แผน ระบบนิเวศ...

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ช8นมธยมศกษาปท= 3

แผนการจดการเรยนรกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรพ=นฐาน

แผนการจดการเรยนรท? 11 เร?อง ระบบนเวศ III

ภาคเรยนท? 2/2561 เวลา 3 ช?วโมง

วชา วทยาศาสตรพ=นฐาน

ช=นมธยมศกษาปท? 3

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

มาตรฐานการเรยนร

มาตรฐานการเรยนรท? ว 2.1 เขาใจส*งแวดลอมในทองถ*น ความสมพนธระหวางส*งแวดลอมกบส*งมชวต

ความสมพนธระหวางส*งมชวตตาง ๆ ในระบบนเวศ มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร

ส*อสารส*งท*เรยนรและนาความรไปใชประโยชน

มาตรฐานการเรยนรชวงช=น

วเคราะห อภปราย และอธบายกระบวนการเปล*ยนแปลงแทนท*ของส*งมชวต ความสาคญของความ

หลากหลายทางชวภาพ ความหลากหลายของระบบนเวศ และดลยภาพของระบบนเวศ

จดหมายหลกสตร

1. เพ*อพฒนาผเรยนใหมความรความสามารถทางวทยาศาสตร 2. ใหนกเรยนสามารถคดเปน ทาเปน แกปญหาเปน โดยใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

3. สงเสรมใหนกเรยนตระหนกถงความสาคญของวทยาศาสตร เทคโนโลย และส*งแวดลอม

4. สงเสรมและสนบสนนใหผสอนคดคนวจยเพ*อพฒนาคณภาพการศกษา และเผยแพรองคความร ใหกบสถาบนการศกษาอ*น ๆ

คณลกษณะท?พงประสงค

1. นกเรยนมทกษะดานการคด วเคราะห สงเคราะห แกปญหา และจดการอยางมระบบ รวธการ

แสวงหาความรเพ*มเตมจากส*อและแหลงการศกษาตาง ๆ

2. นกเรยนมความรและทกษะพTนฐานดานคณตศาสตร วทยาศาสตร เทคโนโลย และส*งแวดลอม

เพยงพอตอการแสวงหาความรดวยตนเอง หรอศกษาตอในระดบอดมศกษา รวมทTงรจกเลอกใชวทยาศาสตร

และเทคโนโลยในชวตประจาวนอยางเหมาะสม และตระหนกถงความสาคญของการรกธรรมชาตและ

ส*งแวดลอม

1. สาระการเรยนร ประสทธภาพการถายทอดพลงงาน

ในสภาพอดมคตประสทธภาพการสงตอ หรอการถายทอดพลงงานทางหวงโซอาหารของส*งมชวต

พลงงานเพยง 10 เปอรเซนตท*เกบสะสมไวในพชสเขยวจะถกนามาเปล*ยนเปนมวล ชวภาพของสตวกนพช

พลงงานสวนใหญ คอประมาณ 90 เปอรเซนต ถกนาไปใชในกระบวนการ เมแทบอลซม สญเสยไปในรป

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ช8นมธยมศกษาปท= 3 ของพลงงานความรอน และในรปของกากอาหาร ทานองเดยวกนสตวท*กนตอกนในลาดบขTนตางๆ ของหวง

โซอาหารจะไดรบพลงงานสะสมท*ถกเปล*ยนเปน มวลชวภาพเพยง 10 เปอรเซนต ดงนTนพลงงานท*ถก

ถายทอดจะลดลงตามลาดบตามความยาวของ หวงโซอาหาร ดงภาพ

ภาพ - แสดงพลงงานศกยในรปของมวลชวภาพท*สะสมในเนTอเย*อของผบรโภคลาดบตาง ๆ

การถายทอดพลงงานในลกษณะดงกลาวนT เรยกวา “ กฎ 10 เปอรเซนต ” (Ten percent law) มใจความ

สรปวา “ พลงงานศกยท*สะสมในรปเนTอเย*อของผบรโภคแตละลาดบขTนจะนอยกวา พลงงานศกยท*สะสมใน

เนTอเย*อผบรโภคลาดบขTนต*ากวาท*ถดกนลงมาประมาณ 10 เทา ”

