ปัญหาอุปสรรคในการสื่อสาร...

ปญหาอปสรรคในการสอสารระหวางคนพการทางการไดยน หรอสอความหมายกบพนกงานสอบสวน : กรณศกษา

สถานต ารวจในเขตพนทกรงเทพมหานคร

โดย

นางสาวสายทพย ปนเจรญ

สารนพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร ศลปศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาการบรหารงานยตธรรม ภาควชาสงคมสงเคราะหศาสตร คณะสงคมสงเคราะหศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ปการศกษา 2558 ลขสทธของมหาวทยาลยธรรมศาสตร

THE PROBLEM OF COMMUNICATION BETWEEN HEARING IMPAIRED AND INQUIRY OFFICIAL: A CASE STUDY OF

POLICE STATION IN BANGKOK

BY

MISS SAITHIP PINCHAROEN

A MINOR THESIS SUBMITTED IN PARTIAL FULFILLMENT OF THE REQUIREMENTS FOR THE DEGREE OF MASTER OF ARTS

IN CRIMINAL JUSTICE ADMINISTRATION DEPARTMENT OF SOCIAL WORK

FACULTY OF SOCIAL ADMINISTRATION THAMMASAT UNIVERSITY

ACADEMIC YEAR 2015 COPYRIGHT OF THAMMASAT UNIVERSITY

(1)

หวขอสารนพนธ ปญหาอปสรรคในการสอสารระหวางคนพการทาง

การไดยนหรอสอความหมายกบพนกงานสอบสวน :

กรณศกษาสถานต ารวจในเขตพนทกรงเทพมหานคร

ชอผเขยน นางสาวสายทพย ปนเจรญ

ชอปรญญา ศลปศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชา/คณะ/มหาวทยาลย สาขาวชาการบรหารงานยตธรรม

คณะสงคมสงเคราะหศาสตร

มหาวทยาลยธรรมศาสตร

อาจารยทปรกษาสารนพนธ รองศาสตราจารย ดร.เดชา สงขวรรณ

ปการศกษา 2558

บทคดยอ

การศกษาเรอง “ปญหาอปสรรคในการสอสารระหวางคนพการทางการไดยนหรอ สอความหมายกบพนกงานสอบสวน : กรณศกษาในเขตพนทกรงเทพมหานคร” มวตถประสงคเพอศกษาถงสภาพปญหาอปสรรคในการสอสารระหวางคนพการทางการไดยนหรอสอความหมายกบพนกงานสอบสวน และแสวงหาแนวทางในแกไขปญหาการสอสารระหวางคนพการทางการไดยนหรอสอความหมายกบพนกงานสอบสวน โดยมวธการศกษาคอ การสมภาษณเชงลก (In-depth Interview) จากกลมตวอยางทมความเกยวของจ านวน 3 กลม คอ 1. กลมคนพการทางการไดยนหรอสอความหมายทเปนผเสยหายหรอผถกกลาวหา 2. กลมพนกงานสอบสวนในเขตพนทกรงเทพมหานครทไดรบการอบรมภาษามอจากกรมสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ และ 3. กลมลามภาษามอทมคณสมบตและประสบการณในการแปลภาษมอใหแกคนพการทตกเปนผเสยหายหรอผถกกลาวหา และไดรบการขนทะเบยนลามในศาล

ผลการศกษาพบวา กลมตวอยางมความเหนตอสภาพปญหาอปสรรคในการสอสารระหวางคนพการทางการไดยนหรอสอความหมายกบพนกงานสอบสวน โดยประเดนทปญหาอปสรรคทสด คอ ประเดนความรความเขาใจในภาษามอ และความถกตองในการถายทอดขอมล เนองจากกลมคนพการทางการไดยนหรอสอความหมายทไมไดรบการศกษา กบกลมพนกงานสวนสวนจะประสบปญหาเดยวกน กลาวคอ กลมคนพการจะไมสามารถสอสารหรอถายทอดขอมลในสงทตนตองการรองทกขตอพนกงานสอบสวนได และพนกงานสอบสวนกไมสามารถจะรบรในสงทคนพการถายทอดออกมาได ท าใหเกดอปสรรคในการสอสารกนเปนอยางมาก ประเดนรองลงมา คอ ประเดน

(2)

วธการเรยนและมาตรฐานหลกสตรภาษามอลกษณะและรปแบบการใชภาษามอในปจจบนมหลากหลายรปแบบ ซงกลมคนพการทางการไดยนหรอสอความหมายและกลมลามภาษามอไดใหความเหนในทางเดยวกนวา การทคนพการและลามภาษามอมรปแบบใชภาษามอทแตกตางกน เนองจากภาษามอทใชกนอยในปจจบนมหลายรปแบบมาก ทงทเปนภาษามอแบบภาษาถน ภาษามอแบบเปนทางการ และภาษามอทเปนหลกสตรทเรยนกนอยในโรงเรยนหรอสถาบนตาง ๆ มวธการเรยนทแตกตางกนตามลกษณะของความบกพรองทางการไดยน ซงในโรงเรยนโสตศกษาจะใชวธการสอนภาษามอตามไวยากรณไทย เปนการคดลอกค าตอค าจากประโยคภาษาไทย แตในการเรยนของลามภาษามอในสถาบนทมการเรยนการสอนจะใชวธการเรยนจากศพทภาษามอทมการบญญตขนใชอยแลว น าค ามาตอ ๆ กน ใหเปนรปประโยค ประเดนปญหาสดทาย คอ ประเดนการรบรและเขาถงสทธสวสดการตาง ๆ ทรฐจดบรการให คนพการทางการไดยนและสอความหมาย ยงไมสามารถเขาถงสทธและสวสดการทรฐจดสวสดการให เนองจากคนพการทางการไดยนหรอสอความหมาย จะเปนกลมคนพการทรบรขอมลขาวสารไดชากวากลมคนพการประเภทอน กเพราะเกดจากปญหาอปสรรคในเรองการสอสาร ท าใหคนพการไมสามาทจะรบรสทธของตนไดอยางชดเจน กลมตวอยางมความเหนวาภาครฐหรอหนวยงานตาง ๆ ไมใหความส าคญกบคนพการกลมนเทาทควร ไมมการรณรงคประชาสมพนธใหคนพการสามารถเขาถงสทธและสวสดการสงคม (Social Welfare) ไดอยางทวถง เทาเทยมกบคนพการกลมอน และทวถงตามสทธทตนพงจะไดรบบรการจากภาครฐ

ขอเสนอแนะในการศกษาครงน คอ ดานการศกษา คอ รฐบาลควรมนโยบายในเรอง การจดสวสดการดานการศกษา ใหครอบคลมและทวถงคนพการแตละประเภท โดยเฉพาะกลม คนพการทางการไดยนหรอสอความหมายเพอลดปญหาความเลอมล าทางสงคม กระทรวงศกษาควรมการปรบปรงหลกสตรและยกระดบการเรยนการสอนภาษามอ เพอใหมมาตรฐานเดยวกนและเปนสากลยงขน และดานการปฏบตงาน หนวยงานภาครฐควรมการท างานรวมกนแบบบรณาการในหนวยงานทเกยวของ เชน กรมสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ ส านกงานต ารวจแหงชาต สมาคมคนหหนวกแหงประเทศไทย และในสวนของพนกงานสอบสวนควรแสวงหาความรและเพมเตมทกษะการใชภาษามอ เพอประโยชนในการด าเนนกระบวนการยตธรรมแกคนพการทางการไดยนหรอสอความหมายตอไป

(3)

Minor Thesis Title THE PROBLEM OF COMMUNICATION BETWEEN

HEARING IMPAIRED AND INQUIRY OFFICIAL :

A CASE STUDY OF POLICE STATION IN BANGKOK

Author Miss Saithip Pincharoen

Degree Master of Arts

Department/Faculty/University Program in Criminal Justice Administration

Faculty of Social Administration

Thammasat University

Minor Thesis Advisor Associate Professor Decha Sungkawan, Ph.D.

Academic Year 2015

ABSTRACT

The objectives of the study on ‘The Problems of Communication

between Hearing Impaired and Inquiry Official: A Case Study of Police Station in Bangkok’ are to study on the problems and obstacles for the communication between people with hearing and meaning communication impairment and inquiry officials, and to find solutions to solve the problems. This study uses the in-depth interview method to get information from (1) people with hearing or meaning communication impairment who are the victims of crimes or the accused, (2) inquiry officials in Bangkok area, who have been trained on sign language from Department of Empowerment of Persons with Disabilities, and (3) sign language interpreters with qualification and experiences in providing sign language interpretation for people with impairment who are the victims or the accused, and have been registered as court interpreters.

The findings from the study indicate that the studied samples are aware of problems and obstacles for the communication between people with hearing or meaning communication impairment and inquiry officials. The most problematic issues are the knowledge and understanding of sign language and the accuracy in relaying the information because people with impairment who have not been trained

(4)

and inquiry officials face the same problems, which are that people with impairment cannot communicate or relay what they want to share with the officials, and inquiry officials cannot understand what people with impairment communicate. The following issue is the diversity of learning schemes and standards for sign language curricula, and the diversity of sign language systems. The samples from the group of people with impairment and the group of sign language interpreters share similar opinions that the reasons why both impaired people and sign language interpreters use different sign language systems are that there are many sign language systems, such as local systems and formal ones, and that there are different sign language courses in accordance with the natures of the hearing impairment. In deaf schools, sign language is taught in accordance with Thai grammar whereby the word-by-word translation is practiced. Meanwhile, institutes that provide sign language translation courses have the teaching schemes that suggest the use of standard sign language system. The other issue is the awareness of and the access to welfares that the government provides to people with hearing and meaning communication impairment. People with such impairment cannot exercise their rights or access to the welfares they are entitled to because they can be aware of news and tidings more slowly than people with disabilities of other types since they face with obstacles that are related to communication. Consequently, they do not exactly know what rights they have. The studied samples deem that the government and all the related agencies are not sufficiently aware of them. In addition, there is no public relations campaign or activity to let the people with impairment know about their rights and social welfares for them, which are provided by the government, as people with other disabilities.

There are many suggestions from this study. First, concerning the education, the government should have the policies that are related to educational welfares provision which cover people with all types of impairment and disabilities, especially people with hearing and meaning communication impairment in order to fill social gaps. Also, the Ministry of Education should improve the curriculum and teaching scheme of sign language subjects in order to standardize all the courses and that the courses can meet international standards. As for the operations,

(5)

governmental agencies should integrate and synchronize the works of all the related agencies such as Department of Empowerment of Persons with Disabilities, Royal Thai Police and National Association of the Deaf Thailand. Concerning the inquiry officials, they should pursue additional knowledge and skills of sign language use in order to facilitate the justice operations for people with hearing and meaning communication impairment.

(6)

กตตกรรมประกาศ

การจดท าสารนพนธฉบบน ผศกษาขอบพระคณอยางสงตอ รองศาสตราจารย ดร.เดชา สงขวรรณ ทไดกรณาชแนะใหผศกษาเกยวกบการท าสารนพนธและไดกรณาเปนอาจารยทปรกษา สารนพนธ ตลอดจนใหค าปรกษาและค าแนะน าอนเปนประโยชนอยางยง ขอขอบพระคณเปนอยางสงตอ รองศาสตราจารยสดสงวน สธสร ทไดเสยสละเวลาอนมคายงรบเปนประธานกรรมการสารนพนธ รวมทงการใหค าแนะน า ขอคดเหน และตรวจแกไขขอบกพรองตาง ๆ ใหแลวเสรจสมบรณ

ขอขอบคณผใหสมภาษณ เพอนรวมงาน เพอน ๆ นกศกษาทกทาน และพรหส MCJA 16 ทไดใหขอมล ความชวยเหลอและเปนก าลงใจใหกบผศกษาดวยดมาโดยตลอด

สดทายสารนพนธฉบบน จะส าเรจสมบรณลงมไดเลย หากมไดรบการสนบสนนจาก บดา มารดา และคนในครอบครว ทไดชวยสงเสรมสนบสนนการศกษา ใหกบผศกษามสตปญญา มวชาความร ใหมการศกษาทดมาโดยตลอด และหวงวาสารนพนธฉบบน จะเปนประโยชนตอ คนพการทางการไดยนหรอสอความหมาย และหนวยงานภาครฐทเกยวของ เพอรวมกนแกปญหาตอไป หากมความผดพลาดและบกพรองประการใด ผศกษาใครขอนอมรบผดชอบและกราบขออภยมา ณ โอกาสน


(7)

สารบญ

หนา บทคดยอภาษาไทย (1) บทคดยอภาษาองกฤษ (3) กตตกรรมประกาศ (6) สารบญตาราง (11) สารบญภาพ (12) บทท 1 บทน า 1

1.1 ทมาและความส าคญของปญหา 1

1.2 มลเหตจงในการศกษา 3

1.3 วตถประสงคของการศกษา 4

1.4 ขอบเขตในการศกษา 4

1.5 นยามศพททใชในการวจย 5

1.6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 5 บทท 2 แนวคด ทฤษฎ และผลงานวจยทเกยวของ 6

2.1 แนวคดทฤษฎทเกยวของ 7

2.1.1 แนวคดเกยวกบคนพการ 7

2.1.1.1 ความหมายของคนพการ 7

2.1.1.2 ประเภทความพการ 8

2.1.2 แนวคดเกยวกบการสอสารของคนพการทางการไดยนหรอสอความหมาย 9

2.1.3 แนวคดเกยวกบสทธตาง ๆ ของคนพการ 11

2.1.4 แนวคดเกยวกบการใหบรการภาครฐ 14

(8)

2.1.4.1 การใหบรการภาครฐ 14

2.1.4.2 การใหบรการและตวก าหนดคณภาพการใหบรการ 15

2.1.5 ทฤษฎเกยวกบสวสดการสงคม (Social Welfare Theory) 20

2.2 กฎหมายทเกยวกบการด าเนนคดอาญาของผเสยหายหรอผถกกลาวหาทเปน 23 คนพการ

2.2.1 ความสามารถในการด าเนนคดอาญาของผถกลาวหาทเปนคนพการ 23

2.2.2 การคมครองผถกกลาวหาทเปนคนพการในกระบวนการยตธรรมทางอาญา 25

2.3 วธการสอสารระหวางคนพการทางการไดยนหรอสอความหมายกบ 31 พนกงานสอบสวน

2.3.1 วธการและขนตอนในการปฏบตของพนกงานสอบสวนในกรณทคนพการ 31 เปนผเสยหายหรอผถกกลาวหา

2.3.2 กรอบก าหนดแนวทางลามในชนสอบสวนของประเทศไทย 35

2.3.3 กรอบการปฏบตงานของลามภาษามอในชนสอบสวนประเทศ 36 สหราชอาณาจกร

2.4 หลกสตรการเรยนการสอนภาษามอ 39

2.4.1 ความหมายของภาษามอ 39

2.4.2 ชนดของภาษามอ 39

2.4.3 ประเภทของภาษามอ 40

2.4.3 หลกสตรการเรยนของเดกพการทางการไดยนหรอสอความหมาย 41

2.4.5 หลกสตรการเรยนของลามภาษา 44

2.5 งานวจยทเกยวของ 45

2.6 ประเดนการศกษา 62 บทท 3 วธการศกษา 63

3.1 ประชากรทใชในการศกษาและกลมตวอยาง 63

3.2 เครองมอทใชในการศกษาวจย 64

3.3 การเกบรวบรวมขอมล 64

3.4 การวเคราะหขอมล 65

3.5 การน าเสนอผลการศกษา 65

(9)

บทท 4 ผลการศกษา และอภปรายผลการศกษา 66

4.1 ขอมลทวไปของผใหสมภาษณ 67

4.2 ผลการสมภาษณ 68

4.2.1 กลมคนพการทางการไดยนหรอสอความหมาย 69

4.2.1.1 ความรความเขาใจในภาษามอ และความถกตองในการถายทอด 69 ขอมล

4.2.1.2 วธการเรยนและมาตรฐานหลกสตรการเรยนภาษามอ 70

4.2.1.3 การรบรและเขาถงสทธสวสดการตาง ๆ ทรฐจดบรการให 70

4.2.1.4 ความนาเชอถอและความไววางใจในลามภาษามอ 71

4.2.1.5 แนวทางแกไขปญหาอปสรรคในการสอสารระหวางคนพการ 71 ทางการไดยนหรอสอความหมายกบพนกงานสอบสวน

4.2.2 กลมพนกงานสอบสวน 72






4.2.3 กลมลามภาษามอ 73






4.3 อภปรายผล 81

4.3.1 สภาพปญหาอปสรรคในการสอสารระหวางคนพการทางการไดยนหรอ 81 สอความหมายกบพนกงานสอบสวน

(10)





4.3.2 แนวทางการแกไขปญหาการสอสารระหวางคนพการทางการไดยนหรอ 88 สอความหมายกบพนกงานสอบสวน

บทท 5 สรปผลการศกษาและขอเสนอแนะ 88

5.1 สรปผลการศกษา 88

5.1.1 ขอมลทวไปของผใหสมภาษณ 88

5.1.2 สภาพปญหาอปสรรคในการสอสารระหวางคนพการทางการไดยนหรอ 90 สอความหมายกบพนกงานสอบสวน

5.1.2.1 ประเดนความรความเขาใจในภาษามอ และความถกตอง 90 ในการถายทอดขอมล

5.1.2.2 ประเดนวธการเรยนและหลกสตรการเรยนภาษามอ 89

5.1.2.3 ประเดนการรบรและเขาถงสทธสวสดการตาง ๆ ทรฐจดบรการให 90

5.1.4 ประเดนความนาเชอถอ และความไววางใจในลามภาษามอ 90

5.1.3 แนวทางแกไขปญหาอปสรรคในการสอสารระหวางคนพการทางการไดยน 91 หรอสอความหมายกบพนกงานสอบสวน

5.2 ขอเสนอแนะ 91

5.3 ขอเสนอแนะในการศกษาครงตอไป 91 รายการอางอง 92 ภาคผนวก 95

ประวตผเขยน 98

(11)

สารบญตาราง ตารางท หนา

1.1 สถตขอมลคนพการทมาขอรบการจดบรการลามภาษามอ ตงแตวนท 3 1 ตลาคม 2557 ถงวนท 30 กนยายน 2558 2.1 ระดบการไดยนและลกษณะอาการ 42 4.1 ขอมลทวไปของผใหสมภาษณ 67 4.2 สรปผลการสมภาษณ 76 4.3 สรปขอเหมอนและขอแตกตาง 80

(12)

สารบญภาพ ภาพท หนา

2.1 แผนผงวธการและขนตอนปฏบตของพนกงานสอบสวนในกรณทคนพการ 32 เปนผเสยหายหรอผถกกลาวหา 2.2 แผนผงแสดงขนตอนการจดบรการลามภาษามอของหนวยจดบรการ 34 2.3 วงจรการปฏบตงานของลามในชนสอบสวนเมอเปนระบบ 35 2.4 ภาษาทาทางทใชในการสอสารระหวางคนหหนวก 40

1

1

บทท 1 บทน า

1.1 ทมาและความส าคญของปญหา

คนพการนบวาเปนกลมผดอยโอกาสในสงคม จงเปนกลมคนทถกละเมดสทธ และ

ถกเลอกปฏบตมากทสดกลมหนง เพราะคนพการไมสามารถเขาถงสทธและบรการตาง ๆ ทภาครฐจดไวให เนองจากเหตผลหลายประการ อาท ความผดปกตทางรางกาย ปญหาความยากจน การไมรหนงสอ การถกคนในครอบครวหลบซอนจากสงคมเพราะอบอาย จงท าใหคนพการไมสามารถรบรและเขาถงสทธและบรการตาง ๆ ของภาครฐไดเลย ดงนนตองมการปกปองคมครองมใหถกละเมดสทธ และสามารถเขาถง รวมทงใชประโยชนจากสทธตาง ๆ ตามทกฎหมายก าหนด โดยเฉพาะในกรณทคนพการมความจ าเปนตองใชสทธทางศาล กควรไดรบการชวยเหลอทางกฎหมายเพอใหเขาถงความเปนธรรมไดอยางทวถง และขจดการเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรมตอคนพการ

ในสวนของคนพการทางการไดยนหรอสอความหมาย ปญหาของคนพการประเภทนคอ

การสอสารกบบคคลอน ซงหากบคคลทสอสารกบคนพการ ไมมความร ความเขาใจถงปญหาใน

การสอสารของคนพการนน กเปนไปไดยากทจะสามารถสอสารใหเขาใจกนได คนพการทางการไดยน

หรอสอความหมาย จงเปนกลมคนพการทรบรและเขาถงสทธไดยาก จากการส ารวจเกยวกบเรอง

“การรบรขอมลเกยวกบเรองโรคเอดส” ในกลมคนพการทกประเภท พบวา กลมคนพการทางการไดยน

หรอสอความหมายรบรขอมลเรองโรคเอดสชากวาคนพการทางการเหนถง 5 ป ซงการรบรทชากวา

คนพการประเภทอนท าใหคนพการทางการไดยนไมรถงวธการปองกน จงเหนไดวาคนพการทาง

การไดยนหรอสอความหมายเปนกลมคนพการทมปญหาในการสอสารและการรบรขอมลขาวสารมาก

ทสด ท าใหคนพการกลมนไมสามารถรบรและเขาถงสทธตาง ๆ ทไดรบจากภาครฐไดอยาเตมทตามทตน

มสทธ

ซงพบวา ในปจจบนมคนพการทางการไดยนหรอสอความหมายทไมสามารถสอสารกบ

พนกงานสอบสวนไดอยางเหมาะสม ท าใหพนกงานสอบสวนไดขอมลทไมถกตองตามความเปนจรง

คนพการจงตกเปนจ าเลยโดยทตนเองไมไดเปนผกระท าผด และตองถกด าเนนคดจนถงขนจ าคก จงท าให

คนพการไมไดรบความเปนธรรม หนวยงานตาง ๆ ของภาครฐจงมองเหนปญหาดงกลาว จงรวมกนหา

แนวทางในการแกไขปญหา เชน กรมคมครองสทธและเสรภาพ เหนความส าคญของลามในกระบวนการ

ยตธรรม เพระเปนหลกประกนใหบคคลทไมสามารถสอสารดวยภาษาไทยไดรบความยตธรรมโดยสทธ

2

2

ในการมลาม จงไดมการจดประชม “คณะท างานเพอก าหนดแนวทางในการจดหาลามทมความเขาใจ

ภาษาและกฎหมาย”

กรมสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการไดเลงเหนถงปญหาในการสอสารของ

คนพการทางการไดยนหรอสอความหมาย จงไดมการจดอบรมเรอง “ภาษามอไทยเพอการสอสาร

ประจ าป 2559” เพอใหความรความเขาใจและเพมทกษะการสอสารไดอยางมประสทธภาพและ

ถกตองใหแกบคลากรและองคกรทเกยวของ อาท สถานประกอบการทรบคนพการทางการไดยนหรอ

สอความหมายเขาท างาน สถานต ารวจ โรงพยาบาล เปนตน นอกจากนยงมการใหบรการลามภาษา

มอใหแกคนพการในกรณทคนพการไมสามารถสอสารกบหนวยงานทจะขอรบบรการได ซงเปนอก

หนงวธทจะชวยแกปญหา ท าใหเจาหนาทสามารถสอสารกบคนพการในเบองตนได จะเหนไดวา

หนวยงานภาครฐไดเลงเหนถงปญหาการสอสารของคนพการทางการไดยน เพราะหากคนพการกลมน

ไมสามารถสอสารในสงทตนตองการได หรอสอสารไปแตผรบสารไมสามารถเขาใจในสงทผพการ

ตองการสอสาร กจะท าใหคนพการถกเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรม และไมสามารถเขาถงสทธตาง ๆ

รวมถงสทธทางกระบวนการยตธรรมไดอยางแทจรง

แตถงแมจะมการจดอบรมเพอใหความรในเรองดงกลาว แตกยงไมครอบคลมและทวถง

ในทกหนวยงานทตองใหบรการแกคนพการ ท าใหคนพการไมสามารถเขาถงสทธและบรการของรฐได

อยางเตมท เพราะปญหาในการสอสารและขอจ ากดหลาย ๆ อยาง และถงแมจะมการใหบรการลาม

ภาษามอ กยงมปญหาในเรองของการขอรบบรการลามภาษามอ อาท ปญหาลามภาษามอมไมเพยงพอตอ

ความตองการ ปญหาการขอใชบรการลามภาษามอมหลายขนตอน ไมทนตอความตองการของคนพการ

และปญหามาตรฐานของลามภาษา ในการแปลความหมายใหแกบคคลอนหรอพนกงานสอบสวน

มมาตรฐานทดและแปลไดอยางถกตองหรอเหมาะสม กบสงทคนพการตองการสอสารหรอไม

3

3

ตารางท 1.1 สถตขอมลคนพการทมาขอรบการจดบรการลามภาษามอ ตงแตวนท 1 ตลาคม 2557 ถงวนท 30 กนยายน 2558

ประเภทบรการ ชาย หญง รวม

การแพทยและการสาธารณสข 80 347 427

การสมครงานหรอการตดตอประสาน ดานการประกอบอาชพ

11 15 26

การรองทกข กลาวโทษหรอเปนพยานตอ พนกงานสอบสวนหรอพนกงานเจาหนาท

6 13 19

การเขารวมประชม สมมนา หรอการใหความร การเปนผบรรยาย

122 156 278

การตดตอกบหนวยงานภาครฐ การตดตอ ขอรบบรการสาธารณะอน ๆ

68 29 97

รวมทงสน 287 560 847

ทมา: รายงานการปฏบตงานของลามภาษามอ, โดย สมาคมคนหหนวกแหงประเทศไทย, 2558. จากปญหาดงกลาว เพอใหคนพการทางการไดยนหรอสอความหมาย ไดรบบรการหรอ

การชวยเหลอทางกฎหมายจากหนวยงานภาครฐ จงควรใหมการศกษาวจยเพอวเคราะหสภาพปญหาในการสอสารระหวางคนพการทางการไดยนหรอสอความหมายกบพนกงานสอบสวน เพอใหคนพการไดรบสทธตามกฎหมาย และขจดการเลอกปฏบตตอคนพการ ทงนเพอแสวงหาแนวทางการแกไขปญหาการสอสารระหวางคนพการทางการไดยนหรอสอความหมายกบพนกงานสอบสวน ใหมประสทธภาพและประสทธผลตอไป

1.2 มลเหตจงในการศกษา

เนองจากผศกษาปฏบตงานในต าแหนง นกพฒนาสงคม สงกดกรมสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย ซงเปนหนวยงานทด าเนนงานดานคนพการและมหนาทรบผดชอบภารกจเกยวกบคนพการทกประเภทโดยตรง ทงทางดานเสนอแนวทางการสงเสรมพฒนามาตรการขบเคลอนนโยบาย การจดสวสดการสงคมใหสอดคลองกบกระแสการเปลยนแปลงทางสงคม การพฒนาองคความรทกอใหเกดประโยชนกบ

4

4

คนพการเพอสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ ประกอบกบการปฏบตงานทสมผสใกลชดกบคนพการจงเลงเหนถงปญหาทเกดขนพรอมกบการเปลยนแปลงของจ านวนคนพการทเ พมขนอยางตอเนอง ซงท าใหคนพการไมสามารถเขาถงบรการและการชวยเหลอจากภาครฐไดอยางเตมท

ดงนน ผศกษาจงตระหนกถงความส าคญและใหความสนใจศกษาถงปญหาอปสรรคในการสอสารระหวางคนพการทางการไดยนหรอสอความหมายกบพนกงานสอบสวน เพอใหคนพการทางการไดยนหรอสอความหมาย เขาถงสทธและสวสดการอยางทวถง เปนธรรม และใหพนกงานสอบสวนไดขอมลทถกตองและครบถวนในการด าเนนการตามกระบวนการยตธรรมตอไป

1.3 วตถประสงคของการศกษา

1. เพอศกษาถงสภาพปญหาอปสรรคในการสอสารของคนพการทางการไดยนหรอ สอความหมาย กรณทตกเปนผเสยหายหรอผถกกลาวหาในคดความ

2. เพอแสวงหาแนวทางการแกไขปญหาการสอสารระหวางคนพการทางการไดยนหรอสอความหมายกบพนกงานสอบสวน ใหมประสทธภาพและประสทธผลตอไป

1.4 ขอบเขตในการศกษา

1. ขอบเขตดานประชากร ทใชในการศกษาตองมคณสมบตดงน

1.1 ศกษาเฉพาะประชากรทเปนคนพการทางการไดยนหรอสอความหมาย ทมารองทกขตอพนกงานสอบสวน ทงท เปนผ เสยหายหรอผถกกลาวหา ณ สถานต ารวจในเขตพนทกรงเทพมหานคร

1.2 ศกษาเฉพาะพนกงานสอบสวนทรบเรองรองทกขจากคนพการทางการไดยนหรอสอความหมาย สถานต ารวจในเขตพนทกรงเทพมหานคร 3 แหง

1.3 ศกษาเฉพาะลามภาษามอทคนพการขอรบบรการลามภาษามอจากสมาคมคนหหนวกแหงประเทศไทย

2. ขอบเขตดานเนอหา ศกษาและวเคราะหปญหาอปสรรคในการสอสารของคนพการทางการไดยนหรอ

สอความหมายเมอคนพการมารองทกขตอพนกงานสอบสวนทงทเปนผเสยหายและผถกกลาวหา ณ สถานต ารวจ รวมถงแสวงหาแนวทางในการแกไขปญหาการสอสารระหวางคนพการทางการไดยนหรอสอความหมายกบพนกงานสอบสวนใหมประสทธภาพและประสทธผล

5

5

3. ขอบเขตดานพนทการศกษา ศกษาคนพการทางการไดยนหรอสอความหมาย ทมารองทกขตอพนกงานสอบสวน

ณ สถานต ารวจในเขตพนทกรงเทพมหานคร

1.5 นยามศพททใชในการวจย 1. ปญหาอปสรรคในการสอสาร หมายถง ขอสงสยหรอความขดของในการสอสารของ

คนพการทางการไดยนหรอสอความหมายกบพนกงานสอบสวน ซงคนพการดงกลาวไมสามารถสอสารออกมาเปนค าพดได จงตองมรปแบบและวธการอนในการสอสาร

2. คนพการทางการไดยนหรอสอความหมาย หมายถง บคคลทมขอจ ากดในการปฏบตกจกรรม ในชวตประจ าวนหรอการเขาไปมสวนรวมในกจกรรมทางสงคม ซงเปนผลมาจากการมความบกพรองในการไดยนจนไมสามารถรบขอมลผานทางการไดยน และไมสามารถสอสารออกมาเปนค าพดไดอยางบคคลทวไป

3. พนกงานสอบสวน หมายถง เจาพนกงานซงกฎหมายใหมอ านาจและหนาท ท าการสอบสวนไดแก การรวบรวมพยานหลกฐาน และการด าเนนการทงหลายอน ๆ ประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา ซงพนกงานสอบสวนไดกระท าไปเกยวกบความผดทกลาวหาเพอทจะทราบขอเทจจรงหรอพสจนความผดทกลาวหาเพอจะเอาตวผกระท าผดมาลงโทษ ในกรณศกษาน ศกษาเฉพาะขาราชการต ารวจทเปนพนกงานสอบสวนซงอยในสงกดส านกงานต ารวจแหงชาต ซงปฏบตหนาทในเขตพนทกรงเทพมหานคร

4. ลามภาษามอ หมายถง บคคลทแปลภาษาพดไทย เปนภาษามอไทย และแปลภาษามอไทยใหเปนภาษาพดไทย เพอใชในการสอสารระหวางคนพการทางการไดยนหรอสอความหมายกบพนกงานสอบสวน

1.6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. ทราบถงสภาพปญหาอปสรรคในการสอสารของคนพการทางการไดยนหรอ สอความหมาย กรณทตกเปนผเสยหายหรอผถกกลาวหาในคดความ

2. แนวทางการแกไขปญหาการสอสารระหวางผพการทางการไดยนหรอสอความหมายกบพนกงาน สอบสวน ใหมประสทธภาพและประสทธผล

6

6

บทท 2 แนวคด ทฤษฎ และผลงานวจยทเกยวของ

การศกษาแนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของเพอใชประกอบการศกษาเรอง

“ปญหาอปสรรคในการสอสารระหวางคนพการทางการไดยนหรอสอความหมายกบพนกงานสอบสวน : กรณศกษา สถานต ารวจในเขตพนทกรงเทพมหานคร” ผศกษาไดรวบรวมแนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ เพอเปนแนวทางในการศกษา ดงน

2.1 แนวคดทฤษฎทเกยวของ 2.1.1 แนวคดเกยวกบคนพการ 2.1.2 แนวคดเกยวกบการสอสารของคนพการทางการไดยนหรอสอความหมาย 2.1.3 แนวคดเกยวกบสทธตาง ๆ ของคนพการ 2.1.4 แนวคดเกยวกบการใหบรการภาครฐ 2.1.5 ทฤษฎเกยวกบสวสดการสงคม (Social Welfare Theory)

2.2 กฎหมายทเกยวกบด าเนนคดอาญาของคนพการ 2.2.1 ความสามารถในการด าเนนคดอาญาของผถกกลาวหาทเปนคนพการ 2.2.2 การคมครองผถกกลาวหาทเปนคนพการในกระบวนการยตธรรม

2.3 วธการสอสารระหวางคนพการทางการไดยนหรอสอความหมายกบพนกงานสอบสวน

2.3.1 วธการและขนตอนในการปฏบตของพนกงานสอบสวนในกรณทคนพการเปนผเสยหายหรอผถกกลาวหา

2.3.2 กรอบก าหนดแนวทางลามในชนสอบสวนทใชในประเทศไทย 2.4.2 กรอบการปฏบตงานของลามภาษามอในชนสอบสวนประเทศสหราช

อาณาจกร 2.4 หลกสตรการเรยนการสอนภาษามอ

2.4.1 ความหมายของภาษามอ 2.4.2 ประเภทของภาษามอ 2.4.3 หลกสตรการเรยนของเดกพการทางการไดยนหรอสอความหมาย 2.4.4 หลกสตรการเรยนของลามภาษามอ

2.5 งานวจยทเกยวของ 2.6 ประเดนการศกษา

7

7

2.1 แนวคดทฤษฎทเกยวของ 2.1.1 แนวคดเกยวกบคนพการ

2.1.1.1 ความหมายของคนพการ ค าวา คนพการ มผใหความหมายของคนพการไวมากมาย เชน องคกร

คนพการสากลประเทศออสเตรเลย (DPI - Australia) ใหความหมายของความพการ (Disability) คอ ความจ ากดของการปฏบตหนาทหรอกจวตรประจ าวน (Functional Imitation) ภายในแตละบคคลโดยมสาเหตมาจากความบกพรอง (Impairment) ทางดานรางกาย ทางดานสตปญญา ทางดานอารมณ หรอการรบความรสก (Sensory)

องคกรแรงงานระหวางประเทศ (ILO) ไดใหค าจ ากดความจากมมมองดานการฟนฟดานอาชพและการจางงานคนพการวา คนพการ หมายถง “บคคลใดบคคลหนงทมโอกาสดานความมนคงในชวต สถานภาพการจางงาน หรอความกาวหนาในอาชพอยางเหมาะสม ถกจ ากดหรอลดลงอยางเหนไดชด อนเปนผลจากความบกพรองรางกายหรอทางจตใจ”

องคการอนามยโลก ไดใหความหมายของความพการไววา เปนความเสยเปรยบของบคคลใดบคคลหนงทเกดจากการช ารด หรอความสามารถบกพรองทางดานรางกาย ทางดานจตใจ หรอทางดานสตปญญา เปนผลท าใหบคคลนนไมอาจแสดงบทบาทหนาท หรอกระท าอะไรใหเหมาะสมสอดคลองไดตามวย เพศ สงคม วฒนธรรมและสงแวดลอม

ในประเทศไทย พระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวคนพการ พ.ศ. 2550 ตามมาตรา 4 ไดก าหนดความหมายวา “คนพการ” หมายความวา บคคลซงมขอจ ากดในการปฏบตกจวตรในชวตประจ าวนรวมถงเขาไปมสวนรวมทางสงคม เนองจากมความบกพรองทางการเหน การไดยน การเคลอนไหว การสอสาร จตใจ อารมณ พฤตกรรม สตปญญา และการเรยนร หรอความบกพรองอนใด และยงรวมถงการมอปสรรคในดานตาง ๆ และมความจ าเปนพเศษทจะตองไดรบความชวยเหลอดานหนงดานใด เพอใหสามารถปฏบตกจวตรในชวตประจ าวนหรอเขาไปมสวนรวมทางสงคมไดอยางบคคลทวไปทงน ตามประกาศของกระทรวงการพฒนาสงคมและ ความมนคงของมนษย

ดงนนความหมายของคนพการ จงหมายถง บคคลทมความผดปกตหรอบกพรองทางดานการมองเหน หรอทางดานการไดยนหรอสอความหมาย หรอทางดานรางกายหรอการเคลอนไหว หรอทางดานจตใจหรอพฤตกรรม หรอทางดานสตปญญา หรอทางดานการเรยนร จนท าใหมขอจ ากดในการปฏบตกจวตรประจ าวน หนาทหรอกระท าการใดใหสอดคลองไดตามวย สงคม และสงแวดลอม

8

8

ตามประกาศของกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยไดแบงประเภทความพการตามลกษณะความพการออกเปน 6 ประเภท ดงน

2.1.1.2 ประเภทความพการ กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย ซงมหนาทโดยตรง

ตามทก าหนดในพระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ พ.ศ. 2550 ไดออกกฎกระทรวงฉบบท 1 (พ.ศ. 2552) ก าหนดประเภทและหลกเกณฑความพการ ดงน

ประเภทความพการ ครอบคลมคนพการ 6 ประเภท คอ 1. ความพการทางการเหน หมายถง การทบคคลมขอจ ากดในการ

ปฏบตกจวตรประจ าวน หรอการเขาไปมสวนรวมในกจกรรมสงคม ซงเปนผลมาจากการมความบกพรองในการมองเหน

2. ความพการทางการไดยนหรอสอความหมาย 2.1 พการทางการไดยน หมายถง การทบคคลมขอจ ากดในการ

ปฏบตวตรประจ าวน หรอการเขาไปมสวนรวมในกจกรรมสงคม ซงเปนผลมาจากการมความบกพรองในการไดยนจนไมสามารถรบขอมลขาวสารผานทางการไดยน

2.2 พการทางการสอความหมาย หมายถง การทบคคลมขอจ ากดในการปฏบตวตรประจ าวน หรอการเขาไปมสวนรวมในกจกรรมสงคม ซงเปนผลมาจากการมความบกพรองในการสอความหมาย เชน พดไมได หรอฟงผอนพดแลวไมเขาใจ เปนตน

