รายงานผลการด าเนินงานตามแผนบริหารความเสี่ยงการทุจริต รอบ ... · รายงานผลการด
รายงานผลการด าเนินงาน ปี 2552...
Transcript of รายงานผลการด าเนินงาน ปี 2552...
กรมควบคมมลพษ92 ซอยพหลโยธน 7 ถนนพหลโยธน แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400
โทรศพท 0 2298-2000 โทรสาร 0 2298-2002
จดท�าโดย กรมควบคมมลพษ ฝายเลขานการคณะอนกรรมการพฒนาสงแวดลอม
โครงการพฒนาพนทลมน�าปากพนงอนเนองมาจากพระราชด�ารมนาคม 2553
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552
ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง
ป 2550 - 2559
สารบญ
หนา
1. บทน�า 2
2. สรปผลการด�าเนนงานป2552แยกตามประเดนดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม
2.1ดานทรพยากรปาไม 2
2.2ดานทรพยากรดน 5
2.3ดานทรพยากรน�าและการกดเซาะชายฝง 5
2.4ดานการจดการน�าเสยและขยะมลฝอย 7
รายละเอยดโครงการทด�าเนนการภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง 9
ป2550-2559ประจ�าปงบประมาณ2552แยกรายหนวยงาน
กรมอทยานแหงชาตสตวปาและพนธพช
โครงการฟนฟความสมบรณของปาไมตนน�าล�าธาร 10
โครงการน�ารองหมบานปาพรเพอพฒนาการมสวนรวมปองกนไฟปาอยางยงยน 12
กรมปาไม
โครงการพฒนาปาไมและระบบนเวศปาพรในพนทลมน�าปากพนงอนเนองมาจากพระราชด�าร 14
มหาวทยาลยวลยลกษณ
โครงการการมสวนรวมของชมชนในการจดการพนทปาตนน�าปากพนงอยางยงยน 17
การปรบเปลยนวถการผลตจากเกษตรเคมสเกษตรธรรมชาตเพอฟนฟระบบนเวศของชมชน 18
ตนน�าปากพนงกรณศกษากลมอนรกษบานเขาวงต�าบลหนตกอ�าเภอรอนพบลย
จงหวดนครศรธรรมราช
โครงการพฒนานโยบายสาธารณะเพอสขภาพแบบมสวนรวมกรณสมชชาสขภาพ 21
จงหวดนครศรธรรมราชประเดนการมสวนรวมของชมชนในการจดการพนทปาตนน�า
โครงการพฒนารปแบบการจดการพนทปาตนน�าปากพนงอยางยงยนกรณปาชมชนบานวงหอน 23
ต�าบลวงอางอ�าเภอชะอวดจงหวดนครศรธรรมราช
กรมพฒนาทดน
โครงการปลกหญาแฝกเพอการอนรกษดนและน�า 26
โครงการปรบปรงและพฒนาดนเปรยว-ดนกรดเพอปลกพชเศรษฐกจ 27
โครงการปรบปรงพนทดนเปรยวเพอปลกปาลมน�ามน 28
โครงการสาธตการใชปยพชสด 29
โครงการจดท�าระบบโครงสรางการพฒนาทดน 30
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 : ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
1
สารบญ (ตอ)
หนา
กรมทรพยากรน�า
โครงการอนรกษฟนฟแหลงน�า 32
กรมเจาทา
โครงการขดลอกรองน�าและตะกอนทรายทบถมบรเวณลมน�าปากพนง 34
โครงการปองกนอนตรายและการกดเซาะชายฝง 35
กรมชลประทาน
โครงการก�าจดวชพชในคลองระบายน�าในเขตลมน�าปากพนงดวยเครองจกร 41
โครงการตดตงเครองเกบผกตบชวาแบบตดตงรมฝงระบบสายพานล�าเลยง 42
กรมอนามย
โครงการเฝาระวงคณภาพน�าบรโภคในชมชน 43
โครงการน�าประปาดมได 45
กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม
โครงการพฒนาเครอขายองคกรในพนทลมน�า 46
องคการจดการน�าเสย
โครงการศกษา ส�ารวจ ออกแบบ กอสราง เดนระบบและบ�ารงรกษาระบบ 47
บ�าบดน�าเสยเฉพาะจด
กรมควบคมมลพษ
การเสรมสรางศกยภาพการจดการน�าเสยและของเสยใหกบผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย 50
ในพนทลมน�า
องคการบรหารสวนจงหวดนครศรธรรมราช
โครงการจดการ ก�าจดและการใชประโยชนจากขยะในโรงเรยนขยายผลสชมชน 54
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
2
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552
ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
1. บทน�า
ลมน�ำปำกพนงเปนลมน�ำทส�ำคญ ตงอยทำงภำคใตของประเทศไทยครอบคลมพนท 3 จงหวด คอ จงหวด
นครศรธรรมรำช ไดแก อ�ำเภอปำกพนง หวไทร เชยรใหญ ชะอวด เฉลมพระเกยรต รอนพบลย จฬำภรณ
พระพรหม ต�ำบลทำเรอ ต�ำบลทำไร ต�ำบลบำงจำก อ�ำเภอเมองนครศรธรรมรำช และอ�ำเภอลำนสกำ (รวมพนท
พรควนเครง) จงหวดสงขลำ ไดแก ต�ำบลบำนขำว ต�ำบลคลองแดนของอ�ำเภอระโนด และจงหวดพทลง ไดแก
ต�ำบลแหลมโตนด อ�ำเภอควนขนน ต�ำบลลำนขอย อ�ำเภอปำพยอม พนทรวม 4,522 ตำรำงกโลเมตร หรอประมำณ
1,900,000 ไร
ปจจบนลมน�ำปำกพนงประสบปญหำควำมเสอมโทรมหลำยประกำร อำทเชน กำรบกรกท�ำลำยพนทปำ
เพอกำรปลกปำลมน�ำมนและยำงพำรำ กำรเกดปญหำน�ำทวมในชวงฤดฝน ขณะทในฤดแลงปรมำณน�ำจะมนอย
จนเกดปญหำกำรขำดแคลนน�ำจดเพออปโภคบรโภค ควำมอดมสมบรณของปำทซมซบน�ำไวในฤดฝนและปลอยน�ำ
ออกมำผลกดนน�ำเคมไมใหรกล�ำแมน�ำปำกพนงลดลง ท�ำใหเกดกำรรกตวของน�ำเคม ปจจยทส�ำคญอกประกำรหนง คอ
กำรเลยงกงทมกำรปลอยน�ำเสยจำกกำรเลยงลงสแหลงน�ำ สงผลใหพนทเกษตรกรรมโดยเฉพำะนำขำวเกดควำมเสยหำย
ไมสำมำรถเพำะปลกได คณภำพดนทเหมำะสมตอกำรเกษตรลดลง น�ำเสยชมชนและขยะมลฝอยทยงไมไดรบ
กำรจดกำร
เพอใหกำรพฒนำ ฟนฟและกำรใชประโยชนจำกทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอมเปนไปอยำงมประสทธภำพ
และด�ำเนนกำรควบคไปกบกำรอนรกษเพอใหเกดกำรน�ำไปใชประโยชนไดอยำงยงยน กรมควบคมมลพษรวมกบ
หนวยงำนทเกยวของจงจดท�ำแผนบรหำรจดกำรและฟนฟนเวศลมน�ำปำกพนง ป 2550 - 2559 ขน โดยมโครงกำร
ภำยใตแผนดงกลำวทด�ำเนนกำรเพอปองกน แกไข และฟนคนสภำพทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอมใหกลบส
ควำมสมดล ในปงบประมำณ 2552 กรมควบคมมลพษไดตดตำมผลกำรด�ำเนนโครงกำรของหนวยงำนตำงๆ
และจดท�ำเปนรำยงำนฉบบนขนโดยมวตถประสงคเพอเผยแพรตอสำธำรณะและประชำสมพนธกจกรรม
และควำมส�ำเรจในกำรดแลรกษำทรพยำกรธรรมชำตสงแวดลอมของพนทลมน�ำปำกพนง
2. สรปผลการด�าเนนงาน ป 2552 แยกตามประเดนดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม
2.1 ดานทรพยากรปาไม 5 โครงการ
จำกสภำพปญหำทำงเศรษฐกจและควำมตองกำรพนทท�ำกนโดยเฉพำะควำมตองกำรพนทเพอปลกปำลมน�ำมน
ซงไดรบกำรสงเสรมตำมนโยบำยของรฐบำลเพอเปนพลงงำนทดแทน ตลอดจนกำรปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม
กำรปลกสวนยำงพำรำจงมกำรบกรกพนทปำตนน�ำและปำพร รวมทงกำรลกลอบเผำปำและกำรบกรกปำชำยเลน
เพอกำรเพำะเลยงสตวน�ำและเปนทอยอำศย ท�ำใหพนทปำไมลดลงอยำงมำก จำกปญหำดงกลำวหนวยงำนทเกยวของ
จงบรณำกำรในกำรปองกนและแกไขปญหำ โดยมแผนงำน/โครงกำร และผลผลตหลกทเกดขน ดงน
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
3
โครงการ หนวยงาน
ผลผลตหลก
สาระส�าคญ ป 2550 ป 2551 ป 2552
1. โครงกำร
ฟนฟควำมสมบรณ
ของปำไม ตนน�ำ
ล�ำธำร
2. โครงกำรน�ำรอง
หมบำนปำพร
เพอพฒนำกำรม
สวนรวมปองกน
ไฟปำอยำงยงยน
กรมอทยำนแหงชำต
สตวปำ และพนธพช
- บ�ำรงรกษำระบบนเวศตนน�ำ
- เพมพนทปำพร
- บ�ำรงรกษำปำพร
- ฝำยชะลอน�ำไหลแบบผสมผสำน
- แนวกนไฟ
- เพำะช�ำกลำไมมคำ
400 ไร
200 ไร
200 ไร
-
-
20,000 กลำ
400 ไร
200 ไร
400 ไร
250 ฝำย
20,000 กลำ
400 ไร
200 ไร
600 ไร
-
100 กโลเมตร
20,000 กลำ
3. โครงกำร
ปลกหญำแฝก
เพอกำรอนรกษ
ดนและน�ำ
กรมพฒนำทดน - เพำะช�ำกลำแฝก เนอท 1,250 ไร เนอท 1,250 ไร 500,000 กลำ
เนอท 1,250 ไร
4. โครงกำรพฒนำ
ปำไมและระบบ
นเวศปำพรในพนท
ลมน�ำปำกพนง
กรมปำไม - ปลกปำฟนฟระบบนเวศปำพร
- เพำะช�ำกลำไมมคำ
- เพำะช�ำกลำไมทวไป
- จดท�ำฝำยตนน�ำแบบผสมผสำน
- จดตงองคกำรอำสำสมครปองกน
ไฟปำประจ�ำหมบำน
- จดตงศนยประสำนงำนควบคมไฟปำ
- ฝกอบรมรำษฎรหลกสตร
อำสำสมครปองกนไฟปำชมชน
คนรกษปำพร
- จดเวทเสวนำกำรจดกำรปำไมและ
กำรสรำงเครอขำย
- ฝกอบรมหลกสตร
“ชมชนคนรกษปำพร”
- จดตงหมบำน “ชมชนคนรกษปำพร”
- พนททไดรบกำรปองกนและควบคม
ไฟปำ
- สงเสรมกำรปลกไมเศรษฐกจในพนท
เกษตรกร
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
20,000 กลำ
100,000 กลำ
-
10 หมบำน
2 ศนย
1 รน
1 ครง
1 รน
10 หมบำน
287,237 ไร
50 ไร
100 ไร
20,000 กลำ
100,000 กลำ
200 แหง
5 หมบำน
2 ศนย (เดม)
1 รน
1 ครง
1 รน
5 หมบำน
พนทเดม
-
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
4
โครงการ หนวยงาน
ผลผลตหลก
สาระส�าคญ ป 2550 ป 2551 ป 2552
5. โครงกำรวจย
และพฒนำพนท
ลมน�ำปำกพนง
มหำวทยำลย
วลยลกษณ
- โครงกำรกำรมสวนรวมของชมชน
ในกำรจดกำรพนทปำตนน�ำปำกพนง
อยำงยงยน
- กำรปรบเปลยนวถกำรผลตจำกเกษตร
เคมสเกษตรธรรมชำตเพอฟนฟระบบนเวศ
ของชมชนตนน�ำปำกพนง กรณศกษำ
กลมอนรกษบำนเขำวง ต�ำบลหนตก
อ�ำเภอรอนพบลย จงหวดนครศรธรรมรำช
- โครงกำรพฒนำนโยบำยสำธำรณะ
เพอสขภำพแบบมสวนรวม กรณ
สมชชำสขภำพ จงหวดนครศรธรรมรำช :
ประเดนกำรมสวนรวมของชมชน
ในกำรจดกำรพนทปำตนน�ำ
- โครงกำรพฒนำรปแบบกำรจดกำรพนท
ปำตนน�ำปำกพนงอยำงยงยน กรณ
ปำชมชนบำนวงหอน ต�ำบลวงอำง
อ�ำเภอชะอวด จงหวดนครศรธรรมรำช
- ภมปญญำของ
ชมชนบำนวงหอน
- กำรจดกำรพนท
ปำตนน�ำของชมชน
- รปแบบในกำร
อนรกษฟนฟปำตนน�ำ
ของต�ำบลวงอำง
- เกดกระบวนกำร
มสวนรวมของชมชน
ตนน�ำ
- ชมชนมควำมตนตว
และตระหนกถงควำม
ส�ำคญในกำรอนรกษ
และจดกำรพนท
ปำตนน�ำปำกพนง
อยำงยงยน
- องคควำมรในกำรปรบเปลยน
วถกำรผลตจำกเกษตรเคม
เปนเกษตรธรรมชำต
เพอฟนฟระบบนเวศ
และสรำงควำมยงยนใหเกด
แกชมชนตนน�ำ
- แลกเปลยนเรยนร และ
เตมเตมประสบกำรณ
สกำรปฏบต
- ขอเสนอเชงนโยบำย
ในกำรจดกำรพนทปำตนน�ำ
อยำงยงยน 3 พนทน�ำรอง
ไดแก ต�ำบลวงอำง อ�ำเภอ
ชะอวด บำนเขำวง ต�ำบล
หนตก อ�ำเภอรอนพบลย
และต�ำบลทำด อ�ำเภอ
ลำนสกำ
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
5
2.2 ดานทรพยากรดน 5 โครงการ
สภำพปญหำสวนใหญเกดจำกธรรมชำต คอ ปญหำดนเปรยว ดนเปนกรด ซงกรมพฒนำทดนเปนหนวยงำนหลก
ในกำรแกไขปญหำดงกลำว โดยมแผนงำน/โครงกำรด�ำเนนกำรแกไขปญหำ และผลผลตหลกทเกดขน ดงน
โครงการ หนวยงาน
ผลผลตหลก
สาระส�าคญ ป 2550 ป 2551 ป 2552
1. โครงกำรปรบปรง
และพฒนำดนเปรยว -
ดนกรด เพอปลกพช
เศรษฐกจ
2. โครงกำรปรบปรง
พนทดนเปรยว
เพอปลกปำลมน�ำมน
3. โครงกำรสำธต
กำรใชปยพชสด
4. โครงกำรจดท�ำ
ระบบโครงสรำงกำร
พฒนำทดน
5. โครงกำรปรบปรง
พนทนำรำงเพอกำร
ปลกพชเศรษฐกจ
กรมพฒนำทดน - ปรบปรงพนทเพอกำรปลกขำว
โดยกำรหวำนหนปนบดแลวไถกลบ
และสงเสรมกำรปรบปรงดนกรด
โดยใชโดโลไมตในพนทปลกปำลมน�ำมน
ไมผลและยำงพำรำ
- ปรบปรงพนท
- ท�ำกำรสำธต
- ปรบปรงแปลงนำลกษณะท 1 และ 2
- พนทนำรำงทไดรบกำรปรบปรง
3,905 ไร
716 ไร
500 ไร
615 ไร
3,000 ไร
5,000 ไร
8,281 ไร
500 ไร
2,382.25 ไร
20,000 ไร
14,768 ไร
7,466 ไร
623 ไร
4,210.5 ไร
-
2.3 ดานทรพยากรน�าและการกดเซาะชายฝง 8 โครงการ
สภำพปญหำในพนทลมน�ำปำกพนง คอ ปรมำณน�ำจดไมเพยงพอตอควำมตองกำรกำรเจรญเตบโตของวชพช
สงผลกระทบตอแหลงน�ำ เชน ไมสำมำรถระบำยน�ำไดสะดวก ไมสำมำรถสญจรทำงน�ำไดและควำมเสอมโทรม
ของคณภำพน�ำ รวมถงปญหำกำรกดเซำะชำยฝงอยำงรนแรงในบำงพนท ซงมอตรำกำรกดเซำะมำกกวำ 10 เมตร
ตอป และมหนวยงำนทเกยวของไดมแผนงำน/โครงกำร และผลผลตหลก ดงน
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
6
โครงการ หนวยงาน
ผลผลตหลก
สาระส�าคญ ป 2550 ป 2551 ป 2552
1. โครงกำรอนรกษ
ฟนฟแหลงน�ำ
กรมทรพยำกรน�ำ
- ทำงน�ำเขำ
- อำคำรบงคบน�ำ
- ฝำยสนมน (Ogee)
- ทำงน�ำเขำ - ออก
- อำคำรทำงขำมคลอง
- อำคำรบงคบน�ำ
- อำคำรทอเหลยม
- บำนนอกดอน
1 แหง
2 แหง
- บำนคลองโห
1 ฝำย
3 แหง
1 อำคำร
1 แหง
2 แหง
2. โครงกำรขดลอก
รองน�ำและตะกอน
ทรำยทบถมบรเวณ
ลมน�ำปำกพนง
3. โครงกำรปองกน
อนตรำยและกำร
กดเซำะชำยฝง
กรมเจำทำ - ปรมำณดนขดลอก
- ขดลอกรองน�ำ
ปองกนอนตรำยและกำรกดเซำะชำยฝง
- แหลมตะลมพก
- ทำพญำ
- ฉกเฉน
- ปำกพยง
- แพรกเมอง
- ปำกพน
- แหลมตะลมพก
- ปำกพนง
802,618 ลบ.ม.
