การลดผลิตภัณฑ์มีตำหนิใน...

โครงงานท 823/2562 (วศบ.อตสาหการ)

การลดผลตภณฑมตำหนในกระบวนการผลตสปปะรดอบแหง โดยใชเทคนค ซกซ ซกมา

นายกองเกยรต วรยะบำรงกจ รหสนกศกษา 580612057 นางสาววนทนย ดวงสรอย รหสนกศกษา 590612090

โครงงานนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาวศวกรรมศาสตรบณฑต ภาควชาวศวกรรมอตสาหการ

คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม ปการศกษา 2562

ค

กตตกรรมประกาศ

โครงงานวจยนสามารถสำเรจไปไดดวยความกรณาจาก รศ.ดร.รงฉตร ชมภอนไหว อาจารยทปรกษาโครงงานวจย ซงเปนผมอบความร คำแนะนำ เสนอแนวทางในการแกไขปญหาตางๆ ใหกำลงใจในทกๆเรอง ตลอดจนไดใหความกรณาตรวจทานแกไขโครงงานวจยนและขอขอบคณพๆพนกงานในบรษทกรณศกษา ทกคนทไดสละเวลามาใหความร ขอมลและคำแนะนำ แนวทางในการศกษาวจยจนทำใหโครงงานวจยนประสบความสำเรจสมบรณ ทางผทำวจยจงขอขอบพระคณไวเปนอยางสงไว ณ ในโอกาสน

นอกจากนตองขอขอบพระคณคณาจารยทใหใชเครองสปปะรดในภาควชาวศวกรรมอตสาหการ คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหมทกทาน ท ไดใหความรและประสบการณจากทงการเรยนและการใชชวตแกผทำการวจย ตลอดจนบคลากร เจาหนาท ร นพ ร นนอง ในภาควชาวศวกรรมอตสาหการทกทานท ใหคำแนะนำ เสนอแนวทาง และใหความชวยเหลอในการทำโครงงานวจยดวยดตลอดมา ขอขอบพระคณบรษทบรษทกรณศกษาและเจาหนาททกคนทเออเฟอสถานทในการทำโครงงานและใหขอมลความร คำปรกษาโครงงานนเสรจสมบรณ

ขอขอบพระคณผมพระคณ บดา มารดา ญาตพนอง ทคอยเปนกำลงใจและใหความชวยเหลอสนบสนนในดานการศกษา ดานการเงนและคอยใหคำแนะนำดๆในการดำเนนชวตตลอดมา

สดทายนทางผจดทำหวงเปนอยางย งวา ความรจากโครงงานวจยเลมนจะสามารถเปนประโยชนตอบรษทบรษทกรณศกษา และผท ไดทำการศกษา หากมสวนใดบกพรองหรอมความผดพลาดประการใด ทางผจดทำตองขออภยมาเปนอยางสงและขอนอมรบคำเสนอแนะอนเปนประโยชนทกประการ นายกองเกยรต วรยะบำรงกจ นางสาววนทนย ดวงสรอย

ข

หวขอโครงงาน การลดผลตภณฑมตำหนในกระบวนการผลตสปปะรดอบแหงโดยใชเทคนค ซกซ ซกมา โดย นายกองเกยรต วรยะบำรงกจ รหสประจำตว 580612057 นางสาววนทนย ดวงสรอย รหสประจำตว 590612090 ภาควชา วศวกรรมอตสาหการ คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม อาจารยทปรกษา รศ.ดร.รงฉตร ชมภอนไหว ปการศกษา 2562

ภาควชาวศวกรรมอตสาหการ คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม อนมตใหนบโครงงานน เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาวศวกรรมศาสตรบณฑต

กรรมการโครงงาน

..................................................... ประธานกรรมการ

(รศ.ดร.รงฉตร ชมภอนไหว)

..................................................... กรรมการ

(ผศ.ดร.อนรท ไชยจารวณช)

..................................................... กรรมการ

(รศ.ดร.ชมพนท เกษมเศรษฐ)

ง

หวขอโครงงาน การลดผลตภณฑมตำหนในกระบวนการผลตสปปะรดอบแหงโดยใชเทคนค ซกซ ซกมา โดย นายกองเกยรต วรยะบำรงกจ รหสประจำตว 580612057 นางสาววนทนย ดวงสรอย รหสประจำตว 590612090 ภาควชา วศวกรรมอตสาหการ คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม อาจารยทปรกษา รศ.ดร.รงฉตร ชมภอนไหว ปการศกษา 2562

บทคดยอ

บรษทกรณศกษา เปนผผลตผลไมอบแหงหลายชนด โดยจากการเขาไปศกษากระบวนการผลตของบรษท พบวามปญหาผลตภณฑมตำหนหรอของเสยจากกระบวนการผลตสปปะรดอบแหงเกดขนเปนจำนวนมาก โครงการวจยนมจดประสงคเพอลดสดสวนผลตภณฑมตำหนในกระบวนการผลตสปปะรดอบแหง โดยใช เทคนคซกซ ซกมา โดยทำการวจยตามขนตอนของซกซ ซกมา คอ DMAIC อนไดแก การกำหนดปญหา (Define Phase) การวดผลและการรวบรวมขอมล(Measure Phase) การวเคราะหขอมล (Analyze Phase) การปรบปรง (Improve Phase) และการควบคม (Control) วธการวจยเรมตนจากการกำหนดปญหา (Define Phase) มวตถประสงคเพอหาสาเหตของปญหาในกระบวนการผลตสปปะรดอบแหงจากแผนภาพกระบวนการผลต โดยผวจยไดใชแผนภาพพาเรโตเพ อจดลำดบสาเหตของปญหา ผลพบวาปญหาสของสปปะรดอบแหงไมตรงตามสเปคเปนปญหาทพบมากทสด ตอมาในขนตอนการวดผลและการรวบรวมขอมล (Measure Phase) ไดทำการวเคราะหระบบการวดของขอมลโดยใชวธ GR&R แบบขอมลนบ (Attribute Data) เพอวเคราะหความสามารถในการจำแนกสของสปปะรดของพนกงานวาผาน หรอ ไมผาน ผลพบวาการเหนพองกนระหวางพนกงาน (Between appraisers) มเปอรเซนตประสทธผลดานรพททะบลตของการตรวจสอบ 88.89 เปอรเซนต ซ งหมายความวาพนกงานทกคนสามารถตรวจสอบไดผลเหมอนกนทกครง และทำการวดความสามารถกระบวนการในปจจบนโดยไดวดจากสดสวนผลตภณฑมตำหนหลงจากสนสดกระบวนการอบ พบวามของเสยจากสของสปปะรดอบแหงไมตรงตามสเปคอย 18.99 เปอรเซนตจากสดสวนของเสยทงหมด 30 เปอรเซนต จากนนในขนตอนการวเคราะหขอมล (Analyze Phase) ไดทำการระดมสมองรวมกนระหวางผวจย และพนกงานเกยวของกบฝายผลตเพอหาปจจยทมผลตอการสาเหตของปญหาดงกลาว โดยใชแผนภาพกางปลาตอมาในขนตอนการปรบปรง (Improve Phase) เพอหาแนวทางแกไขและปรบปรง โดยการเสนอใหมการแบงสปปะรดเปนกลมทเหมาะสม และศกษาเงอนไขในการอบสำหรบสปปะรดแตละกลมจากอณหภมและระยะเวลาในการอบทเหมาะสมจากนนทำการเปรยบเทยบสดสวนของเสยหลงกอน และหลงการปรบปรงพบวาสดสวนของเสยจากการผลตสปปะรดอบแหงหลงจากการปรบปรงมสดสวนของเสย 7.14 เปอรเซนต จากเดม18.99 เปอรเซนต และสดทายในขนตอนการควบคม (Control) ไดกำหนดมาตรฐานในการทำงาน

จ

โดย ไดกำหนดวธการปฏบตงาน (Work Instruction) ใหแกผปฏบตงาน เนองจากในการ ปรบปรงกระบวนการทำใหขนตอนการทำงานของพนกงานเปลยนไปจากเดมในบางขนตอน และเพอ ควบคมใหการทำงานมมาตรฐานเดยวกน

ฉ

Project Title Defective Products Reduction in Dehydrated Pineapple Production using Six Sigma Technique

Name Kongkiat Viriyabumrungkit Code 580612057 Wantanee Duangsoi Code 590612090 Department Industrial Engineering, Faculty of Engineering, Chiang Mai University Project Advisor Associate Professor Rungchat Chompu-inwai, Ph.D. Academic Year 2019

ABSTRACT

Company case study is a manufacturer of many kinds of dried fruit after studying from the production process of the company found that there are a number of defects in the product from dried pineapple production process. The objective of this research project is to reduce the proportion of defective products in the dried pineapple production process by using Six Sigma technique by doing the Six Sigma process, DMAIC. Such as define phase, measure phase, analyze phase, improve phase and control phase. Research methods start from define phase aims to find the cause of problems in the dried pineapple production process from the production process diagram. The researchers used the pareto diagram to prioritize the cause of the problem. The results showed that the color of dried pineapples did not meet the specification is the most common problem. Next, Measure Phase, analyzed the measurement system of data using GR&R attribute data to analyze the ability of color classification of pineapples of employees that pass or fail. The results show that between appraisers have a percentage of audit effectiveness of 88.89 percent. This means that all employees can check the same results every time and everyone and to evaluate the current process capability by measuring the defective product proportion after the end of the baking process, found that there is a waste from the color of the dried pineapples that does not meet the specifications 18.99 percent from the proportion of total waste 30 percent. Then analysis phase, brainstorming together between researchers and employees involved in production to find factors that affect the cause of the said problem by using a fishbone diagram. Next, in the Improve Phase in order to find solutions and improvements by proposing to divide the pineapples into an appropriate group and study baking conditions for each group of pineapples from the suitable temperature and baking time. After that, compare the waste

ช

proportion before and after the improvement It was found that the proportion of waste from dehydrated pineapple production after improvement was 7.14 percent from 18.99 percent. And finally, in the control phase, has set standards for work by Has stipulated a method of work (work Instruction) for operators. Due to Improve the process, change the working procedures of employees in some steps and to control the work to be the same standard

ซ

สารบญ

หนา

กตตกรรมประกาศ ค บทคดยอภาษาไทย ง บทคดยอภาษาองกฤษ ฉ สารบญตาราง ฌ สารบญภาพ ฎ บทท 1 บทนำ 1.1 ความสำคญและทมาของปญหาททำโครงงาน 1 1.2 วตถประสงค 2 1.3 ขอบเขตการศกษา 2 1.4 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 2 บทท 2 หลกการและทฤษฏทเกยวของ 2.1 หลกการ Six Sigma 3 2.2 แผนภมกางปลา (Fishbone Diagram) 5

2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8 2.9

เทคนค 5W1H ระบบส CIE L*a*b* (CIELAB) การแสดงคาความชนของอาหาร ระดบความหวาน บรกซ หลกการของการอบสปปะรด การออกแบบการทดลองเชงแฟคทอเรยลแบบสองระดบ งานวจยทเกยวของ

7 8 9 9

10 11 12

บทท 3 ระเบยบการทำวจย 3.1 ขนตอนการวจย 14 3.2 อปกรณ และเครองมอทใชในการทำวจย 17 บทท 4 ผลการดำเนนงานของโครงงานวจย 4.1 การกำหนดปญหา (Define) 19 4.2 การวด (Measure) 23 4.3 การวเคราะห (Analyze) 30 4.4 การปรบปรง (Improve) 31 4.5 การควบคม (Control) 59

ฌ

สารบญ (ตอ)

หนา บทท 5 สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ 5.1 สรปผลการวจย 64 5.2 ขอเสนอแนะ 65 บรรณานกรม 67 ภาคผนวก 68

ภาคผนวก ก แสดงผลการลดรปแบบจำลองเพอพยากรณคาผลตอบในโปรแกรม minitab

68

ประวตผเขยน 71

ญ

สารบญตาราง

ตาราง หนา 3.1 ตารางการทดลองอบแหงสปปะรดแตละกลม 16 4.1 การเกดตำหน ในการผลตสปปะรดอบแหง ในเดอนพฤศจกายน 2562 22 4.2 ผลการตรวจสอบของพนกงานแตละคน 24 4.3 รปชนงานทผานและไมผานทใชในการศกษา 25 4.4 รายละเอยดของปจจย 31 4.5 ความสมพนธของระดบความบรบรณและสของเนอสปปะรด 32 4.6 รปตวอยางสปปะรดกอน และหลงการอบของกลมระดบความหวานท 10-12

ความบรบรณท 2-4 33

4.7 รปตวอยางสปปะรดกอน และหลงการอบของกลมระดบความหวานท 10-12 ความบรบรณท 5-7

34


35


36

4.10 ผลการวดคาส (L*) คาความสวางของสปปะรดกลมท 1 ระดบความหวาน 10 ถง 12 และระดบความบรบรณ 2 ถง 4

37


37


37


38

4.14 ผลการวดคาส (b*) คาความสวางของสปปะรดกลมท 1 ระดบความหวาน 10 ถง 12 และระดบความบรบรณ 2 ถง 4

38


38


38


39

4.18 ผลตอบของสปปะรดอบแหงทระดบความหวาน 10-12 ระดบความบรบรณ 2-4 39

ฎ

สารบญตาราง (ตอ)

ตาราง หนา 4.19 การวเคราะหความแปรปรวนในกลมความหวาน 10-12 ความบรบรณ 2-4 41 4.20 การประมาณผลกระทบและระดบความเชอมนของปจจยในการทดลองสำหรบ

ความหวาน 10-12 ความบรบรณ 2-4 42

4.21 ผลตอบของสปปะรดอบแหงทระดบความหวาน 10-12 ระดบความบรบรณ 5-7 43 4.22 การวเคราะหความแปรปรวนในกลมความหวาน 10-12 ความบรบรณ 5-7 44 4.23 การประมาณผลกระทบและระดบความเชอมนของปจจยในการทดลองสำหรบ






4.30 ขอมลความชนของสปปะรดอบแหงกลมความหวาน 10-12 ระดบความบรบรณ 2-4

53


55


56


57

4.34 มาตรฐานขนตอนการทำงานหลงปรบปรง 59

ฏ

สารบญภาพ ภาพ หนา 1.1 ตวอยางผลตภณฑผลไมอบแหงของบรษทกรณศกษา 1 2.1 แผนภมกางปลา 6 2.3 แสดง L, a, b color space 8 2.4 แสดงการแบงระดบความบรบรณของสปปะรดภแล 10 3.1 ขนตอนการวจย 13 3.2 แผนภาพกางปลาในการหาสาเหตของปญหาสของสปปะรด 15 3.3 เครองวดปรมาณนำตาลแบบกลอง 17 3.4 เตาอบลมรอน 18 3.5 เครองวดคาส 18 3.6 เครองวดความชน 19 4.1 แผนภมกระบวนการไหลแสดงขนตอนกระบวนการผลต 20 4.2 แผนภาพพาเรโตของปญหาตางๆ ในการอบสปปะรด 22 4.3 ผลการเหนพองกนของพนกงานแตละคน (Within Appraiser) 27 4.4 ผลการเหนพองกนระหวางพนกงาน (Between Appraisers) 28 4.5 ผลการเหนพองกนของพนกงานแตละคนกบมาตรฐาน (Each Appraiser vs

Standard) 28

4.6 ผลการเหนพองกนของพนกงานทกคนกบมาตรฐาน (All Appraisers vs Standard) 29 4.7 สวนตกคางของสปปะรดอบแหงความหวาน 10-12 ความบรบรณ 2-4 40 4.8 สวนตกคางของสปปะรดอบแหงความหวาน 10-12 ความบรบรณ 5-7 43 4.9 สวนตกคางของสปปะรดอบแหงความหวาน 13-15 ความบรบรณ 2-4 47 4.10 สวนตกคางของสปปะรดอบแหงความหวาน 13-15 ความบรบรณ 5-7 50 4.11 ผลการทดสอบสมมตฐานความแตกตางของเวลาในการอบตอความชนของสปปะรด

อบแหงระดบความหวาน 10-12 ระดบความบรบรณ 2-4 54

4.12 ผลการทดสอบสมมตฐานความแตกตางของเวลาในการอบตอความชนของสปปะรด อบแหงระดบความหวาน 10-12 ระดบความบรบรณ 5-7

55


57


58

ก-1 ผลการลดรปแบบจำลองเพอพยากรณคาผลตอบในกลมความหวาน 10-12 ความ บรบรณ 2-4

69

ฐ

สารบญภาพ (ตอ) ภาพ หนา ก-2 ผลการลดรปแบบจำลองเพอพยากรณคาผลตอบในกลมความหวาน 10-12 ความ

บรบรณ 5-7 69


70


70

บทท 1

บทนำ

1.1 ความสำคญและทมาของปญหาททำโครงงาน

ในปจจบนผคนหนมาสนใจในการดแลรกษาสขภาพกนมากขนและผลไมกเปนหนงในตวเลอกทคนเลอกทจะบรโภค อยางไรกตามผลไมสดนนแมมสารอาหารอยมากกจรง แตมอายการจดเกบไมนาน ทำใหมความตองการผลไมแปรรปเชน อบแหง เปนจำนวนมากและยงคงมความตองการมากขนเรอยๆ นอกจากผลไมอบแหงจะมอายจดเกบนานแลว ยงสามารถนำไปแปรรปเพอเพมคณคาใหกบอาหารไดอกดวย เชน สามารถนำไปแปรรปเปนของวางสำหรบคนรกสขภาพ หรอ นำไปเปนสวนประกอบในอาหารตางๆ ได โดยประเทศไทยนนถอเปนแหลงผลตสนคาเกษตรทสมบรณอกแหงหนงของโลก ในแตละปมการสงออกผลไมอบแหงไปตางประเทศเปนจำนวนมาก เชน จน อองกง ญปน สงคโปร เปนตน บรษทกรณศกษา เปนผผลตผลไมอบแหงหลายชนด อาทเชน มะมวงอบแหง สปปะรดอบแหง ลำไยอบแหง กลวยอบแหง และ แกวมงกรอบแหงเปนตน โดยตวอยางผลตภณฑของบรษทดงแสดงในภาพ 1.1 จดเดนของผลตภณฑคอเปนผลไมอบแหงทไมมนำตาล

