มาตรการทางกฎหมายในการคมครองผบรโภค: ศกษากรณ ผลตภณฑแวนกนแดด

ชอทพย สนทรวภาต

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร นตศาสตรมหาบณฑต

คณะนตศาสตร สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

2557

บทคดยอ

ชอวทยานพนธ มาตรการทางกฎหมายในการคมครองผบรโภค: ศกษากรณ

ผลตภณฑแวนกนแดด ชอผเขยน นางสาวชอทพย สนทรวภาต ชอปรญญา นตศาสตรมหาบณฑต ปการศกษา 2557

วทยานพนธนมวตถประสงค เพอศกษาถงแนวคดทฤษฎการคมครองผบรโภคและความรบผดในสนคาทไมปลอดภยของผลตภณฑแวนกนแดด นอกจากน ยงศกษาถงกฎหมายของประเทศไทยโดยเปรยบเทยบกฎหมายตางประเทศ เพอวเคราะหหาแนวทางแกไขและมาตรการทางกฎหมายทใชในการปรบปรงกฎหมายในเรองเกยวกบผลตภณฑแวนกนแดดใหมความเหมาะสมและมประสทธภาพอยางเปนรปธรรมเพอคมครองผบรโภคใหไดรบความปลอดภย

จากการศกษาพบวา ประเทศไทยมกฎหมายทบงคบใชกบการลงโทษผผลตแวนกนแดดทไมไดมาตรฐานอยหลายฉบบ มทงกฎหมายสารบญญตและกฎหมายวธสบญญตทรบรองคมครองสทธของผบรโภค โดยกฎหมายสารบญญต ไดแก รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 พระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 ซงเปนกฎหมายเกยวกบการคมครองสทธของผบรโภคทท าใหผบรโภคทวไปไดรบการคมครองเกยวกบความปลอดภยในการบรโภคสนคาทผประกอบธรกจไดน าเขาหรอน าออกวางจ าหนายเปนการทวไป และเปนมาตรการโดยออมทสงผลใหผประกอบการตองมมาตรฐานในการผลตและน าเขาสนคาทไมปลอดภยเพอมาจ าหนายแกผบรโภค และเปนอ กมาตรการหนงทสามารถชวยคมครองสทธของผบรโภคในการฟองรองใหผประกอบการตองรบผดในสนคาทไมปลอดภยซงตนไดจ าหนายใหแกผบรโภคเพอใหความคมครองสทธแกผบรโภคทไดรบความเสยหายในอนทจะไดรบการเยยวยาความเสยหายไดอยางเหมาะสมและเปนธรรม ประมวลกฎหมายอาญา ในประเดนเรองของความผดเกยวกบการคาตามมาตรา 271 และประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ในประเดนการซอขาย ละเมด และพระราชบญญตมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม พ.ศ. 2511 เปนตน

อยางไรกตามแมประเทศไทยจะมการปองกนหรอใหความคมครองผบรโภค แตยงมปญหาอกหลายประการทไมสามารถคมครองผบรโภคไดอยางแทจรงในการเลอกซอเลอกใชแวนกนแดดทจ าหนายกนในทองตลาด กลาวคอ กฎหมายตาง ๆ ยงมขอบกพรองและไมสามารถอ านวยความยตธรรมไดอยางแทจรงใหแกผบรโภค รวมถงมาตรการทางกฎหมายตาง ๆ ทคมครองผบรโภคและความรบผดชอบของผประกอบการตอผบรโภคยงไมมประเดนทแนชดถงความรบผด อกทงยงมขอบกพรองถงการคมครองสทธของผบรโภคในกรณตาง ๆ ทเปนประเดนปญหาหลายประการ ไดแก

(4)

ปญหาเรองการลงโทษตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 271 ปญหาในเรองการคมครองผบรโภค ปญหาในการคมครองผบรโภคตามบทบญญตประมวลกฎหมายแพงและพาณชยวาดวยละเมดและการซอขาย ปญหาการคมครองผบรโภคตามพระราชบญญตมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม พ.ศ. 2511 ปญหาการคมครองผบรโภคดานโฆษณา ปญหาการการคมครองผบรโภคดานฉลาก ปญหาการการคมครองผบรโภคเกยวกบความรบผดตอสนคาทไมปลอดภย ดงนน วทยานพนธเลมนจงมงเนนหาทางแกไขและมาตรการทางกฎหมายทใชเพอคมครองผบรโภคไดอยางเปนรปธรรมและมประสทธภาพในการบงคบใชเพอคมครองประโยชนของผบรโภคตอไป จากปญหาดงกลาวผเขยนมขอเสนอแนะในการแกไขปญหา ดงตอไปน

1. ผเขยนเหนสมควรใหมประกาศของคณะกรรมการวาดวยฉลากในเรองใหแวนกนแดดเปนสนคาทควบคมฉลาก อาศยอ านาจตามความในมาตรา 30 และมาตรา 31 แหงพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 ซงแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคมครองผบรโภค (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541 อนเปนกฎหมายทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจ ากดสทธและเสรภาพของบคคล ซงมาตรา 29 ประกอบกบมาตรา 41 มาตรา 43 และมาตรา 45 ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย บญญตใหกระท าไดโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย

2. เนองจากประเทศไทยไมมประกาศของกระทรวงอตสาหกรรม หรอพระราชบญญตอนใดทก าหนดใหแวนกนแดดตองมฉลากและปฏบตตามกฎหมายนน ทงน ในเรองของฉลากหนวยงานตาง ๆ ของตางประเทศและมาตรฐานตาง ๆ ทตางประเทศไดก าหนดถงมาตรฐานของแวนกนแดด ไดแก มาตรฐานสนคา CE ของสหภาพยโรป American National Standards Institute (ANSI) ของประเทศสหรฐอเมรกา และ Australian Competition and Consumer Commission (ACCC) ของประเทศออสเตรเลย ไดก าหนดขอมลและขอก าหนดในการตดฉลากของแวนกนแดด ผเขยนเหนวาประเทศไทยควรจะน ามาเปนแบบอยางในการก าหนดมาตรฐานการตดฉลากของแวนกนแดด

3. ผเขยนเสนอวาใหประเทศไทยมการปดฉลากโดยองคกรของเอกชน น ามาปรบใชกบประเทศไทย หากวาประเทศไทยมองคกรเอกชนทใหการรบรองความปลอดภยของผลตภณฑ ในการก าหนดการตดฉลากของแวนกนแดดโดยองคกรเอกชนนน จะท าใหผบรโภคไดรบความคมครองมากขน

4. ผเขยนเหนควรใหผลตภณฑแวนกนแดดมการก าหนดใหมมาตรฐานบงคบในการก าหนดมาตรฐานอตสาหกรรม โดยหนวยงานทควบคมตรวจสอบในการรบรองมาตรฐานของผลตภณฑ คอ ส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

5. ผเขยนขอเสนอวาสมควรใหศนยเฝาระวงและพสจนสนคาทไมปลอดภยทมหนาทท าการตรวจสอบ ทดสอบหรอพสจนสนคาตาง ๆ และเฝาระวงอนตรายทอาจเกดขนกบผบรโภคจากสนคาตาง ๆ และใหส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมทดสอบ เพอการก าหนดใหแวนกนแดดมมาตรฐานการรบรองคณภาพผลตภณฑ เนองจากในประเทศไทยยงไมมการก าหนดถงหลกเกณฑการทดสอบพสจนมาตรฐานของผลตภณฑแวนกนแดด

6. ผเขยนเหนวาประเทศไทยควรใชระบบการด าเนนคดแบบกลม (Class Action) กบความรบผดในความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภย

ABSTRACT

Title of Thesis Legal Measures in Consumer Protection: A Case

Study of Sunglasses Products Author Miss Chorthip Sunthornviphat Degree Master of Laws Year 2014

Objectives of this Thesis is to study the theoretical idea of consumer

protection and responsibility for unsafe sunglasses products and to study law(s) in Thailand by comparing with law(s) from other countries in order to analyze and find law protocol(s) and solution(s) that can be used to appropriately and effectively improve any sunglasses related law(s) for the safety of consumers.

A study indicates that there’re many sunglasses related laws and punishments in Thailand which do not uphold to the standard for example the extent of consumer protection from the usage of sunglasses. According to the study, there are substantive laws and adjective laws that guarantee the right of consumers. Substantive laws; a 2522 B.E. consumer protection act and a 2551 B.E. responsibility toward damage from unsafe product which is the law about consumer protection for the consumers’ safety from the usage of products that are imported and generally distributed. It has an indirect result toward the standardization of protocol for manufacturing or importing unsafe products that shall be distributed and it’s another protocol that can protect consumers’ right to file any lawsuit toward entrepreneurs to take responsibility in unsafe products that they distributed in order to protect the right of consumers to receive proper and just compensation according to a criminal code on the topic of offences relating to trade section 271 and A civil and commercial code on the topic of trade infringement and 2511 B.E. standard of industrial product act

However, whether there is a consumer protection in Thailand or not, there still are many problems, in which consumers cannot truly be protected. It can be said that, there are gaps in the law which lead to inability to truly provide justice for consumers including lack of clarity of law protocols that protect consumers and create responsibility of entrepreneurs toward consumers along with flaws to protect the right of consumers in various cases of issues. Examples are problem of punishment definition according to section 271 of a criminal code, problem of

(6)

consumer protection, problem of protecting consumers according to a civil and commercial code on the topic of trading and infringement, problem of protecting consumers according to a 2511 B.E. standard of industrial product act on the topic of advertisement, problem of protecting consumer on the topic of labeling, problem of protecting consumer on the topic of responsibility toward unsafe products. Therefore, the focus of this dissertation is to find solution and law protocol that can be objectively and effectively forced for consumer protection.

From these aforementioned problems, the author would like to propose these following solutions

1. The author sees as appropriate that there should be an announcement from a committee of label of sunglasses on the topic that sunglasses should be products with control of labels according to section 30 and 31of a 2522 B.E. consumer protection act with a modification of a 2nd November 2541B.E. consumer protection act (second issue), which is the law with some acts that relate to an individual’s right and liberty restriction allowed by Section 29 along with section 41, 43 and 45 of a constitution of Thailand.

2. In Thailand, there is no announcement from Ministry of Industry or any act that require sunglasses to be labeled. However, there are labels from various foreign organizations and standards of sunglasses that have been set-up by these organizations, for example CE product standard in European Union, American National Standards Institute (ANSI) in United State and Australian Competition and Consumer Commission (ACCC) in Australia that require information and regulations of sunglasses labeling. The author sees as appropriate that these set-ups for the standard of sunglasses labeling should be used as examples for standardization in Thailand

3. The author suggests the usage of labels that are issued by a private organization. By putting labels from the private organization, which provide product safety guarantee, on sunglasses consumers gain more protection

4. The author sees as appropriate that an industrial standard of sunglasses should be enforced and issued by Thai Industrial Standards Institute, Ministry of Industry.

5. The author would like to suggest that Unsafe Product Verification and Alert Center tests or inspects products and monitors harms from these products to consumers. Tests and standards should be set-up by Thai Industrial Standards Institute in order to determine quality of sunglasses because, currently, there is no criterion of quality and standard verification in Thailand.

6. The author accounts that Class Action should be applied with penalty relating to damage from unsafe products

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธเรอง มาตรการทางกฎหมายในการคมครองผบรโภค ศกษากรณผลตภณฑแวนกนแดด ส าเรจลลวงไดเนองมาจากความเมตตาของอาจารยทปรกษา รองศาสตราจารยปยะนช โปตะวณช ผเขยนขอขอบพระคณเปนอยางยงทไดกรณารบเปนอาจารยทปรกษาวทยานพนธเลมน อกทงสละเวลาใหค าปรกษา ใหขอแนะน า และกรณาใหขอมลทเปนประโยชนแกผเขยน ตลอดจนใหก าลงใจและสรางแรงกระตนแกผเขยนในการท าวทยานพนธเลมนตลอดมา และขอขอบพระคณรองศาสตราจารย ดร.ภม โชคเหมาะ ประธานกรรมการ และศาสตราจารย.ดร.สนทร มณสวสด กรรมการทท าการตรวจพจารณาวทยานพนธและขอเสนอแนะเพมเตมและใหค าแนะน าทมประโยชนในการปรบปรงแกไขวทยานพนธฉบบนใหถกตองและสมบรณยงขน

ขอขอบพระคณคณาจารยทกทานแหงสถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตรทไดถายทอดความร และประสทธประสาทวชาความรอนเปนประโยชนอยางยงใหแกผเขยน และขอขอบพระคณเจาหนาทของคณะนตศาสตรทกทานทไดใหความชวยเหลอในเรองตาง ๆ ทเกยวของในการศกษาในครงนเปนอยางด ขอขอบคณคณธเนศ พนธเครอบตรส าหรบค าแนะน าเรองรปแบบของวทยานพนธ ขอขอบคณคณธนพฒน สอนซอ และคณปารนทร พรหมชนก ส าหรบความชวยเหลอดานภาษาตางประเทศ ขอขอบคณพ ๆ เพอน ๆ นกศกษาของคณะนตศาสตร สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตรส าหรบก าลงใจและความชวยเหลอทมใหมาโดยตลอด ทายทสดนผเขยนขอขอบพระคณบดา มารดา รวมถงญาต ๆ ของผเขยน ทเปนผทชวยสงเสรม สนบสนน และเปนก าลงใจ ตลอดจนเปนแรงใจทส าคญยงของผเขยนตลอดมา จนท าใหการศกษาครงนประสบผลส าเรจไดตามทตงใจ ผเขยนขอมอบความส าเรจจากการท าวทยานพนธฉบบนแดบคคลทมพระคณทไดกลาวมาขางตน

ชอทพย สนทรวภาต กนยายน 2557

สารบญ

หนา

บทคดยอ (3) ABSTRACT (5) กตตกรรมประกาศ (7) สารบญ (8) สารบญตาราง (10) สารบญภาพ (11) บทท 1 บทน า 1

1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา 1 1.2 วตถประสงคของการศกษา 2 1.3 ขอบเขตของการศกษา 3 1.4 สมมตฐานในการศกษา 3 1.5 วธทใชในการศกษา 4 1.6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบจากการศกษา 4

บทท 2 ประวตความเปนมา แนวคด และทฤษฎของกฎหมายคมครองผบรโภค 5 2.1 ประวตความเปนมา แนวคด และทฤษฎของกฎหมายคมครองผบรโภค 5 2.2 ประวตความเปนมา แนวคด และทฤษฎของกฎหมายวาดวยความรบผดตอ 10 ความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย

บทท 3 มาตรการทางกฎหมายในการคมครองผบรโภคของตางประเทศ 17 3.1 กฎหมายคมครองผบรโภค 17 3.2 กฎหมายเกยวกบสนคาทไมปลอดภย 26 3.3 องคกรทเกยวของกบมาตรฐานแวนกนแดด 40

บทท 4 มาตรการทางกฎหมายในการคมครองผบรโภคตามกฎหมายไทย 63 4.1 การคมครองผบรโภคตามพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 63 4.2 การคมครองผบรโภคตามพระราชบญญตวาดวยความรบผด 89 ตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551

(9)

4.3 การคมครองผบรโภคตามพระราชบญญตมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม 105 พ.ศ. 2511 บทท 5 บทวเคราะหกฎหมายทเกยวของกบการคมครองผบรโภคในผลตภณฑแวนกนแดด 107

5.1 การคมครองผบรโภคดานโฆษณา 107 5.2 การคมครองผบรโภคดานฉลาก 110 5.3 การรบรองมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมของผลตภณฑแวนกนแดด 120 5.4 การทดสอบมาตรฐานแวนกนแดด 128 5.5 การบงคบใชกฎหมายเรองความรบผดของผประกอบการ 131

บทท 6 บทสรปและขอเสนอแนะ 139 6.1 บทสรป 139 6.2 ขอเสนอแนะ 147

บรรณานกรม 152 ภาคผนวก 156

ภาคผนวก ก The Consumer Protection Fundamental Law 157 (Law No. 78, enacted May 30, 1968) ภาคผนวก ข The Product Liability Act 164 (Act No.85,1994)

ประวตผเขยน 168

(10)

สารบญตาราง

ตารางท หนา

3.1 มาตรฐานแวนกนแดด 3 มาตรฐานหลกทเกยวของกบแวนกนแดด 46 3.2 หมวดหมเลนสและรายละเอยดตามตารางดานลาง 60 5.1 หมวดหมเลนสและรายละเอยดตามตารางดานลาง 118

(11)

สารบญภาพ

ภาพท หนา

3.1 ขอก าหนดการตดฉลาก 44 5.1 ตวอยางขอก าหนดการตดฉลาก 115

บทท 1

บทน า

1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา

แวนกนแดดเปนอปกรณปองกนดวงตาจากแสงแดด เนองจากประเทศไทยถอเปนประเทศทมแดดจดและแสงจาเปนอยางมาก ท าใหในปจจบนนแวนกนแดดกลายเปนของคกายของใครหลาย ๆ คน ส าหรบแวนตากนแดดแฟชนนบวาเปนทนยมกบทกเพศทกวยและสามารถสวมใสไดในทกฤดกาล อกทงยงมากประโยชนในการใชงานทงกนแดด กนลม และเปนเครองประดบในการแตงกายตามแฟชนไดด ทส าคญคอมราคาถก เพราะเหตผลเหลานท าใหแวนตากนแดดแฟชนกลายเปนของจ าเปนตอชวตประจ าวน ฉะนน ตองมการเลอกใชแวนกนแดดใหเหมาะกบสภาพแสงแดด เพอประสทธภาพสงสดในการปองกนดวงตา

แวนกนแดดทใชสวมใสในปจจบนมคณภาพอยางหลากหลาย มทงแวนกนแดดทมคณภาพและไมมคณภาพ ซงแวนกนแดดเหลานไมไดขนอยกบราคาของแวนกนแดด เพราะในบางครงแวนกนแดดทราคาถกอาจจะมประสทธภาพในการปองกนแสงแดด มลพษ และอบตเหตกบดวงตาไดดเพยงพอกเปนไดถาท าจากวสดทมคณภาพ แตในบางกรณแวนตากนแดดแฟชนทนยมกนอยางแพรหลายในปจจบน รปแบบการผลตสนคาพฒนาไปตามกระแสนยม ไมวาจะเปนรปทรง สสน กรอบแวน และสงทดงดดไมแพกนกคอราคาของสนคา แตดวยสนคาทผลตตามกระแสนยมและมราคาถก กอาจท าใหคณภาพนนไมไดมาตรฐานและเปนภยตอสขภาพสายตาในระยะยาว ถงแมวาแวนกนแดดแฟชนราคาถกอาจดสวยงามและชวยเสรมสรางบคลกภาพ แตกอนตรายตอดวงตาเรา ได เนองจากแวนกนแดดแฟชนราคาถกใชเลนสพลาสตกธรรมดาไมสามารถปองกนรงสอลตราไวโอเลตได

ดวงตาเปนอวยวะทบอบบางมากและมความส าคญมากเพราะสงผลกระทบตอการด าเนนชวต หากสายตาพรามว มองเหนไมชดกจะสงผลตอการด าเนนชวต ปจจบนพบวามปจจยเสยงหลายอยางทเรงใหสายตาเสอมเรวขน ไดแก การใชคอมพวเตอรไมถกวธ การสมผสแสงแดดจากดวงอาทตยเปนเวลานาน ๆ โดยไมใชอปกรณปองกน ท าใหดวงตาไดรบแสงแดดซงเปนรงสอลตราไวโอเลตทท าลายดวงตาได หรออบตเหตทเกดขนกบดวงตาเพราะใชอปกรณปองกนทไมไดมาตรฐาน ท าใหดวงตาซงเปนอวยวะทส าคญของรางกายมนษยเกดอนตราย เพราะฉะนน การเลอกแวนกนแดดทดมคณภาพจงเปนเรองทจ าเปนมาก เนองจากแสงอลตราไวโอเลตเปนแสงทอนตรายตอดวงตามาก ถาเราไมปองกนและไดรบแสงอลตราไวโอเลตเปนเวลานานหรอจ านวนมากกจะมผลท าใหเปนโรคตอลมและตอเนอทดวงตาได

ในการเลอกใชแวนกนแดด เรมจากตองเลอกแวนกนแดดทมเครองหมายบงบอกถงการปองกนรงสอลตราไวโอเลต (UV) เปนอนดบแรก เพราะสงส าคญของแวนกนแดดกคอความสามารถในการปองกนรงสอลตราไวโอเลต เนองจากรงสอลตราไวโอเลตสามารถท าลายเนอเยอของดวงตาเราได

2

เปนสาเหตทท าใหเกดโรคทางสายตา เชน ตอหน ตอกระจก เปนตน และถาแวนกนแดดไมสามารถปองกนรงสอลตราไวโอเลตไดกเปนแวนกนแดดทใสเพอความสวยงามเทานน ไมมประโยชนในการปองกนดวงตา สวนเลนสทท าจากวสดตาง ๆ เชน แกวหรอวสดตาง ๆ กมผลกบผใชเชนกน เพราะเวลาสวมใสท าใหเหนแสงสะทอนได เชน แสงสะทอนบนถนน เปนตน แสงสะทอนลวนเปนหนงในสาเหตทท าใหเกดอบตเหตได และสของเลนสแวนกเปนสงส าคญเชนกน ควรเลอกสน าตาล สชา หรอสทออกเทาหรอด า เพราะจะท าใหการผดเพยนของสเกดขนนอยทสด สวนสทไมแนะน าคอสเขยวและสน าเงน เพราะท าใหมองเหนสตาง ๆ ผดเพยน ซงอาจจะเปนอนตรายและท าใหเกดอบตเหตได

กรณดงกลาว มปญหาวาปจจบนประเทศไทยใหการปองกนหรอใหความคมครองผบรโภคจากการใชแวนตากนแดดทไมไดมาตรฐานมากนอยเพยงใด จากการศกษาพบวาในประเทศไทยนนมทงกฎหมายสารบญญตและกฎหมายวธสบญญตทรบรองคมครองสทธของผบรโภค โดยกฎหมายสารบญญตไดแก รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 พระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 ซงเปนกฎหมายเกยวกบการคมครองสทธของผบรโภคทท าใหผบรโภคทวไปไดรบการคมครองเกยวกบความปลอดภยในการบรโภคสนคาทผประกอบธรกจไดน าเขาหรอน าออกวางจ าหนายเปนการทวไป และเปนมาตรการโดยออมทสงผลใหผประกอบการตองมมาตรฐานในการผลตและน าเขาสนคาทไมปลอดภยเพอมาจ าหนายแกผบรโภค และเปนอกมาตรการหนงทสามารถชวยคมครองสทธของผบรโภคในการฟองรองใหผประกอบการตองรบผดในสนคาทไมปลอดภยซงตนไดจ าหนายใหแกผบรโภคเพอใหความคมครองสทธแกผบรโภคทไดรบความเสยหายในอนทจะไดรบการเยยวยาความเสยหายไดอยางเหมาะสมและเปนธรรม ประมวลกฎหมายอาญา ในประเดนเรองของความผดเกยวกบการคาตามมาตรา 271 และประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ในประเดนการซอขาย ละเมด และพระราชบญญตมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม พ.ศ. 2511 เปนตน

อยางไรกตามแมประเทศไทยจะมการปองกนหรอใหความคมครองผบรโภค แตยงมปญหาอกหลายประการทไมสามารถคมครองผบรโภคไดอยางแทจร งในการเลอกซอเลอกใชแวนกนแดดทจ าหนายกนในทองตลาด กลาวคอ กฎหมายตาง ๆ ยงมขอบกพรองและไมสามารถอ านวยความยตธรรมไดอยางแทจรงกบผบรโภค รวมถงมาตรการทางกฎหมายตาง ๆ ทคมครองผบรโภคและสรางความรบผดชอบของผประกอบการตอผบรโภคยงไมมประเดนทแนชดถงความรบผด อกทงยงมขอบกพรองถงการคมครองสทธของผบรโภคในกรณตางๆ ทเปนประเดนปญหา

ดงนน วทยานพนธเลมนจงมงเนนหาทางแกไขและมาตรการทางกฎหมายทใชเพอคมครองผบรโภคไดอยางเปนรปธรรมและมประสทธภาพในการบงคบใชเพอคมครองประโยชนของผบรโภคตอไป 1.2 วตถประสงคของการศกษา

1. เพอศกษาถงประวตความเปนมา แนวคด และทฤษฎของกฎหมายคมครองผบรโภคและกฎหมายวาดวยความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย

3

2. เพอศกษาถงมาตรการทางกฎหมายในการคมครองผบรโภคและความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภยของตางประเทศ

3. เพอศกษาถงมาตรการทางกฎหมายในการคมครองผบรโภคและความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภยตามกฎหมายไทย

4. เพอศกษาถงมาตรฐานขององคกรของตางประเทศทก าหนดมาตรฐานแวนกนแดด 5. เพอศกษาวเคราะห เปรยบเทยบ และเสนอแนะถงแนวทางการแกไข การพฒนาปรบปรง

กฎหมาย และหลกเกณฑของมาตรการทางกฎหมายในการควบคมแวนกนแดด 1.3 ขอบเขตของการศกษา

วทยานพนธฉบบน มขอบเขตในการวจยในเรองมาตรการทางกฎหมายในการคมครองผบรโภคจากผลตภณฑในแวนกนแดด โดยวเคราะหกฎหมายตามพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 พระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 พระราชบญญตมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม พ.ศ. 2511 ประมวลกฎหมายอาญา ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย รวมถงมาตรการและกฎหมายตางประเทศบางฉบบทอาจมสวนเกยวของ 1.4 สมมตฐานในการศกษา

ดวงตาเปนอวยวะทส าคญมากอยางหนงของมนษย การมองเหนเปนสงทส าคญในการใชชวตตงแตเกดจนตาย เพราะถามนษยไมมดวงตาหรอดวงตาบกพรองไปแลวจะท าใหการด ารงชวตเปนไปดวยความยากล าบาก ดงนน จงมอปกรณทปองกนดวงตาจากแสงแดด คอ แวนกนแดด และวตถประสงคของแวนกนแดดทคนทวไปน าแวนกนแดดมาใช คอ ตองปองกนดวงตาจากรงสตาง ๆ ของแสงแดดทจะมาท าลายดวงตา ในปจจบนผบรโภคมความประสงคทซอแวนกนแดดมาเพอปองกนดวงตาจากรงสตาง ๆ ของแสงแดด แตปรากฏวาแวนกนแดดนนกลบไมคอยไดมาตรฐาน ถาผบรโภคซอไปโดยเขาใจผดวาแวนกนแดดมคณภาพ อาจเกดผลตอมาในระยะยาวท าใหดวงตาเปนโรคตาง ๆ ขน เพราะฉะนน เมอดวงตาเปนอวยวะส าคญทเปนสาระส าคญ แวนกแดดกตองเปนอปกรณทเปนสาระส าคญเพอปองกนดวงตาดวย ดงนน เหนไดวาในปจจบนประเทศไทยมประเดนปญหาหลายประการทสงผลตอการคมครองผบรโภค เชน ในเรองของการคมครองผบรโภคเรองโฆษณาและฉลาก การรบรองมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมของผลตภณฑแวนกนแดด การทดสอบมาตรฐานแวนกนแดด การบงคบใชกฎหมายเรองความรบผดของผประกอบการ วทยานพนธเลมนจงมวตถประสงคเพอศกษาวเคราะหกฎหมายและการบงคบใชกฎหมายของประเทศไทยเกยวกบผลตภณฑแวนกนแดด และศกษาวเคราะหเปรยบเทยบกฎหมายของประเทศไทยกบกฎหมายของตางประเทศในเรองเกยวกบกฎหมายคมครองผบรโภค กฎหมายความรบผดในความเสยหายตอสนคาทไมปลอดภยของประเทศประเทศสหรฐอเมรกา ประเทศญปน และมาตรฐานของแวนกนแดดของประเทศสหรฐอเมรกา ประเทศออสเตรเลย และสหภาพยโรป

4

จงเหนควรใหมการแกไขปรบปรงกฎหมายทเกยวของใหครอบคลมเพอลดชองวางของกฎหมายทเกยวของในเรองของกฎหมายคมครองผบรโภค กฎหมายความรบผดในความเสยหายตอสนคาทไมปลอดภย และมาตรฐานของแวนกนแดด เพอเพมประสทธภาพของกฎหมายและเพอความปลอดภยจากการใชสนคาของผบรโภค และหากเกดความเสยหายตอผบรโภค ผบรโภคจะไดรบความคมครองและการเยยวยาทถกตองเหมาะสม ดงนน จงเหนสมควรใหมการศกษาและเสนอถงมาตรการในการแกไขปญหาอยางมประสทธภาพ เพอคมครองดวงตาใหเกดความปลอดภยเปนประโยชนกบผบรโภคโดยทวไป 1.5 วธทใชในการศกษา

วทยานพนธฉบบนมวธการศกษาเปนการศกษาวจยทางเอกสารจากตวบทกฎหมาย ประกาศ ระเบยบ ขอบงคบ ค าพพากษา ต ารา บทความ วารสาร วทยานพนธ เอกสารทางวชาการ และขอมลจากอนเตอรเนตตาง ๆ ทเกยวของ 1.6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบจากการศกษา

1. ท าใหทราบถงประวตความเปนมา แนวคด และทฤษฎของกฎหมายคมครองผบรโภคและกฎหมายวาดวยความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย

2. ท าใหทราบถงมาตรการทางกฎหมายในการคมครองผบรโภคและความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภยของตางประเทศ

3. ท าใหทราบถงมาตรการทางกฎหมายในการคมครองผบรโภคและความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภยของประเทศไทย

4. ท าใหทราบถงมาตรฐานขององคกรของตางประเทศทก าหนดมาตรฐานแวนกนแดด 5. เพอน าขอเสนอแนะทไดจากการการศกษาวจยไปใชเปนแนวทางในการแกไข การพฒนา

ปรบปรงกฎหมาย และหลกเกณฑของมาตรการทางกฎหมายในการควบคมแวนกนแดด 6. เพอศกษาวเคราะห เปรยบเทยบ และเสนอแนะถงแนวทางการแกไข การพฒนาปรบปรง

กฎหมาย และหลกเกณฑของมาตรการทางกฎหมายในการควบคมแวนกนแดด

บทท 2

ประวตความเปนมา แนวคด และทฤษฎของกฎหมายคมครองผบรโภค

กฎหมายคมครองผบรโภคเปนกฎหมายทเกยวกบการด ารงชวตของคนในสงคม โดยทวไปจะ

เกยวของกบการบรโภคสนคาและการใชบรการ ดงนน การบรโภคหรอการใชบรการตาง ๆ จะตองไดมาตรฐานและมคณภาพครบถวนตามทผผลตไดโฆษณาแนะน าไว ดวยเหตน รฐในฐานะผคมครองดแลประชาชน หากพบวาประชาชนไดรบความเดอดรอนจากการบรโภคสนคาและบรการจะตองรบ เขาไปแกไขเยยวยาและชดเชยความเสยหายใหกบประชาชน จงมแนวคดเกยวกบสทธของผบรโภคซงมการพฒนามาจากเรองสทธมนษยชน (Human Rights) สทธของผบรโภคไดปรากฏใน “ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชนแหงสหประชาชาต” (Universal Declaration of Human Rights of the United Nations) ดงนนประเทศตาง ๆ จงตรากฎหมายคมครองผบรโภคขนมาเพอคมครองผบรโภคใหไดรบความเปนธรรม

หลกกฎหมายวาดวยความรบผดในความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภยเปนหลกความรบผดในผลตภณฑ เปนกฎหมายทมาปรบใชเพอแกไขปญหาใหกบผบรโภคทไดรบความเสยหายไมวาจะเปนความเสยหายในชวต รางกาย อนามย หรอทรพยสนจากการทผประกอบการหรอผผลตสนคาทผลตสนคาทเปนอนตราย เนองจากกฎหมายมเจตนารมณเพอคมครองผทเสยเปรยบกวา ดงนน หลกกฎหมายเกยวกบความรบผดโดยเครงครดทเกยวกบสนคาทไมปลอดภยนนจงมความส าคญเปนอยางมากในยคปจจบน เพราะเปนหลกกฎหมายทชวยคมครองสทธและประโยชนของผบรโภคใหไดรบความเปนธรรมในการบรโภคสนคาหรอบรการ ไมใหผประกอบการหรอผผลตเอาเปรยบจนตวเองไดรบความเสยหายและไมไดรบความเยยวยาอยางยตธรรม

ในบทน ผเขยนจงกลาวถงแนวคดประวตความเปนมา แนวคด และทฤษฎของกฎหมายคมครองผบรโภค และประวตความเปนมา แนวคด และทฤษฎของกฎหมายวาดวยความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย ดงตอไปน 2.1 ประวตความเปนมา แนวคด และทฤษฎของกฎหมายคมครองผบรโภค

ในสมยกอนเศรษฐกจและการคาไมมความซบซอนมากนก ตงอยบนพนฐานมนษยทกคนม

อสระในการเลอกบรโภคในสนคาและบรการอยางเทาเทยมกน รฐจงไมไดเขามาควบคมหรอแทรกแซงเสรภาพในเสรภาพของประชาชนในการตกลงของเอกชนในการท านตกรรมตาง ๆ แตตอมาในยคปจจบนสงคมสลบซบซอนมากขนไดมความเจรญขนมาเปนล าดบในสงคม ไมวาจะทางสงคม อตสาหกรรม วทยาศาสตร และเทคโนโลย ระบบเศรษฐกจแบบทนนยมท าใหเกดการขยายตวของเศรษฐกจ ผประกอบการธรกจตางแขงขนกน มการน าความรทางดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยมาใชเพอผลตสนคาเพอตอบสนองความตองการของผบรโภค การเจรญเตบโตของอตสาหกรรมนนท าให

6

มการเรงการผลตในผลตภณฑอตสาหกรรมตาง ๆ อยางรวดเรว จงอาจละเลยถงคณภาพและความปลอดภยของวตถดบทน ามาใชผลต ท าใหผลตภณฑนนมคณภาพไมไดมาตรฐานเพยงพอตอผบรโภคท าใหระดบมาตรฐานสนคาหรอบรการนนแตกตางกนมทงสนคาทมคณภาพและไมมคณภาพปะปนกนไป ทงตางพยายามทจะลดตนทนในการผลตใหมากทสดเพอผลประกอบกจการทไดรบก าไรสทธมาก ท าใหประเทศตาง ๆ หนมาสนใจเรองในของการคมครองผบรโภคมากขน เพราะในสงคมปจจบนตองยอมรบวารฐนนมบทบาทและความจ าเปนมากในจะตองเขามาควบคมการประกอบธรกจในภาคอตสาหกรรมและควบคมและรกษาสทธของผบรโภค ถงแมวาสทธในการบรโภคจะเปนเรองของเอกชนโดยทวไป แตในปจจบนไดเหนถงความจ าเปนทรฐตองเขาไปแทรกแซงเพราะวาเอกชนนนเสยเปรยบอยหลายประการ เชน ไมมอ านาจตอรอง เหนไดจากผประกอบการและผบรโภคนนมความเหลอมล ากนอยหลายประการในความเทาเทยมกนของอ านาจตอรอง ท าใหเกดความไมเปนธรรมในสงคม ผบรโภคไมสามารถตอสกบผประกอบการไดอยางเปนธรรมและมประสทธภาพเพราะก าลงการตอรองทนอยกวา ภาวะในการเหลอมล าเชนนเปนเหตผลทรฐควรเขาไปควบคมผประกอบการและดแลสทธตาง ๆ ของผบรโภค

ในอดตกาลนนกมการปรากฏของกฎหมายคมครองผบรโภคเชนกน กฎหมายบางฉบบมระยะเวลายาวนานนบพนป เชน กฎหมายชอวา “The Old Testament” เปนกฎหมายทพบในพระคมภรเกาของศาสนาครสต หรอกฎหมายชอวา “The Code of Hammurabi” เปนกฎหมายของพระเจาฮมมราบ หรอตวบทและประมวลกฎหมายของประเทศอนเดย กฎหมายเหลานเปนกฎหมายทก าหนดถงมาตรการควบคมไมใหมการปลอมแปลงอาหารและการโกงมาตรชง ตวง วด สวนในประเทศตาง ๆ เชน ประเทศสหรฐอเมรกา การคมครองผบรโภคปรากฏในรฐธรรมนญทใหอ านาจรฐสภาก าหนดมาตรฐานการชงตวงวด สวนในมลรฐกมการออกกฎหมายใหอนญาตตรวจสอบสรา ยาสบ ไมกระดาน ดนปน หนงฟอก รวมทงอาหารในหลาย ๆ ประเภทดวย สวนในทวปยโรปหลกในเรองกฎหมายคมครองผบรโภคเรมมขนในครสตศตวรรษท 15 และ 16 เชน ในประเทศฝรงเศส กฎหมายไดก าหนดใหผบรโภคสามารถขวางไขเนาใสผทน ามาขายได หรอในประเทศออสเตรยมกฎหมายบงคบใหผขายนมสดทมการเจอปน ปลอมแปลง ตองดมนมสดของตนเองจนหมด เปนตน1

แนวคดเกยวกบสทธของผบรโภคซงมการพฒนามาจากเรองสทธมนษยชน (Human Rights) สทธของผบรโภคไดปรากฏใน “ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชนแหงสหประชาชาต” (Universal Declaration of Human Rights of the United Nations) ในป ค.ศ. 1948 มการประกาศเจตนารมณในการรวมมอระหวางประเทศทมความส าคญในการวางกรอบเบองตนเกยวกบสทธมนษยชน และเปนเอกสารหลกดานสทธมนษยชนฉบบแรก ซ งทประชมสมชชาใหญแหงสหประชาชาต ใหการรบรองตามขอมตท 217 A (III) เมอวนท 10 ธนวาคม ค.ศ. 1948 (พ.ศ. 2491) มาตรฐานสากลของสหประชาชาตทก าหนดไวในปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชนมการก าหนดถง สทธในการไดรบความคมครองผบรโภค ปฏญญาสากลดงขอทกลาวมามงคมครองสทธขนพนฐานของผบรโภค

1ฉตรสมน พฤฒภญโญ, การคมครองผบรโภคดานสขภาพ: นโยบาย หลกกฎหมาย และ

การบงคบใช (กรงเทพมหานคร: เจรญดมนคงการพมพ, 2551), หนา 2.

7

แนวความคดในการคมครองผบรโภคในตางประเทศเกดขนอยางชดเจนครงแรกทประเทศสหรฐอเมรกา ในป ค.ศ. 1960 โดยรฐประกาศใหการรบรองสทธของผบรโภคทส าคญ 4 ประการ คอ2

1. สทธทจะไดรบขอมลเกยวกบสนคาหรอบรการอยางเพยงพอกอนทจะซอ (Right to be informed)

2. สทธทจะตดสนใจซอสนคาหรอบรการโดยอสระ (Right to Choose) 3. สทธทจะไดรบความปลอดภยจากสนคา (Right to Safety) และ 4. สทธทจะเรยกรองคาทดแทนจากผผลตหรอผจ าหนายสนคาทช ารดบกพรองหรอไมม

ความปลอดภย (Right to Compensation/redress) ตอมาในวนท 15 มนาคม ค.ศ. 1962 ประธานาธบด จอหน เอฟ เคนเนด ไดมวสยทศน

เกยวกบเรองสทธในการคมครองผบรโภค โดยไดกลาวค าวา “Consumers by Definition, Include us all,” มความหมายวา “ผบรโภคหมายความถงเราทงหมด” ประเทศสหรฐอเมรกาไดบญญตรบรองถงสทธของผบรโภคเปน 8 ประการและไดมอทธพลสงผลใหประเทศตาง ๆ ไดบญญตสทธของผบรโภคเพอรบรองและคมครองใหผบรโภคไดรบความคมครองเพอความเปนธรรมเองตอผบรโภค เพอมใหผบรโภคถกเอารดเอาเปรยบ มใหผบรโภคเสยเปรยบจากการประกอบการของผประกอบการ

สทธของผบรโภคม 8 ประการ ดงน3 1. สทธทจะไดรบความจ าเปนขนพนฐาน ผบรโภคตองมการเขาถงสนคาทจ าเปนและบรการ

ขนพนฐาน ในการสงเสรมเรองอาหาร เสอผา ทอยอาศย การดแลสขภาพ การศกษา สาธารณปโภค น า และการสขาภบาล

2. สทธทจะไดรบความปลอดภยจากการบรโภคสนคาและบรการ ผบรโภคมสทธทจะไดรบความปลอดภยจากผลตภณฑ เพอจะปองกนผลตภณฑ กระบวนการผลต และการบรการทเปนอนตรายตอสขภาพหรอชวต เพอคมครองผบรโภคในระยะยาวใหไดรบความปลอดภย

3. สทธในการไดรบขอมลขาวสารตาง ๆ ผบรโภคมสทธทจะรบทราบขอมลทถกตองเพอชวยในการตดสนใจเลอกบรโภคสนคาและบรการ ผบรโภคมสทธทจะไดรบขอเทจจรงทจ าเปนเพอเปนขอมลในการตดสนใจ

4. สทธในการเลอกบรโภคสนคาและบรการ สามารถเลอกผลตภณฑและบรการทมการแขงขนราคาและมการรบรองคณภาพทนาพอใจ

5. สทธในการรบรรบฟงขอมลของสนคาและบรการเพอชวยในการตดสนใจเลอกใชสนคาและบรการดงกลาว

6. สทธในการไดรบความเปนธรรมจากการใชสนคาและบรการ สทธทจะไดรบการเยยวยารวมทงการชดเชยจากสนคาทไมไดคณภาพหรอบรการทไมไดคณภาพ

2ภทรธนาฒย ศรถาพร, กฎหมายระหวางประเทศวาดวย "การคมครองผบรโภค", คนวนท

28 เมษายน 2557 จาก https://www.l3nr.org/posts/535502 3Consumer International, Consumer Rights, Retrieved April 28, 2014 from

http://www.consumersinternational.org/who-we-are/consumer-rights#.UV6VhqUnF-w

8

7. สทธทผบรโภคจะไดรบการพทกษสทธของตนจากการบรโภคสนคาและบรการ สทธในการศกษาทผบรโภคจะไดรบความรและทกษะทจ าเปนเพอใหทราบและมนใจในเลอกสนคาและบรการ อกทงผบรโภคจะไดตระหนกและทราบถงสทธของผบรโภคขนพนฐานและความรบผดชอบของผบรโภคเพอประโยชนของตนเองตอไป

8. สทธทผบรโภคจะไดอาศยอยในสงแวดลอมทดทจะใชชวต และท างานในสภาพแวดลอมทจะไมถกคกคามตอความสภาพความเปนอยในปจจบนและในอนาคต

สวนในดานขององคการ United Nations Guidelines for Consumer Protection (UNGCP) มการวางแนวทางในเรองสทธของผบรโภค 8 ประการ ดงตอไปน4

1. ความปลอดภยทางรางกาย (Physical Safety) รฐควรมนโยบายทเหมาะสมเพอใหผบรโภคมนใจวาผผลตไดผลตสนคาทมความปลอดภย

ส าหรบการใชงาน ผทมหนาทรบผดชอบในการน าสนคาไปยงผบรโภคหรอองคการทจดหาสนคาและบรการใหกบธรกจอน หรอผสงออกหรอผน าเขาควรตรวจสอบวาสนคาทอยในความดแลนนปลอดภยและไมเปนอนตรายตอผบรโภค ผบรโภคควรไดรบค าแนะน าในการใชสนคาไดอยางเหมาะสมและไดทราบถงความเสยงทเกยวของกบใชงานปกต ถาเกดสถานการณทอาจเกดอนตรายจากสนคาหรอผลตภณฑ ผประกอบการควรจะแจงใหหนวยงานทเกยวของและประชาชนทราบโดยไมชกชา อกทง รฐควรทจะใชนโยบายทเหมาะสมหากตรวจพบวาผลตภณฑมขอบกพรองหรอเปนอนตรายต อผบรโภค ผผลตหรอผจดจ าหนายควรทจะมมาตรการเปลยนหรอใชสนคาอนแทนใหแกผบรโภค หรอถาเปนกรณทเปลยนหรอใชสนคาอนแทนไมไดกตองใหผบรโภคไดรบการชดเชยอยางเพยงพอและเหมาะสม

2. การสงเสรมและปองกนผบรโภคจากการลงทนทางเศรษฐกจ (Promotion and Protection of Consumers’ Economic Interests)

รฐควรมนโยบายทจะชวยใหผบรโภคไดรบประโยชนอนสงสดจากทรพยากรทางเศรษฐกจ นอกจากน รฐควรจะหาทางทจะท าใหบรรลเปาหมายในการผลต มการด าเนนงานใหไดมาตรฐานในการประกอบธรกจทเปนธรรม และรฐควรปองกนตอการปฏบตซงอาจมผลกระทบตอผลประโยชนทางเศรษฐกจของผบรโภคอยางมประสทธภาพ รฐควรจะปองกนไมใหมการกระท าทเกดความเสยหายใหผลประโยชนทางเศรษฐกจของผบรโภค รฐบาลควรพฒนาเสรมสรางหรอรกษามาตรการทเกยวของกบการควบคมทเขมงวดกบแนวทางในการด าเนนการธรกจซงอาจจะเปนอนตรายตอผบรโภค รวมทงการบงคบใชมาตรการดงกลาวตองมความเขมงวดเพอประโยชนของผบรโภค รฐบาลควรน านโยบายทเกยวกบความรบผดชอบของผผลตมาใชอยางชดเจนเพอใหแนใจวาสนคาทตอบสนองความตองการของผบรโภคนนมความเหมาะสม ทนทาน และมความนาเชอถอเหมาะสมกบวตถประสงคทผบรโภคตองการน ามาบรโภค รฐบาลควรสงเสรมการแขงขนทเปนธรรมและมประสทธภาพเพอทจะใหผบรโภคมทางเลอกทจะเลอกซอผลตภณฑและบรการทมคณภาพและราคา

4 United Nations, United Nations Guidelines on Consumer Protection as

Expanded in 1999, p. 5-13, Retrieved April 16, 2014 from http://unctad.org/en/docs/ poditcclpm21.en.pdf

9

ต าทสด รฐบาลควรเขาไปดความเหมาะสมของผผลตหรอรานคาปลกวาการบรการหลงการขายหรอวสดมความนาเชอถอเพยงพอ อกทงผบรโภคควรไดรบการคมครองจากการละเมดสญญาและการสงเสรมการขายตองมความเปนธรรมกบผบรโภค และควรมการใหขอมลทจ าเปนในการทใหผบรโภคตดสนใจไดอยางเปนอสระในการตดสนใจในการบรโภคสนคานน ๆ เปนตน

3. มาตรฐานความปลอดภยและคณภาพของสนคาและบรการ (Standards for the Safety and Quality of Consumer Goods and Services)

รฐบาลควรน านโยบายวาสนคาและบรการนนมการรกษาคณภาพและมประส ทธภาพเพยงพอกบผบรโภค ควรมมาตรฐานความปลอดภยและคณภาพของสนคาและบรการเพอมใหผบรโภคนนไดรบอนตรายจากการบรโภค รฐบาลควรก าหนดหรอสงเสรมมาตรฐานของความปลอดภยและคณภาพของสนคาในระดบชาตหรอระดบนานาชาต และตองมการประชาสมพนธทเหมาะสมเพอความปลอดภยของผบรโภคในระดบสากล ในกรณทมาตรฐานของสนคาหรอบรการมมาตรฐานต ากวาทจะยอมรบไดในระดบระหวางประเทศ รฐตองมการปรบปรงและยกระดบมาตรฐานใหเรวทสดเทาทจะเปนไปไดเพอใหสนคาหรอบรการนนมความปลอดภยในระดบมาตรฐานและมคณภาพ อกทงรฐบาลควรสงเสรมใหมการทดสอบและรบรองความปลอดภยกบสนคาหรอบรการใหมคณภาพและมประสทธภาพในการท างานอยางเตมทเพอใหผบรโภคทใชอปโภคบรโภคและไดรบบรการไดรบประโยชนสงสดกบสนคาหรอบรการนน

4. การแจกจายสนคาและบรการทส าคญ (Distribution Facilities for Essential Consumer Goods and Services)

รฐบาลควรใชนโยบายทเกยวกบการแจกจายสนคาและบรการใหแกผบรโภคอยางมประสทธภาพเพอท าใหการกระจายตวของสนคาและบรการทวถงแกผบรโภค นโยบายดงกลาวนอาจรวมถงการใหความชวยเหลอในการจดเกบของสนคาทเพยงพอและมสงอ านวยความสะดวกในศนยการคาในชนบทเพอใหผบรโภคสามารถเขาถงสนคาและบรการไดดวยตนเองไดโดยงาย

5. กฎหมายวาดวยการไดรบการชดเชยของผบรโภค (Measures Enabling Consumers to Obtain Redress)

รฐบาลควรจะออกฎหมายหรอรกษากฎหมายเพอใหผบรโภคไดรบการชดเชยเยยวยาไดอยางเหมาะสม รวดเรว เปนธรรม เสยคาใชจายไมมาก และสามารถเขาถงไดโดยงาย รฐบาลควรทจะสงเสรมใหผประกอบการแกไขปญหาหรอเยยวยาความเสยหายใหแกผบรโภคดวยความรวดเรว ไมยงยากเพอใหความชวยเหลอผบรโภคไดอยางทนทวงท

6. การศกษาและการไดรบทราบขอมล (Education and Information Programmers) รฐบาลควรพฒนาหรอสนบสนนการพฒนาการศกษาของผบรโภคและรวมถงขอมลเกยวกบ

ผลกระทบตอสงแวดลอมของผบรโภคและพฤตกรรม อกทงผลกระทบของผบรโภคในการไดรบประโยชนหรอความเสยหายจากการบรโภคโดยค านงถงวฒนธรรมประเพณของผบรโภค ในการใหการศกษาและการไดรบทราบขอมลนนท าใหผบรโภคสามารถทราบถงสทธและความรบผดชอบในการเลอกอปโภคบรโภคสนคาหรอบรการตาง ๆ เพอใหเลอกใชไดอยางเหมาะสมและเกดประสทธภาพสงสด และในการศกษาและการรบทราบขอมลของผบรโภคนนควรอยในหลกสตรการศกษาขนพนฐานของระบบการศกษาและควรครอบคลมทกดานทส าคญเพอเปนประโยชนแกผบรโภคตอไป

10

เชน สนคาอนตราย การตดฉลากสนคา การบงคบใชกฎหมายและวธการทไดรบการแกไขเยยวยาจากหนวยงานหรอองคการเพอการคมครองผบรโภค สขภาพโภชนาการปองกนโรคทเกดจากอาหาร ขอมลเกยวกบน าหนกและมาตรฐานของราคา การปองกนส งแวดลอม และการใชงานทมประสทธภาพของสนคา เปนตน รฐบาลควรสงเสรมใหองคการคมครองผบรโภคและกลมอน ๆ เชน ผประกอบธรกจทสนใจไดรบทราบขอมลถงผลกระทบตอสทธของผบรโภคเพอใหมการคมครองสทธของผบรโภคไดอยางมประสทธภาพ

7. การสงเสรมการบรโภคทยงยน (Promotion of Sustainable Consumption) การสงเสรมการบรโภคอยางยงยนรวมถงการตอบสนองความตองการของผบรโภคในปจจบน

และในอนาคตส าหรบสนคาและบรการ ผทมความรบผดชอบตอการบรโภคทยงยนไดแก รฐบาล ภาคธรกจ ผบรโภค รฐบาลควรสงเสรมใหมการพฒนาและการด าเนนนโยบายเพอการบรโภคอยางยงยนและไดรบการสนบสนนในการเสรมสรางความมประสทธภาพในเรองของกลไกการก ากบดแลเพอคมครองผบรโภคอยางยงยนและควรใหนโยบายในการด าเนนการในการใหค าปรกษาในเรองของธรกจทเกยวของกบผบรโภค ผประกอบธรกจมความรบผดชอบในการสงเสรมการบรโภคอยางยงยนผา นการออกแบบการผลตและการจดจ าหนายสนคาและบรการและมการสงเสรมการมสวนรวมของประชาชนในการบรโภคอยางยงยนโดยรฐบาลควรสงเสรมใหมการออกแบบการใชผลตภณฑและบรการทมความปลอดภยและมการใชพลงงานและทรพยากรอยางมประสทธภาพไดมาตรฐานระดบนานาชาตโดยตองพจารณาถงผลกระทบตอสงแวดลอมและความปลอดภยของผบรโภค และหากผลตภณฑเปนอนตรายตอสงแวดลอมควรไดรบการประเมนทางวทยาศาสตรวามผลกระทบในระยะยาวตอสงแวดลอมหรอไม หากมควรจะมการยบยงกอนมการแพรกระจายเปนอนตรายตอสงแวดลอมและผบรโภค

8. มาตรการทเกยวของกบพนทจ าเพาะ (Measures Relating to Specific Areas) ในเรองผลประโยชนของผบรโภคโดยเฉพาะอยางยงในการพฒนาประเทศ รฐบาลควรให

ความส าคญกบพนทในเรองทจ าเปน ๆ เชน อาหาร น า และยา รฐบาลควรมนโยบายทเกยวกบผลตภณฑใหมการควบคมคณภาพอยางเพยงพอและมการจดจ าหนายทมความปลอดภยไดมาตรฐาน เชน การตดฉลาก เปนตน

2.2 ประวตความเปนมา แนวคด และทฤษฎของกฎหมายวาดวยความรบผดตอความ เสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย หลกกฎหมายวาดวยความรบผดในความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภยเปนหลกความรบผดในผลตภณฑ เนองจากในปจจบนในระบบเศรษฐกจของโลกไดเปลยนแปลงไปอยางมาก ท าใหการผลตและการจ าหนายสนคาไดมความเปลยนแปลงไปตามระบบเศรษฐกจในบางครงท าใหมการจดผลตและจดจ าหนายในหลายทอดหลายฝาย แตเดมผขายคนสดทายเทานนทเปนคสญญากบผซอตามหลกกฎหมายในเรองสญญา แตไดเกดประเดนปญหาในตรงจดทวาในบางกรณผซอมใชคกรณจงไมสามารถเรยกรองใหผผลตมารบผดชอบเยยวยาความเสยหายใหแกตนเองได เพราะมใชคกรณในสญญาซอขายกน ผซอมแตสทธเพยงสามารถใหผขายรบผดตอตนเองเทานนในฐานะคกรณ ท าใหเกด

11

ปญหาเปนอยางมากตอผซอหรอผบรโภคทไมสามารถเรยกใหผผลตหรอผประกอบการทผลตสนคาทบกพรองมาใหรบผดเยยวยาคาเสยหายแกตนได อกทงยงเกดประเดนปญหาในสวนทวาหนาทของภาระการพสจนตกอยกบผซอหรอผบรโภค ท าใหผบรโภคไดรบความยากล าบากในการแสวงหาพยานหลกฐานเอาผดกบผผลตทท าใหตนเองไดรบความเสยหาย จงไดมววฒนาการเกดหลกของค าพพากษามาเพอแกไขปญหาในประการนเพอใหผบรโภคไดรบความเปนธรรมอยางสงสด จงเกดหลกกฎหมายวาดวยความรบผดในความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภยมลกษณะเปนกฎหมายเอกชนและกฎหมายมหาชนผสมผสานกนเพราะมการน าหลกกฎหมายละเมดในเรองวาดวยความรบผดโดยเครงครด (Strict Liability) ทมาปรบใชแกไขปญหาใหกบผบรโภคไดรบความเสยหายไมวาจะเปนความเสยหายในชวต รางกาย อนามย หรอทรพยสนจากการทผประกอบการหรอผผลตสนคาทผลตสนคาทเปนอนตรายท าใหผบรโภคไดรบความเสยหาย และหลกกฎหมายวาดวยความรบผดในความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภยนนมลกษณะเปนกฎหมายมหาชนโดยปรากฏอยในลกษณะทกฎหมายไดก าหนดความรบผดใหกบผประกอบการหรอผผลต แมวาผประกอบการหรอผผลตไมไดมความประมาทเลนเลอเลยกตาม แตถาสนคาทไมปลอดภยนนท าใหผบรโภคไดรบความเสยหาย ผประกอบการหรอผผลตกมความจ าเปนทจะตองรบผดตอผบรโภค

จะเหนไดวาหลกความรบผดโดยเครงครดมความส าคญเปนอยางมาก เนองจากโดยปกตการทผขายจะมความรบผดในทางละเมด ผกระท าละเมดจะตองมการกระท าโดยจงใจหร อประมาทเลนเลอท าใหเกดความเสยหายแกผอน ในเรองละเมดภาระการพสจนจงตกเปนภาระแกผเสยหายทจะตองพสจนใหได ดงตอไปน ผเสยหายตองพสจนใหไดวาผละเมดมการกระท าหรอละเวนการกระท า ในประการตอมาผเสยหายตองพสจนวาผละเมดจงใจหรอประมาทเลนเลอและความเสยหายนนเกดจากการกระท านนของผท าละเมด อกทงยงตองมความสมพนธระหวางการกระท าและผลดวย แตมบางกรณนนทเปนขอยกเวน คอ หลกความรบผดโดยเครงครดหรอในบางครงเรยกวาหลกความรบผดโดยเดดขาด (Strict Liability) ทมาของหลกกฎหมายเกยวกบความรบผดโดยเครงครดในสนคาทไมปลอดภยนนไดมววฒนาการเกดขนโดยศาลในประเทศสหรฐอเมรกาไดสรางหลกกฎหมายในค าพพากษาป ค.ศ. 1944 และมววฒนาการเรอยมาของหลกกฎหมายจากค าพพากษา กฎหมายไดก าหนดใหบคคลบางประเภทนนตองรบผดแมไมไดจงใจหรอประมาทเลนเลอถาการกระท าของบคคลนนกอใหเกดความเสยหายตอบคคลอน เนองจากกฎหมายมเจตนารมณเพอคมครองผทเสยเปรยบกวา เชน ผบรโภคทมก าลงตอรองนอยกวาในการบรโภค เชน ไมสามารถเหนความช ารดบกพรองหรอทราบถงอนตรายทบรโภคอปโภคสนคาชนดนน ๆ โดยผลกภาระใหผประกอบการหรอผผลตนนตองปองกนความเสยหายเองเพราะวาผบรโภคยอมเสยเปรยบไมสามารถพสจนไดวาผผลตนนจงใจหรอประมาทเลนเลอหรอถาพสจนไดกเปนเรองยากมากทผบรโภคจะพสจนใหเหน ดวยเหตน กฎหมายจงยกเวนใหผลกภาระการพสจนใหผผลตหรอผประกอบการ หลกความรบผดโดยเครงครดนจงปรากฏอยในกฎหมายหลาย ๆ เรอง เชน เรองละเมด ในประมวลกฎหมายแพงแลวพาณชยมาตรา 4345

5มาตรา 434 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ถาความเสยหายเกดขนเพราะเหตทโรงเรอนหรอสงปลกสรางอยางอนกอสรางไวช ารด

บกพรองกด หรอบ ารงรกษาไมเพยงพอกด ทานวาผครองโรงเรอนหรอสงปลกสรางนน ๆ จ าตองใชคา

12

มาตรา 4366 และมาตรา 4377 อกทงยงปรากฏหลกการนอยในกฎหมายทเกยวของกบสนคาทไมปลอดภย เปนตน หลกกฎหมายเกยวกบความรบผดโดยเครงครดทเกยวกบสนคาทไมปลอดภยนนจงมความส าคญเปนอยางมากในยคปจจบน เพราะเปนหลกกฎหมายทชวยคมครองสทธและประโยชนของผบรโภคใหไดรบความเปนธรรมในการบรโภคสนคาหรอบรการ ไมใหผประกอบการหรอผผลตเอาเปรยบจนตวเองไดรบความเสยหายและไมไดรบความเยยวยาอยางยตธรรม

เนองจากการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจท าใหมนษยไดเปลยนไปมการท าอตสาหกรรมตาง ๆ อยางมากมายเพอผลตสนคาใหไดจ านวนมากเพอตอบสนองความตองการของประชาชน และเกดการคาขายโดยผานการโฆษณาเพอใหมการกระจายสนคาไดอยางมาก ท าใหในบางครงประชาชนผซงมอ านาจตอรองนอยกวาหรอไมมความรความสามารถในกลไกการคาขายในตลาดของผประกอบการหรอผผลต เพราะผประกอบการหรอผผลตมการใชหลกการโฆษณามาเพอท าใหสนคาดนาสนใจ ท าใหผบรโภคหลงกลสนใจสนคานนและมความตองการบรโภคสนคา แตในบางครงผบรโภคไมสามารถทราบไดวาสนคานนปลอดภยหรอไม เพราะเปนการยากทผบรโภคจะสามารถสบทราบไดวาโฆษณาเหลานนมความเปนจรงมากนอยเทาไร อกทงในการโฆษณาผประกอบการหรอผผลตสนคามไดบอกถงความช ารดบกพรองหรอขอเสยของสนคานนไว ท าใหในบางครงผบรโภคเกดอบตเหตจากการใชสนคา เชน สนคามความบกพรองมาจากการผลตหรอการออกแบบ เปนตน ท าใหผบรโภคทไดใชสนคานนเกดความเสยหายในดานตาง ๆ กบตนเองหรอผ อนทไดใชสนคา เชน ความเสยหายในรางกาย สขภาพ ทรพยสน เปนตน ท าใหมหลกกฎหมายวาดวยการรบผดโดยเครงครดเกดขน

สนไหมทดแทน แตถาผครองไดใชความระมดระวงตามสมควรเพอปดปองมใหเกดเสยหาย ฉะนนแลว ทานวาผเปนเจาของจ าตองใชคาสนไหมทดแทน

บทบญญตทกลาวมาในวรรคกอนนนใหใชบงคบไดตลอดถงความบกพรอง ในการปลกหรอค าจนตนไมหรอกอไผดวย

ในกรณทกลาวมาในสองวรรคขางตนนน ถายงมผอนอกทตองรบผดชอบในการกอใหเกดเสยหายนนดวยไซร ทานวาผครองหรอเจาของจะใชสทธไลเบยเอาแกผนนกได

6มาตรา 436 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย บคคลผอยในโรงเรอนตองรบผดชอบในความเสยหายอนเกดเพราะของตกหลนจากโรงเรอน

นน หรอเพราะทงขวางของไปตกในทอนมควร 7มาตรา 437 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย บคคลใดครอบครองหรอควบคมดแลยานพาหนะอยางใด ๆ อนเดนดวยก าลงเครองจกรกล

บคคลนนจะตองรบผดชอบเพอการเสยหายอนเกดแตยานพาหนะนน เวนแตจะพสจนไดวาการเสยหายนนเกดแตเหตสดวสย หรอเกดเพราะความผดของผตองเสยหายนนเอง

ความขอนใหใชบงคบไดตลอดถงผมไวในครอบครองของตนซงทรพยอนเปนของเกดอนตรายไดโดยสภาพ หรอโดยความมงหมายทจะใช หรอโดยอาการกลไกของทรพยนนดวย

13

ทมาและววฒนาการของกฎหมายวาดวยความรบผดในสนคาทไมปลอดภยนนมววฒนาการในหลายชวงของเวลาจนถงปจจบน มววฒนาการดงตอไปน8

ในชวงแรก เรมตนจากกลางทศวรรษท 19 จนถงศตวรรษท 20 (ค.ศ. 1842 - 1903) คดทส าคญ คอ คด Winterbottom v. Wright (1842) เปนคดทส าคญในระบบกฎหมายคอมมอนลอว เปนคดศาลเรมตระหนกวากฎหมายสญญาและกฎหมายเกยวกบละเมดอาจจะไมเหมาะสมทจะเยยวยาความเสยหายทเกดขนกบผบรโภคทไมไดเปนคสญญากบผประกอบการหรอผผลตรถมา เพราะในคดนนเปนเรองเกยวกบการท าสญญาใหเชารถมา และในสญญาเชาบอกวามหนาททจะตองดแลรกษารถมาใหอยในสภาพด ปรากฏวาหลงใหเชา ไดน ารถมามาใหคนขบรถมาซง คอ Winter เปนบรษไปรษณยไดขบรถมาและไดเกดความเสยหายเนองจากรถมาไดทรดตว ท าใหนาย Winter คนขบรถมาไดรบความเสยหายไดรบบาดเจบ Winter กไปฟองบรษทรถมาวาผดสญญา แต Winter ฟองไมไดอยแลวเพราะตวเขาเองไมใชคสญญา ถาจะฟองเรองนตองฟองเรองละเมด และศาลกพพากษาถกวาจะใชหลกเรองสญญาไมได ศาลมความเหนวาเรองนใชหลกเรองสญญาไมได ตองใชหลกเรองละเมด9

ในชวงระยะเวลาตอมาเปนชวงเวลาทศาลไดน าหลกความรบผดไมจ าเปนตองมสญญาระหวางคกรณเทานน (Privity Doctrine) มาใชกบความรบผดในสนคาทไมปลอดภย เหนไดจากคด MacPherson v. Buick Motor Co. (1916) เปนคดทส าคญถกตดสนโดยศาลอทธรณของรฐนวยอรก โดยผพพากษาชอ Benjamin N. Cardozo ไดจ ากดขอเรยกรองในเรองของหลกความรบผดเมอตองมสญญาระหวางคกรณเทานน (Privity Doctrine) มาใชกบหนาทในความรบผดในการกระท าโดยประมาท ขอเทจจรงมดงน โจทกนาย Donald C. MacPherson ไดรบบาดเจบเนองจากกระบอกสบเครองคมเครองจกรเกดหก ท าใหตนไดรบบาดเจบและกอใหเกดความเสยหายแกรางกาย จ าเลยบรษท Buick Motor Company เปนคนผลตยานพาหนะแตไมไดผลตลอรถ ลอรถนนถกผลตโดยบรษทอน แตไดตดตงโดยจ าเลย ความขอบกพรองทลอจะไดรบการคนพบเมอตรวจสอบ จ าเลยจงปฏเสธความรบผดเพราะโจทกไดซอรถยนตจากตวแทนจ าหนายไมไดโดยตรงจากจ าเลย ในกอนหนานศาลไดตดสนวาจ าเลยมหนาทตองรบผดตอคสญญาเทานน เหนไดจากคด Winterbottom v. Wright (1842)10

ในระยะเวลาตอมาเรมตนในป ค.ศ. 1944 หลกกฎหมายเกยวกบความรบผดโดยเครงครดในสนคาทไมปลอดภยนนไดมววฒนาการเกดขนโดยศาลในประเทศสหรฐอเมรกาไดสรางหลกกฎหมายในค าพพากษาป ค.ศ. 1944 และมววฒนาการเรอยมาของหลกกฎหมายจากค าพพากษา มคดทส าคญอยางมากจนกลายมาเปนหลกกฎหมายทส าคญทไดรบการยอมรบโดยกวางขวาง โดยศาลไดน า

8ศกดา ธนตกล, แนวคด หลกกฎหมาย และค าพพากษา กฎหมายกบธรกจ, พมพครงท 2

(กรงเทพมหานคร: นตธรรม, 2552), หนา 133-135. 9Jame A. Henderson and Aaron D. Twerski, Products Liability Problems and

Process, 2nd ed. (Boston: Little Brown, 1992), p. 8 อางถงใน สษม ศภนตย, ค าอธบายกฎหมายกฎหมายความรบผดในผลตภณฑ, พมพครงท 2 (กรงเทพมหานคร: วญ ชน, 2549), หนา 23.

10ศกดา ธนตกล, เรองเดม, หนา 134.

14

หลกกฎหมายวาดวยความรบผดโดยเครงครด (Strict Liability) มาปรบใชกบผผลตสนคาแทนหลกกฎหมายในเรองความประมาทเลนเลอ (Negligence) ท าใหมลรฐตาง ๆ ไดน าเอามาตรา 402A ไปตราเปนกฎหมายของมลรฐ ดงปรากฏในคด Escola v. Coca Cola Bottling Co., (Cal. 1944) เปนคดตนแบบทศาลไดตดสนคดโดยคมครองผเสยหายทไมมนตสมพนธทางสญญา (Privacy of Contract) กบผผลต ผผลตกตองรบผดในความเสยหายถาหากสนคาของตนเองนนไมปลอดภย ไมวาผผลตนนจะประมาทเลนเลอในกระบวนการผลตสนคาหรอไมไดประมาทเลนเลอเลอเลยกตาม แตถาผไดรบความเสยหายเกดความเสยหายตอชวตและสขภาพ ผผลตกตองรบผดในผลนน เนองจากวาในการผลตสนคานนผผลตยอมตองทราบอยแลววาเกดความผดพลาดอยางไร หรอสนคาไมไดคณภาพอาจเกดอนตรายตอผบรโภคได แตผผลตไมปองกนความเสยหายนน ผบรโภคทไดรบความเสยหายไมทราบวาสนคานนจ าเปนอนตรายหรอไม จงไมสามารถคาดการณและปองกนผลรายทจะเกดขนกบตนเองไดเลย โจทกตองแสดงใหเหนถงเหตทโจทกไดรบความเสยหาย ไมใหมภาระการพสจนทซบซอนทเปนผลของความไมปลอดภยในสนคา เพราะผเสยหายตกอยในฐานะทเสยเปรยบเมอเทยบกบผผลต เพราะวาผเสยหายไมมก าลงเงน ความรความเชยวชาญ หรออ านาจตอรองกบผผลตไดทจะสามารถไปคนหาและพสจนวาความเสยหายเกดจากผผลต จงเปนเรองยากทจะคนหาพยานหลกฐานวาสนคานนช ารดบกพรอง ไมไดคณภาพ หรอเปนอนตรายตอตนเองหรอไม นอกจากศาลจะคมครองใหความยตธรรมในเรองการลดภาระการพสจนของผบรโภคซงเปนผเสยหายแลว ศาลยงใหความยตธรรมในการเยยวยาความเสยหายดวย (Corrective Justice) เพราะผบรโภคนนตดสนใจทจะซอสนคาใดแลวยอมอยบนความเชอถอวาสนคานนจะปลอดภยแตตนเอง เมอเกดความเสยหายหรออนตรายตอผบรโภคนนศาลจงใหความยตธรรมในการเยยวยาความเสยหายตอผเสยหายดวย 11 และในคด Greenman v. Yuba Power Products, Inc. (1963) ขอเทจจรงในคดมวา ผเสยหายไดรบเครองกลงไมเปนของขวญจากภรรยา และผเสยหายไดศกษาคมอการใชอยางละเอยด วนหนงขณะก าลงใชเครองกลงไม ผเสยหายไดรบบาดเจบเนองจากไมชนนนไดหลดออกมาและกระแทกเขาทหนาผาก ศาลอทธรณไดพพากษาวาผผลตสนคาตองรบผดในความเสยหายอยางเครงครดในกรณทสนคาไดผลตและน าออกวางจ าหนายโดยทราบวาผซอจะไมตรวจสอบวาสนคาปลอดภยหรอไมกตามแตจะใชสนคานนเลย และภายหลงไดกอใหเกดอบตเหตท าใหเกดความเสยหายเนองจากเปนสนคาทไมปลอดภย12 ชวงระยะเวลาตอมาถงปจจบนหลกกฎหมายเรองความรบผดในสนคาทไมปลอดภยมประเดนปญหาทส าคญ คอ ประเดนในเรองการออกแบบสนคาทมความบกพรอง (Defective Design) และในเรองของหนาทของผผลตสนคาทจะตองเตอนผใชสนคา (Duty to Warn)13

สบเนองจากการทมค าพพากษาในเรองความรบผดในความเสยหายทเกดขนจากสนค าทไมปลอดภยทเปนหลกกฎหมายและบรรทดฐานเพอคมครองสทธของผบรโภค ในกอนป พ.ศ. 2543

11ศกดา ธนตกล, ค าอธบายและค าพพากษาเปรยบเทยบกฎหมายความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย (Product Liability Law), พมพครงท 2 (กรงเทพมหานคร: วญญชน, 2553), หนา 29–31.

12เรองเดยวกน, หนา 29–31. 13เรองเดยวกน, หนา 29.

15

ประเทศไทยยงไมมพฒนาการของกฎหมายในเรองดงกลาว จงใชหลกกฎหมายในประมวลกฎหมายแพงและพาณชยวาดวยกฎหมายลกษณะซอขายและกฎหมายลกษณะละเมดมาปรบใชในเรองความรบผดในความเสยหายอนเกดมาจากการซอขายสนคาและบรการ ในเรองสญญาซอขายนนถาความเสยหายเกดขนจากทรพยสนทซอขาย ผซอในฐานะคสญญาซอขายมสทธเรยกรองคาเสยหายใหผขายตองรบผด และคาเสยหายเปนไปตามกฎหมายเรองหน ตามมาตรา 22214 และกรณเรองหลกความยกเวนความรบผดปรากฏตามมาตรา 47315 คอ ผขายไมตองรบผดในความเสยหายในกรณทผซอรอยแลววาสนคานนมความช ารดบกพรองในเวลาทซอขายกน แตเกดปญหาขนในปจจบนตรงประการทในปจจบนการผลตสนคานนมความสลบซบซอนในการผลต ท าใหผบรโภคไมสามารถหยงรไดถงความช ารดบกพรองในขณะทผลต ขอยกเวนความรบผดตามมาตรา 473 จงเปนเรองยากทผบรโภคจะสามารถรและพสจนไดวาสนคานนช ารดบกพรอง จงท าหลกกฎหมายในเรองความรบผดในผลตภณฑหรอดวยความรบผดในความเสยหายท เกดขนจากสนคาทไมปลอดภยของประเทศไทยไมมความครอบคลมเพยงพอทจะคมครองสทธของผบรโภคตามความเปนจรง16

สวนในกรณกฎหมายลกษณะละเมดของประเทศไทยนนถาเกดความเสยหายอนเกดจากผลตภณฑหรอความรบผดในความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย ประเทศไทยในระยะแรกไดใชหลกกฎหมายในเรองละเมดในการเยยวยาชดใชความเสยหาย ผบรโภคทไดรบความเสยหายจงจ าตองเปนฝายพสจนวาจ าเลยไดจงใจหรอประมาทเลนเลอ จงมปญหาทเกดขนตรงทวาเมอผบรโภคไดรบความเสยหายอนเกดจากการใชผลตภณฑนน แตผผลตไมมการกระท าโดยจงใจหรอประมาทเลนเลอในขณะทเกดความเสยหายขน ท าใหผบรโภคไมสามารถเรยกคาสนไหมทดแทนในการเยยวยาความเสยหายได เพราะไมมนตสมพนธหรอเปนคสญญาระหวางกน เพราะในบางกรณการซอขายสนคาในตลาดนน ความเสยหายทเกดขนกบผบรโภคทใชผลตภณฑหรอสนคาเกดจากความเสยหายอนเกดจากผลตภณฑหรอสนคาทผประกอบการหรอผผลตไดผลตออกมาโดยบกพรอง แตหลกกฎหมายในเรองละเมดผทตองรบผดคอกรณททรพยของตนหรอทอยในความครอบครองของตนกอ

14มาตรา 222 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย การเรยกเอาคาเสยหายนน ไดแกเรยกคาสนไหม ทดแทนเพอความเสยหายเชนทตามปกต

ยอมเกดขนแตการไมช าระหนนน เจาหนจะเรยกคาสนไหมทดแทนได แมกระทงเพอความเสยหาย อนเกดแตพฤตการณพเศษ

หากวาคกรณทเกยวของไดคาดเหนหรอควรจะไดคาดเหนพฤตการณเชนนนลวงหนากอนแลว 15มาตรา 473 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ผขายยอมไมตองรบผดในกรณดงจะกลาวตอไปนคอ (1) ถาผซอไดรอยแลวแตในเวลาซอขายวามความช ารดบกพรอง หรอควรจะไดรเชนนนหาก

ไดใชความระมดระวงอนพงคาดหมายไดแตวญญชน (2) ถาความช ารดบกพรองนนเปนอนเหนประจกษแลวในเวลาสงมอบ และผซอรบเอา

ทรพยสนนนไวโดยมไดอดเออน (3) ถาทรพยสนนนไดขายทอดตลาด

16สษม ศภนตย, ค าอธบายกฎหมายความรบผดในผลตภณฑ, พมพครงท 2 (กรงเทพมหานคร: วญญชน, 2549), หนา 42-45.

16

ความเสยหายแกบคคลอน แตการซอขายในตลาดทวไปในตลาดผประกอบการหรอผผลตไมไดครอบครองทรพยอย จงท าใหผบรโภคทไดรบความเสยหายไมอาจเรยกรองถงคาสนไหมทดแทนในความเสยหายได17

ดวยเหตน เพยงกฎหมายลกษณะซอขายและกฎหมายลกษณะละเมดจงไมอาจเพยงพอทจะคมครองถงสทธของผบรโภคทใชผลตภณฑหรอสนคาไดอยางมประสทธภาพและเพยงพอ ประเทศไทยจงมววฒนาการของหลกกฎหมายวาดวยความรบผดในความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภยโดยมเหตผลในการรางและใชกฎหมายน โดยเจตนารมณในการบญญตพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 นน เหนวาในปจจบนการผลตสนคานนไดใชความรความสามารถทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยททนสมยเปนอยางมาก ท าใหในบางครงผบรโภคไมสามารถพบไดวาสนคานนมความปลอดภยหรอไมปลอดภย หากสนคานนเปนสนคาทไมปลอดภยอาจจะเกดกอใหเกดอนตรายตอชวต รางกาย สขภาพ อนามย จตใจหรอทรพยสนของผบรโภคหรอบคคลอนได แตการพสจนเปนไปดวยความยากล าบากรวมถงการฟองคดเรยกคาเสยหายนนเปนเรองทยงยาก ซบซอน ท าใหผบรโภคผไมมก าลงตอรองทางเศรษฐกจหรอไมมก าลงเงนอาจเสยเปรยบได อกทงยงมปญหาในเรองภาระการพสจนเปนอยางมากเพราะไมสามารถพสจนไดวาผผลตหรอผน าเขานนมความจงใจหรอประมาทเลนเลอตามกฎหมายลกษณะละเมด และผบรโภคผซงเปนผเสยหายไมอาจไดรบความคมครอง เพราะยงไมมกฎหมายใหความคมครองทผบรโภคไดรบความเสยหายอนเกดจากสนคาทมการก าหนดหนาทความรบผดชอบในความเสยหายของผผลตหรอผทเกยวของไวโดยตรง รฐจงเลงเหนถงความส าคญตรงจดนและไดเหนสมควรใหมกฎหมายวาดวยความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย เพอคมครองผบรโภคซงเปนผเสยหายใหไดรบความคมครองอยางแทจรงและเปนธรรม เชน ผบรโภคทเสยหายไมจ าตองพสจนถงความไมปลอดภยของสนคาและไดรบการชดใชคาเสยหายอยางเปนธรรมทสด18

17เรองเดยวกน, หนา 45-46. 18ส านกงานเลขาธการวฒสภา, ส านกกฎหมาย, พระราชบญญตความรบผดตอความ

เสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 พรอมทงสรปสาระส าคญ ประวต ความเปนมากระบวนการ และขนตอนในการตราพระราชบญญตดงกลาวของสภานตบญญต แหงชาต (กรงเทพฯ: ส านกงานเลขาธการวฒสภา, 2552), หนา 7-14.

