गुजात केन्द्री विश्ि वि्ाय · सन्द्दष...

19
1 गुजरात केरीय वििविावहदी अययन एिं शोध कर भाषा, सावहय एिं संकृवत अययन संथान गांधीनगर- 382030 एम.ᳰिय. (वहदी) पाम वहदी अययन एिं शोध कर (27 जुयाई 2015 को सप अययन मडय कᳱ बैठक म अनुमोᳰदत तथा 28 वसतबर 2015 को सप विविायय अकादवमक पᳯरषद् कᳱ 12ि बैठक म िीकृत तथा अकादवमक िषष 2015-16 से कायाषवित |)

Transcript of गुजात केन्द्री विश्ि वि्ाय · सन्द्दष...

  • 1

    गुजरात केन्द्रीय विश् िवि्ायय

    वहन्द्दी अध्ययन एिं शोध कें र

    भाषा, सावहत्य एिं संस्कृवत अध्ययन संस्थान

    गांधीनगर- 382030

    एम.फिय. (वहन्द्दी) पाठ्यक्रम

    वहन्द्दी अध्ययन एि ंशोध कें र

    (27 जयुाई 2015 को सम्पन्न अध्ययन मण्डय की बठैक में अनमुोफदत तथा 28 वसतम्बर 2015 को सम्पन्न

    विश्ववि्ायय अकादवमक पररषद ्की 12िीं बठैक में स्िीकृत तथा अकादवमक िषष 2015-16 स ेकायाषवन्द्ित |)

  • 2

    गुजरात केन्द्रीय विश्ववि्ायय

    भाषा, सावहत्य एि ंसंस्कृवत अध्ययन संस्थान

    वहन्द्दी अध्ययन एि ंशोध केन्द्र

    एम.फिय. पाठ्यक्रम एि ंके्रवडट विभाजन

    प्रथम सत्र : िषाष (मानसनू) प्रश्न पत्र क्र. प्रश्न पत्र का शीषषक कुय के्रवडट

    HIN-601 सावहत्य अध्ययन के दवृिकोण 03

    HIN-602 शोध प्रविवध 02

    HIN-611 समकायीन भारतीय सावहत्य और आत्मकथाएँ 03

    HIN-612 समकायीन भारतीय कविता 03

    HIN-613 योक भाषा, सावहत्य और संस्कृवत 03

    HIN-614 आधुवनक भारतीय रंगमंच 03

    HIN-621 संगोष्ठी पत्र प्रस्तुवत 01

    HIN-622 सत्रांत पत्र 01

    वितीय सत्र : शीत (विटर)

    HIN-651 अवस्मता और प्रवतरोध का सावहत्य 03

    HIN-652 अनुिाद और सावहत्य 02

    HIN-661 भारतीय भवि सावहत्य 03

    HIN-662 आधुवनक भारतीय कथा सावहत्य 03

    HIN-663 वहन्द्दी का कथेतर ग् 03

    HIN-664 वहन्द्दी वसनेमा और समाज 03

    HIN-671 संगोष्ठी पत्र प्रस्तुवत 01

    HIN-672 सत्रांत पत्र 01

    सचूना : प्रथम सत्र में प्रश्न पत्र क्र. HIN-611, HIN-612, HIN-613, HIN-614 में से फकसी एक का चयन वि्ाथी

    कर सकते हैं | इसी तरह वितीय सत्र में HIN-661, HIN-662, HIN-663, HIN-664 में से फकसी एक प्रश्न पत्र का

    चयन अपेवित ह ै|

  • 3

    गजुरात केन्द्रीय विश्ववि्ायय

    भाषा, सावहत्य एि ंससं्कृवत अध्ययन ससं्थान

    वहन्द्दी अध्ययन एि ंशोध केन्द्र

    एम. फिय. पाठ्यक्रम

    प्रथम सत्र ( िषाष ऋत ु)

    प्रथम प्रश्न पत्र: सावहत्य अध्ययन के दवृिकोण के्रवडट - 03

    प्रथम इकाई - सावहत्येवतहास येखन का आयोचनात्मक अध्ययन

    o इवतहास दशषन

    o इवतहास और सावहत्येवतहास

    o सावहत्येवतहास येखन की विवभन्न दवृियां

    वितीय इकाई - सावहत्य और विचारधारा

    o मार्कसषिादी

    o गांधीिादी

    o अम्बेडकरिादी

    o स्त्रीिादी

    तृतीय इकाई - उत्तर औपवनिेवशक विमशष और वहदी सावहत्य

    o सावहत्य और उपवनिेशिाद

    o आधुवनकता, उत्तरआधुवनकता

    o संरचनािाद, उत्तरसंरचनािाद

    o सावहत्य का समाजशास्त्र

    o सावहत्य और सावहत्यकार की वस्थवत, सावहत्य और पाठक

    चतुथष इकाई –विधागत वहन्द् दी आयोचना

    o वहन्द्दी काव्य आयोचना

    o वहन्द्दी कथा सावहत्य की आयोचना

    o वहन्द्दी नाट्य आयोचना

  • 4

    सन्द्दभष ग्रथं सचूी :

    1 . वहदी सावहत्य का इवतहास, रामचंर शुर्कय, नागरी प्रचाररणी सभा, िाराणसी।

    2 . वहदी सावहत्य उद्भि और विकास, हजारी प्रसाद वििेदी, राजकमय प्रकाशन, नई फदल्यी।

    3 . वहदी सावहत्य का आफदकाय, हजारी प्रसाद वििेदी, िाणी प्रकाशन, नई फदल्यी।

    4 . वहदी सावहत्य का इवतहास, सं. डॉ. नगेन्द्र, मयूर प्रकाशन, फदल्यी।

    5 . वहदी सावहत्य का िैज्ञावनक इवतहास, गणपवत चंर गुप्त, योकभारती प्रकाशन, इयाहाबाद।

    6 . वहदी सावहत्य का आयोचनात्मक इवतहास, रामकुमार िमाष, योकभारती प्रकाशन, इयाहाबाद।

    7. वहदी सावहत्य और संिेदना का विकास, रामस्िरूप चतुिेदी, योकभारती प्रकाशन, इयाहाबाद।

    8 . वहदी सावहत्य का अतीत, विश्वनाथ प्रसाद वमश्र, िाणी प्रकाशन, फदल्यी।

    9 . वहदी सावहत्य का दसूरा इवतहास, बच्चन वसह, राधाकृष्ण प्रकाशन, फदल्यी

    10 . वहदी सावहत्य का इवतहास दशषन, नवयन वियोचन शमाष, वबहार राष्ट्रभाषा पररषद, पटना।

    11 . कया का इवतहास दशषन, अनाषल्ड हाउजर, ग्रंथवशल्पी, फदल्यी।

    12 . वहदी सावहत्य युग और प्रिृवत्तयां, वशिकुमार शमाष, अशोक प्रकाशन, फदल्यी।

    13 . वहदी सावहत्य का सबाल्टनष इवतहास, राजेन्द्र प्रसाद वसह, गौतम बुक सेंटर, फदल्यी।

    14 . वहदी सावहत्य का आधा इवतहास, सुमन राजे, भारतीय ज्ञानपीठ, फदल्यी।

    15. वहदी सावहत्य का आधुवनक काय, (नव्यतर ग् विधाएं), प्रो. हररमोहन, हररयाणा सावहत्य अकादमेी, पंचकुया

    16 . वहदी सावहत्य :बीसिीं शताब्दी, नंद दयुारे बाजपेयी, योकभारती प्रकाशन, इयाहाबाद।

