การประเมนผลโครงการระบบสาธารณปโภคพนฐานดานการคมนาคมขนสงทางถนน สวนงานกรมทางหลวงชนบท โดยใชกระบวนการวเคราะหเชงล าดบชน (AHP)

The evaluations of Road Transportation, Department of rural Road by using Analytical Hierarchy Process (AHP)

วรรธนะ ประภาภรณ1, มนส รตนพลท2, อสรา เสนานกรณ3 Wantana prapaporn1, Manut rattanapontee2, Issara sananikorn3

1 อาจารยสาขาวศวกรรมโยธา คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม, E-mail: wantana.papaporn@gmail.com

2,3 นสตปรญญาตรสาขาวศวกรรมโยธา คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม

บทคดยอ - กรมทางหลวงชนบท กระทรวงคมนาคม มภารกจส าคญคอการพฒนาระบบสาธารณปโภคพนฐานดานการคมนาคมขนสงใหเกดประสทธภาพและประสทธผลในการพฒนา การก าหนดนโยบายและรปแบบการปฏบตงานจงเปนเครองมอส าคญทจะขบเคลอนการด าเนนงานภาครฐใหเกดความมประสทธผลตามแผนปฏบตราชการกระทรวงคมนาคม พทธศกราช 2555 – 2558 ผวจยประยกตใชรปแบบการประเมนการบรหารจดการแบบมงเนนผลสมฤทธ (Result Based Management) ข อ ง ก า ร ด า เ น น ง า น แ ล ะกระบวนการว เคราะห เช งล า ดบชน (The Analytical Hierarchy Process: AHP) เปนเครองมอในการวเคราะหคาน าหนกความส าคญของปจจยหลกและปจจยยอย ผลการวจยพบวา กรอบการประเมนแบงตามระดบการประเมนไดคาน าหนกเฉลยของปจจยหลกการประเมนระดบผลผลต ระดบผลลพธ และระดบผลกระทบ มคารอยละ 47.15 45.53 และ 9.32 ตามล าดบ และ กรอบการประเมนแบงตามมตการประเมน ไดผลดงน คาน าหนกเฉลยของมตดานเศรษฐกจและการเงน มตดานการจดการ มตดานสงคม และ มตดานสงแวดลอม มคารอยละ 24.34 40.01 24.37 และ 11.28 ตามล าดบ ผลของงานวจยนแสดงใหเหนถงทรรศนะการใหระดบความส าคญของตวบงชประสทธผลและทศทางการปฏบตงานระดบโครงสรางหนวยงานและความสอดคลองระหวางหนวยงาน เพอเปนแนวทางการพฒนาใหสอดคลองกบ เป าประสงคตามยทธศาสตรของประ เทศอย างมประสทธผลตอไป

ค ำส ำคญ- กรมทางหลวงชนบท , การประเมนโครงการ ,

ระบบโครงสรางพนฐานดานการคมนาคมขนสงทางถนน , กระบวนการวเคราะหเชงล าดบชน

Abstract: The mission of Department of Rural Roads under Ministry of Transport is to develop the basic infrastructure to support the efficient and effective public transportation and logistics, so the well-determined policy and operation are viewed as the key tool to empower the government’s operation to be more effective as stipulated in the Ministry of Transport Operation Plan B.E. 2555 – 2558. In this regard, the researcher purposively applied the result based management and the analytical hierarchy process (AHP) to analyze the importance weight of the major and minor factors. Indeed, the evaluation by levels showed that the weights means of the major factors at different levels, i.e. output, outcome, and impact, were 47.15, 45.53 and 9.32 percentages, respectively. Meanwhile, the evaluation by dimensions revealed that the weighted means of each dimension i.e. economy and finance, management, society, and environment, were 24.34, 40.01, 24.37 and 11.28 percentages, respectively. The research finding indicated a vision on the importance of the effectiveness indicator and the future direction of the operation within the organization, as well as the correspondence between the organizations, which can be usefully applied to develop the government’s operation that is more effective and consistent with the national strategic objectives

Keywords - Ministry of Transportation, Evaluation, Infrastructure of Road Transportation, Analytical Hierarchy Process

1. ค าน า

การบรหารจดการ เพอ ให ไดมาซ งประสทธภาพและประส ทธ ผลจากทร พยากรท ม อย อย า งจ าก ด [1] เ ป นกระบวนการส าคญทหนวยงานรบผดชอบและมสวนเกยวของ ใชในการขบเคลอนการด าเนนการใหสอดคลองกบยทธศาสตร และ เปาประสงคของประเทศ กระทรวงคมนาคมเปนหนวยงานมภารกจในการด าเนนการตามยทธศาสตรและแปลงนโยบายของกระทรวงเปนแผนปฏบต จดสรรทรพยากร และ บรหารราชการทวไป รวมทงงานก ากบและเรงรดตรวจสอบตดตามและประเมนผลการปฏบตงานของหนวยงานในความรบผดชอบใหบรรลเปาหมายและเกดผลสมฤทธตามภารกจกระทรวงทไดรบการจดสรรงบประมาณ ตามแผนปฏบตราชการกระทรวงคมนาคม พธศกราช 2555 – 2558 กรมทางหลวงชนบทไดรบการจดสรรงบประมาณ เปนวงเงนทงสน 165,227.53 ลานบาท [2] โดยเพมขนจากแผนปฏบตราชการกระทรวงคมนาคม พธศกราช 2551 – 2554 ไดรบการจดสรรเปนวงเงน 108,568.23 [3] หรอเพมขน 52.19 %

