแก UAA UAG และ UGA จะไมกาหนดกรดอะมโน แตเปนรหสหยดการสงเคราะหโปรตน
11) ครนาเสนอ PowerPoint แสดงกระบวนการสงเคราะหโปรตนทไรโบโซม ใหนกเรยนรวมกน
อภปรายและสรปขนตอนการสงเคราะหโปรตนอกครงหนง แลวตงคาถามถามนกเรยนดงน
- สาย mRNA 1 สาย สามารถสงเคราะหพอลเพปไทดพรอมกนไดหลายสายหรอไม (การ
สงเคราะหพอลเพปไทดสามารถเกดขนพรอมกนไดหลายสายพรอมกน โดยไรโบโซมจะมาเกาะกบ mRNA
ไดหลาย ๆ ไรโบโซม เรยก mRNA ทเกดนวาพอลไรโบโซมหรอพอลโซม)
- สงทใชในกระบวนการสงเคราะหโปรตนมอะไรบาง (DNA mRNA tRNA ไรโบโซม กรดอะมโน
และเอนไซม)
- tRNA มบทบาทอยางไรในการสงเคราะหโปรตน (tRNA จะนากรดอะมโนทตรงกบโคดอนของ
mRNA)
- การสงเคราะหโปรตนของโพรคารโอตแตกตางจากยคารโอตหรอไม อยางไร (การสงเคราะห
โปรตนของโพรคารโอตทงกระบวนการถอดรหสและการแปลรหสเกดในไซโทพลาซมเพราะไมมเยอหม
นวเคลยส สวนยคารโอตการถอดรหสเกดในนวเคลยส แตการแปลรหสเกดในไซโทพลาซม)
12) ครใหนกเรยนเชอมโยงความรทไดเรยนรมาแลวกบความรเดม วา DNA ทาหนาทสงเคราะห
โปรตน แลวโปรตนทสรางขนนไปทาหนาทอะไรบาง นกเรยนรวมกนตอบคาถามซงสามารถตอบได
หลากหลาย เชน โปรตนเฮโมโกลบนชวยขนสงออกซเจน โปรตนทเปนเอนไซมหรอฮอรโมนตาง ๆ และคลอ
ลาเจนและเคอราทนทเปนโปรตนในผวหนงและขน เปนตน
กจกรรมรวบยอด
1) นกเรยนและครรวมกนอภปราย โดยใชแนวคาถามตอไปน
79
- ถาโคดอนของ mRNA โมเลกลหนงมลาดบเบสดงน 5’ A U G C A C G G G U A U A U C U A
A 3’ จงบอกลาดบเบสของแอนตโคดอนของ tRNA โดยเรยงลาดบแอนตโคดอนของ tRNA ทจะเขาจบสาย
mRNA และลาดบของกรดอะมโนในสายพอลเพปไทด (ลาดบเบสของแอนตโคดอน tRNA คอ UAC GUG
CCC AUA UAG สวน UAA เปนโคดอนของรหสหยด จงไมมลาดบเบสทเปนแอนตโคดอน และลาดบของ
กรดอะมโนในสายพอลนวคลโอไทด คอ Met His Gly Try Ile สวนรหสUAA เปนรหสหยดการสงเคราะห
โปรตน)
- พอลเพปไทดสายหนงมลาดบกรดอะมโน ดงน Met-Pro-Lys-Val จงบอกลาดบเบสทอาจเปนไป
ไดของ mRNA ทสรางพอลเพปไทดสายน (เชน 5’ AUG CCA AAA GUG 3’)
2) ใหนกเรยนทาแบบทดสอบ Check Point 10 เพอทบทวนความรทนกเรยนไดรบจากการเรยน
โดยใหนกเรยนตอบคาถามตอไปน
- ในการสงเคราะห mRNA มทศทางจากปลาย 5’ ไปยงปลาย 3’ หรอจากปลาย 3’ ไปยงปลาย 5’
- RNA polymerase มบทบาทอยางไรในการสงเคราะห mRNA
- ถาลาดบ DNA แมแบบมลาดบเบส 3’ T A C G G C A T A T C G A 5’ ลาดบเบสของ mRNA ท
สงเคราะหไดจะเปนอยางไร
- mRNA tRNA และ rRNA แตละชนดมหนาทเกยวของกบกระบวนการสงเคราะหโปรตนอยางไร
3) ครใหนกเรยนสงสมด เพอตรวจสอบการบนทกความรทไดจากการเรยนและการตอบคาถาม
Check Point 10 หลงเลกเรยน
9. สอและแหลงการเรยนร
ส อ
1) PowerPoint ประกอบการเรยนร เรอง สมบตของสารพนธกรรม (2)
2) หนงสอเรยน รายวชาเพมเตม ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 4-6 ของ สสวท
แหลงการเรยนร
1) หนงสอหรอวารสารวทยาศาสตร 2) สารานกรมวทยาศาสตร 3) อนเทอรเนต
10. การวดและประเมนผล
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
สาระสาคญ
- การสงเคราะห mRNA
จาก DNA แมแบบ
- รหสพนธกรรม
- การสงเคราะหโปรตนท
ไรโบโซม
- สมด
- การถาม/ตอบ
- แบบทดสอบ (check
point)
-สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
- ทาแบบทดสอบ
(check point) ไดอยาง
ถกตอง
80
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
ผลการเรยนร
- อธบายและสรปการ
ถายทอดยนและ
โครโมโซม การคนพบ
สารพนธกรรม
โครโมโซมองคประกอบ
ทางเคมของดเอนเอ
และโครงสรางของดเอน
เอ สมบตของสาร
พนธกรรม รวมทง
มวเทชนได (ว 1.2 ม.
6/2)
- ตงคาถามทอยบน
พนฐานของความรและ
ความเขาใจทาง
วทยาศาสตร หรอความ
สนใจ หรอจากประเดนท
เกดขนในขณะนน ท
สามารถทาการสารวจ
ตรวจสอบหรอศกษา
คนควาไดอยาง
ครอบคลมและเชอถอได
(ว 8.1 ม. 6/1)
- สมด
- การถาม/ตอบ
- แบบทดสอบ (check
point)
-สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
- ทาแบบทดสอบ
(check point) ไดอยาง
ถกตอง
คณลกษณะ
- ใฝเรยนร
- มงมนในการทางาน
- การเขาชนเรยน
- ความสนใจในการเรยน
- ความตรงตอเวลาและ
จานวนครงทเขาเรยน
- การถาม/ตอบ
- การเขาชนเรยนสาย
ไมเกน 15 นาท และ
จานวนครงทเขาเรยน
มากกวา 80%
- สามารถตอบคาถามได
81
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
อยางถกตอง
11. บนทกหลงการสอน
ผลการสอน
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
ปญหา/อปสรรค
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
ขอเสนอแนะ/วธแกไข
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
บนทกการสงแผนจดการเรยนร
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
(………………………………………………….)
อาจารยผสอน
82
แผนการจดการเรยนร
รหสวชา ว33244 ชอรายวชา ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 6
กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ภาคเรยนท 1
ชอหนวยการเรยนร ยนและโครโมโซม
แผนการเรยนรท 15 เรอง มวเทชน เวลา 2 ชวโมง
1. มาตรฐานการเรยนร
มาตรฐาน ว 1.2 เขาใจกระบวนการและความสาคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม
ววฒนาการของสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพ การใชเทคโนโลยชวภาพทมผลกระทบตอมนษย
และสงแวดลอม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและนาความรไป
ใชประโยชน
มาตรฐาน ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร
การแกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและ
ตรวจสอบไดภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานน ๆ เขาใจวาวทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม
และสงแวดลอมมความเกยวของสมพนธกน
2. ผลการเรยนร
1) อธบายและสรปการถายทอดยนและโครโมโซม การคนพบสารพนธกรรม โครโมโซม
องคประกอบทางเคมของดเอนเอ และโครงสรางของดเอนเอ สมบตของสารพนธกรรม รวมทงมวเทชนได
(ว 1.2 ม. 6/2)
2) ตงคาถามทอยบนพนฐานของความรและความเขาใจทางวทยาศาสตร หรอความสนใจ หรอ
จากประเดนทเกดขนในขณะนน ทสามารถทาการสารวจตรวจสอบหรอศกษาคนควาไดอยางครอบคลม
และเชอถอได (ว 8.1 ม. 6/1)
3. สาระสาคญ/ความคดรวบยอด
1) มวเทชน (mutation) เปนการเปลยนแปลงลาดบและจานวนของเบสใน DNA โดยเปนการ
เปลยนแปลงทเกดกบโครโมโซมซงมผลทาใหลกษณะหรอฟโนไทปของสงมชวตเปลยนไปและสามารถ
ถายทอดลกษณะไปยงรนตอ ๆ ไปได
2) การเกดมวเทชนอาจเปนการเกดมวเทชนเฉพาะจด ซงประกอบดวย การแทนทคเบส และการ
เพมขนหรอขาดหายของนวคลโอไทด
3) ความผดปกตทเกดจากมวเทชน เชน กลมอาการครดชาต กลมอาการดาวน กลมอาการพาทว
ซนโดรม และกลมอาการเทอรเนอรซนโดรม
83
4. สาระการเรยนร
ความร
1) การเกดมวเทชนแบบการแทนทคเบส
2) การเกดมวเทชนแบบการเพมขนหรอการขาดหายของนวคลโอไทด
3) อาการทเกดจากความผดปกตของโครโมโซม
ทกษะ/กระบวนการ
1) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 2) ทกษะการคด 3) ทกษะการเรยนร
4) ทกษะการแกปญหา 5) ทกษะกระบวนการทางานกลม
5. จดประสงคการเรยนร
1) อธบายความหมายของมวเทชนและยกตวอยาง
2) สบคนขอมล อภปราย และอธบายสาเหตและผลของการเกดมวเทชนเฉพาะจดและมวเทชน
ระดบโครโมโซม
6. คณลกษณะอนพงประสงค
1) ใฝเรยนร 2) มงมนในการทางาน
7. สมรรถนะสาคญของผเรยน
1) ความสามารถในการสอสาร 2) ความสามารถในการคด
3) ความสามารถในการแกปญหา
8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร
ขนนาเขาสบทเรยน
ครสนทนากบนกเรยนและนาเสนอ power point เกยวกบลกษณะคนทผดปกตทเกดจาก
พนธกรรม เชน ลกษณะผวเผอก และกลมอาการดาวนซนโดรม โดยใหนกเรยนรวมกนอภปรายถงลกษณะ
ทผดปกตดงกลาว โดยนกเรยนควรไดขอสรปรวมกนวา ลกษณะทเปลยนแปลงไปเกดจากการเปลยนแปลง
ของ DNA และโครโมโซม ซงเปนลกษณะทถายทอดทางพนธกรรมได
ขนจดการเรยนร
จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร ซงมขนตอนดงน
1) ครทบทวนความรเดมของนกเรยนทไดเรยนรมาแลว โดยนาเสนอ power point แสดงโครงสราง
ลาดบกรดอะมโนของเซลลเมลดเลอดแดงทผดปกตกบเซลลเมดเลอดแดงชนดซกเคลเซลล ทไดจาก
การศกษาของอนแกรม แลวถามคาถามนกเรยนวา
- โครงสรางกรดอะมโนของเซลลเมดเลอดแดงชนดซกเคลเซลลแตกตางจากเซลลเมดเลอดแดงของ
คนปกตอยางไร (ลาดบกรดอะมโนสวนหนงในสายบตาของโมเลกลฮโมโกลบนของคนปกตเปนกรดกลตา
มก สวนคนทเปนโรคโลหตจางชนดซกเคลเซลลเปนวาลน)
84
2) ครนาเสนอ power point แสดงการเกดมวเทชนเฉพาะจดแบบการแทนทคเบสทเปนสาเหตทา
ใหเกดโรคโลหตจางชนดซกเคลเซลล แลวอธบายใหนกเรยนเขาใจวา การทกรดกลตามกเปลยนแปลงไป
อาจเกดจากความผดพลาดขณะท DNA จาลองตวเอง ดงนนเมอ DNA ทสงเคราะหมาไดถายทอดรหสให
mRNA การแปลรหสจาก mRNA จงไดกรดอะมโนทแตกตางไปจากเดม การเกดมวเทชนเฉพาะจดแบบการ
แทนทคเบสในคนทเปนโรคโลหตจางชนดซกเคลเซลลจะมรหสพนธกรรมทเปลยนจาก CTC เปน CAC ทา
ใหกรดอะมโนเปลยนจากกรดกลตามกเปนวาลน แลวถามคาถามดงน
- กรดกลตามกในสายบตาของโมเลกลฮโมโกลบนเปลยนเปนวาลนไดอยางไร (ในการเกดโรคโลหต
จางชนดซกเคลเซลลนนน เปนการเกดมวเทชนเฉพาะจด)
- การเปลยนแปลงของเบสในดเอนเอเปนอยางไร (ในการจาลอง DNA ครงแรก มทการจบคเบส
ผดค เบส G ควรจะจบคกบเบส C แตไปจบคกบเบส T แทน และเมอสายพอลเพปไทดทมเบส T นไป
สรางพอลนวคลโอไทดสายใหม เบส T จะไปจบคกบเบส A ทาใหลาดบของเบสในสาย DNA เปลยนแปลง
ไป)
3) ครอธบายเพมเตมถงสาเหตของการเกดมวเทชนเฉพาะจดวา เกดขนไดหลายสาเหต เชน
เชน จากรงสอลตราไวโอเลต สารเคมบางอยาง เชน สารอะฟลาทอกซน ซงมผลทาให DNA หรอยน
เปลยนแปลงไดหลายลกษณะ การเปลยนแปลงจะกอใหเกดผลตอลกหลาน ถาบรเวณทเกดมวเทชนนน
ถายทอดไปยงรนตอไปได แลวถามคาถามนกเรยนดงน
- ถา DNA ทเปนแมแบบในการสราง mRNA ทมลาดบเบสเปน CUU UCU ACA AAA เกดมวเท
ชนเฉพาะจดททาใหสาย mRNA มลาดบเบสเปน UUU UCU ACA AAA จะมผลอยางไรในระดบพอลเพป
ไทดและลกษณะของสงมชวต (ทาใหกรดอะมโนในบรเวณมวเทชน คอ CUU ทเปนรหสพนธกรรมของ
กรดอะมโนลวซนเปลยนเปน UU ซงเปนรหสพนธกรรมอะมโนฟนลอะลานน ทาใหลาดบกรดอะมโน
เปลยนแปลงไปอาจมผลตอลกษณะของสงมชวต)
- การเกดมวเทชนแบบการแทนทคเบสทาใหเกดผลเสยเสมอไปหรอไม เพราะเหตใด (ไมเสมอไป
เพราะถาการแทนทคเบสนนเปนรหสทกาหนดกรดอะมโนชนดเดยวกน)
5) ครนาเสนอ power point เกยวกบการเกดเฟรมชฟทมวเทชน แลวอธบายใหนกเรยนเขาใจวา
การเกดมวเทชนลกษณะนเปนการเพมขนหรอขาดหายไปของคนวคลโอไทดในบางตาแหนงของยน ซงจะ
แตกตางจากการเกดมวเทชนแบบการแทนทคเบส ดงน
การแทนทคเบส เฟรมชฟทมวเทชน
มการเปลยนแปลงแทนทคเบสในสายพอลนวคลโอ
ไทดของ DNA เชน A-T ถกแทนทดวย G-C
มการเพมขนหรอขาดหายของ 1 นวคลโอไทดหรอ
มากกวาในสายพอลนวคลโอไทดของ DNA
มผลทาใหเปลยนแปลงเฉพาะบรเวณรหสพนธกรรม มผลทาใหรหสพนธกรรมเปลยนแปลงไปจากเดม
85
แตไมทาใหรหสพนธกรรมอน ๆ เปลยนแปลง ลาดบและชนดของกรดอะมโนหลงจากนจะ
เปลยนแปลงไปดวย
อาจมผลหรอไมมผลตอลกษณะของสงมชวตกได
คอ
- ถาเกดการแทนทคเบสในรหสพนธกรรม
รหสเดยวกนอาจจะไมมผลตอการเปลยนแปลงชนด
กรดอะมโน จงไมมผลตอลกษณะทางพนธกรรม
- ถาทาใหชนดของกรดอะมโนเปลยนไป
โปรตนจะเปลยนไปดวย จะมผลตอการแสงด
ลกษณะของสงมชวต
สมบตของพอลนวคลโอไทดหรอโปรตนทไดจากการ
สงเคราะหโปรตนจะแตกตางไปจากปกต และมผล
ตอลกษณะของสงมชวต
6) ครเนนใหนกเรยนเขาใจวา มวเทชนเกดไดทงในเซลลรางกายและเซลลสบพนธ โดยถามวเทชน
เกดขนในเซลลสบพนธจะสามารถถายทอดไปสลกหลานได ซงในปจจบนการเกดมวเทชนจากมนษยม
อตราสงกวาทเกดโดยธรรมชาต โดยสงทกอใหเกดการกลายหรอมวเทชน ไดแก รงส ความรอน และ
สารเคมเแลวถามคาถามนกเรยน ดงน
- ถาเกดการเพมขนหรอขาดหายของ 3 นวคลโอไทดทเปนโคดอน จะเกดความผดปกตอยางไร
(ชนดของกรดอะมโนในบรเวณดงกลาวเปลยนแปลงไป ถาเกดลกษณะเชนน 1-2 นวคลโอไทด มกจะมผล
ตอการเปลยนแปลงในการทางานของพอลเพปไทด)
- การเกดมวเทชนเฉพาะจดทเกดภายในเซลล สามารถสงเกตดวยกลองจลทรรศนไดหรอไม (ไมได
เพราะการเกดมวเทชนเฉพาะจดเปนการเกดในระดบยน ซงตองตรวจสอบดวยวธการหาลาดบเบส)
7) ครอธบายเกยวกบการเกดมวเทชนระดบโครงสรางของโครโมโซม โดยนกเรยนควรไดขอสรป
รวมกนวา การเกดมวเทชนระดบโครโมโซมม 2 แบบ ดงน
- การเปลยนแปลงดานโครงสรางของโครโมโซม ครนาเสนอ power point เกยวกบการ
เปลยนแปลงโครงสรางของโครโมโซม แลวอธบายใหนกเรยนฟงวา เกดจากความผดปกตในการแบงเซลล
แบบไมโอซส รงสตาง ๆ หรอสารเคม ทาใหบางสวนของโครโมโซมขาดหายไป แลวกลบมาตอใหมแตกลบ
หวกลบหาง ทาใหยนสลบกน หรอทาใหโครโมโซมเกนมาจากปกต หรอทาใหเกดการแลกเปลยนชนสวน
ของโครโมโซมตางคกน จากการเปลยนแปลงโครงสรางของโครโมโซม ทาใหจานวนของเบสและลาดบของ
เบสเปลยนแปลงไป ทาใหรหสพนธกรรมและการสงเคราะหโปรตนเปลยนแปลงไป เกดการเปลยนแปลง
ของฟโนไทป ทาใหเกดโรคตาง ๆ เชน กลมอาการครดชาตแลวครนาเสนอ power point เกยวกบลกษณะ
อาการและคารโอไทปของกลมอาการครดชาต
86
- การเปลยนแปลงดานจานวนโครโมโซม มสาเหตมาจากการแบงเซลลแบบไมโอซสผดปกต คอ
เกดปรากฎการณนอนดสจงชน ครนาเสนอ power point แสดงการเกดนอนดสจงชนของออโตโซมเมอแบง
เซลลแบบไมโอซส แลวอธบายใหนกเรยนฟงวา ปรากฎการณนอนดสจงชน เกดจากฮอรมอโลกสโครโมโซม
ไมแยกออกจากกนในระยะแอนนาเฟส I หรอโครมาทดไมแยกออกจากกนในระยะแอนนาเฟส II ทาให
โครโมโซมหรอโครมาทดเคลอนยายไปยงขวของเซลล เซลลสบพนธทไดจงมจานวนโครโมโซมขาดหรอเกน
กวาปกต พบไดทงในออโตโซมและโครโมโซมเพศ ทาใหเกดโรคตาง ๆ เชน กลมอาการดาวน กลมอาการ
เทอรเนอรซนโดรม แลวครนาเสนอ power point เกยวกบลกษณะอาการและคารโอไทปของกลมอาการ
ดาวน
8) ครตงคาถามถามนกเรยนดงน
- ลกษณะของกลมอาการครดชาตแตกตางจากกลมอาการดาวนอยางไรบาง (กลมอาการคดชาต
มลกษณะผดปกต คอ ศรษะเลก ใบหนากลม ตาเลกอยหางกนและเฉยง ดงจมกแบน ใบหอยตากวาปกต
เสนสายเสยงผดปกต ทาใหเสยงเลกแหลมคลายเสยงรองของแมว ปญญาออน และอาจมชวตอยไดจน
เปนผใหญ สวนกลมอาการดาวนมลกษณะผดปกต คอ รปรางเตย ตาหาง หางตาชขน ลนโตคบปาก คอ
สนกวาง นวมอและนวเทาสน ลายนวมอผดปกต และปญญาออน)
- คารโอไทปของกลมอาการครดชาต เกดจากความผดปกตของโครโมโซมคใด และจานวน
โครโมโซมเปลยนแปลงไปหรอไม (แขนขางสนของโครโมโซมคท 5 ขาดหายไป จานวนโครโมโซมไม
เปลยนแปลง)
9) ครใหนกเรยนศกษาตารางแสดงกลมอาการทเกดจากการเปลยนแปลงจานวนโครโมโซมในคน
ในหนงสอเรยน รายวชาเพมเตมชววทยา เลม 4 หนา 89 แลวอธบายเพมเตมใหนกเรยนฟงวา การทจานวน
โครโมโซมขาดหรอเกนเปนชด เรยกวา พอลพลอยด มกพบในพชและมประโยชนมาก เชน ขาวโพดพนธ 4n
มวตามนสงกวาพนธ 2n แตถาพบในสตว โดยเฉพาะสตวทเลยงลกดวยนานมมกจะเกดผลเสยมากกวา
ผลด แลวถามคาถามนกเรยน ดงน
- เพราะเหตใดพชทเปนพอลพลอยดเลขคจงเปนหมน (ในกระบวนการแบงเซลลแบบไมโอซสเพอ
สรางเซลลสบพนธ ในระยะโพรเฟส I จะมโครโมโซมบางโครโมโซมทไมเปนฮอมอโลกสและเขาคกนไมได
จงมปญหาในการสรางเซลลสบพนธ)
- การเปลยนแปลงทเกดขนกบยนและโครโมโซมเกยวของกบการเกดววฒนาการของสงมชวต
อยางไร (บางลกษณะทเกดการเปลยนแปลงจานวนของยน ลาดบของยน หรอเปลยนแปลงโครงสรางของ
โครโมโซม อาจทาใหสงมชวตอยรอดไดมากขน รวมทงลกษณะทเกดมวเทชน ถามการถายทอดและถก
คดเลอกไวในธรรมชาตจะทาใหสงมชวตเกดววฒนาการได)
กจกรรมรวบยอด
87
1) ครใหนกเรยนตอบคาถามทายบทท 16 ในหนงสอเรยน รายวชาเพมเตม ชววทยา เลม 4 ลงใน
สมด สงคร
2) ครใหนกเรยนสงสมด เพอตรวจสอบการบนทกความรทไดจากการเรยนและการตอบคาถาม
คาถามทายบทท 16 หลงเลกเรยน
9. สอและแหลงการเรยนร
ส อ
1) PowerPoint ประกอบการเรยนร เรอง มวเทชน
2) หนงสอเรยน รายวชาเพมเตม ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 4-6 ของ สสวท
แหลงการเรยนร
1) หนงสอหรอวารสารวทยาศาสตร 2) สารานกรมวทยาศาสตร 3) อนเทอรเนต
10. การวดและประเมนผล
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
สาระสาคญ
- การเกดมวเทชนแบบ
การแทนทคเบส
- การเกดมวเทชนแบบ
การเพมขนหรอการขาด
หายของนวคลโอไทด
- อาการทเกดจากความ
ผดปกตของโครโมโซม
- สมด
- การถาม/ตอบ
-สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
ผลการเรยนร
- อธบายและสรปการ
ถายทอดยนและ
โครโมโซม การคนพบ
สารพนธกรรม
โครโมโซมองคประกอบ
ทางเคมของดเอนเอ
และโครงสรางของดเอน
เอ สมบตของสาร
พนธกรรม รวมทง
มวเทชนได
- สมด
- การถาม/ตอบ
- การปฏบตกจกรรม
ทายบทท 16
-สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
- สามารถปฏบต
กจกรรมทายบทท 16 ได
อยางถกตอง
88
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
(ว 1.2 ม. 6/2)
- ตงคาถามทอยบน
พนฐานของความรและ
ความเขาใจทาง
วทยาศาสตร หรอความ
สนใจ หรอจากประเดนท
เกดขนในขณะนน ท
สามารถทาการสารวจ
ตรวจสอบหรอศกษา
คนควาไดอยาง
ครอบคลมและเชอถอได
(ว 8.1 ม. 6/1)
คณลกษณะ
- ใฝเรยนร
- มงมนในการทางาน
- การเขาชนเรยน
- ความสนใจในการเรยน
- ความตรงตอเวลาและ
จานวนครงทเขาเรยน
- การถาม/ตอบ
- การเขาชนเรยนสาย
ไมเกน 15 นาท และ
จานวนครงทเขาเรยน
มากกวา 80%
- สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
11. บนทกหลงการสอน
ผลการสอน
………………………………………………………………………………………………………………
ปญหา/อปสรรค
………………………………………………………………………………………………………………
ขอเสนอแนะ/วธแกไข
………………………………………………………………………………………………………………
บนทกการสงแผนจดการเรยนร
………………………………………………………………………………………………………………
(………………………………………………….)