3. ความพการทางการเคลอนไหวหรอทางรางกาย 3.1 ความพการทางการเคลอนไหว หมายถง การทบคคลม

ขอจ ากดในการปฏบตกจวตรประจ าวน หรอการเขาไปมสวนรวมในกจกรรมสงคม ซงเปนเกดจากการมความบกพรอง หรอสญเสยความสามารถของอวยวะทใชในการเคลอนไหว

3.2 ความพการทางรางกาย หมายถง การทบคคลมขอจ ากดในการปฏบตกจวตรประจ าวน หรอการเขาไปมสวนรวมในกจกรรมสงคม ซงเปนผลมาจากการมความบกพรอง หรอความผดปกตของใบหนา ศรษะ ล าตว และภาพลกษณภายนอกของรางกายทเหนไดอยางประจกษ

4. ความพการทางจตใจหรอพฤตกรรม หรอ ออทสตก หมายถง การทบคคลมขอจ ากดในการปฏบตกจวตรประจ าวนหรอการเขาไปมสวนรวมในกจกรรมสงคม ซงเกดจากความบกพรอง หรอความผดปกตทางดานจตใจ หรอสมองในสวนของการรบร อารมณ หรอ การนกคด

9

9

ออทสตก หมายถง การทบคคลมขอจ ากดในการปฏบตกจวตรประจ าวน หรอการเขาไปมสวนรวมในกจกรรมสงคม ซงเปนผลมาจากความบกพรองในพฒนาการทางดานสงคม ทางดานภาษา และดานการสอความหมาย พฤตกรรมและอารมณ

5. ความพการทางสตปญญา หมายถง การทบคคลมขอจ ากดในการปฏบตวตรประจ าวน หรอการเขาไปมสวนรวมในกจกรรมสงคม ซงเกดจากการมพฒนาการชากวาปกต หรอมระดบเชาวปญญาต ากวาบคคลทวไป

6. ความพการทางการเรยนร หมายถง การทบคคลมขอจ ากดในการปฏบตวตรประจ าวน หรอการเขาไปมสวนรวมในกจกรรมสงคมโดยเฉพาะดานการเรยนร ซงเปนผลมาจากความบกพรองทางสมอง

2.1.2 แนวคดเกยวกบการสอสารของคนพการทางการไดยนหรอสอความหมาย ความหมายของการสอสาร มผใหความหมายไวหลายความหมาย ดงตอไปน อรสโตเตล (Aristotle, อางถงใน กตมา สรสนธ, ม.ป.ป., น. 2) กลาววา

การสอสาร คอ การแสวงหาวธการชกจงใจทพงมอยทกรปแบบ เอดเวรด ซารพร (Edward Sapir, อางถงใน ไวยวฒ วฒอรรถสาร, 2549)

กลาววา การสอสารคอการตความโดยสญชาตญาณตอทาทางทแสดงเปนสญลกษณโดยไมรตวตอความคด และตอพฤตกรรมของบคคล

วอเรน ดบเบลย วเวอร (Warren W. Weaver, อางถงใน ไวยวฒ วฒอรรถสาร, 2549) กลาววา การสอสารมความหมายกวางครอบคลมถงกระบวนการทกอยางทจตใจของคน ซงอาจมผลตอจตใจของคนอกคนหนง การสอสารจงไมหมายความแตเพยงการเขยนและการพดเทานน หากแตรวมไปถง ดนตร,ภาพ การแสดง และพฤตกรรมทกพฤตกรรมของมนษยอกดวย

การสอสารของมนษยมภาษาเปนสญลกษณทใชแทนความหมายในการสอสาร ดงนน ภาษาจงรวมเอาวธการทก ๆ อยางทใชในการตดตอเพอสอสารความหมาย หรอ เพอแสดงความรสก ความคดเหนทงมวล ภาษา จงหมายรวมทงการพด การเขยน การท าทาทางประกอบ การใชภาษาใบ การแสดงสหนา การแสดงออกทางศลปะ เปนสงทมนษยใชเปนเครองมอแลกเปลยน ความคดเหนทเปนนามธรรมตอกน (ศรยา นยมธรรม และ ประภสร นยมธรรม, ม.ป.ป., น. 11)

วรตนชย ยงวณชย กลาวไววา เดกหหนวก มความบกพรองทางการไดยนเปนอปสรรคในการรบรและพฒนาภาษา เดกหหนวกจงตองอาศยประสาทสมผสทางตาแทนประสาทสมผสทางหจากการฟง ทกษะในการอาน จงมความส าคญเพอการเรยนรและเขาใจความหมายทางภาษาการเรยนรภาษาโดยการอานของเดกหหนวกทส าคญมดงน

1. การอานภาษามอ เปนการอานทผมความบกพรองทางการไดยนจะตองใชสายตาสงเกตกรยาทาทางของผสอความหมาย รวมไปถงการอานการสะกดนวมอตามตวอกษร

10

10

ภาษาเขยน (สรนทร ยอดค าแปง, 2531, น. 29, อางถงใน ไวยวฒ วฒอรรถสาร, 2549) การเรยนรภาษามอและการสะกดนวมอ เดกหหนวกตองพยายามจ าและเขาใจความหมายตาง ๆ เพอใชในการสอความหมายไดถกตองตรงกน ทงระหวางครกบเดกหหนวก เดกหหนวกดวยกน หรอเดกหหนวกกบผปกครอง

2. การอานภาษาพดหรอการอานรมฝปาก เปนการใชสายตาสงเกตการณเคลอนไหวของ รมฝปากของผพด เพอแปลความหมาย การอานรมฝปากนตองไดรบการฝกฝนพเศษจงจะอานได ในการอานภาษาพด เด กห หนวกจะตองพยายามแยกความแตกตางของรป การเคลอนไหวรมฝปาก ทงยงตองไดรบการสอนการออกเสยงพด การเรยนการอานภาษาพดและ การฝกการพดจะใชไดดกบเดกทสญเสยการไดยนในรายทสามารถใชเครองชวยฟง สวนเดกหหนวกนนเปนเพยงวธหนงของการฝกหดตดตอกบ

3. การอานภาษาเขยนหรออานหนงสอ เดกหหนวกจะไดรบการสอนใหอานภาษาเขยน และเขยนภาษาเขยนเพราะเปนหนทางเดยวทคนหหนวกจะสอสารกบคนปกตไดเปนอยางด มากกวาภาษามอ เนองจากคนปกตสวนมากจะไมเขาใจภาษามอทคนหหนวกใช และการอานภาษาเขยนยงเปนหนทางเพอการศกษาหาความรทบทวนบทเรยนทเรยนมาของเดกหหนวก หรอการทราบขาวสารจากคนปกต

เดกทหหนวกมาแตก าเนดหรอในระยะเยาววยกอนจะพดไดนน จะมความลาชาของพฒนาการทางภาษาในทก ๆ ดาน ไมวาจะเปนการพด การอาน หรอการเขยน และยงไมมวธสอนแบบใดทจะเอาชนะอปสรรคนได ทงนอาจกลาวไดวาการไมไดยนเปนอปสรรคขวางกนการเรยนรภาษา การพดของคนจะเปนภาษากตอเมอผพดเขาใจความหมายของสงทตนพด ท านองเดยวกนการแสดงออกทางภาษาโดยการเขยนจะท าไดกตอเมอคนสามารถอานใหเขาใจภาษาเขยน หรอจนกวาเขาจะอานเขาใจได ซงล าดบขนตอนของพฤตกรรมดงกลาวน เปนพฒนาการของภาษา (ศรยา นยมธรรม และ ประภสร นยมธรรม, (ม.ป.ป., น. 94)

การอานภาษาเขยนของเดกหหนวกจะคลายกบการอานในใจของเดกปกต ทมการแปลสญลกษณทเหนเปนเสยงภายใน (Inner speed) คลายกบการอานออกเสยง แลวจงแปลความหมายของของเสยงเพอความเขาใจในสงทอาน แตส าหรบเดกหหนวกนน จากการศกษาของ โคนารด (Conard, 1979, อางถงใน ไวยวฒ วฒอรรถสาร, 2549) พบวา เดกหหนวกไมมการเกดเสยงภายใน แตจะใชรหสอนแทน ซงเชอวาเปนลกษณะของค ามากกวาเสยง

Myklebust (1971, อางถงใน ศรยา นยมธรรม และ ประภสสร นยมธรรม, ม.ป.ป., น. 92) กลาววา การเรยนรภาษาของคนปกต ไมไดเรมจากการเรยนค า ความหมายของค าแลวจงเขาใจภาวการณทมความนน จนกระทงพดได หากแตเรมจากการมความคดทางภาษาอยภายในแลวจง

11

11

พฒนาเปนการคดค า แลวจงพดได ดงนนในการเรยนรภาษาซงเปนการเรยนรในวยเดกจะตองมภาษาของตวเองอยภายในกอน จงจะสามารถเขาใจค าพดได

Myklebust (1971, อางถงใน ศรยา นยมธรรม และ ประภสสร นยมธรรม, ม.ป.ป., น. 96) ไดอธบายล าดบขนพฒนาการเรยนรภาษาพดของเดกหหนวกไวดงนคอ เดกหหนวกตางจากเดกปกตในแงของกระบวนการเรยนรภาษาตงแตกาวแรก เดกปกตคดและรบรภาษาโดยอาศยการฟง และแมจะแสดงออกทางภาษาหรอรบรการแสดงออกทางภาษา เชน ฟงเสยงพดของตวเองกอาศยโสตประสาททงสน สวนเดกหหนวกนน การแสดงออกทางภาษาอาศยการพด แตอาจใชโสตประสาทหรอประสาทตาทชวยใหเกดการรบรทางภาษา มาเปนเครองประเมนการพดของตนได เดกปกตเมอพดกสามารถไดยนเสยงพดของตนเอง เทากบเปนการประเมนการพดไปในตว แตเดกหหนวกตองอาศยประสาทสมผสอนชวยในการพด ซงเปนปญหามาก เนองจากการไดฟงเสยงพดของตนเปนเรองส าคญในการเรยนรทางภาษา

2.1.3 แนวคดเกยวกบสทธตาง ๆ ของคนพการ สทธของคนพการในพระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ

ตามมาตรา 20 กลาววา คนพการมสทธเขาถงและใชประโยชนไดจากสงอ านวยความสะดวกซงเปนสาธารณะ ตลอดจนสวสดการและความชวยเหลอจากหนวยงานภาครฐ (สกานดา ปญญาโฉม, 2553) ดงตอไปน

1. การบรการฟนฟสมรรถภาพโดยกระบวนการทางการแพทยและคาใชจายในการรกษาพยาบาล คาอปกรณ เครองชวยความพการ เพอปรบสภาพทางรางกาย จตใจ อารมณ สงคมพฤตกรรม สตปญญา การเรยนร หรอเสรมสรางสมรรถภาพใหดขน

2. การศกษาตามกฎหมาย หรอแผนการศกษาตามความเหมาะสมในสถานศกษาเฉพาะหรอในสถานศกษาทวไป หรอการศกษาทางเลอก หรอการศกษานอกระบบโดยใหหนวยงานทรบผดชอบเกยวกบสงอ านวยความสะดวกสอ บรการ และความชวยเหลออนใดทางการศกษาส าหรบคนพการใหการสนบสนนตามความเหมาะสม

3. การฟนฟสมรรถภาพดานอาชพ การใหบรการทมมาตรฐาน การคมครองแรงงานมาตรการเพอการมงานท า ตลอดจนไดรบการสงเสรมการประกอบอาชพอสระ และบรการสอ สงอ านวยความสะดวกเทคโนโลยหรอความชวยเหลออนใด เพอการท างานและประกอบอาชพของ คนพการ

4. การยอมรบและมสวนรวมในกจกรรมทางสงคม ทงทางดานเศรษฐกจและทางดานการเมองอยางเตมท และมประสทธภาพบนพนฐานแหงความเทาเทยมกน ตลอดจนไดรบ สงอ านวยความสะดวกและบรการตาง ๆ ทจ าเปนส าหรบคนพการ

12

12

5. การชวยเหลอใหเขาถงนโยบาย แผนงาน โครงการ กจกรรม การพฒนาและบรการอนเปนสาธารณะ หรอผลตภณฑทมความจ าเปนตอการด ารงชวต หรอการชวยเหลอทางกฎหมาย และการจดหาทนายความวาตางแกตางคด

6. ขอมลขาวสาร การสอสาร บรการโทรคมนาคม เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารและเทคโนโลยสงอ านวยความสะดวกเพอการสอสารส าหรบคนพการทกประเภทตลอดจนบรการสอสาธารณะจากหนวยงานของรฐหรอเอกชนทไดรบงบประมาณสนบสนนจากรฐ

7. บรการลามภาษามอ 8. สทธน าสตวน าทาง อปกรณน าทาง หรอเครองชวยความพการใด ๆ ตดตว

เขาไปในยานพาหนะหรอเขาไปในสถานทใด ๆ เพอประโยชนในการเดนทาง และการไดรบสงอ านวยความสะดวกอนเปนสาธารณะ โดยไดรบยกเวนคาบรการ คาธรรมเนยม และคาเชาเพมเตมส าหรบสตวเครองมออปกรณ หรอเครองชวยความพการดงกลาว

9. การจดสวสดการเบยความพการ 10. การปรบสภาพแวดลอมทอยอาศย เพอใหคนพการสามารถอยอาศยในบาน

ของตนเองไดอยาเหมาะสมตามประเภทของความพการ สทธตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 รฐธรรมนญแหง

ราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 ไดมบทบญญตในการคมครองสทธของคนพการไวอยางชดเจนทงนเปนผลมาจากการรวมพลงกนขององคกรคนพการในระหวางการจดท ารางรฐธรรมนญดวยรปแบบและวธการตาง ๆ อยางตอเนอง การรณรงคใหมการบรรจสทธของคนพการครงส าคญเกดขนในการสมมนาเรอง “บทบญญตรฐธรรมนญทเกยวของกบคนพการ” จดโดยสภาทปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตเมอวนท 20 กมภาพนธ 2550 ณ หองประชมส านกงานสภาทปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต รวมทงขอเสนอในการรางรฐธรรมนญจากการประชมรวมระหวางคณะกรรมการสภาคนพการทกประเภทแหงประเทศไทยกบคณะอนกรรมาธการดานผพการ ในคณะกรรมาธการกจการเดก เยาวชน สตร ผสงอาย ผพการและความมนคงของมนษย โดยมประเดนทน าเสนอคณะกรรมาธการยกรางรฐธรรมนญ 10 ประเดน ดงน

1. คนพการไมใชคนปวย ผพการเหนวา ความพการเปนผลจากความสมพนธระหวางอตลกษณ/ความบกพรองของบคคลกบสภาพแวดลอม (Social Mode) คนพการไมไดอยในกลมสภาพทางกายหรอสขภาพบกพรอง ซงเปนการมองความพการในมตทางการแพทย (Medical Model) ทมองคนพการเปนคนปวย คนทผดปกตและตองการการดแล

2. คนพการไมใชเปนพลเมองชน 3 ขอเสนอแนะ คอ 2.1 การประกนความเสมอภาค และสทธของบคคลทกกลมโดยเฉพาะกลม

คนพการตองชดเจนและจรงจงมากขน

13

13

2.2 ขจดการเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรมตอบคคลทกกลม โดยเฉพาะกลมคนพการ

2.3 การหลกเลยงไมก าหนด หรอละเวนการใหความชวยเหลออยางสมเหตสมผล(Reasonable Accommodation) ถอเปนการเลอกปฏบต

3. โลกนไมมคนพการ มแตสงคมพการ-การคมครองสทธคนพการไมควรถกชน าใหมองตวคนพการเพยงอยางเดยว ตองพจารณาจากสภาพแวดลอมและสงคมซงเปนปจจยส าคญทกอใหเกดความพการ

4. โซตรวนทสงคมตรงคนพการ 4.1 การ “ไดรบสงอ านวยความสะดวก” ส าหรบคนพการใหหมายความถง

การเขาถงและใชประโยชนได (Accessibility) ซงรวมถงผลตภณฑ สงของ วตถ สภาพแวดลอม แผนงานโครงการ และกจกรรมดานการพฒนาทกรปแบบ บรการสงอ านวยความสะดวก สภาพแวดลอมทางกายภาพ การเขาถงขอมลขาวสาร และสวสดการ ซงภาษาองกฤษใช 1 ค า ทสามารถครอบคลม คอ 1) Product หมายถง สงทเปนผลผลต อนไดแก สนคา สงของ วตถ และนวตกรรมทงทจบตองไดและจบตองไมได 2) Environment หมายถง สภาพแวดลอมทงทางสถาปตยกรรม การขนสง ขอมลขาวสารการสอสารและเทคโนโลย 3) Program หมายถง แผนงาน โครงการและกจกรรมดานการพฒนาทกรปแบบ 4) Service หมายถง บรการ และ 5) Welfare หมายถง สวสดการตาง ๆ

4.2 คนทกกลมรวมทงคนพการมเสรภาพในการเดนทาง ฉะนน รฐตองคมครองเสรภาพในการเดนทางของคนพการ โดยขจดสภาพแวดลอมทมขอจ ากด เชน ถนน ยานพาหนะระบบขนสงสาธารณะ และระบบขนสงมวลชน เปนตน การไมอ านวยความสะดวก ในเรองนถอเปนการจ ากดเสรภาพ

4.3 สงคมปดหปดตาคนพการ-คนทกกลมรวมทงคนพการมเสรภาพในการตดตอแลกเปลยนขอมลขาวสาร ฉะนน รฐตองคมครองเสรภาพในการเขาถงและการรบรขอมล ขาวสารของคนพการแตละประเภท ซงตองการสอหรอรปแบบการตดตอสอสารทแตกตางกน เชน คนตาบอดตองอานเอกสารอกษรเบลล คนหหนวกตองสอสารดวยภาษามอ เปนตน ทงน การไมอ านวยความสะดวกในเรองนถอเปนการจ ากดเสรภาพ

5. หมดยคสงเคราะหคนพการ-ตองใชค าวา “สวสดการ” แทนค าวา “สงเคราะห”เพราะการสงเคราะหน าไปสความเขาใจวาการใหตามความสมครใจและตามความพรอมซงไมสามารถน าไปสคณภาพชวตทด และพงตนเองได

6. คนพการ คนของชมชนทองถน 6.1 องคกรปกครองสวนทองถนตองมสวนรวมอยางจรงจงในการท าหนาท

คมครองสงเสรมและพฒนาคนพการรวมทงผปกครองหรอครอบครว

14

14

6.2 รฐตองจดสวสดการดแลเดก/คนพการทไมสามารถพงตนเองไดใหมชวต พอเพยงอยางตอเนอง

7. คนพการท าอะไรไดมากกวาทใครคด การก าหนดหลกประกนในการมงานท าของคนพการและครอบครวพรอมทงก าหนดคาจาง และการจดสวสดการอยางเปนธรรมเปนปจจยส าคญในการสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการและครอบครว

8. ครอบครวทพงตงแตเกดถงเชงตะกอนของคนพการ การคมครอง สงเสรม และพฒนาผปกครองหรอครอบครวของเดก/คนพการเปนปจจยส าคญในการสงเสรม และพฒนาคณภาพชวตคนพการและครอบครว

9. ความพการไมจ ากดเพศและอาย การจดการดแลบคคลทกกลม เชน เดก เยาวชน สตรผสงอายและผดอยโอกาส ตองหมายรวมถงการดแลคนพการซงรวมอยในกลมบคคลนน ๆ ดวย

10. คนพการเหยอของความรนแรง รฐตองคมครองการกระท ารนแรงตอคนพการโดยเฉพาะเดกพการ สตรพการ และผสงอายพการ

2.1.4 แนวคดเกยวกบการใหบรการภาครฐ 2.1.4.1 การใหบรการภาครฐ

ลกษณะการใหบรการภาครฐนน ตองค านงถงสงตอไปน (ทศพร ศรสมพนธ, 2551, น. 103-163)

1. การใหบรการทเปนทพงพอใจแกสมาชกสงคม ความพงพอใจเปนสงทวดไดยากหรอใหค าจ ากดความยาก แตอาจกลาวไดอยางกวาง ๆ ถงองคประกอบทจะท าใหเกดความพงพอใจ

2. การใหบรการแกสมาชกสงคม 3. ใหบรการในเวลาทเหมาะสม 4. ใหค านงถงปรมาณมากนอย คอ ไมมากหรอนอยจนเกนไป 5. ใหบรการโดยค านงถงการเปลยนแปลงเสมอ การใหบรการโดยมความรบผดชอบตอประชาชน เปนคานยมพนฐาน

ส าหรบการบรหารราชการในสงคมประชาธปไตยซงจะตองท าหนาทภายใตการชน าทางการเมองจากตวแทนของประชาชนและตองสามารถใหบรการทมลกษณะสนองตอบตอมตมหาชนตองมความยดหยนทจะปรบเปลยนลกษณะงาน หรอการใหบรการทสามารถสนองตอความตองการทเปลยนแปลงไดมากทสด จากแนวคดทฤษฎเกยวกบการใหบรการสาธารณะและความพงพอใจของผรบบรการดงกลาว พอทจะสรปไดวาการใหบรการสาธารณะตองจดใหอยภายใตกฎเกณฑเดยวกน เขาถงบรการโดยงาย ตลอดจนเปนการบรการ ทผขอรบบรการมความสะดวกรวดเรวในการตดตอขอรบบรการ

15

15

กลาวคอ มขนตอนท ไมสลบซบซอนมความพอเพยงในการใหบรการ และเขาถงแหลงบรการอยางสะดวก

ประสทธภาพของการใหบรการ ซงจะเปนตวชวดประสทธภาพ และหรอคณภาพของบรการ กคอ ระดบความพงพอใจของผรบบรการทมความรสกทดตอการใหบรการอนเปนความรสก เชงบวก ความรสกพงพอใจดงกลาว เปนความรสกทมภมหลงจากอตวสยของ ตวบคคลและวตถวสยทมากระทบ อยางไรกตามแมวาความพงพอใจจะเกยวพนกบทศนคตแตกสามารถทจะวดได

ดวยเหตน องคประกอบทกอใหเกดความพงพอใจในการรบบรการจงมความส าคญทหนวยงานทท าหนาทใหบรการสาธารณะตองใหความสนใจ ทงน เพอคนหามลเหตแหงความพงพอใจ และความไมพงพอใจทจะน าไปสการปรบปรงเปลยนแปลงบรการใหมความเหมาะสมยงขน

2.1.4.2 การใหบรการและตวก าหนดคณภาพการใหบรการ ลกษณะของการบรการ สามารถจ าแนกออกเปน 4 ประการ ดงน 1. ไมสามารถจบตองได (Intangibility) หมายความวา ผบรโภค ลกคา

ทคาดหวงไมสามารถรสกมองเหน ไดยน ลมรส หรอไดกลน ท าใหไมสามารถทดลองใชผลตภณฑกอนทจะท าการซอ เชน การท าศลยกรรม หรอการโดยสารบนเครองบน สงเหลานผบรโภคไมสามารถรผล ของการบรการไดจนกวา จะมการผาตดหรอการเดนทางจรง ท าใหผบรโภคพยายามจะแสวงหาสงทจะบงบอกถงคณภาพของการบรการ (Service quality) เพอท าใหตวเองเกดความเชอมนทจะใชบรการนน ๆ นกการตลาดจงตองพยายามท าใหบรการมความสามารถในจบตองไดใหมากทสดโดยโปรแกรมการสงเสรมการตลาดควรชใหเหนถงประโยชนทจะไดรบจากบรการอยางชดเจนมากวาทจะเนนตวบรการเทานน

2. ความไมสามารถแบงแยกได (Service inseparability) หมายความวา การผลตและการบรโภคเกดขนในขณะเดยวกน ในประเดนนจะตรงขามกบการผลตสนคาซงเรมจากการน าวตถดบมาผลต แลวน าไปเกบไวในคลงสนคา และหลงจากทผบรโภคตดสนใจซอจงจะเกดการบรโภค สวนบรการนนเรมจากการทผบรโภคตดสนใจซอแลวจงเกดการผลตและการบรโภคในขณะเดยวกน เชน ผบรโภคตดสนใจวาจะตดผมทรานนแลวชางตดผมจงเรมกระบวนการผลต การตดผมและผบรโภคไดรบผมทรงใหมในขณะเดยวกน

3. ความไมแนนอน (Service variability) กลาวคอ คณภาพในการให บรการจะผนแปรไป ตามผใหบรการ และขนอยกบวาใหบรการเมอไหร ทไหน และอยางไร ตวอยางภาพรวมการใหบรการของพพธภณฑหนงอาจสงกวามาตรฐานทวไป แตการใหบรการของพนกงาน

16

16

ภายในพพธภณฑแตละคนอาจไมเหมอนกน บางคนอาจใหบรการดกวาอกคนหนง ซงท าใหการให บรการเกดความไมแนนอน เปนตน

4. ความไมสามารถเกบไวได (Perish ability) บรการเปนสงทไมสามารถเกบไวในโกดง หรอคลงสนคา เมอบรการเกดขนนกการตลาดจะไมสามารถเกบไวเพอขายหรอใชในภายหลงได ความไมสามารถเกบไวได และไมเกดปญหาถาอปสงคทมตอบรการนนคงท แตเมออปสงคทมตอบรการมความผนผวนมากจะท าใหเกดอปสรรคในการบรหาร เชน ในชวงทไมใชวนหยดเทศกาล โรงแรมและ รสอรทตาง ๆ จะคดราคาหองพกในระดบต าหรอกรณของรานอาหารจางพนกงานชวคราว เพอเสรฟอาหารในชวงทมลกคามาก

การบรการ มลกษณะเฉพาะ 5 ประการ ดงน 1. ความไมมตวตน (Intangibility).บรการไมสามารถมองเหนจบตอง

และสมผสไมได (abstract) โดยใชประสาทสมผสทงหา ไมวาจะเปนตา ห จมก ลน ผวหนง บรการไมสามารถแบงแยกเปนชนเหมอนสนคาได เชน หากจะซอน าหอม ผซอยอมจบขวดน าหอมมาทดลองฉดไดดมกลนไดหรอซอเปนขวดได

2. ความแยกจากกนไมได ระหวางผใหบรการและลกคาผรบบรการ (Inseparability) ในชวงเวลาการใหบรการนน เชน บรการนวดแผนโบราณ ผนวดและลกคาจะตองอยพรอมกน ณ สถานททใหบรการในการตรวจรกษาแพทยและคนไขจะตองอยทเดยวกน ทงสองฝายกไมสามารถ แยกจากกนไดในชวงเวลาทใหบรการนน

3. การเกบรกษาไมได (Perish ability) การบรการตองอาศยคนในการใหบรการเปนส าคญ ดงนนหากไมมลกคามาใชบรการในชวงเวลาใดเวลาหนง พนกงานทใหบรการกจะวางงาน เกดการสญเสยคาใชจายในดานแรงงานโดยเปลาประโยชน ไมกอใหเกดรายไดใด ๆ

4. ความตองการทไมแนนอน (Fluctuating Demand) ความตองการใชบรการของลกคาขนลงอยเสมอ การใหบรการลกคานน จ านวนลกคาทมาใชบรการจะมากหรอนอยตางกนขนกบชวงเวลาในแตละวน วนในตนสปดาหหรอทายสปดาห รวมทงฤดกาล เชน ทสาขาของธนาคาร ชวงพกกลางวนจะมลกคามาใชบรการมากกวาชวงบาย ชวงวนจนทรและวนศกรจะมลกคาฝากถอนเงนมากกวาชวงวนอน ๆ ในสปดาห

5. ความแตกตางของการบรการในแตละครง (Variability or Hetero-geneity) ความแตกตางในดานคณภาพในการใหบรการ เนองจากบรการตองอาศยคนหรอพนกงานในการใหบรการเปนสวนใหญ (labor intensive) ซงการทพนกงานจะยมหรอไม จะใหบรการดวยจตใจอยางแทจรงหรอไม ตองขนกบองคประกอบอน ๆ ทงในดานรางกายและจตใจ เชน พนกงานคนหนง เมอวนวานนใหบรการดมาก ยมแยมแจมใส ทกทายลกคาเปนอยางด แตวนรงขนพนกงานคนเดยวกน

17

17

อาจถกรองเรยนวาบรการไมด ไมยมแยม พดจาไมไพเราะ สาเหตเนองมาจากพนกงานคนนนไมไดนอนหลบอยางเตมอมเพราะตองดแลลกสาววยหนงปทปวยเปนไขหวดตลอดคนทผานมา

ลกษณะของงานบรการ (characteristics of service) มความแตกตางจากสนคาหรอผลตภณฑ เพราะงานบรการมลกษณะเฉพาะตว ซงลกษณะเฉพาะของงานบรการแบงได ดงน

1. จบตองไมไดและมองไมเหน (Intangibility).งานบรการมลกษณะเปนนามธรรมไมสามารถจบตองได มองไมเหน และไมมรปราง แตสงตาง ๆ เหลานนสามารถรบรไดจากความรสกหรอ การแสดงออกบางอยางของลกคา เชน ความชอบ ความเกลยด ความพอใจ ความไมพอใจความโกรธ เปนตน

2. ไมสามารถแบงแยกได (Inseparability) งานบรการบางชนดไมสามารถแบงแยกไดอยางชดเจน เพราะนอกจากเรองบรการแลว ยงมสงอน ๆ ทไดรบจากบรการ เชน ถาเดนทางจากกรงเทพฯ ไปประเทศเวยดนามโดยเครองบน บรการทไดรบคอ ไดเดนทางถงจดหมายปลายทางและในระหวางการเดนทาง พนกงานบรการบนเครองบนยงเสรฟอาหาร เครองดมและอน ๆ ซงสงทไดรบไมใชแคเพยงการเดนทางถงจดหมายปลายทางเทานน แตยงไดรบบรการอน ๆ อกดวย ดงนน บรการ สนคา และผลตภณฑบางอยางจงไมสามารถแบงแยกกนไดอยางชดเจน

3. สญเสยงายหรอเสยหายงาย (Perish ability) บรการตาง ๆ ไมสามารถกกตนจดเกบหรอสตอกเอาไวไดเหมอนกบสนคาหรอผลตภณฑ ทงนเพราะงานบรการมเงอนไขเรองเวลาเขามาเกยวของ จงไมสามารถเกบบรการเอาไวขายได เชน ในฤดการทองเทยว หองพกของโรงแรมจะมลกคาเขาพกเตมและยงมลกคาอกจ านวนไมนอยทไมสามารถจองหองพกในเวลานนได แตในชวงฤดฝน หองพกของโรงแรมวางเปนจ านวนมาก ซงหองพกทวางจ านวนมากเหลานกไมสามารถน าไปขายในฤดกาลทองเทยวทผานมาได เพราะมเงอนไขของเวลาเขามาเกยวของ

4. งานบรการมลกษณะท าซ า ๆ (Repetitiveness) งานบรการจะมลกษณะเปนการท างานซ า ๆ หลายครง เชน พนกงานเสรฟอาหารในหองอาหารมหนาทตอนรบลกคา รบค าสงจากลกคา น าค าสงไปสงอาหารและเครองดม น าอาหารและเครองดมมาเสรฟลกคา คอยดแลความเรยบรอย เกบเงนเมอลกคาตองการจะกลบ จดโตะอาหารเพอเตรยมตอนรบลกคาคนใหม การท างาน ของพนกงานเสรฟอาหารในหองอาหารจะท างานในลกษณะเชนนซ าแลวซ าอกหลาย ๆ ครง จนกวาจะถงเวลาเลกงาน จะเหนไดวาลกษณะของงานบรการจะปฏบตงานซ าแลวซ าอกหลาย ๆ ครง ซงอาจจะมความแตกตางจากงานอน ๆ

5. ความเขมขนรนแรงตอความรสกของพนกงาน (Labor Intensiveness) เนองจากลกษณะงานของการใหบรการพนกงานจะตองมปฏสมพนธกบลกคา ลกคามความตองการทแตกตาง อปนสยทไมเหมอนกน อารมณของลกคาอาจเปลยนแปลงไปตามสงแวดลอมหรอปจจยอน ๆ

18

18

การใหบรการไมใชเรองงายทลกคาทกคนจะไดรบความพงพอใจเหมอนกน พนกงานอาจจะพบกบลกคาทมอารมณรายหรอลกคาทจจจกจกสรางปญหา พนกงานใหบรการจะตองเขาใจในลกษณะงานใหบรการเปนอยางดจงจะสามารถท างานในอาชพนได

6. ความไววางใจ (Trust) เนองจากลกคาหรอผใชบรการไมสามารถทราบลวงหนาได วาจะไดรบบรการทดจากสถานบรการหรอไม ดงนนผใชบรการตองอาศยความเชอถอหรอความไววางใจในสถานบรการเหลานน เชน อาจจะไดรบการบอกตอถงบรการจากเพอนหรอคนใกลชดหรออาจจะไดรบรจากประสบการณโดยตรง หรออาจจะไดรบขาวสารขอมลจากแหลงอนจนเกดความไววางใจและตดสนใจไปใชบรการ ลกคากคาดหวงวาจะไดรบบรการทดเพราะเกดความเชอถอไวใจในสถานบรการดงกลาว

ธรกต นวรตน ณ อยธยา (2554, น. 183-186) กลาวถง แนวความคดของ Parasuraman, Zeithaml, and Berry (1985) เกยวกบคณภาพในการใหบรการจากการศกษาของ Parasuraman และคณะ พบวา ผลลพธทเกดขนจากการทลกคาประเมนคณภาพของการบรการท เขาไดรบ เรยกวา“คณภาพของการบรการทลกคารบร” (Perceived Service Quality) กบ “บรการ ทรบร” (Perceived Service) ซงกคอ ประสบการณทเกดขนหลงจากทเขาไดรบบรการแลวนนเอง ในการประเมนคณภาพของการบรการดงกลาวนน ลกคามกจะพจารณาจากเกณฑท เขาคดวา มความส าคญ 10 ประการ ดงตอไปน

1. Reliability (ความไววางใจ) ความสามารถทจะใหบรการตามทไดสญญากบลกคาไวไดอยางถกตอง โดยทมตองมผชวยเหลอ

2. Tangibles (สงทสามารถจบตองได) ลกษณะทางกายภาพของอปกรณ สงอานวยความสะดวก พนกงานและวสดทใชในการสอสารตาง ๆ

3. Responsiveness (การสนองตอบลกคา) ความเตมใจทจะใหบรการอยางรวดเรวและยนดทจะชวยเหลอลกคา

4. Credibility (ความนาเชอถอ) ความซอสตยเชอถอไดของผใหบรการ 5. Security (ความมนคงปลอดภย) ปราศจากอนตรายความเสยงและ

ความลงเลสงสย 6. Access (ความสะดวก) สามารถเขาถงไดโดยสะดวก และสามารถ

ตดตอสอสารไดงาย 7. Communication (การสอสาร) การรบฟงลกคาและใหขอมลทจ าเปน

แกลกคา โดยใชภาษาทลกคาสามารถเขาใจได 8. Understanding the Customer (ความเขาใจลกคา) พยายามทจะ

ทาความรจกและเรยนรความตองการของลกคา

19

19

9. Competence (ความสามารถ) ความรและทกษะทจ าเปนของพนกงาน ในการใหบรการลกคา

10. Courtesy (ความสภาพและความเปนมตร) คณลกษณะของพนกงานทตดตอกบลกคาในการแสดงออกถงความสภาพ เปนมตร เกรงใจ และใหเกยรตลกคา

ในการวจยครงตอมาคณะผวจยทง 3 คนดงกลาวขางตนพบวา มระดบของความสมพนธ (Degree of Correlation) กนเองระหวางตวแปร ดงกลาวคอนขางสง จงปรบเกณฑในการประเมนคณภาพของบรการใหมใหเหลอเกณฑอยางกวางทงหมด รวม 5 ประการ ดงตอไปน

1. Reliability (ความไวใจหรอความนาเชอถอ) ความสามารถในการให บรการอยางถกตองแมนย า (Accurate Performance) การใหบรการตรงกบสญญาทใหไวกบลกคา และบรการทใหทกครง มความสม าเสมอ ท าใหลกคารสกวานาเชอถอในมาตรฐานการใหบรการ สามารถใหความไววางใจได (Dependable)

2. Assurance (ความมนใจ) ผใหบรการมความรและทกษะทจ าเปนบรการ (Competence) มสภาพและเปนมตรกบลกคา (Courtesy) มความชอสตยและสามารถสรางความมนใจใหแกลกคาได (Credibility) และความมนคงปลอดภย (Security)

3. Tangibles (สงทสามารถจบตองได) ลกษณะทางกายภาพของอปกรณ เครองมอ สงอานวยความสะดวก พนกงาน และวสดทใชในการสอสารตาง ๆ

4. Empathy (ความใสใจ) สามารถเขาถงไดโดยสะดวกและสามารถตดตอไดงาย (Easy Access) ความสามารถในการตดตอสอสารใหลกคาเขาใจได (Good Communication) ความเหนอกเหนใจ และเขาใจลกคา (Customer Understanding)

5. Responsiveness (การสนองตอบลกคา) ความเตมใจทจะใหบรการทนท (Promptness) และใหความชวยเหลอเปนอยางด (Helpfulness)

คณภาพการใหบรการเปนททราบกนดวา การทจะท าใหคณภาพ การบรการประสบผลส าเรจ เปนทพอใจของลกคานนไมจ าเปนตองใชวธการทคดวาดทสดเพยงวธเดยวเทานน และวธการ ทประสบความส าเรจอยางสง ในทแหงหนง กไมสามารถรบประกนวาจะไดผลกบทอนดวยเสมอไป ทง ๆ ทเปนสนคาหรอบรการอยางเดยวกน สงส าคญทจะเสนอในทนคอ รปแบบทมประสทธผลของคณภาพการบรการ ซงเปนหลกการทวไป ทไดรบการยอมรบวาไดผลด ถงแมวาเปนหลกการเดยวกน กตาม แตการน าไปประยกตใชกอาจมความแตกตางกนได ในการผลตกเชนเดยวกน คอ ไมมกระบวนการสองกระบวนการทเหมอนกนเลย ในแตละบรษทกจะมกระบวนการหรอระบบงานทแตกตางกนโดยทวไปแลวแตละกระบวนการจะมลกษณะเฉพาะตวทจะเปนกญแจไปสความส าเรจ ผบรหารจะตองคนหา ปจจยส าคญใหพบและท าการปรบปรงระบบงานหรอกระบวนการทเกยวของ และสรางใหเปนวฒนธรรมขององคกร ใหสอดคลองกบความตองการของลกคาภายในและ