    17 . आधुवनक वहदी आयोचना के बीज शब्द, बच्चन वसह, िाणी प्रकाशन, फदल्यी।

    18 . परंपरा का मूल्यांकन, रामवियास शमाष, राजकमय प्रकाशन, फदल्यी।

    19 . आधुवनक सावहत्य और इवतहासबोध, वनत्यानंद वतिारी, िाणी प्रकाशन, नई फदल्यी।

    20 . भारतीय सावहत्य का सांस्कृवतक पि, रोवहताश्व, वशल्पायन प्रकाशन, फदल्यी।

    21 . सावहत्य और इवतहास दवृि, मनैेजर पांडेय, िाणी प्रकाशन, नई फदल्यी।

    22 . इवतहास और आयोचना, नामिर वसह, राजकमय प्रकाशन, फदल्यी।

    23 . इवतहास र्कया ह ै?, ई.एच. कार, मैकवमयन प्रकाशन, फदल्यी।

    24 . इवतहास के बारे में, याय बहादरु िमाष, इवतहास बोध प्रकाशन, इयाहाबाद।

    25 . इवतहास और विचारधारा, इरिान हबीब, ग्रंथ वशल्पी प्रकाशन, फदल्यी।

    26 . विचारधारा और सावहत्य, अमृतराय, हसं प्रकाशन, इयाहाबाद।

    27 . सावहत्य और विचारधारा, ओमप्रकाश ग्रेिाय, आधार प्रकाशन, हररयाणा।

    28 . आयोचना और विचारधारा, नामिर वसह, राजकमय प्रकाशन, फदल्यी।

    29 . आयोचना का समाजशास्त्र, मुरारािस, नेशनय पवब्यवशग हाउस, नई फदल्यी।

    30 . उत्तर आधुवनक सावहत्य विमशष, सुधीश पचौरी, िाणी प्रकाशन, नई फदल्यी।

    31 . सावहत्य के समाजशास्त्र की भूवमका, मैनेजर पांडेय, हररयाणा गं्रथ अकादमी, पंचकुया।

    32 . मार्कसषिाद और सावहत्य, वशिकुमार वमश्र, िाणी प्रकाशन, नई फदल्यी।

    33 . मार्कसषिाद और सावहत्य, सं. एंवजय फ्योरेंस, अनु. चंचय चौहान, िाणी प्रकाशन, फदल्यी।

    34 . मार्कसषिाद और सावहत्यायोचन, टेरी ईगयटन, अनु. िैभि वसह, आधार प्रकाशन, पंचकुया।

    35 . अवस्तत्ििाद से गांधीिाद तक, मस्तराम कपूर, िाणी प्रकाशन, फदल्यी।

    36 . उत्तर आधुवनकता और दवयत सावहत्य, कृष्णदत्त पायीिाय, िाणी प्रकाशन, फदल्यी।

  • 5

    37 . संरचनािाद, उत्तरसंरचनािाद और प्राच्यकाव्यशास्त्र, गोपीचंद नारंग, सावहत्य अकादमी, फदल्यी।

    38 . उपन्द्यास का उदय, ऑयन िॉट, हररयाणा ग्रंथ अकादमी, पंचकूया

    39. वहदी आयोचना का विकास, मधुरेश, सुवमत प्रकाशन, इयाहाबाद

    40. वहन्द्दी आयोचना काका विकास, नंदफकशोर निय, राजकमय प्रकाशन, फदल्यी

    41. वहन्द्दी आयोचना, विश्वनाथ वत्रपाठी, राजकमय प्रकाशन, फदल्यी

    42. आधुवनक वहदी काव्यायोचना के सौ िषष, पुवष्पता अिस्थी, राधाकृष्ण प्रकाशन, फदल्यी

    43. आयोचना के नये मान, कणषवसह, मैकवमयन प्रकाशन, फदल्यी

    44. आयोचना की जमीन, विनोद शाही, आधार प्रकाशन, पंचकुया

    45. आयोचक और आयोचना, कमयाप्रसाद, आधार प्रकाशन, पंचकूया

    46. वहदी आयोचना का सैद्ांवतक आधार, कृष्णदत्त पायीिाय, िाणी प्रकाशन, फदल्यी

    47. आयोचना और विचारधारा, नामिर वसह, राजकमय प्रकाशन, फदल्यी

    48. वहन्द्दी आयोचना का दसूरा पाठ, वनमषया जैन, राजकमय प्रकाशन, फदल्यी

    49. आयोचना के सौ बरस,सं. अरविन्द्द वत्रपाठी, (तीन भागों में) वशल्पायन प्रकाशन, फदल्यी

    वितीय प्रश्न पत्र: शोध प्रविवध के्रवडट – 02

    प्रथम इकाई - शोध: अिधारणा और स्िरूप

    o तथ्यानुसंधान और तथ्य परीिण

    o शोध और सृजनात्मकता

    o शोध और आयोचना

    o शोध की भाषा

    वितीय इकाई - शोध पद्वतयां

    o ऐवतहावसक

    o समाजशास्त्रीय

    o मनोविश्लेषणात्मक

    o तुयनात्मक

    o पाठायोचनात्मक

    o अंतर-अनुशासनात्मक

    तृतीय इकाई - शोध प्रफक्रया

    o विषय-चयन

    o शोध प्रस्ताि

    o सामग्री संकयन

    o सामग्री संकयन स्रोत

    o अनुक्रमवणका

    o उद्रण की विवधयां

    o संदभष-ग्रंथ सूची

  • 6

    सन्द्दभष ग्रथं सचूी :

    1. शोध और वसद्ांत, डॉ. नगेंर, नेशनय पवब्यवशग हाउस, फदल्यी।

    2 . शोध प्रस्तुवत, उमा पांडेय, नेशनय पवब्यवशग हाउस, फदल्यी।

    3 . अनुसंधान की प्रफक्रया, संपा .सावित्री वसहा तथा डा .विजेन्द्र ेातक , नेशनय पवब्यवशग हाउस, फदल्यी।

    4 . अनुसंधान का स्िरूप, संपा. सावित्री वसहा, आत्माराम एंड संस, फदल्यी।

    5 . अनुसंधान :प्रफक्रया एिं रूपरेखा , दिेीदास यशिंत इंगये, अमन प्रकाशन, कानपुर।

    6 . अनुसंधान और आयोचना, डॉ. नगेन्द्र, नेशनय पवब्यवशग हाउस, फदल्यी।

    7 . अनुसंधान :प्रविवध और िेत्र , राजमय बोरा, राधाकृष्ण प्रकाशन, फदल्यी।

    8. अनुसंधान के मूय तत्ि, संपा .वि श्वनाथ प्रसाद, क .मु .वहदी तथा भाषाविज्ञान वि्ापीठ ।

    9 . वहदी अनुसंधान का स्िरूप, संपा .भ .ह .राजूरकर , राजमय बोरा, नेशनय पवब्यवशग हाउस, फदल्यी।

    10 . शोध स्िरूप एिं मानक व्यािहाररक कायषविवध, बैजनाथ वसघय, िाणी प्रकाशन, नई फदल्यी।

    11 . शोध प्रविवध, मैवथवयप्रसाद भारिाज, आधार प्रकाशन, पंचकुया, हररयाणा।

    12 . निीन शोध विज्ञान, वतयक वसह, प्रकाशन संस्थान, फदल्यी।

    13 . वहदी अनुसंधान, विजयपाय वसह, योकभारती प्रकाशन, इयाहाबाद।

    14 . अनुसंधान स्िरूप और प्रविवध, रामगोपाय शमाष ‘फदनेश’, राजस्थान वहदी गं्रथ अकादमी, जयपुर।

    15 . वहदी शोध तंत्र की रूपरेखा, मनमोहन सहगय, पंचशीय प्रकाशन, जयपुर।

    16 . सावहवत्यक अनुसंधान के प्रवतमान, संपा .दिेराज उपाध्याय तथा अन्द्य , नेशनय पवब्यवशग हाउस, फदल्यी।

    17 . शोध और समीिा, सुरेशचंर गुप्त, रिीन्द्र प्रकाशन, आगरा।

    18 . सावहवत्यक शोध के आयाम, शवश भुषण वसहय, आयष बुक वडपो, फदल्यी।

    19 . शोध प्रविवध, विनयमोहन शमाष, नेशनय पवब्यवशग हाउस, फदल्यी।

    20 . अनुसंधान प्रविवध :वसद्ांत और प्रफक्रया , एस .एन .गणेशन , योकभारती, इयाहाबाद।

    ततृीय प्रश्न पत्र- आधवुनक भारतीय सावहत्य और आत्मकथाएं (िकैवल्पक) के्रवडट – 03

    प्रथम इकाई - आत्मकथा का बदयता स्िरूप

    o आत्मकथा येखन की परंपरा

    o आत्मकथाओं का समाजशास्त्रीय अध्ययन

    वितीय इकाई - दवयत आत्मकथाएं

    o अक्करमाशी -शरणकुमार वयबाये

    o मुदषवहया-तुयसीराम

    तृतीय इकाई - स्त्री आत्मकथाएं

    o वपजरे की मैना-चंरफकरण सोनरेर्कसा ,

    o आयो आंधारर-बेबी हायदार

  • 7

    सन्द्दभष ग्रथं सचूी :

