การใชประโยชนจากรงสและการปองกนอนตราย

จากรงส

โดย

สชน อดมสมพร

สานกสนบสนนการกากบดแลความปลอดภยจากพลงงานปรมาณ

สานกงานปรมาณเพอสนต

การสมมนาหลกสตรเชงปฏบตการเรอง “การบรณาการการเรยนการสอนวทยาศาสตรนวเคลยรเบองตนในสถานศกษา”

๒๐-๒๑ เมษายน ๒๕๔๘

การใชประโยชนจากรงส

บทนา

การใชประโยชนทางอตสาหกรรม

การใชประโยชนของรงสในทางการเกษตร

การใชประโยชนจากรงสทางการแพทย

Smoke Detectors

Alpha particles from americium-241 (red lines) ionize the air molecules (pink and blue spheres). The ions carry a small current between two electrodes. Smoke particles (brown spheres) attach to ions reducing current and initiate alarm.

การใชประโยชนทางอตสาหกรรม

การเพมคณคาพลอยดวยการฉายรงส

การตรวจสอบโดยไมทาลาย

อนๆ

การใชประโยชนของรงสในทางการเกษตร

การฉายรงสผลตผลการเกษตรเพอกาจดแมลง

การปรบปรงพนธพชดวยรงส

การใชประโยชนจากรงสทางการแพทย

ดานการตรวจและวนจฉย (Diagnosis)

ดานการบาบดรกษา(Radiotherapy)

ดานการปลอดเชอผลตภณฑทางการแพทย

(Radiosterilization)

การใชรงสในการเตรยมวคซนและแอนตเจน

ใชรงสหยดยงการเตบโตของเมดเลอดขาวเพอปองกน Graft

versus hose disease

Uses of Radioactive Material

การปองกนอนตรายจากรงสบทนา

การปองกนอนตรายจากรงสและความเสยง

The International Commission on Radiation Protection (ICRP)

Basic Safety Standard

การไดรบรงสเพมขนหรอลดลง (Practices and Intervention)

การไดรบรงส (Exposure)

ระบบของการปองกนอนตรายจากรงส(System of Radiation Protection)

ปรมาณรงสของผปฏบตงานทตงครรภ

การดาเนนการททาใหระบบการปองกนอนตรายจากรงสบรรลวตถประสงค

บทนา มนษยไดรบรงสชนดกอไอออน (Ionization Radiation) จากธรรมชาตและจากทมนษย

สรางขน รงสจากธรรมชาตนนมาจากทงรงสคอสมค (Cosmic) และรงสจากพนโลก(Terrestrial Radiation) ซงกเชนเดยวกนกบจากรงสทเปนองคประกอบตามธรรมชาตของอาหารและนาดม เมอพจารณาจากประวตศาสตรของการมมนษยชาตขนบนโลก มนษยยอมไดรบรงสตามธรรมชาตนบแตเกดมานนเอง ซงเปนการยากทจะระบใหชดเจนลงไปวารงสตามธรรมชาตนนมคณหรอมโทษอยางไรกบมนษยชาต ปรากฏการณทชดเจนและอธบายไดเกดขนเมอรอยกวาปทผานมานเอง จากการทนกวทยาศาสตรไดศกษาคนควาและสามารถสรางรงสขนมาได และจากนนมากมการนารงสมาใชประโยชนอยางมากมายทงทางการแพทย อตสาหกรม การเกษตร ฯลฯ ในขณะเดยวกนกทาใหไดทราบวารงสไมไดมประโยชนแตเพยงอยางเดยวเทานน แตมอนตรายกบมนษยและสงมชวตตางๆดวย ดวยเหตนจงจาเปนจะตองมการดาเนนการตางๆเพอไมใหประชาชนไดรบรงสเพมขนจากธรรมชาตโดยไมจาเปน เชนทาใหประชาชนมความรความเขาใจทถกตองเกยวกบผลของรงส ทงนระบบการปองกนอนตรายจากรงสจะตองสรางขนมาและจะตองมความทนสมยและทาใหเกดความมนใจไดวาสาธารณชนรวมทงผปฏบตงานดานรงสจะไดรบการปองกนอนตรายจากรงสอยางเหมาะสม

