200._จรตน สงขแกว

ISBN 978-616722763-4

การลงทน ราคา 200 บาท

620.-

I S B N 9 7 8 - 6 1 6 - 7 2 2 7 - 3 5 - 1

íÊÐÒÁËàŒÕ¹Á‹ÅàÍ×Ê§Ñ¹Ë Ò ºÑÃË

6210110

cover-EX_2-edit c.indd 1 4/10/12 9:54 AM

2

350

รวเคราะหเจาะเร องหน

รวเคราะห…เจาะเรองหน

ผเขยน รศ.จรตน สงขแกวกองบรรณาธการ ผาณต เกดโชคชย ปนดดา เพมประโยชน และศตพร ศกดาอ�านวยการผลต ฝายศนยการเรยนร ศนยสงเสรมการพฒนาความรตลาดทน ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย 62 ถนนรชดาภเษก แขวงคลองเตย เขตคลองเตย กรงเทพฯ 10110 โทร. 0 2229 2222 โทรสาร 0 2654 5399 http://www.setfinmart.com http://www.set.or.th ภาพประกอบ วชระ กตญญตานนทออกแบบ ปณตา นลนญาสร และ แพร ธนวรกานตพมพครงท1 พฤศจกายน 2548 จ�านวน 20,000 เลมพมพครงท2 พฤศจกายน 2549 จ�านวน 5,000 เลมพมพครงท3 พฤศจกายน 2552 จ�านวน 5,000 เลมพมพครงท4 มนาคม 2554 จ�านวน 5,000 เลมพมพครงท5 พฤศจกายน 2556 จ�านวน 5,000 เลมราคา 200 บาท

ขอมลทางบรรณานกรมของส�านกหอสมดแหงชาตจรตน สงขแกว.รวเคราะห เจาะเรองหน.-- พมพครงท 5.-- กรงเทพฯ : ตลาดหลกทรพย

แหงประเทศไทย, 2556.310 หนา.1. หน และการเลนหน. I. วชระ กตญญตานนท, ผวาดภาพประกอบ. II. ชอเรอง.

332.6322ISBN 978-616-7227-63-4

พมพท บรษท อมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง จ�ากด (มหาชน)

จดจ�าหนายโดย บรษท ซเอดยเคชน จ�ากด (มหาชน) อาคารทซไอเอฟทาวเวอร ชนท 19 เลขท 1858/87-90 ถนนบางนา - ตราด แขวงบางนา เขตบางนา กรงเทพฯ 10260 โทร. 0 2739 8000 โทรสาร 0 2739 8356

สทธในการจดพมพของตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยหนงสอเลมนเหมาะส�าหรบ

ผเรมตนเรยนร (Beginner)

ผเรยนรขนพฒนา (Intermediate)

ผเรยนรขนสง (Advance)

ทศนะและขอคดเหนตางๆ ทปรากฏในหนงสอ เปนความเหน สวนตวของผ เขยน ซงตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย ไมจ�าเปนตองเหนดวยเสมอไป

ชวนรชวนวเคราะห

“รจกตวเองรสงทจะลงทนและรจงหวะลงทน”

เปนหลกการส�าคญของกาวแรกในการเรมตนลงทน นอกเหนอจากทผสนใจลงทนจะตองรจรงใหถงแกนในปจจยพนฐาน ทสนบสนนกจการทตองการจะลงทน

การร จกตนเองเพอคนหาสไตลการลงทนทตนชนชอบ รวาความเสยงแคไหนทตนยอมรบได สนกทจะเรยนรและเขาใจถง กลยทธการด�าเนนแผนงานและผลลพธสดทายในแตละปทตน จะไดรบในรปของ “เงนปนผล” รวมถง “ก�าไรสวนเกนทน” ทจะ ไดรบหากมการขายหนนนออกไป และรถงจงหวะทเหมาะสมใน การลงทนดวย

เพยงเทาน หนทางทจะประสบความส�าเรจในการลงทนและไดรบผลตอบแทนตามเปาหมายกไมใชเรองยากอกตอไป

เปนทนายนดทหนงสอ “รวเคราะห เจาะเรองหน” เลมน ไดรบการตอบรบจากผอานเปนอยางด การจดพมพครงนนบเปน ครงท 5 จงอาจกลาวไดวาหนงสอเลมน เปรยบเสมอนเปนคมอ ส�าหรบผ ลงทนมอใหมทใหหลกการลงทนทถกตองเหมาะสม แนวคดพนฐานดานการลงทนส�าคญๆ ขอมลส�าคญทตองตดตาม

รวเคราะหเจาะเร องหน

เพอประโยชนตอการตดสนใจลงทน เทคนคการวเคราะหและ คดกรองห น รวมทงการจดพอรตการลงทนเพอผ สนใจลงทน ไดเตรยมความพรอมเมอจงหวะเวลาเหมาะสม ตลอดจนเปน การสรางภมค มกนใหตนเองและสรางผลตอบแทนในห นทน อยางมคณภาพและยงยน

ตลาดหลกทรพย แห งประเทศไทยใครขอขอบคณ รองศาสตราจารย จรตน สงขแกว อาจารยประจ�าภาควชาการเงน คณะพาณชยศาสตรและการบญช มหาวทยาลยธรรมศาสตร ทกรณาปรบปรงเนอหาใหมความทนสมยและเขมขนยงขน ซง จะชวยใหผอานพฒนาแนวทางการลงทนอยางเปนระบบ สามารถ เลอกและวเคราะหหนเองได อนจะน�าไปสการเปนผลงทนคณภาพ ตอไป

(จรมพร โชตกเสถยร) กรรมการและผจดการ ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย

สารบญบทน�า 1

บทท1หนคออะไรมความเสยงหรอไม 5 หนคออะไร 6 ไดอะไรจากการลงทนในหน 13 ลงทนในหน...มโอกาสไดรบผลตอบแทนทนาสนใจ 13 ลงทนในหน...มสวนรวมเปนเจาของกจการ 15 ลงทนในหน...มสภาพคลองเมอตองการเปลยนเปนเงนสด 16 การลงทนทกประเภทยอมมความเสยง 17 ความเสยงจากการลงทนคออะไร 19

บทท2เปรยบเทยบการลงทนในหนกบทางเลอกอน 25 ฝากเงนกบธนาคาร 27 ซอตวสญญาใชเงน 30 ลงทนในพนธบตรภาครฐและหนก 31 ลงทนในหนสามญและหนบรมสทธ 45 ลงทนในหนกแปลงสภาพ 48

ลงทนในวอรแรนทและ DW 50 ลงทนในออปชน 60 ลงทนในฟวเจอรส 62

ลงทนในใบแสดงสทธในการจองซอหนเพมทนทโอนสทธได 64 ลงทนในหนวยลงทนของกองทนรวม 65

ลงทนในหนวยลงทนของกองทนอควต อทเอฟ 68 ลงทนในเอน ว ด อาร 69 ซอกรมธรรมประกนชวตแบบตลอดชวต 70

เงนเฟอและภาษ…กระทบตอผลตอบแทนของแตละทางเลอก 73

รวเคราะหเจาะเร องหน

บทท3หนวยงานทเกยวของกบการลงทนในหน 77 ส�านกงานคณะกรรมการก�ากบหลกทรพยและตลาดหลกทรพย 81 ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย 82 บรษทจดทะเบยน 85

บรษทหลกทรพย 86 บรษท ส�านกหกบญช (ประเทศไทย) จ�ากด 90 บรษท ศนยรบฝากหลกทรพย (ประเทศไทย) จ�ากด 91

บทท4การซอขายหนมขนตอนอยางไร 95 การเปดบญชซอขายหน...ท�าอยางไร 96 วธการสงซอขายหน...ท�าอยางไร 99 จะซอขายหน...ไดเมอไร 104 กฎกตกาในการสงค�าสงซอขาย...เปนอยางไร 105 การช�าระราคาและสงมอบหน...ท�าอยางไร 115 คาธรรมเนยมในการซอขายหน...เปนเทาไร 117

ภาษอากรทเกยวของกบการซอขายหน...เปนอยางไร 118

บทท5ขอมลทเปนประโยชนตอการลงทนมอะไรบาง 121 ขอมลทใชในการพจารณาสภาพการณโดยรวมของตลาด 123

ดชนราคาหนตลาดหลกทรพยฯ 123 ปรมาณและมลคาการซอขายหลกทรพย 129

จ�านวนหนทมราคาปดสงขน ลดลง และเทาเดม 131 จ�านวนการซอขายหนของผลงทนประเภทตางๆ 131 ดชนราคาหนตางประเทศ 132 น�าหนกการลงทนในตลาดหลกทรพยฯ ในดชนเอม เอส ซ ไอ (MSCI) 134 ขอมลเกยวกบหนเปนรายหลกทรพย 136 ราคาหน 136

ปรมาณการซอขายหน 142 ผลการด�าเนนงานของบรษท 142

แหลงขอมลและขาวสารทเกยวของกบการซอขายหลกทรพย 143

บทท6วเคราะหและเลอกหน...ท�าอยางไร 147 ราคาหน...ก�าหนดจากปจจยใดบาง 149 สงใดอนเกดจากเหต...ยอมวเคราะหทเหต 152 เศรษฐกจของประเทศดหรอไมด...ดทไหน 155

ตองการคาดการณเศรษฐกจในระยะสน...ดอะไร 158 อตราดอกเบย อตราเงนเฟอ และคาเงนบาท 167 ภาวะเศรษฐกจโลก 172 ปจจยทางการเมอง 172 การวเคราะหอตสาหกรรม 173 ความสมพนธของอตสาหกรรมกบวฏจกรธรกจ 174

วงจรชวตอตสาหกรรม 178 สภาวะการแขงขนในอตสาหกรรม 179 การวเคราะหบรษท 181

การวเคราะหบรษทเชงคณภาพ 181 แมทรกซ บ ซ จ 183 การวเคราะหความสามารถในการท�าก�าไร ของบรษทจากงบการเงน 186 การวเคราะหความเสยงของบรษท 195 การวเคราะหความเสยงของหน 196 การวเคราะหทางเทคนค...ท�าอยางไร 199

บทท7หนราคาแพงหรอถก...จะรไดอยางไร 205 การประเมนมลคาหนตามวธคดลดเงนปนผล 208 การประเมนมลคาหนจากขอมลทางบญช 224

รวเคราะหเจาะเร องหน

อตราสวนราคาตอมลคาทางบญชตอหน 229 มลคาทรพยสนสทธตอหน 232

ประเภทของหน 232

บทท8วางแผนการลงทนในหน...ตองท�าอยางไร 235 ลงทนจากเงนออม 236

ส�ารวจตวเอง 239 ส�ารวจตลาด 243 สามประสาน 243 อยาเอาไขใสในตะกราใบเดยวกน 245

บทท9หนวยลงทนของกองทนอควตอทเอฟ 249 ความหมายของกองทน Equity ETF 250 นโยบายการลงทนของกองทน Equity ETF 254 การซอขายและราคาซอขายหนวยลงทน Equity ETF 255 ผลตอบแทนจากการลงทนในหนวยลงทน Equity ETF 257 ภาษเงนไดจากการลงทนในหนวยลงทน Equity ETF 258 องคกรและ/หรอบคคลทเกยวของกบกองทน Equity ETF 259 สรป : หนวยลงทน Equity ETF เปนตะกราของหนท ซอขายไดในตลาดหลกทรพยฯ 261

