นิเทศสยามปริทัศน์ ปที่ 16 บับที่...

10
61 นิเทศสยามปริทัศน์ ปีท่ 16 ฉบับที่ 21 กระบวนการสร้างสรรค์และเผยแพร่งานจิตรกรรม: กรณีศึกษาผลงาน จิตรกรรมเพื่อน้อมรำาลึกถึงพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพล อดุลยเดชที่สร้างสรรค์และเผยแพร่ระหว่าง เดือนตุลาคม พ.ศ.2559 ถึง เดือนมิถุนายน พ.ศ. 2560 The Process of Creating and Publishing Paintings: Case Study of the King Bhumibol Adulyadej Memorial Paintings Created and Published between October 2016 and June 2016 สุริยะ ฉายะเจริญ* บทคัดย่อ บทความนี้เป็นการอธิบายกระบวนการผลิตและเผยแพร่งานจิตรกรรม โดยมีวัตถุประสงค์ในการสื่อความหมาย ถึงพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช เพื่อเป็นการแสดงความอาลัยและน้อมรำาลึกในพระมหากรุณาธิคุณ ของพระองค์ในวาระที่ทรงเสด็จสวรรคตเมื่อวันที่ 13 ตุลาคม พ.ศ. 2559 อีกทั้งยังเป็นการผลิตและเผยแพร่ผลงานวิชาการ สู่สาธารณะในรูปแบบของผลงานสร้างสรรค์ ผลจากการดำาเนินงานทำาให้เกิดผลงานจิตรกรรมจำานวน 13 ภาพ ผลิตขึ้นด้วยเทคนิคจิตรกรรม 4 แบบ โดยผล งานสร้างสรรค์เกิดจากการเปลี่ยนจากภาพถ่ายสู่ภาพจิตรกรรมในฐานะของการเป็นภาพแทนความหมายที่สื่อถึงพระบาท สมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช และมีความหมายแฝงแบ่งออกเป็น 3 ประเภท คือ (1) การเป็นภาพแทนของ พระมหากษัตริย์ที่ทุ่มเทกับพระราชกรณียกิจเพื่อพัฒนาวิถีชีวิตของประชาชนชาวไทยและประเทศไทย (2) ภาพแทนของ พระมหากษัตริย์ที่ทรงเสด็จขึ้นครองราชย์เพื่อสืบสันตติวงศ์แห่งราชวงศ์จักรี (3) ภาพแทนของพระมหากษัตริย์สมัยใหม่ ที่เป็นศูนย์รวมจิตวิญญาณของประเทศชาติ โดยผลงานจิตรกรรมได้ดำาเนินการเผยแพร่สู่สาธารณะ 3 ช่องทาง ได้แก่ นิทรรศการศิลปะ สื่อสิ่งพิมพ์ และสื่อออนไลน์ คำาสำาคัญ: การสร้างสรรค์, จิตรกรรม, สื่อความหมาย, พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช Abstract This article describes the process of producing and distributing paintings. The purpose is to convey the meaning of His Majesty King Bhumibol Adulyadej. To express the mournfulness and re- membrance of His Majesty the King on his death on 13 October 2016, and to produce and disseminate public works in the form of creative works. The result of this work is the creation of 13 paintings produced by four techniques of painting. The creative work is a transition from photo to painting as a representation of the meaning of the King Bhumibol Adulyadej. There are three types of connotations : (1) the representation of monarchs * อาจารย์ประจำา คณะนิเทศศาสตร์ มหาวิทยาลัยสยาม

Transcript of นิเทศสยามปริทัศน์ ปที่ 16 บับที่...

Page 1: นิเทศสยามปริทัศน์ ปที่ 16 บับที่ ...commartsreview.siam.edu/2017/images/review/year16-vol21/...61 น เทศสยามปร

61

นเทศสยามปรทศน ปท 16 ฉบบท 21

กระบวนการสรางสรรคและเผยแพรงานจตรกรรม: กรณศกษาผลงาน

จตรกรรมเพอนอมรำาลกถงพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพล

อดลยเดชทสรางสรรคและเผยแพรระหวาง

เดอนตลาคม พ.ศ.2559 ถง เดอนมถนายน พ.ศ. 2560

The Process of Creating and Publishing Paintings: Case Study

of the King Bhumibol Adulyadej Memorial Paintings Created

and Published between October 2016 and June 2016

สรยะ ฉายะเจรญ*

บทคดยอ

บทความนเปนการอธบายกระบวนการผลตและเผยแพรงานจตรกรรม โดยมวตถประสงคในการสอความหมาย

ถงพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช เพอเปนการแสดงความอาลยและนอมรำาลกในพระมหากรณาธคณ