บทท 3

มาตรการทางกฎหมายในการคมครองผบรโภคของตางประเทศ

แวนกนแดดเปนอปกรณปองกนดวงตาจากแสงแดด แวนกนแดดทใชสวมใสในปจจบนม

คณภาพอยางหลากหลาย มทงแวนกนแดดทมคณภาพและไมมคณภาพ แวนตากนแดดแฟชนทนยมกนอยางแพรหลายในปจจบน รปแบบการผลตสนคาพฒนาไปตามกระแสนยม ไมวาจะเปนรปทรง สสน กรอบแวน และสงทดงดดไมแพกนกคอราคาของสนคา แตดวยสนคาทผลตตามกระแสนยมและมราคาถก กอาจท าใหคณภาพนนไมไดมาตรฐานและเปนภยตอสขภาพสายตาในระยะยาว สงผลใหเกดอนตรายตอดวงตาได เพราะดวงตาเปนอวยวะทบอบบางมากและมความส าคญมากเพราะสงผลกระทบตอการด าเนนชวต หากสายตาพรามว มองเหนไมชดกจะสงผลตอการด าเนนชวต การเลอกแวนกนแดดทดมคณภาพจงเปนเรองทจ าเปนมาก เนองจากแสงอลตราไวโอเลตเปนแสงทอนตรายตอดวงตามาก ถาเราไมปองกนและไดรบแสงอลตราไวโอเลตเปนเวลานานหรอจ านวนมากกจะมผลท าใหเกดโรคตาง ๆ ตอดวงตา ท าใหดวงตาไดรบอนตรายได ดงนน จงมกฎหมายทใหความคมครองผบรโภคทเลอกใชแวนกนแดด ซงเปนกฎหมายเกยวกบการคมครองสทธของผบรโภคทท าใหผบรโภคทวไปไดรบการคมครองเกยวกบความปลอดภยในการบรโภคสนคาทผประกอบธรกจไดน าเขาหรอน าออกวางจ าหนายเปนการทวไป และเปนอกมาตรการหนงทสามารถชวยคมครองสทธของผบรโภคในการฟองรองใหผประกอบการตองรบผดในสนคาทไมปลอดภยซงตนไดจ าหนายใหแกผบรโภค เพอใหความคมครองสทธแกผบรโภคทไดรบความเสยหายในอนทจะไดรบการเยยวยาความเสยหายไดอยางเหมาะสมและเปนธรรม สงผลใหผประกอบการตองมมาตรฐานในการผลตและน าเขาสนคาทไมปลอดภยเพอมาจ าหนายแกผบรโภค

ในบทน จงไดท าการศกษาหลกเกณฑและมาตรการทางกฎหมายในการคมครองผบรโภคของตางประเทศ ไดแก กฎหมายคมครองผบรโภคและกฎหมายเกยวกบสนคาทไมปลอดภยของประเทศสหรฐอเมรกา กฎหมายคมครองผบรโภคและกฎหมายเกยวกบสนคาทไมปลอดภยของประเทศญปน รวมทงศกษาถงองคกรทเกยวของกบมาตรฐานแวนกนแดด ดงตอไปน

3.1 กฎหมายคมครองผบรโภค

3.1.1 กฎหมายคมครองผบรโภคของประเทศสหรฐอเมรกา

แนวคดเกยวกบการคมครองผบรโภคในประเทศสหรฐอเมรกามพฒนาการเกยวกบสทธของประชาชนเปนพนฐาน เพราะประชาชนในประเทศมความเขาใจในสทธของตน เพราะวาการไดมาซงเอกราชและเสรภาพของชาวอเมรกนนนไดมาโดยยากล าบาก โดยประชากรชาวอเมรกนมการประกาศอสรภาพ (Declaration of Independence) เพอเรยกรองสทธเสมอภาคความเทาเทยมกน

18

ของความเปนมนษย ขอความส าคญในค าประกาศอสรภาพไดแกขอความทวา “เราถอวาความจรงประจกษในตวของมนเองวา คนเราถกสรางขนมาเทาเทยมกนโดยพระผเปนเจา ซงไดทรงใหสทธอนตดตวและไมอาจพรากจากมนษยไปได ในบรรดาสทธตาง ๆ เหลานคอ สทธในชวต เสรภาพ และการแสวงหาความสข เพอทจะปกปองและประกนการไดมาซงสทธเชนนน จงมรฐบาลซงไดอ านาจอนชอบธรรมโดยความยนยอมของผใตปกครอง ดงนน เมอใดกตามทรฐบาลกลายเปนผท าลายจดมงหมายดงกลาว กเปนสทธของประชาชนทจะเปลยนแปลงหรอลมเลก และกอตงรฐบาลขนใหมใหด าเนนตามหลกการเชนวา และใหมอ านาจอนจะบนดาลความปลอดภยและความผาสกใหไดมากทสด” จนน าไปสการรวมตวกนเปนชาตใหมของทง 13 มลรฐ และเพอการคมครองดแลจงมการประชมตกลงกอตงระบบและวธการปกครอง จดตงรฐบาลกลางโดยมรฐธรรมนญเปนกฎหมายหลกในป ค.ศ. 1789 ตอมาป ค.ศ. 1791 มการแกไขรฐธรรมนญเพอรบรองสทธและเสรภาพของพลเมองอเมรกนอกหลายประการทเรยกวา “บทแกไขสบบทแรก” (The First Ten Amendments) เนองจากบทแกไขทงสบบทเปนเรองสทธทงสนจงรจกกนวา “บทบญญตวาดวยสทธของอเมรกน” (American Bill of Rights) ท าใหมการจดระบบการเมองและการปกครองทประชาชนมสวนรวมในการปกครองทงในระดบสหพนธรฐและมลรฐ เพราะประชาชนมความเสมอภาคและสทธเสรภาพอยางเตมท แนวคดในเรองการคมครองผบรโภคในประเทศสหรฐอเมรกานนยดโยงอยกบระบบการคาเสรและการแขงขนทางการคาทเปนธรรมและรวมทงในเรองของความปลอดภยกแสดงออกผานทางกฎหมายสหพนธรฐซงก าหนดใหรฐบาลกลางด าเนนการใหเกดการคาทมความเปนธรรมตอทงคแขงทางธรกจและเปนธรรมตอผบรโภค สทธของผบรโภคเรมมาจากทชาวอเมรกนรวมตวกนเพอเรยกรองใหผมสวนรบผดชอบตอความเสยหายทเกดจากการบรโภคในการแกไขปญหา กฎหมายคมครองผบรโภคทตองใชมาตรการทางกฎหมายระดบสหพนธรฐเพอใหมผลบงคบใชทกกรณ ในทกรฐกมกฎหมายสหพนธรฐบญญตในเรองนน ๆ ไว ดงนน กฎหมายเฉพาะในแตละมลรฐมความแตกตางกนในรายละเอยด แตในใจความไมมความแตกตางกนในแงของการก าหนดแนวนโยบายในการใหความคมครองสทธของผบรโภค19

ระบบการคมครองผบร โภคและอ านาจหนาทขององคกรคมครองผบร โภคท เกยวกบแวนกนแดด20

ถงแมวาประเทศสหรฐอเมรกามระบบกฎหมายคอมมอนลอวซงเปนระบบกฎหมายทมาจากค าพพากษา แตกฎหมายทเกยวกบคมครองผบรโภคนน มลรฐตาง ๆ ไดมการบญญตกฎหมายลายลกษณอกษรคมครองผบรโภคเพอก าหนดมาตรการเพอแกไขเยยวยาส าหรบขอบกพรองของสนคา ประเทศสหรฐอเมรกามการปกครองแบบสหพนธรฐ มรฐบาลแหงมลรฐท าหนาทปกครอง

19สษม ศภนตย, เอกสารเพอประกอบการพจารณากฎหมายของสมาชกรฐสภา เลมท 7

เรอง รางพระราชบญญตกฎหมายคมครองผบรโภค พ.ศ. ... : กรณศกษากฎหมายคมครองผบรโภคของประเทศญปน ประเทศสหรฐอเมรกา และสหราชอาณาจกรองกฤษ (กรงเทพมหานคร: โรงพมพเดอนตลา, 2545), หนา 67-68.

20เรองเดยวกน, หนา 68-73.

19

ในระดบรฐ และมรฐบาลกลางท าหนาทปกครองประเทศ ท าใหหลกกฎหมายในเรองคมครองผบรโภคนนจงมทงระดบสหพนธรฐและมลรฐ

ระบบการปกครองของสหรฐอเมรกาเปนแบบสหพนธรฐ ดงนน ระบบการคมครองผบรโภคโดยใชมาตรการทางกฎหมายจงมทงในระดบสหพนธรฐและระดบมลรฐหรอการปกครองทองถน ดงนน กฎหมายคมครองผบรโภคระดบมลรฐยอมมรายละเอยดในเรองทเกยวกบการคมครองผบรโภคในมลรฐนน ๆ เปนการเฉพาะ แตกฎหมายทเกยวกบการคมครองผบรโภคทใชเพอผบรโภคทกคนในประเทศนนจะมลกษณะกวางกวา

กฎหมายซงประกาศบงคบใชในระดบสหพนธรฐทเกยวกบการคมครองผบรโภคนนสวนใหญเปนกฎหมายทคณะกรรมาธการวาดวยการคาแหงสหพนธรฐหรอ Federal Trade Commission (FTC) มบทบาทส าคญในระดบชาตในเรองการคมครองผบรโภค เปนหนวยงานทมอ านาจครอบคลมกวางขวางมาก เพราะเปนผบงคบใชและก ากบการใหเปนไปตามกฎหมาย กฎหมาย FTC section 5 ก าหนดวาการกระท าทางการคาใดทไมเปนธรรมและมผลตอการประกอบธรกจเปนการตองหาม FTC จงมอ านาจเสนอกฎหมายและแนวทางปฏบตเกยวกบการกระท าทางการคาท เหนวาไมเปนธรรมไดหนวยงานภายใต Federal Trade Commission (FTC) กฎหมายระดบสหพนธรฐททก ากบดแลกจการพาณชยของประเทศเพอใหเกดความเปนธรรม เชน The Federal Trade Commission Act และกฎหมายเกยวกบความปลอดภยในผลตภณฑ ชอ The Consumer Product Safety Act สวนในระดบมลรฐตองพจารณากฎหมายทใชภายในรฐนน ๆ วาก าหนดรายละเอยดในเรองการคมครองผบรโภคไวอยางใด เชน อาจมหนวยงานของรฐดแล รบเรองราวรองทกขหรอฟองคดให อาจเปนอยการของมลรฐ State Attorney General เปนตน

3.1.2 กฎหมายคมครองผบรโภคของประเทศญปน 3.1.2.1 ประวตความเปนมาของกฎหมายคมครองผบรโภคของประเทศญปน จดเรมตนของการมสทธขนพนฐานในเรองคมครองผบรโภคของประเทศญปนเกด

จากบรรดาเหลาแมบานในประเทศญปนไดมการรวมตวกนเดนขบวนรณรงคใหผบร โภคเกดการตอรองกบทหารอเมรกาเกยวกบอาหารและทอยอาศยในป ค.ศ. 1945 ซงอยในชวงเวลาทประเทศญปนไดยอมแพสงครามโลกครงท 2 ในชวงระยะเวลาตอมานบตงแต ค.ศ. 1950 ถง 1960 เปนตนมา ประเทศญปนมการเตบโตทางเศรษฐกจอยางรวดเรว มการพฒนาอตสาหกรรมท าใหมการขยายตวในการผลตอยางรวดเรว ในยคทประเทศญปนมการเตบโตทางเศรษฐกจเปนอยางมาก ท าใหประเทศญปนเปลยนไปเปนยคอตสาหกรรมอยางเฟองฟ เหนไดจากมกระบวนการผลตสนคาในระบบอตสาหกรรมทอาศยเทคโนโลยตาง ๆ ท าใหมผลตภณฑเขาสระบบการตลาดในระบบเศรษฐกจเปนอยางมาก สงผลท าใหมการบรโภคของผบรโภคเปนอยางมาก เมอมการบรโภคมากขนยอมมปญหาทตามมามากขนเพราะผลตภณฑบางอยางขาดความปลอดภยกอใหเกดปญหาซงสงผลกระทบตอชวตและทรพยสนของผบรโภค มหลายเหตการณทเกดขนเกยวของกบผบรโภค เชน ผบรโภคไดรบความเสยหายเนองจากการใชผลตภณฑทมความบกพรอง หรอการตดฉลากอนเปนเทจท าใหประชาชนเกดความสนใจในผลตภณฑนนและเกดความเสยหายแกผบรโภคขน ท าใหวถชวตของผบรโภคเปลยนไปทงมความเสยหายตอทรพยสน รางกาย อนามย เปนตน ยงสงผลอกในเรองเมอเกดปญหาในความ

20

เสยหายเกยวกบผลตภณฑแลว ผบรโภคมความจ าเปนตองฟองรองคดผบรโภคกแพคดเพราะไมสามารถน าสบหรอพสจนไดวาสนคานนไมปลอดภยตอผบรโภคเพราะเหตผลดงนท าใหประชาชนเรยกรองใหภาครฐมมาตรการในการคมครองผบรโภค ในระยะเรมแรกไมมกฎหมายออกมารองรบ ประชาชนจงไดเสนอตอรฐสภาวาตองก าหนดสทธผบรโภคและสภาพความเปนอยของชาวญปน เหตเพราะประชาชนไดเรยกรองใหภาครฐออกกฎหมายมาคมครองถงสทธของตนในฐานะผบรโภค ในชวงระยะเวลาตอมารฐสภาญปนจงไดเลงเหนความส าคญถงการออกกฎหมายเพอสนบสนนมาตรการตาง ๆ ในการคมครองสทธและผลประโยชนผบรโภครวมทงใหความส าคญกบการทผบรโภคควรรบรถงสทธของตนและตระหนกถงความปลอดภยของผลตภณฑมากขน ดงนน รฐสภาจงไดตรากฎหมายคมครองผบรโภค ชอวา The Consumer Protection Fundamental Act ในป ค.ศ. 1968 ขนบงคบใชเปนครงแรก โดยไดก าหนดหนาทความรบผดชอบของรฐบาลกลาง องคกรสวนทองถน ผประกอบธรกจ และบทบาทของผบรโภค โดยสาระส าคญของกฎหมายดงกลาวไดก าหนดหนาทและความรบผดของสวนกลางทมตอผบรโภค ดงเชนรฐบาลกลางและรฐบาลทองถนมหนาทจะตองวางแผนและปฏบตการใหเปนไปตามแผนและนโยบายเกยวกบผบรโภคตามพฒนาการของเศรษฐกจและสงคม อกทงผประกอบธรกจจะตองคมครองผบรโภคและด าเนนการใหเปนไปตามนโยบายตาง ๆ ของรฐบาล และไดใหสทธกบผบรโภคในการมบทบาทส าคญในการพฒนาชวตของตนในฐานะผบรโภคดวย การมความคดรเรมและพยายามทจะใชเหตผลของตนเองดวยความเชอมน21

พฒนาการของกฎหมายคมครองผบรโภคของประเทศญปน22 ในชวงกลางทศวรรษท 1960 องคกร The Japanese Government's Structure

of Consumer Policy Regime ถกจดตงขนเปนครงแรก และมหนวยงานตาง ๆ จดตงขนเพอด าเนนนโยบายเกยวกบการคมครองผบรโภค ตวอยางเชน หนวยงาน the Quality-of-Life Policy Bureau ทถกจดตงขนภายในหนวยงาน the Economic Planning Agency in 1965 หนวยงาน Consumer Affairs Divisions ถกจดตงขนในกระทรวง The Ministry of International Trade and Industry and in the Ministry of Agriculture, Forestry and Fisheries in 1964 หนวยงาน The Consumer Protection Fundamental Act ถกจดตงขนในเดอนพฤษภาคม ป ค.ศ. 1968 เพอเปนกรอบส าหรบการก าหนดนโยบายเกยวกบการคมครองผบรโภค

ตอมาในป ค.ศ. 1970 ความปลอดภยของผลตภณฑกลายเปนสงทส าคญมาก เนองดวยในชวงเวลาดงกลาวมการพฒนาในเรองของผลกระทบของการคมครองผบรโภคเพราะมการใชเครองมอทางการตลาดและพฒนาการดานอน ๆ ซงท าใหมผลกระทบตอผบรโภค ซงในบางกรณ

21ส านกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร, แนวทางการด าเนนงานคณะกรรมาธการการ

คมครองผบรโภคสภาผแทนราษฎร (กรงเทพมหานคร: ส านกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร, ม.ป.ป.), หนา 9-10.

22International Affairs Office Quality-of-Life Policy Bureau Cabinet Office, Consumer Policy Regime in Japan, Retrieved April 28, 2014 from http://www.consumer.go.jp/english/cprj/index.html

21

เครองมอในการขายสนคาและการท าสญญาซอขายไดมบทบาทส าคญยงไปกวาคณภาพและความปลอดภยของสนคา

และในชวงปค.ศ. 1980 และภายหลงจากนน ลกษณะของกจการทเกยวกบผบรโภคไดมการเปลยนแปลงใหมความซบซอนมากขน เกดปญหาทเกยวของกบฝายตาง ๆ หลายฝาย มการท าธรกรรมซอขายกน เมอเกดปญหาจงมการแกไขปญหาเหลาน จงมมาตรการทอธบายไดดวยหลกเหตผลของผบรโภคในการท าธรกรรมสนเชอผบรโภคและสญญาของผบรโภค นอกจากน กฎหมายและขอบญญตทเกยวของในการแกไขปญหาทเกยวของกบการท าธรกรรมของสนทรพยเปนทยอมรบ

การคมครองผบรโภคในป ค.ศ. 1990 เปนตนไป ในชวงทศวรรษท 1990 กฎระเบยบของพลเรอนทวไปมความสมพนธระหวางผบรโภคและองคกรธรกจทถกจดตงขน เชน the Product Liability Act and the Consumer Contract Act ในพนทของการศกษาของผบรโภคเปนผลจากการปรบปรงหลกสตรของการศกษา การศกษาเกยวกบชวตของผบรโภค

ในเรองของพฒนาการของนโยบายผบรโภคสมยใหมในปทผานมา ปญหาทเกยวของกบผบรโภคไดเพมขนอยางรวดเรวและมการประพฤตผดของผประกอบธรกจบอยครง ท าใหผบรโภคไดรบความเสยหายอยางมากใน ดงนน การด าเนนการตามนโยบายใหมของผบรโภคเปนสงทจ าเปน เนองดวยผบรโภคจะไดมความไววางใจกบผประกอบธรกจ เพอตอบสนองตอการเปลยนแปลงเหลานในทางเศรษฐกจและสงคม

3.1.2.2 อ านาจและหนาทขององคกรคมครองผบรโภคของประเทศญปนในเรอง ฉลากทเกยวกบแวนกนแดด

การปดฉลาก Safety Goods Mark (SG Mark) ดงเชนในประเทศญปนทมเครองหมาย Safety Goods Mark (SG Mark) เปนเครองหมายรบรองผลตภณฑดานความปลอดภยโดยสมาคม The Consumer Product Safety Association (CPSA) ซงเปนองคกรของเอกชนทเนนใหการรบรองผลตภณฑประเภททอาจกอใหเกดอนตรายและการบาดเจบตอมนษยหรอกอใหเกดอนตรายตอโครงสรางและวสดทใชประกอบกบผลตภณฑนน ๆ ตรวจสอบรบรองมาตรฐานความปลอดภย แสดงถงการรบประกนวาหากผบรโภคไดรบความเสยหายและอบตเหตจากผลตภณฑซงตดเครองหมาย Safety Goods Mark (SG Mark) จะมสทธไดรบเงนตอบแทนจาก The Consumer Product Safety Association23

Household Goods Quality Labeling Act หรอพระราชบญญตฉลากคณภาพสนคาในครวเรอน ในการขายสนคาใหผบรโภคในประเทศญปน การตดฉลากจะตองเปนไปตามพระราชบญญตการตดฉลากคณภาพสนคาครวเรอน การตดฉลากจะตองถกตดโดยบคคลทมสวนเกยวของกบเนอหาของฉลาก (ผน าเขาหรอผขายในประเทศญปน) และผบรโภคจะตองเขาใจและเหน

23มหาวทยาลยอสสมชญ, บทสรปส าหรบผบรหาร (Executive Summary Report)

โครงการศกษาวจยและจดท าคมอการสงออกสนคาเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสไปยงประเทศญปน ตามโครงการพฒนาผประกอบการไทยดานการมาตรฐานและกฎระเบยบขอบงคบทางวชาการในการสงออก เสนอตอส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม, หนา 8, คนวนท 28 เมษายน 2557 จาก http://app.tisi.go.th/FTA/munual_export/01/pdf_01/thai.pdf

22

ฉลากไดอยางชดเจน รวมทงจะตองเปนภาษาญปน ในเรองของแวนกนแดด ยกเวนทมเลนสสายตาจะตองมขอมลในฉลากภายใตกฎการตดฉลากคณภาพสนคาเบดเตลด เชน ชอสนคา วสดเลนส วสดกรอบ การปองกนรงสทมองเหนได การปองกนรงสอลตราไวโอเลต ขอระมดระวงการสวมใส24

3.1.2.3 กฎหมายทเกยวของกบการคมครองผบรโภคในประเทศญปน 1) Consumer Basic Act25 พระราชบญญตคมครองผบรโภคขนพนฐาน ซงตราขนในปค.ศ. 1968 ได

ท าหนาทเปนกรอบการท างานขนพนฐานของนโยบายผบรโภคของประเทศญปน แตเนองจากสภาพเศรษฐกจและสงคมเกยวกบผบรโภคมการเปลยนแปลงอยางมาก จงมการแกไขพระราชบญญตคมครองผบรโภคขนพนฐาน เพอตอบสนองสภาพเศรษฐกจและสงคมในปจจบน ซงถกสงไปยงสภานตบญญตและตราขนในเดอนพฤษภาคม ปค.ศ. 2004 ชอของพระราชบญญตเปลยนเปนพระราชบญญตพนฐานผบรโภค

รายการตอไปนเปนการแกไขทส าคญ (1) สทธของผบรโภคเปนแนวคดพนฐานของนโยบายผบรโภค ความ

พยายามทจะสนบสนนผบรโภคใหเปนอสระเปนพนฐานของนโยบายผบรโภค (2) องคกรธรกจจะตองใหขอมลทจ าเปนแกผบรโภคในลกษณะท

ชดเจนและเขาใจงาย และควรพยายามทจะสรางหลกเกณฑการปฏบตตามความสมครใจ (3) บทบญญตใหมเกยวกบสญญาของผบรโภคทสมเหตสมผลถกสราง

ขนเพอท าใหมาตรการขนพนฐานแขงแรงขน และบทบญญตเพอการศกษาของผบรโภคถกท าใหดขน (4) คณะกรรมการค มครองผบร โภคทม อย ถ ก เปล ยนช อ เปน

คณะกรรมการนโยบายผบรโภค เพอท าใหระบบในการสงเสรมนโยบายผบรโภคแขงแรงขน (5) คณะกรรมการนโยบายผบรโภคพฒนารางปกตของแผนผบร โภค

ขนพนฐาน ซงรฐบาลจะน าไปใช 2) Product Liability Act26 พระราชบญญตความรบผดในผลตภณฑของญปนถกใชในเดอนกรกฎาคม

ปค.ศ. 1995 ถาหากชวต รางกาย หรอทรพยสนของผบรโภคไดรบความเสยหายจากขอบกพรองของผลตภณฑ พระราชบญญตก าหนดวาผผลตจะตองจายคาชดเชยความเสยหายใหผบรโภค

ตามพระราชบญญตนเพอสรางมาตรการในการปองกนผบรโภคไมตองทนทกขจากความเสยหาย และเพอใหการชดเชยความเสยหายมประสทธภาพมากขน มาตรการตางๆ ท

24JETRO Japan External Trade Organization, Handbook for Consumer

Products Import Regulations 2010, p. 3, Retrieved May 19, 2014 from https://www.jetro.go.jp/en/reports/regulations/pdf/cons2010ep.pdf

25International Affairs Office Quality-of-Life Policy Bureau Cabinet Office, op. cit.

26International Affairs Office Quality-of-Life Policy Bureau Cabinet Office, op. cit.

23

เกยวของกบการสนบสนนและท าใหวธการทางเลอกในการระงบขอพพาทนอกระบบศาลดขน การปรบปรงระบบตรวจสอบสาเหต เสรมสรางความเขมแขงของการเกบรวบรวม และการใหขอมล รวมถงขอมลเกยวกบการเกดอบตเหตทเกดจากผลตภณฑ และท าใหการสงเสรมการศกษาความปลอดภยของผลตภณฑสมบรณขน

กฎหมาย The Consumer Protection Fundamental Law (Law No. 78, enacted May 30, 1968)27

มาตรา 1 เปนเรองเกยวกบบทบญญตทวไปและเจตนารมณของกฎหมาย กฎหมายฉบบนมวตถประสงคเพอรกษาเสถยรภาพและพฒนาวถชวตของประชาชน โดยผานการสงเสรมใหเกดความเขาใจเรองการคมครองผบรโภคและท าใหมการรกษาผลประโยชนของผบรโภคมากขน กฎหมายตองการทจะกอใหเกดการดแลผลประโยชนของผบรโภค โดยก าหนดไวอยางชดเจนเกยวกบความรบผดชอบของรฐ ขององคกรสวนทองถนของรฐ และภาคธรกจ กฎหมายมจดมงหมายอยางชดเจนทก าหนดบทบาทของผบรโภคและอธบายเกยวกบพนฐานของวธการทางการเมองทมาดแล

มาตรา 2 เปนเรองเกยวกบการรกษาผลประโยชนของผบรโภคโดยผานความรบผดชอบของรฐซงรฐมหนาทในการจดตงและด าเนนการแบบบรณาการในนโยบายเกยวกบการคมครองผบรโภคเพอใหสอดคลองกบการพฒนาเศรษฐกจของสงคม

มาตรา 3 เปนเรองเกยวกบการรกษาผลประโยชนของผบรโภคโดยผานความรบผดชอบของรฐบาลทองถนซงรฐบาลทองถนมหนาทรบผดชอบในการวางแผนนโยบายตามนโยบายของรฐ ตลอดจนการวางแผนและด าเนนการตามนโยบายทเกยวกบการคมครองผบรโภคใหสอดคลองกบสงคมและเศรษฐกจเฉกเชนเดยวกน

มาตรา 4 เปนเรองเกยวกบการรกษาผลประโยชนของผบรโภคโดยผานความรบผดชอบของภาคธรกจปรากฏซงภาคธรกจตองมความรบผดชอบในการใชมาตรการทจ าเปนเกยวกบสนคาและบรการ เชน การปองกนอนตราย มการวดขนาดและน าหนกทถกตอง และใหขอมลทเหมาะสม ภาคธรกจตองมความรบผดชอบในการใหความรวมมอกบภาครฐและรฐบาลทองถนในการด าเนนนโยบายของภาคธรกจทเกยวของกบการคมครองผบรโภค อกทงภาคธรกจจะตองพยายามทจะปรบปรงคณภาพ และองคประกอบอนๆ ของสนคาและบรการ และเม อมขอรองเรยนจากผบรโภค ภาคธรกจตองมวธการจดการทรวดเรวและมความยตธรรม

มาตรา 5 เปนเรองเกยวกบบทบาทของผบรโภค ผบรโภคตองมบทบาทในการรกษาเสถยรภาพ และปรบปรงชวตของพวกเขา โดยการมความคดทจะมความรทจ าเปนเกยวกบการบรโภคของตน และพยายามปฏบตตวใหนาเชอถอและมเหตผลสอดคลองกบการพฒนาเศรษฐกจของสงคม

มาตรา 6 เปนเรองเกยวกบมาตรการตามกฎหมาย รฐจะออกกฎหมายหรอแกไขกฎเกณฑและขอบงคบเพอใหบรรลจดมงหมายของกฎหมายนเมอมความจ าเปน และรฐบาลตองใชมาตรการทางการเงนทจ าเปนเพอใหบรรลจดมงหมายของกฎหมายน

27ดภาคผนวกท 1

24

มาตรา 7 เปนเรองเกยวกบมาตรการเกยวกบการคมครองผบรโภคการปองกนอนตราย เพอปองกนสนคาและบรการจากการกอใหเกดอนตรายตอชวตและทรพยสนของบคคลในชวตของผบรโภค รฐจะสรางมาตรฐานทจ าเปนเพอปองกนอนตราย และใชมาตรการทจ าเปนเพอคมครองพวกเขา

มาตรา 8 เปนเรองเกยวกบการชง ตวง วด เพอปองกนการเสยเปรยบของผบรโภคทเสยเปรยบในการซอขาย รฐจะใชมาตรการทจ าเปนเพอตรวจสอบการปฏบตตามการชงตวงวดทเกยวกบสนคาและการบรการทถกตอง

มาตรา 9 เปนเรองเกยวกบการสรางมาตรฐานทเหมาะสมเพอใหมความสมเหตสมผลกบชวตผบรโภค รฐจะสรางมาตรฐานทเหมาะสมเกยวกบสนคาและบรการ และใชมาตรการทจ าเปนเพอท าใหมาตรฐานเปนทแพรหลายการสรางมาตรฐานจะตองด าเนนการใหสอดคลองกบความกาวหนาของเทคโนโลยและการเพมขนในมาตรฐานชวตของผบรโภค

มาตรา 10 เปนเรองเกยวกบการตดฉลากทเหมาะสมเพอใหผบรโภคตดสนใจไมผดในการซอ การใชสนคา หรอในการใชบรการ รฐจะใชมาตรการทจ าเปนเพอสรางระบบทจะก าหนดคณภาพและองคประกอบอน ๆ ของตวสนคาและบรการ และยงใชมาตรการทจ าเปนเพอควบคมขอมลทเปนเทจและเกนจรง

มาตรา 11 เปนเรองเกยวกบการท าใหมการแขงขนเสรและเปนธรรมรฐจะใชมาตรการทจ าเปนเพอควบคมกจกรรมทยบยงการท าใหเกดการแขงขนเสรและเปนธรรมอยางไมมเหตมผล เชน การตงราคาของสนคาและบรการ โดยราคาของสนคาและบรการทมผลตอชวตของผคน และราคาของสนคาและบรการทตองการการตดสนใจระดบรฐนน ในการอนมตหรอมาตรการอน ๆ รฐจะตองพยายามเอาอทธพลของผบรโภคเขามาใชในการพจารณาการด าเนนนโยบายดงกลาว

มาตรา 12 เปนเรองเกยวกบการสงเสรมการอบรมและการศกษา เพอใหผบรโภคสามารถใชชวตไดอยางมนใจและไมถกเอารดเอาเปรยบ รฐจะใชมาตรการทจ าเปนเพอปรบปรงคณภาพของการศกษาทเกยวกบผบรโภค ตลอดจนเพอสงเสรมการอบรมผบรโภคดวย เชน การกระจายความร การใหขอมลเกยวกบสนคาและบรการ และการเผยแพรความรเกยวกบความปรารถนาของผบรโภคแตละคน

มาตรา 13 เปนเรองเกยวกบการสะทอนความคดเหนของประชาชนในการก าหนดและการใชนโยบายทเหมาะสมเพอการคมครองผบรโภค รฐจะใชมาตรการทจ าเปนเ พอสรางระบบใหผบรโภคไดสะทอนความคดเหนในการท านโยบาย

มาตรา 14 เปนเรองเกยวกบการสรางเครองมอเพอการทดสอบและการตรวจสอบเพอใหมนใจในผลของมาตรการทางกฎหมายเกยวกบการคมครองผบรโภค รฐจะใชมาตรการทจ าเปนเพอสรางเครองมอเพอด าเนนการทดสอบและตรวจสอบ รวมทงประกาศผลการทดสอบตามความจ าเปน

มาตรา 15 เปนเรองเกยวกบการจดตงระบบเพอจดการกบการรองเรยนธรกจจะตองพยายามสรางระบบทจ าเปนส าหรบการตอบสนองตอขอเรยกรองอยางถกตองและรวดเรวทอาจเกดขนจากการท าธรกรรมระหวางธรกจและผบรโภค เมองใหญ เมองเลก และหมบาน (รวมถงเขตการปกครองของโตเกยว) จะตองพยายามใชส านกงานทดในการตอบสนองตอขอเรยกรองทอาจเกดขนจากการท าธรกรรมระหวางธรกจและผบรโภค รฐและรฐบาลทองถนจะตองพยายามทจะ

25

ใชมาตรการทจ าเปนเพอตอบสนองการเรยกรองอยางถกตองและรวดเรวทอาจเกดขนจากการท าธรกรรมระหวางธรกจและผบรโภค

มาตรา 16 เปนเรองเกยวกบหนวยงานธรการ มการจดตงหนวยงานบรหารและปรบปรงการบรหารจดการเมอใชมาตรการเกยวกบการคมครองผบรโภคแลว รฐบาลและรฐทองถนตองพยายามทจะจดตงองคกรบรหารจากจดของมมมองโดยรวม และเพอปรบปรงการบรหารจดการ

มาตรา 17 เปนเรองเกยวกบองคกรผบรโภครฐจะใชมาตรการทจ าเปนเพอสงเสรมใหผบรโภคตงองคการทนาเชอถอและชอบดวยกฎหมาย เพอรกษาเสถยรภาพและปรบปรงชวตของผบรโภค

มาตรา 18 เปนเรองเกยวกบคณะกรรมการคมครองผบรโภคเนองจากเปนหนวยงานในส านกงานนายกรฐมนตร ดงนน คณะกรรมการคมครองผบรโภคจงถกตงขนมา คณะกรรมการคมครองผบรโภคด าเนนการพจารณาเกยวกบนโยบายคมครองผบรโภคพนฐานและท าหนาทเลขานการในการด าเนนนโยบายดงกลาว

มาตรา 19 เปนเรองเกยวกบคณะกรรมการคมครองผบรโภคซงประกอบดวย 1. ประธานและสมาชก 2. ต าแหนงประธาน คอ นายกรฐมนตร 3. สมาชกจะไดรบการแตงตงโดยนายกรฐมนตรจากหวหนาของหนวยงาน

ทเกยวของ 4. คณะกรรมการคมครองผบรโภคมเลขานการเปนของตวเอง 5. เลขานการจะไดรบการแตงตงโดยนายกรฐมนตรจากบคลากรของ

หนวยงานทเกยวของ 6. เลขานการจะชวยประธานและสมาชกของสภาเกยวกบเรองทอยใน

อ านาจของคณะกรรมการคมครองผบรโภค 7. รายละเอยดบรหารของคณะกรรมการคมครองผบรโภคจะถกจดการ

โดยหนวยงานวางแผนเศรษฐกจ 8. เรองทจ าเปนเกยวกบองคกรและการด าเนนงานของคณะกรรมการ

คมครองผบรโภค นอกเหนอจากทกลาวไวในยอหนากอนหนานจะถกก าหนดโดยคณะรฐมนตร มาตรา 20 เปนเรองเกยวกบคณะกรรมการนโยบายสงคม การศกษาและ

พจารณาเรองพนฐานทเกยวกบการคมครองผบรโภคจะเปนไปตามเงอนไขของกฎหมายน และเปนไปตามคณะกรรมการนโยบายสงคมตามทระบไวในมาตรา 38 ของพระราชบญญตการจดตงส านกงานคณะรฐมนตร (กฎหมายฉบบท 263 ปค.ศ. 1952)

26

3.2 กฎหมายเกยวกบสนคาทไมปลอดภย

3.2.1 กฎหมายเกยวกบสนคาทไมปลอดภยของประเทศสหรฐอเมรกา ในระยะเรมแรกของกฎหมายเกยวกบสนคาทไมปลอดภยในประเทศสหรฐอเมรกาไดรบเอาหลกในเรองผซอตองระวง (Caveat Emptor) ซงเปนหลกกฎหมายของประเทศองกฤษมาใช แตในภายหลงศาลในมลรฐตาง ๆ ของประเทศสหรฐอเมรกาไดมค าพพากษากลบโดยสรางหลกกฎหมายขนใหม คอ หลกผขายตองระวง (Caveat Venditor)28 เนองจากในสมยระยะเรมแรกการผลตสนคาและการคายงไมแพรหลายเทาไรนกเหมอนในสมยปจจบน แตในสมยปจจบนการผลตสนคามจ านวนมากขน มผประกอบการเปนผผลตสนคาและมการกระจายสนคาใหกบผคาปลกรายยอย เมอผบรโภคเกดความเสยหายเนองจากการใชผลตภณฑหรอสนคานน ผบรโภคไมสามารถเรยกใหผประกอบการซงเปนผผลตรบผดในความเสยหายได เพราะไมมนตสมพนธกนในลกษณะคสญญา ท าใหผบรโภคไมสามารถไดรบการเยยวยาในความเสยหายทเกดขนกบตนเองได ท าใหตอมาศาลไดพฒนาหลกผขายตองระวง เหนไดจากคด Mazetti V. Armour & Co. ทผซอสามารถเรยกคาเสยหายจากโรงงานผลตเนอไดเพราะโรงงานผลตเนอไดผดขอสญญาทรบประกนคณภาพของอาหารทผลต แมวาผซอจะไมมนตสมพนธในทางสญญากบโรงงานผลตเนอ เพราะไดมการซอเนอผานทางผขายปลกกตาม29 ในป ค.ศ. 1970 ไดมการเรมตนการปฏรปกฎหมายความรบผดในผลตภณฑโดยเกดขนในระดบฝายนตบญญตในแตละมลรฐ รฐสภาแหงสหรฐอเมรกา องคกรทมอ านาจหนาทในการออกกฎเกณฑควบคมในระดบสหรฐ (Federal Regulatory Agency) และสถาบนกฎหมายอเมรกน และในป ค.ศ. 1997 สถาบนกฎหมายอเมรกนไดมการปรบปรงกฎหมายโดยไดมการจดท าค าอธบายในสวนกฎหมายละเมดวาดวยความรบผดในผลตภณฑโดยเฉพาะ คอ Restatement (Third) of Torts: Product Liability ท าใหแตละมลรฐไดน าแนวความคดในกฎหมายนเพอปฏรปกฎหมายในมลรฐของตน กฎหมายความรบผดในผลตภณฑทไดมการก าหนดไวในแตละมลรฐ เชน แนวคดทเกยวกบความรบผดในผลตภณฑ ไดแก ความบกพรองในการออกแบบผลตภณฑหรอการใหค าเตอน การตอสเพอไมตองรบผดและความเสยหายเกดขนจากความผดของผเสยหาย (the Effect of a User’s Fault) การเขารวมความเสยง (Assumption of Risk) อนตรายทชดเจน (Obvious Danger) การเปลยนแปลงแกไขผลตภณฑ (Product Alteration) และการใชผลตภณฑทผดทผดทาง (misuse) ความรบผดของผคาปลก การเรยกรองคาสนไหมทดแทนชดเชยความเสยหาย มาตรฐาน หลกเกณฑ และการจ ากดคาเสยหายเชงลงโทษ เปนตน30

ในประเทศสหรฐอเมรกามมาตรการกฎหมายทควบคมดแลสนคาทช ารดบกพรองไมไดมาตรฐาน เปนมาตรการทางกฎหมายทควบคมเกยวกบผผลต ผจดจ าหนาย ผขายสนคาทตองมรบผดชอบถงอนตรายหรอความเสยหายทเกดจากสนคาทบกพรอง ในสหรฐอเมรกามกฎหมายระดบ

28มานตย จมปา, ค าอธบายกฎหมายความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไม

ปลอดภย (กรงเทพมหานคร: ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2554), หนา 11. 29เรองเดยวกน, หนา 12-13. 30เรองเดยวกน, หนา 22-23.

27

มลรฐและแตกตางกนไปในแตละมลรฐ แตละประเภทของการฟองรองคดและการเยยวยาผเสยหายจงแตกตางกนไปในแตละมลรฐตาง ๆ แตหลกกฎหมายของสหรฐอเมรกาในเรองความรบผดในสนคาทบกพรองทเกยวกบความบกพรองของสนคาแวนกนแดด มดงตอไปน

3.2.1.1 หลกความรบผดโดยเครงครด หลก Strict Liability หรอหลกความรบผดโดยเครงครด ในบางครงเรยกวาหลก

ความรบผดโดยเดดขาด ผผลตสนคาตองรบผดตอความเสยหายทเกดขนแกชวต รางกายหรอทรพยสนของผเสยหาย ในกรณทสนคาทผลตมความไมปลอดภยเนองจากการผลตสนคา การออกแบบสนคา บรรจภณฑ หรอการเตอนผใชไมเพยงพอของผผลต ผจดจ าหนาย ผขาย หรอผประกอบชนสวน31 เปนหลกความรบผดโดยเครงครดในเรองภาระการพสจน ผบรโภคไมจ าเปนจะตองพสจนวาความเสยหายเปนผลมาจากความจงใจหรอประมาทเลนเลอของผผลต แตเปนกรณทผผลตนนตองทราบหรอตองตระหนกถงวาสนคาของตนเองบกพรองอยแลวในการผลต ผบรโภคมหนาทเพยงพสจนวาตนเองไดใชสนคาของผผลตทเกดช ารดบกพรองตงแตตอนทผลตมา ซงแตกตางจากหลกเรองละเมดทผบรโภคตองเปนผพสจนความรบผดของผประกอบการ วาผประกอบการไดกระท าละเมดแกตนซงท าใหเกดความเสยหายตาง ๆ ตอตวผบรโภค ในประเทศสหรฐอเมรกาจงเกดหลกความรบผดโดยเครงครดขนเพอคมครองแกปญหาใหกบผบรโภคทมอ านาจตอรองนอยกวา เนองจากในการผลตสนคาตาง ๆ นน ในโลกยคปจจบนมการผลตทเปนระบบอตสาหกรรม เปนการผลตขนาดใหญเพอใหไดสนคาออกมามากตามความตองการในการบรโภคของผคน ในบางครงการผลตสนคาออกมาท าใหไมมคณภาพและเกดปญหานบประการ เชน สนคานนช ารดบกพรองมาจากการผลตหรอสนคาไมไดคณภาพ ท าใหผบรโภคทบรโภคสนคานนเกดอนตรายตอตนเอง และในบางครงผบรโภคซงไมใชคสญญาโดยตรงกบผผลตนนไดบรโภคสนคาทผผลตไดผลตมาไมไดคณภาพท าใหเกดอนตรายตอตนเอง แตผบรโภคนนไมใชคสญญาโดยตรงจงไมสามารถเรยกใหผผลตรบผดได จงมหลกความรบผดโดยเครงครดเพอคมครองผบรโภคทเสยเปรยบในการพสจนถงความรบผดและไมมอ านาจตอรองกบผผลต เหนไดจากคด Escola v. Coca Cola Bottling Co. เปนคดตนแบบทศาลไดตดสนคดโดยคมครองผเสยหายทไมมนตสมพนธทางสญญา (Privacy of Contract) กบผผลต ผผลตกตองรบผดในความเสยหายถาหากสนคาของตนเองนนไมปลอดภย ไมวาผผลตนนจะประมาทเลนเลอในกระบวนการผลตสนคาหรอไมไดประมาทเลนเลอเลอเลยกตาม แตถาผไดรบความเสยหายเกดความเสยหายตอชวตและสขภาพ ผผลตกตองรบผดในผลนน เนองจากวาในการผลตสนคานนผผลตยอมตองทราบอยแลววาเกดความผดพลาดอยางไร หรอสนคาไมไดคณภาพอาจเกดอนตรายตอผบรโภคได แตผผลตไมปองกนความเสยหายนน แตผบรโภคทไดรบความเสยหายไมทราบวาสนคานนจ าเปนอนตรายหรอไมจงไมสามารถคาดการณและปองกนผลรายทจะเกดขนกบตนเองไดเลย ผเสยหายตกอยในฐานะทเสยเปรยบเมอเทยบกบผผลต เพราะวาผเสยหายไมมก าลงเงน ความรความเชยวชาญ หรออ านาจตอรองกบผผลตไดทจะสามารถไปคนหาและพสจนวาความเสยหายเกดจากผผลต จงเปนเรองยากทจะคนหาพยานหลกฐานวาสนคานนช ารดบกพรอง ไมไดคณภาพ หรอเปน

31ศกดา ธนตกล, ค าอธบายและค าพพากษาเปรยบเทยบกฎหมายความรบผดตอความ

เสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย (Product Liability Law), หนา 33.

28

อนตรายตอตนเองหรอไม นอกจากศาลจะคมครองใหความยตธรรมในเรองการลดภาระการพสจนของผบรโภคซงเปนผเสยหายแลว เพราะผบรโภคนนตดสนใจทจะซอสนคาใดแลวยอมอยบนความเชอถอวาสนคานนจะปลอดภยแตตนเอง เมอเกดความเสยหายหรออนตรายตอผบรโภคนนศาลจงใหความยตธรรมในการเยยวยาความเสยหายตอผเสยหายดวย32

ในคด Escola V. Coca Cola Bottling Co. เรมตนในป ค.ศ. 1944 ไดเปนหลกทศาลประเทศสหรฐอเมรกาน าหลกกฎหมายวาดวยความรบผดโดยเครงครด (Strict Liability) มาปรบใชแกผผลตสนคาแทนการใชหลกกฎหมายในเรองประมาทเลนเลอ (Negligence) และไดน าหลกจากแนวค าพพากษาในคดน ไปยกรางเปนมาตรา Section 402A ของ The Restatement (Second) of Torts ซงไมมผลผกพนทางกฎหมายและไมถอวาเปนทมาของกฎหมายแตมอทธพลตอความคดของศาล ภายหลงมลรฐจ านวนมากน าเอามาตรา 402A ไปตราเปนกฎหมายของมลรฐ33 ค าตดสนทเปนทมาของ Section 402A: คด Escola V. Coca Cola Bottling Co. ขอเทจจรงมวา โจทกเปนพนกงานเสรฟหญง ขณะทท างานกไดหยบขวด Coca Cola เอาไปแชในตเยนของภตตาคารทเธอท างานอย ขณะทเธอหยบขวดน าอดลมยหอดงกลาวขวดทส เพอทจะเอาไปใสในตเยน ขวดกระเบด ท าใหไดรบบาดเจบสาหสทมอ โจทกจงฟองจ าเลยวาประมาทเลนเลอ ในกรณทขายเครองดมดงกลาวซงบรรจกาซทมแรงดนมากเกนไปหรอวาเกดความช ารดบกพรองของขวด จงเกดอนตรายและมแนวโนมทจะระเบดได ถงแมวาโจทกจะไมสามารถแสดงใหเหนวาจ าเลยประมาทเลนเลอ โจทกกฟองโดยใชหลก res ipsa loquitur (Thing Speaks for Itself) ผพพากษา Gibson พพากษาใหบรษทจ าเลยตองรบผดแตผพพากษา Traynor ไดเขยนความเหนเพมเตม โดยสรปไดวาความรบผดของบรษทผผลต เปนกรณของสนคานนตองปลอดภยในความเหมาะสมโดยปกตของการใชดวย34

ซงตอมา American Law Institute ไดน าหลกกฎหมายจากค าพพากษาในคด Escola v. Coca Cola Bottling Co. จดท าเปนบทบญญตทเกยวกบการรบผดโดยเครงครด ปรากฏตาม Section 402A ของ The Restatement (Second) of Torts ในป ค.ศ. 1965 และกฎหมายลกษณะละเมดวาดวยความรบผดเพอความเสยหายอนเกดจากผลตภณฑทไมปลอดภย Restatement (Third) of torts: Products Liability ซงบทบญญตดงกลาวมดงน

Section 402A35 ของ The Restatement (Second) of Torts บญญตวา

32เรองเดยวกน, หนา 29-31. 33เรองเดยวกน, หนา 29. 34ปยะนช โปตะวณช, เอกสารประกอบการสอนวชาคมครองผบรโภค คณะนตศาสตร

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร (กรงเทพฯ: สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร, ม.ป.ป.), หนา 3-4. 35The Restatement (Second) of Torts Section 402A. SPECIAL LIABILITY OF SELLER OF PRODUCT FOR PHYSICAL HARM

TO USER OR CONSUMER (1) One who sells any product in a defective condition unreasonably

dangerous to the user or consumer or to his property is subject to liability for physical harm thereby caused to the ultimate user or consumer, or to his property, if

29

1. บคคลผขายสนคาทอยในสภาพบกพรองอนอาจกอใหเกดอนตรายไดโดยไมสมควรแกผใชหรอผบรโภคหรอทรพยสนของบคคลดงกลาวตองรบผดเพอความเสยหายทางกายภาพทเกดขนแกผใชหรอผบรโภคปลายทางหรอทรพยสนของบคคลดงกลาว หาก

ก. ผขายประกอบอาชพขายสนคาดงกลาว และ ข. สนคาดงกลาวไดตกถงมอผใชหรอผบรโภคโดยไมไดมการเปลยนแปลง

สภาพอยางมนยส าคญจากเวลาทสนคานนถกขาย 2. หลกขางตนในวรรค 1 ใหน ามาใชบงคบ แมวา

ก. ผขายไดใชความระมดระวงอยางเตมทแลวในการผลตและขายสนคาดงกลาว และ

ข. ผใชหรอผบรโภคไมไดซอหรอท าสญญาซอขายกบผขายกตาม”36 ภายใตมาตรา 402A ผผลตหรอผขายจะตองรบผดถา 5 องคประกอบดงตอไปน ม

การพสจนแลววา37 1. ผลตภณฑทไมปลอดภยมาจากจ าเลยไดครอบครอบหรอควบคมไว 2. ผลตภณฑทไมปลอดภยไมไดมการเตอนถงอนตรายท าใหผลตภณฑนนมความ

อนตราย 3. ขอบกพรองของผลตภณฑทไมปลอดภยนนเปนสาเหตทท าใหโจทกไดรบอาการ

บาดเจบ

(a) the seller is engaged in the business of selling such a product, and (b) it is expected to and does reach the user or consumer without

substantial change in the condition in which it is sold. (2) The rule stated in Subsection (1) applies although

(a) the seller has exercised all possible care in the preparation and sale of his product, and

(b) the user or consumer has not bought the product from or entered into any contractual relation with the seller. Caveat:

The Institute expresses no opinion as to whether the rules stated in this Section may not apply

(1) to harm to persons other than users or consumers; (2) to the seller of a product expected to be processed or otherwise

substantially changed before it reaches the user or consumer; or (3) to the seller of a component part of a product to be assembled. 36ศกดา ธนตกล, ค าอธบายและค าพพากษาเปรยบเทยบกฎหมายความรบผดตอความ

เสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย (Product Liability Law), หนา 32. 37Ronald B. Standler, Elements of Torts in the USA, p. 13, Retrieved March 2,

2014 from http://www.rbs2.com/torts.pdf

30

4. จ าเลยคอผประกอบการหรอผผลตไดผลตผลตภณฑหรอสนคาแตไมจ าเปนทจะตองขายใหกบผเสยหายทเคราะหราย

5. จ าเลยคอผประการหรอผผลตคาดวาการใชผลตภณฑนนจะไมมการเปลยนแปลงในสาระส าคญ

จาก Section 402A ของ The Restatement (Second) of Torts และค าพพากษาในคด Escola v. Coca Cola Bottling Co. ท าใหความรบผดของผขาย มดงตอไปน38

1. หากผใชสนคาหรอผบรโภคไดรบความเสยหายจากสนคาทไมปลอดภย ผขายสนคาทไมปลอดภยนนตองรบผดตอความเสยหายทเกดขนเนองจากตนไดขายสนคานน แมวาตนจะไดใชความระมดระวงแลว

2. หากผใชสนคาหรอผบรโภคไดรบความเสยหายจากสนคาทไมปลอดภย ผขายสนคาทไมปลอดภยกตองรบผดตอความเสยหายทเกดขน แมวาผซอสนคาหรอผบรโภคจะไมไดซอสนคานนไปจากผขายหรอไมมความสมพนธทางสญญากบผขายกตาม

Section 402A ของ The Restatement (Second) of Torts ท าใหเกดผลประการส าคญ คอ มาตรา 402A ไดยกเวนหลก Privity of Contract ท าใหผทไดรบความเสยหายจากสนคาทไมปลอดภยสามารถฟองผผลตหรอผทจ าหนายไดโดยตรง และเปลยนภาระการพสจนของโจทกในการฟองคด โจทกไมจ าเปนตองพสจนวาจ าเลยประมาทเลนเลอ โจทกเพยงพสจนวาสนคาทกอใหเกดความเสยหายนนเปนสนคาทไมปลอดภยกเพยงพอแลว แตโจทกยงมหนาทตองพสจนถงความเสยหายทตนไดรบและความเสยหายดงกลาวนนเปนผลทเกดจากสนคาทไมปลอดภยตามหลกละเมด39 ตอมาไดมการแกไข Section 402A ในป ค.ศ. 1997 ของ Section 402A40 ของ The Restatement (Third) of Torts: Product liability ไดเพมนยามของค าวา “Defect” คอ “สนคายอมไมปลอดภยเมอเวลาขายหรอจดกระจาย มความไมปลอดภยเนองจากการผลต มความไมปลอดภยเรองจากการออกแบบ หรอมความไมปลอดภยเนองจากมค าสงหรอค าเตอนไมเพยงพอ”41

ในเรองของบคคลทตองรบผดโดยเครงครดในเรองสนคาไมปลอดภยนนประเทศสหรฐอเมรกาไดก าหนดใหบคคลทกคนทเกยวของกบระบบการจดจ าหนายสนคาตองรบผดโดยเครงครดในความเสยหายทเกดขนในกรณความเสยหายนนเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย ผทตองรบผด ไดแก ผผลต ผจดจ าหนาย ผคาสง ผคาปลก ผใหเชา ผผลตชนสวน โดยบคคลทกคนทเกยวของกบหวงโซการจดจ าหนายตองรบผดโดยเครงครด ตางกบคดละเมดทใหผประมาทเลนเลอตองรบผด

38จราพร สทนกตระ, รายงานการวจยเรองพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายท

เกดจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 (นนทบร: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 2553), หนา 72. 39เรองเดยวกน, หนา 72-73. 40Section 402A The Restatement (Third) of Torts: Product liability “A product is defective when, at the time of sale or distribution, contains a

manufacturing defect, is defective in design, or is defective because of inadequate instructions or warnings.”

41ศกดา ธนตกล, ค าอธบายและค าพพากษาเปรยบเทยบกฎหมายความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย (Product Liability Law), หนา 33.

31

ตอผบรโภค ในเรองสนคาทกอใหเกดความเสยหายทใหบคคลทกคนทเกยวของกบการผลตตองรบผดโดยเครงครดเปนผลดกบผบรโภคมาก เพราะท าใหผบรโภคสามารถไดรบการเยยวยาความเสยหายไดอยางมประสทธภาพ42

อกทงในเรองของคดทเกยวกบความรบผดโดยเครงครดในเรองสนคาไมปลอดภย ผบรโภคเพยงแตยกขอตอสวาสนคาทท าใหตนเองเสยหายนนเปนสนคาทไมปลอดภย (Defective) อยางใดอยางหนงใน 3 ประการ คอ สนคาไมปลอดภยเนองจากการผลต สนคาไมปลอดภยเนองจากการออกแบบ สนคาไมปลอดภยเนองจากไมมค าเตอนหรอค าเตอนไมเพยงพอ เพยงเหตใดเหตหนงดงทกลาวมาขางตนซงเปนสนคาทกอใหเกดความเสยหายตอรางกายหรอทรพยสนของผบรโภคกเพยงพอแลว

หลกความรบผดโดยเครงครดของสนคาไมปลอดภย มดงตอไปน 1. ความไมปลอดภยเนองจากการผลต (Manufacturing defect) นยามความปลอดภยในการผลต ปรากฏอยใน Section 402A43 ของ The Restatement

(Third) of Torts ป ค.ศ. 1997 ดงน “สนคาทมความไมปลอดภยเนองจากการผลต (A Manufacturing defect) มสนคา

นนมลกษณะไมตรงกบออกแบบ แมวาไดมการใชความระมดระวงอยางเตมทในการผลตและการจดกระจายสนคาแลวกตาม”44

ความไมปลอดภยเนองจากการผลตเปนความผดพลาดหรอขอบกพรองอนเกดจากกระบวนการผลตหรอประกอบสนคา ความไมปลอดภยเนองจากการผลตนนอาจเกดจากความประมาทของผผลต ความบกพรองในขณะการผลต และการผลตสนคาโดยใชวสดทมคณภาพต า ซงเปนปญหาส าคญเพราะอาจท าใหเกดอนตรายตอผบรโภคได หลกความรบผดโดยเครงครดเกยวกบสนคาแวนกนแดดทไมปลอดภยเปนมาตรการทางกฎหมายทคมครองผบรโภคใหไดรบความเปนธรรม เหนไดจากตวอยางค าพพากษา ดงตอไปน

คด Michael Filler v. Rayex Corporation45 ขอเทจจรงในคดน คอ Michael Filler ฟองเพอเรยกรองความเสยหายเนองจากเขาไดสญเสยดวงตาขางขวาจากอบตเหตในการเลนกฬาคอกฬาเบสบอลและมารดาของเขา ชอวา Barbara Mitchell พยายามทจะเรยกรองคาใชจายส าหรบคารกษาในโรงพยาบาล คาตาเทยม และคาบรการของแพทย เหตเกดมาจากตอนท Michael Filler เกดการบาดเจบ เขาเปนนกเรยนอาย 16 ป ทโรงเรยนมธยม Oak Hill ใกล Marion รฐ

42เรองเดยวกน, หนา 49. 43 Section 402A of The Restatement (Third) of Torts (1977)

“A Product: a. contains a manufacturing defect when the product departs from its intended design even though all possible care exercised in the preparation and marketing of the product,”

44ศกดา ธนตกล, ค าอธบายและค าพพากษาเปรยบเทยบกฎหมายความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย (Product Liability Law), หนา 36.

45Michael Filler v. Rayex Corporation (United States Court of Appeals, Seventh Circuit, 1970)

32

Indiana ขณะทเขาก าลงฝกซอมส าหรบเปนตวแทนทมเบสบอลของโรงเรยนในชวงบายวนท 10 มถนายน ค.ศ. 1966 เพอนรวมทมเขาไดตลกบอลมาทาง Michael Filler และเขามองไมเหนลกบอลทลอยมาในแสงแดด แมวาเขาจะไดสวมใส "แวนตากนแดดเบสบอล" ทพลกได ทผลตโดยจ าเลย หลงจากโดนดานบนของถงมอเบสบอลของเขา ลกบอลกมาโดนดานขวาของแวนกนแดด ท าใหเลนสแตกเปนเศษคมและไดไปเจาะทดวงตาดานขวาของเขา ท าใหเกาวนตอมา Michael Filler ตองสญเสยดวงตาเนองจากมความจ าเปนทตองควกลกตาออก

แวนกนแดดท Michael Filler ใชสวมใสขณะเลนเบสบอลนนไดมการโฆษณาขอความวา "PLAY BALL! and Flip for Instant Eye Protection with RAYEX Baseball SUNGLASSES Professional FLIP-SPECS" ซงเปนขอความทระบถงสรรพคณของแวนกนแดดทแปลความไดวา แวนกนแดดสามารถใสเลนกฬาเบสบอลไดเพราะเปนแวนทพลกไดทนทเพอปองกนดวงตาจากอนตรายไดทนท ผลตโดยบรษท RAYEX และโฆษณายงไดระบวา "Scientific Lenses Protect Your Eyes with a Flip from Sun and Glare Anywhere * * * Baseball, Beach, Boat, Driving, Golfing, Fishing, Just Perfect for Active and Spectator Sports — World's Finest sunglasses." แปลความไดวา "เลนสวทยาศาสตรปกปองดวงตาของคณจากดวงอาทตยและแสงจาทกทดวยการพลก เบสบอลชายหาด เรอ ขบรถ เลนกอลฟ ตกปลา มนสมบรณแบบส าหรบการเลนกฬาและชมกฬา เปนแวนตากนแดดทดทสดในโลก" หลงจากทไดเหนวสดน Richard Beck ตดสนใจทจะซอแวนตากนแดดเบสบอลทพลกไดของจ าเลย 6 ชน เพอใหผเลนต าแหนงในสนามและต าแหนง “Basemen” ทใช แวนกนแดดแตละอนอยในกลองกระดาษแขงทตดปาย "แวนกนแดดเบสบอล แวนพลกไดของมออาชพ" ยงระบวา "เพยงแคพลก เพอปองกนดวงตาทนท" การรบประกนในแตละกลองดงน "เลนส Rayex มการรบประกนการแตกตลอดอายการใชงาน หากเลนสแวนตาแตกใหสงจดหมาย และจาย 50 ¢ (คาใชจายของไปรษณย) เพอรบบรการซอมแซมทสมบรณ และ Rayex แวนกนแดดจะรบประกนในกรณ

1. ลดรงสอลตราไวโอเลตทเปนอนตรายและรงสอนฟราเรด 96% 2. ปกปองดวงตาของคณจากแสงจาทสะทอนจากพนผวเรยบถนนทางน าหมะ ฯลฯ 3. มองเหนชดเจนไมบดเบอนวสยทศน" เนองจากคณสมบตการพลกและเทปยางยดทดานหลงของกรอบ แวนตาดคลายกบ

แวนตากนแดดทวไป ความบางของเลนสทไดรบการปองกนโดยกรอบแวน ดงนน ผใชจงไมรสกวาบาง แวนเหลานถกเกบไวในชองเกบของในรถของโคชชอ Richard Beck ภายหลงเพอนรวมทมของ Michael Filler ไดน าแวนกนแดดจากรถของโคชและน ามาใชสวมใสในชวงเวลาท Michael Filler ไดรบบาดเจบ อกทง Michael Filler หรอ Richard Beck หรอประธานบรษทของจ าเลย ไมมใครทราบวาเลนสจะแตกเปนเศษคมเมอโดนลกเบสบอล

หลงจากการนงบลลงกพจารณาคด ผพพากษาตดสนวา Michael Filler ไดคาเสยหายจ านวน $101,000 และมารดาของ Michael Filler ไดคาเสยหายจ านวน $1,187.75 ค าพพากษาไดรบการสนบสนนจากเหตผล 3 ประการดวยกน คอ การรบประกนโดยปรยาย ความรบผดโดยเครงครดและความประมาทเลนเลอ

เราจะเหนวาจ าเลยตองรบผดตอการผดสญญาการรบประกนโดยปรยายของความเหมาะสมของวตถประสงคเฉพาะ กฎหมายอนเดยนาไดน าบทบญญตรบประกนโดยปรยายของประมวลกฎหมายพาณชยทเกยวของกบความเหมาะสมของวตถประสงคเฉพาะ

33

"การรบประกนโดยปรยาย ความเหมาะสมของวตถประสงคเฉพาะ ในกรณทผขายในเวลาของการท าสญญามเหตผลทรวาวตถประสงคเฉพาะใด ๆ ทสนคาตองมและผซออาศยทกษะหรอการตดสนของผขาย เพอเลอกหรอจดหาสนคาทเหมาะสม ถาไมมขอยกเวนหรอแกไขตามมาตราถดไป จะเปนการรบประกนโดยปรยายวาสนคาเหมาะส าหรบวตถประสงคดงกลาว"

แวนกนแดดเหลานถกโฆษณาวาเปนแวนตากนแดดเบสบอลทมคณสมบตในการปองกนดวงตาทนท แมวาแวนกนแดดจะใชส าหรบผเลนเบสบอลแตความหนาของเลนสอยในชวงเพยง 1.2 - 1.5 มลลเมตร ซงการแตกเปนเศษคมอาจเกดขนจากการถกท าลายได เนองจากพลาสตกหรอกระจกของแวนกนแดดขาดคณสมบตดานความปลอดภยของพลาสตกหรอกระจกแตกเมอเกดการแตก ท าใหแวนตากนแดดไมเหมาะส าหรบการเลนเบสบอล และเมอแวนกนแดดไดมการน าไปขาย ดงนน การผดตอการรบประกนโดยปรยายกพบวาถกตอง

รฐอนเดยนาไดน าหลกความรบผดโดยเครงครดมาใชกบผขายผลตภณฑทผลตภณฑอยในสภาพทช ารดโดยไมมเหตผลสมควร ซงผลตภณฑนนเปนอนตรายตอผใช ดงท บญญตไวในมาตรา 402A ของ Restatement of Torts Second เหนไดจากในคด Posey กบบรษท Clark Equipment 409 F.2d 560, 563 (7 Cir. 1969) ทความบางของเลนสท าใหเปนอนตรายตอผใช เปนไปตามหลกความรบผดโดยเครงครดทบงคบใช แตจ าเลยโตแยงกบหลกความรบผดโดยเครงครด อยบนพนฐานทวาแวนตากนแดดเปนผลตภณฑทไมปลอดภยโดยหลกเลยงไมได ในขอยกเวนของมาตรา 402A แมการสมมตวาความทนสมยไมสามารถผลตแวนกนแดดเบสบอลททนการแตกหรอการไมมเศษเลก ๆ ทแตกออกอยางทจ าเลยอางแตไมไดเปนการท าใหจ าเลยไดรบการยกเวนจากความรบผดในกรณน เวนเสยแตวาจ าเลยใหค าเตอนทเหมาะสม แตขอเทจจรงนนผลตภณฑของจ าเลยไมมการใหค าเตอนทเหมาะสม

สดทายเรายงเหนวาจ าเลยตองรบผดชอบตอการกระท าโดยประมาท เพราะวาจ าเลยรวาแวนกนแดดเหลานสามารถแตกไดงาย เพราะแวนกนแดดของจ าเลยนนถกสงกลบมาเปลยนเลนสในแตละวนอยางมากมาย อยางนอยจ าเลยกควรทจะรวาลกเบสบอลจะท าลายเลนสเหลานใหเกดเปนเศษคมได จ าเลยจะตองคาดการณไดวาความเสยงทคาดหมายอาจเกดขนไดในการใชงานของผลตภณฑ นอกจากน แมจะมการทดสอบทไมเพยงพอทท าเกยวกบคณสมบตทางกายภาพของแวนกนแดด ดงนน แมวาจ าเลยจะไมตองรบผดชอบตอความประมาทในการผลตและการขายของผลตภณฑทผลตไมด แตจ าเลยกตองรบผดชอบตอความประมาททละเลยในการเตอนผใชถงอนตรายของผลตภณฑของตน46

2. ความไมปลอดภยเนองจากการออกแบบ (Defect of Design) ความไมปลอดภยเนองจากการออกแบบ คอ ตวการออกแบบเองท าใหสนคามความ

ไมปลอดภย เชน เกดขอบกพรองทเกดจากการออกแบบสนคาท าใหสนคามอนตรายในขณะผบรโภคใชงานหรอผบรโภคไมสามารถใชงานในสนคานน ถงแมวาการผลตสนคาจะสมบรณและใชวตถดบทมคณภาพกตาม ท าใหเกดความเสยหายหรออนตรายตอผบรโภคทใชสนคาดงกลาว ผออกแบบจะตอง

46Ibid.

34

รบผดชอบไมวาผออกแบบจะใชความระมดระวงมากแคไหนในการสรางหรอผลตสนคา ในประเทศสหรฐอเมรกามความแตกตางเรองความไมปลอดภยเนองจากการออกแบบแตกตางกนในแตละมลรฐ

นยามของความปลอดภยเนองจากการออกแบบทผดพลาด (A Design Defect) ปรากฏอยใน Section 402A47 ของ The Restatement (Third) of Torts ป ค.ศ. 1997 ดงน48

“สนคามความไมปลอดภยเมอความเสยงทจะเกดภยนตรายสามารถคาดเหนไดและหลกเลยงได โดยการทผขายหรอผจดจ าหนายหรอผอนในระบบการจดจ าหนายสามารถออกแบบในลกษณะอยางอนทเหมาะสมได และการทไมเลอกการออกแบบอนท าใหสนคาดงกลาวมความไมปลอดภยตามทควรจะเปน”49

เหนไดจากตวอยางค าพพากษา ดงตอไปน คด Greenman v. Yuba Power Product, Inc. (1963) ขอเทจจรงในคดมวา

ผเสยหายไดรบเครองกลงไมเปนของขวญจากภรรยา และผเสยหายไดศกษาคมอการใชอยางละเอยด วนหนงขณะก าลงใชเครองกลงไม ผเสยหายไดรบบาดเจบเนองจากไมชนนนไดหลดออกมาและกระแทกเขาทหนาผาก ศาลอทธรณไดพพากษาวาผผลตสนคาตองรบผดในความเสยหายอยางเครงครดในกรณทสนคาไดผลตและน าออกวางจ าหนายโดยทราบวาผซอจะไมตรวจสอบวาสนคาปลอดภยหรอไมกตามแตจะใชสนคานนเลย และภายหลงไดกอใหเกดอบตเหตท าใหเกดความเสยหายเนองจากเปนสนคาทไมปลอดภย50

3. ความไมปลอดภยเนองจากไมมค าเตอนหรอเตอนผใชไมเพยงพอ (Defect in Warning, Failure to Warn)51

47Section 402A of The Restatement (Third) of Torts (1977) “A product : (b) is defective in design when the foreseeable risks of harm posed by the

product could have been reduced or avoided by the adoption of a reasonable alternative design by the seller or other distributor, or a predecessor in the commercial chain of distribution, and the omission of the alternative design renders the product not reasonably safe;”

48ศกดา ธนตกล, ค าอธบายและค าพพากษาเปรยบเทยบกฎหมายความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย (Product Liability Law), หนา 36.

49เรองเดยวกน, หนา 42. 50เบญญาภา เมธาวราพร, บทความเชงลกกรณศกษาเรอง: ความรบผดตอความเสยหายท

เกดจากสนคาทไมปลอดภย, คนวนท 28 เมษายน 2557 จาก http://knowledge.ocpb.go.th /uploads/article/attach/5c378992d0e501a68a423c3721bf3640.pdf

51 David G. Owen, John E. Montgomery and Mary J. Davis. Products liability and Safety: Cases and Materials (New York: The Foundation Press, 2010), p. 316.

35

ปรากฏตาม The Restatement (Third) of Torts: Product Liability นยามของค าวาขอบกพรอง หรอค าในภาษาองกฤษวา “Defect”52 มดงน ผลตภณฑทบกพรอง เมอในชวงเวลาของการขายหรอการแจกจาย ประกอบดวยขอบกพรองจากการผลตขอบกพรองในการออกแบบหรอเปนขอบกพรองเพราะค าเตอนไมเพยงพอ สวนในเรองการเตอนอยในสมมตฐานวาสนคาทออกขายในตลาดตองปลอดภย ผขายสนคาตองใหค าแนะน าทเหมาะสมและค าเตอนเกยวกบความเสยงของการบาดเจบทเกดจากผลตภณฑ อกทงผขายตองแนะน าวธการใชงานและแจงเตอนผใชและผบรโภค เพอใหผใชและผบรโภคระมดระวงถงอนตราย แตมสนคาบางอยางทอาจไมปลอดภยและผผลตกทราบถงความไมปลอดภยนน ตวอยางเชน สนคาประเภทยา ยาบางตวไมสามารถทจะปลอดภยไดเตมรอยเปอรเซนต ยงคงมผลขางเคยงอยบาง แตถาประชาชนจ าเปนตองใชยาชนดนน ดวยเหตน กฎหมายจงก าหนดวาผผลตตองบอกกลาวและตองมค าเตอนใหผบรโภครบร โดยใหผบร โภคมสทธทจะเลอก เปดโอกาสใหผบรโภคมสทธทจะตดสนใจยนยอมทจะเสยงซอสนคาชนดนนหรอเลอกทจะไมซอสนคาชนดนนดวยตนเอง ปรากฏตาม Restatement (Third) of Torts: Products Liability 2(c)53

ดงนน ผขายสนคาตองใหขอมลของสนคาทเพยงพอ โดยระบลกษณะของผลตภณฑและสภาพของการใชงาน ผผลตตองใหค าแนะน าทเพยงพอและแนนอนในผลตภณฑ โดยใหขอมลเกยวกบวธการทจะใชผลตภณฑทจะใชไดอยางปลอดภย แตเกดกรณทเปนปญหาวาแมผผลตไดจดหาค าแนะน าและค าเตอนใหกบผใช แตผผลตอาจจะมความรบผดในฐานะผผลตใหค าเตอนกบผใชไมเพยงพอ ถาผผลตไมใหค าเตอนทเพยงพอถงอนตรายทซอนอยในตวผลตภณฑนน

เหนไดจากตวอยางค าพพากษา ดงตอไปน คด Borel v. Fibreboard Paper Prods. Corp. ขอเทจจรงในคดมวา นาย Borel

ไดท างานบรรจแรใยหน ท าใหโจทกปวยเปนมะเรง โจทกจงฟองบรษท Fibreboard Paper Product Corp. เปนจ าเลย ศาลไดพพากษาวาแมจ าเลยบางรายไดใหค าเตอนในสนคาแตค าเตอนนนยงไมเพยงพอ และไมมการใหค าเตอนในชวงเวลาสวนใหญทโจทกไดท างาน จ าเลยจงตองชดใชคาสนไหม

52“A product is defective when, at the time of sale or distribution, contains a

manufacturing defect, is defective in design, or is defect because of inadequate or warnings”

53 Restatement (Third) of Torts: Products Liability

“A product : (c) is defective because of inadequate instructions or warnings when the

foreseeable risks of harm posed by the product could have been reduced or avoided by the provision of reasonable instructions or warnings by the seller or other distributor, or a predecessor in the commercial chain of distribution, and the omission of the instructions or warnings renders the product not reasonably safe.”

36

ทดแทนใหแกโจทกเนองจากโจทกไดรบอนตรายและเกดความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภยเพราะความบกพรองในการเตอน54

3.2.1.2 หลกในเรองภาระการพสจน ในประเทศสหรฐอเมรกาหลกภาระการพสจนในกรณสนคาทไมปลอดภยปจจบนใช

หลก Strict liability ศาลไดน ามาใชเพอใหภาระการพสจนของโจทกลดลงในเรองของการพสจนวาสนคานนไมปลอดภย โดยผเสยหายตองพสจนวาสนคามความปลอดภย และตองน าสบใหเหนวาสนคานนมความบกพรองอยางใดอยางหนงตามทกฎหมายก าหนด โจทกจงมภาระการพสจนเพยงวา สนคาทกอใหเกดอบตเหตนนไมปลอดภย (Defective) กเพยงพอแลว สนคาไมปลอดภยมทงหมด 3ประเภทใหญ ๆ คอ สนคาไมปลอดภยเนองจากการผลต (Manufacturing Defect) สนคาไมปลอดภยเนองจากการออกแบบ (Defective Design) และสนคาไมปลอดภยเนองจากไมมค าเตอนหรอค าเตอนไมเพยงพอ (Failure to Warn, Defective Warning)55

ตางจากพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 มาตรา 6 นน ผเสยหายไมตองพสจนถงความไมปลอดภยของสนคาวาสนคาไมปลอดภยอยางไร เพราะตามมาตรา 6 เมอผเสยหายพสจนขอเทจจรงครบถวน 3 ประการ คอ มความเสยหาย ความเสยหายนนเกดจากสนคาของผประกอบการ และการใชหรอการเกบรกษานนเปนไปตามปกตธรรมดา เมอครบ 3 ประการขางตนกฎหมายกสนนษฐานวาสนคาทท าใหเกดความเสยหายนนเปนสนคาทไมปลอดภย ดงนน จงเปนหนาทของผผลตในการพสจนหกลางโดยน าสบในเชงปฏเสธใหเหนวาสนคาของตนไมใชสนคาทไมปลอดภย ผเสยหายในพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 จงมภาระการพสจนนอยกวาเมอเทยบกบกฎหมายของสหรฐอเมรกา เนองจากไดประโยชนจากขอสนนษฐานของกฎหมาย

“คาสนไหมทดแทนเพอการลงโทษ (Punitive Damages) คอ คาเสยหายทมการก าหนดเพมขนจากคาสนไหมทดแทนทแทจรง (Compensatory Damages) เนองจากจ าเลยกระท าการไปดวยความประมาทเลนเลออยางรายแรง (Recklessness) ความมงราย (Malice) หรอการหลอกลวง (Deceit) อนเปนการละเมดตอสทธของโจทก”56 ในสวนทเกยวกบคาสนไหมทดแทนเพอการลงโทษ (Punitive Damages) การก าหนดจ านวนคาสนไหมทดแทนเพอการลงโทษนนไมมจ านวนแนนอนตายตว ทงน ขนอยกบพฤตการณแวดลอมตาง ๆ เชน ผประกอบการเมอทราบวาสนคาของตนนนเปนสนคาทไมปลอดภยมความบกพรองไดด าเนนการอยางไร หรอเมอเกดความเสยหายนนผเสยหายไดรบความเสยหายทรายแรงเพยงไหน ดวยเหตน กฎหมายของประเทศสหรฐอเมรกาก าหนดใหมการเรยกคาสนไหมทดแทนไดถาปรากฏวา ผผลตรวาสนคานนมอนตราย และรวธทจะลดความเปนอนตรายนนลงจนถงระดบทยอมรบไดโดยทวไป แตไมด าเนนการหรอผขายรวาสนคานนเปนอนตราย แตปดยงซอนเรนไว หรอภายหลงทไดพบวาสนคามความบกพรอง แตผผลตไม

54มานตย จมปา, เรองเดม, หนา 229-230. 55ศกดา ธนตกล, ค าอธบายและค าพพากษาเปรยบเทยบกฎหมายความรบผดตอความ

เสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย (Product Liability Law), หนา 46. 56มานตย จมปา, เรองเดม, หนา 444.