ภาพ 1.1 ตวอยางผลตภณฑผลไมอบแหงของบรษทกรณศกษา

2

จากการเขาไปศกษากระบวนการผลตของบรษทเบองตน พบวามปญหาผลตภณฑมตำหนหรอของเสยจากกระบวนการผลตสปปะรดอบแหงเกดขนเปนจำนวนมาก โดยประมาณนนในการอบสปปะรด หากใชสปปะรดสด 100 กโลกรม จะไดสปปะรดอบแหง 20 กโลกรม และในปรมาณสปปะรดอบแหงทได 20 กโลกรม จะมของเสย 30 เปอรเซนต โดยผลตภณฑมตำหนหรอของเสยทเกดขนมหลากหลายรปแบบเชน ผลตภณฑมขนาดทไมไดมาตรฐานทำใหลกคาไมยอมรบ และผลตภณฑมสทไมตรงตามสเปคของลกคาโดยบางชนมสเหลองทเขมเกนไปเปนตน จากการหารอกบทางบรษทเบองตนพบวา ปญหาเกดจากหลายสาเหตเชน แผนกแปรรปผลไมอบแหง ซงเปนแผนกทตองนำสปปะรดสดมาลาง แลวนำมาปอกเปลอก แตในการทำงานนนไมไดคดแยกวาผลไหนสกพอด ผลไหนชำเกนไป จากนนนำสปปะรดทงหมดไปสไลดเปนแผน แลวจดเรยงพรอมอบ ทำใหหลงจากการอบแลวขนาดลดลง สของสปปะรดไมสมำเสมอและมสทไมตรงตามความตองการของลกคา ซงทำใหเกดของเสยเปนจำนวนมาก เทคนคซกซ ซกมา เปนเทคนคทชวยใหองคการสามารถลดของเสย ทำกำไรไดเพมขน มผลผลตมากขน การทผผลตสามารถสรางความพงพอใจใหลกคาจาเปนตองมการลดความเสยงของโอกาสททาใหลกคาเกดความไมพงพอใจ ซงการลดความเสยงนสามารถทาไดโดยการพฒนาคณภาพ เพมความสามารถในกระบวนการผลต หลกการของซกซ ซกมา คอ DMAIC มาจาก Define Measure Analyze Improve Control ดงนนผ ว จ ยจงไดนำเทคนคดงกลาวมาใชเพ อแกปญหาการเกดผลตภณฑมตำหนหรอของเสยในกระบวนการผลตสปปะรดอบแหงในบรษทกรณศกษา

1.2 วตถประสงค เพอลดสดสวนผลตภณฑมตำหนในกระบวนการผลตสปปะรดอบแหง 1.3 ขอบเขตการศกษา

1.3.1 ศกษาในกระบวนการผลตสปปะรดอบแหงของบรษท กรณศกษา โดยใชสปปะรดพนธภแลเทานน 1.3.2 ศกษาสดสวนผลตภณฑมตำหนหลงจากสนสดกระบวนการอบ (Oven) 1.3.3 ศกษาเฉพาะปญหาสของสปปะรดอบแหงไมตรงตามสเปคเทานน 1.4 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1.4.1 สามารถลดของเสยในกระบวนการผลตผลตภณฑสปปะรดอบแหง 1.4.2 สามารถลดตนทนในกระบวนการผลตทตองเสยไปเนองจากการเกดผลตภณฑมตำหน

หรอของเสยหลงจากการอบ

บทท 2

หลกการและทฤษฎทเกยวของ ในบทนกลาวถงหลกการ ทฤษฎและงานวจยทเกยวของกบงานวจยนซงเปนการลดผลตภณฑมตำหนในกระบวนการผลตสปปะรดอบแหง โดยมรายละเอยดดงตอไปน 2.1 หลกการซกซ ซกมา (Six Sigma)

2.1.1 ประวตของซกซ ซกมา จดเรมตนของวธซกซ ซกมา เรมขนเมอบรษทโมโตโรลาไดพฒนาและสรางโครงการเพอปรบปรงคณภาพสนคา ภายใตการนาของ นายมเกล เจ แฮร ในป 1988 บรษทโมโตโรลาไดตพมพ และเปดเผย วธการปรบปรงคณภาพของสนคา วธใหมทชอวา “วธ ซกซ ซกมา” คาวาซกซ ซกมา หรอตวอกษรกรกเปนเครองหมายทใชแทนคาเบยงเบนไปจากคาเฉลยมาตรฐาน (Standard Deviation) เพอใชวดความแปรปรวน (การกระจายขอมล) ทเบยงเบนไปจากคาเฉล ยมาตรฐาน (Mean) บคคลแรกท ไ ดศ กษาและพฒนาเสนโค งแจกแจงปกต (Binomial Distribution) คอ นายด โมร เมอป ค.ศ.1733 แตความรและงานทเขาสรางไวไดสญหายจนกระทงมาถกคนพบอกครงโดย Karl Pearson ในป ค.ศ.1924 คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) ทรจกกนทกวนน กถกตง ชอโดย Pearson ในป ค.ศ.1893 คาเบยงเบนมาตรฐานหรอ ซกซ ซกมา เรมมบทบาทในวงการ ปรบปรงและรกษาคณภาพ ในป ค.ศ.1931 เมอวอลเตอ เอ ชวารท (Walter A. Shewhart) ไดแนะนาวาในกระบวนการใดๆถาคาเฉลยคณภาพ ของผลผลตหรอของผลลพธทไดหางจากเปาหมายทต งไวมากกวา 3 เทา ของคาเบยงเบนมาตรฐานในกระบวนการนน กระบวนการดงกลาว ควรถกปรบปรงและแกไขใหม (นจรนทร, 2552)

2.1.2 ความหมายของซกซ ซกมา ซกซ ซกมา เปนการขยายแนวทางการบรหารคณภาพทวท งองคการ ซงมวตถประสงค

เพอทจะทาใหสนคาและการใหบรการอยในระดบทลกคาตองการ ทาใหองคการมผลกาไร และ ผลผลตเพมข น ความหมายของซกซ ซกมาในเชงทฤษฎคอ กระบวนการเพอลดความผดพลาด (Defect) ทเกดขนในกระบวนการตางๆโดยมงเนนใหเกดความผดพลาดนอยทสดและมความสญเสยไดไมเกน 3.4 หนวยในลานหนวย หรอเรยกอกอยางวาความสญเสยโอกาสลงใหเหลอเพยง แค 3.4 หน วย (Defect per Million Opportunities, OPMO) (Banuelas และAntony, 2002 ) ส วนความหมายทางดานปฏบตซกซ ซกมาเปนเรองของการใชสถตในการปรบปรงความสามารถของ กระบวนการ โดยใชควบคกบหลกการบรหารโครงการทเหมาะสมและเนนผลสาเรจในรปของ มลคาการลดตนทนจากการดาเนนโครงการ ไมใชมงเนนวาตองจบโครงการท 3.4 PPM ซงถาคาซกซ ซกมา

4

ยงสง แสดงวามความแปรปรวนของกระบวนการยงสง ทาใหมพนท ทอยนอกเหนอพนทในการยอมรบนอยลง หมายความวาจะมของเสยหรอความผดพลาดทอยนอกเหนอขอบเขตทยอมรบไดนอยลง หรอหมายถงการทสนคาหรอบรการจะมคณภาพทดกวา (ภานพงษ, 2551)

2.1.3 เปาหมายหลกของซกซ ซกมา เปาหมายหลกของของซกซ ซกมากคอ การลดของเสยความแปรปรวนทเกดจากกระบวน

การผลตใหนอยทสด รวมทงพฒนาและเพมคณภาพของผลตภณฑ ใหไดมากทสด ปรบปรงการปฏบตการทมจดมงเนนสคณภาพของผลการผลตและการใหบรการทดขน ยกระดบ คณคาสาหรบลกคา และขจดคาใชจายทไมสรางมลคาเพมดงนน จงเนนการปรบปรงสมรรถนะของกระบวนการ ผานการเกบรวบรวมและวเคราะหขอมลอยางเขมงวดซงทาใหหลายองคกร ประสบผลสาเรจในการพฒนาดานคณภาพเพมผลผลตและเพมความสามารถในการทากาไรอกดวย

2.1.4 ขนตอนในการดำเนนงานของซกซ ซกมา วทยา (2553) ไดกลาวไววาทกองคกรลวนมปญหาทตองแกไขหรอนากลบมาทำซำแตปญหา

นนกกลบมาปรากฎใหมเหมอนเดมทมงานจงไดทางานอยางหนกเพอคดหาแนวทางในการ แกปญหาขนแตเมอนำมาประยกตใชในกระบวนการผลต กยงไมสามารถบรรลตามเปาหมายทไดตงไว ดงนนซกซ ซกมา จงเปนวธการแกไขปญหาแบบสมยใหมทถกออกแบบมาเพอหลกเลยง ปญหาดงกลาวโดยแบบจาลองนถกเรยกวา DMAIC ซงมรายละเอยดดงตอไปน

ขนท 1 การกำหนดปญหา (D : Define) จะเปนการกำหนดขนตอนสำหรบโครงการ ตองคดคำถามตางๆ เชน เราทำงานเกยวกบอะไร ทำไมเราจงทำงานเกยวกบปญหาน ใครคอผรบบรการ อะไรคอความตองการของผรบบรการ ตอนนงานถกทำอยางไร และอะไรคอประโยชนของการทำการพฒนา

ขนท 2 การจด (M : Measurement) การจดเปนสงทตามมาเปนตรรกะ (Logic) เพอกำหนดและเปนสะพานไปสขนตอนตอไป คอ การวเคราะห โดยการวดจะมวตถประสงคหลกอย 2 ประการ คอ 1. รวบรวมขอมลเพ อสามารถนำมาใชตรวจสอบ (Validate) และวดปรมาณ(Quantify) ของปญหาหรอโอกาส ปกตสงน คอขอมลทสำคญตอการปรบปรง

2. เรมแยกแยะขอเทจจรงและตวเลข ซงอาจจะใหขอสนนษฐานเกยวกบสาเหตของปญหาไดอยางถกตอง

ขนท 3 วเคราะห (A : Analysis) ในขนนทมจะลงลกในรายละเอยดและขยายความเขาใจเกยวกบกระบวนการและปญหา ทงนจะวเคราะหครอบคลมถงสงตางๆ ตอไปน

1. วธการ (Method) : กระบวนการหรอเทคนคทใชในการทำงาน 2. เครองจกร (Machines) : เทคโนโลยตางๆ เชน คอมพวเตอร เครองถายเอกสาร

หรอ เครองมอทใชในการผลตทถกใชในกระบวนการ 3. วตถดบ (Materials) : ขอมล วธการทำ จำนวนขอเทจจรง แบบฟอรม และ

แฟมขอมล 4. การวด (Measures) : ขอมลทคลาดเคลอนจะเกดจากการวดกระบวนการ หรอ

การเปลยนการกระทำของบคคลโดยมอคตเกยวกบสงทวดสง รวมถงวธการทใชในการนนๆ 5. คน (People) : กญแจทหลากหลายในวธการทองคประกอบอนๆ จะผสมผสาน

เพอใหเกดผลลพธขององคกร

5

ขนท 4 การปรบปรง : (I : Improve) การนำไปปรบปรง ปฏบตจรงจะตองไดรบการ บรหารอยางรอบคอบและไดรบการตรวจสอบ โดยจะตองมการทำโครงการนำรอง จะดำเนนการวเคราะหปญหาอยางระมดระวงเพอพจารณาวาสงใดอาจเกดความผดพลาด และเตรยมทจะปองกนหรอจดการกบความยงยากทอาจเกดขน

ขนท 5 การควบคม (C : Control) งานทเกยวกบการควบคมทจะตองทำใหสำเรจ คอ 1. พฒนากระบวนการตดตามเพอรกษาการเปลยนแปลงทดำเนนการไวใหคงอย 2. สรางแผนการตอบสนองสำหรบรายละเอยดเกยวกบปญหาทอาจจะเกดขน

3. ทำการชวยใหฝายบรหารสนใจตวชวดทสำคญจำนวนหนงซงจะทำใหพวกเขาไดรบขอมลเกยวกบผลลพธของโครงการ และการวดปจจยของกระบวนการ

4. ถายทอดโครงการโดยการนำเสนอผลงานและการสาธต 5. สงมอบความรบผดชอบในโครงการใหกบคนททำงานตามปกต

6. ทำใหมนใจวาจะมการสนบสนนจากฝายบรหารสำหรบวตถประสงคระยะยาวของโครงการ

2.2 แผนภมกางปลา (Fishbone Diagram)

2.2.1 นยาม แนวคดและหลกการ แผนภมกางปลามหลายชอเรยกไดแก แผนภมกางปลาแผนผงอชกาวา แผนผงสาเหตและผล เปนตนซงแผนผงนเปนแผนผงทใชแสดงความสมพนธอยางเปนระบบระหวางสาเหตหลายๆสาเหตทเปนไปไดทสงผลกระทบใหเกดปญหาหนงปญหา ซงไดรบการพฒนาคร งแรกเม อป ครสตศกราช 1943 โดย ศาสตราจารยคาโอร อชกาวา แหงมหาวทยาลยโตเกยว

2.2.2 ประโยชนและการนำไปใช 1) เมอตองการคนหาสาเหตแหงปญหา

2) เมอตองการทำการศกษา ทำความเขาใจ หรอทำความรจกกบกระบวนการอนๆ เพราะวาโดยสวนใหญพนกงานจะรปญหาเฉพาะในพนทของตนเทานน แตเมอม การทำผงกางปลาแลวจะทำใหเราสามารถรกระบวนการของแผนกอนไดงายขน

3) เมอตองการใหเปนแนวทางในการระดมสมองซงจะชวยใหทกๆคนใหความสนใจ ในปญหาของกลมซงแสดงไวทหวปลา

2.2.3 วธการสรางแผนภมกางปลา 1) กำหนดประโยคปญหาทหวปลา การกำหนดหวขอปญหาควรกำหนดใหชดเจนและมความเปนไปได ซ งหากกำหนดประโยคปญหานไมชดเจนตงแตแรกจะทำใหใชเวลามากในการคนหาสาเหตและใชเวลานานในการทำผงกางปลา การกำหนดปญหาทหวปลา เชน อตราของเสยอตราชวโมงการทำงานของคนทไมมประสทธภาพ อตราการเกดอบตเหต หรออตราตนทนตอสนคาหนงชน เปนตน ซงจะเหนไดวา ควรกำหนดหวขอปญหาในเช งลบเทคนคการระดมความคดเพอจะไดกางปลาทละเอยดสวยงามคอการถาม ทำไม ทำไม ทำไม ในการเขยนแตละกางยอยๆ 2) กำหนดกลมปจจยทจะทำใหเกดปญหานนๆ

6

เราสามารถทจะกำหนดกลมปจจยอะไรกได แตตองมนใจวากล มท เ รากำหนดไวเปนปจจยนนสามารถทจะชวยใหเราแยกแยะและกำหนดสาเหตตางๆ ไดอยางเปนระบบ และเปนสาเหต เปนผลโดยสวนมากมกจะใชหลกการ 4M 1E เปนกลมปจจย (Factors) เพอจะนำไปสการแยกแยะสาเหตต างๆ ซง 4M 1E นมาจาก M – Man คนงาน หรอพนกงาน หรอบคลากร M – Machine เครองจกรหรออปกรณอำนวยความสะดวก M – Material วตถดบหรออะไหล อปกรณอนๆ ทใชในกระบวนการ M – Method กระบวนการทำงาน E – Environment อากาศ สถานท ความสวาง และบรรยากาศการทำงาน

แตการกำหนดกางปลาไมจำเปนตอง ใช 4M 1E เพราะหากเราไม ไดอย ใน กระบวนการผลตแลว ปจจยนำเขา (Input) ในกระบวนการกจะเปลยนไป เชน ปจจยการนำเขาเปน 4P ไดแก Place Procedure People และ Policy หรอ 4S Surrounding Supplier System และ Skill หรอ Milk Management Information Leadership Knowledge กได นอกจากนนหากกลมทใชกางปลามประสบการณในปญหาทเกดขนสามารถทจะกำหนดกลมปจจยใหมใหเหมาะสมกบปญหาได ตงแตแรก

3) ระดมสมองเพอหาสาเหตในแตละปจจย 4) หาสาเหตหลกของปญหา 5) จดลำดบความสำคญของสาเหต 6) ใชแนวทางการปรบปรงทจำเปน

2.2.4 สวนประกอบของแผนภมกางปลา แบงออกเปน สวนปญหาหรอผลลพธ (Problem or Effect) ซงจะแสดงอยทหวปลา

สวนสาเหต (Causes) จะสามารถแยกยอยออกไดอกเปนปจจย (Factors) ทสงผลกระทบตอปญหา หวปลา สาเหตหลกและสาเหตยอย ซงสาเหตของปญหา จะเขยนไวในกางปลาแตละกาง กางยอยเปนสาเหตของกางรองและกางรองเปนสาเหตของกางหลก เปนตน

ภาพ 2.1 แผนภมกางปลา

7

หลกการเบองตนของแผนภมก า งปลา (Fishbone Diagram) คอการใสชอ ของปญหาทตองการวเคราะห ลงทางดานขวาสดหรอซายสดของแผนภม โดยมเสนหลกตามแนวยาวของกระดกสนหลง จากนนใสชอของปญหายอยซงเปนสาเหตของปญหาหลก 3–6 หวขอ โดยลากเปนเสนกางปลา (Sub-Bone) ทำมมเฉยงจากเสนหลก เสนกางปลาแตละเสนใหใสชอของสงททำใหเกดปญหานนขนมา ระดบของปญหาสามารถแบงยอยลงไปไดอก ถาปญหานนยงมสาเหตทเปนองคประกอบยอยลงไปอก โดยทวไปมกจะมการแบงระดบของสาเหตยอยลงไปมากทสด 4–5 ระดบ เมอมขอมลในแผนภมทสมบรณแลว จะทำใหมองเหนภาพขององคประกอบทงหมด ทจะเปนสาเหตของปญหาทเกดขน แสดงดงภาพ 2.1 2.2.5 ขอดและขอเสยในการทำแผนภมกางปลา ขอด

1. ไมตองเสยเวลาแยกความคดตางๆ ทกระจดกระจายของแตละสมาชก แผนภม กางปลาจะชวยรวบรวมความคดของสมาชกในทม