การปองกนอนตรายจากรงสและความเสยง

“ความเสยง”The United Nations Scientific Committee on the Effect of

Atomic Radiation (UNSCEAR)

The Advisory Committee on the Biological Effect of Ionising

Radiation (BEIR)

The International Commission on Radiation Protection (ICRP)

UNSCEAR BEIR

Report on sources, levels and effects of

ionizing radiation

Risk Estimates

Report on risk of radiation-induced cancer in humans

ICRP

Recommendations for a system of radiation

protection

ความสมพนธระหวาง UNSCEAR, BEIR และ ICRP

The International Commission on Radiation

Protection (ICRP)ICRP กอตงขนเมอป ค.ศ. 1928 ซงในชวงเวลานนประชาชนมความเกยวของ

และไดรบอนตรายจากรงสเอกซและธาตเรเดยม ICRP เปนหนวยงานเบองตนทรบผดชอบในการปองกนไมใหผปฏบตงานไดรบอนตรายจากรงสเหลานน ในปค.ศ. 1950 หนาทความรบผดชอบของ ICRP ไดขยายขอบเขตออกไป โดยเกยวของกบปญหาใหมๆ ทเกดขนจากเครองปฏกรณปรมาณและจากองคกรใหมๆ ทสรางตามมา นบแตนนมาขอบเขตการทางานของICRP ไดรวมไปถงความปลอดภยในการนารงสและตนกาเนดรงสไปใชประโยชนในกจกรรมตางๆดวย ปจจบน ICRP ไดตพมพหนงสอเกยวกบการปองกนอนตรายจากรงส ซงเกยวของกบประชาชน เชนผปฏบตงานทางรงสเปนตน

บทบาทของ ICRP ICRP เปนองคกรทางวทยาศาสตรทเปนอสระ ไมขนกบรฐบาลของชาตใดๆ

ทาหนาทรบผดชอบในการจดทาคาแนะนาและคมอเกยวกบหลกการพนฐานในการปองกนอนตรายจากรงส โดยการทางานรวมกนระหวางนกวทยาศาสตรจากทงภายนอกและภายในองคกรของ ICRP แลวจดทารายงานเกยวกบหลกการปองกนอนรายจากรงสใหทนสมย จดมงหมายของรายงานนเพอชวยในการกากบดแลความปลอดภยทางรงส ทงในระดบนานาชาต ระดบภมภาค ระดบประเทศ เปนตน แตเนองจากความแตกตางกนทงทางสงคม เชอชาต และวฒนธรรมของแตละประเทศ หลกการทจดทาโดย ICRP จงไมไดมงหวงใหเปนกฎหมายบงคบใชในทกประเทศ แตใหเปนหลกสากลในการนาไปประยกตใชสาหรบการจดทาระบบการปองกนอนตรายจากรงสของแตละประเทศ

คาแนะนาของ ICRP นอกจากการตพมพคาแนะนาเกยวกบการปองกนอนตรายจากรงส

โดยทวไปแลว ICRP ยงไดจดทาคาแนะนาเกยวกบการปองกนอนตรายจากรงสสาขาเฉพาะตางๆดวย เชน การแพทย ทนตกรรม เหมองแร เปนตนเอกสารเหลานรจกกนดในชอ Reccommendations of ICRP ซงมเนอหาครอบคลมสาระสาคญของการปองกนอนตรายจากรงสไวทงหมด คาแนะนาเลมแรกของ ICRP ไดตพมพ เมอ ป ค.ศ. 1959 นบจากนนมากมการตพมพคาแนะนาลาดบตอมาจนถงปจจบน ในแตละเลมทออกมาจะนาเสนอความรเพมเตมเกยวกบความเสยงของการไดรบอนตรายจากรงส ซงคาแนะนาแตละฉบบจะตองมการทบทวน แกไขเปนประจาทกปเพอใหเกดความชดเจนถกตองยงขน

1959

ICRP Publication 1

1964

ICRP Publication 6

1966

ICRP Publication 9

1977

ICRP Publication 26

1990

ICRP Publication 60

ลาดบการตพมพคาแนะนาของ ICRPตงแตป ค.ศ. 1959 จนถงป 1990

Basic Safety Standard ในป ค.ศ. 1990 Inter-Agency Committee on Radiation Safety (IACRS) ไดกอตง