ของพระองคในวาระททรงเสดจสวรรคตเมอวนท 13 ตลาคม พ.ศ. 2559 อกทงยงเปนการผลตและเผยแพรผลงานวชาการ

สสาธารณะในรปแบบของผลงานสรางสรรค

ผลจากการดำาเนนงานทำาใหเกดผลงานจตรกรรมจำานวน 13 ภาพ ผลตขนดวยเทคนคจตรกรรม 4 แบบ โดยผล

งานสรางสรรคเกดจากการเปลยนจากภาพถายสภาพจตรกรรมในฐานะของการเปนภาพแทนความหมายทสอถงพระบาท

สมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช และมความหมายแฝงแบงออกเปน 3 ประเภท คอ (1) การเปนภาพแทนของ

พระมหากษตรยททมเทกบพระราชกรณยกจเพอพฒนาวถชวตของประชาชนชาวไทยและประเทศไทย (2) ภาพแทนของ

พระมหากษตรยททรงเสดจขนครองราชยเพอสบสนตตวงศแหงราชวงศจกร (3) ภาพแทนของพระมหากษตรยสมยใหม

ทเปนศนยรวมจตวญญาณของประเทศชาต โดยผลงานจตรกรรมไดดำาเนนการเผยแพรสสาธารณะ 3 ชองทาง ไดแก

นทรรศการศลปะ สอสงพมพ และสอออนไลน

คำาสำาคญ: การสรางสรรค, จตรกรรม, สอความหมาย, พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช

Abstract

This article describes the process of producing and distributing paintings. The purpose is to

convey the meaning of His Majesty King Bhumibol Adulyadej. To express the mournfulness and re-

membrance of His Majesty the King on his death on 13 October 2016, and to produce and disseminate

public works in the form of creative works.

The result of this work is the creation of 13 paintings produced by four techniques of painting.

The creative work is a transition from photo to painting as a representation of the meaning of the

King Bhumibol Adulyadej. There are three types of connotations : (1) the representation of monarchs

* อาจารยประจำา คณะนเทศศาสตร มหาวทยาลยสยาม

Page 2: นิเทศสยามปริทัศน์ ปที่ 16 บับที่ ...commartsreview.siam.edu/2017/images/review/year16-vol21/...61 น เทศสยามปร

62

Siam Communication Review Vol.16 Issue 21

dedicated to working for the people of Thailand

and Thailand. (2) The representation of the

reigning monarch for the succession of the Chakri

Dynasty. (3) The representation of modern kings

that center the soul of the nation. The painting

has been publicized in 4 channels: Art Exhibition,

Print media and online.

Keyword: Creativity, Painting, Meaning, His

Majesty King Bhumibol Adulyadej

ความสำาคญ

นบตงแตวนพฤหสบดท 13 ตลาคม พ.ศ. 2559

เวลา 15.52 นาฬกา พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหา

ภมพลอดลยเดช รชกาลท 9 แหงราชวงศจกร ทรงเสดจ

สวรรคต ณ โรงพยาบาลศรราช อนเปนเหตการณทนำามา

สความโศกเศราของประชาชนไทยทวประเทศและทวโลก

ขณะทสำานกพระราชวงไดจดใหมพระราชพธทรงบำาเพญ

พระราชกศลถวายพระบรมศพและอนญาตใหประชาชน

ทกหมเหลาสามารถเขาสกการะพระบรมศพได ณ พระทนง

ดสตมหาปราสาท พระบรมมหาราชวง สวนรฐบาลไทยได

ประกาศไวทกขเพอถวายความอาลยเปนเวลา 1 ป และ

คณะรฐมนตรมมตประกาศใหวนท 13 ตลาคมของทกป

เปนวนคลายวนสวรรคตและวนหยดราชการเพอให

ประชาชนนอมรำาลกถงพระมหากรณาธคณของพระองค

หลงจากการสวรรคตของพระบาทสมเดจพระ

ปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช ประชาชนชาวไทยทงใน

ประเทศและตางประเทศแสดงความอาลยผานสอทหลาก

หลายดวยวธตาง ๆ เชงสญลกษณ เชน การสวมใสเสอผา

สดำา การโพสต ภาพพระบรมฉายาลกษณและพระราช

กรณยกจพรอมพมพขอความแสดงความคดเหนแสดงถง

ความอาลยและนอมรำาลกในพระมหากรณาธคณผานสอ

ออนไลนในรปแบบตาง ๆ ศลปนรวมกนสรางสรรคผล

งานทศนศลป (Visual Art) เพอจดแสดง ณ พนท

สาธารณะ (Public space) และมการจดกจกรรมตาง ๆ

ทแสดงออกเปนเชงสญลกษณ อกทงการแสดงออกผาน

สอมวลชน สอออนไลน และสอสงคม (Social Media)