2. ทำใหทราบสาเหตหลก ๆ และสาเหตยอย ๆ ของปญหาทำใหทราบสาเหตท แทจรงของปญหา ซงทำใหเราสามารถแกปญหาไดถกวธ ขอเสย 1. ความคดไมอสระเนองจากแผนภมกางปลาเปนตวกำหนดซงความคดของสมาชก ในทมจะมารวมอยทแผนภมกางปลา

2. ตองอาศยผทมความสามารถสง จงจะสามารถใชแผนภมกางปลาในการระดม ความคด 2.3 เทคนค 5W1H

2.3.1 นยาม แนวคดและหลกการ การใชเทคนค 5W1H ในการวเคราะหแกปญหานน สวนใหญเราจะใชในขนตอนของการวเคราะหข อมล ดวยการต งคำถาม Who is it about? What happened? When did it take place? Where did it take place? และ Why did it happen? การตงคำถามดงกลาวจะทำใหเราไดคำตอบในแตละประเดน แตละขอของคำถาม เทคนค 5W1H จะใชในการวเคราะหขอมลหรอปญหา ไดเก อบทกร ปแบบ เทคนค 5W1H เปนการคดวเคราะห (Analysis Thinking) ท ใชความสามารถในการจำแนก แยกแยะองคประกอบตาง ๆ ของสงหนงสงใดซงอาจจะเปนวตถ สงของ เรองราว หรอเหตการณ นำมาหาความสมพนธเชงเหตผล ระหวางองคประกอบตาง ๆ เหลานน เพอคนหาคำตอบทเปนความเปนจรง หรอทเปนสงทสำคญ จากนนจงรวบรวมขอมลทงหมดมาจดระบบ เรยบเรยงใหมใหงายแกตอการทำความเขาใจ (ศรประภา พนธมา, 2557)

2.3.2 สวนประกอบและการนำไปใช 1) Who ใคร คอ สงทเราตองรวา ใครรบผดชอบ ใครเกยวของ ใครไดรบผลกระทบ

ในเรองนนมใครบาง 2) What ทำอะไร คอ สงทเราตองรวา เราจะทำอะไร แตละคนทำอะไรบาง

3) Where ทไหน คอ สงทเราตองรวา สถานททเราจะทำวาจะทำทไหน เหตการณหรอสงททำนนอยทไหน

8

4) When เมอไหร คอ สงทเราตองรวา ระยะเวลาทจะทำจนถงสนสด เหตการณหรอสงททำนนทำเมอวน เดอน ป ใด 5) Why ทำไม คอ สงทเราตองรวา สงทเราจะทำนน ทำดวยเหตผลใด เหตใดจงไดทำสงนน หรอเกดเหตการณนนๆ 6) How อยางไร คอ สงทเราตองรวา เราจะสามารถทำทกอยางใหบรรลผลไดอยางไร เหตการณหรอสงททำนนทำอยางไรบาง 2.4 ระบบส CIE L*a*b* (CIELAB)

ระบบส CIE L*a*b* หรอ CIELAB เปนระบบการวดสทคำนงถงองคประกอบ 3 ประการ คอ 1. Light source คอ แหลงกำเนดแสง เชน แสงมาตรฐาน D 65 2. Color object คอ วตถมส 3. Observer คอ ผสงเกตการณ

CIELAB เปนระบบการวดสทพฒนาจากระบบ CIE Tristimulus Value (x, y และ z) และ CIE Chromaticity Coordinates (x, y และ Y) โดยปรบปรงและเปลยนแปลงจนสามารถบอกความแตกตางของสไดอยางสมำเสมอและใกลเคยงกบความแตกตางของสทตามองเหน ปจจบนสมการทใชในการระบสเปนทยอมรบกวางขวางคอ CIELAB 1976 ซงมลกษณะ Color space ดงภาพ 2.3

ภาพ 2.3 แสดง L, a, b color space ทมา : ปณธาน สระยศ, 2557

โดย L* ใชกำหนดคาความสวาง (Lightness)

L = 0 สทไดจะมดเปนสดำ L = 100 สทไดจะสวางเปนสขาว

a* ใชกำหนดสแดง หรอสเขยว a เปน + วตถมสออกแดง

9

a เปน - วตถมสออกเขยว b* ใชกำหนดสเหลอง หรอสนำเงน

b เปน + วตถมสออกเหลอง b เปน – วตถมสออกนำเงน

2.5 การแสดงคาความชนของอาหาร

ปรมาณความชน นยมบอกเปนเปอรเซนตม 2 รปแบบคอ 1. ความชนฐานเปยก Wet Basis) เปนคาความชนทมกใชในทางการคา เปนคาทใช

บงชความชนโดยทวไปในชวตประจำวน มกบอกเปนเปอรเซนต 2. ความชนฐานแหง (Dry Basis) เปนคาทนยมใชกนในการวเคราะหกระบวนการ

อบแหง (dehydration) เพราะชวยใหคำนวณไดสะดวก เนองจากนำหนกแหงของอาหารจะคงท อาจบอกเปนเปอรเซนต หรอ จำนวนกรมของนำตอจำนวนกรมของของแขง (g H2O/ g solid)

2.5.1 การวดความชนของอาหาร นำทมอยในอาหารแตละชนดมการยดตดอยในโครงสราง หรอโมเลกลของสารอนๆ ทเ ปน

สวนประกอบของอาหารในรปแบบ และความแขงแรงตางกน ทำใหเทคนคทใชสำหรบการหาความชนของอาหารแตละชนดแตกตางกนไป ทงความยากงาย ความซบซอนของอปกรณ และความถกตองแมนยำของคาทได วตถประสงคหลกของบทนจงเปนการแนะนำใหรจกวธการหาความชนในอาหารแบบตางๆ ขอดและขอเสยของแตละวธ เพอสามารถเลอกนำไปใชงานไดอยางเหมาะสม 1. การวดความชนโดยตรง (Direct Method) เปนการวดปรมาณทมอยในอาหารโดยตรง สามารถทำไดหลายวธ ไดแก การแยกเอานำออกดวยวธทางกายภาพ เชน การอบแหงทำใหนำระเหยออกไป การกลนแยกเอานำออกจากอาหาร หรอการใชวธการทางเคม โดยการใชสารเคมทำปฏกรยากบนำ เปนตน วธการวดโดยตรงเปนการวดททำลายตวอยาง แตละวธจะมความถกตองแตกตางกน วธท มการยอมรบกนท วไปวามความถกตองแมนยำสง จะนยมใชเปนคาความชนมาตรฐานเพอใชปรบเทยบคาทไดจากการวดดวยวธการอนๆ กอนนำคาทไดไปใชประโยชน

2. การวดโดยออม (Indirect Methods) เปนการวดสมบตทางไฟฟาของเมลดพชดวยอปกรณอเลกทรอนกส เชน วดคาความจไฟฟา การวดความชนโดยทางออมมจดเดนตรงรผลเรว สะดวก และทำไดบอย จดดอยคอ คาทไดจากการวดเปนคาโดยประมาณการ 2.6 ระดบความหวาน บรกซ คาความหวาน บรกซ (เปอรเซนต บรกซ) ตงชอตามนกเคมชาวเยอรมน “Adolf Brix” เปนหนวยทใชบอกความเขมขน ของของแขงทละลายอยในสารละลาย เปนเปอรเซนตนำหนกตอนำหนก มกใชกบนำเชอม นำผลไม นำผลไมเขมขน เชน นำเชอมเขมขน 10 บรกซ หมายถงนำเชอมนำหนก 100 กรม มนำตาลซโครสละลายอย 10 กรม (ทอณหภม 20 องศาเซลเซยส) ในนำผลไม หรอนำผลไมเขมขน คาทวดได เปนการวดปรมาณของแขงทงหมดทละลายอย (Total Soluble Solids) ไดแก

http://www.foodnetworksolution.com/wiki/word/0277/dehydration-%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%97%E0%B8%B3%E0%B9%81%E0%B8%AB%E0%B9%89%E0%B8%87

10

นำตาลซโครส นำตาลกลโคส นำตาลฟรกโทส กรดอนทรย เชน กรดซตรก กรดแอมโนอสระ วตามนซ และแรธาตตางๆ หนวยทวดไดเปนเปอรเซนต นำหนกตอปรมาตร (พมพเพญ พรเฉลมพงศ, 2556) 2.7 หลกการของการอบสปปะรด

สบปะรดทเกบเกยวมามลกษณะ มผวเปยก และความชนเรมตนสง และเนอมลกษณะทมรพรน สามารถถายเทความรอนและมวลไดเปนอยางด จากนนนำสปปะรดมาปอกเปลอก นำตาออก แลวหนเปนแวนกลม ใหมความหนาประมาณ 0.8 ถง 1 เซนตเมตร เสนผานศนยกลางประมาณ 5 ถง 8 เซนตเมตร แลวนำมาวางใสถาดโดยไมซอนกน (ณฐพล ภมสะอาด, ละมล วเศษ, พนธสรสทธลกษณและ สทธวลยสทา, 2562) โดยปจจยทมผลตอสของสปปะรดในกระบวนการอบ

2.7.1 ปรมาณนำตาล พณา สลวงศ (2543) กลาววานำตาลในสปปะรดตำทสดอยท 9 บรกซ และปรมาณนำตาลสง

ทสดอยท 18 บรกซ นำตาลทอยในสปปะรดสดทำใหเกดปฎกรยาคาลาเมลไลเซชนถาผานความรอน ซงปรมาณนำตาลสงทำใหความสวางของสสปปะรดหลงผานความรอนมสเขม เกดขนจากระหวางนำตาลรดวส (reducing sugar) กบกรดแอมโน โปรตน หรอสารประกอบไนโตรเจนอนๆ โดยมความรอนเรงปฏกรยา

2.7.2 อณหภมและ เวลา พลรชต บญม (2551) กลาววา อณหภมมผลตอการลดความชน ซงหากคาสงไป จะทำให

ความสวางของสปปะรดลดลง อกทงความรอนยงมผลกบนำตาลในสปปะรดใหเกดปฏกรยาคาลาเมลไลเซชน และมผลตอคาความสวางของผลตภณฑ สวนระยะเวลามผลเกยวของกบการลดความชน โดยจะมผลกบความชนสดทายของสปปะรด หากสปปะรดมความชนสดทายหลงการอบทสงจะมแนวโนมคาความสวางสง หากมความชนสดทายตำ จะมแนวโนมใหคาความสวางลดตำลง

2.7.3 ระดบความบรบรณ ระดบความบรบรณ คอ ระดบความสกของสปปะรดแบงเปนระดบ 0 ถง 7 ซงสามารถแบงได

ตามภาพ 2.4 ซ งคณลกษณะทางดานความหวาน (Degree Brix) และ ความเปนกรด (pH) นนเปลยนแปลงไปตาม ระดบความบรบรณเบอร 0 ถง 7 (สาโรจน ปญญามงคล, 2560)

ภาพ 2.4 แสดงการแบงระดบความบรบรณของสปปะรดภแล

ทมา : สาโรจน ปญญามงคล, 2560

11

2.8 การออกแบบการทดลองเชงแฟคทอเรยลแบบสองระดบ

การออกแบบการทดลองเชงแฟคทอเรยลแบบสองระดบ (2 k Factorial Design) นน เปน การทดลองในกรณทมปจจยทงหมด k ปจจย แตละปจจยประกอบดวย 2 ระดบ ซงระดบในทนอาจ แทนดวย “ระดบของปรมาณ (Quantity Level)” เชน อณหภม ความดน และเวลา หรอ “ระดบของ คณภาพ (Qualitative Level) เชน เครองจกร คน การแบงระดบของปจจยอาจแบงออกเปนระดบสง (High) และตำ (Low) หรออาจแบงเปนระดบทม (Yes) หรอไมม (No) ของปจจยนน ๆ

การออกแบบการทดลองเชงแฟคทอเรยลแบบ 2k โดยสวนใหญแลวจะใชในกรณทมปจจยท เกยวของหลายตว การทดลองดวยวธนจะทำใหมจำนวนการทดลองนอยทสด นอกจากนยงม การสมมตใหการเปลยนแปลงของผลตอบสนองมลกษณะเปนแบบเชงเสน ตวอยางการออกแบบ การทดลองเชงแฟคทอเรยลแบบ 2k คอ กรณทมปจจยทงหมด 2 ปจจย คอ ปจจย A และ B ในแต ละปจจยประกอบไปดวย 2 ระดบ คอ ระดบตำ และระดบสง

2.8.1 ขนตอนการออกแบบการทดลอง การทดลองแบบการทดลองเชงแฟคทอเรยลเตมจำนวนกรณมการทดลองซำ คอการทำการ

ทดลองเงอนไขเดยวกนมากกวา 1 ครง (n≥2) ปกตจำนวนการทดลองซำสำหรบแตละเงอนไขการ ทดลองจะมจำนวนเทากน การทำการทดลองซำชวยใหผลการทดลองมความนาเชอถอมากยงขนโดย ขนตอนการการวเคราะหเพอปรบปรงกระบวนการโดยใชการออกแบบการทดลองเชงแฟกทอเรยล 2 ระดบ 2k ประกอบดวยขนตอนดงตอไปน

1) คำนวณคาผลกระทบไดแกผลกระทบหลกและผลกระทบรวม 2) เขยนแบบจำลอง (Initial Model) เพอแสดงความสมพนธระหวางผลกระทบหลก และ

ผลกระทบรวมวามผลตอบของกระบวนการอยางไรบาง โดยในเบองตนเขยนในรปของแบบจำลองแบบเตมจำนวน (Full Model) ซงประกอบดวยคาคงท ผลกระทบหลก และผลกระทบรวม

3) คดกรองเฉพาะผลกระทบทมผลตอกระบวนการอยางมนยสำคญ - กรณมการทดลองโดยใชการทดสอบทางสถต ไดการทดสอบแบบ T-test หรอตาราง

วเคราะหผลความแปรปรวน - กรณไมมการทดลองซำใชกราฟปกตของผลกระทบ หรอ ประมาณคาความแปรปรวนจาก

ผลกระทบรวมอนดบสง หรอใชการทดลองซำแบบเทยม หรอทำการเฉพาะทจด กงกลาง 4) เขยนแบบจำลอง (Refine Model) การสรางแบบจำลองทางคณตศาสตรเพ อ แสดง

ความสมพนธระหวางปจจยทมนยสำคญกบผลตอบ โดยแบบจำลองจะรวมเฉพาะเทอมทจำเปน ไดแกเทอมทมผลตอกระบวนการอยางมนยสำคญและตดเทอมทไมจำเปนออกเพอใหแบบจำลองม ความกะทดรดและไมซบซอนเกนไป เพอใชทำนายผลการทดลองโดยแบบจำลองความสมพนธตองม การตรวจสอบความเหมาะสม (Appropriateness) และความเพยงพอของแบบจำลอง (Model Adequacy Checking)

5) ตรวจสอบความเหมาะสมของแบบจำลอง (Appropriateness) โดยพจารณาจาก คาสมประสทธของการตดสนใจหรอ R-Squared (Coefficient of Correlation) หรอ R-Squared (adj) หรอคา LOF (Lack of Fit)

12

6) ตรวจสอบความพอเพ ยง (Model Adequacy Checking) ของแบบจำลองโดยว ธ วเคราะหสวนคาง (Residual Analysis) เพอตรวจสอบขอกำหนดเบองตนของคณสมบตของความ แปรปรวนของแบบจำลอง

7) แปลผลและหาเงอนไขทเหมาะสมทสด และแสดงผลการวเคราะหโดยใชกราฟ ตามความจำเปน เชน กราฟผลกระทบหลก กราฟผลกระทบรวม กราฟพนผวผลตอบ

8) ทำการทดลองยนยนผลสำหรบเงอนไขทเหมาะสม โดยเปรยบเทยบคาเฉลย ยนยนผลกบชวงความเชอมนของคาทำนาย

2.8.2 แบบจำลองการถดถอย (The Regression Model) ในการแปลงผลลพธท ไดจากการประมาณการในการออกแบบการทดลอง 2k ไปเปน

แบบจำลองถดถอย (Regression Model) ซงจะทำใหสามารถพยากรณผลตอบทจดใด ๆ ในแตละ ชวงของปจจย (Space Spanned) ของปจจยทไดออกแบบ เปนการหาสมการความสมพนธระหวาง ตวแปรเพอทจะนำไปสการคาดการณหรอประมาณคา ซงการถดถอยแบงเปน 2 ประเภท ไดแก Simple Regression และ Multiple Regression 2.9 งานวจยทเกยวของ วสนต พกผาสก (2549) ไดประยกตใชวธการซกซซกมา เพอลดปรมาณของเสยและปรบปรงคณภาพผวงานชบโครเมยม โดยมเปาหมายคอ ลดอตราของเสยลง 70 เปอรเซนต ซงมขนตอนการแกปญหาตามหลกการของซกซ ซกมา 5 ขนตอน จากการกำหนดปญหาทเกดขนพบวา การเกดลกษณะเปนเมดหรอตามดบนชนงานเปนสาเหตทำใหเกดของเสยมากทสด หลงจากททำการวเคราะหและกลนกรองพบวา ปจจยทตองทำการควบคมในกระบวนการชบเคลอบผวโครเมยม คอ วธการลางชนงาน คา pH และความหนาแนนของกระแสไฟฟา ตอมาจงนำปจจยทไดจากการวเคราะหมาทำการหาคาทเหมาะสมโดยการออกแบบการทดลอง ผลจากการศกษาทำใหคาเฉลยของเสยตอเดอนลดลงจาก 146,295 ppm เหลอเพยง 25,780 ppm และลดความสญเสยจาก 774,714 เหลอ 128,648 บาทตอเดอน

Benjar Chutintrasria และ Athapol Noomhorm (2548) การวจยจลนศาสตรการยอยสลายสของสบปะรดระหวางกระบวนการทางความรอน พบวาการปรบปรงสซงเปนคณภาพของสปปะรดนนสามารถทำได และผลการวจยชใหเหนวา สและความสวางซงขนอยกบพลงงานกระตนคอมาตรการทสำคญทสดของการเปลยนสของสปปะรดทชวงอณหภม 70–90 และ 95–110 องศาเซลเซยส ตามลำดบ