อาจารยผสอน
89
แผนการจดการเรยนร
รหสวชา ว33244 ชอรายวชา ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 6
กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ภาคเรยนท 1
ชอหนวยการเรยนร พนธศาสตรและเทคโนโลยทาง DNA
แผนการเรยนรท 16 เรอง พนธวศวกรรม (1) เวลา 2 ชวโมง
1. มาตรฐานการเรยนร
มาตรฐาน ว 1.2 เขาใจกระบวนการและความสาคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม ววฒนาการของสงมชวต
ความหลากหลายทางชวภาพ การใชเทคโนโลยชวภาพทมผลกระทบตอมนษยและสงแวดลอม มกระบวนการ
สบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและนาความรไปใชประโยชน
มาตรฐาน ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร การ
แกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและตรวจสอบ
ไดภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานน ๆ เขาใจวาวทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม และสงแวดลอม
มความเกยวของสมพนธกน
2. ผลการเรยนร
1) อธบายและสรปเกยวกบพนธวศวกรรม การโคลนยน การวเคราะหดเอนเอ และการศกษาจโนม
และการประยกตใชเทคโนโลยของดเอนเอ รวมทงความปลอดภยของเทคโนโลยทางดเอนเอ และมมมองทาง
สงคมและจรยธรรมได (ว 1.2 ม. 6/3)
2) ตงคาถามทอยบนพนฐานของความรและความเขาใจทางวทยาศาสตร หรอความสนใจ หรอจาก
ประเดนทเกดขนในขณะนน ทสามารถทาการสารวจตรวจสอบหรอศกษาคนควาไดอยางครอบคลมและเชอถอ
ได (ว 8.1 ม. 6/1)
3. สาระสาคญ/ความคดรวบยอด
เทคโนโลยทาง DNA เปนเทคโนโลยทางชวภาพแขนงหนง ซงนามาใชเพอทาใหสงมชวตหรอประกอบ
ของสงมชวตมสมบตตามตองการ ทาใหมนษยสามารถปรบแตงยนและเคลอนยายยนขามชนดของสงมชวต
อยางทวธการทางธรรมชาตไมสามารถทาได
4. สาระการเรยนร
ความร
ความหมายและความสาคญของเทคโนโลยชวภาพ
ทกษะ/กระบวนการ
1) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 2) ทกษะการคด
3) ทกษะการเรยนร 4) ทกษะการแกปญหา 5) ทกษะกระบวนการทางานกลม
5. จดประสงคการเรยนร
90
อภปรายและอธบายความหมายของเทคโนโลยทางชวภาพ
6. คณลกษณะอนพงประสงค
1) ใฝเรยนร 2) มงมนในการทางาน
7. สมรรถนะสาคญของผเรยน
1) ความสามารถในการสอสาร 2) ความสามารถในการคด
3) ความสามารถในการแกปญหา
8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร
ขนนาเขาสบทเรยน
1) ใหนกเรยนทาแบบทดสอบกอนเรยน (pre-test) ดวยแบบวดผลสมฤทธทางการ
เรยนและแบบวดทกษะการลงความเหนจากขอมล เพอวดความรเดมของนกเรยน
2) ครนาเสนอ PowerPoint ใหนกเรยนดรปการเรองแสงของทางเดนอาหารลกนายงทเกดจาก
แบคทเรยเรองแสง แลวตงคาถามถามนกเรยนวา
- แบคทเรยเรองแสงไดอยางไร (เกดจากการนายนทสรางโปรตนเรองแสงสเขยวจากแมงกพรนตดตอ
เขาไปในแบคทเรย ทาใหแบคทเรยเรองแสงได)
3) ครอธบายเพมเตมวา จดประสงคงานวจยนเพอปรบปรงสายพนธของแบคทเรย ใหสามารถสราง
สารพษฆาลกนายงไดพรอมทงเรองแสง โดยในระยะแรกเปนการนายนทสรางสารพษมาใสในแบคทเรยทเปน
อาหารของลกนายง เมอใหลกนายงกนแบคทเรยชนดนเขาไป ลกนายงจะตาย ทาใหสามารถปองกนโรคทเกด
จากยงได แตวธนไมสามารถตดตามแบคทเรยทเขาสรางกายของลกนายง จงมการนายนทสรางโปรตนเรองแสง
จากแมงกระพรนมาใสไวในแบคทเรย ทาใหตดตามแบคทเรยไดจากการเรองแสงทงในทางเดนอาหารของ
ลกนายงและสงแวดลอม เพอเชอมโยงไปสการเรยนรเรอง พนธวศวกรรม (1)
ขนจดการเรยนร
จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร ซงมขนตอนดงน
1) ครนาเสนอ PowerPoint ใหนกเรยนดความหมายของเทคโนโลยชวภาพ โดยอธบายใหนกเรยน
เขาใจวา เทคโนโลยชวภาพ (biotechnology) คอ การใชประโยชนจากสงมชวตหรอระบบของสงมชวตเพอ
ผลตผลตภณฑทเปนประโยชนตอมนษย ซงเปนวธการทมการนามาใชประโยชนตงแตอดต โดยเทคโนโลยชวภาพมหลาย
แขนง เทคโนยชวภาพทมการตดแตงยนและเคลอนยายยนขามสงมชวตเพอสราง DNA ลกผสมจะ เรยกวา
เทคโนโลยทาง DNA
2) ครนาเสนอ PowerPoint ใหนกเรยนดเทคโนโลยชวภาพแบบดงเดม โดยอธบายใหนกเรยนเขาใจ
วามนษยเรมมการใชเทคโนโลยชวภาพมาตงแตในสมยอดต เชน การทานาปลา การทาปลารา การหมกจลทรย
เพอทาขนมปง และการผสมเทยม ซงในบทเรยนนจะกลาวถงเทคโนโลยทาง DNA ซงเปนเทคโนโลยชวภาพท
ทาใหมนษยสามารถปรบแตงยนและเคลอนยายยนขามสงมชวตได อยางทวธการทางธรรมชาตไมสามารถทา
ได
91
3) ครนาเสนอ PowerPoint ใหนกเรยนดเทคโนโลยชวภาพในปจจบน แลวตงคาถามถามนกเรยน
ดงน
- จากรปนกเรยนคดวาการนาเทคโนโลยทาง DNA มาผลตมะเขอเทศ ฝาย ขาว มะละกอ และ
ถวเหลอง จะทาใหพชเหลานมสมบตอยางไรบาง (มะเขอเทศ: มความทนทานตอโรคมากขน ชวยลดความ
เสยหายหรอการบอบชาขณะทาการขนสง มะละกอ: ตานทานโรคไวรสใบดางวงแหวนได และมจานวนเมลดท
นอยลง ถวเหลอง: สามารถทนทานตอสารเคมทปราบวชพชได ทาใหไดผลผลตถวเหลองทมจานวนมากขน
ฝาย: สามารถทจะสรางโปรตนทสามารถฆาหนอนทเปนศตรของฝายได ขาว: มลกษณะทดขน สามารถทนแลง
ทนเคมไดหรอมสารอาหารอยางบตาแคโรทนทเปนสารเรมตนของวตามน A ได)
4) ครอธบายใหนกเรยนเขาใจวา ในปจจบนมการนาเทคโนโลนทาง DNA ไปประยกตใชในดาน
อน ๆ มากมาย เชน ทางดานการเกษตร การแพทย หรอใชประโยชนทางสงคม เชน ใชในการตรวจสอบหา
หลกฐานของอาชญากรตางๆ ซงนกเรยนจะไดเรยนรในบทเรยนน
กจกรรมรวบยอด
1) นกเรยนและครรวมกนอภปราย โดยใชแนวคาถามตอไปน
- เทคโนโลยทาง DNA คออะไร (เทคโนโลยชวภาพแขนงหนงททาใหมนษยสามารถปรบแตงยน
และเคลอนยายยนขามสงมชวตไดเพอสราง DNA ลกผสม)
- “เทคโนโลยทาง DNA ชวยพฒนาคณภาพชวตของมนษยใหดขน” นกเรยนเหนดวยกบคากลาวน
หรอไม (เหนดวย เชน การนาเทคโนโลยทางชวภาพมาใชในดานการเกษตร ทาใหไดผลตผลทางการเกษตรทด
ขน มนษยจงมอาหารเพยงพอตอการบรโภค)
- ตวอยางสงมชวตทเกดจากเทคโนโลยทาง DNA (มะเขอเทศ ฝาย มะละกอ และขาว)
2) ครใหนกเรยนรวมกนกาหนดหวขอดานพนธศาสตรและเทคโนโลยดเอนเอจานวน 10- 15 หวขอ
เพอนาไปคนหาขอมล และแสดงความคดเหนผานทางโซเชยลเนตเวรก เพอสงเสรมทกษะการลงความเหนจาก
ขอมล
3) แบงนกเรยนเปนกลม กลมละ 4-5 คน แลวใหตวแทนกลมจบสลากเลอกหวขอดานพนธศาสตร
และเทคโนโลยดเอนเอกลมละ 3 หวขอ โดยวธการสมอยางงาย
9. สอและแหลงการเรยนร
สอ
1) PowerPoint ประกอบการเรยนร เรอง พนธวศวกรรม (1)
2) หนงสอเรยน รายวชาเพมเตม ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 4-6 ของ สสวท
แหลงการเรยนร
1) หนงสอหรอวารสารวทยาศาสตร 2) สารานกรมวทยาศาสตร 3) อนเทอรเนต
92
10. การวดและประเมนผล
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
สาระสาคญ
-ความหมายและ
ความสาคญของ
เทคโนโลยชวภาพ
- สมด
- การถาม/ตอบ
-สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
ผลการเรยนร
-อธบายและสรปเกยวกบ
พนธวศวกรรม การโคลน
ยน การวเคราะหดเอนเอ
และการศกษาจโนม และ
การประยกตใช
เทคโนโลยของดเอนเอ
รวมทงความปลอดภย
ของเทคโนโลยทาง
ดเอนเอ และมมมองทาง
สงคมและจรยธรรมได (ว
1.2 ม. 6/3)
-ตงคาถามทอยบน
พนฐานของความรและ
ความเขาใจทาง
วทยาศาสตร หรอความ
สนใจ หรอจากประเดนท
เกดขนในขณะนน ท
สามารถทาการสารวจ
ตรวจสอบหรอศกษา
คนควาไดอยาง
ครอบคลมและเชอถอได
(ว 8.1 ม. 6/1)
- สมด
- แบบทดสอบกอนเรยน
(pre-test)
- สมด
- การถาม/ตอบ
-แบบวดผลสมฤทธ
ทางการเรยน
-แบบวดทกษะการลง
ความเหนจากขอมล
- การถาม/ตอบ
-สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
-สามารถทาแบบวด
ผลสมฤทธทางการเรยน
ในแบบทดสอบหลงเรยน
ไดคะแนนดกวา
แบบทดสอบกอนเรยน
-สามารถทาแบบวด
ทกษะการลงความเหน
จากขอมลในแบบทดสอบ
หลงเรยนไดคะแนนดกวา
แบบทดสอบกอนเรยน
เรยน
- สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
คณลกษณะ
- ใฝเรยนร
- การเขาชนเรยน
- ความตรงตอเวลาและ
จานวนครงทเขาเรยน
- การเขาชนเรยนสาย
ไมเกน 15 นาท และ
93
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
- มงมนในการทางาน
- ความสนใจในการเรยน
- การถาม/ตอบ
จานวนครงทเขาเรยน
มากกวา 80%
- สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
11. บนทกหลงการสอน
ผลการสอน
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
ปญหา/อปสรรค
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
ขอเสนอแนะ/วธแกไข
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
บนทกการสงแผนจดการเรยนร
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
(………………………………………………….)
อาจารยผสอน
94
แผนการจดการเรยนร
รหสวชา ว33244 ชอรายวชา ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 6
กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ภาคเรยนท 1
ชอหนวยการเรยนร พนธศาสตรและเทคโนโลยทาง DNA
แผนการเรยนรท 17 เรอง พนธวศวกรรม (2) เวลา 2 ชวโมง
1. มาตรฐานการเรยนร
มาตรฐาน ว 1.2 เขาใจกระบวนการและความสาคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม
ววฒนาการของสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพ การใชเทคโนโลยชวภาพทมผลกระทบตอมนษยและ
สงแวดลอม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและนาความรไปใช
ประโยชน
มาตรฐาน ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร การ
แกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและตรวจสอบ
ไดภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานน ๆ เขาใจวาวทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม และสงแวดลอม
มความเกยวของสมพนธกน
2. ผลการเรยนร
1) อธบายและสรปเกยวกบพนธวศวกรรม การโคลนยน การวเคราะหดเอนเอ และการศกษาจโนม
และการประยกตใชเทคโนโลยของดเอนเอ รวมทงความปลอดภยของเทคโนโลยทางดเอนเอ และมมมองทาง
สงคมและจรยธรรมได (ว 1.2 ม. 6/3)
2) ตงคาถามทอยบนพนฐานของความรและความเขาใจทางวทยาศาสตร หรอความสนใจ หรอจาก
ประเดนทเกดขนในขณะนน ทสามารถทาการสารวจตรวจสอบหรอศกษาคนควาไดอยางครอบคลมและเชอถอ
ได (ว 8.1 ม. 6/1)
3. สาระสาคญ/ความคดรวบยอด
พนธวศวกรรมเปนเทคนคการสราง DNA รคอมบแนนท โดยใชเอนไซมตดจาเพาะตด DNA ทงสอง
สายทจดจาเพาะ ถาตาแหนงของ DNA ทงสองสายอยตรงกนจะทาใหเกดปลาย Blunt ends แตถาตาแหนงท
เปนจดตดอยเยองกน จะทาใหเกดปลาย Sticky end เมอตด DNA ตางโมเลกลกนดวยเอนไซมตดจาเพาะชนด
เดยวกน ปลายสายของ DNA จะมลาดบเบสทเขาคกนได และเชอมตอกนดวยเอนไซม DNA ไลเกส ทาใหเกด
DNA รคอมบแนนท จากนนจงเพมจานวนของ DNA รคอมบแนนททเหมอนๆกนจานวนมากในเซลลเจาบาน
(host) เชน แบคทเรย เรยกกระบวนการทเกดขนนวา การโคลน DNA และถา DNA มยนทตองการเกบจะ
เรยกวาการโคลนยน ซงตองอาศยพลาสมดของแบคทเรย หรอทาในหลอดทดลองโดยเทคนคพอลเมอเรสเชนร
95
แอกชนหรอพซอาร (PCR) ทาใหสามารถเพมจานวนโมเลกลของ DNA ทตองการจาก DNA แมแบบทม
ปรมาณนอยใหมปรมาณมากไดอยางรวดเรว
4. สาระการเรยนร
ความร
วธการทางพนธวศวกรรม
ทกษะ/กระบวนการ
1) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 2) ทกษะการคด
3) ทกษะการเรยนร 4) ทกษะการแกปญหา 5) ทกษะกระบวนการทางานกลม
5. จดประสงคการเรยนร
1) อภปรายและอธบายความหมายของพนธวศวกรรมและขนตอนของเทคนคพนธวศวกรรมได
2) อธบายขนตอนการโคลนยนโดยอาศยพลาสมดของแบคทเรยได
6. คณลกษณะอนพงประสงค
1) ใฝเรยนร 2) มงมนในการทางาน
7. สมรรถนะสาคญของผเรยน
1) ความสามารถในการสอสาร 2) ความสามารถในการคด
3) ความสามารถในการแกปญหา
8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร
ขนนาเขาสบทเรยน
1) ครถามคาถามนกเรยนเพอทบทวนความรเดมเกยวกบการนาเทคโนโลยทาง DNA มาใชผลตพช
ชนดตาง ๆ ดงน
- การนาเทคโนโลยทาง DNA มาผลตมะละกอ จะทาใหมะละกอมลกษณะดอยางไร
- มะละกอทเกดจากเทคโนโลยทาง DNA เกดจากการเปลยนแปลงของยนหรอไม และมการใชเทคนค
ใด
2) นกเรยนรวกนอภปรายคาตอบของคาถาม โดยควรไดขอสรปรวมกนวา การนาเทคโนโลยทาง DNA
มาผลตมะละกอ จะมการปรบแตงยนไดสายพนธใหมทมยนตานทานตอโรคใบจดวงแหวน โดยใชเทคนคพนธ
วศวกรรม
ขนจดการเรยนร
จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร ซงมขนตอนดงน
1) ครนาเสนอ PowerPoint ใหนกเรยนดขนตอนพนธวศวกรรม โดยอธบายใหนกเรยนเขาใจวา
เทคโนโลยทาง DNA เพอสราง DNA รคอมบแนนท และเพมปรมาณ DNA เรยกวา พนธวศวกรรม (genetic
engineering) ซงสามารถนาไปใชดดแปลงสงมชวตใหมลกษณะตามตองการได
2) ครอธบายขนตอนพนธวศวกรรมใหนกเรยนโดยใชแผนผงดงน
96
ตดสาย DNA ของสงมชวตชนดหนงทมยนทตองการ
ดวยเอนไซมตดจาเพาะ (restriction enzyme)
เชอมตอกบ DNA ของสงมชวตอกชนดทถกตดลาดบเบสออก
ดวยเอนไซม DNA ไลเกส (DNA ligase)
สงมชวตใหมทเปน DNA ลกผสม (DNA recombination)
ทมสมบตตามตองการ
3) ครนาเสนอ PowerPoint เกยวกบเอนไซมตดจาเพาะ โดยอธบายใหนกเรยนเขาใจวาเปนเอนไซม
ทถกคนพบโดยเฮลมนตน สมธ (Hamilton smith) และคณะ ซงจะทาหนาทจดจาลาดบเบสในสาย DNA
อยางเฉพาะเจาะจง เชน เอนไซม EcoRI จะจดจาลาดบเบสจาเพาะจานวน 6 คเบส ซงเรยกบรเวณดงกลาวน
วา ตาแหนงตดจาเพาะ (restriction site) ซง EcoRI จะมจดตดอยระหวาง G-A เมอเอนไซมตดจาเพาะตด
สาย DNA ทงสองสายจะทาใหเกดปลายสายทแตกตางกนแลวแตชนดของเอนไซม โดยถาตด DNA แลวทาให
เกดปลายสายเดยวทมนวคลโอไทดยนออกมา เรยกวา sticky end แตถาเอนไซมตดจาเพาะมจดตดอยตรงกน
ทงสองสายของ DNA จะทาใหเกดปลาย blunt end
4) ครอธบายใหนกเรยนเขาใจวาในปจจบนมการคนพบเอนไซมตดจาเพาะหลายชนด โดยเอนไซมตด
จาเพาะแตละชนดจะมลาดบเบสจาเพาะ และจดตดจาเพาะของสาย DNA ทแตกตางกน เชน EcoRI มลาดบ
เบสจาเพาะ 6 ค และมจดตดระหวาง G-A สวน HaeIII มลาดบเบสจานวน 4 คเบส และมจดตดอยระหวาง G-
C นอกจากนเอนไซมตดจาเพาะชนดเดยวกนจะตดสาย DNA ทจดตดจาเพาะในตาแหนงเดยวกนไมวา DNA
นนจะมาจากแหลงใด
5) ครนาเสนอ PowerPoint เกยวกบเอนไซม DNA ไลเกส โดยอธบายใหนกเรยนเขาใจวา DNA
ไลเกสจะทาหนาทเชอมสาย DNA โดยสามารถเรงปฏกรยาการสรางพนธะโควาเลนซระหวางสองโมเลกลของ
DNA ใหเชอมตอกน ทาใหเกด DNA ลกผสมได แลวใหนกเรยนรวมกนวเคราะหลาดบการสราง DNA ลกผสม
หรอ DNA รคอมบแนทนท ซงจากการวเคราะห นกเรยนควรไดขอสรปรวมกนดงน
- ตดสาย DNA ดวยเอนไซมตดจาเพาะ
- ตดสาย DNA โมเลกลอนดวยเอนไซมตดจาเพาะชนดเดยวกน
- เชอมตอสาย DNA จาก DNA ตางโมเลกลดวยเอนไซม DNA ไลเกส ได DNA ลกผสม หรอ DNA
รคอมบแนนท
ครสรปความคดของนกเรยน โดยเนนใหนกเรยนเชอมโยงไดวา การสราง DNA ลกผสมหรอ DNA
รคอมบแนนท เปนเทคนคการตดตอและเชอม DNA ตางโมเลกลเขาดวยกน ซงเรยกวาเทคนคพนธวศวกรรม
6) ครนาเสนอ PowerPoint เกยวกบการโคลนยน โดยอธบายใหนกเรยนเขาใจวา การตดและ
เชอมตอสาย DNA เปน DNA รคอมบแนนทนนไมเพยงพอทจะนา DNA ทไดไปใชประโยชนตอได แตจะตอง
97
ทาให DNA รคอมบแนนทมจานวนมากและเหมอนๆกน ซงสามารถเพมจานวน DNA ไดเมอนาเขาสเซลล โดย
เซลลทนยมใช คอ เซลลแบคทเรย E.coli เนองจากเปนสงมชวตเซลลเดยวทเพาะเลยงงาย และเพมจานวนได
อยางรวดเรวภายในเวลาไมกชวโมง เมอแบคทเรยเพมจานวน จะทาให DNA ทเหมอนกนเพมจานวนตาม
เรยกวธการนวา การโคลน DNA และถา DNA มยนตามตองการ เรยกวา การโคลนยน
7) ครอธบายขนตอนการโคลนยนโดยอาศยพลาสมดของแบคทเรย โดยอธบายความหมายของ
พลาสมดวา เปน DNA วงแหวนทอยนอกโครโมโซมของแบคทเรย ทาหนาทเปนพาหะนา DNA หรอยนท
ตองการเขาสเซลลแบคทเรย โดยพลาสมดสวนใหญทอยในเซลลแบคทเรยมกมยนตานทานยาปฏชวนะเพอใช
เปนเครองหมายในการคดเลอกเซลล แลวครสรปขนตอนการโคลนยนโดยอาศยพลาสมดของแบคทเรย ดงน
- แยกพลาสมดทใชเปนพาหะ และเลอกยนจากโครโมโซมของสงมชวต โดยใชเอนไซมตดจาเพาะ
- เชอมชนสวน DNA กบ พลาสมด ไดเปน DNA รคอมบแนนท
- นา DNA รคอมบแนนทใสในเซลลแบคทเรยผรบ
- โคลนยน โดยอาศยพลาสมดของแบคทเรย
กจกรรมรวบยอด
1) ใหนกเรยนทาแบบทดสอบ Check Point 6 เพอทบทวนความรทนกเรยนไดรบจากการเรยน โดย
ใหนกเรยนตอบคาถามตอไปน
- เทคโนโลยชวภาพคออะไร
- restriction enzyme แยกออกมาจากสงมชวตชนดใด และมหนาทอยางไร
- restriction enzyme ทตดสาย DNA ทมยนทตองการจากสงมชวตและทใชตด plasmid ควรเปน
ชนดเดยวกนหรอไม เพราะอะไร
- ปลาย sticky end กบ ปลาย blunt end ของ DNA ทถกตดดวย restriction enzyme แตกตาง
กนอยางไร
98
- การเชอมสาย DNA ปลาย blunt end จะเหมอนหรอแตกตางจากการเชอมสาย DNA ปลาย
sticky end อยางไร
2) ครใหนกเรยนสงสมด เพอตรวจสอบการบนทกความรทไดจากการเรยนและการตอบคาถาม
Check Point 1 หลงเลกเรยน
3) ใหนกเรยนใชนอกเวลาเรยนแบบปกตคนหาขอมลและแสดงความคดเหนผานทาง
โซเชยลเนตเวรก เพอสงเสรมทกษะการลงความเหนจากขอมลดงน
- นกเรยนทเปนหวหนาแตละกลมโพจนหวขอหวขอดานพนธศาสตรและเทคโนโลยดเอนเอทจบสลาก
ไดลงในเฟรชบกจานวน 1 หวขอ แลวใหสมาชกกลมลงความคดเหนจากขอมลดงกลาว โดยกาหนดเวลาให 1
หวขอตอ 1 สปดาห
9. สอและแหลงการเรยนร
สอ
1) PowerPoint ประกอบการเรยนร เรอง พนธวศวกรรม (2)
2) หนงสอเรยน รายวชาเพมเตม ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 4-6 ของ สสวท
แหลงการเรยนร
1) หนงสอหรอวารสารวทยาศาสตร 2) สารานกรมวทยาศาสตร 3) อนเทอรเนต
10. การวดและประเมนผล
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
สาระสาคญ
-วธการทางพนธ
วศวกรรม
- สมด
- การถาม/ตอบ
- แบบทดสอบ (check
point)
-สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
-ทาแบบทดสอบ (check
point) ไดอยางถกตอง
ผลการเรยนร
-อธบายและสรปเกยวกบ
พนธวศวกรรม การโคลน
ยน การวเคราะหดเอนเอ
และการศกษาจโนม และ
การประยกตใช
เทคโนโลยของดเอนเอ
รวมทงความปลอดภย
ของเทคโนโลยทางดเอน
เอ และมมมองทางสงคม
- สมด
- การถาม/ตอบ
- แบบทดสอบ (check
point)
-สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
-ทาแบบทดสอบ (check
point) ไดอยางถกตอง
99
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
และจรยธรรมได (ว 1.2
ม. 6/3)
-ตงคาถามทอยบน
พนฐานของความรและ
ความเขาใจทาง
วทยาศาสตร หรอความ
สนใจ หรอจากประเดนท
เกดขนในขณะนน ท
สามารถทาการสารวจ
ตรวจสอบหรอศกษา
คนควาไดอยาง
ครอบคลมและเชอถอได
(ว 8.1 ม. 6/1)
-สมด
- การถาม/ตอบ
- สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
คณลกษณะ
- ใฝเรยนร
- มงมนในการทางาน
- การเขาชนเรยน
- ความสนใจในการเรยน
- ความตรงตอเวลาและ
จานวนครงทเขาเรยน
- การถาม/ตอบ
- การเขาชนเรยนสาย
ไมเกน 15 นาท และ
จานวนครงทเขาเรยน
มากกวา 80%
- สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
11. บนทกหลงการสอน
ผลการสอน
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
ปญหา/อปสรรค
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
ขอเสนอแนะ/วธแกไข
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
บนทกการสงแผนจดการเรยนร
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
(………………………………………………….)