20

20

ภายนอก โดยมปจจยส าคญสองประการ ทจะตองตระหนกอยเสมอ นนคอ การเพมผลผลต (Productivity) และคณภาพ (Quality) จาก Service Quality Effectiveness Model จะพบวา เนนถงความส าเรจของกระบวนการไปสความเปนเลศของคณภาพการบรการโดยรปแบบจะก าหนดแนวทางและทศทางของความส าเรจของงานบรการ ซงมปจจยส าคญ 7 ประการ คอ

1. การท าใหลกคาพอใจและประทบใจ (Customer Satisfaction and Beyond)

2. การประกนคณภาพ (Quality Assurance) 3. วธการ ระบบ และเทคโนโลย (Methods, System and Technology) 4. การตระหนกถงคณภาพ (Quality Awareness) 5. การฝกอบรม (Training) 6. การมสวนรวม (Involvement) 7. การเปนทรจก การยอมรบนบถอ (Recognition) คณภาพของการใหบรการนนมความหมายหลายประการ คอ บรการด

ราคารบไดหรอความพงพอใจของผซอ การบรการทมคณภาพจะประทบใจไปนาน การบรการทมคณภาพจงเหมอนกบการใหประโยชนสข ซงมคณคาตอชวต

คณภาพของการใหบรการจงเปนมาตรการทใชวดระดบการบรการวาด ตรงกบความคาดหวงของผรบบรการเพยงใด กลาวคอ ถาการบรการทคาดหวงวาจะไดรบมากกวาการบรการทเราไดรบจรง ผลกคอ การใหบรการนนใชไมได แตถาการบรการทคาดหวงวาจะไดรบเทากบการบรการทเราไดรบจรงผลกคอ การบรการนนนาพอใจ และถาการบรการทคาดหวงวาจะไดรบนอยกวาการบรการทไดรบจรงผลกคอ คณภาพการบรการนนดเยยม

2.1.5 ทฤษฎเกยวกบสวสดการสงคม (Social Welfare Theory) เกดขนครงแรกทประเทศเยอรมน เนองจาก 2 ปจจย คอ เงอนไขการเตบโตของ

ภาคอตสาหกรรม จากสภาพเศรษฐกจ และความแปลกแยกของระบบอตสาหกรรมและการจางงาน จงเหนวารฐตองดแลปญหาการถกคกคามของแรงงาน และเงอนไขความจ าเปนในการด ารงชวต การตายกอนวยสมควรของหวหนาครอบครวท าใหครอบครวเกดปญหา การชราภาพท าใหขาดรายได ทงทตองด ารงชพอย ท าให เกดความสญเสยทางสงคม เปนปจจยเ ออให เกดอาชญากรรม ความเจบปวย อบตเหต มผลกระทบตอรายไดและผลผลตมวลรวมของประเทศ คาจาต า ไมพอตอการด ารงชพ เปนเหตใหแรงงานขาดคณภาพ การประสบภยธรรมชาตจนชวยเหลอตนเองไมได เปนตน ซงเปนเงอนไขของการเกดสวสดการสงคม จงไดมการตรากฎหมายวาดวยนโยบายสวสดการสงคมแหง พนธรฐเยอรมนขน (Neuhaus, 1979) มทงดานการสงเสรมการมงานท า การดแลแรงงาน การประกน สงคม ทงมตของสขภาพ อบตเหต ผสงอาย หญงตงครรภ และคลอดบตร การตาย ทพลภาพ รวมถง

21

21

การวางงาน และในป ค.ศ. 1883 ไดออกพระราชบญญตประกนสขภาพ (Health insurance act) ถอเปนประเทศแรกทมระบบประกนสงคม กลาวโดยสรป สวสดการสงคมของเยอรมนม 3 กลม คอ สงคมสงเคราะห (social assistance) ประกนสงคม (social insurance) และบรการสงคม (social service) อยางไรกดแนวคดสวสดการสงคมในระยะแรกนนเปนการเกดขนเพราะสภาพปญหาทางสงคม ไมใชเพอการชวยเหลอคนงานโดยตรง เปนเพยงการปองกนแรงงานไมใหไปรวมกบขบวนการตอตานรฐบาล แตตอมาแนวคดสวสดการสงคมกแพรหลายในประเทศแถบยโรปและอเมรกา แนวคดสวสดการสงคมในกลมประเทศสงคมนยมเหนวา รฐมหนาทตองจดสวสดการสงคมใหแกประชาชนทกคน เพราะการปกครองแบบสงคมนยมนนปจจยการผลตเปนสวนรวม กลาวคอ เปนของชนชนแรงงาน จงถอวาประชาชนมสทธสมบรณทจะไดรบผลผลตจากสงทพวกเขาสรางขน แตการแจกจายกมอบหมายใหรฐเปนผแจกจายจากสวนกลาง หลกคดนจงอยบนฐานของเพอความมนคงทางสงคม (social security) เปนหลก

สวสดการสงคม (Social Welfare) หมายถง ระบบการจดบรการทางสงคมซ ง เก ยวข องก บการปองกน การแกไข การพฒนา และการสงเสรมความมนคงทางสงคม เพอตอบสนองความตองการและความจ าเปนขนพนฐานของประชาชน ใหมคณภาพชวตทดขนและสามารถพงพาตนเองได ทงในดานการศกษา สาธารณสข ทอยอาศย การท างานและการมรายได นนทนาการ กระบวนการยตธรรม และการบรการสงคมทวไป โดยค านงถงศกดศรความเปนมนษย สทธทประชาชนจะตองไดรบและมสวนรวมในการจดสวสดการสงคมทกระดบ

กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยไดใหความหมาย สวสดการสงคม คอ ระบบการจดบรการทางสงคมซงเกยวกบการปองกน การแกไข การพฒนาและการสงเสรมความมนคงทางสงคม เพอตอบสนองความจ าเปนขนพนฐานของประชาชน ใหมคณภาพชวตทดขนและพงพาตนเองไดอยางทงถง เหมาะสมและเปนธรรม เปนไปตามมาตรฐาน ได ทงในดานการศกษา สาธารณสข ทอยอาศย การท างานและการมรายได นนทนาการ กระบวนการยตธรรม และการบรการสงคมทวไป โดยค านงถงศกดศรความเปนมนษย สทธทประชาชนจะตองไดรบและมสวนรวมในการจดสวสดการสงคมทกระดบ ซงในทน หมายถง ระบบการจดบรการสงคมทจดขนโดยภาคสวนตาง ๆ ของสงคม ไดแก ภาครฐ ภาคเอกชน องคกรปกครองสวนทองถน และภาคชมชน ทมงตอบสนอง ความตองการและความจ าเปนขนพนฐานของประชาชน ตามสทธทประชาชนจะตองไดรบเพอใหมคณภาพชวตทดขน และมการพฒนาทยงยนในระยะยาว ความหมายของสวสดการสงคมนนไดมนกวชาการหลายทานไดใหความหมายไวดงน

วอลเตอร (Walter, 1968, อางถงใน ณฤทย เกตหอม, 2555) ไดใหความหมายไววา สวสดการสงคม คอ การจดสวสดการขนพนฐานเพอสงเสรมสวสดการสงคมโดยตรงแกประชาชน ในดานความตองการทอยอาศย เรองครอบครวและเดก สขภาพอนามย ประกนสงคม มาตรฐาน

22

22

การครองชพและความสมพนธทางสงคม ในสวนดานการบรการทางสงคมใหปฏบตเกยวกบบคคล กลมคน ชมชนและสงคม ซงบรการเหลจะรวมถงการดแล การรกษาและการปองกนดวย

โรเบรต (Robert, 1768, อางถงใน ณฤทย เกตหอม, 2555) ใหความหมายไววา สวสดการสงคม หมายถง การปฏบตจดท าทงหลายไมวาโดยสวนราชการหรอเอกชน เปนการปฏบตจดท าเพอชวยบคคล ครอบครว กลมชน ชมชนเพอใหมมาตรฐานการครองชพอนด มสขภาพและสงคมภาพทนาพอใจ โดยมงหวงใหสามารถชวยเหลอตนเองได และชวยเหลอผอนในสงคมไดตอไป

บญเสรม หตะแพทย (2546, น. 765-766, อางถงใน ณฤทย เกตหอม, 2555) ไดใหความหมายวา การจดสวสดการสงคม หมายถง งานเพอสงเคราะหชวยเหลอประชาชนผทกขยากเดอดรอน รวมทงการปองกน ขจดหรอบรรเทาหรอแกปญหาสงคมตาง ๆ เพอปรบปรงและพฒนาคณภาพชวตความเปนอยของประชาชน กลมชน และชมชนใหดขน งานสวสดการนนมขอบเขตกวางขวางครอบคลมกจการหลายสาขาตงแต การศกษา การเคหะ การจดบรการสงคม ประกนสงคม สาธารณสข รวมถงการแรงงาน

รปแบบสวสดการ หมายถง รปแบบสวสดการทเกดจาการจดสวสดการมากกาวา 1 รปแบบขนไป เปนรปแบบใหมทเกดขนจากการจดระเบยบโลกใหม (New World Order Model) นกคดสวสดการสงคมทวโลก เชอหลกคดยคโลกาภวฒนไดสงผลใหระบบสวสดการสงคมในอดตตองปรบตวใหม เนองจากความหลากหลายของเชอชาต วฒนธรรมมมากขน การจดสวสดการรปแบบน จงใหความส าคญกบมนษยทกคน (Welfare for Alls) ภายใตหลกการสทธและความเทาเทยม ความเปนธรรม การมสวนรวม และความตองการของประชาชน ซงในทนหมายถง 3 สวนหลก คอ

1. สวสดการกระแสหลก คอ สวสดการโดยรฐ เปนการจดสวสดการภาคบงคบของรฐทจดใหแกประชาชน โดยตองค านงถงความครอบคลม ทวถง เปนธรรม และครบถวน เชน การจดบรการในรปแบบสถาบน การจดบรการโดยองคกรปกครองสวนทองถน การจดสวสดการกระแสหลก สวนใหญจะเปนการจดโดยผานกลไกระบบการเงนการคลง ระบบภาษของรฐ และโครงสรางการบรหารงานขององคกรเปนหลก

2. สวสดการกระแสรอง คอ สวสดการทางเลอกทเกดขนจากศกยภาพความเขมแขงของภาคชมชน ภาคประชาชนและภาคทองถน สวสดการรปแบบนจะเกดจากความสนใจ สมครใจรวมกนเปนกลม เปนรปแบบทไมเปนทางการ การจดสวสดการขนอยกบขอตกลงรวมกน

3. สวสดการทองถน คอ สวสดการโดยรฐทเกดจากาการกระจายอ านาจจากสวนกลางสทองถน ซงรปแบบการจดสวสดการเปนการจดสวสดการรวมระหวางรฐบาลกลางกบรฐบาลทองถน โดยใชแผนงาน โครงการ กจกรรมดานสวสดการทตอบสนองตอความตองการของประชาชนในแตละทองถน

23

23

กลาวโดยสรป สวสดการสงคม คอ การจดสวสดการสงคมขนพนฐาน เพอตอบสนองความตองการและสงเสรมสวสดการสงคมตอประชาชนโดยตรง ทงในดานทอยอาศย การศกษา สาธารณสข อนามย ประกนสงคม มาตรฐานการครองชพและความสมพนธทางสงคม สวนดานการบรการสงคมใหปฏบตเกยวกบบคคล กลมชน ชมชน บรการเหลานจะรวมถงการดแล การรกษา การปองกน ซงเปนการจดสวสดการสงคมเพอชวยเหลอประชาชนใหมมาตรฐานการครองชพอนด มสขภาพและสงคมทนาพงพอใจ มงหวงใหประชาชนสามารถชวยเหลอตนเองและผอนในสงคมได 2.2 กฎหมายทเกยวกบการด าเนนคดอาญาของผเสยหายหรอผถกกลาวหาทเปนคนพการ

2.2.1 ความสามารถในการด าเนนคดอาญาของผถกลาวหาทเปนคนพการ

การคมครองสทธของผถกกลาวหานน ถอวาเปนหลกการพนฐานทผถกกลาวหาทกคนจะตองไดรบการคมครองอยางเพยงพอและเหมาะสม ดงนนเมอคนพการอยในสถานะของผถกกลาวหาแลวสมควรอยางยงทจะมบทบญญตทใหการคมครองสทธของผถกกลาวหาทเปนคนพการในกระบวนการยตธรรมทางอาญาไวอยางชดเจน เพอใหสทธของเขาเหลานนเทยบเทากบบคคลธรรมดา พรอมทงมมาตรการพเศษทจะใหดารชวยเหลอคนพการในแตละประเภท เพอใหการด าเนนกระบวนการยตธรรมทางอาญาเปนไปอยางสมบรณ กลาวคอ เมอคนพการอยในสถานะ ผถกกลาวหา ไมวาจะเปนสถานะผตองหาหรอจ าเลย คนพการจะมความแตกตางจากบคคลธรรมดา เชน การมองเหน การไดยนหรอสอความหมาย การเคลอนไหว หรอความสามารถในการรบรหรอเขาใจเรองราวหรอขอเทจจรงตาง ๆ นอยกวาบคคลธรรมดาทเกดจากความพการทางดานจตใจหรอพฤตกรรมหรอเกดจากความพการทางสตปญญาหรอการเรยนรกตาม การใหความชวยเหลอโดยการบญญตใหคนพการแตละประเภทไดรบการคมครองสทธเทาบคคลธรรมดาทวไป แมวาปจจบนยงไมมบทบญญตแหงกฎหมายทใหการคมครองสทธผถกกลาวหาทเปนคนพการครบทกประเภท (ชตมณฑน บรสทธ, 2551) กลาวคอ

1. ความพการทางรางกายหรอการเคลอนไหว ในสวนของความสามารถในการรบรและเขาใจขอกลาวหา ไมนาจะปญหาของคนพการประเภทน แตสภาพปญหาคอประเดนเกยวกบการไดรบการพจารณาความบกพรองทางสภาพรางกายทท าใหการด าเนนกระบวนการพจารณาไมสามารถด าเนนไปไดอยางปกตหรอหากใชวธการด าเนนกระบวนการพจารณาเชนเดยวกบบคคลธรรมดาทวไป ซงอาจจะสงผลกระทบตอสขภาพของผตองหาหรอจ าเลย เชน มการสงขงระหวางการสอบสวน หรอการสงขงระหวางการพจารณา และการถกคมขงดงกลาวยงไมกอใหเกดประโยชนในการด าเนนกระบวนการพจารณา จงควรมบทบญญตทใหการคมครองสทธในการด าเนนคดเพอใหผถกกลาวหาท

24

24

เปนคนพการทางรางกายหรอการเคลอนไหวไดรบเงอนไขในการพจารณาในเรองการขอปลอยชวคราวเปนพเศษ และใหการชวยเหลอจากทนายความโดยเฉพาะ

2. ความพการทางการมองเหน ถอไดวาเปนขอบกพรองทจะท าใหการด าเนนคดไมสามารถด าเนนไปไดอยางปกตอยางเชนบคคลธรรมดา กลาวคอ หลกทวไปในการพจารณาคดตองตอหนาและเปดเผย ซงปญหาทเกดขนในชนสอบสวนทพนกงานท าการสอบสวนท าการสอบปากค า ผถกกลาวหาทเปนคนพการทางการมองเหนนน การรบรและเขาใจขอกลาวหาไมถอวาเปนอปสรรค แตเนองจากการใหการรบรองในขอเทจจรงทผตองหาไดใหปากค าตอพนกงานสอบสวน เมอพนกงานสอบสวนไดท าการอานและบนทกขอเทจจรงทผตองหาไดใหไว การท าการรบรองไดวาขอเทจจรงท ผถกกลาวหาไดใหนน เปนขอเทจจรงทถกตองและเปนไปตามทไดใหปากค าไว ควรมบทบญญตทใหความยตธรรมแกผถกกลาวหา โดยการหาหลกประกนในการคมครองสทธ ความยตธรรม และใหความไววางใจแกผตองหาไดวา แมผถกกลาวหามความพการทางการมองเหนจะไมสามารถเหนถงการด าเนนคดทกระท าแกตนกตาม

3. ความพการทางการไดยนหรอสอความหมาย แมจะมบทบญญตท ให การคมครองไวในประมวลกฎหมายวธพจาณาความอาญามาตรา 13 วรรคสาม แลวกตาม แตในการด าเนนกระบวนพจารณาทางอาญาตอคนพการประเภทน รฐควรทจะบญญตกฎหมายพเศษ ใหการคมครองสทธ แมจะมบทบญญตในเรองการใหความชวยเหลอจากทนายความ และการจดใหมลามภาษามอแลว แตปญหาในการคดตอผถกกลาวหาทมความพการทางการไดยนหรอสอความหมายยงมขอบกพรอง จงควรมบทบญญตทใหการชวยเหลอเพมมากขน เพราะความสามารถในการรบรและเขาใจขอกลาวหาถอเปนสงส าคญทจะท าใหการด าเนนคดอาญาแกผถกกลาวหาเปนไปตามเจตนารมณแหงกฎหมาย แตหากผถกกลาวหาทมความพการทางการไดยนหรอสอความหมายไมสามารถสอสารกบพนกงานหรอศาลได การรบทราบขอเทจจรงทตรงกนระหวางเจาพนกงานหรอศาลกบผถกกลาวหาทงในฐานะผตองหาหรอจ าเลยจงเปนสงทส าคญและสรางความมนใจไดวา จะมหลกประกนสทธทจะใหความคมครองสทธของตนอยางสมบรณ

4. ความพการทางจตใจหรอพฤตกรรม แมวาบทบญญตแหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญามาตรา 14 จะใหการรบรองและคมครองสทธของผถกกลาวหาทเปนคนพการประเภทน แตปจจบนเปนเรองยากทจะสามารถพสจนถงความสามารถในการด าเนนคดไดทงในชนการสอบสวนและชนการพจารณาคด เพราะถงแมวาผถกกลาวหาจะมความพการทางจตใจหรอพฤตกรรมกตาม แตยงไมไดมการแยกการด าเนนคดแกผถกกลาวหาทมความพการทางจตใจหรอพฤตกรรมทยงมความสามารถในการรบรและเขาใจขอกลาวหาได กบผถกกลาวหาทเปนผพการทางจตใจหรอพฤตกรรมทไมสามารถรบรและเขาใจการด าเนนคดแกตนทถงขนวกลจรตไวอยางชดเจน

25

25

5. ความพการทางสตปญญาหรอการเรยนร จะเหนไดวาบคคลดงกลาว มความแตกตางจากบคคลธรรมดาเกยวกบการเรยนรและพฒนาการทางสมอง ทมลกษณะใกลเคยงกบคนพการทางดานจตใจหรอพฤตกรรม ซงมไดมการบญญตไวในนยามของค าวา “คนพการ”ไวตามกฎหมายอยางชดเจน มเพยงการนยามทางการแพทย จงมความเหนวาค านยามของคนพการประเภทดงกลาวตามพระราชบญญตฟนฟสมรรถภาพคนพการ พ.ศ. 2550 นน การรบรของคนพการทางดานสตปญญาเทยบเทากบเดก แตยงไมมบทบญญตทใหการรบรองและคมครองเชนเดยวกบการด าเนนคดอาญากบผถกกลาวหาทเปนเดกทใหการรบรองไวโดยเฉพาะ และยงไมมการใหค านยามถงค าวา “วกลจรต” จงเปนเรองยากทจะสามารถท าการแยกวาผถกกลาวหาคนใดทมความพการทางดานสตปญญาหรอการเรยนรถงขนวกลจรต

2.2.2 การคมครองผถกกลาวหาทเปนคนพการในกระบวนการยตธรรมทางอาญา ปจจบนการคมครองสทธของผถกกลาวหาในกระบวนการยตธรรมทางอาญา

ไดรบการยอมรบอยางแพรหลาย ซงในประเทศไทยไดบญญตหลกดงกลาวไว ทงรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย และประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา เพอเปนหลกประกนสทธของบคคลในสถานะดงกลาวไวอยางชดเจน เพราะการด าเนนคดอาญาของไทยในปจจบนโนมเอยงไปในระบบกลาวหาเปนหลก การเปนประธานในคดจงมสทธและมความสามารถในการใชสทธตาง ๆ ดงกลาวขางตนนน ผถกกลาวหาจะตองมสภาพทางดานรางกายและสภาพทางดานจตใจทสมบรณพอ แตกรณทผถกกลาวหาเปนคนพการ หมายถง ผทมความบกพรองในความสามารถทงสภาพทางดานรางกายและสภาพทางดานจตใจ จงมความแตกตางจากบคคลธรรมดาทวไปอยางมาก การใหความส าคญกบการคมครองสทธตาง ๆ ในกระบวนการยตธรรมทางอาญา ไมวาจะอยในชนการสอบสวนโดยเจาหนาทของรฐ หรอชนการพจารณาคดในศาลกตาม ผถกกลาวหาทเปนคนพการสมควรทจะไดรบการชวยเหลอหรอไดรบมาตรการทใหการคมครองสทธในกระบวนการยตธรรมทางอาญาเปนพเศษ เชนเดยวกบในตางประเทศ เชน สหรฐอเมรกา ประเทศองกฤษ และประเทศเยอรมน ทมบทบญญตเปนหลกเกณฑทวไปในเรองของการคมครองสทธผถกกลาวหาทมความพการ และถกด าเนนคดทางอาญา หากผตองหาหรอจ าเลยไมอาจตอสหรอไมสามารถใชสทธในการตอสคดของเขาได

ประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญามาตรา 13 วรรคสาม ไดบญญตในเรองของการจดหาลามภาษามอใหแกคนพการประเภททไมสามารถพดหรอไดยนหรอสอความหมายไดเทานน และมาตรา 14 ทคมครองสทธผถกกลาวหาทวกลจรต ซงยงไมครอบคลมถงผพการทางจตใจหรอพฤตกรรมทมความสามารถในการตอสคดนอยกวาบคคลธรรมดาทวไป

ถงแมวาบทบญญตของประเทศไทยในปจจบนใหการรบรองและคมครองสทธผตองหาหรอจ าเลยในการด าเนนคดอาญามากขนกวาในอดต แตการคมครองสทธของผถกกลาวหาทเปนคนพการในกระบวนการยตธรรมทางอาญานน ยงไมมบทบญญตทคมครองผถกกลาวหาทเปน

26

26

คนพการครบทกประเภท ซงผเขยนไดท าการศกษาถงหลกการคมครองสทธของผถกกลาวหาทเปน คนพการในประเภทความพการอน ๆ ตลอดจนสภาพปญญาตาง ๆ ทเกดขนในแตละขนตอนของ การด าเนนคดอาญาทงในชนสอบสวน และในชนพจารณา ทงในกรณของผถกลาวหาทเปนคนพการซงสามารถรบรและเขาใจการด าเนนคด และกรณผถกกลาวหาทเปนคนพการซงความสามารถในการรบรและเขาใจในการด าเนนคดแตกตางจากบคคลธรรมดา พรอมทงน าเสนอแนวทางและวธการแกไขปญหาดงกลาวเพอใหผถกกลาวหาทเปนคนพการในกระบวนการยตธรรมทางอาญาไดรบการคมครอง ดงน

1. กรณของผถกกลาวหาทเปนคนพการซงสามารถรบรและเขาใจการด าเนนคด 1.1 ความพการทางรางกายหรอการเคลอนไหว

ปญหาในการด าเนนคดอาญากบผถกกลาวหาทมความพการทางดานรางกาย ทงในชนการสอบสวนและในชนการพจารณาคดนน คงมเพยงปญหาในเรองของความไมสมบรณของสภาพรางกาย เมอผถกกลาวหาจะตองมาใหปากค าตอเจาพนกงานหรอการเบกความตอศาล

ในชนการสอบสวนนน การใหความชวยเหลอพเศษแกผตองหาทม ความพการทางรางกายหรอการเคลอนไหว ผเขยนไดท าการศกษาถงการใหความชวยเหลอพเศษ โดยขอเสนอใหมการเพมเตมใหการชวยเหลอในเรองของทนายความตงแตในชนการสอบสวน เพอคมครองสทธในการตอสคดและใหการชวยเหลอพเศษแกจ าเลยทมความพการทางรางกาย และเสนอใหมการแกไขเพมเตมเงอนไขเกยวกบการไดรบการปลอยตวชวคราวโดยพจารณาความพการเปนหลก เพราะโดยทวไปแลวการควบคมจะกระท าไดดวยความจ าเปนอนเปนไปตามพฤตการณทกฎหมายก าหนดเทานน ซงจากบทบญญตแหงมลรฐอลนอยลไดมบทบญญตทใหการคมครองสทธผทถกกลาวหาทมความไมเหมาะสมในการด านนคดอาญาจากความบกพรองของสภาพรางกาย สามารถทจะขอใหมการพจารณาปลอยตว ภายใน 120 วน นบแตวนยนค ารองขอใหมการพจารณาปลอยตวชวคราว เพราะการสงคมขงระหวางทมการสอบสวนหรอในระหวางทมการพจารณา อาจจะสงผลกระทบตอสภาพทางดานรางกายและทางดานสขภาพของผถกกลาวหา และการคมขงในชนการสอบสวนยอมเปนการขดหลกการไดรบการสนนษฐานไววาเปนผบรสทธจนกวาจะมค าพพากษาตดสนวาเปนผกระท าผดจรง

ในชนพจารณา ผเขยนไดการศกษาบทบญญตแหงมลรฐอลนอยลทมบทบญญตพเศษโดยการท าค าใหการเปนลายลกษณอกษร เพอใหเกดความสะดวกแกเจาหนาทในการพจารณาคดอาญา และการน าระบบการประชมทางจอภาพ หรอทเรยกวา Video Conference ทน ามาใชในคดอาญา เพออ านวยความสะดวกใหแกผถกกลาวหาตองเดนทางไกลมาศาล ซงท าใหเสยเวลาและคาใชจายจ านวนมาก และยงเปนการชวยเหลอพเศษวธการหนงแกใหจ าเลยทความพการทางรางกายหรอการเคลอนไหว ใหไดรบความในการด าเนนกระบวนการพจารณาแกจ าเลย และเปนการคมครองสทธจ าเลยทมความพการทางรางกายหรอการเคลอนไหวใหไดรบสทธเทยบเทากบบคคล

27

27

ธรรมดา โดยบทบญญตในประเทศสหรฐอเมรกาไดน าสอทางอเลคทรอนกสมาใชในการสบพยานบคคลในศาล ถกน ามาใชในการน าตวจ าเลยมาขนศาล Arraigments ในระยะหางไกลโดยจ าเลยไมตองมาปรากฏตวตอหนาศาล รวมถงขอยกเวนในการพจารณาคดตอหนาจ าเลย โดยประเทศองกฤษไดบญญตถงกรณทจ าเลยไมสามารถรวมการพจารณาคดไดไวในกระบวนพจารณาโดยค าฟอง (Trial on indictment) ทบญญตไวในมาตรา 4 ของพระราชบญญตศาลแขวง ค.ศ. 1980 (Magistrates’ Court Act 1980) และน าระบบประชมจอภาพ (Video Conference) มาใชในกรณทจ าเลยมเหตจ าเปนเกยวกบสภาพรางกายของประเทศเยอรมน เพอคมครองสทธในการเขารวมการพจารณาของจ าเลย ภายใตเงอนไขการไมใหเขารวมการพจารณาอนเปนการชวคราว โดยผพพากษาจะตองแจงใหจ าเลยรถงกระบวนการทส าคญระหวางการพจารณาคดลบหลงจ าเลย หรอจ าเลยไมอยดวย

1.2 ความพการทางการมองเหน ปญหาการด าเนนคดอาญาตอผถกกวาหาทมความบกพรองทาง

การมองเหน ไมเพยงความไมสะดวกในการเดนทางเพอมาใหปากค าทสถานต ารวจทควรใหความคมครองเชนเดยวกบผถกกลาวหาทมความพการทางรางกายหรอการเคลอนไหว ปญหาในชนการสอบสวนของผทถกกลาวหาทมความพการทางการมองเหน ไดแก การใหการของผตองหาทไดใหตอพนกงานสอบสวนและเจาพนกงานไดท าการบนทกค าใหการนนไว แตเนองจากความบกพรองทางการมองเหนท าใหผตองหาไมสามารถอานบนทกดงกลาวไดดวยตนเองแมจะมการอานใหฟงจากเจาพนกงานกตาม ดงนน ผเขยนเหนควรเพมเตมบทบญญตในการจดใหมผเชยวชาญทางดานอกษรเบลล เพอใหผถกกลาวหาสามารถตรวจสอบค าใหการทตนไดใหกบพนกงานสอบสวนในชนสอบปากค าเชนเดยวกบประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญาของประเทศเยอรมน มาตรา 72 ถงมาตรา 81 ทไดบญญตแตงตงผเชยวชาญ เพอใหการชวยเหลอผทถกกลาวหาทความสามารถในการรบรและเขาใจในการด าเนนคดแตกตางจากบคคลธรรมดาโดยรฐเปนผออกคาใชจายแกผเชยวชาญ และควรอนญาตใหบคคลทผตองหาไววางใจเขาฟงการสอบสวนเพอใหเปนการสรางหลกประกนการคมครองสทธในการตอสคด เชนเดยวกบการคมครองสทธผตองหาทเปนเดก ดงทบญญตของประเทศองกฤษทไดบญญตใหม Appropriate Adult (AA) เปนผเขารวมเพอท าหนาทพทกษสทธของผตองหาและในชนพจารณาคด นอกจากการน าบทบญญตการชวยเหลอโดยน าระบบ Video Conference และบทบญญตทเกยวกบการพจารณาคดลบหลงจ าเลยอนเนองมาจากความไมเหมาะสมเนองจากสภาพรางกายมาบงคบใช รวมถงเงอนไขการขอใหปลอยชวคราว ควรเพมเตมบทบญญตการคมครองสทธการตอสคดโดยใหหลกประกนในสทธการมทนายความตอผพการทางการมองเหนไวอยางชดเจน

1.3 ความพการทางการไดยนหรอการสอความหมาย ประมวลกฎหมาวธพจารณาความอาญามาตรา 13 วรรคสาม ไดบญญต

ถงการคมครองสทธของผทถกกลาวหาทเปนคนพการพการในประเภทนไว ทงในชนการสอบสวนและ

28

28

ชนการพจารณาทใหความคมครองพอสมควร แตอยางไรกตาม ในระหวางทผตองหาทมความพการทางการไดยนหรอสอความหมายไดใหการตอเจาพนกงาน ยงไมมบทบญญตทใหการคมครองผทถกกลาวหาใหไดรบการชวยเหลอจากทนายทเปนบทบญญตทมสภาพบงคบ และไมอาจสละสทธไดเชนเดยวกบตางประเทศ ทไดบญญตใหรฐตองจดหาทนายความใหแกจ าเลยคดอาญาทเปนใบหรอ หหนวกไวในประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา เพอชวยใหจ าเลยมโอกาสในการตอสคดพสจนความบรสทธของตนเอง และอ านวยความยตธรรมในคดอาญาใหเปนไปอยางถกตองเทยงธรรมดวย และการคมครองซงความลบในการแปลค าใหการในระหวางไดรบการชวยเหลอปรกษาของผตองหากบทนายความ รวมถงเงอนไขการพจารณาปลอยตวชวคราวเพอใหไดรบการคมครองสทธของผตองหาทมความพการประเภทนสมบรณมากขน

2. กรณผถกกลาวหาทเปนคนพการซงความสามารถในการรบรและเขาใจในการด าเนนคดแตกตางจากบคคลธรรมดา

2.1 ความพการทางจตใจหรอพฤตกรรม การคมครองสทธผถกกลาวหาตงแตชนแรกถอไดวาเปนขนตอนทม

ความส าคญทสด คอ การด าเนนคดในการชนสอบสวน หากพบวา ผตองหามความพการทางจตใจหรอพฤตกรรม ควรมมาตรการทใหความคมครองทมประสทธภาพตงแตในชนการสอบสวน ผถกกลาวหายอมไดรบความคมครองสทธตลอดทงกระบวนการด าเนนคด สวนการใหความคมครองในการด าเนนคดชนอน ๆ ซงโดยทวไปมหลกการอยางเดยวกนนนแตเปนการก าหนดขนเพอเปน การตรวจสอบซ า และใหความคมครองแกผตองหาหรอจ าเลยทความพการดงกลาวเกดขนในภายหลง อยางไรกตามปญหาการด าเนนคดในชนการสอบสวนเปนเรองทตองอาศยระยะเวลาในการแกไขปญหา เนองจากเงอนไขในการเรมกระบวนการใหความคมครองตองอาศยความรทางการแพทยเฉพาะทาง พนกงานสอบสวนซงไมมความรทางการแพทย จงไมสามารถแยกแยะผตองหาทม ความพการทางจตไดอยางถกตองและมประสทธภาพ ในสวนของประเทศไทยคงไมสามารถจดหาบคคลากรทางการแพทยมาประจ าในสถานต ารวจเพอท าหนาทแยกแยะผตองหา เชนเดยวกบในประเทศองกฤษจดใหม Community Psychiatric Nurse (CPN) คอยท าหนาทดงกลาวได เนองจากบคลากรทางการแพทยก าลงขาดแคลนอยางมาก มความเหนวา เพอใหสามารถทราบไดวาผตองหาซงถกจบกมนนเปนผวกลจรตหรอไม สมควรก าหนดใหมวธการทดสอบในเบองตนทพนกงานสอบสวนสามารถกระท าขนได ซงการก าหนดแบบทดสอบส าหรบแยกแยะผตองหาในเบองตนนาจะเปนทางออกทดทางหนง เนองจากพนกงานสอบสวนไมจ าเปนตองมความรทางการแพทย เพยงแตอาศยคะแนนทไดจากแบบทดสอบเปนตวก าหนด ซงหากคะแนนถงระดบทตงไวกใหสนนษฐานไวกอนวา ผถกกลาวหามความพการทางจต และถอวามเหตควรเชอวาตามกฎหมายทจะท าการตรวจวนจฉยโดยละเอยดจะเปนหนาทของแพทยตามมาตรา 14 ตอไป

29

29

แมในปจจบนจะมการออกกฎหมายสขภาพจตแลว แตอยางไรกด ควรมกฎหมายล าดบรองก าหนดมาตรฐานการพสจนพฤตกรรมทเปนอนตรายและมาตรฐานการบ าบดรกษาดวย และเมอผพการทางจตเขารบการรกษาเหนควรมบทบญญตเกยวกบหลกเกณฑการปลอยชวคราวไวโดยเฉพาะเพอใหผทถกกลาวหาทมความบกพรองทางจตใจหรอพฤตกรรมใหไดรบ การปลอยตว หรอไดรบการปลอยตวชวคราวเพอไปท าการรกษา และจ าเลยจะไดรบประโยชนดานเวลาโดยหกเวลาทไดใชไปกบการควบคมตวตามแผนการรกษาหรอตามการถกสงเขารบการรกษากบ กรมสขภาพจต และพฒนาความไรสามารถ เนองจากพบความไมเหมาะสมหรอความไมสมบรณ จากโทษตามค าพพากษาทจ าเลยไดรบในคดทอยในระหวางพจารณา

ในปจจบนการพจารณาความสามารถในการตอสคดของผตองหาของไทย จะดจากหลกเกณฑทวาผตองหาจะตองสามารถเขาใจไดวาตนก าลงถกด าเนนคดอาญา และเขาใจถงผลทอาจไดรบจากการด าเนนคดทกระท ากบตนได และตองมความสามารถทจะปรกษาหารอ รวมถงการใหความรวมมอและอธบายขอเทจจรงใหแกทนายความของตนเองในการตอสคด แตหลกเกณฑดงกลาวไมใชกฎหมาย จงอาจเกดความไมแนนอนขนในทางปฏบตและไมอาจน าไปใชอางองในการด าเนนคดได จงมความเหนวาสมควรออกกฎหมายล าดบรองก าหนดหลกเกณฑวธการการประเมนความสามารถในการตอสคดของผพการทางจตใจหรอพฤตกรรม เพอใหเกดความชดเจนในทางปฏบต และสามารถน าไปใชอางองในการด าเนนคดอาญาได และเปนแนวทางใหจตแพทยสรางหลกเกณฑประเมนความสามารถในการตอสคดใหเปนมาตรฐานเดยวกน ดงเชนทเกดขนในประเทศสหรฐอเมรกา เชนเดยวกบการคมครองเดกในการถกด าเนนคดอาญา ซงเมอพจารณาจาก Police and Criminal Evidence Act, 1984 (PACE) Code C เรองการใหความคมครองเดกและผพการทางจตใจหรอพฤตกรรม กฎหมายบญญตไวมาตราเดยวกน ดงนนสมควรมแกไขเพมเตมกฎหมายใหมมาตรการคมครองในการด าเนนคดใหครอบคลมถงผพการทางจตใจหรอพฤตกรรมดวย โดยก าหนดใหมบคลท 3 ท านองเดยวกบ Appropriate Adult (AA) ของประเทศองกฤษเขารวมในการสอบสวนเพอท าหนาทพทกษสทธของผตองหา โดยอาจเพมเตมในบทบญญตทใหความคมครองแกเดกใหครอบคลมถงผพการทางจตใจหรอพฤตกรรมเชนเดยวกบในประเทศองกฤษ หรอแยกออกมาเปนบทบญญตตางหากขนอยกบความเหมาะสมของการด าเนนคดอาญาในประเทศไทย เพอให การสอบสวนไดผลตรงตามความเปนจรง และเปนการปองกนไมใหการด าเนนคดอาญาสงผลกระทบตอผพการทางจตใจหรอพฤตกรรมมากเกนไป รวมถงระยะเวลา และสถานททใชในการควบคมตว ผพการทางจตใจหรอพฤตกรรมในชนการสอบสวน จะตองมมาตรการใหความคมครองเพอปองกน และใหการคมครองสทธในการตอสคดของผตองหาอยางเตมทดวย โดยควรก าหนดระยะเวลาในการตรวจวนจฉยทแยกตางหากจากระยะเวลาการควบคมผตองหาในชนการสอบสวน และมการก าหนดระยะเวลาสนสดไวเชนเดยวกบวธการทใชในประเทศสหรฐอเมรกา โดยระยะเวลาควบคมตวตองเพยง

30

30

เพอใหแพทยสามารถตรวจ และออกใบรายงานการวนจฉยโรค รวมถงการพจารณาถงความสามารถในการตอสคดดวย โดยความรวมมอกนระหวางแพทยกบนกกฎหมายเพอก าหนดระยะเวลาทเหมาะสมในการควบคมตวผทถกกลาวหา ในสถานทจดส าหรบควบคมตวขนโดยเฉพาะซงเทยบเคยงไดจากการด าเนนคดอาญากบเดก ตาม พ.ร.บ.จดตงศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2534 มาตรา 50 หามมใหพนกงานสอบสวนควบคมตวผทมความพการทางจตใจไวเกนกวา 24 ชวโมง เมอสอบปากค าเรยบรอยแลวใหน าตวมาควบคมไวในสถานททจดไวโดยเฉพาะ