ในสภาพธรรมชาตการถายทอดพลงงานในหวงโซอาหารแตละลาดบขTนอาจไมเปนไปตามกฎ 10

เปอรเซนต บางครT งอาจนอยกวาหรอมากกวา ขTนอยกบชนดของส*งมชวตในหวงโซอาหารและวธการวด

การถายทอดพลงงานสามารถอธบายในรปของแผนภาพรปแทงซอน ๆ กน โดยใหผผลตเปนแทงอยระดบ

ต*าสด และส*งมชวตท*ลาดบของอาหารสงขTนจะอยสงขTนไปตามลาดบขTน ทาใหไดพระมด มกเรยกวา

พระมดอาหาร(Food pyramid) แบงออกเปน 3 แบบ

1. พรามดจานวนของส?งมชวต (Pyramid of number) เปนพระมดท*บอกจานวนส*งมชวตในแตละ

ลาดบขTนอาหาร ใชหนวยเปนตนหรอตวตอหนวยพTนท*หรอปรมาตร วธนTวดไดงายโดยการนบแตมขอเสยท*

ขนาดรางกายของส*งมชวตแตกตางกนมาก แตตองนบเปน 1 หนวยเหมอนกน จงทาใหรปรางปรามดแสดง

จานวนของระบบนเวศเกดความคลาดเคล*อนแตกตางกนมากจนยากท*จะเปรยบเทยบได เพราะให

ความสาคญกบส*งมชวตขนาดเลกเกนความเปนจรง

2. พระมดน=าหนกหรอมวลของส?งมชวต (Pyramid of biomass) เปนพระมดแสดงปรมาณส*งมชวต

ในแตละลาดบขTนอาหาร ในหนวนนTาหนกแหง (Dry weight) หรอนTาหนกสดของส*งมชวตท*ยงไมอบแหง

(Wet weight) หรอจานวนแคลอร (Calories value) ตอหนวยพTนท*หรอปรมาตร นTาหนกหรอมวลชวภาพ

(Biomass) เปนนTาหนกเนTอเย*อท*ยงคงมชวตตอหนวยพTนท*หรอปรมาตร หรออาจเปนเนTอเย*อสวนท*ตายแลว

เชน ทอลาเลยงนTาของพช แตยงสามารถทาหนาท*ค TาจนใหเนTอเย*อสวนท*มชวตยงคงทาหนาท*เก*ยวกบการ

ดารงชวตไดตามปกต


3. พระมดพลงงาน (Pyramid of Energy) เปนพระมดแสดงปรมาณส*งมชวตในอตราของการ

ถายทอดพลงงาน หรอผลผลตของแตละลาดบขTนอาหาร โดยใชหนวยของนTาหนกหรอพลงงานตอหนวย

พTนท* หรอปรมาตรตอหนวยเวลา เชน กโลแคลอร/ ตารางเมตร/ป

ประโยชนของปรามดอาหาร

- แสดงใหทราบถงโครงสรางของลาดบขTนอาหารในระบบนเวศไดโดยงายและชดเจน

- ใชในการเปรยบเทยบลกษณะการถายทอดพลงงานของระบบนเวศตางๆ

การหมนเวยนสารในระบบนเวศ

ในระบบนเวศนTน นอกจากจะมส*งมชวตมากมายหลายชนดแลว ยงมแรธาตและสารตาง ๆ เปน

องคประกอบตามธรรมชาต ส*งมชวตใชแรธาตและสารจากส*งแวดลอมในการดารงชวต ในขณะเดยวกนก

ปลอยสารกลบคนสส*งแวดลอมดวย ทาใหเกดการหมนเวยนสารเปนวฎจกร

วฎจกรน=า

นTาเปนองคประกอบสาคญในเซลลของส*งมชวต เปนตวกลางของกระบวนการตาง ๆ ในส*งมชวต

อกทTงยงเปนแหลงท*อยอาศยของส*งมชวตมากมาย เพราะโลกประกอบดวยนTา 3 ใน 4 สว วฏจกรของนTาจง

นบวามความสาคญตอส*งมชวตเปนอยางมาก


วฎจกรคารบอน

ธาตคารบอนเปนธาตเหลกท*สาคญในสารอนทรยและส*งมชวต นอกจากนTกาซคารบอนไดอกไซด

และพวกเกลอคารบอนกเปนสารประกอบอนนทร ท*สาคญของคารบอน การหมนเวยนของคารบอนมกจะ

เกดขTนพรอม ๆ กบการหมนเวยนของนTาและพลงงาน การหมนเวยนของคารบอนสรปได ดงนT

วฎจกรไนโตรเจน

ปรมาณของไนโตรเจนสวนใหญอยในรปของกาซไนโตรเจน (N2) อยในบรรยากาศซ*งมมากถง

78% ของบรรยากาศทTงหมด แตไนโตรเจนท*พชสามารถนาไปใชประโยชนไดอยในรปของเกลอ

แอมโมเนย (NH+4) หรอเกลอไนเตรท (NO-

3) เทานTน สาหรบการเปล*ยนแปลงและวฏจกรของไนโตรเจน

มความซบซอนมาก พอสรปได ดงนT


การเปล?ยนแปลงแทนท?ของกลมส?งมชวต (ecological succession)

ตวอยางการเปล*ยนแปลงแทนท*ในประเทศสหรฐอเมรกา

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ช8นมธยมศกษาปท= 3 http://www.rmutphysics.com/charud/scibook/bio2/chapter5/eco1.htm