อาจารยผสอน
100
แผนการจดการเรยนร
รหสวชา ว33244 ชอรายวชา ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 6
กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ภาคเรยนท 1
ชอหนวยการเรยนร พนธศาสตรและเทคโนโลยทาง DNA
แผนการเรยนรท 18 เรอง เทคนคพอลเมอเรสเซนรแอกชน เวลา 1 ชวโมง
1. มาตรฐานการเรยนร
มาตรฐาน ว 1.2 เขาใจกระบวนการและความสาคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม
ววฒนาการของสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพ การใชเทคโนโลยชวภาพทมผลกระทบตอมนษยและ
สงแวดลอม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและนาความรไปใช
ประโยชน
มาตรฐาน ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร การ
แกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและตรวจสอบ
ไดภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานน ๆ เขาใจวาวทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม และสงแวดลอม
มความเกยวของสมพนธกน
2. ผลการเรยนร
1) อธบายและสรปเกยวกบพนธวศวกรรม การโคลนยน การวเคราะหดเอนเอ และการศกษาจโนม
และการประยกตใชเทคโนโลยของดเอนเอ รวมทงความปลอดภยของเทคโนโลยทางดเอนเอ และมมมองทาง
สงคมและจรยธรรมได (ว 1.2 ม. 6/3)
2) ตงคาถามทอยบนพนฐานของความรและความเขาใจทางวทยาศาสตร หรอความสนใจ หรอจาก
ประเดนทเกดขนในขณะนน ทสามารถทาการสารวจหรอศกษาคนควาไดอยางครอบคลมและเชอถอได (ว 8.1
ม. 6/1)
3. สาระสาคญ/ความคดรวบยอด
การโคลนยนในหลอดทดลองโดยเทคนคพอลเมอเรสเซนรแอกชนหรอพซอาร (PCR) สามารถเพม
จานวนโมเลกลของ DNA ทตองการจาก DNA แมแบบทมปรมาณนอยมากใหมปรมาณเพมขนไดอยางรวดเรว
4. สาระการเรยนร
ความร
การโคลนยนในหลอดทดลองโดยเทคนคพอลเมอเรสเซนรแอกชนหรอพซอาร (PCR)
ทกษะ/กระบวนการ
1) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 2) ทกษะการคด
3) ทกษะการเรยนร 4) ทกษะการแกปญหา 5) ทกษะกระบวนการทางานกลม
101
5. จดประสงคการเรยนร
1)อธบายขนตอนการโคลนยนในหลอดทดลองโดยเทคนคพอลเมอเรสเซนรแอกชนหรอพซอาร (PCR)
ได
2) วเคราะหเปรยบเทยบการโคลนยนโดยอาศยพลาสมดกบเทคนด PCR ได
6. คณลกษณะอนพงประสงค
1) ใฝเรยนร 2) มงมนในการทางาน
7. สมรรถนะสาคญของผเรยน
1) ความสามารถในการสอสาร 2) ความสามารถในการคด
3) ความสามารถในการแกปญหา
8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร
ขนนาเขาสบทเรยน
1) ครทบทวนความรเดมของนกเรยนเกยวกบการโคลนยนโดยอาศยพลาสมดของแบคทเรย โดยถาม
คาถามนกเรยนวา
- การโคลนยนโดยอาศยพลาสมดของแบคทเรยมขนตอนอยางไรบาง
- นอกจากวธการเพมจานวน DNA ทตองการโดยอาศยพลาสมดของแบคทเรยแลว นกเรยนคดวายงม
วธการอนอกหรอไม
2) ใหนกเรยนรวมกนอภปรายคาตอบของคาถามรวมกน โดยครยงไมเฉลยคาตอบทถกตอง เพอ
เชอมโยงไปสการเรยนรเรอง เทคนคพอลเมอเรสเซนรแอกชน
ขนจดการเรยนร
จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร ซงมขนตอนดงน
1) ครนาเสนอ PowerPoint เกยวกบการโคลนยนในหลอดทดลองโดยเทคนคพอลเมอเรสเซนรแอก
ชนหรอพซอาร (PCR) โดยอธบายใหนกเรยนเขาใจวา นอกจากการเพมสวนของ DNA โดยอาศยวธการแทรก
สวนของ DNA ทตองการไวในพลาสมดของแบคทเรยแลว ปจจบนยงสามารถเพมสวนของ DNA ในหลอด
ทดลองไดโดยไมตองอาศยเซลลใดๆ ซงสามารถทาไดในหลอดทดลองโดยเทคนคพอลเมอเรสเซนรแอกชนหรอ
พซอาร (PCR) โดยซงอาศยเครองมอทเรยกวา เทอรมอไซเคลอร (thermal cycler) หรอ PCR machine ซง
เปนเครองมอททาหนาทควบคมอณหภมใหปรบเปลยนไดตามทกาหนด สามารถกาหนดจานวนรอบและเวลา
ไดอตโนมต
2) ครนาเสนอ PowerPoint เกยวกบกระบวนการโคลนยนโดยอาศยเทคนค PCR โดยอธบายให
นกเรบยเขาใจวา การโคลนยนโดยอาศยเทคนค PCR ตองอาศยเอนไซม DNA polymerase ชนดพเศษ ซง
สามารถทนอณภมสงได ซงแยกไดจากแบคทเรย DNA แมแบบจากแบคทเรยทนรอนทอาศยอยในนาพรอน
และอาศยนวคลโอไทด 4 ชนดทมเบส A T G และ C ใสในหลอดทดลองทมสารละลายบฟเฟอรทเหมาะสมตอ
การเกดปฏกรยาภายในหลอดทดลองขนาดเลก
102
3) ครอธบายขนตอนการเกดปฏกรยาใน 1 รอบ ใหนกเรยนฟง ซงมลาดบขนตอน 3 ขนตอน ดงน
- denaturation เปนการทาให DNA เสอมสภาพ เพอทจะแยกสาย DNA จากสภาพทเปนเกลยวค
(double helix) ใหเปนสายเดยว โดยใชอณหภมสงประมาณ 95 องศาเซลเซยส เวลา 30 วนาท (ตองเลอกใช
เอนไซม DNA polymerase ทสามารถทนความรอนไดสง เพอไมใหเอนไซมเสอมสภาพไปกอน)
- annealing เปนขนตอนทลดอณหภมลงประมาณ 55 องศาเซลเซยส เวลา 20 วนาท เพอใหไพร
เมอรสามารถจบกบบรเวณทมลาดบคเบสทเปนคสมกนกบ DNA แมแบบดวยพนธะไฮโดรเจนได
- extension เปนขนตอนการสงเคราะห DNA สายใหมตอจากไพรเมอร ทาไดโดยการปรบอณหภม
ใหเหมาะสมตอการทางานของ DNA polymerase (72 oC เวลา 20 วนาท ) ทาใหเกดการจาลองสาย DNA
จากสาย DNA แมแบบ โดยจะสงเคราะหจากดาน 5' ของไพรเมอร ไปยงดาน 3' ไปเรอยๆ ตามลาดบนวคลโอ
ไทดบน DNA แมแบบแตละสาย และเพมอณหภมใหสงขนอกครง (90-95) ทาให DNA สายคทเกดจาก
ปฏกรยาเคมในรอบท 1 แยกออกจากกน เพอเกดปฏกรยาเคมในรอบถดไป
4) ครอธบายใหนกเรยนเขาใจวาปฏกรยา PCR จะเกดขนซาๆ ประมาณ 20-40 รอบ โดยสาย DNA
ทเกดขนแตละรอบจะถกใชเปนแมแบบในการสงเคราะห DNA สายใหมในรอบตอๆไปจนสนสดปฏกรยา การ
โคลนยนโดยเทคนค PCR มขอด คอ สามารถเพมปรมาณสวนของ DNA ทตองการไดปรมาณมากในเวลา
อนรวดเรว แตมขอเสย คอ การเพมจานวนชดของ DNA อาจเกดความผดพลาดได เนองจากเอนไซมทใชใน
ปฏกรยาไมทางาน หรอเอนไซมบางชนดไมมสมบตตรวจสอบความถกตองเกยวกบลาดบ
นวคลโอไทดของ DNA ทสรางขนเหมอนกบในระบบของสงมชวต
5) ครนาเสนอ PowerPoint เกยวกบการนาเทคนค PCR ไปใชประโยชนในดานตาง ๆ เชน การเพม
จานวน DNA ในหยดเลอดโดยอาศยเทคนค PCR แลวใหนกเรยนด clip VDO การสกด DNA จากขนของชาง
แมมมอธทสญพนธไปแลว โดยอธบายใหนกเรยนเขาใจวา เทคนค PCR สามารถนามาเพมจานวน DNA ทมอย
เพยงเลกนอยใหมจานวนมากขนได แลวใหนกเรยนรวมกนสรปการนาเทคนค PCR มาใชประโยชนในปจจบน
โดยนกเรยนควรไดขอสรปรวมกนดงน
- ใชเพมปรมาณ DNA จากซาก woolly mammoth ซงสญพนธไปแลว
- ใชตรวจสอบ DNA ของเซลล embryo ในครรภเพอหาความผดปกตทางพนธกรรม
กจกรรมรวบยอด
1) นกเรยนและครรวมกนอภปราย โดยใชแนวคาถามตอไปน
- การโคลนยนโดยเทคนค PCR มกขนตอนอะไรบาง (3 ขนตอน คอ 1) denaturation เปนการ
ทาให DNA เสอมสภาพ 2) annealing เปนขนตอนทลดอณหภมลง เพอใหไพรเมอรสามารถเขามาจบได และ
3) extension เปนขนตอนการสงเคราะห DNA สายใหม)
- การโคลนยนโดยเทคนด PCR มขอดและขอเสยอยางไรบาง (ขอด คอ สามารถเพมปรมาณสวนของ
DNA ทตองการไดปรมาณมากในเวลาอนรวดเรว ขอเสย คอ การเพมจานวนชดของ DNA อาจเกดความ
103
ผดพลาดได เนองจากเอนไซมทใชในปฏกรยาไมทางาน หรอเอนไซมบางชนดไมมสมบตตรวจสอบความถกตอง
เกยวกบลาดบนวคลโอไทดของ DNA ทสรางขนเหมอนกบในระบบของสงมชวต)
2) ใหนกเรยนแตละกลมใชนอกเวลาเรยนแบบปกตคนหาขอมลและแสดงความคดเหนผานทาง
โซเชยลเนตเวรก เพอสงเสรมทกษะการลงความเหนจากขอมล ตามหวขอดานพนธศาสตรและเทคโนโลย
ดเอนเอทหวหนากลมโพจนไว โดยกาหนดเวลาให 1 หวขอตอ 1 สปดาห
3) เมอครบกาหนด 1 สปดาหใหนกเรยนแตละกลมรวบรวมขอมลดวยการลอกไฟลหรอปรนสกรนต
หนาจอคอมพวเตอร พรอมทงสรปความรทไดจากการลงความคดเหนจากขอมลเปนความรของกลมจดทาเปน
รายงานสง
9. สอและแหลงการเรยนร
สอ
1) PowerPoint ประกอบการเรยนร เรอง เทคนคพอลเมอเรสเซนรแอกชน
2) หนงสอเรยน รายวชาเพมเตม ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 4-6 ของ สสวท
แหลงการเรยนร
1) หนงสอหรอวารสารวทยาศาสตร 2) สารานกรมวทยาศาสตร 3) อนเทอรเนต
10. การวดและประเมนผล
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
สาระสาคญ
-การโคลนยนในหลอด
ทดลองโดยเทคนคพอล
เมอเรสเซนรแอกชนหรอ
พซอาร (PCR)
- สมด
-รายงานการลงความเหน
จากขอมล
- การถาม/ตอบ
- การลงความคดเหนจาก
ขอมลตามหวขอทได
-สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
- สามารถลงความคดเหน
จากขอมลและสรปเปน
ความรได
ผลการเรยนร
-อธบายและสรปเกยวกบ
พนธวศวกรรม การโคลน
ยน การวเคราะหดเอนเอ
และการศกษาจโนม และ
การประยกตใช
เทคโนโลยของดเอนเอ
รวมทงความปลอดภย
ของเทคโนโลยทางดเอน
เอ และมมมองทางสงคม
- สมด
-รายงานการลงความเหน
จากขอมล
- การถาม/ตอบ
- การลงความคดเหนจาก
ขอมลตามหวขอทได
- สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
- สามารถลงความคดเหน
จากขอมลและสรปเปน
ความรได
104
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
และจรยธรรมได (ว 1.2
ม. 6/3)
-ตงคาถามทอยบน
พนฐานของความรและ
ความเขาใจทาง
วทยาศาสตร หรอความ
สนใจ หรอจากประเดนท
เกดขนในขณะนน ท
สามารถทาการสารวจ
ตรวจสอบหรอศกษา
คนควาไดอยาง
ครอบคลมและเชอถอได
(ว 8.1 ม. 6/1)
- สมด
- การถาม/ตอบ
- สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
คณลกษณะ
- ใฝเรยนร
- มงมนในการทางาน
- การเขาชนเรยน
- ความสนใจในการเรยน
- ความตรงตอเวลาและ
จานวนครงทเขาเรยน
- การถาม/ตอบ
- การเขาชนเรยนสาย
ไมเกน 15 นาท และ
จานวนครงทเขาเรยน
มากกวา 80%
- สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
11. บนทกหลงการสอน
ผลการสอน
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
ปญหา/อปสรรค
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
ขอเสนอแนะ/วธแกไข
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
บนทกการสงแผนจดการเรยนร
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
(………………………………………………….)
อาจารยผสอน
105
แผนการจดการเรยนร
รหสวชา ว33244 ชอรายวชา ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 6
กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ภาคเรยนท 1
ชอหนวยการเรยนร พนธศาสตรและเทคโนโลยทาง DNA
แผนการเรยนรท 19 เรอง การวเคราะห DNA และการศกษาจโนม เวลา 2 ชวโมง
1. มาตรฐานการเรยนร
มาตรฐาน ว 1.2 เขาใจกระบวนการและความสาคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม
ววฒนาการของสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพ การใชเทคโนโลยชวภาพทมผลกระทบตอมนษยและ
สงแวดลอม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและนาความรไปใช
ประโยชน
มาตรฐาน ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร การ
แกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและตรวจสอบ
ไดภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานน ๆ เขาใจวาวทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม และสงแวดลอม
มความเกยวของสมพนธกน
2. ผลการเรยนร
1) อธบายและสรปเกยวกบพนธวศวกรรม การโคลนยน การวเคราะหดเอนเอ และการศกษาจโนม
และการประยกตใชเทคโนโลยของดเอนเอ รวมทงความปลอดภยของเทคโนโลยทางดเอนเอ และมมมองทาง
สงคมและจรยธรรมได (ว 1.2 ม. 6/3)
2) ตงคาถามทอยบนพนฐานของความรและความเขาใจทางวทยาศาสตร หรอความสนใจ หรอจาก
ประเดนทเกดขนในขณะนน ทสามารถทาการสารวจหรอศกษาคนควาไดอยางครอบคลมและเชอถอได (ว 8.1
ม. 6/1)
3. สาระสาคญ/ความคดรวบยอด
DNA ทไดจากการโคลนจะถกนาไปวเคราะหหาขนาดของโมเลกล DNA โดยใชเทคนคการแยกโมเลกล
DNA ทมขนาดและรปรางแตกตางกนออกจากกนในสนามไฟฟาโดยผานตวกลางทเปนแผนวนแลวเปรยบเทยบ
กบการเคลอนทของโมเลกล DNA ททราบขนาด เรยกวธการนวา เจลอเลกโทรโฟรซส
สงมชวตชนดเดยวกนจะมลาดบเบสบางสวนในจโนมแตกตางกน สามารถตรวจสอบไดโดยการเพม
ปรมาณ DNA ในบรเวณทมความแตกตางกนดวยวธการ PCR จากนนนา DNA มาตดดวยเอนไซมตดจาเพาะ
แลวจงนาไปทาเจลอเลกโทรโฟรซส ไดเปนรปแบบของแถบ DNA ทแตกตางกน สามารถถายทอดไปยง
ลกหลานได โดยใชเปนเครองหมายทางพนธกรรม
106
4. สาระการเรยนร
ความร
1) การวเคราะห DNA 2) การศกษาจโนม
ทกษะ/กระบวนการ
1) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 2) ทกษะการคด
3) ทกษะการเรยนร 4) ทกษะการแกปญหา 5) ทกษะกระบวนการทางานกลม
5. จดประสงคการเรยนร
1) อธบายการแยกขนาดชน DNA โดยวธเจลอเลกโทรโฟรซสได
2) อธบายวธการวเคราะห DNA ทไดจากการโคลนได
3) อธบายวธการศกษาจโนมของสงมชวตและจโนมของมนษยได
6. คณลกษณะอนพงประสงค
1) ใฝเรยนร 2) มงมนในการทางาน
7. สมรรถนะสาคญของผเรยน
1) ความสามารถในการสอสาร 2) ความสามารถในการคด
3) ความสามารถในการแกปญหา
8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร
ขนนาเขาสบทเรยน
1) ครตงคาถามถามนกเรยนดงน
- นกวทยาศาสตรจะมวธการแยกยนทโคลนไดจานวนมากนดวยวธการใด
- DNA ทโคลนไดประกอบดวยลาดบนวคลโอไทดอะไรบาง
2) ใหนกเรยนรวมกนอภปรายคาตอบของคาถามรวมกน โดยครยงไมเฉลยคาตอบทถกตอง เพอ
เชอมโยงไปสการเรยนรเรอง การวเคราะห DNA และการศกษาจโนม
ขนจดการเรยนร
จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร ซงมขนตอนดงน
1) ครนาเสนอ PowerPoint เกยวกบการวเคราะห DNA โดยอธบายความหมายของการวเคราะห
DNA ใหนกเรยนเขาใจวา การวเคราะห DNA (DNA analysis) เปนกระบวนการทใชหาลาดบนวคลโอไทด
โดยการแยกโมเลกลของ DNA ทมขนาดประจและรปรางแตกตางกนออกจากสนามไฟฟา โดยอาศยเทคนค
อเลกโทรโฟรซส (electrophoresis) ผานตวกลางทมลกษณะคลายแผนวนทเรยกวาเจล (gel) เรยก
กระบวนการนวา กระบวนการเจลอเลกโทรโฟรซส (gel electrophoresis)
2) ครนาเสนอ PowerPoint แสดงอปกรณและขนตอนการแยกโมเลกลของ DNA โดยใชเทคนค
อเลกโทรโฟรซส ดงน
โมเลกล DNA ทมขนาดแตกตางกน
107
นามาแยกขนาดภายใตสนามไฟฟา โดยให DNA ผาน agarose gel
DNA ซงมประจลบจะเคลอนทเขาหาขวบวก
โมเลกล DNA ทมขนาดใหญจะเคลอนทชากวาโมเลกลทมขนาดเลก จงอยใกลขวลบ สวนโมเลกล
DNA ขนาดเลกจะเคลอนทเรวกวากจะอยใกลกบขวบวก
ยอมแผนวนดวยสอธเดยมโบรไมด เพอใหสามารถมองเหน DNA ไดเมอไดรบแสงอลตราไวโอเลต
นา DNA ขนาดตาง ๆ ไปเปรยบเทยบ
กบ DNA ทรขนาดแลว ทาใหทราบขนาดของ
DNA ทตองการศกษา
3) ครใหนกเรยนด clip VDO การแยกขนาด DNA โดยใชเทคนคเจลอเลกโทรโฟรซส โดยเนนให
นกเรยนเหนความสาคญของการนาโมเลกล DNA ทรขนาดแลวไปใชประโยชน โดยการนาโมเลกล DNA ขนาด
ตางๆ ไปหาลาดบนวคลโอไทดดวยเครอง Automated sequencer ซงเปนเครองมอทใชหาลาดบ
นวคลโอไทด โดยใชหลกพนฐานของการแยกโมเลกล DNA โดยวธ gel electrophoresis แตมการพฒนา
เทคนคและซอฟแวร จงทาใหสามารถอานขอมลไดเรวขน
4) ครนาเสนอ PowerPoint เกยวกบความหมายและขนตอนของจโนม โดยครอธบายความหมายของ
จโนมวาเปนปรมาณ DNA ทงหมดทอยในเซลลของสงมชวต ซงสงมชวตแตละชนดจะมจโนมแตกตางกน
จากนนครตงคาถามถามนกเรยนวา
- จโนมของสงมชวตชนดเดยวกนจะแตกตางกนหรอไม ตรวจสอบไดโดยใชวธการใด
นกเรยนรวมกนอภปรายคาตอบของคาถาม โดยครควรชแนะใหนกเรยนไดขอสรปรวมกนวา จโนม
ของสงมชวตชนดเดยวกนจะแตกตางกน การตรวจสอบความแตกตางของจโนมสงมชวตชนดเดยวกนมขนตอน
ดงน
เพมปรมาณ DNA ในบรเวณทมความแตกตางกนดวยวธ PCR
นาผลผลต PCR มาตดดวยเอนไซมตดจาเพาะ
แยกขนาดโมเลกล DNA ทไดจากการตดดวยเทคนค gel electrophoresis ไดรปแบบ DNA ทแตกตางกน
108
ความแตกตางของรปแบบแถบ DNA เรยกวา PCR-RFLP ซงใชเปนเครองหมายพนธกรรม (genetic
marker) เพอตรวจสอบความแตกตางของDNA ของ genome ในสงมชวต
5) ครอธบายใหนกเรยนเขาใจวา การศกษาจโนมของสงมชวตจะสามารถนาไปประยกตใชประโยชน
อยางมากในปจจบน เชน การหาความสมพนธของสงมชวตเพอใหรเกยวกบความใกลชดทางววฒนาการ และ
การศกษาจโนมของมนษย ซงเปนโครงการนานาชาตทรวมกนศกษาลาดบนวคลโอไทดของมนษยทงจโนม ม
เปาหมายเพอทาแผนทยน (mapping) และหาลาดบของนวคลโอไทดทมทงหมดประมาณ 3 พนลานคเบส
(base pair) ในจโนมของมนษย โดยประโยชนทเกดจากการศกษาจโนมของมนษย เชน ดานการแพทย และ
เชงเศรษฐกจ แตยงคงมปญหาดานปญหาดานจรยธรรมในการใชขอมลของจโนม โดยเฉพาะจโนมของมนษยวา
เมอคนควาจโนมมนษยสาเรจ ใครจะสามารถใชขอมลเหลานนได และใชเพอการใดบาง
6) ครอธบายใหนกเรยนเขาใจวาการศกษาจโนมไมไดทาแตเฉพาะในมนษยเทานน แตยงศกษาจโนม
ของสงมชวตชนดตางๆ ดวย เชน E. coli ยสต หน และขาว แลวครนาเสนอ Power Point เกยวกบการศกษา
จโนมขาว (Oryza sativa L.) ของไทย โดยอธบายใหนกเรยนเขาใจวา “โครงการวจยจโนมขาวนานาชาต
(International Rice Genome Sequencing Program--IRGSP) ไดถกจดตงขน ในป พ.ศ. 2541 โดย
ประเทศไทยไดเขารวมและไดรบมอบหมายใหใหศกษาโครโมโซมของขาวแทงท 9 ซงพบวา มยนทเกยวของกบ
ความทนทานตอนาทวม ความตานทานตอโรคและแมลง จากความรทไดจงนามาชวยในการพฒนาสายพนธ
ขาวจนประสบความสาเรจไดสายพนธขาวขาวดอกมะล 105 ททนนาทวม ตานทานโรคขอบใบแหง และ
ตานทานเพลยกระโดดสนาตาล
กจกรรมรวบยอด
1) นกเรยนและครรวมกนอภปราย โดยใชแนวคาถามตอไปน
- โครงการจโนมมนษยมวตถประสงคอยางไร (ทาแผนทยน (mapping) และหาลาดบของนวคลโอ
ไทดทมทงหมดประมาณ 3 พนลานคเบส (base pair) ในจโนมของมนษย)
- การศกษาจโนมมนษยเปนการหาลาดบนวคลโอไทดจากโครโมโซมใดบาง (เปนการหาลาดบ
นวคลโอไทดของ DNA บนออโตโซม 22 โครโมโซม โครโมโซม X และโครโมโซม Y)
2) นกเรยนทเปนหวหนาแตละกลมโพจนหวขอดานพนธศาสตรและเทคโนโลยดเอนเอทจบสลากไดลง
ในเฟรชบกจานวน 1 หวขอ โดยไมซากบหวขอเดม แลวใหสมาชกกลมลงความคดเหนจากขอมลดงกลาว โดย
กาหนดเวลาให 1 หวขอตอ 1 สปดาห
9. สอและแหลงการเรยนร
สอ
1) PowerPoint ประกอบการเรยนร เรอง การวเคราะห DNA และการศกษาจโนม
2) หนงสอเรยน รายวชาเพมเตม ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 4-6 ของ สสวท
แหลงการเรยนร
1) หนงสอหรอวารสารวทยาศาสตร 2) สารานกรมวทยาศาสตร 3) อนเทอรเนต
109
10. การวดและประเมนผล
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
สาระสาคญ
- การวเคราะห DNA
- การศกษาจโนม
- สมด
- สมด
- การถาม/ตอบ
- การถาม/ตอบ
-สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
- สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
ผลการเรยนร
-อธบายและสรปเกยวกบ
พนธวศวกรรม การโคลน
ยน การวเคราะหดเอนเอ
และการศกษาจโนม และ
การประยกตใช
เทคโนโลยของดเอนเอ
รวมทงความปลอดภย
ของเทคโนโลยทางดเอน
เอ และมมมองทางสงคม
และจรยธรรมได (ว 1.2
ม. 6/3)
-ตงคาถามทอยบน
พนฐานของความรและ
ความเขาใจทาง
วทยาศาสตร หรอความ
สนใจ หรอจากประเดนท
เกดขนในขณะนน ท
สามารถทาการสารวจ
ตรวจสอบหรอศกษา
คนควาไดอยาง
ครอบคลมและเชอถอได
(ว 8.1 ม. 6/1)
- สมด
- สมด
- การถาม/ตอบ
- การถาม/ตอบ
- สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
- สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
คณลกษณะ
- ใฝเรยนร
- การเขาชนเรยน
- ความตรงตอเวลาและ
- การเขาชนเรยนสาย
110
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
- มงมนในการทางาน
- ความสนใจในการเรยน
จานวนครงทเขาเรยน
- การถาม/ตอบ
ไมเกน 15 นาท และ
จานวนครงทเขาเรยน
มากกวา 80%
- สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
11. บนทกหลงการสอน
ผลการสอน
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
ปญหา/อปสรรค
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
ขอเสนอแนะ/วธแกไข
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
บนทกการสงแผนจดการเรยนร
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
(………………………………………………….)