    1 . वहदी आत्मकथा :स्िरूप एिं सावहत्य , कमयेश वसह, नेशनय पवब्यवशग हाउस, फदल्यी।

    2 . आत्मकथा की संस्कृवत, पंकज चतुिेदी, िाणी प्रकाशन, नई फदल्यी।

    3 . आत्मकथा विशेषांक, अपेिा, नई फदल्यी।

    4 . दवयत सावहत्य का सौन्द्दयषशास्त्र, शरणकुमार वयबाये, िाणी प्रकाशन, नई फदल्यी।

    5 . दवयत सावहत्य का सौन्द्दयषशास्त्र, ओमप्रकाश िाल्मीफक, राधाकृष्ण प्रकाशन, नई फदल्यी।

    6 . दवयत सावहत्य का समाजशास्त्र, हररनारायण ठाकुर, भारतीय ज्ञानपीठ, फदल्यी।

    7 . दवयत सावहत्य :बुवनयादी सरोकार , कृष्णदत्त पायीिाय, िाणी प्रकाशन, नई फदल्यी।

    8 . दवयत सावहत्य के प्रवतमान, डॉ एन .वसह , िाणी प्रकाशन, नई फदल्यी।

    9 . आधुवनकता के आईने में दवयत, संपा .अभयकुमार दबुे , िाणी प्रकाशन, नई फदल्यी।

    10 . प्रवतरोध की संस्कृवत, बरी नारायण, िाणी प्रकाशन, नई फदल्यी।

    11 . वहसा और अवस्मता का संकट, अमत्यष सेन, राजपाय एंड संस, फदल्यी।

    12 . वहदी दवयत सावहत्य, मोहनदास नैवमशराय, सावहत्य अकादमी, फदल्यी।

    13 . समकायीन नारीिाद और दवयत स्त्री का प्रवतरोध, अनीता भारती, गं्रथ वशल्पी, फदल्यी।

    14 . स्त्री येखन :स्िक और संकल्प , रोवहणी अग्रिाय, राजकमय, फदल्यी।

    15 . स्त्री संघषष का इवतहास, राधा कुमार, िाणी प्रकाशन, नई फदल्यी।

    16 . स्त्री मुवि का सपना, संपा .कमया प्रसाद , िाणी प्रकाशन, नई फदल्यी।

    17 . स्त्री और पराधीनता, जॉन स्टुअटष वमय, संिाद प्रकाशन, फदल्यी।

    18 . पररिार, वनजी संपवत्त और राजसत्ता की उत्पवत्त, फे्रडररक एंग्रेल्स, पी .पी .एच , फदल्यी।

    19 . बवधया स्त्री, जमेन ग्रीयर, राजकमय प्रकाशन, नई फदल्यी।

    20 . संस्कृवत िचषस्ि और प्रवतरोध, पुरुषोत्तम अग्रिाय, राजकमय प्रकाशन, फदल्यी।

    21 . मवहया आत्मकथा येखन में नारी ,डॉ .रघुनाथ गणपवत दसेाई ,ए .बी .एस .प्रकाशन ,िाराणसी

    22 . दवयत स्त्रीिाद की आत्मकथात्मक अवभव्यवि ,रामनरेश राम ,नई फकताब प्रकाशन ,फदल्यी

    23 . आत्मकथा :सावहत्य ,वसद्ांत और समीिा ,डॉ .आनंद वसदय ,अमन प्रकाशन ,कानपुर

    24 . वहदी आत्मकथा स्िरूप वििेचन और विकासक्रम ,डॉ .सविता वसह ,शैयजा प्रकाशन ,कानपुर

    ततृीय प्रश्न पत्र – समकायीन भारतीय कविता ( िकैवल्पक) के्रवडट - 03

    (गुजराती, मराठी, उदूष और कन्नड़ के विशेष संदभष में)

    प्रथम इकाई–स्िातंत्र्योत्तर भारतीय कविता की पृष्ठभूवम

    वितीय इकाई –समकायीन भारतीय कविता : संिेदना और वशल्प

    तृतीय इकाई –स्िातंत्र्योत्तर प्रमुख भारतीय कवि

    o गुजराती - उमाशकंर जोशी, राजेन्द्र शाह

    o मराठी - मंगशे पाडगांिकर, विदा करंदीकर

    o उदूष - िऺैज अहमद िऺैज, अयी सरदार जािरी

    o कन्नड़ - विनायक कृष्ण गोकाक, चंरशेखर कंबार

  • 8

    चतुथष इकाई - भारतीय कविता और सामावजक पररितषन

    o दवयत संदभष

    o आफदिासी संदभष

    o स्त्री संदभष

    सन्द्दभष ग्रथं सचूी :

    1 . दवयत सावहत्य का सौन्द्दयषशास्त्र, शरणकुमार वयबाये, िाणी प्रकाशन, नई फदल्यी।

    2 . दवयत सावहत्य का सौन्द्दयषशास्त्र, ओमप्रकाश िाल्मीफक, राधाकृष्ण प्रकाशन, नई फदल्यी।

    3 . दवयत सावहत्य का समाजशास्त्र, हररनारायण ठाकुर, भारतीय ज्ञानपीठ, फदल्यी।

    4 . दवयत सावहत्य के प्रवतमान, डॉ. एन .वसह , िाणी प्रकाशन, नई फदल्यी।

    5 . वहसा और अवस्मता का संकट, अमत्यष सेन, राजपाय एंड संस, फदल्यी।

    6 . वहदी दवयत सावहत्य, मोहनदास नैवमशराय, सावहत्य अकादमी, फदल्यी।

    7 . समकायीन नारीिाद और दवयत स्त्री का प्रवतरोध, अनीता भारती, गं्रथ वशल्पी, फदल्यी।

    8 . स्त्री येखन :स्िक और संकल्प , रोवहणी अग्रिाय, राजकमय, फदल्यी।

    9 . स्त्री संघषष का इवतहास, राधा कुमार, िाणी प्रकाशन, नई फदल्यी।

    10 . स्त्री मुवि का सपना, संपा .कमया प्रसाद , िाणी प्रकाशन, नई फदल्यी।

    11 . स्त्री और पराधीनता, जॉन स्टुअटष वमय, संिाद प्रकाशन, फदल्यी।

    12 . पररिार, वनजी संपवत्त और राजसत्ता की उत्पवत्त, फे्रडररक एंग्रेल्स, पी .पी .एच , फदल्यी।

    13 . बवधया स्त्री, जमेन ग्रीयर, राजकमय प्रकाशन, नई फदल्यी।

    14 . भारतीय सावहत्य :स्थापनाएं और प्रस्तािनाएं , के .सवच्चदानंदन , राजकमय प्रकाशन, फदल्यी।

    15 . भारतीय सावहत्य, संपा .नगेन्द्र , प्रभात प्रकाशन, फदल्यी।

    16 . भारतीय सावहत्य, रामछबीया वत्रपाठी, िाणी प्रकाशन, फदल्यी।

    17 . आफदिासी स्िर और नई शताब्दी, संपा .रमवणका गुप्ता , िाणी प्रकाशन, नई फदल्यी।

    18 . आफदिासी दवुनया, हररराम मीणा, नेशनय बुक ट्रस्ट, नई फदल्यी।

    19 . आफदिासी योक )दो भागों में( , संपा .रमवणका गुप्ता , वशल्पायन प्रकाशन, फदल्यी।

    20 . आफदिासी अवस्तत्ि और झारखंडी अवस्मता के सिाय, रामदयाय मुंडा, प्रकाशन संस्थान, फदल्यी।

    21 . आफदिासी समाज और वशिा, रामशरण जोशी, ग्रंथवशल्पी प्रकाशन, फदल्यी।

    22 . झारखंड के आफदिावसयों के बीच, िीरभारत तयिार, भारतीय ज्ञानपीठ प्रकाशन, नई फदल्यी।

    23 . पूिोत्तर का आफदिासी स्िर, संपा .रमवणका गुप्ता , रमवणका िाउन्द्डेशन, फदल्यी।

    24 . गुजराती सावहत्य का इवतहास ,जयंतकृष्ण हररकृष्ण दिे ,उत्तरप्रदशे वहदी संस्थान ,यखनऊ