บทท 3

วธการวจย

ในการศกษากระบวนการผลตของบรษทกรณศกษา พบวามปญหาผลตภณฑมตำหนหรอของเสยจากกระบวนการผลตสปปะรดอบแหงเกดขนเปนจำนวนมาก ทางผจดทำจงตองการศกษาเพอลดของเสยทเกดขนในกระบวนการ โดยมลำดบขนตอนการวจยดงภาพ 3.1 โดยโครงงานวจยน ไดดำเนนการตามขนตอนหลก DMAIC ของซกซ ซกมา โดยมรายละเอยดดงตอไปน

ภาพ 3.1 ขนตอนการวจย

14

3.1 ขนตอนการวจย

การกำหนดปญหา (Define) 3.1.1 ศกษากระบวนการและขนตอนการผลต ศกษากระบวนการและขนตอนการผลตสปปะรดอบแหง แลวสรางแผนภมกระบวนการไหล

(Flow Process Chart) เพอใหเหนภาพรวมของกระบวนการผลต 3.1.2 เกบรวบรวมขอมลการเกดตำหนประเภทตางๆ แลวทำการสรางแผนภมพาเร โตเพอ

จดลำดบความสำคญของปญหา เกบรวบรวมขอมลการเกดตำหนประเภทตางๆในการผลตผลตภณฑสปปะรดอบแหง แลวทำ

การสรางแผนภมพาเรโตเพอจดลำดบความสำคญของปญหา เพอคดเลอกปญหาทสงผลกระทบมากทสด โดยจากการรวบรวมขอมลเบองตน พบวาปญหาสของสปปะรดไมตรงตามความตองการของลกคาเปนปญหาทพบมากทสด และทางบรษทใหความสำคญมากทสดในขณะน นอกจากนยงพบปญหาอนๆ เชน ขนาดของผลตภณฑไมเทากน เปนตน

การวด (Measure) 3.1.3 วเคราะหระบบการวดของขอมลทตองศกษา ทำการวเคราะหระบบการวดของขอมลทตองศกษา อาทเชน สำหรบการศกษาปญหาสของ

สปปะรดไมตรงตามสเปค โดยใชพนกงานเปนคนตรวจสอบ จะใชวธ GR&R แบบขอมลนบ (Attribute Data) เพอวเคราะหความสามารถในการจำแนกสของพนกงานวาผาน หรอ ไมผาน

3.1.4 วดความสามารถกระบวนการในปจจบน ทำการวดความสามารถกระบวนการในปจจบนโดยจะวดจากสดสวนผลตภณฑมตำหน

หลงจากสนสดกระบวนการอบ การวเคราะห (Analyze) 3.1.5 วเคราะหหาสาเหตของปญหา วเคราะหหาสาเหตของปญหาโดยทำการสรางแผนภาพกางปลา โดยภาพ 3.2 แสดงตวอยาง

การใชแผนภาพกางปลาเพอหาสาเหตททำใหสของสปปะรดอบแหงไมตรงตามสเปค จากนนจงทำการคดเลอกสาเหตทนาจะมผลกระทบมากรวมกบพนกงานทเกยวของ เพอนำไปหาแนวทางในการแกไขในขนตอนตอไป

15

ภาพ 3.2 แผนภาพกางปลาในการหาสาเหตของปญหาสของสปปะรด

การปรบปรง (Improve) 3.1.6 หาแนวทางแกไขและปรบปรง จากการเลอกสาเหตของปญหามาจากแผนภาพกางปลาเพอหาแนวทางแกไขและปรบปรง

อาทเชน จากปญหาสของสปปะรดอบแหงไมตรงตามสเปคพบวา สาเหตมาจากพนกงานไมมการคดแยกกลมของสปปะรดสดกอนนำไปอบ และในการอบไมมการกำหนดวธการอบทเหมาะสมสำหรบสปปะรดแตละกลม ทำใหเมออบแลวสปปะรดมสไมสมำเสมอและไมตรงตามสเปคจงตองคดทงเปนจำนวนมาก ดงนนแนวทางแกไขคอ เสนอใหตองมการแบงสปปะรดเปนกลมทเหมาะสมและศกษาเงอนไขในการอบสำหรบสปปะรดแตละกลม โดยจากการศกษางานวจยพบวา ระดบความหวานและระดบความบรบรณมผลตอสของสปปะรด ผวจยจงไดเสนอใหแบงกลมสบปะรดสดเปน 4 กลม

กลมท 1 ระดบความหวาน 10-12 บรกซ และ ระดบความบรบรณ 2-4 กลมท 2 ระดบความหวาน 10-12 บรกซ และ ระดบความบรบรณ 5-7 กลมท 3 ระดบความหวาน 13-15 บรกซ และ ระดบความบรบรณ 2-4 กลมท 4 ระดบความหวาน 13-15 บรกซ และ ระดบความบรบรณ 5-7

3.1.7 ศกษาเงอนไขในการอบแหงสปปะรดแตละกลม จากนนทำการศกษาเงอนไขในการอบแหงสปปะรดแตละกลมตามทแบงไวในขอ 3.1.6 โดย

จากงานวจยของ Benjar Chutintrasria และ Athapol Noomhorm (2548) พบวาอณหภมท 70 ถง 90 องศาเซลเซยสเปนอณหภมทสงผลตอการเปลยนสสปปะรดมากทสดและเวลาทใชกคอ 500 ถง 600 นาท ผวจยจงไดทำการทดลองเพอหาอณหภมและระยะเวลาในการอบทเหมาะสมตอแตละกลมสปปะรดทแบงจากขอท 3.1.6 ในแตละการทดลองจะวดออกมาเปนคา L* ทใชกำหนดคาความสวาง (Lightness) L* = 0 สทไดจะมดเปนสดำ L* = 100 สทไดจะสวางเปนสขาว คา a* บงบอกแกนสจากสเขยว (-a*) จนถงสแดง (+a*) และคา b* บงบอกแกนสจากสนำเงน (-b*) จนถงสเหลอง (+b*) ตามระบบส CIELAB โดยตองการใหคา L* ยงมากยงด คา a* ยงนอยยงด และคา b* ยงมากยงดนอกจากนยงทำการวดคาความชนของสปปะรดหลงอบดวย โดยคาความชนตองไมเกน 12 และยงนอยยงด โดยแบงการทดลองไดดงตาราง 3.1

16

ตาราง 3.1 ตารางการทดลองอบแหงสปปะรดแตละกลม

โดยแตละเงอนไขการทดลองทำการอบทงหมด 2 ซำ (Replicates) จากนนทำการวเคราะห

สวนตกคาง (Residual Analysis) เพอตรวจสอบตวแปรทผวจยกำหนดขนมานนสงผลตอตวแปรตามไดดแคไหน ซงหมายความวาอณหภมและระยะเวลาในการอบสงผลตอคาสของสปปะรดจรงหรอไ ม และทำการวเคราะหความแปรปรวน (Analysis of Variance) เพอวเคราะหคาเฉลยคใดในแตละกลม

ความหวาน

(บรกซ) ระดบความสมบรณ

อณหภม (องศาเซลเซยส)

ระยะเวลาในการอบ (นาท)

กลม 1

10 ถง 12 2 ถง 4 70 500

10 ถง 12 2 ถง 4 70 600

10 ถง 12 2 ถง 4 90 500

10 ถง 12 2 ถง 4 90 600

กลม 2

10 ถง 12 5 ถง 7 70 500

10 ถง 12 5 ถง 7 70 600

10 ถง 12 5 ถง 7 90 500

10 ถง 12 5 ถง 7 90 600

กลม 3

13 ถง 15 2 ถง 4 70 500

13 ถง 15 2 ถง 4 70 600

13 ถง 15 2 ถง 4 90 500

13 ถง 15 2 ถง 4 90 600

กลม 4

13 ถง 15 5 ถง 7 70 500

13 ถง 15 5 ถง 7 70 600

13 ถง 15 5 ถง 7 90 500

13 ถง 15 5 ถง 7 90 600

17

แตกตางกนบาง เมอไดเงอนไขการอบ (อณหภม และระยะเวลาการอบ) ทดทสดของแตละกลมจรงนำไปทำการทดลองอบสปปะรดจรงในขนตอนตอไป

3.1.8 นำแนวทางการปรบปรงทไดขางตนมาทดลองใชจรงทโรงงานกรณศกษา และเกบขอมลสดสวนของเสยหลงปรบปรง

3.1.9 เปรยบเทยบสดสวนของเสยทเกดขนกอนและหลงปรบปรงกระบวนการ การควบคม (Control) 3.1.10 ควบคมกระบวนการเพอไมใหเกดปญหาซำ หลงจากทไดวธการทำงานททำใหของเสยลดลงจากการปรบปรงในขนตอนกอนหนาแลว

ตอมาทำการควบคมกระบวนการเพอไมใหเกดปญหาซำ โดยการจดทำมาตรฐานการทำงานตาม 5W1H อนไดแก Who What Where When Why How

3.1.11 สรปผลและจดทำรายงาน 3.2 อปกรณ และเครองมอทใชในการทำวจย ในการทำวจยในครงนไดใชอปกรณ และเครองมอเพอดำเนนงานไดแก เครองวดปรมาณนำตาล (Hand Refractometer), เตาอบลมรอน (Hot Air Oven) และเครองวดคาส (Color Quest Sphere Hunter Lab) โดยมรายละเอยดดงตอไปน

3.2.1 เคร องวดปรมาณนำตาล (Hand Refractometer) ดงภาพ 3.3 เปนอปกรณท ใชสำหรบวดคาความเขมขนของสารละลายหรอใชตรวจสอบปรมาณนำตาลในของเหลวโดยอาศยหลกการหกเหของแสง มหนวยวดเปน เปอรเซนต บรกซ สามารถวดคาความหวานไดตงแต 0 ถง 32 เปอรเซนต บรกซ

ภาพ 3.3 เครองวดปรมาณนำตาลแบบกลอง

18

3.2.2 เตาอบลมรอน (Hot Air Oven) ทำหนาทอบแหงไลความชนออกจากวตถดบ (เชน อบแหง แทนการจากแดด หรอการไลนำมน) ทำใหสามารถทำใหเกบวตถดบไดนานขน เพอใชในการแปรรปผลผลตตางๆ สามารถอบวตถดบไดหลากหลาย ดงภาพ 3.4

ภาพ 3.4 เตาอบลมรอน

3.2.3 เครองวดคาส (Color Quest Sphere Hunter Lab) สามารถวดสของวตถออกมาเปน ตวเลขได ซงจะวดปรมาณการสะทอนแสงของวตถเทยบกบมาตรฐานอางองทเปน Reflectance Curve วตถทมสแตกตางกนจะม Reflectance Curve ตางกน ภาพ 3.5 แสดงภาพเครองวดสคาสโดยใชระบบ CIE Chromaticity Coordinate องคกร CIE ไดกำหนดหนวยวดสมสญลกษณ L*-a*-b* โดยทง 3 ตวแปลมรายละเอยด ดงน

- แกน L* บงบอกถง ความสวาง (Lightness) ม คาตงแต 0 ถง 100 โดย 0 คอ สดำ และ 100 คอ สขาว

- แกน a* บรรยายแกนส จากสเขยว (-a*) จนถง สแดง (+a*) - แกน b* บรรยายแกนส จากสนำเงน (-b*) จนถงสเหลอง (+b*)

ภาพ 3.5 เครองวดคาส

19

3.2.4 เครองวดความชน (Moisture Analyzer) เปนเครองสำหรบตรวจวดปรมาณความชนในงานวจยอตสาหกรรมซ งจำเปนสำหรบการควบคมคณภาพและการตรวจสอบวตถดบในหลากหลายอตสาหกรรมรวมทงผลตภณฑอาหารเคมและเภสชภณฑ เครองวเคราะหความชนมความสามารถในการวดคาความชนไดอยางแมนยำรวดเรวและงายดาย เพยงแควางตวอยางไวในถาดตวอยางแลวปดฝาครอบเพอเรมการวด เครองมอนสามารถรองรบการวดวเคราะหความชนทกชนดของตวอยาง โดยใหความรอนแกสารตวอยางดวย Halogen Lamp และคำนวณคาปรมาณความชนจากนำหนกทลดลงของตวอยาง สามารถอานคานำหนกไดละเอยดถง 0.001 กรม และยงสามารถรายงานคาปรมาณความชนไดตงแต 0-100 เปอรเซนต db โดยเครองรายงานไดละเอยดถง 0.01 เปอรเซนต db

ภาพ 3.6 เครองวดความชน

บทท 4

ผลการวจย ในบทนจะแสดงผลการวจย โดยมวตถประสงคเพอลดสดสวนของเสยทเกดขนในการอบสปปะรดอบแหง โดยการนำขอมลทไดมาวเคราะหเพอหาแนวทางในการแกไข และทำการแกไขปญหาโดยมผลการดำเนนงานดงน 4.1 การกำหนดปญหา (Define)

4.1.1 กระบวนการและขนตอนการผลตสปปะรดอบแหง ผวจยทำการศกษากระบวนการและขนตอนการผลตสปปะรดอบแหงของบรษทกรณศกษา

แลวสรางแผนภมกระบวนการไหล (Flow Process Chart) เพอใหเหนภาพรวมของกระบวนการผลต ซงในกระบวนการผลตสปปะรดอบแหงมขนตอนตามภาพ 4.1

ภาพ 4.1 แผนภมกระบวนการไหลแสดงขนตอนการผลตสปปะรด

21

4.1.1.1 การลางสปปะรด เรมจากการนำสปปะรดออกจากตะกรา แลวนำไปแชนำทเตรยมไวสำหรบการทำความสะอาด

4.1.1.2 การปอกเปลอกสปปะรด จะเรมจากการหนหวและทายของสปปะรดกอน เพอใหงายตอการปอกเปลอกดานขาง

4.1.1.3 การหนตาสปปะรด ตองหนจนไมมตาสปปะรดตดมาเนองจากถามตาสปปะรดตดไปจะทำใหตวสปปะรดอบแหงมรอยไหม

4.1.1.4 การหนสปปะรดใหเปนแผน จะหนผานเครองหนสปปะรดเพอใหไดชนงานทมขนาดตามทกำหนดคอความหนาอยท 1 เซนตเมตร

4.1.1.5 จดวางบนถาดกอนการอบ มการจดเรยงทหางกนประมาณ 0.8 เซนตเมตรทงแถวตงและแถวนอน เพอใหไมเบยดชดกนมากเกนไป

4.1.1.6 การนำเขาเตาอบ จะมการเปดเครองไวกอนทจะนำสปปะรดสดเขามาอบ เพอใหไดอณหภมทเทากนทวทงเตาอบ

4.1.1.7 คดเลอกผลตภณฑ หลงจากการอบเสรจแลวมการคดเลอกผลตภณฑทมขนาดความกวางเสนผานศนยกลาง 3-4 เซนตเมตร และคดเลอกสสปปะรดทไมเขมเกนไป หากไมผานจะถกนำไปทำเปนผลตภณฑอนๆ

4.1.1.8 ตรวจสอบความชนในสปปะรดอบแหง โดยการคดเลอกสปปะรดบางชน ไปวดความชนหลงจากการอบ เพอตรวจสอบวาสปปะรดอบแหงมความชนอยท 12-16 เปอรเซน db หรอไม

4.1.1.9 ชงนำหนกสปปะรดทอบแลว หลงจากคดเลอกสปปะรดอบแหงแลว จะชงนำหนกเพอบรรจลงในถง ถงละ 50 กรม

4.1.1.10 การบรรจภณฑ หลงจากชงนำหนกเสรจแลวจะนำสปปะรดมาบรรจลงในถงแลวทำการปดปากถงใหเรยบรอย เตรยมสงใหลกคาตอไป

4.1.2 แผนภมพาเรโตเพอจดลำดบความสำคญของปญหา ทำการเกบรวบรวมขอมลการเกดตำหนประเภทตางๆ ในการผลตผลตภณฑสปปะรดอบแหง

เพอนำมาสรางแผนภมพาเรโต โดยทำการเกบขอมล ในเดอน พฤศจกายน 2562 โดยในกระบวนการการผลตแตละครงจะใชสปปะรดสด 1200 กโลกรม (รวมเปลอก) ในการอบ ดงตาราง 4.1 แสดงการเกดตำหนประเภทตางๆ หลงจากการอบสปปะรดอบแหง

22

ตาราง 4.1 การเกดตำหน ในการผลตสปปะรดอบแหง ในเดอนพฤศจกายน 2562

จากการเกบขอมล 1 เดอน แลวทำการสรางแผนภมพาเรโต ดงแสดงในภาพ 4.2 พบวา

เปอรเซนตปญหาสของสปปะรดอบแหงไมตรงตามสเปคมเปอรเซนตสงถง 63 เปอรเซนต ซงเปนปญหาทพบมากทสด และทางบรษทใหความสำคญมากทสด นอกจากนยงพบ ปญหาอนๆ เชน ขนาดของสปปะรดไมไดตามสเปค 16.7 เปอรเซนต , รปทรงของสปปะรดไมไดตามสเปค 11.7 เปอรเซนต, ผวสมผสของสปปะรดไมด 5 เปอรเซนต และ สปปะรดมจดไหม 3.3 เปอรเซนต ตามลำดบ ดงนนในการวจยครงนผวจยจงศกษาเฉพาะปญหาสของสปปะรดอบแหงไมตรงตามสเปคเทานน

ภาพ 4.2 แผนภาพพาเรโตของปญหาตางๆ ในการอบสปปะรด

วนท

ประเภทของตำหน

สของสปปะรด

(กโลกรม)

ขนาดของสปปะรด(กโลกรม)

รปทรงของสปปะรด(กโลกรม)

ผวสมผสของสปปะรด(กโลกรม)

อนๆ (กโลกรม)

5 2 0.4 0.3 0.1 0.1 7 1.8 0.3 0.4 0.1 0.1 12 2.1 0.8 0.7 0.4 0.1 14 1.9 0.4 0.1 0.05 0.1 18 2 0.6 0.2 0.1 0.1 20 2.1 0.8 0.6 0.3 0.1 25 1.6 0.4 0.2 0.05 0.1 27 1.7 0.3 0.3 0.1 0.1 รวม 15.2 4 2.8 1.2 0.8

23

4.2 การวด (Measure)

