สตรีกับการพัฒนามนุษย์ในบริบท ... ·...

1

หนวยท 6 สตรกบการพฒนามนษยในบรบทโลก

อาจารย ดร.อรณ กาสยานนท อาจารยวสนต ปวนปนวงศ

อาจารยชนดาภา ชลอวงษ ชอ อาจารย ดร.อรณ กาสยานนท วฒ รฐศาสตรบณฑต สาขาการเมองและการปกครอง มหาวทยาลยเชยงใหม รฐศาสตรมหาบณฑต สาขาการเมองและการปกครอง มหาวทยาลยเชยงใหม ปรชญาดษฎบณฑต สาขาการเมอง มหาวทยาลยรามค าแหง

ต าแหนง ประธานสาขาวชารฐศาสตร วทยาลยการจดการและพฒนาทองถน มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม

หนวยทปรบปรง หนวยท 6 ชอ อาจารยวสนต ปวนปนวงศ วฒ ศลปศาสตรบญฑต (เกยรตนยมอนดบ2) สาขาไทยศกษา มหาวทยาลยเชยงใหม รฐศาสตรบญฑต แขนงวชาทฤษฎและเทคนคทางรฐศาสตร

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช รฐศาสตรมหาบณฑต สาขาการเมองและปกครอง มหาวทยาลยเชยงใหม

ต าแหนง อาจารยสาขาวชารฐศาสตร วทยาลยการจดการและพฒนาทองถน มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม

หนวยทปรบปรง หนวยท 6 ชอ อาจารยชนดาภา ชลอวงษ วฒ รฐศาสตรบณฑต สาขารฐศาสตร มหาวทยาลยแมโจ รฐศาสตรมหาบณฑต สาขาการเมองและปกครอง มหาวทยาลยเชยงใหม

ต าแหนง อาจารยสาขาวชารฐศาสตร วทยาลยการจดการและพฒนาทองถน มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม

หนวยทปรบปรง หนวยท 6

2

ชดวชา การพฒนามนษยในบรบทโลก

หนวยท 6 สตรกบการพฒนามนษยในบรบทโลก

ตอนท 6.1 แนวคดเกยวกบสตรและการพฒนา 6.2 การพฒนาสตรในสถานการณทวไป 6.3 สตร สนตภาพ และความขดแยง

แนวคด 1. กรอบแนวคดสตรนยม ภารกจของนกสตรนยม สตรนยมในฐานะทเปนอดมการณและ

ขบวนการเคลอนไหว กรอบทฤษฎ เชน แนวคดสตรนยมสายเสรนยม, แนวคดสตรนยมสายมารกซสต, แนวคดสตรนยมสายสดขวหรอสตรนยมสายถอนรากถอนโคน, แนวคดสตรนยมสายวฒนธรรม, แนวคดสตรนยมสายสงคมนยม, แนวคดสตรนยมสายนเวศ, แนวคดสตรนยมสายจตวเคราะห , และแนวคดสตรนยมสายหลงสมยใหม รวมถงอนสญญาและแผนการพฒนาสตรฉบบส าคญ คอ อนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตตอสตรในทกรปแบบ ปฏญญาและแผนปฏบตการปกกง การจดท าเปาหมายการพฒนาทยงยน เปาหมายท 5 ความเทาเทยมทางเพศ

2. สถานการณและประเดนทเปนจดเนนในการพฒนาสตรในภมภาคเอเชยแปซฟกในดานตางๆ องคกรและโครงการทมสวนในการพฒนาสตรในภมภาคเอเชยแปซฟก ความรนแรงทางเพศ การมสวนรวมทางการเมอง ผหญงในมตดานเศรษฐกจ รวมทงบทบาทหนาทของกลไกหลกของโลกในการพฒนาสตร

3. แนวคดเกยวกบสตร สนตภาพ และความขดแยง เชน สถานการณการบทบาทของสตรในการสรางสนตภาพในบรบทโลก บทบาทของสตรในสถานการณความขดแยงทตดอาวธ รวมถงบทบาทของสหประชาชาต สตร และการพฒนาในพนทขดแยง ขอมตคณะมนตรความมนคงแหงสหประชาชาต 1325 สนตภาพและความมนคง แผนปฏบตการสตร สนตภาพ และความมนคง

วตถประสงค เมอศกษาหนวยท 6 จบแลว นกศกษาสามารถ

1. อธบายแนวคดในกลมสตรนยมรปแบบตางๆ และกรอบระหวางประเทศทเกยวกบการพฒนาสตรได

แผนการสอนประจ าหนวย

3

2. อธบายกลไกการท างานขององคการสหประชาชาต รวมทงสถานการณหรอประเดนสตรในภมภาคเอเชยทเกยวของกบสตรได

3. อธบายสถานการณบทบาทของสตรในการสรางสนตภาพในบรบทโลกภายใตแนวคดเกยวกบสตร สนตภาพ และความขดแยงได

4. อธบายบทบาทองคการสหประชาชาตตอสตรและการพฒนาในพนทขดแยงได

กจกรรมระหวางเรยน 1. ท าแบบประเมนผลตนเองกอนเรยนหนวยท 6 2. ศกษาเอกสารการสอนตอนท 6.1-6.3 3. ปฏบตตามกจกรรมทไดรบมอบหมายในเอกสารการสอนแตละตอน 4. ฟงเทปเสยงประกอบชดวชา (ถาม) 5. ฟงรายการวทยกระจายเสยง 6. ชมรายการวทยโทรทศน 7. เขารบบรการสอนเสรม (ถาม) 8. ท าแบบประเมนผลตนเองหลงเรยนหนวยท 6

