บทที่ 1 บทนํา · 2012-03-12 · แผนปฏิบัติการ ประจําป 2555 หนา 1-1 บทที่ 1 บทนํา 1. เหตุผล
เหตุผล / ความจ าเป็นที่รัฐบาล ... ·...
Transcript of เหตุผล / ความจ าเป็นที่รัฐบาล ... ·...
เหตผุล / ความจ าเป็นท่ีรฐับาล ต้องเข้ามามีบทบาท ในทางเศรษฐกิจ
- เกดิจากการท าสญัญาหรอืซือ้ขายแลกเปลีย่นสนิคา้หรอื
บรกิารต่างๆ ของประชาชน
- รฐับาลท าหน้าทีใ่นการรกัษาความสงบเรยีบรอ้ยและ
กฎระเบยีบ เพือ่ใหเ้กดิการเคารพในกรรมสทิธิใ์น
ทรพัยส์นิและรกัษาสญัญาต่างๆ
เชน่ กรณีของการใชก้ฎหมายแพง่/พาณิชย ์
1. การรกัษาตวับทกฎหมาย และ การจดัระเบียบภายในสงัคม
- ความบกพรอ่งของทฤษฎกีลไกตลาดหรอืราคา ซึง่ท าให้
ตลาดไมม่กีารแขง่ขนัโดยสมบรูณ์
- รฐับาลท าหน้าทีใ่นการวางกฎเกณฑท์างเศรษฐกจิ/ ใช้
มาตรการต่างๆ เพือ่ท าใหก้ารแขง่ขนัมากขึน้ ท าใหก้ลไก
ตลาดท างานดขีึน้
2.การวางก าหนดกฎเกณฑเ์พ่ือช่วยให้กลไกตลาดท าหน้าท่ีให้ได้ดีย่ิงขึน้
- สนิคา้ / บรกิารทีม่กีารแขง่ขนัสมบรูณ์แต่กลไกตลาดไม่
สามารถจดัสรรการใชส้นิคา้ได ้
- ไมส่ามารถซือ้ขายไดโ้ดยตรง ไดแ้ก่ Public goods หรอืการ
เกดิ externalities
- รฐับาลเขา้มาหน้าทีจ่ดัสรรและควบคมุการผลติสนิคา้หรอื
บรกิารนัน้ๆ
3. การท าหน้าท่ีจดัสรรสินค้าและบริการท่ีกลไกตลาดไม่สามารถท าหน้าท่ีได้
- เอกชน / ปจัเจกชนตดัสนิใจบนพืน้ฐานผลประโยชน์ของ
ตวัเองในปจัจบุนัเป็นส าคญั
- รฐับาลจ าตอ้งท าหน้าทีต่ดัสนิใจเกีย่วกบัการเลอืกบรโิภคใน
ปจัจบุนัหรอืออมไวส้ าหรบัลกูหลานเพือ่ใหไ้ดบ้รโิภคใน
อนาคต
- โดยใชน้โยบายการจดัเกบ็ภาษ ี/ งบประมาณ
4. การตดัสินใจเก่ียวกบัการเลือกท่ีจะบริโภคในปัจจบุนัหรือการออมเพ่ือบริโภคในอนาคต
- การกระจายผลประโยชน์ในเศรษฐกจิที ่ เป็นธรรมเป็นบ่อ
เกดิความสงบสขุองสงัคมโดยรวม
- ประชาชนควรไดร้บัสนิคา้ / บรกิารทีจ่ าเป็นในการ
ด ารงชวีติ เพือ่เป็นการประกนัคุณภาพชวีติ ขัน้ต ่าในการ
ด ารงชวีติ
5. การป้องกนัการผนัผวนในทางเศรษฐกิจ
- กลไกตลาดทีเ่สรที าใหอ้าจเกดิกลุ่มธรุกจิเอกชนทีม่อี านาจ
การผกูขาดอ านาจทางเศรษฐกจิ อาจเป็นเหตุใหเ้กดิความ
ป ัน่ปว่นทางเศรษฐกจิ
- รฐับาลจ าเป็นตอ้งเขา้มาท าหน้าทีร่กัษาเสถยีรภาพทาง
เศรษฐกจิ โดยควบคุมหน่วยธรุกจิขนาดใหญ่ ใหท้ าตาม
นโยบายของรฐับาล
6. การสร้างความเป็นธรรมในสงัคม
เป้าหมายทางการคลงัรฐับาล