ขนมาเพอสนบสนนและเนนใหมการนาเรองการปองกนอนตรายจากรงสไปประยกตใชคณะกรรมการขององคกรนมาจากนานาชาตทใหความสาคญเรองการปองกนอนตรายจากรงส และไดรวมกนจดทา The International Basic Safety Standards for Protection Against Ionizing Radiation and for the Safety of Radiation Source หรอรจกกนในนาม Basic Safety Standards (BSS) ซงมวตถประสงคในการจดทาเพอเปนการสนบสนนในลกษณะของคาแนะนาหรอแนวปฏบตทจะทาใหโครงการปองปองกนอนตรายจากรงสบรรลวตถประสงค BSS จะประกอบไปดวยมาตรฐานตางๆ หลกการเบองตนในการปองกนอนตรายจากรงสซงยดตามหลกคาแนะนาของ ICRP และใชหลกความปลอดภยทางนวเคลยรของ International Nuclear Safety Advisory Group (INSAG) ซงเปนกลมทจาทา Nuclear Safety Standards เพอใชสาหรบการใชประโยชนทางนวเคลยรตงแตป ค.ศ. 1985 หลกการทจดทาโดย INSAG จะมงเนนไปทตนกาเนดรงสและเครองกาเนดรงสประเภทอนๆ

พฒนาการของ Basic Safety Standards

ICRP

INSAGIACRS

Recommendations for a system of radiation protection

The Nuclear SafetyStandards (NUSS)

The Basic Safety Standards (BSS)

การไดรบรงสเพมขนหรอลดลง(Practices and Intervention)

การดาเนนการใดๆททาใหมการไดรบรงสสงกวาการไดรบรงสตามปกตเรยกวา“การปฏบตการ”หรอ “Practices” เชนอาจจะเกดจากการเปลยนแปลงขนตอนการทางาน ทาใหผ เกยวของไดรบรงสสงขน หรอการตงอปกรณนวเคลยรแบบใหม การใชกระบวนการทางเคมแบบใหม ทสงผลใหเกดกากกมมนตรงสเพมขน และทาใหการปลดปลอยสารกมมนตรงสออกสสงแวดลอมเพมขน เปนตน

การดาเนนการใดๆททาใหลดปรมาณการไดรบรงสลงเรยกวา “การแทรกแซง” หรอ “intervention” เชนการปดเหมองแรยเรเนยมทมผปฏบตงานไดรบรงสสง การเพมความหนาของเครองกาบงรงสสาหรบเครองฉายรงสสาหรบรกษามะเรง หรอการใชระบบอตโนมตแทนคนในการผลตไอโซโทปรงส เปนตน

การไดรบรงส (Exposure)

หมายถง กระบวนการทมนษยไดรบรงสหรอสารกมมนตรงส การไดรบ

รงสทกอใหเกดไอออน จะนาไปสปรมาณการไดรบซงขนอยกบ

ปจจยหลายประการ การไดรบรงสนนมทงการไดรบจากรงส

ภายนอกและภายในรางกาย

โอกาสทจะไดรบรงส (Potential Exposure)

โอกาสหรอความเปนไปไดทจะทาใหไดรบรงส เชน จากอบตเหตของ

การขนสงสารกมมนตรงส ซงกไมจาเปนตองไดรบรงสเสมอไป หรอ

ในการปฏบตงานปกตกบตนกาเนดรงสซงอบตเหตสามารถเกดขน

ไดเสมอ แตกยากทจะเกดขน ฉะนนระบบการปองกนอนตรายจาก

รงสกคอการควบคมเพอใหเกดการลดความนาจะเปนหรอลดขนาด

ของโอกาสทจะทาใหไดรบรงสนนเอง

ประเภทของการไดรบรงส

ICRP ไดแบงประเภทของการไดรบรงสไว 3 ประเภทคอ

1. การไดรบรงสจากการปฏบตงาน (Occupational Exposure)

2. การไดรบรงสทางการแพทย (Medical Exposure)