37

ด าเนนการใด ๆ ทเหมาะสม เชน แจงใหผขายสนคา และลกคาทราบถงเหตดงกลาว หรอยงคงด าเนนการผลตสนคานนตอไปอก57 คด Gryc v. Dayton-Hudson Corp. ซงมขอเทจจรงและค าพพากษาโดยยอดงน58 ขอเทจจรงโดยยอ ขอเทจจรง ท 8 ธนวาคม ค.ศ. 1980 โจทก Gryc อาย 4 ปสวมชดนอนทท าจากวสดทเรยกวาผาส าล ซงผาส าลทไดรบการผลตโดยจ าเลย โจทกไดรบความเดอดรอนแผลไหมอยางรนแรงเนองจากชดนอนของโจทกถกไหมโดยเตาอเลกทรอนกส คณะลกขนพบวาจ าเลยคอ Riegel Textile Corporation ซงเปนผผลตชดนอน และ Dayton-Hudson ซงเปนผขาย โดยกลาวหาวาผลตสนคาทไมปลอดภยคอชดนอน คณะลกขนไดใหโจทกเปนผชนะคด และก าหนดคาสนไหมทดแทนจ านวน 750 ,000 ดอลลาร และคาเสยหายเชงลงโทษเปนจ านวนเงน 1,000,000 ดอลลาร บทสรปของกฎหมาย คาสนไหมทดแทนเพอการลงโทษเปนวธการเยยวยาทเหมาะสมทจะลงโทษการกระท าทผานมาและปองกนไมใหผประกอบการอนกระท าการในท านองเดยวกนในอนาคต แมวาจ าเลยจะปฏบตตามมาตรฐานขนต าส าหรบผลตภณฑทตดไฟตามกฎหมายทมชอวา Federal Flammable Fabrics Act of 1953 แตกไมไดท าใหจ าเลยหลดพนความรบผดในเรองของคาสนไหมทดแทนเพอการลงโทษ เพราะจ าเลยรวาผลการทดสอบนนเปนโมฆะและผลตภณฑนนเปนอนตรายอยางไมสมเหตสมผล ท าใหเปนสนคาทไมปลอดภย และการทจ าเลยอางวาไดปฏบตตามกฎหมายมไดท าใหจ าเลยนนหลดพนจากความรบผดในเรองของการตอ งชดใชคาเสยหายเชงลงโทษใหแกโจทก

หลกในเรองคาสนไหมทดแทนเพอการลงโทษทศาลก าหนดใหจ าเลยชดใชคาสนไหมทดแทนเพอการลงโทษใหแกโจทกเหนไดจากค าพพากษาจากหลาย ๆ คด เชน คด Acosta v. Honda Motor Co. ศาลไดพจารณาคดไปในท านองทวาถาจ าเลยตองชดใชคาสนไหมทดแทนเพอการลงโทษนน จะตองเปนการกระท าทมาจากการประมาทเลนเลออยางรายแรง มใชเพยงแควาการกระท าเปนเพยงความประมาทเลนเลอ ซงความประมาทเลนเลออยางรายแรงนนตองเกยวของกบความเสยงทจะกอใหเกดอนตรายตอสวนอนมากกวาการประมาทเลนเลอ และการประมาทเลนเลอนนตองกอใหเกดอนตรายแกชวตและสามารถกอใหเกดอนตรายไดโดยงาย ซงการประมาทเลนเลออยางรายแรงทจะท าใหจ าเลยตองรบผดนนตองมความประมาทมากกวาความประมาททวไป ถงจะเปนเหตใหศาลก าหนดใหจ าเลยชดใชคาสนไหมทดแทนเพอการลงโทษได59 สวนในคด Axen v. American Home Prods. Corp. ศาลไดพจารณาใหจ าเลยตองชดใชคาสนไหมทดแทนเพอการลงโทษใหแกโจทก เนองจากจ าเลยไดหลอกลวงผบรโภคในเรองของฉลากของยาทจ าเลยไดขาย อกทง จ าเลยไดละเมดมาตรฐานแหงความปลอดภยทก าหนดโดยกฎระเบยบในระดบสหพนธรฐ เหนไดวาแมวาจ าเลยไดรวายาของตนเองนนเปนสนคาทไมปลอดภยสามารถเกดอนตรายตอผบรโภคได แตจ าเลยกยงผลตและด าเนนการขายยาทไมปลอดภยนนตอไป ท าใหโจทกคอผบรโภคไดรบความเสยหาย ดวยเหตน จ าเลยจงตองชดใชคาเสยหายเช งลงโทษใหกบโจทก60 และในประเทศ

57เรองเดยวกน, หนา 407. 58เรองเดยวกน, หนา 445-447. 59เรองเดยวกน, หนา 449-451. 60เรองเดยวกน, หนา 451-452.

38

สหรฐอเมรกานนไมมการก าหนดอตราสงสดของการก าหนดคาสนไหมทดแทนเพอการลงโทษไว การก าหนดคาสนไหมทดแทนเพอการลงโทษเปนดลพนจของศาลหรอของลกขน แตศาลกไดเขาไปตรวจสอบการก าหนดคาสนไหมทดแทนเพอการลงโทษเพอใหจ าเลยไดรบความเปนธรรม61 สวนในคดทศาลไดพจารณาวาคาเสยหายเชงลงโทษนนสงเกนสวนหรอไม เหนไดจากคด Hopkins v. Dow Corning Corp. ศาลไดพพากษาใหจ าเลยชดใชคาสนไหมทดแทนเพอการลงโทษ อกทงพพากษาวาคาเสยหายทดแทนเพอการลงโทษไมไดสงเกนสวน เนองจากจ าเลยไดรวาสนคาทตวเองผลตนนเปนสนคาทมความอนตราย อาจจะเกดความไมปลอดภยตอผบรโภคแตจ าเลยกตดสนใจเลอกทจะผลต เพราะเหตทวาจ าเลยสามารถลดตนทนในการผลต อกทงยงปกปดผลเสยของสนคาของจ าเลยเองซงท าใหเกดผลรายและอนตรายตอผบรโภคอกดวย62 และอกคดหนงคอ คด Sears, Roebuck and Co. v. Kunze. ศาลไดเหนวาจ าเลยประมาทเลนเลออยางรายแรง คาสนไหมทดแทนเพอการลงโทษทศาลไดก าหนดใหจ าเลยชดใชแกโจทกไปจงไมสงเกนสมควร63

3.2.2 กฎหมายเกยวกบสนคาทไมปลอดภยของของประเทศญปน สาระส าคญของกฎหมาย The Product Liability Law (Law No.85, 1994) (Tentative

Translation)64 เปนกฎหมายทมวตถประสงค เพอบรรเทาผทไดรบบาดเจบ โดยความรบผดชอบของผผลต ฯลฯ ส าหรบความเสยหายทไดรบบาดเจบในชวต รางกาย หรอทรพยสน ซงเกดจากขอบกพรองในผลตภณฑ และเพอสนบสนนเสถยรภาพและปรบปรงชวตของผคนและเพอการพฒนาเศรษฐกจของชาตตาม มาตรา 1 ค าวา "สนคา" หมายความวา สงหารมทรพยทผลตหรอถกแปรสภาพมาตรา 2 (1) ค าวา Defect (Kekkan) ทปรากฏตามมาตรา 2(2) ทใชในพระราชบญญตน ความบกพรอง จงหมายถงการขาดความปลอดภยซงโดยปกตแลวสนคานนควรตองม เมอค านงถงธรรมชาตของลกษณะผลตภณฑนนทสามารถคาดการณตามปกตในการใชผลตภณฑและลกษณะของการใชงานของผลตภณฑ โดยตองพจารณาถง 4 กรณคอ 1. สภาพของสนคานน 2. ลกษณะการใชงานตามปกต 3. เวลาทสนคานนถกจดจ าหนาย 4. สภาพอน ๆ ทเกยวกบสนคานน65

สวนในกรณผผลตสนคาและบคคลอนทตองรบผด ตามมาตรา 2(3) พระราชบญญตนไดใหนยามไววา “ผผลตสนคาและบคคลอนทตองรบผด หมายถง 1. บคคลทผลต แปรสภาพ หรอน าเขาสนคานนในเชงธรกจ 2. บคคลทตดชอ ชอทางการคา เครองหมายการคา หรอกระท าลกษณะอน ๆ ลงบนสนคาในฐานะผผลต และ 3. บคคลใดซงตดชอหรอสญลกษณอนลงบนสนคาซงท าใหเกดความเขาใจวาบคคลนนเปนผผลต โดยความเปนจรงซ งสนคานน ทง น ให พจารณาลกษณะและ

61เรองเดยวกน, หนา 456-458. 62เรองเดยวกน, หนา 453-454. 63เรองเดยวกน, หนา 455. 64ดภาคผนวก 2 65ศกดา ธนตกล, ค าอธบายและค าพพากษาเปรยบเทยบกฎหมายความรบผดตอความ

เสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย (Product Liability Law), หนา 102.

39

สภาพแวดลอมเกยวกบการผลต การแปรสภาพ การน าเขา หรอการจดจ าหนายนนประกอบดวย”66 อกทงมาตรา 3 ไดกลาวถงความรบผดชอบของผผลตสนคาและบคคลอนทตองรบผด วาผผลตสนคาและบคคลอนทตองรบผดจะตองรบผดชอบตอความเสยหายทเกดจากการบาดเจบ เมอผทไดรบความเสยหายบาดเจบแกชวต รางกาย หรอทรพยสนโดยขอบกพรองในการสงมอบผลตภณฑทบคคลทผลต แปรสภาพ หรอน าเขาสนคานนหรอใสภาพแทนชอ แตอยางไรกตาม ผผลตสนคาและบคคลอนทตองรบผดไมตองรบผดชอบ ในกรณทความเสยหายดงกลาวเกดขนกบตวสนคาทขาดความปลอดภยนนเอง ในกรณทมาตรา 3 ผผลตสนคาและบคคลอนทตองรบผด จะไมตองรบผดชอบ ถาเขาพสจนไดตามมาตรา 4 วา 1. หาก ณ เวลาทผผลตสนคาไดสงมอบทรพยสนนน ระดบความรทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยไมสามารถจะระบไดวาสนคานนมความปลอดภย67 2. ในกรณทผลตภณฑทใชเปนสวนประกอบหรอวตถดบของผลตภณฑอนทบกพรองอยแลวทมาจากผผลตชนสวนหรอผผลตวตถดบ แตผผลตชนสวนหรอผผลตวตถดบนนไมไดเปนผจ าหนายสนคาส าเ รจรปใหกบผเสยหาย แตผจ าหนายทน าชนสวนหรอวตถดบพวกนนมาแปรรปเปนสนคาส าเรจรป ดงนน ชนสวนหรอวตถดบทมความไมปลอดภยไดถกน าไปผลตเปนสนคาส าเรจรป และไดจ าหนายไปใหกบผเสยหายและผเสยหายไดเกดอนตรายและความเสยหายจากการใชสนคานน บคคลทตองรบผด ไดแก ผผลตชนสวนหรอผผลตวตถดบและผจ าหนายสนคาส าเรจรปทไดผลตหรอประกอบแลว ผผลตสนคาส าเรจรปมความรบผดแตไมใชลกหนรวมโดยแทเมอจายคาสนไหมทดแทนใหแกผเสยหายแลว ผผลตสนคาส าเรจรปมสทธทจะไลเบยเอากบ ผผลตชนสวนหรอผผลตวตถดบได68

เรองของอายความของกฎหมาย The Product Liability Act (Act No.85, 1994) บญญตไวตาม มาตรา 5 อายความแบงเปน 2 ประเภท ดงตอไปน

“1. อายความส าหรบสนคาทวไปตามมาตรา 5(1) 1) อายความระยะเวลา 3 ป นบตงแตวนทผเสยหายหรอผแทนตามกฎหมายทราบถง

ความเสยหายและผทตองรบผดตอความเสยหาย 2) อายความระยะเวลา 10 ป นบตงแตวนทผผลตไดสงมอบสนคาใหแกผอน กรณทม

ผเสยหายหลายรายระยะเวลาของอายความเปนเรองสวนตว ตองพจารณาอายความแยกกนเปนราย ๆ ไปนบแตผผลตแตละรายมอบสนคาของตนใหกบผอนไป

2. อายความส าหรบสนคาทท าใหเกดพษสะสมตามมาตรา 5(2) ก าหนดใหน ามาตรา 5(1) มาใช โดยใหนบตงแตเวลาทปรากฏอาการขนอนเนองมาจากการ

สะสมของสารทมพษตอรางกายมนษยนน69 อายความจะเรมจากเวลาเมอความเสยหายเกดขน ซงความเสยหายดงกลาวเกดจากสารทเปนอนตรายตอสขภาพของมนษยหรอ สะสมในรางกาย หรออาการความเสยหายดงกลาวปรากฏหลงจากพษสะสมแฝงอยเปนระยะเวลาไมเกน 10 ป”70

66เรองเดยวกน, หนา 118. 67เรองเดยวกน, หนา 134. 68เรองเดยวกน, หนา135-136. 69เรองเดยวกน, หนา 137. 70เรองเดยวกน, หนา136-138.

40

3.3 องคกรทเกยวของกบมาตรฐานแวนกนแดด

3.3.1 มาตรฐานสนคา European Conformity (CE) 3.3.1.1 ขอก าหนดของมาตรฐานและระเบยบของยโรปทเกยวกบแวนกนแดด71 ความประสบความส าเรจในการเคลอนยายสนคาเสรทวทงทวปยโรป คอ หวใจในการ

ขบเคลอนการสรางตลาดรวมยโรป และในเดอนพฤษภาคม ค.ศ.1995 รฐมนตรสหภาพยโรปท าขอตกลง "แนวทางใหมระเบยบและมาตรฐานทสอดคลองกน" เพอใหสามารถบรรลวตถประสงคน

ระเบยบ “แนวทางใหม” ม “ขอก าหนดทจ าเปน” ทจะตองผานขอก าหนดกอนทสนคาจะถกสงไปยงทตาง ๆ ในสหภาพยโรป ซงระเบยบทวาน คอ เครองมอทางกฎหมายซงมผลบงคบใหประเทศสมาชกใหเพมเตมในกฎหมายของแตละประเทศทมอยเดมแลวนน ทงยงจะถกน ามาใชในกลมประเทศเขตเศรษฐกจยโรป (EEA) 18 ประเทศ ไดแก ออสเตรย เบลเยยม เดนมารก ฟนแลนด ฝรงเศส เยอรมน กรซ ไอซแลนด ไอรแลนด อตาล ลกเตนสไตน ลกเซมเบรก เนเธอรแลนด นอรเวย โปรตเกส สเปน สวเดน และสหราชอาณาจกร ในระเบยบระบวาผผลตจะตองแสดงใหเหนวาผลตภณฑผาน "ขอก าหนดทจ าเปน" และเฉพาะผผลตทผานขอก าหนดนเทานน ทจะสามารถใสเครองหมาย CE บนผลตภณฑ ซงเครองหมาย CE จะชวยใหสามารถขายสนคาไดอยางถกกฎหมายและสามารถเคลอนยายผลตภณฑทวสหภาพยโรปไดอยางเสร

เนองจากแวนกนแดดมความส าคญตอสขภาพ แวนกนแดดจงไดถกรวมอยใน “ระเบยบอปกรณปองกนสวนบคคล” ท 89/686/EEC หรอปกตจะเรยกวา ระเบยบ “Personal Protective Equipment (PPE)" ระเบยบนวางเงอนไขวาดวยการวางขายสนคาในตลาดและการเคลอนยายเสรในยโรปของระเบยบ PPE และขอก าหนดพนฐานทจะตองผานเพอใหแนใจวาผใชไดรบการปองกนสขภาพและมความปลอดภย ระเบยบนยามค าวา “PPE” หมายถง "อปกรณหรอเครองมอใด ๆ ทไดรบการออกแบบใหสวมใสหรอถอโดยบคคลเพอปองกนสขภาพและอนตราย"

ดงนน ผผลตแวนกนแดดจะท าตามระเบยบ PPE ได ตองปฏบตดงตอไปน สงแรก คอ การก าหนดหมวดหมแวนกนแดดวามลกษณะเปนแบบงายหรอแบบซบซอน แยกพจารณาไดดงน ถานกออกแบบหรอผผลตคดวาผใชคนสดทายสามารถ "ประเมนระดบการปองกนทไดรบตอความเสยงเลกนอยทเกยวของ. . . " ได ดงนน ระเบยบ PPE สามารถถกก าหนดใหเปน "การออกแบบทเรยบงาย" และแวนกนแดดกถกจดอยในหมวดหมประเภทน ส าหรบระเบยบ PPE ในเรอง "ออกแบบทเรยบงาย" เชน แวนกนแดด เปนการแสดงใหเหนถงการปฏบตตามระเบยบในการก าหนดวธการตรวจสอบในการปฏบตทมความส าคญและมความจ าเปนจะตองปฏบตตามเพอทจะผานขอก าหนดทจ าเปน ในประการแรก ผผลตแวนกนแดดตองมการรบรองดวยตนเองวาผลตภณฑของตนเปนไปตามขอก าหนดทส าคญกเพยงพอแลว การรบรองดวยตนเองเปนการประกาศโดยผผลต เพอยนยนวาผลตภณฑเปนไปตามขอก าหนดของระเบยบ เนองจากเปนความรบผดชอบในการวางจ าหนายในตลาดของ

71 European Sunglasses Association, Sunglasses Standard, Retrieved April 15,

2014 from http://www.esasunglasses.com/downloadarchiv/ARTICLE_ON_PPE_ STANDARDS_ SUNGLASSES_ETC_2-april26.04.doc>

41

ผผลตเอง ถาผผลตหรอตวแทนของผผลตมฐานทตงอยในประชาคมยโรป กจะมลกษณะเปนบรษทหรอรานคาปลกทมระเบยบ PPE ในผลตภณฑของตนในการวางจ าหนายในตลาด ดวยเหตน ผผลตหรอตวแทนจงมหนาทในการรบรองดวยตนเองและมหนาทในการเกบรกษาเอกสารทางเทคนคเอาไว

ระเบยบ PPE ไดก าหนดใหสนคาประเภทแวนกนแดดตองปฏบตตามขอก าหนดเรองสขภาพและความปลอดภยขนพนฐาน และผผลตตองแสดงใหเหนวาแวนกนแดดไดมาตรฐานยโรป ในเรองของมาตรฐานของยโรปถงแมวาระเบยบแนวทางใหมจะก าหนด “ขอก าหนดทจ าเปน” แตขอก าหนดเหลานเปนเพยงเรองทวไป ดวยเหตน สหภาพยโรปจงมการพฒนามาตรฐานทสอดคลองอยางตอเนอง โดยรจกกนในชอมาตรฐาน “European Norm (EN)”ซงเปนการเพมเตมรายละเอยด และความรบผดชอบในการพฒนามาตรฐาน European Norm น ไดถกสงไปถงคณะกรรมาธการยโรปเพอการจดท ามาตรฐาน “CEN” (CEN หรอ European Committee for Standardization โดย CEN เปนหนงในองคกรทเกยวกบการออกแบบมาตรฐานสนคาทส าคญของสหภาพยโรป บรหารงานโดยภาคเอกชน โดยมบทบาทรวมกบคณะกรรมาธการยโรปในการพฒนามาตรฐานใหม ๆ ใหกบสหภาพยโรป) หรอรวมกบ CEN กบคณะกรรมาธการยโรปเพอการจดท า “Electro Technical (CENELEC)” มาตรฐาน European Norm นไดก าหนดเกณฑทจะผานขอก าหนดทจ าเปนและมาตรฐาน CEN ถกจดตงขนเพอพฒนาระเบยบและมาตรฐานยโรป ในท านองเดยวกนกบ “ISO” (องคการมาตรฐานนานาชาต) ทมงานทมจดมงหมายระดบนานาชาตทคลายกน มาตรฐาน CEN ถกรางทระดบคณะกรรมการเทคนคทมคณะกรรมการเปนผแทนจากสมาชกสหภาพยโรปของ CEN

คณะกรรมการ CEN และคณะท างานมหนาทรบผดชอบแวนกนแดด คอ CEN / TC 85 WG1 - Sunglare Eye Protectors บทบาทของ “ESA” (Environmental Safety Assessment: ESA การประเมนความปลอดภยและสงแวดลอม) ซงเปนสมาชกผประสานงานระหวางคณะกรรมการมาตรฐานทางเทคนคของยโรป (CEN) และนานาชาต (ISO) ทเกยวของกบแวนกนแดด และมบทบาทอยางเปนทางการในกลมผเชยวชาญอปกรณปองกนสวนบคคล (PPE) สมาชกภาพนยงชวยใหสมาชก ESA ในการอภปรายปญหาทางเทคนคทเกยวของกบการพฒนามาตรฐานและระเบยบทเกยวของกบการสวมแวนกนแดด

สถาบนมาตรฐานองกฤษ (BSI) นยามค าวา “มาตรฐาน คอ ขอก าหนดทถกตพมพเปนภาษาทวไปและมขอก าหนดทางเทคนคหรอเงอนไขทแนนอนอน ๆ และถกออกแบบมาเพอน ามาใชอยางตอเนองเปนกฎ เปนแนวทาง หรอเปนค านยาม" "มาตรฐานถกน าไปใชกบวสด ผลตภณฑ วธการ และการบรการ มาตรฐานชวยใหชวตงายขนและเพมความนาเชอถอและประสทธภาพของสนคาและบรการทเราใช"สถาบนมาตรฐานองกฤษ (BSI) อธบายตวอยางนเปนรปแบบของบตรเครดตพลาสตกทมหมายเลขมาตรฐาน คอ EN ISO / IEC* 7810:1996 ก าหนดขนาดของบตร การท าตามมาตรฐานนท าใหบตรสามารถใชทวโลก มาตรฐานนนถกออกแบบส าหรบการใชงานโดยสมครใจและไมไดก าหนดกฎระเบยบใด ๆ แตกฎหมายและกฎระเบยบอาจจะอางถงมาตรฐานบางอยางทบงคบใหปฏบตตาม

ในการจะผานขอก าหนดของระเบยบ PPE นน แวนตากนแดดตองไดรบการทดสอบและเปนไปตาม มาตรฐานแวนกนแดดยโรปทชอวา “EN1836:1997 (แวนกนแดดปองกนดวงตาส าหรบการใชงานทวไปและปองกนจากการมองดวงอาทตยโดยตรง) โดยมาตรฐานนระบขอก าหนดส าหรบคณสมบตการสงผานแสง คณสมบตเกยวกบสายตา ขอมลและการตดฉลาก นอกจากน ยง

42

ก าหนดใหแวนกนแดดตองมความปลอดภยในการสวมใส โดยไมมสวนคมทยนออกมาหรอขอบกพรองทอาจท าใหเกดอนตราย ไมสามารถตดไฟไดและท าจากวสดทไมเปนพษเมอสมผสกบผวหนง

มาตรฐาน EN 1836:1997 มการอางองกบมาตรฐานอน ๆ ทเกยวของกบแวนกนแดด คอ "การปองกนดวงตา" ไดแก มาตรฐานตาง ๆ ดงตอไปน

1. EN 166:1995 (การปองกนดวงตาสวนบคคล-ขอก าหนด) 2. EN167: 1995 (การปองกนดวงตาสวนบคคล-วธการทดสอบเกยวกบตา) 3. EN168: 1995 (การปองกนดวงตาสวนบคคล-วธการทดสอบทไมเกยวกบตา) สามมาตรฐานดงกลาวขางตนเปนมาตรฐานทปรบปรงใหมในป ค.ศ. 2002 ในปค.ศ. 1976 มระเบยบเกยวกบโลหะนกเกลชอวา “ระเบยบ 76/769/EEC” เปน

ระเบยบเกยวกบการตลาด การเตรยม และการใชสารทเปนอนตราย โดยพยายามทจะรวมเรองการตลาด การเตรยมและการใชสารทเปนอนตรายในประชาคมยโรปเปนครงแรก

ในป ค.ศ. 1994 ระเบยบสภา 94/27/EC แกไขครงท 12 คอ “ระเบยบ 76/769/ EEC” ระเบยบนมจดประสงคเพอน ามาตรการทจะลดผลกระทบการแพสารนกเกลมาใช และขอใหคณะกรรมาธการ European Committee for Standardization (CEN) ไดเผยแพรมาตรฐานวธการทดสอบ เพอใหผลตภณฑเปนไปตามระเบยบ ทงนขนอยกบผผลตจะตดสนใจวาผลตภณฑของตนเองควรอยภายใตระเบยบ 76/769/EEC หรอไม และควรมการทดสอบผลตภณฑหรอไม ขอก าหนดของระเบยบนกเกล พบใน 2 มาตรฐานยโรป คอ

1. มาตรฐาน EN 1811: 1999 ซงครอบคลมถงวธการทดสอบวาสารนกเกลนนจะปลอยออกมาจากผลตภณฑและเขามาสมผสผวหนงโดยตรงเปนเวลานาน

2. มาตรฐาน EN 12472: 1999 ซงครอบคลมถงวธการการจ าลองการสกหรอและการกดกรอน เพอตรวจสอบการปลอยสารนกเกลทเคลอบไวบนวตถ

ระเบยบ 76/769/EEC จงมความส าคญ เนองจากวาแวนกนแดดทท าจากโลหะสวนใหญนน จะท าจากนกเกลเงนทมาจากการผสมของโลหะทองแดง สงกะส และนกเกลประมาณ 15 – 25% ดงนนขอก าหนดของการจ าหนายแวนกนแดดควรเปนไปตามระเบยบนกเกลทชอวา “ระเบยบ 76/769/EEC” ในกรณทแวนกนแดดมชนสวนโลหะทอาจเขามาสมผสผวหนงโดยตรงและสมผสเปนเวลานาน

ในปจจบนนแวนตากนแดดกสามารถวางจ าหนายในสหภาพยโรปไดอยางถกตองตามกฎหมายเพยงท าใหสอดคลองกบมาตรฐาน EN 1836:1997 และมาตรฐานนกเกล (EN1811: 1999 / EN 12472: 1999) แตเนองจากอตสาหกรรมแวนตาในประเทศอตาลไมนยมการทดสอบการสกหรอตามมาตรฐาน EN12472 และในขณะนยงไมมบทบญญตทเกยวกบกรอบแวนตาและแวนกนแดดในมาตรฐาน EN 12472 ดวยเหตน ประเทศอตาลจงคดการทดสอบการสกหรอของตวเอง คอ มาตรฐาน ENV14027: 2000

ในกรณแวนกนแดดของเดก ตองพจารณาดานอน ๆ ในเรองของสขภาพและความปลอดภยประกอบดวยเมอมการวางจ าหนายสนคาในตลาด และควรตระหนกวาเดกมความระมดระวงนอยในการเลอกใชแวนกนแดด และในบางกรณเดกอาจจะคดวาเปนของเลนทสามารถ

43

น าเขาปากและเคยวได ดงนน จงมความเสยงทเดกจะสมผสกบวสดในแวนกนแดดทสงผลใหเปนอนตรายตอสขภาพของเดกได

มระเบยบความปลอดภยของเลนในยโรป คอ 88/378/EEC ทก าหนดไววาจะตองผานมาตรฐานกอน ของเลนจงจะสามารถท าเครองหมาย “CE” และวางจ าหนายในตลาดของสหภาพยโรปได ระเบยบนไดก าหนดวาของเลนเปนผลตภณฑหรอวสดทออกแบบหรอมวตถประสงคเพอเดกอายนอยกวา 14 นนใชในการเลน และวตถประสงคหลกของระเบยบ คอ การปองกนของสขภาพและความปลอดภยของเดกจากของเลนทไมปลอดภย และเพอปองกนเทาทเปนไปไดในการวางจ าหนายในตลาด

มาตรฐานรวมกนของยโรปทเกยวของกบระเบยบของเลน คอ มาตรฐานชด “EN-71” และสวนท 3 ของ EN 71 ครอบคลมขอก าหนดเรองการแพรกระจายขององคประกอบทเปนพษทอาจจะอยในของเลนและก าหนดขอจ ากดขององคประกอบทเปนพษ ประกอบดวยตะกวพลวง ปรอท สารหน แบเรยม แคดเมยม โครเมยม และซลเนยม หรออะไรกตามทอาจจะอยในสทใชในการตกแตงแวนกนแดด และแมวา EN 71 ระบอยางชดเจนวา แวนกนแดดไมรวมอยในมาตรฐานเพราะแวนกนแดดไมไดจดเปนของเลน แตผผลตควรพยายามทจะท าใหผานมาตรฐาน เนองจากเปนสวนหนงของกระบวนการตรวจสอบ ในสหราชอาณาจกรนนแวนตากนแดดของเดกจะไมไดวางจ าหนายในตลาดจนกวาจะผานมาตรฐาน EN 71-3:1999

การทดสอบแวนกนแดดเพอทจะยนยนวาแวนกนแดดนนเปนไปตามระเบยบ PPE แวนกนแดดจะตองผานการทดสอบตามมาตรฐาน ดงตอไปน

1. มาตรฐาน EN 1836:1997 ก าหนดวาบรษทใดกตามทวางจ าหนายแวนกนแดดในตลาด ตองมการทดสอบในหองปฏบตการของตวเองหรอการทดสอบจากหองปฏบตการภายนอก โดยทหองปฏบตการนนตองไดรบการรบรอง

2. การทดสอบอปกรณขนต าไดก าหนดวาตองมการด าเนนการทดสอบตาง ๆ ประกอบไปดวย เครองวดคาการดดกลนแสงอลตราไวโอเลต (แสงยว) ซงเปนเครองมอส าหรบวดพลงแสงของเลนส ตรวจสอบแกนโพลาไรซส าหรบเลนสโพลาไรซ ทดสอบกลไกของอปกรณ เชน การผดรปของกรอบแวน โดยชางทมประสบการณในการทดสอบอปกรณและด าเนนการตรวจสอบคณภาพของวสดและพนผวดวยสายตา

3. หากมเรยกรองเพมเตมในการทจะใหมการทดสอบอปกรณเพมเตม จะตองท าการทดสอบในเรองความแขงแรงมากกวาเดม (Drop Ball) และความทนทานตอแรงกระแทกดวยความเรวสง (ทดสอบความเรวสงดวย)

3.3.1.2 ขอมลและการตดฉลากของแวนกนแดด มาตรฐาน EN 1836:1997 ไดก าหนดถงขอมลขนต าทผผลตหรอผจดจ าหนายจะตอง

แสดงรายละเอยดดวยภาษาประจ าชาตของประเทศปลายทาง มดงตอไปน 1) รปแบบของการท าเครองหมายบนกรอบแวนกนแดด หรอบนฉลากท

ตดอย หรอบนบรรจภณฑหรอรวมกน มดงตอไปน (1) ระบ (ชอ) ของผผลตหรอผจดจ าหนาย (2) เลขหมวดหมเลนส

44

(3) อางองถงมาตรฐาน EN 1836:1997 (4) ในกรณทเลนสไมเหมาะส าหรบขบรถ (ทง FC4 หรอไมสามารถ

รบรสญญาณจราจร) ตองมค าเตอน "ไมเหมาะส าหรบการขบรถ" ในรปแบบของรปหกดานทไดรบการอนมต (ความสงไมต ากวา 5 มลลเมตร) หรอในรปแบบการเขยน

(5) ถาเลนสไมเปนไปมาตรฐาน ตองมค าเตอน "ไมใชส าหรบการดดวงอาทตยโดยตรง"

(6) การเรยกรองใด ๆ เพมเตม เชน ใหเพมความแขงแรงขน ตวอยางขอก าหนดการตดฉลาก มดงน

ภาพท 3.1 ขอก าหนดการตดฉลาก

นอกจากน มาตรฐาน EN 1836 ก าหนดวาขอมลอเลกทรอนกสตามปกตจะเกบไวในรปแบบของแฟมขอมลทางเทคนค ผผลตหรอผจดจดหนายจะตองท าใหเปนระเบยบและเขาถงได "ในภาษาประจ าชาตของประเทศปลายทาง" โดยมดงตอไปน

1. ชอและทอยของผผลตหรอผจดจ าหนาย 2. รปแบบและประสทธภาพของเลนส ไดแก

(1) เลนสเปลยนส (Photochromic) ก. การสงผานแสงในสภาวะทสวาง ข. การสงผานแสงในสภาวะทมด

45

ค. ชวงการสงผานแสง เปนตวชวดประสทธภาพของการเปลยนส ของเลนส

(2) เลนสตดแสง (Polarising) ระดบของการตดแสง แสดงในรปแบบรอยละ (3) เลนสไลเฉดส

3. ค าแนะน าส าหรบการดแลและท าความสะอาด 4. ค าอธบายของเครองหมาย 5. หมวดหม 6. ต าแหนงของจดอางองตามทระบไวในแฟมขอมลทางเทคนค ถาเปนกรณท

แตกตางจากทก าหนดไว 7. คาของการสงผานแสง 3.3.1.3 การบงคบใชกฎหมายและบทลงโทษ กรมการคาและอตสาหกรรมในประเทศสหราชอาณาจกรไดมอบหมายความ

รบผดชอบในการบงคบใชกฎระเบยบใหกบหนวยงานมาตรฐานการคาทองถน ในแตละประเทศของสหภาพยโรปกมโครงสรางในลกษณะนทคลายคลงกน

เจาหนาทมาตรฐานการคาด าเนนการเฝาระวง และถาเจาหนาทมาตรฐานการคาเหนวาแวนกนแดดเปนนนมอนตรายตอสขภาพและความปลอดภยของผบรโภค กมมาตรการจะเรยกคนสนคาโดยไมตองมการรองเรยนจากผบรโภค ในกรณทมการรองเรยนจากผบรโภค เจาหนาทมาตรฐานการคาจะเขาตรวจสอบและถาเหนวาเปนการรองเรยนทเปนธรรม เจาหนาทมาตรฐานการคากสามารถด าเนนการภายใตกฎหมายคมครองผบรโภคทมอย

ในเรองของบทลงโทษจะมความแตกตางกนไปในแตละประเทศ แตในประเทศสหราชอาณาจกร ถาการจดจ าหนายสนคา PPE ทไมมเครองหมาย CE หรอ เครองหมาย CE ไมถกตองถอเปนการละเมดกฎระเบยบ อาจมโทษถกปรบถง £ 5,000 และ/หรอ อาจจะถกจ าคกเปนเวลาถงสามเดอน อกทงผผลตตองถกด าเนนคดทางแพงหรอทางอาญาถาหากผบรโภคไดรบการบาดเจบ

มาตรฐานแวนกนแดด 3 มาตรฐานหลกทเกยวของกบแวนกนแดด คอ 1. มาตรฐานยโรป EN 1836:1997 (ทมการแกไขเพมเตม 1 และ 2) เกยวกบเรอง

แวนกนแดด ในการปองกนดวงตา เลนสกนแสงในสภาวะแสงจาส าหรบการใชงานทวไปและเลนสส าหรบการมองดวงอาทตยโดยตรง

2. มาตรฐานออสเตรเลย AS / NZ1067: 2003 เกยวกบแวนกนแดดและแวนแฟชน 3. มาตรฐานอเมรกน ANSI Z80.3-2001 เกยวกบเรองสายตาและเรองของขอก าหนด

แวนกนแดดทไมมใบสงของแพทยและแวนตาแฟชน มความแตกตางหลายอยางระหวางทงสามมาตรฐาน โดยมความแตกตางหลกใน

ตารางดานลางน

46

ตารางท 3.1 มาตรฐานแวนกนแดด 3 มาตรฐานหลกทเกยวของกบแวนกนแดด

ขอก าหนด EN 1836:1997 ANSI Z80.3-2001 AS / NZ1067: 2003 ก าลงของเลนส 2 หมวดหม

ประเภท 1 และ 2 โดยทประเภท 1 มคณภาพมากกวา

1 หมวดหม เทยบเทาประเภท 2 ของ มาตรฐาน EN 1836

1 หมวดหม เทยบเทาประเภท 1 ของ มาตรฐาน EN 1836ส าหรบสายตาสน สายตายาว สายตาเอยง และเทยบเทาประเภท 2 ของ มาตรฐาน EN 1836 ส าหรบก าลงและความแตกตางปรซม

ตารางท 3.1 (ตอ) ขอก าหนด EN 1836:1997 ANSI Z80.3-2001 AS / NZ1067: 2003 สภาพความทนทาน เปนขอก าหนดตวเลอก

ใน มาตรฐาน EN 1836

เปนขอก าหนดของทกเลนส

ไมมขอก าหนด

ขอก าหนดทางกลไก ความทนทานขนต า – เรองกรอบผดรป

ไมมขอก าหนด ความมนคงของเลนสในกรอบ

ทดสอบการตดไฟ เหลกเสนท 650องศาเซลเซยส

เตาอบท 200 องศาเซลเซยส

เหลกเสนท 650องศาเซลเซยส

การแยกแยะสญญาไฟจราจร

Q red >0.80 Q yellow >0.80 Q green >0.60 Q blue >0.40

Q red Q yellow Q green Q blue

Q red >0.80 Q yellow >0.80 Q green >0.60 Q blue >0.70

เลนสไลเฉดส ตองผานขอก าหนดการสงผานแสงในวงกลมรศม 10 มลลเมตร รอบจดอางอง จดหมวดหมเลนสจากจดอางอง

ตองผานขอก าหนดการสงผานแสงในวงกลมรศม 10 มลลเมตร รอบจดอางอง จดหมวดหมเลนสจากจดอางอง

ตองผานขอก าหนดการสงผานแสงในวงกลมรศม 14 มลลเมตร รอบจดอางอง จดหมวดหมเลนสจากจดอางอง

การสงผานแสง 5 ประเภทเลนส 3 ประเภทเลนส 5 ประเภทเลนส ลกษณะ ไมมขอก าหนด ไมมขอก าหนด วงร ยาวอยางนอย 40

มลลเมตร และสงอยาง

47

นอย 28 มลลเมตร (ในกรณของเดกจะเลกกวาน) ส าหรบประเภท 2 - 4

3.3.1.4 มาตรฐานแวนกนแดดในระดบนานาชาต แมวาจะไมมมาตรฐานนานานาชาต (ISO) ส าหรบแวนตากนแดด แตในเดอนมนาคม

ป ค.ศ. 2002 คณะกรรมการมาตรฐานนานาชาต ISO/TC 94/SC 6 ถกปฏรปดวยคณะอนกรรมการ ไดรบมตใหจดการกบการปองกนใบหนาและดวงตาในทกแงมม จ านวนของคณะท างานไดรบการจดตงขนโดยม WG3 ก าหนดในเรอง "ขอก าหนดส าหรบแวนกนแดด"

3.3.2 องคกร American National Standards Institute (ANSI) องคกร American National Standards Institute (ANSI) คอสถาบนมาตรฐานแหงชาต

ของประเทศสหรฐอเมรกา เปนองคกรส าคญทใหการสนบสนนการพฒนามาตรฐานทางเทคโนโลยของสหรฐ ท าหนาทพฒนามาตรฐานตางๆ ของประเทศสหรฐอเมรกาใหเหมาะสมจากนนจะรบรองขนไปเปนมาตรฐานสากล

3.3.2.1 มาตรฐาน Z80.372 การคมครองความปลอดภยของผบรโภคมความส าคญยงตอสถาบนมาตรฐาน

แหงชาตของประเทศสหรฐอเมรกา (American National Standards Institute หรอ ANSI) ซงเปนองคกรภาคเอกชนทไมแสวงหาผลก าไรทดแลและประสานงานกบโครงการประเมนความสอดคลองโดยมาตรฐานตามความสมครใจของสหรฐ

บทบาทขององคกร ANSI คอ การสรางความมนใจวามาตรฐานจะมการพฒนาจากทกฝายทไดรบผลกระทบโดยตรง ผมสวนไดเสยถามความประสงคอนมตมาตรฐานนจะมการพจารณาอยางรอบคอบและเปนไปตามความเหนสวนใหญ แตเนองจากมาตรฐาน ANSI เปนความสมครใจ ผผลตอาจพจารณาวาจะผลตสนคาใหสอดคลองกบขอก าหนดของ ANSI Z80.3 หรอไมกได

ถาความปลอดภยและคณภาพมความส าคญตอผบรโภค ผผลตตองวจยเพอตรวจสอบวาผผลตแวนตากนแดดตองปฏบตตามขอก าหนดของกฎน ในหลายกรณผผลตจะตองตดสตกเกอรหรอปายตดของบนสนคาทระบวาตรงตามมาตรฐาน ANSI แตเนองจากคณะกรรมการ Z80 ไมไดรวมขอก าหนดการตดฉลากในมาตรฐาน Z80.3 ดงนนสนคาทแมจะไมมปายอาจจะยงคงมความปลอดภย

แวนกนแดดมวตถประสงคทส าคญในการปกปองสายตาของคนจากแสงแดด จงถอวาแวนกนแดดทมมาตรฐานเปนสงส าคญส าหรบสขภาพ กอนทแวนทกอนจะไดมาตรฐานและตดปาย

72American National Standards Institute, Standards do exist: Z80.3, Retrieved

April 15, 2014 from http://www.ansi.org/news_publications/media_tips/sunglasses. aspx?menuid=7

48

ผบรโภคจะตองพจารณาปจจยอนนอกเหนอจากแฟชนและการออกแบบ โดยพจารณาวาผผลตตองปฏบตตามมาตรฐานซงตองเปนสถานททดในการเรมตนผลตแวนกนแดด

3.3.2.2 กฎระเบยบของแวนตากนแดดและแวนอานหนงสอ องคการอาหารและยาสหรฐอเมรกา (FDA)73มอ านาจเหนอกฎหมายกลางเรอง

อปกรณทางการแพทยทผลตหรอขายในประเทศสหรฐอเมรกา อปกรณทางการแพทยดงกลาว คอ แวนตากนแดดไมมสายตาและแวนอานหนงสอ

แวนตากนแดดไมมสายตาและแวนอานหนงสอกฎหมายไดก าหนดใหเปนอปกรณทางการแพทยชน 1 องคการอาหารและยาไดยกเวนอปกรณชน 1 สวนใหญจากการทตองแจงกอนวางจ าหนายในตลาด หรอไมจ าเปนตองท าตามระเบยบขององคการอาหารและยากอนทอปกรณชน 1 จะวางจ าหนายในตลาดในประเทศสหรฐอเมรกา แตผผลต ผน าเขาหรอผจดจ าหนาย จะตองลงทะเบยนผประกอบการกบองคการอาหารและยาเปนประจ าทกป

1) การลงทะเบยนผประกอบการ (1) FURLS การลงทะเบยนผประกอบการท าในออนไลนผานระบบลงทะเบยน

อเลกทรอนกสขององคการอาหารและยา ของระบบซงเปนเวบเรยกวา "FURLS." FURLS สามารถเขาถงไดจาก https://www.access.fda.gov/oaa/ ผประกอบการใด ๆ ไมวาจะอยในประเทศสหรฐอเมรกาหรอในตางประเทศ ทท าการผลต น าเขา หรอจดจ าหนายแวนกนแดดหรอแวนอานหนงสอ ทจะออกวางจ าหนายในตลาดในประเทศสหรฐอเมรกาจะตองลงทะเบยนกบองคการอาหารและยา และตองตออายเปนประจ าทกป

(2) บคคลทตองลงทะเบยน เมอกฎระเบยบถกตราส าหรบผประกอบการอยางกวาง ๆ (บรษท ท

เกยวของกบการผลต การเตรยม การกระจาย การผสม การประกอบหรอการด าเนนการในเรองอปกรณทางการแพทยส าหรบการจดจ าหนายเชงพาณชย) ดงนน สามารถแบงอยางงาย ๆ ออกเปน 2 กลม

ก) บรษทตางชาตหรอบรษทในประเทศสหรฐอเมรกาทผลตแวนตากนแดดหรอแวนอานหนงสอ หมายถง ผผลตโดยตรง ผผลตตามสญญาจาง ผน ามาท าบรรจภณฑใหม ผน ามาตดปายหรอฉลากใหม และผน ามาผลตใหม

ข) ผจดจ าหนายเรมตนและผน าเขาธรกจประเภททไดรบอปกรณทน าเขามาในประเทศสหรฐอเมรกาและแจกจายตอไป

(3) การช าระเงน ผประกอบการควรตรวจสอบรายการน เ พอตรวจสอบวาตองจาย

คาธรรมเนยมรายปใหองคการอาหารและยาหรอไม เนองจากกฎทวไป ถาผประกอบการไมวาตางประเทศหรอในประเทศสหรฐอเมรกาทมสวนเกยวของในการผลตกจะตองจายคาธรรมเนยมน บรษททจดอยในประเภทผจดจ าหนายเรมตน หรอผน าเขาไดรบการยกเวนคาธรรมเนยม

73Vision Council, VCSR Regulations Manual, Retrieved March 10, 2014 from

http://www.thevisioncouncil.org/members/media/Standards/VCSRRegulationsManual62011.pdf

49

(4) การตออายประจ าป คาธรรมเนยมนตองจายเปนประจ าทกปในชวงเวลาการตออายประจ าป

ซงอยระหวาง 1 ตลาคมถง 31 ธนวาคม ผประกอบการทลงทะเบยนทงหมดทตองการทจะรกษาสถานะใหใชงานกบองคการอาหารและยาได จะตองเขา FURLS และตออาย ไมวาจะตองจายคาธรรมเนยมหรอไม ถาตองจายกจะตองจายไดตอนน หากบรษทไดลมตออายหรอเลอกทจะไมตออายแลว ผประกอบการนนจะถกเอารายชอออกจาก FURLS และผประกอบการนนจะไมสามารถผลต แจกจายหรอขายอปกรณทางการแพทยไดอยางถกตองตามกฎหมายในประเทศสหรฐอเมรกา ผประกอบการทถกเอาชอออก สามารถยกเลกการเพกถอนนนได แตเปนกระบวนการทใชเวลานาน ดงนนการเลอกตงทจะไมตออายหรอลมตออายในระหวางชวงเวลาการตออาย สามารถท าใหธรกรรมเกดขนในชวงเวลาทถกเพกถอนเกดความยงยากได

(5) ผสอขาวอยางเปนทางการ แตละบรษททลงทะเบยนกบองคการอาหารและยาจะตองแตงตงบคคล

เปน “ตวแทนของบรษทอยางเปนทางการ" การสอสารใด ๆ จากบรษทไปยงองคการอาหารและยา จะตองเรมจากตวแทนของบรษทอยางเปนทางการ ดงนน บรษทควรเลอกคนทมอ านาจในการหารอเกยวกบปญหากบองคการอาหารและยา แตตวแทนของบรษทอยางเปนทางการแตกตางตวแทนของประเทศสหรฐอเมรกาอยางเปนทางการ ซงจะกลาวถงในภายหลง

2) บญชรายชออปกรณ (1) อปกรณทตองถกลงบญช ผผลตอปกรณทางการแพทยจะตองยนบญชรายชออปกรณแตละอนท

ผลตขนมา ดงนน บรษทจะตองยนบญชแยกกนระหวางแวนกนแดดและแวนอานหนงสอทผลตขนมา การยนบญชอปกรณใหมท าออนไลนผาน FURLS และผยนบญชอปกรณจะตองมการปรบปรงใหทนสมยส าหรบรายชออปกรณเดมเปนสวนหนงของกระบวนการลงทะเบยนประจ าป

(2) ผทตองลงบญชรายชอ ผผลตอปกรณทางการแพทยจะตองยนบญชรายชออปกรณทาง

การแพทย บรษททมลกษณะผน าเขาหรอผจดจ าหนายไมตองแสดงรายการอปกรณทพวกเขาน าเขาหรอจดจ าหนาย แมวาผน าเขาหรอผจดจ าหนายจะตองลงทะเบยนผประกอบการกบองคการอาหารและยา

3) ตวแทนของประเทศสหรฐอเมรกา (U.S. Agent) (1) ความหมายของตวแทนของประเทศสหรฐอเมรกา ผประกอบการตางชาตทงหมดทตองลงทะเบยนกบองคการอาหารและ

ยา จะตองแตงตงตวแทนของประเทศสหรฐอเมรกา ตวแทนของประเทศสหรฐอเมรกาจะเปนผรบผดชอบ 1) ชวยองคการอาหารและยาในการสอสารกบผประกอบการตางชาต 2) ตอบค าถามตอองคการอาหารและยาเกยวกบผลตภณฑของผประกอบการตางชาตทน าเขามาและขายในประเทศสหรฐอเมรกา และ 3) ชวยองคการอาหารและยาในการจดตารางเวลาการตรวจสอบของผประกอบการตางชาต

(2) ความแตกตางระหวางตวแทนของประเทศสหรฐอเมรกาและผสอขาวอยางเปนทางการ

50

หากผประกอบการตางชาตตองการสอบถามองคการอาหารและยาแลว การสอสารนจะตองมาจากผสอขาวอยางเปนทางการของบรษท ไมใชตวแทนของประเทศสหรฐอเมรกาตามทกลาวมาขางตน ผสอขาวอยางเปนทางการเปนบคคลทไดรบแตงตงจากบรษทในการลงทะเบยนกบองคการอาหารและยาในฐานะโฆษกของบรษท องคการอาหารและยาจะไมตอบค าถามใด ๆ ของคนทไมไดเปนผสอขาวอยางเปนทางการของบรษททจดทะเบยน

4) เลนสทนแรงกระแทกและความสามารถในการทนแรงกระแทก (1) ขอก าหนดในการสงผลกระทบตอเลนสในการทนแรงกระแทก แวนตากนแดดและแวนอานหนงสอจะตองถกท าใหเปนเลนสททนแรง

กระแทก ขอก าหนดของการทนแรงกระแทกมการตงคาไวท 21 C.F.R. 801.410 ขอก าหนดนอยในมาตรฐานตามสมครใจของสถาบนมาตรฐานแหงชาตอเมรกน (ANSI) Z-80.3-2010

(2) การรบรองของการทดสอบ "Drop Ball" การจดสงเขามาในประเทศสหรฐอเมรกาในแตละครงจะตองมาพรอม

กบการรบรองเลนส ไมวาจะถกตดตงหรอยงไมตดตง ซงตองสอดคลองกบขอก าหนดการทนแรงกระแทกขององคการอาหารและยา การทดสอบ “Drop Ball” ถกก าหนดไวในขอก าหนดขององคการอาหารและยา และการรบรองตองระบวาอปกรณแวนตาทน าเขามาตองผานการทดสอบการทนแรงกระแทก หากใบรบรอง Drop Ball ไมไดมาพรอมกบการจดสงแลว องคการอาหารและยามอ านาจใหเกบเอาไวแลวยบยงการจดสงไวกอน ในกรณนบคคลทไดรบผลกระทบจะตองยนค ารองขอปลอยสนคา โดยไมมการรบประกนวาสนคาทสงมานนจะถกปลอยออกมาขายในประเทศสหรฐอเมรกาไดหรอไม

(3) ขอมลดบการทดสอบ ผน าเขาแวนตากนแดดและแวนอานหนงสอควรทราบวาแมจะม

ใบรบรอง Drop Ball มาพรอมกบการจดสงสนคา แตองคการอาหารและยากมสทธทจะขอขอมลดบของการทดสอบของใบรบรองนน ในสถานการณนผน าเขาและผผลตจะไดรบโอกาสทจะใหขอมลสนบสนน และถาขอมลเพยงพอกไดรบการปลอยสนคา ถาองคการอาหารและยาไมมนใจในความถกตองของขอมล จงสามารถปฏเสธทจะปลอยสนคาใหการขายในสหรฐอเมรกา

5) Biocompatibility แวนตากนแดดและแวนอานหนงสอควรท าจากวสดทไมตดไฟ นอกจากน

แวนตากนแดดและแวนอานหนงสอควรทจะท าจากวสดทไมมสารพษ และไมท าใหเกดอาการแพในการใชงานตามปกต มาตรฐาน ANSI Z80.3-2010 ก าหนดมาตรฐานสมครใจในการวดการตดไฟของวสดทใชในแวนกนแดด ในขณะทเกณฑ Biocompatibility ของวสดอยใน ISO 10993 ขององคกรระหวางประเทศในการจดท ามาตรฐานหรอ ISO

6) กฎการตดฉลากขององคการอาหารและยา (1) ภาษาและชอสามญของอปกรณ เนองจากแวนตากนแดดและแวนอานหนงสอเปนอปกรณทางการแพทย

ดงนน ตองอยภายใตกฎการตดฉลากขององคการอาหารและยา กฎการตดฉลากนน าไปใชกบอปกรณทางการแพทยทงหมดทงทมตนก าเนดในประเทศสหรฐอเมรกาและตางประเทศ อปกรณทาง

51

การแพทยทงหมดตองระบชอสามญของอปกรณในลกษณะตวหนาในขนาดตวอกษรทเหมาะสม ฉลากตองเปนภาษาองกฤษยกเวนในเปอรโตรโกหรออาณาเขตอนทประเทศสหรฐอเมรกายดครองทภาษาองกฤษไมใชภาษาหลก ในกรณนฉลากจะตองอยในภาษาทใชกนโดยทวไป เชน ภาษาสเปนส าหรบเปอรโตรโก

(2) ขอมลทตองม ฉลากตองระบขอมลอน ๆ จะตองระบชอและทอยของสถานทผลตหรอ

สถานทจดจ าหนาย โดยตองเหนไดชดเจนและตองแสดงชอถนน เมองและรหสไปรษณยของสถานทประกอบธรกจหรอสถานทผลต แตอเมลไมไดรวมอยในขอมลทตองมจงท าใหไมผานกฎขอน ถาอปกรณท าโดยบรษทอนทไมใชบรษททระบบนฉลาก แลวฉลากตองบอกวา "ผลตเพอ ____" หรอ "จดจ าหนายโดย ____ " เพอแสดงวา บรษททมชออยบนฉลากไมไดผลตอปกรณ ฉลากตองอธบายวธการใชอปกรณ แวนตากนแดดและแวนอานหนงสอไดรบการยกเวนจากการทตองใหขอมลการใชงาน แตเลนสทน ามาหนบเพมทไมไดรบการยกเวนในการใหขอมลการใชงาน ดงน จงตองใหขอมลเกยวกบการใชงานดวย

(3) การปลอมเครองหมายการคา (Misbranding) ฉลากทเปนเทจหรอท าใหเขาใจผดสามารถสงผลใหองคการอาหารและ

ยาระบวาเปนสนคาทปลอม ตวอยางเชน เปนฉลากปลอมเมอมขอความทเปนเทจหรอท าใหเขาใจผดในเรองใด ๆ เพราะเหตทฉลากไมชดเจน และการทฉลากไมระบขอความอะไรเลยสามารถกลาวหาไดวาเปนอปกรณปลอม

(4) การอางการรกษาหรอการปองกนโดยไมมการพสจน (Unsub-stantiated Claims of Therapeutic or Preventative Value)

บรษทแวนกนแดดและแวนอานหนงสอควรตระหนกโดยเฉพาะอยางยงในเรองเกยวกบการการอางการรกษาหรอการปองกนโดยไมมการพสจน เพราะสงเหลานจะเปนถอวาเปนขอความเทจหรอท าใหเขาใจผด ตามทกลาวมาขางตน แวนตากนแดดและแวนอานหนงสอไดรบการพจารณาจากองคการอาหารและยา ใหเปนทอปกรณทางการแพทยชน 1 ซงไมตองมการขออนญาตองคการอาหารและยากอนวางตลาด แตยกเวนมขอบเขตเฉพาะการอางการใชงานและประสทธภาพทไดรบอนญาตโดยองคการอาหารและยาครงทแลว ตวอยางเชน แวนตากนแดดทองคการอาหารและยาอนญาตวา ฉลากอาจระบวาอปกรณมความสามารถในการปองกนรงสอลตราไวโอเลตหรอลดแสงจา ดงนน ฉลากสามารถระบบางสง เชน "เลนสผานกฎ ANSI Z80.3 - 2010 การปองกนรงสยว" หรอ " เลนสปองกนรงส UVB X% และ UVA X%" หรอ “อาจจะลดการปวดตา และ/หรอ การเมอยลาตาจากแสงจา" ฉลากยงสามารถระบวา "เลนสผานกฎทนตอแรงกระแทกแตไมไดรบรองวาไมแตก "และสามารถระบวาผลตภณฑนนเหมาะสมส าหรบการขบรถหรอไม การเรยกรองใด ๆ ในเรองประโยชนในการรกษาหรอการปองกนทไมไดรบอนญาตกอนหนานโดยองคการอาหารและยา จะตองถกสงไปตรวจทองคการอาหารและยาในกระบวนการ 510K เพออนญาตกอนวางจ าหนายในตลาด

(5) ขอมลการบรการสาธารณะ (Public Service Information)

52

แมวาอปกรณชน 1 ไดรบการยกเวนในการก าหนดขอความบอกวธการใชแวนกนแดดหรอแวนอานหนงสอ แตฉลากสามารถมขอมลเรองความปลอดภยหรอประเภทบรการสาธารณะ ดงนน ฉลากสามารถมขอความ เชน "เลนสไมปองกนการแตกหรอสามารถแตกได” หรอ "ไมไดมหนาทปองกนการกระแทกส าหรบใชในการเลนกฬาทมความเสยงในการกระแทกสงหรอเพอความปลอดภยในงานอตสาหกรรม" หรอ "แวนตายอมสไมแนะน าส าหรบการขบรถกลางคน"

7) การปฏบตทดในการผลต (GMP) บรษททผลตแวนกนแดดและแวนอานหนงสอตองเปนไปตามแนวทางการ

ด าเนนการผลตทด (GMP) องคการอาหารและยาอธบายวาเปน "กฎระบบคณภาพ" สงผลกระทบตอการออกแบบ การผลต การตดฉลาก การจดซอ การจดเกบ และการบรการของอปกรณทางการแพทย องคการอาหารและยาจะตรวจสอบสงอ านวยความสะดวกเปนระยะ ๆ เพอให แนใจวาปฏบตตาม GMPs หากถกตรวจสอบและพบวามความไมสอดคลองแลว องคการอาหารและยาจะออกค าสงยบยงทครอบคลมสงอ านวยความสะดวกนน

8) 510 (k) การแจงกอนวางจ าหนายในตลาด (1) ขอยกเวนส าหรบอปกรณการแพทย ตามทมากลาวขางตน แวนตากนแดดและแวนอานหนงสอจดเปน

อปกรณทางการแพทยชน 1 ตามองคการอาหารและยา ดงนน จงไดรบการยกเวนจาก 510 (k) ในการแจงกอนวางจ าหนายในตลาด ตราบใดทท าการตลาดในลกษณะทสอดคลองกบขอยกเวน

(2) การละเมดขอยกเวนโดยการปลอม การอางหรอการโฆษณาใด ๆ บอกวาแวนกนแดดหรอแวนอานหนงสอม

ความสมารถในการการรกษาหรอปองกนทไมไดท าใหชดเจนกอนโดยองคการอาหารและยาซงเปนสวนหนงของการไดสถานะแวนตากนแดดและแวนอานหนงสอชน 1 จะไดรบการพจารณาวาการปลอมเวนแตจะท าครงแรกภายใตกระบวนการ 510 (k)

9) การปองกนชายแดนและศลกากรของอเมรกา (1) กฎศลกากรส าหรบแวนกนแดด กรอบแวนกนแดด แวนอานหนงสอ

และเลนสแวนกนแดด ก) สนคาน าเขา การปองกนชายแดนและศลกากรของประเทศสหรฐอเมรกา

(ศลกากรเปนหนวยงานของรฐบาลกลางทมอ านาจเหนอในการเคลอนไหวของสนคาทเขามาในประเทศสหรฐอเมรกา) แวนกนแดดและแวนอานหนงสอจ านวนมากมการน าเขามา ดงนน การท าความเขาใจบทบาทของศลกากรเปนสงส าคญตอบรษททน าเขาผลตภณฑเหลาน

ข) การจ าแนกประเภทภาษ สนคาทน าเขามาในสหรฐอเมรกาทงหมดจะตองมการจดประเภท

ภายใตตารางภาษของประเทศสหรฐอเมรกา ("HTSUS") กระบวนการนสงผลใหมการจดท าตวเลขภาษ 10 หลกในสนคาทน าเขา และจะระบภาษอะไรบางเกยวกบผลตภณฑ (ถาม) ตอนทเอกสารทจ าเปนถกสงไปยงหนวยงานในเวลาทสนคาเขามาขายในประเทศสหรฐอเมรกา ตวเลขภาษถกเสนอใหศลกากรโดยผน าเขา (โดยทวไปผานตวแทนศลกากร)

53

ค) อตราภาษ ป 2011 ประเภทภาษของแวนตากนแดด คอ 9004.10.0000 และ

อตราภาษ คอ รอยละ 2 ของราคา ในท านองเดยวกนปค.ศ. 2011 ประเภทภาษของแวนอานหนงสอ คอ 9004.90.0000 อตราภาษ คอ รอยละ 2.5 ของราคา

ง) รายการการคาพเศษ บางประเทศหรอบางภมภาคอยในขอตกลงการคาเสรกบประเทศ

สหรฐอเมรกา ผลประโยชนอยางหนง คอ การลดหรอการยกเวนภาษในผลตภณฑทน าเขามาในประเทศสหรฐอเมรกา ซงมจดก าเนดของสนคาในประเทศอน ๆ ทลงนามไว ขอตกลงการคาเสรอเมรกาเหนอ (NAFTA) เปนทรจกกนดในเรองของขอตกลงทางการคาเสร ตอไปนเปนรายชอของประเทศและภมภาคทลงนามขอตกลงการคาเสรกบประเทศสหรฐอเมรกาในปจจบน (ณ ปค.ศ. 2011) ทสหรฐอเมรกาจะอนญาตภายใตขอตกลงใหปลอดภาษกบสนคาประเภทแวนกนแดดและแวนอานหนงสอทมคณภาพ ไดแก ออสเตรเลย บาหเรน แคนาดา ชล สาธารณรฐโดมนกน อสราเอล จอรแดน เมกซโก โมรอกโก โอมาน เปร สงคโปร ประเทศตาง ๆ ในคาบสมทรแครบเบยน ประเทศตางๆ ในภมภาคแอนเดยน (Andean) และประเทศตาง ๆ ในอเมรกากลาง ขอตกลงกบปานามา โคลมเบย และเกาหลใต มการเจรจาตอรอง แตในเดอนพฤษภาคม ค.ศ. 2011 ยงคงรอรฐสภาอนมต ขอตกลงทางการคาเสรในการก าหนดวาจรง ๆ แลวสนคาเปนสนคาจากประเทศนนหรอไม ดงนน ตองปรกษากบ ทนายความดานการคาของตนเองหรอผมความเชยวชาญทางดานศลกากรเพอยนยนวาผลตภณฑมคณสมบตอยในเกณฑ และการขนสงสนคาจากประเทศทมคณสมบตจะไมไดถอวามเปนแหลงก าเนดจากประเทศนน

(2) การประเมนคาศลกากร ก) ภาษทเรยกเกบตามมลคาสนคา เนองจากโดยสวนใหญอตราภาษเปนภาษตามมลคาสนคา (Ad

valorem) กฎหมายศลกากรก าหนดใหผน าเขารายงานมลคาประเมนของสนคาซงมวธการประเมนมลคาสนคาหลายวธ แตวธ "มลคาการท าธรกรรม (Transaction Value) เปนวธทนยม วธมลคาการท าธรกรรมคลายกบวธ “Free on Board ("FOB")” ในการหามลคาสนคาน าเขา ดวยเหตทราคาใบแจงหน (Invoice Price) ของสนคาทน าเขาไดรวมคาขนสงสนคาระหวางประเทศ คาประกนหรอแมกระทงภาษ ดงนน ราคาประเมนทแจงใหศลกากรอาจแตกตางจากใบแจงหน (Invoice)

ข) กฎหมายทซบซอน กฎหมายการประเมนราคาศลกากรมความซบซอน บางเรอง เชน

วตถดบ ชนสวนวสดเครองมอ แมพมพรปแบบ เครองจกร และพมพเขยวหรอขอมลทางเทคนคอนๆ ถากรณไดฟรหรอลดราคาจากผขายหรอในนามของผซอ และเมอไมไดรวมในราคาใบแจงหน จะตองแจงศลกากรดวย คาธรรมเนยม Royalty Fee และคาใบอนญาตกมผลตอศลกากรเชนเดยวกน ดงนน ถามคาใชจายประเภทน ราคาประเมนของสนคาน าเขาจะเพมขน จงตองเสยภาษศลกากรมากขน การไมแจงคาใชจายเหลานตอศลกากรเปนการละเมดกฎหมายศลกากร มโทษบทลงโทษทางแพงและตองจายภาษยอนหลง

ค) เจาหนาทศลกากร

54

ศลกากรจะตรวจสอบราคาประเมนระหวางสวนตาง ๆ ทเกยวของ เชน การขายระหวางบรษทแมในตางประเทศและบรษทลกในประเทศสหรฐอเมรกา หรอบรษทแมในประเทศสหรฐอเมรกาและบรษทลกในตางประเทศ โดยปกตธรกรรมเหลานซงเปนองคประกอบของราคาประเมนจะไมไดถกแจงเพราะท าใหตองเสยดอกเบยเพมมากขนในการแจงภาษศลกากร

(3) ประเทศตนก าเนดในการท าเครองหมาย ก) สงทจะตองท าเครองหมาย สนคาทงหมดทน าเขามาในสหรฐตองมการท าเครองหมายทาง

กายภาพบอกประเทศตนก าเนด เครองหมายนจะตองเหนไดชดเจน อานไดชดเจน ลบไมออกและถาวร เพอใหประเทศตนก าเนดสงไปยงผซอสนคาคนสดทายและเครองหมายตองเปนภาษาองกฤษ

ข) นยามประเทศตนก าเนดสนคา ประเทศตนก าเนดเปนประเทศทสนคาเรมตนขน อาจถกผลตในบาง

ประเทศ อาจจะถกผลตในประเทศใดประเทศหนงซงไมใชประเทศทสงออก แตประเทศตนก าเนดและประเทศสงออกอาจเปนประเทศเดยวกนได ในหลาย ๆ สถานการณทสนคาน าเขามวตถดบหรอสวนประกอบมาจากหลายประเทศ แลวประเทศตนก าเนดของสนคาน าเขาเปนประเทศทชนสวนหรอวตถดบถกเปลยนใหเปนรปเปนรางใหอยในรปของสนคา การเปล ยนใหเปนรปเปนรางเกดขนเมอชนสวนหรอวสดไดรบการเปลยนชอ ลกษณะและการใช เพอผลตเปนสนคา

ค) เจตนาของการท าเครองหมายศลกากรและการตดฉลากองคการอาหารและยา

ผน าเขาและผผลตแวนตากนแดดและแวนอานหนงสอจะตองใสใจเปนพเศษเพอใหแนใจวาเครองหมายประเทศตนก าเนดและฉลากองคการอาหารและยาจะมความสอดคลองซงกนและกน ตามทกลาวขางตนองคการอาหารและยาก าหนดใหฉลากบนอปกรณทางการแพทยมชอและทอยของผผลตหรอผจดจ าหนาย ถามการระบผจดจ าหนาย ชอและทอยควรจะเปนทอยในประเทศสหรฐ ถาเปนกรณทแวนตากนแดดหรอแวนอานหนงสอน าเขา แลวกฎหมายประเทศตนก าเนดของศลกากรก าหนดใหเครองหมายประเทศตนก าเนด (เชน "Made in China" ฯลฯ ) อยในบรเวณใกลเคยงกบทอยสหรฐอเมรกาเพอใหผซอสนคาสามารถเหนวาสนคาทถกผลตทประเทศไหน

ง) การยกเวนจากการท าเครองหมาย มขอยกเวนจ านวนมากเกยวกบกฎการท าเครองหมายประเทศตน

ก าเนด ขอยกเวน คอ บรรจภณฑชนนอกสดอยางเดยวทจ าเปนตองมการท าเครองหมายประเทศตนก าเนด สวนตวสนคาจรง ๆ ไมตองท าเครองหมายประเทศตนก าเนดกได ผน าเขาหรอผผลตตางประเทศทคดวาการยกเวนการท าเครองหมายน าไปใชกบสนคาของตน ควรปรกษากบพนกงานศลกากรของตนเองหรอศลกากรโดยตรงกอนทจะเลอกทจะ ไมท าเครองหมายทางกายภาพกบของสนคาของตน แตท าเครองหมายบนบรรจภณฑชนนอกสด

จ) ผลกระทบจากการท าเครองหมายไมเหมาะสม การท าเครองหมายประเทศตนก าเนดทไมเหมาะสมจะสงผลใหถก

ลงโทษทางแพงตอผน าเขา ศลกากรยงตองการใหสนคาทท าเครองหมายผดพลาดถกสงกลบไปท

55

ทาเรอเพอท าเครองหมาย สงออกกลบไป หรอท าลาย การไมสงสนคากลบไปจะสงผลในการประเมนความเสยหายแบบอน ๆ ทเปนไปตามการละเมดขอผกมดศลกากรทผน าเขาไดประกาศไว

10) หนวยงานกลางอน ๆ (1) คณะกรรมาธการการคาของรฐบาลกลาง (FTC)

ก) FTC ครอบคลมอะไรบาง บรษทแวนกนแดดและแวนอานหนงสอควรมระวงการใช

เครองหมาย "Made in USA" การใชเครองหมายนถกควบคมดแลโดยคณะกรรมาธการการคาของรฐบาลกลางสหรฐอเมรกา (FTC) และน าไปใชกบสนคาทท าและขายในประเทศสหรฐอเมรกา ซงแตกตางจากขอก าหนดเครองหมายประเทศตนก าเนดของศลกากรทน าไปใชกบสนคาน าเขา

ข) การท าเครองหมาย "Made in the USA" การระบเพยง "Made in the USA" หรอเครองหมายลกษณะ

เดยวกน สนคาไมสามารถขายในประเทศสหรฐอเมรกาได ถาหากสนคาไมไดมตนก าเนดในสหรฐอเมรกาทงหมด และผลตในประเทศสหรฐอเมรกาจรง ๆ และไมมการตรวจสอบทางกฎหมายโดยหนวยงาน เพอบอกวาเปน "เปนสนคาผลตในประเทศสหรฐอเมรกาจรงทงหมด" แตสนคาทมจ านวนวสดทมาจากประเทศอนมาก อาจจะไมสามารถใชเครองหมายนได ดงนนบรษทผลตแวนกนแดดหรอแวนอานหนงสอในประเทศสหรฐอเมรกาโดยใชชนสวนหรอวสดทน าเขามาตองระวงไมใหละเมดกฎหมายเครองหมายน

ค) การท าเครองหมายระบคณสมบต เครองหมายคณสมบตอาจจะใชงานส าหรบสนคาทมคณสมบต

ทงน ขนอยกบขอเทจจรง ทมนอาจเปนไปไดทจะท าเครองหมายบนสนคาทขายใน ประเทศสหรฐอเมรกาวา “Made in the USA of US and imported goods "หรอ" 80% made in the USA" บรษททเชอวาสามารถปฏบตตามกฎหมายเครองหมายของ FTC ควรแนใจวาสนคาผานขอก าหนดเหลานกอนทจะด าเนนการท าเครองหมาย

(2) คณะกรรมาธการความปลอดภยสนคาอปโภคบรโภค (CPSC) ก) CPSC ครอบคลมอะไรบาง คณะกรรมาธการความปลอดภยสนคาอปโภคบรโภค (CPSC) ท า

หนาทควบคมกฎระเบยบ สนคาอปโภคบรโภค สวนกฎหมายตาง ๆ ทออกโดย CPSC จะยกเวนสนคาทควบคมโดยองคการอาหารและยา คอ อปกรณทางการแพทย ดงนน บรษทแวนกนแดดและแวนอานหนงสอไมจ าเปนตองกงวลเกยวกบ CPSC แตกฎหมายเกยวของกบเรองตาง ๆ ทเหนไดชด คอ การควบคมสารตะกวในการทาสหรอเคลอบผวทพบในของเลนหรอสนคาเดกอน ๆ และจ านวนสารตะกวและสาร “Phthalates”ในของเลนและสนคาเดกอน ๆ ทมไวส าหรบเดกอายนอยกวาหรอเทากบ 12 ป

ข) ประเดนในเรองของการปฏบตตาม กฎหมายสารตะกวและ “Phthalate” ทน าไปใชกบสนคาเดก

ดงนน แวนกนแดดและแวนตาอานหนงสอไมไดรบการยกเวนเพราะมสถานะเปนอปกรณทางการแพทย แตวาอะไรกตามทตงใจไวส าหรบคนทอายมากกวา 12 กฎหมายนกไมครอบคลม

56

อปกรณ เชน กลองหรอโซเมอท าตลาดและขาย (หรอรวมถงแวนกนแดดหรอแวนอานหนงสอดวย) เพอเดกอายนอยกวาหรอเทากบ 12 ป จะอยภายใตกฎหมาย CPSC นอกจากน ถาท าการตลาดหรอขายแวนตากนแดดของเลนหรอนวตกรรมใหม ๆ (ซงไมไดตงใจทจะ ใชเปนแวนตากนแดดจรง ๆ) ใหเดกอายนอยกวาหรอเทากบ 12 ป ดงน กฎหมาย CPSC จะถกน าไปใช

3.3.3 องคกร Australian Competition and Consumer Commission (ACCC) องคกรทท าหนาทก าหนดนโยบายการคมครองผบรโภค คอ คณะกรรมการแขงขนทางการคา

และคมครองผบรโภค หรอ Australian Competition and Consumer Commission (ACCC) เปนองคกรอสระทจดตงตามกฎหมายของเครอจกรภพ ซงมหนาทในการบงคบใชกฎหมายพระราชบญญตผบรโภคและการแขงขน ค.ศ. 2010 ดแลการออกกฎหมายเพมเตม สงเสรมใหเกดการคาทเปนธรรม และวางระเบยบขนพนฐานของประเทศเพอใหเกดผลประโยชนแกประชาชนในประเทศออสเตรเลย ตลาดทมการแขงขนกนจะเพมความมงคงและสวสดภาพใหแกผบรโภคของประเทศออสเตรเลย บทบาทของ ACCC คอ การปองกนและเสรมสรางความเขมแขงเพอท าใหเกดการแขงขนในตลาดและอตสาหกรรมของประเทศออสเตรเลย การพฒนาศกยภาพของระบบเศรษฐกจและเพมสวสดภาพของชาวออสเตรเลย ดงนน ACCC จงตองพฒนาสวสดภาพของผบรโภค ตรวจสอบการแขงขนในตลาด และหยดการกระท าทตอตานการแขงขนหรอเปนอนตรายตอผบรโภค และสงเสรมการท างานทเหมาะสมของตลาด โดยมเปาหมายทส าคญ ดงตอไปน74

1) รกษาและสงเสรมการแขงขนในตลาด รวมถงแกไขขอผดพลาดในตลาด 2) ปกปองผลประโยชนและความปลอดภยของผบรโภค รวมถงสงเสรมใหเกดการคา

ทเปนธรรม 3) สงเสรมการท างานทมประสทธภาพทางเศรษฐกจ ในเรองการใชและการลงทน

แบบผกขาดในโครงสรางพนฐาน 4) เพมการมสวนรวมในกลมตางๆ ท ACCC ไดเขาไปเกยวของ

ACCC ยงไดรเรมการสงเสรมการศกษาแกผบรโภคในพนทระดบภมภาค ชนบท และชมชนทองถน

ACCC ท างานรวมกบองคกรผบรโภคของรฐและเขตปกครองพเศษทดแลการออกกฎหมายคมครองผบรโภคในเขตอ านาจศาลของพวกเขา

3.3.3.1 แวนกนแดดและแวนแฟชน75

74Australian Competition and Consumer Commission, About the ACCC,

Retrieved April 10, 2014 from http://www.accc.gov.au/about-us/australian-competition-consumer-commission/about-the-accc>, Accessed 10 April 2014.