- เป็นปญัหาพืน้ฐานทางเศรษฐกจิของทุกสงัคม / ทุกประเทศ เน่ืองจากมคีวามจ ากดัของทรพัยากร เชน่ ทีด่นิ แรงงาน ทุน ฯลฯ - ตอ้งการสรา้งจุดของการจดัสรรการใชท้รพัยากรที่ท าใหไ้ดร้บัสวสัดกิารสงูสุด(Optimal)
1. การจดัสรรการใช้ทรพัยากรของสงัคม ( Resources Allocation )
- รฐับาลตอ้งท าหน้าทีใ่นการวเิคราะหค์วามตอ้งการในการใชส้นิคา้และบรกิารของประชาชน เชน่ ปจัจยัสี ่และอื่นๆ ฯลฯ
- รฐับาลตอ้งพจิารณาวา่ ในสงัคมหรอืประเทศนัน้ มีความสามารถในใชท้รพัยากรอนัมอียูจ่ ากดั ผลติเป็น public goods หรอื private goods มากน้อยเพยีงใด - ความสามารถในการผลติสนิคา้และบรกิารของแต่ละภาคสว่นมคีวามแตกต่างกนั เชน่ ภาคเอกชนผลติ private goods ไดด้ ีภาครฐับาลผลติ public goods ไดด้ ี
รฐับาลตอ้งพจิารณาวา่ : 1.การแบ่งสรรการใชท้รพัยากรของสงัคมระหวา่งภาคเอกชนและภาครฐับาลตอ้งเป็นไปอยา่งมปีระสทิธภิาพทีส่ดุ 2.สนิคา้หรอืบรกิารนัน้ ตอ้งตอบสนองความตอ้งการของคนสว่นใหญ่ในสงัคม
- หากรฐับาลใช ้“กลไกทางการเมอืง” ในการวดัความตอ้งการทีแ่ทจ้รงิของประชาชน ในบางครัง้ กลไกตลาดอาจไมส่ามารถท าหน้าทีจ่ดัสรรการผลติสนิคา้และบรกิารได้อยา่งพอด ีเนื่องจากการแขง่ขนัแบบสมบรูณ์ไมม่ ี- ความตอ้งการของประชาชนมกีารเปลีย่นแปลงไดง้า่ย จงึยากในการผลติสนิคา้ใหพ้อด ี
1.1 ความต้องการของสงัคมท่ีมีต่อสินค้าและบริการ
1.2 ประสิทธิภาพและความสามารถในการผลิตของสงัคม
1.3 การจดัสรรการใช้ทรพัยากรท่ีจะท าให้สงัคมได้รบัสวสัดิการสงูสดุ
1.4 ความบกพร่องในการจดัสรรการใช้ทรพัยากรและสวสัดิการของสงัคม
รฐับาลตอ้งท าใหส้นิคา้และบรกิารต่างๆ ที่สงัคมผลติขึน้นัน้ มกีารจ าหน่ายจ่ายแจกใหป้ระชาชนทุกคนหรอืทุกกลุ่ม เป้าหมายนี้ตอ้งท าควบคูไ่ปกบัการกระจายทรพัยากร (Resources allocation)
2. การกระจายรายได้และความมัง่คัง่ในสงัคม (Income distribution)
1.ประชาชนทุกคนในสงัคม/ประเทศควรจะไดร้บัสทิธิเสรภีาพทางการเมอืงอยา่งเสมอภาคกนั 2.ประชาชนทุกคนในสงัคม/ประเทศควรจะไดร้บัสทิธใินทางเศรษฐกจิหรอืไดร้บัประโยชน์ทางเศรษฐกจิจากสงัคมอยา่งเสมอภาคกนั มกัมกีารก าหนดไวใ้นรฐัธรรมนูญ
รฐับาลจะเป็นผูก้ าหนดวา่สนิคา้และบรกิารต่างๆ ของรฐับาล จะถกูจ าหน่ายแจกจ่ายใหแ้ก่ประชาชนแต่ละคนหรอืแต่ละกลุม่อยา่งไร
ประสทิธภิาพทางกลไกทางการเมอืงขึน้อยูก่บั : 1. การเปิดโอกาสใหป้ระชาชนแสดงความคดิเหน็และความตอ้งการต่อการใหบ้รกิาร ของรฐั มมีากน้อยเพยีงใด 2. ความรอบรูข้องประชาชนเองทีจ่ะใชใ้นการแสดงออกหรอืการตดัสนิใจของตนเอง