ระยะทำง 14 กโลเมตร
บรเวณบำนตนสนถงบำน
หนำสตน อ.หวไทร และ
บรเวณบำนน�ำทรพย ต.ขนำบ
นำก อ.ปำกพนง และบรเวณ
บำนบอคณฑ ต.ขนำบนำก
อ.ปำกพนง ถงบำนหวหรง
ต.เกำะเพชร อ.หวไทร
4. โครงกำร
ระบบคำดกำรณ
น�ำหลำกในพนท
ลมน�ำปำกพนง
5. โครงกำรก�ำจด
วชพชในคลอง
ระบำยน�ำในเขต
ลมน�ำปำกพนง
ดวยเครองจกร
6. โครงกำรตดตง
เครองเกบผกตบชวำ
แบบตดตงรมฝง
ระบบสำยพำนล�ำเลยง
กรมชลประทำน - มระบบคำดกำรณน�ำหลำก
- ก�ำจดผกตบชวำในคลองระบำยน�ำ
- ปรมำณวชพชทก�ำจด
- ควบคมปรมำณผกตบชวำใหอย
ในปรมำณทเหมำะสมและไมสงผลกระทบ
ตอสงแวดลอม
- รกษำคณภำพน�ำในแมน�ำและเพม
ประสทธภำพกำรระบำยน�ำในชวงฤด
น�ำหลำก
- 11 แหง
- 302 สำย
- 229,956 ตน
1 ชด (ชดปอนผกตบชวำ
ชดตดผกตบชวำ ชดโซล�ำเลยง
เกบเกยว ชดโซพำสงถำย
ชดโซพำผกตบชวำขนฝง
ทนรบแทนเครอง ทนลกบวบ
ตควบคมไฟฟำ เครองยอยสบ
ผกตบชวำระบบมอเตอรไฟฟำ
และระบบสำยพำนล�ำเลยง
ขนสงขนรถ)
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
7
โครงการ หนวยงาน
ผลผลตหลก
สาระส�าคญ ป 2550 ป 2551 ป 2552
7. โครงกำรเฝำระวง
คณภำพน�ำบรโภคใน
ชมชน
8. โครงกำรประปำ
ดมได
กรมอนำมย - สงเสรมใหคณภำพน�ำประปำ น�ำฝน
น�ำบำดำล และน�ำบอตนอยในเกณฑ
มำตรฐำนคณภำพน�ำบรโภคกรมอนำมย
พ.ศ. 2543
- ระบบประปำผำนกำรรบรองเปน
น�ำประปำดมได
รอยละ 50
รอยละ 50
รอยละ 50
รอยละ 50
รอยละ 50
รอยละ 50
โครงการ หนวยงาน
ผลผลตหลก
สาระส�าคญ ป 2550 ป 2551 ป 2552
1. โครงกำรพฒนำ
เครอขำยองคกร
ในพนทลมน�ำ
กรมสงเสรมคณภำพ
สงแวดลอม
- อบรมเชงปฏบตกำร
- เสรมสรำงกำรเรยนรของเครอขำย
ลมน�ำปำกพนงในกำรบรหำรจดกำร
“ธนำคำรป”
หลกสตร “กำรพฒนำ
วทยำกรกระบวนกำร
เพอเสรมสรำงเครอขำยกำร
จดกำรคณภำพสงแวดลอม
ในพนทลมน�ำปำกพนง”
2. โครงกำรศกษำ
ส�ำรวจ ออกแบบ
กอสรำง เดนระบบ
และบ�ำรงรกษำ
ระบบบ�ำบดน�ำเสย
เฉพำะจด
องคกำรจดกำร
น�ำเสย
- งำนเดนระบบและบ�ำรงรกษำ
บ�ำบดน�ำเสยเฉพำะจด
- งำนส�ำรวจ ศกษำควำมเหมำะสม
และออกแบบรำยละเอยดระบบบ�ำบด
น�ำเสยเฉพำะจด
เทศบาลเมอง
ปากพนง
- บรเวณหลงเรอนจ�ำ
- บรเวณโรงเรยน
เทศบำลวดนำควำร
เทศบาลต�าบล
หวไทร
- บรเวณเลยบถนน
สขำภบำล 1
- หลงตลำดสด ถนน
บำงแค
เทศบาลเมอง
ปากพนง
- บรเวณหลงเรอนจ�ำ
- บรเวณโรงเรยน
เทศบำลวดนำควำร
เทศบาลต�าบล
หวไทร
- บรเวณเลยบถนน
สขำภบำล 1
- หลงตลำดสด ถนน
บำงแค
เทศบาลเมองปากพนง
- บรเวณหลงเรอนจ�ำ
- บรเวณโรงเรยนเทศบำล
วดนำควำร
เทศบาลต�าบลหวไทร
- บรเวณเลยบถนน
สขำภบำล 1
- หลงตลำดสด ถนนบำงแค
บรเวณชมชนหอยราก -
ศรสมบรณ เทศบำลเมอง
ปำกพนง
2.4 ดานการจดการน�าเสยและขยะมลฝอย 4 โครงการ
เพอเปนกำรปองกนและแกไขปญหำกำรระบำยน�ำเสย และใหกำรจดกำรขยะมลฝอยในพนทลมน�ำปำกพนง
หนวยงำนทเกยวของจงไดมแผนงำน/โครงกำร และผลผลตหลก ดงน
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
8
โครงการ หนวยงาน
ผลผลตหลก
สาระส�าคญ ป 2550 ป 2551 ป 2552
3. โครงกำรตดตำม
ประเมนเพอขยำย
ผลโครงกำรจดกำร
มลพษจำกแหลง
ก�ำเนดตำงๆ ใน
ลมน�ำปำกพนง
กรมควบคมมลพษ - ตดตำมตรวจสอบคณภำพน�ำ
อำวปำกพนงและชำยฝง
- ตดตำมตรวจสอบคณภำพน�ำ
ชมชนหลก 7 ชมชน
- ตดตำมตรวจสอบคณภำพน�ำแมน�ำ
ปำกพนงและคลองหวไทร
- ตดตำมตรวจสอบประเมนมลพษ
- ฝกอบรมกำรตดตำมตรวจสอบ
คณภำพน�ำอยำงงำย
- เสรมสรำงศกยภำพกำรจดกำรน�ำเสย
และของเสยตวอยำง ไดแก
- ฟำรมสกร
- บอเพำะเลยงสตวน�ำ
- โรงงำนอตสำหกรรม
3 ครง
5 ครง
4 ครง
3 ครง
5 ครง
4 ครง
3 ครง
5 ครง
4 ครง
ฟำรมสกร 66 แหง
1 ครง
1 ครง
1 ครง
1 ครง
4. โครงกำรกำร
จดกำรก�ำจด และ
กำรใชประโยชน
จำกขยะในโรงเรยน
ขยำยผลสชมชน
อบจ. ด�ำเนนกำรฝกอบรมใหควำมรควำมเขำใจ
ในกำรลดปรมำณขยะ
ใหกบโรงเรยนวดส�ำนกขน
โรงเรยนบำนส�ำนกไมเรยบ
อ.จฬำภรณ
รายละเอยดโครงการทด�าเนนการภายใตแผนบรหารจดการและ
ฟนฟนเวศลมน�าปากพนงป 2550 - 2559
ประจ�าปงบประมาณ 2552
9
10
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
10
โครงการฟนฟความสมบรณของปาไมตนน�าล�าธารกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช
ปำพรในพนทลมน�ำปำกพนง ในอดตเคยอดมสมบรณเชนเดยวกบปำพรโตะแดง จงหวดนรำธวำส กลำวคอ
มสภำพปำทหลำกหลำยทงชนดพนธพช ชนดพนธไม และชนควำมสงของตนไมทแตกตำงกน ชนดพนธสตว
ทงสตวบก สตวน�ำ สตวเลอยคลำน นกชนดตำงๆ ฯลฯ มควำมหลำกหลำยทำงชวภำพอนเออประโยชนตอคน
สตว สงมชวต ตลอดจนสงแวดลอมตำงๆ เปนแหลงกกเกบน�ำขนำดใหญทธรรมชำตสรำงขน เกบน�ำจดไวในฤดฝน
มน�ำหลอเลยงผนปำ ระบำยสแมน�ำล�ำคลองใหไดใชในฤดแลง ท�ำใหมน�ำใชตลอดทงป แทบจะไมมปญหำภยแลง
ไมมไฟไหมปำพรหรอน�ำทวม ลมน�ำปำกพนงจงมควำมอดมสมบรณเปนอขำวอน�ำ เปนแหลงผลตขำวแหลงใหญ
ของภำคใตหรอของประเทศกวำได
ปจจบนปำพรในพนทลมน�ำปำกพนง มเนอทประมำณ 287,237 ไร เปนปำพรเสอมโทรมสำเหตจำกภยธรรมชำต
ทส�ำคญ คอ วำตภยเมอ พ.ศ. 2505 สงผลใหตนไมลมตำยเกดควำมแหงแลงท�ำใหไฟไหมปำซ�ำแลวซ�ำอก กำรลกลอบตดไม
กำรด�ำเนนกจกรรมตำงๆ ในพนทปำพร กำรบกรกท�ำลำย
เพอปรบเปลยนเปนพนทเกษตร จนมสภำพเปนปำหญำตำงๆ
และปำไมเสมดขำว ซงเปนพชเชงเดยวสำมำรถเจรญเตบโต
ไดดในพนทปำพรทผำนกำรถกไฟไหม ทนตอควำมแหงแลง
เมอเจรญเตบโตไดแลวจะไมเปดโอกำสใหตนไมชนดอน
เกดขนได อก มชนควำมสงของต นไม เพยงชนเดยว
ไมสำมำรถเกบกกน�ำไวไดดพอเหมอนกบปำพรทอดมสมบรณ
ฤดฝนน�ำทวม ฤดรอนมกจะแหงแลงและเกดไฟไหมปำไดงำย
พนธสตวตำงๆ ทเคยมกลดลง บำงชนดสญหำยไป แหลงผลต
ขำวทส�ำคญคงเหลอเพยงอดต ประชำชนอพยพยำยถนฐำน
สงผลกระทบตอเศรษฐกจ สงคม โดยเฉพำะสงแวดลอมทำงชวภำพทไมอำจประเมนคำได
กจกรรมโครงการ
กจกรรมโครงกำรปลกปำพรเพอฟนฟนเวศลมน�ำปำกพนง ทโครงกำรฯ ด�ำเนนกำรคอ ปลกฟนฟปำพร
โดยคดเลอกชนดพนธ ไม ดงเดมโดยเฉพำะพนธ ไม เบกน�ำในปำพร เช น โลด สมมำว หวำ จก แพ
ทอมใบใหญ เปนตน ไปท�ำกำรปลกในพนททเตรยมไว ซงมหลกกำรส�ำคญส�ำหรบผทจะท�ำกำรปลกฟนฟปำพร คอ
ขนตอนกำรเตรยมพนทปลกและแผวถำงวชพช จะตองเวนลกไมทเกดขนเองตำมธรรมชำต ในพนทปลกไวใหได
มำกทสด เพรำะตนไมขนำดเลกทเวนไวนจะสำมำรถเจรญเตบโตไดดมำกบำงชนด อตรำกำรเจรญเตบโต
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
11
11
และอตรำกำรรอดตำยดกวำชนดพนธ ไมทเรำน�ำไปปลกโอกำสตอไป หำกจะท�ำกำรปลกไมเศรษฐกจ เชน
ตะเคยนทองหรอพนธ ไมหำยำกตำงๆ ควรท�ำกำรปลกภำยหลงจำกชนดไมเบกน�ำเจรญเตบโตและปรบปรง
พนทป ำพรใหกลบคนส สภำพสมบรณพอควรแลว ส�ำหรบแรงงำนทใช ในกำรปลกปำพรสมควรอยำงยง
ทจะใหรำษฎรในพนทเขำมสวนรวมเปนแรงงำนผด�ำเนนกำรในกำรปลกฟนฟปำ เพรำะแรงงำนเหลำนอำศยอยกบ
ปำพร หำปลำ หำกระจดมำโดยตลอด มควำมรควำมช�ำนำญในพนท เปนกำรสรำงรำยไดใหกบประชำชน
สรำงแนวรวมในกำรดแลรกษำปำ ตระหนกถงผลกระทบ ทไดรบจำกกำรบกรกท�ำลำยปำพรและผลทไดจำกปำ
ทไดรบกำรฟนฟแลว โดยเฉพำะอยำงยงควำมภมใจทจะมภำยหลงจำกเหนกำรเปลยนแปลงจำกปำเสมดขำว
และหรอปำหญำเปนปำพรทอดมสมบรณ
พนทเปาหมาย
1. พนทปำในเขตพนทเตรยมกำรประกำศเปนเขตหำมลำสตวปำบอลอ ทองทอ�ำเภอเชยรใหญ อ�ำเภอ
เฉลมพระเกยรต อ�ำเภอชะอวด และอ�ำเภอหวไทร จงหวดนครศรธรรมรำช
2. พนทปำในเขตหำมลำสตวปำทะเลนอย อ�ำเภอชะอวด อ�ำเภอหวไทร จงหวดนครศรธรรมรำช
12
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
12
โครงการน�ารองหมบานปาพรเพอพฒนาการมสวนรวมปองกน ไฟปาอยางยงยนกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช
ปำพรในพนทของโครงกำรพฒนำพนทลมน�ำปำกพนงอนเนองมำจำกพระรำชด�ำร จงหวดนครศรธรรมรำช
ซงครอบคลมในทองท 5 อ�ำเภอของจงหวดนครศรธรรมรำช
ประกอบดวย หวไทร ชะอวด เชยรใหญ รอนพบลย และ
เฉลมพระเกยรต รวมพนทประมำณ 287,237 ไร ซงนอกจำก
เป นแหล งทรพยำกรธรรมชำตทมควำมหลำกหลำย
และส�ำคญทำงชวภำพ ยงมควำมส�ำคญต อชมชน
เพรำะเปนแหลงทอดมดวยสตวน�ำนำนำชนด ซงเปนวถ
ชวตทส�ำคญของชมชนอกดวย แตสภำพปญหำทเกดขน
ในปจจบน มกำรบกรกท�ำลำย โดยลกลอบเผำปำพร
เพอหวงผลกำรเปลยนสภำพปำพรใหเสอมโทรม ซอขำย
และครอบครองพนทปำพร เพอท�ำกำรเกษตรกรรม โดย
สถำนกำรณไฟปำในพนทปำพร ยงคงเกดไฟปำรนแรงมำกนอยมำโดยตลอด
ดงนน กำรปองกน ควบคมไฟปำ และดแลรกษำทรพยำกรในพนทปำพร ตองเปนไปในรปแบบของควำมรวมมอกน
ของภำครฐและภำคประชำชน ดวยเหตน จงควรมกำรสรำงควำมตระหนกใหภำคประชำชนเหนถงควำมส�ำคญ
ของปำพร ผลเสยของไฟปำทเกดกบปำพร และมจตส�ำนกในกำรดแลรกษำ ปกปองทรพยำกรปำพร สรำงเสรม
แนวรวมและเครอขำยในกำรปองกน ควบคมไฟปำและดแลรกษำ เพอใหคงไวซงทรพยำกรปำพรทมควำมส�ำคญ
ตอชมชนทงทำงสงคมและเศรษฐกจอยำงยงยนสบไป
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
13
13
กจกรรมและพนทด�าเนนงาน
เสรมสรำง จดตงผน�ำชมชนปองกนไฟปำ องคกรผน�ำชมชน
ปำพร บรณำกำรควำมรวมมอในหมบำนน�ำรอง ทงในสวนของ
ภำครฐ องคกรเอกชน เครอขำยผน�ำชมชน รำษฎรและชมชน
เพอสรำงกลไกกำรรกษำดแลทรพยำกรปำพร และเพมควำม
หลำกหลำยทำงชวภำพในพนทปำสงวนแหงชำต (ปำพร) ในเขต
โครงกำรพฒนำพนทลมน�ำปำกพนงอนเนองมำจำกพระรำชด�ำร
จงหวดนครศรธรรมรำช
ผลทคาดวาจะไดรบ
1. ชมชนเกดจตส�ำนกและควำมเขมแขงขององคกรภำยในชมชน
ในกำรอนรกษปำพร
2. ชมชนในพนทมสวนรวมในกำรจดกำรทรพยำกรปำพร เพอลดปญหำ
ควำมขดแยง รวมถงขอพพำทในกำรใชประโยชนจำกทรพยำกรธรรมชำต
ในพนทปำพร
3. กอใหเกดประโยชนแกประชำชน ชมชน และทองถน ในกำรพงพำ
ตนเองและปรบปรงคณภำพชวตใหดขน