อาจารยผสอน
111
แผนการจดการเรยนร
รหสวชา ว33244 ชอรายวชา ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 6
กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ภาคเรยนท 1
ชอหนวยการเรยนร พนธศาสตรและเทคโนโลยทาง DNA
แผนการเรยนรท 20 เรอง การประยกตใชเทคโนโลยทาง DNA (1) เวลา 1 ชวโมง
1. มาตรฐานการเรยนร
มาตรฐาน ว 1.2 เขาใจกระบวนการและความสาคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม
ววฒนาการของสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพ การใชเทคโนโลยชวภาพทมผลกระทบตอมนษยและ
สงแวดลอม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและนาความรไปใช
ประโยชน
มาตรฐาน ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร การ
แกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและตรวจสอบ
ไดภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานน ๆ เขาใจวาวทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม และสงแวดลอม
มความเกยวของสมพนธกน
2. ผลการเรยนร
1) อธบายและสรปเกยวกบพนธวศวกรรม การโคลนยน การวเคราะหดเอนเอ และการศกษาจโนม
และการประยกตใชเทคโนโลยของดเอนเอ รวมทงความปลอดภยของเทคโนโลยทางดเอนเอ และมมมองทาง
สงคมและจรยธรรมได (ว 1.2 ม. 6/3)
2) ตงคาถามทอยบนพนฐานของความรและความเขาใจทางวทยาศาสตร หรอความสนใจ หรอจาก
ประเดนทเกดขนในขณะนน ทสามารถทาการสารวจหรอศกษาคนควาไดอยางครอบคลมและเชอถอได (ว 8.1
ม. 6/1)
3. สาระสาคญ/ความคดรวบยอด
เทคโนโลยทาง DNA ถกนามาประยกตใชประโยชนในดานตาง ๆ มากมาย ตวอยางเชน ทางดาน
การแพทยและทางเภสชกรรม โดยนามาใชในการวนฉยโรค การบาบดดวยยน การผลตฮอรโมนอนซลน และ
การผลตยายบยงเชอ HIV นอกจากนยงถกนามาใชประโยชนทางในเชงนตวทยาศาสตรเพอพสจนหา
ความสมพนธทางสายเลอด หรอหาอาชญากรในคดตาง ๆ
4. สาระการเรยนร
ความร
การประยกตใชเทคโนโลยทาง DNA ในดานการแพทย ดานเภสชกรรม และดานนตวทยาศาสตร
ทกษะ/กระบวนการ
112
1) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 2) ทกษะการคด 3) ทกษะการเรยนร
4) ทกษะการแกปญหา 5) ทกษะกระบวนการทางานกลม
5. จดประสงคการเรยนร
1) อธบายการนาเทคโนโลยทาง DNA ไปใชประโยชนในดานการแพทย และดานเภสชกรรมได
2) อธบายประโยชนของการนาลายพมพ DNA ไปใชในเชงนตวทยาศาสตร และวเคราะหลายพมพ
DNA ในการตรวจพสจนหาบคคลในคดตาง ๆ ได
6. คณลกษณะอนพงประสงค
1) ใฝเรยนร 2) มงมนในการทางาน
7. สมรรถนะสาคญของผเรยน
1) ความสามารถในการสอสาร 2) ความสามารถในการคด
3) ความสามารถในการแกปญหา
8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร
ขนนาเขาสบทเรยน
1) ครตงคาถามถามนกเรยนดงน
- ความกาวหนาของเทคโนโลยทาง DNA ในการสราง DNA รคอมบแนนท เทคนค PCR การคนพบ
เครองหมายพนธกรรม และการหาลาดบนวคลโอไทดในจโนมของสงมชวตตางๆ ทนกเรยนไดศกษามาแลวนน
สามารถนาไปประยกตใชใหเกดประโยชนในทางการแพทยและเภสชกรรมไดอยางไร
2) ใหนกเรยนรวมกนอภปรายคาตอบของคาถามรวมกน โดยครยงไมเฉลยคาตอบทถกตอง เพอ
เชอมโยงไปสการเรยนรเรอง การประยกตใชเทคโนโลยทาง DNA (1)
ขนจดการเรยนร
จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร ซงมขนตอนดงน
1) ครนาเสนอ PowerPoint เกยวกบการประยกตใชเทคโนโลยทาง DNA ในดานการแพทยและเภสช
กรรม โดยอธบายใหนกเรยนเขาใจวา เทคโนโลยทาง DNA สามารถนามาใชวนจฉยโรคตางๆ ได เชน ใช
วนจฉยโรคทเกดจากการตดเชอไวรส โดยการใชเทคนค PCR เพอตรวจสอบวามจโนมของไวรสอยในสงมชวต
นนหรอไม ซงเปนเทคนคทมความไวสงและสามารถตรวจพบไดโดยมตวอยางเพยงเลกนอย หรอนาไปใชในการ
ตรวจวนจฉยโรคทางพนธกรรมกอนจะมอาการของโรคหรอเปนเพยงพาหะ ทาใหสามารถปองกนการถายทอด
ลกษณะดงกลาวได
2) ครอธบายเพมเตมใหนกเรยนเขาใจวาในดานการแพทย เทคโนโลยทาง DNA ยงสามารถนามา
รกษาโรคไดโดยการบาบดดวยยน ซงเปนวธการทใชรกษาโรคทเกดจากความบกพรองของยน โดยการใชไวรส
ชนดหนงเปนตวนายนปกตทตองการถายเขาสเซลลคนทเกดความบกพรองของยน เพอชวยบาบดอาการ
บกพรองทเกดขน ตวอยางการรกษาดวยยนบาบด เชน การรกษาโรค Severe Combined
113
Immunodefiency Disorder (SCID) ซงเปนโรคทางพนธกรรม โดยผทเปนโรคนไมสามารถสรางภมคมกนได
และมกเสยชวตจากการตดเชอเพยงเลกนอย แตการบาบดดวยยนมสงทตองระมดระวง ดงน
- ปญหาดานเทคนค โดยการควบคมการแสดงออกของยนทใสเขาไปในเซลลใหผลตโปรตน
จะตองมการควบคมปรมาณอยางเหมาะสม
- การแทรกของยนเขาสจโนมคน จะตองไมทาใหยนปรกตเกดมวเทชน
- ไวรสทเปนเวกเตอรอาจกอใหเกดโรคในคนได
- เซลลสบพนธทถกบาบดดวยยน จะถายทอดไปสลกได ทาใหลกไมเปนโรค สงผลกระทบตอ
ววฒนาการของมนษยในอนาคต
3) ครนาเสนอ Power point เกยวกบการนาเทคโนโลยทาง DNA มาใชในการสรางผลตภณฑทาง
เภสชกรรม โดยอธบายใหนกเรยนเขาใจวา ตวอยางการนาเทคโนโลยทาง DNA มาใชในการสรางผลตภณฑ
ทางเภสชกรรม เชน การผลตฮอรโมนอนซลน ซงมขนตอนดงน
- การตดชนสวน DNA ของคนทมยนควบคมการสงเคราะหฮอรโมนอนซลน ตอเขากบ DNA ของ
แบคทเรย จะได DNA โมเลกลใหม เรยกวา DNA ลกผสม หรอ DNA รคอมบแนนท
- นา DNA ลกผสมใสเขาไปในเซลลของแบคทเรยทไมสามารถสงเคราะหฮอรโมนอนซลน ให
กลายเปนแบคทเรยชนดใหมทสามารถสงเคราะหฮอรโมนอนซลนได
- คดเลอกแบคทเรยชนดใหมทสามารถสงเคราะหฮอรโมนอนซลนไดและนาไปเพาะเลยงใหม
เซลลจานวนมากเพยงพอแลวจงสกดฮอรโมนอนซลนไปใชประโยชนตอไป
4) ครยกตวอยางการนาเทคโนโลยทาง DNA มาใชในการสรางผลตภณฑทางเภสชกรรมเพมเตม เชน
การผลตยาทยบยงเชอ HIV โดยอธบายใหนกเรยนเขาใจวา การผลตยาทยบยงเชอ HIV จะใชเทคนคทางพนธ
วศวกรรมในการสรางโมเลกลของโปรตนทจะปองกนหรอเลยนแบบตวรบท HIV ใชในการเขาสเซลล ซงตวรบ
เหลานจะอยบนเยอหมเซลลของคน ถามโมเลกลทเลยนแบบตวรบเหลานอยในกระแสเลอด HIV จะเขาเกาะ
กบโมเลกลเหลานแทนทจะเกาะทตวรบทเซลลเมดเลอดขาว แลวเขาทาลายเซลลเมดเลอดขาว จงสามารถ
ยบยงการทางานของ HIV ได
5) ครนาเสนอ Power point เกยวกบการนาเทคโนโลยทาง DNA มาใชในเชงนตวทยาศาสตร โดย
อธบายใหนกเรยนเขาใจวา ลายพมพ DNA มลกษณะเฉพาะบคคล โดยสรางมาจาก DNA ทไดรบการถายทอด
มาจากพอและแมอยางละครงและเปลยนแปลงไมได ทาใหสามารถบอกความแตกตางของบคคลได จง
นามาใชประโยชนไดหลายดาน เชน การพสจนตวบคคล การพสจนความสมพนธทางสายเลอด และการตรวจ
ทางนตเวชศาสตรเพอหาผกระทาความผด
กจกรรมรวบยอด
1) ใหนกเรยนทาแบบทดสอบ Check Point 2 เพอทบทวนความรทนกเรยนไดรบจากการเรยน โดย
ใหนกเรยนตอบคาถามตอไปน
- โครงการจโนมมนษยมวตถประสงคอยางไร
114
- การบาบดดวยยนมเปาหมายอยางไร
- ปญหาและขอโตแยงอะไรบางททาใหการบาบดดวยยนไมไดผล
- การบาบดดวยยนททากบเซลลรางกาย และเซลลตงตนทจะสรางเซลลสบพนธ สามารถถายทอด
ยนทบาบดไปยงรนลกไดหรอไม
- การผลตฮอรโมนอนซลนมขนตอนอยางไร
- เพราะเหตใดจงสามารถนาลายพมพ DNA ไปเปนหลกฐานทางศาลเพอตดสนคดความได
2) นกเรยนปฏบตกจกรรมท 17.2 วเคราะหลายพมพ DNA
3) ครใหนกเรยนสงสมด เพอตรวจสอบการบนทกความรทไดจากการเรยนและการตอบคาถาม
Check Point 2 และการปฎบตกจกรรมท 17.2 หลงเลกเรยน
4) ใหนกเรยนแตละกลมใชนอกเวลาเรยนแบบปกตคนหาขอมลและแสดงความคดเหนผานทาง
โซเชยลเนตเวรก เพอสงเสรมทกษะการลงความเหนจากขอมล ตามหวขอดานพนธศาสตรและเทคโนโลย
ดเอนเอทหวหนากลมโพจนไว โดยกาหนดเวลาให 1 หวขอตอ 1 สปดาห
5) เมอครบกาหนด 1 สปดาหใหนกเรยนแตละกลมรวบรวมขอมลดวยการลอกไฟลหรอปรนสกรนต
หนาจอคอมพวเตอร พรอมทงสรปความรทไดจากการลงความคดเหนจากขอมลเปนความรของกลมจดทาเปน
รายงานสง
9. สอและแหลงการเรยนร
สอ
1) PowerPoint ประกอบการเรยนร เรอง การประยกตใชเทคโนโลยทาง DNA (1)
2) หนงสอเรยน รายวชาเพมเตม ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 4-6 ของ สสวท
แหลงการเรยนร
1) หนงสอหรอวารสารวทยาศาสตร 2) สารานกรมวทยาศาสตร 3) อนเทอรเนต
10. การวดและประเมนผล
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
สาระสาคญ
-การประยกตใช
เทคโนโลยทาง DNA ใน
ดานการแพทย ดานเภสช
กรรม และดาน
นตวทยาศาสตร
- สมด
- การถาม/ตอบ
-แบบทดสอบ (check
point)
-การปฏบตกจกรรมท
17.2 วเคราะหลายพมพ
DNA
-สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
- ทาแบบทดสอบ
(check point) ไดอยาง
ถกตอง
- สามารถปฏบตกจกรรม
ท 17.2 ไดอยางถกตอง
115
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
-รายงานการลงความเหน
จากขอมล
- การลงความคดเหนจาก
ขอมลตามหวขอทได
- สามารถลงความคดเหน
จากขอมลและสรปเปน
ความรได
ผลการเรยนร
-อธบายและสรปเกยวกบ
พนธวศวกรรม การโคลน
ยน การวเคราะหดเอนเอ
และการศกษาจโนม และ
การประยกตใช
เทคโนโลยของดเอนเอ
รวมทงความปลอดภย
ของเทคโนโลยทางดเอน
เอ และมมมองทางสงคม
และจรยธรรมได (ว 1.2
ม. 6/3)
-ตงคาถามทอยบน
พนฐานของความรและ
ความเขาใจทาง
วทยาศาสตร หรอความ
สนใจ หรอจากประเดนท
เกดขนในขณะนน ท
สามารถทาการสารวจ
ตรวจสอบหรอศกษา
คนควาไดอยาง
ครอบคลมและเชอถอได
(ว 8.1 ม. 6/1)
- สมด
-รายงานการลงความเหน
จากขอมล
- สมด
- การถาม/ตอบ
-แบบทดสอบ (check
point)
-การปฏบตกจกรรมท
17.2 วเคราะหลายพมพ
DNA
- การลงความคดเหนจาก
ขอมลตามหวขอทได
- การถาม/ตอบ
- สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
-ทาแบบทดสอบ (check
point) ไดอยางถกตอง
- สามารถปฏบตกจกรรม
ท 17.2 ไดอยางถกตอง
- สามารถลงความคดเหน
จากขอมลและสรปเปน
ความรได
- สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
คณลกษณะ
- ใฝเรยนร
- การเขาชนเรยน
- ความตรงตอเวลาและ
จานวนครงทเขาเรยน
- การเขาชนเรยนสาย
ไมเกน 15 นาท และ
จานวนครงทเขาเรยน
มากกวา 80%
116
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
- มงมนในการทางาน
- ความสนใจในการเรยน - การถาม/ตอบ - สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
11. บนทกหลงการสอน
ผลการสอน
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
ปญหา/อปสรรค
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
ขอเสนอแนะ/วธแกไข
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
บนทกการสงแผนจดการเรยนร
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
(………………………………………………….)
อาจารยผสอน
117
แผนการจดการเรยนร
รหสวชา ว33244 ชอรายวชา ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 6
กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ภาคเรยนท 1
ชอหนวยการเรยนร พนธศาสตรและเทคโนโลยทาง DNA
แผนการเรยนรท 21 เรอง การประยกตใชเทคโนโลยทาง DNA (2) เวลา 2 ชวโมง
1. มาตรฐานการเรยนร
มาตรฐาน ว 1.2 เขาใจกระบวนการและความสาคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม
ววฒนาการของสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพ การใชเทคโนโลยชวภาพทมผลกระทบตอมนษยและ
สงแวดลอม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและนาความรไปใช
ประโยชน
มาตรฐาน ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร การ
แกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและตรวจสอบ
ไดภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานน ๆ เขาใจวาวทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม และสงแวดลอม
มความเกยวของสมพนธกน
2. ผลการเรยนร
1) อธบายและสรปเกยวกบพนธวศวกรรม การโคลนยน การวเคราะหดเอนเอ และการศกษาจโนม
และการประยกตใชเทคโนโลยของดเอนเอ รวมทงความปลอดภยของเทคโนโลยทางดเอนเอ และมมมองทาง
สงคมและจรยธรรมได (ว 1.2 ม. 6/3)
2) ตงคาถามทอยบนพนฐานของความรและความเขาใจทางวทยาศาสตร หรอความสนใจ หรอจาก
ประเดนทเกดขนในขณะนน ทสามารถทาการสารวจหรอศกษาคนควาไดอยางครอบคลมและเชอถอได (ว 8.1
ม. 6/1)
3. สาระสาคญ/ความคดรวบยอด
เทคโนโลยทาง DNA ถกนามาประยกตใชประโยชนในเชงการเกษตร เชน การทาฟารมเพอสขภาพ
มนษย การสรางพชดดแปลงพนธกรรม และนามาศกษาคนควาหายนและหนาทของยนในดานตาง ๆ ได
4. สาระการเรยนร
ความร
การประยกตใชเทคโนโลยทาง DNA ในดานการเกษตร และศกษาคนควาหายนและหนาทของยน
ทกษะ/กระบวนการ
1) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 2) ทกษะการคด
3) ทกษะการเรยนร 4) ทกษะการแกปญหา 5) ทกษะกระบวนการทางานกลม
118
5. จดประสงคการเรยนร
1) อธบายการนาเทคโนโลยทาง DNA ไปใชประโยชนในดานการเกษตร เชน การทาฟารมเพอสขภาพ
ของมนษย และการสรางพชดดแปรพนธกรรมได
และการศกษาคนควาหายนและหนาทของยนได
2) อธบายการนาเทคโนโลยทาง DNA ไปใชศกษาคนควาหายนและหนาทของยนได
6. คณลกษณะอนพงประสงค
1) ใฝเรยนร 2) มงมนในการทางาน
7. สมรรถนะสาคญของผเรยน
1) ความสามารถในการสอสาร 2) ความสามารถในการคด
3) ความสามารถในการแกปญหา
8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร
ขนนาเขาสบทเรยน
1) ครตงคาถามถามนกเรยนดงน
- การผสมพนธ การคดเลอกพนธ และการปรบปรงพนธสงมชวตแบบเดม มขอเสยเปรยบอยางไรบาง
2) ใหนกเรยนรวมกนอภปรายคาตอบของคาถามรวมกน เพอเชอมโยงไปสการเรยนร เรองการ
ประยกตใชเทคโนโลยทาง DNA (2) ซงนกเรยนควรไดขอสรปรวมกนวา
- การผสมพนธแบบเดมจะตองผสมพนธในสงมชวตชนดเดยวกน หรอใกลเคยงกนเทานน
- ลกษณะของลกทเกดจากการผสมพนธมทงลกษณะทดและลกณะทไมด
- การคดเลอกพนธและการปรบปรงพนธใชเวลานานกวาจะไดลกทมลกษณะตามทมนษยตองการ
เนองจากตองมการผสมหลายรนจนกวาจะคดเลอกยนทดไวไดและกาจดยนไมดออกไป
ขนจดการเรยนร
จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร ซงมขนตอนดงน
1) ครนาเสนอ PowerPoint เกยวกบการประยกตใชเทคโนโลยทาง DNA ในเชงการเกษตร โดย
การทาฟารมสตวเพอสขภาพมนษย แลวอธบายใหนกเรยนเขาใจวา เปนวธการปรบปรงพนธพชและสตวใหม
ลกษณะดขนเพอตอบสนองความตองการของมนษย เชน การหายนททาใหหมมไขมนตาลง การทาใหวว
สามารถผลตนานมไดเรวและมากขน หรอการใชสตวผลตสารทมประโยชนในทางการแพทย โดยเรยกสงมชวต
ทเกดจากการใชเทคโนโลยทาง DNA นวา สตวดดแปรพนธกรรม (transgenic animal)
2) ครนาเสนอ PowerPoint เกยวกบสตวดดแปรพนธกรรม และพชดดแปรพนธกรรม โดยอธบาย
ขนตอนการสรางสตวดดแปรพนธกรรมใหนกเรยนเขาใจวา เรมจากการแยกเซลลไขออกจากเพศเมย และฉด
ยนทตองการเขาไปในนวเคลยสของเซลลไข จากนนทาการผสมพนธในหลอดทดลอง(in vitro fertilization)
และถายฝากเขาในตวแมผรบ เพอใหเจรญเปนตวใหม ซงจะมยนทตองการอยโดยไมจาเปนตองมาจากสปชส
119
เดยวกน สวนการสรางพชดดแปรพนธกรรม เปนการทาใหพชมยนตามลกษณะทตองการ เชน มความตานทาน
ตอโรค และสารปราบวชพชมากขน มคณคาทางอาหารเพมขน และยดอายการเกบผลผลตไดนานขน
3) ครนาเสนอ PowerPoint เกยวกบการใชพนธศาสตรเพอศกษาคนควายนและหนาทของยน โดย
ครยกตวอยางการคนพบยนดอยทควบคมความหอมในขาว (Os2AP) บนโครโมโซมแทงท 8 แลวอธบายให
นกเรยนเขาใจวาในขาวหอมยนนถกกดหรอถกยบยง ทาใหมการสรางสารหอมขน จงมการนาความรทไดไปใช
สรางขาวหอมสายพนธตาง ๆ เชน เมอทดลองยบยงการแสดงออกของยน Os2AP ในขาวญปนสายพนธน
พพอนบาเร พบวาเมอมการกดหรอยบยงการทางานของยน Os2AP ขาวนพพอนบาเรสามารถสรางสารหอม
ได
4) ครอธบายใหนกเรยนเขาใจวา สงมชวตทงพชและสตวทดดแปรพนธกรรมไดนเรยกวา สงมชวตดด
แปรพนธกรรม (genetically modified organisms : GMOs) ซงนอกจากตวอยางสงมชวตทยกมา
นกวทยาศาสตรยงสรางสงมชวตทดดแปรพนธกรรมอกหลายชนด เพอนาไปใชประโยชนในดานตาง ๆ อกมาก
กจกรรมรวบยอด
1) ใหนกเรยนทาแบบทดสอบ Check Point 3 เพอทบทวนความรทนกเรยนไดรบจากการเรยน โดย
ใหนกเรยนตอบคาถามตอไปน
- การผสมพนธ การคดเลอกพนธ และการปรบปรงพนธสงมชวตแบบเดมมขอเสยอยางไรบาง
- เทคโนโลยทาง DNA นามาใชในการปรบปรงพนธสงมชวตใหดขนกวาเดมไดอยางไร
- GMOs คออะไร
- ความหอมของขาวเกดขนไดอยางไร
2) ครใหนกเรยนสงสมด เพอตรวจสอบการบนทกความรทไดจากการเรยนและการตอบคาถาม
Check Point 2 หลงเลกเรยน
3) นกเรยนทเปนหวหนาแตละกลมโพจนหวขอหวขอดานพนธศาสตรและเทคโนโลยดเอนเอทจบ
สลากไดลงในเฟรชบกจานวน 1 หวขอ โดยไมซากบหวขอเดม แลวใหสมาชกกลมลงความคดเหนจากขอมล
ดงกลาว โดยกาหนดเวลาให 1 หวขอตอ 1 สปดาห
9. สอและแหลงการเรยนร
สอ
1) PowerPoint ประกอบการเรยนร เรอง การประยกตใชเทคโนโลยทาง DNA (2)
2) หนงสอเรยน รายวชาเพมเตม ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 4-6 ของ สสวท
แหลงการเรยนร
1) หนงสอหรอวารสารวทยาศาสตร 2) สารานกรมวทยาศาสตร 3) อนเทอรเนต
10. การวดและประเมนผล
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
สาระสาคญ
120
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
-การประยกตใช
เทคโนโลยทาง DNA ใน
ดานการเกษตร และ
ศกษาคนควาหายนและ
หนาทของยน
- สมด
- การถาม/ตอบ
- แบบทดสอบ (check
point)
-สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
-ทาแบบทดสอบ (check
point) ไดอยางถกตอง
ผลการเรยนร
-อธบายและสรปเกยวกบ
พนธวศวกรรม การโคลน
ยน การวเคราะหดเอนเอ
และการศกษาจโนม และ
การประยกตใช
เทคโนโลยของดเอนเอ
รวมทงความปลอดภย
ของเทคโนโลยทางดเอน
เอ และมมมองทางสงคม
และจรยธรรมได (ว 1.2
ม. 6/3)
-ตงคาถามทอยบน
พนฐานของความรและ
ความเขาใจทาง
วทยาศาสตร หรอความ
สนใจ หรอจากประเดนท
เกดขนในขณะนน ท
สามารถทาการสารวจ
ตรวจสอบหรอศกษา
คนควาไดอยาง
ครอบคลมและเชอถอได
(ว 8.1 ม. 6/1)
- สมด
- สมด
- การถาม/ตอบ
- แบบทดสอบ (check
point)
- การถาม/ตอบ
- สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
-ทาแบบทดสอบ (check
point) ไดอยางถกตอง
- สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
คณลกษณะ
- ใฝเรยนร
- การเขาชนเรยน
- ความตรงตอเวลาและ
จานวนครงทเขาเรยน
- การเขาชนเรยนสาย
ไมเกน 15 นาท และ
121
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
- มงมนในการทางาน
- ความสนใจในการเรยน
- การถาม/ตอบ
จานวนครงทเขาเรยน
มากกวา 80%
- สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
11. บนทกหลงการสอน
ผลการสอน
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
ปญหา/อปสรรค
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
ขอเสนอแนะ/วธแกไข
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
บนทกการสงแผนจดการเรยนร
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
(………………………………………………….)