สภาพแวดลอมในธรรมชาตมการเปล*ยนแปลงอยเสมอเชน การเปล*ยนฤดกาล และแตละฤดกาลกไมม

ความคงท*เสมอไป เชน ฤดหนาวบางปสTนและไมคอยหนาว แตบางปยาวกวาปกตและหนาวจด

สภาพแวดลอมท*เปล*ยนแปลงอยตลอดเวลาทาใหส*งมชวตตองปรบตวในธรรมชาต จงไมมระบบนเวศใดท*อย

อยางถาวร เม*อใดท*ระบบนเวศหน*งลมสลายไปกจะมระบบนเวศใหมเขามาแทนท*หมนเวยนอยเร*อยไป

เปนไปตามกฎการคดเลอกทางธรรมชาตคอ ส*งมชวตท*เหมาะสมท*สดเทานTนจงจะอาศยอยใน

สภาพแวดลอมอยางใดอยางหน*งได ส*งมชวตท*ไมเหมาะสมกบสภาพแวดลอมเชนนTนกจะคอยๆ ตายไป

หรออาจจะมาจากความสาเรจในการแพรกระจายของส*งมชวตเขาสพTนท*ใหม ผท*เขายดครองไดเรว ปรมาณ

มากและมการปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอมใหมไดดกวา กจะสามารถดารงชพไดในพTนท*นTนในท*สด

ระยะเวลาและขTนตอนของการเปล*ยนแปลงแทนท*ท*เกดขTนตางกนออกไป กระบวนการท*เกดขTนเปน

ผลเน*องมาจากปฏกรยาระหวางสวนประกอบท*เปนส*งมชวต และส*งไมมชวตของระบบนเวศ

การเปล*ยนแปลงแทนท*ในสภาพแวดลอมธรรมชาต ม 2 ลกษณะ คอ

ภมการเปล?ยนแปลงแทนท?แบบปฐม (primary succession)

บรเวณท*วางไมมส*งมชวตอยเลย มแตหน กรวด ทราย เม*อมการกดกรอนตามธรรมชาตและความชTน

พอเหมาะ ส*งมชวตชนดแรกท*สามารถเตบโตไดเรยกวา ส*งมชวตชนดบกเบก (pioneer species) ตอมาเม*อม

แรธาตและสารอนทรยท*เหมาะสม ไลเคนสอาจเจรญไดจนกระท*งพTนท*บรเวณนTนสวนใหญจะเตมไปดวย

ไลเคนส ในชวงเวลานTนไลเคนสเปนส*งมชวตชนดเดน เม*อไลเคนสตายจะมสารอนทรยในพTนท*นTน

เพ*มมากขTนและเหมาะท*มอสและลเวอรเวรตจะเตบโตได พTนท*แหงนTนจะถกแทนท*ดวยพวกมอสและ

ลเวอรเวรตจนเปนส*งมชวตชนดเดน ในชวงเวลานTพTนท*จะมฮวมสเพ*มมากขTนจนพอท*จะใหส*งมชวตท*ม

รากฝอยเจรญเตบโตได เม*อมเมลดของพชอ*น เชน หญา ปลวมาตกบรเวณนT หญาจงอาจเปนส*งมชวต

ชนดเดนตอไป และในการเปล*ยนแปลงขTนถดไปอาจแทนท*ดวยพชลมลก เชน พชตระกลถ*วหรอสาบเสอ

จนกระท*งถงพชชTนสงท*เปนไมยนตนไดเปนปาสมบรณชนดตางๆ ท*เปนสงคมชวตขTนสดยอด แตละขTนตอน

ของการเปล*ยนแปลงแทนท*ยอมประกอบดวยส*งมชวตหลายชนด แตจะมเพยงไมก*ชนดหรอชนดเดยวเทานTน

ท*เปนส*งมชวตชนดเดน

การเปล*ยนแปลงแทนท*ในท*แหงใดยอมขTนอยกบปจจยหลายอยาง ทTงสภาพภมอากาศ แรธาตในดน

ตลอดจนส*งมชวตท*อยบรเวณใกลเคยง การศกษาเก*ยวกบการเปล*ยนแปลงแทนท*นยมใชพชเปนหลก เน*องจาก

ศกษาไดงายกวาการศกษาการเปล*ยนแปลงแทนท*ของสตวซ*งตองขTนอยกบพชและปจจยอ*น


ลกษณะการเปล*ยนแปลงแทนท*ท*เกดขTนในเนTอท*ซ*งไมมส*งมชวตอาศยมากอน (primary succession)

www.geo.arizona.edu/ Antevs/nats104/00lect20.html

การเปล?ยนแปลงแทนท?แบบทตยภม (secondary succession)