ปญหาในการแยกแยะผทมความพการทางจตใจหรอพฤตกรรมในชนการพจารณานน จะมปญหาลกษณะเชนเดยวกนในชนการสอบสวนโดยพจารณาตามเหตควรเชอตามมาตรา 14 เพอความชดเจน ในการยกความพการทางจตใจขนในชนศาลอาจก าหนดใหตองมหลกฐานเปนลายลกษณอกษรจากแพทยทก าหนดไววา มเหตอนควรสงสยวาจ าเลยมความพการทางจต สมควรทศาลจะใชอ านาจตามมาตรา

สวนกรณทความพการทางจตของจ าเลยเกดขนในระหวางการพจารณาคด เมอจ าเลยยงอยในอ านาจศาล ควรมการแกไขเพมเตมกฎหมายใหศาลมอ านาจสงใหสงตวจ าเลยทมความพการทางจต แตยงสามารถทจะตอสคดไดออกมารบการรกษาไดดวย ซงจะชวยลดขนตอนในการปฏบตงานลง เนองจากทางเรอนจ าไมตองขออนญาตจากกรมราชทณฑกอน เชนเดยวกบการทศาลใชอ านาจตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญามาตรา 14

ในเรองของการเบกความเปนพยานในศาล อาจท าใหเกดเกดความเขาใจทคลาดเคลอน จงควรใหแพทยในฐานะพยานผช านาญการพเศษใหขอมลโดยใหความเหนไวในรายงานผลการตรวจโรคทสงศาลดวย ตามบทบญญตแหง U.S. Code Title 18, Part III Chapter 313 Section 4247 (c) เพอความเขาใจทตรงกน จงมขอเสนอใหน าเรองดงกลาวมาบญญตรายละเอยดไวในกฎหมายล าดบรอง โดยก าหนดวาคดในลกษณะเชนนแพทยจะตองใหความเหนในเรองใดบาง ซงสามารถพจารณาไดจากรปคด ค าฟอง และขอตอสจากค าใหการของจ าเลย

2.2 ความพการทางสตปญญาหรอการเรยนร กลาวไดวาความสามารถในการตอสคดของผทถกกลาวหาทมความพการ

ทางสตปญญาหรอการเรยนร เปนกลมบคคลทความรบผดชอบของเขาเหลานนมพฒนาการทชากวาบคคลธรรมดาทวไป อนเนองมาจากพฒนาการดานสมองของเขานนมความบกพรอง ดวยเหตน เมอคนพการประเภทนอยในสถานะผถกกลาวหายอมตองไดรบความคมครองเทยบเทาไดกบผกระท าผดทเปนเดก และเมอมการกระท าผดเกดขน จงเปนดลยพนจของศาลในการด าเนนกระบวนพจารณาคดตอไปอยางยตธรรม โดยหากเปนผพการทยงสามารถรบรในสงทตนกระท าวาเปนความผด กลาวคอรในสงทตนกระท าลงไปโดยทมเจตนาในการกระท าความผดนน ยอมจะตองรบผดทางอาญา

31

31

ตามกฎหมาย แตยงคงทจะตองใหความคมครองในสวนทเกยวของกบสทธทจะใหเขาจะสามารถตอสคดไดอยางเตมท โดยในชนการสอบสวนเวลาสอบปากค าหรอระหวางพจารณาควรใหสทธในการน าวธการเกยวกบการพจารณาคดเดกเขามาใช เนองจากบคคลประเภทนเปนบคคลทมพฒนาการทางดานสมองชากวาบคคลปกตทวไป จงขอเสนอใหมการน าแบบทดสอบเพอทดสอบความสามารถในการตอสคดเชนเดยวกบกรณของผพการทางจตในหวขอท 4 มาใชกบผพการในประเภทนดวยเชนเดยวกน

2.3 วธการสอสารระหวางคนพการทางการไดยนหรอสอความหมายกบพนกงานสอบสวน

2.3.1 วธการและขนตอนในการปฏบตของพนกงานสอบสวนในกรณทคนพการเปนผเสยหายหรอผถกกลาวหา

เมอเกดกรณคนพการทางการไดยนหรอสอความหมายตกเปนผเสยหายหรอผถกกลาวหาไดเดนทางมาสถานต ารวจเพอรองทกขหรอกลาวโทษ ซงพนกงานสอบสวนจะมขนตอนและวธในการรบเรองราวรองทกขของผพการดงน

1. คนพการเดนทางมาสถานต ารวจเพอรองทกขหรอกลาวโทษ 2. พนกงานสอบสวนจะสอบถามคนพการเบองตนในสงทคนพการตองการ

รองทกขหรอกลาวโทษ โดยใชวธการในการสอสารโดยการเขยนหนงสอโตตอบกน หรอสอบถามจากบคคลทเดนทางมากบคนพการ

3. เมอไดขอมลในเบองตนเกยวกบปญหาในเรองทคนพการตองการรองทกขหรอกลาวโทษแลว พนกงานสอบสวนจะประสานหนวยงานทเกยวของ ไปยงหนวยจดบรการลามภาษามอ

4. พนกงานสอบสวนนดวนเวลากบคนพการทางการไดยนหรอสอความหมาย และลามภาษามอเพอมาท าการสอบสวน

32

32

ภาพท 2.1 แผนผงวธการและขนตอนปฏบตของพนกงานสอบสวนในกรณทคนพการเปนผเสยหายหรอผถกกลาวหา

การตดตอขอรบบรการลามภาษามอนนมขนตอนและวธการดงตอไปน ขนตอนและวธการขอรบบรการลามภาษามอ คนพการทางการไดยนหรอสอความหมายหรอผดแลคนพการ สามารถยนค าขอรบ

บรการลามภาษามอได 1. การใชบรการทางการแพทยและการสาธารณสข 2. สมครงานหรอการตดตอประสานงานดานการประกอบอาชพ 3. การรองทกข การกลาวโทษหรอพยานในชนพนกงานสอบสวนหรอเจาหนาทตาม

กฎหมายอน

พนกงานสอบสวนจะสอบถามเบองตนถงปญหาท

คนพการมารองทกขหรอกลาวโทษดวยการเขยน

หนงสอโตตอบกน หรอถามจากบคคลทมากบคนพการ

คนพการไปรองทกขหรอกลาวโทษตอพนกงาน

สอบสวน ณ สถานต ารวจ

พนกงานสอบสวนประสานไปยงหนวยจดขอบรการลามภาษมอ

พนกงานสอบสวนจะนดวนเวลาคนพการและลามเพอมาท าการสอบสวน

33

33

4. การเขารวมประชม สมมนา หรอฝกอบรม รวมทงเปนผบรรยายโดยหนวยงานหรอองคกรเปนผจดซงมคนพการทางการไดยนหรอสอความหมายเขารวมดวย

5. การตดตอกบหนวยงานภาครฐและการขอรบบรการสาธารณะ ดงน - งานทะเบยนและบตรประจ าตวประชาชน หรอบตรแสดงตนอน ๆ ตามกฎหมาย

การจดท านตกรรมสญญาและขออนมต หรออนญาตตาง ๆ - การขอความชวยเหลอทางกฎหมาย การใหปากค าตอเจาพนกงานตามกฎหมาย

นอกจาก (3) และไกลเกลยเพอระงบขอพพาท - การขอรบบรการสาธารณะอน เพอสนองตอบความจ าเปนขนพนฐานของคน

พการและบคคลในครอบครว วธการขอรบบรการลามภาษามอ คนพการทางการไดยนหรอสอความหมายหรอผดแลคนพการ ทประสงคจะขอใชบรการ

ลามภาษามอ สามารถยนค าขอรบบรการลามภาษามอได ณ หนวยจดบรการลามภาษามอ โดยจะตองยนค าขอรบบรการตามแบบขอรบบรการลามภาษามอ ลวงหนาอยางนอย 3 วน ในวนและเวลาราชการ วนจนทร-ศกร เวลา 8.30-16.30 น. ยกเวนกรณฉกเฉน เชน ประสบอบตเหต ปวยหนกตองพบแพทยทนท เปนผเสยหาย หรอเปนผกระท าความผดในคดความ เปนตน

การยนขอรบบรการดวยตนเอง ณ หนวยจดบรการ 1. เดนทางมายนดวยตนเอง ณ หนวยจดบรการ 2. แจงทางโทรศพท 3. ทางโทรสาร 4. ทางหนงสอ เอกสารหนวยงานทใหบรการ หลกฐานประกอบการยนขอรบบรการ กรณเปนคนพการ ไดแก 1. สมดหรอบตรประจ าตวคนพการ และ/หรอ 2. ส าเนาทะเบยนบาน ขนตอนและวธการขอรบบรการลามภาษามอ คนพการทางการไดยนหรอสอความหมายหรอผดแลคนพการ สามารถยนค าขอรบ

บรการลามภาษามอได 1. การใชบรการทางการแพทยและการสาธารณสข 2. สมครงานหรอการตดตอประสานงานดานการประกอบอาชพ 3. การรองทกข การกลาวโทษหรอพยานในชนพนกงานสอบสวนหรอเจาหนาทตาม

กฎหมายอน

34

34

4. การเขารวมประชม สมมนา หรอฝกอบรม รวมทงเปนผบรรยายโดยหนวยงานหรอองคกรเปนผจดซงมคนพการทางการไดยนหรอสอความหมายเขารวมดวย

5. การตดตอกบหนวยงานภาครฐและการขอรบบรการสาธารณะ ดงน - งานทะเบยนและบตรประจ าตวประชาชน หรอบตรแสดงตนอน ๆ ตามกฎหมาย

การจดท านตกรรมสญญาและขออนมต หรออนญาตตาง ๆ - การขอความชวยเหลอทางกฎหมาย การใหปากค าตอเจาพนกงานตามกฎหมาย

นอกจาก (3) และไกลเกลยเพอระงบขอพพาท - การขอรบบรการสาธารณะอน เพอสนองตอบความจ าเปนขนพนฐานของคนพการ

และบคคลในครอบครว

ภาพท 2.2 แผนผงแสดงขนตอนการจดบรการลามภาษามอของหนวยจดบรการ

35

35

2.3.2 กรอบก าหนดแนวทางลามในชนสอบสวนของประเทศไทย การปฏบตงานของลามในประเทศไทย ยงไมไดมการก าหนดเปนรปแบบท

ตายตว ซงกรมคมครองสทธและเสรภาพไดจดประชมหาแนวทางเพอพฒนาระบบลามในชนสอบสวน โดยไดรบความรวมมอจากหนวยงานทเกยวของ ไดแก ส านกงานศาลยตธรรม กรมสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต สมาคมคนหหนวกแหงประเทศไทย เปนตน เพอหาแนวทางและก าหนดทศทางการปฏบตงานของลามภาษามอในชนสอบสวน โดยไดวางกรอบวงจรการปฏบตงานของลามในชนสอบสวน (การประชมคณะท างานเพอก าหนดแนวทางในการจดหาลามทมความเขาใจภาษาและกฎหมาย ครงท1) ตามแผนภาพดงน

ภาพท 2.3 วงจรการปฏบตงานของลามในชนสอบสวนเมอเปนระบบ

พนกงานสอบสวนพจารณาแลวเหนวาผตองหา

ผเสยหาย พยาน จ าเปนตองใชลามภาษามอ

ลามทไดรบการประสานงานจากพนกงานสอบสวนและตกลงเปนลามปฏบตหนาท

ลามนชนสอบสวนตามระเบยบจรรยาบรรณท

ก าหนด

ใชบญชลามของกรมคมครองสทธและ

เสรภาพซงอยในระบบเทคโนโลยสารสนเทศ

การพจารณาเลอกใชบญช

ลาม

ใชบญชลามของสถานต ารวจ

พนกงานสอบสวนจายคาตอบแทน คาพาหนะ

เดนทาง คาเชาทพกแกลาม

36

36

จากแผนภาพขางตนเปนเพยงการแสดงวงจรการปฏบตงานของลามในชนสอบสวน แตในสวนของขนตอนการแปลภาษามอ ในขนตอนตาง ๆ ตามตามแนวปฏบตลามภาษามอของประเทศสหราชอาณาจกรนน ประเทศไทยยงไมไดมการก าหนดรปแบบแนวทางไวเปนคมอหรอวธการปฏบตอยางเปนลายลกษณอกษร ดงนนการแปลของลามภาษามอของไทยจงเปนการแปลตามความสามารถเฉพาะตวของลามแตละคน แปลจากประสบการณในการแปลทสงสมมานานจากการท างาน

2.3.3 กรอบการปฏบตงานของลามภาษามอในชนสอบสวนประเทศสหราชอาณาจกร

แนวทางและขอมลการท าหนาทลามในชนต ารวจ ลามมออาชพเปนอาชพทไดรบการรบรองเทานนทจะสามารถไดรบการวาจางใน

งานกฎหมายตามทไดระบไวในกฎระเบยบ PACE เปนกรณทตองใชความสามารถมากไปกวาทกษะประสบการณ และการพฒนาดานอาชพของลามฝกหด (Hann & Tate, 2010)

ในขนตอนแรกของการนดเจาหนาทตองรบรองวาลามร : - สาเหตของการสมภาษณ : ขอกลาวหาตาง ๆ หรอลกษณะของการซกถาม - เบอรโทรศพทของเจาหนาทและเบอรตอถง - ทอยของสถานต ารวจทจะท าการสมภาษณ ค าใหการ และอน ๆ ทจะเกดขน

และเวลาของการเขารวม ณ สถานต ารวจ - เจาหนาทควรไปพบกบลามทนทเมอมาถง เจาหนาทควรท าใหแนใจวาลามและ

ผใช BSL (British Sing Language) ไมถกปลอยใหอยรวมกนตามล าพง - ผคมและเจาหนาทผท าการสอบสวนคดควรท าใหลามรจกตนเอง - มความเปนไปไดสงทเจาหนาทผสมภาษณไมเคยท างานกบลามภาษามอ ลาม

อาจจ าเปนตองใหการแปลคราว ๆ และตระหนกถงเรองวฒนธรรมแกเจาหนาทผสมภาษณเพอชวยสนบสนนกระบวนการแปล

- กอนทจะพบผถกสมภาษณ ลามตองการขอมลพนฐานทเกยวกบเหตผลของการสมภาษณเพอทจะเปนฐานเบองตนในการชวยพวกเขาในการแปล ขอมลใด ๆ ทรไดกอนจะชวยในการแปลการสมภาษณ ซงรวมถงชอและบทบาทของบคคลทกคนทเขารวมทสถานต ารวจ (ทปรกษากฎหมาย ผใหญทสมควร และอน ๆ)

- แนะน าลามใหผใช BSL ทจะถกสมภาษณ และอนญาตใหทงสองฝายมความคนเคยซงกนและกนในรปแบบของการสอสารของอกฝายหนง ลามจะอธบายบทบาทและในขอ

37

37

ทวาการถกจางโดยต ารวจหมาความวาทกอยางทถกเซนตภายใตการทเกยวกบการซกถามและขอกลาวหาจะถกสอสารไปยงต ารวจ

- ลามจะแจงแกเจาหนาททควบคมตวหากพวกเขามความยากล าบากใด ๆ ในการสอสารกบผถกสมภาษณ

การเตรยมการสมภาษณ - หากการสมภาษณไดท าการบนทกเทปวดโอ (พรอมเสยง) จะสามารถท าให

บนทกไดทงภาษาตงตนและภาษาทตองการ (BSL และพดภาษาองกฤษ) ท าใหในอนาคตสามารถสบคนไดถงการแปล มความจ าเปนตองท าใหแนใจวาลามและผใช BSL สามารถเหนไดอยางชดเจนในกลอง (มแสงทดและมมทสามารถมองเหนมอและหนาของทงสองฝายได)

- พงระลกไววาหากการสมภาษณเปนเพยงการบนทกเสยงพรอมกบการจดบนทก จะไมมการบนทกถงการแสดงออกถงทาทางการเปลงเสยงทแทจรงของผใช BSL จะมแคการจดบนทกและบนทกเสยงของลาม หรออกนยหนงคอ “การแปลความ”

- เมอสนสด เจาหนาททสมภาษณอาจอานขอความทเขยนกลบไปใหผใช BSL ซงฉบบ ซงเปนการทผถกสมภาษณจะไดตรวจสอบวาเขาเหนดวยกบการแปลของลามหรอไม อยาไรกตาม นไมใชการยนยอมถงความเขาใจในภาษาองกฤษของผถกสมภาษณ ซงไดถกแปลโดยลาม และไมไดเปนขอความทแทจรงทเขยนขนในภาษาองกฤษ

- ผคมอาจคาดหวงใหลามแปลการประชมทางกฎหมายทเปนการสวนตวของทปรกษากฎหมายและผตองสงสย หากสามารถปฏบตไดจะเปนการดกวาหากจะมลามแยกกนระหวางผคมและทปรกษากฎหมาย เนองจากมความเสยงในเรองความเปนกลาง หากไมสามารถท าไดและลามตองแปลใหทงสองฝายตองมการรบรโดยชดแจงโดยทผคมตองเขยนไวในขอความทสมภาษณ ลามทถกรบรองจะถกผกพนโดยวชาชพตามขอประพฤตตน (Code of Conduct) เกยวกบความเปนกลางและความลบ

- เจาหนาททสมภาษณและลามตองมความเขาใจเกยวกบการจดการในทางปฏบตภายในหองสมภาษณ การแปลระหวาง BSL และผแปลภาษาองกฤษตองกระท าโดยลามจะหนหนาเผชญผถกสมภาษณ และต ารวจจะอยขางลาม ลามตองเผชญกบผลกระทบทางรางกายและจตใจ เจาหนาททสมภาษณตองจดใหลามไดพกตามความเหมาะสมและตองจดหาน าให

- เมอสนสดการสมภาษณเจาหนาททาสมภาษณตองแจงใหลามเซนตขอความยนยนวาเขาไดปรากฏตวและยนยนวาไดกระท าการดวยความรบผดชอบและดวยความเปนมออาชพ โดยจ าเปนตองมการยนยนชอและองคกรวชาชพของลาม และลามไดกระท าการดวยความเปนกลางและถกตองในการแปล สงนสามารถน ามากลาวอางในศาลภายหลงได

38

38

การสมภาษณ - ในสถานการณการแปลใด ๆ อาจมความส าคญทจะแทรกแซงเพอความ

กระจางเมอจ าเปน สงนชวยเพมความเขาใจระหวางฝายตาง ๆ - ผสมภาษณหรอผตองสงสยอาจผงกหวหรอสายหว ขอมลทไมใชค าพดเหลาน

อาจตองถกแปลเพอประโยชนของการบนทกเทป บนทกเสยงหรอขอความทถกเขยน - ประเดนทางภาษาทลามจะตองตอรองระหวางสนทนาททงสองฝายไมรบรจะ

เกดขนอยตลอด ขอมล BSL และภาษาองกฤษ จะถกบนทกแตกตางกนอยางมาก รายงานในรายละเอยดเปนสงทมกจ าเปน ลามอาจจ าเปนตองแทรกแซงเพอความเขาใจทกระจางเกยวกบขอมลทางภมศาสตรของเหตการณหรอสถานท เพอทจะสามารถแปลอยางถกตองได

- ถาและเมอไดมการแจงสทธ (สทธทจะไมพด) เจาหนาทจะตองค านงถงการทลามจะตองแปลในสงทซบซอนและเปนสทธทางกฎหมายทมโครงสรางทกระชบ ปกตจะถกพดโดยใชค าเฉพาะเจาะจง ในรปแบบของภาษากฎหมายทตายตว โดยความหมายและสงตาง ๆ ถกอธบายดวยภาษาองกฤษพน ๆ เจาหนาทพดดวยค าเฉพาะเจาะจงดวยค าทเขยนแบบกระชบทตางจากภาษาองกฤษทพดธรรมดามาก ลามมขอผกพนเพอท าใหมนใจวาความหมายถกถายทอดดวยความถกตอง สงนตองใชทกษะของการแปลสดอยางมาก

- หลงจากทแบบฟอรมทางกฎหมายทเปนทางการไดถกอานและแปลแลว เจาหนาททสมภาษณจะชแจงความหมายใหผถกสมภาษณ ในระหวางการอธบายโดยปกตของสงทเกยวของตาง ๆ เปนความรบผดชอบของเจาหนาททสมภาษณในการท าใหแนใจวาความหมายและผลกระทบของการแจงเปนทเขาใจแลว

- หากผถกสมภาษณถกตงขอกลาวหาเจาหนาทจะอานกฎหมายทเกยวของ ซงมกมความซบซอน เจาหนาทสามารถชวยเหลอลามโดยการหยดททายประโยคและอนญาตใหลามแปลตามล าดบ

- ลามไมควรถกทอดทงไวตามล าพงกบผถกสมภาษณในตอนทายของการสมภาษณหรอในเวลาใดกตามระหวางการสมภาษณ

หลงการสมภาษณ - ลามในการสมภาษณชนต ารวจสามารถกลายมาเปนพยานในคดไดและอาจถก

เรยกมาเปนพยานในศาลในการทเกยวกบการแปล ลามในการสมภาษณชนต ารวจจงไมสามารถเปนลามแปลคดทศาลได

- หากขอหาตองการลายนวมอ ภาพถาย และตวอยาง DNA เพอพสจนความผดมความจ าเปนทต ารวจตองท าใหแนใจวามลามในการแปลกระบวนการเหลาน

- อาจมการตดสนใหประกนตวจ าเลย สงนตองไดรบการแปล

39

39

- เจาหนาทควรท าใหแนใจวาลามกรอกค ารองขอใชบรการลามหรอมการเซนตชอรวมเมอบรการไดถกจองผานตวแทน

ซงจากทกลาวมาทงหมดเปนวธการปฏบตของลามในชนสอบสวนของประเทศ สหราชอาณาจกร ลามทจะสามารถแปลไดตองเปนลามทผานการรบรองตามทก าหนดไวในกฎระเบยบ PACE และตองเปนลามทมทกษะและประสบการณในการแปลงานกฎหมายมากพอสมควร และตองเปนผทมความรความเขาใจถงลกษณะของคนพการทางการไดยนหรอสอความหมาย 2.4 หลกสตรการเรยนการสอนภาษามอ

2.4.1 ความหมายของภาษามอ

นกการศกษาทางดานการศกษาของเดกทมความบกพรองทางการไดยนไดตกลงและยอมรบวาภาษามอเปนภาษาหนงส าหรบตดตอสอความหมาย และกรมสามญศกษาไดใหความหมายของภาษมอไวดงน

ภาษามอ คอ ภาษาส าหรบคนหหนวก ใชมอ สหนา และกรยาทาทางประกอบในการสอความหมาย และถายทอดอารมณแทนการพด ภาษามอของแตละชาตมความหมายแตกตางกนเชนเดยวกบภาษาพด ซงแตกตางกนตามขนบธรรมเนยม ประเพณ วฒนธรรมและลกษณะภมศาสตร เชน ภาษามอจน ภาษามออเมรกา และภาษามอไทย เปนตน ภาษามอเปนภาษาทนกการศกษาทางกานการศกษาของคนหหนวกตกลงและยอมรบกนแลววาเปนภาษาหนงส าหรบตดตอสอความหมายระหวางคนหหนวกกบคนหหนวกดวยกน และระหวางคนปกตกบคนหหนวก

ภาษามอเปนระบบสอสารอยางหนงของคนหหนวก “ผพด” จะใชมอทงสองขางแสดงทาทาง หรอแสดงการวางมอในต าแหนงตาง ๆ กน แตละทา ต าแหนงวางของมอมความหมาย ถาตองการสอความหมายเปนประโยคกแสดงทามอหลาย ๆ ทา ตามความหมายของค านน ๆ (ผดง อารยวญญ, 2542, อางถงใน ราษฎร บญญา, 2551)

2.4.2 ชนดของภาษามอ ภาษามอ ส าหรบบคคลทมความบกพรองทางการไดยน แบงเปน 2 ชนด คอ 1. ภาษามอธรรมชาต คอ ภาษามอทคนปกตและคนหหนวกคดท าขน เพอใช

สอความหมายและความเขาใจในการอยรวมกนในบานหรอชมชน เชน พอ แม ญาต และเพอนของคนหหนวก คนหหนวกจะแสดงทาทางตอบรบการสอความหมายวาตนเขาใจหรอไมเขาใจอยางไร ซงอาจมมากพอทจะใชในการสนทนาโตตอบกนไดเชนเดยวกบคนปกตทใชภาษาพดในการสอสารความหมายกน ภาษามอธรรมชาตจงมความแตกตางกนมากในแตละครอบครวและแตละทองถน

40

40

ในแตละทองถนภาษาถนทใชชอเรยกสงของหรอแสดงอาการตาง ๆ ของคนปกตไมเหมอนกนและยงมขนบธรรมเนยม ประเพณทแตกตางกน จงเปนสาเหตใหภาษามอธรรมชาตแตละทองถนมความแตกตางหลากหลาย ดงนนคนหหนวกทอยตางทองถนกนจงมความยากล าบากในการสอความหมายซงกนและกน

2. ภาษามอประดษฐ คอ ภาษามอทไดมาจากภาษามอธรรมชาตทคนหหนวกท าทาทางแทนการพด เรยกชอสงของ หรอแสดงกรยาตาง ๆ ทแตละคนแตละทองถนใชเหมอน ๆ กนน ามารวบรวมใหใชสวนหนง และอกสวนหนงมการรวบรวมความคด ความตองการจากคนหหนวกและนกวชาการคดทาทางส าหรบค าตาง ๆ ขน ภาษามอประดษฐนจะตอไดรบการยอมรบและน าไปใชเพอการเรยนการสอนส าหรบคนหหนวกในโรงเรยน ซงมบางค าทใชในกลมคนไทยเปนการเลยนแบบภาษามอตางประเทศกมอยหลายค า

2.4.3 ประเภทของภาษามอ ภาษามอทใชในแตละประเทศไมเหมอนกน ภาษามอเปนภาษาทมวฒนธรรม

เหมอนกบภาษาพด ภาษามอไทยเปนวฒนธรรมของคนหหนวกไทย ซงตางจากภาษาพดไทยทเปนการสอสารของคนปกต คนหหนวกใชสายตาในการมองภาพตาง ๆ มากกวาคนทมการไดยน

ภาษามอทใชในประเทศไทยมหลายลกษณะ ซงอาจแบงหมวดหมภาษามอไทย ออกเปน 4 ประเภท คอ

1. ภาษาทาทาง (Gesture) เปนการสอสารโดยการเคลอนไหวรางกายทไมจ าเปนตองพดกสามารถเขาใจความหมายได ซงคนหหนวกใชภาษาทาทางในการสอสารกบคนทมการไดยนโดยใชทาทางเลยนแบบกรยา เชน “กน” “อม” หรอ “นอน”

กน อม นอน

ภาพท 2.4 ภาษาทาทางทใชในการสอสารระหวางคนหหนวก

41

41

2. ภาษามอครอบครว (Home Sign) เปนภาษามอทคดและใชกนภายในครอบครว เพอการสอสารระหวางพอแมทมการไดยนกบลกหหนวก พอแมของลกหนวกบางคนใชภาษามอทไดรบการฝกอบรมส าหรบสอสารกบลก

3. ภาษามอตามไวยากรณภาษาไทย (Signed Thai) เปนการใชภาษามอทคดลอกค าตอค าจากประโยคภาษาไทยส าหรบการสอสารระหวางครทมการไดยนและนกเรยนหหนวก (Branson, Miller, & Sri-On, 2005) ครทมการไดยนเปนผคดทาภาษามอตามประโยคภาษาไทย เพอสอนใหเดกหหนวกฝกเขยนภาษาไทยไดถกตองตามหลกไวยากรณ บางครงมการออกเสยงค า และพดไปพรอมกบท าภาษามอ เพอเปนการสอสารกบคนหหนวก หรอคนหตง

4. ภาษามอไทย (Thai Sign Language) เปนภาษาแรกของคนหหนวก ไดรบอทธพลจากภาษามออเมรกา ซงครทมการไดยนไดเรยนภาษามอจากมหาวทยาลย Gallaudet ณ ประเทศสหรฐอเมรกาและกลบมาสอนใหคนหหนวกไทย

2.4.3 หลกสตรการเรยนของเดกพการทางการไดยนหรอสอความหมาย 1. การอาน ใชกระบวนการอาน อานสอ ทาภาษามอ และการสะกดค า

สรางความรและความคดเพอน าไปใช ตดสนใจแกปญหาในการด าเนนชวตและมนสยรกการอาน 2. การเขยน ใชกระบวนการเขยนตามหลกภาษาเพอการสอสาร เขยนสอสาร

เขยนล าดบเหตการณอยางม ประสทธภาพ 3. การด การฟง และการใชภาษามอ สามารถเลอกฟงและดอยางมวจารณญาณ

และใชภาษามอแสดงความร ความคด ความรสกใน โอกาสตาง ๆ อยางมวจารณญาณและสรางสรรค 4. หลกการใชภาษามอไทย เขาใจธรรมชาตของภาษามอไทยและหลกภาษามอ

ไทย การเปลยนแปลงของภาษามอไทยและพลง ของภาษามอไทย ภมปญญาทางภาษามอไทย และรกษาภาษามอไทยไวเปนสมบตของชาต

หลกสตรนเปนการเรยนการสอนเพอใหนกเรยนทเปนคนพการทางการไดยนหรอสอความหมาย เกดการเรยนรในทก ๆ ดาน ทงการอาน การเขยน การด การฟง รวมถงการใชภาษามอ เพอใหมประสทธภาพในการสอสารมากยงขน

ซงในการเรยนการสอนจะมการประเมนกลมเดกพการวาเปนกลมทหหนวก หรอหตง โดยมรปแบบและวธการประเมนดงน

1. คนหหนวก หมายถง คนทสญเสยการไดยนมากจนไมสามารถรบขอมลผานทางการไดยน ไมวาจะใสหรอไมใสเครองชวยฟงกตาม โดยทวไป หากตรวจการไดยน จะสญเสยการไดยนประมาณ 90 เดซเบลขนไป (ผดง อารยะวญญ, 2542 อางถงใน ราษฎร บญญา, 2551)

2. คนหตง หมายถง คนทมการไดยนเหลออยพอเพยงทจะรบขอมลผานทางการไดยน โดยทวไป จะใสเครองชวยฟง และหากตรวจการไดยนจะพบวา มการสญเสยการไดยน

42

42

นอยกวา 90 เดซเบล ลงมาจนถง 25 เดซเบล เดกหตงจะเรมไดยนเสยงทดงมากกวา 26 เดซเบลขนไป จนถง 90 เดซเบล อาจแบงเปนกลมยอยดงน ตารางท 2.1 ระดบการไดยนและลกษณะอาการ

ระดบการไดยน วดการไดยน ลกษณะอาการ

ระดบท 1 หปกต 0-25 เดซเบล ไดยนเสยงพดกระซบเบา ๆ

ระดบท 2 หตงเลกนอย 26-40 เดซเบล ไมไดยนเสยงพดเบา ๆ แตไดยนเสยงพดปกต อาจใชเครองชวยฟงบางโอกาส เชน เรยนหนงสอ

ระดบท 3 หตงปานกลาง 41-55 เดซเบล ไมไดยนเสยงปกต ตองพดดงกวาปกตจงจะไดยน จ าเปนตองใชเครองชวยฟงขณะพดคย

ระดบท 4 หตงมาก 56-70 เดซเบล พดเสยงดงแลวยงไมไดยน จ าเปนตองใชเครองชวยฟงตลอดเวลา

ระดบท 5 หตงรนแรง 71-90 เดซเบล ตองตะโกนหรอใชเครองขยายเสยงจงจะไดยน แตไดยนไมชด

ระดบท 6 หหนวก 91 เดซเบลขนไป ตะโกนหรอใชเครองขยายเสยงแลวยงไมไดยน และไมเขาใจความหมาย

การคดแยกบคคลทมความบกพรองทางการไดยน การคดแยกคนพการเปนกระบวนการทส าคญอยางยง ทงน เพอใหคนพการ

ไดรบบรการชวยเหลอระยะแรกเรมและเตรยมความพรอมใหสามารถเขารบการศกษาไดเหมาะสมกบความตองการจ าเปนพเศษของคนพการแตละคน ซงจะท าใหคนพการไดรบประโยชนสงสดจากการศกษาทจดให บคคลากรทมหนาทจดการศกษาพเศษใหคนพการควรสามารถจ าแนกและคดแยกสงตอคนพการเพอเขารบการศกษาในสถานศกษา หรอประสานความรวมมอกบหนวยงานอนไดอยางมประสทธภาพและเหมาะสม

วธการคดแยกบคคลทมความบกพรองทางการไดยน สามารถท าไดทงวธทไมตองใชเครองมอและใชเครองมอประกอบการคดแยก ผท าการคดแยกเบองตน คอ ผทอยใกลชดเดกมากทสด เพอใหเกดความชดเจน ถกตอง ไดแก ผปกครองหรอคร เมอพบเดกทมความผดปกตทางการไดยน ควรสงตอใหผเชยวชาญเฉพาะตรวจวดอกครง

43

43

วธการคดแยกบคคลทมความบกพรองทางการไดยน อาจท าไดหลายวธ ดงน 1. สงเกตพฤตกรรมทวไป โดยผใกลชดทสด เชน ผปกครอง

1.1 ไมมปฏกรยาตอบตอเสยงดง ๆ เชน รถยนต ฟารอง 1.2 ไมพด ชอบท าทาใบ 1.3 ไมตอบสนองตอเสยงเรยก 1.4 พดไมชด เสยงผดปกต 1.5 ชอบจองหนาผทพดดวย 1.6 ปฏบตไมตรงตามค าสงบอย ๆ 1.7 ตอบไมตรงค าถามบอย ๆ 1.8 บอกใหผพดพดซ าบอย ๆ 1.9 ไดคะแนนเขยนไทยนอยเสมอ 1.10 รสกไวตอการสนสะเทอนและการเคลอนไหวรอบตว เมอพบพฤตกรรมดงกลาวขางตนพฤตกรรมหนงหรอมากกวาหนงพฤตกรรม

ใหสงสยวา มความบกพรองทางการไดยน และควรสงตรวจสอบโดยครหรอผเชยวชาญ 2. ตรวจสอบโดยคร ไดแก

2.1 ทดสอบโดยใชเครองมอทท าใหเกดเสยง เชน นาฬกาปลกแบบใชกระดงซงมความถประมาณ 250 เฮรตซ ความดง 30 เดซเบล ถอหางจากผถกทดสอบ 3 ฟต และทดสอบในสภาพแวดลอมทเงยบ ถาหากเดกไดยนเสยง แสดงวา หยงอยในเกณฑปกต ถาไมไดยนแสดงวา มความบกพรองทางการไดยน

2.2 ใชนวหวแมมอและนวชถกนเบา ๆ หางจากรหราว 1 ซม. ถาไมไดยน ใหสงสยวา มความบกพรองทางการไดยน ตองไปตรวจการไดยนอยางเปนทางการอกครง

2.3 ใชนวคบสตางคสองอนใหเกดเสยงกรบ ๆ ๆ ๆ ทหนาชองห ถาไมไดยนเสยงใหสงสยวา มความบกพรองทางการไดยน

2.4 กระซบค าสองพยางคหรอสามพยางค โดยปองมอใหชดกบหผทเราจะทดสอบ คนปกตจะไดยนค าพด ถาไมไดยนแสดงวา อาจมความบกพรองทางการไดยน

2.5 นงหางกนประมาณ 1-2 ฟต หนหนาเขาหากนแลวใชกระดาษปองปากพดกนดวยเสยงธรรมดา ใชค าพดเปนค าค หรอค าเดยว ใหคสนทนาพดตาม ถาพดตามไมถกแสดงวา อาจมความบกพรองทางการไดยน

นอกจากน ผปกครองสามารถน าเดกไปรบบรการตรวจการไดยนเพอทดสอบอยางเปนทางการ โดยการวดการไดยนดวยเครองตรวจการไดยน (Audiometer) ทคลนกโสตสมผสและการพดในโรงพยาบาลตาง ๆ

44

44

2.4.5 หลกสตรการเรยนของลามภาษา หลกสตรศลปศาสตรบณฑต สาขาวชาลามภาษามอไทย ประกอบดวย 2 สาขา

คอ 1. สาขาวชาหหนวกศกษา (หลกสตร 5 ป)

เปนหลกสตรทจดการศกษาเพอตอบสนองความตองการจ าเปนและสอดคลองกบวถชวตคนหหนวก บนพนฐานแนวคดทจะพฒนาใหเปนมนษยทสมบรณ โดยพฒนาผเรยนทงกาย จต และปญญา ท าใหผเรยนเขาใจดานในของตวเอง มทศนคตและมมมองทถกตองเกยวกบผอนและ สงคม เกดความเปนอสระ ความสข ปญญา ดวยการใหคนหหนวกเรยนรวมกบ คนทมการไดยนเพอเขาใจถงความแตกตางระหวางวฒนธรรมของคนหหนวกและคนทม การไดยน และจดหลกสตรทมโครงสรางกระบวนการเรยนการสอนทหลากหลาย ตลอดจนจดการศกษาจาก การปฏบตจรง เรยนรเรองมนษย ธรรมชาต ศลปะ และ ดนตร ผานภาษามอไทยและวฒนธรรม คนหหนวก

วชาเอก วชาเอกเดยว 1. วชาเอกการศกษาของคนหหนวก 2. วชาเอกภาษามอไทย 3. วชาเอกศลปกรรมประยกตดานเครองเคลอบดนเผา วชาเอกค 1. วชาเอกการศกษาของคนหหนวกและลามภาษามอไทย 2. วชาเอกการศกษาของคนหหนวกและเทคโนโลยทางการศกษา 3. วชาเอกการศกษาของคนหหนวกและศลปศกษา

2. สาขาวชาลามภาษามอไทย (หลกสตร 4 ป) วชาเอกหรอความเชยวชาญเฉพาะของหลกสตร ลามภาษามอไทยเปนหลกสตรทผลตลามภาษามอไทยวชาชพทสามารถ

ปฏบตงานใหบรการกบคนทวไปและคนพการทางการไดยน ไดตดตอสอสารแลกเปลยนความร ความคดเหนซงกนและกนทงในระดบชมชนทองถน สงคม และประเทศ โดยสามารถใหบรการในสถานทหรอหนวยงานใหบรการทงภาครฐและเอกชน เชน สถาบนการศกษาทกระดบ สถานพยาบาล ศาล สถานต ารวจ ฯลฯ รวมทงการใหบรการเปนลามภาษามอไทยในการประชมระดบชาต