อาจารยผสอน
122
แผนการจดการเรยนร
รหสวชา ว33244 ชอรายวชา ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 6
กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ภาคเรยนท 1
ชอหนวยการเรยนร พนธศาสตรและเทคโนโลยทาง DNA
แผนการเรยนรท 22 เรอง ความปลอดภยของเทคโนโลยทาง DNA เวลา 1 ชวโมง
1. มาตรฐานการเรยนร
มาตรฐาน ว 1.2 เขาใจกระบวนการและความสาคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม
ววฒนาการของสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพ การใชเทคโนโลยชวภาพทมผลกระทบตอมนษยและ
สงแวดลอม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและนาความรไปใช
ประโยชน
มาตรฐาน ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร การ
แกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและตรวจสอบ
ไดภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานน ๆ เขาใจวาวทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม และสงแวดลอม
มความเกยวของสมพนธกน
2. ผลการเรยนร
1) อธบายและสรปเกยวกบพนธวศวกรรม การโคลนยน การวเคราะหดเอนเอ และการศกษาจโนม
และการประยกตใชเทคโนโลยของดเอนเอ รวมทงความปลอดภยของเทคโนโลยทางดเอนเอ และมมมองทาง
สงคมและจรยธรรมได (ว 1.2 ม. 6/3)
2) ตงคาถามทอยบนพนฐานของความรและความเขาใจทางวทยาศาสตร หรอความสนใจ หรอจาก
ประเดนทเกดขนในขณะนน ทสามารถทาการสารวจหรอศกษาคนควาไดอยางครอบคลมและเชอถอได (ว 8.1
ม. 6/1)
3. สาระสาคญ/ความคดรวบยอด
มนษยนาเทคโนโลยการสราง DNA รคอมบแนนท และการสรางสงมชวตทดดแปรพนธกรรมหรอ
จเอมโอ (GMOs) มาใชในดานตาง ๆ กนอยางกวางขวาง ซงนอกจากจะมประโยชนแลว อาจทาใหเกดผลเสย
ไดโดยเฉพาะสงมชวตทดดแปรพนธกรรมทอาจทาใหเกดเชอโรคสายพนธทดอยาปฏชวนะ เปนเปนภยตอ
สขภาพและสภาพแวดลอมได
4. สาระการเรยนร
ความร
ความปลอดภยของเทคโนโลยทาง DNA และมมมองทางสงคมและจรยธรรม
ทกษะ/กระบวนการ
123
1) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 2) ทกษะการคด 3) ทกษะการเรยนร
4) ทกษะการแกปญหา 5) ทกษะกระบวนการทางานกลม
5. จดประสงคการเรยนร
1) สบคนขอมล อภปราย และอธบายเกยวกบแนวปฏบตในการนาเทคโนโลยทาง DNA มาใชไดอยาง
ปลอดภย โดยคานงถงมมมองทางสงคมและจรยธรรมได
2) วเคราะหผลกระทบในการประยกตใชขอมลของจโนมมนษยในมมมองทางสงคมและจรยธรรมได
6. คณลกษณะอนพงประสงค
1) ใฝเรยนร 2) มงมนในการทางาน
7. สมรรถนะสาคญของผเรยน
1) ความสามารถในการสอสาร 2) ความสามารถในการคด
3) ความสามารถในการแกปญหา
8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร
ขนนาเขาสบทเรยน
ครทบทวนความรเดมของนกเรยน โดยตงคาถามดงน
- สงมชวตชนดใดบางทถกดดแปรพนธกรรม
- การใชพนธศาสตรเพอศกษาคนควาหายนและหนาทของยนมประโยชนตอมนษยหรอไม
นกเรยนรวมกนอภปรายคาตอบของคาถาม เพอเชอมโยงไปสการเรยนร เรอง ความปลอดภยของ
เทคโนโลย DNA โดยนกเรยนควรไดขอสรปรวมกนวา ตวอยางสงมชวตทถกดดแปรพนธกรรม เชน หม วว
มะละกอ ฝาย และมะเขอเทศ สวนการใชพนธศาสตรเพอศกษาคนควาหายนและหนาทของยนจะมประโยชน
ตอมนษย คอ ทาใหคนพบยนททาหนาทตางๆ ซงสามารถนาไปประยกตใชในดานตาง ๆ ไดเพอเชอมโยงไปส
การเรยนร เรอง ความปลอดภยของเทคโนโลยทาง DNA
ขนจดการเรยนร
จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร ซงมขนตอนดงน
1) ครนาเสนอ PowerPoint เกยวกบความปลอดภยของเทคโนโลยทาง DNA โดยนาเสนอภาพการ
เดนเรยกรองใหหยดการผลตพช GMOs ในประเทศตางๆ จากนนครตงคาถามดงน
- เพราะอะไรในบางประเทศจงมการตอตานการใชพช GMOs
- พช GMOs หรอพชดดแปรพนธกรรมมผลกระทบตอมนษยอยางไร
- แนวทางแกไขเพอสรางความปลอดภยจากการใชพช GMos มอะไรบาง
2) นกเรยนรวมกนอภปรายคาตอบของคาถาม โดยครทาหนาทบนทกสรปการอภปราย ซงนกเรยน
ควรไดขอสรปรวมกน ดงน
- ในบางประเทศตอตานการใชเทคโนโลยทางพนธวศวกรรมในการสรางพช GMOs เนองจากมความ
วตกกงวลวา อาจเกดความผดพลาดจากการใชพช GMOs เชน อาจเกดเชอโรคสายพนธใหมๆ ทดอยา
124
ปฏชวนะขน พช GMOs มยนของสงมชวตชนดอนอยดวย จงอาจเปนอนตรายตอสขภาพ และอาจมการถายเท
ยนจากพช GMOs ออกสสงแวดลอมไดทาใหวชพชตานทานตอสารปราบวชพชมากขน
- แนวทางแกไขเพอสรางความปลอดภย เชน จดระบบการปองกนอนตรายอยางเครงครด เมอเสรจ
สนการทดลอง สงมชวตทดดแปรพนธกรรมจะตองถกทาลายดวยวธการทเหมาะสม และการนาสงมชวตทดด
แปรพนธกรรมมาใชในกระบวนการผลตหรอใชเปนอาหารจะตองมฉลากระบขอมลทชดเจน
3) ครนาเสนอ PowerPoint แสดงตวอยางฉลากผลไมทแสดงวาเปนพชทปลกดวยวธการดดแปร
พนธกรรมใหนกเรยนด โดยอธบายใหนกเรยนเขาใจวาเปนวธการแกไขวธการหนง เพอใหผบรโภคไดรบขอมล
ขาวสารทถกตอง และเลอกบรโภคไดอยางปลอดภย
4) ครอธบายเพมเตมใหนกเรยนเขาใจวา ในประเทศไทยหนวยงานททาหนาทควบคมดแลเกยวกบ
ความปลอดภยของการใช GMOs คอ ศนยพนธวศวกรรมและเทคโนโลยชวภาพแหงชาต โดยจะทาหนาท
ควบคมดแลการวจยและทดลองเกยวกบ GMOs กอนนามาใชจรง ตลอดจนทาหนาทกาจดและปฏบตกรณ
ฉกเฉนหาก GMOs เกดการเลดลอดออกสสงแวดลอม
กจกรรมรวบยอด
1) นกเรยนปฏบตกจกรรมท 17.3 สงมชวตดดแปรพนธกรรม และคาถามทายบทท 17 ในหนงสอ
เรยน รายวชาเพมเตม ชววทยา เลม 4 ลงในสมด สงคร
2) ครใหนกเรยนสงสมด เพอตรวจสอบการบนทกความรทไดจากการเรยนและการตอบคาถามทาย
บทท 17 หลงเลกเรยน
3) ใหนกเรยนแตละกลมใชนอกเวลาเรยนแบบปกตคนหาขอมลและแสดงความคดเหนผานทาง
โซเชยลเนตเวรก เพอสงเสรมทกษะการลงความเหนจากขอมล ตามหวขอดานพนธศาสตรและเทคโนโลย
ดเอนเอทหวหนากลมโพจนไว โดยกาหนดเวลาให 1 หวขอตอ 1 สปดาห
4) เมอครบกาหนด 1 สปดาหใหนกเรยนแตละกลมรวบรวมขอมลดวยการลอกไฟลหรอปรนสกรนต
หนาจอคอมพวเตอร พรอมทงสรปความรทไดจากการลงความคดเหนจากขอมลเปนความรของกลมจดทาเปน
รายงานสง
5) ใหนกเรยนทาแบบทดสอบหลงเรยน (post-test) ดวยแบบวดผลสมฤทธทางการ
เรยนและแบบวดทกษะการลงความเหนจากขอมล
9. สอและแหลงการเรยนร
สอ
1) PowerPoint ประกอบการเรยนร เรอง ความปลอดภยของเทคโนโลยทาง DNA
2) หนงสอเรยน รายวชาเพมเตม ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 4-6 ของ สสวท
แหลงการเรยนร
1) หนงสอหรอวารสารวทยาศาสตร 2) สารานกรมวทยาศาสตร 3) อนเทอรเนต
10. การวดและประเมนผล
125
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
สาระสาคญ
-ความปลอดภยของ
เทคโนโลยทาง DNA และ
มมมองทางสงคมและ
จรยธรรม
- สมด
-รายงานการลงความเหน
จากขอมล
- การถาม/ตอบ
-การปฏบตกจกรรมท
17.3 สงมชวตดดแปร
พนธกรรม
-การปฏบตกจกรรม
คาถามทายบทท 17
- การลงความคดเหนจาก
ขอมลตามหวขอทได
-สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
- สามารถปฏบตกจกรรม
ท 17.3 ไดอยางถกตอง
- สามารถปฏบตกจกรรม
คาถามทายบทท 17 ได
อยางถกตอง
- สามารถลงความคดเหน
จากขอมลและสรปเปน
ความรได
ผลการเรยนร
-อธบายและสรปเกยวกบ
พนธวศวกรรม การโคลน
ยน การวเคราะหดเอนเอ
และการศกษาจโนม และ
การประยกตใช
เทคโนโลยของดเอนเอ
รวมทงความปลอดภย
ของเทคโนโลยทางดเอน
เอ และมมมองทางสงคม
และจรยธรรมได (ว 1.2
ม. 6/3)
- สมด
-แบบทดสอบหลงเรยน
(post-test)
- การถาม/ตอบ
-การปฏบตกจกรรมท
17.3 สงมชวตดดแปร
พนธกรรม
-การปฏบตกจกรรม
คาถามทายบทท 17
-แบบวดผลสมฤทธ
ทางการเรยน
-แบบวดทกษะการลง
ความเหนจากขอมล
- การถาม/ตอบ
- สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
- สามารถปฏบตกจกรรม
ท 17.3 ไดอยางถกตอง
- สามารถปฏบตกจกรรม
คาถามทายบทท 17 ได
อยางถกตอง
-สามารถทาแบบวด
ผลสมฤทธทางการเรยน
ในแบบทดสอบหลงเรยน
ไดคะแนนดกวา
แบบทดสอบกอนเรยน
-สามารถทาแบบวด
ทกษะการลงความเหน
จากขอมลในแบบทดสอบ
หลงเรยนไดคะแนนดกวา
แบบทดสอบกอนเรยน
126
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
-ตงคาถามทอยบน
พนฐานของความรและ
ความเขาใจทาง
วทยาศาสตร หรอความ
สนใจ หรอจากประเดนท
เกดขนในขณะนน ท
สามารถทาการสารวจ
ตรวจสอบหรอศกษา
คนควาไดอยาง
ครอบคลมและเชอถอได
(ว 8.1 ม. 6/1)
- สมด - สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
คณลกษณะ
- ใฝเรยนร
- มงมนในการทางาน
- การเขาชนเรยน
- ความสนใจในการเรยน
- ความตรงตอเวลาและ
จานวนครงทเขาเรยน
- การถาม/ตอบ
- การเขาชนเรยนสาย
ไมเกน 15 นาท และ
จานวนครงทเขาเรยน
มากกวา 80%
- สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
11. บนทกหลงการสอน
ผลการสอน
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
ปญหา/อปสรรค
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
ขอเสนอแนะ/วธแกไข
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
บนทกการสงแผนจดการเรยนร
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
(………………………………………………….)
อาจารยผสอน
127
แผนการจดการเรยนร
รหสวชา ว33244 ชอรายวชา ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 6
กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ภาคเรยนท 1
ชอหนวยการเรยนร ววฒนาการ
แผนการเรยนรท 23 เรอง หลกฐานทบงบอกถงววฒนาการของสงมชวต เวลา 2 ชวโมง
1. มาตรฐานการเรยนร
มาตรฐาน ว 1.2 เขาใจกระบวนการและความสาคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม
ววฒนาการของสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพ การใชเทคโนโลยชวภาพทมผลกระทบตอมนษย
และสงแวดลอม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและนาความรไป
ใชประโยชน
มาตรฐาน ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร
การแกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและ
ตรวจสอบไดภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานน ๆ เขาใจวาวทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม
และสงแวดลอมมความเกยวของสมพนธกน
2. ผลการเรยนร
1) อธบายและสรปถงหลกฐานทบงบอกถงววฒนาการของสงมชวต และแนวคดเกยวกบ
ววฒนาการของสงมชวต พนธศาสตรประชากร และปจจยททาใหเกดการเปลยนแปลงความถของแอลลล
รวมทงกาเนดของสปชสได (ว 1.2 ม. 6/4)
2) ตงคาถามทอยบนพนฐานของความรและความเขาใจทางวทยาศาสตร หรอความสนใจ หรอ
จากประเดนทเกดขนในขณะนน ทสามารถทาการสารวจตรวจสอบหรอศกษาคนควาไดอยางครอบคลม
และเชอถอได (ว 8.1 ม. 6/1)
3. สาระสาคญ/ความคดรวบยอด
สงมชวตในปจจบนเปนสงมชวตทมการเปลยนแปลงมาจากบรรพบรษในอดตมาเปนระยะ
เวลานานหลายชวรน และถกคดเลอกใหมชวตอยรอดไดในสภาพแวดลอมทแตกตางกน การเปลยนแปลง
ของสงมชวตจากอดตจนถงปจจบนน เรยกวา ววฒนาการของสงมชวต
หลกฐานทบงบอกวาสงมชวตมววฒนาการศกษาไดจาก หลกฐานจากซากดกดาบรรพ หลกฐาน
จากกายวภาคเปรยบเทยบ หลกฐานจากวทยาเอมบรโอเปรยบเทยบ หลกฐานดานชววทยาระดบโมเลกล
และหลกฐานทางชวภมศาสตร
แนวคดเกยวกบววฒนาการของสงมชวต เรมจากแนวคดของฌอง ลามารก (Jean Baptiste de
Lamarck) ทไดเสนอกฎการใชและไมใช โดยอธบายวา อวยวะสวนใดทมการใชงานมากในการดารงชวตจะ
128
มขนาดใหญและแขงแรงขน ขณะทอวยวะทไมคอยไดใชงานจะออนแอและเสอมไป และกฎการถายทอด
ลกษณะทเกดขนใหม ซงอธบายวา การเปลยนแปลงโครงสรางของสงมชวตทเกดขนภายในชวรนสามารถ
ถายทอดไปยงลกหลานได
สวนแนวคดของชาลล ดารวน (Charles Darwin) ทไดเสนอทฤษฎการคดเลอกโดยธรรมชาต
อธบายวา สงมชวตบนโลกนเปนรนลกหลานทมลกษณะแตกตางจากสงมชวตในอดต ซงเกดจากการสะสม
ลกษณะทแตกตางไปจากบรรพบรษ แตลกษณะทเหมาะสมเทานนจะถกคดเลอกใหสามารถดารงชวตอย
ในสภาพแวดลอมนนได
4. สาระการเรยนร
ความร
- หลกฐานทบงบอกถงววฒนาการของสงมชวต - แนวคดเกยวกบววฒนาการของสงมชวต
ทกษะ/กระบวนการ
1) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 2) ทกษะการคด 3) ทกษะการเรยนร
4) ทกษะการแกปญหา 5) ทกษะกระบวนการทางานกลม
5. จดประสงคการเรยนร
1) สบคนขอมล วเคราะห และสรปหลกฐานตางๆ ทสนบสนนการเกดววฒนาการของสงมชวตได
2) สบคนขอมล อธบาย และยกตวอยางกฎการใชและไมใช และกฎการถายทอดลกษณะทเกด
ขนมาใหมของลามารกได
3) สบคนขอมล อธบาย และยกตวอยางทฤษฎการคดเลอกโดยธรรมชาตของดารวนได
6. คณลกษณะอนพงประสงค
1) ใฝเรยนร 2) มงมนในการทางาน
7. สมรรถนะสาคญของผเรยน
1) ความสามารถในการสอสาร 2) ความสามารถในการคด 3) ความสามารถในการแกปญหา
8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร
ขนนาเขาสบทเรยน
1) ครนาเสนอ PowerPoint ใหนกเรยนดขอมลฟอสซลไดโนเสารทขดพบไดในประเทศไทยท
อ. ภเวยง จ.ขอนแกน และขอมลเกยวกบการจดตงโครงการพพธภณฑไดโนเสารภกมขาว แลวตงคาถาม
ถามนกเรยนดงน
- ไดโนเสารซงเปนสงมชวตในอดตมโครงสรางคลายกบสงมชวตในปจจบนหรอไม อยางไร
- เพราะเหตใดสงมชวตในอดต เชน ไดโนเสารจงสญพนธไป
2) ใหนกเรยนรวมกนอภปรายคาตอบของคาถามรวมกน โดยครยงไมเฉลยคาตอบทถกตอง เพอ
เชอมโยงไปสการเรยนรเรอง หลกฐานทบงบอกถงววฒนาการของสงมชวต
129
ขนจดการเรยนร
จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร ซงมขนตอนดงน
1) ครนาเสนอ PowerPoint ใหนกเรยนดเกยวกบหลกฐานทบงบอกถงววฒนาการของสงมชวต
โดยอธบายใหนกเรยนเขาใจวา ววฒนาการ คอ กระบวนการเปลยนแปลงทเกดขนกบลกษณะทาง
พนธกรรมในประชากรของสงมชวต ทสบทอดจากบรรพบรษสลกหลานตอเนองกนมาเปนเวลานาน และยง
ดาเนนตอไปไมมทสนสด จนทาใหสงมชวตนนมลกษณะทางพนธกรรมแตกตางไปจากเดม โดยนกเรยนจะ
ทราบไดวาสงมชวตชนดใดชนดหนงมววฒนาการไดจากการศกษาหลกฐานตาง ๆ เชน หลกฐานจากซาก
ดกดาบรรพของสงมชวต
2) ครนาเสนอ PowerPoint ใหนกเรยนดเกยวกบหลกฐานจากกายวภาคเปรยบเทยบ โดยให
นกเรยนเปรยบเทยบกระดกแตละชวงของรยางคคหนา โดยอธบายใหนกเรยนเขาใจ homologous
structure ซงเปนหลกฐานทแสดงวาสตวมกระดกสนหลงเหลานมววฒนาการมาจากบรรพบรษเดยวกน
และ analogous structure ซงตรงกนขามกบสงมชวตทมรยางคคหนาททาหนาทเหมอนกน แตมโครงสราง
ภายในแตกตางกน
3) ครนาเสนอ PowerPoint ใหนกเรยนดเกยวกบหลกฐานจากวทยาเอมบรโอเปรยบเทยบจากการ
เจรญเตบโตในระยะเอมบรโอและหลงระยะเอมบรโอของสตวมกระดกสนหลงชนดตาง ๆ โดยอธบายให
นกเรยนเขาใจวาสตวมกระดกสนหลงทกชนดทเหนในภาพมระยะเอมบรโอทคลายคลงกน แตมความ
แตกตางกนในระยะการพฒนาหลงระยะเอมบรโอ แลวตงคาถามเพอกระตนความสนใจของนกเรยน ดงน
- ในระยะเอมบรโอของสตวตางๆ ทเหนในรปมลกษณะใดทคลายคลงกนบาง (ชองเหงอก และ
หาง)
- ถาพจารณาเฉพาะรปรางในระยะหลงเอมบรโอ นกเรยนคดวาสตวตางๆเหลานนาจะม
ความสมพนธทใกลชดกนทางววฒนาการหรอไม อยางไร (นาจะมความสมพนธใกลชดกนทางววฒนาการ
โดยสตวเลยงลกดวยนานมและมนษยมระยะการพฒนาหลงระยะเอมบรโอในระยะกลางและระยะปลายท
คลายคลงกนมากกวาสงมชวตอนๆ จงนาจะมความสมพนธทใกลชดกนทางววฒนาการ)
4) ครนาเสนอ PowerPoint ใหนกเรยนดเกยวกบหลกฐานทางชวภมศาสตร โดยอธบายใหนกเรยน
เขาใจวา สงมชวตทมบรรพบรษรวมกน อาจมการอพยพไปยงบรเวณขางเคยงหรอไกลออกไป และปรบตว
ใหเขากบสภาพแวดลอมทอาศย เกดเปนววฒนาการขนได เชน การแพรกระจายของนกฟนซในหมเกาะ
กาลาปากอสทมความคลายคลงกบนกฟนซในทวปอเมรกาใต แตมความแตกตางกนเนองจาก
สภาพแวดลอมทแตกตางกน
5) ครนาเสนอ PowerPoint ใหนกเรยนดเกยวกบแนวคดววฒนาการของลามารก โดยอธบายให
นกเรยนเขาใจวา แนวคดววฒนาการของลามารกประกอบดวย
130
- กฎการใชและไมใช (Law of use and disuse) การใชอวยวะอยางใดอยางหนงอยางสมาเสมอ
จะทาใหอวยวะนนคอยๆแขงแรงขน ใหญขน และพฒนาดขน ขณะเดยวกนอวยวะทไมคอยไดใชกจะคอยๆ
ออนแอลง มขนาดเลกลง และเสอมลงไป
- กฎแหงการถายทอดลกษณะทเกดขนมาใหม (Law of inheritance of acquired characteristic)
การเปลยนแปลงโครงสรางของสงมชวตทเกดขนภายในชวรนนน สามารถถายทอดไปยงรนลกหลานได
6) ครนาเสนอ PowerPoint ใหนกเรยนดเกยวกบแนวคดววฒนาการของดารวน โดยอธบายให
นกเรยนเขาใจวา ดารวนมแนวคดเกยวกบววฒนาการวา กลไกของววฒนาการไมไดอยทการฝกฝน
ลกษณะทตองการใหเหมาะสมกบสภาพแวดลอม แตสภาพแวดลอมทาใหเกดการคดเลอกโดยธรรมชาต
เพอจะใหสงมชวตมลกษณะเหมาะสมกบสภาพแวดลอม และมโอกาสสบพนธถายทอดลกษณะนนไปส
ลกหลานได ซงเปนแนวคดทสอดคลองกบนกวทยาศาสตรอกหลายคนทไดทาการศกษาในรนตอมา
กจกรรมรวบยอด
1) ใหนกเรยนทาแบบทดสอบ Check Point 4 เพอทบทวนความรทนกเรยนไดรบจากการเรยน
โดยใหนกเรยนตอบคาถามตอไปน
2) ใหนกเรยนทาแบบทดสอบ Check Point 5 เพอ
ทบทวนความรทนกเรยนไดรบจากการเรยน โดยใหนกเรยน
ตอบคาถามตอไปน
- หลกฐานทบงบอกถงววฒนาการของสงมชวตมหลกฐานอะไรบาง
- การศกษาววฒนาการจากหลกฐานชววทยาระดบโมเลกลมขอไดเปรยบมากกวาการศกษาจาก
หลกฐานอนๆ อยางไร
-. หลกฐานจากซากดกดาบรรพบอกอะไรไดบาง
- ลกษณะการแพรกระจายของสงมชวตตามภมภาคตางๆ หรอชวภมศาสตรจะบงบอกถง
ววฒนาการของสงมชวตไดอยางไรบาง
- ซากดกดาบรรพทพบในหนตะกอนชนใดมอายมากทสด
เพราะอะไร
- ระหวางสตวมกระดกสนหลงกบสตวไมมกระดกสนหลง ม
โอกาสเกดซากดกดาบรรพแตกตางกนหรอไม อยางไร
- หลกฐานจากซากดกดาบรรพบอกอะไรแกเราไดบาง
- ถาพบซากดกดาบรรพในชนหนจะรไดอยางไรวา ซากดกดา
บรรพนนมอายเทาใด
131
3) ครใหนกเรยนสงสมด เพอตรวจสอบการบนทกความรทไดจากการเรยนและการตอบคาถาม
Check Point 4 และ Check Point 5 หลงเลกเรยน
9. สอและแหลงการเรยนร
ส อ
1) PowerPoint ประกอบการเรยนร เรอง หลกฐานทบงบอกถงววฒนาการของสงมชวต และเรอง
แนวคดเกยวกบววฒนาการของสงมชวต
2) หนงสอเรยน รายวชาเพมเตม ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 4-6 ของ สสวท
แหลงการเรยนร
1) หนงสอหรอวารสารวทยาศาสตร 2) สารานกรมวทยาศาสตร 3) อนเทอรเนต
10. การวดและประเมนผล
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
สาระสาคญ
- หลกฐานทบงบอกถง
ววฒนาการของสงมชวต
- แนวคดเกยวกบ
ววฒนาการของลามารก
- แนวคดเกยวกบ
ววฒนาการของดารวน
- สมด
- การถาม/ตอบ
- แบบทดสอบ (check
point)
-สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
- ทาแบบทดสอบ
(check point) ไดอยาง
ถกตอง
ผลการเรยนร
- อธบายและสรปถง
หลกฐานทบงบอกถง
ววฒนาการของสงมชวต
และแนวคดเกยวกบ
ววฒนาการของสงมชวต
พนธศาสตรประชากร
และปจจยททาใหเกด
การเปลยนแปลงความถ
ของแอลลล รวมทง
กาเนดของสปชสได
(ว 1.2 ม. 6/4)
- ตงคาถามทอยบน
- สมด
- การถาม/ตอบ
- แบบทดสอบ (check
point)
-สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
- ทาแบบทดสอบ
(check point) ไดอยาง
ถกตอง
-
132
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
พนฐานของความรและ
ความเขาใจทาง
วทยาศาสตร หรอความ
สนใจ หรอจากประเดนท
เกดขนในขณะนน ท
สามารถทาการสารวจ
ตรวจสอบหรอศกษา
คนควาไดอยาง
ครอบคลมและเชอถอได
(ว 8.1 ม. 6/1)
คณลกษณะ
- ใฝเรยนร
- มงมนในการทางาน
- การเขาชนเรยน
- ความสนใจในการเรยน
- ความตรงตอเวลาและ
จานวนครงทเขาเรยน
- การถาม/ตอบ
- การเขาชนเรยนสาย
ไมเกน 15 นาท และ
จานวนครงทเขาเรยน
มากกวา 80%
- สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
11. บนทกหลงการสอน
ผลการสอน
………………………………………………………………………………………………………………
ปญหา/อปสรรค
………………………………………………………………………………………………………………
ขอเสนอแนะ/วธแกไข
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
บนทกการสงแผนจดการเรยนร
………………………………………………………………………………………………………………
(………………………………………………….)