เปนการเปล*ยนแปลงแทนท*ท*เร*มจากบรเวณท*เคยมส*งมชวตแลวแตถกทาลายไป ปจจยท*ทาใหสงคมชวต

เดมถกทาลายไปอาจเกดขTนเน*องจากเกดแผนดนไหวทาใหภเขาพงทลาย การสรางเข*อนกTนนTาทาใหปาถกทาลาย

การเกดภเขาไฟระเบดทาใหผวโลกเปล*ยนแปลงและส*งมชวตบรเวณนTนตายหมดหรอเกอบหมด ตลอดจนการ

เปล*ยนแปลงภมอากาศอยางกะทนหน เชน เกดภาวะแหงแลงตดตอกนในชวงระยะ 4-5 ปในทวปแอฟรกา

บางแหง หรอการตดไมทาลายปาเพ*อทาไรเล*อนลอยกเปนการเปล*ยนแปลงแทนท*ขTนใหมเชนกน

การเปล*ยนแปลงแทนท*ท*เกาะกรากะตว (Krakatoa) ซ*งอยในชองแคบซนดราระหวางเกาะสมาตราและชวา เกาะ

นT มการระเบดของภเขาไฟมาหลายครT ง และครT งสดทายระเบดเม*อวนท* 27 สงหาคม 2426 จนเกาะดนตวลงใต

ทะเล ตอมามการยบตวขTนเหนอนTาใหม ส*งมชวตทกชนดท*เคยอยในปาดงดบบนเกาะถกทาลายสTน เกาะท*โผล

ขTนมาใหมมพTนหนและเถาถานจากหนละลายเปนสวนใหญ ส*งมชวตรนใหมท*ปรากฏอาจมากบกระแสนTา ลม

หรอนก หลงจากภเขาไฟระเบดมาแลว 9 เดอน บรเวณแองนTาบนเกาะใหมนTพบพวกสาหรายสเขยวแกมนTาเงน

ซ*งคาดวามากบกระแสลม ตอมาพบพชและสตวชนดตาง ๆ เหมอนกบพวกท*อยบนเกาะชวาและสมาตราซ*งหาง

ออกไปประมาณ 40 กโลเมตร หลงจากนTนอก 50 ป เกาะกรากะตวกมการเปล*ยนแปลงแทนท*จนถงขTนสดยอด

กลายเปนปาดงดบท*อดมสมบรณไปดวยพชและสตวมากกวา 1,200 ชนด

ลกษณะการเปล*ยนแปลงแทนท*ท*เกดขTนในท*ซ*งเคยมส*งมชวตอาศยอยเดม (secondary succession)

www.geo.arizona.edu/ Antevs/nats104/00lect20.html


ในกรณของสตวอาจมการยายถ*นท*อยอาศยเม*อสภาวะแวดลอมเปล*ยนแปลงไปอก ส*งมชวตอ*นท*

เหมาะสมกวาจะเขามาแทนท* ในธรรมชาตสงคมชวตจะเร*มจากกลมส*งมชวตแบบงาย ๆแลวถกเปล*ยนแปลง

แทนท*ดวยสงคมชวตท*สลบซบซอนมากย*งขTน จนกระท*งไดสงคมชวตขTนสดยอด (climax community)

ไมมการเปล*ยนแปลงแทนท*ตอไป

ประชากร (Population)

ประชากรคอ ส*งมชวตชนดเดยวกนมาอยรวมกนในแหลงท*อยเดยวกนในชวงเวลาหน*ง จะเหนได

วาการท*นกเรยนจะอางองถงความหมายของคาวาประชากร นกเรยนตองระบส*งตอไปนT คอ

ชนดของส?งมชวต แหลงท?อย และ ชวงเวลา

นกเรยนลองพจารณาการใหความหมายของคาวาประชากรตอไปนT

1. ประชากรของโรงเรยนในกรงเทพมหานครในป พ.ศ.2550 ถก

2. ประชากรของตนลาใย ผด

3. ประชากรของตนสกในสวนปาท*โรงเรยนดอนตาลวทยาเม*อวานนT ถก

เน*องจากประชากรแตละกลมประกอบดวยส*งมชวตเปนจานวนมากท*มการเกด การตาย ประชากร

แตละตวมอายแตกตางกน และมการกระจายตวในพTนท*แตกตางกน ดงนTน เพ*อความเขาใจในพฤตกรรมและ