ปรชญาของหลกสตร เปนหลกสตร 4 ป ส าหรบผทประสงคจะประกอบวชาชพลาม ซงเปน

หลกสตรเปดสอนทวทยาลยราชสดาเพยง แหงเดยวในประเทศไทย เมอส าเรจการศกษา นกศกษา

http://www.rs.mahidol.ac.th/thai/academic/thai_sign_language_interpreting.html

45

45

สามารถประกอบอาชพลามภาษามอของ ส านกงานสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ แหงชาต กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย องคกรสวนปกครองทองถน องคกรดาน คนพการ กระทรวงแรงงาน ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและ คอมพวเตอรแหงชาต (NECTEC) องคกรระดบนานาชาต เชน องคกรสงกดองคการสหประชาชาต(UN) และพฒนา เอกชน(NGO) หรอท างานเปนลามอสระ (หลกสตรศลปะศาสตรบณฑต มหาวทยาลยมหดล)

คณสมบตของผเขาศกษา : ผสมครตองมคณสมบต ดงตอไปน 1. เปนคนทมการไดยน หรอเปนคนหตงทพดและฟงภาษาไทยไดชดเจน 2. จบการศกษาระดบมธยมศกษาปท ๖ หรอเทยบเทา 3. เปนผมจตใจเปนผใหบรการ และมเจตคตทดตอคนหหนวก 4. ผานการคดเลอกตามเกณฑของส านกงานคณะกรรมการอดมศกษาและ/

หรอ เปนไปตามระเบยบขอบงคบการคดเลอกของสถาบนอดมศกษาเปนผก าหนด อาชพทสามารถประกอบอาชพไดหลงส าเรจการศกษา : นกศกษาทส าเรจการศกษาจากหลกสตรสามารถท างานเปนลามภาษามอใน

ส านกงานสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการแหงชาต กรมพฒนาสงคมและสวสดการ กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย สถาบนการศกษาในระดบการศกษาขนพนฐานจนถงระดบอดมศกษา กระทรวงแรงงาน ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต (NECTEC) องคการปกครองสวนทองถน กรงเทพมหานคร องคกรดานคนพการ องคกรระดบนานาชาต หรอท างานเปนลามอสระ

2.5 งานวจยทเกยวของ

การคมครองผเสยหายในคดอาญาของพนกงานสอบสวน ก. บทบาทของพนกงานสอบสวน การสอบสวน หมายถง การรวบรวมพยานหลกฐานและการด าเนนการทงหลาย ตามท

ก าหนดไวในบทบญญตแหงประมวลกฎหมายน ซงพนกงานสอบสวนไดกระท าไปเกยวกบความผดทกลาวหา เพอทจะทราบขอเทจจรงหรอพสจนความผด เพอเอาตวผกระท าผดมาฟองลงโทษ (ประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 2(11))

การสอบสวนเปนหนาทของพนกงานสอบสวน ซงกระท าภายหลงจากทไดมการกระท าความผดเกดขนแลวและมผมารองทกขหรอกลาวโทษ หรอโดยพนกงานสอบสวนพบดวยตนเอง เปนการกระท าเพอรวบรวมพยานหลกฐานหรอใหไดมาซงพยานหลกฐานทงปวง โดยมวตถประสงค ดงน

46

46

1. เพอรวบรวมถอยค าทพยานท าเปนบนทกไว 2. เพอเปนหลกฐานในการยนยนถอยค าใหการของผมารองทกข หรอกลาวโทษ หรอ

ผตองหา หรอพยาน 3. เพอเปนพยานหลกฐานยนยนขอเทจจรงในคด และเพอเปนหลกฐานใหศาลเชอถอ

และรขอเทจจรงในคด 4. เพอรวบรวมเปนส านวน ส าหรบสงพนกงานอยการเพอด าเนนคดตามกฎหมายตอไป 5. เพอพสจนความผดและเพอเอาผกระท าผดมาฟองลงโทษ ตามลกษณะของความผด พนกงานสอบสวน หมายถง เจาพนกงานทกฎหมายใหมอ านาจหนาทท าการสอบสวน

(ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 2 อน 6) ซงไดมการแบงพนกงานสอบสวนออกเปน 2 ประเภท ไดแก

1. พนกงานสอบสวนในเขตกรงเทพมหานคร ไดแก ขาราชการต ารวจ ซงมยศตงแตชนนายรอยต ารวจตรหรอเทยบเทาขนไป มอ านาจสอบสวนความผดอาญาได (ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 18 วรรคสอง)

2. พนกงานสอบสวนในจงหวดอน (ประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญามาตรา 18 วรรคแรก) ซงไดแก

- พนกงานฝายปกครอง - ปลดอ าเภอ - นายต ารวจทมยศตงแตรอยต ารวจตรหรอเทยบเทาขนไป

อ านาจหนาทของพนกงานสอบสวน เพอประโยชนในการรวบรวมพยานหลกฐาน กฎหมายไดใหอ านาจพนกงานสอบสวนสามารถด าเนนการดงตอไปน

1. อ านาจตรวจและบนทกตาง ๆ เกยวกบคด ตรวจผเสยหาย เมอผนนยนยอมใหในคดบางเรอง เชน คดท ารายรางกาย คดขมขน

กระท าช าเรา พนกงานสอบสวนมความจ าเปนตองสงตวผเสยใหผช านาญการพเศษ ตรวจรองรอยบาดแผลหรอการถกขมขน แตทงนจะกระท าไดกตอเมอผเสยหายยนยอมใหความรวมมอในการตรวจ ถาไมยอมกไมมอ านาจทจะบงคบได ผเสยหายยอมเสยประโยชนในทางคดของเขาเอง ซงในทางปฏบตหากไมยอม พนกงานสอบสวนกควรแจงใหทราบถงผลเสยในทางคดใหผเสยหายทราบถงผลนนดวย

ตรวจตวผตองหา การตรวจตวผตองหา พนกงานสอบสวนมอ านาจทจะตรวจไดโดยไมตองรอฟงวา ผตองหาจะยนยอมหรอไม โดยในคดขมขนกระท าช าเรา มกจะปรากฏเสมอวาหญงไดตอสโดยการขวน หรอกดผตองหาจนมบาดแผล พนกงานสอบสวนกตองตรวจท าบนทกไวใหปรากฏ และควรด าเนนการใหแพทยตรวจอกครงหนง

47

47

ตรวจสงของทอาจเปนพยานหลกฐานได สงของอะไรบางทอาจจะใชเปนพยานหลกฐานไดนน พนกงานสอบสวนจะตองมความรเรองกฎหมายลกษณะพยานมากพอสมควร เชน กลาวหาวามผบกรกเขาไปทางประต กควรจะตองตรวจดวาทประตบานของผเสยหายมรองรอยการถกท าลายหรอไม อยางไร

ตรวจสถานทเกดเหต ซงอาจใชเปนพยานหลกฐานได การทพนกงานสอบสวนไปตรวจทเกดเหต ทางคดยอมเปนสงทจ าเปน เพราะในทเกดเหตนนอาจพบรองรอยหลกฐาน หรอของกลางทคนรายทงไว เพอทจะใชเปนพยานหลกฐานได

ถายรป การถายรปยอมเกดเพอประโยชนในทางคด และเพอทราบรายละเอยดเกยวกบสถานทเกดเหต ของกลาง ซงหากมการรบสารภาพจะตองมการน าชสถานทเกดเหตประกอบค ารบสารภาพ และมการถายภาพไวเปนหลกฐานดวย

ท าแผนท มระเบยบวาพนกงานสอบสวนจะตองไปตรวจสถานทเกดเหต และท าแผนทสงเขป ทงนเพราะคดดงกลาว สถานทเกดเหตเปนสาระส าคญทจะพสจนวาใครผดหรอไมผด ขอส าคญในแผนทตองปรากฏชอผน าชเปนส าคญ

2. การคน คนหาเพอพบสงของซงมไวเปนความผด หรอไดมาโดยการกระท าความผด หรอไดใชหรอสงสยวาไดใชในการกระท าผด หรอซงอาจใชเปนพยานหลกฐานได แตการคนดงกลาวตองปฏบตตามระเบยบวาดวยการคน (หมวด2)

หมายเรยกใหสงของ การออกหมายเรยกบคคลซงครอบครองสงของซงอาจจะใชเปนพยานหลกฐานได แตบคคลตามหมายเรยกไมจ าเปนตองมาดวยตวเอง เมอจดสงของตามหมายแลวใหถอวาไดปฏบตตามหมายเรยกแลว

ยดสงของ อ านาจยดสงของทคนพบ หรอสงมาตามทกลาวไวขางตนขอ 2 และ 3 หมายเรยกตวบคคล พนกงานสอบสวนมอ านาจออกหมายเรยกผเสยหายหรอ

บคคลใด ซงมเหตอนควรเชอไดวาถอยค าของเขาอาจใชเปนประโยชนแกคดใหมาตามวน เวลา และสถานทในหมาย แลวใหสอบปากค าบคคลนนไว

สงมใหผใดออกจากสถานทชวเวลาทจ าเปน พนกงานสอบสวนขณะท าการอยในบานเรอน หรอสถานทอน ๆ พนกงานสอบสวนมอ านาจสงมใหผใดออกไปจากทนน ๆ ชวคราวเทาทจ าเปน

สอบสวนความเปนมาแหงชวตผตองหา พนกงานสอบสวนมอ านาจสอบสวนเอง หรอสงประเดนไปสอบสวนเพอทราบความเปนมาแหงชวตและความประพฤตอนเปนอาจณของผตองหา แตจะตองแจงใหผตองหาทราบขอความทกขอความทไดมา

อ านาจใหเจาพนกงานอนท าการแทน ซงตามปกตพนกงานสอบสวนจะตองท าการสอบสวนดวยตนเอง แตกมอ านาจสามารถใหเจาพนกงานอนท าการแทนไดดงน

48

48

1. การใดเปนการสอบสวนอยนอกเขตอ านาจของตนเอง มอ านาจสงประเดนใหพนกงานสอบสวนซงมอ านาจนนจดการได

2. การใดเปนสงอนเลกนอยในการสอบสวน ซงอยในเขตอ านาจของตนไมวาท าเองหรอจดการตามประเดนมอ านาจสงใหทอยผใตบงคบบญชาท าการแทนได (มาตรา 128)

ควบคมตว และฝากขงผตองหา การควบคมผตองหานน ตามมาตรา 87 วรรคสาม บญญตวา “หามมใหควบคมผถกจบไวเกนกวาสสบแปดชวโมงนบแตเวลาทผถกมาถงทท าการของพนกงานฝายปกครองหรอต ารวจ แตมใหนบเวลาเดนทางตามปกตทน าตวผจบกมมาศาล รวมเขาในก าหนดเวลาสสบแปดชวโมงนนดวย ในกรณทมเหตจ าเปนเพอท าการสอบสวนหรอมเหตจ าเปนอยางอนจะยดเวลาเกนกวา สสบแปดชวโมงกไดเทาเหตจ าเปน ทงนรวมกนแลวมใหเกนสามวน”

พนกงานสอบสวนจะเขาท าการสอบสวนคดอาญาเรองหนงเรองใดไดกโดยเหตทม การกระท าความผดปรากฏขนแกพนกงานสอบสวน ซงอาจกระท าได 2 ทาง คอ 1. การรองทกข 2. การกลาวโทษ

การรองทกข หมายถง การทผ เสยหายกลาวหาตอเจาหนาทตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญาวา มผกระท าความผดจะรตวหรอไมกตาม ซงท าใหเกดความเสยหายและการกลาวหาเชนนน ไดกลาวโดยมเจตนาจะใหผกระท าความผดไดรบโทษ (ประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 2(7))

จากบทบญญตดงกลาว จงพอแยกหลกเกณฑของค ารองทกขออกไดดงน 1. บคคลผมสทธรองทกข ตองเปนผเสยหายเทานน ซงหมายถง ผเสยหายตามความใน

มาตรา 2 (4) แหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา 2. มการกลาวหาในคดอาญา คอ การกลาวหาวาไดมการกระท าความผดอาญาเกดขน

จะรตวผกระท าผดหรอไมกตาม กระท าความผดในฐานะเปนตวการ ผใชใหกระท าความผดหรอผสนบสนนการกระท าความผด แลวแตกรณ ฯลฯ

3. เจาหนาทผมอ านาจรบค ารองทกข ตองเปนเจาหนาทตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา ไดแก พนกงานสอบสวน หรอพนกงานฝายปกครอง หรอต ารวจทมต าแหนงหนาทรอง หรอเหนอพนกงานสอบสวน และเปนผซงมหนาทรกษาความสงบเรยบรอย

4. ท าใหเกดความเสยหายแกผเสยหาย ความเสยหายดงกลาว ไดแก ความเสยหายตอสทธ คอสทธในชวต รางกาย เสรภาพ ชอเสยง ตลอดจนสทธในทรพยสน และตองเปนความเสยหายทกฎหมายรบรองดวย

5. เจตนาในการรองทกขกลาวหา จะตองกลาวหาโดยเจตนา จะใหผกระท าผดไดรบการลงโทษ ตามทกฎหมายบญญตไว คอ โทษประหารชวต จ าคก กกขงปรบ รบทรพยสน

49

49

ลกษณะของค ารองทกข ประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญามาตรา 123 วรรคสอง และวรรคสาม ไดวางหลกเกณฑไวดงน

1. ชอและทอยของผรองทกข ก าหนดใหผรองทกขแจงชอและทอย กเพอจะใหปรากฏขอเทจจรงเกยวกบตวผรองทกขวาเปนใคร อยทไหน เพอประโยชนในการสบสวนหาขอเทจจรงและหลกฐานในคด รวมทงประโยชนแกพนกงานอยการและศาล ในอนทจะจดการใหไดตวผรองทกขมาเบกความตอศาล ในฐานะเปนพยานของพนกงานอยการโจทก

2. ลกษณะความผด ค าวาลกษณะความผดนาจะหมายถง ขอเทจจรงหรอเหตการณในการกระท าความผด โดยตองใหปรากฏในค ารองทกข เพยงวาไดมการกระท าความผดอยางไร คงไมหมายความถงขนาดใหผเสยหายตองอางองหลกฐานและบทมาตราความผดลงในค ารองทกข เพราะเทากบเปนการบงคบใหผรองทกขตองรถงตวบทกฎหมายทมารองทกขกลาวหาดวย ซงโดยทวไปแลวยอมเปนไปไมได เพราะการอางฐานะและบทมาตราความผด เปนหนาทของพนกงานสอบสวนจะพจารณาวา การกระท าตามค ารองทกขนน ควรจะเปนความผดฐานใด ตามบทมาตราใด

3. พฤตการณตาง ๆ ทความผดนนไดกระท าลง พฤตการณในการกระท าความผดนาจะไดแก ขอเทจจรงหรอเหตการณตาง ๆ ทงกอน ขณะ และหลงการกระท าความผดทกลาวหา มพฤตการณในการกระท าอยางไรเกดขน ผใดเปนผกระท าความผดทกลาวหา มพฤตการณในการกระท าตงแตตนจ าท าผดส าเรจอยางไร

4. ความเสยหายทไดรบ หมายถง ความเสยหายตอสทธในรางกาย เสรภาพ ชอเสยง และทรพยสนของผรองทกข แมความเสยหายนนตามความเปนจรงจะไมเปนทเหนประจกษกตาม หากกฎหมายบญญตใหการกระท าเชนนนเปนความผดแลวกถอวาไดเกดความเสยหายจากการกระท าผดนนอยในตว กลาวคอ การกระท าผดนนมผลกระทบกระเทอนตอความสงบสขของประชาชนเปนสวนรวมแลว เชน ความผดฐานตระเตรยมวางเพลง ซงใหถอวาเปนความผดฐานวางเพลง และ ความเสยหายทเกดขนเกยวกบทรพยสนทจะถกวางเพลงยงไมเกดขนตามความเปนจรงกตาม แตกฎหมายใหถอวาการตระเตรยมการวางเพลงเปนความผดแลว ยอมถอวาความเสยหายจากการกระท าผดไดเกดขนแลวในตว แตเปนความเสยหายซงโดยทวไปไมเปนทเหนไดโดยประจกษ

5. ชอหรอรปพรรณของผกระท าผดเทาทจะบอกได ขอก าหนดนกเพอจะเปนแนวทางในการสบสวนหาขอเทจจรง และหลกฐานวาผตองหาทระบชอ หรอต าหนรปพรรณไวตามค ารองทกขนนเปนใคร ซงจะเปนแนวทางใหสามารถสบสวนจบกมตวมาด าเนนคดตอไป

6. ถารองทกขเปนหนงสอตองลงวน เดอน ป และลายมอชอของผรองทกข ขอก าหนดน เพอเปนหลกฐานประกอบการพจารณาเกยวกบเรองการรองทกขภายในอายความฟองคด หรออายความรองทกข ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 95 หรอ 96 โดยเฉพาะอยางยง มกเกดปญหาเกยวกบอายความรองทกข และอายความฟองคดความผดอนยอมความไดตามมาตรา 96 นอกจากน

50

50

ยงจะเปนหลกฐานในทางกอสทธและหนาท ตลอดจนความรบผดชอบในค ารองทกขนน โดยเฉพาะความรบผดชอบในคดอาญา ถาปรากฏวาค ารองทกขนนเปนความเทจ ผรองทกขอาจมความผดฐานแจงความเทจเกยวกบคดอาญาตอพนกงานสอบสวน

7. การรองทกขดวยปาก ใหพนกงานสอบสวนบนทกไว ลงวน เดอน ป และลายมอชอ ผบนทกผรองทกขในบนทกนน

พนกงานสอบสวนจะไมท าการสอบสวนในกรณดงตอไปน คอ (ประยร สมานส, 2543 อางถงใน จรภา บวงาม, 2550)

1. เมอผเสยหายขอความชวยเหลอ แตไมยอมรองทกขตามระเบยบ 2. เมอผเสยหายฟองคดเองโดยมไดรองทกขกอน 3. มหนงสอกลาวโทษเปนบตรสนเทห หรอบคคลทกลาวโทษดวยปากไมยอมบอกวา

เขาคอใคร หรอไมยอมลงลายมอชอในค ากลาวโทษหรอบนทกค ากลาวโทษ การกลาวโทษ หมายถง “การทบคคลอนซงมใชผเสยหายไดกลาวหาตอเจาหนาทวาม

บคคลผรตวหรอไมกด ไดกระท าความผดอยางหนงขน” (ประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 2 (8)) และมาตรา 127 วรรคแรก แหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา ใหน าบทบญญตในมาตรา 123-126 ซงไดแก ลกษณะของค ารองทกข วธปฏบตของเจาหนาทรบค ารองทกขมาบงคบใชโดยอนโลมในเรองค ากลาวโทษ ค ากลาวโทษมขอแตกตางจากค ารองทกขในขอส าคญทวา ผกลาวโทษนนไมเปนผเสยหาย สวนผรองทกขจะตองเปนผเสยหาย

ส าหรบความผดทจะกลาวโทษไดนน มไดมกฎหมายระบไววา คดความผดประเภทใดบางทจะกลาวโทษได แตกเปนสงทเหนไดวาคดความผดทกลาวโทษนน ไดแก ความผดซงมใชความผดตอสวนตว หรอคดอาญาแผนดน ส าหรบความผดตอสวนตว การทเพยงกลาวโทษนน หามมใหท าการสอบสวนเวนแตจะมค ารองทกขตามระเบยบ

ข. บทบาทในการคมครองผเสยหาย ต ารวจถอวาเปนดานแรกของกระบวนการยตธรรม เพราะการสอบสวนของเจาหนาท

ต ารวจเปนขนตอนแรกทจะน าผกระท าผกระท าผดมาสกระบวนการยตธรรม ซงต ารวจจะปฏบตหนาทตามประมวลกฎหมายอาญา ประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญาและกฎหมายอน เพอปองกนและปราบปรามอาชญากรรม รกษาความสงบเรยบรอยของสงคม ชมชน สบสวน จบกมผกระท าผด สอบสวน รวบรวมพยานหลกฐานสงใหพนกงานอยการด าเนนการฟองรองผกระท าผดตอศาล บทบาทของต ารวจจงเกยวของกบสทธเสรภาพของประชาชน หากต ารวจปฏบตงานผดพลาด นอกจากประชาชนจะไมไดรบความเปนธรรมแลว ยงเปนเหตใหหนวยงานอนในกระบวนการยตธรรมประสบปญหา และขอยงยากในการรกษาความยตธรรมแลว นอกจากนต ารวจยงเปนองคกรทใกลชดกบผเสยหายหรอเหยออาชญากรรมมากทสด เมอมคดเกดขนและเมอไดรบเรองราวรองทกขแลว

51

51

ผเสยหายกจะเปนผใหขอเทจจรงและแสดงพยานหลกฐานตาง ๆ แกต ารวจ นบไดวาผเสยหายเปนพยานปากเอกของต ารวจ ท าใหต ารวจไดพยานหลกฐานทชดเจนถกตอง เปนประโยชนแกคด ต ารวจจงตองคมครองผเสยหายใหปลอดภยจนกวาคดจะเสรจสน

ปจจบนส านกงานต ารวจแหงชาต ไดก าหนดมาตรการรองรบนโยบายดานการปรบปรงและพฒนาระบบงานของสถานต ารวจ ในสวนของมาตรการการปฏบตงานดานการอ านวยความยตธรรม ใหความคมครองผเสยหาย พยาน และชวยเหลอเหยออาชญากรรม เชน จดก าลงต ารวจใหความคมครองเยยมเยยนผเสยหายและพยาน เพอใหความมนใจในความปลอดภยและเชอมนในกระบวนการยตธรรม รวมทงการใชมาตรการในการคมครองผเสยหายและพยาน

สรปแลวต ารวจ เปนหนวยงานในกระบวนการยตธรรมเบองตนทอยใกลชดกบประชาชนมาก มบทบาทส าคญรบผดชอบตอความผาสกของประชาชน และความปลอดภยของชาต ในการปฏบตหนาทของต ารวจจะมความสมพนธทเกยวของกนตลอดคอ ความสมพนธแหงการบงคบใชกฎหมาย ซงรวมถงการควบคมอาชญากรรม การคมครองสทธเสรภาพของประชาชน ซงกรวมถงผเสยหายหรอเหยออาชญากรรม ตงแตเรมตนคด ตลอดจนในชนสอบสวนและในชนพจารณาคดของศาล ทงนเพอใหสอดคลองกบหลกการคมครองสทธของพยานบคคลในคดอาญา

ค. การปฏบตงานของพนกงานสอบสวนในการคมครองสทธผเสยหายในคดอาญา จรยธรรมในการสอบสวน ผศกษาขอศกษาและเสนอเฉพาะหวขอท เกยวกบ

การสอบสวนเทานน (จรภา บวงาม, 2550) อาท 1. พงอ านวยความยตธรรมดวยความรวดเรว ตอเนองเปนธรรม โปรงใส ตรวจสอบได

และเสมอภาค ไมใชความรสกสวนตว ความเปนญาตมตรหรอศตร อามส ผลประโยชนหรอหรออคตใด ๆ มามอทธพลเหนอการปฏบตหนาท การพจาณา การสงการหรอการมความเหนทางคด รวมทงไมใชความรความเชยวชาญในวชาชพสอบสวนไปในทางมชอบ

2. พงมนในการคนหาความจรงดวยความซอสตย กลาหาญ อตสาหะพากเพยร อดทน อดกลน ไมยอมจ านนตอความยาก ความล าบากตรากตร า และอปสรรคทงปวงในการสบสวนสอบสวน เพอใหไดมาซงขอเทจจรง เพอพสจนความผดและอ านวยความยตธรรม

3. พงระลกเสมอวาการสอบสวน จะตองกระท าตามทกฎหมายบญญตโดยเครงครด ไมวาจะเปนการแฝงตว การเขาไปในเคหสถาน การเขาถงขอมลขาวสาร การตรวจคน ทงตองไมเปนการละเมดหรอกระทบตอสทธเสรภาพ ชวต และความมนคงปลอดภยของบคคลโกยไมมเหตอนควร

4. พงระลกเสมอวาในการเขาจบกมจะตองแสดงตนและตองปฏบตดวยความละมนละมอม ไมใชก าลงบงคบหรอใชอาวธโดยไมจ าเปนอยางเดดขาด เวนแตผทจะถกจบมพฤตกรรมขดขวางหรอจะขดขวางการจบกม หลบหนหรอจะหลบหน จงจะใชก าลงหรออาวธไดตามความจ าเปนและสมควรแกพฤตการณ

52

52

5. พงระลกเสมอวาในการสอบปากค าผตองหาหรอพยาน จะตองไมใชก าลงการขมขทรมานหรอวธการใด ๆ เพอบงคบใหผนนใหการ

จรรยาบรรณของพนกงานสอบสวน ไดมการก าหนดไวในประกาศส านกงานต ารวจแหงชาตวาดวยจรยธรรมของพนกงานสอบสวน พ.ศ. 2543 จ านวน 8 ประการ (ศนยสงเสรมจรยธรรม สถาบนพฒนาขาราชการพลเรอน ส านกงาน ก.พ., 2547) ดงตอไปน

1. พนกงานสอบสวนพงเคารพในสทธ เสรภาพของประชาชน 2. พนกงานสอบสวนพงยดมนในศลธรรมและมความซอสตย สจรต 3. พนกงานสอบสวนพงอ านวยความยตธรรม ดวยความรวดเรวตอเนอง โปรงใส และ

เปนธรรมโดยปราศจกอคต 4. พนกงานสอบสวนพงปฏบตหนาทดวยความวรยะอตสาหะ ขยนหมนเพยร เสยสละ

และอดทน 5. พนกงานสอบสวนพงกลายนหยดกระท าในสงทถกตอง 6. พนกงานสอบสวนพงมมนษยสมพนธทด ดวยความสภาพออนโยน มน าใจ และ

เตมใจใหบรการประชาชน 7. พนกงานสอบสวนพงหมนศกษาหาความรและพฒนาตนเองตลอดเวลา 8. พนกงานสอบสวนพงส านกและยดมนในวชาชพการสอบสวน มความภาคภมใจใน

ศกดศรและวชาชพของตนเอง จรยธรรมตอผเสยหาย พยาน และผตองหา ผศกษาขอศกษาเฉพาะหวขอทเกยวของ

กบการสอบสวนพงมกบผเสยหาย พยาน และผตองหาเทานน 1. พงปฏบตตอผตองหา ผ เสยหายและพยาน ซงเปนเดก หญงมครรภ คนชรา

ผเจบปวย และคนพการดวยความนมนวลและใหไดรบความสะดวกสบายตามสมควรแกกรณ 2. พงปฏบตตอผเสยหายและพยานอยางเสมอภาค ปราศจากการเลอกปฏบตทไมเปน

ธรรม และดแลใหผเสยหาย พยานและครอบครว ปลอดภยจากการถกคกคาม ขมข หรอแกแคน 3. พงตระหนกวาเปนหนาททจะตองแจงขอหาและสทธใหผตองทราบทนทเมอมการ

จบกม โดยใหระลกเสมอวา สทธของผตองหาทมตามรฐธรรมนญและประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา เปนสทธขนพนฐานทจะตองจดใหผตองหาไดใชสทธนนตามทบญญตไว

4. พงปฏบตตอผตองหาดวยความสภาพไมสนนษฐานลวงหนาวาผตองหาเปนผกระท าผด และตองไมปฏบตตอผตองหาเสมอนวาเปนผกระท าผด

5. พงละเวนการใหค ามนหรอขอเสนอใด ๆ เพอชกจงใหผตองหาใหการรบสารภาพโดยไมสมครใจ

53

53

6. พงใหการดแลผตองหาทอยในการคมขงใหมสขภาพด ไดรบการตรวจรกษาทนทเมอมอาการเจบปวย และมใหเกดกรณการกระท าทรมาน การทารณโหดราย ไรมนษยธรรม หรอ ลดศกดศรความเปนมนษย

7. พงงดเวนการน าตวผตองหามาปรากฏตว หรอใหขาวตอสอมวลชน ปฏบตตอผตองหา ดวยความสภาพไมสนนษฐานลวงหนาวาผตองหาเปนผกระท าผด และตองไมปฏบตตอผตองหาเสมอนเปนผกระท าผด

8. พงจดหาลามหรอใชวธการอนใด เพอชวยผตองหาซงไมอาจพดและเขาใจภาษาไทยได ใหเขาใจและสามารถตอบค าถามในการสบสวนสอบสวนได และหากผตองหาเปนคนตางดาว กตองใหมโอกาสตดตอกบเจาหนาททางการทตของตน

จากทฤษฎดงกลาว จะเหนไดวาหากมการกระท าความผดเกดขน และเมอบคคลไดถกกลาวหาวาเปนผกระท าผด ยอมไดรบการคมครองตามรฐธรรมนญและประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา ซงพนกงานสอบสวนจะตองปฏบตตอบคคลดงกลาวอยางมจรรยาบรรณ โดยใหผตองหาไดรบสทธและเสรภาพอยางเตมทในการตอสขอกลาวหา ดงนนหากกรณทผตองหานนเปนคนพการทางการไดยนหรอสอความหมาย คนพการกยอมไดรบการคมครองสทธดงกลาวตามทก าหนดไวในกฎหมายเหมอนประชาชนทวไป ฉะนน พนกงานสอบสวนจงควรปฏบตตอคนพการตามจรยธรรมดงทไดกลาวมาขางตน เพอเปนการคมครองสทธของคนพการทตกเปนผตองหา

‘ภาษามอ’ ความไมเทาเทยมของภาษา พอเหนสถานการณในเรองปรมาณของลามภาษามอในปจจบนไปแลว แตความจรงแลว

เรองภาษามอและลามภาษามอนนมเรองราวมากกวาทคด เพราะยงเกยวพนกบสงคมและวฒนธรรมดวย อยางระบบการศกษาทเปนหลกสตรเพอผลตนกวชาชพจรง ๆ กเพงเกดขนมาเมอชวงป 2544 นเอง โดยมวทยาลยราชสดา มหาวทยาลยมหดล ซงเปนหนวยงานการศกษาทท างานดานคนพการมาตลอด ท าหนาทรเรมพฒนาหลกสตรขนมา

จากบทความเรอง สารพนเรอง “ลามภาษามอ” ยกระดบ-พฒนา-สภาษาทเทาเทยม (2557) กลาววา ดร.จตประภา ศรออน อดตคณบดวทยาลยราชสดา มหาวทยาลยมหดล ในฐานะผพฒนาหลกสตร เลาความตงใจวา ตนเหตมาจากการทไดเหนหลาย ๆ ประเทศใหความส าคญกบภาษามอมาก และยกระดบใหมฐานะและศกดศรเทยบเทากบภาษาตางประเทศภาษาหนง จงอยากจะกลบมาพฒนาระบบลามในเมองไทยบาง เพราะตองยอมรบวาทผานมาเรองภาษามอนแทบไมไดรบความสนใจเลย“สมยเรยนอยทประเทศออสเตรเลย เราพบวา เขาจะใหคนทกคนเสมอภาคกน อยางภรรยาคนไทยทตดตามสามทเปนทหารไป แนนอนวาภาษาองกฤษเขากไมด แลวเวลาทตองขนศาลหรอไปโรงพยาบาล เขากมสทธจะใชลามไทย-องกฤษได หรอพวกยโรปทอพยพมา อยางอตาล ไซปรส เขากไมยอมใชภาษาองกฤษ ทางการเขาจะมการเทรนดลามขน โดยการเทรนดนจะท าเปน

54

54

กลมเดยวกน ซงภาษามอกจะอยในระดบนนดวย พดงาย ๆ กคอทกภาษาไมดอยกวากนเลย แตกใชวาจะไมมปญหาเลย เพราะลามภาษามอบานเขาเตบโตมาจากครอบครวคนหหนวก แลวคนกลมนกเกงและมอทธพลพอสมควร เลยดเหมอนไมคอยรบลามขางนอก เพราะเขาคดวา Professional Training (ถกฝกมาใหพด) จะส Native Speaking (พดมาแตก าเนด) ได แถมพวกนกยงอะไรอกมากมาย เปนทงพระ เปนลาม

“พอหนมาดสถานการณบานเรา คนหหนวกมกถกมองวาเปนคนตอยต า ลามโดยทวไปกเลยไมคอยถกยอมรบตามไปดวย เวลามเวทอะไรกไมคอยมทยนสกเทาไหร คอลามดง ๆ อาจจะอยขางนอก แตพวกลกนองอยขางหลง เรากดภาษามอไมเปน ไมรวาเกงหรอเปลา จนกระทงชวงทไดไปเปนครใหญทโรงเรยนโสตศกษาทงมหาเมฆ แลวเรากเปนเจาภาพประชมทศวรรษหนาของการศกษาพเศษ กเอาท าภาษามอไดมาเปนลาม ดร.มลวลย ธรรมแสง กถามวาท าไมเอาคนนเปนลาม ท ามอไมถกเลย แลวเรากถามคนหหนวกวาเปนไง กบอกวาพอรเรอง เรากไมรวาคนไหนถก พดงาย ๆ คอมาตรฐานของความถกตองไมเทากน พอมาอยทราชสดา เรากเลยศกษาเรองนโดยเฉพาะ ไปดลามในระดบครอบครว หรอลามทนงหลงนายกรฐมนตรออสเตรเลย จากนนกจดอบรมลามขนมา ในชวงป 2542”

การจดอบรมครงนน ท าให ดร.จตประภาและทมงาน ทราบถงปญหาและขอควรปฏบตของลามภาษามอในประเทศไทยหลายอยาง ตงแตเรองเครองแตงกาย เพราะตอนแรกทมงานใหลามใสเสอสแดง ซงเปนปญหาตอการมองหรอจองนาน ๆ อยางมาก เนองจากรบกวนสายตายงมาบวกกบจอทสวางมาก ท าใหคนดลามไมไหว หรอลามบางคนกใสเครองประดบเตมไปหมด ท าใหเกด การสะทอนแสง และทส าคญกคอการดงลามออกมายนอยขางหนา แทนทจะอยหลงหองอยางทเคยปฏบตมา เพราะการท าแบบนเทากบไมใหเกยรตคนหหนวกและไมใหเกยรตวชาชพลามดวย “เราอยากลามมมาตรฐานทเปนสากล อยางเรองเสอผาหนาผมการแตงตว เราไปดลามในเมองนอกเลยวา ลามในโบสถ ลามการศกษา เขาแตงตวอยางไร หรออเมรกนจะแตงยงไงกไดแตบานเราคนคงรบไมได คอถงคณจะซกมกยงไง แตพอเปนลามคณท าไมไดนะ ขนเวทคณเซอรไมได มาสายไมได เรากเรมจากตรงนกอน”

ขณะเดยวกน เรองทเปนปญหากวนใจอยางการท าภาษามอแบบไหนถก แบบไหนผด จากการศกษาพบวา ในชวงนน ประเทศไทยแบงลามออกเปน 3 กลมหลก ๆ คอ ลามทเปนครในโรงเรยน ลามทอยในสมาคมคนหหนวกแหงประเทศไทย และลามทอยในครอบครวของคนหหนวก โดยลามแตละประเภทนนมบอเกดทแตกตางกน ท าใหการตความทางภาษาหรอการเชอมโยงของวฒนธรรมกตางกน ซงเรองนไมไดเปนปญหาเฉพาะในประเทศไทยเทานน แตทวโลกกเผชญเรองนมาแลวไมต ากวา 200 ป “คนหดสวนใหญจะมองไมเหนไวยากรณภาษามอ บางทานท าหนาตาเสยใหญเลย ดนาเกลยด ท าแคนดเดยวกพอ อนนคอความคดของคร เปนมาตรฐานของคร ซงมองวาตอง

55

55

ท ากรยาใหเรยบรอย กลมท 2 มาจากสมาคมคนหหนวกฯ เขากจะท าตามทเคยท ากนมาตงแตอดต สวนอกกลมไมขนกบกลมไหนเลย แลวกจะท าภาษามอตามอสระ แลวทกกลมกจะวาฉนถกเธอผด แตทง 3 กลมนมจดมงหมายเดยวกนคอเพอชวยคนหหนวก ตอมาเรากเลยท าการวจยเรองภาษามอ โดยมนกภาษาศาสตรมาจากตางประเทศ แลวกเรมสรางค าศพทภาษามอ เขากหาวาเราเปนคายท 4 กไดรบการยอมรบบาง ไมยอมรบบาง”

กลยทธหนงในการพฒนาลามของทวทยาลยราชสดากคอการน าลามเกามาอบรมใหม โดยเฉพาะเทคนคการเปนลาม เรองจรรยาบรรณวชาชพและวฒนธรรมคนหหนวกและวฒนธรรมคนหด ดร.จตประภายกตวอยางวา ค าบางค ามระดบของภาษาทแตกตางกน เพราะบานเราถอเรองนมาก หรอแมแตเรองมารยาทสงคมไทย เพราะลามบางคนถงจะมจตใจดแตทกษะทางสงคมออนไปหนอย ท าใหเกดความรสกไมดระหวางคสนทนา การพฒนาหลกสตรขนมานนท าใหเกดความเขาใจทางวฒนธรรมของคนหหนวกอยางแทจรง เพราะแตกอนคนหดจ านวนมากจะแปลภาษามอตามตามภาษาพดของตวเอง เปรยบงาย ๆ เชนคนทถอดค าวา ‘โกหก’ ในภาษาไทย เปนค าวา ‘Go Six’ ในภาษาองกฤษ ซงแทบจะไมมความหมายหรอสรางความเขาใจแกผรบสารเลย ภาษามอกเชนเดยวกน ดร.จตประภายกตวอยางค าวา ขาวขาหม พอถงค าวา ‘ขา’ ลามบางคนชไปทขาตวเอง หรอ ‘เงนดาวน’ พอถงค าวา ‘ดาวน’ กท าทาดาวสองแสง ซงตรงนท าใหคนหหนวกสบสน เพราะภาษามอมรากฐานจากประสบการณและความเขาใจไมใชตวหนงสอ ดงนนลามและผปกครองของคนหหนวกตองเปลยนทศนคต ตองเขาใจประวตศาสตรและความเปนมาของคนหหนวก ทส าคญตองไมคดแทนคนหหนวกเดดขาด “การพฒนาลามของเรา เราถอวาลามดส าคญกวาลามเกงนะ เปนลามทมใจอยากชวยอยากใหบรการคนหหนวกแลวความเกงมาทหลง และคนหหนวกเองเขาเลอกคนดนะไมใชคนเกง เพราะถาคนหหนวกเขาเลอกลามจากความชอบหรอไมชอบ ลามคนไหนทเขาไมชอบ ถาเหนในทวเขาปดเลยนะ เหมอนกบคณไมชอบดาราคนนกไมด