อาจารยผสอน
133
แผนการจดการเรยนร
รหสวชา ว33244 ชอรายวชา ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 6
กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ภาคเรยนท 1
ชอหนวยการเรยนร ววฒนาการ
แผนการเรยนรท 24 เรอง ความถของแอลลลในประชากร เวลา 2 ชวโมง
1. มาตรฐานการเรยนร
มาตรฐาน ว 1.2 เขาใจกระบวนการและความสาคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม
ววฒนาการของสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพ การใชเทคโนโลยชวภาพทมผลกระทบตอมนษย
และสงแวดลอม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและนาความรไป
ใชประโยชน
มาตรฐาน ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร
การแกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและ
ตรวจสอบไดภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานน ๆ เขาใจวาวทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม
และสงแวดลอมมความเกยวของสมพนธกน
2. ผลการเรยนร
1) อธบายและสรปถงหลกฐานทบงบอกถงววฒนาการของสงมชวต และแนวคดเกยวกบ
ววฒนาการของสงมชวต พนธศาสตรประชากร และปจจยททาใหเกดการเปลยนแปลงความถของแอลลล
รวมทงกาเนดของสปชสได (ว 1.2 ม. 6/4)
2) ตงคาถามทอยบนพนฐานของความรและความเขาใจทางวทยาศาสตร หรอความสนใจ หรอ
จากประเดนทเกดขนในขณะนน ทสามารถทาการสารวจตรวจสอบหรอศกษาคนควาไดอยางครอบคลม
และเชอถอได (ว 8.1 ม. 6/1)
3. สาระสาคญ/ความคดรวบยอด
พนธศาสตรประชากร เปนการศกษาเกยวกบการเปลยนแปลงความถของยนหรอการเปลยนแปลง
ความถของแอลลลทเปนองคประกอบทางพนธกรรมของประชากร
ความถของแอลลลในประชากรหาไดจากความถของจโนไทป และความถของแอลลล ดงน
ความถของจโนไทป คอ อตราสวนของจโนไทปชนดหนงตอจานวนจโนไทปของประชากรทงหมด
สวนความถของแอลลล คอ อตราสวนของจโนไทปชนดหนงตอจานวนของแอลลลทงหมดในยนพลนน
คาความถของแอลลลมคาตงแต 0-1
4. สาระการเรยนร
ความร
134
ความถของแอลลลในประชากร
ทกษะ/กระบวนการ
1) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 2) ทกษะการคด 3) ทกษะการเรยนร
4) ทกษะการแกปญหา 5) ทกษะกระบวนการทางานกลม
5. จดประสงคการเรยนร
คานวณหาความถของแอลลลและความถของจโนไทปในประชากรได
6. คณลกษณะอนพงประสงค
1) ใฝเรยนร 2) มงมนในการทางาน
7. สมรรถนะสาคญของผเรยน
1) ความสามารถในการสอสาร 2) ความสามารถในการคด
3) ความสามารถในการแกปญหา
8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร
ขนนาเขาสบทเรยน
1) ครทบทวนแนวคดของดารวนทนกเรยนไดเรยนรไปแลว ใหนกเรยนฟงวา แนวคดของดารวน
สรปวา สงมชวตหลากหลายบนโลกเกดจากการสบทอดลกษณะทเปลยนไปของสปชสดกดาบรรพ โดย
กลไกทกอใหเกดการเปลยนแปลง คอ การคดเลอกโดยธรรมชาต ซงตองอาศยระยะเวลาทยาวนาน
2) ครอธบายใหนกเรยนเขาใจวา การคดเลอกโดยธรรมชาตของดารวนในตอนนนยงขาดความ
สมบรณในหลายเรอง เชน ดารวนไมสามารถอธบายไดวา การแปรผนของลกษณะสงมชวตนนเกดขนได
อยางไร และมการถายทอดลกษณะทเกดขนไปยงลกหลานไดอยางไร จนกระทงมความรดานพนธศาสตร
ประชากรทชวยสนบสนนแนวความคดของดารวน ทาใหสามารถอธบายกลไกการเกดววฒนาการของ
สงมชวตได เพอเชอมโยงไปสการเรยนรเรอง ความถของแอลลลในประชากร
ขนจดการเรยนร
จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร ซงมขนตอนดงน
1) ครนาเสนอ PowerPoint ใหนกเรยนดเกยวกบความหมายของประชากรและยนพล
แลวอธบายใหนกเรยนเขาใจวา ประชากรเปนหนวยทเลกทสดของววฒนาการหรออาจกลาวไดวา
ววฒนาการจะเกดในระดบประชากร ถงแมวาการคดเลอกโดยธรรมชาตจะมผลกระทบตอสมาชกของ
สงมชวตแตละหนวยในแงของการอยรอด และความสาเรจในการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมไปสรน
ลกหลาน แตววฒนาการจะเกดขนเมอมการเปลยนแปลงทางพนธกรรมของประชากรในชวงเวลาทผานไป
ดงนนการศกษาเกยวกบพนธศาสตรประชากรจงมความสาคญยงสาหรบการศกษาววฒนาการ
2) ครนาเสนอ PowerPoint ความหมายของพนธศาสตรประชากร ดงน
- พนธศาสตรประชากร (population genetics) -ความถของจโนไทป
135
-ความถของแอลลล
3) ครยกตวอยางการคานวณหาความถของจโนไทปและความถของแอลลล ดงน
ประชากรแมวชนดหนงลกษณะของสขนถกควบคมดวยยน 2 แอลลล คอ แอลลล B ควบคม
ลกษณะขนสดา เปนลกษณะเดน และแอลลล b ควบคมลกษณะขนสขาว เปนลกษณะดอย ถามประชากร
แมว 100 ตว มขนสดา 84 ตว และมขนสขาว 16 ตว โดยขนสดามจโนไทป 2 แบบ คอ BB 36 ตว และ Bb
48 ตว จะคานวณหาความถของจโนไทปและความถของแอลลลไดจาก
ความถของจโนไทป BB = 36 = 0.36
100
ความถของจโนไทป Bb = 48 = 0.48
100
ความถของจโนไทป bb = 16 = 0.16
100
ในยนพลมจานวนแอลลลทงหมด = 100 x 2 = 200 แอลลล
จานวนจโนไทป BB 36 ตว จะมแอลลล B = 36 x 2 = 72 แอลลล
จานวนจโนไทป Bb 48 ตว จะมแอลลล B = 48 แอลลล และแอลลล b = 48 แอลลล
จานวนจโนไทป bb 16 ตว จะมแอลลล b = 16 x 2 = 32 แอลลล
ความถของแอลลล คานวณจาก
ความถของแอลล B = 72 + 48 = 0.6
200
ความถของแอลลล b = 48 + 32 = 0.4
200
ดงนน ในประชากรของแมว จะมความถของแอลล B = 0.6 และมความถ b = 0.4
กจกรรมรวบยอด
นกเรยนและครรวมกนอภปราย โดยใชแนวคาถามตอไปน
- กาหนดใหในการศกษาลกษณะสดอกของประชากรไมดอกทถกควบคมโดยยน 2 แอลลล คอ R
ควบคมลกษณะดอกสแดง และ r ควบคมลกษณะดอกสขาว ซงในประชากรไมดอก 1,000 ตน มจโนไทป
RR = 640 ตน Rr = 320 ตน และ rr = 40 ตน จากขอมลทกาหนดใหจงคานวณหาความถของจโนไทป
และความถของแอลลล R และ r (ความถของจโนไทป RR = 0.64, Rr = 0.32, rr = 0.04 และความถของ
แอลลล R = 0.8, r = 0.2)
9. สอและแหลงการเรยนร
ส อ
136
1) PowerPoint ประกอบการเรยนร เรอง ความถของแอลลลในประชากร
2) หนงสอเรยน รายวชาเพมเตม ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 4-6 ของ สสวท
แหลงการเรยนร
1) หนงสอหรอวารสารวทยาศาสตร 2) สารานกรมวทยาศาสตร 3) อนเทอรเนต
10. การวดและประเมนผล
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
สาระสาคญ
- ความถของแอลลลใน
ประชากร
- สมด
- การถาม/ตอบ
-สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
ผลการเรยนร
- อธบายและสรปถง
หลกฐานทบงบอกถง
ววฒนาการของสงมชวต
และแนวคดเกยวกบ
ววฒนาการของสงมชวต
พนธศาสตรประชากร
และปจจยททาใหเกด
การเปลยนแปลงความถ
ของแอลลล รวมทง
กาเนดของสปชสได
(ว 1.2 ม. 6/4)
- ตงคาถามทอยบน
พนฐานของความรและ
ความเขาใจทาง
วทยาศาสตร หรอความ
สนใจ หรอจากประเดนท
เกดขนในขณะนน ท
สามารถทาการสารวจ
ตรวจสอบหรอศกษา
คนควาไดอยาง
ครอบคลมและเชอถอได
- สมด
- การถาม/ตอบ
-สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
137
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
(ว 8.1 ม. 6/1)
คณลกษณะ
- ใฝเรยนร
- มงมนในการทางาน
- การเขาชนเรยน
- ความสนใจในการเรยน
- ความตรงตอเวลาและ
จานวนครงทเขาเรยน
- การถาม/ตอบ
- การเขาชนเรยนสาย
ไมเกน 15 นาท และ
จานวนครงทเขาเรยน
มากกวา 80%
- สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
11. บนทกหลงการสอน
ผลการสอน
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
ปญหา/อปสรรค
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
ขอเสนอแนะ/วธแกไข
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
บนทกการสงแผนจดการเรยนร
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
(………………………………………………….)
อาจารยผสอน
138
แผนการจดการเรยนร
รหสวชา ว33244 ชอรายวชา ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 6
กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ภาคเรยนท 1
ชอหนวยการเรยนร ววฒนาการ
แผนการเรยนรท 25 เรอง กฏของฮารด-ไวนเบรก เวลา 2 ชวโมง
1. มาตรฐานการเรยนร
มาตรฐาน ว 1.2 เขาใจกระบวนการและความสาคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม
ววฒนาการของสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพ การใชเทคโนโลยชวภาพทมผลกระทบตอมนษย
และสงแวดลอม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและนาความรไป
ใชประโยชน
มาตรฐาน ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร
การแกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและ
ตรวจสอบไดภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานน ๆ เขาใจวาวทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม
และสงแวดลอมมความเกยวของสมพนธกน
2. ผลการเรยนร
1) อธบายและสรปถงหลกฐานทบงบอกถงววฒนาการของสงมชวต และแนวคดเกยวกบ
ววฒนาการของสงมชวต พนธศาสตรประชากร และปจจยททาใหเกดการเปลยนแปลงความถของแอลลล
รวมทงกาเนดของสปชสได (ว 1.2 ม. 6/4)
2) ตงคาถามทอยบนพนฐานของความรและความเขาใจทางวทยาศาสตร หรอความสนใจ หรอ
จากประเดนทเกดขนในขณะนน ทสามารถทาการสารวจตรวจสอบหรอศกษาคนควาไดอยางครอบคลม
และเชอถอได (ว 8.1 ม. 6/1)
3. สาระสาคญ/ความคดรวบยอด
ภาวะสมดลของฮารด-ไวนเบรก (Hardy – Weinberg Equilibrium: HWE) คอ ความถของแอลลล
และความถของจโนไทปในยนพลของประชากรซงจะมคาคงทในทกรน ถาไมมปจจยบางอยางมาเกยวของ
เชน มวเทชน การคดเลอกโดยธรรมชาต และการเลอกคผสมพนธ ความรทไดจากภาวะสมดลของฮารด-
ไวนเบรก สามารถนาไปใชคาดคะเนความถของแอลลลทเกยวของกบโรคทางพนธกรรมในยนพลของ
ประชากรได
139
ปจจยททาใหเกดการเปลยนแปลงความถของแอลลล ไดแก 1) การเปลยนแปลงความถยนอยาง
ไมเจาะจง 2) การถายเทเคลอนยายยนจากการอพยพเขาหรอออกของกลมประชากร 3) การเลอกคผสม
พนธ 4) การเกดมวเทชนกบโครโมโซมเพศ และ 5) การคดเลอกโดยธรรมชาต
4. สาระการเรยนร
ความร
-กฎของฮารด-ไวนเบรก - ปจจยททาใหเกดการเปลยนแปลงความถของแอลลล
ทกษะ/กระบวนการ
1) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 2) ทกษะการคด 3) ทกษะการเรยนร
4) ทกษะการแกปญหา 5) ทกษะกระบวนการทางานกลม
5. จดประสงคการเรยนร
1) อธบายทฤษฎของฮารด-ไวนเบรกและภาวะสมดลของฮารด-ไวนเบรกได
2) นาความรเกยวกบภาวะสมดลของฮารด-ไวนเบรกไปประยกตใชได
3) อธบายและสรปปจจยทมผลตอการเปลยนแปลงความถของแอลลล และความถของจโนไทปใน
ประชากรทสงผลตอววฒนาการของสงมชวตได
6. คณลกษณะอนพงประสงค
1) ใฝเรยนร 2) มงมนในการทางาน
7. สมรรถนะสาคญของผเรยน
1) ความสามารถในการสอสาร 2) ความสามารถในการคด
3) ความสามารถในการแกปญหา
8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร
ขนนาเขาสบทเรยน
1) ครอธบายใหนกเรยนเขาใจวา ในสภาวะทไมมการเปลยนแปลงใดๆ ทงทางดานพนธกรรมและ
ขนาดของประชากร สงมชวตในประชากรนนจะผสมพนธกนอยางอสระ การกระจายตวของยนหรอความถ
ของแอลลลในประชากรนนจะคงท
2) ครยกตวอยางการคานวณหาความถของจโนไทป และความถของแอลลลประชากรดอกไมท
นกเรยนไดเรยนรมาแลว โดยครชใหนกเรยนเหนวา ถาสมาชกทกตนในประชากรไมดอกมโอกาสผสมพนธ
ไดเทาๆกน เมอมการรวมกนของเซลลสบพนธเพศผหรอเพศเมยทมความถของแอลลลเหมอนประชากรใน
รนพอแม ประชากรไมดอกในรนลกจะมความถของจโนไทปและความถของแอลลลเหมอนประชากรในรน
พอแมดวย เพอเชอมโยงไปสการเรยนรเรอง กฎของฮารด-ไวนเบรก
ขนจดการเรยนร
จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร ซงมขนตอนดงน
140
1) ครนาเสนอ PowerPoint เกยวกบกฏของฮารด-ไวนเบรก โดยอธบายใหนกเรยนเขาใจวา กฎของ
ฮารด-ไวนเบรกมใจความสาคญวา ความถของแอลลลและความถของจโนไทปในยนพลของประชากรจะม
คาคงทในทกรน ถาไมมปจจยบางอยางมาเกยวของ เชน มวเทชน การคดเลอกโดยธรรมชาต และการเลอก
คผสมพนธ ความถของยนทอยในภาวะสมดลเชนนจะเรยกวา ภาวะสมดลของฮารด-ไวนเบรก (Hardy –
Weinberg Equilibrium: HWE)
2) ครนาเสนอ PowerPoint เกยวกบการศกษากฎของฮารด-ไวนเบรก จากการศกษาตวอยางของ
ประชากรแมวทนกเรยนไดเรยนรมาแลว โดยอธบายใหนกเรยนเขาใจวา ในรนลกจะมความถของจโนไทป
เทากบรนพอแม คอ
ความถของจโนไทปแบบ BB = 0.36, Bb = 0.48 และ bb = 0.16
ความถของแอลลล B = 0.6 และ b = 0.4
โดยแบบแผนการถายทอดยนจะเปนเชนนเสมอ ไมวาการสบพนธและการถายทอดลกษณะทาง
พนธกรรมจะผานไปกรนกตาม สามารถเขยนสมการคานวณหาความถของแอลลลและความถของจโนไทป
ได ดงน p2 + 2pq + q2 = 1 สรปไดวากฎของฮารด-ไวนเบรก แสดงใหเหนวาการเปลยนแปลงความถของ
ยนหรอแอลลลจะไมเกดขนในประชากร ตราบใดทสภาพแวดลอมของประชากรสมบรณและคงท นนคอไม
ทาใหเกดววฒนาการขน ทาใหในสภาพธรรมชาตเกดภาวะสมดลของฮารด-ไวนเบรกไดยาก
3) ครนาเสนอ PowerPoint เกยวกบการประยกตใชกฏของฮารด-ไวนเบรก ทใชคาดคะเนความถ
ของแอลลลทเกยวของกบโรคทางพนธกรรมในยนพลของประชากร ดงน
ถาประชากรภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศไทยมคนเปนโรคโลหตจางชนดซกเคลเซลล
จานวน 9 ใน 10,000 คน ดงนนจะสามารถคาดคะเนความถของแอลลลททาใหเกดโรคนในประชากรได
โดยกาหนดใหจโนไทป aa แสดงลกษณะของโรคโลหตจางชนดซกเคลเซลล
ความถของจโนไทป aa = q2 = 9/10,000
q = 9 = 3 = 0.03
10,000 100
ดงนน ในประชากรน มความถของแอลลลททาใหเกดโรคโลหตจางชนดซกเคลเซลล = 0.03
จากตวอยางประชากรในรนพอแมทเปนพาหะของโรคมจานวนกคน หาความถของจโนไทปของประชากรท
เปนพาหะของโรคไดจาก 2pq
p = 1-q = 1-0.03 = 0.97
2pq = 2 x 0.97 x 0.03 = 0.0582
ดงนน คดเปนจานวนประชากรทเปนพาหะ = 0.0582 x 10,000 = 582 คน
141
4) ครนาเสนอ PowerPoint เกยวกบปจจยททาใหเกดการเปลยนแปลงความถของแอลลล โดย
อธบายใหนกเรยนเขาใจวาปจจยททาใหความถของแอลลลในประชากรเปลยนแปลง และทาใหเกด
ววฒนาการไดนนประกอบไปดวย
- การเปลยนแปลงความถยนอยางไมเจาะจง เปนการเปลยนแปลงแบบสม เปนการเปลยนแปลง
ความถของแอลลลทเปนผลมาจากการเปลยนแปลงขนาดของประชากรจากรนหนงไปยงอกรนหนงใน
ประชากร เนองจากโอกาสของแอลลลทจะถกถายทอดมไมเทากน การเปลยนแปลงความถยนอยางไม
เจาะจงพบในธรรมชาตม 2 สถานการณ คอ ผลกระทบจากผกอตง และปรากฎการณคอขวด ซงสามารถ
สรปไดดงน
ผลกระทบจากผกอตง ปรากฏการณคอขวด
1. ประชากรมการยายยน 1. เกดภาวะวกฤตกบประชากรทบรเวณเดมและเสยง
ตอการสญพนธ
2. ประชากรทยายถนไปมขนาดเลกลงเมอเทยบกบ
ประชากรเดมทมขนาดใหญ
2. ประชากรเดมมขนาดใหญ ลดจานวนลงอยาง
รวดเรวจนมขนาดเลก
3. ประชากรไปอยในทแหงใหม แพรพนธไดด และ
สะสมแอลลลในยนพล
3. ประชากรทรอดจากภาวะวกฤตแพรพนธไดด และ
สะสมในยนพล
4. ความถของแอลลลของผกอตงเพมขน 4. ความถของแอลลลของประชากรทรอดจากภาวะ
วกฤตเพมขน
- การถายเทเคลอนยายยน เปนการเคลอนยายแอลลลจากประชากรหนงไปยงอกประชากรหนง
ของสปชสเดยวกน และเกดการผสมพนธกนขน มทงการเคลอนยายยนเขาสประชากรใหม และการ
เคลอนยายยนออกจากประชากรเดม สงผลตอการเปลยนแปลงความถของแอลลล
- การเลอกคผสมพนธ โดยในธรรมชาตทวไปสมาชกในประชากรมกเลอกคผสมพนธหรอมการ
ผสมพนธไมเปนแบบสม ทาใหสมาชกบางสวนของประชากรไมมโอกาสไดผสมพนธ ทาใหมผลตอการ
เปลยนแปลงความถของแอลลลในยนพลของประชากรในรนถดไป
- มวเทชน เปนการเปลยนแปลงทเกดขนในระดบยนและโครโมโซม การเกดมวเทชนเพยงอยาง
เดยวไมมผลมากพอจะเปลยนแปลงโครงสรางทางพนธกรรมของยนพลในประชากรภายในรนเดยว แตเปน
การสรางแอลลลใหมทสะสมไวในยนพลของประชากร ทาใหเกดความหลากหลายทางพนธกรรมใน
ประชากร
- การคดเลอกโดยธรรมชาต ทาใหสมาชกของประชากรทมลกษณะเหมาะสมกบ
142
สภาพแวดลอมมจานวนมากขน ลกษณะทไมเหมาะสมกบสภาพแวดลอมจะถกคดทงไป ทาใหแอลลลของ
ประชากรเปลยนแปลง
5) ครอธบายเพมเตมวาปจจยททาใหเกดการเปลยนแปลงความถของแอลลลน ทาใหความถของ
แอลลลในประชากรเปลยนแปลง สงผลใหโครงสรางทางพนธกรรมของประชากรเปลยนแปลง เกดเปน
ววฒนาการขน โดยการเปลยนแปลงโครงสรางประชากรทละนอย เรยกวา ววฒนาการระดบจลภาค ซงเปน
การเปลยนแปลงโครงสรางทางพนธกรรมของสงมชวตในระดบสปชสทอาจนาไปสการเกดสปชสใหม แตถา
การเปลยนแปลงนนกอใหเกดววฒนาการการเกดเปนสปชสใหมหลากหลายสปชส จนนาไปสความ
หลากหลายของสงมชวต จะเรยกวา ววฒนาการระดบมหภาค
กจกรรมรวบยอด
1) ใหนกเรยนทาแบบทดสอบ Check Point 6 เพอทบทวนความรทนกเรยนไดรบจากการเรยน
โดยใหนกเรยนตอบคาถามตอไปน
- ในธรรมชาตความถของแอลลลในประชากรของสงมชวตมการเปลยนแปลงหรอไม เพราะเหตใด
- ถายนพลในประชากรหนงเปนไปตามกฎของฮารด-ไวนเบรก องคประกอบทางพนธกรรมของ
ประชากรมการเปลยนแปลงหรอไม เพราะเหตใด
- ในประชากรกลมหนงพบวา มประชากรเลอดหม Rh- อย 16% เมอประชากรนอยในภาวะสมดล
ของฮารด-ไวนเบรก จงคานวณหาความถของแอลลลในประชากร
2) ครใหนกเรยนสงสมด เพอตรวจสอบการบนทกความรทไดจากการเรยนและการตอบคาถาม
Check Point 6 หลงเลกเรยน
9. สอและแหลงการเรยนร
ส อ
1) PowerPoint ประกอบการเรยนร เรอง กฎของฮารด-ไวนเบรก และเรอง ปจจยททาใหเกดการ
เปลยนแปลงความถของแอลลล
2) หนงสอเรยน รายวชาเพมเตม ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 4-6 ของ สสวท
แหลงการเรยนร
1) หนงสอหรอวารสารวทยาศาสตร 2) สารานกรมวทยาศาสตร 3) อนเทอรเนต
10. การวดและประเมนผล
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
สาระสาคญ
- กฎของฮารด-ไวนเบรก
- ปจจยททาใหเกดการ
เปลยนแปลงความถของ
- สมด
- การถาม/ตอบ
- แบบทดสอบ (check
-สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
- ทาแบบทดสอบ
143
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
แอลลล point)
(check point) ไดอยาง
ถกตอง
ผลการเรยนร
- อธบายและสรปถง
หลกฐานทบงบอกถง
ววฒนาการของสงมชวต
และแนวคดเกยวกบ
ววฒนาการของสงมชวต
พนธศาสตรประชากร
และปจจยททาใหเกด
การเปลยนแปลงความถ
ของแอลลล รวมทง
กาเนดของสปชสได
(ว 1.2 ม. 6/4)
- ตงคาถามทอยบน
พนฐานของความรและ
ความเขาใจทาง
วทยาศาสตร หรอความ
สนใจ หรอจากประเดนท
เกดขนในขณะนน ท
สามารถทาการสารวจ
ตรวจสอบหรอศกษา
คนควาไดอยาง
ครอบคลมและเชอถอได
(ว 8.1 ม. 6/1)
- สมด
- การถาม/ตอบ
-สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
คณลกษณะ
- ใฝเรยนร
- การเขาชนเรยน
- ความตรงตอเวลาและ
จานวนครงทเขาเรยน
- การเขาชนเรยนสาย
ไมเกน 15 นาท และ
จานวนครงทเขาเรยน
144
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
- มงมนในการทางาน
- ความสนใจในการเรยน
- การถาม/ตอบ
มากกวา 80%
- สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
11. บนทกหลงการสอน
ผลการสอน
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
ปญหา/อปสรรค
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
ขอเสนอแนะ/วธแกไข
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
บนทกการสงแผนจดการเรยนร
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
(………………………………………………….)