โครงสรางของประชากรเราจงตองศกษาคณสมบตของประชากรเร*อง ความหนาแนนของประชากร

• ความหนาแนนของประชากร ความหนาแนนคอสดสวนระหวางจานวนของส*งมชวตตอพTนท*หรอ ปรมาตร

การหาความหนาแนนท*แทจรง (Absolute density) คอ ความหนาแนนของประชากรทTงหมดซ*งเรา

อาจนบไดทTงหมด หรออาจใชวธทางสถตสมแลวคานวณออกมาไดทTงหมดในพTนท*นTน ๆ

การหาความหนาแนนท?แทจรง (Absolute density) จะวดได 2 วธ คอ

1. การนบจานวนประชากรทTงหมด (Total count) เปนวธหาความหนาแนนของประชากรในพTนท*

หน*งๆ เชนการหาความหนาแนนของประชากรท*มอยทTงหมดในพTนท*ใดพTนท*หน*ง เชน การหาความ

หนาแนนของพชขนาดใหญ ในพTนท*ท*ไมกวางมากนก สตวขนาดใหญท*เช*อง หรอประชากรมนษย

โดยวธสารวจสามะโนครว

2 การสมตวอยาง (Sampling method) เปนวธหาความหนาแนน ของประเชากรในพTนท*หน*ง โดย

เกบตวอยางมาแบบสม แลวนบตวอยางทTงหมด ซ*งจะมจานวนเพยงเลกนอยจากประชากรทTงหมด จาก

ตวอยางท*สมมาได เราสามารถหาความหนาแนนของประชากรไดทTงหมดได วธเกบตวอยางแบบมสมนยม

ทา 2 วธคอ

2.1 การใชควอแดท (Quadrat) หรอ การสม

ตวอยางโดยการแบงแปลงยอย เหมาะกบการหาความ หนาแนนของ

พชในปา


http://www.ecotoxicology.ca/csi/Methods.html

ควอ แดท คอพTนท*ท*จะเกบตวอยางนยมทาเปนส*เหล*ยม

จตรส เกบ ตวอยางมาจากหลายๆ ควอแดทแลวนบจานวนทTงหมด

คาของควอ แดทจะถกตองเพยงใดขTนอยกบ

- ทราบควอแดทเหมาะสม (ถาใน

กจกรรมคอควอแดทท*ควรหยด)

- นบจานวนทTงหมดของควอแดทไดถกตอง

- ตวอยางท*เกบมาตองเปนตวแทนท*แทจรงของประชากรในพTนท*ทTงหมด ซ*ง

กระทาไดโดยการเกบตวอยางแบบสม

ขอกาหนดการใชวธสมตวอยางวธนTคอ การกระจายของประชากรจะตองเปนแบบสม

(Radom) หรอ แบบสม*าเสมอ (Unidom)

Ex ประชากรตนสกท*เกบไดจากตวอยางควอแดท 5 ควอแดท จานวนทTงหมดท*นบได 25 ตน

จานวนตนสก = 25/5 = 5 ตน/ควอแดท

**ในการนบจานวนของส?งมชวตแตละชนดจะนบถงควอแดทท?เหมาะสมเทาน=น สวนควอแดทถดไป

จะไมนาขอมลมาวเคราะห

การหาความหนาแนนของส*งมชวต หาไดจากนาจานวนส*งมชวตท*ไดหารดวยพTนท*ของควอแดทท*

เหมาะสม

จาก EX มประชากรตนสก 5 ตน โดยควอแดทท*เหมาะสมคอ 5x5 มพTนท* = 25 ตารางเมตร

ดงนTน ความหนาแนนของตนสกในพTนท* จงคานาณไดดงนT

ความหนาแนนของตนสก = 5/25 = 0.2 ตน/ตารางเมตร

ประชากรของส*งมชวตอ*นในควอแดทกคานวณหาความหนาแนนเชนเดยวกน หลงจากท*คานวณหา

ความหนาแนนเรยบรอยแลว การวเคราะหผลถาส*งมชวตใดมความหนาแนนสงถอวา เปนสปชสเดนใน

พTนท* (Dominance species) ถาส*งมชวตใดมความหนาแนนนอยแสดงวาเปนสปชสดอย (Recessive species)

2.2 การทาเคร*องหมายตดปลอยแลวจบมาใหม นยมใชกบสตวโดยสมตวอยางสตวมาแลว นามา

ตดเคร*องหมาย ทTงหมดจงปลอยออกไปยงแหลงท*อย หลงจากนTนทาการจบสตวกลบมาใหมอกครT งหน*งซ*ง

จะมทTงสตวท*ตดเคร*องหมาย และไมไดตดเคร*องหมายนามาคานาณหาประชากรจากสตร

สตรคานวณ P = T x M / R

M = กลมตวอยางท*ทาเคร*องหมาย

T = จานวนท*สม

R = จานวนสตวท*เคร*องหมายไว

และมคา Uariance ของคาประมาณ

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ช8นมธยมศกษาปท= 3 P = T2xM2 / RB