4. พนทปำพรไดรบกำรดแลรกษำ ปองกนไฟปำ อนรกษและฟนฟ
ใหคนควำมอดมสมบรณ สำมำรถทจะเอออ�ำนวยประโยชนใหกบชมชน
อยำงยงยน
14
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
14
โครงการพฒนาปาไมและระบบนเวศปาพรในพนทลมน�าปากพนง อนเนองมาจากพระราชด�ารกรมปาไม
จำกกำรประชมคณะอนกรรมกำรพฒนำสงแวดลอมโครงกำรพฒนำลมน�ำปำกพนงอนเนองมำจำกพระรำชด�ำร
ครงท 1/2550 เมอวนท 6 สงหำคม 2550 เลขำนกำรคณะกรรมกำรพฒนำสงแวดลอมโครงกำรพฒนำลมน�ำปำกพนง
อนเนองมำจำกพระรำชด�ำร เสนอใหทประชมพจำรณำรำงแผนบรหำรจดกำรและฟนฟนเวศล มน�ำปำกพนง
ป 2550 - 2559 แตเนองจำกลวงเลยเวลำกำรจดท�ำงบประมำณป 2551 แลว ทประชมจงมมตมอบให
ส�ำนกงำนคณะกรรมกำรพเศษเพอประสำนงำนโครงกำรอนเนองมำจำกพระรำชด�ำร พจำรณำสนบสนนงบประมำณ
พ.ศ. 2551 เปนกรณเรงดวน โดยใหกรมปำไมรวมกบกรมอทยำนแหงชำต สตวปำ และพนธพช จดท�ำแผน
ปองกนไฟปำเพอเปนกำรแกปญหำเฉพำะหนำเกยวกบไฟปำบรเวณพรควนเครง และใหพจำรณำปรบปรงแผนงำน
เสนอคณะกรรมกำรฯ ทงน ในสวนภำรกจของกรมปำไมทเกยวของ คอ ยทธศำสตรท 1 สงวนอนรกษและฟนฟ
สภำพนเวศของลมน�ำปำกพนงใหคนควำมอดมสมบรณสมดลอยำงเปนระบบ ซงประกอบดวย 2 มำตรกำร
คอ มำตรกำรท 1 สงวน อนรกษ และฟนฟปำบรเวณตนน�ำล�ำธำร และมำตรกำรท 2 ฟนฟและดแลรกษำปำชำยเลน
พนทลมน�ำและปำพรรอบชำยฝงปำกพนงใหมควำมสมบรณ
กรมปำไม ไดเลงเหนควำมส�ำคญในกำรสงวน อนรกษ และฟนฟสภำพนเวศปำไมในโครงกำรพฒนำพนท
ลมน�ำปำกพนง เพอสนองพระรำชด�ำรพระบำทสมเดจพระเจำอยหว จงนอมน�ำแนวพระรำชด�ำรดำนกำรพฒนำ
และกำรจดกำรทรพยำกรปำไมและสงแวดลอม มำใชเปนแนวทำงกำรจดท�ำโครงกำรพฒนำปำไมในพนทลมน�ำ
ปำกพนงอนเนองมำจำกพระรำชด�ำรเชงบรณำกำร ซงปจจยส�ำคญในกำรบรหำรจดกำรปำใหประสบควำมส�ำเรจ คอ
ควำมรวมมอจำกประชำชนในกำรบรหำรจดกำรปำในพนทของตนเอง อำท กำรมสวนรวมของคนและชมชน
ในกำรปองกนไฟปำในรปแบบอำสำสมครปองกนไฟปำโดยรฐเปนผ สนบสนนควำมร ทำงวชำกำรและอปกรณ
ในกำรด�ำเนนงำน นอกจำกนนยงสงเสรมใหมกำรพฒนำอำชพดำนปำไมตำมแนวพระรำชด�ำร เพอทรำษฎรจะไดม
รำยได และมกำรใชประโยชนจำกไม จดใหมกำรฝกอบรมรำษฎรและเยำวชนใหมควำมรควำมเขำใจเกยวกบปำไม
กำรปองกนไฟปำ และจดท�ำแปลงทดลองปลกพนธไมเพอเพมควำมหลำกหลำยทำงชวภำพเพอฟนคนสภำพปำพร
ใหอดมสมบรณดงเดม ใหตอบสนองประโยชนสขของประชำชนทสมดลและยงยน โดยด�ำเนนกำรในพนทหมบำน
เปำหมำยในโครงกำรพฒนำพนทลมน�ำปำกพนงเพอสนองพระรำชด�ำรพระบำทสมเดจพระเจำอยหว
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
15
15
พนทด�าเนนงาน
1. ปำสงวนแหงชำต ปำบำนกมแป ปำบำนในลม และปำพรควนเครง
ต�ำบลบำนตล ต�ำบลเครงและต�ำบลชะอวด อ�ำเภอชะอวด ต�ำบลสวนหลวง อ�ำเภอเฉลมพระเกยรต
เนอทประมำณ 54,221 ไร พนท ส.ป.ก. 9,169 ไร อยในควำมรบผดชอบของกรมปำไม 45,052 ไร
2. ปำสงวนแหงชำต ปำดอนทรำยและปำกลอง
ต�ำบลควนพง อ�ำเภอรอนพบลย ต�ำบลสวนหลวง อ�ำเภอเฉลมพระเกยรต เนอทประมำณ 52,987 ไร พนท ส.ป.ก.
23,286 ไร อยในควำมรบผดชอบของกรมปำไม 29,701 ไร
3. ปำสงวนแหงชำต ปำคลองคอง
ต�ำบลสวนหลวง อ�ำเภอเฉลมพระเกยรต ต�ำบลแมเจำอยหว อ�ำเภอเชยรใหญ เนอทประมำณ 29,949 ไร
พนท ส.ป.ก. 14,472 ไร อยในควำมรบผดชอบของกรมปำไม 15,477 ไร
4. ปำสงวนแหงชำต ปำทำชำงขำม
ต�ำบลกำระเกด เขำพระบำท อ�ำเภอเชยรใหญ เนอทประมำณ 28,668 ไร พนท ส.ป.ก. 8,843 ไร
อยในควำมรบผดชอบของกรมปำไม 19,825 ไร ปำไมถำวรตำมมตคณะรฐมนตรเมอวนท 14 พฤศจกำยน 2504
และ 23 มกรำคม 2516 (ปำหมำยเลข 102 แปลง 1) เนอทประมำณ 57,495 ไร (อยในเขตหำมลำสตวปำทะเลนอย
บำงสวน)
5. ปำสงวนแหงชำตในเขตโครงกำรพฒนำพนทลมน�ำปำกพนงอนเนองมำจำกพระรำชด�ำร
ผลการด�าเนนงาน
1. จดตงศนยประสำนงำนควบคมไฟปำ
2. อบรมพฒนำสรำงจตส�ำนกแกประชำชนใหมควำมร ควำมเขำใจในกำรบรหำรจดกำรทรพยำกรปำไม
3. จดตงหมบำนรกษปำพร และอำสำสมครปองกนไฟปำ
4. รวบรวมขยำยพนธไมและภมปญญำทองถน รวมทงสงเสรมพฒนำอำชพปำไมตำมแนวพระรำชด�ำร
16
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
16
การปองกนและควบคมไฟปา
การฟนฟระบบนเวศปาพร
กจกรรมจดท�าฝายตนน�าแบบผสมผสาน
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
17
17
โครงการการมสวนรวมของชมชนในการจดการพนทปาตนน�าปากพนงอยางยงยนมหาวทยาลยวลยลกษณ
เปนโครงกำรเพอตอยอดผลกำรด�ำเนนชดโครงกำรวจยและพฒนำพนทล มน�ำปำกพนงและโครงกำร
กำรจดกำรเครอขำยทองเทยวเชงนเวศจงหวดนครศรธรรมรำช เพอศกษำวถชวต วถกำรผลต กำรใชทดนในพนทตนน�ำ
สภำพปญหำ ควำมตองกำร และคนหำแนวทำงในกำรจดกำรผนปำตนน�ำปำกพนงอยำงยงยนรวมกนของชมชน
ตนน�ำปำกพนงและหนวยงำนทเกยวของ ซงเปนทรพยำกรตนทนของชมชนทหำคำมไดใหคงอยอยำงยงยนบนพนฐำน
กำรด�ำเนนวถชมชนแบบพอเพยง เพอน�ำไปส กำรสรำงพลงจตส�ำนก
และควำมตระหนกถงคณคำผนปำตนน�ำของชมชน โดยอำศยกจกรรม
กำรแลกเปลยนเรยนรและสรำงจตส�ำนกในกำรอนรกษสกลมเยำวชนรนหลง
ในกำรรวมพทกษผนปำตนน�ำของชมชน เพอสรำงกระบวนกำรมสวนรวม
ของชมชนในลกษณะเครอขำยควำมรวมมอภำยในแตละชมชน เชน วด
โรงเรยน องคกรปกครองสวนทองถน และหนวยพทกษอทยำน และ
เครอขำยภำยนอกรวมทกชมชนบรเวณพนทปำตนน�ำปำกพนง โดยมกำร
หนนเสรมจำกหนวยงำนทเกยวของ เชน องคกำรบรหำรสวนจงหวดนครศรธรรมรำช ส�ำนกบรหำรพนทอนรกษท 5
นครศรธรรมรำช โครงกำรพฒนำพนทลมน�ำปำกพนงอนเนองมำจำกพระรำชด�ำร จงหวดนครศรธรรมรำช ชดโครงกำร
วจยจำกมหำวทยำลยวลยลกษณ เปนตน โดยมองคกรชมชนทองถนในแตละพนทเปนแกนหลกในกำรด�ำเนนงำน
และประสำนเปนภำคควำมรวมมอทงภำยในและภำยนอกชมชนอยำงตอเนองภำยใตเครอขำยพทกษผนปำตนน�ำปำกพนง
พนทด�าเนนการ
ชมชนตนน�ำปำกพนง จ�ำนวน 13 ต�ำบล ไดแก ต�ำบลเขำแกว ขนทะเล ก�ำโลน ทำด อ�ำเภอลำนสกำ ต�ำบล
หนตก รอนพบลย อ�ำเภอรอนพบลย ต�ำบลสำมต�ำบล ทงโพธ นำหมอบญ อ�ำเภอจฬำภรณ ต�ำบลวงอำง เขำพระทอง
ควนหนองหงส อ�ำเภอชะอวด จงหวดนครศรธรรมรำช และต�ำบลลำนขอย อ�ำเภอปำพะยอม จงหวดพทลง
ผลการด�าเนนงาน
1. ฐำนขอมลชมชนตนน�ำปำกพนง
2. สภำพปญหำ สำเหต ผลกระทบ ควำมตองกำร
3. ขอเสนอแนะและแนวทำงแกไขปญหำ
4. แนวทำงและแผนกำรอนรกษและฟนฟพนทปำตนน�ำปำกพนงอยำงยงยน
5. ชมชนตนแบบควำมรวมมอในกำรอนรกษฟนฟปำตนน�ำ : วงอำง
18
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
18
การปรบเปลยนวถการผลตจากเกษตรเคมส เกษตรธรรมชาตเพอฟนฟ
ระบบนเวศของชมชนตนน�าปากพนง กรณศกษา กลมอนรกษบานเขาวง
ต�าบลหนตก อ�าเภอรอนพบลย จงหวดนครศรธรรมราชมหาวทยาลยวลยลกษณ
บำนเขำวง เปนหมบำนในหบเขำพนทตนน�ำเขำวง หมท 12 ต�ำบลหนตก อ�ำเภอรอนพบลย จงหวดนครศรธรรมรำช
มวถชวตพงพำกำรท�ำเกษตรเปนหลก คอ กำรท�ำสวนไมผล กำรท�ำสวนยำงพำรำ ทปรบเปลยนมำจำกสวนสมรมดงเดม
และกำรปลกมะนำว ซงมกำรใชสำรเคมกนอยำงเขมขนจำกกำรเกดโรคและแมลงในพนท สงผลกระทบตอไมผล
และยำงพำรำทใหผลผลตต�ำลงเรอยๆ จนยนตนตำย อกทงกำรปรบเปลยนพนทไปปลกยำงซงเปนพชเชงเดยว
ไดสงผลกระทบตอควำมชมชนและระบบนเวศของผนปำตนน�ำสญเสยไปอกดวย สงเกตจำกหนำดนทแหงแขง
ไมคอยพบสตวหนำดน และปรมำณน�ำตำมล�ำหวยทลดนอยลง
เหตกำรณดงกลำวไดสรำงควำมตระหนกใหเกดกบกลมคนหนมในชมชนซงไดรวมตวกนจดตงกลมขนมำ
ในป 2548 คอ กลมอนรกษบำนเขำวง โดยมวตถประสงคเพอรวมกนอนรกษฟนฟพนทปำตนน�ำของบำนเขำวง
และสงเสรมกำรท�ำเกษตรทเกอกลกบธรรมชำตเพอสำมำรถฟนฟควำมอดมสมบรณของดน น�ำ ปำใหเกดขนในชมชน
โดยมโรงเรยนต�ำรวจตระเวนชำยแดนบำนเขำวง เปนหนวยงำนหลกในพนททใหกำรสนบสนนกำรด�ำเนนกจกรรม
กำรเรยนรและอนรกษฟนฟพนทตนน�ำของกลมอนรกษบำนเขำวงมำอยำงตอเนอง อกทงในชวงปทผำนมำหนวยจดกำร
ตนน�ำปำกพนงไดสนบสนนกำรจดท�ำฝำยตนน�ำในพนทบำนเขำวงกวำ 90 ฝำย ซงไดสรำงกำรเปลยนแปลง
ใหเกดขนอยำงชดเจนในบำนเขำวง คอ น�ำในล�ำหวยมปรมำณเพมมำกยงขน อกทงกลมคนหนมในชมชนยงไดศกษำ
เรยนรกระบวนกำรท�ำเกษตรชวภำพจำกศนยถำยทอดเทคโนโลยชวภำพจำกชมชนชำงกลำงและกำรควบคมโรคพช
และแมลงแบบชววธจำกส�ำนกงำนพฒนำทดนจงหวดนครศรธรรมรำชอกดวย
ดวยประสบกำรณในกำรไปศกษำเรยนรกำรท�ำเกษตรชวภำพจำกชมชนทประสบผลส�ำเรจแลวนน คนหนม
ในกลมอนรกษบำนเขำวงจงมควำมตงใจทจะปรบเปลยนวถกำรผลตของชมชนทใชสำรเคมอยำงเขมขนและตอเนอง
ไปสเกษตรธรรมชำตเพอฟนคนควำมอดมสมบรณของระบบนเวศและทรพยำกรธรรมชำตทจะสงผลตอวถกำรด�ำรงชพ
ของชำวเขำวงใหได โดยจะเรมทดลองปรบเปลยนหำวธกำรทเหมำะสมจำกสมำชกในกลมอนรกษบำนเขำวงกอน
แลวจงคอยขยำยผลไปยงชมชนบำนเขำวงเมอประสบผลส�ำเรจ
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
19
19
พนทด�าเนนการ
ชมชนบำนเขำวง หมท 12 ต�ำบลหนตก อ�ำเภอรอนพบลย จงหวดนครศรธรรมรำช
ผลการด�าเนนงาน
1. แนวทางการปรบเปลยนวถการผลตทเหมาะสมกบชมชนบานเขาวง
สมำชกกลมอนรกษบำนเขำวง ไดน�ำเสนอแนวทำงในกำรสรำงควำมยงยนใหเกดขนกบระบบนเวศ เศรษฐกจ
และวถชวตของชมชนบำนเขำวง โดยชมชนไดน�ำเสนอแนวทำงในกำรปรบเปลยนวถกำรผลต ดงน
1.1 เกษตรกรหนมำท�ำและใชปยหมก ปยอนทรย ปยชวภำพมำกขน ทดแทนกำรใชปยเคม และสำรเคม
1.2 กำรน�ำภมปญญำดงเดม คอ กำรท�ำสวนสมรม สวนหลงบำน หรอสวนพอเฒำ มำเปนแบบอยำง
ในกำรท�ำสวนแบบยงยน
1.3 กำรเพำะขยำยพนธไมทองถน เชน ผกหวำนชำงโขลง มกำรรวบรวมพนธไมรอบๆ บรเวณโรงเรยน
1.4 กำรสนบสนนกำรแกไขปญหำของชมชนอยำงตอเนอง เชน
1.4.1 กำรฝกอบรมใหควำมรอยำงสม�ำเสมอ
1.4.2 กำรดแลและหำตลำดสนคำ
1.4.3 กำรศกษำวจยแลวน�ำมำใชประโยชนจรง เชน ศกษำกำรเปลยนแปลงของสภำพพนท ศกษำโรค