อาจารยผสอน
145
แผนการจดการเรยนร
รหสวชา ว33244 ชอรายวชา ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 6
กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ภาคเรยนท 1
ชอหนวยการเรยนร ววฒนาการ
แผนการเรยนรท 26 เรอง ววฒนาการของมนษย เวลา 2 ชวโมง
1. มาตรฐานการเรยนร
มาตรฐาน ว 1.2 เขาใจกระบวนการและความสาคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม
ววฒนาการของสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพ การใชเทคโนโลยชวภาพทมผลกระทบตอมนษย
และสงแวดลอม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและนาความรไป
ใชประโยชน
มาตรฐาน ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร
การแกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและ
ตรวจสอบไดภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานน ๆ เขาใจวาวทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม
และสงแวดลอมมความเกยวของสมพนธกน
2. ผลการเรยนร
1) อธบายและสรปถงหลกฐานทบงบอกถงววฒนาการของสงมชวต และแนวคดเกยวกบ
ววฒนาการของสงมชวต พนธศาสตรประชากร และปจจยททาใหเกดการเปลยนแปลงความถของแอลลล
รวมทงกาเนดของสปชสได (ว 1.2 ม. 6/4)
2) ตงคาถามทอยบนพนฐานของความรและความเขาใจทางวทยาศาสตร หรอความสนใจ หรอ
จากประเดนทเกดขนในขณะนน ทสามารถทาการสารวจตรวจสอบหรอศกษาคนควาไดอยางครอบคลม
และเชอถอได (ว 8.1 ม. 6/1)
3. สาระสาคญ/ความคดรวบยอด
ปจจยททาใหเกดการเปลยนแปลงความถของแอลลล ทาใหยนพลในประชากรเปลยนแปลงไปหรอ
เกดววฒนาการขน มการแยกกนทางเซลลสบพนธ การแบงแยกทางภมศาสตร และการเปลยนแปลง
จานวนโครโมโซมของสงมชวตในเขตภมศาสตรเดยวกน เกดเปนสปชสใหมขน
มนษยมววฒนาการมายาวนานกวา 4.5 ลานป เราสามารถศกษาววฒนาการของมนษยไดจาก
ซากดกดาบรรพและการเปรยบเทยบลาดบเบสบน DNA ทาใหรวาสายววฒนาการของมนษยเรมจาก
ออสทราโลพเทคส (Austrslopithecus) และโฮโม (Homo)
4. สาระการเรยนร
ความร
146
-กาเนดของสปชส -ววฒนาการของมนษย
ทกษะ/กระบวนการ
1) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 2) ทกษะการคด 3) ทกษะการเรยนร
4) ทกษะการแกปญหา 5) ทกษะกระบวนการทางานกลม
5. จดประสงคการเรยนร
1) อธบายความหมายของสปชสได
2) อภปราย และสรปกลไกการแยกกนทางเซลลสบพนธได
3) อภปราย และสรปการเกดสปชสใหมจากการแบงแยกทางภมศาสตรและการเกดสปชสใหมใน
เขตภมศาสตรเดยวกนได
4) อภปรายและสรปสายววฒนาการของมนษยได
6. คณลกษณะอนพงประสงค
1) ใฝเรยนร 2) มงมนในการทางาน
7. สมรรถนะสาคญของผเรยน
1) ความสามารถในการสอสาร 2) ความสามารถในการคด 3) ความสามารถในการแกปญหา
8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร
ขนนาเขาสบทเรยน
1) ครทบทวนปจจยททาใหเกดการเปลยนแปลงความถของแอลลล ซงนาไปสการเปลยนแปลง
โครงสรางทางพนธกรรมของประชากรทนกเรยนไดเรยนรมาแลว โดยถามคาถามนกเรยน ดงน
- ปจจยใดบางททาใหเกดการเปลยนแปลงความถของแอลลล (การเปลยนแปลงความถยน การ
ถายเทเคลอนยายยน การเลอกคผสมพนธ การเกดมวเทชนกบโครโมโซมเพศ และการคดเลอกโดย
ธรรมชาต)
- ปจจยททาใหเกดการเปลยนแปลงความถของแอลลลน จะทาใหความถของแอลลลในประชากร
เปลยนแปลงหรอไม และเกดววฒนาการขนไดอยางไร (เปลยนแปลง โดยเมอความถของแอลลล
เปลยนแปลงจะสงผลใหโครงสรางทางพนธกรรมของประชากรเปลยนแปลงและเกดเปนววฒนาการขน)
2) นกเรยนรวมกนอภปรายคาตอบของคาถาม เพอเชอมโยงไปสการเรยนรเรอง กาเนดของสปชส
และววฒนาการของมนษย
ขนจดการเรยนร
จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร ซงมขนตอนดงน
1) ครนาเสนอ PowerPoint เกยวกบกาเนดของสปชส โดยอธบายความหมายของสปชสให
นกเรยนเขาใจวา ในทางชววทยาสปชส หมายถง กลมหรอประชากรของสงมชวตทมลกษณะทางพนธกรรม
147
คลายคลงกน สามารถผสมพนธกนไดตามธรรมชาต และถายทอดลกษณะทางพนธกรรมไปสลกหลานได
อยางปกต โดยไดลกหลานทไมเปนหมน
2) ครอธบายกลไกการปองกนการผสมพนธขามสปชสใหนกเรยนเขาใจรวมกนวา สงมชวตตางสป
ชสกนมกลไกการปองกนการผสมขามสปชสได 2 ระดบ คอ กลไกการแยกกนทางการสบพนธกอนระยะไซ
โกต และกลไกการแยกกนทางการสบพนธหลงระยะไซโกต โดยกลไกการแยกกนทางการสบพนธกอนระยะ
ไซโกต ทาใหเซลลสบพนธของสงมชวตตางสปชสไมสามารถรวมกนเปนไซโกตได ซงอาจเกดจาก สภาพ
นเวศวทยาแตกตางกน ฤดกาลหรอชวงเวลาในการผสมพนธแตกตางกน พฤตกรรมการเกยวพาราส
แตกตางกน สรระของเซลลสบพนธแตกตางกน และโครงสรางของอวยวะสบพนธแตกตางกน สวนกลไก
การแยกกนทางการสบพนธหลงระยะไซโกต เปนกลไกปองกนไมใหลกผสมสามารถเจรญเตบโตเปนตวเตม
วยหรอสบพนธตอไปได ลกผสมทเกดมาจะมลกษณะตาง ๆ เชน ตายหรอออนแอ และเปนหมน เปนตน
3) ครนาเสนอ PowerPoint เกยวกบการเกดสปชสใหม โดยอธบายใหนกเรยนเขาใจวา
กระบวนการเกดสปชสใหม เกดได 2 แนวทาง คอ การเกดสปชสใหมจากการแบงแยกทางภมศาสตร
และการเกดสปชสใหมในเขตภมศาสตรเดยวกน เชน การเกดพอลพลอยดของพช โดยการเพมจานวน
ชดของโครโมโซม ไดโครโมโซม 3 ชด (3n) หรอโครโมโซม 4 ชด (4n)
4) ครนาเสนอ PowerPoint เกยวกบสายววฒนาการของมนษยทเรมจากออสทราโลพเทคส
(Austrslopithecus) มนษยในยค โฮโม (Homo) ซงเรมจาก Homo habilis, Homo erectus และ Homo
sapiens
5) ครอธบายเพมเตมวานกวทยาศาสตรและนกมนษยวทยาไดตงสมมตฐานกาเนดมนษยในยค
ปจจบนออกได 2 แนวทาง คอ
- สมมตฐานแรก มววฒนาการจาก H. erectus ทแพรกระจายไปอาศยอยตามทตางๆ
- สมมตฐานทสอง H. erectus ทแพรกระจายในทตางๆ สญพนธ เหลอเพยง H. erectus ใน
แอฟรกาเทานนทมววฒนาการเปน H. sapiens
6) ครอธบายใหนกเรยนเขาใจวา การศกษาววฒนาการของมนษยสวนใหญอาศยหลกฐานจาก
โครงกระดกของซากดกดาบรรพ แตสวนใหญซากดกดาบรรพทสารวจพบไมคอยสมบรณ ทาใหการ
ปะตดปะตอภาพววฒนาการของมนษยมความยากลาบาก สมมตฐานกาเนดมนษยทง 2 สมมตฐานจงม
ขอโตแยงในหลายประเดนทยงไมมขอยต ทาใหสายววฒนาการของมนษยทไดรบการยอมรบในปจจบน
อาจเปลยนแปลงไดในอนาคตเมอมการสารวจพบหลกฐานอางองมากขน
กจกรรมรวบยอด
1) นกเรยนและครรวมกนอภปราย โดยใชแนวคาถามตอไปน
148
- เพราะเหตใดการแบงแยกทางภมศาสตรจงทาใหเกดสปชสใหม (เพราะอปสรรคทมาขวางกน
เชน ภเขา แมนา ทาใหประชากรทเคยอาศยอยในพนทเดยวกน ไมสามารถถายเทเคลอนยายยนระหวาง
ประชากรได จนกระทงโครงสรางทางพนธกรรมมการเปลยนแปลงไปตามสภาพแวดลอมทอาศยอย เกด
เปนววฒนาการของสงมชวตตางสปชสกน)
- เพราะเหตใดประชากรของสงมชวตทถกแยกออกจากกน เมอกลบมาอยรวมกนอกครงจงไม
สามารถผสมพนธกนไดอก (เพราะยนพลของประชากรทงสองแตกตางกน ทาใหไมสามารถผสมพนธกน
ได)
- มนษยในยคปจจบนแตกตางจากมนษยในยค H. habilis และ H. erectus อยางไร (มนษยในยค
ปจจบนมขนาดความจของกะโหลกมากขน ทาใหมความคดสรางสรรคมากขน)
- สมมตฐานกาเนดมนษยทง 2 สมมตฐานแตกตางกนอยางไร (สมมตฐานแรก มนษยในยค
ปจจบนมววฒนาการมาจาก H. erectus ทแพรกระจายไปอาศยอยตามทตาง ๆสวนสมมตฐานทสอง
มนษยในยคปจจบนมววฒนาการมาจาก H. erectus ทแพรกระจายในทตางๆ สญพนธ เหลอเพยง H.
erectus ในแอฟรกาเทานนทมววฒนาการเปน H. sapiens)
2) ครใหนกเรยนสงสมด เพอตรวจสอบการบนทกความรทไดจากการเรยน หลงเลกเรยน
9. สอและแหลงการเรยนร
ส อ
1) PowerPoint ประกอบการเรยนร เรอง กาเนดของสปชสและววฒนาการของมนษย
2) หนงสอเรยน รายวชาเพมเตม ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 4-6 ของ สสวท
แหลงการเรยนร
1) หนงสอหรอวารสารวทยาศาสตร 2) สารานกรมวทยาศาสตร 3) อนเทอรเนต
10. การวดและประเมนผล
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
สาระสาคญ
- กาเนดของสปชส
- ววฒนาการของมนษย
- สมด
- การถาม/ตอบ
-สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
ผลการเรยนร
- อธบายและสรปถง
หลกฐานทบงบอกถง
ววฒนาการของสงมชวต
และแนวคดเกยวกบ
- สมด
- การถาม/ตอบ
-สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
149
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
ววฒนาการของสงมชวต
พนธศาสตรประชากร
และปจจยททาใหเกด
การเปลยนแปลงความถ
ของแอลลล รวมทง
กาเนดของสปชสได
(ว 1.2 ม. 6/4)
- ตงคาถามทอยบน
พนฐานของความรและ
ความเขาใจทาง
วทยาศาสตร หรอความ
สนใจ หรอจากประเดนท
เกดขนในขณะนน ท
สามารถทาการสารวจ
ตรวจสอบหรอศกษา
คนควาไดอยาง
ครอบคลมและเชอถอได
(ว 8.1 ม. 6/1)
คณลกษณะ
- ใฝเรยนร
- มงมนในการทางาน
- การเขาชนเรยน
- ความสนใจในการเรยน
- ความตรงตอเวลาและ
จานวนครงทเขาเรยน
- การถาม/ตอบ
- การเขาชนเรยนสาย
ไมเกน 15 นาท และ
จานวนครงทเขาเรยน
มากกวา 80%
- สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
11. บนทกหลงการสอน
ผลการสอน
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
150
ปญหา/อปสรรค
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
ขอเสนอแนะ/วธแกไข
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
บนทกการสงแผนจดการเรยนร
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
(………………………………………………….)
อาจารยผสอน
151
แผนการจดการเรยนร
รหสวชา ว33244 ชอรายวชา ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 6
กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ภาคเรยนท 1
ชอหนวยการเรยนร ววฒนาการ
แผนการเรยนรท 27 เรอง ปจจยททาใหเกดการเปลยนแปลงความถของแอลลล เวลา 2 ชวโมง
1. มาตรฐานการเรยนร
มาตรฐาน ว 1.2 เขาใจกระบวนการและความสาคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม
ววฒนาการของสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพ การใชเทคโนโลยชวภาพทมผลกระทบตอมนษย
และสงแวดลอม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและนาความรไป
ใชประโยชน
มาตรฐาน ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร
การแกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและ
ตรวจสอบไดภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานน ๆ เขาใจวาวทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม
และสงแวดลอมมความเกยวของสมพนธกน
2. ผลการเรยนร
1) อธบายและสรปถงหลกฐานทบงบอกถงววฒนาการของสงมชวต และแนวคดเกยวกบ
ววฒนาการของสงมชวต พนธศาสตรประชากร และปจจยททาใหเกดการเปลยนแปลงความถของแอลลล
รวมทงกาเนดของสปชสได (ว 1.2 ม. 6/4)
2) ตงคาถามทอยบนพนฐานของความรและความเขาใจทางวทยาศาสตร หรอความสนใจ หรอ
จากประเดนทเกดขนในขณะนน ทสามารถทาการสารวจตรวจสอบหรอศกษาคนควาไดอยางครอบคลม
และเชอถอได (ว 8.1 ม. 6/1)
3. สาระสาคญ/ความคดรวบยอด
ปจจยททาใหเกดการเปลยนแปลงความถของแอลลล ไดแก 1) การเปลยนแปลงความถยนอยาง
ไมเจาะจง ซงเกดขนจากการยายถนฐานของประชากรทมขนาดเลก และการเกดปรากฏการณคอขวด เกด
จากภยพบตทางธรรมชาตตาง ๆ ททาใหประชากรจานวนหนงมลกษณะทางพนธกรรมเปลยนแปลงไปจาก
เดม 2) การถายเทเคลอนยายยนจากการอพยพเขาหรอออกของกลมประชากร 3) การเลอกคผสมพนธ 4)
การเกดมวเทชนกบโครโมโซมเพศ และ 5) การคดเลอกโดยธรรมชาต
4. สาระการเรยนร
ความร
152
ปจจยททาใหเกดการเปลยนแปลงความถของแอลลล
ทกษะ/กระบวนการ
1) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 2) ทกษะการคด 3) ทกษะการเรยนร
4) ทกษะการแกปญหา 5) ทกษะกระบวนการทางานกลม
5. จดประสงคการเรยนร
อธบายและสรปปจจยทมผลตอการเปลยนแปลงความถของแอลลล และความถของจโนไทปใน
ประชากรทสงผลตอววฒนาการของสงมชวตได
6. คณลกษณะอนพงประสงค
1) ใฝเรยนร 2) มงมนในการทางาน
7. สมรรถนะสาคญของผเรยน
1) ความสามารถในการสอสาร 2) ความสามารถในการคด
3) ความสามารถในการแกปญหา
8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร
ขนนาเขาสบทเรยน
1) ครทบทวนกฎของฮารด-ไวนเบรกทนกเรยนไดเรยนรมาแลวใหนกเรยนฟงวา กฏนจะเปนจรงได
กตอเมอมเงอนไข เชน ประชากรตองมการผสมพนธกนแบบสม ไมมการเคลอนยายยนระหวางกลม
ประชากร ไมมการคดเลอกโดยธรรมชาต และไมเกดมวเทชนภายในกลมประชากร แลวครถามคาถาม
นกเรยน ดงน
- ในสภาพธรรมชาต เงอนไขดงกลาวเกดขนไดหรอไม เพราะอะไร
- ถาเงอนไขดงกลาวไมสามารถควบคมไดจะเกดผลตอความถของแอลลลในประชากรหรอไม
2) นกเรยนรวมกนอภปรายคาตอบของคาถาม โดยควรไดขอสรปรวมกนวา ในธรรมชาตเงอนไข
ดงกลาวไมสามารถควบคมได เนองจากประชากรมขนาดเลก มการถายเทเคลอนยายยน อาจเกดมวเทชน
มการเลอกคผสมพนธ และเกดการคดเลอกโดยธรรมชาตได ทาใหความถของแอลลลในประชากร
เปลยนแปลงได หรอไมอยในภาวะสมดลของฮารด-ไวนเบรก เพอเชอมโยงไปสการเรยนรเรอง ปจจยททาให
เกดการเปลยนแปลงความถของแอลลล
ขนจดการเรยนร
จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร ซงมขนตอนดงน
1) ครนาเสนอ PowerPoint เกยวกบปจจยททาใหเกดการเปลยนแปลงความถของแอลลล โดย
อธบายใหนกเรยนเขาใจวาปจจยททาใหความถของแอลลลในประชากรเปลยนแปลง และทาใหเกด
ววฒนาการไดนนประกอบไปดวย
153
- การเปลยนแปลงความถยนอยางไมเจาะจง เปนการเปลยนแปลงแบบสม เปนการเปลยนแปลง
ความถของแอลลลทเปนผลมาจากการเปลยนแปลงขนาดของประชากรจากรนหนงไปยงอกรนหนงใน
ประชากร เนองจากโอกาสของแอลลลทจะถกถายทอดมไมเทากน การเปลยนแปลงความถยนอยางไม
เจาะจงพบในธรรมชาตม 2 สถานการณ คอ ผลกระทบจากผกอตง และปรากฎการณคอขวด ซงสามารถ
สรปไดดงน
ผลกระทบจากผกอตง ปรากฏการณคอขวด
1. ประชากรมการยายยน 1. เกดภาวะวกฤตกบประชากรทบรเวณเดมและเสยง
ตอการสญพนธ
2. ประชากรทยายถนไปมขนาดเลกลงเมอเทยบกบ
ประชากรเดมทมขนาดใหญ
2. ประชากรเดมมขนาดใหญ ลดจานวนลงอยาง
รวดเรวจนมขนาดเลก
3. ประชากรไปอยในทแหงใหม แพรพนธไดด และ
สะสมแอลลลในยนพล
3. ประชากรทรอดจากภาวะวกฤตแพรพนธไดด และ
สะสมในยนพล
4. ความถของแอลลลของผกอตงเพมขน 4. ความถของแอลลลของประชากรทรอดจากภาวะ
วกฤตเพมขน
- การถายเทเคลอนยายยน เปนการเคลอนยายแอลลลจากประชากรหนงไปยงอกประชากรหนง
ของสปชสเดยวกน และเกดการผสมพนธกนขน มทงการเคลอนยายยนเขาสประชากรใหม และการ
เคลอนยายยนออกจากประชากรเดม สงผลตอการเปลยนแปลงความถของแอลลล
- การเลอกคผสมพนธ โดยในธรรมชาตทวไปสมาชกในประชากรมกเลอกคผสมพนธหรอมการ
ผสมพนธไมเปนแบบสม ทาใหสมาชกบางสวนของประชากรไมมโอกาสไดผสมพนธ ทาใหมผลตอการ
เปลยนแปลงความถของแอลลลในยนพลของประชากรในรนถดไป
- มวเทชน เปนการเปลยนแปลงทเกดขนในระดบยนและโครโมโซม การเกดมวเทชนเพยงอยาง
เดยวไมมผลมากพอจะเปลยนแปลงโครงสรางทางพนธกรรมของยนพลในประชากรภายในรนเดยว แตเปน
การสรางแอลลลใหมทสะสมไวในยนพลของประชากร ทาใหเกดความหลากหลายทางพนธกรรมใน
ประชากร
- การคดเลอกโดยธรรมชาต ทาใหสมาชกของประชากรทมลกษณะเหมาะสมกบ
สภาพแวดลอมมจานวนมากขน ลกษณะทไมเหมาะสมกบสภาพแวดลอมจะถกคดทงไป ทาใหแอลลลของ
ประชากรเปลยนแปลง
154
2) ครอธบายเพมเตมวาปจจยททาใหเกดการเปลยนแปลงความถของแอลลลน ทาใหความถของ
แอลลลในประชากรเปลยนแปลง สงผลใหโครงสรางทางพนธกรรมของประชากรเปลยนแปลง เกดเปน
ววฒนาการขน โดยการเปลยนแปลงโครงสรางประชากรทละนอย เรยกวา ววฒนาการระดบจลภาค ซงเปน
การเปลยนแปลงโครงสรางทางพนธกรรมของสงมชวตในระดบสปชสทอาจนาไปสการเกดสปชสใหม แตถา
การเปลยนแปลงนนกอใหเกดววฒนาการการเกดเปนสปชสใหมหลากหลายสปชส จนนาไปสความ
หลากหลายของสงมชวต จะเรยกวา ววฒนาการระดบมหภาค
กจกรรมรวบยอด
นกเรยนและครรวมกนอภปราย โดยใชแนวคาถามตอไปน
- ปจจบนมนษยมการอพยพเคลอนยายยนและแตงงานขามเชอชาตมากขนเรอยๆ จะทาให
โครงสรางทางพนธกรรมของมนษยเปลยนแปลงไปหรอไม อยางไร (เปลยนแปลงได โดยทาใหมการ
แพรกระจายของแอลลลใหมในยนพลของประชากรทองถน มความแปรผนทางพนธกรรมในหมประชากร
ทองถนเพมมากขน)
- นกเรยนคดวาเพราะเหตใดตกแตนใบไมจงประสบความสาเรจในการดารงชวต และสงททาหนาท
เปนตวคดเลอกทเกดในธรรมชาตคออะไร (ตกแตนใบไมมลกษณะรปรางกลมกลนกบสภาพแวดลอมท
อาศยอย จงประสบความสาเรจไมถกลาจากผลาเปนอาหาร ดงนนผลาจงเปนตวคดเลอกทเกดขนใน
ธรรมชาต)
9. สอและแหลงการเรยนร
ส อ
1) PowerPoint ประกอบการเรยนร เรอง ปจจยททาใหเกดการเปลยนแปลงความถของแอลลล
2) หนงสอเรยน รายวชาเพมเตม ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 4-6 ของ สสวท
แหลงการเรยนร
1) หนงสอหรอวารสารวทยาศาสตร 2) สารานกรมวทยาศาสตร 3) อนเทอรเนต
10. การวดและประเมนผล
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
สาระสาคญ
- ปจจยททาใหเกดการ
เปลยนแปลงความถของ
แอลลล
- สมด
- การถาม/ตอบ
-สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
ผลการเรยนร
- อธบายและสรปถง
- สมด
- การถาม/ตอบ
-สามารถตอบคาถามได
155
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
หลกฐานทบงบอกถง
ววฒนาการของสงมชวต
และแนวคดเกยวกบ
ววฒนาการของสงมชวต
พนธศาสตรประชากร
และปจจยททาใหเกด
การเปลยนแปลงความถ
ของแอลลล รวมทง
กาเนดของสปชสได
(ว 1.2 ม. 6/4)
- ตงคาถามทอยบน
พนฐานของความรและ
ความเขาใจทาง
วทยาศาสตร หรอความ
สนใจ หรอจากประเดนท
เกดขนในขณะนน ท
สามารถทาการสารวจ
ตรวจสอบหรอศกษา
คนควาไดอยาง
ครอบคลมและเชอถอได
(ว 8.1 ม. 6/1)
-สมด
- การถาม/ตอบ
อยางถกตอง
- สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
คณลกษณะ
- ใฝเรยนร
- มงมนในการทางาน
- การเขาชนเรยน
- ความสนใจในการเรยน
- ความตรงตอเวลาและ
จานวนครงทเขาเรยน
- การถาม/ตอบ
- การเขาชนเรยนสาย
ไมเกน 15 นาท และ
จานวนครงทเขาเรยน
มากกวา 80%
- สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
11. บนทกหลงการสอน
156
ผลการสอน
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
ปญหา/อปสรรค
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
ขอเสนอแนะ/วธแกไข
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
บนทกการสงแผนจดการเรยนร
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
(………………………………………………….)