75Australian Competition and Consumer Commission, Sunglasses and Fashion Spectacles: Supplier Guide, Retrieved April 10, 2014 from http://www. accc.gov.au/system/files/Sunglasses%20and%20fashion%20spectacles.doc

57

ภายใตกฎหมายของผบรโภคออสเตรเลย หรอ Australian Consumer Law (ACL) มาตรฐานความปลอดภยสนคาอปโภคบรโภคจะตองมผลบงคบใชเพอปองกนหรอลดความเสยงของการบาดเจบใหกบบคคล

แวนตากนแดด คอ แวนตาทมเลนสกรองแสง ถกท าใหมดเพอปกปองดวงตาจากแสงจาจากดวงอาทตยซงเปนอนตรายและมรงสอลตราไวโอเลต (UV)

แวนตาแฟชน คอ แวนตาทสวมใสส าหรบแฟชนเปนหลกและมลกษณะของเลนสทไมไดถกท าใหกรองแสงหรอกรองแสงเลกนอย ซงไมไดลดแสงจาของดวงอาทตยหรอลดรงสยว มกมการปองกนดวงตานอยหรอไมไดปองกนเลย

1) ตวอยางของแวนตาแฟชน มาตรฐานบงคบใชกบแวนกนแดดและแวนตาแฟชนทเลนสไมมการหกเห

(เชน เลนสทไมขยายหรอลดขนาดของภาพทมองเหน) แวนกนแดดและแวนตาแฟชนประกอบดวยแวนกนแดดเลนสเดยว (One Piece Visors) แวนกนแดดไรขอบ (Rimless Sunshields) แวนกนแดดถอดเลนสได (Clip-on Sunglasses) แวนกนแดดส าหรบเดก (Children’s Sunglasses)

เลนสแวนกนแดดทเปลยนสตามความเขมของแสง ซงจะมดเมอสมผสกบแสงแดดและคอย ๆ สวางเมอแสงแดดหายไป (เชน โดยการเดนในทรม) เลนสแบบนกอยในมาตรฐานบงคบ

มาตรฐานนบงคบไมใชกบแวนตาเพอความปลอดภย แวนตากนลมเพอความปลอดภย เพอปองกนรงสหรอแสงอนนอกเหนอจากดวงอาทตย แวนตาส าหรบเลนสก แวนตาทใชเปนของเลนซงระบวาเปนของเลนไวอยางชดเจน รวมทงแวนทางการแพทยทไดรบการออกแบบมาโดยเฉพาะ ส าหรบการใชงานโดยผทมความผดปกตทางการมองเหน แวนกนแดดตามใบสงแพทย (เลนสแวนกนแดดตามใบสงทแพทยแนะน าและไดรบอนญาตจากผเชยวชาญทผานการรบรอง หรอบคคลอน ๆ ทมคณสมบตเหมาะสม)

2) การจ าแนกประเภทเลนส แวนตากนแดดและแวนตาแฟชน แบงออกเปน 5 ประเภท ตามประสทธภาพ

และความเหมาะสมในการใชงาน เลนสประเภท 0 เลนสประเภทนเปนแวนตาแฟชน ไมใชแวนกนแดด ม

ความสามารถลดแสงจาของดวงอาทตยต ามาก และปองกนรงสอลตราไวโอเลตไดเพยงเลกนอยหรอไมสามารถปองกนรงสอลตราไวโอเลตไดเลย

เลนสประเภท 1 เชนเดยวกบเลนสประเภทเลนส 0 เลนสประเภทนเปนแวนตาแฟชน ไมใชแวนกนแดด แตมการลดแสงจาของดวงอาทตยและปองกนรงสอลตราไวโอเลตไดเลกนอย แวนตาแฟชนชนดเลนสประเภท 1 ไมเหมาะส าหรบการขบรถในเวลากลางคน

เลนสประเภท 2 แวนตากนแดดประเภทนมการลดแสงจาของดวงอาทตยและปองกนรงสอลตราไวโอเลตในระดบกลาง

เลนสประเภท 3 คลายกบประเภทท 2 แวนตากนแดดประเภทนมการปองกนรงสอลตราไวโอเลตไดมาก เลนสประเภท 3 ยงมการลดแสงจาของดวงอาทตยไดมากเชนกน

58

เลนสประเภท 4 แวนตากนแดดประเภทนมวตถประสงคพเศษทมการลดแสงจาของดวงอาทตยและปองกนรงสอลตราไวโอเลตไดมากทสด แวนตากนแดดทมเลนสประเภท 4 จะตองไมน ามาใชเมอขบรถไมวาในเวลาใดกตาม

เลนสเปลยนสตามความเขมของแสง เลนสเปลยนสอาจจะไมเหมาะส าหรบการขบรถกลางคน ขนอยกบคณสมบตของการถายเทแสง (เชน ความสามารถในการลดแสงจาของดวงอาทตยและการสมผสรงสอลตราไวโอเลต)

การผานขอก าหนดบงคบ เพอใหสอดคลองกบมาตรฐานบงคบส าหรบแวนกนแดดและแวนตาแฟชน บรษทแวนกนแดดจะตองผานขอก าหนดทงหมดในเรองของการสราง ประสทธภาพ การท าเครองหมาย และการตดฉลาก

สงตอไปนคอขอก าหนดทส าคญของมาตรฐานบงคบ การสรางมาตรฐานบงคบมขอก าหนด ดงน 1. เลนสและกรอบจะตองไมมขอบคม ซงอาจท าใหเกดการบาดเจบหรอ

ความรสกไมสบาย ระหวางการใชงาน 2. เลนสทงของแวนตากนแดดและแวนตาแฟชนจะตองมความมนคงและ

ปลอดภยพอดกบกรอบแวน 3. แวนตากนแดด (แตไมใชแวนตาแฟชน) จะตองมขนาดเลกทสดดงน:

(1) แวนตากนแดดของผใหญจะตองมขนาดวงร กวาง 40 มลลเมตร และสง 28 มลลเมตร โดยมศนยกลางของเลนสทง 2 ขาง หางกนอยางนอย 64 มลลเมตร

(2) แวนตากนแดดเดกจะมขนาดวงร กวาง 34 มลลเมตร และสง 24 มลลเมตร โดยมศนยกลางของเลนสทง 2 ขาง หางกนอยางนอย 54 มลลเมตร

3) ประสทธภาพ ขอก าหนดดานประสทธภาพ (ทระบไวใน AS/NZS 1067:2003) ม

สวนประกอบดงน 1. ขอก าหนดการสงผานแสงและยว

(1) การสงผานแสงของเลนสหรอปรมาณของแสงทสามารถผานเลนสไดจะตองอยในชวงทก าหนด

(2) การสงผานรงส อลตราไวโอเลตของเลนสหรอปรมาณของรงสอลตราไวโอเลตทสามารถผานเลนสไดจะตองอยในชวงทก าหนด

2. ความสม าเสมอของสส าหรบเลนสแวนกนแดดทง 2 ขาง เลนสแวนกนแดดทง 2 ขางทตดตงอยในกรอบแวนจะตองเปนสเดยวกนใน

จดทตรงกน 3. การจบคความหนาแนนของเลนสแวนกนแดดทง 2 ขาง การสงผานแสงทจดทสอดคลองบนเลนสแตละขางจะตองไมแตกตางกนเกน

กวาขดจ ากดทก าหนด 4. สของเลนสแวนกนแดด สของเลนสจะตองอยในเฉดสทก าหนด

59

5. ระนาบของโพลาไรซ เลนสโพลาไรซตองตดตงในกรอบแวน เพอใหระนาบของโพลาไรซอยภายใน

ขอบเขตทก าหนดไว 6. เลนสเปลยนสตามความเขมแสง (Photochromic) เลนสเปลยนสตามความเขมแสงจะตองผานขอก าหนดการสงผานทงใน

สภาพสวางและสภาพมด 7. พลงงานแสง อ านาจหกเห เลนสแวนกนแดดแตละขางจะตองมคาสายตาปกต 8. สสน เลนสทง 2 ขางจะตองไมมสสนมากเกนไป เลนสทไมเปนไปตามขอก าหนด

อาจมผลตอการมองระยะทางหรออาจท าใหเกดความรสกไมสบาย หรอมองเหนภาพซอน การตรวจสอบโดยสายตาอยางเดยวเปนไปไมไดทจะบอกไดอยางแนนอนวา

เลนสนนเปนเลนสทผานขอก าหนดดานประสทธภาพการท างานของมาตรฐานบงคบหรอไม จงมการตรวจสอบความสอดคลอง

แตมบางเรองทสามารถตรวจสอบไดเองดวยสายตา คอ 1. เลนสมความสมบรณหรอไม (ดทเลนสเพอหารอยขดขวน ฟอง ฯลฯ) 2. เลนสใหมมมองทชดเจน บดเบอนโลกหรอไม (มองผานเลนส) 3. ส าหรบเลนสยอมส เลนสมสเดยวกนทงเลนสหรอไม 4. เลนสทง 2 ขาง มสและความมดเหมอนกนหรอไม 5. ส าหรบการไลระดบสของเลนสยอมส เลนสเปนสเดยวกนทง 2 ขาง ใน

จดทตรงกนหรอไม 6. เลนสทง 2 ขางมทงรปรางและขนาดเดยวกนหรอไม ถาหากตรวจสอบดวยสายตาแลวปรากฏวาไมเขาหลกเกณฑทกลาวมา 6

ประการขางตน แวนกนแดดหรอแวนแฟชนอาจจะไมเปนไปตามมาตรฐานบงคบและอาจตองมการทดสอบแตถาเปนกรณทเขาหลกเกณฑ กอาจตองมการสงไปทดสอบทหองปฏบตการ เพอใหแนใจวาเปนไปตามมาตรฐานบงคบทกดาน นอกจากน หากเลนสมสเขมมากหรอมดมาก กอาจตองทดสอบกบขอก าหนดทางเทคนคมากขน

4) เครองหมายและฉลาก แวนตากนแดดแวนตาแฟชนจะตองมการท าเครองหมายอยางชดเจนและ

อานงาย หรอก ากบดวยขอความ ดงตอไปน (1) ตวตนของผผลตหรอผจ าหนาย วตถประสงคของขอก าหนดน คอ การระบผผลตหรอจดจ าหนายของ

แวนตากนแดดเพอ 1. ความสะดวกในการคนสนคา 2. ท าใหเกดความแตกตางระหวางผจดจ าหนายแตละราย 3. ความสะดวกของผบรโภคในการตดตอกบผผลตหรอผจ าหนาย

60

4. ความสะดวกของผบรโภคในการขอเงนคนและการกระท าสวนตว บรษทสญชาตออสเตรเลย ตองระบ 1. ชอบรษท 2. ชอในทางธรกจทใชลงทะเบยนหรอ 3. ชอทางการคา

เมอบรษทระบขอมลตางๆ ขางตน กอาจจะผานขอก าหนดน ถาชอไมซ ากนและชวยใหแยกแยะผผลตหรอผจดจ าหนายไดงาย ตารางท 3.2 หมวดหมเลนสและรายละเอยดตามตารางดานลาง ประเภทเลนส

รายละเอยด ขอมลทจ าเปนเพมเตม สญลกษณทตองการ

0 แวนตาแฟชน ไมกนแดด ลดแสงจาจากดวงอาทตยนอยมาก ปองกนรงสอลตราไวโอเลตนดหนอย

- -

ตารางท 3.2 (ตอ) ประเภทเลนส

รายละเอยด ขอมลทจ าเปนเพมเตม สญลกษณทตองการ

1 แวนตาแฟชน ไมกนแดด ลดแสงจาจากดวงอาทตยจ ากด ปองกนรงสอลตราไวโอเลตนดหนอย

ไมเหมาะส าหรบการขบรถในเวลากลางคน

-

2 แวนตากนแดด ลดแสงจาของดวงอาทตยปานกลาง ปองกนรงสอลตราไวโอเลตทระดบด

- -

3 แวนตากนแดด ลดแสงจาของดวงอาทตยสง ปองกนรงสอลตราไวโอเลตทระดบด

- -

4 แวนตากนแดดทมจดประสงคพเศษ ลดแสงจาของดวงอาทตยทสงมาก ปองกนรงสอลตราไวโอเลตทระดบด

จะตองไมใชเมอขบรถ (สญลกษณนจะตองม

ความสงไมต ากวา 5 มลลเมตร)

ขอมลขางตนนตองมการท าเครองหมายทไมสามารถลบออกไดบนกรอบแวน

กนแดดหรอกรอบแวนตาแฟชน หรอท าใหในรปของฉลากทถอดออกไดซงตดมากบเลนส หรอเปน

61

ฉลากหรอปายแกวงผกตดไวกบกรอบแวน ขอมลนทสามารถท าใหอยรวมกนไดและจะตองปรากฏทจดขาย

การตดฉลากหรอเครองหมายจะตองชดเจนและไมโดนบงโดยสตกเกอรและฉลากอนๆ เชน ปายราคา

ขอก าหนดเพมเตมเกยวกบการท าเครองหมายและการตดฉลากเลนสแวนกนแดดทเปลยนสตามความเขมแสง (Photochromic) ตองตดปายหรอเครองหมาย “เลนส Photochromic”และถาไมเปนหมวดหม 0 ในสภาพมด กจะตองท าเครองหมายพรอมค าเตอน “ไมเหมาะส าหรบการขบรถในเวลากลางคน”

เลนสทไมผานขอก าหนดขนต าทก าหนดไว ในการดสญญาณไฟจะสามารถการรบรสของบคคล และโดยเฉพาะอยางยงการดและการรบรสสญญาณไฟจราจร เลนสดงกลาวจะตองไดรบการท าเครองหมายพรอมค าเตอน “จะตองไมใชส าหรบการขบรถ”และสญลกษณเตอนภยทก าหนดไวในตารางขางตน

5) ความรบผดชอบของผจดจ าหนาย ผจดจ าหนายจะมความรบผดชอบตามกฎหมายในการสรางความมนใจวา

แวนกนแดดและแวนตาแฟชนทขายตองผานขอก าหนดดานความปลอดภยของมาตรฐานน ซงมผลบงคบใชตามกฎหมาย การไมปฏบตตามสามารถถกด าเนนคดทางกฎหมาย โดยมบทลงโทษ และ/หรอ การเรยกคน

ผจดจ าหนายทกคนมความรบผดชอบเทาเทยมกนในการสรางความมนใจวาผลตภณฑทขายผานมาตรฐานบงคบ

6) การรบประกนผบรโภค ผประกอบการคาในประเทศออสเตรเลยทงหมด ไมวาจะออนไลนหรอแบบม

เวบไซตแตตองมาซอทราน ตองปฏบตตามกฎหมายการคาของออสเตรเลย ตงแต 1 มกราคม ค.ศ. 2011 ซงรวมกฎหมายทเกยวกบการรบประกนผบรโภค ซงเปนสวนหนงของ ACL (พระราชบญญตการแขงขนและผบรโภค ค.ศ. 2010) การรบประกนผบรโภคใหผบรโภคมสทธในการคนเงนในกรณทสนคาไมปลอดภย

ธรกจใด ๆ ทจดหาสนคาโดยขาย ใหเชา วาจาง หรอบรการใหกบผบรโภค ตองใหการรบประกนโดยอตโนมตเกยวกบสนคาหรอบรการเหลานน

ธรกจทผลตสนคา รวบรวมสนคาไวดวยกน หรอมชอบรษทบนสนคาตองรบประกนดวย และผน าเขาตองรบประกนเชนเดยวกน ถาผผลตไมไดมส านกงานในประเทศออสเตรเลย

หากผบรโภคมปญหาเกยวกบสนคา พวกเขาสามารถเขาไปหาผขายหรอผผลต/ผน าเขา เพอไดรบการเยยวยา และบรษทนนไมสามารถบอกผบรโภคเปนอยางอนได

มนเปนสงส าคญทตองตระหนกวาถาไมปฏบตตามการรบประกนผบรโภค ลกคามสทธทจะ ด าเนนคดกบบรษท รวมถงกรณทปญหาทเกดจะเกยวกบสนคาทเกดจากผผลต ไมไดเกดจากผขายกตาม

62

อยางไรกตาม การรบประกนผบรโภค ใหผขายมสทธตอผผลตหรอผน าเขาสนคา หากผขายเยยวยาใหกบผบรโภคส าหรบปญหาทมสาเหตมาจากผผลตหรอผน าเขา

7) ความรบผดในตวผลตภณฑ สวน 3-5 ของกฎหมายผบรโภคออสเตรเลย (ACL) (พระราชบญญตการ

แขงขนและผบรโภค ค.ศ. 2010) มบทบญญตเกยวกบความรบผดในตวผลตภณฑ ภายใตบทบญญตนผบรโภคสามารถเรยกรองคาชดเชยหรอความเสยหายจากการบาดเจบสวนบคคล หรอการสญเสยอน ๆ ทเกดจากขอบกพรองดานความปลอดภยในผลตภณฑทจดจ าหนายโดยผผลต

สนคาทมขอบกพรองดานความปลอดภย คอ ไมปลอดภยเทาทคนทวไปมสทธทจะคาดหวงได

โดยทวไปผผลตหรอผน าเขาสนคาจะตองรบผดตามสวนท 3-5 ของ ACL แตถาผจดหาอนๆ เชน ผคาปลกไมสามารถระบตวตนของผผลตหรอผน าเขาได ผคาปลกอาจจะตองรบผดชอบตอความเสยหายเอง

บทท 4

มาตรการทางกฎหมายในการคมครองผบรโภคตามกฎหมายไทย

ในปจจบนไดมการตระหนกถงความสาคญของการคมครองผบรโภค ทาใหมการรองรบสทธ

ของผบรโภคมากขน นบตงแตอดตจนถงปจจบนไดเกดการพฒนากฎหมายคมครองผบรโภคขนมาโดยตลอด ในประเทศไทยจงเลงเหนถงความสาคญและเหนวาควรมกฎหมายทใหความคมครองผบรโภคเปนการทวไป โดยกาหนดหนาทของผประกอบธรกจการคาเพอใหความเปนธรรมตอผบรโภค และควรจดใหมองคกรของรฐเพอตรวจตรา ดแล และประสานงานการปฏบตงานของสวนราชการตาง ๆ เพอคมครองผบรโภค เพอสามารถอานวยความยตธรรมไดอยางเตมทใหแกผบรโภค และเหนสมควรใหมกฎหมายวาดวยความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย เพอคมครองผบรโภคซงเปนผเสยหายใหไดรบความคมครองอยางแทจรงและเปนธรรม เพอคมครองผบรโภคทเสยหายไมจาตองพสจนถงความไมปลอดภยของสนคาและไดรบการชดใชคาเสยหายอยางเปนธรรมทสด

ในบทน จงไดทาการศกษาหลกเกณฑและกฎหมายสารบญญตรบรองคมครองสทธของผบรโภค โดยกฎหมายสารบญญตไดแก รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 พระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 และพระราชบญญตมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม พ.ศ. 2511 ดงตอไปน

4.1 การคมครองผบรโภคตามพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 มเหตผลในการประกาศใชตามพระราชบญญตฉบบน เนองจากปจจบนการเสนอขายสนคาและบรการตาง ๆ ตอประชนชนนบวนแตจะเพมมากขน ผประกอบธรกจการคาและผทประกอบธรกจโฆษณา ไดนาวชาการในทางการตลาดและทางการโฆษณามาใชในการสงเสรมการขายสนคาและบรการ ซงการกระทาดงกลาวทาใหผบรโภคตกอยในฐานะทเสยเปรยบ เพราะผบรโภคไมอยในฐานะททราบภาวะตลาด และความจรงทเกยวกบคณภาพและราคาของสนคาและบรการตาง ๆ ไดอยางถกตองทนทวงท ในบางกรณแมจะมการกฎหมายทใหความคมครองผบรโภคในการกาหนดคณภาพและราคาสนคาหรอบรการแลวกตาม แตขนตอนในการฟองรองดาเนนคดกบผประกอบการทละเมดสทธของผบรโภคเปนเรองทยงยากและมขนตอนทไมสามารถอานวยความสะดวกตอผบรโภคได ทาใหผบรโภคนนตองเสยเวลาและเสยคาใชจายเปนจานวนมาก จงไมสามารถอานวยความยตธรรมไดอยางเตมทใหแกผบรโภค ดวยเหตน จงควรมกฎหมายใหความคมครองผบรโภคเปนการทวไป โดยกาหนดหนาทของผประกอบธรกจการคาเพอให

64

ความเปนธรรมตอผบรโภค และควรจดใหมองคกรของรฐเพอตรวจตรา ดแล และประสานงานการปฏบตงานของสวนราชการตาง ๆ เพอคมครองผบรโภค76

4.1.1 บคคลทกฎหมายใหความคมครอง จากนยามมาตรา 3 เหนไดวาพระราชบญญตคมครองผบรโภคมงคมครองบคคลประเภท

ดงตอไปน “ซอ” หมายความรวมถง เชา เชาซอ หรอไดมาไมวาดวยประการใด ๆ โดยใหคาตอบแทน

เปนเงนหรอผลประโยชนอยางอน “ขาย” หมายความรวมถง ใหเชา ใหเชาซอ หรอจดหาให ไมวาดวยประการใด ๆ โดยเรยก

คาตอบแทนเปนเงนหรอผลประโยชนอยางอน ตลอดจนการเสนอหรอการชกชวนเพอการดงกลาวดวย

“สนคา” หมายความวา สงของทผลตหรอมไวเพอขาย “บรการ” หมายความวา การรบจดทาการงาน การใหสทธใด ๆ หรอการใหใช หรอใหประโยชน

ในทรพยสนหรอกจการใด ๆ โดยเรยกคาตอบแทนเปนเงนหรอผลประโยชนอน แตไมรวมถงการจางแรงงานตามกฎหมายแรงงาน

“ผลต” หมายความวา ทา ผสม ปรง ประกอบ ประดษฐ หรอแปรสภาพและหมายความรวมถงการเปลยนรป การดดแปลง การคดเลอก หรอการแบงบรรจ “ผบรโภค” หมายความวา ผซอหรอไดรบบรการจากผประกอบธรกจและหมายความรวมถงผซงไดรบการเสนอหรอการชกชวนจากผประกอบธรกจเพอใหซอสนคาหรอรบบรการดวย “ผประกอบธรกจ” หมายความวา ผขาย ผผลตเพอขาย ผสงหรอนาเขามาในราชอาณาจกรเพอขายหรอผซอเพอขายตอซงสนคา หรอผใหบรการ และหมายความรวมถงผประกอบกจการโฆษณาดวย “ขอความ” หมายความรวมถงการกระทาใหปรากฏดวยตวอกษร ภาพ ภาพยนตร แสง เสยง เครองหมายหรอการกระทาอยางใด ๆ ททาใหบคคลทวไปสามารถเขาใจความหมายได “โฆษณา” หมายความถงกระทาการไมวาโดยวธใด ๆ ใหประชาชนเหนหรอทราบขอความ เพอประโยชนในทางการคา

“สอโฆษณา” หมายความวา สงทใชเปนสอในการโฆษณา เชน หนงสอพมพ สงพมพ วทยกระจายเสยง วทยโทรทศน ไปรษณยโทรเลขโทรศพท หรอปาย “ฉลาก” หมายความวา รป รอยประดษฐ กระดาษหรอสงอนใดททาใหปรากฏขอความเกยวกบสนคาซงแสดงไวทสนคาหรอภาชนะบรรจหรอหบหอบรรจสนคา หรอสอดแทรกหรอรวมไวกบสนคาหรอภาชนะบรรจหรอหบหอบรรจสนคาและหมายความรวมถงเอกสารหรอคมอสาหรบใชประกอบกบสนคา ปายทตดตงหรอแสดงไวทสนคาหรอภาชนะบรรจหรอหบหอบรรจสนคานน “สญญา” หมายความวา ความตกลงกนระหวางผบรโภคและผประกอบธรกจเพอซอและขายสนคาหรอใหและรบบรการ

76สานกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภค, สคบ.กบการคมครองผบรโภค, พมพครงท 8 (กรงเทพมหานคร: สานกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภค, 2547), หนา 1-2.

65

“คณะกรรมการ” หมายความวา คณะกรรมการคมครองผบรโภค “กรรมการ” หมายความวา กรรมการคมครองผบรโภค “พนกงานเจาหนาท” หมายความวา ผซงรฐมนตรแตงตงใหปฏบตการตามพระราชบญญตน “รฐมนตร” หมายความวา รฐมนตรผรกษาการตามพระราชบญญตน

มการตราพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2541 (ฉบบ 2) โดยมการเปลยนแปลงดงน มาตรา 3 ใหยกเลกบทนยามคาวา “ผบรโภค” ในมาตรา 3 แหงพระราชบญญตคมครอง

ผบรโภค พ.ศ. 2522 และใหใชขอความตอไปนแทน “ผบรโภค” หมายความวา ผซอหรอผไดรบบรการจากผประกอบธรกจหรอผซงไดรบการ

เสนอหรอการชกชวนจากผประกอบธรกจเพอใหซอสนคาหรอรบบรการ และหมายความรวมถงผใชสนคาหรอผไดรบบรการจากผประกอบธรกจโดยชอบ แมมไดเปนผเสยคาตอบแทนกตาม”

เหนไดวา คาวา “การบรโภคและผบรโภค” นน เปนคาทมทมาจากทางเศรษฐศาสตร แตในปจจบนไดเปนถอยคาในกฎหมาย ในสายตาของนกเศรษฐศาสตร การบรโภค หมายถงขนตอนสดทายของกระบวนการเศรษฐกจ ซงทรพยสนทางเศรษฐกจไดถกนามาใชตามความตองการ ดงน น การบรโภคจงแตกตางจากการผลต ซงอยในขนตอนกอนหนาน ไดแก การนามาซงวตถดบ การแปรรปวตถดบ หรอขนตอนการผลต ตลอดจนการจดสรรแบงปนความอดมสมบรณของทรพยากร

การบรโภค หมายถง การกระทาทกอใหเกดผลในทางกฎหมาย (การทาสญญาเปนสวนใหญ) และทาใหไดรบสนคาหรอบรการเพอสนองตอบตอประโยชนสาหรบตนเองหรอสมาชกในครอบครว สาหรบนกกฎหมายนนไดใหความสนใจในการกระทาทางกายภาพสาหรบการบรโภคนอยกวาการกระทาทางกฎหมายเพอใหไดบรโภคสงตาง ๆ เหลานน

ดงจะเหนไดวาการบรโภคตามกฎหมายนนครอบคลมถงสงตาง ๆ อยางกวางขวางไมจากดเฉพาะทรพยสนทเปนสงทใชสนเปลองหรอสงทใชคงรป อาจจะเปนไดทงสงหารมทรพยและอสงหารมทรพย อกทงรวมถงการใหบรการอาจจะเปนโดยทางกายภาพหรอการใชสตปญญา รวมทงไมจากดวาจะเปนเรองในของทางแพงเทานน แตยงรวมไปถงการใชบรการสาธารณะดวย77

คาวา “ผบรโภค” ตามกฎหมายจงแตกตางจากผบรโภคตามความเปนจรง ซงดจากเจตนารมณของการบญญตกฎหมาย เหนไดจากมาตรา 3 พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522

“ผบรโภค” หมายความวา ผซอหรอไดรบบรการจากผประกอบธรกจและหมายความรวมถงผซงไดรบการเสนอหรอการชกชวนจากผประกอบธรกจเพอใหซอสนคาหรอรบบรการดวย

และพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2541 (ฉบบท 2) โดยมการเปลยนแปลงดงน มาตรา 3 ใหยกเลกบทนยามคาวา “ผบรโภค” ในมาตรา 3 แหงพระราชบญญตคมครอง

ผบรโภค พ.ศ.2522 และใหใชขอความตอไปนแทน “ผบรโภค” หมายความวา ผซอหรอผไดรบบรการจากผประกอบธรกจหรอผซงไดรบการ

เสนอหรอการชกชวนจากผประกอบธรกจเพอใหซอสนคาหรอรบบรการ และหมายความรวมถงผใชสนคาหรอผไดรบบรการจากผประกอบธรกจโดยชอบ แมมไดเปนผเสยคาตอบแทนกตาม”

77ขวญชย สนตสวาง, กฎหมายปองกนการผกขาดทางเศรษฐกจและการคมครองผบรโภค, พมพครงท 5 (กรงเทพมหานคร: สานกพมพมหาวทยาลยรามคาแหง, 2549), หนา 11-12.

66

จากบทนยามดงกลาวขางตนเหนไดวากฎหมายมไดมงคมครองผบรโภคเพยงเฉพาะผซอเทานน แตรวมไปตลอดถงผรบบรการโดยเสยคาตอบแทนในเรองอน ๆ เชาซอ จางทาของ หรอเชาดวย ปญหาในเรองของการนยามวาใครคอผบรโภคนน ตามรางเดมของพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 ไดใหคานยามคาวา “คมครองผบรโภค” ใชคาวา คอบคคลธรรมดาซงซอ เชา เชาซอ หรอไดมาซงสนคา หรอไดรบบรการทจดหามาหรอทาขนโดยผประกอบธรกจ โดยมการจายคาตอบแทนเปนเงนหรอผลประโยชนอยางอน และใหหมายความรวมถงผซอไดรบการเสนอหรอชกชวนจากผประกอบธรกจใหซอ เชา เชาซอ หรอไดมาซงสนคาหรอไดรบบรการโดยมการจายคาตอบแทนดวย เมอพเคราะหถงเจตนารมณของผรางกฎหมายดเหมอนวาตองการใหกฎหมายฉบบนคมครองเฉพาะบคคลธรรมดาแตละบคคลเทานน แตเมอแปรบญญตในรฐสภาแลวปรากฏวาในพระราชบญญตกลบใชคาวา ผบรโภค หมายความวา “ผซอหรอไดรบบรการ...” แสดงใหเหนวาอาจจะแปลความหมายของคาวา “ผบรโภค” ไดกวางนอกจากหมายถงบคคลธรรมดาแลวยงอาจหมายถงนตบคคลทมการบรโภคสนคาและบรการตาง ๆ ดวย78

4.1.2 สทธของผบรโภค รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 เปนรฐธรรมนญฉบบแรกทให

ความสาคญของการคมครองผบรโภค โดยบญญตถงสทธของผบรโภคไวในมาตรา 57 ทบญญตวา มาตรา 57 สทธของบคคลซงเปนผบรโภคยอมไดรบความคมครอง ทงน ตามทกฎหมาย

บญญต ในปจจบนกฎหมายทรบรองคมครองสทธของผบรโภค คอ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกร

ไทย พทธศกราช 2550 และพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 เหนไดจากมาตรา 61 ทบญญตวา

มาตรา 61 สทธของบคคลซงเปนผบรโภคยอมไดรบความคมครองในการไดรบขอมลทเปนความจรง และมสทธรองเรยนเพอใหไดการแกไขเยยวยาความเสยหาย รวมทงมสทธรวมตวกนเพอพทกษสทธของผบรโภค

ใหมองคการเพอการคมครองผบรโภคทเปนอสระจากหนวยงานของรฐ ซงประกอบดวยตวแทนผบรโภค ทาหนาทใหความเหนเพอประกอบการพจารณาของหนวยงานของรฐในการตราและการบงคบใชกฎหมายและกฎ และใหความเหนในการกาหนดมาตรการตาง ๆ เพอคมครองผบรโภค รวมทงตรวจสอบและรายงานการกระทาหรอละเลยการกระทาอนเปนการคมครองผบรโภค ทงน ใหรฐสนบสนนงบประมาณในการดาเนนการขององคการอสระดงกลาวดวย

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 ไดใหสทธกบผบรโภค อกทงพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 ไดบญญตหลกการคมครองสทธของผบรโภคไวตามมาตรา 4

มาตรา 4 ผบรโภคมสทธไดรบความคมครองดงตอไปน

78สษม ศภนตย, ค าอธบายกฎหมายคมครองผบรโภค (กรงเทพมหานคร: สานกพมพ

จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2534), หนา 112-113.

67

(1) สทธทจะไดรบขาวสาร รวมทงคาพรรณนาคณภาพทถกตองและเพยงพอเกยวกบสนคาหรอบรการ

(2) สทธทจะมอสระในการเลอกหาสนคาหรอบรการ (3) สทธทจะไดรบความปลอดภยจากการใชสนคาหรอบรการ (3 ทว) สทธทจะไดรบความเปนธรรมในการทาสญญา (4) สทธทจะไดรบการพจารณาและชดเชยความเสยหาย ทงน ตามกฎหมายวาดวยการนน ๆ หรอพระราชบญญตนบญญตไว พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 ซงแกไขเพมเตมโดย (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541 ได

บญญตสทธของผบรโภคทจะไดรบความคมครองตามกฎหมาย 5 ประการ ดงน79 1. สทธทจะไดรบขาวสารรวมทงคาพรรณนาคณภาพทถกตองและเพยงพอเกยวกบสนคา

หรอบรการ 2. สทธทจะมอสระในการเลอกหาสนคาหรอบรการ 3. สทธทจะไดรบความปลอดภยจากการใชสนคาหรอบรการ 4. สทธทจะไดรบความเปนธรรมในการทาสญญา 5. สทธทจะไดรบการพจารณาและชดเชยความเสยหาย เหนไดวาสทธของผบรโภคทรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยไดใหสทธและความคมครอง

แกผบรโภคนนมเจตนารมณเพอคมครองผบรโภคใหมสทธตาง ๆ เชน สทธทผบรโภคจะไดรบขอมลทเปนความจรง และเมอเกดกรณปญหาผบรโภคมสทธทจะรองเรยนตอหนวยงานตาง ๆ เพอหนวยงานตาง ๆ ของภาครฐจะไดใหการแกไขเยยวยาความเสยหายเพออานวยความยตธรรมใหแกผบรโภคทมอานาจตอรองนอยกวาในทางสงคม อนง ผบรโภคนนมสทธทจะรวมตวกนเพอพทกษสทธของผบรโภคนนเอง โดยเจตนารมณของรฐธรรมนญมความประสงคตองการใหมการจดองคการเพอการคมครองผบรโภคทเปนอสระจากหนวยงานของรฐเพอคมครองและปกปองผลประโยชนของผบรโภค ซงประกอบดวยตวแทนผบรโภค ทาหนาทใหความเหนเพอประกอบการพจารณาของหนวยงานของรฐในการตราและการบงคบใชกฎหมายและกฎ และใหความเหนในการกาหนดมาตรการตาง ๆ เพอคมครองผบรโภค รวมทงตรวจสอบและรายงานการกระทาหรอละเลยการกระทาอนเปนการคมครองผบรโภค ทงน ใหรฐสนบสนนงบประมาณในการดาเนนการขององคการอสระดงกลาวดวย และภายหลงพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 ซงแกไขเพมเตมโดย (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541 ไดบญญตสทธของผบรโภคทจะไดรบความคมครองตามกฎหมาย 5 ประการเพอเปนการคมครองผบรโภคไดอยางเปนรปธรรมและใหสทธแกผบรโภคมากขน ประกอบไปดวย

1. สทธทจะไดรบขาวสารรวมทงคาพรรณนาคณภาพทถกตองและเพยงพอเกยวกบสนคาหรอบรการ

เนองจากในยคปจจบนเทคโนโลยมความเจรญกาวหนาเปนยคแหงโลกาภวตนเปนยคทมการเตบโตของการคาและการลงทนอยางกวางขวาง โดยผประกอบการสามารถใชมาตรการทางการคา

79สานกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภค, สทธผบรโภค 5 ประการ, คนวนท 30 ธนวาคม

2556 จาก http://www.ocpb.go.th/ewt_news.php?nid=35

68

เพอเพมมลคาของการคาขายโดยใชหลกการทางการตลาด อาท การโฆษณาในผลตภณฑสนคา รวมทงการพรรณนาตาง ๆ ถงคณภาพและลกษณะสนคาและบรการของผประกอบการนนเอง แตทวาในบางครงผประกอบการนนใชหลกการตลาดเอาเปรยบผบรโภคโดยการบอกขอมลหรอพรรณนาถงคณลกษณะของสนคาหรอบรการของตนเองเกนความจรงทาใหผบรโภคถกเอารดเอาเปรยบ เนองจากผบรโภคไมสามารถรถงเทาทนการตลาดไดเทาผประกอบการ เพราะเหตน ผบรโภคจงควรไดรบความคมครองถงสทธของตนในการบรโภคสนคาตาง ๆ ควรไดรบขาวสารรวมทงคาพรรณนาคณภาพทถกตองและเพยงพอเกยวกบสนคาหรอบรการนน ตลอดจนไดรบทราบขอมลเกยวกบสนคาหรอบรการอยางถกตองและเพยงพอทจะไมหลงผดในการซอสนคาหรอรบบรการโดยไมเปนธรรม เชน ผบรโภคควรจะไดทราบถงคณสมบตของสนคาอยางแทจรง โดยผประกอบการควรทาฉลากสนคาใหตรงกบความเปนจรงทงสวนประกอบและคณสมบตตาง ๆ ของสนคา และการโฆษณาสนคานนควรจะโฆษณาดวยขอเทจจรง ไมโฆษณาเกนความจรงเพอใหผบรโภคหลงผดบรโภคสนคาหรอบรการเหลานนเพราะเชอในคาโฆษณาทเกนความจรง

2. สทธทจะมอสระในการเลอกหาสนคาหรอบรการ ผบรโภคควรมสทธในการเลอกบรโภคสนคาหรอบรการไดอยางอสระ ซงเปนสทธในมนษยชน

ทจะไมถกขมขในการใชชวตหรอการเลอกบรโภคสงตาง ๆ ในชวตประจาวน เนองจากในปจจบนนนมมาตรการหลายประการทสามารถชกจงผบรโภคใหบรโภคสนคาหรอบรการตาง ๆ โดยไมเปนธรรมได เชน การทผประกอบการชกจงผบรโภคดวยการโฆษณาหรอการเผยแพรขาวสารตาง ๆ ทางโทรทศน วทย หรอทางอนเตอรเนต และการกระจายขอมลแบบบอกตอนมวธทชกจงผบรโภคใหสนใจไดงาย โดยการใหผบรโภคไดรบขอมลของผลตภณฑหรอสนคาตาง ๆ โดยนกการตลาดเหลานน มวธการสรางเรองราวหรอขอมลใหมความนาสนใจจนผบรโภคถกชกจงใหบรโภคสนคาโดยปราศจากการไตรตรองไดอยางถถวน เปนการจงใจผบรโภคอยางไมเปนธรรม เพราะผบรโภคไมทราบขอเทจจรงตาง ๆ อยางละเอยด และไมสามารถรไดวาผประกอบการมขนตอนวธการอยางไรในการสรางมาตรการชกจงบรโภคอยางไรบาง ดงนน ผบรโภคควรจะมอสระในการเลอกหาสนคาหรอบรการดวยความสมครใจของตนเอง ใชวจารณญาณของตนเองในการเลอกบรโภคสนคาหรอบรการโดยปราศจากการจงใจอนไมเปนธรรม

3. สทธทจะไดรบความปลอดภยจากการใชสนคาหรอบรการ ความปลอดภยเปนสงสาคญของการบรโภคสนคาหรอบรการตาง ๆ ของผบรโภค ผประกอบการ

ควรตระหนกถงความสาคญในประการนอยางมากทสด เพราะเกยวเนองกบสวสดภาพในชวตรางกาย สขภาพ หรอพลานามยของผบรโภคโดยตรง เหตดวยการผลตสนคาตาง ๆ นน ผประกอบการควรจะมการตรวจสอบถงสนคาหรอบรการของตนใหมสภาพและคณภาพทปลอดภยไดมาตรฐานสาหรบผบรโภคกอนทผบรโภคจะนาไปบรโภค โดยไมกอใหเกดอนตรายตอผบรโภค ผประกอบการไมควรทจะละเลยในคณภาพของสนคาและบรการ ควรจะมคาแนะนาตาง ๆ ในการใชงานสนคาหรอบรการตาง ๆ เหลานนและควรบอกถงขอสงเกตตาง ๆ ในผลตภณฑหรอบรการกอนทผบรโภคจะนาไปบรโภค ผประกอบการควรมการทาฉลากสนคาทมมาตรฐานและบงบอกถงขอควรระวงหรอลกษณะวธใชเพอความปลอดภยของผบรโภค

4. สทธทจะไดรบความเปนธรรมในการทาสญญา

69

เรองความเปนธรรมในการทาสญญานน มพระราชบญญตวาดวยขอสญญาทไมเปนธรรม พ.ศ. 2540 เปนกฎหมายทเกยวของโดยตรง เนองจากเรองสญญานนเปนเรองทอยใกลตวประชาชนทกคนเปนอยางมาก เพราะในการใชชวตประจาวนประชนชนมการเจรจาตกลงทาสญญากนอยเสมอ เมอการแสดงเจตนาเสนอสนองถกตองตรงกนจงเกดเปนสญญามผลผกพนผทาสญญา ดงนน ในการทาสญญาควรจะมความรอบคอบและผททาสญญาทกฝายควรมอานาจในการตอรองอยางเทาเทยมกน ดงนน ผบรโภคกอนทจะเขาทาสญญาควรจะมสทธทไดรบความธรรมไมถกเอารดเอาเปรยบจากผประกอบการ เนองจากผบรโภคและผประกอบการนนมอานาจเหลอมลาในความไมเทาเทยมกนของการตอรองในการทาสญญา ทาใหในบางครงผบรโภคเสยเปรยบเนองจากขาดอานาจในการตอรอง ดวยเหตน ผบรโภคควรจะไดรบความเปนธรรมในการทาสญญา เชน ผประกอบการตองไมใชเลหเหลยมหลอกลวงผบรโภคใหเขาทาสญญา ไมทานตกรรมตาง ๆ ทมเจตนาหลอกลวงผบรโภคใหหลงเชอจนเขาทาสญญาททาใหผบรโภคเสยเปรยบ เปนตน

5. สทธทจะไดรบการพจารณาและชดเชยความเสยหาย เมอผบรโภคไดรบความเสยหายจากผประกอบการในการบรโภคสนคาหรอบรการตาง ๆ

ผบรโภคมสทธทควรจะไดรบการชดเชยจากความเสยหายเมอผประกอบการละเมดสทธของผบรโภค เพอใหผบรโภคทไดรบความเสยหายไดรบการเยยวยาดวยความรวดเรว ประหยด และมประสทธภาพ อนเปนการคมครองผบรโภคทมกาลงตอรองนอยกวาผประกอบการ อกทงยงเปนการคมครองสทธของผบรโภคตามหลกการทยอมรบในระดบสากลและรบรองโดยองคการสหประชาชาต ทาใหผบรโภคไมถกเอารดเอาเปรยบททาใหไมไดรบความเปนธรรม

4.1.3 หนวยงานหรอองคกรในการด าเนนการเพอคมครองผบรโภค 4.1.3.1 คณะกรรมการคมครองผบรโภค จากมาตรา 9 พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 และแกไขเพมเตม โดย

พระราชบญญตคมครองผบรโภค (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541 ไดบญญตใหการดาเนนการคมครองผบรโภคโดยคณะกรรมการคมครองผบรโภค ในรปของคณะกรรมการประกอบดวย นายกรฐมนตร เปนประธานกรรมการ และกรรมการ ไดแก เลขาธการนายกรฐมนตร ปลดสานกนายกรฐมนตร ปลดกระทรวงพาณชย ปลดกระทรวงเกษตรและสหกรณ ปลดกระทรวงมหาดไทย ปลดกระทรวงคมนาคม เลขาธการคณะกรรมการอาหารและยา ผทรงคณวฒอกไมเกน 8 คนซงคณะรฐมนตรแตงตง สวนเลขาธการคณะกรรมการคมครองผบรโภค เปนกรรมการและเลขานการ โดยกฎหมายกาหนดใหกรรมการซงคณะรฐมนตรแตงตง อยในตาแหนงคราวละสามป ในกรณทกรรมการทพนจากตาแหนงอาจไดรบแตงตงอกไดตามมาตรา 11 พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 และการพนตาแหนงของกรรมการเปนไปตามมาตรา 12 พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 ไดแก นอกจากการพนจากตาแหนงตามวาระตาม มาตรา 11 แลว กรรมการซงคณะรฐมนตรแตงตงพนจากตาแหนง เมอ 1) ตาย 2) ลาออก 3) คณะรฐมนตรใหออก 4) เปนบคคลลมละลาย 5) เปนคนไรความสามารถหรอคนเสมอนไรความสามารถ 6) ไดรบโทษจาคกโดยคาพพากษาถงทสดใหจาคก เวนแตเปนโทษสาหรบความผดทไดกระทาโดยประมาทหรอความผดลหโทษ และในกรณทกรรมการพนจากตาแหนงกอนวาระ คณะรฐมนตรอาจแตงตงผอนเปนกรรมการแทนได และใหผทไดรบแตงตงใหดารงตาแหนงแทนอยในตาแหนงเทากบวาระทเหลออยของกรรมการซงตนแทนและกรณท

70

คณะรฐมนตรแตงตงกรรมการเพมขนในระหวางทกรรมการซงแตงตงไวแลวยงมวาระอยในตาแหนง ใหผทไดรบแตงตงใหเปนกรรมการเพมขนอยในตาแหนงเทากบวาระทเหลออยของกรรมการทไดรบแตงตงไวแลว

สวนในการประชมคณะกรรมการคมครองผบรโภค ถาประธานกรรมการไมมาประชมหรอไมอยในทประชม กฎหมายไดใหอานาจกรรมการทมาประชมเลอกกรรมการคนหนงขนเปนประธานในทประชม อกทงการทจะครบเปนองคประชมในทกครงตองประกอบดวย กรรมการมาประชมไมตากวากงหนงของจานวนกรรมการทงหมดจงจะเปนองคประชมได สวนการวนจฉยชขาดของทประชมใหถอเสยงขางมาก และกรรมการคนหนงใหมเสยงหนงในการลงคะแนน ถาคะแนนเสยงเทากน ใหประธานในทประชมออกเสยงเพมขนอกเสยงหนงเปนเสยงชขาดตามมาตรา 13 พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522

คณะกรรมการผบรโภคจะมอานาจเฉพาะเรองดงตอไปน 1) คณะกรรมการวาดวยการโฆษณา 2) คณะกรรมการวาดวยฉลาก 3) คณะกรรมการวาดวยสญญา คณะกรรมการเฉพาะเรอง ประกอบดวยกรรมการผทรงคณวฒในเรองเกยวของตามทคณะกรรมการแตงตงขน มจานวนไมนอยกวาเจดคนแตไมเกนสบสามคน และกรรมการเฉพาะเรองจะอยในตาแหนงคราวละสองป และกฎหมายกาหนดใหนามาตรา 11 วรรคสอง และมาตรา 12 มาใชบงคบโดยอนโลม โดยคณะกรรมการเฉพาะเรอง มอานาจและหนาทตามทกาหนดไวในพระราชบญญตนและตามทคณะกรรมการมอบหมายตามมาตรา 14 พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 และแกไขเพมเตม โดยพระราชบญญตคมครองผบรโภค (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541 และคณะกรรมการและคณะกรรมการเฉพาะเรอง จะแตงตงคณะอนกรรมการเพอพจารณาหรอปฏวตการอยางหนงอยางใดตามทคณะกรรมการหรอคณะกรรมการเฉพาะเรองมอบหมายกไดตามมาตรา 15 พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522

สวนในเรองประเดนของอานาจหนาทของคณะกรรมการคมครองผบรโภค ปรากฏในมาตรา 10 พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 โดยใหคณะกรรมการคมครองผบรโภคมอานาจและหนาทดงตอไปน

1) พจารณาเรองราวรองทกขจากผบรโภคทไดรบความเดอดรอนหรอเสยหายอนเนองมาจากการกระทาของผประกอบธรกจ

2) ดาเนนการเกยวกบสนคาทอาจเปนอนตรายแกผบรโภคตามมาตรา 36 3) แจงหรอโฆษณาขาวสารเกยวกบสนคาหรอบรการทอาจกอใหเกดความ

เสยหายหรอเสอมเสยแกสทธของผบรโภค ในการนจะระบชอสนคาหรอบรการ หรอชอของผประกอบธรกจดวยกได

4) ใหคาปรกษาและแนะนาแกคณะกรรมการเฉพาะเรอง และพจารณาวนจฉยการอทธรณคาสงของคณะกรรมการเฉพาะเรอง

5) วางระเบยบเกยวกบการปฏบตหนาทของคณะกรรมการเฉพาะเรองและคณะอนกรรมการ

71

6) สอดสองเรงรดพนกงานเจาหนาทสวนราชการ หรอหนวยงานอนของรฐใหปฏบตการตามอานาจและหนาททกฎหมายกาหนด ตลอดจนเรงรดพนกงานเจาหนาทใหดาเนนคดในความผดเกยวกบการละเมดสทธของผบรโภค

7) ดาเนนคดเกยวกบการละเมดสทธของผบรโภคทคณะกรรมการเหนสมควรหรอมผรองขอตามมาตรา 39

8) รบรองสมาคมตามมาตรา 40 9) เสนอความเหนตอคณะรฐมนตรเกยวกบนโยบายและมาตรการในการ

คมครองผบรโภค และพจารณาใหความเหนในเรองใด ๆ ทเกยวกบการคมครองผบรโภคตามทคณะรฐมนตรหรอรฐมนตรมอบหมาย

10) ปฏบตการอนใดตามทมกฎหมายกาหนดไวใหเปนอานาจและหนาทของคณะกรรมการในการปฏบตหนาทตามมาตราน คณะกรรมการอาจมอบหมายใหสานกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภคเปนผปฏบตการหรอเตรยมขอเสนอมายงคณะกรรมการเพอพจารณาดาเนนการตอไปได

4.1.3.2 อานาจหนาทของสานกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภค ตามมาตรา 20 พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 อานาจและหนาทของ

สานกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภค มอย 7 ประการ ดงตอไปน 1) รบเรองราวรองทกขจากผบรโภคทไดรบความเดอดรอนหรอเสยหายอน

เนองจากการกระทาของผประกอบธรกจ เพอเสนอตอคณะกรรมการ 2) ตดตามและสอดสองพฤตการณของผประกอบธรกจซงกระทาการ ใด ๆ

อนมลกษณะเปนการละเมดสทธของผบรโภค และจดใหมการทาสอบ หรอพสจนสนคาหรอบรการใด ๆ ตามทเหนสมควรและจาเปนเพอคมครองสทธของผบรโภค

3) สนบสนนหรอทาการศกษาและวจยปญหาเกยวกบการคมครองผบรโภครวมกบสถาบนการศกษาและหนวยงานอน

4) สงเสรมและสนบสนนใหมการศกษาแกผบรโภคในทกระดบการศกษาเกยวกบความปลอดภยและอนตรายทอายไดรบจากสนคาหรอบรการ

5) ดาเนนการเผยแพรวชาการและใหความรและการศกษาแกผบรโภคเพอสรางนสยในการบรโภคทเปนการสงเสรมพลานามยประหยดและใชทรพยากรของชาตใหเปนประโยชนมากทสด

6) ประสานงานกบสวนราชการหรอหนวยงานของรฐทมอานาจหนาทเกยวกบการควบคม สงเสรม หรอกาหนดมาตรฐานของสนคาหรอบรการ

7) ปฏบตการอนใดตามทคณะกรรมการหรอคณะกรรมการเฉพาะเรองมอบหมาย80

80สานกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภค, สคบ.กบการคมครองผบรโภค, หนา 3-4.

72

4.1.4 การคมครองผบรโภคในดานการโฆษณา ในปจจบนยคแหงเทคโนโลยและอตสาหกรรมทาใหมผลตสนคาออกมาอยางมากมาย

หลากหลายชนด ดงนน การโฆษณาซงมบทบาทเปนอยางมากของการตลาด เพราะทาใหผประกอบธรกจมปฏสมพนธกบผบรโภคไดโดยงาย อทธพลของการโฆษณาทาใหเกดการเลยนแบบ เกดการจงใจ ทาใหมการตดสนใจซอสนคาหรอบรการตาง ๆ อยางรวดเรว บางครงอาจจะไมไดไตรตรองใหถถวนกอนและอาจทาใหผบรโภคเขาใจผดในสาระสาคญและคณลกษณะของผลตภณฑ เหนไดวาในปจจบนนสอโฆษณาในแขนงตาง ๆ ไมวาจะเปนหนงสอพมพ วทย โทรทศน หรออนเตอรเนต เปนตน เขามามอทธพลเปนอยางมากกบการดารงชวตของผบรโภค ดวยเจตนารมณของกฎหมายคมครองผบรโภคมงคมครองผบรโภค เนองจากการเสนอขายสนคาหรอบรการตาง ๆ ทาใหผบรโภคตกอยในภาวะเสยเปรยบเพราะผบรโภคอาจรไมเทาทนภาวะตลาด ทาใหไมทราบถงคณภาพของสนคาและบรการนนอยางแทจรง ดงนน การคมครองผบรโภคในเรองการโฆษณาเปนมาตรการหนงของการคมครองผบรโภคตามพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 และแกไขเพมเตม โดยพระราชบญญตคมครองผบรโภค (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541 เปนการใหความคมครองผบรโภค คอ คมครองผบรโภคในการใหสทธทผบรโภคจะไดรบขาวสารรวมทงคาพรรณนาทถกตองและเพยงพอเกยวกบสนคาและบรการ เหนไดวาเปนการคมครองผบรโภคเกยวกบการไดรบขอมลขาวสารและคาพรรณนาตาง ๆ ของผประกอบการ เพอไมใหขอความหรอคาพรรณนาตาง ๆ เหลานนทมลกษณะเกนจรงหรอขอความเปนเทจ หรอเปนขอความททาใหผบรโภคเขาใจผดไปถงสาระสาคญของสนคาหรอบรการตาง ๆ ทอาจกอใหเกดความเสยหายตอผบรโภค

4.1.4.1 ความหมายของการโฆษณา ความหมายของ "โฆษณา" มการใหคานยามทแตกตางกนไป มดงตอไปน พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2554 “โฆษณา หมายถง เผยแพรขอความ

ออกไปยงสาธารณชน; ปาวรอง, ปาวประกาศ, เชน โฆษณาสนคา; (กฎ) กระทาการไมวาโดยวธใด ๆ ใหประชาชนเหนหรอทราบขอความเพอประโยชนในทางการคา”81

พจนานกรมแปล ไทย-ไทย อ.เปลอง ณ นคร “โฆษณา หมายถง การปาวรองประกาศแพรเรองใหร”82

A.R. Oxenfeldt and C. Swan กลาววา "การโฆษณาเปนการสอสารโนมนาวใจจากผขายไปยงผซอ โดยมไดเปนไปในรปสวนตว"83

81ราชบณฑตยสถาน, พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2554 เฉลมพระเกยรต

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว เนองในโอกาสพระราชพธมหามงคลเฉลมพระชนมพรรษา 7 รอบ 5 ธนวาคม 2554 (กรงเทพมหานคร: ราชบณฑตยสถาน, 2556), หนา 285.

82พจนานกรมแปล ไทย-ไทย อ.เปลอง ณ นคร, คนวนท 18 เมษายน 2557 จาก http://dictionary.sanook.com/search/%E0%B9%82%E0%B8%86%E0%B8%A9%E0%B8%93%E0%B8%B2

73

Maurice I. Mandell ใหคาจากดความวา "การโฆษณา หมายถง รปแบบการสงเสรมการขายผานสอโฆษณา ทมใชบคคล และตองชาระเงนโฆษณาโดยผอปถมภ ซงการโฆษณานมความหมายแตกตางไปจากการสงเสรมการขายรปแบบอน ๆ เชน การขายโดยพนกงาน และการ สงเสรมการจาหนาย เปนตน"84

S.W. William Pattis กลาววา "การโฆษณา หมายถง การสอสารในรปแบบใด ๆ ซงเจตนาทจะกระตนผทมศกยภาพในการซอและการสงเสรมในดานการจาหนายสนคาและบรการ รวมถงการสรางประชามต การกระทาการ เพอกอใหเกดการสนบสนนทางการเมอง การขาย ความคดหรอการเสนอความคดเหน หรอสาเหตตาง ๆ และการกระทาเพอใหประชาชนเหนคลอยตาม หรอปฏบตไปในทางทผโฆษณาประสงค"85

ดร.เสร วงษมณฑา ไดใหความหมายไววา “การโฆษณา คอ กจกรรมสอสารมวลชนทเกดขน เพอจงใจใหผบรโภคมพฤตกรรมอนเอออานวยตอความเจรญของธรกจ การขายสนคาหรอบรการโดยอาศยจากเหตผล ซงมทงกลยทธจรงและเหตผลสมมตผานทางสอโฆษณาทตองรกษาเวลาและเนอททมการระบบอกผโฆษณาอยางชดแจง”86

Susan Avery said that “Advertising is any paid form of non-personal presentation and promotion of ideas, goods, or services by an identified sponsor via print media (newspapers and magazines), broadcast media (radio and television), network media (telephone, cable, satellite, wireless), electronic media (audiotape, videotape, videodisk, CD-ROM, Web page), and display media (billboards, signs, posters).”87

ซซาน เอเวอน กลาววา การโฆษณา คอ รปแบบการจายเงนใด ๆ เพอนาเสนอโดยไมใชคนและการสงเสรมความคด สนคา หรอบรการ โดยการสนบสนนผานสอสงพมพ เชน หนงสอพมพและนตยสาร สอกระจาย เชน วทยและโทรทศน สอเครอขาย เชน โทรศพท สายเคเบล ดาวเทยม ไรสาย สออเลกทรอนกส เชน เทปเสยง เทปวดโอ อนเตอรเนต และ สอแสดง เชน ปาย โปสเตอร

สวนพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 ตามมาตรา 3 ไดมการนยามเพอใหความหมายเกยวกบการโฆษณาไว ดงน

83ณฐ จนทโรทย, การออกแบบสงพมพเพอการโฆษณา (กรงเทพฯ: มหาวทยาลยราชภฎ

พระนคร, ม.ป.ป.), คนวนท 5 มกราคม 2557 จาก http://etcserv.pnru.ac.th/pcc/Newnat/ad1-2.html

84เรองเดยวกน. 85เรองเดยวกน. 86เรองเดยวกน. 87PPG Corporate Communications, PPG Honors Six Excellent Suppliers.

Retrieved May 19, 2014 from http://www.ppg.com/en/newsroom/news/Pages/ 2008616.9spx

74

“โฆษณา” หมายความถงการกระทาการไมวาโดยวธการใด ๆ ใหประชาชนเหนหรอทราบขอความเพอประโยชนในทางการคา

“สอโฆษณา” หมายความวา สงทใชเปนสอในการโฆษณา เชน หนงสอพมพ สงพมพ วทยกระจายเสยง วทย โทรทศน ไปรษณย โทรเลข โทรศพท หรอปาย

4.1.4.2 คณะกรรมการวาดวยการโฆษณา พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 ไดกาหนดใหมคณะกรรมการเฉพาะ

เรองขนมาทาหนาทในการควบคมดแลการโฆษณาสนคาหรอบรการ โดยคณะกรรมการวาดวยการโฆษณาเปนคณะกรรมการทถกตงโดยพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 ตามมาตรา 14 โดยคณะกรรมการวาดวยการโฆษณามจานวนไมนอยกวา 7 คนแตไมเกน 13 คนกรรมการเฉพาะเรองอยในตาแหนงคราวละ 2 ป กรรมการทพนจากตาแหนงอาจไดรบแตงตงอกได

1) อานาจหนาทของคณะกรรมการวาดวยการโฆษณา พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 ไดใหอานาจหนาทของ

คณะกรรมการวาดวยการโฆษณาดาเนนการคมครองผบรโภคตามมาตรา 22 ถงมาตรา 29 ดงน “1. หนาทโดยทวไปในการควบคมดแลการโฆษณาสนคาหรอบรการทยง

มไดถกควบคมการโฆษณาโดยกฎหมายอน โดยกฎหมายไดกาหนดมาตรฐานของ “ขอความ” ทจะใชในการโฆษณาไวในมาตรา 22 และกาหนดมาตรฐานเกยวกบ “วธการ” ทใชในการโฆษณาไวในมาตรา 23

2. หนาทในการปองกนหรอระงบยบยงความเสยหายหรออนตรายอนจะเกดขนแกผบรโภค เนองจากการโฆษณาสนคาบางประเภทเปนการลวงหนาโดยกาหนดเงอนไขเกยวกบการโฆษณาสนคาหรอบรการนน หรอหามการโฆษณาหรอจากดการใชสอโฆษณาสนคาหรอบรการนนอนเปนหนาทซงกาหนดตามมาตรา 24 มาตรา 25 และมาตรา 26

3. หนาทในการตรวจขอความโฆษณาทผประกอบธรกจขอใหพจารณาใหความเหนกอนทาการโฆษณา อนเปนหนาททกาหนดตามมาตรา 29”88

คณะกรรมการวาดวยการโฆษณามหนาทโดยทวไปในการควบคมดแลการโฆษณาสนคาหรอบรการทยงมไดถกควบคมการโฆษณาโดยกฎหมายอน โดยกฎหมายไดกาหนดมาตรฐานของ “ขอความ” ทจะใชในการโฆษณาไวในมาตรา 22 ซงคณะกรรมการวาดวยการโฆษณามหนาทในการตรวจสอบและควบคมขอความในโฆษณาตาง ๆ เกยวกบแหลงกาเนด สภาพ คณภาพหรอลกษณะของสนคาหรอบรการ ตลอดจนการสงมอบ การจดหา หรอการใชสนคาหรอบรการวาขอความนนเปนธรรมตอผบรโภคหรอไมและตองไมใชขอความทอาจกอใหเกดผลเสยตอสงคมสวนรวม

โดยขอความดงตอไปนถอวาเปนขอความทเปนการไมเปนธรรมตอผบรโภคหรอเปนขอความทอาจกอใหเกดผลเสยตอสงคมเปนสวนรวม เชน ขอความทเปนเทจหรอเกนความจรง ขอความทจะกอใหเกดความเขาใจผดในสาระสาคญเกยวกบสนคาหรอบรการ ไมวาจะกระทาโดย

88สานกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภค, คมอผโฆษณา (กรงเทพมหานคร: สานกงาน

คณะกรรมการคมครองผบรโภค, 2534), หนา 4.

75

ใชหรออางองรายงานทางวชาการ สถต หรอสงใดสงหนงอนไมเปนความจรงหรอเกนความจรงหรอไมกตาม ขอความทเปนการสนบสนนโดยตรงหรอโดยออมใหมการกระทาผดกฎหมายหรอศลธรรม หรอนาไปสความเสอมเสยในวฒนธรรมของชาต ขอความทจะทาใหเกดความแตกแยกหรอเสอมเสยความสามคคในหมประชาชน ขอความอยางอนตามทกาหนดในกฎกระทรวง ขอความทใชในการโฆษณาทบคคลทวไปสามารถรไดวาเปนขอความทไมอาจเปนความจรงไดโดยแนแทไมเปนขอความทตองหามในการโฆษณาทเปนเทจหรอเกนความจรง

คณะกรรมการวาดวยการโฆษณามหนาทกาหนดมาตรฐานเกยวกบ “วธการ” ทใชในการโฆษณาไวในมาตรา 23 คณะกรรมการวาดวยการโฆษณามหนาทจะตองตรวจสอบวาการโฆษณานนจะไมกระทาการโฆษณาดวยวธการอนอาจเปนอนตรายตอสขภาพ รางกายหรอจตใจ หรออนอาจกอใหเกดความราคาญแกผบรโภค ทงน ตองพจารณากฎกระทรวงประกอบดวย

ในประการตอมา คณะกรรมการวาดวยการโฆษณามหนาทในการปองกนหรอระงบยบยงความเสยหายหรออนตรายอนจะเกดขนแกผบรโภคเนองจากการโฆษณาสนคาบางประเภทเปนการลวงหนาโดยกาหนดเงอนไขเกยวกบการโฆษณาสนคาหรอบรการนน หรอหามการโฆษณาหรอจากดการใชสอโฆษณาสนคาหรอบรการนนอนเปนหนาทซงกาหนดตามมาตรา 24 ถาคณะกรรมการวาดวยการโฆษณาเหนวาสนคาใดอาจเปนอนตรายแกผบรโภคและคณะกรรมการวาดวยฉลากไดกาหนดใหสนคานนเปนสนคาทควบคมฉลากตามมาตรา 30 สนคาทอาจกอใหเกดอนตรายแกสขภาพ รางกายหรอจตใจ เนองในการใชสนคาหรอโดยสภาพของสนคานน หรอมสนคาทประชาชนทวไปใชเปนประจา ใหคณะกรรมการวาดวยการโฆษณามอานาจออกคาสงดงตอไปน กาหนดใหการโฆษณานนตองกระทาไปพรอมกบคาแนะนาหรอคาเตอนเกยวกบวธใชหรออนตราย ตามเงอนไขทคณะกรรมการวาดวยการโฆษณากาหนด ทงน โดยคณะกรรมการวาดวยการโฆษณาจะกาหนดเงอนไขใหแตกตางกนสาหรบการโฆษณาทใชสอโฆษณาตางกนกได หรอจากดการใชสอโฆษณาสาหรบสนคานน หรอหามการโฆษณาสนคานน โดยใหคณะกรรมการวาดวยการโฆษณานามาใชบงคบแกการโฆษณาทคณะกรรมการวาดวยการโฆษณาเหนวาการใชหรอประโยชนของสนคานนขดตอนโยบายทางสงคม ศลธรรม หรอวฒนธรรมของชาตดวย อกทงคณะกรรมการวาดวยการโฆษณาถาเหนวาสนคาหรอบรการใดผบรโภคจาเปนตองทราบขอเทจจรงเกยวกบสภาพ ฐานะ และรายละเอยดอยางอนเกยวกบผประกอบธรกจดวย คณะกรรมการวาดวยการโฆษณามอา นาจกาหนดใหการโฆษณาสนคาหรอบรการนนตองใหขอเทจจรงดงกลาวตามทคณะกรรมการวาดวยการโฆษณากาหนดได ตามมาตรา 25 และเมอคณะกรรมการวาดวยการโฆษณาเหนวาขอความในการโฆษณาโดยทางสอโฆษณาใดสมควรแจงใหผบรโภคทราบวาขอความนนเปนขอความทมความมงหมายเพอการโฆษณา คณะกรรมการวาดวยการโฆษณามอานาจกาหนดใหการโฆษณาโดยทางสอโฆษณานนตองมถอยคาชแจงกากบใหประชาชนทราบวาขอความดงกลาวเปนการโฆษณาได ทงน คณะกรรมการวาดวยการโฆษณาจะกาหนดเงอนไขอยางใดใหตองปฏบตดวยกไดตามมาตรา 26

รวมทงคณะกรรมการวาดวยการโฆษณามหนาทในการตรวจขอความโฆษณาทผประกอบธรกจขอใหพจารณาใหความเหนกอนทาการโฆษณา อนเปนหนาททกาหนดตามมาตรา 29 ทใหอานาจคณะกรรมการวาดวยการโฆษณามหนาทตรวจขอความโฆษณาในกรณทผ

76

ประกอบธรกจทสงสยวาการโฆษณาของตนจะเปนการฝาฝนหรอไมเปนไปตามพระราชบญญตคมครองผบรโภคฯ ผประกอบธรกจสามารถขอใหคณะกรรมการวาดวยการโฆษณาพจารณาใหความเหนในเรองนนกอนทาการโฆษณาไดและคณะกรรมการวาดวยการโฆษณาจะตองใหความเหนและแจงใหผขอทราบภายในสามสบวนนบแตวนทคณะกรรมการวาดวยการโฆษณาไดรบคาขอ แตถาไมแจงภายในกาหนดระยะเวลาดงกลาว ใหถอวาคณะกรรมการวาดวยการโฆษณาใหความเหนชอบแลวการขอความเหนและคาปวยการในการใหความเหน ใหเปนไปตามระเบยบทคณะกรรมการวาดวยการโฆษณากาหนด คาปวยการทไดรบใหนาสงคลงเปนรายไดแผนดน สวนการใหความเหนของคณะกรรมการวาดวยการโฆษณาไมถอวาเปนการตดอานาจของคณะกรรมการวาดวยการโฆษณาทจะพจารณาวนจฉยใหมเปนอยางอนเมอมเหตอนสมควรการใดทไดกระทาไปตามความเหนของคณะกรรมการวาดวยการโฆษณาทใหความเหนไป มใหถอวาการกระทานนเปนความผดทางอาญา

ในการดาเนนตามหนาทของคณะกรรมวาดวยการโฆษณาถาพจารณาขอความโฆษณาใดแลว และไดใหโอกาสแกผกระทาการโฆษณาไดชแจงขอเทจจรงหรอใหโอกาสในการพสจนแสดงความจรงวาขอความโฆษณาของตนมไดมลกษณะอนเปนการฝาฝนกฎหมายคมครองผบรโภค แตคณะกรรมการวาดวยการโฆษณาเหนวาขอความเหลานนมลกษณะอนเปนการฝาฝนตอกฎหมายคมครองผบรโภคแลว คอ ฝาฝนโดยขอความโฆษณาเหลานนมลกษณะทไมเปนธรรมตอผบรโภคหรอขอความทอาจกอใหเกดผลเสยตอสงคมเปนสวนรวม เชน ขอความทเปนเทจหรอเก นความจรง ขอความทจะกอใหเกดความเขาใจผดในสาระสาคญเกยวกบสนคาหรอบรการ ไมวาจะกระทาโดยใชหรออางองรายงานทางวชาการ สถต หรอสงใดสงหนงอนไมเปนความจรงหรอเกนความจรงหรอไมกตาม ขอความทเปนการสนบสนนโดยตรงหรอโดยออมใหมการกระทาผดกฎหมายหรอศลธรรม หรอนาไปสความเสอมเสยในวฒนธรรมของชาต ขอความทจะทาใหเกดความแตกแยกหรอเสอมเสยความสามคคในหมประชาชน ขอความอยางอนตามทกาหนดในกฎกระทรวงขอความทใชในการโฆษณาทบคคลทวไปสามารถรไดวาเปนขอความทไมอาจเปนความจร งไดโดยแนแท ไมเปนขอความทตองหามในการโฆษณาทเปนขอความทเปนเทจหรอเกนความจรง หรอเปนขอความโฆษณาทมวธการอนอาจเปนอนตรายตอสขภาพ รางกายหรอจตใจ หรออนอาจกอใหเกดความราคาญแกผบรโภค หรอเปนการโฆษณาทไมมคาแนะนาหรอคาเตอนเกยวกบวธใชหรออนตราย ตามเงอนไขทคณะกรรมการวาดวยการโฆษณากาหนด หรอคณะกรรมการวาดวยการโฆษณาเหนวาสนคาหรอบรการใดผบรโภคจาเปนตองทราบขอเทจจรงเกยวกบสภาพ ฐานะ และรายละเอยดอยางอนเกยวกบผประกอบธรกจดวย คณะกรรมการวาดวยการโฆษณามอานาจกาหนดใหการโฆษณาสนคาหรอบรการนนตองใหขอเทจจรงดงกลาวแตผประกอบธรกจไมไดแจงใหผบรโภคทราบถงขอเทจจรงเหลาน เพราะเหตประการนคณะกรรมการวาดวยโฆษณาจงมอานาจในการออกคาสงอยางหนงอยางใดตามทกาหนดไวในมาตรา 27 ไดแก คาสงใหแกไขขอความหรอวธการในการโฆษณา หรอหามการใชขอความบางอยางทปรากฏในการโฆษณา หรอหามการโฆษณาหรอหามใชวธการนนในการโฆษณา หรอใหโฆษณาเพอแกไขความเขาใจผดของผบรโภคทอาจเกดขนแลวตามหลกเกณฑและวธการทคณะกรรมการวาดวยการโฆษณากาหนดในการออกคาสง ใหคณะกรรมการวาดวยการโฆษณากาหนดหลกเกณฑและวธการ โดยคานงถงประโยชนของผบรโภค ประกอบกบความสจรตใจในการกระทาของผกระทาการโฆษณา โดยจะออกเพยงคาสงเดยวหรอหลายคาสงกไดสาหรบคาสงดงทกลาวมา

77

ขางตนแกผประกอบธรกจหรอผกระทาการโฆษณาได และหากผประกอบธรกจหรอผกระทาการโฆษณาฝาฝนคาสงของคณะกรรมการวาดวยการโฆษณายอมตองรบโทษอาญาทกาหนดไวตามมาตรา 49 แหงพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 ซงมโทษจาคกไมเกนหกเดอน หรอปรบไมเกนหาหมนบาท หรอทงจาทงปรบ

อกทงถาคณะกรรมการวาดวยการโฆษณามอานาจตามมาตรา 28 ถาคณะกรรมการวาดวยการโฆษณามเหตอนควรสงสยวา ขอความใดทใชในการโฆษณาเปนเทจหรอเกนความจรง ใหคณะกรรมการวาดวยการโฆษณามอานาจออกคาสงใหผกระทาการโฆษณาพสจนเพอแสดงความจรงไดในกรณทผกระทาการโฆษณาอางรายงานทางวชาการ ผลการวจย สถต การรบรองของสถาบนหรอบคคลอนใด หรอยนยนขอเทจจรงอนใดอนหนงในการโฆษณา ถาผกระทาการโฆษณาไมสามารถพสจนไดวาขอความทใชในการโฆษณาเปนความจรงตามทกลาวอาง ใหคณะกรรมการวาดวยการโฆษณามอานาจออกคาสงตาง ๆ เชน ไดแก คาสงใหแกไขขอความหรอวธการในการโฆษณา หรอหามการใชขอความบางอยางทปรากฏในการโฆษณา หรอหามการโฆษณาหรอหามใชวธการนนในการโฆษณา หรอใหโฆษณาเพอแกไขความเขาใจผดของผบรโภคทอาจเกดขนแลวตามหลกเกณฑและวธการทคณะกรรมการวาดวยการโฆษณากาหนดในการออกคาสง ใหคณะกรรมการวาดวยการโฆษณากาหนดหลกเกณฑและวธการ โดยคานงถงประโยชนของผบรโภค ประกอบกบความสจรตใจในการกระทาของผกระทาการโฆษณา โดยจะออกเพยงคาสงเดยวหรอหลายคาสงกไดสาหรบคาสงดงทกลาวมาขางตนแกผประกอบธรกจหรอผกระทาการโฆษณาได และใหถอวาผกระทาการโฆษณารหรอควรไดรวาขอความนนเปนความเทจ

2) ลกษณะของขอความโฆษณาทถอวาเปนขอความโฆษณาอนเปนการฝาฝนตอกฎหมายคมครองผบรโภค

ลกษณะท 1 ใชขอความทเปนการไมเปนธรรมตอผบรโภค ลกษณะท 2 ใชขอความทอาจกอใหเกดผลเสยตอสงคมเปนสวนรวม ลกษณะท 3 ใชวธการโฆษณาในลกษณะทอาจเปนอนตรายตอสขภาพ

รางกายหรอจตใจหรออาจกอใหเกดความราคาญแกผบรโภค ทงน ตามทกาหนดไวในกฎกระทรวง ลกษณะท 4 ขอความโฆษณาอยางอนทมกฎกระทรวงกาหนดใหเปน

ขอความโฆษณา อนถอวาไมเปนธรรมตอผบรโภคหรออาจกอใหเกดผลเสยตอสงคมเปนสวนรวม”89 ลกษณะท 1 ใชขอความทเปนการไมเปนธรรมตอผบรโภค แบงไดแยกเปน

2 ประการ คอ 1. ขอความโฆษณาทเปนเทจหรอเกนความจรง ตวอยาง เชน นาเอา

ถอยคาในลกษะเปนการยนยนขอเทจจรงทยากตอการพสจนใหเปนความจรงได เชน คาวา “ดทสด” “100%” “ทสดในโลก” “สงางามทสด” “โออาทสด” ไมมหลกฐานใดทจะพสจนไดถงขอความโฆษณาเหลานวาเปนความจรงหรอไม90 ซงขอความโฆษณาเหลานมลกษณะเกนความจรงยากตอการพสจน หรอเปนการยนยนขอเทจจรงทมลกษณะเปนเทจ เพราะวายากตอการพสจนหรอพสจนไมได

89สานกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภค, คมอผโฆษณา, หนา 5. 90เรองเดยวกน, หนา 15.

78

เลยวาขอความโฆษณาเปนความจรงหรอไม91 แตถาเปนกรณทผประกอบธรกจโฆษณาไดใชคาวา “กวา” หรอ “ทสด” มาประกอบขอความโฆษณาแตไมไดระบขอความอนตามมา ทาใหถอยคานนไมมความหมายเฉพาะเจาะจงทแนนอน โดยความเขาใจหรอความรสกอยทแตละบคคลจะเขาใจ เชน นาคาวา “กวา” หรอ “ทสด” ไปประกอบคาวา สวย ด ไดมาตรฐาน เก เหมาะ ทนสมย เดน เปนตน ถอวาขอความโฆษณาไมมลกษณะยนยนขอเทจจรงทผประกอบธรกจโฆษณาตองพสจนแสดงความจรง แตในกรณตรงกนขาม ถาผประกอบธรกจโฆษณานาคาวา “กวา” หรอ “ทสด” มาประกอบขอความโฆษณาโดยทถอยคานนมความหมายเฉพาะเจาะจงและเปนทาใหผบรโภคเขาใจวาขอความโฆษณานนมความหมายวามความเหนอกวาในการเปรยบเทยบกบสนคาประเทศเดยวกน เชน นาคาวา “กวา” หรอ “ทสด” ไปประกอบคาวา “ประหยด” “ยาวนาน” “ทน” “เลก” เปนตน ถอวาขอความโฆษณาเหลานมลกษณะเปนการยนยนขอเทจจรงทผประกอบธรกจจะตองพสจนแสดงความจรงเกยวกบขอความโฆษณาเหลานน แตในกรณถาขอความโฆษณาอางวาลดราคาสนคา ถาราคาสนคายงไมไดกาหนดอยางแนนอน การพสจนวาเปนเทจหรอเกนความจรงจงกระทาไดยาก แตถาเปนกรณสนคาควบคมราคา การทตรวจสอบวาราคาลดจรงหรอไมจงสามารถกระทาไดงายวาลดราคาจรงหรอขอความโฆษณานนเปนเทจหรอเกนความจรงหรอไม สวนในกรณการยนยนขอเทจจรงวาไดรบรางวล ไดรบใบรบรองคณภาพหรอกลาวยนตวเลข ผประกอบธรกจโฆษณาตองพสจนความจรง ตองแสดงแหลงประกวด ปทไดรบรางวลใหชดเจนตรงกบขอความทตนเองโฆษณา ผประกอบธรกจตองระบใหชดเจนวาจดประกวดโดยผใด เมอไร เปนตน ในประการตอมาขอความโฆษณาทเปรยบเทยบสนคาในลกษณะทเหยยบยาสนคาอน หรอเปนขอความโฆษณาทเปรยบเทยบวาสนคาของตวเองมคณภาพดกวาสนคายหออน การโฆษณานนตองมขอความทเปนความจรงทงหมดทาใหผบรโภคทราบและตองไมมลกษณะเกนความจรงหรอเปนเทจ และไมทาใหผบรโภคเขาใจผดในสาระสาคญของสนคาและการโฆษณาทมลกษณะเปรยบเทยบนนควรทาเฉพาะสวนทเปนสาระสาคญ ไมควรเอาเรองเลก ๆ นอย ๆ มาเปนหลกในการเปรยบเทยบ เพราะอาจจะทาใหผบรโภคเขาใจในคณสมบตผลตภณฑได ถาผประกอบธรกจไมสามารถพสจนไดวาขอความดงกลาวเปนความจรงกเปนการโฆษณาทขอความโฆษณาทเปนเทจหรอเกนความจรง สวนกรณในการโฆษณาอนทาใหผบรโภคเขาใจผดในสาระสาคญของสนคาซงกระทากนในหลายรปแบบ เชน การใชขอความโฆษณาททาใหผบรโภคเขาผดในแหลงกาเนดหรอวสดของสนคา หรอการโฆษณาในเรองการรบประกนสนคา ผประกอบกจการโฆษณาตองระบลกษณะและขอบเขตของการประกนสนคาใหชดเจน โดยระบเงอนไขของการรบประกนใหครบถวน92

2. ขอความโฆษณาทจะกอใหผบรโภคเกดความเขาใจผดในสาระสาคญเกยวกบสนคาหรอบรการ ทงน ไมวาจะกระทาโดยใชหรออางองรายงานทางวชาการ สถต หรอสงใดสงหนงอนไมเปนธรรมหรอเกนความจรงหรอไมกตาม เปนการโฆษณาจงใจแตปรากฏวาไมเปนความจรงและทาใหผบรโภคเกดความเขาใจผดในคณภาพและสาระสาคญของสนคา การอางองขอมลตาง ๆ

91เรองเดยวกน, หนา 12. 92เรองเดยวกน, หนา 14-20.

79

เหลานทาใหผบรโภคหลงเชอ ทาใหผบรโภคอาจไดรบความเสยหายเนองจากไดเชอจากการจงใจในรายงานทางวชาการหรอสถตเหลานนซงไมเปนความจรง93

ลกษณะท 2 ใชขอความทอาจกอใหเกดผลเสยตอสงคมเปนสวนรวม แบงไดเปน 2 ประการ คอ

1. ขอความทเปนการสนบสนนโดยตรงหรอโดยออมใหมการกระทาผดกฎหมายหรอศลธรรม หรอนาไปสความเสอมเสยในวฒนธรรมของชาต เปนขอความโฆษณาทจงใจใหผบรโภคนนบรโภคสนคาหรอบรการทนาไปสการกระทาความผดทางกฎหมาย แตถาในกรณทไมมความผดทางกฎหมายกเปนการผดศลธรรม เชน ขอความโฆษณาวาใหเลขเดด สนบสนนการเลนหวยเลนพนน มลกษณะของการโฆษณาสลากกนรวบ ผดกฎหมายพระราชบญญตการพนน หรอโฆษณาเกยวกบการทาแทง โฆษณาขายบรการทางเพศ เปนตน94

2. ขอความทจะทาใหเกดความแตกแยกหรอเสอมเสยความสามคคในหมประชาชน เปนขอความทกอใหเกดไมเปนธรรมตอผบรโภคและอาจกอใหเกดผลเสยตอสวนรวม แตในขณะนยงไมพบตวอยางขอความโฆษณาในลกษณะน

ลกษณะท 3 ใชวธการโฆษณาในลกษณะทอาจเปนอนตรายตอสขภาพรางกายหรอจตใจหรออาจกอใหเกดความราคาญแกผบรโภค ทงน ตามทกาหนดไวในกฎกระทรวง

ลกษณะท 4 ขอความโฆษณาอยางอนทมกฎกระทรวงกาหนดใหเปนขอความโฆษณา อนถอวาไมเปนธรรมตอผบรโภคหรออาจกอใหเกดผลเสยตอสงคมเปนสวนรวม เปนการโฆษณาขอความตามกฎกระทรวง ฉบบท 3 (พ.ศ. 2526) กฎกระทรวง ฉบบท 5 (พ.ศ. 2534) กฎกระทรวง ฉบบท 6 (พ.ศ. 2528) กฎกระทรวง ฉบบท 7 (พ.ศ. 2538)

3) การอทธรณคาสงของคณะกรรมการวาดวยการโฆษณา พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 และแกไขเพมเตม โดย

พระราชบญญตคมครองผบรโภค (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541 มาตรา 43 ไดบญญตใหอานาจแกผประกอบธรกจไว ถาเหนวาตนเองมสทธในการโฆษณาและไมไดรบความเปนธรรมจากคณะกรรมการเฉพาะเรองตามมาตรา 27 หรอมาตรา 28 วรรคสอง ในเรองการอทธรณคาสงในขอความโฆษณา ไดแก คณะกรรมการโฆษณาตามมาตรา 27 ถาผประกอบธรกจไมพอใจในคาสงทคณะกรรมการโฆษณาใหผประกอบธรกจมสทธอทธรณคาสงตอคณะกรรมการคมครองผบรโภคได ซงผทมสทธอทธรณคาสงของคณะกรรมการวาดวยการโฆษณา ไดแก ผทไดรบคาสง ประกอบไปดวย ผกระทาการโฆษณา ผประกอบกจการโฆษณา และเจาของสอโฆษณา การอทธรณดงกลาวตองปฏบตตามวธการยนอทธรณตามกฎกระทรวง ฉบบท 2 (พ.ศ. 2524) โดยผรบคาสงนนตองยนตอคณะกรรมการคมครองผบรโภคภายใน 10 วน นบตงแตวนทผอทธรณไดทราบคาสง อยางไรกตาม การอทธรณคาสงดงกลาวนนไมเปนการทเลาการบงคบตามคาสงของคณะกรรมการวาดวยการโฆษณา เวนแตคณะกรรมการคมครองผบรโภคจะสงเปนอยางอนเปนการชวคราวกอนการวนจฉยอทธรณและคาวนจฉยอทธรณของ

93นนทวนจ เจรญนวชย, ค าอธบายเรยงมาตราพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ.