ภาคผนวก 263

เอกสารอางอง 280

1

บทน�ำ

… “จากการมสวนรวมและความรบผดชอบทมตอบรษท

คณสร จงไดรบเงนโบนสจ�านวนหนงเมอปลายปทผานมา

และยงไมมแผนการใชจายเงนจ�านวนนในระยะอนใกล

จนกวาจะถงเวลากอสรางบาน”

… “หลงจากท�างานมาได 3 ป คณธดา สามารถสะสมเงน

ไดกอนหนง และตองการใหเงนจ�านวนนเพมงอกเงยขน

เพอจะน�ามาเปนคาเดนทางทองเทยวในอกสองปขางหนา”

… “เมอเกษยณจากการท�างานมาเมอเดอนกนยายน

พรอมรบเงนบ�าเหนจกอนใหญ คณคม จงเรมวางแผน

การลงทนใหไดรบผลตอบแทนเพอใชในการด�ารงชวต

หลงเกษยณ

คณสร คณธดา และคณคม ตางมวตถประสงคในการลงทน

และขอจ�ากดการลงทนทแตกตางกน มอปนสย ทศนคตในเรอง

ความเสยงทแตกตางกน ในขณะเดยวกนทางเลอกในการลงทนกม

อยหลายรปแบบ ทางเลอกทเปนทรจกกนด ไดแก การฝากเงนแบบ

รวเคราะหเจาะเร องหน2

มก�าหนดเวลาหรอเงนฝากประจ�ากบธนาคารตางๆ เชน ธนาคาร

พาณชย ธนาคารออมสน และธนาคารทมวตถประสงคเฉพาะอนๆ

การลงทนซอตราสารระยะสน เชน ตวสญญาใชเงนจากบรษท

เงนทน นอกจากนนยงมทางเลอกการลงทนซอตราสารหนระยะยาว

ไดแก พนธบตรรฐบาล พนธบตรรฐวสาหกจ หนกของบรษทตางๆ

ตลอดจนการลงทนซอห นในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย

(หรอเรยกโดยยอวา ตลาดหลกทรพยฯ) ลงทนซอใบส�าคญแสดง

สทธ เชน วอรแรนท ลงทนซอตราสารอนพนธประเภทตางๆ เชน

ออปชนและฟวเจอรส นอกจากนน บางคนกนยมลงทนในทองค�า

ลงทนในอสงหารมทรพย ไดแก บานและทดน

ความแตกตางระหวางทางเลอกตางๆ ในการลงทนทกลาว

ถง ขางตน ไดแก ผลตอบแทน ความเสยง และสภาพคลองของการ

ลงทน ดงนน กอนทจะตดสนใจลงทนทกครง ควรตองศกษาขอมล

โดยพจารณาถงปจจยทเกยวของและขอจ�ากดตางๆ อยางรอบคอบ

เสมอ ทงในเรองของวตถประสงคและขอจ�ากดในการลงทน ระดบ

ผลตอบแทน ความเสยง และสภาพคลองของการลงทนทคาดหวงไว

รวมทงการยอมรบความเสยงไดของแตละบคคล เนองจากปจจย

ตางๆ เหลาน ลวนมสวนส�าคญทชวยใหผ ลงทนสามารถเลอก

รปแบบการลงทนทเหมาะสมและสอดคลองกบความตองการของ

ตนเองใหมากทสดเทาทจะท�าได

3

แมว าทางเลอกในการลงทนจะมอย หลายรปแบบ แต

รปแบบหนงทมผ สนใจอยไมนอย ไดแก ทางเลอกในการลงทน

ในตลาดหลกทรพยฯ หรอ การลงทนในหน ในขณะเดยวกน

หลายทานอาจยงไมไดรบความชดเจนในขอมลตางๆ ทจะน�ามาใช

ในการประกอบการตดสนใจวาจะลงทนในหนดหรอไม ทานอาจ

มค�าถามตงแต หลกการวเคราะหและเลอกห น รวมถงการ

วเคราะหเพอใหทราบวาหนนนๆ ราคาสงไปหรอต�าไปหรอไม

หรอแมแตค�าถามเบองตนวา หนคออะไร มความเสยงหรอไม

และตองการเปรยบเทยบการลงทนในหนกบพนธบตร กบห นก

แมกระทงกบการฝากเงนกบธนาคาร

เนอหาในหนงสอเลมนน�าเสนอสาระความรทส�าคญเกยวกบ

การลงทนในหน ตงแตการท�าความเขาใจเบองตนเกยวกบประโยชน

ของการลงทนในหน การเปรยบเทยบการลงทนในหนกบการลงทน

ในทางเลอกอน หนวยงานทเกยวของกบการลงทนในหน ขนตอน

การซอขายหน หลกการเบองตนในการวเคราะหและการประเมน

มลคาห น การวางแผนการลงทน ตลอดจนแหลงขอมลในการ

ประกอบการตดสนใจลงทนในหน เพอเปนการเสรมสรางความร

ความเขาใจและความมนใจทจะเขามาลงทนในตลาดหลกทรพยฯ

อยางถกตองเหมาะสม

รวเคราะหเจาะเร องหน4

5

บทท 1หนคออะไร มความเสยงหรอไม

รวเคราะหเจาะเร องหน6

กอนทจะตดสนใจเขามาลงทนในตลาดหลกทรพยหรอลงทน

ในหนนน ค�าถามแรกทจะตองตอบคอ หนคออะไร เมอทราบแลว

กตองตอบค�าถามตอไปวา การลงทนในหนนนมประโยชนอยางไร

รวมทงค�าถามทวา การลงทนในหนมความเสยงหรอไม

หนคออะไร

ค�าวา หน หรออาจเรยกค�าเตมวา หนสามญ เปนตราสาร

แสดงการมสวนรวมเปนเจาของบรษท

เมอบรษทใหมกอตงขน ผกอตงจะระดมทนโดยการแบงสวน