3. การไดรบรงสของประชาชนทวไป (Public Exposure)

Consumer Products

Building materials Tobacco (Po-210) Smoke detectors (Am-241)Welding rods (Th-222) Television (low levels of X-rays)watches & other luminescent products

(tritium or radium)Gas lantern mantles Fiesta ware (Ur-235) Jewelry

Average Annual Occupational Exposure(NuclearIndustry) 2.9 mSv*

Average Annual Exposure from Natural Background

Radiation 2.4 mSv*

Average Annual Medical Exposure(DiagnosticProcedures) 0.3 mSv*

* From UNSCEAR Publication 1993

ระดบของการไดรบรงส (Level of Exposure)

ขดจากดปรมาณการไดรบรงส (Dose Limits)คอขดจากดของปรมาณรงสทยอมใหบคคลไดรบภายใตเงอนไขทกาหนดไว ขดจากด

ปรมาณรงสจากการปฏบตงานไดกาหนดขนในป ค.ศ. 1934 เพอปองกนการไดรบรงสททาใหเกดอนตรายกบผวหนง ตอมาในป 1950 ไดมการศกษาถงควาเสยงของการเปนมะเรงเมดเลอดขาวจากการไดรบรงสทกอใหเกดไอออน ดงนนจงไดมการกาหนดขดจากดปรมาณรงสขนมาเพอลดความเสยงของการเปนมะเรงและผลกระทบทางพนธกรรมทจะเกดขน และเปนการปองกน deterministic effect ดวย ตองใชเวลานบปสาหรบการหาแนวทางในการกาหนดคา dose limits ซงเปนเรองยากมาก อยางไรกตามขดจากดปรมาณการไดรบรงสทวรางกายอนเนองมาจากการปฏบตงานนนระหวางปค.ศ. 1934 ถง 1950 ใชคาแฟคเตอรเทากบ 3 ในป ค.ศ. 1958 จงกาหนด คาdose limitเปน 50 มลลซเวรตตอป(50 mSv/year) นบแตนนเปนตนมาไดมขอมลใหมๆเกยวกบความเสยงของการเกดมะเรงจากการไดรบรงสเพมขน ในป ค.ศ.1990 คาแฟคเตอรทใชในการคดคาความเสยงไดเปลยนเปน 2.5 และใชเรอยมาจนถงปจจบน ขดจากดปรมาณการไดรบรงสของประชาชนทวไปนนไดกาหนดขนโดย ICRP เมอป ค.ศ.1959 และนบแตนนมากไดมการลดคาลงเชนเดยวกบขดจากดการไดรบรงสจากการปฏบตงาน จนในปจจบนมคาเทากบ 1 มลลซเวรตตอป

ปรมาณรงสทมการควบคม (Dose Constraints)

ประชาชนทวไปจะไดรบรงสจากตนกาเนดรงสทแตกตางกนหรอจากการทเขาไปอยใกลกบบรเวณท มตนกาเนดรงสเปนเวลานาน เชนบรเวณทใชจดเกบกากกมมนตรงส ซงอาจทาใหมโอกาสไดรบรงสสงขน กรณเชนนจงตองมการเขมงวดเกยวกบปรมาณรงสทประชาชนอาจจะไดรบจะตองไมเกนเกณฑทกาหนดไว dose constraints จงหมายถงปรมาณรงสสงสดทยอมใหปลอยออกมาไดโดยท ไมทาใหประชาชนท วไปไดรบรงสสงกวาขดจากดปรมาณรงสทกาหนดไวในขอกฎหมาย หนวยงานกากบดแจะตองควบคมปรมาณการไดรบรงสของประชาชนโดยการกาหนดคาปรมาณรงสทจะปลอยออกสสาธารณะ เชน โรงไฟฟานวเคลยร บรเวณเกบกากกมมนตรงส ซงหนวยงานเหลานอาจจะทาใหปรมาณรงสทประชาชนไดรบสงกวาปกตดงนนจงตองมการควบคมไมใหประชาชนทวไปไดรบรงสเกนคาทกาหนดไวคอ 1 มลลซเวรตตอป