จากนโยบายในระดบมหภาคของการลงทนดานคมนาคมอยางตอเนอง แผนปฏบตราชการกระทรวงคมนาคมนนจงเปนกลไกส าคญในการก าหนดทศทางทส าคญของการปฏบตงาน โดยกระทรวงคมนาคมไดก าหนดตวชวดถงความมประสทธภาพและประสทธผลในมตต างๆเพอสะทอนถงการบรรลซ งวตถประสงคของโครงการทไดก าหนดไว ผวจยจงด าเนนการวจย โดยการก าหนดกรอบในการประเมนตามระบบงบประมาณแบบมงเนนผลสมฤทธ ทแสดงถงความเชอมโยงของ ตวชวดของการบงชประสทธผลตามแผนการการด าเนนงานภายใตเปาหมายตามยทธศาสตรในชวงระยะตางๆ และมวตถประสงค (1) ก าหนดโครงสรางการประเมนผล และตว ชวดการบง ชประสทธผลทสอดคลองกบแผนปฏบตราชการกระทรวงคมนาคม พธศกราช 2555 – 2558 และ (2) เปรยบเทยบทรรศนะการใหคาน าหนกความส าคญของผปฏบตงาน และ ผเชยวชาญ จงหวด มหาสารคาม, รอยเอด, และ กาฬสนธ ดวยวธการใหคาน าหนกความส าคญเชงล าดบขน (Analytical Hierarchy Process: AHP)

2. ระเบยบวธวจย การก าหนดตวบง ชความส า เรจ หรอตว ชวดของการ

ประเมนผลโครงการภาครฐในปจจบนนน ไดมแนวทางการพฒนาตามกลมประเทศสมาชก OECD (Organization for

Economic Cooperation and Development) ซ งเปนแนวทางการบรหารจดการแบบมงเนนผลสมฤทธของการด าเนนงาน โดยใชการตรวจวดผานกระประเมน ผลผลต , ผลลพธ และผลกระทบ แสดงในรปท 1 การบรหารจดการแบบมงเนนผลสมฤทธ [4] จากการด าเนนงาน ในการก ากบตรวจสอบและตดตามประเมนผลการด าเนนงานในชวงเวลาของการด าเนนโครงการทตางกนออกไป เพอบง ชถ งประสทธภาพและประสทธผลของผลสมฤทธการปฏบตงานของหนวยงานทเกยวของ ตอพนธกจกระทรวงคมนาคม ในประโยชนของการปรบปรง เปลยนแปลง แกไข และ พฒนา ผวจยจงมความสนใจในการประยกตใชเทคนคการหาคาน าหนกการตดสนใจของเกณฑพจารณา และ การใหคาน าหนกการตดสนใจของตวบงชความส าเรจของการด าเนนโครงการ เพอวเคราะหถงความสอดคลองในทรรศนะของผมสวนเกยวของดานการก าหนดทศทางการปฏบตงานรายจงหวด อนเปนแนวทางหนงของการพฒนาดานการบรการจดการองคกรภาครฐสวนงานดานคมนาคมใหมถงความมประสทธภาพและประสทธผลตอไป [5]

รปท 1 การบรหารจดการแบบมงเนนผลสมฤทธ [4]

2.1 กำรก ำหนดกรอบแนวคดกำรประเมนผลโครงกำร จากแนวทางการประเมนผลผวจยจงไดการก าหนดกรอบ

แนวคดในการประเมนผลประกอบดวย 1. ระดบของการประเมนผล และ 2. มตการประเมนผล โดยพญน ฟองศร, 2551, PP. 98 – 100. [6] ได อ ธบ ายระดบของการประ เมนผลประกอบดวย

การประเมนระดบผลผลต : หมายถงผลผลตทเกดการโครงการ โดยมตวชวดตามผลผลตของโครงการภายใตกรอบระยะเวลา คาใชจาย และ คณภาพ ของโครงการนนไดก าหนดไว

การประเมนระดบผลลพธ : หมายถงการน ามาใชซงกอผลประโยชนจากผลผลตนน โดยมตวชวดประสทธผล

ปจจยน าเขา

กระบวนการ

ผลผลต

ผลลพธ

ผลกระทบ

ประสทธผล

ประสทธภาพ

ตามยทธศาสตร หรอ การน าไปใชตามเปาประสงคของโครงการไดก าหนดไว

การประเมนระดบผลกระทบ : หมายถงผลทเกดขนจากผลลพธทเกดขน โดยมตวชวดประสทธผลตามยทธศาสตร หรอ เปาประสงคของโครงการไดก าหนดไวในระดบมหภาค หรอ กอเกดประโยชนแกสวนรวม

ในสวนของ มตการประเมนผลนน พญน ฟองศร, 2551 , PP. 46-49 [6] ไดอธบายประเภทของโครงการออกเปน 3 ลกษณะ1. แบงตามระดบหนวยงาน 2. แบงตามเนอหาการพฒนา และ 3. แบงตามพนท และ การแบงโดยรวมตามมตตางๆ ไว 7 ประเภท ดงน 1. แขงตามขนาดโครงการ 2. แบงตามความส าคญดานตางๆ 3. แบงตามระดบความเสยง 4. แบงตามระดบก าไร 5. แบงตามระยะเวลาทใหผลโครงการ 6. แบงตามเทคโนโลย และ 7. แบงตามประสบการณ นอกจากนน ศ.ดร. สชาต ประสทธรฐสนธ, 2547, PP. 48 [7] ไดเสนอแนวคดไววา การก าหนดแนวคดเกยวกบผลลพธทจะเกดขนจากโครงการ คอแนวคดเกยวกบธรรมชาตหรอลกษณะของโครงการทจะท าการประเมนผลนคออะไร ผวจยไดเลอกมตของการประเมนทสอดคลองกบแผนปฏบตราชการกระทรวงคมนาคมเพอสะทอนถงความส าเรจตามยทธศาสตร จ านวน 4 ดาน ประกอบดวย

มตการประเมนดานเศรษฐกจและการเงน มตการประเมนดานการจดการ มตการประเมนดานสงคม มตการประเมนดานสงแวดลอม

2.2 กำรก ำหนดกรอบตวชวด

ตามทแผนปฏบตราชการกระทรวงคมนาคม พธศกราช 2555 – 2558 [2] ไดก าหนดยทธศาสตร ไว 5 ประเดน ประกอบดวย