2522 (นครปฐม: โครงการตารา กองบงคบการวชาการ โรงเรยนนายรอยตารวจ, 2550), หนา 25. 94สานกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภค, คมอผโฆษณา, หนา 21.

80

คณะกรรมการคมครองผบรโภคถอเปนทสดตามมาตรา 44 พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 และแกไขเพมเตม โดยพระราชบญญตคมครองผบรโภค (ฉบบท 2) พ.ศ. 254195

4.1.5 การคมครองผบรโภคในดานฉลาก ในปจจบนมสนคาและบรการมากมายเนองจากการขยายตวทางเศรษฐกจและอตสาหกรรม

เมอมสนคาใหเลอกมากมายในทองตลาด ยอมมสนคาทมการตดฉลากและไมตดฉลาก จดประสงคเพอใหผบรโภคไดทราบถงวธใชและคาเตอนตาง ๆ เพอใหผบรโภคไดตระหนกถงความระมดระวงในการใชสนคา รวมทงทาใหผบรโภคทราบถงผผลตและผประกอบการทผลตสนคาขนมาโดยผประกอบธรกจไดใหขอมลขาวสารแกผบรโภคโดยผานทางฉลากของสนคานน มทงการบรรยายถงคณภาพ วธการใช คาเตอนตาง ๆ ในฉลาก เพอใหผบรโภคไดรบขอมลประกอบในการตดสนใจในการเลอกบรโภคในผลตภณฑสนคาตาง ๆ อกนยหนงการทผประกอบธรกจไดบรรยายและใหขอมลตาง ๆ ผานทางฉลากเปนการโฆษณาประเภทหนง เพราะทาใหผบรโภคเหนถงสรรพคณและคณลกษณะของสนคาของตน การระบวธการใชและคาเตอนตาง ๆ เปนการกาหนดกตกาใหผบรโภคทราบถงวธการใชสนคาในการอปโภคบรโภคและรวมถงเปนเงอนไขใหผบรโภคปฏบตตาม และมบางกรณถาไมปฏบตตามวธการใชสนคาอาจจะทาใหผบรโภคไมไดรบการเยยวยาคาเสยหายในสวนทผบรโภคพงจะไดจากการเสยหายนน และฉลากทาใหทราบถงผผลตและผประกอบการเปนประโยชนเมอเกดความเสยหายแกผบรโภค ผบรโภคสามารถตดตามเพอเรยกรองใหผผลตหรอผประกอบการชดใชคาเสยหายได

การคมครองผบรโภคในดานฉลากสนคานน รฐมวตถประสงคเพอใหผบรโภคไดรบความคมครอง เนองจากในบางกรณผประกอบการไดบอกขอมลของสนคาหรอบรการไมครบหรอขาดตกบกพรอง ทาใหผบรโภคไดรบความเสยดาย ดงนน จงมพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 และแกไขเพมเตม โดยพระราชบญญตคมครองผบรโภค (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541 เพอควบคมดแลขอมลขาวสารทเกยวกบสนคาหรอบรการเพอบงคบใหผประกอบธรกจตองใหขอมลขาวสารขนตาแกผบรโภค โดยใชวธการควบคมฉลาก โดยกาหนดใหเปนหนาทและความรบผดชอบของผประกอบธรกจทจะตองใหขอเทจจรงอนเปนสาระสาคญเกยวกบสนคา เพอเปนประโยชนตอผบรโภคทจะไดรบทราบขอมลขาวสาร รวมทงคาพรรณนาคณภาพทถกตองและเพยงพอเกยวกบสนคานน ๆ โดยผบรโภคสามารถใชเปนขอมลประกอบในการพจารณาเลอกซอ หรอใชสนคาไดอยางปลอดภย เปนธรรม ประหยด ดงนน ขอความทปรากฏในฉลาก กฎหมายจงกาหนดใหใชขอความทตรงตอความจรง และไมมขอความทอาจกอใหเกดความเขาใจผดในสาระสาคญเกยวกบสนคา และใหใชขอความตามหลกเกณฑและเงอนไขทคณะกรรมการวาดวยฉลากกาหนดในราชกจจานเบกษา

4.1.5.1 ความหมายของการฉลาก ความหมายของ "ฉลาก" มการใหคานยามทแตกตางกนไป มดงตอไปน พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2554 “ฉลาก หมายถง สงเชนตว ตว หรอ

แผนกระดาษเลก ๆ เปนตน ซงทาเปนเครองหมายกาหนดไวเนองในการเสยงโชคเสยงทาย เปนตน; ปายบอกชอยา ใชปดขวดยารกษาโรค เรยกวา ฉลากยา ; สลาก กวา; (กฎ) รป รอยประดษฐ

95ขวญชย สนตสวาง, เรองเดม, หนา 40.

81

เครองหมาย หรอขอความใด ๆ ทแสดงไวทภาชนะหรอหบหอบรรจสนคา เชน ฉลากยา ฉลากเครองสาอาง”96

พจนานกรมแปล ไทย-ไทย อ.เปลอง ณ นคร “ฉลาก หมายถง สลาก, เครองหมายแทนสงของสาหรบจบเสยงทาย ปายบอกชอ เชน ฉลากยา”97

สวนพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 และแกไขเพมเตม โดยพระราชบญญตคมครองผบรโภค (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541 ตามมาตรา 3 ไดมการนยามเพอใหความหมายเกยวกบการโฆษณาไว ดงน

"ฉลาก" หมายความวา รป รอยประดษฐ กระดาษหรอสงอนใดททาใหปรากฏขอความเกยวกบสนคา ซงแสดงไวทสนคาหรอภาชนะบรรจหรอหบหอบรรจสนคา หรอสอดแทรกหรอรวมไวกบสนคาหรอภาชนะบรรจหรอหบหอบรรจสนคา และหมายความรวมถงเอกสารหรอคมอสาหรบใชประกอบกบสนคา ปายทตดตงหรอแสดงไวทสนคาหรอภาชนะบรรจหรอหบหอบรรจสนคานน

4.1.5.2 คณะกรรมการวาดวยฉลาก พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 และแกไขเพมเตม โดยพระราชบญญต

คมครองผบรโภค (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541 ไดกาหนดใหมคณะกรรมการเฉพาะเรองขนมาทาหนาทในการควบคมดแลเรองฉลาก โดยคณะกรรมการวาดวยฉลากเปนคณะกรรมการทถกต งโดยพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 โดยคณะกรรมการวาดวยการโฆษณามจานวนไมนอยกวา 7 คนแตไมเกน 13 คนกรรมการเฉพาะเรองอยในตาแหนงคราวละ 2 ป กรรมการทพนจากตาแหนงอาจไดรบแตงตงอกได ซงคณะกรรมการคมครองผบรโภคไดพจารณาแตงต งจากผแทนหนวยงานทเกยวของ

1) อานาจหนาทของคณะกรรมการวาดวยฉลาก พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 และแกไขเพมเตม โดย

พระราชบญญตคมครองผบรโภค (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541 ไดใหอานาจหนาทของคณะกรรมการวาดวยฉลากดาเนนการคมครองผบรโภคตามมาตรา 30 ถงมาตรา 35 ดงน

1. กาหนดสนคาดงตอไปนเปนสนคาควบคมฉลาก (1) สนคาทอาจกอใหเกดอนตรายแกสขภาพรางกายหรอจตใจ

เนองในการใชสนคา หรอโดยสภาพของสนคานน (2) สนคาทประชาชนทวไปใชเปนประจาซงการกาหนดฉลากของ

สนคานนจะเปนประโยชนแกผบรโภคในการทจะไดรบทราบขอเทจจรงในสาระสาคญเกยวกบสนคานน 2. กาหนดหลกเกณฑ เงอนไข และรายละเอยดเกยวกบลกษณะฉลาก

ของสนคาควบคมโดยประกาศในราชกจจานเบกษาในกรณทเหนสมควรคณะกรรมการอาจกาหนดกรณหรอเงอนไขทเปนขอยกเวนสนคาใดไมตองปฏบตตามหลกเกณฑ เงอนไข และรายละเอยดเกยวกบขอความฉลากกได อานาจตามขอน เปนอานาจกาหนดใหฉล ากตองมลกษณะและประกอบดวยขอความหรอขาวสารตามประเภทของสนคาทถกตองและเพยงพอตามทคณะกรรมวาดวยฉลากเหนวาจะเปนตองปรากฏในฉลาก

96ราชบณฑตยสถาน, เรองเดม, หนา 345. 97พจนานกรมแปล ไทย-ไทย อ.เปลอง ณ นคร, เรองเดม.

82

3. เมอไดกาหนดสนคาใดเปนสนคาทควบคมฉลาก และกาหนดหลกเกณฑเงอนไข และรายละเอยดเกยวกบลกษณะของฉลากแลว ถามการฝาฝน คณะกรรมการวาดวยฉลากมอานาจทจะสงใหผประกอบธรกจแกไขฉลากทไมถกตองหรอเลกใชฉลากทไมเปนตามหลกเกณฑ เงอนไขและรายละเอยดทกาหนดนนได ในการนยงมอานาจกาหนดเงอนไขหรอวธการชวคราวในการบงคบใหเปนไปตามขอกาหนดหรอคาสงของคณะกรรมการทเหนสมควร สาหรบผฝาฝนขอกาหนดหรอคาสงของคณะกรรมการจะตองถกลงโทษตามกฎหมายซงมโทษจาคกและโทษปรบ

4. เพอเปนการใหความสะดวกแกผประกอบธรกจทประสงคใหความรวมมอในการปฏบตตามกฎหมาย คณะกรรมการวาดวยฉลากมอานาจพจารณาใหความเหนวาฉลากของผประกอบธรกจมลกษณะเปนการฝาฝนหรอไมเปนไปตามหลกเกณฑ เงอนไข หรอรายละเอยดทคณะกรรมการวาดวยฉลากกาหนดหรอไม ในเมอผประกอบธรกจนนขอใหคณะกรรมการวาดวยฉลากพจารณา (สนคาทควบคมฉลากซงเปนผประกอบธรกจมาขอความเหน เชน ตเยน เครองปรบอากาศ เครองวดทศน เปนตน) ซงคณะกรรมการจะตองใหความเหนและแจงใหผขอทราบภายใน 30 วนนบแตวนทคณะกรรมการไดรบคาขอ ถาไมแจงภายในกาหนดระยะเวลาดงกลาวใหถอวาคณะกรรมการใหความเหนชอบแลว แตการใหความเหนดงกลาวไมตดอานาจคณะกรรมการทจะพจารณาวนจฉยใหมเปนอยางอนเมอมเหตอนควร สาหรบผประกอบธรกจทไดกระทาการไปตามความเหนของคณะกรรมการไมตองรบโทษทางอาญาถาภายหลงคณะกรรมการเหนวาความเหนเดมไมถกตองและไดวนจฉยใหมเปนอยางอน

5. เพอประโยชนในการปฏบตหนาทของคณะกรรมการวาดวยฉลากมอานาจทจะแตงตงคณะอนกรรมการ เพอพจารณาหรอปฏบตการตามทคณะกรรมการมอบหมาย เชน แตงตง “คณะกรรมการพจารณาการกาหนดฉลากวสดหรอเวชภณฑทใชในทางการแพทย ” เพอพจารณากาหนดวสดทางการแพทยเปนสนคาทควบคมฉลาก เปนตน นอกจากนคณะกรรมการฯ ยงมอานาจทจะสงใหบคคลหนงบคคลใดสงเอกสารหรอขอมลทเกยวกบเรองทมผรองทกขหรอเรองใดเกยวกบการคมครองสทธของผบรโภคมาพจารณาได ในการนจะเรยกบคคลทเกยวของมาชแจงดวยกได

6. นอกจากอานาจหนาทตามพระราชบญญตคมครองผบรโภคแลว คณะกรรมการวาดวยฉลากยงมอานาจออกคาสงเกยวกบการคมครองผบรโภค ในเมอไมมกฎหมายบญญตไวโดยเฉพาะเปนอยางอน ทงน เนองจากในปจจบนมกฎหมายหลายฉบบทควบคมในเรองฉลาก เชน กฎหมายวาดวยยา กฎหมายวาดวยเครองสาอาง เปนตน อานาจหนาทของคณะกรรมการในขอนจงเปนการอดชองวางของกฎหมายตาง ๆ เหลาน”98

คณะกรรมการวาดวยฉลากมหนาทโดยทวไปในการกาหนดสนคาดงตอไปนเปนสนคาควบคมฉลาก คอ สนคาทผลตเพอขายโดยโรงงานตามกฎหมายวาดวยโรงงานและสนคาทสงหรอนาเขามาในราชอาณาจกรเพอขาย เปนสนคาทควบคมฉลาก ตามมาตรา 30 พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 และแกไขเพมเตม โดยพระราชบญญตคมครองผบรโภค (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541 คณะกรรมการวาดวยฉลากมอานาจในการกาหนดสนคาใดเปนสนคาควบคมฉลากโดย

98สานกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภค, คมอการคมครองผบรโภค, พมพครงท 6

(กรงเทพมหานคร: สานกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภค, 2540), หนา 28-30.

83

สนคาตองเปนสนคาทไมอยในบงคบของกฎหมายอนและเปนสนคาทควบคมฉลากนนเปนไปตามพระราชบญญตคมครองผบรโภคฯ น คาวา “โรงงาน” ตามมาตรา 30 น เปนไปตามกฎหมายวาดวยโรงงาน ทมความหมายวา “สนคาทผลตขนมาเพอขายโดยใชคนงานตงแตเจดคนขนไปหรอใชเครองจกรทมกาลงตงแตหาแรงมาขนไป” แตการทคณะกรรมการวาดวยฉลากกาหนดสนคาใดเปนสนคาควบคมฉลากไมใชกบกรณสนคาทคณะกรรมการวาดวยฉลากกาหนดโดยประกาศราชกจจานเบกษา

แตถาเปนสนคาทอาจกอใหเกดอนตรายแกสขภาพรางกายหรอจตใจเนองในการใชสนคาหรอโดยสภาพของสนคานนหรอมสนคาทประชาชนทวไปใชเปนประจาจะเปนประโยชนแกผบรโภคในการทจะทราบขอเทจจรงในสาระสาคญเกยวกบสนคานนแตสนคาดงกลาวไมเปนสนคาทควบคมฉลากตามมาตรา 30 วรรคหนง ใหคณะกรรมการวาดวยฉลากมอานาจกาหนดใหสนคานนเปนสนคาทควบคมฉลากได หากมใชสนคาทผลตเพอขายโดยโรงงานหรอสนคาทสงหรอนาเขามาในราชอาณาจกรเพอขาย ดงน อยในอานาจของคณะกรรมการวาดวยฉลากทจะกาหนดใหเปนสนคาทควบคมฉลาก โดยออกเปนประกาศของคณะกรรมการวาดวยฉลากทกาหนดสนคาดงตอไปนเปนสนคาทควบคมฉลากโดยประกาศในราชกจจานเบกษา คอ สนคาทอาจกอใหเกดอนตรายแกสขภาพรางกายหรอจตใจ เนองในการใชสนคา หรอโดยสภาพของสนคานน และสนคาทประชาชนทวไปใชเปนประจาซงการกาหนดฉลากของสนคานนจะเปนประโยชนแกผบรโภคในการทจะไดรบทราบขอเทจจรงในสาระสาคญเกยวกบสนคานน และไมเปนสนคาทควบคมฉลากทผลตเพอขายโดยโรงงานตามกฎหมายวาดวยแรงงาน หรอสนคาทสงหรอนาเขามาในราชอาณาจกรเพอขาย99

ในประการตอมาคณะกรรมการวาดวยฉลากมอานาจกาหนดหลกเกณฑ เงอนไข และรายละเอยดเกยวกบลกษณะฉลากของสนคาควบคมโดยประกาศในราชกจจานเบกษาและในกรณทเหนสมควรคณะกรรมการอาจกาหนดกรณหรอเงอนไขทเปนขอยกเวนสนคาใดไมตองปฏบตตามหลกเกณฑ เงอนไข และรายละเอยดเกยวกบขอความฉลากกได อานาจตามขอน เปนอานาจกาหนดใหฉลากตองมลกษณะและประกอบดวยขอความหรอขาวสารตามประเภทของสนคาทถกตองและเพยงพอตามทคณะกรรมวาดวยฉลากเหนวาจะเปนตองปรากฏในฉลาก โดยฉลากของสนคาทควบคมฉลากจะตองมลกษณะตามมาตรา 31 พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 และแกไขเพมเตม โดยพระราชบญญตคมครองผบรโภค (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541 ดงตอไปน ฉลากสนคาตองใชขอความภาษาไทยปดไวทตวสนคาหรอภาชนะทบรรจหรอหบหอบรรจสนคา โดยตองใหผบรโภคเหนไดงายและอานไดชดเจน อกทงตองทาเปนเอกสารหรอคมอสาหรบใชประกอบสนคาปดไวทตวสนคาหรอภาชนะทบรรจหรอหบหอบรรจสนคาเพอใหผบรโภคไดศกษาถงวธการใช สวนประกอบ คาเตอนตาง ๆ ของผลตภณฑสนคานนดวย ในการระบฉลากของสนคาทควบคมฉลากตองใชขอความทตรงตอความจรงและไมมขอความทอาจกอให เกดความเขาใจผดในสาระสาคญเกยวกบสนคาอนทาใหผบรโภคเสยเปรยบและเปนอนตรายตอผบรโภคได โดยการระบฉลากของสนคาทตองควบคมฉลาก ตองประกอบไปดวยขอความดงตอไปน ชอหรอเครองหมายการคาของผผลตหรอของผนาเขาเพอขาย สถานทผลตหรอสถานทประกอบธรกจนาเขา การทบอกขอมล

99นนทวนจ เจรญนวชย, เรองเดม, หนา 35.

84

เกยวกบผผลตทาใหผบรโภคแนใจวาตนเองไดทาการเลอกบรโภคผลตภณฑไดอยางถกตองแลวเพราะมนใจในคณภาพของผลตภณฑหรอสนคาทมาจากผผลตทตนเองไวใจทระบไวในฉลากสนคานน และทาใหผบรโภคสามารถเลอกซอสนคาไดอยางมนใจเตมประสทธภาพมผลตอการตดสนใจซอในผลตภณฑ อกทงตองระบขอความทแสดงใหเขาใจไดวาสนคานนคออะไร ประเภทอะไร และในกรณทเปนสนคานาเขาใหระบชอประเทศทผลตดวย นอกจากน ตองระบขอความทจาเปนตาง ๆ ไดแก ราคา ปรมาณ วธใช ขอแนะนา คาเตอน วน เดอน ปทหมดอาย ในกรณเปนสนคาทหมดอายไดหรอกรณอน เพอคมครองสทธของผบรโภค และใหผประกอบธรกจซงเปนผผลตเพอขายหรอผสงหรอผนาเขามาในราชอาณาจกรเพอขายซงสนคาทควบคมฉลากแลวแตกรณ เปนผจดทาฉลากกอนขาย และฉลากนนตองมขอความดงทไดกลาวมาขางตนดวย แตการกาหนดขอความดงกลาวในฉลากสนคาตองไมเปนกรณทบงคบใหผประกอบธรกจเปดเผยความลบทางการผลตของตนเอง เชน วธการผลต สวนผสมในการผลต เปนตน แตมขอยกเวนในกรณทผประกอบธรกจตองเปดเผยความลบทางการผลตของตนเองถาเปนสงทจาเปนทเกยวกบสขภาพอนามยและความปลอดภยของผบรโภค ทผบรโภคควรจะไดทราบถงความลบทางการผลตเพอประโยชนของผบรโภคเองเพราะเรองเกยวกบสขภาพอนามยและความปลอดภยเปนเรองสาคญทผบรโภคควรจะไดรกอนบรโภคสนคา ตามมาตรา 32พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 และแกไขเพมเตม โดยพระราชบญญตคมครองผบรโภค (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541

ถาคณะกรรมการวาดวยฉลากเหนวาฉลากใดไมเปนไปตามมาตรา 31พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 และแกไขเพมเตม โดยพระราชบญญตคมครองผบรโภค (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541 ทเกยวกบ ไดแก ชอหรอเครองหมายการคาของผผลตหรอของผนาเขาเพอขาย สถานทผลตหรอสถานทประกอบธรกจนาเขา ขอความทแสดงใหเขาใจไดวาสนคานนคออะไรในกรณทเปนสนคานาเขาใหระบชอประเทศทผลตดวย และขอความอนจาเปนตาง ๆ ไดแก ราคา ปรมาณ วธใชเพอใหผบรโภคเขาใจวาสนคานนใชอยางไร ขอแนะนาเพอบอกถงการใชงานหรอการหามใชงานเพอเปนประโยชนตอผบรโภค คาเตอนถงการใชงานเพอปองกนอนตรายทจะเกดกบผบรโภค วน เดอน ปทหมดอายในกรณทเปนสนคาทหมดอายได ราคาหรอกรณอนเพอคมครองสทธของผบรโภค ชอหรอเครองหมายการคาทจะจดทะเบยนในประเทศไทยของผผลตเพอขายในประเทศไทยหรอของผสงหรอนาเขามาในราชอาณาจกรเพอขาย ถาคณะกรรมการวาดวยฉลากถาเหนวาฉลากสนคานนไมเปนไปตามมาตรา 31 พระราชบญญตคมครองฯ คณะกรรมการวาดวยฉลากมอานาจสงใหผ ประกอบธรกจเลกใชฉลากดงกลาวหรอดาเนนการแกไขฉลากนนใหถกตองตามมาตรา 33 พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 และแกไขเพมเตม โดยพระราชบญญตคมครองผบรโภค (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541

นอกจากน คณะกรรมการวาดวยฉลากมอานาจออกประกาศคณะกรรมการวาดวยฉลากกาหนดหลกเกณฑ เงอนไข วธการจดทาฉลาก และรายละเอยดทเกยวกบลกษณะของสนคาทควบคมฉลากและขอยกเวนใหสนคาใดไมตองปฏบตตามหลกเกณฑและเงอนไข และมอานาจพจารณาวาฉลากสนคาใดไมเปนไปตามหลกเกณฑ อกทงมอานาจออกคาสงใหผประกอบธรกจแกไขฉลากสนคาทไมเปนไปตามหลกเกณฑทคณะกรรมการวาดวยฉลากกาหนด สามารถสงใหบคคลใด ๆ

85

สงเอกสาร ขอมล หรอขอเทจจรงเพอชแจงในกรณทถกกลาวหาวามการกระทาละเมดสทธของผบรโภค มอานาจแตงตงคณะอนกรรมการเพอปฏบตตามทคณะกรรมการคมครองผบรโภคมอบหมาย อกทงมอานาจเปรยบเทยบปรบผกระทาความผดในเรองฉลากสนคาตามมาตรา 62 พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 และแกไขเพมเตม โดยพระราชบญญตคมครองผบรโภค (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541 และคณะกรรมการมอานาจออกคาสงเกยวกบการคมครองผบรโภคเพออดชองวางกฎหมาย เมอไมมกฎหมายบญญตไวโดยเฉพาะเปนอยางอน100

2) ประเภทของสนคาทควบคมฉลาก101 ฉลาก คอ รปรอยประดษฐ กระดาษหรอสงอนใดททาใหปรากฏขอความ

เกยวกบสนคา ซงพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 และแกไขเพมเตม โดยพระราชบญญตคมครองผบรโภค (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541 มาตรา 30 ไดกาหนดใหสนคาดงตอไปนเปนสนคาทควบคมฉลาก

ประเภทท 1 กฎหมายกาหนดใหสนคาทผลตเพอขายโดยโรงงานตามกฎหมายวาดวยโรงงานและสนคาทสงหรอนาเขามาในราชอาณาจกรเพอขายเปนสนคาทควบคมฉลาก

คาวา “ผลต” หมายความวา ทา ผสม ปรง ประกอบ ประดษฐ หรอแปรสภาพ และหมายความรวมถงการเปลยนรป การดดแปลง การคดเลอก หรอแบงบรรจ

พระราชบญญตโรงงาน พ.ศ. 2538 มาตรา 5 ไดใหความหมายคาวา “โรงงาน” ไววา "โรงงาน" หมายความวา อาคาร สถานท หรอยานพาหนะทใชเครองจกรมกาลงรวมตงแตหาแรงมาหรอกาลงเทยบเทาตงแตหาแรงมาขนไป หรอใชคนงานตงแตเจดคนขนไปโดยใชเครองจกรหรอไมกตามสาหรบทา ผลต ประกอบ บรรจ ซอม ซอมบารง ทดสอบ ปรบปรง แปรสภาพ ลาเลยง เกบรกษา หรอทาลายสงใด ๆ ดงนน คาวา “ผลตเพอขายโดยโรงงานตามกฎหมายวาดวยโรงงาน” หมายความวา การผลตสนคาเพอขายโดยใชเครองจกรทมกาลงรวมตงแตหาแรงมา หรอกาลงเทยบเทาตงแตหาแรงมาขนไป หรอใชคนงานตงแตเจดคนขนไปโดยใชเครองจกรหรอไมกตาม แตสนคาทผลตเพอการสงออกโดยไมขายในประเทศไทยนนไมตองจดทาฉลาก ไมอยในบงคบทตองทาฉลากเพอใหผบรโภคไดเหนและทราบกอนบรโภคสนคา แตในทางตรงกนขามสนคาทสงหรอนาเขามาในราชอาณาจกรเพอขายนนเปนสนคาทอยในบงคบทตองมฉลากเปนสนคาทควบคมฉลากตามมาตรา 30 วรรคหนง พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 และแกไขเพมเตม โดยพระราชบญญตคมครองผบรโภค (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541 มาตรา 30

ประเภทท 2 สนคาทอาจกอใหเกดอนตรายแกสขภาพ รางกาย หรอจตใจ เนองในการใชสนคาหรอโดยสภาพของสนคานนหรอเปนสนคาทประชาชนทวไปใชเปนประจา

สนคาทอาจกอใหเกดอนตรายแกสขภาพ รางกาย หรอจตใจเนองในการใชสนคาหรอโดยสภาพของสนคานน

100ไพโรจน อาจรกษา, บรโภคอยางฉลาด อานฉลากกอนซอ (กรงเทพมหานคร: วญชน,

2545), หนา 37. 101เรองเดยวกน, หนา 41-44.

86

อานาจในการกาหนดวาสนคาใดเปนสนคาทควบคมฉลากนนเปนอานาจหนาทของคณะกรรมการวาดวยฉลาก โดยออกเปนประกาศของคณะกรรมการวาดวยฉลากแลวนาไปประกาศในราชกจจานเบกษา ตามมาตรา 30 วรรคสาม พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 และแกไขเพมเตม โดยพระราชบญญตคมครองผบรโภค (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541

ในกรณทสนคาทอาจกอใหเกดอนตรายแกสขภาพ รางกาย หรอจตใจ เนองในการใชสนคาหรอโดยสภาพของสนคานนหรอเปนสนคาทประชาชนทวไปใชเปนประจานนเปนสนคาทควบคมฉลากโดยกฎหมาย คอ เปนสนคาทผลตเพอขายโดยโรงงานตามกฎหมายโรงงาน หรอเปนสนคาทสงหรอนาเขามาในราชอาณาจกรเพอขาย กรณตอไปนสนคานนจะเปนสนคาทควบคมฉลากอยแลวโดยผลของกฎหมาย คณะกรรมการวาดวยฉลากจงไมมความจาเปนตองออกประกาศคณะกรรมการวาดวยฉลากซาอก

3) ลกษณะของฉลากสนคาทควบคมฉลาก102 พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 และแกไขเพมเตม โดย

พระราชบญญตคมครองผบรโภค (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541 มาตรา 30 และมาตรา 31 ประกอบกบประกาศคณะกรรมการวาดวยฉลาก เรองลกษณะของสนคาทควบคมฉลาก พ.ศ. 2541

(1) ตองตรงตอความเปนจรงไมกอใหเกดความเขาใจผดเกยวกบสาระสาคญของสนคานน

(2) ตองเปนภาษาไทยหรอภาษาไทยกากบภาษาตางประเทศ สามารถเหนและอานไดชดเจน

(3) ตองระบขอความ รป รอยประดษฐ หรอภาพตามความเหมาะสม 4) ฉลากของสนคาทควบคมฉลากจะตองระบขอความตอไปน103

(1) ชอประเภทหรอชนดของสนคา เพอใหผบรโภคทราบวาสนคานนมชอวาอยางไรและสนคานนเปนสนคาคออะไร ใชในการบรโภคประเภทไหน ในกรณทเปนสนคาทสงหรอนาเขาในราชอาณาจกรเพอขายใหระบชอประเทศทผลตดวย

2) ชอหรอเครองหมายการคา ถาชอหรอเครองหมายการคาของผผลตนนจดทะเบยนในประเทศไทย ในกรณนสามารถใชเครองหมายการคาทผผลตจดทะเบยนไวแลวกบกรมทะเบยนการคาแทนชอของผผลตสนคาได และถาเปนกรณจางทาของ (สนคา) ผวาจางถอวาเปนผผลตดวย

(3) ชอหรอเครองหมายการคาทจดทะเบยนในประเทศไทยของผสงหรอนาเขามาในราชอาณาจกรเพอขาย เปนกรณทจดทะเบยนไวแลวกบกรมทะเบยนการคาแทนชอของผสงหรอนาเขาได

(4) ทอย-สถานทตง ทสามารถตดตอไดจรง ในกรณนคอทอยหรอสถานทตงของผสงหรอนาเขามาในราชอาณาจกรเพอขาย

102เรองเดยวกน, หนา 44. 103เรองเดยวกน, หนา 44-48.

87

(5) ขนาด มต ปรมาณ ปรมาตร นาหนก หรอจานวนบรรจ หนวยทใชจะใชชอเตมหรอชอยอ หรอสญลกษณแทนกได

(6) วธใช มวตถประสงคเพอแนะนาใหผบรโภคทราบถงวธการใช เพอเปนประโยชนตอผบรโภค ผบรโภคจะไดทราบวาสนคานนใชอยางไรและใชในการใด ถาในกรณวธใชนนเปนรปภาพจาเปนตองมคาอธบายรปภาพนนเปนภาษาไทยดวย

(7) ขอแนะนาในการใชหรอหามใช เพอใหผบรโภคไดทราบวาสนคาชนดนใชงานอยางไร และหามใชงานกรณไหนบาง เพอความถกตองในการใชเปนประโยชนสงสดแกผบรโภค เพราะในบางกรณมขอหามของการใชงาน เมอไมปฏบตตามผบรโภคอาจจะไมไดรบความคมครองถาเกดความเสยหายตอสนคาชนดนนหรอเกดอนตรายตอรางกายหรออนามยของผบรโภค ถาขอแนะนาในการใชหรอหามใชใดแสดงเปนรปภาพจาเปนตองมคาอธบายรปภาพนนเปนภาษาไทยประกอบดวย

(8) คาเตอน (ถาม) ในกรณทสนคานนเปนอนตรายตอผบรโภค ผผลตหรอผประกอบธรกจมความจาเปนตองเตอนผบรโภควาสนคานนมอนตรายตอผบรโภคอยางไร เพอผบรโภคจะไดมความระมดระวงในการใชงาน

(9) วนเดอนปทผลต หรอหมดอาย หรอทควรใชกอน เพอใหผบรโภคทราบวาสนคานนผลตเมอใดและสนคานนมอายการใชงานเมอไรหรอเสอมอายเมอไร เพอผบรโภคจะไดทราบวาตนเองสามารถมกาหนดใชสนคาไดเมอไรถงเมอไรและไมเปนอนตรายตอผบรโภคทใชสนคาเกนอายการใชงานหรอเสอมสภาพแลว

(10) ราคา พรอมระบหนวยบาทหรอจะระบเปนเงนสกลอนดวยกได ในกรณนแคแสดงเปนจานวนตวเลขทเปนราคาและมหนวยเปนบาทกเพยงพอ ไมจาเปนตองมคาวา “ราคา” กถอวาใชได

5) ตาแหนงของการแสดงฉลากสนคาทผประกอบธรกจตองแสดง104 (1) ตวสนคา (2) ภาชนะบรรจ หรอหบหอ (3) สอดแทรก หรอรวมไวกบสนคา (4) เอกสารหรอคมอ (5) ปาย ทตดตงหรอแสดงไวทสนคาหรอภาชนะบรรจ

6) ขอยกเวนไมตองตดฉลาก105 (1) สนคาทผลตขนเพอการสงออกและไมขายในประเทศไทย (2) สนคาทขายสงแกผประกอบการใชในโรงงานหรอสถานประกอบ

กจการ

104เรองเดยวกน, หนา 48. 105เลศศกด สวรรณนาคร, การคมครองสทธของผบรโภค (กรงเทพ: มหาวทยาลยเทคโนโลย

ราชมงคลกรงเทพ, ม.ป.ป.), หนา 47.

88

(3) สนคาประเภทเครองจกรกล หรออปกรณ หรออะไหลของสนคาประเภทเครองจกรกล รถยนต รถไถ หรอรถอน ๆ หรอเครองใชไฟฟา หรอเครองสบนา และสนคาประเภทวสดกอสราง หากไมสามารถปฏบตไดครบถวน ใหแสดงฉลากราคาและขอความอนไวในคมอหรอเอกสารหรอบญชราคาสนคาไว ณ จดขาย

(4) สนคาประเภทผลตภณฑปโตรเลยม 7) ลกษณะความผดเกยวกบเรองฉลากสนคาทควบคมฉลากและบทกาหนดโทษ106

(1) ความผดเกยวกบฉลาก การขายสนคาทควบคมฉลากโดยไมมฉลากหรอการขายสนคาทควบคม

ฉลากทมฉลากแตฉลากหรอการแสดงฉลากไมถกตอง หรอการขายสนคาทควบคมฉลากทมฉลากทคณะกรรมการวาดวยฉลากสงเลกใชตามมาตรา 33 โดยรหรอควรรอยแลววาการแสดงฉลากดงกลาวไมถกตองตามกฎหมาย ตองระวางโทษจาคกไมเกนหกเดอน หรอปรบไมเกนหาหมนบาทหรอทงจาทงปรบ แตถาการกระทาดงกลาวเปนการกระทาของผผลตเพอขาย หรอผสงหรอนาเขามาในราชอาณาจกรเพอขาย ผกระทาตองระวางโทษจาคกไมเกนหนงป หรอปรบไมเกนหนงแสนบาท หรอทงจาทงปรบ ตามมาตรา 52 พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 และแกไขเพมเตม โดยพระราชบญญตคมครองผบรโภค (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541

เมอคณะกรรมการวาดวยฉลากเหนวาฉลากใดไมเปนไปตามมาตรา 31 คณะกรรมการวาดวยฉลากมอานาจสงใหผประกอบธรกจเลกใชฉลากดงกลาวหรอดาเนนการแกไขฉลากนนใหถกตอง ถาผประกอบธรกจไมปฏบตตามคาสงของคณะกรรมการวาดวยฉลากทใหผประกอบธรกจเลกใชฉลาก คอ ไมปฏบตตามมาตรา 33 พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 และแกไขเพมเตม โดยพระราชบญญตคมครองผบรโภค (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541 ผนนตองระวางโทษจาคกไมเกนหกเดอน หรอปรบไมเกนหาหมนบาท หรอทงจาทงปรบ ตามมาตรา 53 พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 และแกไขเพมเตม โดยพระราชบญญตคมครองผบรโภค (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541

ถาเปนกรณทผประกอบธรกจขายสนคาทควบคมฉลากทมฉลากเปนเทจ โดยมเจตนากอใหเกดความเขาใจผดในแหลงกาเนดสภาพ คณภาพ ปรมาณ หรอสาระสาคญประการอนอนเกยวกบสนคา ไมวาจะเปนของตนเองหรอผอน โดยใชฉลากทมขอความอนเปนเทจ หรอขอความทรหรอควรรอยแลววาอาจกอใหเกดความเขาใจผด ผนนตองระวางโทษจาคกไมเกนหกเดอน หรอปรบไมเกนหาหมนบาท หรอทงจาทงปรบ แตในกรณถาผกระทาความผดกระทาผดซาอก ผกระทาตองระวางโทษจาคกไมเกนหนงป หรอปรบไมเกนหนงแสนบาท หรอทงจาทงปรบ ตามมาตรา 47 พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 และแกไขเพมเตม โดยพระราชบญญตคมครองผบรโภค (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541

ประการสดทายถาผใดรบจางทาฉลากหรอตดตรงฉลากสนคาทควบคมฉลากทไมถกตองตามกฎหมาย โดยรหรอควรรอยแลววาฉลากดงกลาวไมถกตองตามกฎหมาย ตอง

106ไพโรจน อาจรกษา, เรองเดม, หนา 49-51.

89

ระวางโทษปรบไมเกนสองหมนบาท ตามมาตรา 54 พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 และแกไขเพมเตม โดยพระราชบญญตคมครองผบรโภค (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541

ความรบผดของผผลตผลตเพอขายหรอผสงหรอนาเขามาในราชอาณาจกรเพอขายจะเกดขนเมอนาออกขาย ถาสนคายงไมไดนาออกขาย เชน สนคายงอยในคลงสนคา ผผลตหรอผสงหรอนาเขามาในราชอาณาจกรยงไมมความผด และในกรณของภาระการพสจนนนวาผขาย ผรบจางทาฉลาก หรอผรบจางตรงฉลากมความผดหรอไม ภาระในการพสจนเปนหนาทของผกลาวหาในการทตองพสจนวาบคคลดงกลาวทถกกลาวหารหรอควรจะไดรวาไมถกตองตามกฎหมาย ซงตางจากเรองการโฆษณาทใหเปนหนาทของผกระทาความผดทตองพสจน

(2) ความผดเกยวกบการขดขวางหนงสอเรยกของพนกงานเจาหนาท ผใดขดขวางหรอไมอานวยความสะดวก ไมใหถอยคาหรอไมสงเอกสาร

หรอหลกฐานแกพนกงานเจาหนาทซงปฏบตการในการปฏบตหนาทตามพระราชบญญตคมครองผบรโภคฯ โดยพนกงานเจาหนาทมอานาจดงตอไปน นบ ชง ตวง วด ตรวจสนคา และเกบหรอนาสนคาในปรมาณพอสมควรไปเปนตวอยางเพอทาการทดสอบโดยไมตองชาระราคาสนคานน คน ยด หรออายดสนคา ภาชนะ หรอหบหอบรรจสนคา ฉลากหรอเอกสารอนทไมเปนไปตามพระราชบญญตคมครองผบรโภคฯ เพอประโยชนในการดาเนนคดในกรณทมเหตอนควรสงสยวามการกระทาผดตามพระราชบญญตคมครองผบรโภคฯ เขาไปในสถานทหรอยานพาหนะใด ๆ เพอตรวจสอบการผลตสนคา การขายสนคาหรอบรการ รวมทงตรวจสอบสมดบญช เอกสาร และอปกรณทเกยวของของผประกอบธรกจในกรณทมเหตอนควรสงสยวามการกระทาผดตามพระราชบญญตคมครองผบรโภคฯ มหนงสอเรยกใหบคคลใด ๆ มาใหถอยคา หรอสงเอกสารและหลกฐานทจาเปนเพอประกอบการพจารณาของพนกงานเจาหนาทในการปฏบตหนาททใหผทเกยวของอานวยความสะดวกตามสมควร ตองระวางโทษจาคกไมเกนหนงเดอน หรอปรบไมเกนหนงหมนบาท หรอทงจาทงปรบ ตามมาตรา 45 พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 และแกไขเพมเตม โดยพระราชบญญตคมครองผบรโภค (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541

4.2 การคมครองผบรโภคตามพระราชบญญตวาดวยความรบผดตอความเสยหายท เกดขนจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551

พระราชบญญตวาดวยความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 มบทบญญตบางประการเกยวกบการจากดสทธและเสรภาพของบคคล ซงมาตรา 29 ประกอบกบมาตรา 43 ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย บญญตใหกระทาไดโดยอาศยอานาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย ในปจจบนการผลตสนคานนไดใชความรความสามารถทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยททนสมยเปนอยางมาก ทาใหในบางครงผบรโภคไมสามารถพบไดวาสนคานนมความปลอดภยหรอไมปลอดภย หากสนคานนเปนสนคาทไมปลอดภยอาจจะกอใหเกดอนตรายตอชวต รางกาย สขภาพ อนามย จตใจหรอทรพยสนของผบรโภคหรอบคคลอนได แตการพสจนเปนไปดวยความยากลาบาก รวมถงการฟองคดเรยกคาเสยหายนนเปนเรองทยงยาก ซบซอน ทาใหผบรโภคผไมมกาลงตอรองทาง

90

เศรษฐกจหรอไมมกาลงเงนอาจเสยเปรยบได อกทงยงมปญหาในเรองภาระการพสจนเปนอยางมากเพราะไมสามารถพสจนไดวาผผลตหรอผนาเขานนมความจงใจหรอประมาทเลนเลอตามกฎหมายลกษณะละเมด และผบรโภคผซงเปนผเสยหายไมอาจไดรบความคมครอง เพราะยงไมมกฎหมายใหความคมครองทผบรโภคไดรบความเสยหายอนเกดจากสนคาทมการกาหนดหนาทความรบผดชอบในความเสยหายของผผลตหรอผทเกยวของไวโดยตรง รฐจงเลงเหนถงความสาคญตรงจดนและไดเหนสมควรใหมกฎหมายวาดวยความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย เพอคมครองผบรโภคซงเปนผเสยหายใหไดรบความคมครองอยางแทจรงและเปนธรรม เชน ผบรโภคทเสยหายไมจาตองพสจนถงความไมปลอดภยของสนคาและไดรบการชดใชคาเสยหายอยางเปนธรรมทสด107 เพราะเหตนรฐบาลของประเทศไทยจงตระหนกเหนถงความสาคญของการตรากฎหมายวาดวยความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภยจงมการผลกดนใหมการตรากฎหมายวาดวยความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภยซงเปนอานาจหนาทของสานกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภค108 และไดมการจดตงศนยเฝาระวงและพสจนสนคาทไมปลอดภยขนมาเพอภารกจในการประสานงานกบหนวยงานทเกยวของเพอทาการตรวจสอบหรอพสจนสนคาและเฝาระวงอนตรายทอาจเกดขนกบผบรโภค โดยพฒนาความสมพนธความรวมมอระหวางเครอขาย ภาครฐ ภาคเอกชน ภาควชาการ และองคกรทเกยวของกบการคมครองผบรโภค ทงในและตางประเทศเพอเปนศนยกลางการดาเนนงานประสานการทดสอบหรอพสจนสนคาเพอผบรโภคทมประสทธภาพ และเปนไปตามเจตนารมณของพระราชบญญตความรบผดชอบตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551109 กฎหมายวาดวยความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย มแนวคดมาจากหลก "ผซอตองระวง" มาเปน “หลกความรบผดของผขาย ซงผขายมหนาทตองระมดระวง (Caveat Venditor) อนเปนหลกในการตรวจสอบสนคาทนาออกขายใหอยในสภาพดมคณภาพ ทงไดพฒนาแนวคดในเรอง “หลกความรบผดโดยเครงครดแบบไมสมบรณ” เพราะวายงมขอยกเวนไมตองรบผดของผประกอบการอยบางกรณ110 ตอมาพฒนาการของกฎหมายวาดวยความรบผดตอความ

107สานกงานเลขาธการวฒสภา, สานกกฎหมาย. เรองเดม, หนา 1.

108สานกงานเลขาธการวฒสภา, เอกสารประกอบการพจารณา รางพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. .... จดท าโดยส านกกฎหมายปฏบตหนาทส านกงานเลขาธการสภานตบญญตแหงชาต (กรงเทพฯ: สานกงานเลขาธการวฒสภา, 2550), หนา 37.

109ศนยเฝาระวงและพสจนสนคาทไมปลอดภย, รจกหนวยงานอ านาจหนาท, คนวนท 2 พฤษภาคม 2557 จาก http://www.ocpb.go.th/ewtadmin/ewt/upvac_web/ewt_ news.php?nid=3

110กตตรฐ ประเสรฐฤทธ, สาระสาคญของ พระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ.2551, ใน สมมนาทางวชาการ จดโดยสภาทนายความ. 22 สงหาคม 2552, ณ โรงแรมรชมอนด จงหวดนนทบร, คนวนท 2 พฤษภาคม 2557 จาก http://www.thailawtoday.com/laws-commentaries/1200--2551.html

91

เสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภยของประเทศไทยจงมบทบญญตทใหความคมครองผบรโภคทไดรบความเสยหายจากผประกอบการเนองจากการใชสนคาทไมปลอดภย เพราะฉะนน กฎหมายวาดวยความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภยจงเปนกฎหมายทใหความคมครองผบรโภคในการเยยวยาความเสยหายในกรณทไดรบความเสยหายจากสนคาทไมปลอดภย เมอผเสยหายไดรบความเสยหายเนองจากการใชสนคานน ผเสยหายหรอผมสทธฟองคดแทนเพยงแตพสจนวาผเสยหายไดรบความเสยหายจากสนคาของผประกอบการและการใชหรอการเกบรกษาสนคานนเปนไปตามปกตธรรมดาเทานน หากผบรโภคซงเปนผเสยหายไดเกดความเสยหายขน ผประกอบการจงตองรบผดตอความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภยรวมกน ไมวาความเสยหายนนจะเกดจากการกระทาโดยจงใจหรอประมาทเลนเลอของผประกอบการหรอไมกตาม โดยไมตองพสจนวาความเสยหายเกดจากการกระทาของผประกอบการแตอยางใด เมอผเสยหายพสจนไดแลวขนตอนตอมา ผประกอบการ ไดแก ผผลต ผวาจางใหผลต หรอผนาเขา เปนตน มหนาทตองพสจนถงความไมปลอดภยของสนคานน ถาสามารถพสจนไดวาสนคานนปลอดภยหรอไมมความชารดบกพรอง ผประกอบการกเปนอนหลดจากความรบผดนน และในเรองการดาเนนคด ผบรโภคจะไดรบยกเวนคาฤชาธรรมเนยมทงปวง ทาใหเกดประโยชนตอผเสยหายทเปนผบรโภคตรงทสามารถฟองรองคดไดงายขนและไมเสยคาใชจายและลดภาระการพสจนของผเสยหาย คอ เมอกระบวนการเขาสชนศาลภาระการพสจนตกเปนของผประกอบการแทน111

4.2.1 บคคลทตองรบผด คานยามของคาวา “สนคา” ตามมาตรา 4 ในพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 หมายความวา “สงหารมทรพยทกชนดทผลตหรอนาเขาเพอขาย รวมทงผลตผลเกษตรกรรม และใหหมายความรวมถงกระแสไฟฟา ยกเวนสนคาตามทกาหนดในกฎกระทรวง” สงหารมทรพยทกชนดทผลตหรอนาเขามาเพอขาย สงทเปนสงหารมทรพยทจะเปน “สนคา” ตามมาตราพระราชบญญตน จะตองเปนสงท “ผลตหรอนาเขา” และ “เพอขาย” เทานนถงจะเปนสงหารมทรพย คานยามของคาวา “ผลต” ตามมาตรา 4 ในพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 หมายความวา “ทา ผสม ปรง แตง ประกอบ ประดษฐ แปรสภาพ เปลยนรป ดดแปลง คดเลอก แบงบรรจ แชเยอกแขง หรอฉายรงส รวมถงการกระทาใด ๆ ทมลกษณะทานองเดยวกน”

คานยามของคาวา “ผเสยหาย” ตามมาตรา 4 ในพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 หมายความวา “ผไดรบความเสยหายอนเกดจากสนคาทไมปลอดภย” มความหมายกวางกวาคาวา “ผบรโภค” ตามมาตรา 3 พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 หมายความวา “ผซอหรอผไดรบบรการจากผประกอบธรกจหรอผซงไดรบการเสนอหรอการชกชวนจากผประกอบธรกจเพอใหซอสนคาหรอรบบรการ และหมายความรวมถงผใชสนคาหรอผไดรบบรการจากผประกอบธรกจโดยชอบ แมมไดเปนผเสยคาตอบแทนกตาม” ดงนน

111ธรวฒน จนทรสมบรณ, ค าอธบายและสาระส าคญพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 (กรงเทพมหานคร: นตธรรม, 2552), หนา 2.

92

ผเสยหายตามพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 มความหมายกวางกวา คมครองประชาชนผซอสนคาหรอใชสนคาไดมากกวา เปนการสนองเจตนารมณในการคมครองผเสยหายทไดรบความเสยหายเนองจากสนคาไมปลอดภย ดงจะเหนไดวาผเสยหายไมจาเปนตองมนตสมพนธกบผประกอบการทถกฟองคด เปนการแกไขปญหาในเรองชารดบกพรองตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยในเรองสญญาซอขาย

คานยามของคาวา “ความเสยหาย” ตามมาตรา 4 ในพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 หมายความวา “ความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภยไมวาจะเปนความเสยหายตอชวต รางกาย สขภาพ อนามย จตใจ หรอทรพยสน ทงน ไมรวมถงความเสยหายตอตวสนคาทไมปลอดภยนน” เมอเปรยบเทยบกบกฎหมายของประเทศญปนไมมขอกาหนดมลคาขนตาของความเสยหายทเกดขนแกทรพยสนทจะไดรบความคมครอง ทาใหเปนผลดกบผเสยหายในกรณทผเสยหายไดรบการชดใชคาเสยหายเปนจานวนทเยอะเพยงพออนทผเสยหายไดรบความเสยหายไป แตผลรายอาจจะตกอยทผประกอบการกไดในกรณทศาลกาหนดคาเสยหายใหผเสยหายมากเกนไป ทาใหผประกอบการไมสามารถนาเงนมาชดใชแกผเสยหายได หรอถาชดใชไปกอาจจะทาใหเกดความเดอนรอนเกนสมควรทาใหธรกจไมสามารถไปตอได เปนตน

คานยามของคาวา “ความเสยหายตอจตใจ” ตามมาตรา 4 ในพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 หมายความวา “ความเจบปวด ความทกขทรมาน ความหวาดกลว ความวตกกงวล ความเศราโศกเสยใจ ความอบอาย หรอความเสยหายตอจตใจอยางอนทมลกษณะทานองเดยวกน” เมอเปรยบเทยบกบกฎหมายของตางประเทศ ในประเทศญปนกาหนดเงอนไขวาใหเรยกไดเมอมความเสยหายทางรางกายเกดขนกบผไดรบความเสยหายดวย ในประเทศสหรฐอเมรกา “เปนไปตามหลก 2 ประการ คอ ประการทหนง หลกเรอง Impact rule คอ ตองมความเสยหายทางรางกายเกดขนดวย หรอปรากฏหลกฐานชดแจงวาผผลตจงใจหรอประมาทเลนเลอ ถาเกดความเสยหายตอจตใจแตเพยงอยางเดยวโดยไมมความบาดเจบของรางกายเกดขน บคคลนนไมอาจเรยกรองคาสนไหมทดแทนตอจตใจได และประการทสอง หลก Zone of Danger Rule กลาวคอ ผไดรบความเสยหายตองพสจนวาตนอยในบรเวณทอาจไดรบอนตรายตอรางกายจากการกระทาโดยประมาทของผกระทาละเมด และมความเสยงอยางมากทตนจะไดรบอนตรายนน ผไดรบความเสยหายนนจงจะสามารถเรยกรองคาสนไหมทดแทนตอจตใจ ได”112 ในประเทศไทยผเสยหายสามารถเรยกคาเสยหายทเกดกบความเสยหายตอจตใจได ไดแก ความเจบปวด ความทกขทรมาน ความหวาดกลว ความวตกกงวล ความเศราโศกเสยใจ ความอบอาย หรอความเสยหายตอจตใจอยางอนทมลกษณะทานองเดยวกนอนเปนผลเนองมาจากความเสยหายตอรางกาย สขภาพ หรออนามยของผเสยหาย และหากผเสยหายถงแกความตาย สาม ภรยา บพการ หรอผสบสนดานของบคคลนนชอบทจะไดรบคาเสยหายสาหรบความเสยหายตอจตใจได

คานยามของคาวา “สนคาทไมปลอดภย” ตามมาตรา 4 ในพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 หมายความวา “สนคาทกอหรออาจกอใหเกดความเสยหายขนไดไมวาจะเปนเพราะเหตจากความบกพรองในการผลตหรอการออกแบบ หรอไมไดกาหนดวธใช วธเกบรกษา คาเตอน หรอขอมลเกยวกบสนคา หรอกาหนดไวแตไมถ กตองหรอไมชดเจนตามสมควร ทงน โดยคานงถงสภาพของสนคา รวมทงลกษณะการใชงานและการเกบรกษา

112มานตย จมปา, เรองเดม, หนา 157.

93

ตามปกตธรรมดาของสนคาอนพงคาดหมายได” ในประเทศญปนคาวา Defect (Kekkan) ทปรากฏตาม 2(2)113 ทใชในพระราชบญญตน คอ "การขาดความปลอดภยซงโดยปกตแลวสนคานนควรตองม" หมายความวา "บกพรอง" หมายถงการขาดของความปลอดภยวาผลตภณฑทปกตควรใหคานงถงธรรมชาตของสนคาลกษณะทคาดการณตามปกตของการใชผลตภณฑทลกษณะของการใชงานของผลตภณฑ เมอเวลาทผผลต ฯลฯ สงผลตภณฑและสถานการณอน ๆ ทเก ยวของกบผลตภณฑ โดยตองพจารณาถง 4 กรณคอ 1. สภาพของสนคานน 2. ลกษณะการใชงานตามปกต 3. เวลาทสนคานนถกจดจาหนาย 4. สภาพอน ๆ ทเกยวกบสนคานน114 “เกณฑในการวดความไมปลอดภยของสนคา เลอกทจะใชเกณฑ “อนพงคาดหมายได” ซงหมายถง ความคาดหมายไดของผบรโภคทวไป (Consumer Expectations Test)115 อนหมายความวา การพจารณาวาสนคาใดจะเปนสนคาทไมปลอดภยหรอไมนน จะพจารณาวาสนคานนมความไมปลอดภยเกนไปกวาการคาดคดของผบรโภคโดยทวไปทซอสนคานนตามความรสามญทวไปของคนในสงคมนนถงลกษณะของสนคาดงกลาวหรอไม”116 โดยปกตแลวหากสนคานนมสภาพทเปนอนตรายทเหนไดชด หรอเปนทรบรถงอนตรายนน (Obvious or Generally Know Dangers) กจะไมถอวาสนคานนเปนสนคาทไมปลอดภย อนหมายความวาแมเกดความเสยหายจากสนคานน ผประกอบการกไมตองรบผด เพราะเปนสงอนพงคาดหมายได ภายใตหลกคาดหมายไดของผบรโภคน ปกตจะเปนการพจารณาถงความคาดหมายไดของวญชนคนธรรมดาทวไป (Ordinary Person) ทใชสนคานน มากยงกวาพจารณาถงความคาดหมายไดของผเสยหายทเปนโจทกฟองคด หรอความคาดหมายไดของสาธารณชนทวไป (General Public)117 ประเภทของความไมปลอดภยของสนคาของประเทศสหรฐอเมรกา ม 3 ประการ ไดแก ความไมปลอดภยทเกดจากการผลต ความไมปลอดภยทเกดจากการออกแบบ ความไมปลอดภยทเกดจากการเตอนทบกพรอง สวนของประเทศไทยนน สนคาทไมปลอดภย คอ สนคาทกอหรออาจกอใหเกดความเสยหายขนได เพราะ 1. ความบกพรองในการผลต 2. การออกแบบ หรอ 3. ไมไดกาหนดวธใช วธเกบรกษา คาเตอน หรอขอมลเกยวกบสนคาไว หรอกาหนดไวแตไมถกตองหรอไมชดเจนตามสมควร ทงน โดยคานงถงสภาพของสนคา ลกษณะการใชงานและการเกบรกษาตามปกต

113The Product Liability Act (Act No.85,1994) Article 2 (Definitions)

(2) As used in this Act, the term "defect" means lack of safety that the product ordinarily should provide, taking into account the nature of the product, the ordinarily foreseeable manner of use of the product, the time when the manufacturer, etc. delivered the product, and other circumstances concerning the product.

114ศกดา ธนตกล, ค าอธบายและค าพพากษาเปรยบเทยบกฎหมายความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย (Product Liability Law), หนา 102.

115มานตย จมปา, เรองเดม, หนา 166. 116เรองเดยวกน, หนา 167. 117เรองเดยวกน, หนา 168.

94

ธรรมดาของสนคานนตามทจะคาดหมายได ไมวาจะเปนความไมปลอดภยในประการไหนใน 3 ขอขางตนกจะเปนสนคาทไมปลอดภยตามพระราชบญญตน เมอเปรยบเทยบกบกฎหมายของประเทศสหรฐอเมรกา ชอวา Restatement of Torts: Product Liability (1997) ในกรณสนคามความไมปลอดภยทเกดจากการผลต ใชหลกความรบผดโดยเครงครดในกฎหมายสญญา (Strict-Liability Principle of Contract Law) สวนกรณความไมปลอดภยทเกดจากการออกแบบ ความไมปลอดภยทเกดจากการเตอนทบกพรอง ใชหลกความรบผดเพราะประมาทเลนเลอ (Negligence)118

คานยามของคาวา “ขาย” ตามมาตรา 4 ในพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 หมายความวา “จาหนาย จาย แจก หรอแลกเปลยนเพอประโยชนทางการคา และใหหมายความรวมถงใหเชา ใหเชาซอ จดหา ตลอดจนเสนอ ชกชวน หรอนาออกแสดงเพอการดงกลาว” การแจกเพอสงเสรมการขายในลกษณะยงไมใชการขายแตเปนการแนะนาผลตภณฑ การแจกเพอใหทดลองใช การแจกเพอเปนการชงรางวล การแจกเพอใหรางวล รวมทงการออกแสดงวตถประสงคเพอประโยชนในทางการคาเพอจาหนายสนคา จาย แจก หรอแลกเปลยนเพอประโยชนทางการคา รวมทงใหเชา ใหเชาซอ จดหา ตลอดจนเสนอ ชกชวน กอยในนยามของคาวา “ขาย” ดงนน ผประกอบการกตองรบผดตามมาตรา 5 ถาสนคาดงกลาวเปนสนคาทไมปลอดภยแลวทาใหผเสยหายไดรบความเสยหาย

คานยามของคาวา “นาเขา” ตามมาตรา 4 ในพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 หมายความวา “นาหรอสงสนคาเขามาในราชอาณาจกรเพอขาย” ดงนน การนาหรอสงสนคาเขามาในราชอาณาจกรเพอขาย จาหนาย จาย แจก หรอแลกเปลยนเพอประโยชนทางการคา และใหหมายความรวมถงใหเชา ใหเชาซอ จดหา ตลอดจนเสนอ ชกชวน หรอนาออกแสดงเพอการดงกลาว เปนการนาเขาตามความหมายของมาตรา 4

ผทตองรบผดตอความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภย ปรากฏตามพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 มาตรา 5 “ผประกอบการทกคนตองรวมกนรบผดตอผเสยหายในความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภย และสนคานนไดมการขายใหแกผบรโภคแลว ไมวาความเสยหายนนจะเกดจากการกระทาโดยจงใจหรอประมาทเลนเลอของผประกอบการหรอไมกตาม” ซงมาตรา 4 ไดใหความหมายของ “ผประกอบการ” วาหมายความวา 1) ผผลต หรอผวาจางใหผลต 2) ผนาเขา 3) ผขายสนคาทไมสามารถระบตวผผลต ผวาจางใหผลต หรอผนาเขาได 4) ผซงใชชอ ชอทางการคา เครองหมายการคา เครองหมาย ขอความหรอแสดงดวยวธใด ๆ อนมลกษณะทจะทาใหเกดความเขาใจไดวาเปนผผลต ผวาจางใหผลต หรอผนาเขา ดงนน ผทตองรบผดตอความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภยตามพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 คอ ผประกอบการทกคน ซงไดแก ผผลต หรอผวาจางใหผลต หรอผนาเขาในกรณเปนสนคานาเขา ผขายสนคาทไมสามารถระบตวผผลต ผวาจางใหผลตหรอผนาเขาได หรอผใชชอทางการคา เครองหมายการคา เครองหมาย หรอขอความอนมลกษณะทาใหเกดความเขาใจไดวาเปนผผลต ผวาจางใหผลตหรอผนาเขา โดยทกคนตองรวมกนรบผดซงความรบผดโดยเครงครดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย และสนคานนไดมการ

118เรองเดยวกน, หนา 182.

95

ขายใหผบรโภคแลว ไมวาความเสยหายนนจะเกดจากการกระทาโดยจงใจหรอประมาทเลนเลอของผประกอบการดงกลาวหรอไมกตาม สรปไดวาความรบผดของผประกอบการในความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภยนน จะตองรบผดตอเมอสนคานนไดมการขายใหแกผบรโภคแลว เนองจากพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 เปนกฎหมายทมงคมครองและเยยวยาความเสยหาย ดงนน จงกาหนดใหมบคคลทรบผดอยางแนนอน เหนไดจากการนาหลกความรบผดโดยเครงครด (Strict Liability) มาปรบใชกบความรบผดของผประกอบการไมวาผประกอบการจะกระทาโดยจงใจหรอประมาทเลนเลอกตาม ผประกอบการตองรบผดและรบผดชอบในผลเสยหายนนกบผเสยหายทนท หากเกดความเสยหายขนจากสนคาไมปลอดภยของตน119 บคคลทตองรบผดจากความเสยหายจากสนคาทไมปลอดภยดงกลาวคอ “ผประกอบการ”ซงไดแก ผผลต หรอผวาจางใหผลต ผนาเขา ผขายสนคาทไมสามารถระบตวผผลต ผวาจางใหผลตหรอผนาเขาได ผซงใชชอ ชอทางการคา เครองหมายการคา เครองหมาย ขอความหรอแสดงดวยวธใด ๆ อนมลกษณะทจะทาใหเกดความเขาใจไดวาเปนผผลต ผวาจางใหผลต หรอผนาเขาและตองรบผดอยางเครงครด (Strict Liability) ผประกอบการตองรวมรบผดแมไมมความผด กลาวคอ ผประกอบการทกคนตองรวมกนรบผดชอบตอผเสยหายในความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย และสนคานนไดมการขายใหแกผบรโภคแลว ไมวาความเสยหายนนจะเกดขนจากการกระทาโดยจงใจหรอประมาทเลนเลอของผประกอบการหรอไมกตาม ผประกอบการกยงคงตองรบผดอย หากผเสยหายพสจนไดวา “ไดรบความเสยหายจากสนคาของผประกอบการและการใชหรอการเกบรกษาสนคานนฝายผเสยหายไดทาอยางปกตธรรมดา” เทานน แตไมตองพสจนวาความเสยหายเกดขนจากการกระทาของผประกอบการผใด และไมตองพสจนวาผประกอบการกระทาโดยจงใจหรอประมาทเลนเลออยางไร ตามมาตรา 5 พระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 การรวมกนรบผดของผประกอบการ ผประกอบการตองรบผดรวมกนอยางลกหนรวมตอผเสยหาย ตามมาตา 291 ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ทบญญตวา “ถาบคคลหลายคนจะตองทาการชาระหนโดยทานองซงแตละคนจาตองชาระหนสนเชงไซร แมถงวาเจาหนชอบทจะไดรบชาระหนสนเชงไดแตเพยงครงเดยว(กลาวคอลกหนรวมกน)กด เจาหนจะเรยกชาระหนจากลกหนแตคนใดคนหนงสนเชงหรอแตโดยสวนกไดตามแตจะเลอกแตลกหนทงปวงกยงคงตองผกพนอยทวทกคนจนกวาหนนนจะไดชาระเสรจสนเชง” สวนในเรองสดสวนความรบผดระหวางผประกอบการดวยกนเอง ปรากฏตามมาตรา 296 ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ทบญญตวา “ในระหวางลกหนรวมกนทงหลายนน ทานวาตางคนตางตองรบผดเปนสวนเทา ๆ กน เวนแตจะไดกาหนดไวเปนอยางอน ถาสวนทลกหนรวมกนคนใดคนหนงจะพงชาระนน เปนอนจะเรยกเอาจากคนนนไมไดไซร ยงขาดจานวนอยเทาไร ลกหนคนอนๆ ซงจาตองออกสวนดวยนนกตองรบใช แตถาลกหนรวมกนคนใด เจาหนไดปลดใหหลดพนจากหนอนรวมกนนนแลว สวนทลกหนคนนนจะพงตองชาระหนกตกเปนพบแกเจาหนไป” แสดงใหเหนวาผประกอบการตองรบผดตอผเสยหายในลกษณะการรบผดรวมกนอยางลกหนรวม และตางคนตางตองรบผดเปนสวนเทา ๆ กน

119เบญญาภา เมธาวราพร, เรองเดม, หนา 5.

96

4.2.2 ขอบเขตของความเสยหาย

ในเรองของขอบเขตความเสยหาย ผท ไดรบความเสยหายยอมเปนผ เสย หายตามพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 ทไดใหนยามวา “ผเสยหาย” หมายความวา ผไดรบความเสยหายอนเกดจากสนคาทไมปลอดภย การเปนผเสยหายยอมไดสทธประการตาง ๆ ตามพระราชบญญตน เชน สทธในการฟองรองคด สทธในการเรยกรองคาสนไหมทดแทนตาง ๆ เปนตน ผเสยหายตามพระราชบญญตนไมจาเปนตองมนตสมพนธกบผถกฟอง ดงเชนในเรองของหลกกฎหมายสญญาหรอละเมด อกทงผเสยหายไมจาเปนตองผบรโภคเทานน พระราชบญญตนไดขยายขอบเขตของการคมครองผเสยหายรวมถงบคคลใด ๆ ทไดรบความเสยหายเนองจากสนคาไมปลอดภยนน ทาใหกวางกวาความหมายของผบรโภคตามพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 ทใหคานยามวา “ผบรโภค” หมายความวา ผซอหรอผไดรบบรการจากผประกอบธรกจหรอผซงไดรบการเสนอหรอการชกชวนจากผประกอบธรกจเพอใหซอสนคาหรอรบบรการ และหมายความรวมถงผใชสนคาหรอผไดรบบรการจากผประกอบธรกจโดยชอบ แมมไดเปนผเสยคาตอบแทนกตาม120 “สนคา” หมายความวา สงหารมทรพยทกชนดทผลตหรอนาเขาเพอขาย รวมทงผลตผลเกษตรกรรม และใหหมายความรวมถงกระแสไฟฟา ยกเวนสนคาตามทกาหนดในกฎกระทรวง

การจะฟองรองเรยกคาเสยหายไดตามพระราชบญญตน สนคานนตองเปนสงทกอใหเกดความเสยหาย โดยตองเปนสนคาทไมปลอดภย โดยเปนสงหารมทรพยทกชนดทผลตหรอนาเขาเพอขาย รวมทงผลตผลเกษตรกรรม ซงมความหมายถง ผลตผลอนเกดจากเกษตรกรรมตาง ๆ เชน การทานา ทาไร ทาสวน เลยงสตว เลยงสตวนา เลยงไหม เลยงครง เพาะเหด แตไมรวมถงผลตผลทเกดจากธรรมชาต และใหหมายความรวมถงกระแสไฟฟา ไมรวมอสงหารมทรพยและบรการ แตหากสนคาใดไมเปนสนคาตามความหมายของพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 แมสนคานนจะเปนสนคาในความเขาใจของคนทวไป และคนทวไปคดวาเปนสนคาทไมปลอดภยและสนคานนกอใหเกดความเสยหายตอตนเองแลว ผเสยหายกไมไดรบการคมครองตามพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 น แตไมตดสทธทผเสยหายจะไดรบการคมครองตามกฎหมายสญญาหรอละเมดอย ในกรณผเสยหายไดรบความเสยหายจากอสงหารมทรพยและบรการกเชนกน ผเสยหายสามารถฟองรองคดตามหลกของกฎหมายสญญาและละเมดได แตถาสนคานนเปนสนคาตามความหมายของสนคาในพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 ผเสยหายยอมไดรบความคมครองตามพระราชบญญตนในการฟองรองคดและเรยกคาเสยหาย121

ในเรองลกษณะของสนคาทกอใหเกดความเสยหายและผเสยหายสามารถฟองรองคดได สามารถแบงไดเปน 3 ประเภท คอ

120มานตย จมปา, เรองเดม, หนา 150-151. 121เรองเดยวกน, หนา 108-109.

97

1. สงหารมทรพยทกชนดทผลตหรอนาเขามาเพอขาย ตองพจารณาตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 139 และ 140

ความหมายของสงหารมทรพย คอ ทรพยสนอนนอกจากอสงหารมทรพย และหมายความรวมถงสทธอนเกยวกบทรพยสนนนดวย สงใดเปนอสงหารมทรพยสงนนยอมไมเปนสงหารมทรพย ดงนน ตองพจารณาวาอสงหารมทรพยคออะไร เพอทจะไดทราบวามสงใดเปนสงหารมทรพยบาง ดงนน อสงหารมทรพย หมายความวา ทดนและทรพยอนตดอยกบทดนมลกษณะเปนการถาวรหรอประกอบเปนอนเดยวกบทดนนนและหมายความรวมถงทรพยสทธอนเกยวกบทดน หรอทรพยอนตดอยกบทดน หรอประกอบเปนอนเดยวกบทดนนนดวย แตในกรณความหมายของสนคาทพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 มงคมครองตองคานงถงเจตนารมณของกฎหมายดวยวามงคมครองสนคาประเภทใดบาง สงทเปนสนคาทกฎหมายนใหความคมครอง คอ ตองเปนสงหารมทรพยทผลตหรอนาเขาเพอขาย ดงนน ถาเปนสงหารมทรพยเฉย ๆ ยอมไมเปนสนคาทพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 มงคมครอง122

สวนคาวา “ผลต” หมายความวา ทา ผสม ปรง แตง ประกอบ ประดษฐ แปรสภาพ เปลยนรป ดดแปลง คดเลอก แบงบรรจ แชเยอกแขง หรอฉายรงส รวมถงการกระทาใด ๆ ทมลกษณะทานองเดยวกนผประกอบการ ในทนหมายถง ผผลต ดงนน ผผลตจงมความสาคญเพราะวาเมอเปนผประกอบการแลวตองรบผดในความเสยหายจากสนคาทไมปลอดภย ตามมาตรา 5 พระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 คาวา “ผลต” นนในบางครงอาจจะมความหมายแตกตางกบบคคลทวไปเขาใจ เชน บคคลทวไปอาจเขาใจดวยสามญสานกวาการผลตตองมาจากโรงงานททาการผลตสนคานน แตในความหมายของคาวา “ผลต” ตามพระราชบญญตนมงคมครองมากกวาการผลตสนคาทมาจากโรงงานเทานน ยงรวมถงกรณท “การแบงบรรจ” เชน ผคาปลกไดซอสนคามาจากแหลงผลต แตไดมาแบงขายบรรจในถงขนาดเลกเพอขายปลก ในความคดของบคคลทวไปอาจจะคดวาในกรณนไมใชการผลต แตการแบงบรรจตามกรณดงกลาวนเปนการผลตตามพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 ดวย123 และคาวา “ขาย” หมายความวา จาหนาย จาย แจก หรอแลกเปลยนเพอประโยชนทางการคา และใหหมายความรวมถงใหเชา ใหเชาซอ จดหา ตลอดจนเสนอ ชกชวน หรอนาออกแสดงเพอการดงกลาว และคาวา“นาเขา” หมายความวา นาหรอสงสนคาเขามาในราชอาณาจกรเพอขาย

2. เมอผเสยหายตามพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 ไดรบความคมครองตามพระราชบญญตน ในการฟองรองคดและเรยกคาเสยหาย จงตองทาเขาใจในความหมายของคาวา “ความเสยหาย” เสยกอน ตามพระราชบญญตนใหนยามของคาวา “ความเสยหาย” หมายความวา ความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภยไมวาจะเปนความเสยหายตอชวต รางกาย สขภาพ อนามย จตใจ หรอทรพยสน ทงน ไมรวมถงความ

122เรองเดยวกน, หนา 115-116. 123เรองเดยวกน, หนา 144.

98

เสยหายตอตวสนคาทไมปลอดภยนน ฉะนน การทผ เสยหายจะเรยกรองคาเสยหายเอากบผประกอบการได ผเสยหายตองไดรบความเสยหายทเกดขนจากสนคาไมปลอดภย หากความเสยหายไมไดเกดขนเนองจากสนคาทไมปลอดภย เชน กรณทความเสยหายเกดจากตวสนคานนเอง ผเสยหายไมสามารถเรยกรองเอาผดกบผประกอบการตามพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 ได แตสามารถเรยกรองฟองคดเอากบผประกอบการในเรองของกฎหมายอน ๆ เชน กฎหมายสญญาและกฎหมายละเมด เปนตน124

3. ความเสยหายทผเสยหายสามารถฟองรองคดเรยกรองคาเสยหายกบผประกอบการมหลายประเภท เชน ความเสยหายตอชวต ความเสยหายตอรางกาย ความเสยหายตอสขภาพ ความเสยหายตออนามย ความเสยหายตอจตใจ หรอความเสยหายตอทรพยสน แตความเสยหายเหลานนตองเปนความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภย เมอความเสยหายมหลากหลายประเภททสามารถเกดขนไดกบผเสยหาย และความเสยหายตาง ๆ สามารถเขาใจไดงายวาเปนความเสยหายทเกดขนอยางไร แตมความเสยหายประเภทความเสยหายตอจตใจทพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 ไดใหคานยามไว คอ “ความเสยหายตอจตใจ” หมายความวา ความเจบปวด ความทกขทรมาน ความหวาดกลว ความวตกกงวล ความเศราโศกเสยใจ ความอบอาย หรอความเสยหายตอจตใจอยางอนทมลกษณะทานองเดยวกน เนองจากมเหตผลปรากฏตามมาตรา 446 ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ทไดกาหนดวา ในกรณทาใหเขาเสยหายแกรางกายหรออนามยกด ในกรณทาใหเขาเสยเสรภาพกด ผตองเสยหายจะเรยกรองเอาคา สนไหมทดแทนเพอความทเสยหายอยางอนอนมใชตวเงนดวยอกกได แตในทางปฏบตศาลไมเคยกาหนดถงคาเสยหายตอจตใจ เมอเพงเลงถงกรณปญหานแลวจงมเหตควรใหบญญตกาหนดใหชดเจนถงคาสนไหมทดแทนสาหรบความเสยหายตอจตใจ125 ดงนน ศาลสามารถมอานาจกาหนดคาสนไหมทดแทนเพอความเสยหายตอจตใจได ในกรณคาเสยหายสาหรบความเสยหายตอจตใจอนเปนผลเนองมาจากความเสยหายตอรางกาย สขภาพ หรออนามยของผเสยหาย และหากผเสยหายถงแกความตาย สาม ภรยา บพการ หรอผสบสนดานของบคคลนนชอบทจะไดรบคาเสยหายสาหรบความเสยหายตอจตใจตามมาตรา 11(1) พระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 และศาลมอานาจกาหนดคาสนไหมทดแทนเพอความเสยหายเชงลงโทษ มไดหมายความวาศาลจะมอานาจสงใหผประกอบการตองจายคาสนไหมทดแทนเพอการลงโทษไดในทกกรณ แตกาหนดใหศาลมอานาจสงในกรณทหากขอเทจจรงปรากฏวาผประกอบการไดผลต นาเขา หรอขายสนคาโดยรอยแลววาสนคานนเปนสนคาทไมปลอดภย หรอมไดรเพราะความประมาทเลนเลออยางรายแรง หรอเมอรวาสนคาไมปลอดภยภายหลงจากการผลต นาเขา หรอขายสนคานนแลวไมดาเนนการใด ๆ ตามสมควรเพอปองกนไมใหเกดความเสยหาย เพอมใหผประกอบการตองแบกรบภาระหนกจนเกนไป จงไดมบทบญญตโดยกาหนดใหศาลมอานาจสงใหผประกอบการจายคา

124เรองเดยวกน, หนา 154. 125สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา, บนทกส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกาประกอบราง

พระราชบญญตความรบผดชอบตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. .... เรองเสรจท 525/2550 (กรงเทพฯ: สานกงานคณะกรรมกฤษฎกา, ม.ป.ป.), หนา 10-11.