จากทวโลก ตลอดรวมไปถงพระราชสารและสารจากพระ

ราชาธบด พระราชน และผนำาทวโลกทแสดงถงความ

อาลยตอการสวรรคตของพระองค

จากเหตการณดงกลาวน ผเขยนในฐานะของ

ประชาชนชาวไทยและผสรางสรรคงานทศนศลปไดรบ

แรงบนดาลใจจากภาพและเรองราวจากพระราช

กรณยกจตาง ๆ เพอประโยชนอนยงยนตอประชาชนไทย

และแกประเทศชาต ผ เขยนมวตถประสงคในการ

แสดงออกถงความอาลยและนอมรำ าลก ในพระ

มหากรณาธคณของพระองคทผานงานจตรกรรมเพอเขา

รวมเผยแพรผานชองทางตาง ๆ

วตถประสงคในการสรางสรรค

(1) เพอเปนการแสดงความอาลยและนอมรำาลก

ในพระมหากรณาธคณของพระบาทสมเดจพระปรมนท

รมหาภมพลอดลยเดชทมตอปวงชนชาวไทยมาตลอด 70

ปแหงการครองราชย

(2) เพอผลตผลงานสรางสรรคทสอความหมาย

ถงพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช

(3) เพอเปนการผลตและเผยแพรผลงาน

วชาการสสาธารณะในรปแบบของผลงานสรางสรรค

ขอบเขตในการสรางสรรค

(1) บทความนเปนบทความวชาการอธบาย

กระบวนการผลตและเผยแพรผลงานสรางสรรคประเภท

จตรกรรม

(2) ผลงานจตรกรรมทนำาเสนอน ผลตขนหลง

การเสดจสวรรคตของพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหา

ภมพลอดลยเดช เมอวนท 13 ตลาคม พ.ศ.2560 จนถง

เดอนมถนายน พ.ศ.2560

(3) ผลงานจตรกรรมทนำาเสนอน ผลตโดยผเขยน

จำานวน 13 ภาพ โดยเผยแพรสสาธารณะผานนทรรศการ

ศลปะ สอสงพมพ และสอออนไลน

แนวคดทเกยวของ

(1) แนวความคดการสรางสรรค

ผลงานจตรกรรมเพอนอมรำาลกถงพระบาท

สมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดชทสรางสรรค

และเผยแพรระหวางเดอนตลาคม พ.ศ.2559 ถงเดอน

มถนายน พ.ศ.2560 มวตถประสงคในการสอความหมาย

ถงพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช

โดยนำาเสนอภาพจตรกรรมในบรบทของงานทศนศลป

(Visual Art) ทแสดงถงความงามอนประกอบสรางขน

Page 3: นิเทศสยามปริทัศน์ ปที่ 16 บับที่ ...commartsreview.siam.edu/2017/images/review/year16-vol21/...61 น เทศสยามปร

63

นเทศสยามปรทศน ปท 16 ฉบบท 21

ดวยทศนธาต (Visual Element) และในบรบทของการ

เปนภาพแทนความ (Visual Representation) ทสมพนธ

กบการสอความหมายตรงและความหมายแฝงของภาพ

จตรกรรม

(2) แนวคดสญวทยา

ผเขยนใชแนวคดทางสญวทยา (Semiology)

มาเปนฐานคดเชงทฤษฎ โดยผลงานจตรกรรมทสอสาร

ดวยภาพนนถอวาเปนสญญะ (Sign) ทประกอบไปดวย

ตวหมาย (Signifier) หรอสงทปรากฏเชงกายภาพซงในท

นกคอภาพทปรากฏบนงานจตรกรรม และสงทถกหมาย

(Signified) หรอแนวความคดและความหมายของภาพ

จตรกรรม ทงนการสอความหมายนนกสามารถแบงเปน

2 ขน คอ (1) ความหมายตรง (Denotation Meaning)