ยทธศาสตรท 1 การ เ ชอมโยงโครงข ายระบบขนส งภายในประเทศและพฒนาจดเชอมตอกบประเทศเพอนบานเพอเปนเครองมอในการกระจายความเจรญสภมภาคอยางยงยน เตรยมความพรอมรองรบการเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ในป พ.ศ. 2558

ยทธศาสตรท 2 การพฒนาระบบโลจสตกสการขนสง เพอเปนเครองมอส าคญส าหรบเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ ตอบสนองความตองการของผใชบรการระบบขนสงไดอยางมประสทธภาพ โดยมตนทนท เหมาะสมและแขงขนได

ยทธศาสตรท 3 การพฒนาระบบขนสงใหไดมาตรฐานความปลอดภย เพอลดความสญเสยทางเศรษฐกจและสงคม

ยทธศาสตรท 4 การพฒนาการใหบรการระบบการขนสงเพอยกระดบคณภาพชวต เพอลดความสญเปลาจากเวลาทใชในการเดนทางและการขนสง ชวยแกไขปญหาการจราจรใหมความคลองตว สงผลใหมความแนนอนและความตรงตอเวลาในการเดนทางของผโดยสารและการขนสงสนคา

ยทธศาสตรท 5 การบรหารจดการระบบการขนสงและการจราจรอยางมประสทธภาพ

ผวจยไดท าการก าหนดกรอบกรอบเปาหมายตามยทธศาสตรในแตละมตการประเมนผลและระดบการประเมนผลจากยทธศาสตรตามเปาประสงคของแผนปฏบตราชการฯ และท าการส ารวจความคดเหนถงความเหมาะสม ความสอดคลอง และ ความเปนไปไดของตว ชวด จากผปฏบต งาน และ/หรอ ผเชยวชาญในสวนกรมทางหลวงชนบทจงหวด มหาสารคาม , รอยเอด, และ กาฬสนธ

2.3 กำรก ำหนดกรอบเปำหมำยตำมยทธศำสตรแบงตำมมตกำรประเมน

การประเมนผลดานเศรษฐกจ ระดบผลลพธ : ลดตนทนการเดนทางและการขนสง ทางถนน และ สามารถเชอมตอกบระบบทางและสะพาน ทผใชงานไดรบความสะดวกเพมขน ระดบผลกระทบ : เพมประสทธภาพดานเศรษฐกจของพนทในเขตทาง

ดานการบรหารจดการ ระดบผลลพธ : บ ารงรกษาทางหลวงชนบทใหมสภาพทางกายภาพในเกณฑมาตรฐาน และ ด าเนนการจดการทางหลวงใหอยในสภาพทใชงานไดทกสถานการณ ระดบผลกระทบ : ลดคาใชจายและจ านวนปญหาทเกยวเนองกบงานทาง

ดานสงคม ระดบผลลพธ : เพมความรวดเรวในการสญจรบนระบบโครงขาย และ ลดอบตเหตบนระบบโครงขาย และ เพมจ านวนเสนทางและสะพานในการเชอมกบระบบทางหลวงอยางเปนโครงขาย ระดบผลกระทบ : ยกระดบคณภาพชวตของประชากรบนพนทเปาหมาย

ดานสงแวดลอม ระดบผลลพธ : ลดปรมาณการบรโภคพลงงานของยานพาหนะ การปลอยมลภาวะทางสงแวดลอม และ ยกระดบสภาพแวดลอมในเขตทาง

ระดบผลกระทบ : ลดผลกระทบดานสงแวดลอม และ เพมอายของสภาพแวดลอมในเขตทาง

2.4 กำรก ำหนดตวชวดยอย การก าหนดตวชวดยอยส าหรบการประเมนผลในแตละระดบ

ของการประเมนผลและมตการประเมนผลโดยท าการศกษาตวชวดจากงานวจยกอนหนา โดย D.B. Lee Jr, 2000 [8] H. Morisugi, 2000 [9] Robert Joumard, Jean-Pierre Nicolas , 2010 [10] , Schink A 2007 [11], และVickerman, 2000 [12] ไดน าเสนอการก าหนดรปแบบการประเมนผลและตวชวดในมตต างๆ Sabyasachee Mishra, Snehamay Khasnabis , Subrat

Swain , 2013 [13] ไดเสนอรปแบบการตดสนใจลงทนจากความหลากหลายของหนวยงาน อกท ง KUMARES C. SINHA and SAMUEL LABI , 2007 [14] O.O. Ugwua, T.C. Haupt, 2007 [15] และ Thailand Transport Portal, 2000 [16] ได เ สนอแนวทางในการก าหนดตวชวดยอยในรปแบบตางๆ

ผวจยจงท าการรวบรวมตวชวดจากงานวจยทสอดคลองกบเปาหมายของกรมทางหลวงและแผนปฏบตราชการกระทรวงคมนาคม ตามรปแบบการประเมนหลงเสรจสนโครงการแสดงใน ตารางท 1 ตวชวดยอยตามยทธศาสตร และตรวจสอบความเปนไปไดและความสอดคลองของตวชวดจากผก าหนดนโยบายและทศทางการด าเนนงานภายในหนวยงานกลมตวอยาง

ตารางท 1 ตวชวดยอยตามยทธศาสตร [8-15]

ระดบ

การป

ระเม

น มตการประเมน ดานเศรษฐกจ ดานการบรหารจดการ ดานสงคม ดานสงแวดลอม

การป

ระเม

นระด

บผลล

พธ

ลดตนทนการเดนทางและการขนสงทางถนนและสะพาน

ลดตนทนการบ ารงรกษายานพาหนะของการเดนทางและการขนสงทางถนน

ควบคมปรมาณคาใชจายท เกดขนในการด าเนนการบ ารงรกษาทางหลวงใหอยในเกณฑมาตรฐาน

ควบคมปรมาณคาใชจายท เกดขนในการด าเนนการรกษาคณภาพของทศนยภาพและสงแวดลอมใหมสภาพทางกายภาพทด

ควบคมปรมาณคาใชจายท เกดขนในการด าเนนการสรางความพรอมในการแกไขปญหาเรงดวนและฉกเฉน

สดสวนทเพมขนของการฝกอบรม และ จ านวนหลกสตรใหม ระหวางกรมทางหลวงชนบทและองคการปกครองสวนทองถน

ทางหลวงไดรบการบ ารงรกษาใหความเรยบผวทางอยในระดบคาเฉลย (IRI) ไมเกน ม./กม.