ของเจาของเปนหนวยยอยๆ ออกจ�าหนาย เรยกวา หน เมอด�าเนน

กจการและมก�าไร ก�าไรบางสวนอาจจดสรรและจายใหแกผถอหน

ในรปเงนปนผล ก�าไรสวนทมไดจดสรรหรอทเรยกวาก�าไรสะสม

จะถกบนทกบญชเกบไว นบรวมเปนสวนหนงของเจาของ อนเปน

สวนหนงของเงนทนทบรษทนนสามารถน�าไปลงทนตอภายในบรษทได

7

จากก จการในครอบครวมาส บรษทมหาชนและเขา

ตลาด

ในกรณทบรษทยงคงด�ารงเปนกจการในครอบครว เมอ

บรษทตองการขยายกจการ บรษทอาจไปกยมเงนจากธนาคาร

และหรอเพมทนจากสวนของเจาของ ซงท�าไดโดยการจดทะเบยน

เพมทน และเจาของเดมหรอกลมญาตพนองมารวมลงทนเพมเตม

โดยไมตองผานกฎเกณฑทซบซอน

แตถาตองการระดมเงนทนจากประชาชนทวไปในวงกวาง

บรษทตองแปลงสภาพเปนบรษทมหาชน ขออนมตน�าหนเพมทน

ออกจ�าหนายแกประชาชน หนลกษณะนเรยกวา “หนไอ พ โอ”

(IPO หรอ Initial Public Offering) เปนการจ�าหนายหนออกใหมใน

ตลาดแรก หรอตลาดหลกทรพยออกใหม โดยจ�าหนายแกประชาชน

ในวงกวางเปนครงแรก พรอมกนนน บรษทจะขออนมตน�าบรษท

และหนเขาจดทะเบยนกบตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย (ซงตอ

ไปนจะเรยกโดยยอวา ตลาดหลกทรพยฯ) เพอใหประชาชนผถอหน

สามารถเปลยนมอการถอหนไดในตลาดรองหรอตลาดคาหลกทรพย

โดยมตลาดหลกทรพยฯ เปนศนยกลางการเปลยนมอหลกทรพย

นอกจากกรณบรษทในครอบครวแลว ยงมกรณทรฐวสาหกจ

แปรรปเป นบรษทมหาชน เพ อระดมเงนทนจากประชาชน

รวเคราะหเจาะเร องหน8

(ท�า Privatization) ทระดมเงนทนเรมแรกโดยการขายหนไอ พ โอ

พรอมกบขออนมตน�าบรษทและห นเข าจดทะเบยนกบตลาด

หลกทรพยฯ

เมอมการเสนอขายหนเพอระดมเงนเขาส บรษท ผ ลงทน

สามารถจองซอหนได เงนทผลงทนจายซอหนจะเปนเงนทนเขาส

บรษท เรยกวาเปนการลงทนซอหนใน “ตลาดแรก” หลงจากนน

หนเหลานกหมนเวยนใน “ตลาดรอง” ไดแก ตลาดหลกทรพยฯ

เปนการซอการขายเปลยนมอระหวางผลงทนดวยกนเอง ไมมเงนทน

สวนใดเขาสบรษทผออกหน โดยถาผลการด�าเนนกจการของบรษทด

และมแนวโนมวาจะดไปเรอยๆ หนของกจการนจงเปนทตองการ

ของผลงทนทวไป ราคาตลาดของหนบรษทนจะสงขน เปนการเออ

ใหบรษทนออกหนเพมทนไดในอนาคต

กลาวโดยสรป ผ ลงทนสามารถลงทนใน “ห น” ซงเปน

ตราสารแสดงความเปนเจาของบรษทได อาจลงทนซอหนไดตอน

กอตงบรษทหรอตอนบรษทจดทะเบยนเพมทน อนเปนการซอหน

ในตลาดแรก และอาจลงทนซอห นในตลาดรองหรอในตลาด

หลกทรพยฯ ดงภาพแสดงการหมนเวยนของหนเพอระดมทนและ

ซอขายเปลยนมอ จากเงนทนของผประกอบการและญาตพนอง

เงนทนของรฐบาล มาสเงนทนของประชาชน ท�าใหมการซอขายหน

ระหวางบรษทมหาชนกบประชาชน และมห นหมนเวยนในตลาด

หลกทรพยฯ ซงเปนการเปลยนมอการถอหนระหวางผลงทนดวยกนเอง

9

ภาพแสดงการหมนเวยนของหนเพอระดมทนและซอขายเปลยนมอ

ผประกอบการและญาตพนอง

ประชาชน

บรษทในครอบครว

รฐวสาหกจ

รฐบาล

บรษทมหาชน

ตลาดหลกทรพยฯ

ประชาชน

เงนทน

เงนทน

หน

เงนทน

หนหน

หน

หน

หน

เงนทน

แปรรป

หนไอ พ โอ หนพ โอ และหนพ พ

ห นของบรษทมหาชน (ทอาจเปลยนจาก

บรษทในครอบครวหรอแปรรปจากรฐวสาหกจ)

ทออกจ�าหนายแกประชาชนในวงกวางเปนครงแรก

มกเปนทสนใจของผ ลงทนเปนอยางมาก สวนหนง

เพราะตองการเกงก�าไรจากหนนเมอแรกเขาซอขาย

ในตลาดหลกทรพยฯ

รวเคราะหเจาะเร องหน10

ผ สนใจลงทนในห นไอ พ โอ ควรศกษารายละเอยด ของบรษท ทงในแงการประกอบธรกจแนวโนมการคาดการณ ผลการด�าเนนงานในอนาคต การคาดการณเรองความเสยง และ รายละเอยดอนๆ อนเปนสาระส�าคญในการก�าหนดราคาจองซอหน รายละเอยดทวานจะปรากฏอยในหนงสอชชวนเสนอขายหน ทส�านกงานคณะกรรมการก�ากบหลกทรพยและตลาดหลกทรพย (ส�านกงานคณะกรรมการ ก.ล.ต.) ก�าหนดใหตองจดท�า