ของตนไม เพอกำรแกไขปญหำ
20
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
20
2. แลกเปลยนเรยนรและเตมเตมประสบการณสการปฏบต
2.1 กำรศกษำเรยนรและเตมเตมประสบกำรณใหกบสมำชกกลมอนรกษบำนเขำวง ดวยกำรศกษำเรยนร
จำกชมชนทประสบผลส�ำเรจในกำรท�ำเกษตรธรรมชำตซงไดสรำงควำมยงยนใหเกดขนกบชมชน แลวน�ำมำ
ปรบใชใหเหมำะสมกบกำรปรบเปลยนรปแบบกำรผลตจำกกำรท�ำเกษตรเคมเปนเกษตรธรรมชำตของชมชน
บำนเขำวง ซงชมชนไดน�ำเสนอแนวทำงทจะชวยเตมเตมองคควำมรใหกบชมชน ดงน
2.1.1 กำรเรยนรวธกำรท�ำเกษตรชวภำพจำกชมชนทประสบผลส�ำเรจทไดเปลยนจำกเคมเปนชวภำพ
เพอน�ำมำปรบใชใหเหมำะสมกบชมชน
2.1.2 จดฝกอบรมและใหควำมรทชมชนยงขำดและตองกำรเตมเตมในกำรท�ำเกษตรธรรมชำตทตองกำร
น�ำมำใชในกำรปรบเปลยนวธกำรผลตใหเหมำะสมกบชมชน
2.2 จำกกำรจดเวทสนทนำกบสมำชกกลมอนรกษบำนเขำวง สมำชกไดน�ำเสนอควำมตองกำรในกำรศกษำ
เรยนรเพอเพมพนควำมรในกำรแกไขปญหำของชมชน ดงน
2.2.1 กำรจดฝกอบรมใหควำมร เรอง กำรเพำะขยำยเชอไตรโคเดอรมำเพอใชในกำรควบคมโรค
ในไมผลและมะนำว โดยหนวยวจยไมผลเขตรอนรวมกบองคกำรบรหำรสวนต�ำบลหนตก
2.2.2 กำรฝกอบรมหรอกำรศกษำเรยนร เรอง กำรท�ำสตรน�ำหมกชวภำพเพอกำรก�ำจดและควบคมโรค
ทเกดกบพชและไมผลของบำนเขำวง เชน ฝกอบรมหลกสตรกสกรรมธรรมชำตฯ ทศนยฯ ทงสง กำรฝกอบรม
ทศนยถำยทอดเทคโนโลยชวภำพชำงกลำง เปนตน
2.2.3 กำรทดลองใชวธทำงชวภำพในกำรแกไขปญหำและควบคมโรค เชน กำรใชไตรโคซำน
ไสเดอนฝอย กำรใชเชอไตรโคเดอรมำ และน�ำหมกชวภำพ เปนตน
2.2.4 หนวยวจยไมผลเขตรอน ศกษำควำมเปนไปไดในกำรทดลองน�ำเชอรำ เชอแบคทเรยเพอควบคม
แมลงและโรคในหองปฏบตกำร
2.2.5 กำรประสำนควำมร ในเรองกำรจดกำรสวน กำรตกแตงสวน ทเออตอกำรเพมผลผลต
และกำรควบคมโรค
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
21
21
โครงการพฒนานโยบายสาธารณะเพอสขภาพแบบมสวนรวม กรณสมชชา
สขภาพ จงหวดนครศรธรรมราช : ประเดนการมสวนรวมของชมชนในการ
จดการพนทปาตนน�ามหาวทยาลยวลยลกษณ
จำกสภำพกำรลดลงอยำงรวดเรวของพนทปำตนน�ำจงหวดนครศรธรรมรำช อนเนองจำกกำรบกรกพนทปำ
เพอสรำงทท�ำกนแลว กำรปรบเปลยนวถกำรท�ำเกษตรบรเวณตนน�ำซงเดมชมชนสวนใหญท�ำสวนแบบผสมผสำน
ปลกพชหลำกหลำยชนด เรยกวำ สวนสมรม หรอสวนพอเฒำ แตดวยสภำพเศรษฐกจท�ำใหรำคำผลผลตตกต�ำ
กอปรกบนโยบำยของภำครฐ เชน กำรสงเสรมกำรปลกยำงพำรำ กำรแปลงสนทรพยเปนทน เปนตน ไดสรำง
กำรเปลยนแปลงตอลกษณะกำรใชทดนบรเวณพนทตนน�ำอยำงมหำศำล สวนสมรมทมไมผลหลำกหลำยชนด
ในชวงทรำคำผลผลตตกต�ำจงถกโคนเปลยนไปปลกยำงพำรำแทนมำกยงขน อกทงรปแบบกำรปลกพชทหลำกหลำย
ทงไมผลทำงเศรษฐกจ ไมใชสอย พชอำหำรถกท�ำลำยลงไปดวยรปแบบของกองทนสงเครำะหสวนยำงพำรำซงก�ำหนดให
ปลกไดเฉพำะไมยำงพำรำเพยงชนดเดยวเทำนน ท�ำใหแหลงอำหำร แหลงไมใชสอยและควำมหลำกหลำยทำงชวภำพ
ทชวยรกษำควำมสมดลของระบบนเวศไดถกท�ำลำยลงไปพรอมๆ กบกำรเกดขนของแปลงยำงพำรำ (และไมผล
เชงเดยว) ตดตำมมำดวยกำรสงเสรมใหใชสำรเคมในกำรเกษตร ทงยำปรำบวชพช ยำปรำบศตรพช และปยเคม
ทอ�ำนวยควำมสะดวกใหกบผท�ำสวนซงมกำรใชกนอยำงแพรหลำยในพนทตนน�ำ
กำรปรบเปลยนไปปลกพชเชงเดยวและกำรใชสำรเคมในกำรเกษตร ไดสงผลกระทบตอชมชนในพนทตนน�ำ
ปำกพนงอยำงชดเจน ไดแก กำรลดลงของปรมำณน�ำในสำยหวยล�ำคลองตำงๆ อยำงนำวตกในชวงฤดแลง อกทง
กำรฉดยำปรำบศตรพช ท�ำใหน�ำในล�ำหวยล�ำคลองบรเวณตนน�ำไมมผใดกลำน�ำมำใชบรโภคอก รวมทงยงท�ำใหสตวน�ำ
หลำกหลำยชนดในล�ำหวยลดนอยลงจนเกอบสญพนธ และพชพรรณพชสมนไพรนำนำชนดเรมหำยไปจำกพนท
ตนน�ำ โดยในพนทบำงชมชนทมกำรใชสำรเคมอยำงเขมขนไดสงผลใหตนไมอำยสนและตำยไปเมอใหผลผลต
เพยงไมกป ท�ำใหเศรษฐกจของชมชนตกต�ำตำมตนทนกำรผลตทมำกยงขนไป อกทงสขภำพของเกษตรกรเองกย�ำแย
อยำงเหนไดชดเจนอกดวย
พนทด�าเนนการ
ชมชนตนน�ำน�ำรอง 3 ชมชน ไดแก 1) ชมชนตนน�ำต�ำบลวงอำง อ�ำเภอชะอวด 2) ชมชนตนน�ำบำนเขำวง
ต�ำบลหนตก อ�ำเภอรอนพบลย และ 3) ชมชนตนน�ำต�ำบลทำด อ�ำเภอลำนสกำ จงหวดนครศรธรรมรำช
22
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
22
ผลการด�าเนนงาน
ขอเสนอเชงนโยบำยในกำรจดกำรพนทปำตนน�ำอยำงยงยนจำกเวทระดมควำมคดเหน 3 พนทน�ำรอง
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
23
23
โครงการพฒนารปแบบการจดการพนทปาตนน�าปากพนงอยางยงยน กรณปาชมชนบานวงหอน ต�าบลวงอาง อ�าเภอชะอวด จงหวดนครศรธรรมราชมหาวทยาลยวลยลกษณ
ชมชนบำนวงหอน หมท 5 ต�ำบลวงอำง อ�ำเภอชะอวด จงหวดนครศรธรรมรำช ตงอยบรเวณพนทตนน�ำปำกพนง
บรเวณอำงเกบน�ำหวยน�ำใส ชมชนซงอำศยและท�ำมำหำกนบรเวณพนทตนน�ำดงกลำวไดรวมกลมกนตงเปนองคกร
ชมชนชอวำ “เครอขำยตนธำรบำนวงหอน” เพอรวมกนท�ำกจกรรมกำรอนรกษและฟนฟพนทตนน�ำของชมชน
เพอสรำงจตส�ำนกและควำมตระหนกถงควำมส�ำคญของผนปำตนน�ำหลงบำนใหกบชำวบำนและเยำวชนในชมชน เชน
กำรท�ำฝำยตนน�ำล�ำธำร กำรจดกจกรรมเดนปำศกษำธรรมชำตเรยนรระบบนเวศปำตนน�ำ คำยเยำวชนรกษ
ธรรมชำตและสงแวดลอม เปนตน และประสำนควำมรวมมอกบหนวยงำนตำงๆ อยำงตอเนอง เชน อทยำนแหงชำต
เขำป-เขำยำ องคกำรบรหำรสวนจงหวด ส�ำนกงำนสงแวดลอมภำคท 14 ส�ำนกบรหำรพนทอนรกษท 5 เปนตน
ซงท�ำใหกำรด�ำเนนงำนดำนกำรอนรกษในพนทปำตนน�ำของชมชนบำนวงหอนรวมกบหนวยงำนตำงๆ ประสบผลส�ำเรจ
แตกตำงไปจำกชมชนในพนทตนน�ำปำกพนงอนๆ ทมกมภำพของควำมขดแยงระหวำงชมชนกบหนวยงำนรำชกำร
โดยเฉพำะกบอทยำนแหงชำต
ดงไดกลำวขำงตน จงท�ำใหชมชนบำนวงหอน เปนชมชนทนำศกษำเรยนรเพอเปนแบบอยำงและแนวทำง
ในกำรจดกำรพนทตนน�ำโดยชมชนใหกบพนทตนน�ำปำกพนงอนๆ ได จำกควำมส�ำเรจในกำรประสำนควำมรวมมอกบ
ภำคสวนตำงๆ ของชมชนบำนวงหอน ยอมมปจจยและเงอนไขตำงๆ ทเสรมกำรด�ำเนนงำนของเครอขำยตนธำร
บำนวงหอนและชมชนใหส�ำเรจดงเปำหมำยในกำรรกษำผนปำตนน�ำปำกพนงหลงบำนของตนไวใหได รวมทงภมปญญำ
ของชมชน ทงควำมเชอ และพธกรรมทสบทอดมำจนเปนวถของชมชนในกำรอยรวมกนกบผนปำ ซงเปนสวนส�ำคญยง
ทชวยหนนเสรมควำมส�ำเรจในกำรพทกษผนปำตนน�ำของชมชนใหคงควำมอดมสมบรณไดเชนปจจบน ดงนน
กำรศกษำ “กำรพฒนำรปแบบกำรจดกำรพนทปำตนน�ำปำกพนงอยำงยงยนโดยอำศยภมปญญำทองถนของชมชน
บำนวงหอน” จงเปนกำรศกษำประสบกำรณกำรจดกำรพนทปำตนน�ำในปจจบนของชมชนบำนวงหอน และภมปญญำ
ของชมชนในกำรจดกำรทรพยำกร ทงกำรดแลรกษำ ฟนฟ และกำรใชประโยชนพนทปำตนน�ำ เพอกอใหเกด
ควำมภำคภมใจและน�ำภมปญญำของชมชนมำเปนเครองมอในกำรดแลรกษำผนปำตนน�ำปำกพนงใหเกดควำมยงยน
ในอนำคต โดยผสำนประสบกำรณและกำรเรยนรรปแบบกำรจดกำรปำตนน�ำของชมชนทประสบผลส�ำเรจในพนท
ชมชนอนทมลกษณะใกลเคยงกน น�ำมำเปนแนวทำงในกำรพฒนำรปแบบกำรจดกำรพนปำตนน�ำปำกพนงของชมชน
บำนวงหอนเพอน�ำไปสควำมอยำงยงยนตำมปรำรถนำในอนำคตของชมชน และถำยทอดแนวคด ภมปญญำและประสบกำรณ
กำรจดกำรปำตนน�ำสเยำวชนรนหลงของชมชน และชมชนตนน�ำปำกพนงในพนทอนๆ ไดเปนแนวทำงในกำรจดกำร
และหนนเสรมกำรจดกำรพนทปำตนน�ำหลงบำนของตนเองได โดยอำศยควำมร ควำมช�ำนำญ และประสบกำรณ
ซงแตละชมชนมอยแลวเปนฐำนคดและจดกำร น�ำไปสกำรประสำนและขยำยเครอขำยควำมรวมมอของชมชนตนน�ำ
ปำกพนงและหนวยงำนสนบสนนเพอกำรดแล รกษำ ฟนฟ ปองกนและจดกำรผนปำตนน�ำปำกพนงอยำงยงยน
และสรำงสมดลคนแกระบบนเวศตนน�ำรวมกนทกชมชนตอไป
24
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
24
พนทด�าเนนการ
ชมชนบำนวงหอน หมท 5 ต�ำบลวงอำง อ�ำเภอชะอวด จงหวดนครศรธรรมรำช
ผลการด�าเนนงาน
1. ภมปญญาของชมชนบานวงหอน
จำกเวทสนทนำกลมและกำรสมภำษณเชงลก สำมำรถสรปภมปญญำของชำววงหอนออกไดเปนประเดนส�ำคญ คอ
1.1 ภมปญญำในกำรตงถนฐำนสรำงบำนเรอน
1.2 ภมปญญำในกำรท�ำมำหำกน
1.3 ภมปญญำในกำรดแลรกษำสขภำพ
1.4 ภมปญญำในกำรใชประโยชนทรพยำกร
1.5 ภมปญญำในกำรจดกำรทรพยำกรธรรมชำต
1.6 กำรสบทอดภมปญญำของชำววงหอน
2. การจดการพนทปาตนน�าของชมชน
2.1 องคกรทท�ำหนำทในกำรดแลรกษำผนปำตนน�ำ
2.1.1 หนวยพทกษอทยำนแหงชำตเขำป - เขำยำท ขป.7 หวยน�ำใส
2.1.2 เครอขำยตนธำรบำนวงหอน และชมชนวงหอน
2.2 ปญหำและอปสรรคในกำรจดกำรพนทปำตนน�ำ
2.2.1 ผน�ำชมชนไมใหควำมรวมมอเทำทควร แตไดรบควำมรวมมอจำกเจำหนำทอทยำนแหงชำต
เขำป - เขำยำ เปนอยำงด ถงแมจะขำดงบประมำณในกำรด�ำเนนกำร แตสมำชกทกคนกไมเคยบน
2.2.2 ขำดงบประมำณในกำรด�ำเนนกจกรรมกำรอนรกษธรรมชำต
2.2.3 เสนทำงคมนำคมเปนไปดวยควำมยำกล�ำบำก
2.2.4 ชมชนเปนพนทหำงไกล กำรเดนทำงเขำมำยำกล�ำบำก ท�ำใหไมไดรบควำมส�ำคญ
ในกำรพฒนำจำกรฐ ชมชนจงรสกเหมอนถกทอดทง เมอเกดควำมเดอดรอนฉบพลนแลวไมไดรบควำมชวยเหลอ
กเกดควำมนอยเนอต�ำใจ และเมอรฐจะเขำมำจงไมมควำมไวเนอเชอใจเพรำะชำวบำนทนดแลกนเอง
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
25
25
3. รปแบบในการอนรกษฟนฟปาตนน�าของต�าบลวงอาง
กำรด�ำเนนกจกรรมทเกยวเนองเชอมโยงกบกำรอนรกษฟนฟพนทปำตนน�ำของต�ำบลวงอำงสำมำรถสรป
รปแบบกำรอนรกษฟนฟได ดงน
1.1 ธนำคำรอำหำรปลอดภย
1.2 กำรท�ำผลตภณฑลดรำยจำยครวเรอน
1.3 กำรปรบเปลยนรปแบบกำรท�ำสวนยำงเปนปำยำง
1.4 ธนำคำรตนไม
1.5 กลมเยำวชนรกษปำตนน�ำต�ำบลวงอำง
26
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
26
โครงการปลกหญาแฝกเพอการอนรกษดนและน�ากรมพฒนาทดน
นบตงแตพระบำทสมเดจพระเจำอยหว ไดทรงมพระรำชด�ำรเรองหญำแฝกครงแรก เมอวนท 22 กรกฎำคม 2534
โดยพระปรชำสำมำรถและสำยพระเนตรอนยำวไกลในกำรศกษำเรองกำรใชหญำแฝกในกำรอนรกษดนและน�ำ