4.2.1 การวเคราะหระบบการวด ทำการวเคราะหระบบการวด (Measurement System Analysis) โดยทำการวเคราะห จาก

คาความผนแปรรพททะบลต (Repeatability) และรโปรดวซบลต (Reproducibility) หรอ Gage Repeatability and Reproducibility (GR & R) แบบข อม ลน บ (Attribute Data) เพ อทำการวเคราะหความสามารถในการจำแนกตำหนของพนกงาน ขนตอนนเรมจากเตรยมสปปะรดอบแหงทงหมด 9 ชนโดยใหหวหนางานจำแนกสปปะรดอบแหงไดเปน มตำหน 3 ชน และไมมตำหน 6 ชน โดยชนงานทมตำหนมลกษณะสไมตรงตามสเปค รปทรงไมสวย และผวสมผสไมตรงตามทกำหนด จากนนใหพนกงานจำนวน 5 คน ตรวจสอบสปปะรดอบแหงทเตรยมมาวาพบตำหนหรอไม หากไมพบตำหนใหทำเครองหมายกากบาทในชองผาน แตถาพบตำหนใหทำเครองหมายกากบาทในชองไมผาน และพนกงานแตละคนทำการวดทงหมด 2 ซำ การคดแยกชนงานมตำหนและไมมตำหนสงผลกบการจดลำดบความสำคญของปญหาเนองจากเปนการวดวาพนกงานทกคนสามารถแยกประเภทของตำหนไดหรอไม ผลการตรวจสอบของพนกงานแตละคน ดงแสดงในตาราง 4.2

24

ตาราง 4.2 ผลการตรวจสอบของพนกงานแตละคน

25

ทงนลกษณะของชนงานด 6 ชนคอชนท 1 2 3 5 8 9 และชนทเสยคอชนท 4 6 7 ทใชในการศกษาแสดงตามตาราง 4.3 ตาราง 4.3 รปชนงานทผานและไมผานทใชในการศกษา

ชนท รปชนงาน ผลการตรวจ

1

ผาน

2

ผาน

3

ผาน

4

ไมผาน

5

ผาน

26

ตาราง 4.3 รปชนงานทผานและไมผานทใชในการศกษา(ตอ)

จากนนนำผลการประเมนของพนกงานจากตารางท 4.2 ไปวเคราะห ผลการวเคราะหแสดง

ถงการประเมนการวดของพนกงานโดยรวม การเหนพองกนของ พนกงานแตละคน (Within Appraiser) การเหนพองกนระหวางพนกงาน (Between Appraisers) การเหน พองกนของพนกงานแตละคนกบมาตรฐาน (Each Appraiser vs Standard) และการเหนพองกนของ พนกงานทกคนกบมาตรฐาน (All Appraisers vs Standard) ไดผลแสดงดงภาพ 4.3-4.6 ตามลำดบ

ชนท รปชนงาน ผลการตรวจ

6

ไมผาน

7

ไมผาน

8

ผาน

9

ผาน

27

ภาพ 4.3 ผลการเหนพองกนของพนกงานแตละคน (Within Appraiser)

จากภาพ 4.3 แสดงผลการเหนพองกนของพนกงานแตละคน (Within Appraiser) โดยเปนการพจารณาถงคาเปอรเซนตความสามารถในการวดซำ (เปอรเซนต Repeatability) ของพนกงานแตละคน ซงไดผลวาพนกงานคนท 1 3 4 และ 5 มคาเปอรเซนตรพททะบลตเทากบ 100 เปอรเซนต แสดงวาในการวดงานทงหมด 9 ชน สามารถวดงานไดซำเหมอนกน 9 ชน เมอพจารณาระดบความเชอมน (Confidence Interval; CI) หรอตวชวดความแมนยำในการวด และเปนตวชวดความคงทของคาประมาณการ พบวาทระดบความเชอมน 95 เปอรเซนต อยระหวาง 71.69 เปอรเซนต ถง 100.00 เปอรเซนต และสวนพนกงานคนท 2 ไดคาเปอรเซนตรพททะบลตเทากบ 88 เปอรเซนต ซงแสดงวาในการวดงานทงหมด 9 ชน สามารถวดงานไดซำ เหมอนกน 8 ชน ขณะทอก 1 ชน จะใหผลตรงกนขามทระดบความเชอมน 95 เปอรเซนต อยระหวาง 51.75 เปอรเซนต ถง 99.72 เปอรเซนต ดงนนจากการวเคราะหคาความสามารถในการวดของพนกงานทง 5 คน ตรวจสอบไดผลมากกวาเทากบ 80 เปอรเซนต แสดงวาผานเกณฑทกคน ซงพนกงานคนท 2 คดแยกผด 1 ช น อาจเปนเพราะเปนพนกงานใหม และคาของพนกงานท งหาท ระดบความเช อม น (Confidence Interval; CI) 95 เปอรเซนต มคาไมแตกตางกนทางสถตหรอพนกงานแตละคนมความสามารถในการวดซำ ในแตละครงไมตางกน

28

ภาพ 4.4 ผลการเหนพองกนระหวางพนกงาน (Between Appraisers)

จากภาพ 4.4 แสดงผลการเหนพองกนระหวางพนกงาน (Between Appraisers) โดยเปนการพจารณาถงเปอรเซนตประสทธผลดานรพททะบลต ของการตรวจสอบ ( เปอรเซนต Screen Effective Score) ซงไดคา 88.89 เปอรเซนตซงถอวาผานเกณฑการยอมรบ หมายความวาในการใหพนกงานตรวจสอบชนงานทงหมด 9 ชน จำนวน 5 คน จะพบวามชนงาน 8 ชน ทพนกงานทกคนสามารถตรวจสอบไดผลเหมอนกนทกครงและทกคน ดงนน จากการวเคราะหคาความสามารถในการวดระหวางพนกงานไดผลมากกวาเทากบ 80 เปอรเซนต แสดงวาผานเกณฑเชนกน และคาดงกลาวจะมคาประมาณ 95 เปอรเซนต ของความเช อม น (Confidence Interval; CI) อย ในชวง 51.75 เปอรเซนต ถง 99.72 เปอรเซนต มคาไมแตกตางกนทางสถตหรอ พนกงานทกคนสามารถตรวจสอบไดผลเหมอนกนทกครง

ภาพ 4.5 ผลการเหนพองกนของพนกงานแตละคนกบมาตรฐาน (Each Appraiser vs Standard)

29

จากภาพ 4.5 แสดงการวเคราะหประสทธผลของระบบการวดดวยการประเมน ความสามารถของพนกงานแตละคนเทยบกบมาตรฐาน (Each Appraiser vs Standard) พบวาพนกงาน คนท 1 3 และ 5 มคาเปอรเซนตคะแนนของคาแอตทรบวต ( เปอรเซนต Attribute Score) เทากบ 100 เปอรเซนต แสดงวาในการวดงานทงหมด 9 ชน สามารถวดงานไดผลเหมอนกนและมความถกตองจำนวน 9 ช น และคาดงกลาวจะมคาประมาณ 95 เปอรเซนต ของความเช อม น (Confidence Interval; CI) อยในชวง 71.69 เปอรเซนต ถง 100.00 เปอรเซนต สวน พนกงานคนท 2 และ 4 ทไดคาเปอรเซนตคะแนนของคาแอตทรบวต เทากบ 88.89 เปอรเซนตซงถอวาผานเกณฑการยอมรบ ซงแสดงวาในการวดงาน ทงหมด 9 ชน สามารถวดงานไดผลเหมอนกนและมความถกตองเพยง 8 ชน สวนทเหลออก 1 ชน วดไดผลไมเหมอนกนหรออาจจะใหผลเหมอนกนในทางทไมถกตอง และคาดงกลาวจะมคาประมาณ 95 เปอรเซนต ของความเชอมน (Confidence Interval; CI) อยในชวง 51.75 เปอรเซนต ถง 99.72 เปอรเซนต

ภาพ 4.6 ผลการเหนพองกนของพนกงานทกคนกบมาตรฐาน (All Appraisers vs Standard) จากภาพ 4.6 แสดงผลการเหนพองกนของพนกงานทกคนกบมาตรฐาน (All Appraisers vs

Standard) ดวยการวดประสทธผลโดยรวมของระบบไดจากเปอรเซนตคะแนนของประสทธผลของคาแอตทรบวต (เปอรเซนต Attribute Screen Effective Score) ทหมายถงประสทธผลดานความไมไบอสของการตรวจสอบซงผลทไดมคาเทากบ 88.89 เปอรเซนตซ งถอวาผานเกณฑการยอมรบ หมายความวาในการวดช นงานทงหมด 9 ชนดวยพนกงาน 5 คน พบวาพนกงานทกคนสามารถตรวจสอบไดผลเหมอนกนทกคร งและมความถกตองเพยง 8 ช น เทานน และคาดงกลาวจะมค าประมาณ 95 เปอรเซ นต ของความเช อม น (Confidence Interval; CI) อย ในชวง 51.75 เปอรเซนต ถง 99.72 เปอรเซนต ซงมคาไมแตกตางกนทางสถตหรอเมอเปรยบเทยบการวดของพนกงานทงสองกบ คามาตรฐานพบวามความสามารถในการตรวจสอบถกตองไมตางกน

ดงน นสรปไดวาจากผลการวเคราะหระบบการวดความสามารถในการวดของพนกงานนาเชอถอ สามารถวดความสามารถของกระบวนการในเรองของเสยได

30

4.2.2 ความสามารถกระบวนการในปจจบน โดยไดวดจากสดสวนผลตภณฑมตำหนหลงจากสนสดกระบวนการอบซำพบวาจากขอมล

ยอนหลงการอบสปปะรดอบแหงในป 2561 เปนระยะเวลา 12 เดอน หลงจากสนสดกระบวนการอบมสดสวนของเสยอยท 30 เปอรเซนตของจำนวนทงหมด โดยเปนสดสวนผลตภณฑมตำหนจากปญหาสของสปปะรดอบแหงไมตรงตามสเปคคดเปน 18.99 เปอรเซนต จากของเสยทงหมด 4.3 การวเคราะห (Analyze)

ผวจยไดทำการหาสาเหตของปญหาสของสปปะรดอบแหงไมตรงตามสเปค โดยทำการระดมสมองรวมกบผเกยวของแลวสรางแผนภาพกางปลา (Fish Bone Diagram) เพอหาสาเหตททำใหสของสปปะรดอบแหงไมตรงตามสเปค ดงภาพ 3.2 ทเคยแสดง อยางไรกตามเพอความสะดวกของผอานจงไดนำมาแสดงในทนอกครง

ภาพ 3.2 แผนภาพกางปลาในการหาสาเหตของปญหาสของสปปะรด

เมอไดวเคราะหหาปจจยทเกยวของทสงผลใหเกดของเสยจากสของสปปะรดอบแหงทไมตรงตามสเปค ตอมาผวจยจงไดทำการวเคราะหความเปนไปไดในการทดลอง เพอคดเลอกปจจยในการนำมาทำการปรบปรงในขนตอนตอไป ดงตาราง 4.4

31

ตาราง 4.4 รายละเอยดของปจจย

4.4 การปรบปรง (Improve)

4.4.1 สรปสาเหตของปญหาทเลอกมาทำการปรบปรง และแนวทางแกไข จากแผนภาพกางปลาเพอหาสาเหตปญหาสของสปปะรดอบแหงไมตรงตามสเปคของลกคา

พบวา สาเหตมาจากพนกงานไมมการคดแยกกลมของสปปะรดสดกอนนำไปอบ และในการอบไมมการกำหนดวธการอบทเหมาะสมสำหรบสปปะรดแตละกลมเชน เวลาในการอบสปปะรดไมเหมาะสมและความรอนในการอบไมเหมาะสม ทำใหเมออบแลวสปปะรดมสไมสมำเสมอและไมตรงตามสเปคจงตองคดทงเปนจำนวนมาก ดงนนแนวทางแกไขคอ เสนอใหตองมการแบงสปปะรดเปนกลมทเหมาะสมและศกษาเงอนไขในการอบสำหรบสปปะรดแตละกลม โดยจากการศกษางานวจยของ พลรชต บญม (2551) พบวา ระดบความหวานและระดบความบรบรณมผลตอสของสปปะรด ผวจยจงเสนอใหแบงกลมสบปะรดสดเปน 4 กลมดงน

กลมท 1 ระดบความหวาน 10-12 บรกซ และ ระดบความบรบรณ 2-4

สาเหต ความเปนไปไดในการปรบปรง

1. พนกงานไมคดความสกของสปปะรดกอนอบ

เนองจากความสกของสปปะรดมความแตกตางกนหากพนกงานไมคดแยกแลวอบทเงอนไขเดยวกนจะทำใหสของสปปะรดตางกนโดยสาเหตนมความเปนไปไดในการปรบปรง

2. ใชความรอนในการอบไมเหมาะสม

ปจจบนยงไมมการศกษาอณหภมในการอบทเหมาะสมปจจยนมความเปนไปไดในการปรบปรง

3. ใชเวลาในการอบไมเหมาะสม

ปจจบนยงไมมการศกษาเวลาในการอบทเหมาะสมปจจยนมความเปนไปไดในการปรบปรง

4. อณหภมในโรงงานสง ปจจยน เปนปจจยท ไมสามารถควบคม ดงน นปจจยน จ งไมเหมาะสมทจะนำมาใช ศกษาในการทดลอง

5. นำในผลของสปปะรดมไมเทากน(ความชน)

สาเหตทผ วจยไมสามารถควบคมได ดงนนจงไมเหมาะสมทจะนำมาใช ศกษาในการทดลอง

6. สปปะรดไมมคณภาพ สาเหตทผ วจยไมสามารถควบคมได ดงนนจงไมเหมาะสมทจะนำมาใช ศกษาในการทดลอง

7. ระดบความสกของสปปะรดไมเทากน

ระดบความสกของสปปะรดมสของเนอทแตกตางกน ผวจยจงเลอกสาเหตนมาทำการทดลอง

8. เครองอบทำงานผดพลาด

สาเหตทผ วจยไมสามารถควบคมได ดงนนจงไมเหมาะสมทจะนำมาใช ศกษาในการทดลอง

32

กลมท 2 ระดบความหวาน 10-12 บรกซ และ ระดบความบรบรณ 5-7 กลมท 3 ระดบความหวาน 13-15 บรกซ และ ระดบความบรบรณ 2-4 กลมท 4 ระดบความหวาน 13-15 บรกซ และ ระดบความบรบรณ 5-7 โดยระดบความบรบรณหมายถง ระดบความสกของสปปะรดในชวงตางๆ โดยในแตละระดบ

ความสกจะมสของเนอทแตกตางกนไป โดยตาราง 4.5 แสดงความสมพนธของระดบความบรบรณและสของเนอสปปะรด ตาราง 4.5 ความสมพนธของระดบความบรบรณและสของเนอสปปะรด

4.4.2 ผลการอบแหงสปปะรดแตละกลม จากงานวจยของ Benjar Chutintrasria และ สาโรจน ปญญามงคล (2559) พบวาอณหภมท

70-90 องศาเซลเซยสเปนอณหภมทสงผลตอการเปลยนสสปปะรดมากทสดและเวลาทใชกคอ 500-600 นาท โดยมเงอนไขในการอบสปปะรดแตละกลมแสดงในตาราง 3.1

จากนนผ วจยจงไดทำการทดลองอบสปปะรดตามตารางทเสนอไวเพ อหาอณหภมและระยะเวลาในการอบทเหมาะสมตอแตละกลมสปปะรดโดยมตารางแสดงรปตวอยางกอนอบและหลงอบของแตละกลมดงตาราง 4.6-4.9 ตามลำดบ

ระดบความบรบรณของสบปะรดภแล สของเนอสบปะรด 2 มสเหลองออน หรอสเหลองซด 3 มสเหลองออน หรอสเหลองซด 4 มสเหลอง 5 มสเหลอง 6 มสเหลองเขม 7 มสเหลองเขม

33

ตาราง 4.6 รปตวอยางสปปะรดกอน และหลงการอบของกลมระดบความหวานท 10-12 ความ บรบรณท 2-4

อณหภมในการอบ

ระยะเวลาในการอบ

ภาพกอนอบ ภาพหลงอบ

70 องศาเซลเซยส

500 นาท


600 นาท


500 นาท


600 นาท

34






500 นาท


600 นาท


500 นาท


600 นาท

35






500 นาท


600 นาท


500 นาท


600 นาท

36






500 นาท


600 นาท


500 นาท


600 นาท

ผวจยไดทำการทดลอง 2 ซำ จากนนผวจยไดนำสปปะรดอบแหงของทกการทดลองไปวดคาส

และความชนเพอนำมาวเคราะหหาอณหภมและระยะเวลาในการอบทเหมาะสมตอไป

37

4.4.3 ผลการวเคราะหคาสของสปปะรดหลงอบ ในการทดลองเพอหาระดบอณหภมและระยะเวลาในการอบทเหมาะสมของแตละกลม ใช

เทคนคการออกแบบการทดลองเชงแฟคทอเรยลแบบเตมจำนวน (Full Factorial Design) จำนวน 2 ปจจย คอ เวลา และอณหภม ปจจยละ 2 ระดบ โดยทำการทดลองซำ จำนวน 2 ซำ ดงนนแตละกลมสปปะรดจงมทงหมด 8 การทดลอง โดยมผลการวดคาส (L*) คาความสวางของสปปะรดแตละกลมดงแสดงในตาราง 4.10 ถง 4.13 และมผลการวดคาส (b*) คาความเหลองของสปปะรดแตละกลมดงแสดงในตาราง 4.14 ถง 4.17 ตามลำดบ ตาราง 4.10 ผลการวดคาส (L*) คาความสวางของสปปะรดกลมท 1 ระดบความหวาน 10 ถง

12 และ ระดบความบรบรณ 2 ถง 4


ความบรบรณ

อณหภม 70 องศาเซลเซยส (-1) 90 องศาเซลเซยส (1)

ระยะเวลา ระยะเวลา 500 นาท (-1) 600 นาท (1) 500 นาท (-1) 600 นาท (1)