    25 . निजागरणकायीन गुजराती सावहत्य ,सं .महािीर वसह चौहान ,पाश्वष प्रकाशन ,अहमदाबाद

    26 . भारतीय सावहत्य का समेफकत इवतहास - संपा .नगेन्द्र , वहन्द्दी कायाषन्द्ियन वनदशेायय, फदल्यी, संस्करण 1989

    27 . भारतीय येखन में प्रवतरोध की परम्परा ,मैनेजर पाण्डेय ,िाणी प्रकाशन ,फदल्यी

    28 . भारतीय सावहत्य ,मूयचंद गौतम ,राधाकृष्ण प्रकाशन ,फदल्यी

    29 . भारतीय सावहत्य ,डॉ. आरसु ,राधाकृष्ण प्रकाशन ,फदल्यी

    30 . भारतीय सावहत्य के इवतहास की समस्याएं ,रामवियास शमाष ,सामवयक प्रकाशन ,फदल्यी

    31 . भारतीय सावहत्य की भूवमका ,रामवियास शमाष ,राजकमय प्रकाशन ,फदल्यी

    32 . भारतीय सावहत्य का सांस्कृवतक पि ,रोवहताश्व ,वशल्पायन प्रकाशन ,फदल्य ीी

    33 . भारतीय कविता में राष्ट्रप्रेम ,डॉ .अजुषन शतपथी ,कल्पज पवब्यकेशन ,फदल्यी

    34 . आधुवनक भारतीय कविता ,डॉ .अिधेश नारायण वमश्र ,नन्द्दफकशोर पाण्डेय ,विश्ववि्ायय प्रकाशन ,िाराणसी

    35 . भारतीय काव्य में सिषधमष समभाि ,डॉ .नगेन्द्र ,िाणी प्रकाशन ,फदल्यी

  • 9

    36. भारतीय काव्य विमशष ,राममूत्रत वत्रपाठी ,िाणी प्रकाशन ,फदल्यी

    37 . गुजराती सावहत्य का इवतहास ,जयंत कृष्ण हररकृष्ण दिे ,उत्तर प्रदशे वहदी संस्थान ,यखनऊ

    38 . कन्नड़ ,भाषा सावहत्य और संस्कृवत ,सु .रामचंर ,गुजरात वि्ापीठ अहमदाबाद

    39 . कन्नड़ जैन सावहत्य ,सु. रामचंर ,गुजरात वि्ापीठ अहमदाबाद

    40 . शतदय )सौ श्रेष्ठ भारतीय कविताएँ( , स्ियं कवियों िारा फकया गया संकयन ,भारतीय भाषा पररषद ्कोयकाता

    41 . कन्नड़ सावहत्य का बृहद इवतहास ,त .सु .श्यामराि ,डॉ .मे .राजेस्िरजया ,िाणी प्रकाशन ,फदल्यी

    42 . चयनम )काव्य संकयन( , सं .अरुण प्रकाश ,सावहत्य अकादमेी ,फदल्यी

    43 . समकायीन गुजराती कविताएँ ,चयन एिं वहदी अनुिाद- मीनािी जोशी ,सावहत्य अकादमेी ,फदल्यी

    44 . उदूष भाषा और सावहत्य ,फरराक गोरखपुरी ,उत्तर प्रदशे वहदी संस्थान ,यखनऊ

    ततृीय प्रश्न पत्र- योकभाषा, सावहत्य और ससं्कृवत (िकैवल्पक) के्रवडट – 03

    प्रथम इकाई - योक भाषाएं और मौवखक परंपरा

    o भारतीय सांस्कृवतक िेत्रों की मौवखक परंपराएं

    o योक और शास्त्र का िंि

    o योक सावहत्य का सौन्द्दयषबोध

    वितीय इकाई - योक सावहत्य के रूप

    o योक गीत

    o योक कथाएं

    o योक नाट्य

    तृतीय इकाई - भारतीय योक सावहत्य (गुजराती, राजस्थानी और मवणपुरी )

    o भीयों का भारत ( चयवनत अंश )

    o चौधराइन की चतुराई ( चयवनत अंश )

    o मवणपुरी योक कथाएँ ( चयवनत अंश )

    चतुथष इकाई - योक सावहत्य की विश्वदवृि

    o योक सावहत्य और पाररवस्थवतकी

    o दशेज आधुवनकता

    सन्द्दभष ग्रथं सचूी :

    1 . योकसावहत्य की भूवमका, कृष्णदिे उपाध्याय, सावहत्य भिन प्राईिेट वयवमटेड, इयाहाबाद।

    2 . योकजीिन और सावहत्य, रामवियास शमाष, विनोद पुस्तक मंफदर, आगरा।

    3 . योक सावहत्य :वसद्ांत और प्रयोग , श्रीराम शमाष, विनोद पुस्तक मंफदर, आगरा।

    4 . योक गीतों के संदभष एिं आयाम, शावन्द्त जैन, विश्ववि्ायय प्रकाशन, िाराणसी।

    5 . भारतीय योक सावहत्य, सुरेश गौतम, संजय प्रकाशन, फदल्यी।

    6 . भारतीय योक नाट्य परंपरा और सौंदयष, ओमप्रकाश भारती, धरोहर प्रकाशन, सावहबाबाद।

    7 . भोजपुरी योक सावहत्य, कृष्णदेि उपाध्याय, विश्ववि्ायय प्रकाशन, िाराणसी।

  • 10

    8 . भोजपुरी के योक गीत )भाग एक और दो( , डॉ .कृष्णदेि उपाध्याय , वहदी सावहत्य सम्मेयन, इयाहाबाद।

    9 . ब्रज की योक कहावनयां, डॉ. सत्येन्द्र, ब्रज सावहत्य मंडय, मथुरा।

    10 . योक सावहत्य विज्ञान ,डॉ .सत्येन्द्र ,राजस्थानी गं्रथागार ,जोधपुर

    11 . िावचक कविता :अिधी )योकगीत( , सं .वि्ावनिास वमश्र ,भारतीय ज्ञानपीठ ,फदल्यी

    12 . िावचक कविता :भोजपुरी )योकगीत( , सं .वि्ावनिास वमश्र ,भारतीय ज्ञानपीठ ,फदल्यी

    13 . पयाषिरण और योक अनुभि ,डॉ .हररमोहन ,तिवशया प्रकाशन ,फदल्यी

    14 . भारतीय योक संस्कृवत का सन्द्दभष :मध्य वहमायय ,ड ीॉ .गोविद चातक ,तिवशया प्रकाशन ,फदल्यी

    15 . भोजपुरी योकगीतों में स्िाधीनता आन्द्दोयन ,संतोष कुमार चतुिेदी ,योकभारती प्रकाशन ,इयाहाबाद

    16 . वहदी की जनपदीय कविता ,सं .वि्ावनिास वमश्र ,योकभारती प्रकाशन ,इयाहाबाद

    17 . साठोत्तर वहदी कविता में योक सौंदयष ,प्रकाश शुर्कय ,योकभारती प्रकाशन ,इयाहाबाद

    ततृीय प्रश्न पत्र- आधवुनक भारतीय रंगमचं (िकैवल्पक) के्रवडट – 03

    प्रथम इकाई - भारतीय रंगमंच

    o परंपरा और प्रिृवत्तयां

    o आंदोयन और रंगमंच

    वितीय इकाई - समकायीन रंगमंच और सामावजक पररितषन

    o दवयत,

    o आफदिासी

    o स्त्री

    तृतीय इकाई - समकायीन प्रमुख नाट्यकार

    o हबीब तनिीर (वहदी-उदूष)

    o विजय तेंडुयकर (मराठी)

    o बादय सरकार (बांगया)

    o वगरीश कनाषड (कन्नड़)

    o सिदर हाशमी (वहदी-उदूष)

    चतुथष इकाई - प्रयोगशीयता और रंगमंच

    सन्द्दभष ग्रथं सचूी :