ลดระยะเวลาในการเดนทาง ของผใชงาน ลดความลาชาของระยะเวลาในการเปลยน

ระบบการเดนทาง ของผใชงาน ลดความถ และอตรา การบาดเจบและ

เสยชวต ทเกดจากการดอยประสทธภาพของถนน บนโครงขายถนนทรบผดชอบ

ลดปรมาณการบรโภคพลงงานในการเดนทาง/ระยะทาง/ป

ควบคม ความเขมเสยง และ ฝนละออง ในโครงขายงานทางทรบผดชอบ

ยกระดบทศนยภาพและรกษาสงแวดลอมในเขตทาง

การป

ระเม

นระด

บผลก

ระทบ

การเพมของรายไดตอครวเรอน (GRP) และอตราการจางงาน

การเพมของมลคาธรกจทองเทยว และการเพ มของปรมาณและคณภาพ ผลผลต ของธรกจ

การเพมของจ านวนและมลคาการลงทนภาคเอกชน

การปรบเปลยนแปลงการใชงานของพนท

ลดปรมาณคาใชจายในการบ ารงรกษาถนนและสะพาน

การลดความถของปญหาโครงขายถนนและสะพานทอยในสภาพการใชงานไมได

ระดบความพงพอใจของผรบบรการในระบบขนสง

การเพมของจ านวนของประชากรในทองถน และการขยายตวของสงคมเมอง

เพมโอกาสในการประกอบกจกรรมทางสงคม

การเพมการขยายตวของประชากร (ธรกจและทอยอาศย)

จ านวนความคดรเรมของกจกรรมดานสงแวดลอม

การเพมของอตราสวนพนทสเขยว พนทเปด และสวนสาธารณะ

3. วธการด าเนนการวจย

3.1 โครงสรำงแบบกำรวเครำะหเชงล ำดบขน (Analytical hierarchy process)

การสรางโครงสรางแบบการวเคราะหเชงล าดบชนผวจยไดน ารายละเอยดของสวนประกอบทงหมดทเกยวของ มาจดสรางใหหมวดหม ในรปแบบโครงสรางการวเคราะห เชงล าดบชน Thomas L Saaty, 1980 [16] โดยกระบวนการวเคราะหเชงล าดบขนนนเปนวธการทอาศยการตดสนใจจากการจดล าดบคว ามส า คญ (Prioritization) โ ด ยอาศ ยหล ก กา ร ก า รเปรยบเทยบปจจยทละค (Pairwise comparison) ซงจะท าใหเกดความชดเจนในการตดสนใจเปรยบเทยบและใหคาน าหนกความส าคญส าหรบการพจารณาปจจยท ม จ านวนมาก โดยระดบขนทสงทสดจะเปนเปาหมายรวมของโครงสรางค าตอบ

และดบชนลางสดจะปจจยยอยของแตละหมวด ซงในโครงสรางไดแสดงใหเหนถงความเชอมโยงระหวางองคประกอบตางๆ ของเปาหมายท าใหผตดสนใจสามารถมองเปาหมายไดอยางทวถงและชดเจน จากแผนภมล าดบชนของตวแปร แสดงถงการก าหนดความสมพนธของปจจยตางๆ ทก าหนดใหมการเชอมโยงกน โดยท าการเชอมโยงจากล าดบชนบนไปสชนลาง ในล าดบชนของเกณฑทางเลอกหลก (Criteria) ล าดบชนทางของเกณฑทางเลอกรอง (Sub Criteria) และล าดบชนของทางเลอก (Alternative) ตามล าดบ แสดงในรปท 2 โครงสรางกระบวนการวเคราะหเชงล าดบขน

รปท 2 โครงสรางกระบวนการวเคราะหเชงล าดบขน [2-3]

C1, C2, C3,..., Cn แทน เกณฑทางเลอกของปจจยหลก

SC1, SC2, SC3,..., SCn แทน เกณฑทางเลอกของปจจยรอง

A1, A2, A3,..., An แทน เกณฑทางเลอกของทางเลอก

การเปรยบเทยบทางเลอก ในการค านวณคะแนนรวมแตละทางเลอก ดงสมการท (1)

Ai = (1)

Minis

try O

f Tran

spor

tatio

n ac

tion

plan

25

55 –

2558

and

AHP I

nteg

ration

Criteria

Sub Criteria

Goal Goal : Department of rural Road strategies

* Dimension of Evaluation

Economic Management Social Environmental

The sub criteria were approved by technician and professional by Department of rural Road : Mahasarakham,

Roi – Ed and Kalasin provinces

Step 1 : Multi objectives optimizations

Step 2 : Analytical Hierarchy process

Ministry Of Transportation action plan 2555 – 2558

Define the scope of Evaluation

Alternative

technician and professional stakeholder

MOT - 1

Economic Management Social Environmental

technician and professional stakeholder

MOT - ……

Economic Management Social Environmental

…………………………..…

…………………………..…

………

Strategy 1 Strategy ………………………………..…

n

j

ijj ZW1

เมอ Ai = คะแนนรวมของทางเลอกท i = 1, 2,3,………….…n

Wj = คาน าหนกถวงของหลกเกณฑท j

Zij = คะแนนของหลกเกณฑท j ของ ทางเลอกท i

การคาระดบความส าคญของปจจยนน เพอตองการรายละเอยดเกยวกบความคดเหนในการใหคาระดบความส าคญแตละปจจย และน ามาค านวนคาน าหนกของปจจย (Weight) คาน าหนกของทางเลอก (Weight Score) และผลรวมคาน าหนกของทางเลอกในทกปจจย (Weight Sum of Score) ตามล าดบ แสดงในตารางท 2 การเปรยบเทยบปจจยทละคและน าคาทไดมาใสในตารางเมตรกซ