99

สนไหมทดแทนเพอการลงโทษเพมขนจากจานวนคาสนไหมทดแทนทแทจรงทศาลกาหนดไดตามทศาลเหนสมควร แตไมเกนสองเทาของคาสนไหมทดแทนทแทจรงนน ทงน โดยคานงถงพฤตการณตาง ๆ เชน ความรายแรงของความเสยหายทผเสยหายไดรบ การทผประกอบการรถงความไมปลอดภยของสนคา ระยะเวลาทผประกอบการปกปดความไมปลอดภยของสนคา การดาเนนการของผประกอบการเมอทราบวาสนคานนเปนสนคาทไมปลอดภย ผลประโยชนทผประกอบการไดรบ สถานะทางการเงนของผประกอบการ การทผประกอบการไดบรรเทาความเสยหายทเกดขน ตลอดจนการทผเสยหายมสวนในการกอใหเกดความเสยหายดวย ตามมาตรา 11(2) พระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 และในกรณทผเสยหายมสทธตามกฎหมายอนทผเสยหายสามารถเรยกรองได ผเสยหายสามารถเรยกรองไดตามกฎหมายอนโดยไมถกจากดสทธตามกฎหมายน ตามมาตรา 14 พระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551

4.2.3 ขอยกเวนทไมตองรบผด

โดยปกตผประกอบการทกคนตองรวมกนรบผดตอผเสยหายในความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย ไมวาความเสยหายนนจะเกดขนจากการกระทาโดยจงใจหรอประมาทเลนเลอของผประกอบการหรอไมกตาม ผประกอบการกยงคงตองรบผดอย แตกมขอยกเวนทผประกอบการไมตองรบผดตอความเสยหายอนเกดจากสนคาทไมปลอดภย และถาหากผประกอบการจะปฏเสธความรบผดตอความเสยหายอนเกดจากสนคาทไมปลอดภย ปรากฏตามมาตรา 7 “ผประกอบการไมตองรบผดตอความเสยหายอนเกดจากสนคาทไมปลอดภยหากพสจนไดว า 1) สนคานนมไดเปนสนคาทไมปลอดภย 2) ผเสยหายไดรอยแลววาสนคานนเปนสนคาทไมปลอดภย หรอ 3) ความเสยหายเกดขนจากการใชหรอการเกบรกษาสนคาไมถกตองตามวธใช วธเกบรกษา คาเตอน หรอขอมลเกยวกบสนคาทผประกอบการไดกาหนดไวอยางถกตองและชดเจนตามสมควรแลว” ดวยเหตน ผประกอบการตองพสจนใหไดวา สนคานนมไดเปนสนคาทไมปลอดภย หรอผเสยหายไดรอยแลววาสนคานนเปนสนคาทไมปลอดภย หรอความเสยหายเกดขนจากการใชหรอการเกบรกษาสนคาไมถกตองตามวธใช วธ เกบรกษา คาเตอน หรอขอมลเกยวกบสนคาทผประกอบการไดกาหนดไวอยางถกตองและชดเจนตามสมควรแลว เนองจากผประกอบการมความรบผดโดยเครงครด (Strict Liability) ผประกอบการจงจาเปนตองพสจนเหตหลดพนความรบผดตามมาตรา 7 พระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 เทานน ถาผประกอบการจะหลดพนความรบผดผประกอบการจะไมสามารถนาสบประเดนนอกเหนอจากทกฎหมายกาหนดไดเพราะไมใชเหตทกฎหมายกาหนดไว การนาสบในประเดนอนทาใหผประกอบการไมหลดพนความรบผดตามหลกความรบผดโดยเครงครด (Strict Liability) ในกรณทเกดเหตสดวสย ผทมหนาทนาสบ คอ ผประกอบการ เพราะเหตสดวสยนนเปนขอยกเวนททาใหผประกอบการหลดพนความรบผดในสนคาทไมปลอดภย เพราะผประกอบการตองรบผดโดยเครงครด การจะอางเหตสดวสยมาเปนเหตใหหลดพนความรบผด ผประกอบการจงตองนาสบใหไดตามกฎหมายในมาตรา 7 พระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 นอกจากมาตรา 7 แลวเหตทผประกอบการจะหลดพนความรบผดมมาตรา 8 อกดวย มาตรา 8 พระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 “ผผลตตามคาสงของผวาจางใหผลตไมตองรบผดหากพสจนไดวา

100

ความไมปลอดภยของสนคาเกดจากการออกแบบของผวาจางใหผลตหรอจากการปฏบตตามคาสงของผวาจางใหผลต ทงผผลตไมไดคาดเหนและไมควรจะไดคาดเหนถงความไมปลอดภย ผผลตสวนประกอบของสนคาไมตองรบผดหากพสจนไดวา ความไมปลอดภยของสนคาเก ดจากการออกแบบหรอการประกอบหรอการกาหนดวธใช วธเกบรกษา คาเตอน หรอการใหขอมลเกยวกบสนคาของผผลตสนคานน” ผวาจางใหผลต หมายถง ผวาจางใหมการทา ผสม ปรง แตง ประกอบ ประดษฐ แปรสภาพ เปลยนรป ดดแปลง คดเลอก แบงบรรจ แชเยอกแขง หรอฉายรงส รวมถงการกระทาใด ๆ ทมลกษณะทานองเดยวกน ประการแรก ผผลตไมตองรบผดในกรณความไมปลอดภยของสนคาเกดจากการออกแบบของผวาจางใหผลตหรอจากการปฏบตตามคาสงของผวาจางใหผลตและผผลตไมไดคาดเหนและไมควรจะไดคาดเหนถงความไมปลอดภย และประการทสอง ผผลตสวนประกอบของสนคาไมตองรบผดหากพสจนไดวา ความไมปลอดภยของสนคาเกดจากการออกแบบหรอการประกอบหรอการกาหนดวธใช วธเกบรกษา คาเตอน หรอการใหขอมลเกยวกบสนคาของผผลตสนคานน แตทงสองกรณนนอาจจะรบผดตามกฎหมายอนไดถาเขาเงอนไขตามกฎหมายนนใหตองรบผด

ในเรองของขอตกลงยกเวนหรอจากดความรบผดของผประกอบการปรากฏตามมาตรา 9 พระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 “ขอตกลงระหวางผบรโภคกบผประกอบการทไดทาไวลวงหนากอนเกดความเสยหาย และประกาศหรอคาแจงความของผประกอบการเพอยกเวนหรอจากดความรบผดของผประกอบการตอความเสยหายอนเกดจากสนคาทไมปลอดภย จะนามาอางเปนขอยกเวนหรอจากดความรบผดไมได เพอประโยชนแหงมาตราน ผบรโภคมความหมายเชนเดยวกบนยามคาวา “ผบรโภค” ตามกฎหมายวาดวยการคมครองผบรโภค” บทบญญตมาตรานมวตถประสงคเพอมใหผบรโภคถกเอารดเอาเปรยบจากผประกอบการ ในบางครงผประกอบการไปทาสญญาหรอขอตกลงกบผบรโภค หรอจะทาปายฉลากตดไวทตวสนคา ในลกษณะวาจะไมรบผดตอความเสยหายทเกดขนเพอทผประกอบจะไดหลดพนจากความรบผด หรอผประกอบการตกลงจะรบผดเพยงจานวนเทาใดตามใจผประกอบการ ยอมกระทาในลกษณะเชนนไมไดเปนการขดกบกฎหมายตามบทบญญตมาตรา 9 พระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551

4.2.4 ภาระการพสจนของผเสยหาย กฎหมายกาหนดใหผประกอบการเปนผรบภาระในการพสจน ผประกอบการจงมหนาทตองพสจนความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย เปนการผลกภาระการพสจนไปใหผประกอบการ ซงพจารณาแลวเหนวามความเหมาะสมกบสภาวการณปจจบนทเทคโนโลยในการผลตมนวตกรรมทใหมขนและมความซบซอนจนผบรโภคไมสามารถจะเขาใจและตามไดทน ในเรองภาระการพสจนผเสยหายเพยงแตพสจนวาตนไดความเสยหายจากสนคาของผประกอบการและการใชหรอการเกบรกษาสนคานนเปนไปตามปกตธรรมดา แตไมตองพสจนวาความเสยหายเกดจากการกระทาของผประกอบการผใด126

126เบญญาภา เมธาวราพร, เรองเดม, หนา 5.

101

ในเรองของภาระการพสจนในการฟองเรยกคาเสยหาย ปรากฏตามมาตรา 6 พระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 “เพอใหผประกอบการตองรบผดตามมาตรา 5 ผเสยหายหรอผมสทธฟองคดแทนตามมาตรา 10 ตองพสจนวาผเสยหายไดรบความเสยหายจากสนคาของผประกอบการและการใชหรอการเกบรกษาสนคานนเปนไปตามปกตธรรมดา แตไมตองพสจนวาความเสยหายเกดจากการกระทาของผประกอบการผใด” เหนไดวาผมสทธฟองรองเรยกคาเสยหาย ไดแก 1. ผเสยหาย คอ ผไดรบความเสยหายจากสนคาทไมปลอดภย ความเสยหายมาจากความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภยไมวาจะเปนความเสยหายตอชวต รางกาย สขภาพ อนามย จตใจ หรอทรพยสน ทงน ไมรวมถงความเสยหายตอตวสนคาทไมปลอดภยนน อาจเปนความเสยหายตอจตใจ ไดแก ความเจบปวด ความทกขทรมาน ความหวาดกลว ความวตกกงวล ความเศราโศกเสยใจ ความอบอาย หรอความเสยหายตอจตใจอยางอนทมลกษณะทานองเดยวกนอนเปนผลเนองมาจากความเสยหายตอรางกาย สขภาพ หรออนามยของผเสยหาย หรอ 2. ผมอานาจฟองคดแทนผเสยหาย คอ คณะกรรมการคมครองผบรโภค สมาคม และมลนธซงคณะกรรมการคมครองผบรโภคใหการรบรอง ผเสยหายหรอผมสทธฟองคดแทนมหนาททตองพสจนใหไดวาไดรบความเสยหายจากสนคาของผประกอบการและการใชหรอการเกบรกษาสนคานนเปนไปตามปกตธรรมดา โดยผเสยหายไมตองนาสบถงการกระทาจงใจหรอประมาทเลนเลอของผประกอบการทกอใหเกดความเสยหายนน ในประเทศไทยผเสยหายไมจาเปนตองนาสบวาสนคาเปนสนคาทไมปลอดภย เปนภาระพสจนของผประกอบการทจะตองพสจนใหไดวาสนคาของตนนนมไดเปนสนคาทไมปลอดภยตามมาตรา 7 พระราชบญญตน

4.2.5 การฟองคดและอายความ พระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551

มาตรา 10 “ใหคณะกรรมการคมครองผบรโภค สมาคม และมลนธซงคณะกรรมการคมครองผบรโภคใหการรบรองตามกฎหมายวาดวยการคมครองผบรโภค มอานาจฟองคดเรยกคาเสยหายแทนผเสยหายได โดยใหนาบทบญญตเกยวกบการฟองและดาเนนคดแทนตามกฎหมายดงกลาวมาใชบงคบโดยอนโลม

การฟองและดาเนนคดแทนผเสยหายตามวรรคหนง ใหไดรบยกเวนคาฤชาธรรมเนยมทงปวง แตไมรวมถงความรบผดในคาฤชาธรรมเนยมในชนทสด”

จากมาตรา 10 วรรคหนง ผมสทธฟองคดแทนผเสยหาย ไดแก คณะกรรมการคมครองผบรโภค สมาคม และมลนธซงคณะกรรมการคมครองผบรโภคใหการรบรองตามกฎหมายวาดวยการคมครองผบรโภค แตจากดเฉพาะการดาเนนคดแพงแทนผเสยหายเทานน ไมรวมถงคดอาญา

คาวา “ผเสยหาย” ตามพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 มความหมายกวางกวา “ผบรโภค” ตามพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 เพราะคานยามของคาวา “ผเสยหาย” ตามมาตรา 4 ในพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 หมายความวา “ผไดรบความเสยหายอนเกดจากสนคาทไมปลอดภย” มความหมายกวางกวาคาวา “ผบรโภค” ตามมาตรา 3 พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 หมายความวา “ผซอหรอผไดรบบรการจากผประกอบธรกจหรอผซงไดรบการ

102

เสนอหรอการชกชวนจากผประกอบธรกจเพอใหซอสนคาหรอรบบรการ และหมายความรวมถงผใชสนคาหรอผไดรบบรการจากผประกอบธรกจโดยชอบ แมมไดเปนผเสยคาตอบแทนกตาม” ดงนน ผเสยหายตามพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 มความหมายกวางกวา คมครองประชาชนผซอสนคาหรอใชสนคาไดมากกวา เปนการสนองเจตนารมณในการคมครองผเสยหายทไดรบความเสยหายเนองจากสนคาทไมปลอดภย จะเหนไดวาผเสยหายไมจาเปนตองมนตสมพนธกบผประกอบการทถกฟองคด เปนการแกไขปญหาในเรองชารดบกพรองตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยในเรองสญญาซอขาย

คณะกรรมการคมครองผบรโภคตามพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 มาตรา 39 ทบญญตวา “ในกรณทคณะกรรมการเหนสมควรเขาดาเนนคดเกยวกบการละเมดสทธของผบรโภค หรอเมอไดรบคารองขอจากผบรโภคทถกละเมดสทธ ซงคณะกรรมการเหนวาการดาเนนคดนนจะเปนประโยชนแกผบรโภคเปนสวนรวม คณะกรรมการมอานาจแตงตงพนกงานอยการโดยความเหนชอบของอธบดกรมอยการ หรอขาราชการในสานกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภคซงมคณวฒไมตากวาปรญญาตรทางนตศาสตร เปนเจาหนาทคมครองผบรโภคเพอใหมหนาทดาเนนคดแพงและคดอาญาแกผกระทาการละเมดสทธของผบรโภคในศาล และเมอคณะกรรมการไดแจงไปยงกระทรวงยตธรรมเพอแจงใหศาลทราบแลว ใหเจาหนาทคมครองผบรโภคมอานาจดาเนนคดตามทคณะกรรมการมอบหมายได ในการดาเนนคดในศาล ใหเจาหนาทคมครองผบรโภคมอานาจฟองเรยกทรพยสน หรอคาเสยหายใหแกผบรโภคทรองขอไดดวย และในการนใหไดรบยกเวนคาฤชาธรรมเนยมทงปวง”

สมาคมและมลนธซงคณะกรรมการคมครองผบรโภคใหการรบรองตามกฎหมายวาดวยการคมครองผบรโภค ปรากฏตามมาตรา 40 และ 41 พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 ดงตอไปน

พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 มาตรา 40 “สมาคมใดมวตถประสงคในการคมครองผบรโภคหรอตอตานการแขงขนอนไมเปนธรรมทางการคา และขอบงคบของสมาคมดงกลาวในสวนทเกยวกบคณะกรรมการ สมาชก และวธการดาเนนการของสมาคมเปนไปตามเงอนไขทกาหนดในกฎกระทรวง สมาคมนนอาจยนคาขอใหคณะกรรมการรบรองเพอใหสมาคมนนมสทธและอานาจฟองตามมาตรา 41 ได

การยนคาขอตามวรรคหนง ใหเปนไปตามหลกเกณฑและวธการทกาหนดในกฎกระทรวง การรบรองสมาคมตามวรรคหนง ใหประกาศในราชกจจานเบกษา” พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 มาตรา 41 “ในการดาเนนคดทเกยวกบการ

ละเมดสทธของผบรโภคใหสมาคมทคณะกรรมการรบรองตามมาตรา 40 มสทธในการฟองคดแพง คดอาญาหรอดาเนนกระบวนพจารณาใด ๆ ในคดเพอคมครองผบรโภคได และใหมอานาจฟองเรยกคาเสยหายแทนสมาชกของสมาคมได ถามหนงสอมอบหมายใหเรยกคาเสยหายแทนจากสมาชกของสมาคม

ในการดาเนนคดตามวรรคหนง มใหสมาคมถอนฟอง เวนแตศาลจะอนญาตเมอศาลเหนวาการถอนฟองนนไมเปนผลเสยตอการคมครองผบรโภคเปนสวนรวมสาหรบคดแพงเกยวกบการเรยกคาเสยหายแทนสมาชกของสมาคมการถอนฟองหรอการพพากษาในกรณทคความตกลงหรอ

103

ประนประนอมยอมความกน จะตองมหนงสอแสดงความยนยอมของสมาชกผมอบหมายใหเรยกคาเสยหายแทนมาแสดงตอศาลดวย”

ปญหาคอมขอจากดทวาผเสยหายทจะขอใหสมาคมดาเนนการแทนไดนน จะตองเปนสมาชกของสมาคมเทานน ถาผเสยหายไมไดเปนสมาชกของสมาคม สมาคมกไมมอานาจดาเนนการแทนบคคลทวไปทเปนผเสยหายได แตขอดของพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 คอ มาตรา 10 กาหนดใหมมลนธทสามารถฟองคดแทนผเสยหายได ซงตางกบพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 ทไมไดกาหนดใหมลนธฟองคดแทนผเสยหายได

การฟองคดคดตามพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 นถอเปนคดผบรโภค การฟองคด เขตอานาจศาล และวธการพจารณาคด เปนไปตามพระราชบญญตวธพจารณาคดผบรโภค พ.ศ. 2551 ทาใหมขอด คอ กระบวนการดาเนนคดไมยงยากและสะดวกรวดเรวกวาการฟองคดแพงตามปกต

พระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 มาตรา 12 “สทธเรยกรองคาเสยหายอนเกดจากสนคาทไมปลอดภยตามพระราชบญญตนเปนอนขาดอายความเมอพนสามปนบแตวนทผเสยหายรถงความเสยหายและรตวผประกอบการทตองรบผด หรอเมอพนสบปนบแตวนทมการขายสนคานน

ในกรณทความเสยหายเกดขนตอชวต รางกาย สขภาพ หรออนามย โดยผลของสารทสะสมอยในรางกายของผเสยหายหรอเปนกรณทตองใชเวลาในการแสดงอาการ ผเสยหายหรอผมสทธฟองคดแทนตามมาตรา 10 ตองใชสทธเรยกรองภายในสามปนบแตวนทรถงความเสยหายและรตวผประกอบการทตองรบผด แตไมเกนสบปนบแตวนทรถงความเสยหาย” ในประเทศญปน กฎหมายไดกาหนดเพมเตมวาในกรณทความเสยหายเกดจากสงทเปนอนตรายตอสขภาพของบคคลเมอมการสะสมอยในรางกาย หรอในกรณทอาการทเกดจากความเสยหายนนไดปรากฏภายหลงการใชสนคา ใหนบอายความสบปนบแตเวลาทเกดความเสยหาย เมอเปรยบเทยบกบกฎหมายเรองอายความในพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 ของประเทศไทย มกาหนดระยะเวลาฟองคดไดภายในสามปนบแตวนทผเสยหายรถงความเสยหายและรตวผประกอบการทตองรบผด หรอเมอพนสบปนบแตวนทมการขายสนคานน ตามมาตรา 10 วรรคหนง สวนวรรคสองเปนการกาหนดอายความในพฤตการณพเศษ ตองใชสทธเรยกรองภายในสามปนบแตวนทรถงความเสยหายและรตวผประกอบการทตองรบผด แตไมเกนสบปนบแตวนทรถงความเสยหาย แตถากรณของอายความหมดลง กไมตดสทธผเสยหายยงมสทธฟองคดตามกฎหมายอนได เชน ละเมด สญญา เปนตน แตตองพจารณาดวยวาอายความของหลกกฎหมายนน ๆ สนสดไปแลวหรอไม แตการฟองคดตามหลกกฎหมายอน เชน ละเมด สญญา มขอเสย คอ ทาใหภาระการพสจนตกอยกบผเสยหาย ทาใหผเสยหายมภาระในการพสจนมากกวาการฟองคดตามพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 การสะดดหยดอยของอายความเมอมการเจรจาเกยวกบคาเสยหายพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 มาตรา 13 “ถามการเจรจาเกยวกบคาเสยหายทพงจายระหวางผประกอบการและผเสยหายหรอผมสทธฟองคดแทนตามมาตรา 10 ใหอายความสะดดหยดอยไมนบในระหวางนนจนกวาฝายใดฝายหนงไดบอกเลกการเจรจา” ระยะเวลา

104

การเจรจาจะไมนามานบเปนระยะเวลาของอายความ แตหากการเจรจาไมสาเรจเปนเหตใหมการบอกเลกการเจรจา อายความจงจะนบตอไป ซงมไดเรมนบใหมเหมอนกรณทอายความสะดดหยดลง

4.2.6 สทธของผเสยหายตามกฎหมายอน พระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 มาตรา 14 “บทบญญตแหงพระราชบญญตนไมเปนการตดสทธของผเสยหายทจะเรยกคาเสยหายโดยอาศยสทธตามกฎหมายอน”

เนองจากพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 นเปนการบญญตขนเพมเตมเพอมาแกไขปญหาจากความรบผดหลกกฎหมายสญญาซอขายและหลกกฎหมายละเมดทมอย เพราะความรบผดทางหลกสญญาซอขายและหลกกฎหมายละเมดนนมขอจากดบางประการในการทจะคมครองผเสยหายใหไดรบการเยยวยาความเสยหาย เชน เรองภาระการพสจน เมอมพระราชบญญตฉบบนผบรโภคไมตองมหนาทภาระการพสจน เปนการลดภาระการพสจนของผบรโภค ภาระในการพสจนตกเปนของผประกอบการ ไมใชของผบรโภคดงทเคยเปนมา และหากวาผเสยหายทจะเรยกคาเสยหายโดยอาศยสทธตามกฎหมายอนได เชน อายความยาวกวา กสามารถฟองรองเรยกคาเสยหายไดตามกฎหมายอนทเปนคณกวา

4.2.7 ผลการบงคบใชพระราชบญญตกบสนคากอนวนทพระราชบญญตมผลใชบงคบ พระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551

มาตรา 15 “สนคาใดทไดขายแกผบรโภคกอนวนทพระราชบญญตนมผลใชบงคบไมอยภายใตบงคบของพระราชบญญตน” วนทกฎหมายมผลใชบงคบ พระราชบญญตนใหใชบงคบเมอพนกาหนดหนงปนบแตวนประกาศในราชกจจานเบกษาเปนตนไป ประกาศในราชกจจานเบกษา เลม 125 ตอนท 36ก วนท 20 กมภาพนธ 2551 ซงมผลใชบงคบตงแต 20 กมภาพนธ 2552 เปนตนไป และหากมกฎหมายใดบญญตเรองความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภยไวโดยเฉพาะ ซงใหความคมครองผเสยหายมากกวาทกาหนดในพระราชบญญตนใหบงคบตามกฎหมายนน ในปจจบนมาตรานยงไมสามารถใชในทางปฏบตไดอยางแทจรง เนองจากวาในประเทศไทยยงไมมกฎหมายใดทใหความคมครองผเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภยเทากบพระราชบญญตพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 ในอนาคตตองดตอไปวามกฎหมายใดทใหความคมครองไดมากกวา การทพระราชบญญตนซงมผลใชบงคบตงแต 20 กมภาพนธ 2552 เปนตนไป การกาหนดไวเชนนดเหมอนวาจะไมเปนการใหความคมครองแกผบรโภคอยางเตมท แตเปนขอดของผประกอบการตรงทถาการกาหนดใหใชพระราชบญญตนยอนไปถงสนคาทไดมการผลตและขายกอนวนทพระราชบญญตนใชบงคบ จะกอใหเกดความไมเปนธรรมตอผประกอบการได แตอยางไรกด ผทไดรบความเสยหายจากสนคาทไดมการขายกอนวนทพระราชบญญตนใชบงคบ ยงคงมสทธในการเรยกรองคาเสยหายภายใตกฎหมายอนอย เชน สญญาหรอละเมด เปนตน แตผทไดรบความเสยหายจากสนคาทไดมการขายกอนวนทพระราชบญญตนใชบงคบจะไมรบการคมครองตามพระราชบญญตน ทาใหมภาระในการพสจนถงความชารดบกพรองหรอความจงใจหรอประมาทเลนเลอของผประกอบการ ตามหลก “ผใดกลาวอาง ผนนนาสบ” ตามมาตรา 84 ประมวลกฎหมายวธพจารณา

105

ความแพง ทาใหผเสยหายนนไมไดรบความคมครองอยางเตมทเทาทควรหากมความเสยหายจากสนคาทไดมการขายกอนวนทพระราชบญญตนใชบงคบ

4.3 การคมครองผบรโภคตามพระราชบญญตมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม พ.ศ. 2511

มาตรฐานอตสาหกรรม ปรากฏตามมาตรา 3 พระราชบญญตมาตรฐานผลตภณฑ อตสาหกรรมพ.ศ. 2511 ซงความหมายของมาตรฐานอตสาหกรรม “มาตรฐาน” หมายความวา ขอกาหนดรายการอยางใดอยางหนงหรอหลายอยางเกยวกบ

1. จาพวก แบบ รปราง มต การทา เครองประกอบ คณภาพ ชน สวนประกอบ ความสามารถ ความทนทานและความปลอดภยของผลตภณฑอตสาหกรรม

2. วธทา วธออกแบบ วธเขยนรป วธใช วตถทจะนามาทาผลตภณฑอตสาหกรรมและความปลอดภยอนเกยวกบการทาผลตภณฑอตสาหกรรม

3. จาพวก แบบ รปราง มตของหบหอหรอสงบรรจชนดอน รวมตลอดถงการทาหบหอหรอสงบรรจชนดอนวธการบรรจ หมหอหรอผกมด และวตถทใชในการนนดวย

4. วธทดลอง วธวเคราะห วธเปรยบเทยบ วธตรวจ วธทดสอบและวธชง ตวง วด อนเกยวกบผลตภณฑอตสาหกรรม

5. คาเฉพาะ คายอ สญลกษณ เครองหมาย ส เลขหมาย และหนวยทใชในทางวชาการอนเกยวกบผลตภณฑอตสาหกรรม

6. ขอกาหนดรายการอยางอนอนเกยวกบผลตภณฑอตสาหกรรมตามทรฐมนตรประกาศหรอตามพระราชกฤษฎกา

พระราชบญญตมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม พ.ศ. 2511 ไดกาหนดประเภทของมาตรฐานอตสาหกรรม ดงตอไปน127

1. มาตรฐานทวไป ในเรองของมาตรฐานทวไปนกฎหมายมไดบงคบวาผททาผลตภณฑ อตสาหกรรมตองทา แตถาผททาผลตภณฑอตสาหกรรมรายใดประสงคจะทาผลตภณฑอตสาหกรรมทมประกาศกาหนดมาตรฐานแลวจะแสดงเครองหมายมาตรฐานกบผลตภณฑอตสาหกรรมกบผลตภณฑอตสาหกรรมของตนตามทมประกาศกาหนดมาตรฐานไวนน จะตองใหพนกงานเจาหนาทตรวจสอบและไดรบใบอนญาตจากคณะกรรมการกอนตามมาตรา 16 และหามมใหผรบใบอนญาต แสดงเครองหมายมาตรฐานกบผลตภณฑอตสาหกรรมทไมเปนไปตามมาตรฐานตามมาตรา 35

2. มาตรฐานบงคบ หมายถง การกาหนดมาตรฐานอตสาหกรรมสาหรบผลตภณฑ อตสาหกรรมบางประเภททผลตขนวาจะตองมมาตรฐานของรายละเอยด สวนประกอบตาง ๆ ตามกฎหมายทกาหนดไวโดยพระราชกฤษฎกา มวตถประสงคเพอความปลอดภย หรอเพอปองกนความเสยหายอนอาจจะเกดแกประชาชนหรอแกกจการอตสาหกรรมหรอเศรษฐกจของประเทศ ดงนน จะ

127สดาสร วศวงศ, กฎหมายอตสาหกรรม (กรงเทพมหานคร: นตบรรณาการ, 2543), หนา

116-122.

106

กาหนดใหผลตภณฑอตสาหกรรมชนดใดตองเปนไปตามมาตรฐานกได ตามมาตรา 17 โดยผลตภณฑชนดใดจะตองเปนไปตามมาตรฐานทกาหนดไวใหตราเปนพระราชกฤษฎกา และระบวนเรมใชบงคบไมนอยกวาหกสบวนนบแตวนประกาศในราชกจจานเบกษา

ในเรองของมาตรฐานบงคบน กฎหมายกาหนดเพอความปลอดภย หรอเพอปองกนความเสยหายอนอาจจะเกดแกประชาชนหรอแกกจการอตสาหกรรมหรอเศรษฐกจของประเทศ จ ะกาหนดใหผลตภณฑอตสาหกรรมชนดใดตองเปนไปตามมาตรฐานกได แตถากฎหมายไดกาหนดใหผลตภณฑอตสาหกรรมชนดใดเปนไปตามมาตรฐานแลว ผทาผลตภณฑอตสาหกรรมตองทาใหไดมาตรฐานตามทกฎหมายกาหนดไวดวย ในเรองนกฎหมายนนบงคบใหตองทาตามมาตรฐาน ผทาผลตภณฑอตสาหกรรมจะปฏเสธทจะไมทาหาไดไมตามมาตรา 17

3. มาตรฐานพเศษ เมอมความจาเปนตองนาเขามาในราชอาณาจกร ซงผลตภณฑ อตสาหกรรมทแตกตางไปจากมาตรฐานทกาหนดเพอใชในราชอาณาจกรเปนครงคราว รฐมนตรจะอนญาตเปนการเฉพาะคราวใหผใดนาเขามาในราชอาณาจกรซงผลตภณฑอตสาหกรรมทมพระราชกฤษฎกากาหนดใหตองเปนไปตามมาตรฐานทเปนไปตามมาตรฐานของตางประเทศ หรอมาตรฐานระหวางประเทศไมวาจะตากวาหรอสงกวามาตรฐานตามพระราชบญญตนกไดตาม มาตรา 21 ทว พระราชบญญตมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม พ.ศ. 2511 และมาตรฐานของตางประเทศหรอมาตรฐานระหวางประเทศจะตองไดรบความเหนชอบจากคณะกรรมการและการนาผลตภณฑ อตสาหกรรมดงกลาวเขามาในราชอาณาจกรกจะตองเปนไปตามหลกเกณฑและเงอนไขทคณะกรรมการกาหนดดวย

บทท 5

บทวเคราะหกฎหมายทเกยวของกบการคมครองผบรโภค

ในผลตภณฑแวนกนแดด

จากการรวบรวมและท าความเขาใจถงแนวคดและทฤษฎเกยวกบการคมครองผบรโภค รวมถงศกษาถงหลกเกณฑและกฎหมายทเกยวของกบผลตภณฑแวนกนแดด ในปจจบนพบวามประเดนปญหาหลายประการทสงผลตอการคมครองผบรโภค เชน เรองของการคมครองผบรโภคในเรองโฆษณาและฉลาก การรบรองมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมของผลตภณฑแวนกนแดด การทดสอบมาตรฐานแวนกนแดด การบงคบใชกฎหมายเรองความรบผดของผประกอบการ ใบบทนจงเปนการศกษาวเคราะหกฎหมายและการบงคบใชกฎหมายของประเทศไทยเกยวกบผลตภณฑแวนกนแดด และศกษาวเคราะหเปรยบเทยบกฎหมายของประเทศไทยกบกฎหมายตางประเทศ ซงไดแก ประเทศสหรฐอเมรกา ประเทศญปน ประเทศออสเตรเลย และสหภาพยโรป ดงตอไปน 5.1 การคมครองผบรโภคดานโฆษณา

เนองจากในการจ าหนายแวนกนแดดในปจจบนมการโฆษณาสนคาเพอแนะน าใหรจกสนคา คอ แวนกนแดดแกผบรโภคกลมเปาหมายทมการเลอกใชแวนกนแดดในการปกปองดวงตาไมวาจะเปนการใชเพอประโยชนในการปองกนดวงตาจากแสงแดด หรอการสวมใสเพอความสวยงามสงเสรมบคลกภาพในการด ารงชวตของผสวมใส การโฆษณานนมวตถประสงคเพอเสนอขอมลเกยวกบสนคานน เชน ในการโฆษณาแวนกนแดด กจะโฆษณาในลกษณะวาแวนกนแดดนนมประโยชนอยางไร คณสมบตโดดเดนทท าใหผบรโภคสนใจวามคณประโยชนทสมควรทจะเลอกซอมาสวมใสอยางไร หรอเปนการบอกถงความส าคญของการใชแวนกนแดดนนวาจ าเปนตอการด ารงชวตประจ าวนอยางไร ในบางครงผประกอบการโฆษณาเพอสรางแรงจงใจในการโฆษณาในลกษณะทท าใหผบรโภครสกเราใจและดงดดใจเพอกระตนใหผบรโภคเกดความสนใจในสนคานน ซงน าไปสความตองการในการซอสนคานน ๆ หรอในบางครงการโฆษณากเปนไปเพอการสงเสรมการขายเพอใหสนคานนสามารถแขงขนกบคแขงทจ าหนายสนคาชนดเดยวกนหรอประเภทเดยวกน เปนการเอาชนะคแขงใหไดในตลาดเพอเปาหมายในการชนะดานยอดขาย อกทงถาเปนการโฆษณาทนาสนใจจะท าใหผบรโภคสามารถจดจ าสนคาไดอยางเปนอยางดเพอสรางความเชอในสนคาและใหผบรโภคยอมรบและหนมาใชสนคานน

ในเรองของการคมครองผบรโภคดานโฆษณามกฎหมายทเกยวของ ไดแก พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 ดงจะเหนไดวาการโฆษณาผลตภณฑแวนกนแดดในปจจบน มการโฆษณาพรรณนาคณภาพของแวนกนแดดดวยถอยค าทเกนจรง หรอมลกษณะทเปนเทจไมเปนความ

108

จรง ท าใหผบรโภคเขาใจผดในสาระส าคญของสนคาทอาจกอใหเกดความเสยหายตอผบรโภคและสงคมเปนการสวนรวมได ซงลกษณะของขอความโฆษณาทถอวาเปนขอความโฆษณาอนเปนการฝาฝนตอกฎหมายคมครองผบรโภค ประกอบไปดวย 4 ลกษณะตามมาตรา 22 พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 คอ ลกษณะท 1 ใชขอความทเปนการไมเปนธรรมตอผบรโภค ลกษณะท 2 ใชขอความทอาจกอใหเกดผลเสยตอสงคมเปนสวนรวม ลกษณะท 3 ใชวธการโฆษณาในลกษณะทอาจเปนอนตรายตอสขภาพรางกายหรอจตใจหรออาจกอใหเกดความร าคาญแกผบรโภค ทงน ตามทก าหนดไวในกฎกระทรวง ลกษณะท 4 ขอความโฆษณาอยางอนทมกฎกระทรวงก าหนดใหเปนขอความโฆษณา อนถอวาไมเปนธรรมตอผบรโภคหรออาจกอใหเกดผลเสยตอสงคมเปนสวนรวม ในเรองของแวนกนแดดนนมการโฆษณาทเปนผลเสยตอผบรโภคดงจะเปนไดจากการใชขอความทเปนไมเปนธรรมตอผบรโภค เชน ขอความโฆษณาทเปนเทจหรอเกนความจรง ตวอยางเชน น าเอาถอยค าในลกษณะเปนการยนยนขอเทจจรงทยากตอการพสจนใหเปนความจรงได เชน ค าวา “XXX แวนกนแดดทดทสดในโลก” “สามารถกนรงส UV ได100 %” “จ าหนายแวนตาXXX คณภาพดทสด ในราคาสบายกระเปาทสด” หรอขอความโฆษณาทเปรยบเทยบวาสนคาของตวเองมคณภาพดกวาสนคายหออน เชน การโฆษณาวาแวนกนแดดยหอของตนดทสด การโฆษณานนตองมขอความทเปนความจรงทงหมดท าใหผบรโภคทราบและตองไมมลกษณะเกนความจรงหรอเปนเทจ และไมท าใหผบรโภคเขาใจผดในสาระส าคญและคณสมบตของสนคา สวนกรณในการโฆษณาอนท าใหผบรโภคเขาใจผดในสาระส าคญของสนคาซงกระท ากนในหลายรปแบบ เชน การใชขอความโฆษณาทท าใหผบรโภคเขาผดในแหลงก าเนดหรอวสดของสนคา เชน มการโฆษณาวาวสดทใชท าแวนกนแดดมคณภาพไดรบรองมาตรฐานตาง ๆ แตความจรงแลวไมไดท าจากวสดทมมาตรฐานหรอไมไดท าจากวสดนนจรง ๆ เหนไดจากตวอยาง ดงตอไปน

ตวอยางท 1 แวนกนแดดจะมเครองหมาย “UV…” ตดไวทตวแวนกนแดด แตในความเปนจรงนนแวนกนแดดไมสามารถปองกนรงสอลตราไวโอเลตไดอยางทฉลากทตดอยกบแวนกนแดด เชน มฉลากตดวา “UV400” แตในความเปนจรง แวนกนแดดนนไมสามารถปองกนรงสอลตราไวโอเลตไดเทากบฉลากทตดไวกบแวนกนแดด ขอความโฆษณาเหลาน ถอวาเปนขอความทไมเปนธรรมตอผบรโภค หรอเปนขอความทอาจกอใหเกดผลเสยหายตอสงคมเปนสวนรวม เปนขอความทเปนเทจหรอทเกนกวาความเปนจรง อาจสรางผลเสยใหกบผบรโภคเนองจากเมอผบรโภคไดรบรถงขอความโฆษณาดงกลาวยอมสงผลใหผบรโภคตดสนใจในการเลอกซอสนคานนเพราะหลงเชอในคณสมบตของแวนกนแดดวาสามารถปกปองดวงตาของตนจากรงสอลตราไวโอเลตไดเตมประสทธภาพ ดงนน ในเรองของการคมครองผบรโภคดานโฆษณาไดคมครองผบรโภคในเรองการไดรบขอมลขาวสารรวมทงค าพรรณนาคณภาพทถกตอง และเพยงพอเกยวกบสนคานน ดวยเหตน การโฆษณาเพอจ าหนายสนคา จงตองมการใชถอยค าหรอขอความทเปนความจรงเทานนทไมท าใหผบรโภคเขาใจผดในสาระส าคญของสนคาทอาจกอใหเกดความเสยหายตอผบรโภคหรอสงคมเปนการสวนรวม หรอการทผโฆษณาจะใชวธการ หรอการด าเนนการไมวาจะเปนการอางองรายงานผลการศกษาทางวชา สถต หรอสงใดสงหนงอนไมเปนความจรงหรอเกนความจรง เชน การทโฆษณาบอกวาแวนกนแดดนนสามารถปกปองดวงตาจากรงสอลตราไวโอเลตได ดงเชนทปรากฏในฉลากวา “UV 400” เปนการใช

109

วธการอางองรายงานผลการศกษาทางวชา สถตทเปนเทจได ถาปรากฏวาแวนกนแดดนนไมสามารถปกปองดวงตาจากรงสอลตราไวโอเลตไดอยางทโฆษณาไว

ตวอยางท 2 การโฆษณาวาแวนกนแดดนนมความแขงแรงทนทานของตวแวนและเลนสทมคณภาพสามารถปองกนดวงตาจากอนตราย เชน แสงแดดทจะมากระทบตอดวงตาใหไดรบอนตราย แตในความเปนจรงแลว แวนกนแดดนนไม ไดคณภาพนนอาจจะมสของเลนสทมดแตไมไดกรองแสงแดด ท าใหผบรโภคเขาใจวาการใสแวนกนแดดทสมด ๆ สามารถปกปองดวงตาจากแสงแดดไดรวมทงปองกนอนตรายจากรงสอลตราไวโอเลตสดวงตา แตในความเปนจรงแวนกนแดดนนอาจจะมแคสมดแตไมกรองแสงทเขาสดวงตา หรอวสดทใชท าเลนสของแวนตากนแดดไมไดมาตรฐานและคณภาพท าใหเลนสเกดการบดเบยวหรอนอกจากเลนสของแวนกนแดดแลว ยงรวมถงสวนประกอบตาง ๆ ของแวนกนแดดทท ามาจากวสดทไมไดคณภาพ เมอเกดการกระแทกอาจจะท าใหวสดทไมไดคณภาพนนแตกแลวเปนอนตรายตอดวงตาได

ตวอยางท 3 การโฆษณาเกนจรง ท าใหอนตรายตอผบรโภค เชน แวนกนแดดทมเอกสารก ากบสนคาบอกวา "สามารถใสเพอขบรถ" แตปรากฏวา เลนสนนเขมเกนไปหรอเลนสทงสองขางทใหปรมาณแสงลอดเขามาไดไมเทากนหรอเลนสบดเบยว แวนกนแดดทไดคณภาพเลนสตองไมท าใหเกดความบดเบยวหรอกระจายสรง การตรวจสอบความบดเบยวท าไดงายๆ โดยการจองมองเลนสขางหนงไปยงภาพวตถทเปนเสน จากนนขยบแวนชาๆ เลนสทดตองไมท าใหเสนตรงนนเปลยนเปนคดงอในขณะขยบแวนซงเปนปญหาทมกเกดขนกบแวนตากนแดดทไมไดคณภาพ แมสงเหลานจะไมสงผลกระทบตอสายตาในระยะยาว แตกสามารถท าใหเกดปญหาในการมองเหนเมอสวมใสได เชนเกดอาการมนงง มองเหนภาพซอน มองภาพผดเพยน วงเวยนศรษะ ท าใหกลามเนอตาหรอประสาทตาลา หรอซ ารายกวานนสงผลใหเกดอบตเหตในการขบขยานพาหนะ

เหนไดวาตวอยางท 1 ถง ตวอยางท 3 มลกษณะในการโฆษณาทมการใชถอยค าหรอขอความทเกนความจรง มลกษณะทเปนเทจ เนองจากการโฆษณาในลกษณะนสามารถกระท าไดตองเปนการโฆษณาทเปนความจรงดวย มใชโฆษณาเกนความจรงท าใหผบรโภคหลงเชอวาสนคานนมลกษณะและสาระส าคญเปนไปตามทโฆษณาไวแลวหลงซอสนคานนท าใหผบรโภคไดรบความเสยหายจากการหลงเชอในโฆษณาทไมเปนความจรง กฎหมายทเกยวของกบการคมครองผบรโภคดานโฆษณาไดคมครองผบรโภคในเรองการไดรบขอมลขาวสารรวมทงค าพรรณนาคณภาพทถกตอง และเพยงพอเกยวกบสนคา อกทงขอความโฆษณาโดยใชหรออางองรายงานทางวชาการ สถตทเกนความจรงเปนการจงใจใหผบรโภคหลงเชอและอาจไดรบความเสยหาย ขอความโฆษณาเหลานยอมไมเปนธรรมตอผบรโภคเพราะท าใหผบรโภคเกดความเขาใจผดในสาระส าคญและคณภาพเกยวกบสนคา หรอการโฆษณาในเรองการรบประกนสนคา ผประกอบกจการโฆษณาตองระบลกษณะและขอบเขตของการประกนสนคาใหชดเจน โดยระบเงอนไขของการรบประกนใหครบถวน เมอมการโฆษณาถงการรบประกนสนคาแตผประกอบการไมสามารถรบประกนสนคาไดอยางเชนทไดท าการโฆษณาได เชน ขอความโฆษณามวา “แวนกนแดดแท รบประกน XX ป” แตในความเปนจรงไมรบประกนตามก าหนดระยะเวลาหรอการรบประกนมเงอนไขตาง ๆ ทไมไดบอกผบรโภคไวโดยชดเจน ในกรณเชนนกไมเปนธรรมตอผบรโภค

110

5.2 การคมครองผบรโภคดานฉลาก

เนองจากฉลากมความส าคญตอผบรโภคและผประกอบธรกจเปนอยางมาก เพราะฉลากนนสงผลตอผบรโภคในการเลอกซอสนคาตามความตองการโดยศกษาขอมลหรอรายละเอยดจากฉลากเพอตดสนใจเลอกซอสนคา สวนผประกอบธรกจยอมไดรบประโยชนจากฉลากสนคาเชนกน เพราะวาผประกอบธรกจยอมแสดงรายละเอยดตาง ๆ ของสนคาลงในฉลากเพอใหผบรโภคไดรบทราบวาผลตภณฑของตนมคณสมบตและรายละเอยดอยางไรบางและฉลากทนาสนใจเปนสวนชวยในการสงเสรมการขายใหผประกอบธรกจอกทางหนงเพราะเปนการประชาสมพนธใหผบรโภคเลอกใชสนคาของตน ดงนน ฉลากสนคาจงมความส าคญเปนอยางมากทงตอผบรโภคและผประกอบธรกจ เพราะเมอเกดปญหาวาสนคาไมเปนไปตามมาตรฐานในฉลาก หรอฉลากไมไดบงบอกถงคณลกษณะทแทจรงของสนคา ยอมเกดผเสยหายและความรบผดของผประกอบกจการ ดงเชน ในปจจบนปญหาเรองฉลากแวนกนแดด กรณปญหาเกดขนวาแวนกนแดดจะมเครองหมาย “UV…” ตดไวทตวแวนกนแดด แตในความเปนจรงนนแวนกนแดดไมสามารถปองกนรงสอลตราไวโอเลตไดอยางทฉลากทต ดอยกบแวนกนแดด เชน มฉลากตดวา “UV 400” แตในความเปนจรง แวนกนแดดนนไมสามารถปองกนรงสอลตราไวโอเลตไดเทากบฉลากทตดไวกบแวนกนแดด แตเกดกรณปญหาทวาฉลากของแวนกนแดดชนดใดบางเปนสนคาทควบคมฉลากเนองจาก มาตรา 30 พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 ซงแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคมครองผบรโภค (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541 ไดก าหนดหลกเกณฑของสนคาทเปนสนคาทควบคมฉลากไววา

“มาตรา 30 ใหสนคาทผลตเพอขายโดยโรงงานตามกฎหมายวาดวยโรงงาน และสนคาทสงหรอน าเขามาในราชอาณาจกรเพอขายเปนสนคาทควบคมฉลาก

ความในวรรคหนงไมใชบงคบกบสนคาทคณะกรรมการวาดวยฉลากก าหนด โดยประกาศในราชกจจานเบกษา

ในกรณทปรากฏวามสนคาทอาจกอใหเกดอนตรายแกสขภาพ รางกาย หรอจตใจ เนองในการใชสนคาหรอโดยสภาพของสนคานน หรอมสนคาทประชาชนทวไปใชเปนประจ า ซงการก าหนดฉลากของสนคานนจะเปนประโยชนแกผบรโภคในการทจะทราบขอเทจจรงในสาระส าคญเกยวกบสนคานน แตสนคาดงกลาวไมเปนสนคาทควบคมฉลากตามวรรคหนง ใหคณะกรรมการวาดวยฉลากมอ านาจก าหนดใหสนคานนเปนสนคาทควบคมฉลากได โดยประกาศในราชกจจานเบกษา”

ดงจะเหนไดวาหลกการใหมของสนคาทควบคมฉลากทมการแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคมครองผบรโภค (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541 หากสนคาใดผลตเพอขายโดยโรงงานตามกฎหมายวาดวยโรงงาน หรอเปนสนคาทสงหรอน าเขามาในราชอาณาจกรเพอขาย สนคาดงกลาวจะเปนสนคาทควบคมฉลากโดยทนท คณะกรรมการวาดวยฉลากไมจ าตองออกประกาศเพอก าหนดใหสนคานนเปนสนคาทควบคมฉลากและไมตองรอประกาศในราชกจจานเบกษาอกตอไป “ค าวา “ผลต” หมายความวา ท า ผสม ปรง ประกอบ ประดษฐ หรอแปรสภาพ และหมายความรวมถงการเปลยนรป การดดแปลง การคดเลอก หรอแบงบรรจ”128

128ไพโรจน อาจรกษา, เรองเดม, หนา 42.

111

พระราชบญญตโรงงาน พ.ศ. 2535 มาตรา 5 ไดใหค านยามค าวา “โรงงาน” ไววา อาคาร สถานท หรอยานพาหนะทใชเครองจกรมก าลงรวมตงแตหาแรงมา หรอก าลงเทยบเทาตงแตหาแรงมาขนไป หรอใชคนงานตงแตเจดคนขนไปโดยใชเครองจกรหรอไมกตาม ดงนน ทวา “ผลตเพอขายโดยโรงงานตามกฎหมายวาดวยโรงงาน” หมายถง การผลตสนคาเพอขายโดยใชเครองจกรมก าลงรวมตงแตหาแรงมา หรอก าลงเทยบเทาตงแตหาแรงมาขนไป หรอใชคนงานตงแตเจดคนขนไปโดยใชเครองจกรหรอไมกตาม129

เหนไดวาในปจจบนนนแวนกนแดดเปนสนคาทผลตเพอขายโดยโรงงานตามกฎหมายวาดวยโรงงานทจะเปนสนคาทควบคมฉลาก สงผลใหแวนกนแดดเปนสนคาทควบคมฉลากทนทโดยผลของกฎหมายตามมาตรา 30 พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 ซงแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคมครองผบรโภค (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541 และกรณทแวนกนแดดทเปน “สนคาทสงหรอน าเขามาในราชอาณาจกรเพอขาย” ในกรณนแวนกนแดดนนไดเปนสนคาทผลตนอกราชอาณาจกรและไดสงหรอน าเขามาในราชอาณาจกรเพอขาย เชนนแวนกนแดดกจะเขาหลกเกณฑเปนสนคาทควบคมฉลากทนท หรอกรณทแวนกนแดดเปนสนคาทอาจกอใหเกดอนตรายแกสขภาพ รางกาย หรอจตใจ เนองในการใชสนคาหรอโดยสภาพของสนคานน หรอมสนคาทประชาชนทวไปใชเปนประจ า ซงการก าหนดฉลากของสนคานนจะเปนประโยชนแกผบรโภคในการทจะทราบขอเทจจรงในสาระส าคญเกยวกบสนคานน แตถาเปนกรณทแวนกนแดดเปนสนคาทผลตเพอขาย โดยใชเครองจกรมก าลงรวมไมถงหาแรงมา หรอใชคนงานไมถงเจดคน แตสนคาด งกลาวไมเปนสนคาทควบคมฉลากในทนท ตองใหคณะกรรมการวาดวยฉลากมอ านาจก าหนดใหสนคานนเปนสนคาทควบคมฉลากโดยออกเปนประกาศสนคาทควบคมฉลาก ดงนน แวนกนแดดถงไมไดเปนสนคาทควบคมฉลากในตอนแรกแตเปนสนคาทมผลทอาจกอใหเกดอนตรายตอสขภาพรางกายและจตใจ เนองจากการใช กสามารถก าหนดใหเปนสนคาทควบคมฉลากได เนองจากแวนกนแดดเปนสนคาทเปนอปกรณปองกนดวงตาจากแสงแดด นบวาเปนสนคาทนยมกบทกเพศทกวยและสามารถสวมใสไดในทกฤดกาล ถาแวนกนแดดคณภาพนนไมไดมาตรฐานจะเปนภยตอสขภาพสายตาในระยะยาว สงผลตอสขภาพรางกายและจตใจเรองจากการใชแวนกนแดดนน แมแวนกนแดดเปนสนคาฟมเฟอย นอกจากเปนสนคาทสวมใสเพอปกปองดวงตาแลว ในบางกรณผบรโภคอาจะใชแวนกนแดดในลกษณะเพอการสวมใสเพอเปนไปตามแฟชน เลยไมมประกาศประกาศของคณะกรรมการวาดวยฉลากใหแวนกนแดดเปนสนคาทควบคมฉลาก แตสนคาในลกษณะนตองพจารณาถงในลกษณะของการคมครองผบรโภค ในเมอแวนกนแดดเปนสนคาเหมอนกน จงเหนสมควรใหมประกาศของคณะกรรมการวาดวยฉลากใหแวนกนแดดเปนสนคาทควบคมฉลาก เ พอก าหนดลกษณะของฉลากของแวนกนแดดวาควรมขอก าหนดอยางไรบาง และตองเปนผลดกบผบรโภคตามเจตนารมณของการคมครองผบรโภค กฎหมายคมครองผบรโภคไดใหอ านาจแกหนวยงานของรฐในการปกปองคมครองสทธของผบรโภคในอนทจะไดรบขาวสารรวมทงค าพรรณนาคณภาพทถกตองและเพยงพอเกยวกบสนคา ใหผบรโภคไดรบความปลอดภยจากการใชสนคา ดวยเหตนการมประกาศของคณะกรรมการวาดวยฉลาก ก าหนดลกษณะของสนคาทควบคมฉลากจงเปนการสนองเจตนารมณของการคมครอง

129 ไพโรจน อาจรกษา, เรองเดม, หนา 42.

112

ผบรโภค และเมอแวนกนแดดเปนสนคาทประชาชนใชอยทวไปในชวตประจ าวน ดวยเหตนแวนกนแดดจงสมควรทจะเปนสนคาทควบคมฉลากได แตในปจจบนยงไมประกาศของคณะกรรมการวาดวยฉลากใหแวนกนแดดเปนสนคาทควบคมฉลาก ทควรมวตถประสงคเพอใหแวนกนแดดซงเปนสนคาทประชาชนทวไปหรอใชเปนประจ าเพอรกษาสขภาพดวงตาหรอการใชเพอความสวยงามยงไมมการแสดงฉลาก เพอใหผบรโภคไดรบทราบขอมลเกยวกบการใชสนคา เพอใหขอมลทจ าเปนในการเลอกใชส าหรบผบรโภคเทาทควรจงควรก าหนดใหแวนกนแดดเปนสนคาทควบคมฉลาก เพอเจาหนาทของรฐจงจะสามารถเขาไปด าเนนการตามอ านาจและหนาททบญญตไวในกฎหมายได

การทแวนกนแดดควรเปนสนคาทควบคมฉลากสงผลใหมผลทางกฎหมายตาง ๆ ดงตอไปน ฉลากของสนคาทควบคมฉลาก ตองเปนไปตามหลกเกณฑของมาตรา 31 พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 ซงแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคมครองผบรโภค (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541 ลกษณะของฉลากจะตองมลกษณะดงตอไปน ตองใชขอความทตรงตอความจรงและไมมขอความ ทอาจกอใหเกด ความเขาใจผดในสาระส าคญเกยวกบสนคา ตองระบขอความ คอ ชอหรอเครองหมายการคาของผผลตหรอของผน าเขาเพอขาย แลวแตกรณ และสถานทผลตหรอสถานทประกอบธรกจน าเขา แลวแตกรณ และระบขอความทแสดงใหเขาใจไดวาสนคานนคออะไร ในกรณ ทเปนสนคาน าเขาใหระบชอประเทศทผลตดวย อกทง ตองระบขอความอนจ าเปน ไดแก ราคา ปรมาณ วธใช ขอแนะน า ค าเตอน วน เดอน ปทหมดอายในกรณเปนสนคาทหมดอายได หรอกรณอน เพอคมครองสทธของผบรโภค ทงน ตามหลกเกณฑและเงอนไขทคณะกรรมการวาดวยฉลากก าหนดโดยประกาศในราชกจจานเบกษา รวมทงใหประกอบธรกจซงเปนผผลตเพอขายหรอผสงหรอผน าเขามาในราช อาณาจกร เพอขายซงสนคาทควบคมฉลากแลวแตกรณ เปนผจดท าฉลากกอนขาย และ เมอคณะกรรมการวาดวยฉลากเหนวาฉลากใดไมเปนไปตามหลกเกณฑขางตน คณะกรรมการวาดวยฉลากมอ านาจสงใหผประกอบธรกจ เลกใชฉลากดงกลาวหรอด าเนนการแกไขฉลากนนใหถกตองกได ตามมาตรา 33 พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 ซงแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคมครองผบรโภค (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541

ควรมประกาศคณะกรรมการวาดวยฉลาก ในเรองใหแวนกนแดดเปนสนคาทควบคมฉลาก อาศยอ านาจตามความในมาตรา 30 และมาตรา 31 แหงพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 ซงแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคมครองผบรโภค (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541 อนเปนกฎหมายทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจ ากดสทธและเสรภาพของบคคล ซงมาตรา 29 ประกอบกบมาตรา 41 มาตรา 43 และมาตรา 45 ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย บญญตใหกระท าไดโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย ใหคณะกรรมการวาดวยฉลากออกประกาศเพอใหแวนกนแดดเปนสนคาทควบคมฉลาก เนองจากประกาศคณะกรรมการวาดวยฉลาก เรอง ลกษณะของฉลากสนคาทควบคมฉลาก พ.ศ. 2541 ไดก าหนดใหสนคาทผลตเพอขายโดยโรงงานตามกฎหมายวาดวยโรงงานและสนคาทส งหรอน าเขามาในราชอาณาจกรเพอขายเปนสนคาทควบคมฉลากตามพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 ซงแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคมครองผบรโภค (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541 ใหก าหนดลกษณะฉลากสนคาทควบคมฉลาก ดงตอไปน

“ขอ 1 ฉลากของสนคาทควบคมฉลาก จะตองระบขอความ รป รอยประดษฐหรอภาพตามความเหมาะสม แลวแตกรณ แตขอความนนจะตองตรงตอความเปนจรงไมกอใหเกดความเขาใจผด

113

เกยวกบสาระส าคญของสนคานนและตองเปนภาษาไทยหรอภาษาไทยก ากบภาษาตางประเทศ เพออธบายใหเขาใจความหมายของรปรอยประดษฐหรอภาพ ทสามารถเหนและอานไดชดเจน ทงน ใหเปนไปตามขอ 2

ความในวรรคหนง ไมใชบงคบกบฉลากของสนคาทควบคมฉลาก ทผลตขนเพอการสงออกและไมขายในประเทศไทย

ขอ 2 ฉลากของสนคาทควบคมฉลาก จะตองระบดงตอไปน 1. ชอประเภท หรอชนดของสนคาทแสดงใหเขาใจไดวาสนคานนคออะไร ในกรณทเปน

สนคาทสงหรอน าเขามาในราชอาณาจกรเพอขายใหระบชอประเทศทผลตดวย 2. ชอหรอเครองหมายการคาทจดทะเบยนในประเทศไทยของผผลตเพอขายในประเทศไทย 3. ชอหรอเครองหมายการคาทจดทะเบยนในประเทศไทยของผสงหรอน าเขามาใน

ราชอาณาจกรเพอขาย 4. สถานทตงของผผลตเพอขาย หรอของผสงหรอผน าเขามาในราชอาณาจกรเพอขาย

แลวแตกรณ 5. ตองแสดงขนาดหรอมต หรอปรมาณ หรอปรมาตร หรอน าหนกของสนคา นน แลวแต

กรณ ส าหรบหนวยทใชจะใชชอเตม หรอชอยอ หรอสญลกษณแทนกได 6. ตองแสดงวธใช เพอใหผบรโภคเขาใจวาสนคานนใชเพอสงใด เชนใชท าความสะอาดพน

ไม หรอพนกระเบอง ภาชนะพลาสตก หรอภาชนะดนเผา ภาชนะเคลอบใชตงบนเตาไฟ ใชเขาไมโครเวฟ ใชเกบอาหารในตเยน

7. ขอแนะน าในการใชหรอหามใช เพอความถกตองในการใชทใหประโยชนแกผบรโภค เชน หามใชของมคมกบการแซะน าแขงในตเยน

8. ค าเตอน (ถาม) 9. วนเดอนปทผลต หรอวนเดอนปทหมดอายการใช หรอวนเดอนปทควรใชกอน วนเดอนป

ทระบนน เพอใหเขาใจในประโยชนของคณภาพหรอคณสมบตของสนคานน (ถาม) 10. ราคา โดยระบหนวยเปนบาท และจะระบเปนเงนสกลอนดวยกได ขอ 3 ในกรณทไมอาจแสดงฉลากของสนคาทควบคมฉลากอยางถกตองตามทระบไวในขอ 1

และขอ 2 รวมไวในต าแหนงทเดยวกน เชน ไมอาจแสดงไวทสนคาไดทงหมด กใหแสดงขอความรป รอยประดษฐหรอภาพ อยางหนงอยางใดไวในสวนหนงสวนใดทสนคาหรอทภาชนะบรรจหรอหบหอบรรจสนคา หรอสอดแทรกหรอรวมไวกบสนคาหรอภาชนะบรรจหรอหบหอบรรจสนคา หรอในเอกสารหรอคมอส าหรบใชประกอบกบสนคา หรอปายทตดตงหรอแสดงไวทสนคาหรอภาชนะบรรจหรอหบหอบรรจสนคานน แตเมอรวมการแสดงฉลากไวทกแหงแลว ตองสามารถเหนและอานไดชดเจน

ขอ 4 ในกรณทสนคาใดเปนสนคาทควบคมฉลาก ตามมาตรา 30 และมาตรา 31 แหงพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 ซงแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคมครองผบรโภค (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541 ใหผผลตเพอขายในประเทศไทย และผสงหรอน าเขามาในราชอาณาจกรเพอขาย เปนผจดท าฉลากของสนคาตามประกาศฉบบนใหแลวเสรจภายในระยะเวลา 60 วน นบแตวนทประกาศฉบบนมผลใชบงคบ

114

ในกรณทสนคาใดเปนสนคาทควบคมฉลากตามทคณะกรรมการวาดวยฉลากประกาศก าหนด ตามมาตรา 30 และมาตรา 31 แหงพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 อยกอนวนทประกาศฉบบนใชบงคบ ใหสนคานนมฉลากตามประกาศดงกลาวใชไดตอไปภายในระยะเวลาไมเกน 60 วน นบแตวนทประกาศฉบบนมผลใชบงคบ”130

นอกจากสาเหตทควรก าหนดใหแวนกนแดดเปนสนคาทควบคมฉลากเพราะมประกาศของ ประกาศคณะกรรมการวาดวยฉลาก เรอง ลกษณะของฉลากสนคาทควบคมฉลาก พ.ศ. 2541 ใหเปนแบบอยางในการทฉลากของแวนกนแดดจะตองปฏบตตามประกาศดงกลาวแลว ในเรองของสนคาทควบคมฉลากยงมลกษณะความผดเกยวกบเรองฉลากสนคาทควบคมฉลาก ถาแวนกนแดดนนเปนสนคาทควบคมฉลากกจะใชมาตรการทางกฎหมายในการก าหนดโทษแกผกระท าความผดในการฝาฝนขายสนคาทควบคมฉลากโดยไมมฉลากไดตามมาตรา 52 หรอการขายสนคาทควบคมฉลากทมฉลากแตฉลากหรอการแสดงฉลากไมถกตองตามมาตรา 52 หรอการขายสนคาทควบคมฉลากทมฉลากทคณะกรรมการวาดวยฉลากสงเลกใชตามมาตรา 33 หรอขดค าสงคณะกรรมการวาดวยฉลากตามมาตรา 53 หรอการขายสนคาทควบคมฉลากทมฉลากเปนเทจตามมาตรา 47 หรอการรบจางท าฉลากหรอตดตรงฉลากสนคาทควบคมฉลากไมถกตองตามกฎหมายตามมาตรา 54 ได

ปญหาในประการตอมา คอ ปญหาการปดฉลากของแวนกนแดดการปดฉลากของสนคาทเปนแวนกนแดดนนในประเทศไทยมการควบคมการตดฉลาก คอ พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 ซงแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคมครองผบรโภค (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541 แตทเปนปญหาคอประเทศไทยไมมประกาศของกระทรวงอตสาหกรรม หรอพระราชบญญตอนใดทก าหนดใหแวนกนแดดตองมฉลากและปฏบตตามกฎหมายนน เนองจากถามกฎหมายก าหนดเรองฉลากไวโดยเฉพาะแลวกใหบงคบตามกฎหมายเฉพาะนน แตปรากฏวาในเรองฉลากของแวนกนแดดไมมบญญตไวโดยเฉพาะจงจะใชตามกฎหมายคมครองผบรโภคเพอเปนการอดชองวางของกฎหมายอน ๆ ในตางประเทศมองคกรตาง ๆ ทก าหนดในเรองของฉลากของแวนกนแดดไวโดยเฉพาะ ทงน ในเรองของฉลากองคกรตาง ๆ ของตางประเทศและมาตรฐานตาง ๆ ทตางประเทศไดก าหนดถงมาตรฐานของแวนกนแดด ไดแก มาตรฐานสนคา CE ของสหภาพยโรป องคกร American National Standards Institute (ANSI) ของประเทศสหรฐอเมรกา และองคกร Australian Competition and Consumer Commission (ACCC) ของประเทศออสเตรเลย ไดก าหนดขอมลและขอก าหนดในการตดฉลากของแวนกนแดดทประเทศไทยควรจะน ามาเปนแบบอยางในการก าหนดมาตรฐานการตดฉลากของแวนกนแดด ดงน

1. ขอมลและขอก าหนดในการตดฉลากของแวนกนแดดของมาตรฐานสนคา CE แวนกนแดดตองผานมาตรฐานของ EN 1836:1997 ทก าหนดขอมลขนต าทผผลตหรอผจด

จ าหนายจะตองก าหนดในฉลาก ในเรองของรปแบบของการท าเครองหมายบนกรอบแวนกนแดด หรอบนฉลากทตดอยบนแวนกนแดด หรอบนบรรจภณฑทบรรจแวนแดด หรอทงสองรวมกน มดงน

130ประกาศคณะกรรมการวาดวยฉลาก เรอง ลกษณะของฉลากสนคาทควบคมฉลาก พ.ศ.

2541. 23 กนยายน พ.ศ. 2541

115

1) รปแบบของการท าเครองหมายบนกรอบแวนกนแดด หรอบนฉลากทตดอย หรอบนบรรจภณฑหรอรวมกน มดงตอไปน

(1) ระบ (ชอ) ของผผลตหรอผจดจ าหนาย (2) เลขหมวดหมเลนส (3) อางองถงมาตรฐาน EN 1836:1997 (4) ในกรณทเลนสไมเหมาะส าหรบขบรถ (ทง FC4 หรอไมสามารถรบรสญญาณ

จราจร) ตองมค าเตอน "ไมเหมาะส าหรบการขบรถ" ในรปแบบของรปหกดานทไดรบการอนมต (ความสงไมต ากวา 5 มลลเมตร) หรอในรปแบบการเขยน

(5) ถาเลนสไมเปนไปมาตรฐาน ตองมค าเตอน "ไมใชส าหรบการดดวงอาทตยโดยตรง"

(6) การเรยกรองใดๆ เพมเตม เชน ใหเพมความแขงแรงขน

ภาพท 5.1 ตวอยางขอก าหนดการตดฉลาก

นอกจากน มาตรฐาน EN 1836 ก าหนดวาขอมลอเลกทรอนกสตามปกตจะเกบไวในรปแบบของแฟมขอมลทางเทคนค ผผลตหรอผจดจดหนายจะตองท าใหเปนระเบยบและเขาถงได "ในภาษาประจ าชาตของประเทศปลายทาง" โดยมดงตอไปน

116

1) ชอและทอยของผผลตหรอผจดจ าหนาย 2) รปแบบและประสทธภาพของเลนส ไดแก

(1) เลนสเปลยนส (Photochromic) ก. การสงผานแสงในสภาวะทสวาง ข. การสงผานแสงในสภาวะทมด ค. ชวงการสงผานแสง เปนตวชวดประสทธภาพของการเปลยนสของเลนส

(2) เลนสตดแสง (Polarising) ระดบของการตดแสง แสดงในรปแบบรอยละ (3) เลนสไลเฉดส

3) ค าแนะน าส าหรบการดแลและท าความสะอาด 4) ค าอธบายของเครองหมาย 5) หมวดหม 6) ต าแหนงของจดอางองตามทระบไวในแฟมขอมลทางเทคนค ถาเปนกรณทแตกตาง

จากทก าหนดไว 7) คาของการสงผานแสง

2. ขอมลและขอก าหนดในการตดฉลากของแวนกนแดดขององคกร American National Standards Institute (ANSI)

ในเรองของกฎการตดฉลากขององคการอาหารและยา ตองประกอบไปดวย 1) ภาษาและชอสามญของอปกรณ เนองจากแวนตากนแดดและแวนอานหนงสอเปนอปกรณทางการแพทย ดงนน ตองอย

ภายใตกฎการตดฉลากขององคการอาหารและยา กฎการตดฉลากนน าไปใชกบอปกรณทางการแพทยทงหมดทงทมตนก าเนดในประเทศสหรฐอเมรกาและตางประเทศ อปกรณทางการแพทยทงหมดตองระบชอสามญของอปกรณในลกษณะตวหนา ในขนาดตวอกษรทเหมาะสม ฉลากตองเปนภาษาองกฤษยกเวนในเปอรโตรโกหรออาณาเขตอนทประเทศสหรฐอเมรกายดครองทภาษาองกฤษไมใชภาษาหลก ในกรณนฉลากจะตองอยในภาษาทใชกนโดยทวไป เชน ภาษาสเปนส าหรบเปอรโตรโก

2) ขอมลทตองม ฉลากตองระบขอมลอน ๆ จะตองระบชอและทอยของสถานทผลตหรอสถานทจดจ าหนาย

โดยตองเหนไดชดเจนและตองแสดงชอถนน เมองและรหสไปรษณยของสถานทประกอบธรกจหรอสถานทผลต แตอเมลไมไดรวมอยในขอมลทตองมจงท าใหไมผานกฎขอน ถาอปกรณท าโดยบรษทอนทไมใชบรษททระบบนฉลาก แลวฉลากตองบอกวา "ผลตเพอ ____" หรอ "จดจ าหนายโดย ____ " เพอแสดงวา บรษททมชออยบนฉลากไมไดผลตอปกรณ ฉลากตองอธบายวธการใชอปกรณ แวนตากนแดดและแวนอานหนงสอไดรบการยกเวนจากการทตองใหขอมลการใชงาน แตเลนสทน ามาหนบเพมทไมไดรบการยกเวนในการใหขอมลการใชงาน ดงน จงตองใหขอมลเกยวกบการใชงานดวย

3) การปลอมเครองหมายการคา (Misbranding) ฉลากทเปนเทจหรอท าใหเขาใจผดสามารถสงผลใหองคการอาหารและยาระบวาเปน

สนคาทปลอม ตวอยางเชน เปนฉลากปลอมเมอมขอความทเปนเทจหรอท าใหเขาใจผดในเรองใด ๆ

117

เพราะเหตทฉลากไมชดเจน และการทฉลากไมระบขอความอะไรเลยสามารถกลาวหาไดวาเปนอปกรณปลอม

4) การอางการรกษาหรอการปองกนโดยไมมการพสจน (Unsubstantiated Claims of Therapeutic or Preventative Value)

บรษทแวนกนแดดและแวนอานหนงสอควรตระหนกโดยเฉพาะอยางยงในเรองเกยวกบการการอางการรกษาหรอการปองกนโดยไมมการพสจน เพราะสงเหลานจะเปนถอวาเปนขอความเทจหรอท าใหเขาใจผด ตามทกลาวมาขางตน แวนตากนแดดและแวนอานหนงสอไดรบการพจารณาจากองคการอาหารและยา ใหเปนทอปกรณทางการแพทยชน 1 ซงไมตองมการขออนญาตองคการอาหารและยากอนวางตลาด แตยกเวนนมขอบเขตเฉพาะการอางการใชงานและประสทธภาพทไดรบอนญาตโดยองคการอาหารและยาครงทแลว ตวอยางเชน แวนตากนแดดทองคการอาหารและยาอนญาตวา ฉลากอาจระบวาอปกรณมความสามารถในการปองกนรงสอลตราไวโอเลตหรอลดแสงจา ดงนน ฉลากสามารถระบบางสง เชน "เลนสผานกฎ ANSI Z80.3 - 2010 การปองกนรงสยว" หรอ " เลนสปองกนรงส UVB X% และ UVA X%" หรอ “อาจจะลดการปวดตา และ/หรอ การเมอยลาตาจากแสงจา" ฉลากยงสามารถระบวา "เลนสผานกฎทนตอแรงกระแทกแตไมไดรบรองวาไมแตก "และสามารถระบวาผลตภณฑนนเหมาะสมส าหรบการขบรถหรอไม การเรยกรองใด ๆ ในเรองประโยชนในการรกษาหรอการปองกนทไมไดรบอนญาตกอนหนานโดยองคการอาหารและยา จะตองถกสงไปตรวจทองคการอาหารและยาในกระบวนการ 510K เพออนญาตกอนวางจ าหนายในตลาด

5) ขอมลการบรการสาธารณะ (Public Service Information) แมวาอปกรณชน 1 ไดรบการยกเวนในการก าหนดขอความบอกวธการใชแวนกนแดด

หรอแวนอานหนงสอ แตฉลากสามารถมขอมลเรองความปลอดภยหรอประเภทบรการสาธารณะ ดงนน ฉลากสามารถมขอความ เชน "เลนสไมปองกนการแตกหรอสามารถแตกได” "ไมไดมหนาทปองกนการกระแทกส าหรบใชในการเลนกฬาทมความเสยงในการกระแทกสงหรอเพอความปลอดภยในงานอตสาหกรรม" หรอ "แวนตายอมสไมแนะน าส าหรบการขบรถกลางคน"

3. ขอมลและขอก าหนดในการตดฉลากของแวนกนแดดขององคกร Australian Competition and Consumer Commission (ACCC)

ในเรองเครองหมายและฉลากของแวนตากนแดดแวนตาแฟชนจะตองมการท าเครองหมายอยางชดเจนและอานงาย หรอก ากบดวยขอความ ดงตอไปน

1) ตวตนของผผลตหรอผจ าหนาย วตถประสงคของขอก าหนดน คอ การระบผผลตหรอจดจ าหนายของแวนตากนแดดเพอ

(1) ความสะดวกในการคนสนคา (2) ท าใหเกดความแตกตางระหวางผจดจ าหนายแตละราย (3) ความสะดวกของผบรโภคในการตดตอกบผผลตหรอผจ าหนาย (4) ความสะดวกของผบรโภคในการขอเงนคนและการกระท าสวนตว บรษทสญชาตออสเตรเลย ตองระบ 1. ชอบรษท 2. ชอในทางธรกจทใชลงทะเบยนหรอ 3. ชอทางการคา

118

เมอบรษทระบขอมลตาง ๆ ขางตน กอาจจะผานขอก าหนดน ถาชอไมซ ากนและชวยใหแยกแยะผผลตหรอผจดจ าหนายไดงาย

ตารางท 5.1 หมวดหมเลนสและรายละเอยดตามตารางดานลาง

ประเภทเลนส

รายละเอยด ขอมลทจ าเปนเพมเตม สญลกษณทตองการ

0 แวนตาแฟชน ไมกนแดด ลดแสงจาจากดวงอาทตยนอยมาก ปองกนรงสอลตราไวโอเลตนดหนอย

- -

1 แวนตาแฟชน ไมกนแดด ลดแสงจาจากดวงอาทตยจ ากด ปองกนรงสอลตราไวโอเลตนดหนอย

ไมเหมาะส าหรบการขบรถในเวลากลางคน

-

2 แวนตากนแดดลดแสงจาของดวงอาทตยปานกลางปองกนรงสอลตราไวโอเลตทระดบด

- -

3 แวนตากนแดดลดแสงจาของดวงอาทตยสงปองกนรงสอลตราไวโอเลตทระดบด

- -

4 แวนตากนแดดทมจดประสงคพเศษลดแสงจาของดวงอาทตยทสงมากปองกนรงสอลตราไวโอเลตทระดบด

จะตองไมใชเมอขบรถ (สญลกษณนจะตองม

ความสงไมต ากวา 5 มลลเมตร)

ขอมลขางตนนตองมการท าเครองหมายทไมสามารถลบออกไดบนกรอบแวนกนแดดหรอ

กรอบแวนตาแฟชน หรอท าใหในรปของฉลากทถอดออกไดซงตดมากบเลนส หรอเปนฉลากหรอปายตดของแกวงผกตดไวกบกรอบแวน ขอมลนทสามารถท าใหอยรวมกนไดและจะตองปรากฏทจดขาย

การตดฉลากหรอเครองหมายจะตองชดเจนและไมโดนบงโดยสตกเกอรและฉลากอนๆ เชน ปายราคา

ขอก าหนดเพมเตมเกยวกบการท าเครองหมายและการตดฉลากเลนสแวนกนแดดทเปลยนสตามความเขมแสง (Photochromic) ตองตดปายหรอเครองหมาย “เลนส Photochromic” และถาไมเปนหมวดหม 0 ในสภาพมด กจะตองท าเครองหมายพรอมค าเตอน “ไมเหมาะส าหรบการขบรถในเวลากลางคน”

119

เลนสทไมผานขอก าหนดขนต าทก าหนดไว ในการดสญญาณไฟจะสามารถการรบรสของบคคล และโดยเฉพาะอยางยงการดและการรบรสสญญาณไฟจราจร เลนสดงกลาวจะตองไดรบการท าเครองหมายพรอมค าเตอน “จะตองไมใชส าหรบการขบรถ” และสญลกษณเตอนภยทก าหนดไวในตารางขางตน

อกทงผเขยนเหนวาการปดฉลาก Safety Goods Mark (SG Mark) ดงเชนในประเทศญปนทมเครองหมาย Safety Goods Mark (SG Mark) เปนเครองหมายรบรองผลตภณฑดานความปลอดภยโดยสมาคม The Consumer Product Safety Association (CPSA) ซงเปนองคกรของเอกชนทเนนใหการรบรองผลตภณฑประเภททอาจกอใหเกดอนตรายและการบาดเจบตอมนษยหรอกอใหเกดอนตรายตอโครงสรางและวสดทใชประกอบกบผลตภณฑนน ๆ ตรวจสอบรบรองมาตรฐานความปลอดภย แสดงถงการรบประกนวาหากผบรโภคไดรบความเสยหายและอบตเหตจากผลตภณฑซงตดเครองหมาย Safety Goods Mark (SG Mark) จะมสทธไดรบเงนตอบแทนจาก The Consumer Product Safety Association กควรน ามาปรบใชกบประเทศไทย เพราะแวนกนแดดเปนสนคาทอาจจะกอใหเกดอนตรายและอาการบาดเจบตอดวงตากบมนษยได ถาเกดโครงสรางหรอวสดทใชประกอบผลตภณฑนนไมไดมาตรฐาน ควรจะใหมหนวยงานเอกชนในการตรวจสอบถงความปลอดภยของแวนกนแดดนน หากวาประเทศไทยมองคกรเอกชนทใหการรบรองความปลอดภยของผลตภณฑ โดยการก าหนดการตดฉลากในแวนกนแดดนนโดยฉลากขององคกร เอกชน จะท าใหผบรโภคไดรบความคมครองมากขนและและหากเกดความเสยหายและอบตเหตจากแวนกนแดดจะไดมองคกรทใหการเยยวยาความเสยหายตอผบรโภคไดอยางทวถงและเปนไปอยางรวดเรว และในประเทศญปน Household Goods Quality Labeling Act หรอพระราชบญญตฉลากคณภาพสนคาในครวเรอน ในการขายสนคาใหผบรโภคในประเทศญปน การตดฉลากจะตองเปนไปตามพระราชบญญตการตดฉลากคณภาพสนคาครวเรอน การตดฉลากจะตองถกตดโดยบคคลทมสวนเกยวของกบเนอหาของฉลาก (ผน าเขาหรอผขายในประเทศญปน) และผบร โภคจะตองเขาใจและเหนฉลากไดอยางชดเจน รวมทงจะตองเปนภาษาญปน ในเรองของแวนกนแดด ยกเวนทมเลนสสายตาจะตองมขอมลในฉลากภายใตกฎการตดฉลากคณภาพสนคาเบดเตลด เชน ชอสนคา วสดเลนส วสดกรอบ การปองกนรงสทมองเหนได การปองกนรงสอลตราไวโอเลต ขอระมดระวงการสวมใส 131

แตอยางไรกตามในเรองของกฎหมายคมครองผบรโภคยงใชหลกกฎหมายทวา “ผซอตองระวง” ท าใหผบรโภคซงซอสนคาเมอเกดความเสยหายตองรบภาระในการพสจนเอง จงท าใหผบรโภคนนเสยเปรยบเนองจากสนคาประเภทหนงทผผลตหรอผประกอบธรกจผลตขนมา ผประกอบธรกจยอมทราบถงสาระส าคญรวมทงขอบกพรองของสนคาทตนผลตไดดทสด อกทงผผลตหรอผประกอบธรกจอยในฐานะทมความรความช านาญในการผลตนนและสามารถควบคมตรวจสอบสนคาของตนเองไดตลอดเวลาเพอมใหเกดความเสยหายหรออนตรายแกผบรโภค ดวยเหตน พระราชบญญตคมครองผบรโภคจงคมครองผบรโภคไมไดอยางเตมท จงมพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 ทน าทฤษฎความรบผดเดดขาดมาใชเพอคมครองผบรโภค

131JETRO Japan External Trade Organization, op. cit.