    1 . पारसी वथयेटर :उद्भि और विकास, डॉ सोमनाथ गुप्त, योकभारती प्रकाशन, इयाहाबाद।

    2 . वहदी नाटक का उद्भि और विकास, दशरथ ओझा, नेशनय पवब्यवशग हाउस, फदल्यी।

    3 . वहदी नाटक का आत्मसंघषष, डॉ .वगरीश रस्तोगी , योकभारती प्रकाशन, इयाहाबाद।

    4 . वहदी नाटक, बच्चन वसह, योकभारती प्रकाशन, इयाहाबाद

    5 . रंगदशषन, नेवमचंर जैन, राजकमय प्रकाशन, फदल्यी।

    6 . आधुवनक वहदी नाटक और रंगमंच, नेवमचंर जैन, राजकमय प्रकाशन, फदल्यी।

  • 11

    7 . पारंपररक भारतीय रंगमंच ,कवपया िात् स्यायन , नेशनय बुक ट्रस् ट ,फदल्यी

    8 . आधुवनक भारतीय रंगयोक ,जयदिे तनेजा , भारतीय ज्ञानपीठ ,फदल्यी

    9 . भारतीय एिं पाश्चात्य रंगमंच ,सीताराम चतुिेदी , राजकमय प्रकाशन ,फदल्यी

    10 . नाट्यभाषा ,गोविद चातक ,तिवशया प्रकाशन ,फदल्यी

    11 . वहदी नाटक वसद्ांत और वििेचन ,गोविद चातक ,तिवशया प्रकाशन ,फदल्यी

    12 . अन्द्तरंग -बवहरंग ,दिेेन्द्रराज अंकुर ,राजकमय प्रकाशन ,फदल्यी

    13 . वहदी नाटक :आज कय ,जयदेि तनेजा ,तिवशया प्रकाशन ,फदल्यी

    14 . दसूरा नाट्य शास्त्र ,दिेेन्द्रराज अंकुर ,िाणी प्रकाशन ,फदल्यी

    15 . नाट्यायोचन के वसद्ांत ,वसद्नाथ कुमार ,िाणी प्रकाशन ,फदल्यी

    16 . वहदी नाटक के सौ साय ,महशे आ नंद ,राष्ट्रीय नाट्य वि्ायय ,फदल्यी

    17 . वहदी नाटक :विमशष के विविध आयाम ,ममता धिन ,स्िराज प्रकाशन ,फदल्यी

    18 . वहदी रंगमंच की भूवमका ,यामीनारायण याय ,राजकमय प्रकाशन ,फदल्यी

    19 . वहदी नाटक और रंगमंच ,) सं (.राजमय बोरा ,पंचशीय प्रकाशन ,जयपुर

    HIN-621 शोध-पत्र प्रस्तवुत के्रवडट – 01

    HIN-622 सत्रातं प्रपत्र के्रवडट – 01

    वितीय सत्र ( शीत ऋत ु)

    प्रथम प्रश्न पत्र - अवस्मता और प्रवतरोध का सावहत्य के्रवडट – 03

    प्रथम इकाई – वहन्द्दी दवयत सावहत्य और समकायीन भारतीय संदभष

    o दवयत सावहत्य: अिधारणा, िैचाररकी ( बुद्, िुये एिं अंबेडकर ) और आंदोयन

    o दवयत येखन: दवयत चेतना और दवयत सावहत्य का सौंदयषशास्त्र

    o दवयत स्त्री प्रश्न

    o दवयत येखन और भूमंडयीकरण

    o दवयत आयोचना

    वितीय इकाई - आफदिासी समाज और सावहत्य

    o आफदिासी समाज : प्रकृवत से संबंध

    o आफदिासी समाज और समकायीन मुद्दे

    o आफदिासी सावहत्य की अिधारणा

    o आफदिासी सावहत्य : प्रमुख प्रिृवत्तयां

    o आफदिासी भाषाओं का प्रश्न

    तृतीय इकाई - स्त्री सावहत्य और समकायीन चुनौवतयां

    o स्त्री सावहत्य: अिधारणा, िैचाररकी एिं आंदोयन

    o स्त्री की प्रकृवत और उसका सारतत्ि

    o वपतृसत्तात्मक संस्थाएं: पररिार और नाते-ररश्त,े जावत, धमष, कानून और नैवतकता

  • 12

    o स्त्री-पुरुष संबंध: वििाह, प्रेम, बयात्कार और अन्द्य

    o स्त्री घर और बाहर, श्रम, बाजार, मीवडया और वहसा

    o स्त्री मुवि की अिधारणा

    चतुथष इकाई - अल्पसंख्यक संिेदना और समकायीन येखन

    o अल्पसंख्यक बोध

    o अल्पसंख्यक समाज और उसकी समस्याएं

    o साम्प्रदावयकता की समस्या

    o साम्प्रदावयक िैमनस्य और सौहादष की वस्थवतयां

    o अल्पसंख्यकों का सावहत्य

    पंचम इकाई - िेत्रीय स्िर: सावहत्य के संदभष में

    o िेत्रीय अवस्मता

    o राष्ट्रीयता और अन्द्तराषष्ट्रीयता

    o भाषा का सिाय

    सन्द्दभष ग्रथं सचूी :

    1 . आफदिासी कें फरत वहदी सावहत्य, सं .डॉ .उषा कीत्रत राणाित , डॉ .सतीश पाण्डेय , डॉ .शीतया प्रसाद दबुे , अतुय प्रकाशन,

    कानपुर

    2 . झारखण्ड के आफदिावसयों के बीच, िीर भारत तयिार, भारतीय ज्ञानपीठ, नई फदल्यी

    3 . आफदिासी दवुनया, हररराम मीणा, नेशनय बुक ट्रस्ट इंवडया, नई फदल्यी

    4 . आफदिासी जीिन, वनमषय कुमार बोस, अनु .श्याम परमार , नेशनय बुक ट्रस्ट इंवडया, नई फदल्यी

    5 . आफदिासी स्िर और नई शताब्दी, सं .रमवणका गुप्ता , िाणी प्रकाशन, नई फदल्यी

    6 . वहदी में आफदिासी जीिन कें फरत उपन्द्यासों का समीिात्मक अध्ययन, प्रो .बी .के .कयासिा , शांवत प्रकाशन, अहमदाबाद

    7 . आफदिासी दस्तक विचार, परम्परा और सावहत्य, रमेश चन्द्र मीणा, अयख प्रकाशन, जयपुर

    8 . आफदिासी योक - )दो भागों में( , सं .रमवणका गुप्ता , वशल्पायन प्रकाशन, फदल्यी

    9 . पूिोत्तर का आफदिासी स्िर, सं .रमवणका गुप्ता, रमवणका िाउन्द्डेशन, फदल्यी

    10 . आफदिासी जीिनधारा, सं .डॉ .नरेन्द्र एन .व्यास , डॉ .महेंर भाणाित , वहमांशु पवब्यकेशन्द्स, उदयपुर

    11 . आफदिासी समाज और वशिा, रामशरण जोशी, ग्रन्द्थ वशल्पी प्रकाशन, फदल्यी

    12 . आफदिासी सावहत्य विमशष, सं .गंगा सहाय मीणा , अनावमका पवब्यशसष एंड वडस्ट्रीब्यूटसष, नई फदल्यी

    13 . महात्मा ज्योवतबा िुये रचनाियी, अनु .एिं सं .डॉ .एय .जी .मेश्राम विमयकीत्रत , राधाकृष्ण प्रकाशन, नई फदल्यी

    14 . दवयत सावहत्य का सौंदयषशास्त्र, ओमप्रकाश िाल्मीफक, राधाकृष्ण प्रकाशन, नई फदल्यी