นอกจากนน ควรฟงหรออานการวเคราะหห นจองนนๆ ของนกวเคราะหทเปนกลาง เพอเปนขอมลเพอน�ามาตดสนใจวา ราคาทจะจองซอนนเปนราคาทนาซอหรอไม หรอเปนราคาทสงเกน ไปไมนาซอ รวมทงหาขอมลวา หากซอไปแลวตองการขายตอในตลาดหลกทรพยฯ จะสามารถขายไดโดยงายในราคาทตองการ หรอไม ซงเปนเรองทไมงายนก เนองจากเปนหนไอ พ โอ เปนหนของบรษททเพงออกหนมาจ�าหนายในวงกวาง ไมเคยมประวตของราคาหนในตลาดมากอน

กรณบรษททจะเพมทน เปนบรษทจดทะเบยนในตลาด หลกทรพยฯ อยแลว และน�าหนมาจ�าหนายแกประชาชนทวไป (PO หรอ Public Offering) นอกจากวเคราะหรายละเอยดตามทปรากฏในหนงสอชชวนเสนอขายหนแลว ผ ลงทนสามารถยอนดประวต ราคาหน เพอน�ามาประกอบการคาดการณผลตอบแทนในอนาคตได รวมทงสามารถดสภาพคลองของการซอขายในอดตของหน จากขอมล อตราการหมนเวยนของหนนนได

11

แตถาหากบรษททเพมทน จ�าหนายหนใหแกผลงทนเฉพาะเจาะจงในวงแคบ (PP หรอ Private Placement) เชน ผ ลงทน สถาบน เจาหนเดม เปนตน ผลงทนทวไปกไมสามารถรวมจองซอหน ในกรณนได

หนทจดทะเบยน ดกวาหนทไมไดจดทะเบยนกบตลาด

หลกทรพยฯ อยางไร

สงเกตไดวา กรณทบรษทผออกหน ไดรบอนมตใหน�าบรษทและหนเขาจดทะเบยนกบตลาดหลกทรพยฯ ผ ลงทนมนใจไดวา เมอซอหนจากบรษทไปแลวและตองการขายใหผลงทนคนอนตอ การซอขายทอดหลงนมตลาดหลกทรพยฯ เปนศนยกลางการซอขาย ท�าใหสภาพคลองของการซอขายเปลยนมอดขนกวาทมไดเปนหน จดทะเบยนกบตลาดหลกทรพยฯ นอกจากนน ตลาดหลกทรพยฯ โดย “บรษท ศนยรบฝากหลกทรพย (ประเทศไทย) จ�ากด (Thailand Securities Depository หรอ TSD)” ยงเปนศนยกลางในการใหบรการ ทตอเนองจากการซอขายหลกทรพยอยางครบวงจร และจดใหมศนย รบฝากหลกทรพยถอหลกทรพยแทนผลงทนทซอขายเปลยนมอกน บอยครงโดยใชระบบไรใบหนและใชการโอนหนทางบญชแทนการ สงมอบใบหน การสงมอบและช�าระราคาผานศนยรบฝากหลกทรพยน จะไดรบการประกนวา ผซอจะไดรบมอบใบหนทซอแนนอนหากผซอ ไดช�าระราคา และผขายจะไดรบเงนแนนอนหากผขายไดสงมอบหน