“ทผานมาเราพยายามผลตลามออกมาโดยมงเนนไปท 5 ดาน หนง-กาย ตองสงางาม คนตองศรทธา ภาพพจนตองดด สอง-จตใจอารมณ พรอมจะชวยเหลอเงนไมมากไมเปนไร สาม-สงคม ทกษะสงคมตองด รกาลเทศะ ส-สตปญญา ตองฉลาด การแปลภาษาตองใชใหถก หรอบางคนผใหญพดอย มาบอกวาหยดกอน แปลไมทน คณรสกยงไง และสดทายคอจตวญญาณ ถาเรองนหายเกงยงไงกไมเอา โดยเราจะท าใหเขาเหนวาตวเองจะสามารถชวยท าใหสงคมดขน ไมใชท าเพอตวเองมหนาตา หรอฐานะร ารวยขน” อยางไรกด ปญหาหนงทยงตกคางมาถงทกวนนคอการมองอาชพลามภาษามอ บางกลมกจะมองวาลามคอวชาชพซงควรจะมสทธควบคมหรอก าหนดบทบาทดวยตวของตวเอง ขณะทบางกลมกจะมองลามเปนเพยงเครองมอของคนหหนวกเทานน และไมอยากใหลามออกไปจากอาณาจกรของคนพการ

56

56

“การเมองในวงการลามมนสง ทพดนไมไดหมายความหนวยงานหลกไมดนะ เขากท าอะไรหลายอยางทมประโยชนเยอะ แตตองยอมรบวาเขาเคลอนตวชามาก เพราะเขาตองพงพาคนอนเยอะ อยางคนตาบอดพงพาแคการเดนทางนดหนอย แตคนหหนวกเขาตองพงพาผอนในเรองของความคด การสอสาร การรบรขอมล พดงาย ๆ คอเปนกลมทเรยนยากทสด และคนอนกมองไมเหนความพการของเขาอกดวย ลามจงเปนสงส าคญมาก”

ชวย”คนพการ” ขนศาล “คนหหนวก” เปนผทมความบกพรองทางการไดยน จงมความจ าเปนอยางยงในการใช

“ภาษามอ” ส าหรบการด ารงชวต ภาษามอในทน คอ “ภาษามอผพการ” เปนภาษาทใชกนระหวาง ผพการทางห

ประเทศไทยมคนพการหหนวกอยราว 300,000 คน แตจ านวนทขนทะเบยนคนพการ

กบสมาคมหหนวกแหงประเทศไทยมเพยง 70,000 คนเทานน

อกทงในปจจบนมกลมคนหหนวกอกจ านวนหนง ไมไดรบความรในการใชภาษามอท

ถกตอง จงท าใหมอปสรรคในการใชชวตประจ าวน และอาจตกเปนผเสยเปรยบได โดยเฉพาะอยางยง

ปญหาดานคดความ หากตองขนโรงขนศาล

กอนหนานคณะกรรมการสทธมนษยชน สภาผแทนราษฎร จดสมนาเชงปฏบตการใน

กลมคนหหนวกขน เพอน าผลจากการสมนาไปแกไขปญหาสทธมนษยชนของคนพการ และเปน

แนวทางในการพฒนา ตลอดจนปรบปรงแกไขกฎหมาย กฎ ระเบยบ หรอขอบงคบ แตการแกไข

กฎหมายใด ๆ จ าเปนตองด าเนนไปตามขนตอน จงตองใชเวลาในการด าเนนการ

สมาคมคนหหนวกแหงประเทศไทย เปนองคกรทปกปองสทธมนษยชนคนหหนวก

เลงเหนปญหาทเกดขน โดยนางพวงแกว กจธรรม ผจดการมลนธพฒนาคนพการไทย รบอาสาหนาท

ประสานสมาคมคนหหนวกแหงประเทศไทย วทยาลยราชสดา และสภาทนายความ รวบรวมตวแทน

จากองคกรดงกลาว จดเวทแลกเปลยนและน าเสนอภาษามอส าหรบน าไปใชทางดานกฎหมาย จะท า

ใหการบญญตมขนอยางรอบคอบ เพราะนอกเหนอจากใหตวแทนองคกรเขารวมและน าเสนอแลว

ยงใหโอกาสคนหหนวกจากภาคตาง ๆ น าเสนอภาษามอส าหรบค าศพทนน ๆ เพอใหเขาใจงาย และ

สอดคลองกาภาษาแตละภาคดวย

พจนานกรมภาษามอ “โลกของคนหหนวก” (2550) ระบวา ปญหาหลกทท าใหตอง

รวมกนเสนอค าศพทภาษามอดานกฎหมาย คอ ปญหาเชงคดความ เพราะเมอเกดขนลามจะไม

สามารถแปลค าศพทดานกฎหมายเปนภาษามอใหคนหหนวกเขาใจไดอยางถกตอง เพราะไมมค าศพท

ดานกฎหมายอยางเปนทางการมากอน ดงนน เมอลามแปลค าศพทดานกฎหมายใหเปนภาษามอ เพอ

57

57

สอใหคนหหนวกเขาใจ กจะใชวธคดภาษามอขนเอง ท าใหโอกาสทการสอสารไมตรงกนมขนอยาง

แนนอน และอาจท าใหคนหหนวกเสยสทธตามกฎหมายตามมา

กระบวนการยตธรรมจ าเปนตองใชลามภาษามอ เพอลดปญหาการสอสารลดลง

ปจจบนในกระบวนการยตธรรมคนหหนวกไมไดรบความเสมอภาค แมจะใชลามภาษมอสอสารศพท

ขอกฎหมายกอาจสอสารไมได เพราะทผานมายงไมเคยบญญตศพทดานกฎหมายเกดขน พรอมทง

อธบายถงการน าเสนอศพทดวยวา กลวธการน าเสนอค าศพทภาษามอดานกฎหมาย ใชวธใหผประชม

ซงเปนคนหหนวกน าเสนอค าศพททเหนวาจ าเปนตองใชในกระบวนการยตธรรม จากนนน าเสนอ

ภาษามอ และขนตอนสดทายใหผรวมประชมโหวดเลอกภาษามอ เพอบนทกใชอยางเปนทางการ

ค าศพทภาษามอดานกฎหมาย จดแบงออกเปนหมวดหมเพองายตอความเขาใจ เรมจาก

หมวดครอบครว หมวดบคคล หมวดทรพย หน เอกเทศสญญาและนตกรรมสญญา หมวดสถานท

หมวดกฎหมายอาญา หมวดทวไป หมวดมรดก หมวดละเมด จดการนอกสง ลาภมควรได รวม 8

หมวด มค าศพททงหมดถกเลอกขนมาจากตวแทนของคนหหนวกรวมทงสน 236 ค า ตวอยางภาษา

มอดานกฎหมาย ในหมวดมรดก ค าศพทวารบมรดก ทาภาษามอ คอ ตาย-ของ ของ (2มอ) ฉนรบของ

(พยกหนา) หรอค าศพทวา บตรบญธรรม ทาภาษามอ คอ ลกเลยง-รบรอง (นอกตว)

หรอในหมวดกฎหมายอาญา ค าศพทวา หมนประมาท ภาษามอ คอ นนทา-คณ-เลว

หรอค าศพทวา ความผดฐานขมขนกระท าช าเรา ทาภาษามอ คอ ขมขน สวนหมวดสถานท อาท

ค าศพทวา สถานต ารวจ ทาภาษามอ คอ ต ารวจ-สถาน เปนตน ค าบญญตเหลาน ภายหลงทก าหนด

ภาษามอเรยบรอยแลว จะน าไปบนทกเปนภาพ ตวอกษร และตพมพเปนหนงสอค าศพทภาษามอดาน

กฎหมาย นอกจากจะก าหนดค าศพทภาษามอดานกฎหมายแลว แนวโนมในอนาคตจะมทนายความ

ส าหรบผพการทางการไดยนหรอสอความหมายเขามาชวยอกทาง

'ภาษามอ' โปรดใชหวใจในการรบฟง (จาก http://www.pwdsthai.com)

“ภาษามอ” แขนงหนงของภาษากายทไมไดหมายถงเรองอยางวา สลกส าคญยงส าหรบ

คนผอยในโลกเงยบมาตงแตเกดอยาง “คนหหนวก” ภาษามอจะชวยถายทอดความรสกนกคดของเขา

ออกมาใหคนรอบขางไดร แตกมขอจ ากดดวยวาถาผรบสารไมรภาษามอ อาจหมดสทธรวาเขาสอสาร

เรอง ๆ ใดออกมา

ตวอยางของการตความภาษามอผดไป ดงภาษา มอชอ นายกรฐมนตร สมคร สนทรเวช

ลามภาษามอท ามอขยมจมก จนมคนตความเปนท านองวาลอเลยน ฯพณฯ นายกฯ แตแทจรงแลว

ไมใช

“สะทอนใหเหนวาคนในบานเราไมมความรเรองภาษามอ ในประ เทศทพฒนาแลว

มคนใชภาษามอไดเยอะมาก ไมไดเปนเรองแปลกใหมเลย แตบานเรารสกเปนเรองแปลกใหม ญปนม

http://www.pwdsthai.com/

58

58

อาสาสมครและลามอาชพทใชภาษามอไดเยอะมาก เพราะบรรจในวชาเรยนในเดกชนมธยม

คนหหนวก ไปซอของไปไหนไมมปญหา บานเราแมภาษามอเปนวชาบงคบของโรงเรยนเดกหหนวกอย

แลว แตถาเปนวชาเลอกหรอวชากจกรรมในโรงเรยนทวไปนาจะด ตอไปถาเขาเจอคนหหนวกจะไมหน

เลยคยกนได” จฑามาศ สธนวฒนาเจรญ ลามภาษามอของสมาคมคนหหนวกแหงประเทศไทย ให

ความเหน

หากคนทมโอกาสเรยนภาษามอจะรวาภาษามอกบภาษาพดนนมโครงสรางประโยค

ตางกน ทมาทไปของทามอ หรอสหนาของลามของคนหหนวกทตองแสดงออกเชนนนลวนม

ความหมาย

กนษฐา รตนสนธ ลามภาษามอ สมาคมคนหหนวกแหงประเทศไทย อธบายใหฟงวา

โครงสราง ของประโยคค าพดของ คนปกตทวไป จะประกอบดวย ประธาน กรยา กรรม ยกตวอยาง

โครงสรางประโยคบอกเลาทางค าพด “ฉนจะไปเชยงใหม” แตภาษามอไมใช จะขนตนดวยกรรมกอน

เปน “เชยงใหมไปฉน” โดยยกมอสอสญลกษณของ เชยงใหมขนกอน ดงนนคณสมบตของคนทจะเปน

ลามตองม ความรดานภาษาไทยอยางด ทส าคญลามตองแปลอยางไรใหเหนภาพมากทสด

กนษฐา อธบายตอวา คนหหนวกตงชอภาษามอใหคณสมคร เพราะดจากจมกใหญ เปน

ลกษณะเดนอยบนใบหนา นคอชอทคนหหนวกตงให แตตอนนทานด ารงต าแหนงนายกรฐมนตรกใส

ต าแหนงนายกรฐมนตรเพมดวย ขณะท คณอภสทธ เวชชาชวะ ผน าฝายคาน ทกคนในสงคมมองวา

หนาตาด หลอ กใชมอวาดหนา แลวท าภาษามอ “อ” สวน คณบรรหาร ศลปอาชา ทานตวเลก คอท า

มอลดระดบลงมา แลวใชภาษามออกษร “บ” อดตนายกรฐมนตร สรยทธ จลานนท ทานมไฝเลก ๆ

ตรงจมก แตมต าแหนงเปนนายกรฐมนตร กใสต าแหนงทานไปเปนภาษามอ หรอ คณชวน หลกภย

อดตนายกรฐมนตร ทานมจดเดนตรงทรงผมมกระบง

ดาน คณทกษณ ชนวตร สญลกษณของทานในหมคนหหนวก คอทาตอนหาเสยง

ตาดดาวเทาตดดน สวนคณชวทย กมลวศษฎ ลกษณะเดนมหนวด ภาษามอใชสองมอชตรงใตจมก

คณกญจนา ศลปอาชา กมจดเดนตรงทรงผม ทตงกระบง คณสดารตน เกยราพนธ สญลกษณเดนคอ

ใสแวนเลก ๆ เรยว ๆ จบจบนวมอแสดงใหเหนวาแวนเลกแลวตามดวย “ส”

แมแตคนดงอยาง เบรด ธงไชย คนหหนวกจะจ าจดเดน ตรงทมเขยว แลวรองเพลง หาก

พดถงเบรด กยมชตรงต าแหนงเขยวในปาก แลวท าทารองเพลง สวน ภราดร ศรชาพนธ นกเทนนส

จดเดนทคนหหนวกรบรคอ ผมตง ๆ กจบตรงทรงผม แลวท าทามอลกเทนนส

หรอ วงโปงลางสะออน หยบทา เดนของ “ลาลา-ลล” ท าทาเตนโลมา ออกมากรกนได

เลยวาก าลงกลาวถงสองสาว สวน “อด” หวหนาวง จดเดนทรกนนอกจากทาเตนดงกลาวแลว คอม

เครา กวาดมอตรงปลายคาง เทานกรแลววา หวหนาวงโปงลางสะออน

59

59

การตงชอของคนหหนวกนนไมใชจะตงใหได ทกคน กวาจะไดชอจากคนหหนวกตองเกด

ความคนเคยกนกอน คอมการใชภาษามอสอสารกนมาสกระยะแลวหยบจดเดนประจ าตวขนมา ไมวา

จะใสแวน ขนตางอน หรอไมจ าเปนตองมลกษณะเดนบนรางกายแตดจากเครองประดบ การแตงกาย

เชนบางคน ใสตมหยาวตลอดเวลา หรอบางคนใสทคาดผมประจ า เมอพดถงคนนนกบอกเลาลกษณะ

เดนของเขาออกมา ไมเฉพาะลกษณะเดนอยางเดยว มต าแหนงหนาทการงาน รวมทงเรอง การนบถอ

ศาสนาเขามาเกยวของ เชนนบถอศาสนาอสลาม เปนตน

“ยกเวนบคคลสาธารณะ ทมชอเสยงในวงการขาวสาร เมอคนหหนวกตดตามขาวสาร

บานเมอง ลามตองแปลในรายการขาว ลามตองแปลใหทน หากมวมาใชตวสะกดอยกอาจจะไมทน แต

ชอภาษามอของบคคลสาธารณะกผานความเหนของคนหหนวกมาแลวสวนใหญ”

อนชา รตนสนธ ครสอนภาษามอ คนหหนวกตวจรงสะทอนความคดเหนผานลามวา เขา

ไมรวาสงคมของคนหดมองเรองกรณของคณสมครอยางไร ฉายาทสอพดถงคณสมคร คอจมกชมพ แต

คนหหนวกไมคดอยางนน ยงงงอยวาชมพไปเกยวอะไรกบคณสมคร เพราะภาษามอจะมทาภาษามอท

เกยวกบผลไมโดยตรง หรอถาจมกบวม แลวโดนผงตอยกจบจมก แลวกแสดงสหนาออกมาดวย มน

ตางกบจมกใหญมาก

“หนงสอพมพวาดรปการตนลอเลยนคณสมครจมกชมพ ท าไมตรงนไมเปนประเดน ๆ

อกอยางจมกชมพเปนภาษาทคนหดคดขนมา เกดเรองอยางนกดเหมอนกน อยางนอยจะไดเปนการ

ประชาสมพนธภาษามอ จะไดมคนสนใจอยากเรยนขนมาบาง” ตวแทนคนหหนวกวา แมคนหหนวก

จะมสทธพนฐานเหมอนกบคนไทยทกคน แตการเขาถงนนไมงายเลย ดวยขอจ ากดดานการสอสาร

ยกตวอยางเชนการรบรขาวสารหรอบนเทงทางสอทว ตองดบมดทนทเมอไมมลามภาษามอมาชวย

แปลให ในฐานะครของคนหหนวก มขอเสนอแนะใหรายการทวในบานเรา อยางเชนรายการทวท

บนทกเทปไวแลวผผลตนาจะท าซบไตเตลค าบรรยายภาษาไทยใสไปดวย สวนรายการสดเชน “ขาว”

ใชลามจะเหมาะสมกวา แตทกวนนกรอบจอลามบนทวกเลกมาก อยากใหแยกจอลามกบจอทวออก

มาเลยไมตองทบกน บางทไมเหนมอลามเลย ตรงนรฐบาลเขามาชวยไดดวยการออกกฎหมาย ให

ผผลตทวใสชพเขาไปในทวทกยหอและบงคบใหสถาน ออกอากาศมสญญาณรบภาษามอ โดยสามารถ

เลอกระบบจากตวเครองทวเองไดวา จะมจอลามหรอไมม สามารถเพมจอลามเลกใหญไดจาก รโมต

เหมอนทวปจจบนทเลอกภาษาได เพราะในประเทศทพฒนาแลวมระบบทวแบบนแลว บานเรากอน

หนาเคยมทวยหอคนไทยทใสชพลงไป แตปจจบนไมมแลว

นอกจากรายการทวแลวแผน วซด ดวดภาพยนตร หรอสารคดของไทย ถามค าซบไตเตล

ภาษาไทย ออกมาดวยจะท าใหคนหหนวกไดรบความบนเทงเทากบคนหด แตตอนนมภาพยนตรเรอง

60

60

ต านานสมเดจพระนเรศวรทมค าบรรยายภาษาไทยสวนหนงของค ารองขอจากผคนในโลกเงยบ ทอาจ

ตองเงยหวใจฟงส าหรบ คนทเอยภาษามอไมเปน

บทหนกของลามภาษามอ

ปจจบนตวเลขของคนหหนวก ในบานเรามจ านวน 300,000 คน แตมคนหหนวกทมา

ขนทะเบยนกบสมาคมคนหหนวกแหงประเทศไทย 70,000 คน กวาครงหนงไมมโอกาสไดเรยน

หนงสอในระดบสงขนถงระดบปรญญาตร เพราะขาดแคลนลามชวยแปลระหวางการเรยนการสอน

กนษฐา รตนสนธ ลามอาวโสสดของสมาคมคนหหนวกแหงประเทศ ไทยบอกวา ขณะน

จ านวนลามของสมาคมไมเพยงพอกบงานทมอย จ านวนมาก ลามภาษามอตอนนมอย 5 คน หนาท

หลก ๆ คอใหบรการสมาชกทเขามาจองลาม ขนอยวาสมาชกตองไปตดตอเรองใด ไมวาจะไปพบ

แพทย ขนศาล ไปท าธรกรรม และอน ๆ รวมถงไปประชมสมมนากบหนวยงานทรองขอเขามา หรอ

กรณเรงดวนไปโรงพก โรงพยาบาล และไปเปนลามในรายการทวถาเจาของรายการตดตอเขามา

อาจจะมบางทสถานศกษาขาดลาม จะตดตอมาใชลามของสมาคม

“วธการแกปญหาลามขาดแคลน ภาครฐตอง จดตงศนยบรการลามสวนกลาง ขนมาใน

ตางประเทศ และแยกประเภทลามทมความรเชน เรองกฎหมาย เรองการแพทย ยกตวอยางเชนคนห

หนวกผชายจะไปพบแพทยเรอง ปญหาโรค ของผชายแตไมมลามผชาย ตองใชผหญง คนหหนวกก

อายลามกอาย หรอ คนหหนวกไปตรวจครรภ แตลามไมเคยมลกมาเลยก แนะน ากนไมถก” จฑามาศ

ลามภาษามอคนหนาทางทว แสดง ทรรศนะ

ศนยบรการถายทอดการสอสารแหงประเทศไทย Thai Telecommunication

Relay Service (TTRS)

คอศนยบรการถายทอดการสอสารส าหรบผบกพรองทางการไดยนและผบกพรอง

ทางการพด เปนการด าเนนการจดบรการพเศษเพอสงคมอยางหนง ซงถอวาเปนสวนหนงของ

การบรการโทรคมนาคมอยางทวถง ท าหนาทสงเสรมและสนบสนนใหผบกพรองทางการไดยนและ

ผบกพรองทางการพดไดมโอกาสใชบรการโทรคมนาคมเพอตดตอสอสารกบบคคลทวไปในสงคม

เนองจากผบกพรองทางการไดยนมขอจ ากดในการสอสารดวยการพด การสอสารทท าไดจะเปนการ

พมพขอความหรอการใชภาษามอโดยผานอปกรณโทรคมนาคมทฝายผรบไมม หรอผรบไมเขาใจ

เนอหาทสอสารโดยตรง เชนการสอสารดวยภาษามอ ดงนนจ าเปนจ าเปนตองใหผรบปลายทางได

เขาใจ โดยมคนกลางทเชอมตอการสอสารทงสองทางไดเขาใจ เชนเดยวกบผบกพรองทางการพดท

สอสารดวยเสยง แตเปนเสยงทไมชดท าใหไมเขาใจ ดงนนจ าเปนตองมคนกลางทเขาใจเสยงพด และ

ทวนเสยงพดนนใหผรบปลายทาง

61

61

ศนยบรการถายทอดการสอสารผบกพรองทางการไดยนและผบกพรองทางการพด

จงท าหนาทในการถายทอดการสอสารระหวางผสงและผรบปลายทาง ซงอาจเปนเสยงพด ขอความ

สน ขอความออนไลน หรอภาษามอ โดยมเจาหนาทถายทอดการสอสารทมความเชยวชาญเปนพเศษ

ท าหนาทเปนคนกลางในการตดตอ

แนวทางการด าเนนการจดตงศนยบรการถายทอดการสอสารผบกพรองทางการไดยน

และผบกพรองทางการพดนน ส านกงานคณะกรรมการกจการโทรคมนาคมแหงชาตไดจดท าแผน

แมบทกจการโทรคมนาคม ฉบบท 2 (พ.ศ. 2551-2553) โดยก าหนดหนงในเปาหมายไววา ใหประชาชน

ทกคนสามารถเขาถงบรการโทรคมนาคมไดอยางทวถง ไมวาจะเปนมตเชงพนทหรอมตเชงสงคม

ซงปรากฏในยทธศาสตรท 3 เรอง การกระจายบรการโทรคมนาคมพนฐานโดยทวถงและบรการสงคม

วา เพอสรางโอกาสใหแกประชาชนในพนทชนบทหางไกล และประชาชนกลมเปาหมายผดอยโอกาส

ทางสงคมไดมโอกาสในการเขาถงบรการโทรคมนาคมตามความเหมาะสม และสงเสรมใหมการ

กระจายบรการโทรคมนาคมพนฐานใหครอบคลมและทวถง โดยมเปาหมายไวในป 2553 น วาจะม

การทดลองโครงการน ารองและอปกรณตนแบบ Telecommunication relay services (TRS) เพอ

ใหบรการส าหรบผพการทางการไดยน โดยจะใหมการทดลองใหบรการถายทอดการสอสารฯ

ส านกงานคณะกรรมการกจการโทรคมนาคมแหงชาตจงไดรวมมอกบศนยเทคโนโลย

อเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาตศกษาการใหบรการถายทอดการสอสารส าหรบผทบกพรอง

ทางการไดยนและผทบกพรองทางการพด เพอน ามาจดท าแผนจดตงศนยบรการถายทอดการสอสาร

ส าหรบผทบกพรองทางการไดยนและผทบกพรองทางการพดขน ส าหรบเปนแนวทางในการ

ด าเนนการศนยบรการถายทอดการสอสารฯ ตามเจตนารมณของส านกงานคณะกรรมการกจการ

โทรคมนาคมแหงชาตทจะเตมเตมชองวางของขอจ ากดในการใชงานบรการโทรคมนาคมของกลม

ผพการกลมหนงทมความบกพรองทางการไดยนและความบกพรองทางการพดทไมสามารถใชบรการ

โทรคมนาคมไดเหมอนคนทวไป ทงนเปนการเปดโอกาสใหผพการกลมนไดมโอกาสใชบรการ

โทรคมนาคมสอสารกบบคคลทวไปได ซงจะท าใหแนวคดการบรการทวถงครอบคลมไปถงการ

ใหบรการส าหรบทกคนตามสทธขนพนฐานททกคนจะไดรบอยางเทาเทยมกน

จากการศกษาทบทวนวรรณกรรมและผลงานวจยทเกยวของพบวา ปญหาในการสอสาร

ระหวางคนพการกบพนกงานสอบสวน ทเกดขนในปจจบนนน มลกษณะของปญหาทแตกตางกนใน

หลายรปแบบ ซงลกษณะของปญหาดงกลาวสามารถแบงออกเปน 4 ประเดนหลก ๆ ไดแก ประเดน

ความรความเขาใจในภาษามอและความถกตองในการถายทอดมล ประเดนมาตรฐานหลกสตร

การเรยนภาษามอ และการบญญตศพทภาษามอ ประเดนการรบรและเขาถงสทธสวสดการตาง ๆ ท

รฐจดบรการให ประเดนความนาเชอถอและความไววางใจในลามภาษามอ ดงนนผศกษาจงตองการ

62

62

วเคราะหปญหาในการสอสารระหวางคนพการทางการไดยนหรอสอความหมายกบพนกงานสอบสวน

ทงนเพอแสวงหาแนวทางในการแกไขปญหาดงกลาวอยางมประสทธภาพและประสทธผล ผศกษา

จงไดสรปเปนกรอบแนวคดโดยก าหนดตวแปรทจะศกษาดงตอไปนคอ

2.6 ประเดนการศกษา ปญหาอปสรรคในการสอสารระหวางคนพการทางการไดยนหรอสอความหมายกบ

พนกงานสอบสวน 1. ประเดนความรความเขาใจในภาษามอ และความถกตองในการถายทอดขอมล 2. ประเดนวธการเรยนและมาตรฐานหลกสตรการเรยนภาษามอ 3. ประเดนการรบรและเขาถงสทธสวสดการตาง ๆ ทรฐจดบรการให 4. ประเดนความนาเชอถอและความไววางใจในลามภาษามอ 5. แนวทางการแกไขปญหาการสอสารระหวางคนพการทางการไดยนกบพนกงาน

สอบสวน

63

63

บทท 3 วธการศกษา

การศกษาเรอง “ปญหาอปสรรคในการสอสารระหวางผพการทางการไดยนหรอ

สอความหมายกบพนกงานสอบสวน : กรณศกษาสถานต ารวจในเขตพนทกรงเทพมหานคร” เปนการศกษาเชงคณภาพ (Qualitative Research) โดยมระเบยบวธการศกษาดงน คอ

1. การศกษาขอมลจากเอกสาร (Documentary Research) โดยการคนควาและรวบรวม ขอมลจากเอกสารทเกยวของ เชน หนงสอ บทความ ต าราทางวชาการ วทยานพนธ สารนพนธ ผลงานวจยทเกยวของ และขอมลสรปปญหาอปสรรคในการสอสารระหวางคนพการทางการไดยนหรอสอความหมายกบพนกงานสอบสวน เพอน ามาประกอบการศกษาใหสมบรณ

2. การเกบขอมลจากภาคสนาม (Field Survey) โดยการรวบรวมขอมลดวยวธการเชงคณภาพ ใชวธการสมภาษณเชงลก (In-Depth Interview) โดยผศกษาเปนผสมภาษณคนพการทางการไดยนหรอสอความหมายทเปนทงผถกกลาวหาหรอผเสยหายทมารองทกข ณ สถานต ารวจในเขตพนทกรงเทพมหานคร พนกงานสอบสวน และลามภาษามอ

3.1 ประชากรทใชในการศกษาและกลมตวอยาง

ในการศกษาครงน ไดก าหนดกลมประชากรเปาหมายทจะศกษา คอ กลมทเกยวของกบปญหาอปสรรคในการสอสารระหวางคนพการทางการไดยนหรอสอความหมายกบพนกงานสอบสวน

ไดแก คนพการทางการไดยนหรอสอความหมายทเปนทงผถกกลาวหาหรอผเสยหายทมารองทกข ณ สถานต ารวจในเขตพนทกรงเทพมหานคร พนกงานสอบสวน และลามภาษามอ ซงจะเปนผใหขอมลทส าคญ (Key Informant) โดยใชวธการเลอกตวอยางแบบเจาะจง (Purposive Sampling) จากผทเกยวของ จ านวน 9 คน ประกอบดวย

1. คนพการทางการไดยนหรอสอความหมายทเปนทงผถกกลาวหาหรอผเสยหายทมารองทกข ณ สถานต ารวจในเขตพนทกรงเทพมหานคร จ านวน 3 คน ผศกษาเลอกกลมตวอยางจากผพการทางการไดยนหรอสอความหมายทเปนผเสยหายหรอผถกกลาวหาอยในชนสอบสวน

2. พนกงานสอบสวนจากสถานต ารวจในเขตพนทกรงเทพมหานคร จ านวน 3 คน ไดแก สถานต ารวจบางเขน สถานต ารวจบางนา และสถานต ารวจทาพระ ผศกษาเลอกกลมตวอยางน เนองจากพนกงานสอบสวนในสถานต ารวจดงกลาว ไดผานการฝกอบรมหลกสตร “ภาษามอไทยเพอการสอสาร ประจ าป 2559” จากกรมสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ และมประสบการณในการสอบสวนคนพการทางการไดยนหรอสอความหมาย

64

64

3. ลามภาษามอจากสมาคมคนหหนวกแหงประเทศไทย จ านวน 3 คน แมวาจ านวนลามภาษามอในสมาคมคนหหนวกแหงประเทศไทยมจ านวนมาก แตผศกษาเลอกลามภาษามอกลมน เพราะวาลามทง 3 ทานมคณสมบตและประสบการณในการแปลภาษมอใหแกคนพการทตกเปนผ เสยหายหรอผถกกลาวหา และไดรบการขนทะเบยนลามในศาล ซงถอไดวาเปนผมความร ความเขาใจในการแปลภาษามอใหแกคนพการในการชวยเหลอทางกฎหมาย

3.2 เครองมอทใชในการศกษาวจย

เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลในการศกษาครงน ผศกษาก าหนดเครองมอทใช

ในการศกษาคอ แนวค าถามประการสมภาษณ (Interview Guideline) ในการเกบรวบรวมขอมล ซงมขนตอนในการสรางเครองมอ และเนอหาของเครองมอ ดงน

1. ทบทวนวรรณกรรมท เกยวของกบการศกษา รวบรวมแนวคด ทฤษฎ และผลงานวจยทเกยวของตาง ๆ

2. น าขอมล แนวคดทฤษฎตาง ๆ ทไดจากาการทบทวนวรรณกรรมมาสรป เพอก าหนดแนวทางขอบเขต และเนอหาของแนวค าถามประกอบการสมภาษณ (Interview Guideline) ใหครอบคลมเนอหาในเรองทศกษา

3. น าแนวค าถามประกอบการสมภาษณ ทสรางเสรจแลวสงใหอาจารยทปรกษาตรวจสอบความตรงของเนอหา (Content Validity) แลวน ามาปรบปรงแกไข และจดท าแนวค าถามประกอบการสมภาษณ ทจะน าไปใชในการเกบรวบรวมขอมลตอไป

3.3 การเกบรวบรวมขอมล

การเกบรวบรวมขอมลปฐมภม (Primary Data) ผศกษาด าเนนการขอหนงสอจาก

คณะสงคมสงเคราะหศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร เพอขอความรวมมอในการท าวจยเพอสงไปยง กลมตวอยางทก าหนด กอนทจะมการตดตอนดหมาย ก าหนดวน เวลา และสถานทตามทสะดวก ทงผสมภาษณ และผใหขอมลโดยการสมภาษณจะเปนแบบมโครงสราง ตามประเดนทก าหนดโดยมการเจาะลก (In-Depth Interview) เพอใหไดขอมลทตองการ และใกลเคยงกบความเปนจรง มากทสด

การเกบรวบรวมขอมลชนสอง (Secondary Data) ไดแก ขอมลเกยวกบปญหาอปสรรคในการสอสารของคนพการทางการไดยนหรอสอความหมาย ขอมลการปฏบตงานของพนกงาน

65

65

สอบสวนเกยวกบปญหาอปสรรคในการสอสารกบคนพการ และขอมลการปฏบตงานของลามภาษามอ

ซงการสมภาษณกลมเปาหมายทเปนคนพการทางการไดยนหรอสอความหมาย จะด าเนนการโดยผศกษาจะสมภาษณผานลามภาษามอจากสมาคมคนหหนวกแหงประเทศไทย โดยเนนการสมภาษณถงปญหาอปสรรในการสอสารของคนพการ เพอจะไดน ามาวเคราะหถงปญหา และแสวงหาแนวทางในการแกปญหาใหมประสทธภาพตอไป

3.4 การวเคราะหขอมล

การวเคราะหขอมลจากการศกษาในครงนจะใชการวเคราะหเชงพรรณาตามหลก

ตรรกวทยาประกอบบรบท (Descriptive Analysis) โดยน าขอมลทงหมดของผใหขอมลส าคญ รวมทงบรบทในดานสภาพแวดลอม และเอกสารวชาการมาประกอบการใชแนวคดทฤษฎในการประเมนเปนพนฐานการวเคราะหในแตละประเดนในการประเมนเพอใหไดขอมลดานตาง ๆ ใหครอบคลมมากทสด สวนการตรวจสอบขอมลตาง ๆ ทไดจากการเกบรวบรวมขอมลเชงคณภาพจะใชวธการตรวจสอบขอมลแบบสามเสา ซงมวธการตรวจสอบสามเสาดานขอมล โดยตรวจสอบดาน เวลา สถานท และแหลงขอมล และการตรวจสอบสามเสาดานผวจย โดยขอมลทไดจากการสมภาษณจะถกตรวจสอบโดยผศกษา และรวมถงการตรวจสอบสามเสาดานวธการเกบรวบรวมขอมล (Methodological Triangulation) ซงการศกษาครงนจะใชวธการเกบรวบรวมขอมลทมากกวาสองวธคอใชการสมภาษณ และการเกบรวบรวมขอมลจากเอกสาร

3.5 การน าเสนอผลการศกษา

ในการศกษาเรอง “ปญหาอปสรรในการสอสารระหวางผพการทางการไดยนหรอ

สอความหมายกบพนกงานสอบสวน : กรณศกษาสถานต ารวจในเขตพนทกรงเทพมหานคร” เปนการศกษาวจยเชงพรรณาในรปแบบการบรรยายขอมลประกอบตาราง ผศกษาไดน าเสนอผลการศกษาทไดจากการศกษา ดงน

สวนท 1 ขอมลทวไปของผใหสมภาษณ ไดแก เพศ การศกษา อาชพ ประสบการณ การท างาน

สวนท 2 ผลการสมภาษณ สวนท 3 อภปรายผล

66

66

บทท 4 ผลการศกษา และอภปรายผลการศกษา

ในการศกษาเรอง “ปญหาอปสรรคในการสอสารระหวางคนพการทางการไดยนหรอ

สอความหมายกบพนกงานสอบสวน : กรณศกษาสถานต ารวจในเขตพนทกรงเทพมหานคร” เปนการศกษาเชงคณภาพ (Qualitative Research) โดยใชวธการศกษาจากเอกสารและการเกบขอมลจากการสมภาษณกลมตวอยางซงเปน “ผใหขอมลทส าคญ (Key Informant)” ทใชในการศกษาครงน ใชวธการศกษาขอมลภาคสนาม (Field Survey) โดยการรวบรวมขอมลดวยวธการเชงคณภาพ ใชวธการสมภาษณเชงลก (In-Depth Interview)

โดยในการศกษาครงนมความประสงคเพอหาถงสภาพปญหาอปสรรคในการสอสารระหวางคนพการทางการไดยนหรอสอความหมายกบพนกงานสอบสวน และหาแนวทางในการแกไขปญหาอปสรรคในการสอสารระหวางคนพการทางการไดยนหรอสอความหมายกบพนกงานสอบสวน จากการศกษาโดยการสมภาษณ ผศกษาไดลงพนทเพอสมภาษณกลมตวอยางทง 3 กลม ไดแก กลมคนพการทางการไดยนหรอสอความหมายทเปนผเสยหายหรอผถกกลาวหาอยในชนสอบสวน กลมพนกงานสอบสวนจากสถานต ารวจในเขตพนทกรงเทพมหานคร ซงไดผานการฝกอบรมหลกสตร “ภาษามอไทยเพอการสอสาร ประจ าป 2559” จากกรมสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ และมประสบการณในการสอบสวนคนพการทางการไดยนหรอสอความหมาย และกลมลามภาษามอจากสมาคมคนหหนวกแหงประเทศไทยทมคณสมบตและประสบการณในการแปลภาษมอใหแก คนพการทตกเปนผเสยหายหรอผถกกลาวหา และไดรบการขนทะเบยนลามในศาล ซงจากการสมภาษณเชงลก (In-Depth Interview) ผใหสมภาษณไดใหขอมลทเปนความเหนส าคญถงสภาพปญหาอปสรรคในการสอสารระหวางคนพการทางการไดยนหรอสอความหมายกบพนกงานสอบสวน และไดเสนอแนะแนวทางในการแกปญหาดงกลาว ซงผศกษาสามารถแบงเนอหาในการศกษาออกเปน 3 สวน ดงน

สวนท 1 ขอมลทวไปของผใหสมภาษณ สวนท 2 ผลการสมภาษณ สวนท 3 อภปรายผล

67

67

4.1 ขอมลทวไปของผใหสมภาษณ

ตารางท 4.1 ขอมลทวไปของผใหสมภาษณ

ขอมลทวไปของผใหสมภาษณ จ านวน (คน) รอยละ

เพศ ชาย หญง

3 6

33.33 66.67

รวม 9 100 อาย

20-29 ป 30-39 ป 40-49 ป

1 5 3

11.11 55.55 33.34

รวม 9 100

ระดบการศกษา ไมไดรบการศกษา มธยมศกษาตอนปลาย ปรญญาตร

1 1 7

11.11 11.11 77.78

รวม 9 100

ประสบการณท างานในต าแหนงพนกงานสอบสวน 1-5 ป มากวา 5 ปขนไป

1 2

33.33 66.67

รวม 3 100

ประสบการณท างานในการเปนลามภาษามอ (ป)* 5-10 ป มากกวา 10 ปขนไป

1 2

33.33 66.67

รวม 3 100

หมายเหต: ประสบการณท างานในการเปนลามภาษามอ หมายถง ประสบการณในการแปลภาษามอใหแกคนพการทตกเปนผเสยหายหรอผถกกลาวหา ทงในชนสอบสวนและชนศาล

68

68

จากตารางท 4.1 พบวา ผใหสมภาษณสวนใหญเปนเพศหญง รอยละ 66.67 และเปนเพศชายรอยละ 33.33

อายของผใหสมภาษณ พบวา ผใหสมภาษณสวนใหญมอายระหวาง 30-39 ป รอยละ 55.55 รองมาคอ 40-49 ป รอยละ 33.34 และนอยทสดคอ 20-29 ป รอยละ 11.11