    15 . डॉ .अ म्बेडकर :सम्पूणष िाम्य , प्रकाशन विभाग, नई फदल्यी

    16 . शूरों का प्राचीन इवतहास, रामशरण शमाष, राजकमय प्रकाशन, फदल्यी

    17 . दवयत सावहत्य का समाज शास्त्र, हररनारायण ठाकुर, भारतीय ज्ञानपीठ, फदल्यी

    18 . दवयत सावहत्य का सौंदयषशास्त्र, शरण कुमार वयम्बाये, िाणी प्रकाशन, नई फदल्यी

    19 . दवयत सावहत्य :बुवनयादी सरोकार , कृष्णदत्त पायीिाय, िाणी प्रकाशन, नई फदल्यी

    20 . दवयत सावहत्य के प्रवतमान, डॉ .एन .वसह , िाणी प्रकाशन, नई फदल्यी

    21 . आधुवनकता के आईने में दवयत, सं .अभय कुमार दबुे , िाणी प्रकाशन, नई फदल्यी

  • 13

    22 . प्रवतरोध की संस्कृवत, बरीनारायण, िाणी प्रकाशन, नई फदल्यी

    23 . वहसा और अवस्मता का संकट, अमत्यष सेन, राजपाय एंड संस, फदल्यी

    24 . वहदी दवयत सावहत्य, मोहनदास नैवमशराय, सावहत्य अकादमी, फदल्यी

    25 . दवयत विमशष की भूवमका, कँिय भारती, इवतहासबोध प्रकाशन, इयाहाबाद

    26 . स्त्री वचतन की चुनौवतयां, रेखा कस्तिार, राजकमय प्रकाशन, नई फदल्यी

    27 . बवधया स्त्री, जमेन ग्रीयर, राजकमय प्रकाशन, नई फदल्यी

    28 . स्त्री येखन :स्िक और संकल्प , रोवहणी अग्रिाय, राजकमय प्रकाशन, नई फदल्यी

    29 . स्त्री संघषष का इवतहास, राधा कुमार, िाणी प्रकाशन, नई फदल्यी

    30 . स्त्री मुवि का सपना, सं .कमयाप्रसाद , िाणी प्रकाशन, नई फदल्यी

    31 . नारी अवस्तत्ि की पहचान, डॉ .सुधा बायकृष्ण , िाणी प्रकाशन, फदल्यी

    32 . स्त्री और पराधीनता, जान स्टुअटष वमय, संिाद प्रकाशन, फदल्यी

    33 . नारी का अितरण, एवयन मागषन, (अनु. प्रकाश दीवित), संिाद प्रकाशन, फदल्यी

    34 . नारीिादी राजनीवत संघषष और मुद्दे, सं .वजनी योकवनता... , विश्ववि्ायय प्रकाशन, फदल्यी

    35 . स्त्री असमानता, गोपा जोशी, विश्ववि्ायय प्रकाशन, फदल्यी

    36 . स्त्री उपेविता, वसमोन द बाउआर, वहद पाकेट बुर्कस, फदल्यी

    37 . पररिार, वनजी सम्पवत और राजसत्ता की उत्पवत्त, फे्रडररक एन्द्गेल्स, पी .पी .एच. , फदल्यी

    38 . स्त्रीत्त्ि का मानवचत्र, अनावमका, सारांश प्रकाशन, नई फदल्यी

    39 . स्त्रीिादी सावहत्य विमशष, जगदीश्वर चतुिेदी, अनावमका पवब्यशसष, नई फदल्यी

    40 . नारी प्रश्न, सरया महशे्वरी, राधाकृष्ण प्रकाशन, नई फदल्यी

    41 . वहदी सावहत्य का आधा इवतहास, सुमन राजे, भारतीय ज्ञानपीठ, नई फदल्यी

    42 . आधुवनक भारत में साम्प्रदावयकता, विवपन चन्द्र, वहदी माध्यम कायाषन्द्ियन वनदशेायय, फदल्यी विश्ववि्ायय, फदल्यी

    43 . भारत में साम्प्रदावयकता :इवतहास और अनुभि, असगर अयी इंजीवनयर, इवतहासबोध प्रकाशन, इयाहाबाद

    44 . साम्प्रदावयकता और भारतीय राजनीवत, रजनी कोठारी, रेनबो पवब्यशसष वयवम., फदल्यी

    45 . सांप्रदावयक राजनीवत :तथ्य एिं वमथक , राम पुवनयानी, िाणी प्रकाशन, फदल्यी

    46 . मुसयमान र्कया सोचते हैं, सं .राजफकशोर , िाणी प्रकाशन, फदल्यी

    47 . स्िाधीनता और विभाजन, सुचेता महाजन, ग्रन्द्थवशल्पी फदल्यी

    48 . साम्प्रदावयकता :अतीत और ितषमान , अरुण कुमार, प्रकाशन संस्थान, नई फदल्यी

    49 . भारत विभाजन की अंत :कथा , वप्रयंिद, भारतीय ज्ञानपीठ, नई फदल्यी

    50 . राष्ट्र और मुसयमान, नावसरा शमाष, फकताबघर प्रकाशन, नई फदल्यी

    51 . वहदी बनाम वहन्द्द,ू राम मनोहर योवहया, योकभारती प्रकाशन, इयाहाबाद

    52 . खतरे अल्पसंख्यकिाद के, मुज्जिर हुसैन, प्रभात प्रकाशन, फदल्यी

    53 . धमष और साम्प्रदावयकता, नरेन्द्र मोहन, प्रभात प्रकाशन, फदल्यी

    54 . धमषवनरपेि भारत में मुसयमान, मशीरुय हक, राधाकृष्ण प्रकाशन, फदल्यी

    55 . साम्प्रदावयकता के स्त्रोत, सं .अभय कुमार दबुे , विनय प्रकाशन, फदल्यी

    56 . इवतहास का सच और सच का इवतहास, सं .प्रदीप सर्कसेना , उद्भािना प्रकाशन, फदल्यी

    57 . आफदिासी अवस्मता िाया कथा सावहत्य ,रसाय वसह ,बन्ना राम मीण ीा ,अनावमका पवब्यशसष ,फदल्यी

  • 14

    वितीय प्रश्न पत्र - अनिुाद और सावहत्य के्रवडट – 02

    प्रथम इकाई - अनुिाद के वसद्ांत और पद्वतयां

    o अनुिाद के प्रमुख वसद्ांत और पद्वत

    o अनुिाद: स्िरूप और प्रकार

    o अनुिाद प्रफक्रया

    वितीय इकाई - तुयनात्मक सावहत्य और अनुिाद

    o भारतीय सावहत्य और अनुिाद

    o तुयनात्मक सावहत्य में अनुिाद की भूवमका

    o सांस्कृवतक रूपांतरण: प्रवतरोध और अनुिाद

    o अनुिाद: राजनीवतक पररप्रेाय

    तृतीय इकाई - व्यािहाररक अनुिाद

    o अनुिाद पूिष तैयारी

    o वहदी में सावहत्य और सावहत्येतर अनुिाद

    o सावहवत्यक अनुिाद की समस्याएं

    o अंतरभाषायी अनुिाद

    सन्द्दभष ग्रथं सचूी :

    1. अनुिाद विज्ञान : वसद्ांत और अनुप्रयोग, सं .नगेन्द्र , वहदी अध्ययन कायषन्द्ियन वनदशेायय, फदल्यी विश्ववि्ायय, फदल्यी

    2. अनुिाद के वसद्ांत : समस्याएं और समाधान, साचमुल्यू रामचंर रेड्डी, सावहत्य अकादमी, फदल्यी

    3. अनुिाद सैद्ांवतकी, प्रदीप सर्कसेना, आधार प्रकाशन पंचकुया, हररयाणा

    4. अनुिाद वसद्ातं एिं प्रयोग, जी .गोपीनाथ , योकभारती प्रकाशन, इयाहाबाद

    5 . अनुिाद और मशीनी अनुिाद, िृषभ प्रसाद जैन, सारांश प्रकाशन, फदल्यी

    6 . सावहत्यानुिाद :संिाद और संिेदना , डॉ .आरसु, िाणी प्रकाशन, फदल्यी

    7 . अनुिाद वसद्ांत की रूपरेखा, सुरेश कुमार, िाणी प्रकाशन, फदल्यी

    8 . अनुिाद और रचना का उत्तर जीिन, रमण वसन्द्हा, िाणी प्रकाशन, फदल्यी

    9 . अनुिाद प्रफक्रया और पररदशृ्य, रीतारानी पायीिाय, िाणी प्रकाशन, फदल्यी

    10 . अनुिाद के भावषक पि, विभा गुप्ता, िाणी प्रकाशन, फदल्यी

    11 . अनुिाद र्कया ह ै?, राजमय बोरा, िाणी प्रकाशन, फदल्यी

    12 . अनुिाद वसद्ांत एिं व्यिहार, जयंतीप्रसाद नाटीयाय, राधाकृष्ण प्रकाशन, फदल्यी

    13 . अनुिाद विज्ञान, भोयानाथ वतिारी, प्रकाशक शब्दकार, फदल्यी

    14 . अनुिाद की व्यािहाररक समस्याएं, भोयानाथ वतिारी, प्रकाशक शब्दकार, फदल्यी

    15 . िैज्ञावनक सावहत्य के अनुिाद की समस्याएं, भोयानाथ वतिारी, प्रकाशक शब्दकार, फदल्यी

    16 . भारतीय भाषाओं में अनुिाद की समस्याएँ, भोयानाथ वतिारी, प्रकाशक शब्दकार, फदल्यी