ตารางท 2 การเปรยบเทยบปจจยทละคและน าคาทไดมาใสในตารางเมตรกซ [18]

หลกเกณฑ SCn A1 A2 A3

A 1 1 a12 a13 A 2 1/a12 1 a23 A 3 1/a13 1/a23 1

3.2 กลมตวอยำง กล มต วอย า ง เปนผ มประสบการณ ในสวนการ

ด าเนนการก าหนดนโยบาย และ/หรอ สวนการปฏบตงาน (หวหนาสวนงาน ด าเนนงานอยในสวนกรมทางหลวงชนบทจงหวด มหาสารคาม, รอยเอด, และ กาฬสนธ) จ านวน 15 ทาน โดยแบบสอบถามทใชในการสอบถามนนแบงออกเปน 4 สวน ประกอบดวย สวนท 1 ขอมลสวนตวของผตอบแบบสอบถาม สวนท 2 การใหคาน าหนกความส าคญของระดบการประเมนผล สวนท 3 การใหคาน าหนกความส าคญของมตการประเมน และ สวนท 4 การใหคาน าหนกความส าคญของปจจยยอย

3.3 กำรวเครำะหคำควำมสอดคลองกนของเหตผล (Consistency Ratio, C.R.)

เพอตรวจสอบความถกตองของการใหคาน าหนกจากผเชยวชาญ ผวจยจงท าการวเคราะหคาความสอดคลองกนของเหตผล (Consistency Ratio, C.R.) ดงสมการท (2)

CR = (2) โดยท CR = คาอตราสวนความสอดคลองของเหตผล

(Consistency Ratio)

CI = คาดชนความสอดคลอง (Consistency Index) RI = คาดชนจากการสม (Random Index)

ตารางท 3 ตารางดชนจากการสม (RI)

จ ำนวนปจจย (n) RCI จ ำนวนปจจย (n) RCI 1 0.00 8 1.41 2 0.00 9 1.45 3 0.58 10 1.49 4 0.90 11 1.51 5 1.12 12 1.48 6 1.24 13 1.56 7 1.32 14 1.57

15 1.59 แลวท าการเปรยบเทยบคา CR กบเกณฑการยอมรบ

ดงน CR = มคานอยกวาหรอเทากบ 0.10 (ในกรณ n ≥ 5) CR = มคานอยกวาหรอเทากบ 0.09 (ในกรณ n = 4) CR = มคานอยกวาหรอเทากบ 0.05 (ในกรณ n = 3) ผวจยท าการวเคราะหความสอดคลองกนของเหต ผล

(Consistency Ratio, C.R.) โดยอางองตารางดชนจากการสม (RI) แสดงในตารางท 3 ตารางดชนจากการสม (RI) โดยผลการวเคราะหนนเหนไดวาคาน าหนกการตดสนใจผานการตรวจสอบ แสดงในตารางท 4 แสดงคาการวเคราะหคาความสอดคลองกนของเหตผล (Consistency Ratio, C.R.) ระดบการประเมน และ มตการประเมน ของปจจยยอย และ ตารางท 5 แสดงคาการวเคราะหคาความสอดคลองกนของเหตผล (Consistency Ratio, C.R.) ของปจจยยอย

ส าหรบผลการวเคราะหคาความสอดคลองกนของเหตผลนนหากผลการวเคราะหแบบสอบถามของผตอบแบบสอบถามใหคาความสอดคลองมากกวาหรอนอยกวาคาความสอดคลองยอมรบไดนน ผวจยจะท าการอธบายวธการอกครงและใหผตอบแบบสอบถามใหคาน าหนกอกครงในการสมภาษณโอกาสถดไปเพอใหไดคาน าหนกทเปนไปตามหลกเกณฑการการวเคราะหคาความสอดคลองกนของเหตผล [17] และส าหรบการพจารณาคาเฉลยการใหคาน าหนกความส าคญนนผวจยไดท าการตรวจสอบคาความความสอดคลองกนของเหตผลรายบคคลแลว จงใชคาเฉลยเลขคณต (arithmetic mean) ในการพจารณาเปรยบเทยบการใหคาน าหนกความส าคญของปจจยรายจงหวดตอไป

RCI

CI

ตารางท 4 แสดงคาการวเคราะหคาความสอดคลองกนของเหตผล (Consistency Ratio, C.R.) ระดบการประเมน และ มตการประเมน

ล าดบ ต าแหนง ระดบการประเมน

มตการประเมน

จงหวดมหาสารคาม 1 ผอ านวยการส านก 0.0471 0.0940 2 หวหนาฝายวศวกรรมเครองกล 0.0471 0.0982 3 หวหนาฝายวชาการ 0.0469 0.0823 4 หวหนาฝายงานปฏบตการ 0.0471 0.0826 5 หวหนาฝายงานทวไป 0.0925 0.0826

จงหวดรอยเอด 1 ผอ านวยการส านก 0.0471 0.0986 2 หวหนาฝายวศวกรรมเครองกล 0.0469 0.0826 3 หวหนาฝายวศวกรรมโยธา 0.0469 0.0000 4 หวหนาฝายงานปฏบตการ 0.0471 0.0820 5 หวหนาฝายงานทวไป 0.0000 0.0598

จงหวดกาฬสนธ 1 ผอ านวยการส านก 0.0471 0.0826 2 หวหนาฝายบ ารงรกษา 0.0000 0.0820 3 หวหนาฝายวชาการ 0.0000 0.0820 4 หวหนาฝายงานปฏบตการ 0.0469 0.0823 5 หวหนาฝายงานทวไป 0.0469 0.0962