10 ถง 12 2 ถง 4 61.34 59.52 50.84 47.81 66.88 64.09 37.46 35.15

ตาราง 4.11 ผลการวดคาส (L*) คาความสวางของสปปะรดกลมท 2 ระดบความหวาน 10 ถง






10 ถง 12 5 ถง 7 65.43 64.62 49.13 42.22 68.58 62.76 41.46 43.01

ตาราง 4.12 ผลการวดคาส (L*) คาความสวางของสปปะรดกลมท 3 ระดบความหวาน 13 ถง 15 และ ระดบความบรบรณ 2 ถง 4





13 ถง 15 2 ถง 4 70.08 70.82 42.26 48.76 69.08 64.73 47.45 45.76

38

ตาราง 4.13 ผลการวดคาส (L*) คาความสวางของสปปะรดกลมท 4 ระดบความหวาน 13 ถง 15 และ ระดบความบรบรณ 5 ถง 7





13 ถง 15 5 ถง 7 63.96 63.94 53.23 41.12 67.12 58.23 44.16 38.15

ตาราง 4.14 ผลการวดคาส (b*) คาความเหลองของสปปะรดกลมท 1 ระดบความหวาน 10 ถง






10 ถง 12 2 ถง 4 37.02 35.60 31.82 28.58 35.49 33.58 29.67 27.39







10 ถง 12 5 ถง 7 37.56 41.52 30.29 28.21 42.62 39.12 30.14 27.62







13 ถง 15 2 ถง 4 37.36 37.91 31.78 31.49 39.14 37.32 33.21 32.63

39

ตาราง 4.17 ผลการวดคาส (b*) คาความเหลองของสปปะรดกลมท 4 ระดบความหวาน 13 ถง 15 และ ระดบความบรบรณ 5 ถง 7





13 ถง 15 5 ถง 7 40.23 41.33 32.97 30.72 42.23 42.03 34.12 32.22

ในการทดลองนมคาผลตอบ (Response) คอ ผลคาความสวาง (L*) ผลคาสระดบความ

เหลอง (b*) ซงควรมคาความสวางทมาก และ คาระดบความเหลองทมากเชนกน โดยผลของคาสความสวาง (L*) และระดบความเหลอง (b*) ไดใชเครอง Colorimeter วดซำหลายๆ ครงแลวหาคาเฉลยออกมา

4.4.4 ผลการวเคราะหทางสถตของสปปะรดอบแหงกลมท 1 ระดบความหวาน 10-12 ระดบ

ความบรบรณ 2-4 เมอนำผลการวเคราะหคาสความสวาง (L*) กบคาความเหลอง (b*) มาหาผลคณสำหรบแต

ละการทดลองไดผลดงตารางท 4.18 จากนนทำการวเคราะหผลจากคาผลคณนตอไป

ตาราง 4.18 ผลตอบของสปปะรดอบแหงทระดบความหวาน 10-12 ระดบความบรบรณ 2-4

ลำดบ ปจจย ผลตอบ

ระยะเวลา อณหภม L * B

1 -1(500) -1(70) 2270.81

2 1(600) -1(70) 2118.91

3 -1(500) 1(90) 1617.73

4 1(600) 1(90) 1366.41

5 -1(500) -1(70) 2373.57

6 1(600) -1(70) 2152.14

7 -1(500) 1(90) 1111.44

8 1(600) 1(90) 962.76

40

4.4.4.1 การตรวจสอบความเพยงพอของแบบจำลอง (Model Adequacy Checking) จากผลการทดลองทไดมานน ควรมการตรวจสอบคณภาพของขอมลเพอจะได

วเคราะหไดอยางถกตองและแมนยำ โดยทำการวเคราะหสวนตกคางของขอมล (Residual Analysis) และทำการพสจนคณสมบตของขอมลตามสมมตฐานหลก 3 ประการ สามารถวเคราะหสวนตกคางไดดงภาพ 4.7

ภาพ 4.7 สวนตกคางของขอมลสปปะรดอบแหงความหวาน 10-12 ความบรบรณ 2-4 1.ขอมลสวนตกคางมการกระจายตวแบบปกตและคาเฉลยเปนศนย (Normality Assumption) จากภาพ 4.7 ในสวนของกราฟความนาจะเปนแบบปกตของสวนตกคาง (Normality Probability Plot of the Residuals) พบวาสวนตกคางมแนวโนมเปนเสนตรง ไมมจดใดๆ ออกนอกเสนตรงอยางชดเจน จงสรปไดวาการกระจายตวของสวนตกคางของขอมลผลตอบมแนวโนมของการกระจายตวแบบปกตและในสวนของฮสโตแกรมของสวนตกคาง (Histogram of the Residuals) พบวามการกระจายตวของสวนตกคางในทกชวงของกราฟฮสโตแกรม จงสรปไดวาการกระจายตวของสวนตกคางของขอมลผลตอบสของสปปะรดอบแหงมแนวโนมกระจายตวแบบปกต 2.ขอมลสวนตกคางมการกระจายตวเปนอสระ (Independent Assumption) จากภาพ 4.7 ในสวนของกราฟระหวางสวนตกคางกบลำดบการทดลอง (Plot of Residual Versus the Observation Order of the Data) ของขอมลผลตอบสของสปปะรดอบแหง พบวาจดพลอตไมมแนวโนมใดๆ จงสรปไดวาสวนตกคางมลกษณะการกระจายตวแบบอสระไมขนอยกบลำดบการทดลอง

41

3. สวนตกคางมความแปรปรวนคงท (Constant Variance Assumption) ไมเปลยนแปลงตามระดบของปจจยหรอขนอยกบคาพยากรณของผลตอบ จากภาพ 4.7 ใน

สวนของกราฟระหวางสวนตกคางกบคาทถกทำนาย (Residuals Versus the Fitted Values) ของขอมลผลตอบสของสปปะรดอบแหง พบวาการกระจายตวของสวนตกคางไมมแนวโนม จงสามารถสรปไดวาสวนตกคางมความแปรปรวนคงท

4.4.4.2 การวเคราะหความแปรปรวนของขอมล (Analysis of Variance, ANOVA) การวเคราะหความแปรปรวนของขอมล (Analysis of Variance , ANOVA) เปน

การวเคราะหเพอทจะทดสอบความมนยสำคญและความสำคญของผลกระทบของปจจยของการออกแบบการทดลองเชงแฟคทอเรยล ไดผลดงตาราง 4.19 ตาราง 4.19 การวเคราะหความแปรปรวนในกลมความหวาน 10-12 ความบรบรณ 2-4

Source DF Adj SS Adj MS F-Value P-Value

Model 3 1934492 644831 11.97 0.018

Linear 2 1934403 967202 17.96 0.010

time 1 74753 74753 1.39 0.304

temp 1 1859650 1859650 34.52 0.004

2-Way Interactions 1 89 89 0.00 0.970

time*temp 1 89 89 0.00 0.970

Error 4 215465 53866

Total 7 2149957 จากการวเคราะหความแปรปรวนทแสดงดงตาราง 4.19 พบวามปจจยทมผลตอคาสอยางมนยสำคญคออณหภมในการอบ เนองจากคา P-Value มคานอยกวา 0.05 4.4.4.3 การประมาณผลกระทบจากการทดลอง (Estimate Factor Effects)

ผวจยไดนำผลการทดลองทไดมาวเคราะหเชงสถตเพอประมาณคาผลกระทบของเทอมตางๆ ตรวจสอบเครองหมายและขนาดของผลทเกดขนเพอทำใหทราบวาปจจยและอนตรกรยาใดมความสำคญแสดงดงตาราง 4.20

42

ตาราง 4.20 การประมาณผลกระทบและระดบความเชอมนของปจจยในการทดลองสำหรบความ หวาน 10-12 ความบรบรณ 2-4

Term Effect Coef SE Coef T-Value P-Value VIF

Constant 1746.7 82.1 21.29 0.000

time -193.3 -96.7 82.1 -1.18 0.304 1.00

temp -964.3 -482.1 82.1 -5.88 0.004 1.00

time*temp -6.7 -3.3 82.1 -0.04 0.970 1.00 S = 232.091 R-Sq = 89.98 เปอรเซนต R-Sq(adj) = 82.46 เปอรเซนต หมายเหต * ปจจยหลกทมผลตอขอมลผลตอบคาสของสปปะรดอบแหงอยางมนยสำคญ ทระดบความเชอมน 95 เปอรเซนต

จากตาราง 4.20 พบวามเฉพาะอณหภมในการอบทมนยสำคญทระดบความเชอม น 95 เปอรเซนต โดยในการวเคราะหมคา R-Sq ซงแสดง ถงความแมนยำในการวเคราะหมคาเทากบ 89.98 เปอรเซนต และคา R-Sq (adj) มคาเทากบ 82.46 เปอรเซนต แสดงวาความแมนยำในการวเคราะหเปนทพงพอใจ

4.4.4.4 การสรางแบบจำลองเพอพยากรณคาผลตอบ แบบจำลองเพอพยากรณคาผลตอบจะประกอบดวยผลกระทบหลกและอนตรกรยา

รวมของปจจยทมนยสำคญจากคาสมประสทธของปจจยในตาราง 4.20 สมการ 𝒚 คอคาพยากรณของขอมลผลตอบของคาสสปปะรดอบแหง สมการแทนดวยตวแปร Code Units (-1 และ +1) ซงสามารถเขยนได ดงสมการ (4.1) โดยจะเหนไดวาหากตองการใหคาผลตอบ L*b มคามากจะตองใชอณหภมทมคาลบ คอ 70 องศาเซลเซยส โดยใชเวลาในการอบเทาไหรกได

L * B=1746.7 - 482.1 temp (4.1)




43


4.4.5.1 การตรวจสอบความเพยงพอของแบบจำลอง (Model Adequacy

Checking) จากผลการทดลองทไดมานน ควรมการตรวจสอบคณภาพของขอมลเพอจะได


ภาพ 4.8 สวนตกคางของสปปะรดอบแหงความหวาน 10-12 ความบรบรณ 5-7



1 -1(500) -1(70) 2457.551

2 1(600) -1(70) 2683.022

3 -1(500) 1(90) 1488.148

4 1(600) 1(90) 1191.026

5 -1(500) -1(70) 2922.88

6 1(600) -1(70) 2455.171

7 -1(500) 1(90) 1249.604

8 1(600) 1(90) 1187.936

44

1.ขอมลสวนตกคางมการกระจายตวแบบปกตและคาเฉลยเปนศนย (Normality Assumption) จากภาพ 4.8 ในสวนของกราฟความนาจะเปนแบบปกตของสวนตกคาง (Normality Probability Plot of the Residuals) พบวาสวนตกคางมแนวโนมเปนเสนตรง ไมมจดใดๆ ออกนอกเสนตรงอยางชดเจน จงสรปไดวาการกระจายตวของสวนตกคางของขอมลผลตอบมแนวโนมของการกระจายตวแบบปกตและในสวนของฮสโตแกรมของสวนตกคาง (Histogram of the Residuals) พบวามการกระจายตวของสวนตกคางในทกชวงของกราฟฮสโตแกรม จงสรปไดวาการกระจายตวของสวนตกคางของขอมลผลตอบสของสปปะรดอบแหงมแนวโนมกระจายตวแบบปกต 2.ขอมลสวนตกคางมการกระจายตวเปนอสระ (Independent Assumption)

จากภาพ 4.8 ในสวนของกราฟระหวางสวนตกคางกบลำดบการทดลอง (Plot of Residual Versus the Observation Order of the Data) ของขอมลผลตอบสของสปปะรดอบแหง พบวาจดพลอตไมมแนวโนมใดๆ จงสรปไดวาสวนตกคางมลกษณะการกระจายตวแบบอสระไมขนอยกบลำดบการทดลอง 3. สวนตกคางมความแปรปรวนคงท (Constant Variance Assumption)

ไมเปลยนแปลงตามระดบของปจจยหรอขนอยกบคาพยากรณของผลตอบ จากภาพ 4.8 ในสวนของกราฟระหวางสวนตกคางกบคาทถกทำนาย (Residuals Versus the Fitted Values) ของขอมลผลตอบสของสปปะรดอบแหง พบวาการกระจายตวของสวนตกคางไมมแนวโนม จงสามารถสรปไดวาสวนตกคางมความแปรปรวนคงท


การวเคราะหเพอทจะทดสอบความมนยสำคญและความสำคญของผลกระทบของปจจยของการออกแบบการทดลองเชงแฟคทอเรยล ไดผลดงตาราง 4.22

ตาราง 4.22 การวเคราะหความแปรปรวนในกลมความหวาน 10-12 ความบรบรณ 5-7


Model 3 3694430 1231477 30.28 0.003

Linear 2 3692732 1846366 45.40 0.002

time 1 45154 45154 1.11 0.351

temp 1 3647578 3647578 89.69 0.001


time*temp 1 1698 1698 0.04 0.848

Error 4 162680 40670

45

ตาราง 4.22 การวเคราะหความแปรปรวนในกลมความหวาน 10-12 ความบรบรณ 5-7 (ตอ)


Total 7 3857110 จากการวเคราะหความแปรปรวนทแสดงดงตาราง 4.22 พบวามปจจยทมผลตอคาสอยางมนยสำคญคออณหภมในการอบ เนองจากคา P-Value มคานอยกวา 0.05 4.4.5.3 การประมาณผลกระทบจากการทดลอง (Estimate Factor Effects)

ผวจยไดนำผลการทดลองทไดมาวเคราะหเชงสถตเพอประมาณคาผลกระทบของเทอมตางๆ ตรวจสอบเครองหมายและขนาดของผลทเกดขนเพอทำใหทราบวาปจจยและอนตรกรยาใดมความสำคญแสดงดงตาราง 4.23

ตาราง 4.23 การประมาณผลกระทบและระดบความเชอมนของปจจยในการทดลองสำหรบความ

หวาน 10-12 ความบรบรณ 5-7


Constant 1954.4 71.3 27.41 0.000

time -150.3 -75.1 71.3 -1.05 0.351 1.00

temp -1350.5 -675.2 71.3 -9.47 0.001* 1.00

time*temp -29.1 -14.6 71.3 -0.20 0.848 1.00

S = 201.668 R-Sq = 95.78 เปอรเซนต R-Sq (adj) = 92.62 เปอรเซนต หมายเหต * ปจจยหลกทมผลตอขอมลผลตอบคาสของสปปะรดอบแหงอยางมนยสำคญ ทระดบความเชอมน 95 เปอรเซนต

จากตาราง 4.23 พบวามเฉพาะอณหภมในการอบทมนยสำคญทระดบความเชอม น 95 เปอรเซนต โดยในการวเคราะหมคา R-Sq ซงแสดง ถงความแมนยำในการวเคราะหมคาเทากบ 95.78 เปอรเซนต และคา R-Sq (adj) มคาเทากบ 92.62 เปอรเซนต แสดงวาความแมนยำในการวเคราะหเปนทพงพอใจ


รวมของปจจยทมนยสำคญจากคาสมประสทธของปจจยในตาราง 4.23 สมการ 𝒚 คอคาพยากรณ

46

ของขอมลผลตอบของคาสสปปะรดอบแหง สมการแทนดวยตวแปร Code Units (-1 และ +1) ซงสามารถเขยนได ดงสมการ (4.2) โดยจะเหนไดวาหากตองการใหคาผลตอบ L*b มคามากจะตองใชอณหภมทมคาลบ คอ 70 องศาเซลเซยส โดยใชเวลาในการอบเทาไหรกได

L * B=1954.4 – 675.2 temp (4.2)





4.4.6.1 การตรวจสอบความเพยงพอของแบบจำลอง (Model Adequacy

Checking) จากผลการทดลองทไดมานน ควรมการตรวจสอบคณภาพของขอมลเพอจะได




1 -1(500) -1(70) 2618.19

2 1(600) -1(70) 2684.79

3 -1(500) 1(90) 1343.02

4 1(600) 1(90) 1535.45

5 -1(500) -1(70) 2703.79

6 1(600) -1(70) 2415.72

7 -1(500) 1(90) 1575.81

8 1(600) 1(90) 1493.15

47


1.ขอมลสวนตกคางมการกระจายตวแบบปกตและคาเฉลยเปนศนย (Normality Assumption) จากภาพ 4.9 ในสวนของกราฟความนาจะเปนแบบปกตของสวนตกคาง (Normality Probability Plot of the Residuals) พบวาสวนตกคางมแนวโนมเปนเสนตรง ไมมจดใดๆ ออกนอกเสนตรงอยางชดเจน จงสรปไดวาการกระจายตวของสวนตกคางของขอมลผลตอบมแนวโนมของการกระจายตวแบบปกตและในสวนของฮสโตแกรมของสวนตกคาง (Histogram of the Residuals) พบวามการกระจายตวของสวนตกคางในทกชวงของกราฟฮสโตแกรม จงสรปไดวาการกระจายตวของสวนตกคางของขอมลผลตอบสของสปปะรดอบแหงมแนวโนมกระจายตวแบบปกต 2.ขอมลสวนตกคางมการกระจายตวเปนอสระ (Independent Assumption)

จากภาพ 4.9 ในสวนของกราฟระหวางสวนตกคางกบลำดบการทดลอง (Plot of Residual Versus the Observation Order of the Data) ของขอมลผลตอบสของสปปะรดอบแหง พบวาจดพลอตไมมแนวโนมใดๆ จงสรปไดวาสวนตกคางมลกษณะการกระจายตวแบบอสระไมขนอยกบลำดบการทดลอง 3. สวนตกคางมความแปรปรวนคงท (Constant Variance Assumption) ไมเปลยนแปลงตามระดบของปจจยหรอขนอยกบคาพยากรณของผลตอบ จากภาพ 4.9 ในสวนของกราฟระหวางสวนตกคางกบคาทถกทำนาย (Residuals Versus the Fitted Values) ของขอมลผลตอบสของสปปะรดอบแหง พบวาการกระจายตวของสวนตกคางไมมแนวโนม จงสามารถสรปไดวาสวนตกคางมความแปรปรวนคงท

48


การวเคราะหเพอทจะทดสอบความมนยสำคญและความสำคญของผลกระทบของปจจยของการออกแบบการทดลองเชงแฟคทอเรยล ไดผลดงตาราง 4.25