    17 . अनुिाद की सामावजक भूवमका, रीतारानी पायीिाय, सवचन प्रकाशन, फदल्यी

    18 . तुयनात्मक सावहत्य की भूवमका, इंरनाथ चौधरी, नेशनय बुक ट्रस्ट, फदल्यी

    19 . अनुिाद और संस्कृवत, डॉ .अमर वसह िधान , वत्रिणष प्रकाशन, अहमदाबाद

  • 15

    20 . अनुिाद से संिाद, ओम प्रकाश वसहय, अिनी प्रकाशन, अहमदाबाद

    21 . छठिां दशक )अनुिाद पर येख( , विजयदिे नारायण साही, वहन्द्दसु्तानी अकादमी, इयाहाबाद

    22 . अनुिाद विज्ञान की भूवमका ,कृष्णा कुमार गोस्िामी ,राजकमय प्रकाशन ,फदल्यी

    23 . राजभाषा वहदी और तकनीकी अनुिाद ,रमेशचन्द्र ,सामवयक प्रकाशन ,फदल्यी

    24 . अनुिाद ,तकनीक और समस्याएं ,श्रीनारा यण समीर ,योकभारती प्रकाशन ,इयाहाबाद

    ततृीय प्रश्न पत्र- भारतीय भवि सावहत्य (िकैवल्पक) के्रवडट – 03

    (गुजराती, मराठी, बांग्या और उवड़या के विशेष संदभष में)

    प्रथम इकाई - भवि में अन्द्तत्रनवहत विचारधाराएं

    वितीय इकाई - भवि आन्द्दोयन : योक और शास्त्र

    तृतीय इकाई - भवि काव्य में सामावजक विरोह

    चतुथष इकाई - भवि काव्य और नारी

    सन्द्दभष ग्रथं सचूी :

    1. भारतीय सावहत्य, डॉ .रामछबीया वत्रपाठी , िाणी प्रकाशन, नई फदल्यी

    2 . भारतीय प्रेमाख्यान की परम्परा ,परशुराम चतुिेदी ,भारतीय ज्ञानपीठ ,फदल्यी

    3 . भवि काव्य और योक जीिन ,वशिकुमार वमश्र ,िाणी प्रकाशन ,फदल्यी

    4 . भवि काव्य का समाज दशषन ,प्रेमशंकर ,िाणी प्रकाशन ,फदल्यी

    5 . भवि काव्य यात्रा ,रामस्िरूप चतुिेदी ,योकभारती प्रकाशन ,इयाहाबाद

    6 . भवि का सन्द्दभष ,दिेीशंकर अिस्थी ,िाणी प्रकाशन ,फदय ी्यी

    7. भारतीय येखन में प्रवतरोध की परम्परा, मैनेजर पाण्डेय, िाणी प्रकाशन, फदल्यी

    8. भवि आन्द्दोयन : इवतहास और संस्कृवत, सं .कंुिरपाय वसह , िाणी प्रकाशन, नई फदल्यी

    9. भवि काव्य का समाज दशषन, प्रेमशंकर, िाणी प्रकाशन, फदल्यी

    10. भारतीय भवि सावहत्य, राजमय बोरा, िाणी प्रकाशन, फदल्यी

    11 . भारतीय सावहत्य, सं .डॉ .नगेन्द्र , प्रभात प्रकाशन, फदल्यी

    12 . भारतीय सावहत्य :स्थापनाएं और प्रस्तािनाएँ , के .सवच्चदानंदन , राजकमय प्रकाशन, नई फदल्यी

    13 . भवि आन्द्दोयन और भवि काव्य, वशि कुमार वमश्र, अवभव्यवि प्रकाशन, इयाहाबाद

    14 . भवि आन्द्दोयन के सामावजक आधार, सं .गोपेश्वर वसह , फकताबघर प्रकाशन, नई फदल्यी

    15 . उत्तरी भारत की संत परम्परा, परशुराम चतुिेदी, योकभारती प्रकाशन इयाहाबाद

    16 . मध्यकायीन काव्य :वचतन और संिेदना ,डॉ .करुणाशंकर उपाध्याय ,राजकमय प्रकाशन ,फदल्यी

    17 . सूिीिाद के अध्यावत्मक आयाम ,जािर रजा ,योकभारती प्रकाशन ,इयाहाबाद

    18 . भारतीय भाषाओं में रामकथा ,योगेन्द्र प्रताप वसह ,योकभारती प्रकाशन ,इयाहाबाद

    19 . सूिीमत ,कन्द्हयैा वसह ,योकभारती प्रकाशन ,इयाहाबाद

    20 . मध्ययुगीन प्रेमाख्यान ,श्याम मनोहर पाण्डेय ,योकभार ती प्रकाशन ,इयाहाबाद

    21 . राम काव्य धारा :अनुसन्द्धान एिं अनुवचतन ,भगिती प्रसाद वसह ,योकभारती प्रकाशन ,इयाहाबाद

    22 . भवि आन्द्दोयन और वहदी आयोचना ,मनोज कुमार वसह ,अनावमका पवब्यशसष ,फदल्यी

  • 16

    ततृीय प्रश्न पत्र - आधवुनक भारतीय कथा सावहत्य (िकैवल्पक) के्रवडट – 03

    प्रथम इकाई - कथा सावहत्य के विविध संदभष

    वितीय इकाई –भारतीय उपन्द्यास : ग्रामीण संदभष

    o मछुआरे–तकषी वशिशंकर वपल्यै ( मययायम )

    o संस्कार – यू. आर. अनंतमूत्रत ( कन्नड़ )

    तृतीय इकाई - दशे-विभाजन और भारतीय कथा सावहत्य

    o बस्ती– इंतजार हुसैन ( उदूष )

    o विभाजन पर आधाररत कहावनयां

    चतुथष इकाई - समकायीन भारतीय उपन्द्यास

    o दवयत : मुयक –दयपत चौहान (गुजराती)

    o आफदिासी : परजा – गोपीनाथ मोहतंी (उवड़या)

    o स्त्री: वपजर (अमृता प्रीतम)

    सन्द्दभष ग्रथं सचूी :

    1. जंगय के दािेदार, महाश्वेता दिेी, राधाकृष्ण प्रकाशन, नई फदल्यी

    2. बस्ती, इंतज़ार हुसैन, राधाकृष्ण प्रकाशन, नई फदल्यी

    3. मुयक, दयपत चौहान, राधाकृष्ण प्रकाशन, फदल्यी

    4. चेम्मीन, तकषी वशिशंकर वपल्यै, सावहत्य अकादमी, नई फदल्यी

    5. संस्कार ,यू .आर .अनन्द्तमूत्रत, राधाकृष्ण प्रकाशन, फदल्यी

    6. भारतीय उपन्द्यास और आधुवनकता, िैभि वसह, आधार प्रकाशन, हररयाणा

    7. भारतीय उपन्द्यास की फदशाएं, सत्यकाम, िाणी प्रकाशन, फदल्यी

    8. भारतीय सावहत्य, डॉ. रामछबीया वत्रपाठी, िाणी प्रकाशन, नई फदल्यी

    9. भारतीय येखन में प्रवतरोध की परम्परा, मैनेजर पाण्डेय, िाणी प्रकाशन, फदल्यी

    10. भारतीय उपन्द्यास की अिधारणा, सं. आयोक गुप्त, राजपाय एंड संस, फदल्यी

    11. भारतीय उपन्द्यास और रघुिीर चौधरी का सृजनकमष, रंगिार प्रकाशन, अहमदाबाद

    12 भारतीय सावहत्य, सं. डॉ. नगेन्द्र, प्रभात प्रकाशन, फदल्यी

    13. भारतीय सावहत्य : स्थापनाएं और प्रस्तािनाएँ, के सवच्चदानंदन, राजकमय प्रकाशन, फदल्यी

    14 चौदह भारतीय उपन्द्यास, तुयसीनारायण वसह, वशल्पायन प्रकाशन, फदल्यी

  • 17

    ततृीय प्रश्न पत्र- वहदी का कथतेर ग्(िकैवल्पक)