ตารางท 5 แสดงคาการวเคราะหคาความสอดคลองกนของเหตผล (Consistency Ratio, C.R.) ของปจจยยอย

ล ำดบ ต ำแหนง Output

Economic Maangement Social Environment Economic Maangement Social Environment

1 ผอ ำนวยกำรส ำนก 0.0000 0.0773 0.0468 0.0468 0.0273 0.0465 0.0707 0.0000

2 หวหนำฝำยวศวกรรมเครองกล 0.0000 0.0603 0.0469 0.0471 0.0598 0.0467 0.0467 0.0000

3 หวหนำฝำยวชำกำร 0.0000 0.0878 0.0469 0.0000 0.0826 0.0469 0.0467 0.0000

4 หวหนำฝำยงำนปฏบตกำร 0.0000 0.0924 0.0469 0.0467 0.0820 0.0467 0.0469 0.0000

5 หวหนำฝำยงำนทวไป 0.0000 0.0946 0.0471 0.0469 0.0650 0.0701 0.0708 0.0000

1 ผอ ำนวยกำรส ำนก 0.0000 0.0812 0.0467 0.0469 0.0000 0.0000 0.0467 0.0000

2 หวหนำฝำยวศวกรรมเครองกล 0.0000 0.0959 0.0471 0.0470 0.0826 0.0471 0.0470 0.0000

3 หวหนำฝำยวศวกรรมโยธำ 0.0000 0.0942 0.0471 0.0000 0.0957 0.0000 0.0467 0.0000

4 หวหนำฝำยงำนปฏบตกำร 0.0000 0.1163 0.0000 0.0469 0.0820 0.0000 0.0467 0.0000

5 หวหนำฝำยงำนทวไป 0.0000 0.0942 0.0000 0.0000 0.0601 0.0000 0.0467 0.0000

1 ผอ ำนวยกำรส ำนก 0.0000 0.0954 0.0469 0.0000 0.0826 0.0471 0.0469 0.0000

2 หวหนำฝำยบ ำรงรกษำ 0.0000 0.1050 0.0469 0.0469 0.0697 0.0469 0.0469 0.0000

3 หวหนำฝำยวชำกำร 0.0000 0.0953 0.0469 0.0469 0.0584 0.0469 0.0469 0.0000

4 หวหนำฝำยงำนปฏบตกำร 0.0000 0.0581 0.0000 0.0469 0.0582 0.0471 0.0469 0.0000

5 หวหนำฝำยงำนทวไป 0.0000 0.0908 0.0469 0.0469 0.0579 0.0000 0.0469 0.0000

จงหวดมหำสำรคำม

จงหวดรอยเอด

จงหวดกำฬสนธ

Outcome Impact

ไมพจ

ารณ

าการ

ประเม

นผลร

ะดบผ

ลลพธ

เนอง

จากพ

จารณ

าราย

โครง

การ

4. ผลการวเคราะหและการวจารณผล จากการเกบขอมลความคดเหนและท าการวเคราะหผล แสดง

คาน าหนกความส าคญของระดบการประเมน ในรปท 3 คาเฉลยน าหนกความส าคญของระดบการประเมน ภายในกรอบโครงสรางการประเมนผล และ รปท 4 คาน าหนกความส าคญของมตการประเมน ภายในกรอบโครงสรางการประเมนผล ในการวเคราะหรายจงหวดนนเหนไดวาการใหคาน าหนกของระดบการประเมนนน จงหวด รอยเอด และ กาฬสนธนน มความเหนไปในทศทางเดยวกน กลาวคอ ใหคาน าหนกความส าคญในสวน

ของ การประเมนระดบผลผลต มากทสดคดเปนรอยละ 63.89 และ 51.66 ตามล าดบ รองลงมาคอ การประเมนระดบผลลพธ คดเปนรอยละ 26.46 และ 38.81 ตามล าดบ และ การประเมนระดบผลกระทบ คดเปนรอยละ 9.65 และ 9.52 ตามล าดบ โดยมทรรศนะตางกบการใหคาน าหนกความส าคญของสวนงานจงหวดมหาสารคาม ซงใหคาน าหนกในสวนของ การประเมนระดบผลผลต มากทสด คดเปนรอยละ 65.33 รองลงมาคอ การประเมนระดบผลผลต คดเปนรอยละ 25.89 และ นอยทสดคอ การประเมนระดบ คดเปนรอยละ 8.78

รปท 3 คาเฉลยน าหนกความส าคญของระดบการประเมน กรอบโครงสรางการประเมนผล

รปท 4 คาน าหนกความส าคญของมตการประเมน กรอบโครงสรางการประเมนผล

47.1543.53

9.32

0

10

20

30

40

50

60

70

25.89

65.33

8.78

51.66

38.81

9.52

63.89

26.46

9.65

24.34

40.01

24.37

11.28

0

10

20

30

40

50

60

70

80

34.47

20.5525.16

19.82

12.09

68.72

13.13

6.07

26.4730.77

34.81

7.95

ในการวเคราะหรายจงหวดนนเหนไดวาการใหคาน าหนกของมตการประเมนนนมความแตกตางกนอยางไมมนยส าคญ โดยจงหวดกาฬสนธ และ จงหวดรอยเอดมแนวโนมคาน าหนกความส าคญไปในทศทางเดยวกนเรยงล าดบจากมากไปหานอย คอ การประเมนระดบผลผลต ผลลพธ และ ผลกระทบ แตกตางกบมหาสารคามทใหคาน าหนกความส าคญเรยงล าดบจากมากไปหานอย คอ ผลลพธ ผลผลต และ ผลกระทบ

ผลการวเคราะหผลการประเมนในสวนของปจจยยอยนน แสดงในรปท 5 คาเฉลยน าหนกความส าคญของปจจยยอย ภายในกรอบโครงสรางการประเมนผล เหนไดวาทศทางการใหความส าคญของผเชยวชาญในทง 3 จงหวดใหคาน าหนกไปในทศทางเดยวกน คอ ปจจยยอยดานเศรษฐกจและการเงน การประเมนระดบผลผลต (Outcome) ขอยอยคอ “การลดตนทน