2.1 รฐับาลต้องพิจารณาระบบการกระจายท่ีเหมาะสมของสงัคม
2.2 รฐับาลต้องพิจารณาระบบการกระจายโดยกลไกทางการเมือง
- เป็นการสรา้งความเสมอภาคทางเศรษฐกจิ - รฐับาลตอ้งเขา้มาท าหน้าทีจ่ดัสรรการกระจายสนิคา้และบรกิารทีส่งัคมผลติ ดว้ยการท าหน้าทีจ่ดัสรรการกระจายรายได้ของสงัคม
2.3 รฐับาลต้องพิจารณาระบบการกระจายโดยกลไกทางเศรษฐกิจ
- มาตรการทางรายได ้เช่น การใชก้ารจดัเกบ็ภาษแีบบกา้วหน้า (progressive tax) ฯลฯ - มาตรการทางดา้นรายจ่าย เช่น การใชจ้่ายงบประมาณทางดา้นสวสัดกิาร ฯลฯ
2.4 มาตรการทางการคลงัท่ีอาจจะน ามาใช้ในการกระจายรายได้
รฐับาลตอ้งท าใหค้า่ของเงนิตราหรอืระดบัราคาสนิคา้ทัว่ไปอยูใ่นระดบัทีม่เีสถยีรภาพ รวมทัง้ฐานะของดุลการคา้และดุลการช าระเงนิอยูใ่นสภาพทีม่ีความสมดุล
3.การรกัษาเสถียรภาพทางเศรษฐกิจ ( Economic stability )
1.ภาคเอกชนจะตดัสนิใจหรอืประกอบพฤตกิรรมทางเศรษฐกจิดว้ยการยดึผลประโยชน์ของตน
2.การสรา้งดุลยภาพระหวา่งอุปสงคร์วมและอุปทานรวมของประเทศเป็นหน้าทีข่องรฐับาล
3.การทีร่ฐับาลใหเ้สรภีาพทางเศรษฐกจิกบัประชาชน มีผลต่อความผนัผวนต่อภาวะโดยรวมของเศรษฐกจิประเทศ
3.1 ความจ าเป็นท่ีรฐับาลต้องท าหน้าท่ีรกัษาเสถียรภาพทางเศรษฐกิจ
รฐับาลควรยดึถอืมาตรการทางการคลงัในการรกัษาเสถยีรภาพทางเศรษฐกจิ ดงัน้ี
1.กรณีเกดิการวา่งงาน รฐับาลจะตอ้งพยายามเพิม่การใชจ้า่ยของประเทศใหส้งู เพือ่เพิม่การจา้งงาน 2.ในกรณีทีเ่กดิภาวะเงนิเฟ้อ รฐับาลจะตอ้งพยายามปรบัระดบัการใชจ้า่ยของประเทศใหล้ดต ่าลงใหไ้ดส้ว่นสดักบัการผลติสนิคา้/บรกิาร 3.ในกรณีทีร่ะดบัการจา้งงานของประเทศอยูใ่นระดบัสงู และระดบัราคากม็เีสถยีรภาพ รฐับาลจะตอ้งพยายามรกัษาสถานการณ์เชน่นี้ไว ้
3.2 หลกัการเก่ียวกบัการรกัษาเสถียรภาพทางเศรษฐกิจโดยทัว่ไป
เป็นความพยายามเพิม่อตัราการสะสมทุน (capital formation) ของประเทศใหไ้ดส้ว่นสมัพนัธก์บัอตัราการเพิม่ของประชากร
ตอ้งด าเนินการควบคูก่บัการรกัษาเสถยีรภาพทางเศรษฐกจิ
การสะสมทุน (capital formation) :- การใชจ้่ายต่างๆ ทีจ่ะชว่ยเพิม่พนูประสทิธภิาพการผลติของประเทศ เชน่ การลงทุนดา้นพืน้ฐานการผลติ/ดา้นสาธารณูปโภค/ ดา้นก าลงัคน/ ดา้น R&D/ ดา้นคุณภาพชวีติของประชาชน ฯลฯ
4. การส่งเสริมความเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจ ( Economic growth )