ระบบของการปองกนอนตรายจากรงส

(System of Radiation Protection)

ระบบการปองกนอนตรายจากรงสทปรากฏใน ICRP 60 นน มหลก

สาคญ3 ประการคอ

Justification Optimization และDose Limitation ซง ICRP ไดให

คาแนะนาไววาหลกการเหลานสามารถนาไปประยกตใชในการ

ควบคมกจกรรมทเกยวของกบรงสทงทเปนเรองใหมและท

ดาเนนการอยในปจจบน

ความสมพนธระหวางระบบการปองกนอนตรายจากรงส

และหลกการปองกนอนตรายจากรงส 3 ประการ

RADIATION PROTECTIONSYSTEM

Justification Optimization Limitation

Benefit > Risk ALARA Numerical Dose Limit

Justification of a Practice

ในเรองของการปองกนอนตรายจากรงสนน เมอจะตองมการ

ตดสนใจยอมรบหรอนาวธการใหมๆมาใช โดยทวธการหรอการ

ดาเนนการนนๆมความเสยงทจะไดรบอนตรายจากรงส จะตองม

การเปรยบเทยบถงผลประโยชนทจะไดรบกบความเสยงของ

อนตรายทจะเกดขนเสยกอน ตวอยางเชน การจะนา mass

screening program มาใชในการตรวจหามะเรงทรวงอกในระยะ

เรมแรกนน จะตองมการเปรยบเทยบระหวางประโยชนทไดรบกบ

ความเสยงทจะตองไดรบรงสเพมขนดวย

หลกการของ Justification of a Practice

RiskBenefit

The Optimization of Protection

ปรมาณรงสทบคคลไดรบ จานวนคนทไดรบรงส รวมทงขนาดของปรมาณรงสท

ไดรบจากการปฏบตงานทางรงสจะตองยดหลกปฏบตวาจะตองไดรบรงสนอยทสด

หรอไมไดรบรงสเลย แตทงนตองคานงถงปจจยทาเศรษฐกจ สงคม กรเมอง ขอ

กฎหมายตางๆดวย ซงเรยกวาหลกการของ ALARA (As Low As Resonably

Achievable) ซงหมายความวาการจะนามาใชซงประโยชนของรงสและสาร

กมมนตรงสนนจะตองดาเนนการดวยวธการใดๆกตามททาใหผปฏบตงานไดรบรงส

นอยทสดและไมกอใหเกดอนตรายซงตองมปจจยในทางสงคมและเศรษฐกจเขามา

เกยวของดวย ตวอยางเชนการตดตงเครองกาบงรงสในหองปฏบตการทางนวเคลยร

อาจจะชวยลดปรมาณรงสทจะไดรบและอาจลดจาคนทไดรบรงสดวย แตจะม

คาใชจายทสงมากเมอเทยบกบการดาเนนการดวยวธอน

หลกการของ ALARA

As

Low

As

Reasonably

Achievable

Individual Dose LimitICRPไดแนะนาวาปรมาณรงสทบคคลไดรบจะตองไมเกนขดจากด

ปรมาณการไดรบรงส(Dose Limit) ขดจากดปรมาณการไดรบรงส

ของผปฏบตงานทางรงสนนมวตถประสงคเพอใหเกดความมนใจวา

ปรมาณรงสทไดรบจากการปฏบตงานอยในเณฑของความเสยงท

ยอมรบได เชนจะตองไมมผลกระทบชนด deterministic effectและ

ลดโอกาสทจะเกดผลกระทบชนด stochastic effect

หลกการของ Occupational Dose Limitation

Criteria for setting dose limits –•no unacceptable risk;

•prevention of deterministic effects; and

•minimisation of stochastic effects.