การเดนทางและการขนสงทางถนนและสะพาน” คดคาเฉลยเปนรอยละ 6.98 ตามกรอบโครงสรางการประเมน และส าหรบปจจยยอยทใหคาเฉลยน าหนกความส าคญนอยทสดคอ มตดานเศรษฐกจสวนการประเมนระดบผลกระทบ ( Impact) ขอยอย “การเปลยนแปลงการใชงานของพนท” คดคาเฉลยเปนรอยละ 0.29 ตามกรอบโครงสรางการประเมน แตเมอวเคราะหรายจงหวดแลวพบวา จงหวดรอยเอด และ จงหวดกาฬสนธนน ไดใหความเหนไปในทศทางเดยวกนโดย ใหคาน าหนกความส าคญ ของปจจยยอยขอ “การเปลยนแปลงการใชงานของพนท” คดคาเฉลยเปนรอยละ 0.49 และ 0.19 ตามล าดบ สวนจงหวดมหาสารคามนนใหคาน าหนกความส าคญ ของปจจยยอยขอ “จ านวนโครงการของกจกรรมดานสงแวดลอม” นอยทสด คดคาเฉลยเปนรอยละ 0.49

รปท 5 คาเฉลยน าหนกความส าคญของปจจยยอย ภายในกรอบโครงสรางการประเมนผล

5. สรปผล

การพจารณาเปรยบเทยบปจจยโดยวธของกระบวนการวเคราะหเชงล าดบชนนน ปจจยทน ามาพจารณาประเมนแบงเปน 25 ปจจยยอย เหนไดวาการการก าหนดตวบง ชความส าเรจมทรรศนะทแตกตางออกไปจาก วรรธนะ ประภาภรณ, สนต เจรญพรพฒนา, 2012 [18] ไดศกษากรอบโครงสรางการประเมนผล ประกอบดวยปจจยยอยจ านวน 22 ปจจยยอย ส าหรบหนวยงานรายจงหวดนนผวจยไดรวบรวมตวชวดความส าเรจจากความเหนของผเชยวชาญ ประกอบดวย 25 ปจจยยอย ประกอบปจจยยอยทเหมอนกนจ านวน 13 ปจจยยอย และแตกตางกนจ านวน 12 ปจจยยอย ทงนขนอยกบแผนปฏบตราชการกระทรวงคมนาคมของแตละหนวยงานยอย

การก าหนดกรอบโครงสรางการประเมนผลเปนเครองมอการตดตามและตรวจวด เปนการแสดงความเชอมโยงของตวชวดความส าเรจตามพนธกจขององคกรตามชวงเวลาตางๆ โดยการประยกต ใ ช เคร องมอการประเมนผลอยางละเอยดตามเปาประสงคในแตละชวงเวลาจะสะทอนถงประสทธผลของการด าเนนโครงการในแตละชวงเวลาไดอยางแทจรง หากหนวยงานภาครฐซงมโครงสรางการบรหารจดการขนาดใหญสามารถประยกตใชเครองมอเพอการตดตามตรวจสอบโครงการตางๆ จะเปนแนวทางหนงของการสนบสนนวธการปรบปรง แกไข และพฒนา การปฏบตงานและการด าเนนงานตอไป

สรปการใหคาน าหนกความส าคญระดบการประเมนผล จงหวดมหาสารคาม และ จงหวดรอยเอด ไปในทศทางเดยวกน การใหคาน าหนกความส าคญมตการประเมนผลนนทงสามจงหวดมทรรศนะแตกตางกนอยางไมมนยส าคญ และ การใหคาน าหนกความส าคญปจจยยอยเหนไดวา ทง 3 หนวยงานยงมทรรศนะคตไมสอดคลองกนกบแผนปฏบตราชการกระทรวงคมนาคม พธศกราช 2555 – 2558 ทงหมด โดยแบงลกษณะแนวโนมการใหความส าคญออกเปน 8 กลมปจจย ตามระดบการประเมนและมตการประเมน แบงทรรศนะไดเปน 3 รปแบบ 1. แนวโนมสอดคลองทงสาม จงหวด จ านวน 4 กลมปจจย คดเปนรอยละ 50 2. แนวโนมสอดคลองทงสองจงหวดจ านวน 3 กลมปจจย คดเปนรอยละ 37.5 3. ไมสอดคลองกนเลย จ านวน 1 กลมปจจย คดเปนรอยละ 12.5 การปรบทรรศนะของบคลากรในองคกรเพอด าเนนงานไปอยางสอดคลองกบยทธศาสตรของประเทศในแตละองคกรยอย จากระดบจลภาค

ไปสระดบมหภาคจงเปนหนงในกลไกส าคญของการพฒนาประสทธภาพการด าเนนงานขององคกรภาครฐอยางเปนระบบใหมซงประสทธผลทเพมขน

เมอพจารณาคาเฉลยการใหคาน าหนกความส าคญการประเมนผลระดบผลลพธ เหนไดวาเปนทรรศนะการใหคาความส าคญทมากทสดคดเปนคาเฉลยรอยละ 47.15 แสดงใหเหนวากลมตวอยางนนย งใหคาน าหนกความส าคญการประเมนผลในโครงการทสามารถสรางผลลพธทเปนรปธรรมในผลผลตของโครงการมากทสด ท งนการด า เนนการตามยทธศาสตรและเปาประสงคของกระทรวงคมนาคมนน ในทกโครงการไมสามารถสรางผลลพธและผลสมฤทธทครอบคลมเปาหมายทงหมดไดในระยะเวลาอนจ ากด Sabyasachee Mishra, Snehamay Khasnabis , Subrat Swain, 2013 [13]