ระดบการศกษาของผใหสมภาษณ พบวา ผใหสมภาษณสวนใหญมการศกษาในระดบปรญญาตร รอยละ 77.78 รองลงมา คอ มธยมศกษาตอนปลายและไมไดรบการศกษามความเทากน รอยละ 11.11

ประสบการณท างานของผใหสมภาษณ แบงออกเปน ประสบการณท างานในต าแหนงพนกงานสอบสวน พบวา มประสบการณในการท างานมากกวา 5 ปขนไป รอยละ 66.67 และ มประสบการณท างาน 1-5 ป รอยละ 33.33

ส าหรบประสบการณท างานในการเปนล ามภาษามอ พบวา ผ ใหสมภาษณ มประสบการณในการท างานมากกวา 10 ปขนไป รอยละ 66.67 และมประสบการณในการท างาน 5-10 ป รอยละ 33.33

4.2 ผลการสมภาษณ

จากการสมภาษณความคดเหนของผใหสมภาษณ จ านวน 9 คน แบงตามกลมผให

สมภาษณดงน 1. กลมคนพการทางการไดยนหรอสอความหมาย ท เปนทงผถกกลาวหาหรอ

ผเสยหาย จ านวน 3 คน 2. กลมพนกงานสอบสวน จากสถานต ารวจในเขตพนทกรงเทพมหานคร จ านวน

3 คน ซงพนกงานสอบสวน ไดผานการฝกอบรมหลกสตร “ภาษามอไทยเพอการสอสาร ประจ าป 2559” และมประสบการณในการสอบสวนคนพการทางการไดยนหรอสอความหมาย

3. ลามภาษามอจากสมาคมคนหหนวกแหงประเทศไทย จ านวน 3 คน ซงมคณสมบตและประสบการณในการแปลภาษมอใหแกคนพการทตกเปนผเสยหายหรอผถกกลาวหา

การสมภาษณความคดเหนกลมผใหสมภาษณเกยวกบสภาพปญหาอปสรรคในการสอสารระหวางคนพการทางการไดยนหรอสอความหมาย ประกอบดวยประเดน ดงตอไปน

ประเดนท 1 ความรความเขาใจในภาษามอ และความถกตองในการถายทอดขอมล ประเดนท 2 วธการเรยนและมาตรฐานหลกสตรการเรยนภาษามอ ประเดนท 3 การรบรและเขาถงสทธสวสดการตาง ๆ ทรฐจดบรการให ประเดนท 4 ความนาเชอถอและความไววางใจในลามภาษามอ

69

69

ประเดนท 5 แนวทางการแกไขปญหาการสอสารระหวางคนพการทางการไดยนกบพนกงานสอบสวน

ซงผลการสมภาษณจากกลมผใหสมภาษณมดงน 4.2.1 กลมคนพการทางการไดยนหรอสอความหมาย

4.2.1.1 ความรความเขาใจในภาษามอ และความถกตองในการถายทอดขอมล

การสอสารดวยภาษามอ ถอเปนภาษาหลกทใชในการสอสารของ คนพการทางการไดยนหรอสอความหมาย แตในความเปนจรงพบวา คนพการทางการไดยนหรอ สอความหมายไมสามารถใชภาษามอไดเหมอนทกคน เนองจากการทคนพการไมไดรบการศกษาอยางทวถง ท าใหการเรยนรหรอความเขาใจในภาษามอมความแตกตางกนในแตละคน ซงผลการสมภาษณกลมผพการสามารถแบงคนพการออกไดเปน 2 กลม คอ

1. กลมคนพการทไมไดรบการศกษาจะมความรความเขาใจในภาษามอเพยงเลกนอย ภาษามอทใชในการสอสารจะเปนรปแบบของภาษามอทใชกนในครอบครว เพอใชสอสารกบคนในครอบครวหรอคนใกลชด ซงเมอเกดปญหาทคนพการตองการรองทกขหรอกลาวโทษตอพนกงานสอบสวน คนพการจะใชวธการสอสารกบพนกงานสอบสวนดวยการแสดงทาทาง อาการตาง ๆ หรอวาดภาพบรรยายวาเกดอะไรขน การถายทอดหรอการสอสารดวยวธการดงกลาว ท าใหการรบรขอมลเปนไปไดยาก ไมสามารถรไดเลยวาสงทคนพการถายทอดขอมลมานนมความถกตองหรอไม เพยงใด ซงคนพการกลมนถอไดวาเปนกลมทมอปสรรคในการสอสารมาก

2. กลมคนพการทมความรในภาษามอ หรอสามารถอานเขยนหนงสอได คนพการมความรในภาษามอกจะใชวธการสอสารดวยภาษามอ การสอสารดวยภาษามอนน กจะมขอจ ากดในสอสารคอ คนพการจะสามารถสอสารไดแตกบบคคลทมความรในภาษามอดวยเทานน ดงนนบคคลทไมมความรในภาษามอจงอาจจะไมสามารถรบรขอมลทคนพการตองการถายทอด หรออาจรบรไดเพยงบางสวนจากทาทางทคนพการแสดงออก สวนคนพการทสามารถเขยนหนงสอได กจะใชวธการเขยน แตการเขยนของคนพการทางการไดยนหรอสอความหมายลกษณะจะเขยนไดเพยงประโยคสน ๆ หรอเขยนเปนค า ๆ หรอเขยนค าจากหลงไปหนา หรออาจจะเรยง ประธาน กรยา กรรม สลบทสลบต าแหนงกน เพราะลกษณะรปแบบการเขยนของคนพการจะแตกตางจาการเขยนของคนปกตทวไป โดยการเขยนของคนพการจะเรมจากการคดภาพ และเรยบเรยงเขยนออกมาเปนค าพด เพราะฉะนนพนกงานสอบสวนตองใชความพยายามในการทจะปะตดปะตอเรองราว เพราะ คนพการทางการไดยนหรอสอความหมายไมสามารถเขยนเลาเรองราวหรออธบายถงสงทตนตองการ

70

70

จะรองทกขไดตงแตตนจนจบ วธการสอสารในรปแบบตาง ๆ ดงกลาวขางตนเปนจตตลกษณะหนงของคนพการประเภทน

4.2.1.2 วธการเรยนและมาตรฐานหลกสตรการเรยนภาษามอ ผใหสมภาษณมความเหนวาภาษามอทใชกนในปจจบนของคนพการ

ทางการไดยนหรอสอความหมาย มทงภาษามอถนทบญญตขนกนเองในกลมคนพการทอาจจะไมไดรบการศกษาคดขนเพอใชสอสารกนในครอบครวหรอญาตพนอง ซงอาจจะเปนค างาย ๆ ทเกยวของกบชวตประจ าวน เชน การกน การนอน อาการเจบปวยตาง ๆ จะเปนภาษามอทสอสารในค างาย ๆ เพอใหคนในครอบครวสามารถเขาใจสงทคนพการตองการสอสาร สวนใหญจะเปนลกษณะภาษามอทไมเปนทางการ

กลมคนพการทไดรบการศกษาในโรงเรยนโสตศกษามความเหนวา ภาษามอทคนพการเรยนมาจากโรงเรยนโสตศกษานน มวธการเรยนทแตกตางจากวธการเรยนของลามภาษามอ ซงการเรยนของคนพการนนจะใชเรยนภาษามอตามไวยากรณภาษาไทย ซงมลกษณะการใชภาษามอทคดลอกค าตอค าจากประโยคภาษาไทย แตการศกษาของลามภาษามอทมการเรยนการสอนในระดบปรญญาตร เชน วทยาลยราชสดา จะมรปแบบการเรยนทตางจากคนพการทเรยนในโรงเรยนโสตศกษา เพราะลามภาษามอจะเปนผทมการไดยนเหมอนคนปกตทวไป การเรยนจงเปนไปในรปแบบวธจ าศพททางภาษามอทมการบญญตไวแลว แลวน าศพทหลาย ๆ ค า มาตอกนเพอแปลเปนรปประโยค

4.2.1.3 การรบรและเขาถงสทธสวสดการตาง ๆ ทรฐจดบรการให ผใหสมภาษณมความเหนวา ปญหาในการสอสารนนท าใหคนพการ

ไมสามารถรบรหรอเขาถงสทธสวสดการไดทวถงเทาเทยมกบคนพการประเภทอน เนองจาก การประชาสมพนธหรอการใหบรการของรฐนน ไมมการประชาสมพนธในรปแบบทคนพการสามารถรบรและเขาถงได การประชาสมพนธไมมรปแบบภาษามอทคนพการจะสามารถรบรและเขาใจได มเพยงการประชาสมพนธในรปแบบของสอทเปนหนงสอเทานน ซงหากคนพการไมสามารถอานหนงสอได กไมสามารถทจะรบรและเขาถงสวสดการได ดงนนการทคนพการไมสามารถทจะรบรหรอถายทอดขอมลใหบคคลอนเขาใจความตองการของตนได คนพการกจะไมสามารถเขาถงสทธสวสดการตาง ๆ ทภาครฐไดจดบรการไวให เพออ านวยความสะดวกในการด ารงชวตของคนพการ อยางเชน สทธดานการเรยน สทธดานการสาธารณสข และสวสดการในเรองของเบยยงชพ ทเปนเงนส าหรบเปนคาใชจายของคนพการในแตละเดอน เปนตน ท าใหคนพการขาดโอกาสในสงคม ท าใหคนพการไมไดรบสทธทเทาเทยมกบคนทวไป และกลายเปนปญหาท าใหเกดความเลอมล าในสงคม

71

71

4.2.1.4 ความนาเชอถอและความไววางใจในลามภาษามอ ผใหสมภาษณมความเหนวา เปนปญหาทเกดจากความรสกสวนตวของ

คนพการบางคนทไมมความเชอถอและไววางใจในตวลามภาษามอ เพราะลามภาษามอมาแปลใหกบ

คนพการนน คนพการจะไมทราบวาเปนใคร มศกยภาพหรอมความรในศพททเกยวกบกฎหมายมาก

นอยเพยงใด เมอคนพการเกดความรสกไมเชอมนและไววางใจในลามภาษามอ ดงนนขอมลทคนพการ

จะถายทอดใหแกลามภาษามอเพอสอสารใหพนกงานสอบสวนนน คนพการอาจจะบอกขอมลแคเพยง

บางสวนไมบอกขอมลทงหมด หรออาจใหขอมลทเปนเทจ ท าใหเกดผลกระทบตอรปคด และเกด

ปญหาในการปฏบตงานของพนกงานสอบสวน

และนอกจากนการทคนพการรสกไมวางใจในลามภาษามอ เกดจาก

ความรสกอายทจะตองถายทอดขอมลเพอใหลามภาษามอใหแกพนกงานสอบสวนรบร ซงเรองท

คนพการจะถายทอดนนอาจจะเปนเรองทละเอยดออนหรอกระทบตอความรสกของคนพการ เชน

กรณเกยวกบการขมขนกระท าช าเรา ซงหากคนพการตองถายทอดขอมลนนซ า ๆ กจะเหมอนการท

คนพการตองถกกระท าสงนนซ า ๆ ท าใหความเกดความรสกละอายทจะถายทอดขอมลดงกลาวนน

4.2.1.5 แนวทางแกไขปญหาอปสรรคในการสอสารระหวางคนพการทางการ

ไดยนหรอสอความหมายกบพนกงานสอบสวน

ผใหสมภาษณมความเหนวา ควรมการจดตงเครองสอสาร TTRS1 ไว

ประจ า ณ สถานต ารวจในพนทเขตกรงเทพมหานคร เพออ านวยความสะดวกใหแกคนพการและ

พนกงานสอบสวนในการสอสาร เพอชวยลดปญหาอปสรรคในการสอสารใหกบคนพการ และควรม

การจดอบรมภาษามอใหแกพนกงานสอบสวนหรอเจาหนาทของรฐทตองใหบรการแกคนพการ เพอให

สามารถสอสารกบคนพการไดในเบองตน

1 TTRS คอ ศนยบรการถายทอดการสอสารส าหรบผบกพรองทางการไดยนและผบกพรอง

ทางการพด เปนการด าเนนการจดบรการพเศษเพอสงคมอยางหนง ซงถอวาเปนสวนหนงของการบรการโทรคมนาคมอยางทวถง ท าหนาทสงเสรมและสนบสนนใหผบกพรองทางการไดยนและผบกพรองทางการพดไดมโอกาสใชบรการโทรคมนาคมเพอตดตอสอสารกบบคคลทวไปในสงคม ผศกษาไดอธบายไวในงานวจยทเกยวของ

72

72

4.2.2 กลมพนกงานสอบสวน

4.2.2.1 ความรความเขาใจในภาษามอ และความถกตองในการถายทอด

ขอมล

ความเหนของพนกงานสอบสวน สวนใหญจะไมมความรในเรองภาษามอ ซงวธการทพนกงานสอบสวนใชในการสอสารกบคนพการทางการจะใชวธการแสดงทาทาง การวาดรปเพออธบายเหตการณ หรอการเขยนหนงสอตอบโตกบคนพการ ซงวธการสอสารดงกลาวเปนวธการสอสารเบองตน เพอใหทราบถงความตองการของคนพการทเดนทางมาสถานต า รวจ การสอสารดวยวธนกไมสามารถทจะไดขอมลอยางถกตองและครบถวน

หรอหากเปนกรณทคนพการมญาตพนอง คนสนท หรอลามภาษามอมาชวยในการสอสารกบพนกงานสอบสวน พนกงานสอบสวนมความเหนวา บคคลทมาชวยคนพการกไมสามารถอธบายรายละเอยดไดครบถวน เพราะบคลนนอาจจะไมไดเปนบคลทประสบเหตการณนนรวมกบผพการโดยตรง บคคลดงกลาวเปนเพยงสอกลางทชวยแปลจากคนพการอกทเพอสอสารใหพนกงานสอบสวนรบรเทานน ซงท าใหพนกงานสอบสวนตองใชเวลาในการสอบถามขอมลมากกวา คนปกตหลายเทา เพอจะใหไดขอมลหรอหลายละเอยดแหงคดทครบถวนสมบรณ ยกตวอยางเชนเกดอบตเหตคดรถยนตชนกนซงเปนความผดเพยงเลกนอย ยงตองใชระยะเวลาในการสอบถามขอมลกนอยางมาก ซงถาหากเปนคดทมลกษณะซบซอน กจะเกดปญหาในการสอสารเปนอยางมาก ปญหาดงกลาวถอไดวาปญหาหลกทอาจท าใหคนพการทเปนผเสยหายอาจตกเปนผกระท าผดได หากค าใหการทสอสารไปนนมเขาใจหรอแปลความหมายทคลาดเคลอนไปจากความเปนจรง

4.2.2.2 วธการเรยนและมาตรฐานหลกสตรการเรยนภาษามอ ในประเดนนพนกงานสอบสวนไมมความเหนในประเดนดงกลาว เพราะ

พนกงานสอบสวนไมทราบถงวธการเรยนหรอหลกสตรการเรยนภาษามอของคนพการทางการไดยนและลามภาษามอ

4.2.2.3 การรบรและเขาถงสทธสวสดการตาง ๆ ทรฐจดบรการให ผใหสมภาษณมความเหนวา สวนใหญจะไมมความเขาใจในลกษณะ

ความบกพรองของคนพการ และไมมความรหรอขอมลเกยวกบสทธสวสดการทคนพการตองไดรบจากรฐ ในบางสถานต ารวจ พนกงานสอบสวนไมทราบเลยวามการจดบรการลามภาษามอใหแกคนพการ หรอถาทราบวามการใหบรการลามภาษมอ กไมมรวาควรจะตดตอไปหนวยงานใด ซงพนกงานสอบสวนมองวาการเขาถงบรการลามภาษมอนนเปนไปไดยากมาก เพราะไมมการประชาสมพนธใหสถานต ารวจหรอพนกงานสอบสวนทราบถงการบรการดานนเลย แตในบางสถานต ารวจทราบวามการจดบรการลามภาษามอใหแกคนพการ จงประสานขอความรวมมอลามจากสมาคมคนหหนวกแหงประเทศไทย เพอขอรบบรการในการสอบสวนคนพการทางการไดยนหรอสอความหมาย แตถงแมจะม

73

73

ลามภาษามอมาชวยในการแปล แตกพบปญหาวากวาทลามภาษามอจะเดนทางมาถงสถานต ารวจนน กเสยเวลาไปเปนจ านวนมาก เพราะจากสถานทตงของสมาคมหหนวกแหงประเทศไทย กบสถานต ารวจในบางทหางไกลกนมาก หากบางคดเปนคดทเรงดวนหากตองใชเวลาในการตดตอขอรบบรการลามเปนเวลานาน อาจจะไมทนตอการด าเนนการกเปนได

4.2.2.4 ความนาเชอถอและความไววางใจในลามภาษามอ ผใหสมภาษณมความเหนวา รสกเชอถอและไววางใจในตวลามภาษามอ

เพราะพนกงานสอบสวนไมมความรในภาษามอ จงเชอวาสงทลามภาษามอแปลหรอถายทอดขอมลตอมาจากคนพการนน เปนเรองทเชอถอได

4.2.2.5 แนวทางแกไขปญหาอปสรรคในการสอสารระหวางคนพการทางการไดยนหรอสอความหมายกบพนกงานสอบสวน

ผใหสมภาษณมความเหนวา ควรมการจดท า Application ภาษามอ ส าหรบชวยในการสอสารใหแกคนพการกบบคคลอน เนองจากปจจบนเปนยคของเทคโนโลย การสอสาร คนสวนใหญใชสมารทโฟนในการตดตอสอสาร ท าใหการสบคนหรอหาขอมลจากโทรศพทมอถอเปนเรองทงายมากขน และควรมการจดตงหนวยขอรบบรการลามภาษามออยตามเขตพนท เพอความสะดวกในการขอรบบรการ และประหยดเวลาในการเดนทางของลามภาษามอ

4.2.3 กลมลามภาษามอ 4.2.3.1 ความรความเขาใจในภาษามอ และความถกตองในการถายทอด

ขอมล ผใหสมภาษณมความเหนวา ปญหาดานนจะไมกระทบกบลามภาษามอ

เนองจากลามเปนเพยงตวกลางในการถายทอดขอมลของคนพการไปสพนกงานสอบสวนเทานน ซงลามภาษามอจะถายทอดไปตามทคนพการบอกเลา ลามภาษามอไมสามารถรไดเลยวาสงทคนพการถายทอดมานนมความถกตองเพยงใด เพราะลามภาษามอไมไดเปนผทรวมอยในเหตการณกบ คนพการมาตงแตตน สงทคนพการเลามานนอาจจะเปนความเทจกอาจเปนได ซงหากคนพการถายทอดขอมลทเปนเทจกอาจท าใหรปคดคลาดเคลอนไปจากความเปนจรง

4.2.3.2 วธการเรยนและมาตรฐานหลกสตรการเรยนภาษามอ ผใหสมภาษณมความเหนวา วธการเรยนภาษามอของคนพการใน

โรงเรยนโสตศกษา กบวธการเรยนภาษามอของลามภาษามอนน มความแตกตางในวธการเรยน เพราะวธการและรปแบบการเรยนของคนทมความบกพรองทางการไดยนจะตองมการทดสอบและประเมนคดกรองจากครผสอนกอนวา คนพการนนมลกษณะทพการหตง หรอหหนวก คนพการหตงยงสามารถทจะไดยนหากเสยงนนมความดงมากพอทประสาทหจะรบรไดและยงสามารถทจะพดเพอถายทอดขอมลได ซงบคลทสอสารอาจจะเขาใจดวยการอานปาก แตถาหากเปนคนพการหหนวกกลม

74

74

นจะไมสามารถไดยนหรอพดไดเลย ดงนนวธการเรยนของเดก 2 กลมนจงขนอยกบการรบรและความสามารของเดกแตละคน สวนการเรยนภาษามอของลามภาษามอนน ลามภาษามอเปนบคคลทสามารถไดยนและสอสารดวยการพดได วธการเรยนจงจะเปนเหมอนหลกสตรการเรยนของคนปกตทวไป ซงวธการเรยนเปนการจ าค าศพททมการบญญตใชอยแลวในกลมคนพการ และน าค าศพท หลาย ๆ ค ามาตอกนเพอสอสารในรปของประโยค

นอกจากนคนพการทศกษาในโรงเรยนโสตศกษา หรอลามภาษามอทศกษาใน มหาวทยาลยราชภฎสวนดสต หรอมหาวทยาลยราชสดา ซงเปนสถาบนทมการเรยนการสอนใหแกคนพการและลามภาษามอ ภาษามอทมการเรยนการสอนนนจะเปนรปแบบทมลกษณะเปนทางการ ซงหากกรณทคนพการทตกเปนผกลาวหาหรอผเสยหาย ไมไดรบการศกษาในโรงเรยน โสตศกษา จงอาจจะไมเขาใจภาษามอทเปนทางการ และลามภาษามอกอาจจะไมเขาใจภาษาทไมเปนทางการทคนพการบญญตใชกนเอง ดงนนค าบางค าทคนพการตองการสอสารใหพนกงานสอบสวนทราบ แตลามภาษามออาจจะถายทอดไดไมตรงกบสงทคนพการตองการสอสารกเปนได ซงหากค านนเปนค าทส าคญตอลกษณะของรปคด การถายทอดดงกลาวอาจท าใหรปคดเปลยนแปลงไปในลกษณะทเปนโทษแกคนพการกเปนได และลามภาษามอสวนใหญจะไมมความรในเรองกฎหมาย แมในปจจบนจะมการบญญตค าศพททเกยวกบกฎหมายขนมาเพอใหลามภาษามอสามารถแปลไดตรงตามกฎหมาย แตค าศพทกฎหมายนน ลามภาษามอไมสามารถจะใชไดจรง เนองจากค าทบญญตมจ านวนมาก และค าศพททบญญตกยงไมครอบคลมถงลกษณะความผดตามทมในกฎหมายของคนทวไป ท าใหลามในบางลกษณะความผดทไมมบญญตศพทไวลามภาษามอตองแปลไปตามทลามเขาใจ

4.2.3.3 การรบรและเขาถงสทธสวสดการตาง ๆ ทรฐจดบรการให ผใหสมภาษณมความเหนวา คนพการทางการไดยนหรอสอความหมาย

เปนกลมทรบรถงขอมลขาวสารไดชากวาคนพการประเภทอน เนองจากวธการสอสารและการทจะรบรขอมลไดนนจะตองใชวธการสอสารทเฉพาะ คอการใชภาษามอ ซงในการประชาสมพนธขอมลเกยวกบสวสดการตาง ๆ ทรฐจดบรการใหนนไมมการประชาสมพนธในรปแบบของภาษามอใหแก คนพการกลมนเทาทควร คนพการจงไมสามารถรบรหรอเขาถงสทธสวสดการทตนพงไดรบอยางทวถง และเทาเทยมกบคนพการประเภทอน

นอกจากน ปญหาในเรองการใหบรการแกคนพการกไมสามารถท าไดอยางทวถง เนองจากจ านวนลามภาษามอทใหบรการแกคนพการในปจจบนมจ านวนนอย ท าใหไมเพยงพอตอความตองการของคนพการ หากเกดกรณทคนพการตองการใชลามภาษามอพรอมกนหลาย ๆ คน ลามภาษามอกจะตองจดล าดบความส าคญกอนหลงเพอทจะใหบรการแกคนพการไดอยางทวถง ซงท าใหคนพการไดรบการบรการทลาชา ไมทนตอความตองการ

75

75

4.2.3.4 ความนาเชอถอและความไววางใจในลามภาษามอ ผใหสมภาษณมความเหนวา คนพการอาจเกดความไมเชอถอและ

ไววางใจในลามภาษามอ ทมาใหบรการนน เกดจากความไมเชอมนในศกยภาพและความสามารถในการแปลของลามภาษามอ ทแปลและถายทอดใหแกพนกงานสอบสวนนนตรงตามทตองการสอสารได การทคนพการเกดความรสกไมวางใจในตวลามภาษามอเนองจากการปฏบตงานในชนสอบสวนยงไมมการขนทะเบยนลามภาษามออยางเปนทางการ ท าใหคนพการและพนกงานสอบสวนอาจเกดความรสกไมมนใจในการปฏบตหนาทของลามภาษามอ เพราะไมรวาลามนนมความรหรอเชยวชาญในการแปลค าศพททางกฎหมายหรอไมเพยงใด และการแปลภาษามอของลามมคณภาพเพยงใดดงนนเมอคนพการเกดความรสกไมเชอถอหรอมนใจในลามภาษามอ จะสงผลกระทบตอการปฏบตหนาทของลามภาษามอเปนอยางมาก

4.2.3.5 แนวทางแกไขปญหาอปสรรคในการสอสารระหวางคนพการทาง การไดยนหรอสอความหมายกบพนกงานสอบสวน

ผใหสมภาษณมความเหนวา เพอเปนการแกปญหาในเรองความเชอมนและไววางใจใหแกคนพการ ควรมการจดขนทะเบยนลามภาษามอในชนสอบสวน เพอสราง ความเชอมนและไววางใจใหแกทงตวคนพการ และพนกงานสอบสวนเหนวาลามภาษามอนน มศกยภาพและความสามารถทจะแปลภาษามอไดมประสทธภาพ

76

76

ตารางท 4.2

สรปผลการสมภาษณ ประเดนปญหา

อปสรรค ในการสอสาร

กลมคนพการทาง การไดยนหรอสอ

ความหมาย กลมท 1

กลมพนกงานสอบสวน กลมท 2

กลมลามภาษามอจากสมาคมคนหหนวกแหงประเทศไทย กลมท 3

1. ความรความเขาใจในภาษามอ และความถกตองในการถายทอดขอมล

- คนพการทไมมความรในภาษามอและไมสามารถอานเขยนหนงสอได คนพการกลมนจะไมสามารถรบรหรอถายทอดขอมลใหแกบคคลอนไดเลย

- คนพการทมความรในภาษามอ ซงคนพการกลมนจะสามารถถายทอดขอมลได แตลกษณะของภาษามอทแตกตางกน อาจท าใหการสอสารคลาดเคลอนได

- กรณทคนพการสามารอานเขยนหนงสอได ลกษณะการเขยนของคนพการจะใชไวยากรณทแตกตางจากการเขยนของคนปกต ซงอาจท าใหผทรบขอมลเกดความสบสนและเขาใจผดไปจากความเปนจรงได

สวนใหญจะไมมความรความเขาใจในภาษามอ และไมเขาใจในลกษณะการเขยนของคนพการ จงไมสามารถทจะไดรบขอมลทถกตอง

ลามเปนเพยงตวกลางทถายทอดขอมลของคนพการ บางครงคนพการอาจจะใหขอมลทเปนเทจ ซงอาจท าใหรปคดคดเปลยนไป

77

77


สรปผลการสมภาษณ (ตอ) ประเดนปญหา






2. วธการเรยนและมาตรฐานหลกสตรการเรยนภาษามอ

วธการเรยนของคนพการทางการไดยนในโรงเรยนโสตศกษา จะใชรปแบบการเรยนภาษามอตามไวยากรณภาษาไทย ซงตางจากการวธการเรยนของลามภาษามอ

ไมมความเหนในประเดนนเพราะ ไมทราบในวธการเรยนและหลกสตรภาษามอ

วธการเรยนและมาตรฐานหลกสตรการเรยนภาษามอของแตสถาบนมความแตกตางกน ไมเปนมาตรฐานเดยวกน เชน มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต กบวทยาลยราชสดา จะมการสอนรปแบบจ าศพททางภาษามอทมการบญญตไวแลว แลวน าศพทหลาย ๆ ค า มาตอกนเพอแปลเปนรปประโยค ในสวนของค าศพททบญญตขนนนกยงไมครอบคลมถงทลกษณะความผดตามทมในกฎหมายของคนทวไป และลามภาษมอกไมไดมช านาญในการแปลศพททเกยวกบกฎหมายทกคน

78

78








3. การรบรและเขาถงสทธสวสดการตาง ๆ ทรฐจดบรการให

ไมสามารถรบรและเขาถงสทธและสวสดการตาง ๆ ทรฐจดใหเลย เนองจากไมมการประชาสมพนธใหรบรในรปแบบภาษามอ และขาดการประชาสมพนธททวถง

ไมมความรในเรองสทธและสวสดการทรฐใหกบคนพการเลย

ไมมการประชาสมพนธถงสทธสวสดการในรปแบบของภาษามอใหแกคนพการรบร และมจ านวนลามภาษามอไมเพยงพอตอความตองการของคนพการ ท าใหคนพการไดรบการบรการทลาชา

4. ดานความนาเชอถอและความไมไววางใจในลามภาษามอ

เปนความรสกสวนตวของคนพการ เนองจากคนพการกบลามไมมความคนเคยกนมากอน เชน ในคดขมขน กระท าช าเรา คนพการอาจจะอายทจะถายทอดขอมลใหแกลามภาษามอ

คนพการรสกไมมนใจในศกยภาพการแปลของลามภาษามอ และในชนสอบสวนยงไมมการขนทะเบยนลาม จงอาจมองวาลามยงไมมมาตรฐานและคณภาพเพยงพอ

79

79








5. แนวทางแกไขปญหาอปสรรคในการสอสารระหวาง คนพการทางการไดยนหรอสอความหมายกบพนกงานสวน

- เสนอใหมการตดตงเครองมอทชวยในการสอสาร ทเรยกวาเครอง TTRS ใหมประจ าทกสถานต ารวจ และหนวยงานอน ๆ ทคนพการตองไปตดตอขอรบบรการ

- ควรใหเจาหนาททตองปฏบตหนาทเกยวของกบคนพการ ไดรบการอบรมเรองภาษามอ เพอจะไดอ านวยความสะดวกใหแกคนพการในการตดตอขอรบบรการของรฐในทก ๆ ดาน

จดท า Application เกยวกบภาษามอ เพอสะดวกในการใชงาน เนองจากปจจบนการเขาถงขอมลขาวสารท าไดงาย เพยงใชโทรศพทมอถอเพยงเครองเดยว

- สถาบนการศกษาทมการสอนภาษามอควรมการบรณาการรวมกนในการจดท าหลกสตรใหเปนมาตรฐานเดยวกน และพฒนาเปนสากลมากขน

- ควรมการขนทะเบยนลามในชนสอบสวนจะสรางความมนใจใหแกคนพการวาลามภาษามอทมาแปลใหแกคนพการนนมคณภาพและมความสามารถในการปฏบตหนาท

80

80

ตารางท 4.3 สรปขอเหมอนและขอแตกตาง ประเดนค าถาม ขอเหมอน ขอแตกตาง

ประเดนท 1

กลมท 1 และกลมท 2 ไดใหความเหนไปในทศทางเดยวกนวา - ปญหาทท าใหคนพการกบพนกงานสอบสวน

ไมสามารถสอสารกนได คอการททงคนพการและพนกงานสอบสวนไมมความรในเรองภาษามอ

- กรณทสอสารกนโดยวธการเขยนหนงสอพบวา วธการสอสารดงกลาวกไมสามารถทจะชวยใหคนพการสอสารกนไดเขาใจ เนองจากลกษณะการเขยนของคนพการมการเขยนไวยากรณทแตกตางจากคนปกต

กลมท 3 เนองจากลามเปนเพยงตวกลางในการถายทอดขอมลจากคนพการไปยงพนกงานสอบสวน จงไมมปญหาในเรองความรความเขาใจในภาษามอ

ประเดนท 2 กลมท 1 และกลมท 3 มความเหนไปในทางเดยววา เพราะวธการเรยนรในภาษามอของคนพการกบลามภาษมอมวธการเรยนทแตกตางกน การใชภาษามอจงมรปแบบและลกษณะแตกตางกนไปดวย

กลมท 2 ไมมความเหนในประเดนน เนองจากไมมความรถงวธในการเรยนภาษามอ

ประเดนท 3 ทกกลมมความเหนไปในทางเดยวกนวา คนพการทางการไดยนหรอสอความหมายจะไมสามารถรบรหรอเขาถงสทธไดอยางทวถง เพราะขาดการประชาสมพนธในรปแบบภาษามอทคนพการจะสามารถรบรได

ประเดนท 4 กลมท 1 และกลมท 3 ไดใหความเหนวาเปนความรสกของคนพการบางคนทเกดความรสกไมเชอมนหรอไววางใจ หรออาจเกดความอายทจะตองถายทอดขอมลในเรองทละเอยดออนใหบคคลทตนไมมความคนเคย

กลมท 2 มความเหนวารสกเชอมนและวางใจวาสงทลามแปลนนถกตองตามทคนพการตองการถายทอด

81

81

ตารางท 4.3 สรปขอเหมอนและขอแตกตาง (ตอ) ประเดนค าถาม ขอเหมอน ขอแตกตาง

ประเดนท 5 กลมท 1 และกลมท 2 ไดเสนอความเหนเกยวกบแนวทางแกไข ไดเสนอใหใชเทคโนโลยในการแกปญหา เชนการตดตงเครอง TTRS และการท า Application ภาษามอ

กลมท 2 ไดเสนอแนวทางแกไขคอ ควรมการปรบปรงวธการเรยนภาษามอใหเปนมาตรฐานเดยวกน และควรมการขนทะเบยนลามภาษามอในชนสอบสวน