Dose limit ท ICRP แนะนาOccupational Dose

LimitPublic Dose

Limit

Effective dose 20 mSv per year,averaged over definedperiods of 5 years

1 mSv per year

Annual equivalent dose in:

the lens of the eye 150 mSv 15 mSv

the skin 500 mSv 50 mSv

the hands and feet 500 mSv No recommendation

ปรมาณรงสของผปฏบตงานทตงครรภ

ICRP ไดพจารณาแลววาถาไดมการนาระบบการปองกนอนตรายจากรงสทแนะนาโดย ICRP ไปใชแลว ไมมความจาเปนทจะตองกาหนดคา dose limitสาหรบผปฏบตงานซงตงครรภ อยางไรกตามเดกในครรภนนถอเปนประชาชนทวไป ดงนนจงจาเปนตองปรบเปลยนการปฏบตงานหรอหนาทการงานของผ ทตงครรภ ในทางปฏบตแลวลกษณะงานของผปฏบตงานทเปนสตรกไมควรจะมโอกาสทจะเกดอบตเหตททาใหไดรบรงสสงหรอทาใหตนกาเนดรงสเขาสรางกายโดยงาย ICRP ไดแนะนาวา ปรมาณรงสทบรเวณสวนทองของผปฏบตงานซงตงครรภจะไดรบตองไมเกน 2 มลลซเวรตและปรมาณรงสทอยภายในรางกายจะตอไมเกน 1/20 ของ intake limit ของผปฏบตงานทางรงสตามปกต

การดาเนนการททาใหระบบการปองกน

อนตรายจากรงสบรรลวตถประสงค

การดาเนนการดานกฎหมาย (Regulatory Requirement)

การดาเนนการดานการบรหารจดการ (Management

Requirement)

การดาเนนการดานการปฏบตการ (Operation Requirement)

การดาเนนการดานกฎหมาย

(Regulatory Requirement)

วธการออกกฎหมายของแตละประเทศลวนมความแตกตางกน แต

ยงมความเชอมโยงกนอยคอ การนาขอแนะนาของ ICRP มาปรบใช

ใหเหมาะสมสาหรบประเทศนนๆ หนวยงานกากบดแลของแตละ

ประเทศจะตองรบผดชอบทจะประเมนถงความปลอดภยของการนา

รงสมาใชประโยชน และปองกนการนาไปใชในทางทกอใหเกด

อนตราย ดงนนจงตองกาหนดมาตรฐานเกยวกบการปองกน

อนตรายจากรงสทสามารถนาไปประยกตใชไดการการดาเนนการท

เกยวของกบรงสทงหมด

การดาเนนการดานการบรหารจดการ

(Management Requirement)

เปนไปไมไดทผปฏบตงานจะพงพอใจในการปฏบตงานตามมาตรฐานความปลอดภยทไดกาหนดไวโดยทไมมระบบการบรหารจดการทดมารองรบเพราะฉะนนโครงสรางขอการบรหารจดการควรจะมสวนของการดาเนนการดานการปองกนอนตรายจากรงสโดยเฉพาะ ความรบผดชอบหลกของการบรหารจดการคอตองมการสนบสนนใหเกดทศนคตทดตอเรองของของความปลอดภย และมการกระตนใหทกคนตระหนกวาความปลอดภยเปนหนาทความรบผดชอบของทกคน ทงนรวมไปถงการบรหารจดการควรจะตองกาหนดหนาทความรบผดชอบใหชดเจนมคมอการปฏบตงานทเขาใจงาย อกทงควรจะตองมการดแลเรองโอกาสของการไดรบรงส การจดหาระบบสาหรบการวเคราะหหาสาเหตของการเกดอบตเหต และการจากดโอกาสทจะเกดผลกระทบจากการเกดอบตเหตนนๆ

การดาเนนการดานการปฏบตการ

(Operation Requirement)

นอกจากการดาเนนการทางดานกฎหมาย และการบรหารจดการแลว การควบคมในระดบปฏบตการมความจาเปนอยางยง เพอใหเกดความมนใจวาการปฏบตงานนนๆมความปลอดภย ดงนนจงตองมกฎเกณฑเหลานสาหรบการปฏบตงานกบตนกาเนดรงส

การจดเกบตนกาเนดรงสอยางปลอดภย

การขนสงสารกมมนตรงสอยางปลอดภย

การใชหลกเกณฑของ เวลา ระยะทาง และเครองกาบงรงส

สาหรบการปองกนอนตรายจากรงสทมาจากภายนอกรางกาย

การดาเนนการดานการปฏบตการ

(Operation Requirement)(ตอ)