เปนความหมายขนแรกทอธบายความสมพนธระหวางตว

หมายกบสงทถกหมาย และ (2) ความหมายแฝง (Con-

notation Meaning) เปนความหมายขนทสองทเปนก

ลมของความหมายทมาเชอมโยงเขาดวยกนและภาพ

ลกษณทเกดขนในความคดของแตละบคคลจากการทถก

กระตนและแสดงออกโดยการใชและการนำาสญญะมา

ผสมกนเปนแบบตาง ๆ อธบายถงความสมพนธทเกดขน

(มณเฑยร ศภโรจน, 2541: 20)

(3) แนวคดการประกอบสรางความเปนจรงทาง

สงคม

แนวคดการประกอบสรางความเปนจรงทาง

สงคม (Social Construction of Reality) มทศนะวา

มนษยมโลกแวดลอมอย 2 แบบ คอ โลกทางกายภาพ

(Physical World) หรอโลกทเปนจรงซงเตมไปดวยการ

เปลยนแปลงและไมสมบรณ และโลกทางสงคมหรอโลก

แหงความหมาย (World of Meaning) ทมหนาทในการ

แสดงความหมายทถกสรางขนจากการปฏสมพนธ

ระหวางสถาบนทางสงคมตาง ๆ ในชวตประจำาวนของ

มนษย (สรวฒน มาเทศ, 2553: 25-26)

วธดำาเนนการ

บทความวชาการประกอบผลงานสรางสรรคน

ใชระเบยบการวจยเชงสรางสรรคศลปะ (Art Creative

Research) ซงหมายถงการเขยนรายงานควบคไปกบการ

ผลตผลงานสรางสรรค หรองานวชาการเชงงานสรางสรรค

ศลปะ (Pure Practice) ซงเปนการทำางานสรางสรรค โดย

เนนทผลของการปฏบตเปนหลกใหความสำาคญทงในสวน

ของกระบวนการปฏบต ประสบการณขณะปฏบต และ

ผลของการปฏบต (ปรชา เถาทอง, 2553: 5)

ผลงานสรางสรรคในชดนเปนผลงานทศนศลป

ประเภทจตรกรรมทเกดจากกระบวนเทคนคอนหลาก

หลาย เชน การวาด การระบาย ขดขด สรางรองรอย

ปะตดวสด หรอกระบวนการอน ๆ โดยมวตถประสงคใน

การนำาเสนอคณลกษณะของเสน ส รปราง รปทรง พนท

วาง มต พนผว จงหวะ และนำาหนก เพอสรางความหมาย

ใหสอดคลองกบเนอหาสาระทผสรางสรรคตองการสอสาร

(สรยะ ฉายะเจรญ ใน วารสารนเทศสยามปรทศน, 2559:

44) จำานวน 13 ชน (เพอสอดคลองกบวนท 13 ตลาคม

พ.ศ.2559) โดยมรปแบบของวธการสรางสรรคทแตกตาง

กนไปแตละชนตามบรบทของวตถประสงคในการสอความ

หมาย เทคนคการสรางสรรค การแสดงออกเชงสนทรยะ

และชองทางการเผยแพรผลงาน

ขนตอนการสรางสรรค

(1) การเกบขอมลภาพพระบรมฉายาลกษณและ

พระบรมสาทสลกษณของพระบาทสมเดจพระปรมนทร

มหาภมพลอดลยเดช รวมไปถงภาพพระราชกรณยกจ

ตาง ๆ

(2) นำาขอมล แรงบนดาลใจ แนวความคด และ

แนวคดตาง ๆ มาวเคราะหแลวสงเคราะหออกมาเพอ

สรางภาพรางและกำาหนดรปแบบเชงภาพของผลงาน

สรางสรรค

(3) สรางสรรคผลงานตามกระบวนการทเหมาะ

สมกบวตถประสงคของการสอความหมาย เทคนคการ

สรางสรรค การแสดงออกเชงสนทรยะ และชองทางการ

เผยแพรผลงานแตละชน

(4) ตรวจผลงานทเสรจสมบรณแลวและนำาไป

ใสกรอบภาพเพอเตรยมเผยแพรผานนทรรศการ สำาหรบ

ผลงานทเผยแพรผานสอสงพมพและสอออนไลนจะตรวจ

ความเรยบรอยและถายภาพผลงานดวยกลองดจทลเพอ

สงไฟลไปใหกองบรรณาธการหรอคณะกรรมการเพอเผย

แพรสสาธารณะ

(5) ขนตอนการเผยแพรผลงานสรางสรรค

(6) นำากระบวนการสรางและเผยแพรผลงานมา

เขยนเปนบทความวชาการเพอเผยแพรสสาธารณะ

Page 4: นิเทศสยามปริทัศน์ ปที่ 16 บับที่ ...commartsreview.siam.edu/2017/images/review/year16-vol21/...61 น เทศสยามปร

64

Siam Communication Review Vol.16 Issue 21

ผลงานสรางสรรคและการเผยแพรสสาธารณะ

ตารางท 1 รายละเอยดผลงานสรางสรรค

ชอผลงาน เทคนค การเผยแพร

1. พระราชาภมพล No.1 (ภาพท 1) จตรกรรมภาพวาดลายเสนดวยพกนกบ

หมกดำาบนกระดาษ (ขนาด 21.5 x 29.5

ซม.)