การสร า งความ เข า ใจ ในการประย กต ใ ช เ คร อ งม อกระบวนการประเมนผล Davide Manca , Sara Brambilla, 2011 [19] ระดบยทธศาสตรใหแกบคลากรในองคกรตามชวงการประเมนในระดบตางๆจงเปนการท าความเขาใจการปฏบตงานโดยยดเปาหมายองคกรเปนส าคญเพอให เกดประสทธผลตามเปาประสงคของประเทศ ผลของงานวจยนท าใหเขาใจในทรรศนะของผก าหนดนโยบายในการเชอมโยงการบรหารงานระดบโครงสรางหนวยงานของกลมตวอยาง เปนแนวทางใหหนวยงานรายจงหวดมแนวทางการ ปรบปรงและพฒนาการด าเนนงานและการปฏบตงานใหสอดคลองตามยทธศาสตรประเทศ

กรอบการประเมนโดยมงเนนผลสมฤทธตามยทธศาสตรของประเทศนน เปนเครองมอในการตรวจ และ ตดตาม เพอบงชถงประสทธภาพประสทธผลของโครงการ ผลของงานวจยนจงเปนการเสนอรปแบบการประเมนผล การก าหนดตวชวด และเปนฐานขอมลทรรศนะการใหคาความส าคญปจจยตางๆเพอตอยอดการประยกตการก าหนดโครงสรางการประเมนผลและก าหนดตวชวดตามยทธศาสตรในการพฒนาการบรหารจดการองคกรภาครฐดานการคมนาคมขนสงทางถนนตอไป

6. กตตกรรมประกาศ

ง า น ว จ ย น ไ ด ร บ ท น ส น บ ส น น ก า ร ว จ ย จ า ก ค ณ ะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม ภายใตเลขทสญญา ENNEW 56005/2555 ขอขอบคณหนวยงานทใหการสนบสนนขอมล ไดแก กรมทางหลวงชนบท กระทรวงคมนาคม จงหวด มหาสารคาม, รอยเอด, และ กาฬสนธ.

7. เอกสารอางอง

[1] Talvitie, “Evaluation of road projects and programs in developing countries”, Journal of transport policy, Elsevier Science, Volume 7, Issue 1, Pages 61–72, January 2000.

[2] Ministry of Transportation Plan B.E. 2551 – 2554, pp. 254 -254. [Online]. Available: http://vigportal.mot.go.th/RegisterWeb/Link/document/MOTactionplan55-58.pdf.

[3 ] Ministry of Transportation Plan B.E. 2555 – 2558, pp. 1-6, 233 – 242. [Online]. Available: ht tp ://www.d l t . go . th/th/at tachment s/plan51 -54/1683_bb.pdf .

[4 ] GETT ING RESULTS IN A ID FOR TRADE: THE USE OF INDICATORS, pp . 9 . [Onl ine] . Ava i l ab le : ht tp ://www.oecd.or g/dac/af t /46303870 .pdf

[5] A. Cundric , T. Kern , V. Rajkovic, “A qualitative model for road investment appraisal”, Journal of transport policy, Elsevier Science, Volume 15, Issue 4, Pages 225–231, July 2008.

[6] Fongsri, P., “Project evaluation technique”. Sutha printing company, Bangkok, 2008.

[7] Prasith-rathsint , S., “Project Evaluations principles and Applications”, Samlada company , Bangkok, 2004.

[8] D.B. Lee Jr. , “Methods for evaluation of transportation projects in the USA”, Journal of transport policy, Elsevier Science, Volume 7, Issue 1, Pages 41–50, January 2000.

[9] H. Morisugi, “Evaluation methodologies of transportation projects in Japan”, Journal of transport policy, Elsevier Science, Volume 7, Issue 1, Pages 35–40, January 2000.

[10] Robert Joumard, Jean-Pierre Nicolas, “Transport project assessment methodology within the framework of sustainable development”, Journal of Ecological Indicators, Elsevier Science, Volume 10, Issue 2, Pages. 136–142, March 2010.

[11] Schink A., “Performance Budgeting and Accrual Budgeting: Decision Rule or Analytic Tools?”. OECD Journal on Budgeting , ISSN 1608-7143, 2007.

[12] Vickerman, “Evaluation methodologies for transport projects in the United Kingdom”, Journal of transport policy, Elsevier Science, Volume 7, Issue 1, Pages. 7–16, January 2000.

[13] Sabyasachee Mishra, Snehamay Khasnabis , Subrat Swain, “Multi-entity perspective transportation infrastructure investment decision making”, Journal of transport policy, Elsevier Science, Volume 30, Pages 1–12, November 2013.

[14] KUMARES C. SINHA and SAMUEL LABI, “Transportation decision making, Principle of project Evaluation and Programming”, John Wiley & Sons, Inc., Hoboken, New Jersey, United Stated of America, 2007.

[15] O.O. Ugwua, T.C. Haupt, “Key performance indicators and assessment methods for infrastructure sustainability a South African construction industry perspective”, Journal of Building and Environment, Elsevier Science, Volume 42, Issue 2, Pages 665–680, February 2007.

[16] Thailand Transport Portal, “Draft final report : The project feasibility analysis and prioritization of transportation projects to strategic goals”, Thailand Transport Portal, Bangkok. Science Ltd., Transport Policy 7, Page 61-72, 2000.

[17] Thomas L. Saaty, “The Analytic Hierarchy Process: Planning, Priority Setting, Resource Allocation”, McGraw-Hill, University of California, 1980

[18] Papaporn, W., Chareonpornpatthana, S., Maneekul, P., “Post-evaluation of Road Infrastructure Project by using the Analytic Hierarchy Process”, The national convention of civil engineering 18th, Chiangmai University, Page 132 – 136, 2012.

[19] Davide Manca , Sara Brambilla “A methodology based on the Analytic Hierarchy Process for the quantitative assessment of emergency preparedness and response in road tunnels”, Journal of transport, Elsevier Science, Volume 18, Issue 5, Pages 657–664, September 2011.