ตาราง 4.25 การวเคราะหความแปรปรวนในกลมความหวาน 13-15 ความบรบรณ 2-4


Model 3 2518535 839512 49.49 0.001

Linear 2 2504820 1252410 73.83 0.001

time 1 1560 1560 0.09 0.777

temp 1 2503261 2503261 147.57 0.000

2-Way Interactions

1 13715 13715 0.81 0.419

time*temp 1 13715 13715 0.81 0.419

Error 4 67852 16963

Total 7 2586387 จากการวเคราะหความแปรปรวนทแสดงดงตาราง 4.25 พบวามปจจยทมผลตอคาสอยางมนยสำคญคออณหภมในการอบ เนองจากคา P-Value มคานอยกวา 0.05

4.4.6.3 การประมาณผลกระทบจากการทดลอง (Estimate Factor Effects) ผวจยไดนำผลการทดลองทไดมาวเคราะหเชงสถตเพอประมาณคาผลกระทบของ

เทอมตางๆ ตรวจสอบเครองหมายและขนาดของผลทเกดขนเพอทำใหทราบวาปจจยและอนตรกรยาใดมความสำคญแสดงดงตาราง 4.26




Constant 2046.2 46.0 44.44 0.000

time -27.9 -14.0 46.0 -0.30 0.777 1.00

temp -1118.8 -559.4 46.0 -12.15 0.000 1.00

49

ตาราง 4.26 การประมาณผลกระทบและระดบความเชอมนของปจจยในการทดลองสำหรบความ หวาน 13-15 ความบรบรณ 2-4 (ตอ)


time*temp 82.8 41.4 46.0 0.90 0.419 1.00

S = 130.242 R-Sq = 97.38 เปอรเซนต R-Sq(adj) = 95.41 เปอรเซนต

หมายเหต * ปจจยหลกทมผลตอขอมลผลตอบคาสของสปปะรดอบแหงอยางมนยสำคญ ทระดบความเชอมน 95 เปอรเซนต จากตาราง 4.26 พบวามเฉพาะอณหภมในการอบทมนยสำคญทระดบความเชอมน 95 เปอรเซนต โดยในการวเคราะหมคา R-Sq ซงแสดง ถงความแมนยำในการวเคราะหมคาเทากบ 97.38 เปอรเซนต และคา R-Sq (adj) มคาเทากบ 95.41 เปอรเซนต แสดงวาความแมนยำในการวเคราะหเปนทพงพอใจ


รวมของปจจยทมนยสำคญจากคาสมประสทธของปจจยในตาราง 4.26 สมการ 𝒚 คอคาพยากรณของขอมลผลตอบของคาสสปปะรดอบแหง สมการแทนดวยตวแปร Code Units (-1 และ +1) ซงสามารถเขยนได ดงสมการ (4.3) โดยจะเหนไดวาหากตองการใหคาผลตอบ L*b มคามากจะตองใชอณหภมทมคา- คอ 70 องศาเซลเซยส โดยใชเวลาในการอบเทาไหรกได

L * B=2046.2 – 559.4 temp (4.3)







1 -1(500) -1(70) 2573.11

50

ตาราง 4.27 ผลตอบของสปปะรดอบแหงทระดบความหวาน 13-15 ระดบความบรบรณ 5-7 (ตอ)

4.4.7.1 การตรวจสอบความเพยงพอของแบบจำลอง (Model Adequacy Checking) จากผลการทดลองทไดมานน ควรมการตรวจสอบคณภาพของขอมลเพอจะได





2 1(600) -1(70) 2642.64

3 -1(500) 1(90) 1754.99

4 1(600) 1(90) 1263.21

5 -1(500) -1(70) 2834.48

6 1(600) -1(70) 2447.41

7 -1(500) 1(90) 1506.74

8 1(600) 1(90) 1229.19

51

1. ขอมลสวนตกคางมการกระจายตวแบบปกตและคาเฉลยเปนศนย (Normality Assumption) จากภาพ 4.10 ในสวนของกราฟความนาจะเปนแบบปกตของสวนตกคาง (Normality Probability Plot of the Residuals) พบวาสวนตกคางมแนวโนมเปนเสนตรง ไมมจดใดๆ ออกนอกเสนตรงอยางชดเจน จงสรปไดวาการกระจายตวของสวนตกคางของขอมลผลตอบมแนวโนมของการกระจายตวแบบปกตและในสวนของฮสโตแกรมของสวนตกคาง (Histogram of the Residuals) พบวามการกระจายตวของสวนตกคางในทกชวงของกราฟฮสโตแกรม จงสรปไดวาการกระจายตวของสวนตกคางของขอมลผลตอบสของสปปะรดอบแหงมแนวโนมกระจายตวแบบปกต 2. ขอมลสวนตกคางมการกระจายตวเปนอสระ (Independent Assumption)

จากภาพ 4.10 ในสวนของกราฟระหวางสวนตกคางกบลำดบการทดลอง (Plot of Residual Versus the Observation Order of the Data) ของขอมลผลตอบสของสปปะรดอบแหง พบวาจดพลอตไมมแนวโนมใดๆ จงสรปไดวาสวนตกคางมลกษณะการกระจายตวแบบอสระไมขนอยกบลำดบการทดลอง 3. สวนตกคางมความแปรปรวนคงท (Constant Variance Assumption) ไมเปลยนแปลงตามระดบของปจจยหรอขนอยกบคาพยากรณของผลตอบ จากภาพ 4.10 ในสวนของกราฟระหวางสวนตกคางกบคาทถกทำนาย (Residuals Versus the Fitted Values) ของขอมลผลตอบสของสปปะรดอบแหง พบวาการกระจายตวของสวนตกคางไมมแนวโนม จงสามารถสรปไดวาสวนตกคางมความแปรปรวนคงท

4.4.7.2 การวเคราะหความแปรปรวนของขอมล (Analysis of Variance, ANOVA) การวเคราะหความแปรปรวนของขอมล (Analysis of Variance , ANOVA) เปนการวเคราะหเพอทจะทดสอบความมนยสำคญและความสำคญของผลกระทบของปจจยของการออกแบบการทดลองเชงแฟคทอเรยล ไดผลดงตาราง 4.28 ตาราง 4.28 การวเคราะหความแปรปรวน ในกลมความหวาน 13-15 ความบรบรณ 5-7


Model 3 2985780 995260 47.05 0.001

Linear 2 2960265 1480133 69.98 0.001

time 1 147662 147662 6.98 0.057

temp 1 2812604 2812604 132.97 0.000


time*temp 1 25514 25514 1.21 0.334

52

ตาราง 4.28 การวเคราะหความแปรปรวน ในกลมความหวาน 13-15 ความบรบรณ 5-7 (ตอ)


Error 4 84608 21152

Total 7 3070388 จากการวเคราะหความแปรปรวนทแสดงดงตาราง 4.28 พบวามปจจยทมผลตอคาสอยางมนยสำคญคออณหภมในการอบ เนองจากคา P-Value มคานอยกวา 0.05

4.4.7.3 การประมาณผลกระทบจากการทดลอง (Estimate Factor Effects) ผวจยไดนำผลการทดลองทไดมาวเคราะหเชงสถตเพอประมาณคาผลกระทบของ

เทอมตางๆ ตรวจสอบเครองหมายและขนาดของผลทเกดขนเพอทำใหทราบวาปจจยและอนตรกรยาใดมความสำคญแสดงดงตาราง 4.29




Constant 2031.5 51.4 39.51 0.000

time -271.7 -135.9 51.4 -2.64 0.057 1.00

temp -1185.9 -592.9 51.4 -11.53 0.000 1.00

time*temp -112.9 -56.5 51.4 -1.10 0.334 1.00

S = 145.437 R-Sq = 97.24 เปอรเซนต R-Sq(adj) = 95.18 เปอรเซนต หมายเหต * ปจจยหลกทมผลตอขอมลผลตอบคาสของสปปะรดอบแหงอยางมนยสำคญ ทระดบความเชอมน 95 เปอรเซนต

จากตาราง 4.29 พบวามเฉพาะอณหภมในการอบทมนยสำคญทระดบความเชอมน 95 เปอรเซนต โดยในการวเคราะหมคา R-Sq ซงแสดง ถงความแมนยำในการวเคราะหมคาเทากบ 97.24 เปอรเซนต และคา R-Sq (adj) มคาเทากบ 95.18 เปอรเซนต แสดงวาความแมนยำในการวเคราะหเปนทพงพอใจ

53


รวมของปจจยทมนยสำคญจากคาสมประสทธของปจจยในตาราง 4.29 สมการ 𝒚 คอคาพยากรณของขอมลผลตอบของคาสสปปะรดอบแหง สมการแทนดวยตวแปร Code Units (-1 และ +1) ซงสามารถเขยนได ดงสมการ (4.3) โดยจะเหนไดวาหากตองการใหคาผลตอบ L*b มคามากจะตองใชอณหภมทมคาลบ คอ 70 องศาเซลเซยส โดยใชเวลาในการอบเทาไหรกได

L * B=2031.5 – 592.9 temp (4.3)

จากผลการวเคราะหทกกลมของสปปะรดพบวา มเฉพาะปจจยอณหภมทมผลตอผลตอบส

ของสปปะรดโดยอณหภม 70 องศาเซลเซยสจะทำใหคาสดทสด ดงนนผวจยจงทำการทดลองเพอวเคราะหผลความชนเพอหาระดบเวลาในการอบทเหมาะสมททำใหความชนไดตามทโรงงานกำหนดตอไป

4.4.8 การทดลองวเคราะหผลความชนหลงการอบของสปปะรดอบทระดบความหวาน 10-

12 ระดบความบรบรณ 2-4 จากผลการทดลองของกลมสปปะรดระดบความหวาน 10-12 และความบรบรณ 2-4 พบวา

อณหภมในการอบท 70 องศาเซลเซยสสงผลทดทสดสำหรบคาสของสปปะรดโดยระยะเวลาในการอบไมมผลอยางมนยสำคญ ตอมาจงทำการทดลองเพอขจดความชนหลงการอบโดยใชอณหภม 70 องศาเซลเซยสในการอบเทานน โดยทำการทดลองเปรยบเทยบระยะเวลา 500 และ 600 นาทอยางละ 2 การทดลองเพอหาระยะเวลาการอบทดทสด ตาราง 4.30 แสดงความชนของสปปะรดหลงอบกลมแหงระดบความหวาน 10-12 ระดบความบรบรณ 2-4

ตาราง 4.30 ขอมลความชนของสปปะรดอบแหงกลมความหวาน 10-12 ระดบความบรบรณ

2-4

จากการนำขอมลความชนของสปปะรดอบแหงระดบความหวาน 10-12 ระดบความบรบรณ 2-4 ไปทำการทดสอบสมมตฐานพบวา T-test คา P-value มคามากกวา 0.05 ซงหมายความวา

ระยะเวลาอบ(นาท)

ความชน(เปอรเซนต db)

500

8.36 3.61

600

3.27 2.33

54

อณหภมท 500 และ 600 นาทมผลไมตางกนอยางมนยสำคญ ซงหมายถงจะใชอณหภม 500 หรอ 600 นาทอบสปปะรดกได แตจากผลการทดลองและภาพ 4.11 จะเหนวาคา Standard Deviationของแตละกลมอณหภมมคาแตกตางกนอยางมากโดยทอณหภม 500 นาทมคาเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 3.36 ซงหมายความวาความช นมความกระจายตวมากๆ แตท อณหภม 600 นาท มคาเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.665 มความหมายวาความชนคอนขางเกาะกลมกนนนหมายถงเวลาในการอบ 500 นาทอาจจะทำใหสปปะรดแหงไมเทากน ผวจยจงเลอกอณหภมในการอบท 600 นาทเพอใหการอบสปปะรดอบแหงมความชนทใกลเคยงกนทงหมด

ภาพ 4.11 ผลการทดสอบสมมตฐานความแตกตางของเวลาในการอบตอความชนของสปปะรด

อบแหงระดบความหวาน 10-12 ระดบความบรบรณ 2-4

4.4.9 การทดลองวเคราะหผลความชนหลงการอบของสปปะรดอบทระดบความหวาน 10- 12 ระดบความบรบรณ 5-7

จากผลการทดลองของกลมสปปะรดระดบความหวาน 10-12 และความบรบรณ 5-7 พบวา อณหภมในการอบท 70 องศาเซลเซยสสงผลทดทสดสำหรบคาสของสปปะรดโดยระยะเวลาในการอบไมมผลอยางมนยสำคญ ตอมาจงทำการทดลองเพอขจดความชนหลงการอบโดยใชอณหภม 70 องศาเซลเซยสในการอบเทานน โดยทำการทดลองเปรยบเทยบระยะเวลา 500 และ 600 นาทอยางละ 2 การทดลองเพอหาระยะเวลาการอบทดทสด ตาราง 4.31 แสดงความชนของสปปะรดหลงอบกลมแหงระดบความหวาน 10-12 ระดบความบรบรณ 5-7

55

ตาราง 4.31 ขอมลความชนของสปปะรดอบแหงกลมความหวาน 10-12 ระดบความบรบรณ 5-7

จากการนำขอมลความชนของสปปะรดอบแหงระดบความหวาน 10-12 ระดบความบรบรณ

5-7 ไปทำการทดสอบสมมตฐานพบวา T-test คา P-value มคามากกวา 0.05 ซงหมายความวาอณหภมท 500 และ 600 นาทมผลไมตางกนอยางมนยสำคญ ซงหมายถงจะใชอณหภม 500 หรอ 600 นาทอบสปปะรดกได แตจากผลการทดลองและภาพ 4.12 จะเหนวาคา Standard Deviationของแตละกลมอณหภมมคาแตกตางกนอยางมากโดยทอณหภม 500 นาทมคาเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.382 ซงหมายความวาความชนมความเกาะกลมกน และทอณหภม 600 นาท มคาเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.318 มความหมายวาความชนคอนขางเกาะกลมเชนกน ผวจยจงเลอกอณหภมในการอบท 500 นาทเพอเปนการประหยดเวลาในการอบ

ภาพ 4.12 ผลการทดสอบสมมตฐานความแตกตางของเวลาในการอบตอความชนของสปปะรด

อบแหงระดบความหวาน 10-12 ระดบความบรบรณ 5-7



500

3.09 2.55

600

2.31 1.86

56

4.4.10 การทดลองวเคราะหผลความชนหลงการอบของสปปะรดอบทระดบความหวาน 13-

15 ระดบความบรบรณ 2-4 จากผลการทดลองของกลมสปปะรดระดบความหวาน 13-15 และความบรบรณ 2-4 พบวา

อณหภมในการอบท 70 องศาเซลเซยสสงผลทดทสดสำหรบคาสของสปปะรดโดยระยะเวลาในการอบไมมผลอยางมนยสำคญ ตอมาจงทำการทดลองเพอขจดความชนหลงการอบโดยใชอณหภม 70 องศาเซลเซยสในการอบเทานน โดยทำการทดลองเปรยบเทยบระยะเวลา 500 และ 600 นาทอยางละ 2 การทดลองเพอหาระยะเวลาการอบทดทสด ตาราง 4.32 แสดงความชนของสปปะรดหลงอบกลมแหงระดบความหวาน 13-15 ระดบความบรบรณ 2-4

ตาราง 4.32 ขอมลความชนของสปปะรดอบแหงกลมความหวาน 13-15 ระดบความบรบรณ 2-4

จากการนำขอมลความชนของสปปะรดอบแหงระดบความหวาน 10-12 ระดบความบรบรณ 2-4 ไปทำการทดสอบสมมตฐานพบวา T-test คา P-value มคามากกวา 0.05 ซงหมายความวาอณหภมท 500 และ 600 นาทมผลไมตางกนอยางมนยสำคญ ซงหมายถงจะใชอณหภม 500 หรอ 600 นาทอบสปปะรดกได แตจากผลการทดลองและภาพ 4.13 จะเหนวาคา Standard Deviationของแตละกลมอณหภมมคาแตกตางกนอยางมากโดยทอณหภม 500 นาทมคาเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 2.47 ซ งหมายความวาความช นมความกระจายตวมากๆ แตท อณหภม 600 นาท มคาเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.686 มความหมายวาความชนคอนขางเกาะกลมกนนนหมายถงเวลาในการอบ 500 นาทอาจจะทำใหสปปะรดแหงไมเทากน ผวจยจงเลอกอณหภมในการอบท 600 นาทเพอใหการอบสปปะรดอบแหงมความชนทใกลเคยงกนทงหมด



500

6.46 2.96

600

4.37 3.40

57

ภาพ 4.13 ผลการทดสอบสมมตฐานความแตกตางของเวลาในการอบตอความชนของสปปะรด อบแหงระดบความหวาน 13-15 ระดบความบรบรณ 2-4

4.4.11 การทดลองวเคราะหผลความชนหลงการอบของสปปะรดอบทระดบความหวาน 13- 15 ระดบความบรบรณ 5-7

จากผลการทดลองของกลมสปปะรดระดบความหวาน 13-15 และความบรบรณ 2-4 พบวา อณหภมในการอบท 70 องศาเซลเซยสสงผลทดทสดสำหรบคาสของสปปะรดโดยระยะเวลาในการอบไมมผลอยางมนยสำคญ ตอมาจงทำการทดลองเพอขจดความชนหลงการอบโดยใชอณหภม 70 องศาเซลเซยสในการอบเทานน โดยทำการทดลองเปรยบเทยบระยะเวลา 500 และ 600 นาทอยางละ 2 การทดลองเพอหาระยะเวลาการอบทดทสด ตาราง 4.33 แสดงความชนของสปปะรดหลงอบกลมแหงระดบความหวาน 13-15 ระดบความบรบรณ 5-7

ตาราง 4.33 ขอมลความชนของสปปะรดอบแหงกลมความหวาน 13-15 ระดบความบรบรณ

5-7



500

4.06 3.85

600

3.80 3.81

58

จากการนำขอมลความชนของสปปะรดอบแหงระดบความหวาน 10-12 ระดบความบรบรณ 5-7 ไปทำการทดสอบสมมตฐานพบวา T-test คา P-value มคามากกวา 0.05 ซงหมายความวาอณหภมท 500 และ 600 นาทมผลไมตางกนอยางมนยสำคญ ซงหมายถงจะใชอณหภม 500 หรอ 600 นาทอบสปปะรดกได แตจากผลการทดลองและภาพ 4.14 จะเหนวาคา Standard Deviationของแตละกลมอณหภมมคาแตกตางกนอยางมากโดยทอณหภม 500 นาทมคาเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.148 ซงหมายความวาความชนมความเกาะกลมกน และทอณหภม 600 นาท มคาเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.007 มความหมายวาความชนคอนขางเกาะกลมเชนกน ผวจยจงเลอกอณหภมในการอบท 500 นาทเพอเปนการประหยดเวลาในการอบ