นทรรศการศลปะ PROJECT OUR BE-

LOVED KING โดยกลมศลปนไทยใน

นวยอรกและในประเทศไทย และ The

Jam Factory ณ The Jam Factory

คลองสาน กรงเทพฯ 13 – 30 พฤศจกายน

2559 (ภาพท 18) *ผลงานชอ “พระราชา

ภมพล No.2” ลงตพมพ เปนภาพ

ประกอบเรอง Project Our Beloved

King ในนตยสาร HELLO! ปท 11 ฉบบ

ท 22 วนพฤหสบดท 27 ตลาคม พ.ศ.

2559 หนา 141 (ภาพท 23)

2. พระราชาภมพล No.2 (ภาพท 2)

3. พระราชาภมพล No.3 (ภาพท 3)

4. พระราชาภมพล No.4 (ภาพท 4)

5. พระราชาภมพล No.5 (ภาพท 5)

6. พระราชาภมพล No.6 (ภาพท 6)

7. พระราชาภมพล No.7 (ภาพท 7)

8. พระราชาภมพล No.8 (ภาพท 8)

9. พระราชาภมพล No.9 (ภาพท 9)

10. ทรงเสดจขนครองราชยสมบต

(ภาพท 10)

จตรกรรมภาพวาดลายเสนดวยปากกา

และหมกดำา ขนาด 21x29 ซม.

พพธภณฑออนไลนเฉลมพระเกยรตเพอ

พอ เวบไซตพพธภณฑออนไลน

เฉลมพระเกยรตเพอพอ เผยแพร

ออนไลน ตงแตเดอนธนวาคม 2559

เปนตนไป (ภาพท 21)

11. พระราชพธมหามงคล เนองใน

วโรกาสเฉลมพระชนมพรรษาครบ 3 รอบ

ทรงเสดจพระราชดำาเนนเลยบพระนคร

โดยกระบวนพยหยาตราใหญทาง

สถลมารคของพระบาทสมเดจพระปรม

นทรมหาภมพลอดลยเดช พ.ศ.2506

(ภาพท 11)

จตรกรรมภาพวาดลายเสนดวยปากกา

และสนำาบนกระดาษ ขนาด 21x29 ซม.

เผยแพรเปนภาพประกอบในหนงสอ

The Chronicle of King Rama 9:

หนงสอภาพวจตร พระราชประวต: พระ

ราชจรยวตร ในหลวง รชกาลท ๙ โดย

๘๙ จตรกร. กรงเทพฯ: บรษท สยาม

สปอรต ซนดเคท จำากด (มหาชน), 2560,

หนา 43 (ภาพท 20)

12. ในหลวงในดวงใจ (My King) (ภาพท

12)

จตรกรรมสอะคลลคบนผาใบขนาด

80x100 ซม.

นทรรศการศลปะ “SALON” 2nd

ฟ-FUN Art Exhibition โดยกลมศลปน

ฟ:FUN ณ Rikyu by boy Tokyo สขมวท

24 กรงเทพฯ จดแสดง ตงแตวนท 18

พฤศจกายน - 13 ธนวาคม 2559 และใน

นตยสาร Fine Art ฉบบพเศษ ‘ในหลวง

ร. ๙’. กรงเทพฯ: สำานกพมพไฟนอารต,

2559, หนา 64. (ภาพท 22)

13. . ในหลวง (My King) (ภาพท 13) จตรกรรมสอะคลลคบนผาใบขนาด

60x80 ซม.