4.3 อภปรายผล

จากการศกษาคนควาขอมลจากเอกสารทเกยวของ และจากการสมภาษณเชงลกจาก

กลมตวอยางทง 3 กลมทเกยวของสามารถน ามาวเคราะหเพออภปรายผลการศกษาตามวตถประสงค

ในแตละขอ ไดดงน

4.3.1 สภาพปญหาอปสรรคในการสอสารระหวางคนพการทางการไดยนหรอ

สอความหมายกบพนกงานสอบสวน

4.3.1.1 ความรความเขาใจในภาษามอ และความถกตองในการถายทอด

ขอมล

จากผลการศกษาเกยวกบความสภาพปญหาอปสรรคในการสอสาร ผให

สมภาษณทกกลมมความเหนโดยรวมวา ประเดนทเปนปญหาส าคญของคนพการทางการไดยนหรอ

สอความหมาย คอการทคนพการประเภทนไมสามารถพด หรอไดยน เสยงตาง ๆ ได ดงนนการท

คนพการจะสอสารเพอถายทอดใหผอนรบรถงสงทตนตองการ จะใชวธการในการถายทอดในรปบ

แบบทแตกตางกน เชน คนพการทไมไดรบการศกษา จะใชวธการในการสอสารโดยการแสดงสหนา

ทาทาง การวาดภาพหรอใชภาษามอแบบไมเปนทางการ เพอจะสอสารหรอถายทอดใหผอนเขาใจ

แตหากเปนคนพการทไดรบการศกษาจะใชวธการในการสอสารโดยการเขยนหนงสอ หรอใชภาษามอ

ทเปนทางการมากกวาคนพการทไมไดรบการศกษา แตการเขยนหนงสอของคนพการทางการไดยน

หรอสอความหมายจะมวธการการเขยนทแตกตางจากคนปกตทวไป เพราะรปแบบการเขยนของ

82

82

คนพการจะเกดจากการคดรปภาพ และวเคราะห เพอจะเขยนออกมาเปนค าพด ซงการเขยนอาจจะ

ไมเรยงตามหลกไวยากรณเปนประธาน กรยา กรรม ตามหลกการเขยนหนงสอแบบทวไป การเขยน

ของคนพการจะสลบต าแหนงไวยากรณ อาจจะเขยนจาก กรรม กรยา ประธาน ท าใหคนทวไปทอาน

จะไมเขาใจในสงทคนพการตองการสอสารมากนก หรออาจจะตองใชความพยายามและเสยเวลาใน

การสอสารหรอถายทอดค าพดของคนพการเปนเวลานาน ในสวนของพนกงานสอบสวนไมมความร

ความเขาใจในภาษามอ ทเปนลกษณะการสอสารของคนพการ กรณทมคนพการทางการไดยนหรอสอ

ความหมายตกเปนผเสยหายหรอผถกกลาวหา ในเบองตนพนกงานสอบสวนจะใชวธการสอสารโดย

การแสดงทาทาง หรอใหคนพการเขยนหนงสอโตตอบ ในกรณทคนพการสามารถเขยนหนงสอได

แตการสอสารดวยวธการเขยนหนงสอนน กไมสามารถท าใหพนกงานสอบสวนไดขอมลทถกตอง

ครบถวนเพยงพอทจะท าเปนค าใหการ เพราะลกษณะการเขยนของคนพการนนจะแตกตางจากการ

เขยนของคนปกตดงกลาวไวขางตน พนกงานสอบสวนจงอาจไมสามารถไดรบการถายทอดขอมลท

ถกตองตรงกนกบคนพการ และท าใหลกษณะของรปคดคลาดเคลอน ผลจากการสมภาษณสอดคลอง

กบผลการศกษาของ ศรยา นยมธรรม และ ประภสร นยมธรรม (ม.ป.ป., น. 11) การสอสารของมนษยม

ภาษาเปนสญลกษณทใชแทนความหมายในการสอสาร ดงนน ภาษาจงรวมเอาวธการทก ๆ อยางทใช

ในการตดตอเพอสอสารความหมาย หรอ เพอแสดงความรสก ความคดเหนทงมวล ภาษา จงหมาย

รวมทงการพด การเขยน การท าทาทางประกอบ การใชภาษาใบ การแสดงสหนา การแสดงออกทาง

ศลปะ เปนสงทมนษยใชเปนเครองมอแลกเปลยนความคดเหนทเปนนามธรรมตอกน

กลาวโดยสรป ปญหาอปสรรคในการสอสารของคนพการทางการไดยน

หรอสอความหมาย คอ คนพการดงกลาวจะบกพรองในเรองการพด และการไดยน ซงท าใหไม

สามารถทจะสอสารหรอถายทอดขอมลใหผอนเขาใจไดอยางคนปกตทวไป และถงแมมวธการในการ

สอสารวธอน เชน การใชภาษามอซงเปนภาษาหลกของคนพการทางการไดยนหรอสอความหมาย

หรอวธการเขยนหนงสอ แตวธการดงกลาวนน กยงไมใชวธการทชวยใหคนพการสามารถสอสารหรอ

ถายทอดขอมลไดอยางมประสทธภาพ และเมอบคคลทคนพการตองการสอสารดวยนนไมมความรใน

เรองภาษามอและไมเขาใจในลกษณะรปแบบการเขยนของคนพการ ยงท าใหการสอสารระหวาง

บคคลทงสอง เปนไปไดอยางยากล าบากมากยงขน

4.3.1.2 วธการเรยนและมาตรฐานหลกสตรการเรยนภาษามอ

ผใหสมภาษณกลมท 1 และกลมท 3 มความเหนวา วธการเรยนภาษามอ

ของคนพการในโรงเรยนโสตศกษานนมรปแบบการเรยนทเปนลกษณะเฉพาะของคนพการแตละคน

ซงเดกพการจะตองผานการคดประเมนจากครผสอนเพอทจะแยกถงความสามารถในการไดยนของ

เดกแตละคนวา อยในระดบการไดยนระดบใด เมอทราบวาเดกมความสามารถในการไดยนระดบใดก

83

83

จะสามารถจดการเรยนไดตรงตามความสามารถของเดกพการไดอยางเหมาะสม ซงวธการเรยนของ

เดกหหนวกจะเปนการเรยนภาษามอตามไวยากรณไทย คอ ลกษณะการใชภาษามอเปนการคดลอก

ค าตอค าจากประโยคภาษาไทย สวนวธการเรยนภาษามอของลามภาษามอซงมความปกตตางการได

ยนจะมวธการเรยนจากค าศพททมการบญญตใชกนอยในปจจบน และน าค าศพทหลาย ๆ ค ามาตอกน

เพอสอสารเปนประโยค ซงวธการเรยนทตางกนท าใหมการใชภาษามอในลกษณะทแตกตางกนออกไป

จากการศกษาพบวา วธการใชภาษามอของกลมคน 3 กลมนมความแตกตาง คอ 1. นกเรยนและลาม

ทเปนครในโรงเรยน 2. ลามทอยในสมาคมคนหหนวกแหงประเทศไทย 3. ลามทอยในครอบครวของ

คนหหนวก โดยแตละกลมนนมบอเกดทแตกตางกน มวธการเรยนในลกษณะของภาษามอทแตกตาง

กน ท าใหการตความทางภาษาหรอการเชอมโยงของวฒนธรรมกตางกน จงเหนไดวาถงแมจะมการ

เรยนการสอนภาษามอในโรงเรยนโสตศกษาและในระดบมหาวทยาลย แตหลกสตรการเรยนของคน

พการทางการไดยนหรอสอความหมายกบลามภาษามอ กยงมการใชค าศพทภาษามอบางค าทแตกตาง

กน ซงคนพการทจบจากโรงเรยนโสตศกษาส าหรบคนหหนวกจะมลกษณะการใชภาษามอ ลามภาษา

มอทเรยนจบจากมหาวทยาลยราชภฎสวนดสตหรอวทยาลยราชสดากใชภาษามออกอยางหนง ท าให

รปแบบการสอสารกนในค าบางค าอาจเกดการเขาใจทไมตรงกนได และในสวนของการบญญตศพท

เพอใชกนในกลมคนพการและลามภาษามอนน จะมวธการบญญตโดยการจดประชมกลมเพอรวมกน

คดศพทค านน ๆ อยางเชนการบญญตศพททางกฎหมาย ซงการรบรถงการบญญตศพทในจะมอย

เฉพาะในวงแคบ ไมไดมการเผยแพรหรอถายทอดตอไปยงคนพการทางการไดยนหรอสอความหมาย

อยางทวถง

และเนองจากภาษามอทใชกนอยในปจจบนมความแตกตางและหลากหลาย

ซงมทงทเปนภาษามอถนทใชกนในครอบครวหรอคนใกลชดของคนพการ หรอภาษามอทเปนทางการ

และภาษามอทเปนทางการ โดยหลกสตรการเรยนในโรงเรยนโสตศกษาและในระดบมหาวทยาลยนน

มวธการเรยนการสอนและรปแบบวธการใชภาษามอทแตกตางกน ซงการเรยนหนงสอของเดกทม

ความบกพรองทางการไดยนหรอสอความหมายนน จะตองมการประเมนความผดปกตกอนทจะเรยน

หนงสอของเดกพการ สอดคลองกบการศกษาของ (ผดง อารยะวญญ, 2542) เกยวกบรปแบบการ

ประเมนเดกพการวาเปนกลมทหหนวกหมายถง คนทสญเสยการไดยนมากจนไมสามารถรบขอมลผาน

ทางการไดยน ไมวาจะใสหรอไมใสเครองชวยฟงกตาม โดยทวไป หากตรวจการไดยนจะสญเสยการได

ยนประมาณ 90 เดซเบลขนไป หรอหตง หมายถง คนทมการไดยนเหลออยพอเพยงทจะรบขอมลผาน

ทางการไดยน โดยทวไป จะใสเครองชวยฟง และหากตรวจการไดยนจะพบวา มการสญเสยการไดยน

นอยกวา 90 เดซเบล ลงมาจนถง 25 เดซเบล เดกหตงจะเรมไดยนเสยงทดงมากกวา 26 เดซเบลขนไป

จนถง 90 เดซเบล ซงเดกหตงยงสามารถทจะไดยนจงสามารถใชวธการสอสารดวยการพด และให

84

84

บคคลทสอสารดวยอานปาก การคดแยกเดกพการเปนกระบวนการทส าคญอยางยง ทงนเพอใหคน

พการไดรบบรการชวยเหลอระยะแรกเรมและเตรยมความพรอมใหสามารถเขา รบการศกษาได

เหมาะสมกบความตองการจ าเปนพเศษของคนพการแตละคน ซงจะท าใหคนพการไดรบประโยชน

สงสดจากการศกษาทจดให ซงการเรยนการสอนเพอใหนกเรยนทเปนคนพการทางการไดยนหรอสอ

ความหมาย เกดการเรยนรในทก ๆ ดาน ทงการอาน การเขยน การด การฟง รวมถงการใชภาษามอ

เพอใหมประสทธภาพในการสอสารมากยงขน แตในสวนหลกสตรการเรยนของลามภาษามอนน ลาม

ภาษามอเปนคนปกตทสามารถสอสารดวยการพดได หลกสตรการเรยนจงเปนไปตามทแตละ

หนวยงานหรอมหาวทยาลยไดก าหนดรปแบบและหลกสตรไว หลกสตรลามภาษามอทมหาวทยาลย

ตาง ๆ จะเปนลกษณะการเรยนค าศพทภาษามอทมบญญตไวแลว จงเปนลกษณะทใชเนนในเรองการ

สอสารกบคนพการ

จากปญหาในประเดนวธการเรยนและมาตรฐานการเรยนภาษามอ

พบวา หากมการใชภาษามอทมความหลากหลายมาก ท าใหไมมภาษามอไทยทเปนมาตรฐานและ

รปแบบเดยวกน ทสามารถใชกนอยางเปนสากล เมอมความหลากหลายกจะเกดปญหาวาสงท

คนพการถายทอดออกมานน ลามภาษามอมความเขาใจตรงกนกบคนพการหรอไม ซงหากมความ

เขาใจทคลาดเคลอนกนอาจสงผลกระทบเสยตอตวผ พการโดยตรง พนกงานสอบสวนตองมจรยธรรม

ในการคมครองสทธผเสยหาย เชน ตองอ านวยความยตธรรมดวยความรวดเรว ตอเนองเปนธรรม

โปรงใส ตรวจสอบไดและเสมอภาค ไมใชความรสกสวนตว ความเปนญาตมตรหรอศตร อามส

ผลประโยชนหรอหรออคตใด ๆ มามอทธพลเหนอการปฏบตหนาท การพจาณา การสงการหรอการม

ความเหนทางคด รวมทงไมใชความรความเชยวชาญในวชาชพสอบสวนไปในทางมชอบ และตองมนใจ

ในการคนหาความจรงดวยความซอสตย กลาหาญ อตสาหะพากเพยร อดทน อดกลน ไมยอมจ านน

ตอความยาก ความล าบากตรากตร า และอปสรรคทงปวงในการสบสวนสอบสวน เพอใหไดมาซง

ขอเทจจรง เพอพสจนความผดและอ านวยความยตธรรม นอกจากน พงระลกเสมอวาการสอบสวน

จะตองกระท าตามทกฎหมายบญญตโดยเครงครดไมวาจะเปนการแฝงตว การเขาไปในเคหสถาน

การเขาถงขอมลขาวสาร การตรวจคน ทงตองไมเปนการละเมดหรอกระทบตอสทธเสรภาพ ชวต และ

ความมนคงปลอดภยของบคคลโดยไมมเหตอนควร และในการสอบปากค าผตองหาหรอพยาน จะตอง

ไมใชก าลงการขมขทรมานหรอวธการใด ๆ เพอบงคบใหผนนใหการ

4.3.1.3 การรบรและเขาถงสทธสวสดการตาง ๆ ทรฐจดบรการให

ผลการศกษาจากความเหนของกลมตวอยางในสวนของการรบรและ

เขาถงสทธสวสดการ พบวา จากการทคนพการมปญหาอปสรรคในการสอสารกบบคคลอน ท าให

คนพการไมสามารถรบรและเขาถงสทธสวสดการทรฐจดใหไดอยางครบถวนและทวถง ซงสวสดการท

85

85

คนพการประเภทนตองขอรบบรการมากทสดคอ การขอรบบรการลามภาษามอ แตพบวา การให

การบรการดานนยงประสบปญหา เนองจากขนตอนและวธการในการขอรบบรการลามภาษามอนน

อาจจะลาชาและไมเปนทรบรแกคนพการ และแนวทางการปฏบตงานของลามภาษามอ กยงไมม

แนวทางปฏบตงานทชดเจน ซงในปจจบนกรมคมครองสทธและเสรภาพไดพยายามก าหนดแนวทาง

เพอพฒนาระบบลามในชนสอบสวน ดงจะเหนไดจากแนวคดลามในชนสอบสวนของประเทศไทยนน

ซงการปฏบตงานของลามในประเทศไทยยงไมไดมการก าหนดเปนรปแบบท ตายตว และถงแมวา

กรมคมครองสทธและเสรภาพไดจดประชมหาแนวทางเพอพฒนาระบบลามในชนสอบสวนโดยไดรบ

ความรวมมอจากหนวยงานทเกยวของ ไดแก ส านกงานศาลยตธรรม กรมสงเสรมและพฒนาคณภาพ

ชวตคนพการ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต สมาคมคนหหนวกแหงประเทศไทย

เปนตน เพอหาแนวทางและก าหนดทศทางการปฏบตงานของลามภาษามอในชนสอบสวนในประเทศ

ไทย โดยเปนเพยงการวางกรอบการปฏบตงานของลามในชนสอบสวนเทานน สอดคลองกบ

การประชมหาแนวทางในการจดหาลามทมความเขาใจภาษาและกฎหมาย ครงท 1 ซงจดโดย

กรมคมครองสทธและเสรภาพ

จะเหนวาประเทศไทยยงไมไดมการก าหนดรปแบบแนวทางไวเปนคมอ

หรอวธการปฏบตอยางเปนลายลกษณอกษร ดงนนการแปลของลามภาษามอของไทยจงเปนการแปล

ตามความสามารถเฉพาะตวของลามแตละคน แปลจากประสบการณในการแปลทสงสมมานานจาก

การท างาน ซงตางจากแนวปฏบตลามภาษามอของประเทศสหราชอาณาจกร ทมมาตรฐานและลาม

ตองผานการรบรองตาม ระเบยบทก าหนด พนกงานสอบสวนไมมขอมลในการทจะตดตอเพอขอรบ

บรการลามภาษามอ เนองขาดการประชาสมพนธในเรองของการขอรบบรการลามภาษามอ ดงนนเมอ

เกดกรณทมคนพการทางการไดยนหรอสอความหมายตกเปนผเสยหายหรอผถกกลาวหา พนกงาน

สอบสวนจะไมทราบวาจะตดตอไปยงหนวยงานใด เพอขอรบความชวยเหลอใหแกคนพการ ท าให

คนพการไมสามารถเขาถงสทธในดานตาง ๆ ไดตามทฤษฎสวสดการสงคม (Social Welfare Theory)

ซงกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยไดใหความหมายวา คอ ระบบการจดบรการ

ทางสงคมซงเกยวกบการปองกน การแกไข การพฒนาและการสงเสรมความมนคงทางสงคม

เพอตอบสนองความจ าเปนขนพนฐานของประชาชน ใหมคณภาพชวตทดขนและพงพาตนเองไดอยาง

ทงถง เหมาะสมและเปนธรรม เปนไปตามมาตรฐาน ได ทงในดานการศกษา สาธารณสข ทอยอาศย

การท างานและการมรายได นนทนาการ กระบวนการยตธรรม และการบรการสงคมทวไป โดย

ค านงถงศกดศรความเปนมนษย สทธทประชาชนจะตองไดรบและมสวนรวมในการจดสวสดการสงคม

ทกระดบ ซงในทน หมายถง ระบบการจดบรการสงคมทจดขนโดยภาคสวนตาง ๆ ของสงคม ไดแก

ภาครฐ ภาคเอกชน องคกรปกครองสวนทองถน และภาคชมชน ทมงตอบสนองความตองการและ

86

86

ความจ าเปนขนพนฐานของประชาชน ตามสทธทประชาชนจะตองไดรบเพอใหมคณภาพชวตทดขน

และมการพฒนาทยงยนในระยะยาว

นอกจากน ยงพบวา การทคนพการไมสามารถเขาถงสทธและสวสดการท

รฐจดบรการใหไดทวถงเหมอนคนพการประเภทอน เพราะขาดการประชาสมพนธในรปแบบภาษามอ

ทเปนลกษณะเฉพาะในการสอสารของคนพการประเภทน การประชาสมพนธมเพยงสอประชาสมพนธท

เปนสอสงพมพทเปนตวหนงสอ คนพการทไมสามารถอานหนงสอไดจงไมสามารถเขาถงสทธหรอ

สวสดการของรฐไดเลย

กลาวโดยสรปการทคนพการทางการไดยนหรอสอความหมาย ไมสามารถ

รบรและเขาถงสทธสวสดการสงคม (Social Welfare) ทรฐจดบรการใหในดานตาง ๆ ท าใหคนพการ

ขาดโอกาสทจะใชชวตอยรวมกบคนในสงคมไดอยางปกต และหากไมสามารถเขาถงบรการ

ดานกระบวนการยตธรรมไดอยางทวถงและเปนธรรม กอาจจะท าใหคนพการไดรบการปฏบตทไมเปน

ธรรมและเกดความเลอมล าในการด าเนนคด

4.3.1.4 ความนาเชอถอและความไววางใจในลามภาษามอ

จากผลการศกษาพบวา ความนาเชอถอและความไววางใจสอดคลองกบ

แนวคดเกยวกบการใหบรการภาครฐ ในสวนลกษณะของงานบรการ (characteristics of service)

มความแตกตางจากสนคาหรอผลตภณฑ เพราะงานบรการมลกษณะเฉพาะตว เกยวกบความไววางใจ

(Trust) เนองจากลกคาหรอผใชบรการไมสามารถทราบลวงหนาได วาจะไดรบบรการทดจากสถาน

บรการหรอไม ดงนนผใชบรการตองอาศยความเชอถอหรอความไววางใจในสถานบรการเหลานน เชน

อาจจะไดรบการบอกตอถงบรการจากเพอนหรอคนใกลชดหรออาจจะไดรบรจากประสบการณ

โดยตรง หรออาจจะไดรบขาวสารขอมลจากแหลงอนจนเกดความไววางใจและตดสนใจไปใชบรการ

ลกคากคาดหวงวาจะไดรบบรการทดเพราะเกดความเชอถอไวใจในสถานบรการดงกลาว

ประเดนปญหานเกดจากความรสกจากตวคนพการเนองจากเกดความ

ไมเชอถอในศกยภาพ ความสามารถ และประสบการณท างานของลามภาษามอ และอาจเกดความไม

ไววางใจเนองจากคดความทรองทกขมความละเอยดออนตอความรสกของคนพการ จงเกดความกลว

หรอละอายทจะตองถายทอดขอมลใหบคคลอนท จากแนวคดขางตนคอ คนพการไมสามารลวงหนา

ไดเลยวาลามภาษามอทจะมาแปลใหแกตนนน เปนใคร มความรในเรองศพทเกยวกบกฎหมายมาก

นอยเพยงใด และมประสบการณในการแปลเกยวกบคดความหรอไม ซงหากลามภาษามอทมาแปล

ใหกบคนพการเปนผทมประสบการณในการแปลนอย หรอเปนลามภาษามอทจบใหม คนพการอาจ

รสกกงวลเพราะหากการแปลนนไมถกตองตามศพทกฎหมาย หรอมการแปลทคลาดเคลอน จะท าให

ลกษณะของรปคดพลก สงผลใหคนพการตกเปนผตองหากเปนได

87

87

4.3.2 แนวทางการแกไขปญหาการสอสารระหวางคนพการทางการไดยนหรอ

สอความหมายกบพนกงานสอบสวน

จากการศกษาความเหนของกลมตวอยางเกยวกบแนวทางในการแกปญหา

การสอสารระหวางคนพการทางการไดยนหรอสอความหมายกบพนกงานสอบสวน พบวา

กลมตวอยางทง 3 กลมไดเสนอแนวทางและใหความเหนไปในทางเดยวกน คอ ควรมการ

ประชาสมพนธเกยวกบสทธสวสดการตาง ๆ ทเกยวกบคนพการใหเปนทรบรกนอยางแพรหลาย เชน

ในเรองการขอรบบรการลามภาษามอ เปนตน โดยตองเนนการรณรงคประชาสมพนธเพอใหคนพการ

ไดรบสทธและสวสดการอยางทวถง ซงในสวนของหนวยขอรบบรการลามภาษามอควรมอยกระจาย

ตามเขตพนทเพอสะดวกในการตดตอขอรบบรการ และควรจดใหมการอบบรมภาษามอใหแก

พนกงานสอบสวนและเจาหนาทในหนวยงานอน ๆ ทตองใหบรการแกคนพการทางการไดยนหรอสอ

ความหมายนอกจากนกลมคนพการทางการไดยนหรอสอความหมายกบกลมพนกงานสอบสวนได

เสนอความเหนในทศทางเดยวกนวาควรมการน าเทคโนโลยเขามาใช เพราะในปจจบนเปนยคของ

เทคโนโลยการสอสาร ฉะนนจงควรใชประโยชนจากเทคโนโลยใหมากทสดเพออ านวยความสะดวกใน

การสอสารใหแกคนพการและพนกงานสอบสวน

และในสวนกลมลามภาษามอไดใหความเหนเพมเตมจากกลมคนพการทางการไดยน

หรอสอความหมายกบกลมพนกงานสอบสวน พบวา ควรมการบรณาการรวมกนของสถาบนทม

การจดการเรยนการสอนใหแกเดกพการทางการไดยนหรอสอความหมายกบสถาบนทสอนลามภาษามอ

เพอก าหนดมาตรฐานการเรยนและรปแบบวธการใชภาษามอใหเปนมาตรฐานเดยวกนและเปนสากล

มากขน

88

88

บทท 5 สรปผลการศกษาและขอเสนอแนะ

5.1 สรปผลการศกษา

การศกษาเรอง “ปญหาอปสรรคในการสอสารระหวางคนพการทางการไดยนหรอ

สอความหมายกบพนกงานสอบสวน : กรณศกษาสถานต ารวจในเขตพนทกรงเทพมหานคร” มวตถประสงคเพอเพอศกษาถงสภาพปญหาอปสรรคในการสอสารของคนพการทางการไดยนหรอสอความหมายกบพนกงานสอบสวน กรณทงทคนพการทางการไดยนหรอสอความหมายตกเปนผเสยหายหรอผถกกลาวหาในคดความ และเพอแสวงหาแนวทางการแกไขปญหาการสอสารระหวางคนพการทางการไดยนหรอสอความหมายกบพนกงานสอบสวนใหมประสทธภาพและประสทธผลตอไป การวจยครงนเปนการวจยเชงคณภาพ โดยมวธการศกษาคอ การศกษาคนควาจากเอกสาร และ การเกบขอมลจากการสมภาษณเชงลก (In-depth Interview) จากกลมตวอยาง ซงประกอบดวย 3 กลม คอ 1. คนพการทางการไดยนหรอสอความหมายทเคยอยในฐานะเปนผถกกลาวหาหรอผเสยหายซงมารองทกข ณ สถานต ารวจในเขตพนทกรงเทพมหานคร 2. พนกงานสอบสวนจากสถานต ารวจในเขตพนทกรงเทพมหานคร และ 3. ลามภาษามอจากสมาคมคนหหนวกแหงประเทศไทย มจ านวนทงสน 9 ทาน

ผศกษาวเคราะหขอมลจาการศกษาเอกสาร หนงสอ บทความตาง ๆ และน าขอมลทไดจากการสมภาษณมาวเคราะห สามารถสรปผลการศกษาสรปไดดงน

5.1.1 ขอมลทวไปของผใหสมภาษณ

จากการศกษา ผศกษาไดแยกพจารณาขอมลทวไปของผใหสมภาษณทใชประกอบการศกษา ดงน

ผใหสมภาษณจ านวน 9 คน เปนผชาย 3 คน และเปนผหญงจ านวน 6 คน โดยมอายระหวาง 20-49 ป ซงถอวาเปนผบรรลนตภาวะและมคณวฒเหมาะสมกบการใหสมภาษณ ระดบการศกษาของกลมผใหสมภาษณสวนใหญจบการศกษาในระดบปรญญาตร รองลงมาคอ มธยมศกษาตอนปลายและไมไดรบการศกษา ประสบการณท างานของผใหสมภาษณในกลมพนกงานสอบสวน มประสบการณในการท างานระหวาง 4-18 ป และในสวนของประสบการณท างานในการเปนลามภาษามอ ผใหสมภาษณมประสบการณในการณในการท างาน ระหวาง 5-15 ป

89

89

5.1.2 สภาพปญหาอปสรรคในการสอสารระหวางคนพการทางการไดยนหรอ สอความหมายกบพนกงานสอบสวน

5.1.2.1 ประ เดนความร ความเข า ใจ ในภาษามอ และความถกตอง ในการถายทอดขอมล

จากผลการศกษา พบวา กลมคนพการทางการไดยนหรอสอความหมายทไมไดรบการศกษากบกลมพนกงานสวนสวนมความเหนไปในทางเดยวกนเกยวกบปญหาความร ความเขาใจในภาษามอ เพราะการทกลมตวอยางทง 2 กลมไมมความรในภาษามอ ท าใหเกดอปสรรคในการสอสารกนเปนอยางมาก และถงแมวากลมตวอยางคนพการทสามารถอานเขยนหนงสอได จะใชวธการเขยนหนงเพอถายทอดใหบคคลทวไปทไมสามารถทจะเขาใจภาษามอเขาใจในสงทคนพการตองการสอสาร แตรปแบบวธการเขยนหนงสอของคนพการจะเขยนไวยากรณแตกตางจากรปแบบการเขยนหนงสอของคนปกต ซงถาหากบคคลทคนพการตองการถายทอดไมมความเขาใจในลกษณะรปแบบการเขยนของคนพการ กจะไมสามารถสอสารและรบรขอมลกนไดอยางเขาใจ และถกตองตรงกน

5.1.2.2 ประเดนวธการเรยนและหลกสตรการเรยนภาษามอ จากผลการศกษา ลกษณะและรปแบบการใชภาษามอในปจจบน

มหลากหลายรปแบบ ซงกลมคนพการทางการไดยนหรอสอความหมายและกลมลามภาษามอไดใหความเหนในทางเดยวกนวา การทคนพการและลามภาษามอมรปแบบใชภาษามอทแตกตางกน เนองจากภาษามอทใชกนอยในปจจบนมหลายรปแบบมาก ทงทเปนภาษามอแบบภาษาถน ภาษามอแบบเปนทางการ และภาษามอทเปนหลกสตรทเรยนกนอยในโรงเรยนหรอสถาบนทมการเรยน การสอนภาษามอ เนองจากวธการสอนและหลกสตรการเรยนการสอนภาษามอนน มวธการเรยนทแตกตางกนตามลกษณะของความบกพรองทางการไดยน ซงในโรงเรยนโสตศกษาจะใชวธการสอนภาษามอตามไวยากรณไทย เปนการคดลอกค าตอค าจากประโยคภาษาไทย แตในการเรยนของลามภาษามอในสถาบนทมการเรยนการสอนจะใชวธการเรยนจากศพทภาษามอทมการบญญตขนใชอยแลว น าค ามาตอ ๆ กน ใหเปนรปประโยค ซงการแปลนจะขนอยกบความสามารถและความเชยวชาญในศพทของตวผแปล ดงนนจากวธการเรยนทแตกตางกนและไมเปนไปในทางเดยวกน หากคนพการกบลามภาษามอสอสารกนโดยใชรปแบบภาษามอทแตกตางกน กอาจจะท าใหการสอสารหรอถายทอดขอมลคลาดเลอนได และในเรองการบญญตศพทภาษามอนน กลมตวอยางมความเหนวา กระบวนการบญญตศพทภาษามอจะกระท ากนในเฉพาะกลมคนพการและลามภาษามอบางกลมเทานน โดยจะไมมการเผยแพรใหคนพการไดรบรอยางทวถง เพอใหคนพการสามารถใชสทธของตนในการรวมบญญตหรอเสนอถงความตองการในเรองการบญญตศพทเพอใหครอบคลมถงเรองท คนพการตองการสอสารได

90

90

5.1.2.3 ประเดนการรบรและเขาถงสทธสวสดการตาง ๆ ทรฐจดบรการให กลมตวอยางทง 3 กลมมความเหนในทศทางเดยวกนวา คนพการ

ทางการไดยนและสอความหมาย ยงไมสามารถเขาถงสทธและสวสดการทรฐจดสวสดการให เนองจากคนพการทางการไดยนหรอสอความหมาย จะเปนกลมคนพการทรบรขอมลขาวสารไดชากวา กลมคนพการประเภทอน กเพราะเกดจากปญหาอปสรรคในเรองการสอสาร ท าใหคนพการไมสามาทจะรบรสทธของตนไดอยางชดเจน อยางเชนกรณการบรการลามภาษามอ กจะมการรบรกนในกลม คนพการทางการไดยนหรอสอความหมายเฉพาะบางกลม ซงสวนใหญจะเปนกลมทตดตอประสานงานกบหนวยงานราชการบอย ๆ หรอเปนกลมทไดรบการศกษา แตถาเปนคนพการทอยตามบาน หรอไมไดเขาสงคม กจะไมสามารถรบรถงขอมลเกยวกบสทธหรอสวสดการไดเลย

กลมตวอยางมความเหนวาภาครฐหรอหนวยงานตาง ๆ ไม ใหความส าคญกบคนพการกลมนเทาทควร ไมมการรณรงคประชาสมพนธใหคนพการสามารถเขาถงสทธและสวสดการสงคม (Social Welfare) ไดอยางทงถง และเทาเทยมกบคนพการกลมอน ทวถงตามสทธทตนพงจะไดรบบรการจากภาครฐ

5.1.4 ประเดนความนาเชอถอ และความไววางใจในลามภาษามอ กลมตวอยางมความเหนวา ความนาเชอถอและความไววางในในลามภาษามอ

เปนความรสกสวนตวของกลมคนพการบางคนทไมมนใจในคณสมบต ศกยภาพและประสบการณในการแปลภาษามอในประเดนเกยวกบกฎหมายของลามภาษามอทถกสงมาใหบรการแกตน หรออาจเกดความอายเนองจากคดความทคนพการประสบนนเปนเรองทละเอยดออน เชน คดขมขนกระท าช าเรา ดงนนเมอคนพการและไมมความไววางใจในตวลามภาษามอ การใหขอมลของคนพการกอาจจะไมไดรบความรวมมอเทาทควร ซงจะสงผลกระทบตอพนกงานสอบสวนเพราะจะไมสามารถไดขอมลทเปนประโยชนในการด าเนนคด

5.1.3 แนวทางแกไขปญหาอปสรรคในการสอสารระหวางคนพการทางการไดยนหรอสอความหมายกบพนกงานสอบสวน

ซงผศกษาไดวเคราะหและสรปไดเปนประเดน ดงนคอ 1. ควรสนบสนนและจดหาอปกรณทางเทคโนโลย เพออ านวยความสะดวกใน

การสอสารของคนพการกบบคคลภายนอก เชน การตดตงเครองสอสาร TTRS ไวประจ าทกสถานต ารวจ หรอการจดท า Application เกยวกบภาษามอ

2. ควรสนบสนนใหมการอบรมภาษามอและปรบปรงหลกสตรการเรยนภาษามอใหเปนมาตรฐานเดยวกน กลาวคอ ควรมการจดอบรมภาษามอใหแกเจาหนาททตองใหบรการแก คนพการทางการเยนหรอสอความหมาย เพอใหทราบความตองการของคนพการในเบองตน

91

91

3. ควรมการขนทะเบยนลามภาษามอตงแตในขนสอบสวน เพอเปนการสรางความมนใจใหแกคนพการและพนกงานสอบสวนทขอรบบรการวาลามภาษามอมศกยภาพและ ความเชยวชาญในการท างานดานการแปลเกยวกบกฎหมาย

5.2 ขอเสนอแนะ

1. ดานการศกษา 1.1 รฐบาลควรมนโยบายในเรองการจดสวสดการดานการศกษา ใหครอบคลมและ

ทวถงคนพการแตละประเภท โดยเฉพาะกลมคนพการทางการไดยนหรอสอความหมายเพอลดปญหาความเลอมล าทางสงคม

1.2 กระทรวงศกษาควรมการปรบปรงหลกสตรและยกระดบการเรยนการสอนภาษามอ เพอใหมมาตรฐานเดยวกนและเปนสากลยงขน

2. ดานการปฏบตงาน 2.1 ควรมการท างานรวมกนแบบบรณาการในหนวยงานท เกยวของ เชน

กรมสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ ส านกงานต ารวจแหงชาต สมาคมคนหหนวกแหงประเทศไทย

2.2 พนกงานสอบสวนควรแสวงหาความรและเพมเตมทกษะการใชภาษามอ เพอประโยชนในการด าเนนกระบวนการยตธรรมแกคนพการทางการไดยนหรอสอความหมาย

5.3 ขอเสนอแนะในการศกษาครงตอไป

1. ควรศกษาปญหาในการสอสารระหวางคนพการทางการไดยนหรอสอความหมายกบ

ศาลจากกลมประชากรทเปนผเสยหาย 2. กลมประชากรในการศกษาครงตอไป ควรจะมการเปลยนแปลงและศกษาในกลม

ประชากรทมประเภทความพการอนบาง อาท คนพการทางจตใจหรอพฤตกรรม, คนพการทางการเรยนร หรอออทสตก เพอท าใหทราบถงสาเหตของปญหาอปสรรคในการสอสารระหวางคนพการในประเภทความพการอน กบพนกงานสอบสวน ทมความแตกตาง เพอใหคนพการไดเขาถงกระบวนการยตธรรมไดอยางเปนธรรม และเปนแนวทางในการแกไขปญหาตอไป

92

92

รายการอางอง

หนงสอ

กตมา สรสนธ. (2549). การคนหาความรเกยวกบผลและอทธพลของสอมวลชน. (วทยานพนธปรญญา

มหาบณฑต). มหาวทยาลยธรรมศาสตร, คณะวารสารศาสตรและสอสารมวลชน.

ทศพร ศรสมพนธ. (2551). ทศทางและแนวโนมของรฐประศาสนศาสตร. ใน ประมวลสาระชดวชาแนวคด ทฤษฎ และหลกการรฐประศาสนศาสตร (หนวยท 15, น. 439-476). นนทบร:

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

ผดง อารยวญญ. (2542). การศกษาส าหรบเดกทมความตองการพเศษ. กรงเทพฯ: ร าไทยเพรส.

ศรยา นยมธรรม และ ประภสร นยมธรรม. (2541). พฒนาการทางภาษา. กรงเทพฯ: มหาวทยาลย

ศรนครนทรวโรฒ, ภาควชาการศกษาพเศษ.

บทความ

ราษฎร บญญา. (มกราคม – มถนายน 2551). ภาษามอ : ภาษาของคนหหนวก. วารสารวทยาลย ราชสดาเพอการวจยและพฒนาคนพการ, 4 (1), 77-94.

วทยานพนธ

จรภา บวงาม. (2550). ปญหาและอปสรรคของพนกงานสอบสวนในการคมครองสทธผเสยหายในคดอาญา. (สารนพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยธรรมศาสตร, คณะสงคมสงเคราะห

ศาสตร.

ชตมณฑน บรสทธ. (2551). การคมครองสทธของผถกกลาวหาทเปนคนพการในกระบวนการยตธรรมทาง อาญา. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยธรรมศาสตร, คณะนตศาสตร.

ณฤทย เกตหอม. (2555). ความตองการไดรบสวสดการทางสงคมของคนพการในเขตอ าเภอบอทอง จงหวด ชลบร. (การคนควาอสระปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยราชภฏวไลยอลงกรณ,

คณะรฐประศาสนศาสตร.

93

93

ไวยวฒ วฒอรรถสาร. (2549). การศกษาค าบรรยายทเหมาะสมส าหรบการรบรภาพยนตรของ คนหหนวก. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยธรรมศาสตร,

คณะวารสารศาสตรและสอสารมวลชน.

สกานดา ปญญาโฉม. (2553). การรบรสทธคนพการตามมาตรา 20 ของพระราชบญญตสงเสรม และ พฒนาคณภาพชวตคนพการ พ.ศ. 2550 : กรณศกษาในเขตกรงเทพมหานคร. (วทยานพนธ

ปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยธรรมศาสตร, คณะสงคมสงเคราะหศาสตร.

เอกสารอน ๆ

กรมคมครองสทธและเสรภาพ. (29 กมภาพนธ 2559). การประชมคณะท างานเพอก าหนดแนวทางในการจดหาลามทมความเขาใจภาษาแลกฎหมาย ครงท 1 ประจ าปงบประมาณ 2559. ณ หอง

ไชยานกจ ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กรงเทพมหานคร,

กระทรวงศกษาธการ, สวนสงเสรมการผลตสอเพอคนพการ ศนยเทคโนโลยทางการศกษา ส านก

บรหารงาน การศกษานอกโรงเรยน. สภาพปญหาและความตองการใชสอการศกษาของครและนกเรยนหหนวกระดบมธยมศกษาในโรงเรยนโสตศกษา.

สมาคมคนหหนวกแหงประเทศไทย. (2558). รายงานการปฏบตงานของลามภาษามอ

สออเลกทรอนคส

พจนานกรมภาษามอ “โลกของคนหหนวก”. (30 กนยายน 2550). หนงสอพมพขาวสด. สบคนจาก

http://www.pwdsthai.com

'ภาษามอ' โปรดใชหวใจในการรบฟง “โลกของคนหหนวก”. (11 กมภาพนธ 2557). สบคนจาก

http://www.pwdsthai.com

ศนยบรการถายทอดการสอสารแหงประเทศไทย [Thai Telecommunication Relay Service

(TTRS)]. สบคนจาก http://www.ttrs.or.th/index.php/submenu1

สารพนเรอง “ลามภาษามอ” ยกระดบ-พฒนา-สภาษาทเทาเทยม. (29 กรกฎาคม 2557).

สบคนจาก www.bluerollingdot.org

หลกสตรศลปศาสตรบณฑต มหาวทยาลยมหดล. (2558). สบคนจาก www.rs.mahidol.ac.th



http://www.ttrs.or.th/index.php/submenu1

http://www.bluerollingdot.org/

http://www.rs.mahidol.ac.th/

94

94

Electronic Media

Branson, J., Miller, D., & Sri-on, J. (2005). A history of the education of deaf people in Thailand. Bangkok: Chulalongkorn University Printing House.

Hann, P., & Tate, G. (2010). Website design and maintenance. Retrieved from

www.northeast-bslenglish-interperters.co.uk

http://www.northeast-bslenglish-interperters.co.uk/

95

95

ภาคผนวก

96

96

แบบสมภาษณเพอการศกษา เรอง ปญหาอปสรรคในการสอสารระหวางคนพการทางการไดยนหรอสอความหมาย

กบพนกงานสอบสวน : กรณศกษาสถานต ารวจในเขตพนทกรงเทพมหานคร

การศกษานมวตถประสงค 1. เพอศกษาปญหาอปสรรคในการสอสารของคนพการ

ทางการไดยนหรอสอความหมาย กรณทตกเปนผเสยหายหรอผถกกลาวหาในคดความ 2. เพอแสวงหาแนวทางการแกไขปญหาการสอสารระหวางคนพการทางการไดยนหรอสอความหมายกบพนกงานสอบสวน ใหมประสทธภาพและประสทธผลตอไป

โปรดแสดงความคดเหนของทานเกยวกบแนวทางในการแกไขปญหาการสอสารระหวาง คนพการทางการไดยนหรอสอความหมายกบพนกงานสอบสวน

ขอมลทจากการศกษาในครงน จะน าไปเสนอตอหนวยงานทเกยวของกบคนพการ เชน กรมสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ สมาคมคนหหนวกแหงประเทศไทย เปนตน เพอใชเปนแนวทางในการแกไขปญหาดงกลาว และสามารถน าไปใชประโยชนไดตอไป

ผศกษาขอขอบพระคณทกทานทไดใหขอมลทเปนประโยชนอยางยงในการศกษาครงน

ผศกษา


97

97

แบบสมภาษณ

1. ขอมลสวนบคคลของคนพการทางการไดยนหรอสอความหมาย ชอ-สกล.............................................................................เพศ..................อาย................. วฒการศกษา……………………………………….อาชพ.....……………………….………….………….. ประสบการณท างาน……………………………………………………..……………..………..

2. ทานมความรเกยวกบการใชภาษามอ หรอสามารถสอสารดวยภาษามอไดหรอไม? ...…………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

3. ทานทราบหรอไมวาวธการเรยนภาษามอในปจจบนเปนแบบใด และการเรยนการสอนแตละสถาบนเหมอนหรอแตกตางกนอยางไร? ...........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

4. ทานทราบขอมลเกยวกบสทธสวสดการของคนพการหรอไม ถาทราบทราบเพยงใด ...........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

5. ในฐานะททานตองขอรบบรการลามภาษามอหรอท างานรวมกบลามภาษามอ ทานมความเชอถอหรอในการแปลของลามมากนอยเพยงใด ...........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

6. ทานคดวาควรมแนวทางการแกไขหรอลดปญหาอปสรรคในการสอสารระหวางคนพการทางการไดยนหรอสอความหมายกบพนกงานสอบสวนไดอยางไร ? ………………………………………………………………………………………………………………...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

98

98

ประวตผเขยน

ชอ นางสาวสายทพย ปนเจรญ วนเดอนปเกด 6 ตลาคม 2525 วฒการศกษา ปการศกษา 2547: นตศาสตรบณฑต มหาวทยาลยรามค าแหง ประสบการณท างาน 2550-ปจจบน: นกพฒนาสงคม พนกงานกองกองทนและสงเสรมความเสมอภาคคนพการ กรมสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

ปัญหาอุปสรรคในการสื่อสาร...

Documents

Transcript of ปัญหาอุปสรรคในการสื่อสาร...