120

5.3 การรบรองมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมของผลตภณฑแวนกนแดด

ความส าคญในการก าหนดใหแวนกนแดดจ าเปนตองไดมาตรฐาน เนองจากดวงตาเปนอวยวะทส าคญมากในการด ารงชวตตลอดชวตของมนษย หากสายตาพรามว มองเหนไมชดกจะสงผลตอการด าเนนชวต ปจจบนพบวามปจจยเสยงหลายอยางทเรงใหสายตาเสอมเรวขน ไดแก การใชคอมพวเตอรไมถกวธ การสมผสแสงแดดจากดวงอาทตยเปนเวลานานๆ โดยไมใชอปกรณปองกน ปจจบนรงสอลตราไวโอเลตมมากขนในทกๆปโดยเฉพาะในชวงฤดรอน เนองมากจากเปนชวงทดวงอาทตยใกลพนผวโลกมากทสด มนษยจงไดคดคนอปกรณชนดหนงทสามารถชวยปกปองอนตรายจากแสงแดดจากดวงอาทตยไดซงกคอ “แวนกนแดด” นนเอง โดยแวนกนแดดนอกจากจะชวยปกปองดวงตาจากอนตรายจากแสงแดดแลว ยงชวยบรรเทาความจดจาของแสงแดดทท าใหตองเพงสายตาเพอมองวตถตาง ๆ ไดถนด และยงสามารถชวยปองกนอบตเหตทเกดกบดวงตาไดดวย อยางไรกตามแมแวนกนแดดจะเปนอปกรณทชวยปกปองดวงตาจากรงสอลตราไวโอเลต ชวยลดความเขมของแสงทจามากเกนไป และลดแสงสะทอนทกอความร าคาญแกสายตากตาม แตแวนกนแดดท มจ าหนายอยในปจจบนนนมปะปนกนทงแบบทมมาตรฐานและแบบทไรมาตรฐาน โดยแวนกนแดดทไรมาตรฐานหรอไรคณภาพนนจะท าใหเปนอนตรายตอดวงตาเปนอยางมาก แวนกนแดดทไรคณภาพนอกจากจะมไดชวยปกปองดวงตาเทาทควรและในบางกรณยงอาจเพมปรมาณแสงทเขาสดวงตามากขนอกดวย โดยศาตราจารยเจมส โวลฟสน จากหนวยงานวจยดานทศนมาตรศาสตร (Optometry) กลาววา “ปกตเลนสแวนตาจะอยตรงดานหนาของดวงตาแต ยงมแสงทเขาดานขางสะทอนเขาตาเพมมากขนไปอก 20 เทาของแสงทผานดานตรงหนาของดวงตา”132 ดงนน ผบรโภคควรสวมแวนกนแดดทสามารถปองกนรงสอลตราไวโอเลต ทแผมายงพนโลกแมในวนทองฟามดครมกตาม อนตรายจากการใสแวนกนแดดทมเฉพาะสเขมเพยงอยางเดยวทเลนสนนไมไดปองกนรงสอลตราไวโอเลต จะยงท าใหเปนอนตรายตอดวงตา เนองจากใสแวนกนแดดสเขมจะท าใหมานตาขยายออกเปนอนตรายตอดวงตา เพราะวาปรมาณรงสอลตราไวโอเลตเขาตามากขน133

เนองจากแสงแดดจากดวงอาทตยนนจะประกอบดวยคลนแสงหลายชนดมชอเรยกแตกตางกนตามความยาวคลน เปนปจจยทเปนอนตรายตอดวงตาของมนษย ดงนน หากดวงตาได รบรงสอลตราไวโอเลตหรอรงสยว (UV) มากเกนไปอาจกอใหเกดโรคตอกระจก ตอเนอ และมานตาถกท าลายมากขน กลาวคอ แสงอลตราไวโอเลตจะท าลายกระจกตาด าท าใหเกดความรอน แสบตา เคอง

132มะยรย เกลาเนอร, “แวนตากนแดดอาจเพมอนตรายกบดวงตา,” วารสารขาว

วทยาศาสตรและเทคโนโลยจากบรสเซลส, 7 (กรกฎาคม 2555): 3.

133ปราชญ บณยวงศวโรจน, “ใสหมวก-แวนกนแดดสเขม ลดแสงยว 50%,” มตชน (24 กมภาพนธ 2552), คนวนท 20 พฤศจกายน 2556 จาก http://www.consumerthai.org/main /index.php ?option=com_content&view=article&id=153:-50&catid=9:2008-12-15-05-41-14&Itemid=61

121

ตา ทะลเขาสเลนสแกวตาท าใหเกดตอกระจก ท าใหเกดภาวะของโรคตอกระจกกอนวย อนควร และท ารายจอประสาทตาท าใหจอประสาทตาเสอมเปนอนตรายตอดวงตาเปนอยางมาก134

ในตางประเทศมองคกรทออกมาตรฐานและตรวจสอบในผลตภณฑแวนกนแดด ดงน 1. สหภาพยโรป ไดแก มาตรฐาน CE เครองหมาย CE เปนเครองหมายทผผลตไดรบรองวาสนคานนมคณสมบตตามขอก าหนดดาน

สขภาพ ความปลอดภย เนองจากแวนกนแดดมความส าคญตอสขภาพ แวนกนแดดจงไดถกรวมอยใน “ระเบยบอปกรณปองกนสวนบคคล” ท 89/686/EEC หรอปกตจะเรยกวา “ระเบยบ Personal Protective Equipment (PPE)" ระเบยบนวางเงอนไขวาดวยการวางขายสนคาในตลาดและการเคลอนยายเสรในยโรปของระเบยบ PPE และขอก าหนดพนฐานทจะตองผานเพอใหแนใจวาผใชไดรบการปองกนสขภาพและมความปลอดภย

2. ประเทศสหรฐอเมรกา ไดแก องคกร American National Standards Institute (ANSI) American National Standards Institute หรอ ANSI ซงเปนองคกรภาคเอกชนทไม

แสวงหาผลก าไรทดแลและประสานงานกบโครงการประเมนความสอดคลองโดยมาตรฐานตามความสมครใจของสหรฐ บทบาทขององคกร ANSI คอ การสรางความมนใจวามาตรฐานจะมการพฒนาจากทกฝายทไดรบผลกระทบโดยตรง ผมสวนไดเสยถามความประสงคอนมตมาตรฐานนจะมการพจารณาอยางรอบคอบและเปนไปตามความเหนสวนใหญ แตเนองจากมาตรฐาน ANSI เปนความสมครใจ ผผลตอาจพจารณาวาจะผลตสนคาใหสอดคลองกบขอก าหนดของ ANSI Z80.3 หรอไมกได

ถาความปลอดภยและคณภาพมความส าคญตอผบรโภค ผผลตตองวจยเพอตรวจสอบวาผผลตแวนตากนแดดตองปฏบตตามขอก าหนดของกฎน ในหลายกรณผผลตจะตองตดสตกเกอรหรอปายตดของบนสนคาทระบวาตรงตามมาตรฐาน ANSI แตเนองจากคณะกรรมการ Z80 ไมไดรวมขอก าหนดการตดฉลากในมาตรฐาน Z80.3 ดงนน สนคาทแมจะไมมปายอาจจะยงคงมความปลอดภย

แวนกนแดดมวตถประสงคทส าคญในการปกปองสายตาของคนจากแสงแดด จงถอวาแวนกนแดดทมมาตรฐานเปนสงส าคญส าหรบสขภาพ กอนทแวนทกอนจะไดมาตรฐานและตดปาย ผบรโภคจะตองพจารณาปจจยอนนอกเหนอจากแฟชนและการออกแบบ โดยพจารณาวาผผลตตองปฏบตตามมาตรฐานซงตองเปนสถานททดในการเรมตนผลตแวน

3. ประเทศออสเตรเลย ไดแก องคกร Australian Competition and Consumer Commission (ACCC)

แวนกนแดดและแวนแฟชน ภายใตกฎหมายของผบรโภคออสเตรเลย (ACL) มาตรฐานความปลอดภยสนคาอปโภคบรโภคจะตองมผลบงคบใชเพอปองกนหรอลดความเสยงของการบาดเจบใหกบบคคล

เมอเปรยบเทยบกบประเทศไทยการตรวจสอบในการรบรองมาตรฐานของผลตภณฑแวนกนแดด มหนวยงานหรอองคกรในการด าเนนการเพอคมครองผบรโภคทรบผดชอบ คอ ส านกงาน

134รงสอลตราไวโอเลต, คนวนท 18 พฤศจกายน 2556 จาก http://www.th.wikipedia.

org/wiki/รงสอลตราไวโอเลต.

122

คณะกรรมการคมครองผบรโภค และมหนวยงานทควบคมตรวจสอบในการรบรองมาตรฐานของผลตภณฑอกองคกรหนงทเกยวของ คอ ส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม (สมอ.) กระทรวงอตสาหกรรม แตในเรองผลตภณฑแวนกนแดด ไมไดก าหนดถงการก าหนดมาตรฐานมาตรฐานอตสาหกรรมส าหรบอตสาหกรรมแวนกนแดดทผลตขนของส านกงานมาตรฐานผลตภณฑ อตสาหกรรม ซงสอดคลองกบเจตนารมณของการก าหนดใหมมาตรฐานของผลตภณฑอตสาหกรรม เนองจากผลตภณฑแวนกนแดดสามารถผลตขนไดภายในประเทศ ไมตองสงสนคาจากตางประเทศเขามา เพราะภายในประเทศไดมการเรงพฒนาศกยภาพในการผลตทางอตสาหกรรมใหมความกาวหนาเพอทดเทยมนานาประเทศ เนองจากประเทศไทยสามารถผลตแวนกนแดดไดภายในประเทศและมจ านวนมาก ผประกอบการทผลตมจ านวนมาก มการแขงขนกนในการผลตและจ าหนาย ในบางครงอาจจะท าใหแวนกนแดดมคณภาพทต าลง อนอาจท าใหเกดอนตรายแกประชาชนและกอใหเกดความไมมนคงในการประกอบกจการอตสาหกรรม แตมไดมการก าหนดมาตรฐานของผลตภณฑแวนกนแดดทผลตในลกษณะอตสาหกรรมใหมความแนนอนและเหมาะสม ควรทจะไดมการก าหนดควบคมเกยวกบมาตรฐานของอตสาหกรรมทผลตขนภายในประเทศเพอจะไดมมาตรฐานเดยวกน และเพอความปลอดภยหรอเพอปองกนความเสยหายอนอาจจะเกดแกประชาชนดวย

ผเขยนเหนวาในเรองของมาตรฐานบงคบ ทส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมไดก าหนดใหสนคาประเภทตาง ๆ เปนผลตภณฑทถกก าหนดใหมมาตรฐานบงคบนน ไมวาจะเปน อปกรณไฟฟา – เครองใชไฟฟา เชน หลอดไฟฟา ฟวสกามป สายไฟฟาทองแดงหมดวยโพลไวนลคลอไรด เปนตน หรอสนคาทเกยวกบยานพาหนะ หรอผลตภณฑทางการแพทย ผลตภณฑเกษตรและอาหาร เปนตน กไดถกก าหนดใหเปนผลตภณฑอตสาหกรรมทมมาตรฐานบงคบ จากการศกษาพบวาปจจบนไมมการก าหนดใหผลตภณฑแวนกนแดดเปนสนคาทมการก าหนดใหเปนมาตรฐานบงคบ ผเขยนเหนควรใหผลตภณฑแวนกนแดดมการก าหนดใหมมาตรฐานบงคบในการก าหนดมาตรฐานอตสาหกรรมส าหรบอตสาหกรรมแวนกนแดดทผลตขน เนองจากวาผเขยนเหนวาผลตภณฑแวนกนแดดนนเขาหลกเกณฑการก าหนดมาตรฐานของส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม ดงตอไปน แวนกนแดดเปนผลตภณฑทมความตองการทางเศรษฐกจของประเทศไทยในปจจบนมากเนองจากมการผลตและการใชงานอยางแพรหลาย อกทงผลตภณฑแวนกนแดดเปนสนคาทมการพฒนาทางอตสาหกรรมเปนอยางมาก สงผลใหเกดประโยชนสงสดทางเศรษฐกจของประเทศ และตองปองกนผลประโยชน สวนไดสวนเสยของผผลตและผบรโภค และควรก าหนดใหผลตภณฑแวนกนแดดนนตองมรายละเอยดในมาตรฐานอยางไรบางตามมาตรฐานทก าหนด และการก าหนดใหตราเปนพระราชกฤษฎกา วตถประสงคเพอความปลอดภยหรอเพอปองกนความเสยหายอนอาจจะเกดแกประชาชน หรอแกกจการอตสาหกรรมหรอเศรษฐกจของประเทศ ตามมาตรา 17 และกอนจะมการตราพระราชกฤษฎกาก าหนดวาผลตภณฑแวนกนแดดซงเปนผลตภณฑอตสาหกรรมจะตองเปนไปตามมาตรฐานทก าหนดไวจะตองด าเนนการไปตามมาตรา 18 กอนดวย

เมอมพระราชกฤษฎกาก าหนดใหผลตภณฑแวนกนแดดมรายละเอยดและสวนประกอบตามมาตรฐานทไดก าหนดไวแลว ผประกอบการทจะประสงคจะท าผลตภณฑแวนกนแดดทไดก าหนดใหเปนมาตรฐานบงคบไว จะตองปฏบตตามมาตรา 20 แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม (ฉบบท 5) พ.ศ. 2535 มาตรา 4 คอ จะตองแสดงหลกฐานใหพนกงาน

123

เจาหนาทตรวจสอบและไดรบอนญาตจากคณะกรรมการกอน จงจะท าผลตภณฑอตสาหกรรมนน ๆ ได เพอปองกนมใหเกดอนตรายตอประชาชน ผทประสงคจะน าผลตภณฑอตสาหกรรมทมพระราชกฤษฎกาก าหนดใหตองเปนไปตามมาตรฐานเขามาเพอจ าหนายในราชอาณาจกร ตองแสดงหลกฐานใหพนกงานเจาหนาทตรวจสอบและไดรบอนญาตกอน ตามมาตรา 21 แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม (ฉบบท 5) พ.ศ. 2535 มาตรา 5 จงจะน าเขามาจ าหนายได เวนแตเปนการโอนใบอนญาตมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม จะตองเปนไปตามหลกเกณฑทก าหนดเอาไวในเรองการโอนใบอนญาตมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม ตามมาตรา 25 แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม (ฉบบท 5) พ.ศ. 2535 มาตรา 6

ผเขยนเหนวาจงควรศกษาถงมาตรฐานอตสาหกรรมของประเทศอน ๆ ในเรองของผลตภณฑแวนกนแดด เพอมาเปนแนวทางปรบปรงมาตรฐานคณลกษณะของผลตภณฑของประเทศไทย เชน ประเทศสหรฐอเมรกาทมองคกร American National Standards Institute (ANSI) ก าหนดมาตรฐานของแวนกนแดดซงเปนองคกรอสระทไมหวงผลก าไร ไดออกมาตรฐาน Z80.3 เพอก าหนดมาตรฐานของแวนกนแดด หรอในประเทศสหภาพยโรป ไดมมาตรฐานสนคา CE ทก าหนดมาตรฐานทเกยวกบแวนกนแดด ชอวา Directive 89/686/EEC รวมทงในประเทศออสเตรเลยองคกร Australian Competition and Consumer Commission (ACCC) เปนองคกรทท าหนาทก าหนดนโยบายการคมครองผบรโภค คอ คณะกรรมการแขงขนทางการคาและคมครองผบรโภค ไดมกฎหมายของผบรโภคออสเตรเลย (ACL) ทตองมมาตรฐานความปลอดภยของสนคาอปโภคบรโภค เพอปองกนหรอลดความเสยงของการบาดเจบใหกบบคคลไดออกมาตรฐานบงคบใชกบแวนตากนแดดไวดวย เปนตน เนองจากประเทศไทยยงไมมการก าหนดควบคมในเรองของมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม จงเหนสมควรใหส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมไดออกประกาศเกยวกบมาตรฐานบงคบของแวนกนแดดเพอประโยชนตอผบรโภคเมอเหนประกาศกระทรวงอตสาหกรรมและเครองหมายมาตรฐานผลตอตสาหกรรมทเกยวกบแวนกนแดด เพอชวยในการตดสนใจเลอกซอสนคาของผบรโภควาสนคานนจะปลอดภยเมอน าไปใช และชวยเปนสอกลางซงเปนบรรทดฐานในทางการคาเพอใหผผลตและผบรโภคมความเขาใจทตรงกนถงสนคาชนดนน และปองกนสนคาทไมมคณภาพในการผลตในประเทศและสนคาทน าเขามาจากตางประเทศ เพอใหผบรโภคไดรบประโยชนสงสดตอไป

และเมอเปรยบเทยบการก าหนดมาตรฐานแวนกนแดดของสหภาพยโรป ประเทศสหรฐอเมรกา และประเทศออสเตรเลย มาตรฐานแวนกนแดด 3 มาตรฐานหลกทเกยวของกบแวนกนแดด ปรากฏดงตอไปน

1. สหภาพยโรป ไดแก มาตรฐาน CE มาตรฐาน CE ไดก าหนดใหแวนกนแดดทผลตตองผานระเบยบ PPE ในการจะผานขอก าหนดของระเบยบ PPE นน แวนตากนแดดตองไดรบการทดสอบและเปนไปตาม มาตรฐานแวนกนแดดยโรปทชอวา “EN1836:1997 (แวนกนแดดปองกนดวงตาส าหรบการใชงานทวไปและปองกนจากการมองดวงอาทตยโดยตรง) โดยมาตรฐานนระบขอก าหนดส าหรบคณสมบตการสงผานแสง คณสมบตเกยวกบสายตา ขอมลและการตดฉลาก นอกจากน ยงก าหนดใหแวนกนแดดตองมความปลอดภยใน

124

การสวมใส โดยไมมสวนคมทยนออกมาหรอขอบกพรองทอาจท าใหเกดอนตราย ไมสามารถตดไฟไดและท าจากวสดทไมเปนพษเมอสมผสกบผวหนง

มาตรฐาน EN 1836:1997 มการอางองกบมาตรฐานอน ๆ ทเกยวของกบแวนกนแดด คอ "การปองกนดวงตา" ไดแก มาตรฐานตางๆ ดงตอไปน

1) EN 166:1995 (การปองกนดวงตาสวนบคคล-ขอก าหนด) 2) EN167: 1995 (การปองกนดวงตาสวนบคคล-วธการทดสอบเกยวกบตา) 3) EN168: 1995 (การปองกนดวงตาสวนบคคล-วธการทดสอบทไมเกยวกบตา)

เนองจากวาแวนกนแดดทท าจากโลหะสวนใหญนน จะท าจากนกเกลเงนทมาจากการผสมของโลหะทองแดง สงกะส และนกเกลประมาณ 15 – 25% ดงนน ขอก าหนดของการจ าหนายแวนกนแดดควรเปนไปตามระเบยบทเกยวกบนกเกลทชอวา “ระเบยบ 76/769/EEC” ระเบยบนมจดประสงคเพอน ามาตรการทจะลดผลกระทบการแพสารนกเกลมาใชในกรณทแวนกนแดดมชนสวนโลหะทอาจเขามาสมผสผวหนงโดยตรงและสมผสเปนเวลานาน ท าใหในปจจบนนแวนตากนแดดกสามารถวางจ าหนายในสหภาพยโรปไดอยางถกตองตามกฎหมายเพยงท าใหสอดคลองกบมาตรฐาน EN 1836:1997 และมาตรฐานนกเกล (EN1811: 1999 / EN 12472: 1999)

2. องคกร American National Standards Institute (ANSI) องคการอาหารและยาสหรฐอเมรกา (FDA) ไดก าหนดกฎระเบยบของแวนกนแดด แวนตากน

แดดไมมสายตากฎหมายไดก าหนดใหเปนอปกรณทางการแพทยชน 1 องคการอาหารและยา (FDA) ไดยกเวนอปกรณทางการแพทยชน 1 สวนใหญจากการทตองแจงกอนวางจ าหนายในตลาด หรอไมจ าเปนตองท าตามระเบยบขององคการอาหารและยากอนทอปกรณชน 1 จะวางจ าหนายในตลาดในประเทศสหรฐอเมรกา แตผผลต ผน าเขาหรอผจดจ าหนาย จะตองลงทะเบยนผประกอบการกบองคการอาหารและยาเปนประจ าทกป

ผประกอบการใดๆ ไมวาจะอยในประเทศสหรฐอเมรกาหรอในตางประเทศ ทท าการผลต น าเขา หรอจดจ าหนายแวนกนแดดทจะออกวางจ าหนายในตลาดในประเทศสหรฐอเมร กาจะตองลงทะเบยนกบองคการอาหารและยา และตองตออายเปนประจ าทกป และบคคลทตองลงทะเบยน แบงออกเปน 2 กลม คอ กลมแรก บรษทตางชาตหรอบรษทในประเทศสหรฐอเมรกาทผลตแวนตากนแดดหรอแวนอานหนงสอ หมายถงผผลตโดยตรง ผผลตตามสญญาจาง ผน ามาท าบรรจภณฑใหม ผน ามาตดปายหรอฉลากใหม และผน ามาผลตใหม กลมทสอง ผจดจ าหนายเรมตนและผน าเขาธรกจประเภททไดรบอปกรณทน าเขามาในประเทศสหรฐอเมรกาและแจกจายตอไป

แวนตากนแดดควรท าจากวสดทไมตดไฟ นอกจากน แวนตากนแดดควรทจะท าจากวสดทไมมสารพษ และไมท าใหเกดอาการแพในการใชงานตามปกต มาตรฐาน ANSI Z80.3-2010 ก าหนดมาตรฐานสมครใจในการวดการตดไฟของวสดทใชในแวนกนแดด ในขณะทเกณฑ Biocompatibility ของวสดอยใน ISO 10993 ขององคกรระหวางประเทศในการจดท ามาตรฐานหรอ ISO

3. องคกร Australian Competition and Consumer Commission (ACCC) องคกร ACCC ไดใหความหมายวาแวนกนแดด หมายถง แวนตาทมเลนสกรองแสง ถกท าให

มดเพอปกปองดวงตาจากแสงจาจากดวงอาทตยซงเปนอนตรายและมรงสอลตราไวโอเลต (UV) และไดใหความหมายของแวนตาแฟชน หมายถง แวนตาทสวมใสส าหรบแฟชนเปนหลกและมลกษณะของ

125

เลนสทไมไดถกท าใหกรองแสงหรอกรองแสงเลกนอย ซงไมไดลดแสงจาของดวงอาทตยหรอลดรงสยว มกมการปองกนดวงตานอยหรอไมไดปองกนเลย

มาตรฐานบงคบใชกบแวนกนแดดและแวนตาแฟชนทเลนสไมมการหกเห เชน เลนสทไมขยายหรอลดขนาดของภาพทมองเหน แวนกนแดดและแวนตาแฟชนประกอบดวยแวนกนแดดเลนสเดยว (One Piece Visors) แวนกนแดดไรขอบ (Rimless Sunshields) แวนกนแดดถอดเลนสได (Clip-on Sunglasses) แวนกนแดดส าหรบเดก (Children’s Sunglasses)

เลนสแวนกนแดดทเปลยนสตามความเขมของแสง ซงจะมดเมอสมผสกบแสงแดดและคอย ๆ สวางเมอแสงแดดหายไป (เชน โดยการเดนในทรม) เลนสแบบนกอยในมาตรฐานบงคบ

มาตรฐานนบงคบไมใชกบแวนตาเพอความปลอดภย แวนตากนลมเพอความปลอดภย เพอปองกนรงสหรอแสงอนนอกเหนอจากดวงอาทตย แวนตาส าหรบเลนสก แวนตาทใชเปนของเลนซงระบวาเปนของเลนไวอยางชดเจน รวมทงแวนทางการแพทยทไดรบการออกแบบมาโดยเฉพาะ ส าหรบการใชงานโดยผทมความผดปกตทางการมองเหน แวนกนแดดตามใบสงแพทย (เลนสแวนกนแดดตามใบสงทแพทยแนะน าและไดรบอนญาตจากผเชยวชาญทผานการรบรอง หรอบคคลอน ๆ ทมคณสมบตเหมาะสม)

แวนตากนแดดและแวนตาแฟชนไดมการจ าแนกประเภทเลนส ออกเปน 5 ประเภท ตามประสทธภาพและความเหมาะสมในการใชงาน ไดแก

เลนสประเภท 0 เลนสประเภทนเปนแวนตาแฟชน ไมใชแวนกนแดด มความสามารถลดแสงจาของดวงอาทตยต ามาก และปองกนรงสอลตราไวโอเลตไดเพยงเลกนอยหรอไมสามารถปองกนรงสอลตราไวโอเลตไดเลย

เลนสประเภท 1 เชนเดยวกบเลนสประเภทเลนส 0 เลนสประเภทนเปนแวนตาแฟชน ไมใชแวนกนแดด แตมการลดแสงจาของดวงอาทตยและปองกนรงสอลตราไวโอเลตไดเลกนอย แวนตาแฟชนชนดเลนสประเภท 1 ไมเหมาะส าหรบการขบรถในเวลากลางคน

เลนสประเภท 2 แวนตากนแดดประเภทนมการลดแสงจาของดวงอาทตยและปองกนรงสอลตราไวโอเลตในระดบกลาง

เลนสประเภท 3 คลายกบประเภทท 2 แวนตากนแดดประเภทนมการปองกนรงสอลตราไวโอเลตไดมาก เลนสประเภท 3 ยงมการลดแสงจาของดวงอาทตยไดมากเชนกน

เลนสประเภท 4 แวนตากนแดดประเภทนมวตถประสงคพเศษทมการลดแสงจาของดวงอาทตยและปองกนรงสอลตราไวโอเลตไดมากทสด แวนตากนแดดทมเลนสประเภท 4 จะตองไมน ามาใชเมอขบรถไมวาในเวลาใดกตาม

เลนสเปลยนสตามความเขมของแสง เลนสเปลยนสอาจจะไมเหมาะส าหรบการขบรถกลางคน ขนอยกบคณสมบตของการถายเทแสง (เชน ความสามารถในการลดแสงจาของดวงอาทตยและการสมผสรงสอลตราไวโอเลต)

การผานขอก าหนดบงคบ เพอใหสอดคลองกบมาตรฐานบงคบส าหรบแวนกนแดดและแวนตาแฟชน บรษทแวนกนแดดจะตองผานขอก าหนดทงหมดในเรองของการสราง ประสทธภาพ การท าเครองหมาย และการตดฉลาก ขอก าหนดทส าคญของมาตรฐานบงคบในการสรางมาตรฐานบงคบมขอก าหนด ดงตอไปน

126

1) เลนสและกรอบจะตองไมมขอบคม ซงอาจท าใหเกดการบาดเจบหรอความรสกไมสบาย ระหวางการใชงาน

2) เลนสทงของแวนตากนแดดและแวนตาแฟชนจะตองมความมนคงและปลอดภยพอดกบกรอบแวน

3) แวนตากนแดด (แตไมใชแวนตาแฟชน) จะตองมขนาดเลกทสดดงน: (1) แวนตากนแดดของผใหญจะตองมขนาดวงร กวาง 40 มลลเมตร และสง 28

มลลเมตร โดยมศนยกลางของเลนสทง 2 ขาง หางกนอยางนอย 64 มลลเมตร (2) แวนตากนแดดเดกจะมขนาดวงร กวาง 34 มลลเมตร และสง 24 มลลเมตร

โดยมศนยกลางของเลนสทง 2 ขาง หางกนอยางนอย 54 มลลเมตร ขอก าหนดดานประสทธภาพ (ทระบไวใน AS/NZS 1067:2003) มสวนประกอบดงน

1) ขอก าหนดการสงผานแสงและยว (1) การสงผานแสงของเลนสหรอปรมาณของแสงทสามารถผานเลนสไดจะตองอย

ในชวงทก าหนด (2) การสงผานรงสอลตราไวโอเลตของเลนสหรอปรมาณของรงสอลตราไวโอเลตท

สามารถผานเลนสไดจะตองอยในชวงทก าหนด 2) ความสม าเสมอของสส าหรบเลนสแวนกนแดดทง 2 ขาง เลนสแวนกนแดดทง 2 ขางทตดตงอยในกรอบแวนจะตองเปนสเดยวกนในจดทตรงกน 3) การจบคความหนาแนนของเลนสแวนกนแดดทง 2 ขาง การสงผานแสงทจดทสอดคลองบนเลนสแตละขางจะตองไมแตกตางกนเกนกวาขดจ ากด

ทก าหนด 4) สของเลนสแวนกนแดด สของเลนสจะตองอยในเฉดสทก าหนด 5) ระนาบของโพลาไรซ เลนสโพลาไรซตองตดตงในกรอบแวน เพอใหระนาบของโพลาไรซอยภายในขอบเขตท

ก าหนดไว 6) เลนสเปลยนสตามความเขมแสง (Photochromic) เลนสเปลยนสตามความเขมแสงจะตองผานขอก าหนดการสงผานทงในสภาพสวางและ

สภาพมด 7) พลงงานแสง อ านาจหกเห เลนสแวนกนแดดแตละขางจะตองมคาสายตาปกต 8) สสน เลนสทง 2 ขางจะตองไมมสสนมากเกนไป เลนสทไมเปนไปตามขอก าหนดอาจมผลตอ

การมองระยะทางหรออาจท าใหเกดความรสกไมสบาย หรอมองเหนภาพซอน ผเขยนจงขอเสนอใหประเทศไทยออกมาตรฐานบงคบก าหนดมาตรฐานของแวนกนแดด คอ

ขอเสนอใหน ามาตรฐานของสหภาพยโรป คอ EN 1836:1997 เกยวกบเรองแวนกนแดด ในการปองกนดวงตา เลนสกนแสงในสภาวะแสงจาส าหรบการใชงานทวไปและเลนสส าหรบการมองดวง

127

อาทตยโดยตรง มาตรฐานของประเทศออสเตรเลย คอมาตรฐาน AS / NZ1067: 2003 เกยวกบแวนกนแดดและแวนแฟชน และมาตรฐานของประเทศอเมรกน คอ ANSI Z80.3-2001 เกยวกบเรองสายตาและเรองของขอก าหนดแวนกนแดดทไมมใบสงของแพทยและแวนตาแฟชน มาปรบใชในการก าหนดมาตรฐานของแวนกนแดดวาแวนกนแดดควรจะมมาตรฐานการปองกนดวงตาเทาไร เชน ในสหภาพยโรป มาตรฐาน CE ไดมการก าหนด มาตรฐาน EN 1836:1997 มการอางองกบมาตรฐานอนๆ ทเกยวของกบแวนกนแดด คอ 1) EN 166:1995 (การปองกนดวงตาสวนบคคล-ขอก าหนด) 2) EN167: 1995 (การปองกนดวงตาสวนบคคล - วธการทดสอบเกยวกบตา) 3) EN168: 1995 (การปองกนดวงตาสวนบคคล-วธการทดสอบทไมเกยวกบตา) ประการตอมาความปลอดภยของสารเคมทใชท าวสดในผลตภณฑแวนกนแดด เชน แวนกนแดดทท าจากท าจากโลหะทท าจากท าจากนกเกลเงน ดงนน ขอก าหนดของการจ าหนายแวนกนแดดควรเปนไปตามระเบยบทเกยวกบนกเกลทชอวา “ระเบยบ 76/769/EEC” เพอลดผลกระทบการแพสารนกเกลมาใชในกรณทแวนกนแดดมชนสวนโลหะทอาจเขามาสมผสผวหนงโดยตรงและสมผสเปนเวลานาน หรอในประเทศสหรฐอเมรกา องคกร American National Standards Institute (ANSI) มการไดก าหนดแวนตากนแดดควรท าจากวสดทไมตดไฟ แวนตากนแดดควรทจะท าจากวสดทไมมสารพษ และไมท าใหเกดอาการแพในการใชงานตามปกต ในมาตรฐาน ANSI Z80.3-2010 หรอในประเทศออสเตรเลย องคกร American National Standards Institute ไดก าหนดมาตรฐานบงคบใชกบแวนกนแดด ประกอบดวย แวนกนแดดเลนสเดยว (One Piece Visors) แวนกนแดดไรขอบ (Rimless Sunshields) แวนกนแดดถอดเลนสได (Clip-on Sunglasses) แวนกนแดดส าหรบเดก (Children’s Sunglasses) เลนสแวนกนแดดทเปลยนสตามความเขมของแสงเลนสแบบนกอยในมาตรฐานบงคบ และไดมการจ าแนกประเภทเลนส ออกเปน 5 ประเภทส าหรบแวนกนแดดดวย ตามประสทธภาพและความเหมาะสมในการใชงาน การผานขอก าหนดบงคบ เพอใหผานมาตรฐานบงคบส าหรบแวนกนแดด บรษทผผลตแวนกนแดดจะตองผานขอก าหนดทงหมดในเรองของการสราง ประสทธภาพ การท าเครองหมาย และการตดฉลาก ขอก าหนดทส าคญของมาตรฐานบงคบในการสรางมาตรฐานบงคบมขอก าหนด ดงตอไปน เลนสและกรอบจะตองไมมขอบคม เลนสของแวนตากนแดดจะตองมความมนคงและปลอดภยพอดกบกรอบแวน แวนกนแดดของผใหญจะตองมขนาดวงร กวาง 40 มลลเมตร และสง 28 มลลเมตร โดยมศนยกลางของเลนสทง 2 ขาง หางกนอยางนอย 64 มลลเมตร แวนกนแดดเดกจะมขนาดวงร กวาง 34 มลลเมตร และสง 24 มลลเมตร โดยมศนยกลางของเลนสทง 2 ขาง หางกนอยางนอย 54 มลลเมตร ขอก าหนดดานประสทธภาพ (ทระบไวใน AS/NZS 1067:2003) มสวนประกอบในเรองของขอก าหนดการสงผานแสงและยว ในการสงผานแสงของเลนสหรอปรมาณของแสงทสามารถผานเลนสไดจะตองอยในชวงทก าหนด การสงผานรงสอลตราไวโอเลตของเลนสหรอปรมาณของรงสอลตราไวโอเลตทสามารถผานเลนสไดจะตองอยในชวงทก าหนด และตองมความสม าเสมอของสส าหรบเลนสแวนกนแดดทง 2 ขาง ความหนาแนนของเลนสแวนกนแดดทง 2 ขางจะตองไมแตกตางกนเกนกวาขดจ ากดทก าหนด สของเลนสจะตองอยในเฉดสทก าหนด เลนสโพลาไรซตองตดตงในกรอบแวน เพอใหระนาบของโพลาไรซอยภายในขอบเขตทก าหนดไว เลนสเปลยนสตามความเขมแสงจะตองผานขอก าหนดการสงผานทงในสภาพสวางและสภาพมด เลนสแวนกนแดดแตละขางจะตองม

128

คาสายตาปกต เลนสทง 2 ขางจะตองไมมสสนมากเกนไป เลนสทไมเปนไปตามขอก าหนดอาจมผลตอการมองระยะทางหรออาจท าใหเกดความรสกไมสบาย หรอมองเหนภาพซอน เปนตน 5.4 การทดสอบมาตรฐานแวนกนแดด

องคกรทดสอบพสจนมาตรฐานของผลตภณฑในประเทศไทยมหนวยงานทควบคมตรวจสอบ

คอ ส านกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภค มอ านาจในการตดตามสอดสองพฤตการณของผประกอบธรกจและจดใหมการทดสอบพสจนสนคาตาง ๆ และมศนยเฝาระวงและพสจนสนคาทไมปลอดภย โดยมหนาทท าการตรวจสอบ ทดสอบหรอพสจนสนคาตาง ๆ และเฝาระวงอนตรายทอาจเกดขนกบผบรโภคจากสนคาตาง ๆ ดวย เมอมผลตภณฑแวนกนแดดทน าออกขายในทองตลาด ศนยเฝาระวงและพสจนสนคาทไมปลอดภยจะมหนาททดสอบพสจนมาตรฐานของแวนกนแดด โดยท าหนาทสมตรวจสนคาอปโภคบรโภคเกยวกบความไมปลอดภยของผลตภณฑ และตอมาจะท าหนาทเสนอแนะนโยบายมาตรการในการคมครองผบรโภคเกยวกบสนคาทอาจกอใหเกดความไมปลอดภย เพอสนบสนนขอมลในการเผยแพรประชาสมพนธขอมลขาวสารทเปนประโยชนในการเลอกซอสนคาแกผบรโภคและแจงเตอนภยแกผบรโภคเกยวกบความไมปลอดภยทอาจเกดจากการใชสนคาและบรการ การด าเนนงานของศนยเฝาระวงและพสจนสนคาทไมปลอดภย จะมขนตอนตาง ๆ ดงตอไปน ศนยเฝาระวงและพสจนสนคาทไมปลอดภยนนจะด าเนนงานตามพระราชบญญตคมครองผบรโภคทใหอ านาจตามมาตรา 36 และ มาตรา 37 พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 และพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 มหนาทในการรบแจง เกบตวอยาง และน ามาวเคราะหของขอมลสนคาทไมปลอดภยและอาจไมปลอดภย และแตงตงคณะอนกรรมการทดสอบหรอพสจนสนคา เพอพจารณาวาสนคานนควรจะสงทดสอบหรอไม เมอพจารณาแลวเหนควรจงสงสนคานนไปทดสอบ เมอไดผลการทดสอบมา ในกรณทเปนสนคาทอาจกอใหเกดอนตราย จะน าเสนอคณะกรรมการคมครองผบรโภค เพอออกค าสงหามขายและเรยกคนตามมาตรา 36 พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 แตถาเปนกรณสนคาทระบขอมล ขอแนะน า หรอวธใชไมเพยงพอ ใหเสนอตอคณะกรรมการวาดวยฉลากพจารณาควบคมฉลากตามมาตรา 30 พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541 และเผยแพรประชาสมพนธผานชองทางตาง ๆ เพอเปนประโยชนแกผบรโภคตอไป135

ในบางกรณผลตภณฑแวนกนแดดนนอาจจะเปนสนคาทไมปลอดภยได เชน กรณแวนกนแดดมการก าหนดวธใชหรอคณสมบตชดเจน แตมสวนประกอบอยางอนทอาจเปนอนตรายได ศนยเฝาระวงและพสจนสนคาทไมปลอดภย มหนาทท าการตรวจสอบ ทดสอบหรอพสจนสนคาตาง ๆ และเฝาระวงอนตรายทอาจเกดขนกบผบรโภคจากสนคาตาง ๆ ผลตภณฑแวนกนแดดจะตองถกสงไปทดสอบในหนวยงานทศนยเฝาระวงและพสจนสนคาทไมปลอดภยไดก าหนดขน และในขนตอนนผเขยนเหนวาในประเทศไทยนนยงไมมการก าหนดถงหลกเกณฑของการก าหนดในการทดสอบวาแวนกนแดดนน

135 ศนยเฝาระวงและพสจนสนคาทไมปลอดภย, เรองเดม.

129

ควรจะทดสอบอยางไร และควรมมาตรฐานเทาใด เมอเทยบกบมาตรฐานการตรวจสอบแวนกนแดดของตางประเทศ เชน

1. ในสหภาพยโรปมองคกรทดสอบพสจนมาตรฐานของแวนกนแดด โดยมาตรฐาน CE ไดก าหนดถงการทดสอบแวนกนแดด การทดสอบพสจนมาตรฐานแวนกนแดดนน แวนกนแดดจะตองผานการทดสอบมาตรฐานตองเปนไปตามระเบยบ PPE เชน มาตรฐาน EN 1836:1997 ก าหนดวาบรษทใดกตามทวางจ าหนายแวนกนแดดในตลาด ตองมการทดสอบในหองปฏบตการของตวเองหรอการทดสอบจากหองปฏบตการภายนอก โดยทหองปฏบตการนนตองไดรบการรบรอง และการทดสอบอปกรณขนต าไดก าหนดวาตองมการด าเนนการทดสอบตาง ๆ ประกอบไปดวย เครองวดคาการดดกลนแสงอลตราไวโอเลต (แสงยว) ซงเปนเครองมอส าหรบวดพลงแสงของเลนส ตรวจสอบแกนโพลาไรซส าหรบเลนสโพลาไรซ ทดสอบกลไกของอปกรณ เชน การผดรปของกรอบแวน โดยชางทมประสบการณในการทดสอบอปกรณและด าเนนการตรวจสอบคณภาพของวสดและพนผวดวยสายตา หากมเรยกรองเพมเตมในการทจะใหมการทดสอบอปกรณเพมเตม จะตองท าการทดสอบในเรองความแขงแรงมากกวาเดม (Drop Ball) และความทนทานตอแรงกระแทกดวยความเรวสง (ทดสอบความเรวสงดวย)

2. ในประเทศสหรฐอเมรกา มองคกร American National Standards Institute (ANSI) ท าการทดสอบวาเลนสของแวนกนแดดนนมความสามารถทนแรงกระแทกไดเทาไร ตามหลกเกณฑ ดงตอไปน

1) ขอก าหนดในการสงผลกระทบตอเลนสในการทนแรงกระแทก แวนตากนแดดและแวนอานหนงสอจะตองถกท าใหเปนเลนสททนแรงกระแทก ขอก าหนดของการทนแรงกระแทกมการตงคาไวท 21 C.F.R. 801.410 ขอก าหนดนอยในมาตรฐานตามสมครใจของสถาบนมาตรฐานแหงชาตอเมรกน (ANSI) Z-80.3-2010

2) การรบรองของการทดสอบ "Drop Ball" การจดสงเขามาในประเทศสหรฐอเมรกาในแตละครงจะตองมาพรอมกบการรบรองเลนส ไมวาจะถกตดตงหรอยงไมตดตง ซงตองสอดคลองกบขอก าหนดการทนแรงกระแทกขององคการอาหารและยา การทดสอบ “Drop Ball” ถกก าหนดไวในขอก าหนดขององคการอาหารและยา และการรบรองตองระบวาอปกรณแวนตาทน าเขามาตองผานการทดสอบการทนแรงกระแทก หากใบรบรอง Drop Ball ไมไดมาพรอมกบการจดสงแลว องคการอาหารและยามอ านาจใหเกบเอาไวแลวยบยงการจดสงไวกอน ในกรณนบคคลทไดรบผลกระทบจะตองยนค ารองขอปลอยสนคา โดยไมมการรบประกนวาสนคาทสงมานนจะถกปลอยออกมาขายในประเทศสหรฐอเมรกาไดหรอไม

3) ขอมลในการทดสอบ ผน าเขาแวนตากนแดดและแวนอานหนงสอควรทราบวาแมจะมใบรบรอง Drop Ball มาพรอมกบการจดสงสนคา แตองคการอาหารและยากมสทธทจะขอขอมลดบของการทดสอบของใบรบรองนน ในสถานการณนผน าเขาและผผลตจะไดรบโอกาสทจะใหขอมลสนบสนน และถาขอมลเพยงพอกไดรบการปลอยสนคา ถาองคการอาหารและยาไมมนใจในความถกตองของขอมล จงสามารถปฏเสธทจะปลอยสนคาใหการขายในสหรฐอเมรกา

3. ประเทศออสเตรเลย ไดแก องคกร Australian Competition and Consumer Commission (ACCC) เหนวาในเรองของการตรวจสอบโดยสายตาอยางเดยวเปนไปไมไดทจะบอกได

130

อยางแนนอนวาเลนสนนเปนเลนสทผานขอก าหนดดานประสทธภาพการท างานของมาตรฐานบงคบหรอไม จงมการตรวจสอบความสอดคลอง แตมบางเรองทสามารถตรวจสอบไดเองดวยสายตา คอ

1) เลนสมความสมบรณหรอไม (ดทเลนสเพอหารอยขดขวน ฟอง ฯลฯ) 2) เลนสใหมมมองทชดเจน บดเบอนโลกหรอไม (มองผานเลนส) 3) ส าหรบเลนสยอมส เลนสมสเดยวกนทงเลนสหรอไม 4) เลนสทง 2 ขาง มสและความมดเหมอนกนหรอไม 5) ส าหรบการไลระดบสของเลนสยอมส เลนสเปนสเดยวกนทง 2 ขาง ในจดทตรงกน

หรอไม 6) เลนสทง 2 ขางมทงรปรางและขนาดเดยวกนหรอไม

ถาหากตรวจสอบดวยสายตาแลวปรากฏวาไมเขาหลกเกณฑทกลาวมา 6 ประการขางตน แวนกนแดดหรอแวนแฟชนอาจจะไมเปนไปตามมาตรฐานบงคบและอาจตองมการทดสอบ แตถาเปนกรณทเขาหลกเกณฑ กอาจตองมการสงไปทดสอบทหองปฏบตการ เพอใหแนใจวาเปนไปตามมาตรฐานบงคบทกดาน นอกจากน หากเลนสมสเขมมากหรอมดมาก กอาจตองทดสอบกบขอก าหนดทางเทคนคมากขน

เมอเปรยบเทยบองคกรทดสอบพสจนมาตรฐานของผลตภณฑในประเทศไทย องคกรทดสอบพสจนมาตรฐานของแวนกนแดด สหภาพยโรปมมาตรฐาน CE ไดก าหนดถงการทดสอบแวนกนแดด การทดสอบพสจนมาตรฐานแวนกนแดดนน แวนกนแดดจะตองผานการทดสอบมาตรฐานตองเปนไปตามระเบยบ PPE ในประเทศสหรฐอเมรกา มองคกร American National Standards Institute (ANSI) ท าการทดสอบวาเลนสของแวนกนแดดนนมความสามารถทนแรงกระแทกไดเทาไร ตามหลกเกณฑทไดกลาวมาขางตน และประเทศออสเตรเลย ไดแก องคกร Australian Competition and Consumer Commission (ACCC) ไดตรวจสอบเลนสนนเปนเลนสทผานขอก าหนดดานประสทธภาพการท างานของมาตรฐานบงคบหรอไม ถาไมเปนไปตามมาตรฐานบงคบและอาจตองมการทดสอบทหองปฏบตการ เพอใหแนใจวาเปนไปตามมาตรฐานบงคบ นอกจากน หากเลนสมสเขมมากหรอมดมาก กอาจตองทดสอบกบขอก าหนดทางเทคนคมากขนดวย ผเขยนจงขอเสนอวาเนองจากในประเทศไทยยงไมมการก าหนดถงหลกเกณฑการทดสอบพสจนมาตรฐานของผลตภณฑแวนกนแดด จงสมควรใหศนยเฝาระวงและพสจนสนคาทไมปลอดภยทมหนาทท าการตรวจสอบ ทดสอบหรอพสจนสนคาตาง ๆ และเฝาระวงอนตรายทอาจเกดขนกบผบรโภคจากสนคาตาง ๆ น าหลกเกณฑในการทดสอบพสจนมาตรฐานของผลตภณฑแวนกนแดดของประเทศสหรฐอเมรกา ประเทศออสเตรเลย และสหภาพยโรปน าไปปรบใชเพอการทดสอบพสจนใหไดมาตรฐานวาแวนกนแดดนนเปนสนคาทไดมาตรฐานตามขอก าหนดหรอไม ถาไมเปนไปตามมาตรฐานกจะเปนสนคาทไมปลอดภย ในกรณทเปนสนคาทไมปลอดภยอาจกอใหเกดอนตราย จะน าเสนอคณะกรรมการคมครองผบรโภค เพอออกค าสงหามขายและเรยกคนตามมาตรา 36 พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 แตถาเปนกรณสนคาทระบขอมล ขอแนะน า หรอวธใชไมเพยงพอ ใหเสนอตอคณะกรรมการวาดวยฉลากพจารณาควบคมฉลากตามมาตรา 30 พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541 และเผยแพรประชาสมพนธผานชองทางตาง ๆ เพอเปนประโยชนแกผบรโภคตอไป อกทงผเขยนเหนวาในประเทศไทยมส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม ซงอย

131

ภายใตการก ากบดแลของกระทรวงอตสาหกรรมเปนผตรวจสอบคณภาพและมาตรฐานความปลอดภยของผลตภณฑอตสาหกรรมในประเทศไทย มหนาททดสอบผลตภณฑโดยการใชบรการหองปฏบตการทดสอบเพอท าการทดสอบผลตภณฑในการพจารณารบรองคณภาพผลตภณฑ และมศนยทดสอบผลตภณฑอตสาหกรรมและฝกอบรมดานมาตรฐานไดใหบรการวเคราะหตรวจสอบ เพอการตรวจสอบคณภาพวสดและผลตภณฑเพอการก าหนดมาตรฐานในการรบรองคณภาพผลตภณฑ 6 สาขา ไดแก เครองจกรกล อเลกทรอนกส วสด เคม วสดกอสรางและอาหาร และผเขยนเหนวาผลตภณฑแวนกนแดดเปนวสดทสามารถทดสอบได เพอใหส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมทดสอบและเพอการก าหนดใหแวนกนแดดมมาตรฐานการรบรองคณภาพผลตภณฑดวย แตในเรองการตรวจสอบพสจนมาตรฐานของผลตภณฑแวนกนแดดในประเทศไทย ผเขยนจงขอเสนอวาใหส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมน าวธการทดสอบพสจนมาตรฐานของแวนกนแดดของประเทศสหรฐอเมรกา ประเทศออสเตรเลย และสหภาพยโรปน าไปปรบใชเพอการทดสอบพสจนใหไดมาตรฐานวาแวนกนแดดนนเปนสนคาทควรไดรบการรบรองคณภาพผลตภณฑหรอไม เพราะมขอด คอ ท าใหผบรโภคทซอสนคาทเปนแวนกนแดดในตลาดไดรบการคมครองอยางแทจรง เพราะมการทดสอบมาแลววาแวนกนแดดนนไดมาตรฐานไมเปนอนตรายตอผบรโภค หรอถามการทดสอบวาแวนกนแดดนนมอนตรายตอผบรโภคกจะไดออกมาตรการแจงเตอนผบรโภค หรอเพอออกค าสงหามขายและเรยกคนตามมาตรา 36 พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 หรอถาส านกงานมาตรฐานผลตภณฑ อตสาหกรรมไดท าการทดสอบแลวเหนวาแวนกนแดดไมไดเปนไปตามมาตรฐานกจะไมพจารณารบรองคณภาพผลตภณฑใหแวนกนแดดนน ท าใหผบรโภคทราบวาแวนกนแดดนนเปนสนคาทไมปลอดภยไมไดการรบรองมาตรฐานและระมดระวงในการเลอกใชได 5.5 การบงคบใชกฎหมายเรองความรบผดของผประกอบการ

กฎหมายของประเทศไทยเรองความรบผดของผประกอบการทเกยวกบแวนกนแดด ม

ดงตอไปน 5.5.1 ความรบผดตามประมวลกฎหมายอาญา ประมวลกฎหมายอาญามาตรา 271 ผใดขายของโดยหลอกลวงดวยประการใด ๆ ใหผซอ

หลงเชอในแหลงก าเนด สภาพ คณภาพหรอปรมาณแหงของนนอนเปนเทจ ถาการกระท านนไมเปนความผดฐานฉอโกง ตองระวางโทษจ าคกไมเกนสามป หรอปรบไมเกนหกพนบาท หรอทงจ าทงปรบ

การกระท าตามมาตรานตองไมเขาองคประกอบความผดของฐานฉอโกง มาตรา 341 จงจะเปนความผดตามมาตรา 271 ตวอยางการกระท าความผด เชน มการเสนอขายสนคาแวนกนแดด โดยแจงสรรพคณวาชวยปกปองดวงตาจากรงสอลตราไวโอเลตได โดยมฉลากตดวา (“UV 400”) และมขอความชวนเชอระบวาเปนผลตภณฑจากตางประเทศหรอไดรบมาตรฐานจากองคกรตาง ๆ เพอสรางความเชอถอใหแกผอานพบขอความ หรอชวนเชอวาถาสงซอจ านวนหนงจะไดแถมเพมอกจ านวนหนง จนเกดมการสงซอสนคากนขน เปนตน

132

ตามสถานการณในปจจบนมการจ าหนายแวนกนแดดทไมมคณภาพ สรางปญหาใหกบผบรโภคหลายประการ เชน ท าใหผบรโภคเกดอาการเมอยลาดวงตา มองเหนภาพเบลอ ซอน ขณะใสมอาการปวดหว สาเหตมาจากหลายประการ เชน จดศนยกลางของเลนสทงสองขางไมเทากน แวนกนแดดมสเขมเพยงอยางเดยวไมมระบบปองกนแสงอลตราไวโอเลต เนองจากการทเลนสของแว นกนแดดสเขมนนท าใหมานตาของผสวมใสขยายออก ท าใหปรมาณแสงอลตราไวโอเลตเขาสดวงตามากขน สาเหตนจงเปนเหตทท าใหยงเกดอนตรายตอดวงตาของผสวมใสหรอผบรโภคมากขน ในประการตอมาการทผขายไดตดฉลากทม เครองหมาย “UV…” คอความสามารถในการปองกนรงสอลตราไวโอเลตทมาท าลายเนอเยอดวงตา แตผขายไดตดฉลาก “UV…” เกนความเปนจรง เชน ตดฉลากวา “UV 400” แตปรมาณการปองกนรงสอลตราไวโอเลตไมถงจ านวนทฉลากตดไว แสดงใหเหนวาผขายขายของโดยหลอกลวงดวยประการใด ๆ ใหผซอหลงเชอในสภาพหรอคณภาพอนเปนเทจ เปนความผดตามมาตรา 271

5.5.2 การคมครองผบรโภคเกยวกบความรบผดตอสนคาทไมปลอดภย เนองจากหลก ความศกดสทธของเจตนา (Autonomy of Will) หรอเสรภาพในการท า

สญญา หรอทฤษฎความรบผดเฉพาะคสญญา (Privity of Contract) ไมสามารถน ามาใชกบการคมครองผบรโภคในสนคาทไมปลอดภยได เพราะทฤษฎดงกลาวนนเหมาะสมกบบคคลทอยในฐานะเทาเทยมกนในสงคม แตเนองจากผบรโภคกบผประกอบการอยในฐานะทอ านาจตอรองไมเทาเทยมกน จงมกฎหมายคมครองผบรโภคและกฎหมายทเกยวกบสนคาทไมปลอดภยเกดขน เพราะมปญหาในเรองของภาระการพสจนเพอคมครองผบรโภคในประเทศสหรฐอเมรกา เนองจากประเทศสหรฐอเมรกาใชหลก “res ipsa loquitur” มาใชในเรองของภาระการพสจน โจทกผไดรบความเสยหายตองพสจนวาผเสยหายไดรบความเสยหายจากเหตนน หากจ าเลยไมประมาทเลนเลอผเสยหายจะไมไดรบความเสยหายและความเสยหายทเกดขนนนไมไดเกดจากความสมครใจของโจทกหรอวาโจทกไดมสวนผดอยดวย สวนในประเทศญปนผ เสยหายอาจนนสามารถฟองผผลต ผประกอบการ หรอผขายใหรบผดในทางละเมดไดตามมาตรา 709 ประมวลกฎหมายแพงญปน ซงผเสยหายจะตองพสจนวาผขายมความผด โดยตองพสจนวาผผลตหรอผขายกระท าโดยประมาทเลนเลอท าใหโจทกเสยหาย ท าใหเกดปญหาในการคมครองผบรโภคเพราะวาโจทกตองรบภาระการพสจนทหนกเปนอยางยง ในประเทศตาง ๆ จงไดตรากฎหมายเพอเปนการคมครองผบรโภคมากยงขน ซงกฎหมายทตราขนนน คอ กฎหมายทเกยวของกบ Product Liability ปรากฏในรปตาง ๆ เชน ในประเทศสหรฐอเมรกาปรากฏในค าพพากษาของศาลทเปนบรรทดฐาน หรอ Product Liability Law (Law No.85 of 1994) ของประเทศญปน เปนตน

หลกกฎหมายในเรองความรบผดของผขายในเรองสญญาซอขาย และในหลกกฎหมายเรองละเมด ไมสามารถใหความคมครองแกผบรโภคไดอยางเตมท เพราะเหตวา

1. เนองจากการฟองเรยกคาเสยหายตามหลกกฎหมายละเมดมประเดนปญหาทไมสามารถคมครองผบรโภคไดอยางเตมท เนองมาจากเรองของภาระการน าสบทผบรโภคตองมภาระการพสจนใหครบถวนตามทกฎหมายก าหนด ผผลตถงจะมความรบผดตองรบผดชอบในความเสยหายนน โดยผบรโภคตองพสจนใหครบหลกเกณฑตามกฎหมายในเรองละเมด มาตรา 420 ประมวลกฎหมายแพง

133

และพาณชย ดงตอไปน ผบรโภคตองพสจนใหไดวาตนไดรบความเสยหาย และความเสยหายนนเกดจากความจงใจ คอ ผกระท าไดกระท าไปโดยรส านกในการทกระท าหรองดเวนการกระท าทมหนาทตองกระท า หรอประมาทเลนเลอ คอ การกระท าการใดหรอไมกระท าการใดโดยปราศจากความระมดระวงตามสมควร และความเสยหายทไดรบเปนผลมาจากความจงใจหรอประมาทเลนเลอนน ดงนน ในเรองภาระการพสจนนเปนการสรางภาระใหผบรโภคเปนอยางยง เนองจากมความยงยากทจะพสจนใหไดวาผผลตมความจงใจหรอประมาทเลนเลอกระท าละเมดจนกอใหเกดความเสยหายแกผบรโภค เพราะวาในการผลตนนผผลตยอมรถงกระบวนการการผลตของตนเปนอยางด เปนการยากทผบรโภคจะทราบถงกระบวนการและขนตอนของการผลต ผบรโภคยอมพสจนไดยากวาผผลตจงใจหรอประมาทเลนเลอหรอไมท าใหผบรโภคไมสามารถหาพยานหลกฐานมาแสดงได เปนเหตใหกฎหมายในลกษณะละเมดมขอจ ากดไมสามารถคมครองผบรโภคไดอยางเพยงพอทจะคมครองผบรโภคไดอยางแทจรง

ในเรองของคาสนไหมทดแทนเพอความเสยหายอนเกดจากการกระท าละเมด ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 438 ผบรโภคซงเปนผเสยหายจะไดรบการเยยวยาความเสยหายเพยงใด ใหศาลวนจฉยตามควรแกพฤตการณและความรายแรงแหงละเมด คาสนไหมทดแทนนนไดแกการคนทรพยสนอนผเสยหาย ตองเสยไปเพราะละเมด หรอใชราคาทรพยสนนน รวมทงคาเสยหาย อนจะพงบงคบใหใชเพอความเสยหายอยางใด ๆ อนไดกอขนนนดวย ดงน ถาผเสยหายน าสบไดกสามารถฟองรองเรยกคาเสยหายไดทกประเภท แตผเขยนเหนวาบทบญญตมาตรา 438 มไดก าหนดคาปรบรปแบบของคาสนไหมทดแทนอนเปนการลงโทษ (Punitive Damages) แตบทบญญตมาตรา 438 ก าหนดใหจ าเลยชดใชคาเสยหายในลกษณะทเยยวยาความเสยหายเมอเกดความเสยหายแลว แตมไดก าหนดคาปรบกบจ าเลยเพอลงโทษจ าเลยใหเขดหลาบหรอยบยงปองกนการกระท าความผดครงตอไปของจ าเลย ดงเชนในประเทศสหรฐอเมรกาทมหลกกฎหมายในเรอง คาสนไหมทดแทนอนเปนการลงโทษ (Punitive Damages) เพอวตถประสงคในการปองกน ยบยงและลงโทษจ าเลยผกระท าความผด ในประการตอมาในเรองของอายความหรอระยะเวลาทโจทกตองใชสทธเรยกรองคาเสยหายในคดละเมด ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 448 “สทธเรยกรองคาเสยหายอนเกดแตมลละเมดนน ทานวาขาดอายความเมอพนปหนงนบแตวนทผตองเสยหายรถงการละเมดและรตวผจะพงตองใชคาสนไหมทดแทน หรอเมอพนสบปนบแตวนท าละเมด. . .” แสดงใหเหนวาโจทกตองฟองคดภายใน 1 ปนบแตวนทผตองเสยหายรถงการละเมดและรตวผจะพงตองใชคาสนไหมทดแทน และระยะเวลาทมากทสดทโจทกจะใชสทธฟองคดได คอ 10 ป ผเขยนเหนวาในปจจบนนในคดเกยวกบความรบผดตอความเสยหายในสนคาทไมปลอดภยนน สนคาตาง ๆ ทผผลตผลตขนมายอมมความยงยากและซบซอนมากเนองจากผลตภณฑนนมสวนประกอบทมากมายและซบซอน การผลตสนคามการใชความรทางดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยสงขนเปนล าดบ การทผบรโภคจะตรวจพบวาสนคาไมปลอดภยกระท าไดยาก อกทงในสนคาชนดหนงในบางครงมผผลตสวนประกอบนนหลายรายกอนทจะประกอบเปนสนคาชนดหนงอาจจะเปนผผลตทเปนบรษทในประเทศหรอผผลตทเปนบรษทตางประเทศ และยงรวมถงผน าเขา ผจ าหนาย ผคาปลก ผบรโภคตองสบหาตวบคคลพวกนนและพสจนใหไดวาบคคลพวกนนไดกระท าละเมดตอผบรโภคด วย หรอใน

134

บางครงบคคลพวกนนไมมหนาทตองรบผดชอบเพราะผบรโภคไมสามารถพสจนไดวาบคคลพวกนนมสวนผดในการจ าหนายอนท าความเสยหายใหแกผบรโภค

2. ผเขยนเหนวาในการน าบทบญญตของหลกกฎหมายเรองซอขายมาใชกบสนคาทไมปลอดภยนนมขอจ ากดหลายประการ ดงตอไปน ในประการแรก ผเขยนเหนวากฎหมายลกษณะซอขายในเรองความช ารดบกพรองนนมผลบงคบระหวางคสญญาเทานน คอ ผซอและผขาย จงเกดปญหาขนไดในกรณทผเสยหายทไมใชคสญญายอมไมสามารถฟองรองใหผขายรบผดตามสญญาซอได เชน บคคลในครอบครวของผซอน าสนคาทไมปลอดภยไปใชแลวเกดความเสยหาย ขอจ ากดนท าใหท าใหบคคลนนไมสามารถฟองรองใหผขายรบผดตามสญญาได เนองจากไมมนตสมพนธระหวางกนตามสญญาซอขายนนเอง นอกจากนนฝายผซอทฟองรองคดกไมสามารถไดรบความคมครองไดอยางเตมท เนองจากวาผซอสามารถฟองรองผขายไดเทานนเพราะวาเปนคสญญาระหวางกนในสญญาซอขาย สวนบคคลอน ๆ ในกระบวนการซอขายนน ไดแก ผผลต ผน าเขา ผคาปลก ผซอทไดรบความเสยหายไมสามารถเรยกใหบคคลเหลานรบผดไดเพราะไมมนตสมพนธในสญญาซอขายระหวางกน ดงนน การน าหลกเรองความรบผดเพอความช ารดบกพรองในประมวลกฎหมายแพงและพาณชยในกฎหมายลกษณะซอขาย ไมสามารถตอบโจทยของการคมครองผบรโภคไดอยางแทจรง เนองจากไมสามารถคมครองผบรโภคไดอยางเพยงพอตามเจตนารมณของกฎหมาย ในประการทสอง ผเขยนเหนวาในหลกกฎหมายเรองสญญาซอขายตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยนน มบทบญญตในมาตรา 473 ทไดยกเวนความรบผดของผขาย อกทงตามมาตรา 483-485 ไดยกเวนหรอจ ากดความรบผดของผขายโดยสญญาไวดวย ท าใหผบรโภคไมไดรบความเปนธรรม นอกจากจะมบทบญญตของกฎหมายทยกเวนความรบผดของผขายไวแลว ยงเปดโอกาสใหผขายนนสามารถท าสญญาใหมการยกเวนหรอจ ากดความรบผดของตนไวดวย และเนองจากในสภาวะปจจบนทเศรษฐกจเปนแบบทนนยม ผขายในบางครงยอมมอ านาจตอรองทางเศรษฐกจทเหนอกวาผซอ ท าใหผซออยในฐานะทเสยเปรยบขาดอ านาจตอรอง ดงนน บทบทบญญตในเรองสญญาซอขายนไมอาจตอบสนองแนวความคดในเรองของการคมครองผบรโภคไดอยางแทจรง ในประการทสาม ผเขยนเหนวาในหลกกฎหมายเรองสญญาซอขายตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยนน ผซอทรบไดความเสยหายสามารถเรยกคาสนไหมทดแทนเพอความเสยหายไดโดยปกตธรรมอนเนองมากจากการสงมอบสนคาทช ารดบกพรองเทานน แตไมสามารถฟองรองเรยกคาเสยหายในเรองคาสนไหมเพอการทดแทนได ในประการทส เกดปญหาในกรณความช ารดบกพรองเกดภายหลงการซอขาย ผซอกเรยกรองใหผขายรบผดชอบไมได เพราะไมมกฎหมายบญญตใหความคมครองในกรณทสนคาเกดความเสยหายช ารดบกพรองภายหลงทผซอไดซอสนคา ประการทหา ผเขยนเหนวา ในเรองของการฟองรองเรยกคาเสยหายผซอมภาระการน าสบในการพสจนถงความช ารดบกพรอง ผซอสนคาตองมหนาทน าสบตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 84 ทใชหลกการทวา “ผใดกลาวอาง ผนนน าสบ” อาจท าใหผซอซงเปนผบรโภคมภาระการพสจนทหนกเกนกวาทผบรโภคสามารถจะท าได เนองจากการพสจนถงความช ารดบกพรองนนผซอยอมตกอยในฐานะทเสยเปรยบ เหตเพราะวากระบวนการผลตตาง ๆ ผผลตยอมเปนผทรดทสดมากกวาผซอ อกทงเรองของวทยาการตาง ๆ ทน ามาใชการผลตทในบางครงผบรโภคอาจจะไมมความรความเชยวชาญเพยงพอทจะเขาใจและสามารถพสจนไดถงความช ารดบกพรองนนกเปนได ท า

135

ใหผบรโภคมภาระการพสจนทหนกเกนไป ไมสามารถคมครองผบรโภคไดอยางแทจรง ดงนน หลกกฎหมายทงในเรองสญญาซอขายจงไมสามารถใหความคมครองแกผบรโภคไดอยางเตมท

ผเขยนเหนวาในหลกกฎหมายในเรองความรบผดของผขายในเรองสญญาซอขาย และในหลกกฎหมายเรองละเมด ในเรองของการฟองรองเรยกคาเสยหายผซอมภาระการน าสบในการพสจนถงความช ารดบกพรองในเรองสญญาซอขายหรอความจงใจหรอประมาทเลนเลอตามกฎหมายละเมด ผซอสนคาตองมหนาทน าสบตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 84 ทใชหลกการทวา “ผใดกลาวอาง ผนนน าสบ” อาจท าใหผซอมภาระการพสจนทหนกเกนกวาทผบรโภคสามารถจะท าไดเพราะเหตวาวทยาการทางความรในการผลตสนคาไดมความเจรญเพมมากขน และไดมการน าเทคโนโลยตาง ๆ มาประยกตใชในการผลตสนคา ท าใหสนคามความซบซอนในการผลต ผบรโภคจะเขาไปตรวจสอบไดวาสนคานน ๆ เปนสนคาทอนตรายเปนเรองทยากหรอล าบากเกนไปส าหรบผบรโภค จากปญหาดงกลาวขางตน ในหลายประเทศจงน าหลกความรบผดโดยเครงครดมาใชในการก าหนดความรบผดของผผลตในเรองของสนคาทไมปลอดภย เปนแนวคดทก าหนดใหตองมการรบผดโดยปราศจากความผด เพราะความรบผดทไมขนอยกบความประมาทเลนเลอหรอความจงใจ อนจะมผลใหผเสยหายไมตองพสจนถงการจงใจหรอประมาทเลนเลอของผผลตสนคาทกอใหเกดความเสยหายนนท าใหผฟองคดมภาระการพสจนนอยลง กฎหมายจะก าหนดไววาในกรณเชนใดทจะตองมหนาททจะท าใหเกดความปลอดภยโดยแทจรง และเมอมการฝาฝนหนาทนน บคคลทมหนาทกจกตองรบผดโดยมพกตองพจารณาวาบคคลนนจงใจหรอประมาทเลนเลอกอใหเกดความเสยหายนนหรอไม และผลกภาระการพสจนไปยงผทมหนาทในการตองระมดระวงความปลอดภยทตองพสจนเพอใหตนพนความรบผด ดงนน ภาระการน าสบเพอใหหลดพนความรบผดตามหลกความรบผดโดยเครงครดทตกเปนภาระน าสบของผมหนาทในการตองระมดระวงความปลอดภยนน ไดแก ผผลตหรอผประกอบการ เพราะหากไมสามารถน าสบใหเขาขอยกเวนความรบผดกตองรบผดตามทกฎหมายก าหนดใหรบผดโดยเครงครดนน จงท าใหผผลตและหรอผขายสนคาจะตองชดใชคาเสยหายใหแกผบรโภคกตอเมอผผลตหรอผขายสนคารหรอควรรวาสนคาทผผลตหรอจ าหนายนน อาจเปนอนตรายหรอสามารถกอใหเกดความเสยหายแกผบรโภคแตยงไดผลตหรอจ าหนายสนคานนใหแกผบรโภค

ดวยเหตนประเทศไทยจงมพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 เพอมาคมครองประชาชนจากสนคาทไมปลอดภย เพราะเหตวาในปจจบนการผลตสนคามการใชความรทางดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยสงขนเปนล าดบ ท าใหการทผบรโภคจะตรวจพบวาสนคาไมปลอดภยกระท าไดยาก รวมทงการฟองคดเพอเรยกคาเสยหายมความยงยากเนองจากภาระในการพสจนจะตกแกผไดรบความเสยหาย ผเขยนเหนวาแวนกนแดดอาจจะเปนสนคาทไมปลอดภยได เนองจากมาตรฐานของแวนกนแดดเปนเรองทส าคญอยางยง เนองจากดวงตาเปนอวยวะทส าคญมากในการด ารงชวต หากสายตามปญหานนจะสงผลอยางรายแรงตอการด ารงชวต ในการรกษาดวงตาอนเปนอวยวะทส าคญของรางกายใหไมเสอมสภาพไปกอนวยอนควร

ในปจจบนนนแวนกนแดดเปนอปกรณทปองกนดวงตาไดชนดหนงจากแสงแดดและสภาวะตาง ๆ รวมทงอบตเหตทจะเกดขนกบดวงตาได ซงแวนกนแดดทดควรจะมมาตรฐานทก าหนดในการปกปองดวงตาได แตแวนกนแดดทมจ าหนายอยในปจจบนนนมปะปนกนทงแบบทมมาตรฐานและแบบทไรมาตรฐาน โดยแวนกนแดดทไรมาตรฐานหรอไรคณภาพนนจะท าใหเปนอนตรายตอดวงตา

136

เปนอยางมาก แวนกนแดดทไรคณภาพนอกจากจะมไดชวยปกปองดวงตาเทาทควรและในบางกรณยงอาจเพมปรมาณแสงทเขาสดวงตามากขนอกดวย ทงยงมผลตอดวงตาในแงของการเพมการเกดอบตเหตตอดวงตา หากผลตจากวสดทไมไดคณภาพอาจจะท าใหดวงตานนเกดอนตรายมากยงขน เชน สของเลนสซงเปนปญหาในปจจบนนอกจากสของเลนสมผลตอการท าใหมองสงตางๆผดเพยน ซงหากอาจเปนอนตรายเพราะจะท าใหเกดอบตเหตไดงายแลว การทเลนสของแวนกนแดดมเพยงสเขมเพยงอยางเดยวแตไมไดปองกนรงสอลตราไวโอเลตจะยงท าใหเปนอนตรายตอดวงตา เนองจากใสแวนกนแดดสเขมจะท าใหมานตาขยายออกเปนอนตรายตอดวงตา สของเลนสมผลตอการท าใหมองสงตาง ๆ ผดเพยน ซงหากอาจเปนอนตรายเพราะจะท าใหเกดอบตเหตไดงายถาใชสของเลนสไมเหมาะกบการใชงานในบรรยากาศทตางกน ส าหรบวสดทใชท าเลนสของแวนตากนแดดตองมมาตรฐานและไดคณภาพเชงทศนศาสตร คอ เลนสทดตองไมท าใหเกดความบดเบยว หรอกระจายสรง ปญหาในปจจบนของแวนกนแดดทไมไดคณภาพมกท าจากพลาสตกธรรมดาแลวน าไปเคลอบส ภาพทมองเหนอาจบดเบยวไดท าใหเปนอนตรายตอผบรโภค หรอแวนกนแดดทไมสามารถตดแสงสะทอนได แวนกนแดดทไมสามารถตดแสงสะทอนได จะเปนแวนกนแดดทมเลนสท าจากวสดตาง ๆ เชน แกว หรอ พลาสตกตาง ๆ เวลาใสจะท าใหเหนแสงสะทอน เหลานลวนเปนหนงในสาเหตทท าใหเกดอบตเหตได หรอในกรณทแวนกนแดดทมเอกสารก ากบสนคาบอกวา "สามารถใสเพอขบรถ" แตปรากฏวา เลนสนนเขมเกนไปหรอเลนสทงสองขางทใหปรมาณแสงลอดเขามาไดไมเทากนหรอเลนสบดเบยว ซงเปนแวนกนแดดทไมไดคณภาพเพราะเลนสท าใหเกดความบดเบยวหรอกระจายสรงสงผลกระทบตอสายตาในระยะยาว สามารถท าใหเกดปญหาในการมองเหนเมอสวมใสได เชนเกดอาการมนงง มองเหนภาพซอน มองภาพผดเพยน วงเวยนศรษะ ท าใหกลามเนอตาหรอประสาทตาลา หรอซ ารายกวานนสงผลใหเกดอบตเหตในการขบขยานพาหนะ เปนตน และในบางกรณแวนกนแดดนนไดบอกถงวธการใชทถกตองแลว หรอไดบอกคณสมบตทถกตองชดเจน แตวาแวนกนแดดมสวนประกอบอนทเปนอนตรายตอผใชได ดวยเหตผลประการตาง ๆ เหลานท าใหแวนกนแดดเปนสนคาทไมปลอดภย

ค านยามของค าวา “สนคา” ตามมาตรา 4 ในพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 หมายความวา “สงหารมทรพยทกชนดทผลตหรอน าเขาเพอขาย รวมทงผลตผลเกษตรกรรม และใหหมายความรวมถงกระแสไฟฟา ยกเวนสนคาตามทก าหนดในกฎกระทรวง” สงหารมทรพยทกชนดทผลตหรอน าเขามาเพอขาย สงทเปนสงหารมทรพยทจะเปน “สนคา” ตามมาตราพระราชบญญตน จะตองเปนสงท “ผลตหรอน าเขา” และ “เพอขาย” เทานนถงจะเปนสงหารมทรพย ผเขยนเหนวาในกรณทแวนกนแดดเปนสงหารมทรพยทผลตหรอน าเขาเพอขาย มความหมายเปนสนคาตามพระราชบญญตน อกทงแวนกนนนไดผลตในประเทศหรอนอกประเทศ หรอน าเขามาจากนอกประเทศแตไมไดใชเพอการขาย แตเปนการแจกเพอสงเสรมการขายในลกษณะเปนการแนะน าผลตภณฑ การแจกเพอใหทดลองใช การเปนการชงรางวล เม อพจารณามาตรา 4 นยามค าวา “ขาย” หมายความวา จ าหนาย จาย แจก หรอแลกเปลยนเพอประโยชนทางการคา และใหหมายความรวมถงใหเชา ใหเชาซอ จดหา ตลอดจนเสนอ ชกชวน หรอน าออกแสดงเพอการดงกลาว ในกรณทกลาวมาขางตนท าใหแวนกนแดดทเขาเงอนไข “เพอขาย” จงเปน “สนคา” ตามความหมายของพระราชบญญตน เมอผไดรบสนคาไปใชแลวเกดความเสยหายกสามารถฟองรองเรยกใหผประกอบการตามมาตรา 5 รบผดได

137

ค านยามของค าวา “ผลต” ตามมาตรา 4 ในพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 หมายความวา “ท า ผสม ปรง แตง ประกอบ ประดษฐ แปรสภาพ เปลยนรป ดดแปลง คดเลอก แบงบรรจ แชเยอกแขง หรอฉายรงส รวมถงการกระท าใด ๆ ทมลกษณะท านองเดยวกน” ผเขยนเหนวาแวนกนแดดทผลตขนมานนมลกษณะของ “ท า” จงเปนการผลตในพระราชบญญตน และกรณทแวนกนแดดนนน าชนสวนมาจากหลาย ๆ บรษทมาเพอผลตเปนแวนกนแดดนน ผเขยนเหนวาอยในความหมายของค าวา “ประกอบ” ตามพระราชบญญตน เนองจากหากสนคาทประกอบนนไดจ าหนายไปยงผซอสนคาและเปนสนคาทไมปลอดภย ท าใหผซอสนคาเกดอนตรายและความเสยหายเกดขน ผทท าการประกอบนนยอมอยในความหมายของค าวา “ผลต” และเมอเปนผผลตกยอมเปนผประกอบการทตองมความรบผดในความเสยหายทสนคาของตนเองมความไมปลอดภยนนตามมาตรา 5 และยงรวมถงผผลตชนสวนทน าเขามาประกอบทกคนทเปนผผลตซงเปนผประกอบการตามมาตรา 4 และผประกอบการทกคนตองรวมกนรบผดตอผเสยหายตามมาตรา 5 ดวย

การแจกเพอสงเสรมการขายเปนการแนะน าผลตภณฑ การแจกเพอใหทดลองใช การเปนการชงรางวล การแจกเพอใหรางวล รวมทงการออกแสดงวตถประสงคเพอประโยชนในทางการคาเพอจ าหนายสนคา จาย แจก หรอแลกเปลยนเพอประโยชนทางการคา รวมทงใหเชา ใหเชาซอ จดหา ตลอดจนเสนอ ชกชวน กอยในนยามของค าวา “ขาย” ตามมาตรา 4 ตวอยางเชน

ในอนเตอรเนตมการประกาศเพอชงรางวลโดยมขอความวา “แจกแวนกนแดด XXX ฟร กตกาคอใหมาคอมเมนตทใตภาพแวนตาอนน โดยพมพวา (วนน

เพจ ประมลงายเปดแลว ไดแวนตา ฟร1อน) แลวใหคนมา like ใหเยอะทสด ผชนะรบไปเลย แวนกนแดด Super เหมอนของแทมาก มลคา 250 บาทไปใสเลนเลยครบ หมดเวลา วนท 16/03/56 เวลา 4ทมตรงนะคบ (22.00 น.)”