นทรรศการในโครงการยอนรอยพระบาท

ยาตรา ณ บานโปง นทรรศการทศนศลป

เทดพระเกยรต รชกาลท 9 จดโดยบรษท

ในเครอยงฮวและศลปนกลมเสนทาง ณ

สมบตนภานวาส (บานไกค) อ.บานโปง

จ.ราชบร จดแสดง ตงแตวนท 1-14

มถนายน 2560 (ภาพท 19)

Page 5: นิเทศสยามปริทัศน์ ปที่ 16 บับที่ ...commartsreview.siam.edu/2017/images/review/year16-vol21/...61 น เทศสยามปร

65

นเทศสยามปรทศน ปท 16 ฉบบท 21

ภาพท 1

ภาพท 2

ภาพท 3

ภาพท 4

ภาพท 5

ภาพท 6

ภาพท 7 ภาพท 8

ภาพท 9

Page 6: นิเทศสยามปริทัศน์ ปที่ 16 บับที่ ...commartsreview.siam.edu/2017/images/review/year16-vol21/...61 น เทศสยามปร

66

Siam Communication Review Vol.16 Issue 21

ภาพท 10

ภาพท 11

ภาพท 12

ภาพท 13

ภาพท 14

ภาพท 15

ภาพท 16

Page 7: นิเทศสยามปริทัศน์ ปที่ 16 บับที่ ...commartsreview.siam.edu/2017/images/review/year16-vol21/...61 น เทศสยามปร

67

นเทศสยามปรทศน ปท 16 ฉบบท 21

ภาพท 17

ภาพท 18

ภาพท 19

ภาพท 20

ภาพท 21

ภาพท 22

ภาพท 23

ภาพท 24

Page 8: นิเทศสยามปริทัศน์ ปที่ 16 บับที่ ...commartsreview.siam.edu/2017/images/review/year16-vol21/...61 น เทศสยามปร

68

Siam Communication Review Vol.16 Issue 21

ภาพท 25

การตดทอนบรบทตาง ๆ ในภาพถายออก เหลอเพยงภาพพระองคทานบนทวาง

ความเสมอน (Icon) ผานลกษณะพระอรยาบถและกายวภาค และเปนสญลกษณ (Symbol) ผานสญญะตาง ๆ

ไดแก ลกษณะทางกายวภาค ฉลองพระองค ฉลองพระเนตร กลองถายภาพ และเครองขตตยราชอสรยาภรณ

สรป

1. ผลงานจตรกรรมทสำาเรจและเผยแพรทงสน

จำานวน 13 ภาพ โดยจำาแนกตามเทคนคการสรางเปน 4

ประเภท คอ (1) ภาพวาดลายเสนดวยพกนกบหมกดำาบน

กระดาษ (2) ภาพวาดลายเสนดวยปากกาและหมกดำา (3)

ภาพวาดลายเสนดวยปากกาและสนำา และ (4) จตรกรรม

สอะคลลคบนผาใบ (Acrylic on Canvas)

2. ผลงานจตรกรรมทสรางขนมรปแบบเปนรป

คนเหมอนแบบเตมพระองค (Figure) และครงพระองค

(Portrait) โดยรปเตมพระองคจะอยในอรยาบถ ยน เดน

และนง เพอแสดงลกษณะของพระบาทสมเดจพระ

ปรมนทรมหาภมพลอดลยเดชขณะกำาลงปฏบตพระราช

กรณยกจนอกสถานท และมเพยง 1 ภาพ ทเปนอรยาบถ

ยนนง ในขณะทภาพครงพระองคจะเปนลกษณะของภาพ

ทแสดงพระพกตรทชดเจน มฉลองพระเนตร (แวนตา)

ฉลองพระองค (เสอผา) และเครองขตตยราชอสรยาภรณ

(เครองหมาย) ทแสดงความเปนพระมหากษตรยไทย

3. ผลงานจตรกรรมทนำาเสนอนแสดงออกโดย

การสอความหมายถงพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหา

ภมพลอดลยเดช โดยไดรบแรงบนดาลใจจากขอมลภาพ

เปนตนแบบเพอใชในการเปลยนถายระหวางสอประเภท

ภาพถายไปสการสรางภาพจตรกรรมโดยใชรหสของลาย

เสนทสมพนธกบเกณฑทางกายวภาคของมนษย (Human

Anatomy) เปนเกณฑสำาคญในการสรางโครงราง (out-

line) ของพระองคทาน และใชรหสของสเพอสรางความ

จรงจำาลอง (Simulation) ในรปแบบจตรกรรมตามมโน

ทศนของผเขยนในฐานะของผสรางสรรคผลงาน

4. การเปลยนจากภาพถายสภาพจตรกรรม

เปนการสรางภาพแทนความหมายขนใหม โดยภาพ

จตรกรรมมการตดทอนบรบทตาง ๆ ในภาพถายออก

เหลอเพยงภาพพระองคทานบนพนทวาง หรอมพนหลง

ของภาพทเรยบแบน เพอขบเนนสญญะของภาพพระองค

ทตดความเชอมโยงในบรบทเดมไปสการสถาปนาความ

หมายใหมขน (ภาพท 25)

