แนวทางในการพฒนาชมชนในเขตอาเภอเมองแพร

ใหเปนแหลงทองเทยวทางวฒนธรรมอยางยงยน

Guidelines for Community Development in Phrae District

to be a Sustainable Cultural Tourism

แนวทางในการพฒนาชมชนในเขตอาเภอเมองแพร

ใหเปนแหลงทองเทยวทางวฒนธรรมอยางยงยน

Guidelines for Community Development in Phrae District

to be a Sustainable Cultural Tourism

พรรณเพญ วฒนมงคลลาภ

การคนควาอสระเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร

ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการจดการอตสาหกรรมการบรการและการทองเทยว

มหาวทยาลยกรงเทพ

ปการศกษา 2560

©2560

พรรณเพญ วฒนมงคลลาภ

สงวนลขสทธ

ง

พรรณเพญ วฒนมงคลลาภ. ปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการจดการอตสาหกรรมการ

บรการและการทองเทยว, พฤศจกายน 2560, บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยกรงเทพ.

แนวทางในการพฒนาชมชนในเขตอาเภอเมองแพรใหเปนแหลงทองเทยวทางวฒนธรรมอยางยงยน

(85 หนา)

อาจารยทปรกษา: ดร.ดวงธดา นนทาภรตน

บทคดยอ

การศกษาครงนมวตถประสงคเพอศกษาหารปแบบและแนวทางในการพฒนาชมชนใน

การพฒนาชมชนในเขตอาเภอเมองแพร เพอศกษาเสนทางแหลงทองเทยวในเขตอาเภอเมองแพร

เพอรองรบการทองเทยวทางวฒนธรรมอยางยงยนและเพอศกษาทรพยากรการทองเทยวทสามารถ

พฒนาเปนแหลงทองเทยวอยางยงยน ในเขตอาเภอเมองแพร จงหวดแพร วธการศกษาวจยครงนเปน

วจยเชงปรมาณ โดยใชแบบสอบถามเปนเครองมอรวบรวมขอมล จากกลมตวอยางในเขตอาเภอเมอง

แพร จงหวดแพร จานวน 400 คน และวจยเชงคณภาพ โดยการสมภาษณจากลมตวอยางประชากร

จานวน 32 คน แบงเปน จานวน 6 กลม ไดแก ผประกอบการรถโดยสาร ผประกอบการรานขายของ

ทระลก ผประกอบการรานอาหาร ผประกอบการโรงแรม หนวยงานภาครฐและผนาชมชน

ผลการศกษาพบวาแนวทางในการพฒนาชมชนในเขตอาเภอเมองแพรใหเปนแหลงทองเทยว

ทางวฒนธรรมอยางยงยน ควรพฒนาดานกจกรรมการทองเทยวในเชงการอนรกษวฒนธรรมเพอใหม

การอนรกษวฒนธรรมประเพณทดงามไวและพฒนาดานการจดการสงแวดลอม โดยใหมการพฒนา

ระบบสาธารณปโภคใหดยงขน เสนทางแหลงทองเทยวในเขตอาเภอเมองแพร ควรเปนเสนทางทอยใน

เขตเมองเกา ซงมสงปลกสรางทมอายนบรอยป แตละสถานทมระยะทางไมไกลกนมากและควรม

รถรางนาเทยวเพอรองรบการทองเทยวทางวฒนธรรมอยางยงยน 3 เสนทาง คอ วดศรชมถงวดสระ

บอแกว วดศรชมถงวดหลวงและวดจอมสวรรคถงพพธภณฑเสรไทย ทรพยากรการทองเทยวท

สามารถพฒนาเปนแหลงทองเทยวทางวฒนธรรมอยางยงยนในเขตอาเภอเมองแพร จงหวดแพร ไดแก

การทาผาหมอฮอมของชมชนทงโฮง โดยนาสงทมอยในชมชนนนทาเปนแหลงทองเทยวทางวฒนธรรม

อยางยงยนได ทางดานความคดเหนและทศนคตของชาวบานตอแนวทางในการพฒนาชมชนใหเปน

แหลงทองเทยวในเขตอาเภอเมองแพร จงหวดแพรคอ การพฒนาแหลงทองเทยวในชมชน การจดการ

สงแวดลอม การประชาสมพนธบคลากร กจกรรมการทองเทยวและการมสวนรวมของชมชน

คาสาคญ: แนวทางการพฒนา, เมองแพร, แหลงทองเทยวทางวฒนธรรม, อยางยงยน

จ

Wattanamongkonlarp, P. M.A. (Hospitality and Tourism Industry Management),

November 2017, Graduate School, Bangkok University.

Guidelines for Community Development in Phrae District to be a Sustainable Cultural

Tourism (85 pp.)

Advisor: Duangthida Nunthapirat, Ph.D.

ABSTRACT

The objectives of this research are to study the patterns and guidelines for

community development in Phrae District. To study the tourist attraction routes in

Phrae District. To support for sustainable cultural tourism. And to study tourism

resources that can sustainable tourism destination. This research is a mixed method

that the questionnaires were collected from 400 Villagers in Phrae District. And

qualitative research by interview the sample of the research 6 groups of bus owner,

souvenir shop owner, restaurant owner, business owner, the staff of government and

community leader.

The study found that the community development in Phrae province to be the

sustainable cultural attraction. It should be developed in a way that preserves the

culture such as tradition, language, dress, environmental management and public utility.

Each location is not far away so there should be a tram tour for the sustainable cultural

tourism. The three major tourist attraction are Sri Chum temple to Sra Bo Kaew temple,

Sri Chum temple to Luang temple and ChomSae Wan temple to Serithaimuseam.

Another important tourist attraction in capital district is making Mauhom clothes of

Thung Hong village. Mauhom is made of cotton with dyeing. Nowadays MauHom clothes

have changed the style to be more beautiful, comfortable and popular throughout

Thung Hong village of Phrae province. The opinions and attitudes of villagers toward the

development of community as a tourist attraction are community participation,

environmental management, public relations, tourism activities and public participation.

Keywords: Guidelines for Community Development, Phrae, Sustainable Cultural

Tourism

ฉ

กตตกรรมประกาศ

การคนควาอสระในครงน สาเรจลลวงไดดวยความกรณาจาก ดร.ดวงธดา นนทาภรตน

อาจารยทปรกษาการคนควาอสระ และ ดร.ชลวช สธญญารกษ อาจารยทปรกษารวมการคนควาอสระ

ซงไดใหความร การชแนะแนวทางการศกษา ตรวจทาน และแกไขบกพรองในงาน ตลอดจนการให

คาปรกษาซงเปนประโยชนในการวจยจนงานวจยครงนมความสมบรณครบถวนสาเรจไปดวยด รวมถง

อาจารยทานอน ๆ ทไดถายทอดวชาความรให และสามารถนาวชาการตาง ๆ มาประยกตใชใน

การศกษาวจยครงนผวจยจงขอกราบขอบพระคณเปนอยางสง มาไว ณ โอกาสน

พรรณเพญ วฒนมงคลลาภ

ช

สารบญ

หนา

บทคดยอภาษาไทย ง

บทคดยอภาษาองกฤษ จ

กตตกรรมประกาศ ฉ

สารบญตาราง ฌ

สารบญภาพ ญ

บทท 1 บทนา

1.1 ความเปนมาและความสาคญของปญหา 1

1.2 วตถประสงคการวจย 2

1.3 ขอบเขตการวจย 2

1.4 นยามศพท 4

1.5 กรอบแนวคดการวจย 5

1.6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 6

บทท 2 วรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ

2.1 สภาพทวไปของพนทอาเภอเมองแพร 7

2.2 แนวคดเกยวกบการทองเทยว 21

2.3 แนวคดเกยวกบการพฒนาการทองเทยว 24

2.4 แนวคดเกยวกบการทองเทยวเชงวฒนธรรม 25

2.5 แนวคดเกยวกบการทองเทยวอยางยงยน 26

2.6 แนวคดเกยวกบการมสวนรวมของชมชน 28

2.7 แนวคดเกยวกบการพฒนาชมชน 29

2.8 แนวคดเกยวกบการอนรกษวฒนธรรม 31

2.9 งานวจยทเกยวของ 33

บทท 3 วธการดาเนนการวจย

3.1 ประเภทของงานวจย 37

3.2 ประชากรและกลมตวอยาง 37

3.3 เครองมอทใชในการวจย 39

3.4 วธการเกบรวบรวมขอมล 40

3.5 การตรวจสอบคณภาพของเครองมอวจย 40

ซ

สารบญ (ตอ)

หนา

บทท 3 (ตอ) วธการดาเนนการวจย

3.6 การวเคราะหขอมล 40

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล

4.1 ผลการศกษาขอมล 42

บทท 5 สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ

5.1 สรปผลการวจย 67

5.2 อภปรายผล 71

5.3 ขอเสนอแนะในการทาวจยครงน 72

5.4 ขอเสนอแนะในการทาวจยครงตอไป 72

บรรณานกรม 74

ภาคผนวก ก แบบสอบถามในการวจย 77

ภาคผนวก ข แบบสมภาษณการวจย 83

ประวตผเขยน 85

เอกสารขอตกลงวาดวยการอนญาตใหใชสทธในรายงานการคนควาอสระ

ฌ

สารบญตาราง

หนา

ตารางท 4.1: ปจจยสวนบคคล (เพศ) 42

ตารางท 4.2: ปจจยสวนบคคล (อาย) 42

ตารางท 4.3: ปจจยสวนบคคล (สถานภาพ) 43

ตารางท 4.4: ปจจยสวนบคคล (การศกษา) 43

ตารางท 4.5: ปจจยสวนบคคล (อาชพ) 44

ตารางท 4.6: ปจจยสวนบคคล (รายไดตอเดอน) 44

ตารางท 4.7: จานวนและรอยละของผตอบแบบสอบถาม 45

ตารางท 4.8: แนวทางในการพฒนาแหลงทองเทยวในเขตอาเภอเมอง จงหวดแพร 46

ใหเปนแหลงทองเทยวทางวฒนธรรมอยางยงยน ควรเรมตนบรหาร

จดการดานใดมากทสด

ตารางท 4.9: เสนทางแหลงทองเทยวใดตอไปน ททานคดวาจะสามารถพฒนาเปน 47

แหลงทองเทยวทางวฒนธรรมอยางยงยน

ตารางท 4.10: ทานเหนดวยหรอไมกบการมรถรางนาเทยว 48

ตารางท 4.11: ทานคดวาการออกรถรางนาเทยว เพอเทยวชมแหลงทองเทยว 48

ควรออกทก ๆ กนาท

ตารางท 4.12: ทานคดวาการซอตวรถรางเทยวชมควรเปนแบบใด 49

ตารางท 4.13: ทานคดวาควรมจดบรการจาหนายตวรถรางนาเทยว ลกษณะใด 49

ตารางท 4.14: ทานเหนดวยหรอไมกบการจดตงศนยบรการนกทองเทยว 50

ตารางท 4.15: ทานคดวาสถานทใดดงตอไปนทจะจดตง ศนยบรการนกทองเทยว 50

ไดอยางเหมาะสม

ตารางท 4.16: ทรพยากรการทองเทยวดงตารางขางลางตอไปนสามารถพฒนา 51

เปนแหลงทองเทยวทางวฒนธรรม ทานเหนดวยหรอไม

ตารางท 4.17: การจดกจกรรมการทองเทยวเรยนรระหวางนกทองเทยวและชาวบาน 52

ควรเปนรปแบบใดทสด

ตารางท 4.18: ทานคดวาการมสวนรวมของชมชนในการพฒนาแหลงทองเทยว 52

สงผลใหเกดความเปลยนแปลงดานใดมากทสด

ตารางท 4.19: ทศนคตแนวทางการพฒนาชมชนในเขตอาเภอเมองแพร 53

ตารางท 4.20: สรปประเดนสาคญทไดจากการสมภาษณ 64

ญ

สารบญภาพ

หนา

ภาพท 1.1: แผนทแสดงบรเวณชมชนเขตอาเภอเมองแพร 3

ภาพท 1.2: กรอบแนวคดการวจย 5

ภาพท 2.1: บรเวณดานหนาวดพระบาทมงเมองวรวหาร 8

ภาพท 2.2: พระพทธโกศยศรชยมหาศากยมน 8

ภาพท 2.3: ตวอาคารสถาปตยกรรมคมเจาหลวง 9

ภาพท 2.4: บรเวณปายดานหนาคมวชยราชา 10

ภาพท 2.5: สถาปตยกรรมของคมวชยราชา 10

ภาพท 2.6: บรเวณดานหนาทางเขาของวดจอมสวรรค 11

ภาพท 2.7: บรเวณดานขางของสถาปตยกรรมวดจอมสวรรค 11

ภาพท 2.8: พระอโบสถวดหวขวงและดานหลงโบสถคอพระธาตเจดยวดหวขวง 12

ภาพท 2.9: บรเวณปายดานหนาวดหวขวง 12

ภาพท 2.10: บรเวณดานหนาของบานวงศบร 13

ภาพท 2.11: บรเวณหองโถงบานวงศบร 13

ภาพท 2.12: พระธาตวดศรชม 14

ภาพท 2.13: พระธาตหลวงไชยชางคา 15

ภาพท 2.14: ซมประตโขง 15

ภาพท 2.15: พระนอนองคใหญสทองอราม 16

ภาพท 2.16: เจดยบรรจพระบรมสารรกธาต 16

ภาพท 2.17: บรเวณดานหนาอโบสถ 17

ภาพท 2.18: พระพทธรปปางไสยาสน 17

ภาพท 2.19: บรเวณดานรอบอาคารพพธภณฑปาไมเมองแพร 18

ภาพท 2.20: บรเวณทางเขาศาลหลกเมองแพร 19

ภาพท 2.21: หลกศลาจารกเกาแก 19

ภาพท 2.22: วหารวดสระบอแกว 20

ภาพท 2.23: พระธาตกกองคา 20

ภาพท 2.24: บรเวณดานนอกของพพธภณฑเสรไทย 21

ภาพท 2.25: ภายในบรเวณพพธภณฑเสรไทย 21

ภาพท 5.1: เสนทางเดนรถรางเสนทางท 1 68

ฎ

สารบญภาพ (ตอ)

หนา

ภาพท 5.2: เสนทางเดนรถรางเสนทางท 2 68

ภาพท 5.3: เสนทางเดนรถรางเสนทางท 3 69

บทท 1

บทนา

1.1 ความเปนมาและความสาคญของปญหา

อตสาหกรรมการทองเทยวในปจจบนมอตราการเตบโตและเปนอตสาหกรรมทมบทบาท

สาคญในระบบเศรษฐกจ จดเปนอตสาหกรรมการทองเทยวทกอใหเกดรายไดอยางมหาศาลใหกบ

ประเทศ รายไดจากอตสาหกรรมการทองเทยวในภาพรวมแลวยงชวยกระจายรายไดไปสชมชนหรอ

ทองถนนนทเปนแหลงสถานททองเทยวทาใหเกดความมเสถยรภาพทางเศรษฐกจของประเทศ

ในป พ.ศ. 2559 ทผานมา ประเทศไทยกาวเขาสการเปนสมาชกประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

มการเตรยมความพรอมในการพฒนาสถานททองเทยวนนใหมขดความสามารถในภายใตนโยบายการ

ทองเทยวอยางยงยน สนตชย เออจงประสทธ (2548) กลาววา การพฒนาสาธารณปโภคและสง

อานวยความสะดวกตาง ๆ ในสถานททองเทยว ยกระดบคณภาพชวตและเปนการปลกจตสานกให

ประชาชนนนมความรสกรกและหวงแหนทรพยากรทองถนของตนเองทาใหเกดการอนรกษ

จงหวดแพรอยในภาคเหนอตอนบนทมขดจากดดานการทองเทยวและมนโยบายสงเสรม

และพฒนาเพอดงดดนกทองเทยว มาทองเทยวในจงหวดแพรมากขน แลวยงสนบสนนกจกรรมการ

ทองเทยวเพอเพมจานวนนกทองเทยวและใหมกระแสเงนหมนเวยนในจงหวดจงหวดแพรเปนเมอง

เกาแกทมประวตศาสตรมายาวนาน ถอไดวาเปนจงหวดแรกทเปนประตสลานนาไปสจงหวดอน ๆ

ของภาคเหนอตอนบนและมแหลงสถานททองเทยวทสาคญนาสนใจมากมาย ทเปนมรดกทาง

วฒนธรรมและประเพณอนทรงคณคาทางดานจตใจแกชาวจงหวดแพร สถานททองเทยวแตละท

ลวนมความหมาย มตานานทบงบอกถงประวตศาสตรของจงหวดแพร เชน วดพระบาทมงเมอง

วรวหาร ศาลหลกเมองแพร คมเจาหลวงเมองแพร วดจอมสวรรค วดสระบอแกว วดพระธาตศรชม

วดหลวง วดหวขวง บานเจาหนานไชยวงศ คมวชยราชา คมโบราณตานานเมองแพร พพธภณฑ

เสรไทย บานวงศบร กาแพงและคเมองแพร และพพธภณฑปาไมจงหวดแพรแตละสถานททไดกลาว

มาขางตนในปจจบนยงไมไดรบในการประชาสมพนธใหเปนทรจกอยางกวางขวาง จงทาใหประชาชน

ทวไปนนคดวาจงหวดแพรไมคอยมสถานททองเทยวทนาสนใจ ผวจยไดมองเหนความสาคญของ

ปญหานทจะนามาพฒนาใหเปนแหลงทองเทยวทางวฒนธรรมไดอยางยงยน

การวจยเรองแนวทางในการพฒนาชมชนในเขตอาเภอเมองแพรใหเปนแหลงทองเทยวทาง

วฒนธรรมอยางยงยน มงเนนพฒนาแหลงทองเทยวทางวฒนธรรมของชมชนในเขตอาเภอเมองแพร

ในดานการบรหารจดการพฒนาแหลงทองเทยว โดยการมสวนรวมจากประชาชนทองถนทอาศยใกล

แหลงทองเทยว องคกรภาครฐและเอกชนของจงหวดแพรทเกยวของกบการพฒนาแหลงทองเทยว

2

จงหวดแพร นอกจากนยงเปนการอนรกษสถานททองเทยวทางวฒนธรรมใหคงอยคชมชนอยางยงยน

และยงใหมการสบทอดเจตนารมณทดงามเหลานไปยงเยาวชนและอนชนคนรนตอ ๆ ไป

1.2 วตถประสงคการวจย

1.2.1 เพอศกษาหารปแบบและแนวทางในการพฒนาชมชนในเขตอาเภอเมองแพร ใหเปน

แหลงทองเทยวทางวฒนธรรมอยางยงยน

1.2.2 เพอศกษาเสนทางแหลงทองเทยวในเขตอาเภอเมองแพรเพอรองรบการทองเทยวทาง

วฒนธรรมอยางยงยน

1.2.3 เพอศกษาทรพยากรการทองเทยวทสามารถพฒนาเปนแหลงทองเทยวอยางยงยนใน

เขตอาเภอเมองแพร จงหวดแพร

1.3 ขอบเขตการวจย

ประกอบดวยขอบเขตดานตาง ๆ ดงตอไปน

1.3.1 ขอบเขตดานพนท งานวจยนศกษาเฉพาะในพนทชมชนในเขตอาเภอเมองแพร จงหวด

แพรประกอบไปดวย ชมชนบานใหม ชมชนบานสระบอแกว ชมชนบานหวขวง ชมชนบานศรชม

ชมชนบานหลวง ชมชนบานพระนอนและชมชนบานทงโฮง

3

ภาพท 1.1: แผนทแสดงบรเวณชมชนเขตอาเภอเมองแพร

ทมา: กลมงานขอมลสารสนเทศและการสอสาร สานกงานจงหวดแพร. (2560). แผนทแสดงบรเวณ

ชมชน เขตเมองแพร. สบคนจาก www.phrae.go.th/info/map-pr.

1.3.2 ขอบเขตดานเนอหา งานวจยนศกษาสถานทแหลงทองเทยวทอยในชมชนเขตอาเภอ

เมองแพร จงหวดแพร ทจะศกษารปแบบและแนวทางในการพฒนาใหเปนแหลงทองเทยวทาง

วฒนธรรมอยางยงยน

1.3.3 ขอบเขตดานประชากร มประชากรทมสวนเกยวของดงตอไปน

1.3.3.1 หนวยงานภาครฐกระทรวงการทองเทยวและกฬาจงหวดแพรองคการ

บรหารสวนจงหวดแพรเทศบาลเมองแพรและการทองเทยวแหงประเทศไทยสานกงานเขต

จงหวดแพร

1.3.3.2 ผประกอบการทองเทยวในเขตอาเภอเมองแพรโรงแรมทพกรานอาหาร

รานขายของทระลกและรถโดยสารเดนทาง

1.3.3.3 ชมชนผนาชมชนหมบานใหม บานสระบอแกวบานศรชม บานหวขวง

บานพระนอนบานหลวงและบานทงโฮงและชาวบานทอาศยในเขตอาเภอเมองแพร

4

1.4 นยามศพท

การพฒนาแหลงทองเทยว หมายถง การปรบปรงภมทศนและการบรการตาง ๆ ในแหลง

ทองเทยว ใหตอบสนองตอความตองการของนกทองเทยวทมตอชมชนในเขตอาเภอเมองแพร

การทองเทยวเชงวฒนธรรม หมายถง การทองเทยวเยยมชมศลปวฒนธรรม โบราณวตถ

โบราณสถาน อาคารบานเรอน ขนมธรรมเนยมในเขตอาเภอเมองแพร

การทองเทยวอยางยงยน หมายถง แหลงทองเทยวทางวฒนธรรม ศกษาหาความร ทราบถง

ความเขาใจสงแวดลอม ชมชนทองถนนน

การพฒนาอยางยงยน หมายถง รปแบบของการพฒนาใหมคณภาพ รจกถนอมการใชเพอให

มอยางยาวนานจนถงคนรนหลง

การพฒนาชมชน หมายถง การพฒนาปรบเปลยนของชมชนใหมประสทธภาพเพมมากขน

โดยการรวมมอของประชาชนชมชนนน ๆ

5

1.5 กรอบแนวคดการวจย

ภาพท 1.2: กรอบแนวคดการวจย

- การทองเทยวเชงวฒนธรรม

- การทองเทยวอยางยงยน

แนวทางในการพฒนาชมชนในเขตอาเภอเมองแพร

ใหเปนแหลงทองเทยวทางวฒนธรรมอยางยงยน

ตวแปรตน

- ผนาชมชน

- ชาวบาน

- หนวยงานภาครฐ

- ผประกอบการทองเทยว

ตวแปรตาม

1. การพฒนาชมชนใหเปนแหลงทองเทยวทางวฒนธรรม

อยางยงยน

2. เกดแหลงทองเทยว ทจะรองรบเสนทางการทองเทยว

3. กระบวนการจดการกจกรรมทองเทยวอยางเหมาะสม

4. เกดการเรยนรอยางมสวนรวมในการพฒนาแหลง

ทองเทยว

5

6

1.6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1) ประโยชนตอประเทศชาตเปนแนวทางในการพฒนาสงเสรมทองเทยวของจงหวดแพร

สอดคลองกบแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12

2) ประโยชนตอชมชนสามารถนาผลทไดจากการศกษาไปปรบใชเปนแนวทางในการ

ทองเทยวอยางยงยนได

3) ประโยชนตอตนเองในการทาวจยครงนผวจยไดมองถงประโยชนทาใหเกดความภาคภมใจ

ในมรดกของทองถนทเปนสวนหนงของชมชนมาพฒนาแหลงทองเทยวบานเกดของตนเองยงสงผลให

เกดความใสใจในการอนรกษมรดกของทองถน

บทท 2 วรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ

การวจยเรอง “แนวทางในการพฒนาชมชนในเขตอาเภอเมองแพรใหเปนแหลงทองเทยวทาง

วฒนธรรมอยางยงยน” ผวจยศกษาแนวคด ทฤษฎ เอกสารและงานวจยทเกยวของมาเปนกรอบใน

การวจยดงตอไปน

2.1 สภาพทวไปของพนทอาเภอเมองแพร

2.2 แนวคดเกยวกบการทองเทยว

2.3 แนวคดเกยวกบการพฒนาการทองเทยว

2.4 แนวคดเกยวกบการทองเทยวเชงวฒนธรรม

2.5 แนวคดเกยวกบการทองเทยวอยางยงยน

2.6 แนวคดเกยวกบการมสวนรวมของชมชน

2.7 แนวคดเกยวกบการพฒนาชมชน

2.8 แนวคดเกยวกบการอนรกษวฒนธรรม

2.9 งานวจยทเกยวของ

2.1 สภาพทวไปของพนทอาเภอเมองแพร

2.1.1 ประวตความเปนมาของเมองแพร

เมองแพรเปนเมองทเกาแกเมองหนงของภาคเหนอ เปนเมองเกาแกทมประวตศาสตรยาวนาน

มาตงแตประมาณพทธศตวรรษท 12 เดมเมองนเปนนครรฐอสระ จนกระทงทการสถาปนาอาณาจกร

ลานนาขน จงถกผนวกเปนเมองภายใตการปกครองของอาณาจกรลานนาจากหลกฐานตาง ๆ ทคนพบ

ทาใหทราบวา เมองแพรมชอทใชเรยกกนมาหลายชอ เชน “เมองพล” เปนชอเกาแกดงเดมทสด

“เมองโกศย” เปนชอทปรากฏในพงศาวดารเชยงแสน “เมองแพล” ตามทปรากฏอยในศลาจารกหลก

ท 1 ของพอขนรามคาแหงมหาราชและ “เมองแพร” เปนชอทคนไทยในอาณาจกรสโขทยและอยธยา

ใชเรยกเมองแพล แตไดเพยนเสยงเปน “แพร” และใชมาจนถงปจจบน

2.1.2 อาณาเขต

ทศเหนอ ตดกบ จงหวดพะเยาและนาน

ทศตะวนออก ตดกบ จงหวดนาน

ทศตะวนตก ตดกบ จงหวดลาปาง

ทศใต ตดกบ จงหวดอตรดตถ และจงหวดสโขทย

8

2.1.3 สถานททองเทยวทสาคญ

- วดพระบาทมงเมองวรวหาร

ตงอยบนถนนเจรญเมอง อาเภอเมอง จงหวดแพร เมอกอนนนเปนวดราษฎรตอมาในป

พ.ศ. 2498 ไดยกฐานะขนเปนพระอารามหลวงชนตร ประเภทวรวหาร วดพระบาทมงเมองมาจากสอง

วดรวมกนคอ วดพระบาทและวดมงเมอง ซงอยหางกนมเพยงถนนกนอย ปจจบนวดพระบาทมงเมอง

วรวหาร เปนทประดษฐานของพระพทธโกศยศรชยมหาศากยมน (ดงในภาพท 2.2) พระคบานคเมอง

ของจงหวดแพรและมพระเจดยมงเมอง ซงเปนเจดยเกาแก มรอยพระพทธบาทจาลองอยภายใน

วดพระบาทมงเมองวรวหารเปนพระอารามหลวงแหงเดยวในจงหวดแพร (ดงในภาพท 2.1) จดเปน

ศนยรวมจตใจของชาวแพร

ภาพท 2.1: บรเวณดานหนาวดพระบาทมงเมองวรวหาร

ภาพท 2.2: พระพทธโกศยศรชยมหาศากยมน

9

- คมเจาหลวงเมองแพร

คมเจาหลวงเมองแพรตงอยบนถนนคมเดม อยตรงขามโรงเรยนนารรตนจงหวดแพร

มอาณาเขตคมเจาหลวง สรางขนกอนสมยเงยวปลนเมองแพรประมาณ 100 ป หลงจากเจาหลวงเมอง

แพร (เจาหลวงพรยเทพวงศ) ไดลภยไปอยเมองหลวงพระบางแลว คมเจาหลวงเมองแพรไดกลายเปน

ทตงของกองทหารมาททางกรงเทพฯ ไดสงมารกษาความสงบเรยบรอยในเมองแพรอยระยะหนง

คมเจาหลวงเปนสถาปตยกรรมสมยรชกาลท 5 ยคตน ซงรปทรงเปนสถาปตยกรรมไทยผสมยโรป

หรอทรงขนมปงขง มความหรหรา สงางามและโอโถงมาก (ดงในภาพท 2.3) สรางโดยฝมอชางชาวจน

และชางพนบาน ใตถนอาคารมหองสาหรบควบคมขาทาสของเจาหลวงทกระทาผดวนท 5 ธนวาคม

พ.ศ. 2547 จงหวดแพรไดมอบคมเจาหลวงเมองแพรใหองคการบรหารสวนจงหวดแพรเปนผดแล

เพอเปดเปนพพธภณฑเมองแพร “คมเจาหลวง” ใหประชาชนไดเขาไปเยยมชมและศกษาประวต

เรองราวในอดตของจงหวดแพร ทางองคการบรหารสวนจงหวดแพรไดทาการปรบปรงภายใน

พพธภณฑเมองแพร และตกแตงภมทศนโดยรอบใหสวยงาม

ภาพท 2.3: ตวอาคารสถาปตยกรรมคมเจาหลวง

10

- คมวชยราชา คมโบราณตานานเมองแพร

คมหลงนสรางขนโดยเจาหนานขตหรอพระวชยราชา กอนป พ.ศ. 2440 เพราะมบนทกวา

ในเหตการณเงยวปลนเมองแพรในวนท 25 กรกฎาคม พ.ศ. 2445 พระวชยราชาไดนาเอาขาราชการ

คนไทยภาคกลาง 3 คนไปหลบหนจากการไลสงหารของกลมเงยวบรเวณบนเพดานคม ทาใหครงนน

เจาหนานขตไดรบพระราชทานบรรดาศกดจากพระบาทสมเดจพระจลจอมเจาเกลาเจาอยหวใหเปน

พระวชยราชา ตอมาคมหลงนไดตกทอดสบตรชาย คอ เจาวงศ แสนสรพนธ มอาชพเกยวกบการ

สมปทานปาไมและเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรคนแรกของจงหวดแพร บานหลงนเปนอาคาร 2 ชน