เม*อ P เปนคาของจานวนท*ตองการทราบ

ขอกาหนดของการใชวธการประมาณคา

1. ประชากรท*ศกษาตองไมมการอพยพเขา – ออก

2. กลมท*ทาเคร*องหมายจะตองไมตายเน*องจากการทาเคร*องหมาย

3. เคร*องหมายจะตองไมหลดหรอสญหาย

4. การกระจายของกลมท*ตดเคร*องหมายเปนแบบสม

2. ผลการเรยนรท?คาดหวง 2.1 การสารวจ สบคนขอมลเก*ยวกบปจจยสาคญในส*งแวดลอมท*ทาใหส*งมชวตอยรอดในระบบ

นเวศท*หลากหลาย และรกษาดลยภาพของระบบนเวศ

2.2 สารวจ วเคราะห และอธบายหลกการของกระบวนการเปล*ยนแปลงแทนท*และยกตวอยางการ

เปล*ยนแปลงแทนท*ในทองถ*น

3. จดประสงคการเรยนร

3.1 ดานความร ความเขาใจ (K)

- สามารถอธบายกลไกในการถายทอดพลงงานในระบบนเวศได

- มความรและเขาใจในความสมพนธท*กอใหเกดการถายทอดพลงงานในระบบนเวศ

- สามารถอธบายกลไกในการหมนเวยนสารในระบบนเวศได

- มความรและความเขาใจในความสมพนธท*กอใหเกดการหมนเวยนสารในระบบนเวศ

- นกเรยนสามารถอธบายความสมพนธระหวางการหมนเวยนสารตาง ๆ กบผผลต ผบรโภค และผ

ยอยสลายได

- สามารถวเคราะหวฏจกรของสาร (วฏจกรนTา วฏจกรคารบอน และวฏจกรไนโตรเจน) ได

- นกเรยนสามารถสรป อธบายความหมายของประชากรได

- มความรและความเขาใจเก*ยวกบประชากรในระบบนเวศ

- นกสามารถวเคราะห พรอมทTงเสนอแนวทางในการวางแผนควบคมขนาดของประชากรได

เรยนสามารถสรป และอธบายเก*ยวกบปจจยท*มผลตอการเปล*ยนแปลงขนาดของประชากรได

3.2 ดานทกษะกระบวนการ (P)

- นกเรยนสามารถวเคราะหการถายทอดพลงงานในระบบนเวศได

- นกเรยนสามารถวเคราะหกลไกการหมนเวยนสารในระบบนเวศได

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ช8นมธยมศกษาปท= 3 - นกเรยนสามารถจาแนกความแตกตางระหวางวฏจกรนTา วฏจกรคารบอนและวฏจกรไนโตรเจนได

- สรปความสาคญของวฏจกรสารท*มตอส*งมชวต

- นกเรยนสามารถวเคราะหกลไกการเปล*ยนแปลงของประชากรในระบบนเวศได

- นกเรยนสามารถคานวณหาความหนาแนนของประชากร อตราการเปล*ยนแปลงขนาดของ -

- ประชากรไดนกเรยนสามารถวเคราะหจานวนประชากรมนษยในอนาคต พรอมทTงเสนอแนวทางใน

การแกปญหาความหนาแนนของประชากรมนษยท*อาจกอใหเกดผลกระทบทางดานเศรษฐกจและสงคมได

3.3 ดานคณลกษณะ (A)

- นกเรยนสนใจใฝรและมความสขกบการเรยนและการรวมกจกรรมในชTนเรยน

- นกเรยนมความรบผดชอบในชTนเรยนและเขาชTนเรยนตรงตามเวลา

4. ส?อการเรยนการสอน

4.1 หนงสอเรยนสาระการเรยนรพTนฐาน สารและสมบตของสาร กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

ชTนมธยมศกษาปท* 4

4.2 Power Point

4.3 หองสมด / อนเตอรเนต

4.4 ใบความร เร*อง ระบบนเวศ

4.5 ใบงานท* 12 เร*อง การถายทอดพลงงานในระบบนเวศ

5. รปแบบการเรยนการสอน

การสอนแบบกระบวนการสบเสาะและแสวงหาความร เปนกลม 5 ขTนตอน (Group Investigation

Instructional Model) เปนรปแบบการเรยนการสอนท*ใหผเรยนไดฝกคด ฝกสงเกต ฝกนาเสนอ ฝกวเคราะห