5. การสอความหมายตรงในภาพจตรกรรม

หมายถง การสอถงพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหา

ภมพลอดลยเดช โดยภาพทปรากฏในงานจตรกรรมเปน

สญญะทสอถงความเสมอน (Icon) ผานลกษณะอรยาบถ

และกายวภาค และเปนสญลกษณ (Symbol) ผานสญญะ

ตาง ๆ ไดแก ลกษณะทางกายวภาค ฉลองพระองค ฉลอง

พระเนตร กลองถายภาพ และเครองขตตยราช

อสรยาภรณ (ภาพท 25)

6. ผลงานจตรกรรมทนำาเสนอนมความหมาย

แฝงทจำาแนกได 3 ชด ดงน

6.1 การเปนภาพแทนของพระมหากษตรยท

ทมเทกบการปฏบตพระราชกรณยกจนานานปการเพอ

พฒนาวถชวตของประชาชนชาวไทยและประเทศไทยให

มความเจรญขนดวยการททรงออกปฏบตพระราช

กรณยกจนอกพนทเมองไปสชนบทเพอการเขาถงปญหา

ทแทจรง แสดงความหมายของการเปนพระมหากษตรย

Page 9: นิเทศสยามปริทัศน์ ปที่ 16 บับที่ ...commartsreview.siam.edu/2017/images/review/year16-vol21/...61 น เทศสยามปร

69

นเทศสยามปรทศน ปท 16 ฉบบท 21

ผทรงงานหนกเพอประเทศชาตและประชาชน

(ภาพท 1 - ภาพท 9)

6.2 การเปนภาพแทนของพระมหากษตรยท

ทรงเสดจขนครองราชยและแสดงขตตยะ ผานสญญะของ

ฉลองพระองค เครองขตตยราชอสรยาภรณ และบรบท

ตาง ๆ แบบโบราณราชประเพณ เพอสบสนตตวงศแหง

ราชวงศจกร (ภาพท 10 - ภาพท 11)6.3 การเปนภาพ

แทนของพระมหากษตรยทขนครองราชยในชวงเวลาแหง

วยหนม ทรงมความสงางามตามขตตยะ ทรงฉลอง

พระเนตร และฉลองพระองคแบบสมยใหม แสดงถงความ

เปนพระมหากษตรยสมยใหม ทเปนดงศนยรวมจต

วญญาณของประเทศชาตไทย (ภาพท 12 - 13)

7. ผลงานจตรกรรมทนำาเสนอนเผยแพรส

สาธารณะโดยจำาแนกออกเปน 3 ชองทาง ดงน

7.1 การเผยแพรผานนทรรศการศลปะ (Art

Exhibition) ไดแก (1) นทรรศการศลปะ PROJECT OUR

BELOVED KING โดยกลมศลปนไทยในนวยอรกและใน

ประเทศไทย ณ The Jam Factory (ภาพท 1- ภาพท 9

และภาพท 18) (2) นทรรศการศลปะ “SALON” 2nd

ฟ-FUN Art Exhibition (ภาพท 12 และภาพท 22) (3)

นทรรศการในโครงการยอนรอยพระบาทยาตรา ณ

บานโปง นทรรศการทศนศลปเทดพระเกยรต รชกาลท 9

(ภาพท 13 และภาพท 19)

7.2 การเผยแพรผานสอสงพมพ (Publishing)

ไดแก (1) ภาพ “พระราชพธมหามงคล เนองในวโรกาส

เฉลมพระชนมพรรษาครบ 3 รอบ ทรงเสดจพระราชดำาเนน

เลยบพระนครโดยกระบวนพยหยาตราใหญทางสถลมารค

ของพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช

พ.ศ. 2506” ตพมพเผยแพรเปนภาพประกอบในหนงสอ

The Chronicle of King Rama 9: หนงสอภาพวจตร

พระราชประวต: พระราชจรยวตร ในหลวง รชกาลท ๙

โดย ๘๙ จตรกร (ภาพท 20) (2) ภาพ “พระราชาภมพล

No.2” ลงตพมพเปนภาพประกอบเรอง Project Our

Beloved King ในนตยสาร HELLO! ปท 11 ฉบบท 22

วนพฤหสบดท 27 ตลาคม พ.ศ.2559 หนา 141 (ภาพท

23) (3) ภาพ “ในหลวงในดวงใจ (My King)” ตพมพเผย

แพรเปนภาพประกอบในในนตยสาร Fine Art ฉบบพเศษ

‘ในหลวง ร. ๙’ (ภาพท 22)