- ภาคเอกชน/ปจัเจกชนมกัเลอืกทีจ่ะบรโิภคมากกวา่การสะสมทุน/การออม ท าใหก้ารสะสมทุนโดยรวมของประเทศมตี ่า
- การลงทุนของเอกชนจะค านงึถงึประโยชน์ของตนเอง แต่รฐับาลจะลงทุนโดยค านึงถงึผลประโยชน์ทีส่งัคมไดร้บั
4.1 ความจ าเป็นท่ีรฐับาลต้องเข้าท าหน้าท่ีส่งเสริมความเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจ
- ใชม้าตรการทางดา้นภาษเีพือ่บงัคบัใหม้กีารออม โดยรฐับาลเกบ็ภาษใีนอตัราสงูเพือ่น ามาลงทุน
- เลอืกใชป้ระเภทและอตัราภาษเีพือ่ชกัน าใหเ้อกชนท าการออมและลงทุน เชน่ ยกเวน้ภาษรีายไดใ้หเ้อกชนในกจิการทีร่ฐับาลสง่เสรมิ
- รฐับาลลงทุนเพือ่ปรบัปรงุรากฐานทางเศรษฐกจิ เพือ่อ านวยความสะดวกแกก่ารลงทุนและการผลติของเอกชน เชน่ ลงทุนในสาธารณูปโภค ฯลฯ
- ใชร้ะบบภาษเีพือ่เป็นเครือ่งจงูใจหรอืลงโทษเอกชน เพือ่ใหก้ารใชท้รพัยากรของสงัคมไดเ้ป็นไปอยา่งเตม็ที ่เชน่ เกบ็ภาษอียา่งหนกั ในทีด่นิเปลา่ทีป่ลอ่ยทิง้ไวโ้ดยไมท่ าประโยชน์ ฯลฯ
4.2 มาตรการทางการคลงัท่ีรฐับาลอาจน ามาใช้เพ่ือส่งเสริมการสะสมทนุของประเทศ
- เมือ่เศรษฐกจิขยายตวัมากขึน้ ประชาชนจะมงีานท ามากขึน้และมรีายไดเ้พิม่ขึน้ รวมทัง้ท าใหช้วีติความเป็นอยูด่ขี ึน้ - รฐับาลตอ้งดแูลเรือ่งนี้อยา่งใกลช้ดิ
4.3 ความเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจอาจจะช่วยแก้ปัญหาทางสงัคมได้
รฐับาลตอ้งท าหน้าทีใ่นการประสานและสรา้งความสมดลุของเป้าหมายทางการคลงัใน 4 ขอ้ขา้งตน้
5. การประสานและการขดัแย้งระหว่างหน้าท่ีหรือเป้าหมายทางการคลงัรฐับาล
“การคลงัสาธารณะเป็นทัง้ศาสตร ์(Science) และ ศิลป์ (art)”
ความหมายของ Public Finance
ไตรรตัน์ โภคพลากรณ์ (2547)
ศาสตร ์(Science) :- มุง่ศกึษาเน้ือหาสาระเกีย่วขอ้งกบัหน้าทีท่างเศรษฐกจิของรฐับาลและมาตรการดา้นการคลงัต่างๆ ทัง้ดา้นรายรบัและรายจา่ย เพือ่ใหเ้กดิบรรลุผลเป้าหมายทางเศรษฐกจิ
ศิลป์ (art) :- การก าหนดนโยบายและการด าเนินการทางดา้นการคลงัและการเงนิ การจดัหารายได ้เงนิคงคลงั และการก่อหน้ี รวมถงึการใชจ้า่ยของรฐับาล ซึง่จะมีผลกระทบต่อระบบเศรษฐกจิของประเทศ เพือ่บรรลุเป้าหมายทีร่ฐับาลตอ้งการ
ขอบข่ายระบบการบริหารงานคลงั
1. การก าหนดนโยบายและแผนทางการคลงั 2. การบรหิารงานงบประมาณแผน่ดนิ 3. การบรหิารการจดัเกบ็ภาษอีากรและจดัหารายไดป้ระเภทต่างๆ 4. การบรหิารหน้ีสาธารณะ 5. การบรหิารเงนิคงคลงั ไดแ้ก่ การรบั การจ่าย การเกบ็รกัษา และการส ารองเงนิ 6. การบรหิารเงนินอกงบประมาณ