ภาพ 4.14 ผลการทดสอบสมมตฐานความแตกตางของเวลาในการอบตอความชนของสปปะรด อบแหงระดบความหวาน 13-15 ระดบความบรบรณ 5-7

จากการทดลองทงหมดสรปผลไดวา สปปะรดกลมท 1 ระดบความหวาน 10-12 และระดบความบรบรณ 2-4 ควรใชอณหภม 70

องศาเซลเซยสและระยะเวลาในการอบ 600 นาท สปปะรดกลมท 2 ระดบความหวาน 10-12 และระดบความบรบรณ 5-7 ควรใชอณหภม 70

องศาเซลเซยสและระยะเวลาในการอบ 500 นาท สปปะรดกลมท 3 ระดบความหวาน 13-15 และระดบความบรบรณ 2-4 ควรใชอณหภม 70

องศาเซลเซยสและระยะเวลาในการอบ 600 นาท

59

สปปะรดกลมท 4 ระดบความหวาน 13-15 และระดบความบรบรณ 5-7 ควรใชอณหภม 70 องศาเซลเซยสและระยะเวลาในการอบ 500 นาท

ตอจากนนผวจยไดไปทำการทดลองยนยนผลโดยวธทเสนอคอไดทำการแบงกลมสปปะรดกอนอบตามหวานความและความบรบรณ แลวจงใชเวลาและอณหภมในการอบทเสนอโดยไดทำการทดลองเมอวนท 13 มนาคม 2563 โดยใชสปปะรด 16 กโลกรม(รวมเปลอก) โดยสามารถแบงกลมสปปะรดได 2 กลม จากนนจงทำการอบแตละกลมเมออบเสรจพนกงานทำการคดเลอกชนทมตำหนออกรวมกนเปน 0.08 กโลกรมหรอคดเปน 7.14 เปอรเซนตซงจะเหนวาสามารถลดลงไดจากกอนปรบปรงทม 18.99 เปอรเซนต 4.5 การควบคม (Control)

เมอไดทดลองดำเนนการปรบปรงตามวธท เสนอแลว พบวาสามารถลดของเสยจากสปปะรดอบแหงไดจรง ขนตอนนจงเปนการคงสภาพของการปรบปรงไวอยางตอเนองโดยการสรางมาตรฐานการทำงาน

โดยผวจยไดกำหนดวธการปฏบตงาน (Work Instruction) ใหแกผปฏบตงาน เนองจากในการปรบปรงกระบวนการทำใหขนตอนการทำงานของพนกงานเปลยนไปจากเดมในบางขนตอน และเพอควบคมใหการทำงานมมาตรฐานเดยวกน สามารถทำงานไดเหมอนกนทกๆ ครง ผวจยจงไดเสนอมาตรฐานขนตอนการทำงานใหมใหกบบรษทกรณศกษา โดยมรายละเอยดดงตารางท 4.34

ตาราง 4.34 มาตรฐานขนตอนการทำงานหลงปรบปรง

ลำดบท

ขนตอนการทำงาน

รายละเอยดการปฏบตงาน การควบคม

1 การลางสปปะรด

ใหพนกงานลางสปปะรดทจะนำมาเขาสกระบวนการปอกเปลอก

ควรลางใหสะอาดเพองายตอการปอกเปลอก

รปภาพประกอบ

60

ตาราง 4.34 มาตรฐานขนตอนการทำงานหลงปรบปรง (ตอ)

ลำดบท

ขนตอนการ

ทำงาน รายละเอยดการปฏบตงาน การควบคม

2 การปอกเปลอกสปปะรด

นำสปปะรดทลางมาแลวมาทำการปอกเปลอก และตาออก

ควรปอกตาสปปะรดออกให ถามตาสปปะรดตดอยผลตภณฑจะเกดเปนรอยไหมเกดขน


3

การแบงระดบความบรบรณ

ใหพนกงานคดแยกความสกของสปปะรด

ทำเอกสารภาพตวอยางสระดบความสกของสปปะรด(สเหลองเขม,สเหลองออน)


61

ตาราง 4.34 มาตรฐานขนตอนการทำงานหลงปรบปรง (ตอ) ลำดบ

ท ขนตอน

การทำงาน รายละเอยดการปฏบตงาน การควบคม

4 การวดระดบความหวาน

ใหพนกงานสมวดระดบความหวานจากกลมความบรบรณสปปะรดทไดแบงไว

ทำปายระดบความหวานโดย แบงกลมความหวานเปน 10-12 บรกซ และ 13-15 บรกซ


5 การหนสปปะรดใหเปนแผน

ใหพนกงานใชเครองหนสปปะรดใหเปนแผนขนาด 0.8 ถง 1 เซนตเมตรเพอนำเขาเตาอบ

คดแยกหวและทายของสปปะรดเนองจากเปนของเสยในกระบวนการผลต


62


ท ขนตอน


6

การจดเรยงกอนเขาเตาอบ

ใหพนกงานเรยงตามการจดกลมตามระดบความหวานและความบรบรณทกำหนด

ทำปายระยะเวลาการอบและอณหภมทเหมาะสมในการอบแตละกลมโดย - กลมท1 ความหวาน10-12 บรบรณ 2-4 ใชอณหภม 70 องศาเซลเซยส อบ 600 นาท -กลมท2 ความหวาน10-12 บรบรณ 5-7 ใชอณหภม 70 องศาเซลเซยส อบ 500 นาท -กลมท3 ความหวาน13-15บรบรณ 2-4 ใชอณหภม 70 องศาเซลเซยส อบ 600 นาท -กลมท4 ความหวาน13-15บรบรณ 5-7 ใชอณหภม 70 องศาเซลเซยส อบ 500 นาท


63


ท ขนตอน


7

การคดแยกของเสยหลงจากการอบ

ใหพนกงานคดแยกสปปะรดทผานและไมผาน

ทำใบตรวจสอบวดความสามารถในการคดแยกสสปปะรดวาผาน ไมผาน โดยทำการวดเดอนละ 1 ครง


บทท 5

สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ 5.1 สรปผลการวจย

บรษทกรณศกษา เปนผผลตผลไมอบแหงหลายชนด อาทเชน มะมวงอบแหง สปปะรดอบแหง ลำไยอบแหง กลวยอบแหง และ แกวมงกรอบแหงเปนตน ซงโครงงานวจยนมวตถประสงคเพอลดจำนวนของเสยทเกดขนจากสไมตรงสเปคในการอบสปปะรดอบแหงเนองจากมของเสยมากทสด และการลดตนทนกระบวนการผลตโดยดำเนนการตามขนตอนหลก DMAIC ของซกซ ซกมา ดงตอไปน

การกำหนดปญหา (Define) ซงเรมตนโดยการศกษากระบวนการและขนตอนการผลตสปปะรดอบแหง แลวสรางแผนภมกระบวนการไหล (Flow Process Chart) เพ อใหเหนภาพรวมของกระบวนการผลต และเกบรวบรวมขอมลการเกดตำหนประเภทตางๆในการผลตผลตภณฑสปปะรดอบแหง แลวทำการสรางแผนภมพาเรโต เพอจดลำดบความสำคญของปญหาเพอคดเลอกปญหาทสงผลกระทบมากทสดโดยพบวามเปอรเซนตปญหาสของสปปะรดอบแหงไมตรงตามสเปคสงถง 63 เปอรเซนต ซงเปนปญหาทพบมากทสด และทางบรษทใหความสำคญมากทสด

การวด (Measure) โดยเรมจาก ทำการวเคราะหระบบการวดของขอมลทตองศกษา โดยใชวธ GR&R แบบขอมลนบ (Attribute Data) เพอวเคราะหความสามารถในการจำแนกสของสปปะรดของพนกงานวาผาน หรอ ไมผาน ผวจยไดทำวเคราะหระบบการวด ของขอมลโดยใหหวหนางานคดเลอกชนสปปะรดทผานและไมผานมาทงหมด 9 ชนแบงออกเปนชนทผาน 6 ชน และชนทไมผาน 3 ชน จากนนจงสมใหพนกงาน 5 คนทำการจำแนกสของสปปะรดวาผานหรอไมผานโดย ผลการวเคราะหความสามารถในการจำแนกสของพนกงานวาผานหรอไมผาน พบวาประสทธผลดานรพททะบลตเทากบ 95 เปอรเซนต แสดงวาในการใชพนกงาน 5 คนในการตรวจสอบชนงาน 9 ชน จะม 8 ชนทพนกงานทงหาตรวจสอบไดผลลพธเหมอนกนและสามารถประมาณคาแบบชวงความเชอมน 95 เปอรเซนต สำหรบประสทธผลดานรพททะบลตจะอยในชวง 51.75 เปอรเซนต ถง 99.72 เปอรเซนต และจากการวเคราะหคาสมประสทธ Kappa ของพนกงานแตละคน เทยบกบคามาตรฐานเทากบ 0.89 ซงมคามากกวา 0.8 แสดงวาพนกงานทงหาคน สามารถตรวจสอบซำไดผลพองกบคามาตรฐานไดด และตอมาคอการทำการวดความสามารถกระบวนการในปจจบนโดยไดวดจากสดสวนผลตภณฑมตำหนหลงจากสนสดกระบวนการอบพบวา จากขอมลยอนหลงการอบสปปะรดอบแหงในป 2561 เปนระยะเวลา 12 เดอนหลงจากสนสดกระบวนการอบมสดสวนของเสยอยท 30 เปอรเซนต ของ

65

จำนวนทงหมด โดยเปนสดสวนผลตภณฑมตำหนจากปญหาสของสปปะรดอบแหงไมตรงตามสเปคคดเปน 18.99 เปอรเซนตจากของเสยทงหมด

การวเคราะห (Analyze) ซ งเร มโดยการวเคราะหหาสาเหตของปญหา โดยทำการสรางแผนภาพกางปลาโดย การสรางแผนภาพกางปลาไดทำการระดมสมองรวมกบพนกงานทเกยวของไดแกหวหนางานและพนกงานจากนนคดเลอกสาเหตทสำคญททำใหสของสปปะรดไมไดตรงตามสเปคไดแก พนกงานไมคดความสกสปปะรดกอนการอบ และใชความรอนและเวลาไมเหมาะสมซงนาจะมผลกระทบมาก

การปรบปรง (Improve) หลงจากเลอกสาเหตของปญหามาจากแผนภาพกางปลาแลวจงหาแนวทางแกไขและปรบปรง โดยเสนอใหตองมการแบงสปปะรดเปนกลมทเหมาะสมและศกษา เงอนไขในการอบสำหรบสปปะรดแตละกลม โดยจากการศกษางานวจย พบวา ระดบความหวานและระดบความบรบรณ มผลตอสของสปปะรด ผวจยจงไดเสนอใหแบงกลมสบปะรดสดเปน 4 กลม คอ

กลมท 1 ระดบความหวาน 10-12 brix และ ระดบความบรบรณ 2-4 กลมท 2 ระดบความหวาน 10-12 brix และ ระดบความบรบรณ 5-7 กลมท 3 ระดบความหวาน 13-15 brix และ ระดบความบรบรณ 2-4 กลมท 4 ระดบความหวาน 13-15 brix และ ระดบความบรบรณ 5-7

จากนนจงไดทำการศกษาเงอนไขในการอบแหงสปปะรดแตละกลมตามทแบงไวพบวาอณหภมท 70-90 องศาเซลเซยสเปนอณหภมทสงผลตอการเปลยนสสปปะรดมากทสดและเวลาทใชกคอ 500-600 นาท ผวจยจงไดทำการทดลองเพอหาอณหภมและระยะเวลาในการอบทเหมาะสมตอแตละกลมสปปะรดทแบง

ผลการวจยพบวา ระยะเวลาในการอบ และอณหภมทเหมาะสมตอแตละกลมคอ อณหภม 70 องศา และระยะเวลาในการอบ 500 นาท สำหรบกลม 1 กบ 3 และอณหภม 70 องศา และระยะเวลาในการอบ 600 นาท สำหรบกลม 2 กบ 4 จากนนจงไดนำผลการวจยทไดนไปทดลองจรงในโรงงานผลตสปปะรดพบวามสดสวนของเสยอยทงหมดท 7.14 เปอรเซนตของจำนวนสปปะรดอบแหงทงหมดคดจากผวจยไดนำสปปะรดทงหมด 16 กโลกรม(รวมเปลอก) ไปทำการอบทโรงงานแลวไดสปปะรดอบแหงทงหมดท 1.12 กโลกรม และมของเสยทงหมด 0.08 กโลกรม

การควบคม (Control) ไดทำการสรางมาตรฐานการทำงานโดยออกแบบใบตรวจสอบ (Check Sheet) โดยมการตรวจสอบพนกงานคดแยกสใน1ครงตอเดอน เพอตรวจสอบวาพนกงานแตละคนมความแมนยำในการคดแยกสอยเสมอ และกำหนดวธการปฏบตงาน (Work Instruction) ใหแกผ ปฏบตงาน มจดทำเอกสารวธการคดแยกสปปะรดแตละกลมโดยมภาพแสดงระดบความบรบรณ และทำปายคำสงใหพนกงานมการสมวดระดบความหวาน ของสปปะรด 5.3 ขอเสนอแนะ

1. เนองจากสปปะรดทมขนาดลกใหญนนมเนอคอนขางเยอะกวาเมอเทยบกบสปปะรดลกเลกในจำนวนกโลกรมทเทากน ซงทำใหเมอนำมาอบแหงนนจะไดสปปะรดอบแหงทมากกวาลกเลก ดงนนบรษทกรณศกษาควรทำความตกลงกบผสงมอบวตถดบใหสงมอบสปปะรดทมขนาดใหญตามทกำหนด

66

2. ในการแบงกลมสปปะรดเพอนำไปอบดวยอณหภมและระยะเวลาตางๆ นนควรเลอกปจจยในการแบงกลมทเปนไปไดในการปฏบตจรง เนองจากหากไมสามารถทำไดจรงในทางปฏบตจะทำใหบรษทกรณศกษาไมใชแนวทางทเสนอไป เชนถงแมจากงานวจยในอดตจะพบวา คาความชนมผลตอสของสปปะรดอบแหงแตในการวดความชนนน ตองใชเวลานานและตองมเครองมอเฉพาะทางจงยากตอการนำไปปฏบตจรง

67

บรรณานกรม

ชยรตน ไชยวงษ. 2554. “การลดของเสยทเกดจากวตถดบโดยใชแนวทางซกส ซกมา ในบรษทผลตแผนแกว”. บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม.

พลรชต บ ญม. 2551. “จลนพลศาสตรการอบแหงเน อส บปะรดแวน”. บ ณฑตว ทยาลยมหาวทยาลยเชยงใหม.

พณา สลวงศ. 2543. “สถตว เคราะหปรมาณนำตาลในเน อผลสบปะรด”. บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยเชยงใหม.

วสนต พกผาสข. 2549. “การลดของเสยจากกระบวนการชบโครเมยม โดยประยกตใชวธการซกซ ซก มา กรณบรษทในอตสาหกรรมชบโครเมยม”. มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ.

นชจรนทร สายวเศษ. 2552. “ปจจยทมอทธพลตอความเตมใจของทายาทในการสบทอดธรกจครอบครวขนาดกลางและขนาดยอมในจงหวดนครราชสมา”. มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร.

ภาณพงษ ฤทธสมจต. 2551. “ปจจยทมอทธพลตอผลการดำเนนงาน การผลตตามแนวคด Six Sigma กรณศกษาบรษท คว ด พ จำกด”. มหาวทยาลยธรกจบณฑตย/กรงเทพฯ.

สาโรจน ปญญามงคล. 2559. “ความสมพนธระหวางการเปลยนแปลงคณลกษณะทางดานกายภาพ และทางดานเคม ของผลสบปะรดภแล กบระดบความบรบรณของผล ตงแตเบอร 0 – 7”. มหาวทยาลยราชภฏเชยงราย.

พมพเพญ พรเฉลมพงศ. 2555. “สารานกรมอาหารออนไลนเพอเสรมสรางสมรรถนะการเรยนร ”. สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง.

Benjar Chutintrasria & Athapol Noomhorm. (2005). “Color degradation kinetics of pineapple puree during thermal processing”. Faculty of Science, Food Technology Department, Ramkhamhaeng University.

http://www.tnrr.in.th/?page=research_result&name=%E0%B8%99%E0%B8%B8%E0%B8%8A%E0%B8%88%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B8%99%E0%B8%97%E0%B8%A3%E0%B9%8C%2C+%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A9

ภาคผนวก ก

แสดงผลการลดรปแบบจำลองเพอพยากรณคาผลตอบ ในโปรแกรม minitab

69

ภาพ ก-1 ผลการลดรปแบบจำลองเพอพยากรณคาผลตอบในกลมความหวาน 10-12 ความบรบรณ 2-4


70


ภาพ ก-4 ผลการลดรปแบบจำลองเพอพยากรณคาผลตอบในกลมความหวาน 13-15 ความบรบรณ

5-7

71

ประวดผเขยน

ชอ: นายกองเกยรต วรยะบำรงกจ

รหสนกศกษา: 580612057

การศกษา: ระดบปรญญาตร- ภาควชาวศวกรรมอตสาหการ คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

ระดบมธยมการศกษา- มงฟอรตวทยาลย จงหวดเชยงใหม

ภมลำเนา: 322/13 หม 4 ตำบล หนองจอม อำเภอ สนทราย จงหวด เชยงใหม 50210

E-mail: [email protected]

ชอ: วนทนย ดวงสรอย

รหสนกศกษา: 590612090

การศกษา: ระดบปรญญาตร- ภาควชาวศวกรรมอตสาหการ คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

ระดบมธยมการศกษา- ดาราวทยาลย จงหวดเชยงใหม

ภมลำเนา: 43/1 หม 3 ตำบล สนทรายนอย อำเภอ สนทราย จงหวด เชยงใหม 50210

E-mail: [email protected]

mailto:[email protected]

การลดผลิตภัณฑ์มีตำหนิใน...

Documents

Transcript of การลดผลิตภัณฑ์มีตำหนิใน...