7.3 การเผยแพรผานสอออนไลน (Online) โดย

แบงออกเปน 2 ประเภท ไดแก (1) การเผยแพรผาน

เวบไซต (Website) ไดแก ภาพ “ทรงเสดจขนครองราชย

สมบต” เผยแพรผานพพธภณฑออนไลนเฉลมพระเกยรต

เพอพอ เวบไซตพพธภณฑออนไลนเฉลมพระเกยรตเพอ

พอ (ภาพท 21) และ (2) การเผยแพรผานเครอขายสงคม

ออนไลน (Social Network) ไดแก ผลงานทกภาพเผย

แพรผานเฟสบก (facebook) ของผเขยน https://www.

facebook.com/suriya.chaya โดยมถกใจ (Like) และ

แบงปน (Share) ในสอสงคมอยางตอเนองในชวงทไดโพสต

(Post) ภาพและขอความประกอบ (ภาพท 24)

จากผลการดำาเนนงานทำาใหประเมนไดวา ผลงาน

จตรกรรมทนำาเสนอ 13 ภาพนเปนผลงานทมคณภาพทาง

วชาการ เปนการผลตและเผยแพรผลงานวชาการส

สาธารณะในรปแบบของผลงานสรางสรรคทสอถงพระบาท

สมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช อกทงเปนการ

แสดงความอาลยและนอมรำาลกในพระมหากรณาธคณของ

พระองคทมตอประชาชนชาวไทยและประเทศชาตมา

ตลอด 70 ปททรงครองราชย

ขอเสนอแนะ

ผเขยนมขอเสนอถงความสำาคญของผลงาน

สรางสรรคในบรบทของงานวชาการทเทยบเทาไดกบผล

จากการวจย การผลตผลงานสรางสรรคถอเปนผลผลต

ทางวชาการทสามารถตอยอดเปนองคความรและสราง

นวตกรรมตาง ๆ ไดในอนาคต ผลงานสรางสรรคม

ประโยชนตองานวชาการขามสาขาไดและผลงาน

สรางสรรคในบรบทงานวชาการยงเปนแนวทางตอวง

วชาการและการศกษาในอนาคตทเตมไปดวยการขามสอ

(Transmedia) และการหลอมรวมสอ (Media Conver-

gence) อยางไมหยดยงอกดวย

Page 10: นิเทศสยามปริทัศน์ ปที่ 16 บับที่ ...commartsreview.siam.edu/2017/images/review/year16-vol21/...61 น เทศสยามปร

70

Siam Communication Review Vol.16 Issue 21

บรรณานกรม

ภาษาไทย

กองบรรณาธการ. (2559). Project Our Beloved King. นตยสาร HELLO!, 11(22), 140-141.

ธวชชย สมคง. (บก.). (2559).นตยสาร Fine Art ฉบบพเศษ ‘ในหลวง ร. ๙’. กรงเทพฯ: สำานกพมพไฟนอารต.

ปรชา เถาทอง. (2553). ศลปะ...เปนงานวจยไดอยางไร. เอกสารสบเนองจากการประชมวชาการและเสนอผลงานวจย

สรางสรรค : ศลปากรวจย ครงท 3 “ศลปากรสรรคสราง สงคมเศรษฐกจไทยสรางสรรค” (น. 1-16). นครปฐม:

มหาวทยาลยศลปากร.

มณเฑยร ศภโรจน. (2541). การวเคราะหการใชการตนสอความหมายเพอการรณรงคโรคเอดส (พ.ศ. 2535-2539).

วทยานพนธมหาบณฑต, จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สรวฒน มาเทศ. (2553). อสตรทมความพยาบาทในละครโทรทศนไทย. วทยานพนธมหาบณฑต, มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

สบสกล แสงสวรรณ, บรรณาธการ. (2560). The Chronicle of King Rama 9: หนงสอภาพวจตร พระราชประวต: พระ

ราชจรยวตร ในหลวง รชกาลท ๙ โดย ๘๙ จตรกร. กรงเทพฯ: บรษท สยามสปอรต ซนดเคท จำากด (มหาชน).

สรยะ ฉายะเจรญ. (2559). กระบวนการสรางสรรคภาพจตรกรรม: กรณศกษาจตรกรรมรวมสมยนทรรศการอทสม. วารสาร

นเทศสยามปรทศน, 14(18), 43-51.