- การบรรจหบหอทปลอดภยเพอปองกนการแพรกระจายของสาร

กมมนตรงสในสถานปฏบตงานและสงแวดลอม

- การบารงรกษาสถานปฏบตการทางรงสและเครองมออปกรณตางๆ เพอ

ปองกนการเกดขอขดของของเครองมอขณะใชงาน และ

- การจดการกากกมมนตรงสอยางปลอดภย

ทงนผปฏบตงานตองตระหนกไวเสมอวาเปนหนาทความรบผดชอบของผปฏ

งานทกคนทจะตองปองกนตนเองจากอนตรายทจะเกดขน ดงนนจงตองใชอปกรณ

เพอการปองกนอนตรายทกครงทปฏบตงาน

ความปลอดภยทางรงส (Radiation Safety)

บทนา

การลดปรมาณการไดรบรงสทมาจากภายนอกรางกาย

การปองกนตนกาเนดรงสเขาสรางกาย

บทนา

Stochastic Effect ของรงสเกดจากพลงงานของรงส และเรา

ไมสามารถหลกเลยงการไดรบรงสทมาจากธรรมชาตได เปนเวลา

หลายปมาแลวทไดมความพยายามลดความเสยงจากการไดรบรงส

อนเนองมาจากการทางานโดยการใชวธควบคมหรอการอนญาต

เกยวกบระดบความแรงรงสหรอระดบรงสทนามาใช ปจจบน

ปรชญาเกยวกบเรองความปลอดภยทางรงสกคอหลกการของ

ALARA

Biological Effects

chromosome

Cell

Radiation

Chemical bond break

การลดปรมาณการไดรบรงสทมาจากภายนอกรางกาย

ระยะเวลา

ระยะทาง

เครองกาบงรงส (Shielding)

Time

- Planning of experiment- Cold run- Written procedure

Time

Dose Rate X Time = Dose

Dose is equal to the dose rate times the time.If the dose rate is 30 mrem/hour:60 min = 30 mrem30 min = 15 mrem15 min = 7.5 mrem

DistanceDistance is large factor for reducing exposure

Inverse Square law“ When you double the distance the exposure

rate is decreased by 4 times ”“ Triple the distance? Half the distance?”

Proper equipment (e.g., tongs)

Distance: Beta Particles Have a Limited Range in Air

BetaSource

Beta rangein air

The range of a beta particle in air (in feet) is approximately 12 times the beta’s maximum energy in MeV.

Inverse Square LawFor a point source, the gamma or X-ray dose rate varies inversely with the square of the distance.

Inverse Square Law

If distance 2 is twiceas far from the point source as distance 1, the dose rate at distance 2 is 25% (1/4) of the dose rate at distance 1.

Distance 2

Distance 1

PointSource

Line SourceFor a line source, the gamma or X-ray doserate varies inverselywith the distance.

If the distance isdoubled, the doserate from a line source is halved.

ShieldingIncreasing the amount of shielding around a source of radiation will decrease the amount of radiation exposure.

X-ray machine

Be sure to shield all directions.X-rays are easily scattered.

Shielding

Penetrating Distance

Alpha

Neutron

Gamma and X-rays

Beta

Paper Plastic Lead Concrete

Beta Shielding

Sufficient thickness of low-Z materials will completely stop beta particles without generating X-rays.Low-Z materials include plastics, plexiglass, ordinary glass, aluminum, etc.High-Z materials (e.g., lead) should not be used to shield beta sources since interactions of the beta particles generate X-rays.

Gamma/X-ray Shielding

Typical X-ray or gamma shielding reduces the intensity but doesn’tcompletely eliminate the exposure.

High-Z materials (lead, depleted uranium, etc.)reduce the thickness ofthe shield.

การปองกนตนกาเนดรงสเขาสรางกาย

- ทางการหายใจ

- ทางปาก

- ทางผวหนง

- ทางบาดแผล

การปองกนไมใหตนกาเนดรงสเขาสรางกาย

การปองกนไมใหตนกาเนดรงสเขาสรางกาย

การปองกนไมใหตนกาเนดรงสเขาสรางกาย

การปองกนไมใหตนกาเนดรงสเขาสรางกาย