อาจารยผสอน
157
แผนการจดการเรยนร
รหสวชา ว33244 ชอรายวชา ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 6
กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ภาคเรยนท 1
ชอหนวยการเรยนร ววฒนาการ
แผนการเรยนรท 28 เรอง กาเนดของสปชส เวลา 1 ชวโมง
1. มาตรฐานการเรยนร
มาตรฐาน ว 1.2 เขาใจกระบวนการและความสาคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม
ววฒนาการของสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพ การใชเทคโนโลยชวภาพทมผลกระทบตอมนษย
และสงแวดลอม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและนาความรไป
ใชประโยชน
มาตรฐาน ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร
การแกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและ
ตรวจสอบไดภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานน ๆ เขาใจวาวทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม
และสงแวดลอมมความเกยวของสมพนธกน
2. ผลการเรยนร
1) อธบายและสรปถงหลกฐานทบงบอกถงววฒนาการของสงมชวต และแนวคดเกยวกบ
ววฒนาการของสงมชวต พนธศาสตรประชากร และปจจยททาใหเกดการเปลยนแปลงความถของแอลลล
รวมทงกาเนดของสปชสได (ว 1.2 ม. 6/4)
2) ตงคาถามทอยบนพนฐานของความรและความเขาใจทางวทยาศาสตร หรอความสนใจ หรอ
จากประเดนทเกดขนในขณะนน ทสามารถทาการสารวจตรวจสอบหรอศกษาคนควาไดอยางครอบคลม
และเชอถอได (ว 8.1 ม. 6/1)
3. สาระสาคญ/ความคดรวบยอด
ปจจยททาใหเกดการเปลยนแปลงความถของแอลลล ทาใหยนพลในประชากรเปลยนแปลงไปหรอ
เกดววฒนาการขน มการแยกกนทางเซลลสบพนธ การแบงแยกทางภมศาสตร และการเปลยนแปลง
จานวนโครโมโซมของสงมชวตในเขตภมศาสตรเดยวกน เกดเปนสปชสใหมขน
4. สาระการเรยนร
ความร
กาเนดของสปชส
ทกษะ/กระบวนการ
158
1) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 2) ทกษะการคด 3) ทกษะการเรยนร
4) ทกษะการแกปญหา 5) ทกษะกระบวนการทางานกลม
5. จดประสงคการเรยนร
1) อธบายความหมายของสปชสได
2) อภปราย และสรปกลไกการแยกกนทางเซลลสบพนธได
3) อภปราย และสรปการเกดสปชสใหมจากการแบงแยกทางภมศาสตรและการเกดสปชสใหมใน
เขตภมศาสตรเดยวกนได
6. คณลกษณะอนพงประสงค
1) ใฝเรยนร 2) มงมนในการทางาน
7. สมรรถนะสาคญของผเรยน
1) ความสามารถในการสอสาร 2) ความสามารถในการคด 3) ความสามารถในการแกปญหา
8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร
ขนนาเขาสบทเรยน
1) ครทบทวนปจจยททาใหเกดการเปลยนแปลงความถของแอลลล ซงนาไปสการเปลยนแปลง
โครงสรางทางพนธกรรมของประชากรทนกเรยนไดเรยนรมาแลว โดยถามคาถามนกเรยน ดงน
- ปจจยใดบางททาใหเกดการเปลยนแปลงความถของแอลลล (การเปลยนแปลงความถยน การ
ถายเทเคลอนยายยน การเลอกคผสมพนธ การเกดมวเทชนกบโครโมโซมเพศ และการคดเลอกโดย
ธรรมชาต)
- ปจจยททาใหเกดการเปลยนแปลงความถของแอลลลน จะทาใหความถของแอลลลในประชากร
เปลยนแปลงหรอไม และเกดววฒนาการขนไดอยางไร (เปลยนแปลง โดยเมอความถของแอลลล
เปลยนแปลงจะสงผลใหโครงสรางทางพนธกรรมของประชากรเปลยนแปลงและเกดเปนววฒนาการขน)
2) นกเรยนรวมกนอภปรายคาตอบของคาถาม เพอเชอมโยงไปสการเรยนรเรอง กาเนดของสปชส
ขนจดการเรยนร
จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร ซงมขนตอนดงน
1) ครนาเสนอ PowerPoint เกยวกบกาเนดของสปชส โดยอธบายความหมายของสปชสให
นกเรยนเขาใจวา ในทางชววทยาสปชส หมายถง กลมหรอประชากรของสงมชวตทมลกษณะทางพนธกรรม
คลายคลงกน สามารถผสมพนธกนไดตามธรรมชาต และถายทอดลกษณะทางพนธกรรมไปสลกหลานได
อยางปกต โดยไดลกหลานทไมเปนหมน
2) ครถามคาถามนกเรยน ดงน
159
- ในธรรมชาตสงมชวตบางชนดทมลกษณะภายนอกคลายคลงกน จะรไดอยางไรวาเปนสปชส
เดยวกนหรอไม (ศกษาจากโครงสรางทางพนธกรรม หรอใหสงมชวตทง 2 ตวนนผสมพนธกนเพอดวาไดลก
ทเปนหมนหรอไม)
- ในสภาพธรรมชาตสงมชวตตางสปชสกนอยรวมกนในระบบนเวศเดยวกนจานวนมาก เพราะเหต
ใดสงมชวตเหลานนจงไมสามารถผสมพนธกนได
3) นกเรยนรวมกนอภปรายคาตอบของคาถาม แลวครอธบายกลไกการปองกนการผสมพนธขาม
สปชสใหนกเรยนเขาใจรวมกนวา สงมชวตตางสปชสกนมกลไกการปองกนการผสมขามสปชสได 2 ระดบ
คอ กลไกการแยกกนทางการสบพนธกอนระยะไซโกต และกลไกการแยกกนทางการสบพนธหลงระยะไซ
โกต
4) ครอธบายเพมเตมวา กลไกการแยกกนทางการสบพนธกอนระยะไซโกต ทาใหเซลลสบพนธของ
สงมชวตตางสปชสไมสามารถรวมกนเปนไซโกตได ซงอาจเกดจาก สภาพนเวศวทยาแตกตางกน ฤดกาล
หรอชวงเวลาในการผสมพนธแตกตางกน พฤตกรรมการเกยวพาราสแตกตางกน สรระของเซลลสบพนธ
แตกตางกน และโครงสรางของอวยวะสบพนธแตกตางกน สวนกลไกการแยกกนทางการสบพนธหลงระยะ
ไซโกต เปนกลไกปองกนไมใหลกผสมสามารถเจรญเตบโตเปนตวเตมวยหรอสบพนธตอไปได ลกผสมทเกด
มาจะมลกษณะตาง ๆ เชน ตายหรอออนแอ และเปนหมน เปนตน
5) ครนาเสนอ PowerPoint เกยวกบการเกดสปชสใหม โดยอธบายใหนกเรยนเขาใจวา
กระบวนการเกดสปชสใหม เกดได 2 แนวทาง คอ การเกดสปชสใหมจากการแบงแยกทางภมศาสตร
และการเกดสปชสใหมในเขตภมศาสตรเดยวกน เชน การเกดพอลพลอยดของพช โดยการเพมจานวน
ชดของโครโมโซม ไดโครโมโซม 3 ชด (3n) หรอโครโมโซม 4 ชด (4n)
กจกรรมรวบยอด
นกเรยนและครรวมกนอภปราย โดยใชแนวคาถามตอไปน
- เพราะเหตใดการแบงแยกทางภมศาสตรจงทาใหเกดสปชสใหม (เพราะอปสรรคทมาขวางกน
เชน ภเขา แมนา ทาใหประชากรทเคยอาศยอยในพนทเดยวกน ไมสามารถถายเทเคลอนยายยนระหวาง
ประชากรได จนกระทงโครงสรางทางพนธกรรมมการเปลยนแปลงไปตามสภาพแวดลอมทอาศยอย เกด
เปนววฒนาการของสงมชวตตางสปชสกน)
- เพราะเหตใดประชากรของสงมชวตทถกแยกออกจากกน เมอกลบมาอยรวมกนอกครงจงไม
สามารถผสมพนธกนไดอก (เพราะยนพลของประชากรทงสองแตกตางกน ทาใหไมสามารถผสมพนธกน
ได)
9. สอและแหลงการเรยนร
ส อ
1) PowerPoint ประกอบการเรยนร เรอง กาเนดของสปชส
160
2) หนงสอเรยน รายวชาเพมเตม ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 4-6 ของ สสวท
แหลงการเรยนร
1) หนงสอหรอวารสารวทยาศาสตร 2) สารานกรมวทยาศาสตร 3) อนเทอรเนต
10. การวดและประเมนผล
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
สาระสาคญ
- กาเนดของสปชส
- สมด
- การถาม/ตอบ
-สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
ผลการเรยนร
- อธบายและสรปถง
หลกฐานทบงบอกถง
ววฒนาการของสงมชวต
และแนวคดเกยวกบ
ววฒนาการของสงมชวต
พนธศาสตรประชากร
และปจจยททาใหเกด
การเปลยนแปลงความถ
ของแอลลล รวมทง
กาเนดของสปชสได
(ว 1.2 ม. 6/4)
- ตงคาถามทอยบน
พนฐานของความรและ
ความเขาใจทาง
วทยาศาสตร หรอความ
สนใจ หรอจากประเดนท
เกดขนในขณะนน ท
สามารถทาการสารวจ
ตรวจสอบหรอศกษา
คนควาไดอยาง
ครอบคลมและเชอถอได
(ว 8.1 ม. 6/1)
- สมด
-สมด
- การถาม/ตอบ
- การถาม/ตอบ
-สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
- สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
161
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
คณลกษณะ
- ใฝเรยนร
- มงมนในการทางาน
- การเขาชนเรยน
- ความสนใจในการเรยน
- ความตรงตอเวลาและ
จานวนครงทเขาเรยน
- การถาม/ตอบ
- การเขาชนเรยนสาย
ไมเกน 15 นาท และ
จานวนครงทเขาเรยน
มากกวา 80%
- สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
11. บนทกหลงการสอน
ผลการสอน
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
ปญหา/อปสรรค
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
ขอเสนอแนะ/วธแกไข
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
บนทกการสงแผนจดการเรยนร
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
(………………………………………………….)
อาจารยผสอน
162
แผนการจดการเรยนร
รหสวชา ว33244 ชอรายวชา ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 6
กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ภาคเรยนท 1
ชอหนวยการเรยนร ววฒนาการ
แผนการเรยนรท 29 เรอง ววฒนาการของมนษย เวลา 2 ชวโมง
1. มาตรฐานการเรยนร
มาตรฐาน ว 1.2 เขาใจกระบวนการและความสาคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม
ววฒนาการของสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพ การใชเทคโนโลยชวภาพทมผลกระทบตอมนษย
และสงแวดลอม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและนาความรไป
ใชประโยชน
มาตรฐาน ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร
การแกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและ
ตรวจสอบไดภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานน ๆ เขาใจวาวทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม
และสงแวดลอมมความเกยวของสมพนธกน
2. ผลการเรยนร
1) อธบายและสรปถงหลกฐานทบงบอกถงววฒนาการของสงมชวต และแนวคดเกยวกบ
ววฒนาการของสงมชวต พนธศาสตรประชากร และปจจยททาใหเกดการเปลยนแปลงความถของแอลลล
รวมทงกาเนดของสปชสได (ว 1.2 ม. 6/4)
2) ตงคาถามทอยบนพนฐานของความรและความเขาใจทางวทยาศาสตร หรอความสนใจ หรอ
จากประเดนทเกดขนในขณะนน ทสามารถทาการสารวจตรวจสอบหรอศกษาคนควาไดอยางครอบคลม
และเชอถอได (ว 8.1 ม. 6/1)
3. สาระสาคญ/ความคดรวบยอด
มนษยมววฒนาการมายาวนานกวา 4.5 ลานป เราสามารถศกษาววฒนาการของมนษยไดจาก
ซากดกดาบรรพและการเปรยบเทยบลาดบเบสบน DNA ทาใหรวาสายววฒนาการของมนษยเรมจาก
ออสทราโลพเทคส (Austrslopithecus) และโฮโม (Homo)
4. สาระการเรยนร
ความร
ววฒนาการของมนษย
ทกษะ/กระบวนการ
163
1) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 2) ทกษะการคด 3) ทกษะการเรยนร
4) ทกษะการแกปญหา 5) ทกษะกระบวนการทางานกลม
5. จดประสงคการเรยนร
อภปรายและสรปสายววฒนาการของมนษยได
6. คณลกษณะอนพงประสงค
1) ใฝเรยนร 2) มงมนในการทางาน
7. สมรรถนะสาคญของผเรยน
1) ความสามารถในการสอสาร 2) ความสามารถในการคด
3) ความสามารถในการแกปญหา
8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร
ขนนาเขาสบทเรยน
ครนาเสนอ PowerPoint เกยวกบสายววฒนาการของมนษยตงแตอดตจนถงปจจบน โดย อธบาย
ใหนกเรยนเขาใจวา มนษยเปนสงมชวตทเกดขนเนองจากววฒนาการของกระบวนการคดเลอกโดย
ธรรมชาตเชนเดยวกบสงมชวตชนดอน โดยนกวทยาศาสตรและนกมนษยวทยาไดจดใหมนษยอยในกลม
สตวเลยงลกดวยนานมทเรยกวา ไพรเมต (primates) ซงถอกาเนดมากวา 70 ลานป และมววฒนาการ
ตอมาจนถงมนษยในยคปจจบน เพอเชอมโยงไปสการเรยนรเรอง ววฒนาการของมนษย
ขนจดการเรยนร
จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร ซงมขนตอนดงน
1) ครนาเสนอ PowerPoint เกยวกบสายววฒนาการของมนษยทเรมจากออสทราโลพเทคส
(Austrslopithecus) โดยมรายละเอยดดงน
- คนพบซากดกดาบรรพ Austrslopithecus afarensis ทชอวา ลซ (Lucy)
- สงประมาณ 1 เมตร อาย 3.8-3.0 ลานป มลกษณะผสมระหวางมนษยกบลงไมมหาง
- มการเดน 2 ขา มแขนยาวกวามนษยในปจจบน
- รจกใชเครองมอแบบงาย
2) ครนาเสนอ PowerPoint เกยวกบววฒนาการของมนษยในยค โฮโม (Homo) ซงเรมจาก Homo
habilis, Homo erectus และ Homo sapiens ซงมรายละเอยดดงน
Homo habilis
- สมองมขนาดใหญ มความจประมาณ 600-750 ลบ.ซม.
- นาหนก 40-50 กก.
- ลาตวตงตรง เดน 2 ขา
- มกระดกปลายนวมอคลายกบมนษยในปจจบน แตมขนาดใหญกวา
164
- ประดษฐเครองมอ เครองใชจากหนได
Homo erectus
- เปนมนษยสปชสแรกทอพยพจากแอฟรกาไปยงทตาง ๆ พบไดทวไปในแถบเอเชยและหมเกาะ
อนโดนเซย
- มรางกายสง มสมองใหญ เพศชายมรางกายใหญกวาเพศหญง 1.2 เทา
- รจกใชไฟ และประดษฐเครองมอจากหนไดด
Homo sapiens
- ซบสปชสแรกทพบ คอ มนษยนแอนเดอรทล (Neanderthal man) ซงมอาย 200,00-30,000 ปท
ผานมา มสมองใหญเกอบเทามนษยปจจบน (1,400 ลบ.ซม.) อยรวมกนเปนกลม ลาสตวรวมกน รจกใชไฟ
และใชหนงสตวหม และมวฒนธรรมเรองการฝงศพ
- ซบสปชสทสองทพบ คอ มนษยโครแมนยง (Cro-magnon man) ซงมขนาดสมองใกลเคยงกบ
มนษยปจจบน มความสามารถในการลาสตวสงโดยใชหอก สามารถประดษฐเครองมอจากหนทซบซอน
และเหมาะสมกบการใชงานได อยรวมกนเปนชมชน มการวาดภาพ และแกะสลก
3) ครอธบายเพมเตมวานกวทยาศาสตรและนกมนษยวทยาไดตงสมมตฐานกาเนดมนษยในยค
ปจจบนออกได 2 แนวทาง คอ
- สมมตฐานแรก มววฒนาการจาก H. erectus ทแพรกระจายไปอาศยอยตามทตางๆ
- สมมตฐานทสอง H. erectus ทแพรกระจายในทตางๆ สญพนธ เหลอเพยง H. erectus ใน
แอฟรกาเทานนทมววฒนาการเปน H. sapiens
4) ครอธบายใหนกเรยนเขาใจวา การศกษาววฒนาการของมนษยสวนใหญอาศยหลกฐานจาก
โครงกระดกของซากดกดาบรรพ แตสวนใหญซากดกดาบรรพทสารวจพบไมคอยสมบรณ ทาใหการ
ปะตดปะตอภาพววฒนาการของมนษยมความยากลาบาก สมมตฐานกาเนดมนษยทง 2 สมมตฐานจงม
ขอโตแยงในหลายประเดนทยงไมมขอยต ทาใหสายววฒนาการของมนษยทไดรบการยอมรบในปจจบน
อาจเปลยนแปลงไดในอนาคตเมอมการสารวจพบหลกฐานอางองมากขน
กจกรรมรวบยอด
1) นกเรยนและครรวมกนอภปราย โดยใชแนวคาถามตอไปน
- มนษยในยคปจจบนแตกตางจากมนษยในยค H. habilis และ H. erectus อยางไร (มนษยในยค
ปจจบนมขนาดความจของกะโหลกมากขน ทาใหมความคดสรางสรรคมากขน)
- สมมตฐานกาเนดมนษยทง 2 สมมตฐานแตกตางกนอยางไร (สมมตฐานแรก มนษยในยค
ปจจบนมววฒนาการมาจาก H. erectus ทแพรกระจายไปอาศยอยตามทตาง ๆสวนสมมตฐานทสอง
มนษยในยคปจจบนมววฒนาการมาจาก H. erectus ทแพรกระจายในทตางๆ สญพนธ เหลอเพยง H.
erectus ในแอฟรกาเทานนทมววฒนาการเปน H. sapiens)
165
2) นกเรยนปฏบตกจกรรมคาถามทายบทท 18 ในหนงสอเรยน รายวชาเพมเตม ชววทยา เลม 4
ลงในสมด สงคร
3) ครใหนกเรยนสงสมด เพอตรวจสอบการบนทกความรทไดจากการเรยนและการตอบคาถาม
ทายบทท 18 หลงเลกเรยน
9. สอและแหลงการเรยนร
ส อ
1) PowerPoint ประกอบการเรยนร เรอง ววฒนาการของมนษย
2) หนงสอเรยน รายวชาเพมเตม ชววทยา 4 ชนมธยมศกษาปท 4-6 ของ สสวท
แหลงการเรยนร
1) หนงสอหรอวารสารวทยาศาสตร 2) สารานกรมวทยาศาสตร 3) อนเทอรเนต
10. การวดและประเมนผล
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
สาระสาคญ
- ววฒนาการของมนษย
- สมด
- การถาม/ตอบ
- การปฏบตกจกรรม
คาถามทายบทท 18
-สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
- สามารถปฏบต
กจกรรมคาถามทายบท
ท 18 ไดอยางถกตอง
ผลการเรยนร
- อธบายและสรปถง
หลกฐานทบงบอกถง
ววฒนาการของสงมชวต
และแนวคดเกยวกบ
ววฒนาการของสงมชวต
พนธศาสตรประชากร
และปจจยททาใหเกด
การเปลยนแปลงความถ
ของแอลลล รวมทง
กาเนดของสปชสได
(ว 1.2 ม. 6/4)
- ตงคาถามทอยบน
- สมด
-สมด
- การถาม/ตอบ
- การปฏบตกจกรรม
คาถามทายบทท 18
- การถาม/ตอบ
-สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
- สามารถปฏบต
กจกรรมคาถามทายบท
ท 18 ไดอยางถกตอง
- สามารถตอบคาถามได
166
เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน
พนฐานของความรและ
ความเขาใจทาง
วทยาศาสตร หรอความ
สนใจ หรอจากประเดนท
เกดขนในขณะนน ท
สามารถทาการสารวจ
ตรวจสอบหรอศกษา
คนควาไดอยาง
ครอบคลมและเชอถอได
(ว 8.1 ม. 6/1)
อยางถกตอง
คณลกษณะ
- ใฝเรยนร
- มงมนในการทางาน
- การเขาชนเรยน
- ความสนใจในการเรยน
- ความตรงตอเวลาและ
จานวนครงทเขาเรยน
- การถาม/ตอบ
- การเขาชนเรยนสาย
ไมเกน 15 นาท และ
จานวนครงทเขาเรยน
มากกวา 80%
- สามารถตอบคาถามได
อยางถกตอง
11. บนทกหลงการสอน
ผลการสอน
………………………………………………………………………………………………………………
ปญหา/อปสรรค
………………………………………………………………………………………………………………
ขอเสนอแนะ/วธแกไข
………………………………………………………………………………………………………………
บนทกการสงแผนจดการเรยนร
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
(………………………………………………….)
อาจารยผสอน