จำกขอมลซงเผยแพรโดยธนำคำรโลก ซงมเครอขำยทกวำงขวำงในประเทศตำงๆ พระองคไดพระรำชทำนพระรำชด�ำร
เกยวกบหญำแฝกหลำยวำระในทตำงๆ ดงเชน
• หญำแฝกเปนพชทมระบบรำกลกแผกระจำยลงไปในดนตรงๆ เปนแผงเหมอนก�ำแพงชวยกรองตะกอนดน
และรกษำหนำดนไดด จงควรน�ำมำศกษำและทดลองปลก
• กำรปลกหญำแฝก ควรปลกเปนแถวเดยวระยะปลก 5 - 10 เซนตเมตร ท�ำใหไมเปลองพนท กำรดแลรกษำงำย
• ควรท�ำกำรทดลองปลกในรองน�ำและบนพนทลำดชนใหมำก เพอชวยปองกนกำรชะลำงพงทลำยของดน
• กำรปลกหญำแฝกเปนแนวควำมคดใหม ควรปลกโดยไมตองหวงผลอะไรมำกนก แตผลทไดจะดมำก เปนตน
เนองในศภวำระทพระบำทสมเดจพระเจำอยหวเสดจเถลงถวลยรำชสมบตครบ 60 ป ในป 2549 และเนองใน
มหำมงคลสมยทจะทรงเจรญพระชนมพรรษำ 80 พรรษำ ในปพทธศกรำช 2550 กระทรวงเกษตรและสหกรณ
จงไดจดท�ำ “โครงการปลกหญาแฝกเฉลมพระเกยรต ป 2548 - 2550” เพอเปนกำรรณรงคสงเสรมและขยำยผล
ใหประชำชนปลกหญำแฝกในพนททวประเทศ เพอกำรอนรกษดนและน�ำและน�ำหญำแฝกไปใชประโยชนอยำงเหมำะสม
กวำงขวำงและตอเนอง โดยกำรรวมใจของประชำชนคนไทยทงประเทศเขำรวมโครงกำรปลกหญำแฝกเฉลมพระเกยรต
โดยเรมด�ำเนนกำรดเดยตงแตวนพชมงคล คอ วนท 11 พฤษภำคม 2548 ถงวนท 5 ธนวำคม 2550 โดยมเปำหมำย
ทจะปลกหญำแฝกจ�ำนวนไมต�ำกวำ 300 ลำนกลำ และดแลรกษำอยำงตอเนองจนเกดผลส�ำเรจในกำรใชหญำแฝก
ปรบปรงและรกษำหนำดนจ�ำนวนไมต�ำกวำ 800,000 จดทวประเทศ โดยกรมพฒนำทดนสนบสนนกลำพนธหญำแฝก
และถำยทอดเทคโนโลยกำรปลกหญำแฝกในพนทลำดชน รอบแหลงน�ำ บอน�ำ สองขำงทำงล�ำเลยง และถนน รวมทง
พนทเกษตรกรรม โดยมกำรบ�ำรงดแลรกษำหญำแฝกทปลกอยำงตอเนอง มกำรตดตำมและปลกซอมแซมใหครบถวน
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
27
27
กจกรรมและพนทด�าเนนงาน
ปลกหญำแฝกเพอกำรอนรกษดนและน�ำ 5,000,000 กลำ ในพนท
โครงกำรพฒนำพนทลมน�ำปำกพนงอนเนองมำจำกพระรำชด�ำร จงหวด
นครศรธรรมรำช ประกอบดวย อ�ำเภอปำกพนง อ�ำเภอเชยรใหญ
อ�ำเภอชะอวด อ�ำเภอรอนพบลย อ�ำเภอจฬำภรณ อ�ำเภอหวไทร อ�ำเภอ
พระพรหม อ�ำเภอเฉลมพระเกยรต บำงสวนของอ�ำเภอเมองและ
อ�ำเภอลำนสกำ
ผลทคาดวาจะไดรบ
1. ทรพยำกรดนไดรบกำรสงเสรมและพฒนำศกยภำพใหเพม
ผลผลตภำคเกษตรกรรมและมกำรใชประโยชนทดนอยำงยงยน
2. เกษตรกรไดรบกำรเผยแพรและถำยทอดเทคโนโลยกำรพฒนำ
ทดนแบบมสวนรวมรบผดชอบในกำรพฒนำและแกไขปญหำทรพยำกร
ทดน
โครงการปรบปรงและพฒนาดนเปรยว - ดนกรด เพอปลกพชเศรษฐกจกรมพฒนาทดน
ดนกรดเปนดนทมศกยภำพในกำรผลตต�ำ มผลตอกำรเจรญ
เตบโตและกำรใหผลผลตของพช กำรจดกำรปรบปรงแกไขปญหำ
ดนในพนทดงกลำวจงมควำมจ�ำเปนอยำงยง และเพอเปนกำรเพม
ผลผลตตอไรและกำรใชทดนอยำงยงยนจงด�ำเนนกำรดวยกำรใช
โดโลไมทหวำนในพนท โดยด�ำเนนกำรในเขตปลกปำลมน�ำมน
เขตไมผลและยำงพำรำ
28
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
28
กจกรรมและพนทด�าเนนงาน
ปรบปรงและพฒนำพนทดนเปรยว - ดนกรดเพอปลกพช
เศรษฐกจ 81,798 ไร ในพนทโครงกำรพฒนำพนทลมน�ำปำกพนง
อนเนองมำจำกพระรำชด�ำร จงหวดนครศรธรรมรำช ประกอบดวย
อ�ำเภอปำกพนง อ�ำเภอเชยรใหญ อ�ำเภอชะอวด อ�ำเภอรอนพบลย
อ�ำเภอจฬำภรณ อ�ำเภอหวไทร อ�ำเภอพระพรหม อ�ำเภอ
เฉลมพระเกยรต บำงสวนของอ�ำเภอเมอง และอ�ำเภอลำนสกำ
ผลทคาดวาจะไดรบ
1. ทรพยำกรดนไดรบกำรสงเสรมและพฒนำศกยภำพ
ใหเพมผลผลตภำคเกษตรกรรมและมกำรใชประโยชนทดน
อยำงยงยน
2. เกษตรกรไดรบกำรเผยแพรและถำยทอดเทคโนโลย
กำรพฒนำทดนแบบมสวนรวมรบผดชอบในกำรพฒนำและ
แกไขปญหำทรพยำกรทดน
โครงการปรบปรงพนทดนเปรยวเพอปลกปาลมน�ามนกรมพฒนาทดน
ปำลมน�ำมน เปนพชชนดหนงทคอนขำงทนตอสภำพควำมเปน
กรดของดนไดด และเปนพชน�ำมนทมควำมส�ำคญตอระบบ
เศรษฐกจของประเทศ เมอเกษตรกรท�ำกำรเกษตรโดยไมทรำบถง
ปญหำดนของตนเอง หรอไมสำมำรถจดกำรใหใชประโยชน
ในกำรปลกพชไดจะท�ำใหมกำรปลอยพนททงรำงไว กรมพฒนำทดน
โดยสถำนพฒนำทดนนครศรธรรมรำช ไดด�ำเนนงำนโครงกำร
ปรบปรงพนทดนเปรยวเพอปลกปำลมน�ำมน ในพนทโครงกำร
พฒนำพนทลมน�ำปำกพนงอนเนองมำจำกพระรำชด�ำร โดยด�ำเนนกำรขดยกรองและปรบปรงดนเปรยวดวยโดโลไมท
จงเปนกำรชวยเหลอเกษตรกรใหสำมำรถใชพนทท�ำกำรเกษตรได และใหควำมรแกเกษตรกรในกำรจดกำรดนเปรยว
ใหเกดประโยชนสงสด อกทงคมคำตอกำรลงทน
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
29
29
กจกรรมและพนทด�าเนนงาน
ปรบปรงพนทดนเปรยวเพอปลกปำลมน�ำมน 48,497 ไร
ในพนท โครงกำรพฒนำพนทล มน�ำปำกพนงอนเนองมำจำก
พระรำชด�ำร จงหวดนครศรธรรมรำช ประกอบดวย อ�ำเภอปำกพนง
อ�ำเภอเชยรใหญ อ�ำเภอชะอวด อ�ำเภอรอนพบลย อ�ำเภอจฬำภรณ
อ�ำเภอหวไทร อ�ำเภอพระพรหม อ�ำเภอเฉลมพระเกยรต บำงสวน
ของอ�ำเภอเมอง และอ�ำเภอลำนสกำ
ผลทคาดวาจะไดรบ
1. ทรพยำกรดนไดรบกำรสงเสรมและพฒนำศกยภำพ
ใหเพมผลผลตภำคเกษตรกรรมและมกำรใชประโยชนทดน
อยำงยงยน
2. เกษตรกรไดรบกำรเผยแพรและถำยทอดเทคโนโลย
กำรพฒนำทดนแบบมสวนรวมรบผดชอบในกำรพฒนำและแกไข
ปญหำทรพยำกรทดน
โครงการสาธตการใชปยพชสดกรมพฒนาทดน
ปยพชสด เปนทำงเลอกหนงทจะชวยยกระดบของอนทรยวตถ
ในดนใหสงขน เพอปรบปรงบ�ำรงดนใหมควำมอดมสมบรณ ปองกน
กำรเสอมโทรมของดนและชวยอนรกษดนและน�ำ หลงจำกไถกลบ
สวนหนงของเศษพชทตกคำงอยจะท�ำหนำทคลมดน ปองกน
กำรระเหยของน�ำจำกผวดน ขณะเดยวกนเศษพชทอย ในดน
เมอสลำยตวจะกลำยเปนอนทรยวตถชวยใหสภำพทำงกำยภำพ
ของดนดขน ดงนนกำรสำธตกำรใชปยพชสด จะท�ำใหเกษตรกร
เขำใจและเหนเปนแบบอยำงเพอน�ำไปใชประโยชนไดอยำงถกตอง
มประสทธภำพ
30
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
30
กจกรรมและพนทด�าเนนงาน
สำธตกำรใชปยพชสด 5,246 ไร ในพนทโครงกำรพฒนำพนทล มน�ำปำกพนงอนเนองมำจำกพระรำชด�ำร
จ งหวดนครศรธรรมรำช ประกอบด วย อ�ำ เภอปำกพนง
อ�ำเภอเชยรใหญ อ�ำเภอชะอวด อ�ำเภอรอนพบลย อ�ำเภอจฬำภรณ
อ�ำ เภอหวไทร อ�ำเภอพระพรหม อ�ำเภอเฉลมพระเกยรต
บำงสวนของอ�ำเภอเมอง และอ�ำเภอลำนสกำ
ผลทคาดวาจะไดรบ
1. ทรพยำกรดนไดรบกำรสงเสรมและพฒนำศกยภำพใหเพมผล
ผลตภำคเกษตรกรรมและมกำรใชประโยชนทดนอยำงยงยน
2. เกษตรกรไดรบกำรเผยแพรและถำยทอดเทคโนโลยกำรพฒนำทดนแบบมสวนรวมรบผดชอบในกำรพฒนำ
และแกไขปญหำทรพยำกรทดน
โครงการจดท�าระบบโครงสรางการพฒนาทดนกรมพฒนาทดน
การปรบรปแปลงนาลกษณะท 1 กอสรำงโดยใหระดบของ
คนดนอยในระดบเดยวกน วตถประสงคเพอเกบกกน�ำทไหลบำ
มำไวเปนชวงๆ มลกษณะเหมอนคนนำ บนคนนำสำมำรถปลกพช
ตำงๆ ได วตถประสงคหลกของพนทเพอใชท�ำนำ กำรพฒนำพนท
นำรำงดงกลำวเพอใหเกษตรกรใชประโยชนทดนเกดผลตอบแทน
สงสดคมคำกำรลงทน
การปรบรปแปลงนาลกษณะท 2 กอสรำงโดยใหระดบของ
คนดนอยในระดบเดยวกนตลอดเชนเดยวกบแบบท 1 แตมกำรขด
คน�ำเพอเกบกกน�ำและระบำยน�ำ โดยกำรขดดนท�ำเปนคแลวเอำ
ดนนนขนมำทบถมเปนคนดน วตถประสงคเพอเกบกกน�ำ ระบำยน�ำ
และสงน�ำในแปลงปลกพช บนคนดนยงสำมำรถปลกพชเศรษฐกจตำงๆ
ไดเชนเดยวกบแบบท 1 กำรใชประโยชนสวนใหญของพนท
ยงใชท�ำนำ และพนทสวนหนงปลกพชเศรษฐกจ รองน�ำสำมำรถ
เลยงปลำได เปนทำงเลอกใหเกษตรกรสำมำรถใชทดนลกษณะ
ผสมผสำน ลดควำมเสยงจำกกำรท�ำนำเพยงอยำงเดยว
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
31
31
การปรบรปแปลงนาลกษณะท 3 มลกษณะเหมอนคนดน
ทสรำงขนโดยใหระดบของคนดนอยในระดบเดยวกน ท�ำโดยกำร
ขดดนขนใหเปนคน�ำทงสองดำนแลวน�ำดนนนมำถมเปนคนดน
วตถประสงคเพอเกบกกน�ำและระบำยน�ำในพนทรำบและรำบลม
บนคนดนสำมำรถปลกพชเศรษฐกจ เชน ไมผล/ไมยนตน ขนำดของรอง
ปลกไมผล จะผนแปรไปตำมลกษณะดน กำรปรบรปแปลงนำ
ลกษณะท 3 สำมำรถออกแบบตอเนองท�ำเปนแปลงใหญได เพอให
เกษตรกรทมพนทท�ำนำทมศกยภำพต�ำและไดรบผลตอบแทนไมคมคำ
ไดมทำงเลอกในกำรใชประโยชนทดนใหเกดผลตอบแทนสงสด
กจกรรมและพนทด�าเนนงาน
กำรจดระบบโครงสรำงกำรพฒนำทดน 26,927 ไร ในพนท
โครงกำรพฒนำพนทลมน�ำปำกพนง อนเนองมำจำกพระรำชด�ำร
จงหวดนครศรธรรมรำช ประกอบดวย อ�ำเภอปำกพนง อ�ำเภอเชยรใหญ อ�ำเภอชะอวด อ�ำเภอรอนพบลย อ�ำเภอ
จฬำภรณ อ�ำเภอหวไทร อ�ำเภอพระพรหม อ�ำเภอเฉลมพระเกยรต บำงสวนของอ�ำเภอเมอง และอ�ำเภอลำนสกำ
ผลทคาดวาจะไดรบ
1. ทรพยำกรดนไดรบกำรสงเสรมและพฒนำศกยภำพใหเพมผลผลตภำคเกษตรกรรมและมกำรใชประโยชนทดน
อยำงยงยน
2. เกษตรกรไดรบกำรเผยแพรและถำยทอดเทคโนโลยกำรพฒนำทดนแบบมสวนรวมรบผดชอบในกำรพฒนำและ
แกไขปญหำทรพยำกรทดน
โครงการอนรกษฟนฟแหลงน�ากรมทรพยากรน�า
• คลองโห บานควนนางเหวน ต�าบลขอนหาด อ�าเภอชะอวด
สภำพทวไปเปนทรำบลม รำษฎรมอำชพหลกในกำรท�ำนำ
และไรนำสวนผสม ชวงฤดฝนมน�ำทวมขง และชวงหนำแลง
ล�ำคลองมสภำพแหงขอด ท�ำใหรำษฎรขำดแคลนน�ำ
บรเวณบำนควนนำงเหวน มคลองโหผำนลงสคลองขอนหำด
ซงเป นคลองสำยหลกในกำรใช น�ำเพอกำรเกษตรในพนท
อ�ำเภอชะอวด สภำพคลองโหในปจจบนตนเขน หนำแลง
คลองโหแหงขอด ไมมศกยภำพในกำรกกเกบน�ำซงไหลลง
คลองชะอวด ท�ำใหมปญหำขำดน�ำเพอกำรเกษตรและระบำยน�ำไดชำชวงหนำฝน จงจ�ำเปนจะตองมโครงสรำง
ประตน�ำหรอฝำยน�ำลนในกำรควบคมรกษำระดบน�ำในล�ำคลอง
ลกษณะโครงการ
1. เพมประสทธภำพกำรเกบกกและรกษำระดบน�ำในล�ำคลองใหสงขนโดยใชโครงสรำงฝำยแบบฝำยสนมน (Ogee)
- ขยำยควำมกวำงพนทหนำตดล�ำคลอง ระยะทำงรวม 1,308 ม. (ป 2552)
- กอสรำงฝำยแบบฝำยสนมน (Ogee) (ป 2553)
- ควำมกวำงสนฝำยฯ 14.00 ม.
- ควำมสงสนฝำยฯ จำกพนฝำย 2.00 ม.
- ระดบน�ำเกบกก 3.900 ม. (รสม.)
2. อำคำรประกอบ
- อำคำรทำงน�ำเขำทอ คสล. Ø 0.80, 0.60, 0.40 ม.