ทาดวยสครม เขยว สรางขนดวยสถาปตยกรรมขนมปงขง เปนไมสกทงหลงโดยมการประดบประดา

ลายฉล หลงคาทรงมะนลา มงดวยไมแปนเกลด (ดงในภาพท 2.4 และภาพท 2.5)

ภาพท 2.4: บรเวณปายดานหนาคมวชยราชา

ภาพท 2.5: สถาปตยกรรมของคมวชยราชา

11

- วดจอมสวรรค

สรางขนในสมยรชกาลท 5 ราวป พ.ศ. 2443-2455 จองนนตา คหบดชาวไทยใหญทเขามา

คาขายในเมองแพรไดรวบรวมชาวไทยใหญชวยกนกอสรางศาสนสถาน มลกษณะสถาปตยกรรมเปน

แบบพมาคอ สรางดวยไมสกตกแตงดวยการฉลไม ประดบกระจกส (ดงในภาพท 2.6 และภาพท 2.7)

ภายในวดประดษฐานหลวงพอสาน คอพระพทธรปทสานดวยไมไผแลวลงรกปดทอง

ภาพท 2.6: บรเวณดานหนาทางเขาของวดจอมสวรรค

ภาพท 2.7: บรเวณดานขางของสถาปตยกรรมวดจอมสวรรค

12

- วดหวขวง

ตงอยบนถนนคาแสน ใกลกบประตยงมา สรางมาประมาณ 1,208 ป เปนพระธาตทมสง

ลกลบมหศจรรยเกดขน โดยปรากฏมดวงแกวออกมาจากยอดพระธาตเจดยสองแสงสวาง มขนาดเปน

ลกทรงกลมคลายผลสม ไดเปลงรศมสดใสสสมแกมสเขยวมรกตดงสพระจนทร วดหวขวงเปนวดทม

พระธาตใหญทสดในเมองแพร พระธาตเจดยวดหวขวงมลกษณะแบบเจดยลานนา (ดงในภาพท 2.8)

ศลปกรรมของพระอโบสถวดหวขวงเปนพระอโบสถแบบลานนาเชนเดยวกน (ดงในภาพท 2.9)

ภาพท 2.8: พระอโบสถวดหวขวงและดานหลงโบสถคอพระธาตเจดยวดหวขวง

ภาพท 2.9: บรเวณปายดานหนาวดหวขวง

13

- บานวงศบร

ตงอยบนถนนคาลอ อาเภอเมอง จงหวดแพร เปนบานของเจาพรหมสนนตา วงศบร ผสบ

เชอสายมาจากอดตเจาเมองแพร สรางขนเมอป พ.ศ. 2440 เปนบานแบบยโรปประยกตหลงคาสง

ทรงปนหยา 2 ชน ฐานกออฐถอปนมลวดลายแกะสลกประดบตวบานอยทวไป (ดงในภาพท 2.10)

ภายในบานตกแตงดวยสงของเครองใชเกาแกของตนตระกลทถายทอดกนมาหลายชวอาย

(ดงในภาพท 2.11)

ภาพท 2.10: บรเวณดานหนาของบานวงศบร

ภาพท 2.11: บรเวณหองโถงบานวงศบร

14

- วดศรชม

วดศรชม สรางขนเมอ พ.ศ.1322 โดยอปราชเมองสโขทย ซงเสดจมาสรางเจดยชอแฮ

(พระธาตชอแฮ) ตอนททรงมาพานกทคมเจาหลวงเมองแพรและทรงเหนทาเลทศตะวนตกของคมม

ซากเจดยเกา สถานทรวมรนเหมาะทจะสรางพทธสถานใหคณะสงฆบาเพญวปสสนา จงพรอมใจกบ

เจาเมองแพรบรณะวดขนตามลกษณะวดสมยสโขทย โดยใชชางฝมอดจากเมองพางคาหรอเมองเชยง

แสน และขนานนามวา วดศรชม มงานฉลอง 7 วน 7 คน พรอมทงโรงทาน ไวสมมเมองและมเจา

ผครองนครสโขทยและเมองเชยงแสนนาพทธรปสารดมาถวาย ในอดตวดศรชมเปนวดทมชอเสยงมาก

ในดานการศกษาวปสสนาธระและคนถธระ เนองจากอดตเจาอาวาสกเปนผทเครงครดดานธรรมวนย

และมความสามารถดานการศกษาทวไปอยางยง วดศรชมนบวาเปนวดทมความสาคญทางศาสนา

ภาพท 2.12: พระธาตวดศรชม

- วดหลวง

สรางเมอ พ.ศ. 1372 ทางกรมศลปากรไดประกาศขนทะเบยนใหเปนโบราณสถานของชาตทม

อายเกาแกนบพนป สภาพปจจบนของวดยงสมบรณมาก วหารดานในมพระเจาแสนหลวง พระพทธรป

ขนาดใหญประทบนงสมาธ สรางโดยศลปะลานนาผสมกบสโขทย สภาพวหารหลวงอยในสภาพสมบรณ

ดานหลงของวหารเปนทตงของพระธาตหลวงไชยชางคา (ดงในภาพท 2.13) เปนทประดษฐานทนามา

จากเมองหงสาวดวดหลวงมประตวดทเกาแก เรยกวา ประตโขง ใชเปนทประดษฐานรปปนของเจาเมอง

แพร (ดงในภาพท 2.14)

15

ภาพท 2.13: พระธาตหลวงไชยชางคา

ภาพท 2.14: ซมประตโขง

- วดพงษสนนท

สรางเมอ พ.ศ. 2472 แตเดมเรยกวา วดปงสนก มวดรางอยปงนแผจากวดไปถงเขตบาน

พอมา แมเกยง วงซาย อยทางทศตะวนออก บรเวณดานใตของวดมสระลกเลาวามเตานอยอองคาอย

แมคาปวนเปนชาวหงสาวดมความประสงคอยากไดเตานอย จงลงสระไปหา แตกประสบอบตเหต

จมนาตาย เพอนของแมนางจงสรางเจดยขนาดเลกไวและสรางเตา 4 ตว ประดษฐานรอบเจดย ตอมา

พอเจาบรศรปญญาไดสรางวหารขน โดยใชหญาคามงหลงคา เพราะสมยกอนบานเมองยงไมเจรญและ

16

ตอมาเกดอคคภย เกดจากจดเทยนบชาพระทงไว พระยาบรรตน จงบรณปฏสงขรณวดตอ เพอใชใน

การทาสงฆกรรมได ตอมาในป พ.ศ. 2472 ไดเปลยนชอเปน วดพงษสนนท และไดรบปฏสงขรณจาก

เจาไขมกและเจาทองดวง วงษบร ภายในอโบสถประดษฐานพระพทธรปปางมารวชย ชอวาพระเจา

แสนสข มอายราว 568 ป เสนาสนะภายในบรเวณวด มพระนอนสทองอราม (ดงในภาพท 2.15)

ซมประตมงคล 19 ยอดและเจดยบรรจพระบรมสารรกธาต (ดงในภาพท 2.16) พระพทธรปเกาแก

และวตถมงคลตาง ๆ เพอความเปนสรมงคลแกผมากราบสกการบชา

ภาพท 2.15: พระนอนองคใหญสทองอราม

ภาพท 2.16: เจดยบรรจพระบรมสารรกธาต

17

- วดพระนอน

สรางขนเมอ พ.ศ. 1417 วดพระนอนเปนวดทเกาแกอกวดหนง ซงตงอยภายในกาแพงเมอง

เกาของเมองแพร แตเดมนนวดนมพระพทธรปปางไสยาสน คอพระนอน (ดงในภาพท 2.18) ซงองค

จรงนนเปนหนยาวขนาด 6 ศอก เจาปทาวคา ซงเปนเจาพระยาชยชนะสงคราม เหนวาไมปลอดภย

จงใหสรางพระนอนองคใหญครอบองคเดมไว วดพระนอนภายในวดมอโบสถทสวยงามเปน

สถาปตยกรรมผสมผสานระหวางเชยงแสน สโขทยและอยธยาตอนปลายทผสมผสานกนอยาง

กลมกลน (ดงในภาพท 2.17)

ภาพท 2.17: บรเวณดานหนาอโบสถ

ภาพท 2.18: พระพทธรปปางไสยาสน

18

- พพธภณฑปาไมเมองแพร

พพธภณฑการปาไม ตงอยภายในบรเวณศนยฝกอบรมท 1 แพร ประกอบดวยอาคาร 3 หลง

เดมเปนอาคารของบรษทอสตเอเชยตก ประเทศเดนมารก ซงไดรบสมปทานทาไมสกในจงหวดแพรใน

ป พ.ศ. 2449 เมอหมดสมปทานจงไดมอบอาคารทง 3 หลง ใหกบรฐบาลไทยและกรมปาไมไดมการ

จดตงสถานทแหงนเปนกองโรงเรยนปาไมขนในป พ.ศ. 2479

ภาพท 2.19: บรเวณดานรอบอาคารพพธภณฑปาไมเมองแพร

- ศาลหลกเมองแพร

ศาลหลกเมองแพร แตเดมเรยกสะดอเมอง ตงอยถนนคมเดม ขางโรงเรยนนารรตนจงหวด

แพรและเยองจวนผวาราชการจงหวดแพร เปนศาลหลกเมองทสวยงาม สรางดวยศลปะแบบลานนา

ลงรกปดทอง ประกอบดวยเสาไมสกขนาดใหญ ฝงในผนงปนอยางกลมกลนทงสมมเมอง (ดงในภาพท

2.20 และภาพท 2.21) เปนสถานทเคารพศกดสทธและคนตางจงหวดทมาอาศยหรอทางานท

จงหวดแพร

19

ภาพท 2.20: บรเวณทางเขาศาลหลกเมองแพร

ภาพท 2.21: หลกศลาจารกเกาแก

- วดสระบอแกว

สรางขนสมยรชกาลท 5 เมอประมาณป พ.ศ. 2419 เปนวดทมความนาสนใจคอ เปนวดทม

ศลปะการกอสรางแบบพมาและมพระธาตกกองคาประดษฐานอย (ภาพท 2.22) เปนทเคารพศรทธา

ของชาวบานวดนสรางขนเพอปฏบตกจทางศาสนา ประวตความเปนมามชาวพมา 3 เผา คอ เผาพมา

เผาตอสและเผาไทยใหญ โบราณสถานและโบราณวตถทสาคญในวดประกอบดวย วหารเปนลกษณะ

ศลปะแบบพมา (ดงในภาพท 2.21) เชนเดยวกบวดจอมสวรรค พระพทธรปทประดษฐานในวดนเปน

พระพทธรปทนามาจากเมองมนดะเลย ประเทศพมา เปนหนออนกอนเดยวจาลองจากพระมหา

อญมณฉลในเครองทรงแกะสลกดวยฝมอละเอยดและมความประณตมาก ปดทองทงองคยกเวน

20

พระพกตร เนองจากองคพระพทธรปจะปดทองหนามาร องคพระจงนมชาวบานเรยกวา พระเจา

เนอนม ทกเชาเวลาต 4 จะตองมการสรงพระพกตรพระพทธรปดวยนาหอม

ภาพท 2.22: วหารวดสระบอแกว

ภาพท 2.23: พระธาตกกองคา

- พพธภณฑเสรไทยแพร

พพธภณฑเสรไทยแพร ตงอยดานหลงโรงแรมภราดร ถนนยนตรกจโกศล อาเภอเมอง

จงหวดแพร กอตงขนเมอป พ.ศ. 2550 โดยนายภชงค กนทาธรรม บตรชายของนายทอง กนทาธรรม

อดตหวหนาเสรไทยสายแพร เพอเปนการแสดงความเคารพตอบรรพบรษ ผกลาหาญของเมองแพร

และแสดงเรองราวสาคญในอดตทสาคญของชาวแพรใหเปนแหลงการเรยนร การเสยสละทยงใหญ

เพอชาต แสดงถงความสมครสมานสามคค ความรวมใจทมตอประเทศชาต

21

ภาพท 2.24: บรเวณดานนอกของพพธภณฑเสรไทย

ภาพท 2.25: ภายในบรเวณพพธภณฑเสรไทย

2.2 แนวคดเกยวกบการทองเทยว

2.2.1 ความหมายของการทองเทยว

องคการการทองเทยวโลก (World Tourism Organization: W.T.O) ไดใหความหมายของ

การทองเทยว หมายถง การเดนทางของบคคลจากทอยอาศยปกตไปยงทอนเปนการชวคราว

(ไมมากกวา 1 ป ตดตอกน) เดนทางดวยความสมครใจเพอการพกผอนหยอนใจ ตดตอธระแตไมใช

เปนการทจะไปทาสงอนใดนอกจาการทองเทยว ดงนนการทองเทยวจงเปนการเดนทางทเกดขน

ภายใตเงอนไขคอ

1) จากทหนงไปถงทหนงแบบชวคราว

2) ไปดวยความเตมใจ

22

3) ไปจดเปาหมายใดกตาม โดยไมหวงผลประโยชนของการหารายได

สานกงานพฒนาการทองเทยว (2546) การทองเทยว หมายถง “การเดนทางเพอผอนคลาย

ความเครยด แสวงหาประสบการณแปลกใหม โดยมเงอนไขวา การเดนทางนนเปนการเดนทาง

เพยงชวคราว ผเดนทางจะตองไมถกบงคบใหเดนทาง”

ไพฑรย พงศะบตร และวลาสวงศ พงศะบตร (2542) การทองเทยวหมายถง การเดนทางจาก

ทองทอนเปนถนทอยโดยปกตของตนไปยงทองทอนเปนการชวคราว

สรปไดวาเปนการเดนทางของมนษยจากสถานทหนงไปยงอกสถานทหนงหรอการพานก

อาศยถนอาศยสถานทอนชวคราว

2.2.2 วตถประสงคของการทองเทยว

Douglas Foster ไดเขยนไวในหนงสอ “Travel and Tourism Management” ไดแบง

การเดนทางมลกษณะ 9 อยางดงน

1) เพอพกผอนในวนหยด (Holiday-Mass Popular Individual) เปนการเดนทางในวนหยด

เพอผกผอนโดยไมทาอะไร เปนการขจดความเมอยลาทางรางกายและจตใจจากการทางานทผานมา

ใหหมดไปและเรยกพลงกลบคนมา สาหรบเรมตนทางานในวนใหม เชน ไปเทยวทะเล ตกปลา เปนตน

2) เพอวฒนธรรมและศาสนา (Cultural Religion) คอ การทองเทยวในลกษณะของการ

เรยนรวฒนธรรม ประเพณและศาสนาของประเทศตาง ๆ ทสนใจ เชน ชมศลปะในหอศลปชมการ

แสดงดนตรของประเทศตาง ๆ ไหวพระสกการะตามวดตาง ๆ

3) เพอการศกษา (Education) เปนการเดนทางเพอทาการวจยหรอสอนหนงสอ หรอเขา

ศกษาหรอดงานในประเทศทพฒนาแลว ซงมกจะพกอยในประเทศนนเปนเวลานบเดอน เชน ไปทา

การวจยดานสงคมวทยาทประเทศจน ไปดงานทยโรป ไปบรรยายวชาการทองเทยวทประเทศสงคโปร

ไปฝกอบรมระยะสนเกยวกบวชาการโรงแรมทประเทศฝรงเศส เปนตน

4) เพอการกฬาและความบนเทง (Sport and Recreation) เปนการเดนทางทปรารถนาจะ

ไปชมการแขงขนกฬาหรอเขารวมการแขงขนกฬาหรอเลนกฬาในทองถนนน เชน การชมการแขงขน

กฬาโอลมปก การเขารวมแขงขนกฬาเขต การไปเลนสกในชวงฤดหนาว เปนตนหรอเปนการเดนทาง

เพอความสนกบนเทงใจ เชน การเปลยนบรรยากาศไปยงสถานทอากาศสดชน เงยบสงบ การชมวว

ทวทศนทสวยงาม การไปชมการแสดงละครเวท เปนตน

5) การทองเทยวเพอประวตศาสตรและความสนใจพเศษ (Historical and Special

Interests) เปนการเดนทางทปรารถนาจะไปชมโบราณสถานทเกยวโยงกบขอเทจจรงทาง

ประวตศาสตร เชน อทยานประวตศาสตรศรสชนาลย หอศลปพพธภณฑสงครามโลกครงท 2

6) เพองานอดเรก (Hobbies) เปนการทองเทยวเพอทางานอดเรก เชน วาดรปนาตก

การเขยนหนงสอ การแตงเพลง

23

7) เพอเยยมญาตมตร (Visiting Friend/ Relation) เปนการเดนทางเพอเยยมญาตมตรอน

เปนการสรางสมพนธภาพใหกระชบดยงขน เชน ไปเยยมเพอนทประเทศเบลเยยมไปเยยมลกท

ประเทศอตาล

8) เพอธรกจ (Business) ในประเทศทพฒนาแลวสวนใหญโดยเฉพาะในสหรฐอเมรกา

แคนาดาและสหราชอาณาจกร ประชากรมกจะเดนทางเพอธรกจเปนวตถประสงคหลกจง

เปรยบเสมอนวาธรกจกบการเดนทางตองอยคกนเสมอการทองเทยวเพอจดประสงคทางธรกจ

ม 2 แบบ คอ

8.1) การเดนทางเพอธรกจทวไป (Regular Business Travel) คอ การไปตดตอ

ประสานงานหรอเซนสญญากบบรษทอน โดยอาจมระยะในเวลาในการหยดพกผอน 2-3 วน แทรกอย

ในการเดนทางนน เชน บรษทแมตองไปตรวจงานบรษทลกทกระจายอยตามแตละประเทศ การเซน

สญญาของเครอในโรงแรม

8.2) การทองเทยวเพอการประชมนานาชาต เพอเปนรางวลและการทองเทยวเพอ

จดนทรรศการนานาชาต (Meeting, Incentive, Conference/ Convention/ Congress and

Exhibition: MICE) การทองเทยวในรปแบบ MICE กาลงไดรบความสนใจทงจากภาครฐและเอกชน

ทวโลก โดยมการสงเสรมใหเกดการพฒนาการทองเทยวในรปแบบนอยางจรงจง เนองจากเหน

ความสาคญถงภาพลกษณทงในระยะสนและระยะยาว คอ ผทเดนทางมาในลกษณะดงกลาวมกเปน

นกทองเทยวทมศกยภาพสงและมความสามารถในการใชจายมากกวานกทองเทยวทวไป

9) เพอประชมสมมนา (Conference Congress) โดยเขารวมการประชมสมมนา โดยปกต

การจดรายการประชมสมมนาผจดมกมรายการนาเทยวอยางนอย 1 ครง ทาใหผเขารวมเปน

นกทองเทยวทสมบรณแบบ จงหวดไหนทมนกทองนยมมกจะไดรบเลอกใหเปนทประชมสมมนา

เชน จงหวดภเกต จงหวดกรงเทพมหานคร เปนตน

2.2.3 องคประกอบของการทองเทยว

สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย (2540) ไดอธบายองคประกอบของ

การทองเทยวเปนกระบวนการทางสงคมและเศรษฐกจทมองคประกอบของการทองเทยววาการ

ทองเทยวเปนกระบวนการทางสงคมและเศรษฐกจทมองคประกอบหลก 3 ดานคอ

1) ทรพยากรแหลงทองเทยว (Tourism Resource) เปนทรพยากรทสาคญโดยมการแบง

แหลงทองเทยวออกเปน 3 ประเภท คอ แหลงทองเทยวธรรมชาต แหลงทองเทยวทางประวตศาสตร

โบราณคดและแหลงทองเทยวศลปวฒนธรรม

2) บรการการทองเทยว (Tourism Service) เปนการบรการทรองรบใหเกดความสะดวก

สบายและความบนเทงแกนกทองเทยว เชน ทพก อาหาร แหลงจาหนายสนคาทระลก แหลงบนเทง

แหลงกจกรรมและบรการอน ๆ

24

3) การตลาดการทองเทยว (Tourism Market or Tourist) เปนการทองเทยวจากทหนงไป

ยงอกทหนง เพอเขารวมกจกรรมพกผอนหยอนใจและเพอกจกรรมอน ๆ

2.3 แนวคดเกยวกบการพฒนาการทองเทยว

2.3.1 ความหมายการพฒนาการทองเทยว

สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย (2542) ไดใหความหมาย การ

พฒนาการทองเทยว หมายถง “การดาเนนงานทจะใหการทองเทยวเปนไปในทศทางทจะกอใหเกด

ความพงพอใจของนกทองเทยวซงอาจแบงไดเปนการพฒนาแหลงทองเทยว การพฒนาบรการ

ทองเทยวและการสงเสรมการทองเทยว”

มนส สวรรณ (2538) กลาวไววา การพฒนาแหลงทองเทยวคอ “การพฒนาแหลงทองเทยว

เพอใหประสบผลสาเรจมสงทตองนามาประเมนประกอบการตดสนใจในการพฒนาไดแก ความ

ปรารถนาของผทองเทยว ความสามารถทจะไดรบของพนทประกอบดวยความสามารถทจะไดรบ

เชงกายภาพ ความสามารถทจะไดรบเชงสงคมและความสามารถทจะไดรบเชงนเวศวทยา”

นคม จารมณ (2536) กลาวถงการพฒนาแหลงทองเทยวไววา “การทจะสรางหรอพฒนา

แหลงทองเทยวทเปนพนททไมสนใจใหเปนแหลงทองเทยวทสาคญ แตตองคานงถงจดสาคญในดาน

สภาพแวดลอมทางธรรมชาตทงในแงกายภาพหรอภมภาค ตาแหนงทตงหรอชอเสยงของสถานทท

กระจายไปสโลกภายนอก”

สรปไดวา ในการพฒนาแหลงทองเทยวใหประสบผลสาเรจนนตองอาศยปจจยหลายๆ ดาน

เชน การบรการการเขาถงและชอเสยงของสถานททกระจายไปสโลกภายนอกได

2.3.2 ขนตอนการพฒนาทรพยากรทองเทยว

บญเลศ จตตงวฒนา (2548) ไดกลาวถง การวางแผนการพฒนาการทองเทยวทเสอมโทรมให

ดขนเทานน แตยงเปนการพฒนาทรพยากรทองเทยวทมสภาพดอยแลวใหดขนกวาเดมดวยจงตองม

ขนตอนการพฒนาทรพยากรทองเทยว ดงน

1) ขนการจดสรรแบงเขตพนทในทรพยากรทองเทยว

2) ขนการกาหนดสงอานวยความสะดวกทางการทองเทยวในแตละเขต

3) ขนการจดกจกรรมทองเทยวทางธรรมชาตและทางวฒนธรรมเสรมในทรพยากรทองเทยว

4) ขนการประเมนขดความสามารถรองรบนกทองเทยวในแตละเขตพนท

5) ขนการใหการศกษาถงผลกระทบของการพฒนาการทองเทยว ในแตละเขตพนทของ

ทรพยากรทองเทยว

6) ขนการจดใหมขอมล รายละเอยดเกยวใหนกทองเทยวตองการร

7) ขนการจดสรรหางบประมาณในการพฒนาทรพยากรทองเทยวใหเพยงพอ

25

มานพ พงศทต (2545) ไดกลาววา “การวางแผนนนเปนการเตรยมการเดนทางสอนาคตบน

เสนทางทเหนพองตองกนวาดทสด มความเหมาะสมทสดกบทรพยากร เทคโนโลย สงคม วฒนธรรม

งบประมาณทมอยโดยวธการทอาจเรยกไดวาเปนการศกษาอดตเรยนรปจจบนเพอสรางอนาคต”