ขอบข่ายระบบการบริหารงานคลงั
พนม ทนิกร ณ อยุธยา (2532) :- ประกอบดว้ยกจิกรรมทีอ่าจจะเกดิขึน้อยา่งน้อย 12 กจิกรรม :-
(ต่อ) 7. การบรหิารเงนิทุนหมนุเวยีนและกองทุนพเิศษ 8. การบรหิารงานพสัด ุ9. การบรหิารระบบบญัชรีฐับาลและระบบขอ้มลูขา่วสารทางการคลงั 10. การบรหิารทรพัยส์นิของรฐั 11. การบรหิารการตรวจสอบและรายงานทางการคลงั 12. การบรหิารการประเมนิผลทางการคลงั
ขอบข่ายระบบการบริหารงานคลงั
พนม ทนิกร ณ อยุธยา (2532) :- ประกอบดว้ยกจิกรรมทีอ่าจจะเกดิขึน้อยา่งน้อย 12 กจิกรรม :-
ขอบข่ายการศึกษาวิชาการบริหารงานคลงัภาครฐั
1. บทบาทของรฐัในระบบเศรษฐกจิสงัคม 2. สถาบนัการคลงั 3. การบรหิารรายได ้การบรหิารรายจา่ย และ สนิทรพัย์ภาครฐั 4. การด ารงรกัษาวนิยั เสถยีรภาพและประสทิธภิาพทางการคลงัภาครฐั 5. การบรหิารระบบเศรษฐกจิมหภาค
ขอบข่ายการศึกษาวิชาการบริหารงานคลงัภาครฐั
จรสั สวุรรณมาลา (2549) :-
แนวทางการศึกษาวิชา การบริหารงานคลงัรฐับาล
1. การศกึษาแนวทางเศรษฐศาสตรก์ารคลงั 2. การศกึษาแนวทางนโยบายสาธารณะ 3. การศกึษาเทคนิคการบรหิารการเงนิการคลงั
แนวทางการศกึษาวชิาการบรหิารงานคลงัรฐับาล
1. การศกึษาแนวทางเศรษฐศาสตรก์ารคลงั
- ใช้เครือ่งมือทางเศรษฐศาสตรก์ารคลงั
- เน้นเรือ่งความสมัพนัธร์ะหวา่งนโยบายการคลงัและระบบเศรษฐกจิในภาพรวม เชน่ การศกึษาผลกระทบของภาษอีากรต่อการลงทุน การจา้งงาน หรอื การเจรญิเตบิโตทางเศรษฐกจิ หรอื การศกึษาผลกระทบของนโยบายงบประมาณต่อเสถยีรภาพทางเศรษฐกจิ ฯลฯ
แนวทางการศกึษาวชิาการบรหิารงานคลงัรฐับาล
2. การศกึษาแนวทางนโยบายสาธารณะ
- ความสมัพนัธร์ะหว่างการเมืองกบันโยบายการคลงั
- ศกึษากระบวนการก าหนดนโยบายการบรหิาร และผลกระทบของนโยบายการคลงั โดยเน้นทีต่วับุคคล กลุ่มบุคคล องคก์ารหรอืสถาบนั เช่น การศกึษาบทบาทของสว่นราชการหรอืกลม่ผลประโยชน์ในการก าหนดนโยบายการคลงัของรฐับาล (นโยบายภาษอีากร จดัสรรงบประมาณ)
แนวทางการศกึษาวชิาการบรหิารงานคลงัรฐับาล
3. การศกึษาเทคนิคการบรหิารการเงนิการคลงั
- ผูบ้ริหารและผูป้ฏิบติัต้องเรียนรูเ้พ่ือน าไปประยกุตใ์ช้ในการปฏิบติังานจริง
- เชน่ เทคนิคการวางแผนทางการเงนิ การจดัท างบประมาณ การก าหนดและศกึษาวเิคราะหโ์ครงการลงทุน การบรหิารเงนิสด(เงนิคงคงคลงั)ระบบบญัชรีฐับาล การควบคุมภายใน ฯลฯ