    प्रथम इकाई –वनबंध

    o विविध रूप और प्रिृवत्तयां

    o वनधाषररत वनबंध संकयन

    वितीय इकाई –संस्मरण

    o विविध रूप और प्रिृवत्तयां

    o वनधाषररत कृवत: पथ के साथी – महादिेी िमाष

    तृतीय इकाई - यात्रा-िृत्तांत

    o विविध रूप और प्रिृवत्तयां

    o वनधाषररत कृवत : सौंदयष की नदी नमषदा – अमृतयाय िेगड़

    चतुथष इकाई–डायरी

    o विविध रूप और प्रिृवत्तयां

    o वनधाषररत कृवत : डायरी सागा सागा

    सन्द्दभष ग्रथं सचूी :

    1 . वहदी का ग् सावहत्य ,रामचंर वतिारी ,विश्ववि्ायय प्रकाशन ,िाराणसी

    2 . सावहवत्यक विधाएं :सैद्ांवतक पि ,डॉ .मधु धिन ,िाणी प्रकाशन ,फदल्यी

    3 . बीसिीं सदी का वहदी सावहत्य ,विजयमोहन वसह ,राजकमय प्रकाशन ,फदल्यी

    4 . वहदी आयोचना का विकास ,मधुरेश ,सुवमत प्रकाशन ,इयाहाबाद

    5 . वहन्द्दी आयोचना का विकास ,नन्द्दफकशोर निय ,राजकमय प्रकाशन ,फदल्यी

    6 . वहन्द्दी आयोचना ,विश्वनाथ वत्रपाठी ,राजकमय प्रकाशन ,फदल्यी

    7 . आयोचक और आयोचना - कमया प्रसाद , आधार प्रकाशन, पंचकुया, हररयाणा

    8 . समकायीन आयोचना - संपा .िीरेंर वसह , पंचशीय प्रकाशन, जयपुर संस्करण 1989

    9 . आयोचक और आयोचना - दिेीशंकर अिस्थी , िाणी प्रकाशन, फदल्यी

    10 . आयोचना की पहयी फकताब - विष्णु खरे , िाणी प्रकाशन, फदल्यी

    11 . आयोचना यात्रा - चंचय चौहान , स्िराज प्रकाशन, फदल्यी

    12 . वहदी आत्मकथा :स्िरूप एिं सावहत्य , कमयेश वसह, नेशनय पवब्यवशग हाउस, फदल्यी।

    13 . आत्मकथा की संस्कृवत, पंकज चतुिेदी, िाणी प्रकाशन, नई फदल्यी।

    14 . वहदी यवयत वनबंध :स्िरूप वििेचन ,िेदिती राठी , योकभारती प्रकाशन ,इयाहाबाद

    15 . प्रवतवनवध वहदी वनबंधकार ,विभुराम वमश्र ,योकभारती प्रकाशन ,इयाहाबाद

  • 18

    ततृीय प्रश्न पत्र - वहदी वसनमेा और समाज (िकैवल्पक) के्रवडट – 03

    प्रथम इकाई - पारंपररक मनोरंजन के माध्यम और वसनेमा

    वितीय इकाई - वसनेमा और सामावजक पररितषन के मुद्दे

    ( नारी, दवयत, आफदिासी और अल्पसंख्यक से संबंवधत वचत्रपटों के विशेष संदभष में )

    तृतीय इकाई–वहन्द्दी वसनेमा और सावहवत्यक कृवतयां

    ( सावहवत्यक कृवतयों पर बने चयवनत वचत्रपटों के विशेष संदभष में )

    चतुथष इकाई –िैवश्वक पररप्रेाय और वसनेमा

    सन्द्दभष ग्रथं सचूी :

    1. वहदी वसनेमा का समाजशास्त्र, जिरीमल्य पारख, ग्रंथवशल्पी, नई फदल्यी

    2. पटकथा येखन : एक पररचय, मनोहर श्याम जोशी, राजकमय प्रकाशन, नई फदल्यी

    3. फिल्मिेत्र-ेरंगिेत्रे, अमृतयाय नागर, िाणी प्रकाशन, फदल्यी

    4. कथा-पटकथा, मन्नू भंडारी, िाणी प्रकाशन, फदल्यी

    5. वसनेमा और संस्कृवत, राही मासूम ‘रजा’, िाणी प्रकाशन, फदल्यी

    6. वसनेमा समकायीन वसनेमा, अजय ब्रह्मात्मज, िाणी प्रकाशन, फदल्यी

    7. शहर और वसनेमा : िाया फदल्यी, वमवहर पंड्या, िाणी प्रकाशन, फदल्यी

    8. वहदी वसनेमा का सच, सं. शम्भनूाथ, िाणी प्रकाशन, फदल्यी

    9. वसनेमा और संस् कृवत – राही मासूम रजा, िाणी प्रकाशन

    10. चयवचत्र, कय और आज – सत् यजीत राय, राजपाय एंड संस

    11. भारतीय वसने वसद्ातं – अनुपम ओझा, राधाकृष् ण प्रकाशन

    12. योकवप्रय वसनेमा और सामावजक यथाथष– जिरीमय पारख, अनावमका पवब्यशसष

    13. How to read a film – James Monaco, Oxford University Press

    14. Ideology of Hindi Cinema – Madhav Prasad, Oxford University Press

    15. वहदी वसनेमा के सौ िषष – फदयचस्प, सामवयक प्रकाशन, फदल्यी

    16. वसनेमा के सौ बरस - सं- मृत्युंजय, वशल्पायन प्रकाशन, फदल्यी

    17. फिल्म का सौन्द्दयष शास्त्र और भारतीय वसनेमा - सं- कमया प्रसाद, वशल्पायन प्रकाशन, फदल्यी

    18. िीचर येखन : स्िरुप और वशल्प - डॉ. मनोहर प्रभाकर, राधाकृष्ण प्रकाशन, फदल्यी

    19. फिल्म वनदशेन - कुयदीप वसन्द्हा, राधाकृष्ण प्रकाशन, फदल्यी

    20. नए दौर का नया वसनेमा – वप्रयदशषन, िाणी प्रकाशन, फदल्यी

    21. वसनेमा के चार अध्याय - टी. शवशधरन, िाणी प्रकाशन, फदल्यी

    22. अभेद आकाश (फिल्मकार मवणकौय से बातचीत) - उदयन बाजपेयी, िाणी प्रकाशन, फदल्यी

    23. अपूत्रयी का दशृ्य पाठ - सतीश बहादरु/श्यामया िनारसे, िाणी प्रकाशन, फदल्यी

    24. मंडी में मीवडया - विनीत कुमार, िाणी प्रकाशन, फदल्यी

    25. पवश्चम और वसनेमा - फदनेश श्रीनेत, िाणी प्रकाशन, फदल्यी

    26. साझा संस्कृवत, सांप्रदावयक आतंकिाद और वहदी वसनेमा - जिरीमल्य पारख, िाणी प्रकाशन, फदल्यी

    27. िॉल्ट वडज़्नी : एनीमेशन का बादशाह - विजय शमाष, िाणी प्रकाशन, फदल्यी

    28. जीिन का रंगमंच - अमरीश पुरी, िाणी प्रकाशन, फदल्यी

  • 19

    29. कथा-पठकथा - मन्नू भंडारी, िाणी प्रकाशन, फदल्यी

    30. पटकथा कैसे वयखें - राजेन्द्र पांडे, िाणी प्रकाशन, फदल्यी

    31. दीिान-ए-सराय-01 : मीवडया विमशष / वहदी जनपद - सं. रविकांत, िाणी प्रकाशन, फदल्यी

    32. मीवडयानगर 02 : उभरता मंजर - सं. रविकांत, संजय शमाष, िाणी प्रकाशन, फदल्यी

    33. मीवडयानगर 03 : नेटिकष संस्कृवत - राकेश कुमार वसह, िाणी प्रकाशन, फदल्यी

    34. वसनेमा के बारे में - जािेद अख्तर , नसरीन मुन्नी कबीर, योक भारती प्रकाशन, इयाहाबाद

    HIN-671 शोध-पत्र प्रस्तवुत के्रवडट – 01

    HIN-672 सत्रातं प्रपत्र के्रवडट – 01

    (27 जयुाई 2015 को सम्पन्न अध्ययन मण्डय की बठैक में अनमुोफदत तथा 28 वसतम्बर 2015 को सम्पन्न

    विश्ववि्ायय अकादवमक पररषद ्की 12िीं बठैक में स्िीकृत तथा अकादवमक िषष 2015-16 स ेकायाषवन्द्ित |)