2.4 แนวคดเกยวกบการทองเทยวเชงวฒนธรรม

2.4.1 ความหมายการทองเทยวเชงวฒนธรรม

Valene Smith (ศร ฮามสโพธ, 2539) ไดใหความหมายการทองเทยวเชงวฒนธรรมไวดงน

การทองเทยวเพอวฒนธรรม (Cultural Tourism) คอ “การทองเทยวเพอสมผสและเขารวมการใชวถ

ชวตแบบดงเดมเกา ๆ เพอใหเขาถงการดาเนนชวตทแตกตางจากวฒนธรรมของตน”

พลอยศร โปราณานนท (2539) ไดกลาวถง “การทองเทยวเชงวฒนธรรมไววา เปนการทาให

นกทองเทยวไดมองเหนถงความหลากหลายทางชวภาพและมตทางวฒนธรรมแหลงทองเทยวนน”

ชาญวทย เกษตรศร (2540) ไดกลาว “การทองเทยวทางวฒนธรรมไววา เปนวธการศกษา

ประวตศาสตรและวฒนธรรมผานการเดนทางทองเทยวเปนการทองเทยวทเนนการพฒนาดานภม

ปญญา สรางสรรค เคารพตอสงแวดลอม วฒนธรรม ศกดศร และวถชวตผคนหรอสามารถกลาวไดอก

นยหนงวา การทองเทยวทางวฒนธรรมคอ การทองเทยวเพอการเรยนรผอนและยอนกลบมามอง

ตนเอง อยางเขาใจเกยวพนของสงตาง ๆ ในโลกทความเกยวโยงพงพาไมสามารถแยกออกจากกนได”

2.4.2 ลกษณะและองคประกอบการทองเทยวเชงวฒนธรรม

เพยงกานต นามวงศ (2552) กลาวถงลกษณะการทองเทยวเชงวฒนธรรมทสาคญอย

9 ประการดงน คอ

1) การทองเทยวใหความสาคญในเชงศลปะ วฒนธรรม ประเพณ โดยคานงถงการอนรกษไว

เพอเยาวชนรนหลง

2) การทองเทยวทมลกษณะอยางยงยน ไมวาจะเปนเชงเศรษฐกจ สงคมและสงแวดลอม โดย

ยดหลกเปนมตรกบสงแวดลอม กระทบตอสงแวดลอมนอยทสด

3) การทองเทยวทศกษาความแตกตางเปนจดดงดดนกทองเทยวในลกษณะตองการศกษาวถ

ชวตทองถนในแงสงคม และวฒนธรรมทมความหลากหลาย

4) การทองเทยวโดยทใหความรแกผเกยวของทกสวนโดยยดหลกการอนรกษ

5) การทองเทยวทมลกษณะใหชมชนทองถนมสวนรวมและไดรบผลประโยชน โดยยดหลก

ทวาตองใหชมชนทองถนมสวนรวมในการจดการทองเทยวและไดรบผลประโยชนจากการทองเทยว

สามารถทจะสรางงาน สรางโอกาสใหแกชาวบานได

6) การทองเทยวโดยยดถงการอนรกษอยางจรงจง มการตลาดทเนนการอนรกษวฒนธรรม

ประเพณ สงแวดลอมเพอสานตอถงเยาวชนรนตอไป

26

7) การทองเทยวในลกษณะทใหนกทองเทยวเกดความพงพอใจ เพมคณคาทางจตใจและ

ประสบการณทไดรบทาใหตองการกลบมาทองเทยวซาอกหรอบอกตอกบคนอน โดยยดหลกทวาตองม

กจกรรมทองเทยวตรงตามความคาดหวงของนกทองเทยวเชงวฒนธรรม

8) การทองเทยวในลกษณะทคานงถงขดความสามารถรองรบของพนทและความสะอาดของ

พนท โดยยดหลกทวาตองไมเกนขดความสามารถรบรองของพนทในทก ๆ ดานและตองดและรกษา

ความสะอาดของแหลงทองเทยวไดอยางทวถงสมาเสมอ

9) การทองเทยวในลกษณะทคานงถงความปลอดภยในชวตและทรพยสนของนกทองเทยว

โดยยดหลกทวาตองปองกนรกษาความปลอดภยแกนกทองเทยวอยางเขมงวดเพอใหนกทองเทยว

อบอนใจในการมาทองเทยว

10) การทองเทยวทเนนถงความปลอดภย ความเอาใจใสแกนกทองเทยวเปนหลก

2.5 แนวคดเกยวกบการทองเทยวอยางยงยน

2.5.1 ความหมายการทองเทยวแบบยงยน

การทองเทยวแหงประเทศไทย (2538) ไดกลาวถงความหมายของการทองเทยวแบบยงยนไววา

หมายถงการทองเทยว “รวมถงการจดบรการอน ๆ ทงในปจจบนและอนาคตโดย 1) ตองดาเนนการ

ภายใตขดความสามารถของธรรมชาต ชมชน ขนบธรรมเนยม ประเพณ วฒนธรรม วถชวตทมตอ

ขบวนการทองเทยว 2) ตองตระหนกดตอการมสวนรวมของประชากร ชมชน ขนบธรรมเนยม ประเพณ

วฒนธรรม วถชวตทมตอขบวนการทองเทยว 3) ตองยอมรบใหประชาชนทกสวนไดรบผลประโยชนทาง

เศรษฐกจทเกดจากการทองเทยว 4) ตองชนาภายใตความปรารถนาของประชาชนทองถนและชมชนใน

พนททองเทยวนน ๆ”

บญเลศ จตตงวฒนา (2542) ไดใหความหมายการทองเทยวแบบอยางยน (Sustainable

Tourism) วาหมายถง “การทองเทยวกลมใหญหรอกลมเลกทมการจดการอยางดเยยมเพราะสามารถ

ดารงไวซงทรพยากรทองเทยว ใหมความดงดดใจอยางไมเสอมคลายและธรกจทองเทยวมการปรบปรง

คณภาพใหไดผลกาไรอยางเปนธรรม โดยมนกทองเทยวเขามาเยยมเยอนสมาเสมออยางพอเพยง แตม

ผลกระทบทางลบตอสงแวดลอมทสดอยางยนยาว”

Buckley (1993, p. 29) กลาววา การทองเทยวอยางยงยน หมายถง “การทองเทยวทไดรบ

การพฒนาและการทานบารงรกษา ทงดานกจกรรมและกระบวนการภายใตบรบทของชมชนและ

สงแวดลอมเพอใหเกดความสถาพรของระดบคณคาและไมทาใหเกดความเสอมเสยตอสภาพทาง

กายภาพและการดารงชวตของมนษยทงในปจจบนและอนาคต”

27

2.5.2 หลกการการทองเทยวแบบยงยน

องคการการทองเทยวโลก WTO (2531) ไดกาหนดหลกการของการทองเทยวแบบยงยนไว

ตงแต พ.ศ. 2531 วาลกษณะของการทองเทยวแบบยงยนนน “ไดรบการคาดหมายใหนาไปสการ

จดการทรพยากรทงมวล ดวยวถทางทตอบสนองตอความตองการทางดานเศรษฐกจ สงคมและ

สนทรยะในขณะเดยวกนกคงไวซงบรณภาพทางวฒนธรรม กระบวนการทางนเวศวทยาทจาเปน

ความหลากหลายทางชวภาพและระบบตาง ๆ ทเออตอชวต”

อษาวด พลพพฒน (2545) ไดใหหลกการการทองเทยวแบบยงยน มหลกการดงน

1) การอนรกษและการใชทรพยากรอยางพอเพยง (Using Resource Sustainable) ทงใน

สวนทเปนทรพยากรธรรมชาต สงคมและวฒนธรรมเปนสงสาคญอยางมากและเนนการทาธรกจใน

ระยะยาว

2) การลดการบรโภคทเกนความจาเปนและการลดของเสย (Reducing Over-

Consumption and Waste) จะชวยลดคาใชจายในการทานบารงสงแวดลอมทถกทาลายในระยะ

ยาวและเปนการเพมคณภาพการทองเทยวอกดวย

3) การรกษาและการสงเสรมความหลากหลายของทรพยากรธรรมชาต (Maintaining

Diversity) สงคมและวฒนธรรมจะชวยขยายฐานของอตสาหกรรมการทองเทยวในอนาคต

4) การประสานงานการพฒนาการทองเทยว (Integrating Tourism into Planning)

เขากรอบแผนกลยทธการพฒนาแหงชาต การพฒนาทองถนและการประเมนผลกระทบสงแวดลอมจะ

ชวยขยายศกยภาพการทองเทยว

5) การทองเทยวทรองรบกจกรรมในทองถน (Supporting Local Economic) โดยคานงถง

ราคาและพฒนาคณคาของสงแวดลอมไว ไมเพยงแตทาใหเกดการประหยด แตยงปองกนสงแวดลอม

ไมใหถกทาลายอกดวย

6) เนนการมสวนรวมของชมชนทองถน (Involving Local Communities) ในดานการ

จดการผลตอบแทนของประชาชนและสงแวดลอมเพอชวยยกระดบคณภาพชวตใหดขนและการ

จดการการทองเทยว

7) การประสานความรวมมอระหวางผประกอบการ ประชาชนทองถน องคกรและสถาบนท

เกยวของ (Consulting Stakeholders and the Public) เพอลดขอขดแยงและรวมแกปญหา

8) เปนการฝกอบรมบคลากร (Training Staff) โดยสอดแทรกแนวคดและวธปฏบตใน

การพฒนาแบบยงยน แกบคลากรทองถนทก ๆ ระดบเพอยกระดบการบรการทองเทยวทมาใชบรการ

9) ขอมลขาวสารทสอใหกบนกทองเทยว โดยมงสรางความเขาใจในการเคารพตอธรรมชาต

สงคม และวฒนธรรมทเปนแหลงทองเทยว (Marketing Tourism Responsibly) อกทงเปนการชวย

ยกระดบความพงพอใจของนกทองเทยวไดอกทางหนง

28

10) การวจยและตดตามผล (Undertaking Research) เพอตรวจสอบประสทธภาพในการ

ดาเนนงาน รวมทงปญหาและอปสรรคตาง ๆ เพอนาไปสแนวทางในการแกไขทเปนประโยชนตอ

ผเกยวของทกฝาย

2.6 แนวคดเกยวกบการมสวนรวมของชมชน

2.6.1 ความหมายของการมสวนรวม

เสนห จามรก (2527, หนา 22) ไดใหความหมายการมสวนรวมของชมชนวา “ไมได

หมายความเพยงการดงประชาชนเขามารวมกจกรรมตามทนกวชาการหรอองคกรพฒนาตงขน

แทจรงแลวตองใหชมชนมกจกรรมและวธดาเนนการของเขาเองในชมชน”

ทวทอง หงสววฒน (2527) ใหความหมายการมสวนรวมของประชาชน หมายถง “การท

ประชาชนหรอชมชนพฒนาขดความสามารถของตนเองในการจดการและควบคมการใชและกระจาย

ทรพยากรและปจจยการผลตทมอยในสงคมเพอประโยชนตอการดารงชพทางเศรษฐกจและสงคม

ตามความจาเปนอยางสมศกดศรในฐานะสมาชกสงคมในการมสวนรวมประชาชนไดพฒนาการรบร

และภมปญญา ซงแสดงออกในรปการตดสนใจในการ กาหนดชวตของตนเปนของตนเอง” นอกจาก

การพฒนาโดยใหประชาชนมสวนรวมจะตองยดแนวทางปฏบต 3 ประการ ไดแก

1) ตองถอวาชาวบานเปนหลกในการแกปญหา องคกรภายนอกชวยสงเสรมเทานน

2) กจกรรมการพฒนาตองเรมจากพนฐานของชมชนคอ วถชวตทดารงอยในชมชนทงในอดต

และปจจบน การยดเยยดกจกรรมการพฒนาซงกาหนดตามกรอบความคดของคนภายนอก นอกจาก

จะไมนาไปสการมสวนรวมทแทจรงแลว ยงเปนการทาลายศกยภาพการแกปญหาของชมชน สราง

ความมนใจในตนเอง

3) ปญหาบางอยางระดบการรบรของชมชน อาจมขอจากดการมสวนรวมของประชาชนจง

ครอบคลมถงการกระจายสอสารขอมลขาวสารไปสในการพฒนาเพอเพมขดความสามารถทางดาน

การรบรของประชาชน

2.6.2 ลกษณะการมสวนรวม

ราไพพรรณ แกวสรยะ (ม.ป.ป. อางใน สนนทา จนทวารา, 2545) ไดกลาวไววา การบรหาร

ตามหลกธรรมาภบาลทวาชมชนมสวนรวมในการจดการหรอการพฒนา เพราะทกคนในชมชนเปนผม

สวนไดสวนเสยผลประโยชน (Stakeholder) จงควรจดตงคณะทางานซงจะตองพจารณาของเขต

บทบาท หนาท พนธะ ภารกจของกลมตามกฎหมายภายใตองคกรปกครองทองถนและการทางาน

อยางไรใหสอดคลองกน ซงสามารถจดการไดดงน

29

1) รวมพจารณากจกรรมทองเทยวในพนท ซงตองไดรบการยอมรบของประชาชนในพนท

และแตละกจกรรมตองไมเกดปญหาตอสภาพแวดลอม ประเพณ สงคมและวฒนธรรมสามารถรกษา

ความเปนอตลกษณไวได

2) รวมกนกาหนดแผนงานและกฎระเบยบ ซงคณะทางานในทองถนตองมการประชมรวมกน

วางแผนการตลาด แผนปฏบตการ แผนพฒนาเพอสงเสรมและพฒนาแหลงทองเทยวในทองถนและ

รวมพงกาหนดกฎระเบยบในพนทแหลงทองเทยวดวย

3) รวมบรหารจดการ การมสวนรวมตอการจดการนนบไดวาองคการทองถนอยในฐานะเปน

เจาของพนทแหลงทองเทยวซงมสวนไดสวนเสยตอพนท เชน การเกบคาธรรมเนยมการเชาพนท

จาหนายสนคาหรอบคคลในทองถนมอาชพเปนลกหาบเปนมคคเทศกทองถน เปนตน

4) รวมประเมนผลและแกไขปญหาเพอใหการพฒนาแหลงทองเทยวมคณภาพและมาตรฐาน

อยางยงยน ผรบผดชอบจดการจะตองประเมนผลรวมกน วเคราะหปญหารวมกน ปรบเปลยนใหดขน

นอกจากน สชาดา จกรพสทธ (2547) ไดศกษาเรองชมชนกบการมสวนรวมจดการศกษา

สรปไดวา การมสวนรวมของชมชน แบงไดออกเปน 2 ลกษณะ ไดแก

1) ลกษณะการมสวนรวมจากความเกยวของทางดานเหตผล โดยการเปดโอกาสใหสงคม

องคกรตาง ๆ ในชมชน ประชาชนใหมบทบาทหลกตามลทธ หนาทในการเขามามสวนรวมในการ

ดาเนนงาน ตงแตการคดรเรม การพจารณาตดสนใจ วางแผน การรวมปฏบตและการรบผดชอบใน

ผลกระทบทเกดขน รวมไปถงการสงเสรม ชกนา สนบสนนใหการดาเนนงานเกดผลประโยชนตอ

ชมชนตามจดมงหมายทกาหนดดวยความสมครใจ

2) ลกษณะการมสวนรวมจากความเกยวของทางดานจตใจ เปนการมสวนรวมของชมชนท

เกยวของทางดานจตใจ อารมณ รวมทงคานยมของประชาชนเปนเครองชนาตนเองใหเขามาในการม

สวนรวม แสดงความคดรเรมสรางสรรค การกระทาใหบรรลวตถประสงคทกาหนดไว ทาใหผทเขามาม

สวนรวม เกดความผกพน มความรสกรบผดชอบตอกบกจกรรมทดาเนนงานดวยความสมครใจ

2.7 แนวคดเกยวกบการพฒนาชมชน

2.7.1 ความหมายของการพฒนาชมชน

วทยากร เชยงกล (2527) ไดกลาวถง การพฒนาคอ “การพฒนาทแทจรง หมายถง การทา

ใหชวตความเปนอยของประชาชนมความสข ความสะดวกสบาย ความอยดกนด ความเจรญงอกงาม

ทางศลปวฒนธรรมและจตใจและความสงบสนต ซงนอกจากนขนอยกบการไดรบปจจยทางวตถ เพอ

ตอบสนองความตองการของทางรางกายแลว ประชาชนยงตองพฒนาทางดานการศกษาสงแวดลอม

ทด การผอนคลายและการพฒนาทางดานวฒนธรรมและจตใจดานตาง ๆ ดวยความตองการทงหมดน

30

เรยกวาเปนการพฒนาคณภาพชวตเพอใหเหนวาการพฒนาไมไดขนอยกบการเพมปรมาณสนคาหรอ

การเพมรายไดเทานน แตอยทการเพมความพอใจและความสขของประชาชนมากกวา”

สนธยา พลศร (2545) ไดกลาวถง การพฒนาคอ “การเปลยนแปลงสงใดสงหนงใหมคณภาพ

ดขนกวาเดม”

สญญา สญญาววฒน (ม.ป.ป. อางใน ไพศาล วงษอาร, 2522, หนา 24) ไดกลาวถง

“การพฒนา คอ ตองมการเปลยนแปลงขนกอนทจะมการพฒนาตามมาจะตองมสงอนหรอลกษณะอน

เขามาผสมผสานจงจะเรยกการเปลยนแปลงนนวาการพฒนา ลกษณะทเพมเขามานนทสาคญคอ

ทศทางของการเปลยนแปลงทกาหนดไวลวงหนา”

สเทพ เชาวลต (2524) ไดกลาววา การพฒนาชมชน คอ “การพฒนาความคดและความ

สามารถของประชาชนในการทางานรวมมอกนภาครฐและภาคประชาชนและระหวางประชาชนดวย

กนเอง”

อภชย พนธเสน (2539) ไดกลาววา การพฒนาชมชน คอ “ลกษณะการเปลยนแปลงทาง

เศรษฐกจและการเมองทตงใจกระทาขน เพอปรบปรงคณภาพชวตของประชาชนใหดขนจากสภาพ

กอนการพฒนา มการกนดอยด มการสงเสรมใหประชาชนสามารถพงตนเองได มการปรบปรง

ดดแปลงมอานาจตอรองทางเศรษฐกจ สงคมและการเมองกบสงคมภายนอกทองถนของตน ตลอดจน

มความปลอดภยในชวตและทรพยสนของชมชนเปนสาคญ”

2.7.2 หลกการ วธการและกระบวนการพฒนาชมชน

ไพศาล สรรสรวสทธ (2550) ไดกลาว หลกการ วธการและกระบวนการพฒนาชมชนไวดงน

1) ทกคนในชมชนตองใหความรวมมอใหเกดประโยชนไดมากทสดในการสรางความเจรญให

ทองถนนนดขน

2) ทกคนในชมชนควรจะไดรบการสงเสรม ใหไดเขารวมในการปฏบตงานตามแผนการปฏบต

ตาง ๆ ตามโครงการพฒนาชมชน

3) จะตองเปดโอกาสใหทกคนไดแสดงความคดเหนของตนโดยเสร เพอจะไดรบความคดเหน

ตาง ๆ ตลอดจนความตองการของผคนในทองถน

4) ผนาชมชนควรทจะไดรบการเปลยนตวกนบางตามสถานการณทเปลยนไปและจะตองม

การเตรยมบคคลทจะทาหนาทเปนผนาชมชนไวหลาย ๆ คน

5) พงใหการศกษาแกคนในชมชนอยเสมอเพอใหทนตอสถานการณตาง ๆ ทเปลยนแปลงไป

6) หากจะตองมการจดตงหนวยงานหรอองคการนนจะตองสามารถทาหนาทไดอยางดไมใช

วาจดตงหนวยงานนนขนเพอแสดงผลของการพฒนาชมชน

7) การปฏบตตามแผนการปฏบตตาง ๆ ควรใหเปนไปตามหลกประชาธปไตย เพอใหผคนใน

ทองถนไดรบรและเขาใจวธการตาง ๆ ของระบบนไดถกตอง

31

วธการพฒนาชมชน

1) เกยวกบดานเสนอคาแนะนาของชาวบานในการพฒนา หมายถง การแกไขปรบปรงปญหา

หากชมชนทองถนนนมจารตประเพณทกดกน การพฒนากดาเนนไปไมได ตองใหการศกษาใหคนใน

ทองถนรเขาใจและยอมรบวามปญหาอะไรบาง มวธการแกไขอยางไร จากนนจะไดวางโครงการ

ปฏบตงานตอไป

2) เกยวกบดานผมอาชพทจะเปนผนาของชมชน ชวยเหลออยางมสวนรวม ในทางการพฒนา

ชมชนใหสามารถดาเนนไปได ผนาตองใหประสบการณเปนการเรยนร แกคนในชมชนมากกวาเปนผ

วางแผน ไมเพงเลงหนกไปทางสรางสะพาน ขดบอ จดระเบยบสงคม แตตองใหคนในชมชนรตวหรอ

เกดความเขาใจวาเขามหนาทและความสาคญทจะตองเขารวมมออยางจรงใจในการพฒนาชมชนของ

ตนเอง

3) เกยวกบดานนกสารวจ นกวจย คนหาวธการตาง ๆ ทจะใหเขาใจกระบวนการใน

การศกษาแกผนาชมชน

กระบวนการพฒนาชมชน

ขนท 1 ประชม ปรกษาหรอหารอรวมกนตามแนวทางทไดจดวางไว เปนการปรกษาเกยวกบ

ความจาเปนของสมาชกในชมชนจะไดรวามอะไรทมความตองการบาง คนในชมชนมาแลกเปลยน

ความคดเหนรวมกนจดขนเพอชวยเหลอตนเอง

ขนท 2 วางแผนไวอยางเปนระเบยบสาหรบงานทคนในชมชนตกลงเลอก สงสาคญตองรงาน

นน ตองอยในลกษณะทชวยตวเองได

ขนท 3 การสนบสนนใหคนในชมชนทาประโยชนใหไดมากทสดตามทแตละคนจะสามารถ

ทาได

ขนท 4 สรางความปรารถนาและความตกลงใจในสงทจะดาเนนการ เพอปรบปรงของชมชน

ตอไป ใหเกดขนในจตใจของคนในชมชนแหงนน ผคนทจะเขามารวมพฒนาทองถนของตนโดยแทจรง

นนจะเขาใจและรไดวามการปรบปรงอยางอนจะตองทาอก ผทมสวนชวยยอมภาคภมใจในผลสาเรจ

ของงาน ถาไมมกระบวนการพฒนานขนการพฒนากไมมผล

2.8 แนวคดเกยวกบการอนรกษวฒนธรรม

2.8.1 ความหมายของการอนรกษวฒนธรรม

สธรา เผาโภคสถต (2537) ไดกลาววา การอนรกษ หมายถง การรกษาวฒนธรรมแบบดงเดม

ทหาดยาก หรอกาลงจะสญหายไมสามารถพฒนาได เพอเปนประโยชนตอคนรนหลงทจะศกษา

คนควา หาความเจรญทางวฒนธรรมในอดต

32

2.8.2 วธอนรกษวฒนธรรม

กรมศลปากร (2544) ไดกลาวถงวธอนรกษวฒนธรรม ดงน

1) การสงเสรมและสนบสนน (Promotion) หมายถง การสงเสรมกจกรรมทางวฒนธรรมอน

เปนสวนรวมของประเทศชาต โดยการปรบปรงอานวยความสะดวกทางวฒนธรรม การอปถมภศลปน

และการแสดงผลงานทาใหคนรจกอยางกวางขวาง

2) การทานบารง (Preservation) หมายถง การปกปอง รกษาอนสาวรย และแหลง

ประวตศาสตร การบารงรกษาหอสมด หอศลป พพธภณฑ และสถานทรวบแหลงศลปวฒนธรรมตาง ๆ

เพอการรกษาผลงานและการแสดงของศลปนทมชอเสยง

3) การแพรกระจาย (Diffusion) หมายถง การแบงและจดสรรเนอหา ในหนงสอพมพ และ

วารสาร การแบงและจดสรรเวลาของรายการวทยและโทรทศน สาหรบเรองวฒนธรรม การจดสอ

สงพมพเผยแพร การเอาเรองวฒนธรรมเขาสหลกสตรการเรยนการสอน การจดนทรรศการ การจดให

มการแสดงออกเรองวฒนธรรมในสงกอสรางตาง ๆ เชน ภาพผนงทแสดงสอถงเรองวฒนธรรม

4) การเสรมสรางความเขาใจและความซาบซง (Satisfaction) หมายถง การเพมจานวน

ความสามารถในเรองการอานหนงสอของประชาชน การลดจานวนลงของผไมรหนงสอ การสงเสรม

การศกษาผใหญใหมการศกษาทสงขน จดใหมวชาศลปะแขนงตางๆ สนบสนนใหมหองสมดเคลอนท

ทสงเสรมการทองเทยวทางวฒนธรรม ปรบปรงการทองเทยว และกจการโรงแรมสาหรบผมรายไดนอย

5) การเสรมสรางความเปนประชาธปไตยทางวฒนธรรม (Social Justice) หมายถง

การรวบรวม จดพมพ นามาเผยแพรขาวสารใหกบความตองการทางกจกรรมวฒนธรรมของประชาชน

กาจดชองวางทางสงคมและเศรษฐกจ เพอใหโอกาสแกชนกลมนอยมสวนรวมมอในกจกรรมวฒนธรรม

6) การจดการศกษาเพอวฒนธรรม (Education) หมายถง การเพมเนอหาสาระทาง

วฒนธรรมในหลกสตรการเรยนการสอน จดสรรอปกรณและเครองอานวยความสะดวกใหเพยงพอ

สาหรบการศกษาแกเยาวชน และการฝกอบรมทางศลปวฒนธรรม

7) การดารงไวซงคณภาพและมาตรฐานของวฒนธรรม (Quality) หมายถง การดาเนนการ

หรอการจดกจกรรม ซงดารงไวดวยคณภาพและมาตรฐานทดงามของวฒนธรรม รวมไปถงการปองกน

ไมใหสงเลวรายมาทาลายความดงาม เพอใหวฒนธรรมคงอยคกบประเทศชาตอยางดงาม

8) การเสรมสรางความสมพนธระหวางชาต (International Relations) หมายถง

การดาเนนการหรอการจดกจกรรม เพอแลกเปลยนวฒนธรรมระหวางประเทศ เปนการสงเสรม

การศกษาภาษาตางประเทศและวรรณกรรมตางชาต รวมไปถงภาษาไทยและวรรณกรรมของประเทศ

ไทย ในประเทศตาง ๆ เพอแลกเปลยนกจกรรมและบคลากรทางวฒนธรรม สนบสนนใหมการศกษา

วฒนธรรมของชาตอน เพอใหมความสมพนธอนดระหวางประเทศ

33

9) การสรางสรรค (Creation) หมายถง วฒนธรรมทเจรญกาวหนา ซงมการพฒนาแลว

จาเปนตองมการสรางสรรค การคดคน และการพฒนาวฒนธรรมดงเดมใหเปนประโยชนเหมาะสมกบ

สงคมปจจบน และอนาคตอยางตอเนอง เพอใหเกดการพฒนาอยางมประสทธภาพ

10) การปรบปรงวฒนธรรมไทยในชวตประจาวน (Daily Life) หมายถง การปรบปรงวถชวต

ในชวตประจาวน เชน ทอยอาศย เครองแตงกาย อาหาร เปนตน รวมไปถงการจดระบบและ

สงแวดลอมในททางาน โรงแรมและสถานทประกอบการใหทงดานคณภาพและดานปรมาณ

2.8.3 ประโยชนของการอนรกษวฒนธรรม

สานกนโยบายและแผนสงแวดลอม (2541) ไดกลาววา ประโยชนของการอนรกษวฒนธรรม

มดงน

1) ชวยเสรมคณคาและความสาคญของแหลงศลปกรรม ซงถอวาเปนทรพยากรทาง

วฒนธรรมใหเดนชดขน

2) ชวยเกดความภาคภมใจในอารยธรรมอนเกาแกทรงคณคาของประเทศชาต

3) ชวยใหเกดความสามคค ดแล ปกปอง รกษามรดกทางวฒนธรรมอนทรงคณคาแกประเทศ

4) ชวยเสรมสรางชอเสยงทางดานศลปวฒนธรรมใหแกประเทศชาต

ณรงค เสงประชา (2537) ไดกลาววา ประโยชนของการอนรกษวฒนธรรม มดงน

1) เปนการสรางความเจรญใหแกสงคม เมอวฒนธรรมเจรญสงคมกจะเจรญเตม

2) ชวยรกษาเอกลกษณวฒนธรรมของชาตเอาไว

3) ชวยใหวฒนธรรมมการสบทอด คงอย ไมสญหาย

4) ชวยแกไขปญหาอนเกดจากวฒนธรรม และชวยตอบสนองความตองการของสงคม

2.9 งานวจยทเกยวของ

นงลกษณ จนทาภากล และนรนทร สงขรกษา (2556) วจยเรองการศกษาศกยภาพในการ

ทองเทยวเชงวฒนธรรมของชมชนบานหวเขาจน จงหวดราชบร ผลการวจยพบวา 1) ศกยภาพดาน

การทองเทยวเชงวฒนธรรมของชมชนบานหวเขาจนโดยรวมทง 4 ดาน คอ ดานพนท ดานการจดการ

ดานกจกรรมและดานองคกรอยในระดบมาก 2) แนวทางในการพฒนาการทองเทยวเชงวฒนธรรมท

สาคญไดแก 2.1) การสนบสนนงบประมาณอยางตอเนอง 2.2) การใหความรการจดอบรมในการ

จดการทองเทยวใหประสบความสาเรจ 2.3) การศกษาดงานและการศกษาการปฏบตทดในการ

ทองเทยวทประสบความสาเรจและ 2.4) การประชาสมพนธผานทางเวบไซตการประชาสมพนธผาน

หนวยงานตาง ๆ ในระดบจงหวดและสอตาง ๆ รวมถงการสงเสรมการตลาดเชงรกของชมชนอยาง

ตอเนองและการจดกจกรรมการทองเทยวตาง ๆ 3) ปญหาการทองเทยวเชงวฒนธรรมของชมชนบาน

หวเขาจนโดยรวมอยในระดบมาก ปญหาดานองคกรมคาคะแนนเฉลยสงสด รองลงมาเปนปญหาดาน

34

กจกรรมและดานตาทสดคอ ดานพนท สวนแนวทางแกปญหาดานองคกรและดานทตาทสดคอ

แนวทางแกปญหาดานพนท

มนสสน บญมศรสงา, กอบกาญจน ศกดประเสรฐ, ภาวณ สอาดศร และวนชย อทนท

(2556) วจยเรองแนวทางในการพฒนาถนนคนเดนตลาด 200 ป ปราณบร ใหเปนแหลงทองเทยว

ทางวฒนธรรมโดยการมสวนรวมของชมชน ผลการวจยพบวา ถนนคนเดนตลาด 200 ป ปราณบร

มศกยภาพในการเปนแหลงทองเทยวทางวฒนธรรมโดยการมสวนรวมของประชาชน เนองจากม

ความพรอมในดานสงดงดดใจ ดานการมสวนรวมของชมชนและดานสงอานวยความสะดวก แตยงม

ขอจากดในหลายๆ ดานทตองพฒนา เชน ปายบอกทาง หองสขา ทจอดรถ แนวทางในการพฒนา

ถนนคนเดนตลาด 200 ป ปราณบรใหเปนแหลงทองเทยวทางวฒนธรรมโดยการมสวนรวมของชมชน

พบวา ควรมการพฒนา 6 ดาน คอ ดานสงดงดดใจ ดานสงอานวยความสะดวก ดานการเขาถง

ดานการจดการรานคา ดานบคลากรและดานการบรหารจดการ โดยการมสวนรวมของชมชน

ภนฑลา วชาโหง (2554) วจยเรองแนวทางในการพฒนาการตลาดนกทองเทยวเชงวฒนธรรม

เมองเชยงแสน จงหวดเชยงราย ผลการวจยพบวา นกทองเทยวสวนใหญทเขามาทองเทยวเมองเชยง

แสน เปนเพศชายมากกวาเพศหญง นยมมาเทยววด โดยอายทเขามาสวนใหญคอกลมอาย 21-40 ป

ดานพาหนะทใชในการเดนทางเพศหญงนยม รถต หรอรถบสเหมามาเองมากกวาเพศชาย

กลมนกทองเทยวทมความตองการเรองหองนาของแหลงทองเทยว ดานราคาของฝากของทระลกยง

มราคาทคอนขางสง เมอเทยบกบคณภาพสนคา นกทองเทยวตองการราคาทเหมาะสม สวนใหญ

นกทองเทยวมความตองการ ดานอธยาศย การยมแยมแจมใสของเจาหนาท การอานวยความสะดวก

ของเจาหนาท ดานขอมลขาวสาร การบอกทาง จานวนเจาหนาทในการใหรบบรการของสถานท

การตอบคาถามและใหขอมลของเจาหนาท การพฒนาการทองเทยวจดหาบคลากรทมความร

ความสามารถพฒนาดแล ปรบปรงแหลงทองเทยว นากจกรรมศลปะพนบานและความงดงามของ

ธรรมชาตเขามาเปนจดขายทางการทองเทยว

ธระพงษ ภรปาณก, มหาวทยาลยบรพา สถาบนสงคมและสงแวดลอมศกษา และสานกงาน

คณะกรรมการการอดมศกษา (2548) วจยเรองการพฒนาศกยภาพการทองเทยวเชงวฒนธรรมหนง

ตาบลหนงผลตภณฑ กรณศกษา วดบางพระวรวหาร ตาบลบางพระ อาเภอศรราชา จงหวดชลบร

ผลการวจยพบวา วดบางพระมจดแขงในการพฒนาศกยภาพการทองเทยวเชงวฒนธรรม มสงศกดสทธ

ทเคารพนบถอของคนในทองถน มพระนอนขนาดใหญทสวยงาม มพระอารามหลวงทเกาแก มการ

คมนาคมทสะดวกอยใกลชมชน มทรพยากรธรรมชาตทหลากหลายและบรรยากาศรมรน มสถานท

สาคญทางประวตศาสตร จงหวดชลบรมโรงแรมและทพกระดบตาง ๆ ใหเลอกเปนชมชนทม

ประวตศาสตร ศลปะ วฒนธรรม ประเพณและวถชวตทยงยน องคการบรหารสวนทองถนม

35

ศกยภาพทสามารถรองรบการพฒนาไดทกภารกจ และประชาชนในทองถนมความรก ความภาคภมใจ

ในทองถน ซงเปนผลใหมการอนรกษขนบธรรมเนยมประเพณ โบราณสถาน โบราณวตถหรอสงแวดลอม

อน ๆ วดบางพระ มจดออนในการพฒนาศกยภาพการทองเทยวเชงวฒนธรรมคอ โบราณสถานและ

โบราณ วตถขาดการบรณะอยางสมาเสมอ เนองจากเปนพระอารามหลวง การบรณะแตละครงม

ขนตอนซบซอน ลาชา ทาใหไมมสงดงดดความสนใจ เสนทางคมนาคมและทจอดรถภายในวดคบแคบ

วดขาดการประชาสมพนธดานการทองเทยว เชน เอกสาร แผนพบ ปาย เปนตน สถานทบรเวณรอบ ๆ

วดไมสะอาด มขยะมลฝอย มลสตว มแรงงานอพยพเคลอนยายเขามาจงกอใหเกดปญหาอาชญากรรม

ตามมา

วระพล ทองมา (2554) วจยเรองการพฒนาการทองเทยวเชงวฒนธรรมอยางยงยนของชมชน

ชาวจนในพนทลมนาแมงอน อาเภอฝาง จงหวดเชยงใหม ผลการวจยพบวา ศกยภาพของชมชนชาว

จนยนนานนน มศกยภาพเปนแหลงทองเทยวเชงวฒนธรรมในระดบมาก ทงนเนองจากในพนทชมชน

เปนทตงพพธภณฑทมชวต (Living SITE Museum) โดยมงเนนใหชมชนและคนภายในชมชนเปน

ศนยกลางของการนาเสนอเรองราวประวตความเปนมา ภมปญญา ความรและประสบการณผานทาง

นทรรศการ วตถทสะสมมาตงแตอดต หลกฐานทางประวตศาสตรในชมชนใหเปนแหลงเรยนรเชง

อนรกษควบคไปกบ โรงงานสเขยว ทสรางขนตามแนวพระราชดารสของสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ

ทปรารถนาใหพพธภณฑในชมชนบานยางเปนแหลงทองเทยวใหมเชงอนรกษ และวฒนธรรมนนเอง

ชมชนชาวจนยนานบานยางยงคงรกษาเอกลกษณดานความเชอและคานยมตามวถ ชวตความเปนอย

มาตงแตสมยบรรพบรษ นอกจากนชมชนบานยาง ยงไดมการพฒนาสงอานวยความสะดวกตาง ๆ

ทงดานทพกโฮมสเตย ไดชมและรบประทานอาหารเพอสขภาพอนเลศรสของชาวยนาน สาหรบการม

สวนรวมของประชาชนในการพฒนาการทองเทยวเชงวฒนธรรมในชมชน ผใหขอมลรายงานวามสวน

รวมในระดบมากในกจกรรมทางดานวฒนธรรมทางความคด (ความเชอและคานยม) และวฒนธรรม

บรรทดฐาน (อาชพและวถชวตประจาวน) สวนดานวฒนธรรม บรรทดฐาน (อาหารและพชสมนไพร)

รวมทงดานวฒนธรรมทางวตถ (ศลปและหตถกรรม) นนผใหขอมลมสวนรวมในระดบปานกลาง

เทานน นอกจากนผลการวจยเกยวกบการทดสอบหาความสมพนธระหวางผลการประเมนศกยภาพ

ในการเปนแหลงทองเทยวเชงวฒนธรรมกบระดบการมสวนรวมในการพฒนาการทองเทยวเชง

วฒนธรรมของชมชนบานยางโดยใช X2-test พบวา ไมมความสมพนธกนทางสถต จงปฏเสธ

สมมตฐานทระบวาชมชนชาวจนยนานในพนทลมนาแมงอนทมศกยภาพดานการทองเทยวเชง

วฒนธรรมนนมความสมพนธกบการมสวนรวมในการพฒนาแหลงทองเทยวของประชาชนภายใน

ชมชน

36

วภาวรรณ ปนแกว (2551) วจยเรองการศกษาเพอเสนอเสนทางทองเทยวเชงนเวศในอาเภอ

เมอง จงหวดเพชรบร ผลการวจยพบวา เมองเพชรบรประกอบไปดวยทรพยากรการทองเทยวท

หลากหลาย ทางธรรมชาต ทางวฒนธรรมและประวตศาสตร เทศกาลและงานประเพณ รวมไปถงดาน

กจกรรมและบรการดวย มความโดดเดนของดานวฒนธรรมและประวตศาสตรมากทสด การศกษาครง

นไดเสนอเสนทางการเชอมโยงแหลงทองเทยว 5 เสนทาง โดยเนนการทองเทยวทางดาน

ประวตศาสตรและดานวฒนธรรม ไดแก 1) เสนทางยลงานศลปถนชางเมองเพชร 2) เสนทางเยยม

เยอนวด วงและสถาปตยกรรม 3) เสนทางเลาะเลยวเทยวธรรมชาต แวะชมหาดเจาสาราญ

4) เสนทางนมสการสงศกดสทธคเมองเพชร 5) เสนทางเทยวชมวถชวต กจกรรม ยานของฝากเมอง

เพชรและไดเสนอแนวทางในการพฒนาเสนทางการทองเทยวเชงนเวศ 4 ดาน ไดแก 5.1) ดานการ

พฒนาพนท 5.2) ดานการจดการ 5.3) ดานกจกรรมและกระบวนการเรยนร 5.4) ดานการมสวนรวม

ของชมชน

พรทพย กจเจรญไพศาล (2553) วจยเรองการศกษาทรพยากรทองเทยวเชงวฒนธรรมของ

ชมชนชาวมอญเพอสงเสรมการทองเทยวเชงนเวศในจงหวดปทมธาน ผลการวจยพบวา จงหวด

ปทมธานมทรพยากรทองเทยวทมศกยภาพสง โดดเดนดานวฒนธรรมและวถชวตของชาวมอญ

ดานประวตศาสตร ดานโบราณสถานและโบราณวตถไดแก วดมอญ เตาโองอาง เครองปนดนเผา

ตมสามโคก ตลอดจนดานประเพณ เทศกาลไดแก งานสงกรานต งานแหเสาหงสธง ตะขาบและวถ

ชวตของชมชนชาวมอญ ไดแก อาหารการกนและเครองแตงกาย แนวทางการสงเสรมการทองเทยว

เชงนเวศในจงหวดปทมธาน ควรเนนการพฒนาคณคาทางศลปวฒนธรรมของชมชนชาวมอญ อนรกษ

และถายทอดภมปญญาและองคความรใหคงอยอยางตอเนอง แนวทางการพฒนาดานกจกรรม

ทองเทยวของชมชนชาวมอญ ควรพฒนาดานการคมนาคม โดยการปรบปรงถนนและพฒนาเสนทาง

การเดนทางไปสแหลงทองเทยวใหเชอมโยงถงกน ตลอดจนพฒนาดานบรการและสงอานวยความ

สะดวก โดยการใหขอมลดานการทองเทยวกบนกทองเทยว ควบคกบการใหความรดานการทองเทยว

เชงนเวศ

บทท 3

วธการดาเนนการวจย

การวจยเรองแนวทางในการพฒนาชมชนในเขตอาเภอเมองแพร ใหเปนแหลงทองเทยวทาง

วฒนธรรมอยางยงยน ผวจยจะดาเนนการตามลาดบขนตอนและวธการศกษาดงตอไปน

3.1 ประเภทของงานวจย

การศกษาวจยครงนเปนการวจยแบบผสมผสานระหวางการวจยเชงปรมาณ (Quantitative

Research) และการวจยแบบเชงคณภาพ (Qualitative Research)

3.2 ประชากรและกลมตวอยาง

3.2.1 กลมประชากร

ประชากรทใชในการศกษาวจยม 4 กลม ไดแก

กลมท 1 ผนาชมชนไดแก ผนาชมชนหมบานใหม บานสระบอแกว บานหวขวง

บานศรชม บานพระนอนบานหลวง และบานทงโฮง

กลมท 2 ชาวบานในชมชนไดแก ผทอาศยอยในเขตอาเภอเมองแพร

กลมท 3 หนวยงานรฐบาลในเขตอาเภอเมองแพรไดแก สานกงานการทองเทยวและกฬา

องคการบรหารสวนจงหวด เทศบาลเมองแพรและการทองเทยวแหงประเทศไทยสานกงานเขตจงหวดแพร

กลมท 4 ผประกอบการทองเทยวในเขตอาเภอเมองแพร ไดแก โรงแรมทพก รานอาหาร

รานขายของทระลกและรถโดยสารเดนทาง

3.2.2 กลมตวอยาง

1) ผนาชมชนหมบาน จานวน 7 คน ประกอบดวยผนาชมชนหมบานใหม ผนาชมชน

บานสระบอแกว ผนาชมชนบานหวขวงผนาชมชนบานพระนอนผนาชมชนบานศรชมผนาชมชน

บานหลวงผนาชมชนบานทงโฮง เนองจากเปนผทมความสาคญและเปนตวแทนของหมบาน

รรายละเอยดเกยวกบสถานททองเทยวทอยภายในหมบานเปนอยางด

2) ชาวบานทอาศยอยในเขตอาเภอเมองแพร คานวณประชากรทอาศยอยในเขตอาเภอเมอง

แพรจานวน 84,612 คน ประกอบดวยเพศชายจานวน 40,805 คน และเพศหญงจานวน 43,807 คน

(ททาการปกครองจงหวดแพร, 2557)

38

ประชากรทไดมาโดยการสมตวอยางแบบงาย (Simple Random Sampling) โดยใชสตร

การหาขนาดของกลมตวอยางแบบทราบจานวนประชากร โดยกาหนดความเชอมนท 95% ความ

ผดพลาดไมเกน 5% ดงสตรของ Yamane (1976) ดงน

สตร

โดย n = ขนาดของกลมตวอยาง

N = จานวนประชากร

e = ความคลาดเคลอนทยอมรบได = 0.05

แทน

n = 398 คน

ดงนน งานวจยชนนจะใชกลมตวอยางจานวน 400 คน

3) หนวยงานรฐบาลในเขตอาเภอเมองแพร จานวน 4 หนวยงาน คอ กระทรวงการทองเทยว

และกฬาจงหวดแพร องคการบรหารสวนจงหวดแพร การทองเทยวแหงประเทศไทยสานกงานเขต

จงหวดแพร และเทศบาลเมองแพรเนองจากเปนหนวยงานภาครฐทวางกรอบนโยบาย มการจดสรร

งบประมาณในการทจะพฒนาสถานททองเทยว

4) ผประกอบการทองเทยวในเขตอาเภอเมองแพรจานวน 20 คน ประกอบดวยโรงแรมทพก

จานวน 5 คน รานอาหาร จานวน 5 คน รานขายของทระลก จานวน 5 คน รถโดยสารเดนทางจานวน

5 คน เนองจากเปนผทใหบรการ อานวยความสะดวกเกยวกบการเดนทาง ทศนศกษาหรอการใหบรการ

อน ๆ ทเกยวของแกนกทองเทยวซงในจานวน 20 คน น ผวจยไดใชวธสมตวอยางแบบงาย ทมขอจากด

ของผใหบรการทมจานวนจากด อยางเชน รานขายของหรอรานขายของทระลกจะตองมของขายจานวน

มากเพอรองรบความตองการของนกทองเทยว

39

3.3 เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการวจยครงนม 2 รปแบบ ดงน

1) แบบสอบถาม (Questionnaire) ทมคาถามชนดปลายปด โดยจะแจกแบบสอบถามใหแก

ชาวบานทอาศยอยในเขตอาเภอเมองแพรใหครบจานวน 400 คน ซงแบงโครงสรางคาถามออกเปน

3 สวน ไดแก

ตอนท 1 คาถามเกยวกบขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถามโดยมลกษณะเปนคาถามให

เลอกตอบประกอบดวย เพศ อาย อาชพ และรายได

ตอนท 2 แบบสอบถามทศนคตตอแนวทางการพฒนาแหลงทองเทยวในเขตชมชนอาเภอ

เมองแพร

ตอนท 3 ขอคดเหนและขอเสนอแนะของผตอบแบบสอบถาม

กาหนดเกณฑการใหคะแนนแบบสอบถาม การใหคะแนนแตละขอของแบบสอบถามมาตรา

สวนประมาณคากาหนด 5 ระดบ ใชเกณฑการใหคะแนนดงน

เหนดวยอยางยง ใหคะแนน 5

เหนดวย ใหคะแนน 4

เฉย ๆ ใหคะแนน 3

ไมเหนดวย ใหคะแนน 2

ไมเหนดวยอยางยง ใหคะแนน 1

2) แบบสมภาษณ (Interview) โดยจะมการสมภาษณเชงลก (In-depth Interview) ทงหมด

จานวน 31คนไดแก

- ผนาชมชน จานวน 7 คน ประกอบดวย ผนาชมชนบานใหม บานสระบอแกว บานหวขวง

บานพระนอน บานหลวง บานศรชม และบานทงโฮง

- หนวยงานภาครฐในเขตอาเภอเมองแพร จานวน 4 องคกร ประกอบดวยสานกงานการ

ทองเทยวและกฬาจงหวดแพร องคการบรหารสวนจงหวดแพร เทศบาลเมองแพรและการทองเทยว

แหงประเทศไทยสานกงานเขตจงหวดแพร

- ผประกอบการทองเทยวในเขตอาเภอเมองแพร จานวน 20 คน ประกอบดวย โรงแรมทพก

รานอาหาร รานขายของทระลกและรถโดยสารเดนทาง

โดยแบบสมภาษณจะเปนการถามเกยวทศนคตทมตอในการพฒนาแหลงทองเทยวของชมชน

ในเขตอาเภอเมองแพร

40

3.4 วธการเกบรวบรวมขอมล

ขอมลปฐมภม (Primary Data) ผวจยไดทาการเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยางจานวน

400 คน ประกอบไปดวย ชาวบานทอาศยอยในเขตอาเภอเมองแพรซงจะดาเนนการเกบรวบรวม

ขอมลจากกลมตวอยางทกาหนดไวอยางชดเจน สวนขอมลทตยภม (Secondary Data) โดยทา

การศกษาคนควาขอมลตาง ๆ ทมผจดทาและรวบรวมไวจากหนวยงานตาง ๆ เชน หนงสอวารสาร

ผลงานวจยและสอสงพมพ

3.5 การตรวจสอบคณภาพของเครองมอวจย

การตรวจสอบคณภาพของเครองมอทใชสาหรบการวจยในครงนจะใหผเชยวชาญตรวจสอบ

(ทปรกษาการคนควาอสระ) ความเทยงตรงของเนอหา (Validity) ของแบบสอบถามและแบบ

สมภาษณ โดยผวจยไดนาแบบสอบถามสรางขนมาจากแนวคดและงานวจยทเกยวของใหผเชยวชาญ

ตรวจสอบความเทยงตรงของเนอหาและภาษา หลงจากนนนาขอเสนอแนะของผเชยวชาญมาปรบปรง

แกไขในแตละขอของแบบสอบถามใหมความเหมาะสมคาถามในการวจยครงตอไป

3.6 การวเคราะหขอมล

3.6.1 การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

ผวจยไดดาเนนการวเคราะหดงน

1) ตรวจสอบจานวนและความสมบรณของแบบสอบถามทไดรบกลบคนมา

2) วเคราะหขอมลทวไป ไดแก ความถ คาเฉลย รอยละ สถตและสวนเบยงเบนมาตรฐาน

- รอยละ (Percentage)

สตร

P แทน คารอยละ

f แทน ความถทตองการแปลงใหเปนรอยละ

n แทน จานวนความถทงหมด

- สรปผลการวเคราะห

41

3.6.2 การวเคราะหขอมลเชงคณภาพ

วเคราะหขอมลโดยใชวธการเขยนเชงพรรณนาและการวเคราะหเนอหา (Content

Analysis) ทมาจากการสมภาษณและการสงเกต นาขอมลมาจาแนก จดหมวดหม วเคราะห

และสรปผลโดยอาศยความสอดคลองและความเปนเหตเปนผล

บทท 4

ผลการวเคราะหขอมล

4.1 ผลการศกษาขอมล

4.1.1 ผลการศกษาขอมลจากแบบสอบถาม

การศกษาแนวทางในการพฒนาชมชนในเขตอาเภอเมองแพร ใหเปนแหลงทองเทยวทาง

วฒนธรรมอยางยงยน ในการศกษาขอมล ผวจยไดทาการรวบรวมแบบสอบถามทมรายละเอยดครบ

สมบรณจากกลมตวอยางจานวน 400 ชด และไดดาเนนการศกษาขอมลออกเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 ปจจยสวนบคคล

ตารางท 4.1: ปจจยสวนบคคล (เพศ)

เพศ จานวน รอยละ

ชาย 212 53.0

หญง 188 47.0

รวม 400 100.0

ผลการวเคราะหพบวาเปนเพศชาย มจานวน 212 คน รอยละ 53 และเปนเพศหญง

มจานวน 188 คน รอยละ 47

ตารางท 4.2: ปจจยสวนบคคล (อาย)

อาย จานวน รอยละ

ตากวา 20 ป 63 15.8

20-29 ป 117 29.3

30-39 ป 46 11.5

40-49 ป 51 12.8

50-59 ป 82 20.5

60 ปขนไป 41 10.3

รวม 400 100.0

43

ผลการวเคราะหพบวา กลมตวอยาง มอาย 20-29 ป มจานวน 117 คน รอยละ 29.3 คน

รองลงมามอาย 50-59 ป มจานวน 82 คน รอยละ 20.5 อายตากวา 20 ป มจานวน 63 คน รอยละ

15.8 อาย 40-49 ป มจานวน 51 คน รอยละ 12.8 อาย 30-39 ป มจานวน 46 คน รอยละ 11.5 คน

และอาย 60 ปขนไป มจานวน 41 คน รอยละ 10.3 คน

ตารางท 4.3: ปจจยสวนบคคล (สถานภาพ)

สถานภาพ จานวน รอยละ

โสด 181 45.3

สมรส 169 42.3

หมาย 23 5.8

หยาราง 27 6.8

รวม 100 100.0

ผลการวเคราะหพบวา กลมตวอยางมสถานภาพโสด มจานวน 181 คน รอยละ 45.3

รองลงมามสถานภาพสมรสมจานวน 169 คน รอยละ 42.3 สถานภาพหยาราง มจานวน 27 คน

รอยละ 6.8 และสถานภาพหมาย มจานวน 23 คน รอยละ 5.8

ตารางท 4.4: ปจจยสวนบคคล (การศกษา)

การศกษา จานวน รอยละ

ประถมศกษา 88 22.0

มธยมศกษา 90 22.5

ปวส./ เทยบเทา 75 18.8

ปรญญาตร/ เทยบเทา 139 34.8

ปรญญาโทและสงกวา 8 2.0

รวม 400 100.0

44

ผลการวเคราะหพบวา กลมตวอยางม ระดบปรญญาตร/ เทยบเทามจานวน 139 คน รอยละ

34.8 รองลงระดบมธยมศกษา มจานวน 90 คน รอยละ 22.5 ระดบประถมศกษา มจานวน 88 คน

รอยละ 22.0 ระดบปวส./ เทยบเทา มจานวน 75 คน รอยละ 18.8 และระดบปรญญาโท มจานวน

8 คน รอยละ 2.0

ตารางท 4.5: ปจจยสวนบคคล (อาชพ)

อาชพ จานวน รอยละ

นกเรยน/ นกศกษา 104 26.0

ธรกจสวนตว/ คาขาย 115 28.8

พนกงานบรษท/ รบจาง 67 16.8

ขาราชการ/ พนกงานรฐวสาหกจ 83 20.8

เกษตรกร 31 7.8

รวม 400 100.0

ผลการวเคราะหพบวา กลมตวอยางมอาชพธรกจสวนตว/ คาขาย จานวน 115 คน รอยละ

28.8 รองลงมามอาชพนกเรยน/ นกศกษา มจานวน 104 คน รอยละ 26.0 อาชพขาราชการ/

พนกงานรฐวสาหกจ มจานวน 83 คน รอยละ 20.8 อาชพพนกงานบรษท/ รบจางมจานวน 67 คน

รอยละ 16.8 และอาชพเกษตรกร มจานวน 31 คน รอยละ 7.8 เหตผลทผตอบแบบสอบถามสวน

ใหญมอาชพธรกจสวนตว/ คาขาย เนองจากวาในเขตอาเภอเมอง จงหวดแพร ประชากรสวนใหญม

อาชพธรกจสวนตวหรอคาขาย

ตารางท 4.6: ปจจยสวนบคคล (รายไดตอเดอน)

รายไดตอเดอน จานวน รอยละ

ตากวา 5,000 บาท 104 26.0

5,001-10,000 บาท 67 16.8

10,001-15,000 บาท 79 19.8

15,001-20,000 บาท 66 16.5

(ตารางมตอ)

45

ตารางท 4.6 (ตอ): ปจจยสวนบคคล (รายไดตอเดอน)

รายไดตอเดอน จานวน รอยละ

20,001-25,000 บาท 31 7.8

25,000 บาทขนไป 53 13.3

รวม 400 100.0

ผลการวเคราะหพบวา กลมตวอยางมรายไดตากวา 5,000 บาท มจานวน 104 คน รอยละ

26.0 รองลงมามรายได 10,001-15,000 บาท มจานวน 79 คน รอยละ 19.8 มรายได 5,001-10,000

บาท มจานวน 67 คน รอยละ 16.8 มรายได 15,001-20,000 บาท มจานวน 66 คน รอยละ 16.5

มรายได 25,000 บาทขนไป มจานวน 53 คน รอยละ 13.3 และมรายได 20,001-25,000 บาท

มจานวน 31 คน รอยละ 7.8 สาเหตเพราะสวนใหญมรายไดตากวา 5,000 บาท เนองจากวานกเรยน

นกศกษาทมรายไดทไดรบมาจากผปกครองเทานน

ตอนท 2 แนวทางการพฒนาแหลงทองเทยวในเขตชมชน อาเภอเมองแพร

ขอมลสวนนเปนการวเคราะหขอมลความคดเหนตอแนวทางการพฒนาแหลงทองเทยวในเขต

ชมชนอาเภอเมองแพร โดยมการสรปไวแตละขอคาถาม ดงตารางสรปตอไปน

ตารางท 4.7: จานวนและรอยละของผตอบแบบสอบถาม

คาตอบ จานวน รอยละ

ศกษาวฒนธรรมประเพณทองถน 165 41.3

ศกษาแหลงทองเทยวเพอประวตศาสตร 137 34.3

ศกษาแหลงทองเทยวเพอการศกษา 98 24.5

รวม 400 100.0

ผลการวเคราะหพบวา กลมตวอยางมความคดเหนเรองการศกษาวฒนธรรมประเพณ

ทองถน มจานวน 165 คน รอยละ 41.3 รองลงมามความคดเหนเรองการศกษาแหลงทองเทยวเพอ

ประวตศาสตร มจานวน 137 คน รอยละ 34.3 และมความคดเหนเรองการศกษาแหลงทองเทยวเพอ

การศกษา มจานวน 98 คน รอยละ 24.5 เพราะมความคดเหนเรองการศกษาวฒนธรรมประเพณ

46

ทองถนเนองจากวาจงหวดแพรเปนจงหวดขนาดเลก ทอยเขตภาคเหนอ มวฒนธรรมประเพณทเปน

เอกลกษณ คงความเปนลานนาของชาวเหนอ สามารถทจะทาใหนกทองเทยวเรยนรถงการดาเนน

ชวตของผคนในชมชน

ตารางท 4.8: แนวทางในการพฒนาแหลงทองเทยวในเขตอาเภอเมอง จงหวดแพร ใหเปนแหลง

ทองเทยวทางวฒนธรรมอยางยงยน ควรเรมตนบรหารจดการดานใดมากทสด

คาตอบ จานวน รอยละ

ดานกจกรรมการทองเทยว 193 48.3

ดานบรการการทองเทยว 168 42.0

ดานการคมนาคม 12 3.0

ดานความปลอดภย 12 3.0

ดานการจดการและสงแวดลอม 15 3.8

รวม 400 100.0

ผลการวเคราะหพบวา กลมตวอยางมความคดเหนดานกจกรรมทองเทยว มจานวน 193 คน

รอยละ 48.3 รองลงมามความคดเหนดานบรการทองเทยว มจานวน 168 คน รอยละ 42.0 มความ

คดเหนดานการจดการสงแวดลอม มจานวน 15 คน รอยละ 3.8 และมความคดเหนดานการคมนาคม

และดานความปลอดภย มจานวน 12 คน รอยละ 3.0

47

ตารางท 4.9: เสนทางแหลงทองเทยวใดตอไปน ททานคดวาจะสามารถพฒนาเปนแหลงทองเทยวทาง

วฒนธรรมอยางยงยน

คาตอบ จานวน รอยละ

วดศรชม--->วดพระบาทมงเมองวรวหาร--->คมเจาหลวง--->

เมองแพร--->ศาลหลกเมองแพร--->คมวชยราชา คมโบราณ

ตานานเมองแพร--->พพธภณฑการปาไมเมองแพร--->วดพระ

นอน--->บานวงศบร --->วดหลวง--->วดหวขวง--->วดจอม

สวรรค--->พพธภณฑเสรไทย--->วดสระบอแกว--->วดศรชม

146 36.5

วดศรชม--->วดหวขวง--->วดจอมสวรรค--->พพธภณฑเสรไทย

--->วดสระบอแกว--->วดพระบาทมงเมองวรวหาร--->คมเจา

หลวงเมองแพร--->ศาลหลกเมองแพร--->คมวชยราชาคมโบราณ

ตานานเมองแพร--->พพธภณฑการปาไมเมองแพร--->วดพระ

นอน--->บานวงศบร--->วดหลวง--->วดศรชม

128 32.0

วดจอมสวรรค--->วดหวขวง--->วดศรชม--->วดหลวง--->บาน

วงศบร--->วดพระนอน--->พพธภณฑการปาไมเมองแพร--->

คมวชยราชา คมโบราณตานานเมองแพร--->ศาลหลกเมองแพร

--->คมเจาหลวงเมองแพร--->วดพระบาทมงเมองวรวหาร-->

วดสระบอแกว--->พพธภณฑเสรไทย--->วดจอมสวรรค

126 31.5

รวม 400 100.0

ผลการวเคราะหพบวา กลมตวอยางมความคดเหนวดศรชม--->วดพระบาทมงเมองวรวหาร -

-->คมเจาหลวงเมองแพร--->ศาลหลกเมองแพร--->คมวชยราชา คมโบราณตานานเมองแพร--->

พพธภณฑการปาไมเมองแพร--->วดพระนอน--->บานวงศบร--->วดหลวง--->วดหวขวง--->วด

จอมสวรรค--->พพธภณฑเสรไทย--->วดสระบอแกว--->วดศรชมมจานวน 146 คน รอยละ 36.5

รองลงมามความคดเหน วดศรชม--->วดหวขวง--->วดจอมสวรรคพพธภณฑเสรไทย--->วดสระบอ

แกว--->วดพระบาทมงเมองวรวหาร--->คมเจาหลวงเมองแพร--->ศาลหลกเมองแพร--->คมวชยราชา

คมโบราณตานานเมองแพร--->พพธภณฑการปาไมเมองแพร--->วดพระนอน--->บานวงศบร--->

วดหลวง--->วดศรชม มจานวน 128 คน รอยละ 32.0 และมความคดเหน วดจอมสวรรค--->

วดหวขวง--->วดศรชม--->วดหลวง--->บานวงศบร--->วดพระนอน--->พพธภณฑการปาไมเมองแพร-

48

-->คมวชยราชา คมโบราณตานานเมองแพร--->ศาลหลกเมองแพร--->คมเจาหลวงเมองแพร--->

วดพระบาทมงเมองวรวหาร--->วดสระบอแกว--->พพธภณฑเสรไทย--->วดจอมสวรรค มจานวน

126 คน รอยละ 31.5 เหตผลทผตอบแบบสอบถามสวนใหญมความคดเหน วดศรชม--->วดพระบาท

มงเมองวรวหาร--->คมเจาหลวงเมองแพร--->ศาลหลกเมองแพร--->คมวชยราชา คมโบราณตานาน

เมองแพร--->พพธภณฑการปาไมเมองแพร--->วดพระนอน--->บานวงศบร--->วดหลวง--->วดหวขวง

--->วดจอมสวรรค--->พพธภณฑเสรไทย--->วดสระบอแกว--->วดศรชม เนองจากวาเปนเสนทาง

แหลงทองเทยวทางวฒนธรรมทเหมาะสมแกการเดนของรถรางอยางมากในจงหวดแพร

ตารางท 4.10: ทานเหนดวยหรอไมกบการมรถรางนาเทยว

คาตอบ จานวน รอยละ

เหนดวย 390 97.5

ไมเหนดวย 10 2.5

รวม 400 100.0

ผลการวเคราะหพบวา กลมตวอยางมความคดเหน เหนดวย มจานวน 390 คน รอยละ 97.5

รองลงมความคดเหนไมเหนดวย มจานวน 10 คน รอยละ 2.5 เหตผลทผตอบแบบสอบถามสวนใหญ

มความคดเหนเหนดวย เนองจากรถรางนาเทยวนนจะทาใหงายตอการรจกของแตละแหลงทองเทยว

ทาใหนกทองเทยวเดนทางสะดวกและเปนการสรางรายไดใหกบชมชน

ตารางท 4.11: ทานคดวาการออกรถรางนาเทยว เพอเทยวชมแหลงทองเทยว ควรออกทก ๆ กนาท

คาตอบ จานวน รอยละ

15 นาท 89 22.3

30 นาท 249 62.3

45 นาท 62 15.5

รวม 400 100.0

49

ผลการวเคราะหพบวา กลมตวอยางมความคดเหนควรใชเวลา 30 นาท มจานวน 249 คน

รอยละ 62.3 รองลงมามความคดเหนควรใชเวลา 15 นาท มจานวน 89 คน รอยละ 22.3 และมความ

คดเหนควรใชเวลา 45 นาท มจานวน 62 คน รอยละ 15.5 สาเหตทผตอบแบบสอบถามสวนใหญม

ความคดเหนควรใชเวลา 30 นาท เนองจากวาอาจจะมผใชบรการไมมาก ระยะชวงเวลาในการออก

ของรถรางจงอยในชวงทเหมาะสม ทไมใชเวลานอยเกนไปหรอมากเกนไป ทาใหนกทองเทยวได

อรรถรสในการเยยมชมสถานททองเทยว

ตารางท 4.12: ทานคดวาการซอตวรถรางเทยวชมควรเปนแบบใด

คาตอบ จานวน รอยละ

ซอตวเทยวชม โดยจากดเวลาเทยวในแตละแหลงทองเทยว 139 34.8

ซอตวเทยวชม โดยไมจากดเวลาเทยวในแตละแหลงทองเทยว 261 65.3

รวม 400 100.0

ผลการวเคราะหพบวา กลมตวอยางมความคดเหนซอตวเทยวชม โดยไมจากดเวลาเทยวใน

แตละแหลงทองเทยว มจานวน 261 คน รอยละ 65.3 รองลงมามความคดเหนซอตวเทยวชม โดย

จากดเวลาเทยวในแตละแหลงทองเทยว มจานวน 139 คน รอยละ 34.8 สาเหตทผตอบแบบสอบถาม

สวนใหญมความคดเหนซอตวเทยวชม โดยไมจากดเวลาเทยวในแตละแหลงทองเทยว เนองจากวาใน

แตละสถานททองเทยวมความนาสนใจแตกตางกน เพราะฉะนนเวลาจงเปนสงสาคญในการเขาชมใน

แตละสถานทนน

ตารางท 4.13: ทานคดวาควรมจดบรการจาหนายตวรถรางนาเทยว ลกษณะใด

คาตอบ จานวน รอยละ

มจดจาหนายตวทกแหลงทองเทยว ทนกทองเทยวสามารถขนไดทกท

ตามเสนทางของรถราง 348 87.0

มจดจาหนายตว เฉพาะทจดเรมตนรถรางนาเทยวออกเดนทางเทานน 52 13.0

รวม 400 100.0

50

ผลการวเคราะหพบวา กลมตวอยางมความคดเหนใหมจดจาหนายตวทกแหลงทองเทยวท

นกทองเทยวสามารถขนไดทกทตามเสนทางของรถราง มจานวน 348 คน รอยละ 87.0 รองลงมาม

ความคดเหนใหมจดจาหนายตว เฉพาะทจดเรมตนรถรางนาเทยวออกเดนทางเทานน มจานวน

52 คน รอยละ 13.0 เหนวาใหมจดจาหนายตวทกแหลงทองเทยวทนกทองเทยวใชบรการไดทกทตาม

เสนทางของรถรางเนองจากวาทาใหนกทองเทยวสะดวกสบาย ตอการใชบรการซอตวรถราง โดยไม

จาเปนตองไปซอเฉพาะทจดเรมตนทรถรางออกเดนทางเทานน

ตารางท 4.14: ทานเหนดวยหรอไมกบการจดตงศนยบรการนกทองเทยว

คาตอบ จานวน รอยละ

เหนดวย 394 98.5

ไมเหนดวย 6 1.5

รวม 400 100.0

ผลการวเคราะหพบวา กลมตวอยางมความคดเหนเหนดวย มจานวน 394 คน รอยละ 98.5

รองลงมามความคดเหนไมเหนดวยมจานวน 6 คน รอยละ 1.5 เหตผลทผตอบแบบสอบถามสวนใหญ

มความคดเหนเหนดวยในการจดตงศนยบรการนกทองเทยว เนองจากวาศนยบรการนกทองเทยวจะ

เปนทใหขอมล คาแนะนาเกยวกบสถานททองเทยวตาง ๆ ในจงหวดแพร แมกระทงรวมไปถงดาน

การบรการดานทพก อาหาร เปนตน

ตารางท 4.15: ทานคดวาสถานทใดดงตอไปนทจะจดตง ศนยบรการนกทองเทยวไดอยางเหมาะสม

คาตอบ จานวน รอยละ

สวนสขภาพ 195 48.8

วดจอมสวรรค 105 26.3

วดพระบาทมงเมองวรวหาร 100 25.0

รวม 400 100.0

51

ผลการวเคราะหพบวา กลมตวอยางมความคดเหนสวนสขภาพ มจานวน 195 คน รอยละ

48.8 รองลงมามความคดเหนวดจอมสวรรค มจานวน 105 คน รอยละ 26.3 และมความคดเหนวด

พระบาทมงเมองวรวหาร มจานวน 100 คน รอยละ 25.0 เหตผลทผตอบแบบสอบถามสวนใหญม

ความคดเหนวาสวนสขภาพ เนองจากวาสวนสขภาพเปนจดศนยกลางของจงหวดแพร เปนสถานท

นกทองเทยวสามารถหาไดสะดวก มทจอดรถเพยงพอ จงเหมาะสมแกการจดตงศนยบรการ

นกทองเทยว

ตารางท 4.16: ทรพยากรการทองเทยวดงตารางขางลางตอไปนสามารถพฒนาเปนแหลงทองเทยว

ทางวฒนธรรม ทานเหนดวยหรอไม

คาตอบ ชมชน เหนดวย ไมเหนดวย อน ๆ

โปรดระบ

หตถกรรมเครองเงนเครองทอง บานพระนอน 370(92.5) 30(7.5) 0

มะขามแกว บานพระนอน 301(75.3) 99(24.8) 0

ผาหมอฮอม บานทงโฮง 400(100) 0 0

ขนมจนนาหมเมองแพร มทกชมชน 400(100) 0 0

ผลการวเคราะหพบวา กลมตวอยางสวนใหญมความคดเหนผาหมอฮอมและขนมจนนาหม

เมองแพร มจานวน 400 คน รอยละ 100 รองลงมามความคดเหนในระดบเหนดวย ดานหตถกรรม

เครองเงนเครองทอง มจานวน 370 คน รอยละ 92.5 และไมเหนดวย มจานวน 30 คน รอยละ 7.5

และมความคดเหนในระดบเหนดวยมะขามแกว มจานวน 301 คน รอยละ 75.3 และไมเหนดวยม

จานวน 99 คน รอยละ 24.8 สาเหตทผตอบแบบสอบถามสวนใหญมความคดเหนวาผาหมอฮอมและ

ขนมจนนาหมเมองแพร เนองจากวาผาหมอฮอมและขนมจนนาหมเมองแพร ซงเปนเอกลกษณของ

จงหวดแพร อยางขนมจนนาหมเมองแพร จะมขายทจงหวดแพรเทานน จงหวดอน ๆ ทอยในเขต

ภาคเหนอจะเปนขนมจนนาเงยว ตองลองทานอาหารทองถนของจงหวดแพร

52

ตารางท 4.17: การจดกจกรรมการทองเทยวเรยนรระหวางนกทองเทยวและชาวบาน ควรเปนรปแบบ

ใดทสด

คาตอบ จานวน รอยละ

การสาธตทาอาหารพนเมอง 113 28.3

การสาธตทามะขามแกว 39 9.8

การสาธตทาผาหมอฮอม 248 62.0

รวม 400 100.0

ผลการวเคราะหพบวา กลมตวอยามความคดเหนการสาธตทาผาหมอฮอม มจานวน 248 คน

รอยละ 62.0 รองลงมามความคดเหนการสาธตทาอาหารพนเมอง มจานวน 113 คน รอยละ 28.3

และมความคดเหนการสาธตทามะขามแกว มจานวน 39 คน รอยละ 9.8 เพราะวาการสาธตทาผา

หมอฮอมเนองจากนกทองเทยวทมาเทยวจงหวดแพรกตองนกถงผาหมอฮอมแลวยงเปนจงหวดเดยว

ในประเทศไทยททาการผลตทาผาหมอฮอมขนมา

ตารางท 4.18: ทานคดวาการมสวนรวมของชมชนในการพฒนาแหลงทองเทยว สงผลใหเกดความ

เปลยนแปลงดานใดมากทสด

คาตอบ จานวน รอยละ

ดานเศรษฐกจ เชน สรางรายไดใหแกคนในทองถน เกด

อาชพใหมแกคนในทองถน เปนตน 263 65.8

ดานสงคมเชน เกดความเจรญแกชมชน มสงสาธารณปโภค

ทดยงขน เปนตน 103 25.8

ดานวฒนธรรม วถชวต ไดแก สบทอด ฟนฟ เปนตน 34 8.5

รวม 400 100.0

ผลการวเคราะหพบวา กลมตวอยางมความคดเหนดานเศรษฐกจ เชนสรางรายไดใหแกคนใน

ทองถน เกดอาชพใหมแกคนในทองถน เปนตน มจานวน 263 คน รอยละ 65.8 รองลงมามความ

คดเหนดานสงคม เชน ความเจรญในชมชน มสงสาธารณปโภคทดยงขน เปนตน มจานวน 103 คน

รอยละ 25.8 และมความคดเหนในดานวฒนธรรม วถชวต ไดแก สบทอด ฟนฟ เปนตนมจานวน

53

34 คน รอยละ 8.5 เพราะมความคดเหนดานเศรษฐกจ เชนสรางรายไดใหแกคนในทองถน เกดอาชพ

ใหมแกคนในทองถน เปนตน ทาใหมการพฒนาแหลงทองเทยวของชมชนทดขน นกทองเทยวจงนยม

สนใจเขามาเทยวแหลงทองเทยวตาง ๆ มากขน

ตอนท 3 ทศนคตแนวทางการพฒนาชมชนในเขตอาเภอเมองแพร

โดยคาถามแตละขอเปนลกษณะการจดลาดบทศนคตทใหบคคลทกรอกแบบขอคาถาม

เลอกตอบตามมาตรวดของไลเครท (Likert Scale) เปนการแบงระดบความสาคญ 5 ระดบ ซงม

เกณฑการใหคะแนนคอ ระดบท 5 หมายถง มากทสด ระดบท 4 หมายถง มาก ระดบท 3 หมายถง

ปานกลาง ระดบท 2 หมายถง นอยและระดบท 1 หมายถง นอยมากและเกณฑการแปลผล

โดยพจารณาจากระดบคะแนนเฉลยของชวงคะแนน 5 ระดบ ดงน

1.00–1.50 หมายถง มทศนคตอยในระดบทนอยมาก

1.51–2.50 หมายถง มทศนคตอยในระดบทนอย

2.51–3.50 หมายถง มทศนคตอยในระดบทปานกลาง

3.51–4.50 หมายถง มทศนคตอยในระดบทมาก

4.51–5.00 หมายถง มทศนคตอยในระดบทมากทสด

ตารางท 4.19: ทศนคตแนวทางการพฒนาชมชนในเขตอาเภอเมองแพร

ทศนคตแนวทางการพฒนา

ชมชนในเขตอาเภอเมองแพร

มาก

ทสด

(5)

มาก

(4)

ปาน

กลาง

(3)

นอย

2)

นอย

ทสด

(1)

S.D. การ

แปรผล

ดานการพฒนาแหลงทองเทยวในชมชน

1. มการจดทาแผนพฒนาชมชน 128

(32.0)

99

(24.8)

165

(41.3)

8

(2.0)

0

(0) 3.87 0.892 มาก

2. มบรการทพกและอาหาร

เพยงพอ

70

(17.5)

198

(49.5)

121

(30.3)

11

(2.8)

0

(0) 3.81 0.745 มาก

3. การบรการขนสงเขาถงได

สะดวก

114

(28.5)

151

(37.8)

129

(32.3)

6

(1.5)

0

(0) 3.93 0.815 มาก

(ตารางมตอ)

54

ตารางท 4.19 (ตอ): ทศนคตแนวทางการพฒนาชมชนในเขตอาเภอเมองแพร

ทศนคตแนวทางการพฒนา

ชมชนในเขตอาเภอเมองแพร

มาก

ทสด

(5)

มาก

(4)

ปาน

กลาง

(3)

นอย

(2)

นอย

ทสด

(1) S.D.

การ

แปรผล

4. มระบบสาธารณปโภค 114

(28.5)

173

(43.3)

106

(26.5)

7

(1.8)

0

(0) 3.98 0.788 มาก

5. มระบบรกษาความ

ปลอดภย

120

(30.0)

191

(47.8)

72

(18.0)

17

(4.3)

0

(0) 4.03 0.806 มาก

รวม 3.92 0.66 มาก

ดานการจดการสงแวดลอม

1. การปรบปรงภมทศนใน

ชมชนใหสวยงาม

115

(28.8)

123

(30.8)

162

(40.5)

0

(0)

0

(0) 3.88 0.824 มาก

2. การเพมหองนาสาธารณะ 51

(12.8)

163

(40.8)

162

(40.5)

0

(0)

0

(0) 3.60 0.784 มาก

3. การเพมการจดวางถงขยะ

ใหทวถง

93

(23.3)

139

(34.8)

158

(39.5)

10

(2.5)

0

(0) 3.78 0.827 มาก

4. การเพมแสงสวางตามถนน

ในชมชน

75

(18.8)

157

(39.3)

164

(41.0)

4

(1.0)

0

(0) 3.75 0.761 มาก

รวม 3.75 0.640 มาก

ดานการประชาสมพนธ

1. การเพยงพอของศนย

ประชาสมพนธการทองเทยว

144

(36.0)

85

(21.3)

155

(38.8)

16

(4.0)

0

(0) 3.89 0.947 มาก

2. เพมปายบอกทางในชมชน

ใหเหนไดโดยงาย

104

(26.0)

111

(27.8)

185

(46.3)

0

(0)

0

(0) 3.79 0.826 มาก

3. เพมสญลกษณสถานท

สาคญ

139

(34.8)

66

(16.5)

174

(43.5)

21

(5.3)

0

(0) 3.80 0.978 มาก

รวม 3.83 0.864 มาก

(ตารางมตอ)

55

ตารางท 4.19 (ตอ): ทศนคตแนวทางการพฒนาชมชนในเขตอาเภอเมองแพร

ทศนคตแนวทางการพฒนา

ชมชนในเขตอาเภอเมองแพร

มาก

ทสด

(5)

มาก

(4)

ปาน

กลาง

(3)

นอย

(2)

นอย

ทสด

(1) S.D.

การ

แปรผล

ดานบคลากร

1. ฝกฝนการเปนเจา บานทด 128

(32.0)

159

(39.8)

86

(21.5)

27

(6.8)

0

(0) 3.97 0.897 มาก

2. ฝกอบรมคนในชมชนใหเปน

มคคเทศกทองถน

92

(23.0)

195

(48.8)

113

(28.3)

0

(0)

0

(0) 3.94 0.714 มาก

3. การอบรมใหความร

ภาษาตางประเทศ

130

(32.5)

147

(36.8)

123

(30.8)

0

(0)

0

(0) 4.01 0.796 มาก

รวม 3.97 0.751 มาก

ดานกจกรรมการทองเทยว

1. การจดเสนทางแหลงทองเทยว

แกนกทองเทยว

127

(31.8)

156

(39.0)

117

(29.3)

0

(0)

0

(0) 4.02 0.781 มาก

2. การจดสรรกจกรรมให

นกทองเทยวและชมชนไดม

สวนรวม

121

(30.3)

159

(39.8)

120

(30.0)

0

(0)

0

(0) 4.00 0.777 มาก

รวม 4.01 0.758 มาก

ดานการมสวนรวมในชมชน

1. ความเตมใจรวมมอกนในการ

พฒนาการทองเทยวโดยชมชน

อยางจรงจง

113

(28.3)

222

(55.5)

65

(16.3)

0

(0)

0

(0) 4.12 0.657 มาก

2. การรวมกนวางแผนพฒนา

การทองเทยวในระยะสน

และระยะยาว

136

(34.0)

195

(48.8)

69

(17.3)

0

(0)

0

(0) 4.16 0.696 มาก

รวม 4.14 0.624 มาก

56

ผลการวเคราะหพบวา กลมตวอยางบคคลทกรอกแบบสอบถามในขอมลทเกยวกบทศนคต

แนวทางการพฒนาชมชนในเขตอาเภอเมอง จงหวดแพร แยกตามแนวทศนคตแตละดานสามารถสรป

ไดดงน

1) ดานแหลงทองเทยวในชมชน (=3.92, S.D=0.666) โดยเมอพจารณาระดบขอคดเหน

ในสวนทศนคตแนวทางในการพฒนาชมชนในเขตอาเภอเมอง จงหวดแพร พบวา บคคลทกรอก

แบบสอบถามมระดบขอคดเหนดานการพฒนาแหลงทองเทยวในชมชนในระดบเหนดวยมาก

ไดแก มระบบรกษาความปลอดภย (=4.03, S.D=0.806) มระบบสาธารณปโภค (=3.98,

S.D=0.788) การบรการขนสงเขาถงไดสะดวก (=3.93, S.D=0.815) มการจดทาแผนพฒนาชมชน

(=3.87, S.D=0.892) และมบรการทพกและอาหารเพยงพอ (=3.81, S.D=0.745) ตามลาดบ

จากคา S.D แสดงใหเหนวาขอมลมการเกาะกลมกน บคคลสวนใหญมความคดเหนเปนไปในทศทาง

เดยวกน

2) ดานสงแวดลอม (=3.75, S.D=0.640) โดยเมอพจารณาระดบขอคดเหนในสวนทศนคต

แนวทางในการพฒนาชมชนในเขตอาเภอเมอง จงหวดแพร พบวา บคคลทกรอกแบบสอบถามมระดบ

ขอคดเหนดานการพฒนาแหลงทองเทยวในชมชนในระดบเหนดวยมาก ไดแก การเพมประสทธภาพ

ดานภมทศนในชมชนใหสวยงาม (=3.88, S.D=0.824) การเพมการจดวางถงขยะใหทวถง (=

3.78, S.D=0.827) การเพมแสงสวางตามถนนในชมชน (=3.75, S.D = 0.761) และการเพมหองนา

สาธารณะ (=3.60, S.D=0.784) ตามลาดบจากคา S.D แสดงใหเหนวาขอมลทไดมการเกาะกลมกน

3) ดานประชาสมพนธ (=3.83, S.D=0.864) โดยเมอพจารณาระดบขอคดเหนในสวน

ทศนคตแนวทางในการพฒนาชมชนในเขตอาเภอเมอง จงหวดแพร พบวา บคคลมระดบขอคดเหนดาน

การพฒนาแหลงทองเทยวในชมชนในระดบเหนดวยมาก ไดแก การเพยงพอของศนยประชาสมพนธการ

ทองเทยว (=3.89, S.D=0.947) เพมสญลกษณสถานทสาคญ (=3.80, S.D=0.978) และเพมปาย

บอกทางในชมชนใหเหนไดโดยงาย (=3.79, S.D=0.826) ตามลาดบจากคา S.D แสดงใหเหนวา

ขอมลมการเกาะกลมกน บคคลสวนใหญมความคดเหนไปในทศทางเดยวกน

4) ดานบคลากร (=3.97, S.D=0.751) โดยเมอพจารณาระดบขอคดเหนในสวนทศนคต

แนวทางในการพฒนาชมชนในเขตอาเภอเมอง จงหวดแพร พบวา บคคลทกรอกแบบสอบถามมระดบ

ขอคดเหนดานการพฒนาแหลงทองเทยวในชมชนในระดบเหนดวยมาก ไดแก การอบรมใหความร

ภาษาตางประเทศ (=4.01, S.D=0.796) ฝกฝนการเปนเจาบานทด (=3.97, S.D=0.897) และ

ฝกอบรมมคคเทศกทองถน (=3.94, S.D=0.714) ตามลาดบจากคา S.D แสดงใหเหนวาขอมลม

การเกาะกลมกน บคคลสวนใหญมความคดเหนไปในทศทางเดยวกน

57

5) ดานกจกรรมการทองเทยว (= 4.01, S.D=0.758) โดยเมอพจารณาระดบขอคดเหน

ในสวนทศนคตแนวทางในการพฒนาชมชนในเขตอาเภอเมอง จงหวดแพร พบวา บคคลทกรอก

แบบสอบถามมระดบขอคดเหนดานการพฒนาแหลงทองเทยวในชมชนในระดบเหนดวยมาก ไดแก

การจดเสนทางแหลงทองเทยวแกนกทองเทยว (=4.02, S.D=0.781) และการจดสรรกจกรรมให

นกทองเทยวและชมชนไดมสวนรวม (=4.00, S.D=0.777) ตามลาดบจากคา S.D แสดงใหเหนวา

ขอมลมการเกาะกลมกน บคคลสวนใหญมความคดเหนไปในทศทางเดยวกน

6) ดานการมสวนรวมของชมชน (=4.14, S.D=0.624) โดยเมอพจารณาระดบขอคดเหน

ในสวนทศนคตแนวทางในการพฒนาชมชนในเขตอาเภอเมอง จงหวดแพร พบวาบคคลทกรอก

แบบสอบถามมระดบขอคดเหนดานการพฒนาแหลงทองเทยวในชมชนในระดบเหนดวยมาก ไดแก

การรวมกนวางแผนพฒนาการทองเทยวในระยะสนและระยะยาว (=4.16, S.D=0.696) และความ

เตมใจรวมมอกนในการพฒนาการทองเทยวโดยชมชนอยางจรงจง (=4.12, S.D=0.657) ตามลาดบ

จากคา S.D แสดงใหเหนวาขอมลทมการเกาะกลมกน บคคลสวนใหญมความคดเหนไปในทศทาง

เดยวกน

4.1.2 ผลการศกษาขอมลจากแบบสมภาษณ

จากแบบสมภาษณเรองแนวทางในการพฒนาชมชนในเขตอาเภอเมองแพร ใหเปนแหลง

ทองเทยวทางวฒนธรรมอยางยงยน ไดแบงผใหขอมลสาคญเปนจานวน 6 กลม ดงน

ผใหขอมลสาคญกลมท 1 (กลมผประกอบการรถโดยสาร ในเขตอาเภอเมอง จงหวดแพร)

จานวน 5 คน

พบวา รปแบบและแนวทางในการพฒนาชมชนในเขตอาเภอเมองแพร ใหเปนแหลงทองเทยว

ทางวฒนธรรมอยางยงยน ผใหสมภาษณมความคดเหนไปในแนวทางเดยวกนวาควรใหมการ

ประชาสมพนธ ดงน

1) ประชาสมพนธทางสอสงพมพ เชน ใหมการนาเสนอแหลงทองเทยวในจงหวดแพร

ลงนตยสารภาษาไทยและภาษาตางชาต เพอใหนกทองเทยวรจกจงหวดแพรมากขน วาจงหวดนม

สถานททองเทยวทนาคนหาอยางมากมาย มนไมใชแคจงหวดเลก ๆ หรอเปนแคจงหวดทางผานเพอ

ไปจงหวดอนเทานน

2) ประชาสมพนธทางสออนเทอรเนต เนองจากวาคนไทยสวนใหญนยมหนมาใชเทคโนโลย

โลกโซเชยล ในทกวย โดยเฉพาะเฟสบกจดทาเปนวดโอนาเสนอ สถานททองเทยวทสาคญจะทาให

เปนทตองตาของผทสนใจเปนอยางมาก ทาใหอยากมาเทยวจงหวดแพร

58

ดานผประกอบการรถโดยสารไดมสวนรวมในการพฒนาแหลงทองเทยวทอยในเขตอาเภอ

เมองแพร (บานใหม บานสระบอแกว บานหวขวง บานศรชม บานหลวง บานพระนอนและบาน

ทงโฮง) พบวา ชวยพฒนาในดานใหคาแนะนาเกยวกบสถานทตาง ๆ ภายในชมชนและสถานท

ทองเทยวทนาสนใจใหกบนกทองเทยวเหมอนเปนมคคเทศกจตอาสาไปในตว เชน ทกน ทเทยว ทพก

อาศย โดยใหความสาคญกบความเอาใจใส จรงใจใหการบรการอยางแทจรงและดานตอมาดานศลปะ

วฒนธรรม ขนบธรรมเนยมประเพณของชาวลานนา ใหนกทองเทยวทงคนไทยและชาวตางชาตไดเหน

และรสกทกครงทมาเทยว เชน รอยยม ภาษาทองถน วถการดาเนนชวตของคนในชมชน แตสาหรบ

ชาวตางชาตอาจจะตองมคนชวยในการสอสาร

ดานผประกอบการรถโดยสารไดรบงบประมาณในการพฒนาแหลงทองเทยวทอยในเขต

อาเภอเมองแพร (บานใหม บานสระบอแกว บานหวขวง บานศรชม บานหลวง บานพระนอนและ

บานทงโฮง) พบวา ผใหสมภาษณจานวนทงหมดไมไดรบงบประมาณในการพฒนาแหลงทองเทยว

ดานการจดเสนทางแหลงทองเทยวในเขตอาเภอเมองแพร พบวา จดเสนทางทองเทยวเยยม

ชมแหลงอารยธรรม วฒนธรรม ประเพณของชาวเวยงโกศย (ชอทใชเรยกจงหวดแพรในอดต) ทบง

บอกความเปนลานนาอยในตว สงทภาครฐ ภาคเอกชนและประชาชน ควรรวมมอกนพฒนาปาย

บอกทางและเสนทางใหชดเจน ซงหากพฒนาไดกจะชวยใหการเดนทาง สรางความพงพอใจแก

นกทองเทยว ความเปนระเบยบเรยบรอยบนทองถนนและผทเกยวของควรคนหาวฒนธรรมทนาสนใจ

และพฒนาใหเปนจดศนยกลางใหม ใหนกทองเทยวสนใจ เมอมาเทยวจะตองนกถงสถานทนเปนสง

แรกจะทาใหนกทองเทยวพงพอใจอยางมาก

ดานทรพยากรการทองเทยวของแตละชมชน เชน หตถกรรมเครองเงน เครองทองกบการทา

มะขามแกวของชมชนบานพระนอนและการทาผาหมอฮอม ของชมชนบานทงโฮง ทจะสามารถนามา

เปนแหลงทองเทยวทางวฒนธรรมอยางยงยนพบวา ทรพยากรการทองเทยวของในชมชน เราสามารถ

พฒนาเปนแหลงทองเทยวทางวฒนธรรมไดอยางเปนรปธรรม สามารถสรางงาน สรางรายไดใหแกคน

ในชมชน อยางเชน เสอหมอฮอม การผลตทตองใชความชานาญถงจะไดผาหมอฮอมทสวยงาม

เชนเดยวกบการเครองเงนเครองทองหรอมะขามแกว ทตองใชความอดทน ตงใจ ปรบปรงจนกวา

จะถกใจตามความตองการของผบรโภค

ดานการจดกจกรรมการทองเทยว รปแบบทจะสามารถดงดดความสนใจของนกทองเทยวได

พบวา ควรจดกจกรรมเพอดงดดความสนใจของนกทองเทยวในรปแบบของการใหนกทองเทยวทดลอง

ทาตามและเปนกจกรรมเชงวฒนธรรมทองถนอยางแทจรง โดยใชทรพยากรการทองเทยวทมอยใน

ชมชนเปนสอกลางดงดด ใหนกทองเทยวเกดความสนใจและเขามาทองเทยวกนมากขน ซงสงเหลาน

จะเปนการแหลงทองเทยวทางวฒนธรรมอยางยงยนตอไปในอนาคต

59

ผใหขอมลสาคญกลมท 2 (กลมผประกอบการรานขายของทระลกในเขตอาเภอเมอง

จงหวดแพร) จานวน 5 คน

ดานรปแบบและแนวทางในการพฒนาชมชนในเขตอาเภอเมองแพร ใหเปนแหลงทองเทยว

ทางวฒนธรรมอยางยงยน พบวา รปแบบและแนวทางในการพฒนาชมชนในเขตเมองแพรควรเนนไป

ในทางดานการอนรกษวฒนธรรมตามฉบบของแบบชาวแพรลานนา เนองจากจงหวดแพรม

ประวตศาสตรมายาวนาน อยากใหมการอนรกษทเกดจากคนรนใหม

ดานผประกอบการรานขายของทระลกไดมสวนรวมในการพฒนาแหลงทองเทยวทอยในเขต

อาเภอเมองแพร (บานใหม บานสระบอแกว บานหวขวง บานศรชม บานหลวง บานพระนอนและ

บานทงโฮง) พบวา ไดมสวนรวมในการพฒนาแหลงทองเทยวในการเผยแพรวฒนธรรม โดยทาง

หนวยงานภาครฐไดมการรณรงคใหมการแตงกายพนเมอง คอผาหมอฮอมเพอเปนการเผยแพร

วฒนธรรมในดานการแตงกาย ซงผาหมอฮอม นนเปนเอกลกษณทองถน

ดานผประกอบการรานขายของทระลกไดรบงบประมาณในการพฒนาแหลงทองเทยวทอยใน

เขตอาเภอเมองแพร (บานใหม บานสระบอแกว บานหวขวง บานศรชม บานหลวง บานพระนอนและ

บานทงโฮง) พบวา ไมไดรบงบประมาณเลย

ดานการจดเสนทางแหลงทองเทยวในเขตอาเภอเมองแพร เพอรองรบการทองเทยวทาง

วฒนธรรมอยางยงยน พบวา ควรจดเสนทางทองเทยวไปตามแหลงทองเทยวทางวฒนธรรมตาง ๆ

เชน วดวาอาราม บานสมยโบราณ สถานทศกดสทธ เปนตน โดยใชยานพาหนะ รถราง สามลอ รถ

โดยสาร พานาเทยว

ดานทรพยากรการทองเทยวของแตละชมชน เชน หตถกรรมเครองเงน เครองทองกบการทา

มะขามแกว ของชมชนบานพระนอนและการทาผาหมอฮอมของชมชนบานทงโฮง ทจะสามารถนามา

เปนแหลงทองเทยวทางวฒนธรรมอยางยงยน พบวา เราสามารถทจะนามาพฒนาเปนแหลงทองเทยว

ทางวฒนธรรม โดยตองอาศยความรวมมอของชาวบานในชมชน นาสงทโดดเดนในชมชนนนพฒนา

เปนแหลงทองเทยวทางวฒนธรรมอยางยงยนได เชน บานทงโฮง จะเปนหมบานททาผาหมอฮอม

ชาวบานจะพากนนงผาหมอฮอมกนทงหมบาน ซงเปนเอกลกษณของหมบานและเปนทดงดดแก

ผมาเยอน

ดานการจดกจกรรมการทองเทยวในรปแบบใดทจะสามารถดงดดความสนใจของนกทองเทยว

ได พบวา การทองเทยวซงเปนรปแบบวฒนธรรมทองถน เชน การพาเยยมชมการยอมผาหมอฮอมและ

การแกะสลกไม การทาเฟอรนเจอรทเกยวกบไม เปนตน และควรจดใหมทพกแบบโฮมสเตยเพอให

นกทองเทยวไดสมผสศลปวฒนธรรมพนบานอยางใกลชด

60

ผใหขอมลสาคญกลมท 3 (กลมผประกอบการรานอาหาร ในเขตอาเภอเมอง จงหวดแพร)

จานวน 5 คน

ดานรปแบบและแนวทางในการพฒนาชมชนในเขตอาเภอเมองแพรใหเปนแหลงทองเทยว

ทางวฒนธรรมอยางยงยน พบวาควรมการรวมกลมของผประกอบการตาง ๆ ในเขตอาเภอเมองแพร

จดงานเทศกาลทองเทยว โดยนาเสนอของดในชมชน เชน อาหาร ผลตภณฑทองถน ผาหมอฮอม

ไมสกเพอกระตนการทองเทยว

ดานผประกอบการรานอาหารไดมสวนในการพฒนาแหลงทองเทยวทอยในเขตอาเภอเมอง

แพร (บานใหม บานสระบอแกว บานหวขวง บานศรชม บานหลวง บานพระนอนและบานทงโฮง)

พบวาในชวงเทศกาลตาง ๆ เชน งานปใหม งานสงกรานต เปนตน ทางหนวยงานภาครฐจะมการจด

งานมหกรรมขนมเสนเมองแพรและลาบเมองแพร โดยจะมการเชญชวนใหทางรานไปออกกจกรรมทา

ขนมเสนเมองแพร ลาบเมองแพร และอาหารเหนอประเภทอน ๆ เมอนกทองเทยวไดมาทานอาหารท

ราน กจะมการแนะนาแหลงทองเทยวตาง ๆ

ดานผประกอบการรานอาหารไดรบงบประมาณในการพฒนาแหลงทองเทยวทอยในเขต

อาเภอเมองแพร (บานใหม บานสระบอแกว บานหวขวง บานศรชม บานหลวง บานพระนอนและ

บานทงโฮง) พบวา ทางรานอาหารไมไดรบงบประมาณเลย

ดานการจดเสนทางแหลงทองเทยวในเขตอาเภอเมองแพร พบวา เสนทางแหลงทองเทยวใน

เขตอาเภอเมองแพร ควรเปนเสนทางแหลงทองเทยวทางวฒนธรรม เชน สงปลกสรางทมประวตความ

เปนมายาวนาน วดวาอาราม เปนตน ควรมการวางแผนเสนทางอยางชดเจนและตอเนอง โดยตอง

คานงถงคนชราและคนพการดวย แหลงทองเทยวควรมมคคเทศกทองถนทสามารถบรรยายเปน

ตางชาตเสรมใหแกนกทองเทยว ซงจงหวดแพรในปจจบนน นกทองเทยวชาวตางชาตมาทองเทยวท

จงหวดแพรมากขน

ดานทรพยากรการทองเทยวของแตละชมชน เชน หตถกรรมเครองเงน เครองทองกบการทา

มะขามแกว ของชมชนบานพระนอน และการทาผาหมอฮอม ของชมชนบานทงโฮง ทจะสามารถ

นามาเปนแหลงทองเทยวทางวฒนธรรมอยางยงยน พบวา ควรมการสาธตการทา เชน การยอมผา

หมอฮอม ใหนกทองเทยวไดเหนวธการทา หรอใหนกทองเทยวไดทดลองทา ถาทาเสรจแลวกสามารถ

นาเปนของทระลกได ควรจดทาศนยผลตภณฑทองถน (OTOP) เพอนาผลตภณฑของในชมชนใหเปน

ของฝาก ของทระลกแกนกทองเทยว

ดานกจกรรมการทองเทยว รปแบบทดงดดความสนใจของนกทองเทยวได พบวา ควรจด

กจกรรมการทองเทยวทเปนเอกลกษณเฉพาะของเมองแพร ใหเปนรปธรรมสามารถเขาถงได เชน

การจดกจกรรมการทองเทยวแนวประวตศาสตร การทองเทยววฒนธรรมทองถนและการทองเทยววด

61

ผใหขอมลสาคญกลมท 4 (กลมหนวยงานภาครฐ) จานวน 4 หนวยงาน

ดานรปแบบและแนวทางในการพฒนาชมชนในเขตอาเภอเมองแพร พบวา รปแบบทมการ

สงเสรมอนรกษวฒนธรรมเกดจากการรวมมอของหนวยงานภาครฐ และเอกชน ในเขตอาเภอเมอง

แพรนนไดแบงเขตเปน 2 โซน คอ โซนเมองใหมกบโซนเมองเกา โดยโซนเมองเกานนจะเปนยาน

การคาธรกจทสาคญของจงหวดแพร แตในโซนเมองเกานนจะเปนยานของแหลงวฒนธรรม ศลปะ

ประเพณ ทเปนเอกลกษณของเมองแพร แนวทางการอนรกษกาแพงเมองแพร บานไมสกทมอาย

ยาวนานประมาณ 200 หลง วดวาอาราม เปนตน ซงไมไดการสนบสนนระหวางหนวยงานภาครฐ

และหนวยงานเอกชนเทานน ยงเกดจากเยาวชนรนใหมทเหนความสาคญ

ดานหนวยงานทมสวนรวมในการพฒนาแหลงทองเทยวทอยในเขตอาเภอเมองแพร (บานใหม

บานสระบอแกว บานหวขวง บานศรชม บานหลวง บานพระนอนและบานทงโฮง) พบวาไดมการ

พฒนาแหลงทองเทยวทอยในเขตความรบผดชอบดงนคอ มการรวมมอกบชาวบานในการจดกาดกอง

เกา (ถนนคนเดนแบบชาวบาน) ซงกาดในภาษาเหนอหมายถงตลาด โดยชาวบานไดนาของมาขาย

เชน ผาพนเมอง ของโบราณทหาดไดยาก อาหารทองถน เปนตนและมการจดแสดงวงดนตรทองถน

มการละเลนแบบพนเมอง

ดานหนวยงานทไดงบประมาณในการพฒนาแหลงทองเทยวทอยในเขตอาเภอเมองแพร

(บานใหม บานสระบอแกว บานหวขวง บานศรชม บานหลวง บานพระนอนและบานทงโฮง) พบวา

นางบประมาณทไดรบนามาพฒนาแหลงทองเทยวทอยในเขตความรบผดชอบ เชน ทานบารง

ศาลหลกเมองหรอสะดอเมองแพร ใหดดมากขนกวาเดม คมเจาหลวงไดมการปรบปรงทกชน ทกหอง

และสามารถใชโทรศพทมอถอมาสแกนควอารโคด หลงจากนนจะอธบายถงประวตความเปนมาของ

แตละสถานททอยในบรเวณคมเจาหลวง เปนตนและทสาคญมการจดทาศนยการเรยนรใหแก

นกทองเทยวเขามาเยยมชม หรอมาซอของฝากของทระลกได

ดานการจดเสนทางแหลงทองเทยวในเขตอาเภอเมองแพร เพอรองรบการทองเทยวทาง

วฒนธรรมอยางยงยน พบวา อยากใหมจดระบบรถรางนาเทยว โดยจดทาเปนรถรางพาเทยว 9 วด

โดยเรยงลาดบจากวดท 1 ไปถงวดท 9 ดงน ไดแก วดพระบาทมงเมองวรวหาร วดสระบอแกว

วดจอมสวรรค วดสวรรคนเวศน วดหวขวง วดศรภม วดหลวง วดพงศสนนทและวดพระนอน แลวยง

มจกรยานใหเชาสาหรบนกทองเทยวทตองการ แตถามนกทองเทยวมาเปนกลมใหญ ๆ สามารถใช

บรการสามลอนาเทยว ททางหนวยงานภาครฐจดใหได

ดานทรพยากรการทองเทยวของแตละชมชน เชน หตถกรรมเครองเงน เครองทองกบการทา

มะขามแกว ของชมชนบานพระนอนและการทาผาหมอฮอม ของชมชนบานทงโฮง ทจะสามารถนามา

เปนแหลงทองเทยวทางวฒนธรรมอยางยงยน พบวาโดยของทมอยในแตละชมชนทเรยกวาผลตภณฑ

ของชมชน ควรมการสาธตวธการทาใหนกทองเทยวไดเหนวามการวธการทาอยางไรบาง แลวทสาคญ

62

ควรใหนกทองเทยวไดทดลองทาดวยจะสามารถสรางความดงดดใหแกนกทองเทยว เชน วธการทา

ขนมเสนนาหมเมองแพร โดยนกทองเทยวสามารถปรงขนมเสนดวยตวเองได

ดานการจดกจกรรมการทองเทยวในรปแบบใดทจะสามารถดงดดความสนใจของ

นกทองเทยวได พบวา เนองจากวาจงหวดแพรเปนจงหวดทมประวตศาสตรมายาวนาน ถอไดวาเปน

จงหวดทเกาแกจงหวดหนงของภาคเหนอจงเตมไปดวยรอยรอยทางประวตศาสตรมากมาย จงเหมาะ

ทจะจดกจกรรมทองเทยวในรปแบบเชงวฒนธรรมและทองเทยวเชงประวตศาสตร

ผใหขอมลสาคญกลมท 5 (กลมผประกอบการโรงแรม ในเขตอาเภอเมอง จงหวดแพร)

จานวน 5 คน

ดานรปแบบและแนวทางในการพฒนาชมชนในเขตอาเภอเมองแพร ใหเปนแหลงทองเทยว

ทางวฒนธรรมอยางยงยน พบวา ควรเนนดานการจดกจกรรมการทองเทยวใหมการอนรกษวฒนธรรม

ทองถนของชาวเมองแพร เนองดวยปจจบนนมการรณรงคใหมการใสผาพนเมอง หรอผาหมอฮอมกน

มากขน เพอใหมการอนรกษวฒนธรรมประเพณทดงามของทองถนไว

ดานผประกอบการโรงแรมไดมสวนรวมในการพฒนาแหลงทองเทยวทอยในเขตอาเภอเมอง

แพร (บานใหม บานสระบอแกว บานหวขวง บานศรชม บานหลวง บานพระนอนและบานทงโฮง)

พบวา ทผานมาทางโรงแรมทไดมการจดโปรโมชนลดราคาหองพก เชน พก 3 คน ฟร 1 คน เปนการ

สงเสรมการทองเทยวไปในตว เพอใหนกทองเทยวไดทองเทยวแหลงทองเทยวไดคมคาและไดเกบ

ความประทบใจเอาไว

ดานผประกอบการโรงแรมไดรบงบประมาณในการพฒนาแหลงทองเทยวทอยในเขตอาเภอ

เมองแพร (บานใหม บานสระบอแกว บานหวขวง บานศรชม บานหลวง บานพระนอนและบาน

ทงโฮง) พบวา ทางผประกอบการโรงแรมไมไดรบงบประมาณเลย

ดานการจดเสนทางแหลงทองเทยวในเขตอาเภอเมองแพร เพอรองรบการทองเทยวทาง

วฒนธรรมอยางยงยน พบวา เสนทางแหลงทองเทยวทางวฒนธรรมควรดงดดความสนใจของ

นกทองเทยวได เชน บานเรอนสมยกอนควรตองมการอนรกษไวหามมการถอดถอนสงปลกสราง

วดตาง ๆ ทมอายมายาวนานหลายรอยป ซงนกทองเทยวทเขามาเทยวในเมองแพร สวนใหญจะชอบ

และถายรปเกบไว จงทาใหเปนเอกลกษณของเมองแพรอยางหนง

ดานทรพยากรการทองเทยวของแตละชมชน เชน หตถกรรมเครองเงน เครองทองกบการทา

มะขามแกว ของชมชนบานพระนอนและการทาผาหมอฮอม ของชมชนบานทงโฮง ทจะสามารถนามา

เปนแหลงทองเทยวทางวฒนธรรมอยางยงยน พบวา ควรมการจดสาธตวธทาและไดมการทดลองทา

ของนกทองเทยว เพอเปนทนาดงดดความสนใจมากขน เชน การยอมผาหมอฮอม การทาขนมเสนนา

หมเมองแพร

63

ดานการจดกจกรรมการทองเทยวในรปแบบใดทจะสามารถดงดดความสนใจของ

นกทองเทยวได พบวา โดยมกจกรรมทาบญ 9 วด ทอยในเสนแหลงทองเทยวทางวฒนธรรมหรอมการ

จดกจกรรมการทองเทยวอยางเรยนรรวมกนระหวางชมชนและนกทองเทยว

ผใหขอมลสาคญกลมท 6 (กลมผนาชมชน) จานวน 7 คน

ดานรปแบบและแนวทางในการพฒนาชมชนในเขตอาเภอเมองแพร ใหเปนแหลงทองเทยว

ทางวฒนธรรมอยางยงยน ตองคานงถงเอกลกษณและอตลกษณทเปนจดเดนของจงหวดแพร ทจะ

นาเสนอใหนกทองเทยวไดรจกเมองแพรมากขน เชน ประเพณและขนบธรรมเนยม ทโดดเดนเปน

เอกลกษณ

ดานผนาชมชนไดมสวนรวมในการพฒนาแหลงทองเทยวทอยในเขตอาเภอเมองแพร

(บานใหม บานสระบอแกว บานหวขวง บานศรชม บานหลวง บานพระนอนและบานทงโฮง) พบวาได

รวมกบหนวยงานภาครฐจงหวดแพรและชาวบานในชนชน ปรบภมทศนและสภาพแวดลอมในพนท

ใหมความโดดเดน ตามสภาพภมทศน ภมศาสตรและประวตศาสตรของจงหวดและพนทนน ๆ มการ

สนบสนนกจกรรม การทองเทยว ตามแบบวฒนธรรมและวถการดาเนนชวตของคนแพร เชน

กาดกองเกา ถนนคนเดนเมองแพร เปนตน

ดานผนาชมชนไดรบงบประมาณในการพฒนาแหลงทองเทยวทอยในเขตอาเภอเมองแพร

(บานใหม บานสระบอแกว บานหวขวง บานศรชม บานหลวง บานพระนอนและบานทงโฮง) พบวา

ไดรบงบประมาณจากหนวยงานภาครฐ เชน ไดรบงบประมาณสวนหนงมาชวยในการสนบสนนการทา

ผลตภณฑของชมชนและไดงบประมาณมาสงเสรมพฒนาแหลงทองเทยวทมอยในเขตของชมชน

ดานการจดเสนทางแหลงทองเทยวในเขตอาเภอเมองแพร พบวาควรจดเสนทางทองเทยวท

เนนการอนรกษ โดยปนจกรยานหรอมรถราง ไปตามเสนทางทมแหลงทองเทยวทสาคญและม

ประวตศาสตร

ดานทรพยากรการทองเทยวของแตละชมชน เชน หตถกรรมเครองเงน เครองทองกบการทา

มะขามแกว ของชมชนบานพระนอนและการทาผาหมอฮอมของชมชนบานทงโฮง ทจะสามารถนามา

เปนแหลงทองเทยวทางวฒนธรรมอยางยงยน พบวา แตละชมชนมความแตกตาง การทาใหเปนแหลง

ทองเทยวทางวฒนธรรม ควรตองมการประชาสมพนธและตองมการพจารณาจากเอกลกษณเฉพาะตน

ทางวฒนธรรมและคณคาทควรอนรกษไว

ดานการจดกจกรรมการทองเทยว รปแบบทจะสามารถดงดดความสนใจของนกทองเทยวได

พบวา จดในรปแบบสาธตและทดลองการทาอาหารทองถน โดยเฉพาะขนมจนนาหมเมองแพร ลาบ

เมองแพรและการทาหมอฮอม จะเปนในดานการยอมผาหมอฮอม วธการตดเยบทจะสามารถสราง

แรงจงใจใหนกทองเทยวมาเทยวจงหวดแพรเพมมากขน

ตารางท 4.20: สรปประเดนสาคญทไดจากการสมภาษณ

(ตารางมตอ)

ประเดนสาคญ

ทไดจากการ

สมภาษณ

ผใหขอมล

รปแบบและแนวทางใน

การพฒนาชมชนในเขต

อาเภอเมองแพร ใหเปน

แหลงทองเทยวทาง

วฒนธรรมอยางยงยน

การมสวนรวมในการ

พฒนาแหลงทองเทยว

ทอยในเขตอาเภอ

เมองแพร

การไดรบจดสรร

งบประมาณใน

การพฒนาแหลง

ทองเทยวในเขตอาเภอ

เมองแพร

การจดเสนทางแหลง

ทองเทยวในเขตอาเภอ

เมองแพร เพอรองรบการ

ทองเทยวทางวฒนธรรม

ทรพยากรการทองเทยวใน

แตละชมชน ทจะสามารถ

นามาเปนแหลงทองเทยว

ทางวฒนธรรมอยางยงยน

การจดกจกรรมทจะ

สามารถดงดดความ

สนใจของนกทองเทยว

ผประกอบการ

รถโดยสาร

1. ประชาสมพนธทาง

สอสงพมพ

2. ประชาสมพนธทาง

สออนเทอรเนต

ชวยพฒนาในดานให

คาแนะนาเกยวกบสถานท

ตาง ๆ ภายในชมชน และ

สถานททองเทยวทนา

สนใจใหกบนกทองเทยว

เหมอนเปนมคคเทศกจต

อาสาไปในตว

ไมไดรบการจดสรร

งบประมาณ

จดเสนทางทองเทยว

เยยมชมแหลงอารยธรรม

วฒนธรรม ประเพณ

ของชาวเวยงโกศย

เราสามารถพฒนาเปน

แหลงทองเทยวทาง

วฒนธรรมไดอยางเปน

รปธรรม สามารถสรางงาน

สรางรายไดใหแกคนใน

ชมชน

ควรจดกจกรรมเพอ

ดงดดความสนใจของ

นกทองเทยว ในรปแบบ

ของการใหนกทองเทยว

ทดลองทาตามและเปน

กจกรรมเชงวฒนธรรม

ทองถนอยางแทจรง

ผประกอบการราน

ขายของทระลก

เนนทางดานการอนรกษ

วฒนธรรมฉบบของแบบ

ชาวแพรลานนา

มการเผยแพรวฒนธรรม

โดยการแตงกายพนเมอง

ไมไดรบการจดสรร

งบประมาณ

ควรเปนเสนทางทดงดด

ความสนใจของ

นกทองเทยว เชน

บานสมยกอนควรตอง

อนรกษไว สงปลกสราง

ทางประวตศาสตร เปนตน

นาสงทมอยในชมชนมา

พฒนาเปนแหลง

ทองเทยวทางวฒนธรรม

อยางยงยนได

จดเปนกจกรรม

ทองเทยวเปนรปแบบ

วฒนธรรมทองถน เชน

พาชมการยอมผาหมอ

ฮอม เปนตน

64

(ตารางมตอ)

ตารางท 4.20 (ตอ): สรปประเดนสาคญทไดจากการสมภาษณ

ประเดนสาคญ

ทไดจากการ

สมภาษณ

ผใหขอมล

รปแบบและแนวทางใน

การพฒนาชมชนในเขต

อาเภอเมองแพร ใหเปน

แหลงทองเทยวทาง

วฒนธรรมอยางยงยน

การมสวนรวมในการ

พฒนาแหลงทองเทยว

ทอยในเขตอาเภอ

เมองแพร

การไดรบจดสรร

งบประมาณใน

การพฒนาแหลง

ทองเทยวในเขตอาเภอ

เมองแพร

การจดเสนทางแหลง

ทองเทยวในเขตอาเภอ

เมองแพร เพอรองรบการ

ทองเทยวทางวฒนธรรม

ทรพยากรการทองเทยว

ในแตละชมชน ทจะ

สามารถนามาเปนแหลง

ทองเทยวทางวฒนธรรม

อยางยงยน

การจดกจกรรมทจะ

สามารถดงดดความ

สนใจของนกทองเทยว

ผประกอบการ

รานอาหาร

ควรมการรวมกลมของ

ผประกอบตาง ๆ จด

งานเทศกาลทองเทยว

โดยเสนอของดในชมชน

โดยในชวงเทศกาลทาง

หนวยงานภาครฐมการจด

เทศการอาหารพนเมอง

โดยเชญผประกอบการ

รานอาหารไปจดกจกรรม

รวมกน

ไมไดรบการจดสรร

งบประมาณ

ควรเปนเสนทางแหลง

ทองเทยวทางวฒนธรรม

ควรมการวางแผนเสนทาง

อยางชดเจน โดยคานงถง

คนชรา และคนพการดวย

มมคคเทศกสามารถ

บรรยายเปนภาษาองกฤษ

หรอภาษาจนเสรมได

ควรมสาธตการทา เชน

การยอมผาหมอฮอมให

นกทองเทยวไดเหนวธ

การทาหรอไดทดลองทา

ควรจดกจกรรมการ

ทองเทยวทเปน

เอกลกษณเฉพาะของ

เมองแพรใหเปนรปธรรม

สามารถเขาถงได

ผประกอบการโรงแรม

ควรเนนดานการจด

กจกรรมการทองเทยว

ใหมการอนรกษ

วฒนธรรมทองถนของ

ชาวเมองแพร

ทางโรงแรม หรอทพกได

มการจดโปรโมชนลด

ราคา สาหรบลกคาทเขา

มาใชบรการ

ไมไดรบการจดสรร

งบประมาณ

ควรเปนเสนทางทดงดด

ความสนใจของ

นกทองเทยว เชน บาน

สมยกอนควรตองอนรกษ

ไว สงปลกสรางทาง

ประวตศาสตร เปนตน

ควรมการจดสาธตวธทา

และไดมการทดลองทา

ของนกทองเทยว เพอ

เปนทดงดดความสนใจ

ของนกทองเทยวมากขน

โดยมการจดกจกรรม

ทาบญ 9 วด ตาม

เสนทางแหลงทองเทยว

ทางวฒนธรรม

65

ตารางท 4.20 (ตอ): สรปประเดนสาคญทไดจากการสมภาษณ

ประเดนสาคญ

ทไดจากการ

สมภาษณ

ผใหขอมล

รปแบบและแนวทางใน

การพฒนาชมชนในเขต

อาเภอเมองแพร ใหเปน

แหลงทองเทยวทาง

วฒนธรรมอยางยงยน

การมสวนรวมในการพฒนา

แหลงทองเทยว

ทอยในเขตอาเภอ

เมองแพร

การไดรบจดสรร

งบประมาณใน

การพฒนาแหลง

ทองเทยวในเขตอาเภอ

เมองแพร

การจดเสนทางแหลง

ทองเทยวในเขตอาเภอเมอง

แพร เพอรองรบการ

ทองเทยวทางวฒนธรรม

ทรพยากรการทองเทยว

ในแตละชมชน ทจะ

สามารถนามาเปนแหลง

ทองเทยวทางวฒนธรรม

อยางยงยน

การจดกจกรรมทจะ

สามารถดงดดความ

สนใจของนกทองเทยว

หนวยงานภาครฐ

รปแบบโดยมการสงเสรม

อนรกษวฒนธรรมเกด

จากความรวมมอของ

หนวยงานภาครฐ

และเอกชน

ไดมการพฒนาแหลง

ทองเทยวทอยในเขตความ

รบผดชอบ

ไดรบงบประมาณมา

พฒนาแหลงทองเทยว

เชน ทานบารง

ศาลหลกเมองแพร หรอ

สะดอเมองแพร เปนตน

อยากใหมจดระบบรถราง

นาเทยว โดยเกดจากความ

รวมมออยางจรงจงเตมททง

ในดานภาครฐ และ

ภาคเอกชนของจงหวดแพร

โดยจดทาเปนรถรางพา

เทยว 9 วด

นาของทมอยในชมชน

หรอผลตภณฑในชมชน

สาธตใหนกทองเทยวได

ชม เชน การทาขนมจน

นาหมเมองแพร เปนตน

จดกจกรรมรปแบบ

สาธต และทดลอง

ทาอาหารทองถน

โดยเฉพาะขนมจนนาหม

เมองแพร

ผนาชมชน

ควรบรหารดานกจกรรม

การทองเทยว โดย

คานงถงเอกลกษณ

และอตลกษณทโดดเดน

ของจงหวดแพร

ไดรวมกบหนวยงานภาครฐ

และชาวบานในชมชน ปรบ

ภมทศน และ

สภาพแวดลอมในพนทใหม

ความโดดเดน

ไดรบงบประมาณจาก

หนวยงานภาครฐมาสนบ

สนนการทาผลตภณฑ

ของชมชน และสงเสรม

พฒนาแหลงทองเทยว

ควรจดเสนทางเนนการ

อนรกษ เชน การปน

จกรยาน หรอมรถราง พา

เยยมชมแหลงทองเทยว

การทาใหเปนแหลง

ทองเทยวทางวฒนธรรม

ควรมการประชาสมพนธ

และมการพจารณาจาก

เอกลกษณวฒนธรรม

จดกจกรรมรปแบบ

สาธต และทดลอง

ทาอาหารทองถน

โดยเฉพาะขนมจนนาหม

เมองแพร

66

บทท 5

สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การวจยเรองแนวทางในการพฒนาชมชนในเขตอาเภอเมองแพร ใหเปนแหลงทองเทยวทาง

วฒนธรรมอยางยงยน ผวจยสรป อภปรายผลและขอเสนอแนะทไดจากการวจยไดดงน

5.1 สรปผลการวจย

สวนท 1 รปแบบและแนวทางในการพฒนาชมชนในเขตอาเภอเมองแพร ใหเปนแหลง

ทองเทยวทางวฒนธรรมอยางยงยน

รปแบบและแนวทางในการพฒนาชมชนในเขตเมองแพร ใหเปนแหลงทองเทยวทาง

วฒนธรรมอยางยงยน ซงบรเวณของขอบเขตการวจยเปนแหลงประวตศาสตรทมอายมายาวนาน

เชน สงปลกสราง วด เปนตน โดยทรงคณคาเปนอยางมากสาหรบชาวจงหวดแพร สามารถทจะพฒนา

เปนแหลงทองเทยวทางวฒนธรรมไดอยางยงยน คออาศยความรวมมอของชาวบานในชมชนเปน

พนฐานสาคญทจะชวยผลกดนในชมชนใหเปนแหลงทองเทยวอยางยงยน อกทงยงตองประเมนการ

พฒนาแหลงทองเทยวทางวฒนธรรมในเขตชมชน อาเภอเมอง จงหวดแพร และวฒนธรรมประเพณท

เปนเอกลกษณคงความเปนลานนาของชาวเหนอ สามารถทาใหนกทองเทยวเรยนรการดาเนนวถชวต

ของคนในชมชน

สาหรบแนวทางในการพฒนาชมชนใหเปนแหลงทองเทยวทางวฒนธรรม ควรทจะพฒนา

ดานกจกรรมการทองเทยวในเชงการอนรกษวฒนธรรม ไดแก มการรณรงคนงผาหมอฮอมหรอทก ๆ

วนศกรจะมการรณรงคใหแตงกายสวมผาพนเมองเพอใหมการอนรกษวฒนธรรมประเพณทดงามไว

รองลงมาจะเปนดานการจดการสงแวดลอม โดยใหมการพฒนาเรองระบบสาธารณปโภคใหดมากขน

กวานไดแก หองนา ปายบอกแหลงทองเทยว เปนตน

สวนท 2 เสนทางแหลงทองเทยวในเขตอาเภอเมองแพร เพอรองรบการทองเทยวทาง

วฒนธรรมอยางยงยน

เสนทางแหลงทองเทยวในเขตอาเภอเมองแพร เพอการรองรบการทองเทยวทางวฒนธรรม

อยางยงยน นนควรเปนเสนทางแหลงทองเทยวทางวฒนธรรมทอยในเขตเมองเกา ซงในเขตเมองเกา

จะมสงปลกสรางทมอายมานานนบรอยป ไดแก คมเจาหลวง คมวชยราชา คมโบราณตานานเมอง

แพร บานวงศบร พพธภณฑปาไมจงหวดแพร หรอวดทมอายมานานนบรอยปเชนกน ไดแก วดจอม

สวรรค วดหวขวง วดพระนอน วดหลวง วดศรชม เปนตน จงเหมาะสมเปนอยางมากในการจด

เสนทางแหลงทองเทยวทางวฒนธรรม เพราะสถานทแตละทไมไดไกลกนมาก นกทองเทยวจงสามารถ

เดนทางไดสะดวกสบาย

68

สวนเสนทางทเหมาะสมในการพฒนาใหเปนเสนทางแหลงทองเทยว มความเหมาะสมทง

3 เสนทาง ดงน

1) วดศรชม--->วดพระบาทมงเมองวรวหาร--->คมเจาหลวงเมองแพร--->ศาลหลกเมองแพร

--->คมวชยราชา คมโบราณตานานเมองแพร--->วดพระนอน--->บานวงศบร--->วดหลวง--->

วดหวขวง--->วดจอมสวรรค--->พพธภณฑเสรไทย--->วดสระบอแกว--->วดศรชม

ภาพท 5.1: เสนทางเดนรถรางเสนทางท 1

2) วดศรชม--->วดหวขวง--->วดจอมสวรรค--->พพธภณฑเสรไทย--->วดสระบอแกว--->

วดพระบาทมงเมองวรวหาร--->คมเจาหลวงเมองแพร--->ศาลหลกเมองแพร--->คมวชยราชา

คมโบราณตานานเมองแพร--->พพธภณฑการปาไมเมองแพร--->วดพระนอน--->บานวงศบร--->

วดหลวง--->วดศรชม

ภาพท 5.2: เสนทางเดนรถรางเสนทางท 2

69

3) วดจอมสวรรค--->วดหวขวง--->วดศรชม--->วดหลวง--->บานวงศบร--->วดพระนอน--->

พพธภณฑการปาไมเมองแพร--->คมวชยราชา คมโบราณตานานเมองแพร--->ศาลหลกเมองแพร--->

คมเจาหลวงเมองแพร--->วดพระบาทมงเมองวรวหาร--->วดสระบอแกว--->พพธภณฑเสรไทย--->

วดจอมสวรรค

ภาพท 5.3: เสนทางเดนรถรางเสนทางท 3

ผตอบแบบสอบถามสวนใหญเหนดวยกบการมรถรางนาเทยว แลวการออกของรถรางควร

ออกทก ๆ 30 นาท ซงการซอตวรถรางเปนการซอตวเทยวชม โดยไมจากดเวลาเทยวในแตละแหลง

ทองเทยว โดยมจดจาหนายตวทกแหลงทองเทยว ทนกทองเทยวสามารถขนไดทกทตามเสนทาง

ของรถราง ผตอบแบบสอบถามสวนใหญเหนดวยกบการจดตงศนยบรการนกทองเทยว ควรจดตง

ศนยบรการนกทองเทยวทสวนสขภาพ แลวมความคดเหนเกยวกบทรพยากรการทองเทยวคอ

ผาหมอฮอม และขนมจนนาหมเมองแพร ทจะสามารถพฒนาเปนแหลงทองเทยวทางวฒนธรรม

ซงการจดกจกรรมการทองเทยวเรยนรระหวางนกทองเทยว และชาวบานเปนรปแบบของการสาธต

ทาผาหมอฮอม และการมสวนรวมของชมชนในการพฒนาแหลงทองเทยว สงผลใหเกดความ

เปลยนแปลงดานเศรษฐกจ เชน สรางรายไดใหแกคนในทองถน เกดอาชพใหมแกคนในทองถน

เปนตน

สวนท 3 ทรพยากรการทองเทยวทสามารถพฒนาเปนแหลงการทองเทยวอยางยงยน ในเขต

อาเภอเมองแพร จงหวดแพร

ทรพยากรการทองเทยวทสามารถพฒนาในแตละชมชนนนมความแตกตางกนไป การทา

เครองเงนเครองทองและมะขามแกว ของชมชนพระนอน การทาผาหมอฮอมของชมชนทงโฮง

สามารถทจะนาสงทมอยในชมชนนน ทาเปนแหลงทองเทยวทางวฒนธรรมอยางยงยนได ไดแก ชมชน

ทงโฮงเปนชมชนทผลตผาหมอฮอม สามารถทจะทาเปนแหลงทองเทยวในชมชนได โดยมการสาธต

70

การยอมผาหมอฮอมใหนกทองเทยวไดเหนขนตอนการทา หรอใหนกทองเทยวไดทดลองทาดวย

ตนเอง ยงสามารถสรางความดงดดใหแกนกทองเทยวไดดวย

สวนท 4 ความคดเหนและทศนคตของชาวบานตอแนวทางในการพฒนาชมชนใหเปนแหลง

ทองเทยวในเขตอาเภอเมองแพร จงหวดแพรชาวบานมทศนคตตอแนวทางในการพฒนาชมชนในเขต

อาเภอแพร ดงน

1) ดานการพฒนาแหลงทองเทยวในชมชน ชาวบานสวนใหญมทศนคตวาควรมระบบรกษา

ความปลอดภย ซงจะสงผลตอความเชอมนของนกทองเทยวทตองการมาเทยวในจงหวดแพรดวย

ไดแก จดใหมไฟฟาสองสวางอยางเพยงพอในพนททอาจเกดอนตราย ตดตงกลองวงจรปด (CCTV)

เพอลดปจจยเสยงทจะนาไปสการกอเหตอาชญากรรม ดงนนจงตองนกถงเรองความปลอดภยของ

นกทองเทยวทเขามาทองเทยวภายในจงหวดแพร

2) ดานการจดการสงแวดลอม ชาวบานสวนใหญมทศนคตวา ควรมการปรบปรงภมทศนใน

ชมชนใหสวยงาม จงหวดแพรเปนจงหวดทเตมไปดวยวฒนธรรมทเปนเอกลกษณ จงเปนทนาดงดด

ของนกทองเทยวทไดมาเยอน แหลงทองเทยวในเขตอาเภอเมองแพร จงตองมการปรบปรงภมทศนให

มความเปนระเบยบเรยบรอยสวยงาม มความรมรนของสงแวดลอม

3) ดานการประชาสมพนธ ชาวบานสวนใหญมทศนคตวาการเพยงพอของศนย

ประชาสมพนธการทองเทยวยงมนอยไมเพยงพอสาหรบนกทองเทยวทมาตดตอบรการขอมลการ

บรการทองเทยว

4) ดานบคลากร ชาวบานสวนใหญมทศนคตวาควรมการอบรมภาษาตางประเทศใหแก

ชาวบานในทองถน โดยเฉพาะภาษาองกฤษเนองจากจงหวดแพรในปจจบนไดมนกทองเทยว

ชาวตางชาตนยมมาเทยวทจงหวดแพรมากขนจะทาใหสอสารเขาใจไดงายขนกบนกทองเทยวทเปน

ชาวตางชาตจงตองมการเตรยมความพรอมดานภาษา ควรมโครงการอบรมภาษาองกฤษเบองตนไว

สาหรบสอสารกบนกทองเทยว ในอนาคตนประเทศไทยกาลงจะกาวเขาสการเปนสมาชกประชาคม

เศรษฐกจอาเซยน ภาษาองกฤษจงมความสาคญอยางมากแกประชาชนทกภาคสวน

5) ดานกจกรรมการทองเทยว ชาวบานสวนใหญมทศนคตวาควรมการจดเสนทางแหลง

ทองเทยว ซงในอาเภอเมอง จงหวดแพร มแหลงทองเทยวจานวนวนมากทนาสนใจ สามารถทาเปน

เสนทางแหลงทองเทยวตาง ๆ ได เชน เสนทางแหลงทองเทยวทางวฒนธรรม เสนทางแหลงทองเทยว

ทางธรรมชาต เปนตน

6) ดานการมสวนรวมของชมชน ชาวบานสวนใหญมทศนคตวาควรมการรวมกนวางแผน

พฒนาการทองเทยวในระยะสนและระยะยาว ซงจะสงผลทาใหการพฒนาการทองเทยวนนเปนไป

อยางมระบบ ทาใหการพฒนารวมกนเกดความสามคค เปนชมชนทมความแขงแรงและแขงแกรง

มากขน

71

5.2 อภปรายผล

แนวทางในการพฒนาชมชนใหเปนแหลงทองเทยวทางวฒนธรรมอยางยงยนจงหวดแพรพบวา

รปแบบและแนวทางของการพฒนาชมชนทอยในอาเภอเมอง จงหวดแพรควรพฒนารปแบบใหเปน

แหลงทองเทยวทางวฒนธรรม โดยใหความรวมมอกนทกภาคสวนประกอบดวย หนวยงานภาครฐ

ภาคเอกชนและชาวบานในชมชน พฒนาแหลงทองเทยวในแตละดานองคประกอบดวยกน มการบรหาร

จดการรวมกนจะทาใหเกดประโยชนตอชมชนมากขน ซงสอดคลองกบงานวจยเรองการศกษาศกยภาพ

ในการทองเทยวเชงวฒนธรรมของชมชนบานหวเขาจน จงหวดราชบรของ นงลกษณ จนทาภากล

และนรทร สงขรกษา (2556) พบวา แนวทางในการพฒนาการทองเทยวใหเกดประโยชนนนตองม

ความรวมของทกภาคสวนเพอใหมศกยภาพในการพฒนาทดยงขน

นอกจากนยงไดสอดคลองกบงานวจยของ มนสสน บญมศรสงา และคณะ (2556) เรอง

แนวทางในการพฒนาถนนคนเดนตลาด 200 ป ปราณบร ใหเปนแหลงทองเทยวทางวฒนธรรม โดยการ

มสวนรวมของชมชน พบวา การพฒนาแหลงทองเทยวทางวฒนธรรม คนในชมชนควรใหความรวมมอ

กน ชวยกนบรหารจดการแหลงทองเทยวในชมชนใหมความพรอมตอการมาเยยมชมของนกทองเทยว

ไดแลวในสวนของการพฒนาแหลงทองเทยวทางวฒนธรรม ชาวบานในทองถนมความตระหนกถงความ

มสวนรวมบรหารจดการทองเทยว สรางความพงพอใจตอคนในชมชน แลวยงสงผลไปยงนกทองเทยว

ทมาเทยวในชมชน สอดคลองกบงานวจยเรองการพฒนาการทองเทยวเชงวฒนธรรมอยางยงยนของ

ชมชนชาวจนในพนทลมแมนางอน อาเภอฝาง จงหวดเชยงใหม ของ วระพล ทองมา (2554) พบวา

การมสวนรวมของคนภายในชมชน ในการผลกดนใหเกดการพฒนาการทองเทยวในการรองรบ

นกทองเทยวอยางมคณภาพรวมทงยงไดสอดคลองกบงานวจยของ ภณฑลา วชาโหง (2554) เรอง

แนวทางในการพฒนาการตลาดนกทองเทยวเชงวฒนธรรมเมองเชยงแสน จงหวดเชยงราย พบวา

การพฒนาแหลงทองเทยวตองรวมตวทกฝาย ประกอบดวย หนวยงานราชการทเกยวของการทองเทยว

เอกชนและประชาชน ทาการบรหารจดการรวมกน เพอใหเกดพฒนาการทองเทยววฒนธรรมอยาง

ยงยนและไดสอดคลองกบงานวจยเรองการพฒนาศกยภาพการทองเทยวเชงวฒนธรรมหนงตาบลหนง

ผลตภณฑ กรณศกษา วดบางพระ อาเภอศรราชา จงหวดชลบร ของ ธระพงษ ภรปาณก และคณะ

(2548) การบรหารพฒนาแหลงทองเทยวทางวฒนธรรม ควรตระหนกถงการมสวนรวมของชมชน

ภาครฐและภาคเอกชนทมสวนเกยวของแหลงทองเทยวมการบรหารจดการสงเสรมพฒนาแหลง

ทองเทยวใหมประสทธภาพมากยงขน

เสนทางแหลงทองเทยวในเขตอาเภอเมอง จงหวดแพร เพอรองรบการทองเทยวทาง

วฒนธรรมอยางยงยนพบวา เสนทางแหลงทองเทยวในเขตอาเภอเมอง จงหวดแพร มความโดดเดน

ทางดานวฒนธรรม เชน สถาปตยกรรมเกาแก โบราณสถาน วด วถชวตความเปนอยของชาวบาน

เปนตน ทงนเพอใหมการพฒนาทยงยนซงสอดคลองกบงานวจยของ วภาวรรณ ปนแกว (2551)

72

เรอง การศกษาเพอเสนทางทองเทยวเชงนเวศในอาเภอเมอง จงหวดเพชรบร พบวา การศกษา

เสนทางในการพฒนาแหลงทองเทยวตองคานงถงบทบาทการรกษาเอกลกษณทดไวทางดานกายภาพ

วฒนธรรม ประเพณ รวมไปถงสภาพแวดลอมตาง ๆ โดยอาศยพนฐานทางดานประวตศาสตร

วฒนธรรมเพอใหกอใหเกดการทองเทยวทยงยน

ทรพยากรการทองเทยวทสามารถพฒนาเปนแหลงทองเทยวอยางยงยน ในเขตอาเภอเมอง

จงหวดแพร พบวา ศกยภาพของทรพยากรการทองเทยวในเขตกรณศกษาอาเภอเมอง จงหวดแพร

มศกยภาพทางดานวฒนธรรม ประเพณและวถชวตของทองถน สอดคลองกบงานวจยเรองการศกษา

ทรพยากรการทองเทยวเชงวฒนธรรมของชมชนชาวมอญ เพอสงเสรมการทองเทยวเชงนเวศใน

จงหวดปทมธาน ของ พรทพย กจเจรญไพศาล (2553) พบวา การพฒนาสบสานวฒนธรรม ประเพณ

ใหคงอยอยางตอเนองและควรพฒนาอนรกษความงดงามทางศลปวฒนธรรมทสรางความประทบใจ

ตลอดจนพฒนาการถายทอดภมปญญาและองคความรทมาตงแตอดตจนถงปจจบนอยางตอเนอง

5.3 ขอเสนอแนะในการทาวจยครงน

1) หนวยงานภาครฐภาคเอกชน และผประกอบการทองเทยวทเกยวของกบการทองเทยว

ควรมการระดมความคดและการประสานงานกน เพอใหสถานททองเทยวมความพรอมทงดานการ

รองรบนกทองเทยว ดานการพฒนาแหลงทองเทยวและดานการประชาสมพนธ ใหดาเนนงานไปใน

ทศทางเดยวกน

2) การพฒนาชมชนใหเปนแหลงทองเทยวตองอาศยความรวมมอจากหนวยภาครฐในจงหวด

และจากชมชน ทกหนวยงานควรเหนแกประโยชนสวนรวมเพอการพฒนาชมชนใหเปนแหลง

ทองเทยวจะไดพฒนาไดอยางตอเนอง

3) ควรมการจดอบรมหลกสตรภาษาองกฤษเบองตน สาหรบผประกอบการ เชน รถโดยสาร

รานอาหาร รานขายของทระลกและโรงแรมทพก เพอทาใหเกดการสอสารทเขาใจไดงาย

5.4 ขอเสนอแนะในการทาวจยครงตอไป

1) ควรมการศกษาวเคราะหจดออน จดแขง โอกาสและอปสรรค (SWOT Analysis) ของการ

พฒนาแหลงทองเทยวในเขตชมชนอาเภอเมอง จงหวดแพร เพอนาผลการศกษามาพฒนาแหลง

ทองเทยวของชมชนใหมประสทธผลมากยงขน

2) ควรมการศกษาปจจยความตองการของนกทองเทยว เพอนาผลการศกษาไปตอบโจทย

ตามความตองการของนกทองเทยว เพอใหนกทองเทยวตดสนใจมาทองเทยวจงหวดแพรมากขน

73

3) ควรมการศกษาเสนทางแหลงทองเทยวในหลากหลายมต เชน เสนทางทองเทยววด

เสนทางเยยมวถชวตของทองถน เปนตน เพอใหเกดความหลากหลายและนาสนใจของนกทองเทยว

มากขน

4) ควรมการทาวจยพฒนาแหลงทองเทยวทงจงหวดแพร เจาะลกรายละเอยดของแหลง

ทองเทยวทอยในแตละอาเภอ เพอสงเสรมภาพลกษณการทองเทยวทดตอจงหวดแพร

74

บรรณานกรม

การทองเทยวแหงประเทศไทย. (2538, เมษายน-มถนายน). มรดกโลก: มรดกมนษยชาต

[จลสารการทองเทยว]. กรงเทพฯ: ผแตง.

กลมงานขอมลสารสนเทศและการสอสาร สานกงานจงหวดแพร. (2560). แผนทแสดงบรเวณชมชน

เขตเมองแพร. สบคนจาก www.phrae.go.th/info/map-pr.

กรมศลปากร. (2544). ระบบการวฒนธรรมและคณภาพมาตรฐาน. กรงเทพฯ: ผแตง.

ชาญวทย เกษตรศร. (2540). วถไทย: การทองเทยวทางวฒนธรรม. กรงเทพฯ: โครงการวถทรรศน.

ทวทอง หงษววฒน. (2527). การมสวนรวมของประชาชนในการพฒนา. กรงเทพฯ: ศกดโสภณ

การพมพ.

ททาการปกครองจงหวดแพร. (2557). สถตจานวนประชากรจงหวดแพร. สบคนจาก

http://www.phrae.go.th/dopaphrae/page10.htm.

ธระพงษ ภรปาณก, มหาวทยาลยบรพา สถาบนสงคมและสงแวดลอมศกษา และสานกงาน

คณะกรรมการการอดมศกษา. (2548). การพฒนาศกยภาพการทองเทยวเชงวฒนธรรมหนง

ตาบลหนงผลตภณฑ กรณศกษา วดบางพระวรวหาร ตาบลบางพระ อาเภอศรราชา จงหวด

ชลบร (รายงานผลการวจยฉบบสมบรณ). กรงเทพฯ: สถาบนสงคมและสงแวดลอมศกษา

มหาวทยาลยบรพา.

นคม จารมณ. (2536). การทองเทยวและการจดการอตสาหกรรมทองเทยว. กรงเทพฯ: โอ.เอส.พรน

ตงเฮาส.

นงลกษณ จนทาภากล และนรนทร สงขรกษา. (2556). การศกษาศกยภาพในการทองเทยวเชง

วฒนธรรมของชมชนบานหวเขาจน จงหวดราชบร. วารสารวทยบรการ, 2(2).

บญเลศ จตตงวฒนา. (2542). การวางแผนพฒนาการทองเทยวแบบยงยน. คณะมนษยศาสตร

มหาวทยาลยเชยงใหม

บญเลศ จตตงวฒนา. (2548). การพฒนาการทองเทยวอยางยงยน. กรงเทพฯ: ศนยวชาการ

ทองเทยวแหงประเทศไทย.

พรทพย กจเจรญไพศาล. (2553). การศกษาทรพยากรการทองเทยวเชงวฒนธรรมของชมชน

ชาวมอญเพอสงเสรมการทองเทยวเชงนเวศในจงหวดปทมธาน. ปรญญานพนธมหาบณฑต,

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

พลอยศร โปราณานนท. (2539). การทองเทยวเบองตน. เชยงใหม: คณะมนษยศาสตร สาขาวชาการ

ทองเทยว มหาวทยาลยเชยงใหม.

75

เพยงกานต นามวงศ. (2552). การศกษาแนวทางการพฒนาการทองเทยวเชงวฒนธรรมชมชน

ไหลหน อาเภอเกาะคา จงหวดลาปาง. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยแมโจ.

ไพฑรย พงศะบตร และวลาสวงศ พงศะบตร. (2542). คมอการอบรมมคคเทศก. กรงเทพฯ:

คณะอกษรศาสตรและโครงการศกษาตอเนอง จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ไพศาล สรรสรวสทธ. (2550). การพฒนาชมชน. สบคนจาก https://www.gotoknow.org/

posts/295403.

ภณฑลา วชาโหง. (2554). แนวทางการพฒนาการตลาดนกทองเทยวเชงวฒนธรรมเมองเชยงแสน

จงหวดเชยงราย. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยนเรศวร.

มนส สวรรณ. (2538). นเวศวทยากบการพฒนาเศรษฐกจ. กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร.

มนสสน บญมศรสงา, กอบกาญจน ศกดประเสรฐ, ภาวณ สอาดศร และวนชย อทนท. (2556).

แนวทางในการพฒนาถนนคนเดน ตลาด 200 ป ปราณบรใหเปนแหลงทองเทยวทาง

วฒนธรรม โดยการมสวนรวมของชมชน. Veridian E-Journal, SU, 6(1), 119-131.

มานพ พงศทต. (2545). กระบวนการวางแผน. กรงเทพฯ: ภาควชาการวางแผนภาคและเมอง

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ราไพพรรณ แกวสรยะ. (2545). แนวทางการสงเสรมและพฒนาการทองเทยวเชงนเวศ นโยบาย

แผนงานและแผนปฏบตการทองเทยวเชงนเวศแหงชาต [เอกสารประกอบการบรรยาย].

กรงเทพฯ: มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

วทยากร เชยงกล. (2527). การพฒนาเศรษฐกจสงคมไทย: บทวเคราะห. กรงเทพฯ: ฉบแกระ.

วภาวรรณ ปนแกว. (2551). การศกษาเพอเสนอเสนทางทองเทยวเชงนเวศในอาเภอเมอง จงหวด

เพชรบร. ปรญญานพนธมหาบณฑต, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

วระพล ทองมา. (2554). การพฒนาการทองเทยวเชงวฒนธรรมอยางยงยนของชมชนชาวจนในพนทลม

นาแมงอน อาเภอฝาง จงหวดเชยงใหม. กรงเทพฯ: ฐานขอมลโครงสรางพนฐานภาครฐดาน

วทยาศาสตรและเทคโนโลย กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย.

ศร ฮามสโพธ. (2539). สงคมวทยาการทองเทยว. กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร.

สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย. (2540). โครงการศกษาจดทาแผนแมบท

เพอพฒนาการทองเทยวเมองหลวงพระบาง สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว.

กรงเทพฯ: ผแตง.

สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาตไทย. (2542). รายงานขนสดทายการดาเนนการเพอ

กาหนดนโยบายการทองเทยวเชงนเวศ. กรงเทพฯ: ผแตง.

สนตชย เออจงประสทธ. (2548). การทองเทยวกบการพฒนาเศรษฐกจไทย. สบคนจาก

http://www2.tat.or.th/tat/e-journal.

76

สชาดา จกรพสทธ. (2547). การศกษาทางเลอกของชมชน. วารสารศกษาศาสตร

มหาวทยาลยขอนแกน.

สธรา เผาโภคสถต. (2537). การศกษาความคดเหนของคนเชอสายมอญเกยวกบบทบาทของสอ

บคคล สอประเพณ และสอมวลชน ในการอนรกษวฒนธรรม: ศกษาเฉพาะกรณชมชน

เกาะเกรด ปากลด และบางกระด. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต,

มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

สเทพ เชาวลต. (2524). การพฒนาชมชน. กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร.

เสนห จามรก. (2527). นโยบายกลวธการมสวนรวมของประชาชนในการพฒนาชมชน.

กรงเทพฯ: ศนยศกษานโยบายสาธารณสข มหาวทยาลยมหดล.

สนธยา พลศร. (2545). ทฤษฎและหลกการพฒนาชมชน. กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร.

สานกงานพฒนาการทองเทยว. (2557). ความหมายการทองเทยว. สบคนจาก

http://www.tourismmatbuu.wordpress.com.

อภชย พนธเสน. (2539). พฒนาชนบทไทย สมทยและมรรค: แนวคด ทฤษฎและภาพรวมของการ

พฒนา. กรงเทพฯ: มลนธภมปญญา.

อษาวด พลพพฒน. (2545). การทองเทยวแบบยงยน: กรณศกษาการทองเทยวเชงนเวศโดยชมชน

ในประเทศไทย [จลสารการทองเทยว]. กรงเทพฯ: การทองเทยวแหงประเทศไทย.

องคการการทองเทยวโลก. (2506). ความหมายการทองเทยว. สบคนจาก

http://www.tourismmatbuu.wordpress.com.

Buckley, R. (1993). A framework for ecotourism. Annals of Tourism Research, 21, 661-665.

Foster, D. W. (1985). Travel and tourism management. London: Macmillan.

Yamane, T. (1976). Statistics: An introductory analysis (2nd ed.). New York: Harper & Row.

77

ภาคผนวก ก

แบบสอบถามในการวจย

78

แบบสอบถาม

เรองแนวทางในการพฒนาชมชนในเขตอาเภอเมองแพร

ใหเปนแหลงทองเทยวทางวฒนธรรมอยางยงยน

แบบสอบถามนเปนสวนหนงของวชาการคนควาอสระ หลกสตรศลปศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาการจดการอตสาหกรรมการบรการและการทองเทยว มหาวทยาลยกรงเทพ

คาชแจง แบบสอบถามนมวตถประสงคเพอสารวจขอมลเกยวกบแนวทางในการพฒนาชมชนในเขต

อาเภอเมองแพร ใหเปนแหลงทองเทยวทางวฒนธรรมอยางยงยน

สวนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม

คาชแจง กรณาทาเครองหมาย ใน หรอเตมขอความในชองวางทตรงกบความเปนจรง

1. เพศ ชาย หญง 2. อาย ตากวา 20 ป 20-29 ป

30-39 ป 40-49 ป

50-59 ป 60 ป ขนไป 3. สถานภาพ โสด

สมรส

หมาย หยาราง

4. การศกษา ประถมศกษา มธยมศกษา ปวส./ เทยบเทา ปรญญาตร/ เทยบเทา

ปรญญาโท ปรญญาเอก 5. อาชพ นกเรยน/ นกศกษา

ธรกจสวนตว/ คาขาย พนกงานบรษท/ รบจาง

ขาราชการ/ พนกงานรฐวสาหกจ เกษตรกร

6. รายไดตอเดอน ตากวา 5,000 บาท 5,001-10,000 บาท 10,001-15,000 บาท 15,001-20,000 บาท 20,001-25,000 บาท 25,000 บาท ขนไป

79

สวนท 2 ความคดเหนตอการทองเทยวชมชนในเขตอาเภอเมองแพร จงหวดแพร

คาชแจง กรณาทาเครองหมาย ใน หรอเตมขอความในชองวางทตรงกบความเปนจรง

1. ทานคดวาองคประกอบดานใดทตองนามาประเมนการพฒนาแหลงทองเทยวทางวฒนธรรมในเขต

ชมชน อาเภอเมองแพร จงหวดแพร เพอใหประสบความสาเรจในการพฒนา (ระบเพยง 1 คาตอบ)

ศกษาวฒนธรรมประเพณทองถน ศกษาแหลงทองเทยวเพอประวตศาสตร

ศกษาแหลงทองเทยวเพอการศกษา อน ๆ โปรดระบ………………………………..

2. แนวทางในการพฒนาแหลงทองเทยวในเขตอาเภอเมองแพร จงหวดแพร ใหเปนแหลงทองเทยวทาง

วฒนธรรมอยางยงยน ควรเรมตนบรหารจดการดานใดมากทสด โดยใหทานเรยงลาดบความสาคญมาก

ไปยงความสาคญนอย (ระบเปนตวเลข)

ดานกจกรรมการทองเทยว ดานการบรการการทองเทยว ดานการคมนาคม ดานความปลอดภย ดานการจดการและสงแวดลอม อน ๆ โปรดระบ………

3. เสนทางแหลงทองเทยวใดตอไปน ททานคดวาจะสามารถพฒนาเปนแหลงทองเทยวทางวฒนธรรม

อยางยน (ระบเพยง 1 คาตอบ)

วดศรชมวดพระบาทมงเมองวรวหารคมเจาหลวงเมองแพรศาลหลกเมอง

แพรคมวชยราชา คมโบราณตานานเมองแพรพพธภณฑการปาไมเมองแพรวดพระนอน

บานวงศบรวดหลวงวดหวขวงวดจอมสวรรคพพธภณฑเสรไทยวดสระบอแกว

วดศรชม

วดศรชมวดหวขวงวดจอมสวรรคพพธภณฑเสรไทยวดสระบอแกววดพระ

บาทมงเมองวรวหารคมเจาหลวงเมองแพรศาลหลกเมองแพรคมวชยราชาคมโบราณตานาน

เมองแพรพพธภณฑการปาไมเมองแพรวดพระนอนบานวงศบรวดหลวง

วดศรชม

วดจอมสวรรควดหวขวงวดศรชมวดหลวงบานวงศบรวดพระนอน

พพธภณฑการปาไมเมองแพรคมวชยราชา คมโบราณตานานเมองแพรศาลหลกเมองแพร

คมเจาหลวงเมองแพรวดพระบาทมงเมองวรวหารวดสระบอแกวพพธภณฑเสรไทย

วดจอมสวรรค

อน ๆ โปรดระบ………………..

4. ทานเหนดวยหรอไมกบการมรถรางนาเทยว

เหนดวย ไมเหนดวย อน ๆ โปรดระบ………………..

80

5. ทานคดวาการออกของรถรางนาเทยว เพอเทยวชมแหลงทองเทยวในขอ 4 ควรออกทก ๆ กนาท

15 นาท 30 นาท 45 นาท อน ๆ โปรดระบ………………..

6. ทานคดวาการซอตวรถรางเทยวชมแหลงทองเทยวทางวฒนธรรมในเขตชมชนอาเภอเมองแพร

จงหวดแพร ในขอ 4 ควรเปนแบบใด

ซอตวเทยวชม โดยจากดเวลาเทยวในแตละแหลงทองเทยว

ซอตวเทยวชม โดยไมจากดเวลาเทยวในแตละแหลงทองเทยว อน ๆ โปรดระบ………………..

7. ทานคดวาควรมจดบรการจาหนายตวรถรางนาเทยว ลกษณะใดบาง

มจดจาหนายตวทกแหลงทองเทยว ทนกทองเทยวสามารถขนไดทกทตามเสนทางของรถราง

มจดจาหนายตว เฉพาะทจดเรมตนรถรางนาเทยวออกเดนทางเทานน

อน ๆ โปรดระบ………….

8. ทานเหนดวยหรอไมกบการจดตงศนยบรการนกทองเทยว

เหนดวย ไมเหนดวย อน ๆ โปรดระบ………………..

9. ทานคดวาสถานทใดดงตอไปนทจะจดตง ศนยบรการนกทองเทยวไดอยางเหมาะสม

สวนสขภาพ วดจอมสวรรค วดพระบาทมงเมองวรวหาร อน ๆ โปรดระบ………

10. ทรพยากรการทองเทยว ดงตารางขางลางตอไปน สามารถพฒนาเปนแหลงทองเทยวทาง

วฒนธรรม ทานเหนดวยหรอไม

ทรพยากรการทองเทยว ชมชน

ความคดเหน

เหนด

วย

ไมเห

นดวย

อน ๆ

โปร

ดระบ

1. หตถกรรมเครองเงนเครองทอง บานพระนอน

2. มะขามแกว บานพระนอน

3. ผาหมอฮอม บานทงโฮง

4. ขนมจนนาหมเมองแพร มทกชมชน

81

11. การจดกจกรรมการทองเทยวเรยนรระหวางนกทองเทยวและชาวบาน ควรเปนรปแบบใดทสด

(ระบเพยง 1 คาตอบ)

การสาธตทาอาหารพนเมอง การสาธตทาหตถกรรมเครองเงนเครองทอง

การสาธตทามะขามแกว การสาธตทาผาหมอฮอม อน ๆ โปรดระบ………………..

12. ทานคดวาการมสวนรวมของชมชนในการพฒนาแหลงทองเทยว สงผลใหเกดความเปลยนแปลง

ดานใดมากทสด (ระบเพยง 1 คาตอบ)

ดานเศรษฐกจ เชน สรางรายไดใหแกคนในทองถน เกดอาชพใหมแกคนในทองถน เปนตน

ดานสงคมเชน เกดความเจรญแกชมชน มสงสาธารณปโภคทดยงขน เปนตน

ดานวฒนธรรม วถชวต ไดแก สบทอด ฟนฟ เปนตน อน ๆ โปรดระบ………………..

สวนท 3 ทศนคตแนวทางการพฒนาชมชนในเขตอาเภอเมองแพร

ทศนคตแนวทางการพฒนาชมชน

ในเขตอาเภอเมองแพร

ระดบความคดเหน

มากทสด

5

มาก

4

ปานกลาง

3

นอย

2

นอยทสด

1

ดานการพฒนาแหลงทองเทยวในชมชน

1. มการจดทาแผนพฒนาชมชน

2. มบรการทพกและอาหารเพยงพอ

3. การบรการขนสงเขาถงไดสะดวก

4. มระบบสาธารณปโภค

5. มระบบรกษาความปลอดภย

ดานการจดการสงแวดลอม

1. การปรบปรงภมทศนในชมชนใหสวยงาม

2. การเพมหองนาสาธารณะ

3. การเพมการจดวางถงขยะใหทวถง

4. การเพมแสงสวางตามถนนในชมชน

ดานการประชาสมพนธ

1. การเพยงพอของศนยประชาสมพนธการทองเทยว

2. เพมปายบอกทางในชมชนใหเหนไดโดยงาย

82

ทศนคตแนวทางการพฒนาชมชน

ในเขตอาเภอเมองแพร

ระดบความคดเหน

มากทสด

5

มาก

4

ปานกลาง

3

นอย

2

นอยทสด

1

3. เพมสญลกษณสถานทสาคญ

ดานบคลากร

1. ฝกฝนการเปนเจา บานทด

2. ฝกอบรมคนในชมชนใหเปนมคคเทศกทองถน

3. การอบรมใหความรภาษาตางประเทศ

ดานกจกรรมการทองเทยว

1. การจดเสนทางแหลงทองเทยวแกนกทองเทยว

2. การจดสรรกจกรรมใหนกทองเทยวและชมชนไดม

สวนรวม

ดานการมสวนรวมในชมชน

1. ความเตมใจรวมมอกนในการพฒนาการทองเทยว

โดยชมชนอยางจรงจง

2. การรวมกนวางแผนพฒนาการทองเทยวในระยะสน

และระยะยาว

สวนท 4 ขอเสนอแนะทเกยวของกบแนวทางในการพฒนาชมชนในเขตอาเภอเมองแพร ใหเปนแหลง

ทองเทยวทางวฒนธรรมอยางยงยน

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ขอบคณทกทานทใหความรวมมอในการตอบแบบสอบถามคะ

83

ภาคผนวก ข

แบบสมภาษณการวจย

84

แบบสมภาษณการวจย

เรองแนวทางในการพฒนาชมชนในเขตอาเภอเมองแพร ใหเปน

แหลงทองเทยวทางวฒนธรรมอยางยงยน

1. รปแบบและแนวทางในการพฒนาชมชนในเขตอาเภอเมองแพร ใหเปนแหลงทองเทยวทาง

วฒนธรรมอยางยงยน ควรเปนอยางไร

2. หนวยงานของทานไดมสวนรวมในการพฒนาแหลงทองเทยวทอยในเขตอาเภอเมองแพร

(บานใหม บานสระบอแกว บานหวขวง บานศรชม บานหลวง บานพระนอนและบานทงโฮง) อยางไร

บางและถาทานเปนผประกอบการทานตองการความชวยเหลอจากหนวยงานภาครฐอยางไรบาง

3. หนวยงานของทานไดรบจดสรรงบประมาณในการพฒนาแหลงทองเทยวทอยในเขตอาเภอ

เมองแพร (บานใหม บานสระบอแกว บานหวขวง บานศรชม บานหลวง บานพระนอนและบานทงโฮง)

อยางไรบาง

4. การจดเสนทางแหลงทองเทยวในเขตอาเภอเมองแพร เพอรองรบการทองเทยวทาง

วฒนธรรมอยางยงยน ทานมความคดเหนวาอยางไรบาง

5. ทานมความคดเหนอยางไรบาง เกยวกบทรพยากรการทองเทยวของแตละชมชน เชน

หตถกรรมเครองเงน เครองทองกบการทามะขามแกว ของชมชนบานพระนอนและการทาผาหมอฮอม

ของชมชนบานทงโฮงทจะสามารถนามาเปนแหลงทองเทยวทางวฒนธรรมอยางยงยน

6. การจดกจกรรมการทองเทยว ในรปแบบใด ททานคดวาสามารถทจะดงดดความสนใจของ

นกทองเทยวได

85

ประวตผเขยน

ชอ-สกล พรรณเพญ วฒนมงคลลาภ

อเมล nesnevy@gmail.com

ประวตการศกษา

พ.ศ. 2555 รฐศาสตรบณฑตสาขาวชารฐศาสตร

มหาวทยาลยรามคาแหง

พ.ศ. 2549 ชนมธยมศกษาปท 6

โรงเรยนพรยาลยจงหวดแพร

ประสบการณการทางาน

ปจจบน เจาหนาทบรหารงานทวไป

สานกบรหารพนทอนรกษท 13 (แพร)

กรมอทยานแหงชาต สตวปาและพนธพช

พ.ศ. 2558 ธรกจสวนตว