อยางไรกตาม ผลงทนอาจเลอกทจะถอใบหนทระบชอผลงทนเปน

ผถอหนกได

รวเคราะหเจาะเร องหน12

ตลาดหลกทรพยฯ ยงกอใหเกดความเทาเทยมกนส�าหรบ

ผลงทนทกรายในการรบขอมลขาวสารทเกยวกบหน โดยการดแล

ใหบรษทจดทะเบยนแพรกระจายขอมลขาวสารทเกยวของไปยง

ผลงทนอยางรวดเรวและทวถง และเมอมเหตตดขดเรองการรบ

ขอมลขาวสาร ตลาดหลกทรพยฯ จะระบเครองหมายเตอนผลงทน

หรออาจระบเครองหมายแจงพกการซอขายหนของบรษทนนกได

ทางดานผ ออกหน เมอเปนบรษทจดทะเบยนกบตลาด

หลกทรพยฯ แลว กคาดไดวาการออกหนใหมมาจ�าหนายจะท�าได

สะดวกขน

หมายเหต: หนบรมสทธกคอหนอกประเภทหนง

ค�าวาห น นอกจากหมายถงห นสามญแลว อาจหมายถง

หนบรมสทธ (Preferred Stock) ซงเปนตราสารประเภทหนทนหรอ

ตราสารแสดงความเปนเจาของกจการเชนเดยวกบห นสามญ แต

ผถอหนบรมสทธจะมสทธพเศษอน (ทตองระบไวในหนบรมสทธ) เชน

ไดรบเงนปนผลในอตราทก�าหนดไวแนนอน มสทธไดรบเงนปนผลกอน

ผถอหนสามญ และในกรณทบรษทเลกกจการ ผถอหนบรมสทธมสทธ

ในทรพยสนของบรษทกอนผถอหนสามญ โดยทวไปผถอหนบรมสทธ

ไมมสทธออกเสยงในการบรหารกจการ

13

ไดอะไรจากการลงทนในหน

ในเมอหนคอตราสารเพอการระดมเงนทนเขามายงบรษท

ดงนน ผถอหน ไมวาจะซอหนนนเมอแรกกอตงบรษท หรอซอหน

เมอบรษทเพมทน หรอซอห นตอจากผ ลงทนรายอน ผ ถอห นม

สถานะเปนสวนหนงของเจาของบรษท การลงทนในหนมโอกาส

ทจะไดรบผลตอบแทนทมาจากผลการด�าเนนงานของบรษท และม

สภาพคลองของการลงทน

ลงทนในหน...มโอกาสไดรบผลตอบแทนทนาสนใจ

ประเดนส�าคญล�าดบแรกทจงใจใหผมเงนออมหนมาสนใจ

การลงทนในห น กคอ ผลตอบแทน ซงมหลายรปแบบดวยกน

ผลตอบแทนสองรปแบบแรกทจะกลาวถงในทน ไดแก เงนปนผล

(Dividend) ซงเกดจากการทบรษทน�าก�าไรสทธจากการด�าเนน

ธรกจมาจายใหแกผถอหน ผลตอบแทน

อกรปแบบหนง ไดแก ก�าไรจากการ

ขายหน (Capital Gain) ทเกดจากการ

ทผ ลงทนขายห นไดในราคาทสงกวา

ราคาทซอมา

รวเคราะหเจาะเร องหน14

ผลงทนคนหนงซอห นของบรษท

หนงมาในราคาห นละ 10 บาท เป น

จ�านวน 1,000 ห น รวมเปนเงนลงทน

10,000 บาท ถาในชวง 1 ปทถอห นน

บรษทจายเงนปนผลห นละ 0.50 บาท

รวมเงนปนผลทผลงทนคนนไดรบเทากบ

500 บาท ตอมาราคาหนปลายปสงขนเปน 11 บาท หากผลงทนขาย

หนจะไดเงนไดจากการขายหนทงสน 11,000 บาท หรอคดเปนก�าไร

จากการขายหนเทากบ 1.00 บาทตอหนหรอก�าไรรวม 1,000 บาท

จากตวอยางขางตน ผลตอบแทนรวมของผลงทน เทากบ

1,500 บาท (เงนปนผล 500 บาท บวกก�าไรจากการขายห น

1,000 บาท) เทยบกบเงนลงทนตนงวด 10,000 บาท คดเปนอตรา

ผลตอบแทนเทากบ 15% จ�าแนกเปนอตราผลตอบแทนจาก

เงนปนผล 5% และอตราก�าไรจากการขายหน 10%

อยางไรกตาม อตราผลตอบแทนทไดรบจากการลงทนในหน

จะผนแปรไปตามผลประกอบการของบรษท ภาวะเศรษฐกจ และ

ภาวะอตสาหกรรมทเกยวของ รวมทงสถานการณการซอขายใน

ตลาดหลกทรพยฯ ดงจะกลาวถงในประเดนของความเสยงตอไป

นอกจากเงนปนผลและก�าไรจากการขายหนแลว การลงทน

ในหนอาจใหผลตอบแทนในรปอนๆ ทบรษทจดสรรใหแกผถอหน

15

ไดแก สทธในการจองซอหนออกใหม (Subscription Right หรอ

เรยกโดยยอวา Right) เมอบรษทจดหาเงนทนโดยการเพมทน

ในสวนของเจาของ บรษทสามารถใหสทธแกผถอหนเดมในการซอ

หนสามญทออกใหมในการเพมทนไดกอนบคคลภายนอกในราคา

ทก�าหนด การใหสทธเชนนเปนการปกปองผถอหนกลมเดม มให

สดสวนความเปนเจาของและอ�านาจการควบคมกจการลดนอยลง

เมอมจ�านวนหนออกจ�าหนายมากขน

ลงทนในหน...มสวนรวมเปนเจาของกจการ

การลงทนซอหนของบรษทใดกตาม มผลใหผลงทนทถอหน

มสวนรวมเปนเจาของบรษทนนๆ ตามสดสวนของหนทถอตอหน

ทบรษทออกจ�าหนายทงสน โดยผลงทนสามารถใชสทธดงกลาวใน

การเขารวมประชมผถอหนเพอลงคะแนนเสยงในการตดสนใจใน

ปญหาส�าคญๆ ของบรษท เชน เมอบรษทจะเพมทน จายเงนปนผล

ควบรวมกจการ เปนตน โดยผถอหนมสทธออกเสยงตามสดสวน

ของห นสามญทถออย และหากบรษทนนมผลประกอบการทด

ผ ลงทนจะไดรบประโยชนตามไปดวย เชน เมอบรษทมผลการ

ด�าเนนงานทดหรอมศกยภาพทางธรกจ จะสงผลใหหนของบรษท

มความนาสนใจลงทน ราคาหนอาจปรบตวสงขน ท�าใหผ ลงทน