- อำคำรทำงขำมคลองกวำง 6.00 ม.
- อำคำรบงคบน�ำ 2 - Ø 1.00 x 4.00 จ�ำนวน 1 แหง
(ป 2553)
- อำคำรทอเหลยม คสล. 2 - 3.30 x 2.90 ยำว 6.00 ม. จ�ำนวน
2 แหง (ป 2553)
32
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
32
• บานนอกดอน หม 1 ต�าบลทาไร อ�าเภอเมอง
แหลงน�ำบำนนอกดอน ต�ำบลทำไร อ�ำเภอเมอง จงหวดนครศรธรรมรำช ตงอยในเขตพนทลมน�ำภำคใต
ฝงตะวนออกสวนท 2 ปจจบนองคกำรบรหำรสวนต�ำบลทำไร ไดขดสระน�ำเพอชวยเหลอรำษฎรในกำรท�ำไรนำสวนผสม
แตกยงไมพอเพยง อกทงระบบประปำของชมชนยงขำดแหลงน�ำดบในกำรผลตประปำ บรเวณบำนนอกดอนมทสำธำรณะ
ประโยชนประมำณ 25 ไร ทสำมำรถพฒนำใหเปนแหลงน�ำดบและกนทไวเพอประโยชนสำธำรณะของต�ำบล
จงมควำมเหมำะสมทจะด�ำเนนกำรปรบปรงฟนฟแหลงน�ำ เพอเปนแหลงน�ำรองรบกำรผลตประปำใหกบชมชน
เพอกำรอปโภค - บรโภค
ลกษณะโครงการ
2.1 ปรบปรงและฟนฟแหลงน�ำ
- ควำมกวำงกนเฉลย 72.00 - 235.00 ม.
- ควำมยำวกนเฉลย 150.00 - 310.00 ม.
2.2 อำคำรประกอบ
- อำคำรทำงน�ำเขำ ทอ คสล. 3 - Ø 0.80 ม. จ�ำนวน 1 แหง
- อำคำรบงคบน�ำ ทอ คสล. 1 - Ø 0.80 ม. จ�ำนวน 2 แหง
ภาพกอนด�าเนนโครงการ
ภาพหลงด�าเนนโครงการ
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
33
33
โครงการขดลอกรองน�าและตะกอนทรายทบถมบรเวณลมน�าปากพนงกรมเจาทา
เปนงำนจำงเหมำขดลอกบ�ำรงรกษำรองน�ำในลมน�ำปำกพนง โดย บรษท ยหลม โบต จ�ำกด และมกำรส�ำรวจ
ปรมำณดนสะสมภำยหลงกำรขดลอก
พนทด�าเนนการ
1. อ�ำเภอหวไทร ไดแก รองน�ำแพรกเมอง
2. อ�ำเภอปำกพนง ไดแก รองน�ำทำพญำ รองน�ำหนำโกฏ รองน�ำฉกเฉน
3. อ�ำเภอระโนด ไดแก รองน�ำปำกระวะ
ผลการด�าเนนงาน
สำมำรถขดลอกปรมำณดนสะสมทงโครงกำร 1,485,278.00 ลกบำศกเมตร
รองน�าทาพญา
กอนการด�าเนนการ / หลงการด�าเนนการ
รองน�าฉกเฉน
กอนการด�าเนนการ / หลงการด�าเนนการ
รองน�าหนาโกฏ
กอนการด�าเนนการ / หลงการด�าเนนการ
34
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
34
โครงการปองกนอนตรายและการกดเซาะชายฝงกรมเจาทา
ป 2543 กรมเจำทำไดกอสรำงโครงสรำงปองกนกำรกดเซำะ
ชำยฝงทะเลบรเวณรมทำงหลวงหมำยเลข 4013 (สำยปำกพนง-หวไทร)
ประกอบดวยโครงสรำงทเปนรอดกทรำยตวท (T-Groin) จ�ำนวน 19 ตว
และคนดกตะกอน จ�ำนวน 4 ตว เปนระยะทำงประมำณ 4 กโลเมตร
อยในพนทบำนน�ำทรพย ต�ำบลขนำบนำก อ�ำเภอปำกพนง จงหวด
นครศรธรรมรำช
จำกกำรตดตำมตรวจสอบกำรเปลยนแปลงชำยฝง พบวำในป 2547
พนทชำยฝงทะเลดำนทศเหนอและทศใตเรมตงแตประตระบำยน�ำ
บำนหนำโกฏ ลงมำทำงดำนทศใตถงประตระบำยน�ำทำพญำ ตอเนองมำถงประตระบำยน�ำบอคณฑเกดกำรกดเซำะ
และกระทบตอกำรประกอบอำชพนำกงของประชำชน ท�ำใหนำกง
พงเสยหำย อกทงชำยฝ งบำงแหงทไม มโครงสรำงปองกน
กำรกดเซำะกจะถกคลนพดพำหำยไปสรำงควำมเดอดรอน
ใหกบประชำชนเชนกน ปญหำกำรกดเซำะดงกลำวเกดขน
อยำงตอเนอง และทวควำมรนแรงมำกขนในชวง 2 - 3 ปทผำนมำ
ดงนน เพอแกไขปญหำกำรกดเซำะดงกลำว กรมเจำทำ
จงจดใหมกำรหำแนวทำงในกำรปองกนและแกไขอยำงมระบบ
และค�ำนงถงผลกระทบซงกนและกน โดยแบงออกเปน 2 โครงกำร
ประกอบดวย
1. โครงกำรศกษำและส�ำรวจออกแบบเพอแกไขปญหำกำรกดเซำะชำยฝง บรเวณบำนหนำโกฏ อ�ำเภอปำกพนง
ถงบำนหนำสตน อ�ำเภอหวไทร จงหวดนครศรธรรมรำช (ระยะทำงประมำณ 16 กโลเมตร) แบงออกเปน 3 ระยะ
(Phase) ดงน
1.1 ระยะท 1 เรมสญญำ 15 มถนำยน 2550 แลวเสรจสมบรณเมอวนท 31 กรกฎำคม 2551
ครอบคลมระยะทำงประมำณ 7.5 กโลเมตร โดยแบงออกไดดงน
- ตงแตบำนตนสน ต�ำบลเกำะเพชร ถงบำนหนำสตน ต�ำบลหนำสตน อ�ำเภอหวไทร
- บรเวณบำนน�ำทรพย ต�ำบลขนำบนำก อ�ำเภอปำกพนง
1.2 ระยะท 2 เรมสญญำ 12 มนำคม 2551 แลวเสรจสมบรณเมอวนท 1 เมษำยน 2552
ครอบคลมระยะทำงประมำณ 6.5 กโลเมตร ตงแตบรเวณบำนบอคณฑ ต�ำบลขนำบนำก อ�ำเภอปำกพนง
ถงบำนเกำะเพชร และบำนหวหรง ต�ำบลเกำะเพชร อ�ำเภอหวไทร
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
35
35
1.3 ระยะท 3 อยในระหวำงกำรพจำรณำตำมผลกำรศกษำตอไปในปงบประมำณ 2553
ครอบคลมระยะทำงประมำณ 2 กโลเมตร บรเวณบำนหนำโกฏ ต�ำบลขนำบนำก อ�ำเภอปำกพนง ทงน
กรมเจำทำ ไมไดของบประมำณในสวนน เนองจำกพนททบซอนกบโครงกำรกอสรำงก�ำแพงปองกนชำยฝง (Seawall)
ของกรมทำงหลวง
2. โครงกำรศกษำและส�ำรวจออกแบบเพอแกไขปญหำกำรกดเซำะชำยฝง บรเวณปลำยแหลมตะลมพก
ถงบำนหนำโกฏ ต�ำบลขนำบนำก อ�ำเภอปำกพนง จงหวดนครศรธรรมรำช (ระยะทำงประมำณ 39 กโลเมตร)
ออกแบบแลวเสรจ
อยบรเวณหมท 6 บำนเนนน�ำหก ต�ำบลปำกพนงตะวนออก หมท 10 บำนหนำโกฏ ต�ำบลขนำบนำก อ�ำเภอ
ปำกพนง มระยะทำงประมำณ 25 กโลเมตร และท�ำกำรศกษำเพมจำกบำนเนนน�ำหก ไปจนถงปลำยแหลมตะลมพก
อกประมำณ 14 กโลเมตร (รวมระยะทำงประมำณ 39 กโลเมตร)
ผลการด�าเนนงาน
จำกกำรส�ำรวจควำมพงพอใจของประชำชนตอกำรกอสรำงเขอนปองกนกำรกดเซำะชำยฝงทะเลทบรเวณ
บำนหนำโกฏ อ�ำเภอปำกพนง ถงบำนหนำสตน อ�ำเภอหวไทร จงหวดนครศรธรรมรำช บรเวณหมท 1 และหมท 2
ต�ำบลหนำสตน และหมท 9 ต�ำบลเกำะเพชร ซงสวนมำกเปนผประกอบอำชพประมง มควำมเหนวำเขอนดงกลำว
สำมำรถปองกนกำรกดเซำะชำยฝง ซงเปนแหลงประมง ทรพยสนประชำชน ถนนรมชำยฝง และเปนผลพลอยได
ในกำรจอดเรอหลบคลนลมและเปนแหลงทองเทยวตกปลำ
ผลทคาดวาจะไดรบ
ลดปญหำกำรกดเซำะไดตลอดแนวชำยฝงในพนทลมน�ำปำกพนง และชำยหำดจะปรบตวเขำสสมดลใหมได
อยำงยงยน
36
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
36
พนทโครงการ
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
37
37
บรเวณทถกกดเซาะ
ควำมเสยหำยของทำงหลวง 4013 (กม.ท 17 - 21) ควำมเสยหำยของบำนเรอนประชำชนทอยชำยฝง
กำรกดเซำะท�ำใหแนวตนมะพรำวหกโคน ควำมเสยหำยของบอเลยงกงในพนทบำนน�ำทรพย
สภำพชำยหำดบรเวณบำนหนำสตนสญเสยควำมสวยงำม
38
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
38
เกาะกนการกดเซาะตวทเดม กม. 19 + 000
เกาะกนการกดเซาะตวทเดม กม. 22 + 100
เกาะกนการกดเซาะตวทเดม กม. 28 + 800
กอนกำรกอสรำง หลงกำรกอสรำง
กอนกำรกอสรำง หลงกำรกอสรำง
กอนกำรกอสรำง หลงกำรกอสรำง
ผลการด�าเนนงาน
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
39
39
เกาะกนการกดเซาะตวทเดม กม. 29 + 800
เกาะกนการกดเซาะตวทเดม กม. 31 + 100
เกาะกนการกดเซาะตวทเดม กม. 32 + 000
กอนกำรกอสรำง หลงกำรกอสรำง
กอนกำรกอสรำง หลงกำรกอสรำง
กอนกำรกอสรำง หลงกำรกอสรำง
40
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
40
โครงการก�าจดวชพชในคลองระบายน�าในเขตลมน�าปากพนงดวยเครองจกรกรมชลประทาน
กำรเกบผกตบชวำดวยเครองจกรกล เปนวธทดทสดในกำรลด
ปรมำณและกำรแพรระบำดของผกตบชวำ เมอเปรยบเทยบกบ
กำรใชสำรเคมและกำรใชวธชววธ เนองจำกสำมำรถท�ำไดรวดเรว
ทนตอเหตกำรณและสำมำรถน�ำมำใชประโยชนได
ปจจบนมกำรแพรระบำดของผกตบชวำเปนจ�ำนวนมำกในลมน�ำ
ปำกพนง ทงในแมน�ำและคคลองเชอมตอ กรมชลประทำนและ
หลำยหนวยงำนทเกยวของ รวมทงองคกรปกครองสวนทองถน
ได ร วมกนเกบและก�ำจดอยำงตอเนองเพอลดกำรแพรระบำด
ของผกตบชวำในพนทล มน�ำปำกพนง โดยใชรถแบคโฮหรอเรอ
ในกำรจดเกบผกตบชวำ แตมขอจ�ำกด คอ ไมสำมำรถเกบผกตบชวำ
ไดจ�ำนวนมำกเนองจำกเรอล�ำเลยงผกตบชวำมควำมจนอย กำรน�ำผกตบชวำขนฝงท�ำไดคอนขำงยำก ท�ำใหกำรเกบ
ผกตบชวำเปนไปอยำงลำชำเมอเทยบกบอตรำกำรเจรญเตบโตของผกตบชวำและคำใชจำยในกำรจดเกบผกตบชวำ
ขนฝงซงตองใชพลงงำนมำก
พนทด�าเนนการ
ฝงขวำของแมน�ำปำกพนง
ผลทคาดวาจะไดรบ
1. แผนกำรจดกำรควบคมผกตบชวำแบบบรณำกำร ครอบคลม
ตลอดทงพนทลมน�ำปำกพนง
2. กำรควบคมปรมำณผกตบชวำใหอยในปรมำณทเหมำะสม
ไมสงผลกระทบตอสงแวดลอม
3. รปแบบกำรใชประโยชนผกตบชวำเชงเศรษฐกจทเหมำะสม ส�ำหรบทองถน
4. รปแบบกำรจดกำรผกตบชวำแบบครบวงจร เพอขยำยผลไปสพนทลมน�ำอนๆ ในเขตภำคใต
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
41
41
โครงการตดตงเครองเกบผกตบชวาแบบตดตงรมฝงระบบสายพานล�าเลยงกรมชลประทาน
กำรตงจดสกดเพอเกบผกตบชวำบรเวณรมฝงแมน�ำปำกพนงและคคลองเชอมตอดวยเครองเกบผกตบชวำ
ระบบโซพำล�ำเลยงแบบตดตงรมฝง เปนวธกำรหนงทจะสำมำรถลดปรมำณผกตบชวำในแมน�ำและคคลองใหอย
ในปรมำณทเหมำะสมและสำมำรถน�ำผกตบชวำทเกบขนมำไดมำใชประโยชนตอไป โดยมหลกกำรเกบผกตบชวำ
โดยใชเรอตดฟนวชพช ตดฟนผกตบชวำและวชพชอนๆ ในคคลองและรมฝงแมน�ำใหลอยมำตำมกระแสน�ำแลวใชทนเรอ
หรอแพลกบวบดกใหลอยเขำใกลฝง จำกนนใชเครองเกบผกตบชวำระบบโซพำล�ำเลยงแบบตดตงรมฝงเกบผกตบชวำ
ขนจำกแมน�ำท�ำกำรยอยสบและรดน�ำ เพอสะดวกในกำรขนสงและน�ำมำใชประโยชนเชงเศรษฐกจในทองถนตอไป
พนทด�าเนนการ
ฝงขวำของแมน�ำปำกพนง
ผลทคาดวาจะไดรบ
1. แผนกำรจดกำรควบคมผกตบชวำแบบบรณำกำร ครอบคลมตลอดทงพนทลมน�ำปำกพนง
2. กำรควบคมปรมำณผกตบชวำใหอยในปรมำณทเหมำะสม ไมสงผลกระทบตอสงแวดลอม
3. รปแบบกำรใชประโยชนผกตบชวำเชงเศรษฐกจทเหมำะสม ส�ำหรบทองถน
4. รปแบบกำรจดกำรผกตบชวำแบบครบวงจร เพอขยำยผลไปสพนทลมน�ำอนๆ ในเขตภำคใต
42
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
42
โครงการเฝาระวงคณภาพน�าบรโภคในชมชนกรมอนามย
ลมน�ำปำกพนงเปนพนทอดมสมบรณ มภมอำกำศทเหมำะสมและมลกษณะทำงกำยภำพเปนทลม จงท�ำใหพนท
เหมำะแกกำรเกษตรกรรม อกทงยงเปนแหลงเศรษฐกจทำงกำรเกษตรทส�ำคญของประเทศ แตในปจจบนลมน�ำปำกพนง
เสอมโทรมลงดวยสำเหตส�ำคญๆ หลำยประกำร เชน กำรเกดปญหำน�ำทวมในชวงฤดฝน กำรขำดแคลนน�ำจด
เพอกำรอปโภคและบรโภคในชวงฤดแลง เปนตน จงไดมกำรท�ำโครงกำรพฒนำลมน�ำปำกพนงเนองมำจำกพระรำชด�ำรขน
โดยเนนกำรบรหำรจดกำรทรพยำกรทงระบบลมน�ำครอบคลมพนทเปำหมำยกวำ 1.9 ลำนไร รวมทงก�ำหนด
เปำหมำยหลก คอ กำรจดสรรผลประโยชนและทรพยำกรนนๆ ใหแกประชำชนในพนทโครงกำรใหมฐำนะ
ควำมเปนอยดขนโดยถวนหนำ ดวยเหตนลกษณะของโครงกำรจงไมใชเปนกำรกอสรำงระบบชลประทำนแตเพยง
อยำงเดยว แตยงหมำยรวมถงกำรพฒนำกำรเกษตร กำรพฒนำอำชพ กำรพฒนำชมชนดวย และเนองจำกวำชมชน
เปนกลมทำงสงคมยอยทมควำมส�ำคญตอกำรพฒนำคน วถชวตควำมเปนอย กำรจดสภำพแวดลอมทเอออ�ำนวย
ตอกำรมคณภำพชวตทดตอสมำชกในชมชนจงเปนสงจ�ำเปน โดยเฉพำะกำรจดใหมน�ำบรโภคทสะอำดอยำงเพยงพอ
ในกำรน เพอใหประชำชนในชมชนมควำมมนใจในควำมสะอำดปลอดภยของน�ำดมตอสขภำพ กรมอนำมย
ซงเปนคณะอนกรรมกำรกำรพฒนำสงแวดลอมโครงกำรพฒนำพนทล มน�ำปำกพนงอนเนองมำจำกพระรำชด�ำร