ดงนน ผประกอบการกตองรบผดตามมาตรา 5 ถาสนคาดงกลาวเปนสนคาทไมปลอดภยแลวท าใหผเสยหายไดรบความเสยหายตามมาตรา 4 ในพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 หมายความวา “จ าหนาย จาย แจก หรอแลกเปลยนเพอประโยชนทางการคา และใหหมายความรวมถงใหเชา ใหเชาซอ จดหา ตลอดจนเสนอ ชกชวน หรอน าออกแสดงเพอการดงกลาว” ดงนน ผประกอบการกตองรบผดตามมาตรา 5 ถาสนคาดงกลาวเปนสนคาทไมปลอดภยแลวท าใหผเสยหายไดรบความเสยหาย

ผทตองรบผดตอความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภย ปรากฏตามพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 มาตรา 5 “ผประกอบการทกคนตองรวมกนรบผดตอผเสยหายในความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภย และสนคานนไดมการขายใหแกผบรโภคแลว ไมวาความเสยหายนนจะเกดจากการกระท าโดยจงใจหรอประมาทเลนเลอของผประกอบการหรอไมกตาม” ซงมาตรา 4 ไดใหความหมายของ “ผประกอบการ” วาหมายความวา 1) ผผลต หรอผวาจางใหผลต 2) ผน าเขา 3) ผขายสนคาทไมสามารถระบตวผผลต ผวาจางใหผลต หรอผน าเขาได 4) ผซงใชชอ ชอทางการคา เครองหมายการคา เครองหมาย ขอความหรอแสดงดวยวธใด ๆ อนมลกษณะทจะท าใหเกดความเขาใจไดวาเปนผผลต ผวาจางใหผลต หรอผน าเขา ดงนน ผทตองรบผดตอความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภยตามพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 คอ ผประกอบการทกคน ซงไดแก ผผลต หรอผวา

138

จางใหผลต หรอผน าเขาในกรณเปนสนคาน าเขา ผขายสนคาทไมสามารถระบตวผผลต ผวาจางใหผลตหรอผน าเขาได หรอผใชชอทางการคา เครองหมายการคา เครองหมาย หรอขอความอนมลกษณะท าใหเกดความเขาใจไดวาเปนผผลต ผวาจางใหผลตหรอผน าเขา โดยทกคนตองรวมกนรบผดซงความรบผดโดยเครงครดตอความเสยหายท เกดขนจากสนคาทไมปลอดภย และสนคานนไดมการขายใหผบรโภคแลว ไมวาความเสยหายนนจะเกดจากการกระท าโดยจงใจหรอประมาทเลนเลอของผประกอบการดงกลาวหรอไมกตาม สรปไดวาความรบผดของผประกอบการในความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภยนน จะตองรบผดตอเมอสนคานนไดมการขายใหแกผบรโภคแลว

ในประเทศญปนกฎหมายมไดมขอก าหนดในเรอง การด าเนนคดแบบกลม หรอ Class Action สวนในประเทศสหรฐอเมรกา การด าเนนคดแบบกลม หรอ Class Action เปนรปแบบการด าเนนคดแทนผเสยหายจ านวนมาก เนองจากกระบวนพจารณาในคดทมผไดรบความเสยหายจากการกระท าเดยวกนเปนจ านวนมาก ผลของค าพพากษานนจะมไปถงผเสยหายรายอนทอยภายใตขอเทจจรงและขอกฎหมายเดยวกนมผลผกพนผเสยหายทงหลาย แมวาผเสยหายนนจะมไดเขามาเปนคความในคดกตาม ผเขยนเหนวาประเทศไทยควรใชระบบการด าเนนคดแบบกลม (Class Action) กบความรบผดในความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภย เนองจากขอดของการฟองคดแบบการด าเนนคดแบบกลมนน ชวยใหมการเยยวยาสทธของผเสยหายไดเปนจ านวนมากในคราวเดยวกน อกทงผเสยหายรายยอยไมจ าเปนตองฟองคดเองแตไดรบการเยยวยาความเสยหายตามสทธของตนเชนเดยวกน นอกจากนน เปนการชวยลดภาระคาใชจายในการด าเนนคดใหกบผเสยหาย เพราะถาผเสยหายตางคนตางฟองคดเองแยกจากกนในแตละราย ในแตละรายกมกจะมคาใชจายในการด าเนนคดสง จนในบางครงอาจไมคมกบคาชดเชยทจะไดรบหากชนะคด และเปนการชวยแบงเบาภาระของกระบวนการยตธรรมทไมตองมการพจารณาทซ าซอน ไมตองมการสบพยานซ าซอนในเรองเดม และชวยลดปญหาของการทขอเทจจรงอยางเดยวกน จ าเลยคนเดยวกนและจากการกระท าอยางเดยวกน แตผลของค าพพากษาอาจจะไมไดไปในแนวทางเดยวกนได

บทท 6

บทสรปและขอเสนอแนะ

6.1 บทสรป

แวนกนแดดเปนอปกรณปองกนดวงตาจากแสงแดด แวนกนแดดทใชสวมใสในปจจบนม

คณภาพอยางหลากหลาย มทงแวนกนแดดทมคณภาพและไมมคณภาพ รปแบบการผลตสนคาพฒนาไปตามกระแสนยม ไมวาจะเปนรปทรง สสน กรอบแวน และสงทดงดดไมแพกนกคอราคาของสนคา แตดวยสนคาทผลตตามกระแสนยมและมราคาถก กอาจท าใหคณภาพนนไมไดมาตรฐานและเปนภยตอสขภาพสายตาในระยะยาว เพราะฉะนน การเลอกแวนกนแดดทดทมคณภาพจงเปนเรองทจ าเปนมาก

กรณดงกลาวมปญหาวาปจจบนประเทศไทยใหการปองกนหรอใหความคมครองผบรโภคจากการใชแวนตากนแดดทไมไดมาตรฐานมากนอยเพยงใด อยางไรกตาม แมประเทศไทยจะมการปองกนหรอใหความคมครองผบรโภค แตยงมปญหาอกหลายประการทไมสามารถคมครองผบรโภคไดอยางแทจรงในการเลอกซอเลอกใชแวนกนแดดทจ าหนายกนในทองตลาด กลาวคอ กฎหมายตาง ๆ ยงมขอบกพรองและไมสามารถอ านวยความยตธรรมไดอยางแทจรงกบผบรโภค จากการรวบรวมและท าความเขาใจถงแนวคดและทฤษฎเกยวกบการคมครองผบรโภค รวมถงศกษาถงหลกเกณฑและกฎหมายทเกยวของกบผลตภณฑแวนกนแดด ในปจจบนพบวามประเดนปญหาหลายประการทสงผลตอการคมครองผบรโภคหลายประการ เชน ในเรองของการคมครองผบรโภคในเรองโฆษณาและฉลาก การรบรองมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมของผลตภณฑแวนกนแดด การทดสอบมาตรฐานแวนกนแดด การบงคบใชกฎหมายเรองความรบผดของผประกอบการ ใบบทนจงเปนการศกษาวเคราะหกฎหมายและการบงคบใชกฎหมายของประเทศไทยเกยวกบผลตภณฑแวนกนแดด และศกษาวเคราะหเปรยบเทยบกฎหมายของประเทศไทยกบกฎหมายตางประเทศ ซงไดแก ประเทศสหรฐอเมรกา ประเทศญปน ประเทศออสเตรเลย และสหภาพยโรป ดงตอไปน

1. การคมครองผบรโภคดานโฆษณา ในเรองของการคมครองผบรโภคดานโฆษณามกฎหมายทเกยวของ ไดแก พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 เหนไดวาการโฆษณาผลตภณฑแวนกนแดดในปจจบน มการโฆษณาพรรณนาคณภาพของแวนกนแดดดวยถอยค าทเกนจรง หรอมลกษณะทเปนเทจไมเปนความจรง ท าใหผบรโภคเขาใจผดในสาระส าคญของสนคาทอาจกอใหเกดความเสยหายตอผบรโภคและสงคมเปนการสวนรวมได ขอความโฆษณาทเปนเทจหรอเกนความจรง ตวอยางเชน น าเอาถอยค าในลกษณะเปนการยนยนขอเทจจรงทยากตอการพสจนใหเปนความจรงได การโฆษณาอนท าใหผบรโภคเขาใจผดในสาระส าคญของสนคาซงกระท ากนในหลายรปแบบ อาท การใชขอความโฆษณาทท าใหผบรโภคเขาผดในแหลงก าเนดหรอวสดของสนคา เชน แวนกนแดดจะมเครองหมาย “UV 400” ตดไวทตวแวนกนแดด แตในความเปนจรงนนแวนกนแดด

140

ไมสามารถปองกนรงสอลตราไวโอเลตไดอยางทฉลากทตดอยกบแวนกนแดด หรอการโฆษณาวาแวนกนแดดนนมความแขงแรงทนทานสามารถปองกนดวงตาจากอนตราย เชน แสงแดดทเปนอนตรายตอดวงตา แตในความเปนจรงแลว แวนกนแดดนนไมไดมาตรฐานและคณภาพ การโฆษณาเกนจรง ท าใหอนตรายตอผบรโภค เชน แวนกนแดดทมเอกสารก ากบสนคาบอกวา "สามารถใสเพอขบรถ" แตปรากฏวาเลนสนนเขมเกนไปหรอเลนสทงสองขางใหปรมาณแสงลอดเขามาไดไมเทากนหรอเลนสบดเบยว กฎหมายทเกยวของกบการคมครองผบรโภคดานโฆษณาไดคมครองผบรโภคในเรองการไดรบขอมลขาวสารรวมทงค าพรรณนาคณภาพทถกตอง และเพยงพอเกยวกบสนคา อกทงขอความโฆษณาโดยใชหรออางองรายงานทางวชาการ สถตทเกนความจรงเปนการจงใจใหผบรโภคหลงเชอและอาจไดรบความเสยหาย ขอความโฆษณาเหลานยอมไมเปนธรรมตอผบรโภคเพราะท าใหผบรโภคเกดความเขาใจผดในสาระส าคญและคณภาพเกยวกบสนคา หรอการโฆษณาในเรองการรบประกนสนคา ผประกอบกจการโฆษณาตองระบลกษณะและขอบเขตของการประกนสนคาใหชดเจน โดยระบเงอนไขของการรบประกนใหครบถวนดวย 2. การคมครองผบรโภคดานฉลาก ฉลากของแวนกนแดดชนดใดบางเปนสนคาทควบคมฉลาก เนองจากมาตรา 30 พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 ซงแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคมครองผบรโภค (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541 ไดก าหนดหลกเกณฑของสนคาทเปนสนคาทควบคมฉลากไว ในปจจบนนนแวนกนแดดเปนสนคาทผลตเพอขายโดยโรงงานตามกฎหมายวาดวยโรงงานทจะเปนสนคาทควบคมฉลาก สงผลใหแวนกนแดดเปนสนคาทควบคมฉลากทนทโดยผลของกฎหมายตามมาตรา 30 พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 ซงแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคมครองผบรโภค (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541 และกรณทแวนกนแดดทเปน “สนคาทสงหรอน าเขามาในราชอาณาจกรเพอขาย” ในกรณนแวนกนแดดนนไดเปนสนคาทผลตนอกราชอาณาจกรและไดสงหรอน าเขามาในราชอาณาจกรเพอขาย เชนนแวนกนแดดกจะเขาหลกเกณฑเปนสนคาทควบคมฉลากทนท หรอกรณทแวนกนแดดเปนสนคาทอาจกอใหเกดอนตรายแกสขภาพ รางกาย หรอจตใจ เนองในการใชสนคาหรอโดยสภาพของสนคานน หรอมสนคาทประชาชนทวไปใชเปนประจ า ซงการก าหนดฉลากของสนคานนจะเปนประโยชนแกผบรโภคในการทจะทราบขอเทจจรงในสาระส าคญเกยวกบสนคานน แตเปนกรณทแวนกนแดดเปนสนคาทผลตเพอขาย โดยใชเครองจกรมก าลงรวมไมถงหาแรงมา หรอใชคนงานไมถงเจดคน แตสนคาดงกลาวไมเปนสนคาทควบคมฉลากในทนท ตองใหคณะกรรมการวาดวยฉลากมอ านาจก าหนดใหสนคานนเปนสนคาทควบคมฉลากโดยออกเปนประกาศสนคาทควบคมฉลาก อยางไรกตาม แวนกนแดดแมไมไดเปนสนคาทควบคมฉลากในตอนแรกแตเปนสนคาทมผลทอาจกอใหเกดอนตรายตอสขภาพรางกายและจตใจเนองจากการใช กสามารถก าหนดใหเปนสนคาทควบคมฉลากได เนองจากในปจจบนยงไมประกาศของคณะกรรมการวาดวยฉลากใหแวนกนแดดเปนสนคาทควบคมฉลาก แมแวนกนแดดเปนสนคาฟมเฟอย แตสนคาในลกษณะนตองพจารณาถงในลกษณะของการคมครองผบรโภค ในเมอแวนกนแดดเปนสนคาเหมอนกน จงเหนสมควรใหมประกาศของคณะกรรมการวาดวยฉลากใหแวนกนแดดเปนสนคาทควบคมฉลาก เพอก าหนดลกษณะของฉลากของแวนกนแดดวาควรมขอก าหนดอยางไรบ าง และตองเปนผลดกบผบรโภคเพอตอบสนองตามเจตนารมณของการคมครองผบรโภค

141

การทแวนกนแดดควรเปนสนคาทควบคมฉลากสงผลใหมผลทางกฎหมายตาง ๆ ดงตอไปน ฉลากของสนคาทควบคมฉลาก ตองเปนไปตามหลกเกณฑของมาตรา 31 พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 ซงแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคมครองผบรโภค (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541 แลว ในเรองของสนคาทควบคมฉลากยงมลกษณะความผดเกยวกบเรองฉลากสนคาทควบคมฉลาก ถาแวนกนแดดนนเปนสนคาทควบคมฉลากกจะใชมาตรการทางกฎหมายในการก าหนดโทษแกผกระท าความผดในการฝาฝนขายสนคาทควบคมฉลากโดยไมมฉลากไดตามมาตรา 52 หรอการขายสนคาทควบคมฉลากทมฉลากแตฉลากหรอการแสดงฉลากไมถกตองตามมาตรา 52 หรอการขายสนคาทควบคมฉลากทมฉลากทคณะกรรมการวาดวยฉลากสงเลกใชตามมาตรา 33 หรอขดค าสงคณะกรรมการวาดวยฉลากตามมาตรา 53 หรอการขายสนคาทควบคมฉลากทมฉลากเปนเทจตามมาตรา 47 หรอการรบจางท าฉลากหรอตดตรงฉลากสนคาทควบคมฉลากไมถกตองตามกฎหมายตามมาตรา 54 ได

ในตางประเทศมองคกรตาง ๆ ทก าหนดมาตรการทางกฎหมายในเรองของมาตรฐานของแวนกนแดด ทงน ในเรองของฉลากองคกรตาง ๆ ของตางประเทศและมาตรฐานตาง ๆ ทตางประเทศไดก าหนดถงมาตรฐานของแวนกนแดดไดแก มาตรฐานสนคา CE ของสหภาพยโรป องคกร American National Standards Institute (ANSI) ของประเทศสหรฐอเมรกา และองคกร Australian Competition and Consumer Commission (ACCC) ของประเทศออสเตรเลย ไดก าหนดขอมลและขอก าหนดในการตดฉลากของแวนกนแดดทประเทศไทยควรจะน ามาเปนแบบอยางในการก าหนดมาตรฐานของแวนกนแดด

การปดฉลาก Safety Goods Mark (SG Mark) ดงเชนในประเทศญปนทมเครองหมาย Safety Goods Mark (SG Mark) เปนเครองหมายรบรองผลตภณฑดานความปลอดภยโดยสมาคม The Consumer Product Safety Association (CPSA) ซงเปนองคกรของเอกชนทเนนใหการรบรองผลตภณฑประเภททอาจกอใหเกดอนตรายและการบาดเจบตอมนษยหรอกอใหเกดอนตรายตอโครงสรางและวสดทใชประกอบกบผลตภณฑนน ๆ ตรวจสอบรบรองมาตรฐานความปลอดภย แสดงถงการรบประกนวาหากผบรโภคไดรบความเสยหายและอบตเหตจากผลตภณฑซงตดเครองหมาย Safety Goods Mark (SG Mark) จะมสทธไดรบเงนตอบแทนจาก The Consumer Product Safety Association กควรน ามาปรบใชกบประเทศไทย เพราะแวนกนแดดเปนสนคาทอาจจะกอใหเกดอนตรายและอาการบาดเจบตอดวงตากบมนษยได ถาเกดโครงสรางหรอวสดทใชประกอบผลตภณฑนนไมไดมาตรฐาน ควรจะใหมหนวยงานเอกชนในการตรวจสอบถงความปลอดภยของแวนกนแดดนน

และในประเทศญปน Household Goods Quality Labeling Act หรอพระราชบญญตฉลากคณภาพสนคาในครวเรอน ในการขายสนคาใหผบรโภคในประเทศญปน การตดฉลากจะตองเปนไปตามพระราชบญญตการตดฉลากคณภาพสนคาครวเรอน การตดฉลากจะตองถกตดโดยบคคลทมสวนเกยวของกบเนอหาของฉลาก (ผน าเขาหรอผขายในประเทศญปน) และผบรโภคจะตองเขาใจและเหนฉลากไดอยางชดเจน รวมทงจะตองเปนภาษาญปน ในเรองของแวนกนแดด (ยกเวนทมเลนสสายตา) จะตองมขอมลในฉลากภายใตกฎการตดฉลากคณภาพสนคาเบดเตลด เชน ชอสนคา วสด

142

เลนส วสดกรอบ การปองกนรงสทมองเหนได การปองกนรงสอลตราไวโอเลต ขอระมดระวงการสวมใส

3. การรบรองมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมของผลตภณฑแวนกนแดดในตางประเทศมองคกรทออกมาตรฐานและตรวจสอบในผลตภณฑแวนกนแดด ดงน

1) สหภาพยโรป ไดแก มาตรฐาน CE เครองหมาย CE เปนเครองหมายทผผลตไดรบรองวาสนคานนมคณสมบตตามขอก าหนด

ดานสขภาพ ความปลอดภย เนองจากแวนกนแดดมความส าคญตอสขภาพ แวนกนแดดจงไดถกรวมอยใน “ระเบยบอปกรณปองกนสวนบคคล” ท 89/686/EEC หรอปกตจะเรยกวา "ระเบยบ Personal Protective Equipment (PPE)" ระเบยบนวางเงอนไขวาดวยการวางขายสนคาในตลาดและการเคลอนยายเสรในยโรปของระเบยบ PPE และขอก าหนดพนฐานทจะตองผานเพอใหแนใจวาผใชไดรบการปองกนสขภาพและมความปลอดภย

2) ประเทศสหรฐอเมรกา ไดแก องคกร American National Standards Institute (ANSI)

American National Standards Institute หรอ ANSI ซงเปนองคกรภาคเอกชนทไมแสวงหาผลก าไรทดแลและประสานงานกบโครงการประเมนความสอดคลองโดยมาตรฐานตามความสมครใจของสหรฐ บทบาทขององคกร ANSI คอ การสรางความมนใจวามาตรฐานจะมการพฒนาจากทกฝายทไดรบผลกระทบโดยตรง ผมสวนไดเสยถามความประสงคอนมตมาตรฐานนจะมการพจารณาอยางรอบคอบและเปนไปตามความเหนสวนใหญ แตเนองจากมาตรฐาน ANSI เปนความสมครใจ ผผลตอาจพจารณาวาจะผลตสนคาใหสอดคลองกบขอก าหนดของ ANSI Z80.3 หรอไมกได

ถาความปลอดภยและคณภาพมความส าคญตอผบรโภค ผผลตตองวจยเพอตรวจสอบวาผผลตแวนตากนแดดตองปฏบตตามขอก าหนดของกฎน ในหลายกรณผผลตจะตองตดสตกเกอรหรอปายตดของบนสนคาทระบวาตรงตามมาตรฐาน ANSI แตเนองจากคณะกรรมการ Z80 ไมไดรวมขอก าหนดการตดฉลากในมาตรฐาน Z80.3 ดงนน สนคาทแมจะไมมปายอาจจะยงคงมความปลอดภย

แวนกนแดดมวตถประสงคทส าคญในการปกปองสายตาของคนจากแสงแดด จงถอวาแวนกนแดดทมมาตรฐานเปนสงส าคญส าหรบสขภาพ กอนทแวนทกชนจะไดมาตรฐานและตดปาย ผบรโภคจะตองพจารณาปจจยอนนอกเหนอจากแฟชนและการออกแบบ โดยพจารณาวาผผลตตองปฏบตตามมาตรฐานซงตองเปนสถานททดในการเรมตนผลตแวนกนแดด

3) ประเทศออสเตรเลย ไดแก องคกร Australian Competition and Consumer Commission (ACCC)

แวนกนแดดและแวนแฟชน ภายใตกฎหมายของผบรโภคออสเตรเลย (ACL) มาตรฐานความปลอดภยสนคาอปโภคบรโภคจะตองมผลบงคบใชเพอปองกนหรอลดความเสยงของการบาดเจบใหกบบคคล

เมอเปรยบเทยบกบประเทศไทยการตรวจสอบในการรบรองมาตรฐานของผลตภณฑแวนกนแดด ไมไดก าหนดถงการก าหนดมาตรฐานอตสาหกรรมส าหรบอตสาหกรรมแวนกนแดดทผลตขนของส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม มหนวยงานหรอองคกรในการด าเนนการเพอคมครอง

143

ผบรโภคทรบผดชอบ คอ ส านกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภค และมหนวยงานทควบคมตรวจสอบในการรบรองมาตรฐานของผลตภณฑอกองคกรหนงทเกยวของ คอ ส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม (สมอ.) กระทรวงอตสาหกรรม แตในเรองผลตภณฑแวนกนแดด ไมไดก าหนดถงการก าหนดมาตรฐานมาตรฐานอตสาหกรรมส าหรบอตสาหกรรมแวนกนแดดทผลตขนของส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม จากการศกษาพบวาปจจบนไมมการก าหนดใหผลตภณฑแวนกนแดดเปนสนคาทมการก าหนดใหเปนมาตรฐานบงคบ ผเขยนเหนควรใหผลตภณฑแวนกนแดดมการก าหนดใหมมาตรฐานบงคบในการก าหนดมาตรฐานอตสาหกรรมส าหรบอตสาหกรรมแวนกนแดดทผลตขน เนองจากผเขยนเหนวาผลตภณฑแวนกนแดดนนเขาหลกเกณฑการก าหนดมาตรฐานของส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมดงตอไปน แวนกนแดดเปนผลตภณฑทมความตองการทางเศรษฐกจของประเทศไทยในปจจบนมากเนองจากมการผลตและการใชงานอยางแพรหลาย อกทงผลตภณฑแวนกนแดดเปนสนคาทมการพฒนาทางอตสาหกรรมเปนอยางมาก สงผลใหเก ดประโยชนสงสดทางเศรษฐกจของประเทศ และตองปองกนผลประโยชน สวนไดสวนเสยของผผลตและผบรโภค และควรก าหนดใหผลตภณฑแวนกนแดดนนตองมรายละเอยดในมาตรฐานอยางไรบางตามมาตรฐานทก าหนด และการก าหนดใหตราเปนพระราชกฤษฎกา วตถประสงคเพอความปลอดภยหรอเพอปองกนความเสยหายอนอาจจะเกดแกประชาชน หรอแกกจการอตสาหกรรมหรอเศรษฐกจของประเทศ ตามมาตรา 17 และกอนจะมการตราพระราชกฤษฎกาก าหนดวาผลตภณฑแวนกนแดดซงเปนผลตภณฑอตสาหกรรมจะตองเปนไปตามมาตรฐานทก าหนดไวจะตองด าเนนการไปตามมาตรา 18 กอนดวย

มาตรฐานอตสาหกรรมของประเทศอน ๆ ในเรองของผลตภณฑแวนกนแดด เพอมาเปนแนวทางปรบปรงมาตรฐานคณลกษณะของผลตภณฑของประเทศไทย เชน ประเทศสหรฐอเมรกาทมองคกร American National Standards Institute (ANSI) ก าหนดมาตรฐานของแวนกนแดดซงเปนองคกรอสระทไมหวงผลก าไร ไดออกมาตรฐาน Z80.3 เพอก าหนดมาตรฐานของแวนกนแดด หรอในประเทศสหภาพยโรป ไดมมาตรฐานสนคา CE ทก าหนดมาตรฐานทเกยวกบแวนกนแดด ชอวา Directive 89/686/EEC รวมทงในประเทศออสเตรเลยทมองคกร Australian Competition and Consumer Commission (ACCC) เปนองคกรทท าหนาทก าหนดนโยบายการคมครองผบรโภค คอ คณะกรรมการแขงขนทางการคาและคมครองผบรโภค ไดมกฎหมายของผบรโภคออสเตรเลย (ACL) ทตองมมาตรฐานความปลอดภยของสนคาอปโภคบรโภค เพอปองกนหรอลดความเสยงของการบาดเจบใหกบบคคลไดออกมาตรฐานบงคบใชกบแวนตากนแดดไวดวย

4. การทดสอบมาตรฐานแวนกนแดด องคกรทดสอบพสจนมาตรฐานของผลตภณฑในประเทศไทยมหนวยงานทควบคมตรวจสอบ

คอ ส านกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภค มอ านาจในการตดตามสอดสองพฤตการณของผประกอบธรกจและจดใหมการทดสอบพสจนสนคาตาง ๆ และมศนยเฝาระวงและพสจนสนคาทไมปลอดภย โดยมหนาทท าการตรวจสอบ ทดสอบหรอพสจนสนคาตาง ๆ และเฝาระวงอนตรายทอาจเกดขนกบผบรโภคจากสนคาตาง ๆ ดวย ศนยเฝาระวงและพสจนสนคาทไมปลอดภยนนจะด าเนนงานตามพระราชบญญตคมครองผบรโภคทใหอ านาจตามมาตรา 36 และ มาตรา 37 พระราชบญญต

144

คมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 และพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551

ประเทศไทยนนยงไมมการก าหนดถงหลกเกณฑของการก าหนดในการทดสอบวาแวนกนแดดนนควรจะทดสอบอยางไร และควรมมาตรฐานเทาใด เมอเทยบกบมาตรฐานการตรวจสอบแวนกนแดดของตางประเทศ เชน

1) ในสหภาพยโรปมองคกรทดสอบพสจนมาตรฐานของแวนกนแดด โดยมาตรฐาน CE ไดก าหนดถงการทดสอบแวนกนแดด การทดสอบพสจนมาตรฐานแวนกนแดดนน แวนกนแดดจะตองผานการทดสอบมาตรฐานตองเปนไปตามระเบยบ PPE เชน มาตรฐาน EN 1836:1997 ก าหนดวาบรษทใดกตามทวางจ าหนายแวนกนแดดในตลาด ตองมการทดสอบในหองปฏบตการของตวเองหรอการทดสอบจากหองปฏบตการภายนอก โดยทหองปฏบตการนนตองไดรบการรบรอง และการทดสอบอปกรณขนต าไดก าหนดวาตองมการด าเนนการทดสอบตาง ๆ ประกอบไปดวย เครองวดคาการดดกลนแสงอลตราไวโอเลต (แสงยว) ซงเปนเครองมอส าหรบวดพลงแสงของเลนส ตรวจสอบแกนโพลาไรซส าหรบเลนสโพลาไรซ ทดสอบกลไกของอปกรณ เชน การผดรปของกรอบแวน โดยชางทมประสบการณในการทดสอบอปกรณและด าเนนการตรวจสอบคณภาพของวสดและพนผวดวยสายตา หากมเรยกรองเพมเตมในการทจะใหมการทดสอบอปกรณเพมเตม จะตองท าการทดสอบในเรองความแขงแรงมากกวาเดม (Drop Ball) และความทนทานตอแรงกระแทกดวยความเรวสง (ทดสอบความเรวสงดวย)

2) ในประเทศสหรฐอเมรกา มองคกร American National Standards Institute (ANSI) ท าการทดสอบวาเลนสของแวนกนแดดนนมความสามารถทนแรงกระแทกไดเทาไร ตามหลกเกณฑ ดงตอไปน

(1) ขอก าหนดในการสงผลกระทบตอเลนสในการทนแรงกระแทก แวนตากนแดดและแวนอานหนงสอจะตองถกท าใหเปนเลนสททนแรงกระแทก ขอก าหนดของการทนแรงกระแทกมการตงคาไวท 21 C.F.R. 801.410 ขอก าหนดนอยในมาตรฐานตามสมครใจของสถาบนมาตรฐานแหงชาตอเมรกน (ANSI) Z-80.3-2010

(2) การรบรองของการทดสอบ "Drop Ball" การจดสงเขามาในประเทศสหรฐอเมรกาในแตละครงจะตองมาพรอมกบการรบรองเลนส ไมวาจะถกตดตงหรอยงไมตดตง ซงตองสอดคลองกบขอก าหนดการทนแรงกระแทกขององคการอาหารและยา การทดสอบ “Drop Ball” ถกก าหนดไวในขอก าหนดขององคการอาหารและยา และการรบรองตองระบวาอปกรณแวนตาทน าเขามาตองผานการทดสอบการทนแรงกระแทก หากใบรบรอง Drop Ball ไมไดมาพรอมกบการจดสงแลว องคการอาหารและยามอ านาจใหเกบเอาไวแลวยบยงการจดสงไวกอน ในกรณนบคคลทไดรบผลกระทบจะตองยนค ารองขอปลอยสนคา โดยไมมการรบประกนวาสนคาทสงมานนจะถกปลอยออกมาขายในประเทศสหรฐอเมรกาไดหรอไม

(3) ขอมลในการทดสอบ ผน าเขาแวนตากนแดดและแวนอานหนงสอควรทราบวาแมจะมใบรบรอง Drop Ball มาพรอมกบการจดสงสนคา แตองคการอาหารและยากมสทธทจะขอขอมลดบของการทดสอบของใบรบรองนน ในสถานการณนผน าเขาและผผลตจะไดรบโอกาสทจะให

145

ขอมลสนบสนน และถาขอมลเพยงพอกไดรบการปลอยสนคา ถาองคการอาหารและยาไมมนใจในความถกตองของขอมล จงสามารถปฏเสธทจะปลอยสนคาใหการขายในสหรฐอเมรกา

3) ประเทศออสเตรเลย ไดแก องคกร Australian Competition and Consumer Commission (ACCC) เหนวาในเรองของการตรวจสอบโดยสายตาอยางเดยวเปนไปไมไดทจะบอกไดอยางแนนอนวา เลนสนนเปนเลนสทผานขอก าหนดดานประสทธภาพการท างานของมาตรฐานบงคบหรอไม จงมการตรวจสอบความสอดคลอง แตมบางเรองทสามารถตรวจสอบไดเองดวยสายตา คอ

(1) เลนสมความสมบรณหรอไม (ดทเลนสเพอหารอยขดขวน ฟอง ฯลฯ) (2) เลนสใหมมมองทชดเจน บดเบอนโลกหรอไม (มองผานเลนส) (3) ส าหรบเลนสยอมส เลนสมสเดยวกนทงเลนสหรอไม (4) เลนสทง 2 ขาง มสและความมดเหมอนกนหรอไม (5) ส าหรบการไลระดบสของเลนสยอมส เลนสเปนสเดยวกนทง 2 ขาง ในจดท

ตรงกนหรอไม (6) เลนสทง 2 ขางมทงรปรางและขนาดเดยวกนหรอไม

ถาหากตรวจสอบดวยสายตาแลวปรากฏวาไมเขาหลกเกณฑทกลาวมา 6 ประการขางตน แวนกนแดดหรอแวนแฟชนอาจจะไมเปนไปตามมาตรฐานบงคบและอาจตองมการทดสอบ แตถาเปนกรณทเขาหลกเกณฑ กอาจตองมการสงไปทดสอบทหองปฏบตการ เพอใหแนใจวาเปนไปตามมาตรฐานบงคบทกดาน นอกจากน หากเลนสมสเขมมากหรอมดมาก กอาจตองทดสอบกบขอก าหนดทางเทคนคมากขน

และเมอเปรยบเทยบองคกรทดสอบพสจนมาตรฐานของผลตภณฑในประเทศไทยเนองจากในประเทศไทยยงไมมการก าหนดถงหลกเกณฑการทดสอบพสจนมาตรฐานของผลตภณฑแวนกนแดด ไมเหมอนกบองคกรทดสอบพสจนมาตรฐานของแวนกนแดด สหภาพยโรปมมาตรฐาน CE ไดก าหนดถงการทดสอบแวนกนแดด การทดสอบพสจนมาตรฐานแวนกนแดดนน แวนกนแดดจะตองผานการทดสอบมาตรฐานตองเปนไปตามระเบยบ PPE ในประเทศสหรฐอเมรกา มองคกร American National Standards Institute (ANSI) ท าการทดสอบวาเลนสของแวนกนแดดนนมความสามารถทนแรงกระแทกไดเทาไร ตามหลกเกณฑทไดกลาวมาขางตน และประเทศออสเตรเลย ไดแก องคกร Australian Competition and Consumer Commission (ACCC) ไดตรวจสอบเลนสนนเปนเลนสทผานขอก าหนดดานประสทธภาพการท างานของมาตรฐานบงคบหรอไม ถาไมเปนไปตามมาตรฐานบงคบและอาจตองมการทดสอบทหองปฏบตการ เพอใหแนใจวาเปนไปตามมาตรฐานบงคบ นอกจากน หากเลนสมสเขมมากหรอมดมาก กอาจตองทดสอบกบขอก าหนดทางเทคนคมากขนดวย

5. การบงคบใชกฎหมายเรองความรบผดของผประกอบการ 1) เรองความรบผดของผประกอบการทเกยวกบแวนกนแดด ผประกอบการตาม

สถานการณในปจจบนมการจ าหนายแวนกนแดดทไมมคณภาพ สรางปญหาใหกบผบรโภคหลายประการ เชน ผขายไดตดฉลาก “UV…” เกนความเปนจรง แตปรมาณการปองกนรงสอลตราไวโอเลตไมถงจ านวนทฉลากตดไว แสดงใหเหนวาผขายขายของโดยหลอกลวงดวยประการใด ๆ ใหผซอหลงเชอในสภาพหรอคณภาพอนเปนเทจ ผประกอบการมความรบผดตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 271

146

2) การคมครองผบรโภคเกยวกบความรบผดตอสนคาทไมปลอดภย เนองจากผบรโภคกบผประกอบการอยในฐานะทอ านาจตอรองไมเทาเทยมกน จงมกฎหมายคมครองผบรโภคและกฎหมายทเกยวกบสนคาทไมปลอดภยเกดขน ในประเทศตาง ๆ จงไดตรากฎหมายเพอเปนการคมครองผบรโภคมากยงขน ซงกฎหมายทตราขนนน คอ กฎหมายทเกยวของกบ Product Liability ปรากฏในรปตาง ๆ เชน ในประเทศสหรฐอเมรกาปรากฏในค าพพากษาของศาลทเปนบรรทดฐาน หรอ Product Liability Law (Law No.85 of 1994) ของประเทศญปน เปนตน

หลกกฎหมายในเรองความรบผดของผขายในเรองสญญาซอขาย และในหลกกฎหมายเรองละเมด ไมสามารถใหความคมครองแกผบรโภคไดอยางเตมท เพราะเหตวาการฟองเรยกคาเสยหายตามหลกกฎหมายละเมด ภาระการน าสบทผบรโภคตองมภาระการพสจนใหครบถวนตามทกฎหมายก าหนด ผผลตถงจะมความรบผดตองรบผดชอบในความเสยหายนน โดยผบรโภคตองพสจนใหครบหลกเกณฑตามกฎหมายในเรองละเมด มาตรา 420 ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ดงนน ในเรองภาระการพสจนนเปนการสรางภาระใหผบรโภคเปนอยางยง อกทงในเรองของคาสนไหมทดแทนเพอความเสยหายอนเกดจากการกระท าละเมด ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 438 บทบญญตมาตรา 438 มไดก าหนดคาปรบรปแบบของคาสนไหมทดแทนอนเปนการลงโทษ (Punitive Damages) แตบทบญญตมาตรา 438 ก าหนดใหจ าเลยชดใชคาเสยหายในลกษณะทเยยวยาความเสยหายเมอเกดความเสยหายแลว แตมไดก าหนดคาปรบกบจ าเลยเพอลงโทษจ าเลยใหเขดหลาบหรอยบยงปองกนการกระท าความผดครงตอไปของจ าเลยดงเชนในประเทศสหรฐอเมรกาทมหลกกฎหมายในเรอง คาสนไหมทดแทนอนเปนการลงโทษ (Punitive Damages) และการน าบทบญญตของหลกกฎหมายเรองซอขายมาใชกบสนคาทไมปลอดภยนนมขอจ ากดหลายประการ คอ กฎหมายลกษณะซอขายในเรองความช ารดบกพรองนนมผลบงคบระหวางคสญญาเทานน คอ ผซอและผขาย จงเกดปญหาขนไดในกรณทผเสยหายทไมใชคสญญายอมไมสามารถฟองรองใหผขายรบผดตามสญญาซอได อกทงบทบญญตในมาตรา 473 ทไดยกเวนความรบผดของผขาย อกทงตามมาตรา 483-485 ไดยกเวนหรอจ ากดความรบผดของผขายโดยสญญาไวดวย ท าใหผบรโภคไมไดรบความเปนธรรม นอกจากจะมบทบญญตของกฎหมายทยกเวนความรบผดของผขายไวแลว ยงเปดโอกาสใหผขายนนสามารถท าสญญาใหมการยกเวนหรอจ ากดความรบผดของตนไวดวย รวมทงผซอทรบไดความเสยหายสามารถเรยกคาสนไหมทดแทนเพอความเสยหายไดโดยปกตธรรมอนเนองมากจากการสงมอบสนคาทช ารดบกพรองเทานน แตไมสามารถฟองรองเรยกคาเสยหายในเรองคาสนไหมเพอการทดแทนได รวมทงเกดปญหาในกรณความช ารดบกพรองเกดภายหลงการซอขาย ผซอกเรยกรองใหผขายรบผดชอบไมได และในเรองของการฟองรองเรยกคาเสยหายผซอมภาระการน าสบในการพสจนถงความช ารดบกพรอง ผซอสนคาตองมหนาทน าสบ

แวนกนแดดทมจ าหนายอยในปจจบนนนมปะปนกนทงแบบทมมาตรฐานและแบบทไรมาตรฐาน โดยแวนกนแดดทไรมาตรฐานหรอไรคณภาพนนจะท าใหเปนอนตรายตอดวงตาเปนอยางมาก แวนกนแดดทไรคณภาพ ยงมผลตอดวงตาในแงของการเพมการเกดอบตเหตตอดวงตา หากผลตจากวสดทไมไดคณภาพอาจจะท าใหดวงตานนเกดอนตรายมากยงขน เพราะจะท าใหเกดอบตเ หตไดงาย ปญหาในปจจบนของแวนกนแดดทไมไดคณภาพมกท าจากพลาสตกธรรมดาแลวน าไปเคลอบส ภาพทมองเหนอาจบดเบยวไดท าใหเปนอนตรายตอผบรโภค หรอแวนกนแดดทไมสามารถตดแสง

147

สะทอนได เหลานลวนเปนหนงในสาเหตทท าใหเกดอบตเหตได และในบางกรณแวนกนแดดนนไดบอกถงวธการใชทถกตองแลว หรอไดบอกคณสมบตทถกตองชดเจน แตวาแวนกนแดดมสวนประกอบอนทเปนอนตรายตอผใชได ดวยเหตผลประการตาง ๆ เหลานท าใหแวนกนแดดเปนสนคาทไมปลอดภย ในกรณทแวนกนแดดเปนสงหารมทรพยทผลตหรอน าเขาเพอขาย มความหมายเปนสนคาตามพระราชบญญตน อกทงแวนกนนนไดผลตในประเทศหรอนอกประเทศ หรอน าเขามาจากนอกประเทศแตไมไดใชเพอการขาย แตเปนการแจกเพอสงเสรมการขายในลกษณะเปนการแนะน าผลตภณฑ การแจกเพอใหทดลองใช การเปนการชงรางวล เปน “สนคา” ตามความหมายของพระราชบญญตน เมอผไดรบสนคาไปใชแลวเกดความเสยหายกสามารถฟองรองเรยกใหผประกอบการตามมาตรา 5 พระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 รบผดได

ในอนเตอรเนตมการประกาศเพอชงรางวลเพอแจกแวนกนแดด การแจกเพอสงเสรมการขายเปนการแนะน าผลตภณฑ การแจกเพอใหทดลองใช การเปนการชงรางวล การแจกเพอใหรางวล รวมทงการออกแสดงวตถประสงคเพอประโยชนในทางการคาเพอจ าหนายสนคา จาย แจก หรอแลกเปลยนเพอประโยชนทางการคา รวมทงใหเชา ใหเชาซอ จดหา ตลอดจนเสนอ ชกชวน กอยในนยามของค าวา “ขาย” ตามมาตรา 4 พระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551

ในประเทศญปนกฎหมายมไดมขอก าหนดในเรอง การด าเนนคดแบบกลม หรอ Class Action สวนในประเทศสหรฐอเมรกา การด าเนนคดแบบกลม หรอ Class Action เปนรปแบบการด าเนนคดแทนผเสยหายจ านวนมาก เนองจากกระบวนพจารณาในคดทมผไดรบความเสยหายจากการกระท าเดยวกนเปนจ านวนมาก ผลของค าพพากษานนจะมไปถงผเสยหายรายอนทอยภายใตขอเทจจรงและขอกฎหมายเดยวกนมผลผกพนผเสยหายทงหลาย แมวาผเสยหายนนจะมไดเขามาเปนคความในคดก ขอดของการฟองคดแบบการด าเนนคดแบบกลมนน ชวยใหมการเยยวยาสทธของผเสยหายไดเปนจ านวนมากในคราวเดยวกน อกทงผเสยหายรายยอยไมจ าเปนตองฟองคดเองแตไดรบการเยยวยาความเสยหายตามสทธของตนเชนเดยวกน นอกจากนน เปนการชวยลดภาระคาใชจายในการด าเนนคดใหกบผเสยหาย เพราะถาผเสยหายตางคนตางฟองคดเองแยกจากกนในแตละราย ในแตละรายกมกจะมคาใชจายในการด าเนนคดสง จนในบางคร งอาจไมคมกบคาชดเชยทจะไดรบหากชนะคด และเปนการชวยแบงเบาภาระของกระบวนการยตธรรมทไมตองมการพจารณาทซ าซอน ไมตองมการสบพยานซ าซอนในเรองเดม และชวยลดปญหาของการทขอเทจจรงอยางเดยวกน จ าเลยคนเดยวกนและจากการกระท าอยางเดยวกน แตผลของค าพพากษาอาจจะไมไดไปในแนวทางเดยวกนได

6.2 ขอเสนอแนะ

1. ผเขยนเหนสมควรใหมประกาศของคณะกรรมการวาดวยฉลากในเรองใหแวนกนแดดเปนสนคาทควบคมฉลาก อาศยอ านาจตามความในมาตรา 30 และมาตรา 31 แหงพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 ซงแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตคมครองผบรโภค (ฉบบท 2) พ.ศ.

148

2541 อนเปนกฎหมายทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจ ากดสทธและเสรภาพของบคคล ซงมาตรา 29 ประกอบกบมาตรา 41 มาตรา 43 และมาตรา 45 ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย บญญตใหกระท าไดโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย ใหคณะกรรมการวาดวยฉลากออกประกาศเพอใหแวนกนแดดเปนสนคาทควบคมฉลาก ในกรณทแวนกนแดดเปนสนคาทอาจกอใหเกดอนตรายแกสขภาพ รางกาย หรอจตใจ เนองในการใชสนคาหรอโดยสภาพของสนคานน หรอมสนคาทประชาชนทวไปใชเปนประจ า ซงการก าหนดฉลากของสนคานนจะเปนประโยชนแกผบรโภคในการทจะทราบขอเทจจรงในสาระส าคญเกยวกบสนคานน แตถาเปนกรณทแวนกนแดดเปนสนคาทผลตเพอขาย โดยใชเครองจกรมก าลงรวมไมถงหาแรงมา หรอใชคนงานไมถงเจดคน ท าใหสนคาด งกลาวไมเปนสนคาทควบคมฉลากในทนท ตองใหคณะกรรมการวาดวยฉลากมอ านาจก าหนดใหสนคานนเปนสนคาทควบคมฉลากโดยออกเปนประกาศสนคาทควบคมฉลาก

2. เนองจากประเทศไทยไมมประกาศของกระทรวงอตสาหกรรม หรอพระราชบญญตอนใดทก าหนดใหแวนกนแดดตองมฉลากและปฏบตตามกฎหมายนน เนองจากถามกฎหมายก าหนดเรองฉลากไวโดยเฉพาะแลวกใหบงคบตามกฎหมายเฉพาะนน แตปรากฏวาในเรองฉลากของแวนกนแดดไมมบญญตไวโดยเฉพาะจงจะใชตามกฎหมายคมครองผบรโภคเพอเปนการอดชองวางของกฎหมายอน ๆ ในตางประเทศมองคกรตาง ๆ ทก าหนดในเรองของฉลากของแวนกนแดดไวโดยเฉพาะ ทงน ในเรองของฉลากองคกรตาง ๆ ของตางประเทศและมาตรฐานตาง ๆ ทตางประเทศไดก าหนดถงมาตรฐานของแวนกนแดด ไดแก มาตรฐานสนคา CE ของสหภาพยโรป องคกร American National Standards Institute (ANSI) ของประเทศสหรฐอเมรกา และองคกร Australian Competition and Consumer Commission (ACCC) ของประเทศออสเตรเลย ไดก าหนดขอมลและขอก าหนดในการตดฉลากของแวนกนแดด ผเขยนเหนวาประเทศไทยควรจะน ามาเปนแบบอยางในการก าหนดมาตรฐานการตดฉลากของแวนกนแดด

3. ผเขยนเสนอวาใหประเทศไทยมการปดฉลากองคกรของเอกชน ดงเชนการปดฉลาก Safety Goods Mark (SG Mark) ในประเทศญปนทมเครองหมาย Safety Goods Mark (SG Mark) เปนเครองหมายรบรองผลตภณฑดานความปลอดภยโดยสมาคม The Consumer Product Safety Association (CPSA) ซงเปนองคกรของเอกชนทเนนใหการรบรองผลตภณฑประเภททอาจกอใหเกดอนตรายและการบาดเจบตอมนษยหรอกอใหเกดอนตรายตอโครงสรางและวสดทใช ประกอบกบผลตภณฑนน ๆ ตรวจสอบรบรองมาตรฐานความปลอดภย แสดงถงการรบประกนวาหากผบรโภคไดรบความเสยหายและอบตเหตจากผลตภณฑซงตดเครองหมาย Safety Goods Mark (SG Mark) จะมสทธไดรบเงนตอบแทนจาก The Consumer Product Safety Association กควรน ามาปรบใชกบประเทศไทย เพราะแวนกนแดดเปนสนคาทอาจจะกอใหเกดอนตรายและอาการบาดเจบตอดวงตากบมนษยได ถาเกดโครงสรางหรอวสดทใชประกอบผลตภณฑนนไมไดมาตรฐาน ควรจะใหมหนวยงานเอกชนในการตรวจสอบถงความปลอดภยของแวนกนแดดนน หากวาประเทศไทยมองคกรเอกชนทใหการรบรองความปลอดภยของผลตภณฑ โดยการก าหนดการตดฉลากในแวนกนแดดนนโดยฉลากขององคกรเอกชน จะท าใหผบรโภคไดรบความคมครองมากขนและและหากเกดความเสยหายและอบตเหตจากแวนกนแดดจะไดมองคกรทใหการเยยวยาความเสยหายตอผบรโภคไดอยางทวถงและเปนไปอยางรวดเรว

149

4. ผเขยนเหนควรใหผลตภณฑแวนกนแดดมการก าหนดใหมมาตรฐานบงคบในการก าหนดมาตรฐานอตสาหกรรมส าหรบอตสาหกรรมแวนกนแดดทผลตขน โดยหนวยงานทควบคมตรวจสอบในการรบรองมาตรฐานของผลตภณฑ คอ ส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม การก าหนดมาตรฐานของผลตภณฑแวนกนแดดทผลตในลกษณะอตสาหกรรมใหมความแนนอนและเหมาะสม ควรทจะไดมการก าหนดควบคมเกยวกบมาตรฐานของอตสาหกรรมทผลตขนภายในประเทศเพอจะไดมมาตรฐานเดยวกน และเพอความปลอดภยหรอเพอปองกนความเสยหายอนอาจจะเกดแกประชาชนดวย เนองจากผเขยนเหนวาผลตภณฑแวนกนแดดนนเขาหลกเกณฑการก าหนดมาตรฐานของส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม เนองจากแวนกนแดดเปนผลตภณฑทมความตองการทางเศรษฐกจของประเทศไทยในปจจบนมากเนองจากมการผลตและการใชงานอยางแพรหลาย อกทงผลตภณฑแวนกนแดดเปนสนคาทมการพฒนาทางอตสาหกรรมเปนอยางมาก สงผลใหเกดประโยชนสงสดทางเศรษฐกจของประเทศ และตองปองกนผลประโยชน สวนไดสวนเสยของผผลตและผบรโภค และควรก าหนดใหผลตภณฑแวนกนแดดนนตองมรายละเอยดในมาตรฐานอยางไรบางตามมาตรฐานทก าหนด และการก าหนดใหตราเปนพระราชกฤษฎกา วตถประสงคเพอความปลอดภยหรอเพอปองกนความเสยหายอนอาจจะเกดแกประชาชน หรอแกกจการอตสาหกรรมหรอเศรษฐกจของประเทศ จงควรศกษาถงมาตรฐานอตสาหกรรมของประเทศอน ๆ ในเรองของผลตภณฑแวนกนแดด เพอมาเปนแนวทางปรบปรงมาตรฐานคณลกษณะของผลตภณฑของประเทศไทย เชน ประเทศสหรฐอเมรกาทมองคกร American National Standards Institute (ANSI) ก าหนดมาตรฐานของแวนกนแดดซงเปนองคกรอสระทไมหวงผลก าไร ไดออกมาตรฐาน Z80.3 เพอก าหนดมาตรฐานของแวนกนแดด หรอในประเทศสหภาพยโรป ไดมมาตรฐานสนคา CE ทก าหนดมาตรฐานทเกยวกบแวนกนแดด ชอวา Directive 89/686/EEC รวมทงในประเทศออสเตรเลยองคกร Australian Competition and Consumer Commission (ACCC) เปนองคกรทท าหนาทก าหนดนโยบายการคมครองผบรโภค คอ คณะกรรมการแขงขนทางการคาและคมครองผบรโภค ไดมกฎหมายของผบรโภคออสเตรเลย (ACL) ทตองมมาตรฐานความปลอดภยของสนคาอปโภคบรโภค เพอปองกนหรอลดความเสยงของการบาดเจบใหกบบคคลไดออกมาตรฐานบงคบใชกบแวนตากนแดดไวดวย แจกแจงไดดงน มาตรฐานของสหภาพยโรป คอ EN 1836:1997 เกยวกบเรองแวนกนแดด ในการปองกนดวงตา เลนสกนแสงในสภาวะแสงจาส าหรบการใชงานทวไปและเลนสส าหรบการมองดวงอาทตยโดยตรง มาตรฐานของประเทศออสเตรเลย คอมาตรฐาน AS / NZ1067: 2003 เกยวกบแวนกนแดดและแวนแฟชน และมาตรฐานของประเทศอเมรกน คอ ANSI Z80.3-2001 เกยวกบเรองสายตาและเรองของขอก าหนดแวนกนแดดทไมมใบสงของแพทยและแวนตาแฟชน มาปรบใชในการก าหนดมาตรฐานของแวนกนแดดวาแวนกนแดดควรจะมมาตรฐานการปองกนดวงตาเทาไร ความปลอดภยของสารเคมทใชท าวสดในผลตภณฑแวนกนแดด มการไดก าหนดแวนตากนแดดควรท าจากวสดทไมตดไฟ แวนตากนแดดควรทจะท าจากวสดทไมมสารพษ และไมท าใหเกดอาการแพในการใชงานตามปกต ไดมการจ าแนกประเภทเลนส ออกเปน 5 ประเภทส าหรบแวนกนแดดดวย ตามประสทธภาพและความเหมาะสมในการใชงาน การผานขอก าหนดบงคบ เพอใหผานมาตรฐานบงคบส าหรบแวนกนแดด บรษทผผลตแวนกนแดดจะตองผานขอก าหนดทงหมดในเรองของการสราง ประสทธภาพ การท าเครองหมาย และการตดฉลาก เนองจากประเทศไทยยงไมมการก าหนดควบคม

150

ในเรองของมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม จงเหนสมควรใหส านกงานมาตรฐานผลตภณฑ อตสาหกรรมไดออกประกาศเกยวกบมาตรฐานบงคบของแวนกนแดดเพอประโยชนตอผบรโภคเมอเหนประกาศกระทรวงอตสาหกรรมและเครองหมายมาตรฐานผลตอตสาหกรรมทเกยวกบแวนกนแดด เพอชวยในการตดสนใจเลอกซอสนคาของผบรโภควาสนคานนจะปลอดภยเมอน าไปใช และชวยเปนสอกลางซงเปนบรรทดฐานในทางการคาเพอใหผผลตและผบรโภคมความเขาใจทตรงกนถงสนคาชนดนน และปองกนสนคาทไมมคณภาพในการผลตในประเทศและสนคาทน าเขามาจากตางประเทศ เพอใหผบรโภคไดรบประโยชนสงสดตอไป

5. ผเขยนขอเสนอวาสมควรใหศนยเฝาระวงและพสจนสนคาทไมปลอดภยทมหนาทท าการตรวจสอบ ทดสอบหรอพสจนสนคาตาง ๆ และเฝาระวงอนตรายทอาจเกดขนกบผบรโภคจากสนคาตาง ๆ เนองจากในประเทศไทยยงไมมการก าหนดถงหลกเกณฑการทดสอบพสจนมาตรฐานของผลตภณฑแวนกนแดด และใหส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมทดสอบ เพอการก าหนดใหแวนกนแดดมมาตรฐานการรบรองคณภาพผลตภณฑดวยน าหลกเกณฑในการทดสอบพสจนมาตรฐานของผลตภณฑแวนกนแดดของประเทศสหรฐอเมรกา ประเทศออสเตรเลย และสหภาพยโรปน าไปปรบใชเพอการทดสอบพสจนใหไดมาตรฐานวาแวนกนแดดนนเปนสนคาทไดมาตรฐานตามขอก าหนดหรอไม เมอเปรยบเทยบกบองคกรทดสอบพสจนมาตรฐานของแวนกนแดด สหภาพยโรปมมาตรฐาน CE ไดก าหนดถงการทดสอบแวนกนแดด การทดสอบพสจนมาตรฐานแวนกนแดดนน แวนกนแดดจะตองผานการทดสอบมาตรฐานตองเปนไปตามระเบยบ PPE ในประเทศสหรฐอเมรกา มองคกร American National Standards Institute (ANSI) ท าการทดสอบวาเลนสของแวนกนแดดนนมความสามารถทนแรงกระแทกไดเทาไร ตามหลกเกณฑทไดกลาวมาขางตน และประเทศออสเตรเลย ไดแก องคกร Australian Competition and Consumer Commission (ACCC) ไดตรวจสอบเลนสนนเปนเลนสทผานขอก าหนดดานประสทธภาพการท างานของมาตรฐานบงคบหรอไม ถาไมเปนไปตามมาตรฐานบงคบและอาจตองมการทดสอบทหองปฏบตการ เพอใหแนใจวาเปนไปตามมาตรฐานบงคบ นอกจากน หากเลนสมสเขมมากหรอมดมาก กอาจตองทดสอบกบขอก าหนดทางเทคนคมากขนดวย ถาไมเปนไปตามมาตรฐานกจะเปนสนคาทไมปลอดภย ในกรณทเปนสนคาทไมปลอดภยอาจกอใหเกดอนตราย จะน าเสนอคณะกรรมการคมครองผบรโภค เพอออกค าสงหามขายและเรยกคนตามมาตรา 36 พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 แตถาเปนกรณสนคาทระบขอมล ขอแนะน า หรอวธใชไมเพยงพอ ใหเสนอตอคณะกรรมการวาดวยฉลากพจารณาควบคมฉลากตามมาตรา 30 พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541 และเผยแพรประชาสมพนธผานชองทางตาง ๆ เพอเปนประโยชนแกผบรโภคตอไป

6. ผเขยนเหนวาประเทศไทยควรใชระบบการด าเนนคดแบบกลม (Class Action) กบความรบผดในความเสยหายทเกดจากสนคาทไมปลอดภย เนองจากขอดของการฟองคดแบบการด าเนนคดแบบกลมนน ชวยใหมการเยยวยาสทธของผเสยหายไดเปนจ านวนมากในคราวเดยวกน อกทงผเสยหายรายยอยไมจ าเปนตองฟองคดเองแตไดรบการเยยวยาความเสยหายตามสทธของตนเชนเดยวกน นอกจากนนเปนการชวยลดภาระคาใชจายในการด าเนนคดใหกบผเสยหาย เปนการชวยแบงเบาภาระของกระบวนการยตธรรมทไมตองมการพจารณาทซ าซอน ไมตองมการสบพยานซ าซอน

151

ในเรองเดม และชวยลดปญหาของการทขอเทจจรงอยางเดยวกน จ าเลยคนเดยวกนและจากการกระท าอยางเดยวกน แตผลของค าพพากษาอาจจะไมไดไปในแนวทางเดยวกนได

บรรณานกรม

กตตรฐ ประเสรฐฤทธ. สาระส าคญของ พระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจาก สนคาทไมปลอดภย พ.ศ.2551. ใน สมมนาทางวชาการ จดโดยสภาทนายความ. 22 สงหาคม 2552 ณ โรงแรมรชมอนด จงหวดนนทบร. คนวนท 2 พฤษภาคม 2557 จาก http://www.thailawtoday.com/laws-commentaries/1200--2551.html ขวญชย สนตสวาง. กฎหมายปองกนการผกขาดทางเศรษฐกจและการคมครองผบรโภค. พมพครงท 5. กรงเทพมหานคร: ส านกพมพมหาวทยาลยรามค าแหง, 2549. จราพร สทนกตระ. รายงานการวจยเรองพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดจาก สนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551. นนทบร: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 2553. ฉตรสมน พฤฒภญโญ, การคมครองผบรโภคดานสขภาพ: นโยบาย หลกกฎหมาย และการบงคบ ใช. กรงเทพมหานคร: เจรญดมนคงการพมพ, 2551. ณฐ จนทโรทย. การออกแบบสงพมพเพอการโฆษณา. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยราชภฏพระนคร,

ม.ป.ป. คนวนท 5 มกราคม 2557 จาก ttp://etcserv.pnru.ac.th/pcc/Newnat/ad1- 2.html

ธรวฒน จนทรสมบรณ. ค าอธบายและสาระส าคญพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายท เกดขนจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551. กรงเทพมหานคร: นตธรรม, 2552.

นนทวนจ เจรญนวชย. ค าอธบายเรยงมาตราพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522. นครปฐม: โครงการต ารา กองบงคบการวชาการ โรงเรยนนายรอยต ารวจ, 2550.

เบญญาภา เมธาวราพร. บทความเชงลกกรณศกษาเรอง: ความรบผดตอความเสยหายทเกดจาก สนคาทไมปลอดภย. คนวนท 28 เมษายน 2557 จาก http://knowledge.ocpb. go.th /uploads/article/attach/5c378992d0e501a68a423c3721bf3640.pdf ปราชญ บณยวงศวโรจน. ใสหมวก-แวนกนแดดสเขม ลดแสงยว 50%. มตชน (24 กมภาพนธ 2552). คนวนท 20 พฤศจกายน 2556 จาก http://www.consumerthai.org/main /index.php ?option=com_content&view=article&id=153:-50&catid=9:2008- 12-15-05-41-14&Itemid=61 ปยะนช โปตะวณช. เอกสารประกอบการสอนวชาคมครองผบรโภค คณะนตศาสตร สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร. กรงเทพฯ: สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร, ม.ป.ป. พจนานกรมแปล ไทย-ไทย อ.เปลอง ณ นคร. คนวนท 18 เมษายน 2557 จาก http://dictionary .sanook.com/search/%E0%B8%89%E0%B8%A5%E0%B8%B2%E0%B8%81 ไพโรจน อาจรกษา. บรโภคอยางฉลาด อานฉลากกอนซอ. กรงเทพมหานคร: วญญชน, 2545. ภทรธนาฒย ศรถาพร. กฎหมายระหวางประเทศวาดวย "การคมครองผบรโภค". คนวนท 28 เมษายน 2557 จาก https://www.l3nr.org/posts/535502

153

มหาวทยาลยอสสมชญ. บทสรปส าหรบผบรหาร (Executive Summary Report) โครงการ ศกษาวจยและจดท าคมอการสงออกสนคาเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสไปยง ประเทศญปน ตามโครงการพฒนาผประกอบการไทยดานการมาตรฐานและกฎ

ระเบยบขอบงคบทางวชาการในการสงออก เสนอตอส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม. คนวนท 28 เมษายน 2557 จาก http://app.tisi.go.th/ FTA/munual_export/01/pdf_01/thai.pdf

มะยรย เกลาเนอร. แวนตากนแดดอาจเพมอนตรายกบดวงตา. วารสารขาววทยาศาสตรและ เทคโนโลยจากบรสเซลส. 7 (กรกฎาคม 2555): 3. มานตย จมปา. ค าอธบายกฎหมายความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย.

กรงเทพมหานคร: ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2554. รงสอลตราไวโอเลต. คนวนท 18 พฤศจกายน 2556 จาก http://th.wikipedia.org/wiki/

รงสอลตราไวโอเลต ราชบณฑตยสถาน. พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2554 เฉลมพระเกยรต

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว เนองในโอกาสพระราชพธมหามงคลเฉลมพรชนม พรรษา 7 รอบ 5 ธนวาคม 2554. กรงเทพมหานคร: ราชบณฑตยสถาน, 2556.

เลศศกด สวรรณนาคร. การคมครองสทธของผบรโภค. กรงเทพ: มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล กรงเทพ, ม.ป.ป. ศกดา ธนตกล. ค าอธบายและค าพพากษาเปรยบเทยบกฎหมายความรบผดตอความเสยหายท

เกดขนจากสนคาทไมปลอดภย (Product Liability Law). พมพครงท 2. กรงเทพมหานคร: วญญชน, 2553.

ศกดา ธนตกล. แนวคด หลกกฎหมาย และค าพพากษา กฎหมายกบธรกจ. พมพครงท 2. กรงเทพมหานคร: นตธรรม, 2552. ศนยเฝาระวงและพสจนสนคาทไมปลอดภย. รจกหนวยงานอ านาจหนาท. คนวนท 2 พฤษภาคม 2557 จาก http://www.ocpb.go.th/ewtadmin/ewt/upvac_web/ewt_ news.php?nid=3 ส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกา. บนทกส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกาประกอบราง พระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. .... เรองเสรจท 525/2550. กรงเทพฯ: ส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกา, ม.ป.ป. ส านกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภค. คมอการคมครองผบรโภค. พมพครงท 6.

กรงเทพมหานคร: ส านกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภค, 2540. ส านกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภค. คมอผโฆษณา. กรงเทพมหานคร: ส านกงานคณะกรรม การคมครองผบรโภค, 2534. ส านกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภค. สคบ.กบการคมครองผบรโภค. พมพครงท 8.

กรงเทพมหานคร: ส านกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภค, 2547. ส านกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภค. สทธผบรโภค 5 ประการ. คนวนท 30 ธนวาคม 2556 จาก http://www.ocpb.go.th/ewt_news.php?nid=35

154

ส านกงานเลขาธการวฒสภา. เอกสารประกอบการพจารณา รางพระราชบญญตความรบผดตอ ความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. .... จดท าโดยส านกกฎหมาย ปฏบตหนาทส านกงานเลขาธการสภานตบญญตแหงชาต. กรงเทพฯ: ส านกงาน เลขาธการวฒสภา, 2550. ส านกงานเลขาธการวฒสภา, ส านกกฎหมาย. พระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดขน

จากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. 2551 พรอมทงสรปสาระส าคญ ประวต ความเปนมา กระบวนการ และขนตอนในการตราพระราชบญญตดงกลาวของสภานตบญญต แหงชาต . กรงเทพฯ: ส านกงานเลขาธการวฒสภา, 2552.

ส านกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร. แนวทางการด าเนนงานคณะกรรมาธการการคมครอง ผบรโภคสภาผแทนราษฎร. กรงเทพฯ: ส านกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร, ม.ป.ป. สดาสร วศวงศ. กฎหมายอตสาหกรรม. กรงเทพมหานคร: นตบรรณาการ, 2543. สษม ศภนตย. ค าอธบายกฎหมายความรบผดในผลตภณฑ. พมพครงท 2. กรงเทพมหานคร: วญญชน, 2549. สษม ศภนตย. ค าอธบายกฎหมายคมครองผบรโภค. กรงเทพมหานคร: ส านกพมพจฬาลงกรณ มหาวทยาลย, 2534. สษม ศภนตย. เอกสารเพอประกอบการพจารณากฎหมายของสมาชกรฐสภา เลมท 7 เรอง ราง พระราชบญญตกฎหมายคมครองผบรโภค พ.ศ. .... : กรณศกษากฎหมายคมครอง

ผบรโภคของประเทศญปน ประเทศสหรฐอเมรกา และสหราชอาณาจกรองกฤษ. กรงเทพมหานคร: โรงพมพเดอนตลา, 2545.

American National Standards Institute. Standards do exist: Z80.3. Retrieved April 15, 2014 from http://www.ansi.org/news_publications/media_tips/

sunglasses.aspx?menuid=7 Australian Competition and Consumer Commission. About the ACCC. Retrieved April 10, 2014 from http://www.accc.gov.au/about-us/australian- competition-consumer-commission/about-the-accc Australian Competition and Consumer Commission. Sunglasses and Fashion

Spectacles: Supplier Guide. Retrieved April 10, 2014 from http://www. accc.gov.au/system/files/Sunglasses%20and%20fashion%20spectacles.doc

Consumer International. Consumer Rights. Retrieved April 28, 2014 from http://www .consumersinternational.org/who-we-are/consumer-rights#.UV6VhqUnF-w European Sunglasses Association. Sunglasses Standard. Retrieved April 15, 2014

from http://www.esa-sunglasses.com/downloadarchiv/ARTICLE_ON_PPE_ STANDARDS _SUNGLASSES_ETC_2-april26.04.doc

Henderson, Jame A. and Twerski, Aaron D. Products Liability Problems and Process. 2 nd ed. Boston: Little Brown, 1992. อางถงใน สษม ศภนตย. ค าอธบายกฎหมายกฎหมายความรบผดในผลตภณฑ. พมพครงท 2 กรงเทพมหานคร: วญ ชน, 2549.

155

International Affairs Office Quality-of-Life Policy Bureau Cabinet Office. Consumer Policy Regime in Japan. Retrieved April 28, 2014 from http://www. consumer.go.jp/english/cprj/index.html JETRO Japan External Trade Organization. Handbook for Consumer Products Import Regulations 2010. Retrieved May 19, 2014 from https://www. jetro.go.jp/en/reports/regulations/pdf/cons2010ep.pdf Owen, David G.; Montgomery, John E. and Davis, Mary J. Products Liability and Safety: Cases and Materials. New York: The Foundation, 2010. PPG Corporate Communications. PPG Honors Six Excellent Suppliers. Retrieved

May 19, 2014 from www.ppg.com/en/newsroom/news/ Pages/2009616.aspx

Standler, Ronald B. Elements of Torts in the USA. Retrieved March 2, 2014 from http://www.rbs2.com/torts.pdf

United Nations. United Nations Guidelines on Consumer Protection as Expanded in 1999. Retrieved April 16, 2014 from http://unctad.org/en/docs /poditcclpm21.en.pdf

Vision Council. VCSR Regulations Manual. Retrieved March 10, 2014 from http://www.thevisioncouncil.org/members/media/Standards/VCSRRegulations Manual62011.pdf

ภาคผนวก

ภาคผนวก ก THE CONSUMER PROTECTION FUNDAMENTAL LAW

(Law No. 78, enacted May 30, 1968)

158

THE CONSUMER PROTECTION FUNDAMENTAL LAW

(Law No. 78, enacted May 30, 1968) Section 1

General Provisions (Aim)

Article 1 The Law aims to secure the stability of and improvement in the consumption life of the people through facilitating a comprehensive promotion of the protection and the enhancement of consumer interests by clarifying the responsibility of the state, of the local governments, and of businesses. The Law also aims to clarify the role to be played by consumers and defines the fundamentals of political measures.

(Responsibility of the State) Article 2

The state has responsibility for establishing and executing integrated policies concerning the protection of consumers in accordance with the economic development of society.

(Responsibility of Local Governments) Article 3

Local Governments have responsibility for planning policies paralleling those of the state as well as for planning and executing policies concerning the protection of consumers in accordance with the social and economic conditions of the area under jurisdiction.

(Responsibility of Businesses) Article 4

Businesses have responsibility for taking the necessary measures concerning the goods and services they provide, such as preventing danger, ensuring correct measures and weights, and giving proper indications. Businesses also have responsibility for being cooperative to the state and to local governments in the execution of their policies concerning the protection of consumers.

159

2. Businesses must always endeavor to improve the quality and other elements of the goods and services they provide, and to dispose properly and speedily of complaints that may arise from consumers.

(Role of Consumers) Article 5

Consumers must play positive roles in stabilizing and improving their consumption life by taking the initiative to acquire necessary knowledge concerning their consumer life and by endeavoring to act self-reliantly and rationally in accordance with the economic development of society.

(Statutory Measures) Article 6

The state shall enact or revise, as needs arise, statutes and regulations to attain the aims of this Law. 2. The government must take the necessary financial measures to attain the aims of This Law.

Section 2 Measures Concerning Consumer Protection

(Prevention of Danger)

Article 7 To prevent goods and services from causing danger to life and to the

property of the people in their consumer lives, the state shall establish necessary standards for the prevention of danger and take the necessary measures to maintain them.

(Ensuring Correct Weights and Measures)

Article 8 So that consumers may not suffer a disadvantage in their dealing with

businesses, the state shall take the necessary measures to ensure observance of correct weights and measures concerning goods and services.

160

(Establishing Proper Standards) Article 9

To contribute to the rationalization of consumer life, the state shall establish proper standards concerning goods and services and take the necessary measures to popularize them.

2. The establishment of standards referred to in the preceding paragraph shall be carried out in accordance with the progress of technology and with a rise in the standards of consumer life.

(Proper Labeling)

Article 10 So that consumers do not make wrong choices in the purchase or use of

goods or in the utilization of services, the state shall take the necessary measures to establish a system for indicating the quality and other elements of the substance of goods and services and also take the necessary measures to regulate false and exaggerated indications.

(Securing Fair and Free Competition)

Article 11 The state shall take the necessary measures to regulate activities that

unreasonably restrict fair and free competition concerning such as prices of goods and services. With regard to prices of goods and services that are particularly to the consumption life of the people and that also require state-level decision, approval or other measures in those forms, the state shall endeavor to take that influence on consumers fully into consideration in its executing the above policies.

(Promotion of Edification and Education)

Article 12 So that consumers can maintain sound and self-reliant consumption lives, the

state shall take the necessary measures to improve the quality of education concerning consumer life as well as to promote the edification of consumers by, for example, spreading knowledge and providing information concerning goods and services, and spreading knowledge concerning the life aspirations of individual consumers.

161

(Reflection of Public Opinion) Article 13

To contribute to the formulation and implementation of proper policies for the protection of consumers, the state shall take the necessary measures to establish a system for having consumer opinions reflected in policymaking.

(Establishment of facilities for Testing and Inspection)

Article 14 To ensure the effects of administrative measures concerning the protection of

consumers, the state shall take the necessary measures to establish facilities for conducting tests and checks, as well as making public the results of them according to the need.

(Establishment of a system for Dealing with Claims)

Article 15 Business must endeavor to establish a necessary system for responding to

claims properly and speedily that may arise from transactions between businesses and consumers.

2. Cities, towns, and villages (including the wards of Metropolitan Tokyo) must endeavor to use their good offices in responding to claims that may arise from transactions between businesses and consumers.

3. The state and the local governments must endeavor to take the necessary measures to respond to claims properly and speedily that may arise from transactions between businesses and consumers.

Section 3

Administrative Agencies (Establishment of Administrative Agencies and Improvement of Administrative

Management)

Article16 The state and local government shall, when taking measures concerning the

protection of consumer, endeavor to establish an administrative organization from an overall point of view and to improve administrative management.

162

(Organization of Consumers) Article 17

The state shall take the necessary measures to encourage consumers in establishing sound and self-reliant organization for stabilizing and improving consumer life.

Section 4

The Consumer Protection Council (The Consumer Protection Council)

Article 18 As a subsidiary of the Prime Minister’s office, the Consumer Protection

Council (henceforth referred to as the Council) shall be established. 2. The Council shall conduct deliberations concerning plans for basic

consumer protection policies and undertake secretarial duties for the execution of such policies.

Article 19

The Council shall consist of a chairman and members. 2. The post of chairman shall be filled by the Prime Minister. 3. Members shall be appointed by the Prime Minister from among the heads

of administrative agencies concerned. 4. The Council shall have its secretaries. 5. The secretary shall be appointed by The Prime Minister from among

personnel of the administrative agencies concerned. 6. The secretary shall assist the chairman and members of the Council

concerning matters within the jurisdiction of the Council. 7. Administrative details of The Council shall be handled by the Economic

Planning Agency. 8. Necessary matters concerning the organization and operation of the

Council other than those mentioned in the preceding paragraphs shall be determined by Cabinet Order.

163

(Social Policy Council) Article 20

Studies and considerations on fundamental matters concerning the protection of consumers shall be conducted according to the terms of this Law and by the Social Policy Council as provided for by Article 38 of the Cabinet Office Establishment Act (Law No. 263, 1952).

ภาคผนวก ข THE PRODUCT LIABILITY ACT

(Act No.85,1994)

165

THE PRODUCT LIABILITY ACT

(Act No.85,1994)

Article 1 (Purpose) The purpose of this Act is to relieve the injured person by setting forth

liability of the manufacturer, etc. for damages when the injury on a life, a body, or property is caused by a defect in the product, and thereby to contribute to the stabilization and improvement of the people's life and to the sound development of the national economy.

Article 2 (Definitions)

(1) As used in this Act, the term "product" means movable property manufactured or processed.

(2) As used in this Act, the term "defect" means lack of safety that the product ordinarily should provide, taking into account the nature of the product, the ordinarily foreseeable manner of use of the product, the time when the manufacturer, etc. delivered the product, and other circumstances concerning the product.

(3) As used in this Act, the term "manufacturer, etc." means any one of the following:

1. any person who manufactured, processed, or imported the product as business (hereinafter called just "manufacturer");

2. any person who, by putting his name, trade name, trade mark or other feature (hereinafter called "representation of name, etc.") on the product presents himself as its manufacturer, or any person who puts the representation of name, etc. on the product in a manner mistakable for the manufacturer;

3. apart from any person mentioned in the preceding subsections, any person who, by putting the representation of name, etc. on the product , may be recognized as its manufacturer-in-fact, in the light of a manner concerning manufacturing, processing, importation or sales, and other circumstances.

166

Article 3 (Product Liability) The manufacturer, etc. shall be liable for damages caused by the injury, when

he injured someone's life, body or property by the defect in his delivered product which he manufactured, processed, imported or put the representation of name, etc. as described in subsection 2 or 3 of section 3 of Article 2 on. However, the manufacturer, etc. is not liable when only the defective product itself is damaged.

Article 4 (Exemptions)

In cases where Article 3 applies, the manufacturer, etc. shall not be liable as a result of Article 3 if he proves;

1. that the state of scientific or technical knowledge at the time when the manufacturer, etc. delivered the product was not such as to enable the existence of the defect in the product to be discovered; or

2. in the case where the product is used as a component or raw material of another product, that the defect is substantially attributable to compliance with the instruction concerning the specifications given by the manufacturer of the said another product, and that the manufacturer, etc. is not negligent on occurrence of the defect.

Article 5 (Time Limitations)

(1) The right for damages provided in Article 3 shall be extinguished by prescription if the injured person or his legal representative does not exercise such right within 3 years from the time when he becomes aware of the damage and the liable party for the damage. The same shall also apply upon the expiry of a period of 10 years from the time when the manufacturer, etc. delivered the product.

(2) The period in the latter sentence of section 1 of this Article shall be calculated from the time when the damage arises, where such damage is caused by the substances which are harmful to human health when they remain or accumulate in the body, or where the symptoms for such damage appear after a certain latent period.

Article 6 (Application of Civil Code)

In so far as this act does not provide otherwise, the liability of the manufacturer, etc. for damages caused by a defect in the product shall be subject to the provisions of the Civil Code (Act No.89, 1896). Supplementary Provisions

167

1. Enforcement Date, etc. This Act shall come into force the day after one year from the date of promulgation, and shall apply to the products delivered by the manufacturer, etc. after this Act comes into force.

2. Partial Amendment of the Act on Compensation for Nuclear Damage The Act on Compensation for Nuclear Damage (Act No.147, 1961) shall be partially amended as follows:

In section 3 of Article 4 of that Act, "and the Act relating to the Limitation of the Liability of shipowners (Act No.94, 1975)" shall be amended as ", the Act relating to the Limitation of the Liability of shipowners (Act No.94, 1975) and the Product Liability Act (Act No.85, 1994)".

ประวตผเขยน

ชอ ชอสกล นางสาวชอทพย สนทรวภาต ประวตการศกษา นตศาสตรบณฑต

มหาวทยาลยธรรมศาสตร ปทส าเรจการศกษา พ.ศ. 2554

ประสบการณทางวชาการ รบทนสงเสรมการศกษาประเภทท 3 ผลงานทางวชาการ จากสถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร รางวลหรอทนการศกษา รบรางวลเรยนดหลกสตรนตศาสตรมหาบณฑต

คณะนตศาสตร ประจ าปการศกษา 2556 จากสถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร