นายสมศกด เดอไธสง

โรงเรยนปากชอง อ าเภอปากชอง จงหวดนครราชสมา

ส านกงานเขตพ นทการศกษามธยมศกษา เขต 31

1

เลมท 2 สนาม

แบบทดสอบกอนเรยน เรอง สนาม จ านวน 10 ขอ คะแนนเตม 10 คะแนน

ค าสง ใหนกเรยนกาเครองหมาย ลงในชอง ก. ข. ค. หรอ ง. ในกระดาษค าตอบ

1) สนาม เปนภยธรรมชาตทมกเกดเมอใด ก. แผนเปลอกโลกเคลอนออกจากกน ข. แผนดนไหวรนแรงใตทองมหาสมทร ค. แผนดนไหวพรอมกบภเขาไฟระเบด ง. พายหมนอยางฉบพลนบรเวณกลางมหาสมทร

2) บรเวณทมกเกดสนาม ไดแกบรเวณใด

ก. มหาสมทรอนเดย ข. มหาสมทรอารกตก ค. มหาสมทรแปซฟก ง. มหาสมทรแอตแลนตก

3) ขอใดไมไดอยในบรเวณทเรยกวา "วงแหวนแหงไฟ (ring of fire)"

ก. ประเทศญปนทงหมด ข. บรเวณดานตะวนตกของเมกซโก ค. บรเวณขอบมหาสมทรแปซฟกทงหมด ง. บรเวณรอยตอภเขาแอลปและภเขาหมาลย

4) สนามเปนภยพบตทเกยวของกบภยธรรมชาตในขอใด

ก. วาตภย ข. อทกภย ค. พายซดฝง ง. แผนดนไหว

5) ขอใดตอไปนกลาวถงคลนสนามถกตอง

ก. ความเรวของคลนไมขนอยกบความลก ข. เปนคลนน าทมความยาวคลน 1,000 กโลเมตร ค. ปรากฏการณนมกเกดบรเวณชายฝงมหาสมทรแปซฟก ง. จะเกดขนทกครงทเกดแผนดนไหวขนาด 7.0 รกเตอรขนไปในมหาสมทร

2

เลมท 2 สนาม

6) คลนสนามมการเคลอนตวดวยความเรวสงเทาใด

ก. 500 - 600 กโลเมตรตอชวโมง ข. 600 - 700 กโลเมตรตอชวโมง ค. 700 - 800 กโลเมตรตอชวโมง ง. 800 - 900 กโลเมตรตอชวโมง

7) พนทลกษณะใดเสยงภยตอการเกดสนาม

ก. บรเวณชายฝงทะเล ข. บรเวณทราบเชงเขา ค. บรเวณทราบลมแมน า ง. บรเวณทเปนพนหนแขงแรง

8) เมอชาวประมงหรอนกทองเทยวทแลนเรอตามแนวชายฝง สงเกตเหนระดบน าทะเลลดลง

อยางรวดเรว เปนสญญาณเตอนของภยธรรมชาตชนดใด ก. ภยแลง ข. คลนสนาม ค. แผนดนไหว ง. ภเขาไฟปะท

9) จงหวดทางภาคใตของประเทศไทยจงหวดใดทไมเคยประสบภยจากสนาม

ก. ภเกต ข. พงงา ค. สตล ง. นครศรธรรมราช

10) ขอใดไมใชขอปฏบตเพอความปลอดภยจากสนาม

ก. มหอเตอนภย ข. รบฟงขอมลขาวสารอยตลอดเวลา ค. ไมปลกสงกอสรางใกลแนวชายฝงทะเล ง. เมอไดรบเตอนใหจอดเรอไวชายฝงหามน าออกไป

3

เลมท 2 สนาม

กระดาษค าตอบแบบทดสอบกอนเรยน - หลงเรยน เลมท 2 สนาม

ชอ - สกล...................................................................ชน..............เลขท.............. ค าชแจง ใหนกเรยนเลอกค าตอบในแบบทดสอบ แลวท าเครองหมาย X ลงใน

ในขอทถกตองทสดเพยงขอเดยว

ทดสอบกอนเรยน

ทดสอบหลงเรยน

ขอ ก ข ค ง ขอ ก ข ค ง

1 1

2 2

3 3

4 4

5 5

6 6

7 7

8 8

9 9

10 10

เกณฑการประเมน

คะแนนระหวาง 9 - 10 อยในเกณฑ ดมาก คะแนนระหวาง 7 - 8 อยในเกณฑ ด คะแนนระหวาง 5 - 6 อยในเกณฑ พอใช คะแนนระหวาง 0 - 4 อยในเกณฑ ปรบปรง

4

เลมท 2 สนาม

สนาม มาจากภาษาญปน แปลวา คลนทซดเขาทาเรอ (harbour wave) ค านบญญตขนโดยชาวประมงญปนผซงแลนเรอกลบเขาฝงมายงทาเรอ และพบวาทกสงทกอยางบนทาเรอถกท าลายพงพนาศไปจนหมดสน โดยในระหวางทลอยเรออยในทะเลจะไมรสกหรอสงเกตพบความผดปกตของคลน เนองจากคลนสนามไมใชปรากฎการณระดบผวน าในเขตน าลก เพราะคลนทเกดขนจะมขนาดของคลนเลกมากเมออยในพนน านอกชายฝง ท าใหคลนสนามทเกดขนไมสามารถสงเกตเหนไดในขณะทลอยเรออยบนผวน ากลางทะเลลก

การเกดสนาม มสาเหตทส าคญ 4 ประการ คอ 1. การปะทของภเขาไฟใตมหาสมทรทมระดบรนแรง 2. แผนดนไหวทมศนยกลางอยลกลงไปใตมหาสมทร 3. การเกดดนถลมใตพนมหาสมทรโดยฉบพลน 4. การตกของดาวหางหรออกกาบาตขนาดใหญลงสพนทะเลหรอมหาสมทร จากเหตทง 4 ประการ ท าใหเกดการถายทอดพลงงานปรมาณมหาศาลใหกบน าทะเล

จงเกดการไหวสะเทอนกลายเปนคลนยกษ เคลอนทออกจากต าแหนงทเกดในลกษณะเปนวงกลมไปทกทศทาง ขณะทคลนยงอยเหนอมหาสมทรทมน าลก คลนจะมขนาดใหญมาก มฐานกวาง 100 กโลเมตร แตสงเพยง 1 เมตร และเคลอนทดวยความเรวประมาณ 700 - 800 กโลเมตรตอชวโมง แตเมอคลนเดนทางเขาใกลชายฝง ซงมสภาพทองทะเลทตนเขน ท าใหคลนลดความเรว แลวอดตวเปนฐานกวาง 2 - 3 กโลเมตร แตสงถง 10 - 30 เมตร และเคลอนตวกระทบเขากบชายฝง คลนลกแรกมกไมใชคลนลกใหญทสด แตจะมคลนเปนระลอกตามมา ซงอาจมขนาดใหญกวาและรนแรงกวาสามารถรกล าเขาไปท าลายพนทบนชายฝงทะเลไดหลายกโลเมตร

ขนาดของคลนสนาม ทมา : http://www.rmutphysics.com/charud/oldnews/200/Tsunami.htm

สนาม (Tsunami)

5

เลมท 2 สนาม

บรเวณมหาสมทรทกแหงในโลกมโอกาสเกดสนามได แตบรเวณทมโอกาสเกดสนามมากทสดจะสมพนธกบบรเวณแนวแผนดนไหวและภเขาไฟปะทในมหาสมทร โดยเฉพาะบรเวณขอบมหาสมทรแปซฟก ทเรยกวา วงแหวนไฟ รวมถงในมหาสมทรแอตแลนตก มหาสมทรอนเดย ทะเลเมดเตอรเรเนยน ทะเลแครบเบยน และทะเลแถบกลมเกาะอนโดนเซย

วงแหวนแหงไฟ ทมา : http://www.oknation.net/blog/bypunnee/2014/05/28/entry-1

บรเวณทมกเกดคลนสนาม คอ ในมหาสมทรแปซฟก โดยเฉพาะประเทศญปนมกไดรบภยจากสนามบอยครง สวนในทะเลอนดามนของมหาสมทรอนเดยนนไมเคยเกดคลนสนามทรนแรงมากอน จนเมอวนท 26 ธนวาคม พ.ศ. 2547 ไดเกดสนามทรนแรงมาก มจดก าเนดอยในทะเลทางตอนเหนอของเกาะสมาตรา ในประเทศอนโดนเซย แลวแผขยายไปในทะเลอนดามนจนไปถงฝงตะวนออกของทวปแอฟรกา สงผลใหมผเสยชวตมากกวา 200,000 คน ใน 11 ประเทศ ไดแก อนโดนเซย มาเลเซย ไทย เมยนมาร อนเดย บงกลาเทศ ศรลงกา มลดฟล โซมาเลย แทนซาเนย และเคนยา ในประเทศไทยมผเสยชวตประมาณ 5,400 คน ใน 6 จงหวดภาคใตทอยตดชายฝงทะเลอนดามน ไดแก จงหวดระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง และสตล

บรเวณทมโอกาสเกดสนาม

สถานการณการเกดสนาม

6

เลมท 2 สนาม

ภาพถายดาวเทยมอโคนอส (IKONOS) แสดงขอมลกอนและหลงเกดสถานการณการเปลยนแปลงจากภยพบตสนาม บรเวณเขาหลก จงหวดพงงา

ทมา : http://kanchanapisek.or.th/kp6/sub/book/book.php?book=37&chap=6&page=t37-6-infodetail08.html

1. ผลกระทบทเกดขนตอมนษย 1) การสญเสยชวตและทรพยสน รวมทงไดรบบาดเจบจากคลนน าพดเขากระแทกและ

จากสงตางๆ ทมากบคลน เชน ซากสงกอสราง เปนตน 2) การเกดโรคระบาด เชน อหวาตกโรค โรคทางเดนหายใจ เปนตน 3) ทอยอาศย บานเรอนถกท าลาย 4) ผลกระทบตอสภาพจตใจ เชน ความเศราเสยใจ ความหวาดกลว เปนตน

2. ผลกระทบทเกดขนกบสงทมนษยสรางขน 1) สงกอสรางตางๆ ถกท าลายหรอไดรบความเสยหาย เชน ทาเรอ สะพานปลา

รานอาหาร สถานบนเทง โรงแรม ทพกตางๆ เปนตน 2) ผลตออาชพ เชน อาชพประมงตองสญเสยเครองมอท ามาหากน แหลงเพาะสตวน า

ตามชายฝง อาชพทเกยวกบการทองเทยวทางทะเล เชน กจการทางดานการทองเทยว กจการดานการโรงแรม ทพก รานอาหาร เรอน าเทยวขาดรายได และตองลงทนสรางสงอ านวยความสะดวกแกนกทองเทยวใหม เปนตน

ผลกระทบจากสนามทมผลตอมนษยและสงแวดลอม

7

เลมท 2 สนาม

3. ผลกระทบทมตอสภาพแวดลอมตามธรรมชาต

1) ท าใหระบบนเวศชายฝงเสยดลยภาพ เชน แนวปะการง แหลงทอยอาศยของ สตวน าถกท าลาย สญเสยพนทปาชายเลน เปนตน

2) ท าใหภมทศนบรเวณชายฝงและเกาะเปลยนแปลงไป เชน หาดทรายสกปรกจาก ตะกอนตางๆ ทคลนพดพามา การทบถมของขยะ เปนตน

ภาพความเสยหายจากคลนยกษสนาม

ทมา : http://play.kapook.com/photo/show-106404

การบรรเทาภยจากสนามจะท าไดโดยการเฝาระวงอยางใกลชด ประเทศไทยเปนสมาชกใน

ระบบเตอนภยสนามในแปซฟก (Pacific Tsunami Warning System) ซงมสมาชก 26 ประเทศ ซงมศนยอยทฮาวาย เมอศนยไดรบขอมลแผนดนไหวจะท าการตรวจสอบวาต าแหนงทเกดกบขนาดของแผนดนไหววาเขาเกณฑเสยงหรอไม ถาพบวาเขาเกณฑเสยงกจะท าการแจงเตอนภยโดยรอบ พรอมทงจะใหขอมลเวลาทคาดวาคลนจะมาถงส าหรบบรเวณทคลนจะถงใน 2 - 3 ชวโมง เมอทางศนยตรวจพบสนามใหญจากการตรวจวดภาพพนทะเล ศนยจะแจงเตอนทกประเทศในภาคพนแปซฟก

ระบบเตอนภยจากสนาม

8

เลมท 2 สนาม

1. กรณทอยบนบก 1) หากไดรบสญญาณเตอนภยขาวการเกดคลนสนาม ควรเคลอนยายออกจากพนท

เสยงภย และปฏบตตามค าแนะน าของเจาหนาท 2) หากอยบรเวณชายหาด และรสกไดถงแผนดนไหว ใหรบหนไปอยบรเวณทสงและ

อยหางจากแมน าหรอคลองทตอเชอมลงสทะเลหรอมหาสมทร 3) หากเกดคลนสนามในบรเวณมหาสมทรทหางไกล กมเวลาเพยงพอทจะหาบรเวณท

สงส าหรบหลบภยได แตส าหรบคลนสนามทเกดขนประจ าในทองถน เมอรสกถงแผนดนไหว กจะมเวลาเพยง 2 - 3 นาทเทานนส าหรบหาทหลบภยได

4) ส าหรบตกสงหลายชนและมโครงสรางเสรมความแขงแรง ชนบนของตกสามารถ ใชเปนทหลบภยคลนสนามไดในกรณทไมมเวลาพอในการหาทสงหลบภย

2. กรณทอยในทะเล ปกตผเดนเรอจะไมทราบวาเกดสนามเมออยในทะเล และเมอไดยนการเตอนภย หาม

เขาชายฝงเพราะระดบน าจะเปลยนแปลงอยางมากทชายฝง แตถาเรอก าลงจะออกจากทาเรอใหตดตอกบทาเรอเพอรบฟงค าแนะน า ถารบทราบค าเตอนและมเวลาทจะไปยงน าลกกอาจจะไปอยางเปนระเบยบ แตส าหรบเรอเลกอาจจะปลอดภยกวาถาอพยพออกจากเรอไปยงทสง

ขอควรปฏบตเมอเกดสนาม

9

เลมท 2 สนาม

บรรณานกรม

กว วรกวน. (2555). หนงสอเรยนรายวชาพนฐานภมศาสตร ม.4 - 6. กรงเทพฯ: ส านกพมพ บรษทพฒนาคณภาพวชาการ (พว.). จ ากด.

นอม งามนสย และคณะ. (2553). หนงสอเสรมฝกประสบการณภมศาสตร ม.4 - 6. กรงเทพฯ: บรษท ส านกพมพเอมพนธ จ ากด.

นอม งามนสย และคณะ. (2558). หนงสอเรยนรายวชาพนฐานภมศาสตร ม.4 - 6. กรงเทพฯ: บรษท ส านกพมพเอมพนธ จ ากด.

วนย วระวฒนานนท และคณะ. (2553). หนงสอเรยนรายวชาพนฐานภมศาสตร ม.4 - 6. กรงเทพฯ: บรษท อกษรเจรญทศน อจท. จ ากด.

ภาพขนาดของคลนสนาม. ออนไลนจาก http://www.rmutphysics.com/charud/oldnews/200/Tsunami.htm วนทสบคน 10 ตลาคม 2557

ภาพวงแหวนแหงไฟ. ออนไลนจาก http://www.oknation.net/blog/bypunnee/ 2014/05/28/entry-1 วนทสบคน 10 ตลาคม 2557

ภาพถายดาวเทยมอโคนอสแสดงขอมลภยพบตสนาม. ออนไลนจาก http://kanchanapisek.or.th/kp6/sub/book/book.php?book=37&chap=6&page=t37-6-infodetail08.html วนทสบคน 11 ตลาคม 2557

ภาพความเสยหายจากคลนยกษสนาม. ออนไลนจาก http://play.kapook.com/photo/show- 106404 วนทสบคน 10 ตลาคม 2557