จงไดจดท�ำโครงกำรเฝำระวงคณภำพน�ำบรโภคในชมชน ภำยใตแผนกำรบรหำรจดกำรและฟนฟนเวศลมน�ำปำกพนง
ป 2550 - 2559 ทงน เพอสงเสรมใหประชำชนในพนทมคณภำพชวตทดขน
พนทด�าเนนการ
พนทล มน�ำปำกพนง จงหวดนครศรธรรมรำช รอยละ 70
มน�ำบรโภคทมคณภำพตำมเกณฑมำตรฐำนน�ำบรโภค
ผลการด�าเนนงาน
ด�ำเนนกำรเฝำระวงคณภำพน�ำบรโภค แบงเปน 2 สวน ไดแก
กำรเฝำระวงคณภำพน�ำประปำ และกำรเฝำระวงคณภำพน�ำบรโภค
ประเมนผลโดยใชเกณฑมำตรฐำนคณภำพน�ำบรโภค กรมอนำมย
(พ.ศ.2543) สรปไดดงน
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
43
43
คณภาพน�าประปาเขตเมองและชนบท
จำกกำรสมเกบตวอยำงน�ำประปำในเขตเมองและชนบท จ�ำนวน 50 ตวอยำง พบวำคณภำพน�ำประปำ
อยในเกณฑมำตรฐำน รอยละ 8 และไมอยในเกณฑมำตรฐำน รอยละ 92 คณภำพน�ำประปำทไมผำนเกณฑมำตรฐำน
เมอจ�ำแนกตำมขอมล พบวำ สวนใหญไมผำนเกณฑมำตรฐำนทำงแบคทเรย ถงรอยละ 82 สวนคณภำพทำงกำยภำพ
มปญหำควำมเปนกรด-ดำง และส และปญหำคณภำพน�ำทำงเคม พบกำรปนเปอนสำรละลำยทงหมดทเหลอ
จำกกำรระเหย ควำมกระดำง คลอไรด ฟลออไรด และแมงกำนส
คณภาพน�าบรโภคในครวเรอน
คณภำพน�ำบรโภคในครวเรอนในเขตเมองและเขตชนบท ไดแก น�ำประปำ น�ำบอบำดำล น�ำบอตนและ
น�ำฝน จำกกำรสมเกบตวอยำง จ�ำนวน 56 ตวอยำง พบวำ คณภำพน�ำบรโภคอยในเกณฑมำตรฐำน รอยละ 5.4
ไมอยในเกณฑมำตรฐำน รอยละ 94.6 โดยเฉพำะน�ำฝน น�ำบอตน และน�ำบอบำดำล คณภำพน�ำไมอยในเกณฑ
มำตรฐำนทกตวอยำง เมอจ�ำแนกตำมขอมล พบวำ สวนใหญไมผำนเกณฑมำตรฐำนทำงแบคทเรย ถงรอยละ 91.1
สวนคณภำพทำงกำยภำพมปญหำควำมเปนกรด-ดำง และส และปญหำคณภำพน�ำทำงเคม พบกำรปนเปอนสำรละลำย
ทงหมดทเหลอจำกกำรระเหย ควำมกระดำง คลอไรด ฟลออไรด และแมงกำนส
44
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
44
โครงการน�าประปาดมไดกรมอนามย
น�ำเปนปจจยทส�ำคญส�ำหรบกำรด�ำรงชวตของมนษย โดยเฉพำะน�ำทใชเพอกำรบรโภค จะตองสะอำด ปรำศจำก
เชอโรคและสงปนเปอนตำงๆ ซงรฐบำลไดก�ำหนดเปนนโยบำยส�ำคญและมเปำหมำยใหประชำชนมน�ำสะอำด
บรโภคอยำงครอบคลมเพยงพอ ทงน เพอสงเสรมสขภำพอนำมยของประชำชนอนเปนทรพยำกรส�ำคญของประเทศ
ในรปแบบตำงๆ สวนกำรด�ำเนนงำนจดหำน�ำสะอำดในรปแบบของระบบ
ประปำ ประชำชนยงไมมนใจวำจะสะอำดปลอดภยตอสขภำพ
กรมอนำมยไดก�ำหนดใหมกำรด�ำเนนกำรโครงกำรน�ำประปำดมได
ตงแตป พ.ศ.2539 ถงปจจบน โดยมวตถประสงคเพอสรำงควำมมนใจ
ใหกบประชำชนในกำรใชน�ำประปำเปนน�ำบรโภค เปนกำรประหยด
คำใชจำยในกำรซอน�ำบรโภคส�ำหรบครวเรอน และปองกนกำรเจบปวย
จำกโรคทมน�ำเปนสอ ทงน เพอคณภำพชวตทดของประชำชน กรมอนำมย
จงสนบสนนหนวยงำนทเกยวของในพนทลมน�ำปำกพนง และพฒนำระบบ
ประปำในพนทใหคณภำพน�ำประปำอยในเกณฑมำตรฐำนตำมขอก�ำหนด
เพอรบรองเปนน�ำประปำดมไดตอไป
พนทด�าเนนการ
กำรประปำสวนภมภำค และกำรประปำองคกรปกครองสวนทองถน
รอยละ 5 ของพนทลมน�ำปำกพนง
ผลการด�าเนนงาน
ในป 2552 ไมสำมำรถประกำศเปนน�ำประปำดมได แตจำกขอมลกำรเฝำระวงคณภำพน�ำประปำ
ของกรมอนำมยในพนทดงกลำว พบวำคณภำพน�ำทไมอยในเกณฑมำตรฐำน มกำรปนเปอนดำนแบคทเรยเปนสวนใหญ
ซงจะไมยงยำกในกำรแกไขปญหำและพฒนำเปนน�ำประปำดมได กรมอนำมย จงไดประสำนกบกำรประปำสวนภมภำค
ใหกำรสนบสนนกำรด�ำเนนงำนโครงกำรน�ำประปำดมไดในสวนควำมรบผดชอบในพนทลมน�ำปำกพนงเปนกรณพเศษ
ซงกำรประปำสวนภมภำคจะพจำรณำด�ำเนนกำรตงเปนเปำหมำยในกำรด�ำเนนงำนเปนน�ำประปำดมไดในปตอๆไป
อนง กรมอนำมยไดประชมเรงรดหนวยงำนปกครองสวนทองถน ส�ำนกงำนสำธำรณสขจงหวด กรมทรพยำกรน�ำ
กรมทรพยำกรน�ำบำดำล และกำรประปำสวนภมภำค เพอเรงรดกำรด�ำเนนงำนตำมภำรกจของแตละหนวยงำน
ใหเปนไปในทำงเดยวกนอยำงมประสทธภำพและตอเนอง เพอใหประชำชนมน�ำดม-น�ำใชทสะอำดปลอดภย
อยำงเพยงพอ อนจะเกดประโยชนสขของประชำชนทงทำงตรงและทำงออมในดำนสขภำพและเศรษฐกจ
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
45
45
โครงการพฒนาเครอขายองคกรในพนทลมน�ากรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม
• โครงการอบรมเชงปฏบตการ หลกสตร “การพฒนาวทยากรกระบวนการเพอเสรมสรางเครอขายการจดการ
คณภาพสงแวดลอมในพนทลมน�าปากพนง”
ด�ำเนนกำรฝกอบรมระหวำงวนท
27 - 29 พฤษภำคม 2552 โดยมกลม
เปำหมำยประกอบดวย องคกำรบรหำร
สวนจงหวดนครศรธรรมรำช องคกำร
บรหำรสวนต�ำบล เทศบำล สถำบน
กำรศกษำ องคกรเอกชน ผน�ำชมชน และ
อำสำสมครพทกษทรพยำกรธรรมชำต
และสงแวดลอม (ทสม.) จ�ำนวน 60 คน
• กจกรรมเสรมสรางการเรยนรของเครอขายลมน�าปากพนงในการบรหารจดการ “ธนาคารป”
จดกจกรรมเมอวนท 11 มถนำยน 2552 ณ ต�ำบลปำกพนงฝงตะวนออก อ�ำเภอปำกพนง จงหวดนครศรธรรมรำช
กลมเปำหมำยประกอบดวย ผน�ำชมชน อำสำสมครพทกษทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอม (ทสม.) และกลม
ประมงพนบำน ต�ำบลปำกพนงฝงตะวนตก หม 1 และหม 6 จ�ำนวน 140 คน
46
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
46
โครงการศกษา ส�ารวจ ออกแบบ กอสราง เดนระบบและบ�ารงรกษาระบบบ�าบดน�าเสยเฉพาะจดองคการจดการน�าเสย
พนทเทศบาลเมองปากพนง มแมน�ำปำกพนงไหลผำนกลำงพนทเทศบำล มโครงขำยระบบระบำยน�ำ ควำมยำว
รวมทงสน 29.22 กโลเมตร คดเปนประมำณรอยละ 48.54 ของระบบทอทควรจะตองม สวนใหญประชำชนจะปลอย
น�ำเสยชมชนลงสแมน�ำปำกพนงและคลองสำขำโดยตรง ปจจบนมปรมำณน�ำเสยรวมประมำณ 8,200 ลบ.ม./วน
มคำควำมสกปรกในรปของ BOD ประมำณ 72 มลลกรมตอลตร ส�ำนกงำน กปร. ไดขอจดสรรงบประมำณ
ผำนส�ำนกงำนนโยบำยและแผนทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอมเพอใหองคกำรจดกำรน�ำเสยด�ำเนนกำรแกไข
ปญหำ โดยกอสรำงระบบบ�ำบดน�ำเสยเฉพำะจด (On-Site Treatment) รวม 2 แหง สำมำรถบ�ำบดน�ำเสยไดรวม
640 ลกบำศกเมตรตอวน ดงน
1. บรเวณดานหลงเรอนจ�า กอสรำงระบบบ�ำบดน�ำเสยประเภท
ชววทยำแบบไมเตมอำกำศ (Anaerobic) และตอดวยระบบ
บงประดษฐ (Constructed Wetland) รบน�ำเสยจำกฟำรม
สกร ควำมสำมำรถในกำรรองรบน�ำเสย 40 ลกบำศกเมตรตอวน
งบประมำณในกำรกอสรำง 3.5 ลำนบำท เรมเดนระบบเมอเดอน
พฤษภำคม 2550 คำควำมสกปรกในรปของ BOD กอนเขำสระบบ
มคำอยระหวำง 96 - 1,920 มลลกรมตอลตร น�ำทงทผำนระบบ
บ�ำบดน�ำเสย มคำอยระหวำง 16 - 92 มลลกรมตอลตร ซงยงอยใน
มำตรฐำนควบคมกำรระบำยน�ำทงจำกฟำรมสกร
2. บรเวณโรงเรยนเทศบาลวดนาควาร กอสรำงระบบบ�ำบด
น�ำเสยประเภทชววทยำแบบเตมอำกำศ (Aerobic) เปนถงส�ำเรจรป
ฝงดนครงใบ ควำมสำมำรถในกำรรองรบน�ำเสย 600 ลกบำศกเมตร
ตอวน งบประมำณในกำรกอสรำง 9.60 ลำนบำท กอสรำงแลวเสรจ
เมอเดอนพฤศจกำยน 2550 คำควำมสกปรกในรปของ BOD
กอนเขำสระบบ มคำ 84 มลลกรมตอลตร น�ำทงทผำนระบบ
บ�ำบดน�ำเสย มคำ 3 มลลกรมตอลตร ซงไมเกนมำตรฐำนควบคม
กำรระบำยน�ำทงจำกระบบบ�ำบดน�ำเสยรวมชมชน
อาคารศนยการเรยนร (อาคารอเนกประสงค)
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
47
47
พนทเทศบาลต�าบลหวไทร มคลองหวไทรไหลผำน พนทเทศบำลมโครงขำยของระบบระบำยน�ำและระบบรวบรวม
น�ำเสย สวนใหญประชำชนจะปลอยน�ำเสยสคลองหวไทร และคลองสำขำโดยตรง ปจจบนมปรมำณน�ำเสยรวมประมำณ
1,500 ลกบำศกเมตรตอวน มคำควำมสกปรกในรปของ BOD เฉลย 49 มลลกรมตอลตร ส�ำนกงำน กปร. ไดจดสรร
งบประมำณผำนส�ำนกงำนนโยบำยและแผนทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอมเพอใหองคกำรจดกำรน�ำเสยด�ำเนนกำร
แกไขปญหำ
จดท 1 กอสรำงระบบบ�ำบดน�ำเสยเฉพำะจด (On-site Treatment) ประเภทชววทยำแบบบอกรองไรอำกำศ
(Anerobic Filter) และตอดวยระบบบงประดษฐ (Constructed Wetland) จ�ำนวน 1 จด บรเวณเลยบถนนสขำภบำล 1
ใกลโรงฆำสตวของเทศบำล ซงสำมำรถบ�ำบดน�ำเสยได 200 ลกบำศกเมตรตอวน งบประมำณในกำรกอสรำง
6.9 ลำนบำท แลวเสรจเมอเดอนธนวำคม 2550 คำควำมสกปรกในรปของ BOD กอนเขำสระบบ มคำอยระหวำง
30 - 180 มลลกรมตอลตร น�ำทงทผำนระบบบ�ำบดน�ำเสย มคำอยระหวำง 3 - 15 มลลกรมตอลตร ซงไมเกนมำตรฐำน
ควบคมกำรระบำยน�ำทงระบบบ�ำบดน�ำเสยรวมชมชน
ระบบบ�ำบดน�ำเสยเฉพำะจด
แบบบอกรองไรอำกำศตำมดวยบงประดษฐ
สวนพกผอนของประชำชนบรเวณ
ระบบบ�ำบดน�ำเสยเฉพำะจด
48
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
48
จดท 2 ระบบบ�ำบดน�ำเสยเฉพำะจดบรเวณหลงตลำดสดเทศบำล ถนนบำงแค กอสรำงแลวเสรจ เดอนธนวำคม 2552
ระบบบ�ำบดน�ำเสยเฉพำะจดแบบเตมอำกำศชนดถงส�ำเรจรป
น�ำเสยทผำนกำรบ�ำบดไหลลงคลองหวไทร จดตดตงของระบบบ�ำบดน�ำเสยเฉพำะจด
รมคลองหวไทร
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
49
49
การเสรมสรางศกยภาพการจดการน�าเสยและของเสยใหกบผรบบรการ และผมสวนไดสวนเสยในพนทลมน�ากรมควบคมมลพษ
• กำรเสรมสรำงศกยภำพกำรจดกำรน�ำเสย/น�ำทงใหกบผประกอบกำรฟำรมสกร
ขอมลกรมปศสตว ป 2550 ฟำรมสกรในพนทลมน�ำปำกพนงสวนใหญเปนฟำรมสกรขนำดกลำงและขนำดเลก
มจ�ำนวนสกรประมำณ 49,000 ตว ท�ำใหเกดน�ำเสยประมำณ 840 ลกบำศกเมตรตอวน คดเปนปรมำณควำมสกปรก
ในรปบโอดประมำณ 1,800 กโลกรมบโอดตอวน ฟำรมสวนใหญจะระบำยน�ำเสยลงพนทไรหรอสวน ซงหำกมฝน
หรอน�ำไหลบำ ควำมสกปรกจำกน�ำเสยอำจไหลลงสล�ำรำงสำธำรณะ
กรมควบคมมลพษด�ำเนนกำรเสรมสรำงศกยภำพกำรจดกำรของเสยและน�ำเสยจำกฟำรมสกรใหกบเจำหนำท
ทองถนและเกษตรกรเพอใหมควำมรควำมเขำใจและน�ำแนวทำงปฏบตดำนกำรผลตทสะอำดส�ำหรบฟำรมสกร
และกำรจดกำรกลนไปใช ตลอดจนรบทรำบเกยวกบระบบกำรตดสนใจในกำรจดกำรมลพษจำกฟำรมสกรโดยสำมำรถ
น�ำไปใชในกำรแกไขปญหำสงแวดลอมฟำรมสกรในพนทของตนเองตอไป
ผลการด�าเนนงาน
ฝกอบรมเกษตรกรผเลยงสกรและหนวยงำนทองถนทเกยวของ 1 ครง โดยมผเขำรวมประมำณ 50 คน
ผลทคาดวาจะไดรบ
1. ผประกอบกำรฟำรมสกรไดรบควำมรและควำมเขำใจในกำรจดกำรของเสยและน�ำเสยจำกฟำรมสกร และ
น�ำควำมรทไดรบไปใชกบฟำรมสกรของตนเอง
2. เจำหนำททองถนทเกยวของไดรบควำมรและสำมำรถน�ำหลกกำรกำรจดกำรของเสยและน�ำเสยจำกฟำรมสกร
ไปถำยทอดใหกบเกษตรกรผเลยงสกร
3. ผประกอบกำรฟำรมสกรและเจำหนำททองถนสำมำรถใชระบบกำรตดสนใจในกำรจดกำรมลพษจำกฟำรม
สกรไดอยำงถกตอง
กำรฝกอบรมฯ เมอวนท 15 มถนำยน 2552 ณ จงหวดนครศรธรรมรำช
50
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
50
• การเสรมสรางศกยภาพการจดการมลพษจากอตสาหกรรมขนาดเลกและอตสาหกรรมชมชน
อตสำหกรรมขนำดเลกและอตสำหกรรมชมชนทตงอยในพนทลมน�ำปำกพนง แมจะเปนอตสำหกรรมขนำดเลก