มโอกาสไดก�าไรจากการขายหนนนในราคาทสงกวาราคาทซอมา และ

ไดรบเงนปนผลเมอบรษทนนประกาศจายเงนปนผล

รวเคราะหเจาะเร องหน16

ลงทนในหน...มสภาพคลองเมอตองการเปลยนเปนเงนสด

เนองจากหนทจดทะเบยนใน

ตลาดหลกทรพยฯ เปนทรพยสนท

มสภาพคลองสงกวาทรพยสนถาวร

อ น ๆ เ ช น บ า น ห ร อ ท ด น ท ง น

โดยทวไป การลงทนเพอซอบานหรอ

ทดนนน มกเปนการลงทนระยะยาว

ซงไมคอยมการซอขายเปลยนมอกน

บอยนก เพราะการทจะหาคนมาซอ

หรอขายบานหรอทดนอาจไมงายนก แตส�าหรบการลงทนในหนนน

หากผ ลงทนตองการขายหนทถอครองอยเพอเปลยนเปนเงนสด

สามารถท�าไดงายกวา หรอกลาวไดวา หนมสภาพคลองมากกวา

การลงทนในบานและทดน เนองจากหนมตลาดหลกทรพยฯ เปน

แหลงกลางส�าหรบซอขาย ท�าให ผ ลงทนสามารถซอขายห น

หรอเปลยนมอการถอหนไดโดยสะดวกและคลองตว โดยผลงทน

ไมจ�าเปนตองร จกกบผ ทตองการจะซอหรอขายห นดวย เพราะ

ตลาดหลกทรพยฯ ท�าหนาทเปนตวกลางระหวางผซอและผขาย

ซงสงส�าคญในการตกลงกนระหวางผ ซอกบผ ขาย กคอ ราคา

ซอขายททงสองฝายตางพงพอใจ และมการสงมอบคาหนและโอน

ความเปนเจาของหนตรงตามก�าหนดเวลา

17

อยางไรกตาม ห นของแตละบรษท อาจมสภาพคลองท

แตกตางกน โดยหนบางบรษททไดรบความสนใจจากผลงทน จะ

ซองาย ขายคลอง ในขณะทหนของบางบรษททไมคอยมผ สนใจ

กอาจจะหาผซอผขายไดยากกวา

การลงทนทกประเภทยอมมความเสยง

ผลตอบแทนจากการลงทนในหนในรปของเงนปนผลและ

ก�าไรจากการขายหน จะอย ในระดบสงหรอต�านนยอมขนอย กบ

ผลประกอบการของบรษท ภาวะเศรษฐกจ และภาวะอตสาหกรรม

ทเกยวของ รวมทงสถานการณการซอขายในตลาดหลกทรพยฯ

ทงน หากภาวะเศรษฐกจขยายตวด และบรษทมผลประกอบการทด

ผลงทนยอมมโอกาสทจะไดรบผลตอบแทนในอตราทสงขน และ

ในทางตรงขาม หากภาวะเศรษฐกจซบเซาและมผลใหบรษทม

ผลก�าไรลดลง อตราผลตอบแทนทผ ลงทนจะไดรบกมแนวโนม

ทจะลดลงเชนกน ดงนน ผ ลงทนจงมความเสยงในเรองความ

ไมแนนอนของอตราผลตอบแทนทจะไดรบ กลาวคอ ผ ลงทน

อาจขายหนไดในราคาทต�ากวาทคาดไว หรอบรษทอาจจายเงนปนผล

ในระดบทต�าหรอไมจายเงนปนผล

รวเคราะหเจาะเร องหน18

เสยงทจะไมไดรบผลตอบแทนตามทหวงไว

ตามตวอยางทกลาวถง สมมตวาทานซอหนของบรษทหนง

มาในราคาหนละ 10 บาท จ�านวน 1,000 หน รวมเปนเงนลงทน

10,000 บาท ถาในชวง 1 ปทถอหนน ปรากฏวาบรษทมผลการ

ด�าเนนงานทไมด จงไมจายเงนปนผล สมมตตอไปวาราคาห น

ปลายปลดลงเปน 9 บาท คดเปนมลคาหนปลายปทงสน 9,000 บาท

หรอคดเปนผลขาดทนจาการขายหนเทากบ 1 บาท ตอหน หรอ

ขาดทนรวม 1,000 บาท เทยบกบเงนลงทนตนงวด 10,000 บาท

คดเปนอตราผลขาดทนเทากบ 10% หรอกลาวอกนยหนงวาการ

ลงทนครงนใหผลตอบแทนตดลบ 10%

อยางไรกตาม หากบรษทมผลการด�าเนนงานทดมาก กอาจ

จายเงนปนผลสง รวมทงราคาหนกอาจเปลยนแปลงในทศทางทสง

ขนมาก อตราผลตอบแทนทประจกษกอาจจะสงขนมาก จะเหน

ไดวา รปแบบของผลตอบแทนจากการลงทนในหน ผนแปรตาม

ผลประกอบการของบรษท ซงในประเดนนจะเหนวาการลงทนในหน

แตกตางจากการลงทนบางประเภททใหผลตอบแทนคงทในรป

ดอกเบยรบ เชน การฝากเงนแบบประจ�ากบธนาคารพาณชย

การลงทนในพนธบตร หรอการลงทนในหนก ซงเปนการลงทนทให

รายไดรายงวดเปนจ�านวนเงนทคงท ผฝากเงนหรอผลงทนจงไดรบ

ผลตอบแทนในรปดอกเบยทเปนตวเงนในอตราทระบไว หากฝาก

19

เงนหรอถอพนธบตรไวจนครบเวลาทก�าหนดไว และผรบฝากเงน

หรอผออกพนธบตรหรอหนกมไดผดนดช�าระดอกเบยและเงนตน

ความเสยงจากการลงทนคออะไร

ความเสยง หมายถง ความไมแนนอนทจะเกดเหตการณท

ไมเปนไปตามอยางทคาดหวงไว ซงมโอกาสเปนไดทงในดานดและ

ดานราย แตโดยทวไปแลว เมอพดถงความเสยง เรามกจะค�านงถง

ความเสยงในดานทเหตการณเลวรายอาจจะเกดขน และพยายาม

หาทางปองกนความเสยงนน เพราะหากเกดเหตการณเลวรายขน

กมกจะน�ามาซงความเสยหาย

รวเคราะหเจาะเร องหน20

เมอผลงทนตดสนใจลงทนในวนน ผลงทนยอมคาดหวงวา

ในชวงระยะเวลาทลงทน จะไดรบอตราผลตอบแทนระดบหนง หาก

การลงทนนนมโอกาสทจะใหผลตอบแทนต�ากวาคาดไว การลงทน

นนยอมมความเสยง

หากยงมโอกาสมากทผลตอบแทนต�ากวาคาดไวมากๆ

การลงทนนนยงมความเสยงสง

ประเดนส�าคญทผลงทนควรท�าความเขาใจคอ อะไร

เปนสาเหตทท�าใหเกดความเสยงในการลงทน

การท ผ ลงทนได รบอตราผลตอบแทนต� ากว าอตรา

ผลตอบแทนทคาดหวง มสาเหตจากการทกระแสเงนสดรบสทธ

ของบรษทผออกหลกทรพยมความไมแนนอน ท�าใหเกดความไม

แนนอนตอผลตอบแทนของผ ถอห นของบรษทนนดวย สาเหตท

ท�าใหเกดความไมแนนอนของกระแสเงนสดรบสทธของกจการ

ไดแก ความเสยงทางธรกจ (Business Risk) และความเสยง

ทางการเงน (Financial Risk) ของบรษทผออกหน

– ความเสยงทางธรกจ เปนความเสยงทมสาเหตมาจาก

ลกษณะทางธรกจของกจการทอาจขนลงตามความ

ผนผวนของเศรษฐกจ หรอเปนธรกจทมความตองการ

(Demand) ตามฤดกาล หรอตามแฟชน ปจจยทมา

กระทบตอการด�าเนนธรกจของกจการอาจเปนปจจย

21

มหภาค (Macro Factors) เชน การเพมขนของราคา

น�ามน ภาวะเงนเฟอ และคาแรงงาน สงผลใหตนทนผลต

สงขน ปจจยอนทส งผลตอการด�าเนนงานของธรกจ

ไดแก การเปลยนแปลงทางสงคม เทคโนโลย และ

การเมอง รวมทงกฎระเบยบตางๆ อยางไรกตาม ธรกจ

จะไดรบผลกระทบรนแรงหรอไมอยางไร ขนกบปจจย

จลภาค (Micro Factors) ภายในกจการดวย อนเปน

กลยทธภายในบรษท เชน บางกจการตองใชตนทนคงท

เปนสดสวนสงในการด�าเนนงาน ดงนน เมอกจการเกด

ความผนผวนในยอดขาย จะสงผลใหก�าไรจากการ

ด�าเนนงานของกจการยอมมความผนผวนมากกวา

ธรกจทใชตนทนคงทในการด�าเนนงานเปนสดสวนต�า

หรอบางกจการมกลยทธการกระจายผลตภณฑ มได

กระจกตวในผลตภณฑใดผลตภณฑหนง ท�าใหยอดขาย

รวมไมผนผวนนกเมอดมานดในผลตภณฑหนงตกต�า

รวเคราะหเจาะเร องหน22

– ความเสยงทางการเงน เปนความเสยงทมสาเหต

มาจากการทกจการมโครงสรางของเงนทนมาจากการ

กอหนในสดสวนทสง ท�าใหมภาระการจายดอกเบยซงเปน

ภาระผกพนทางการเงนทคงท ผถอหนสามญของกจการน

จะตองรบภาระความผนผวนของก�าไรสทธเมอก�าไรจาก

การด�าเนนงานเปลยนแปลง

การลงทนในหนของบางบรษทมความเสยงจากการขาด

สภาพคลอง (Liquidity Risk) เนองจากไมอาจเปลยนหนทลงทนเปน

เงนสดไดในเวลาทรวดเรวโดยไมขาดทน เนองจากหนนนหมนเวยน

เปลยนมอในตลาดรองในระดบต�า

นอกจากนน การทระดบอตราดอกเบยในตลาดการเงน

เปลยนแปลงผนผวนขนลง กจะกระทบตอระดบอตราผลตอบแทน

ทผลงทนตองการในยามทอตราดอกเบยเปลยนแปลงไปในทศทาง

ทสงขน เทากบวาตนทนคาเสยโอกาสในเงนลงทนมระดบสงขน

ผลงทนจะตองการอตราผลตอบแทนสงขน จงตองการจายเงนซอหน

รวมทงหลกทรพยอนๆ ในราคาต�าลง ดงนน การเพมขนของระดบ

อตราดอกเบยโดยทวไป จะสงผลใหราคาหลกทรพยตางๆ ลดลง

เรยกความเสยงนวา ความเสยงจากการเปลยนแปลงของอตรา

ดอกเบยในตลาดการเงน (Interest Rates Risk)

23

ความเสยงจากอตราเงนเฟอ (Inflation Risk) เงนเฟอ

เปนภาวการณทระดบราคาสนคาและบรการโดยทวไปเพมขน

อยางตอเนอง หากระดบเงนเฟอสงจะสงผลใหเงนจ�านวนหนงทม

อยในมอจะสามารถน�าไปซอสนคาไดนอยลง หรอเงนเสอมคาลง

ดงนน หากกลาววา อตราผลตอบแทนทไดรบในรปตวเงน เทากบ

6% ในขณะทอตราเงนเฟอเทากบ 2% แสดงวาอตราผลตอบแทน

ทแทจรงสทธจากอตราเงนเฟอ ประมาณ 4% เทานน

ยงในภาวะเงนเฟอทสงขน อตราผลตอบแทนทแทจรงกยง

ลดลง การลงทนในหนมไดหลกเลยงความเสยงจากอตราเงนเฟอได

แตการทราคาหนอาจเปลยนแปลงไปตลอด และเงนปนผลกจาย

ตามผลประกอบการ ดงนน เปนทเชอกนวา การลงทนในหนจะ

ปกปองความเสยงจากอตราเงนเฟอไดดกวาการฝากเงนกบธนาคาร

ซงใหดอกเบยอนเปนผลตอบแทนตอปทคงท

รวเคราะหเจาะเร องหน24

ถาเสยงสง อตราผลตอบแทนทตองการกควรสง

กฎธรรมดาๆ ทผลงทนทกคนทราบดคอ ถาคาดวาการลงทน

ใดมความเสยงสง อตราผลตอบแทนทผ ลงทนตองการกตองสง

ตามไปดวย หากการลงทนใดมความเสยงต�า อตราผลตอบแทน

ทตองการกจะต�า นอกจากนน ผลงทนพงเลอกชองทางการลงทน

ทสอดคลองกบอปนสยการยอมรบความเสยงของผลงทนเอง หาก

ผ ลงทนเปนบคคลทกลวความเสยงเปนอยางมาก กควรเลอก

ชองทางการลงทนทมความเสยงในระดบทไมสงนก และยอมรบ

ระดบอตราผลตอบแทนทไมสงเชนกน แตหากผลงทนไมคอยกลว

ความเสยง กอาจเลอกชองทางการลงทนทมความเสยงสงได