วจารณ ฝกสรางองคความร โดยมครเปนผกากบควบคมดาเนนการใหคาปรกษาชTแนะ ชวยเหลอ ใหกาลงใจ

เปนผกระตน สงเสรมใหผเรยนคดและเรยนรดวยตนเอง รวมทTงรวมแลกเปล*ยนเรยนร

แตละกจกรรมประกอบดวย

5.1 ข=นสรางความสนใจ (Engagement Phase) เปนการจดกจกรรมใหผเรยนเกดความสงสย ใครร

อยากรอยากเหน ซ*งผเรยนจะตองสารวจตรวจสอบตอไปดวยตวของผเรยนเอง

5.2 ข=นสารวจและคนหา (Exploration Phase) เปนการจดกจกรรมใหผเรยนมประสบการณรวมกน

โดยการวางแผนกาหนดการสารวจตรวจสอบ และลงมอปฏบต ในการสารวจตรวจสอบปญหาหรอ

ประเดนท*ผเรยนสนใจใครร ครมหนาท*สงเสรม กระตน ใหคาปรกษาชT แนะ ชวยเหลอ และอานวย

ความสะดวกใหผเรยนดาเนนการสารวจตรวจสอบเปนไปดวยด

5.3 ข=นอธบายและลงขอสรป (Explanation Phase) เปนการจดกจกรรมหรอสถานการณท*ใหผเรยน

ไดสรางองคความรใหมรวมกนทTงชTนเรยน โดยนาเสนอองคความรท*ไดจากการสารวจ ตรวจสอบ พรอม

ทTงวเคราะห อธบาย และเปดโอกาสใหมการอภปรายซกถามแลกเปล*ยนเรยนรหรอโตแยงในองค

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ช8นมธยมศกษาปท= 3 ความรใหมท*ไดสรางสรรค มการอางองหลกฐาน ทฤษฎ หลกการ กฎเกณฑ หรอองคความรเดม แลว

ลงขอสรปอยางสมเหตสมผล

5.4 ข=นขยายความร (Expansion Phase) เปนการจดกจกรรมหรอสถานการณท*ใหผเรยนได

เพ*มเตมหรอเตมเตมองคความรใหมใหกวางขวางสมบรณ กระจางและลกซT งย*งขTน โดยการอธบาย

ยกตวอยาง อภปรายซกถามแลกเปล*ยนเรยนร และเช*อมโยงความร เดมสองคความรใหมอยาง

เปนระบบ

5.5 ข=นประเมนผล (Evaluation Phase) เปนการจดกจกรรมท*ใหผเรยนไดประเมนกระบวนการ

สารวจตรวจสอบและผลการสารวจตรวจสอบ หรอองคความรใหมของตนเองและของเพ*อนรวม

ชTนเรยน

ท*มา : http://www.moe.go.th (จาก สสวท.) วนท*สบคนขอมล 15 พ.ค. 52

(1.) ข=นสรางความสนใจ (Engagement Phase)

1.1 ครทบทวนเร*องหวงโซอาหารและสายใยอาหารเพ*อเช*อมโยงเขาสเร*องการถายทอดพลงงานใน

ระบบนเวศ โดยสรป

(2.) ข=นสารวจและคนหา (Exploration Phase)

2.1 ครอธบายเร*องการถายทอดพลงงานจากภาพของสายใยอาหารหรอจากเร*องลาดบการกนของ

ผบรโภค จาก PàC1àC2àC3 จากนTนอธบายเร*องการถายทอดพลงงาน ดวยกฎ 10 เปอรเซนต และพระมด

อาหาร โดยใหนกเรยนคดตามและครตTงคาถามใหนกเรยนลองทาในหองเรยน

2.2 ครอธบายเร*องการหมนเวยนสารหรอวฎจกรในระบบนเวศ โดยใชการอธบายเปนขTนตอนในการ

แสดงลาดบการเกดวฎจกรตางๆ โดยระหวางการเรยนการสอนจะมการถามตอบระหวางครกบนกเรยน

2.3 ครเช*อมโยงเร*องจานวนประชากรแตละประเทศ เชน อนเดย จน ไทย เปนตนและใหนกเรยน

เปรยบเทยบจานวนประชากรในแตละประเทศ เพ*อเขาสเร*องประชากรและความหนาแนนของประชากร จากนTนคร

จงอธบายเพ*มเตมเก*ยวกบความหมายของประชากร และวธการหาความหนาแนนของประชากรอยางแทจรง โดยม

ตวอยางโจทยการคานวณหาจานวนประชากรใหนกเรยนทดลองทาเพ*อใหเขาใจย*งขTน

2.4 ครและนกเรยนรวมกนยกตวอยางการเปล*ยนแปลงของพTนท*แตละแหง และอธบายลาดบการ

เปล*ยนแปลง เชน จากปาไมกลายเปนเมองหลวง จากนTนครจงเขาสหวขอการเปล*ยนแปลงแทนท*ของส*งมชวตใน

ระบบนเวศ ทTงแบบปฐมภมและทตยภม โดยมการยกตวอยางประกอบและแสดงลาดบการเปล*ยนแปลงใหนกเรยน

เหนภาพ

(3.) ข=นอธบายและลงขอสรป (Explanation Phase)

3.1 ครใหนกเรยนซกถามขอสงสย ครอธบายตอบขอสงสยของนกเรยน


(4.) ข=นขยายความร (Expansion Phase)