ทมปรมำณน�ำเสยนอย แตสวนใหญยงไมมกำรจดกำรน�ำเสยและของเสยทเหมำะสม กรมควบคมมลพษจงเสรมสรำง
ศกยภำพกำรจดกำรน�ำเสยและของเสยใหกบผประกอบกำร โดยเฉพำะอยำงยงสถำนประกอบกำรทมกำรใชน�ำ
ในกระบวนกำรผลตและมแนวโนมทจะกอมลพษสง รวมทงหนวยงำนทเกยวของในกำรก�ำกบดแลกำรประกอบกจกำร
ดงกลำว ใหสำมำรถใหค�ำแนะน�ำแกสถำนประกอบกำรได ซงจะเปนกำรลดและควบคมปรมำณน�ำเสยทจะระบำย
ลงสแหลงน�ำ
ผลการด�าเนนงาน
ฝกอบรมผประกอบกำรอตสำหกรรมขนำดเลกและอตสำหกรรมชมชนในพนทลมน�ำปำกพนง และหนวยงำน
สวนทองถน โดยมผเขำรวมอบรม ประมำณ 50 คน
ผลทคาดวาจะไดรบ
สถำนประกอบกำรและหนวยงำนทองถน สำมำรถด�ำเนนกำรประยกตใชเทคโนโลยกำรผลตทสะอำดเพอจดกำร
มลพษในสถำนประกอบกำรได
กำรฝกอบรมฯ เมอวนท 15 กนยำยน 2552 ณ จงหวดนครศรธรรมรำช
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
51
51
• การสรางเสรมศกยภาพการจดการน�าเสย/น�าทงจากการเพาะเลยงสตวน�า
กำรเพำะเลยงสตวน�ำทไมเหมำะสม เชน กำรปลอยสตวน�ำในอตรำควำมหนำแนนทมำกเกน ท�ำใหมของเสย
จำกกำรขบถำยเกดขนในปรมำณมำก กำรใหอำหำรไมพอดกบสตวน�ำ ท�ำใหมเศษอำหำรเหลอตกคำงในบอเพำะเลยง
ซงจะกอใหเกดกำรเนำเสยของพนกนบอ เมอมกำรระบำยน�ำเสย/น�ำทง และกำรฉดเลนจำกกำรเพำะเลยงสตวน�ำออกส
แหลงน�ำสำธำรณะ จะท�ำใหแหลงน�ำธรรมชำตมปรมำณสำรอนทรยสงขน เปนกำรเพมธำตอำหำรใหกบแหลงน�ำ ท�ำให
แพลงกตอนเพมจ�ำนวนมำกขนอยำงรวดเรว สงผลใหเกดกำรขำดออกซเจนในแหลงน�ำ นอกจำกน ยงท�ำใหแหลงน�ำ
ตนเขนและกำรหมนเวยนของน�ำลดลง สงผลใหแหลงน�ำมคณภำพต�ำลง ซงจะสงผลกระทบยอนกลบไปสผประกอบ
อำชพเพำะเลยงสตวน�ำ และประชำชนทวไปทมกจกรรมกำรใชประโยชนจำกแหลงน�ำนนๆ
ผลการด�าเนนงาน
จดกำรสมมนำ/เสวนำ เกษตรกร ผประกอบกำร หนวยงำนทเกยวของ และประชำชนผสนใจ ไดแลกเปลยน
รบทรำบขอมล ปญหำ อปสรรคในกำรจดกำรน�ำเสย/น�ำทงจำกบอเพำะเลยงสตวน�ำในพนท
ผลทคาดวาจะไดรบ
1. เกษตรกร ผประกอบกำร หนวยงำนทเกยวของ และประชำชนผสนใจ มควำมรควำมเขำใจในมำตรฐำน
ควบคมกำรระบำยน�ำทงจำกบอเพำะเลยงสตวน�ำชำยฝง บอเพำะเลยงสตวน�ำกรอย และบอเพำะเลยงสตวน�ำจด และ
กำรบงคบใชทำงกฎหมำย
2. เกษตรกร ผประกอบกำร หนวยงำนทเกยวของ และประชำชนผสนใจ มควำมรควำมเขำใจในกำรจดกำร
น�ำเสย/น�ำทงจำกบอเพำะเลยงสตวน�ำใหมคำคณภำพน�ำเปนไปตำมมำตรฐำนน�ำทงฯ ทก�ำหนด
กำรฝกอบรมฯ เมอวนท 15 - 16 กรกฎำคม 2552 ณ จงหวดนครศรธรรมรำช
52
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
52
• การฝกอบรมการตดตามตรวจสอบคณภาพน�าอยางงายส�าหรบภาคประชาชน
จำกกำรใชประโยชนจำกแหลงน�ำในดำนตำงๆ ท�ำใหแหลงน�ำเกดกำรเปลยนแปลงไปจนไมเหมำะสม
ตอกำรน�ำไปใชประโยชน รวมทงเปนอนตรำยตอกำรด�ำรงชวตของสตวน�ำ จ�ำเปนตองมกำรจดกำรและแกไขปญหำ
ดงกลำวอยำงเรงดวน จำกกำรทกรมควบคมมลพษไดด�ำเนนโครงกำรปองกนและแกไขปญหำคณภำพสงแวดลอม
ในพนทลมน�ำปำกพนง สวนหนงจะเปนกจกรรมกำรเฝำระวงคณภำพน�ำ โดยเฉพำะหำกเกดกรณฉกเฉนมลพษทำงน�ำ
ผลการด�าเนนงาน
ฝกอบรมใหควำมรในกำรตรวจวดคณภำพน�ำอยำงงำยใหกบเครอขำยภำคประชำชนและองคกรปกครอง
สวนทองถน จ�ำนวนประมำณ 100 คน
ผลทคาดวาจะไดรบ1. ประชำชนทกภำคสวนมจตส�ำนกในกำรดแลรกษำแหลงน�ำ รคณคำของน�ำ ใชน�ำอยำงประหยด
2. ประชำชนในพนทสำมำรถตรวจวดคณภำพน�ำอยำงงำย ไดแก คำออกซเจนละลำยในน�ำ คำควำมเปน
กรด - ดำง และประเมนผลคณภำพเบองตนได
3. ประชำชนในพนทมควำมรเบองตนเกยวกบปญหำสงแวดลอมในพนทโดยเฉพำะ
โรงเรยนสตรปำกพนง เมอวนท 30 มถนำยน 2552
โรงเรยนเชยรใหญ เมอวนท 26 สงหำคม 2552
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
53
53
โครงการจดการ ก�าจดและการใชประโยชนจากขยะในโรงเรยน ขยายผลสชมชนองคการบรหารสวนจงหวดนครศรธรรมราช
โรงเรยนในสงกดองคกำรบรหำรสวนจงหวดนครศรธรรมรำช มปญหำเรองกำรก�ำจดขยะของโรงเรยน
ไมมสถำนทจดเกบ คดแยกและท�ำลำย หลำยแหงน�ำไปทงในพนทสำธำรณะหรอทเอกชน หำกปลอยปละละเลย
ปญหำนจะสงผลกระทบตอภำพลกษณ สขภำพของนกเรยน บคลำกรและประชำชนในชมชนใกลเคยง
กองกำรศกษำ ศำสนำและวฒนธรรม เกรงวำปญหำดงกลำวจะลกลำมจนสงผลตอภำพลกษณของบคลำกร
และสถำนศกษำในสงกดองคกำรบรหำรสวนจงหวดนครศรธรรมรำช จงไดเสนอควำมเหนตอนำยกองคกำรบรหำร
สวนจงหวดใหกองทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอม เขำไปด�ำเนนกำรส�ำรวจสภำพปญหำและเรงด�ำเนนกำรแกไข
โดยอำศยงบประมำณทตงจำยในกองทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอมในสวนทเกยวของ เพอใหนกเรยน คร
และผเกยวของ ในสงกดองคกำรบรหำรสวนจงหวด รจกวธกำรก�ำจดขยะ มจตส�ำนกในกำรคดแยกขยะและรกษำ
สงแวดลอมในโรงเรยนและชมชน มงสรำงรปแบบกำรจดกำรขยะในโรงเรยนและชมชนแบบกำรมสวนรวม
ดงนน เพอใหกำรแกไขปญหำขยะของโรงเรยนในสงกดองคกำรบรหำรสวนจงหวดนครศรธรรมรำช ไดเปน
ตนแบบของกำรจดกำรขยะในโรงเรยนและชมชนแบบมสวนรวมโดยใชโรงเรยนเปนศนยกลำง จงไดจดท�ำโครงกำร
จดกำร ก�ำจดและกำรใชประโยชนจำกขยะในโรงเรยน ขยำยผลสชมชนของโรงเรยนในสงกดองคกำรบรหำร
สวนจงหวดนครศรธรรมรำช
ผลการด�าเนนงาน
1. จดฝกอบรมคร นกเรยนและบคลำกรของโรงเรยนในสงกดองคกำรบรหำรสวนจงหวดนครศรธรรมรำช
2. จดตงธนำคำรขยะรไซเคลในโรงเรยนสงกดองคกำรบรหำรสวนจงหวดนครศรธรรมรำช
3. จดซอถงแยกขยะใหเพยงพอตอควำมจ�ำเปนและควำมตองกำรส�ำหรบโรงเรยนในสงกดองคกำรบรหำร
สวนจงหวดนครศรธรรมรำช
4. จดซอวสดอปกรณกำรท�ำน�ำหมกชวภำพจำกขยะอนทรย
54
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
54
ผลทคาดวาจะไดรบ
1. คร นกเรยนและบคลำกรของโรงเรยนในสงกดองคกำรบรหำรสวนจงหวดนครศรธรรมรำช มควำมร
ควำมเขำใจเรองกำรคดแยก กำรลดและกำรใชประโยชนจำกขยะ
2. โรงเรยนในสงกดองคกำรบรหำรสวนจงหวดนครศรธรรมรำช เปนตนแบบกำรจดกำรขยะในโรงเรยน และ
ขยำยผลสชมชน โดยกำรท�ำกจกรรมของนกเรยน
3. ปญหำขยะในโรงเรยนมกำรก�ำจดอยำงถกตองตำมหลกสขำภบำล
โรงเรยนวดส�านกขน ต�าบลสามต�าบล อ�าเภอจฬาภรณ จงหวดนครศรธรรมราช
จดขนในวนท 15 กรกฎำคม 2552
นำยประหยด เสนำ หวหนำฝำยสงแวดลอม องคกำรบรหำรสวนจงหวดนครศรธรรมรำช กลำวรำยงำนตอ
นำยสชำต ทองบญยง ผอ�ำนวยกำรกองกำรศกษำ ศำสนำและวฒนธรรม
โรงเรยนบานส�านกไมเรยบ ต�าบลสามต�าบล อ�าเภอจฬาภรณ จงหวดนครศรธรรมราช
จดขนในวนท 16 กรกฎำคม 2552
นกเรยนโรงเรยนบำนส�ำนกไมเรยบ
แสดงควำมคดเหนเกยวกบควำมคำดหวง
ในกำรลดขยะในโรงเรยน
คณะวทยำกรรวมท�ำกจกรรมกบนกเรยน
โรงเรยนบำนส�ำนกไมเรยบ
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
55
55
ขอขอบคณผสนบสนนขอมล
1. นายเศวตฉตร บญมง ส�านกบรหารพนทอนรกษท 5 กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช
2. นายธนากร รกธรรม ส�านกบรหารพนทอนรกษท 5 กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช
3. นายกมล อาศรเมธ ส�านกงานจดการทรพยากรปาไมท 12 กรมปาไม
4. นางสาวรชฎา คชแสงสนต สถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยวลยลกษณ
5. นางสาวมาฑน จงจะด สถานพฒนาทดนจงหวดนครศรธรรมราช กรมพฒนาทดน
6. นางนตยา สาคะโร ส�านกงานทรพยากรน�าภาค 8 กรมทรพยากรน�า
7. นายพเชษฐ สดเดอน ส�านกงานการขนสงทางน�าท 4 สาขานครศรธรรมราช กรมเจาทา
8. นางสาวปยรตน ปตวฒนกล กรมเจาทา
9. นายเทอดศกด ลกษณะหต ศนยอ�านวยการและประสานการพฒนาพนทลมน�าปากพนง
อนเนองมาจากพระราชด�าร
10 .นายสรวชญ กลนภกด ส�านกชลประทานท 15 กรมชลประทาน
11. นางสาววไลวรรณ โกยทอง กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข
12. นายกตต เพญภาคกล ส�านกอาสาสมครและเครอขาย กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม
13. นายกตต ธรสรเดช องคการจดการน�าเสย
14. นางสนย ตะปนตา สวนน�าเสยเกษตรกรรม ส�านกจดการคณภาพน�า กรมควบคมมลพษ
15. นายอนกน สธาพนธ สวนน�าเสยอตสาหกรรม ส�านกจดการคณภาพน�า กรมควบคมมลพษ
16. นางจฑามาศ รตตกาลสขะ สวนแหลงน�าทะเล ส�านกจดการคณภาพน�า กรมควบคมมลพษ
17. นางสาวทพยอาภา ยลธรรมธรรม สวนแหลงน�าจด ส�านกจดการคณภาพน�า กรมควบคมมลพษ
18. นายประหยด เสนา องคการบรหารสวนจงหวดนครศรธรรมราช
56
สารบญ
หนา
1. บทน�า 2
2. สรปผลการด�าเนนงานป2552แยกตามประเดนดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม
2.1ดานทรพยากรปาไม 2
2.2ดานทรพยากรดน 5
2.3ดานทรพยากรน�าและการกดเซาะชายฝง 5
2.4ดานการจดการน�าเสยและขยะมลฝอย 7
รายละเอยดโครงการทด�าเนนการภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง 9
ป2550-2559ประจ�าปงบประมาณ2552แยกรายหนวยงาน
กรมอทยานแหงชาตสตวปาและพนธพช
โครงการฟนฟความสมบรณของปาไมตนน�าล�าธาร 10
โครงการน�ารองหมบานปาพรเพอพฒนาการมสวนรวมปองกนไฟปาอยางยงยน 12
กรมปาไม
โครงการพฒนาปาไมและระบบนเวศปาพรในพนทลมน�าปากพนงอนเนองมาจากพระราชด�าร 14
มหาวทยาลยวลยลกษณ
โครงการการมสวนรวมของชมชนในการจดการพนทปาตนน�าปากพนงอยางยงยน 17
การปรบเปลยนวถการผลตจากเกษตรเคมสเกษตรธรรมชาตเพอฟนฟระบบนเวศของชมชน 18
ตนน�าปากพนงกรณศกษากลมอนรกษบานเขาวงต�าบลหนตกอ�าเภอรอนพบลย
จงหวดนครศรธรรมราช
โครงการพฒนานโยบายสาธารณะเพอสขภาพแบบมสวนรวมกรณสมชชาสขภาพ 21
จงหวดนครศรธรรมราชประเดนการมสวนรวมของชมชนในการจดการพนทปาตนน�า
โครงการพฒนารปแบบการจดการพนทปาตนน�าปากพนงอยางยงยนกรณปาชมชนบานวงหอน 23
ต�าบลวงอางอ�าเภอชะอวดจงหวดนครศรธรรมราช
กรมพฒนาทดน
โครงการปลกหญาแฝกเพอการอนรกษดนและน�า 26
โครงการปรบปรงและพฒนาดนเปรยว-ดนกรดเพอปลกพชเศรษฐกจ 27
โครงการปรบปรงพนทดนเปรยวเพอปลกปาลมน�ามน 28
โครงการสาธตการใชปยพชสด 29
โครงการจดท�าระบบโครงสรางการพฒนาทดน 30
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 : ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559
กรมควบคมมลพษ92 ซอยพหลโยธน 7 ถนนพหลโยธน แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400
โทรศพท 0 2298-2000 โทรสาร 0 2298-2002
จดท�าโดย กรมควบคมมลพษ ฝายเลขานการคณะอนกรรมการพฒนาสงแวดลอม
โครงการพฒนาพนทลมน�าปากพนงอนเนองมาจากพระราชด�ารมนาคม 2553
รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552
ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง
ป 2550 - 2559