4.1 ครใหนกเรยนทาใบงานท* 12 เร*อง การถายทอดพลงงานในระบบนเวศ สงทายคาบ

4.2 ครใหนกเรยนศกษาเนTอหาตอไปมาลวงหนา เพ*อความตอเน*องกนของเนTอหา

(5.) ข=นประเมนผล (Evaluation Phase)

5.1 ครใหนกเรยนสงสมดบนทกประจาคาบและใบงานท* 12

5.2 ครใหนกเรยนซกถามขอสงสยเพ*อใหนกเรยนใหเขาใจย*งขTน

6. ส?อและแหลงเรยนร

6.1 ส?อการเรยนร

1. หนงสอเรยนสาระการเรยนรพTนฐาน สารและสมบตของสาร กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

ชTนมธยมศกษาปท* 4

2. ใบความร เร*อง ระบบนเวศ 3. ใบงานท* 12 เร*อง การถายทอดพลงงานในระบบนเวศ 6.2 แหลงการเรยนร

1. หองสมด / อนเตอรเนต

2. หองปฏบตการ

7. การวดผลประเมนผล

วธวด

7.1 สงเกตพฤตกรรมของนกเรยนในชTนเรยน/การทางาน พจารณาจาก

- ความมระเบยบวนย เชน เขาเรยนตรงตามเวลา รบผดชอบตอหนาท*/งาน

- การแสดงความสนใจและกระตอรอรน

- การใหความรวมมอในชTนเรยน ตTงใจเรยน การอภปรายและแสดงความคดเหน

7.2 แบบประเมนคณภาพของงาน พจารณาจาก

- ความรบผดชอบ สงงานตามเวลาท*กาหนด

- ความถกตอง - ความเรยบรอยของงาน

8. เคร?องมอวดผลและประเมนผล

สมดบนทกประจาคาบและใบงาน

9. เกณฑการประเมนผล

บนทกคะแนนท*ไดจากการตรวจใบกจกรรม และพฤตกรรมในการทากจกรรม นาไปประมวลผลใน

คะแนนรวมของรายวชา

10. บรรณานกรม

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ช8นมธยมศกษาปท= 3 สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย กระทรวงศกษาธการ. (2550). หนงสอเรยนสาระ

การเรยนรพ=นฐาน ชวตกบส?งแวดลอม ส?งมชวตกบกระบวนการดารงชวต. กรงเทพฯ : โรงพมพ

สกสค.ลาดพราว.

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย กระทรวงศกษาธการ. (2550). คมอครสาระการเรยนร

พ=นฐาน ชวตกบส?งแวดลอม ส?งมชวตกบกระบวนการดารงชวต. กรงเทพฯ : สถาบนสงเสรมการ

สอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย.

http://cyberlab.lh1.ku.ac.th/elearn/faculty/fisher/fi16/page_7.htm

http://www.chaoprayanews.com/2009/08/13/

http://www.rmutphysics.com/charud/scibook/bio2/chapter5/eco1.htm

http://61.19.127.107/bionew/bio6new/unit22/u22-3/u22303.htm

11. บนทกหลงการสอน

ความคดเหนเก*ยวกบการสอน การสอนตามแผนนT เปนไปตามท*วางแผนไวหรอไม ถาไมเปนไปตามแผน

ผสอนไดแกปญหาอยางไร มขอเสนอแนะ / ส*งท*ไดเรยนร / มขอบกพรองอยางไร

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………………......

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..


ใบงานท? 12

เร?อง การถายทอดพลงงานในระบบนเวศ

ช?อ.........................................นามสกล.......................................................................ช=น...............เลขท?..........

จดประสงค : มความร ความเขาใจและสามารถอธบายกลไกในการถายทอดพลงงานของระบบนเวศได

คาส?ง : จงตอบคาถามตอไปนT

1. การถายทอดพลงงานในโซอาหารหรอสายใยอาหารมความสาคญอยางไร ………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

2. การถายทอดพลงงานในรปของอาหารจากผผลตไปสผบรโภคลาดบตาง ๆ พลงงาน 10% เทานTนท*

สามารถนาไปใชประโยชนได แลวพลงงานอก 90% ในแตละลาดบขTนของผบรโภคสญหายไปไหน

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

3. ระบบนเวศแหงหน*งประกอบดวยสายใยอาหารท*มส*งมชวต 14 ชนด สวนระบบนเวศอกแหงหน*ง

ประกอบดวยสายใยอาหารท*มส*งมชวต 40 ชนด เม*อสภาพแวดลอมเปล*ยนแปลง ระบบนเวศแหงใดจะ

รกษาสมดลไดดกวากน เพราะเหตใด

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

4. ววท*กนหญาเปนอาหารจะเตบโตขTน คดเปนนTาหนกโดยเฉล*ยก*กรม ถากนหญาไป 1 กโลกรม

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………..

แผน ระบบนิเวศ...

Documents

Transcript of แผน ระบบนิเวศ...