สอการสอน 1. เอกสารการสอน 2. แบบฝกปฏบต 3. รายการสอนทางวทยกระจายเสยง 4. รายการสอนทางวทยโทรทศน 5. การสอนเสรม

ประเมนผล

1. ประเมนผลจากแบบประเมนผลตนเองกอนเรยนและหลงเรยน 2. ประเมนผลจากกจกรรมและแนวตอบทายเรอง 3. ประเมนผลจากการสอบไลประจ าภาคการศกษา

เมออานแผนการสอนแลว ขอใหท าแบบประเมนผลตนเองกอนเรยน

หนวยท 6 ในแบบฝกปฏบต แลวจงศกษาเอกสารการสอนตอไป

4

ตอนท 6.1 แนวคดเกยวกบสตรและการพฒนา โปรดอานหวเรอง แนวคด และวตถประสงคของตอนท 6.1 แลวจงศกษารายละเอยดตอไป

หวเรอง

6.2.1 สตรนยมในการเมองและการพฒนาระหวางประเทศ

6.2.2 กรอบระหวางประเทศทเกยวกบการพฒนาสตร

แนวคด

1. แนวคดสตรนยมแบบตางๆ ไดแก แนวคดสตรนยมสายเสรนยม (Liberal Feminism) แนวคดสตรนยมสายมารกซสต (Marxist Feminism) แนวคดสตรนยมสายสดขวหรอสตรนยมสายถอนรากถอนโคน (Radical Feminism) แนวคดสตรนยมสายวฒนธรรม (Cultural Feminism), แนวคดสตรนยมสายสงคมนยม (Socialist Feminism) แนวคดสตรนยมสายนเวศ (Ecofeminism), แนวคดสตรนยมสายจตวเคราะห (Psychoanalytic Feminism), แนวคดสตรนยมแนวยคหลงสมยใหม (Feminist Post-Modernism)

2. กรอบระหวางประเทศทเกยวกบการพฒนาสตร ไดแก อนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตตอสตรในทกรปแบบ (CEDAW) ปฏญญาและแผนปฏบตการปกกง (Beijing Declaration and Platform for Action), Sustainable Development Goals 5 (SDG 5)

วตถประสงค

เมอศกษาตอนท 4.1 จบแลว นกศกษาสามารถ 1. อธบายแนวคดในกลมสตรนยมรปแบบตางๆ ได 2. อธบายกรอบระหวางประเทศทเกยวกบการพฒนาสตรได

5

เรองท 6.1.1 สตรนยมในการเมองและการพฒนาระหวางประเทศ

กอนจะศกษาถงแนวคดทเกยวของกบสตรและการพฒนา จ าเปนจะตองศกษาพฒนาการของกระบวนการสตรนยม รวมทงความส าคญตางๆ ของสตรในแตละชวง ผเขยนจงตองชใหเหนถงขนการกอตวของแนวคดตางๆ ในสายสตรนยม เนองจากสตรนยมแมจะเปนค าทถกสรางขนจากสงคมตะวนตก แตความหมายไมไดจ ากดขอบเขตทางภมศาสตรเทานน เพราะในทกสงคมลวนมประวตศาสตรการตอสของผหญง โดยกรอบแนวคดสตรนยมแบงออกเปน 3 ชวงดงน1

คลนลกท 1 ชวงครสตศตวรรษท 17-19 ถงประมาณตนครสตศตวรรษท 20 ใหความส าคญกบความมเหตผลทผชายมแตผหญงไมม การเรยกรองสทธความไมเทาเทยมกนระหวางเพศหญงและเพศชาย ความมอสระของหญงชนชนกลางและชนชนสง การยอมรบในการแบงโลกสาธารณะและโลกสวนตว และการเรยกรองใหผหญงท างานนอกบาน

คลนลกท 2 เรมตนในทศวรรษ 1960-1980 เรยกรองใหมความเทาเทยมกนระหวางผหญงและผชาย และเพอหาหนทางอธบายถงสาเหตความเปนรองของผหญง และแนวทางในการจ ากดความเปนรอง เกดเปนแนวคดสตรนยมหลายสาย อาท แนวคดสตรนยมสายเสรนยม สตรนยมสายมารกซสต สตรนยมสายสงคมนยม สตรนยมสายถอนรากถอนโคน และสตรนยมสายจตวเคราะห

คลนลกท 3 ชวงปลายทศวรรษ 1980 จนปจจบน ไดรบอทธพลจากกระแสหลงสมยนยม เกดการตงค าถามตอขอเสนอของแนวคดทสตรนยมสายตางๆ แนวคดชวงนใหความส าคญในเรองของรางกาย โดยมองวารางกายทแตกตางกนท าใหมประสบการณแตกตางกน ปฏเสธการแบงแยกระหวางเพศทางชวะและเพศทางสงคม รวมทงใหความสนใจในความเฉพาะเจาะจง ความหลากหลาย และความแตกตางของผหญง ความขดแยงทางอตลกษณและสถานะความเปนผอน

นกสตรนยมทกส านกคดทฤษฎลวนตางมเปาหมายเพอการปลดปลอยผหญงเหมอนกน แตการปลดปลอยวาดวยเรองใด วธการใด อยางไร เปนประเดนท ตางกน การถกเถยงในเรองนยามการปลดปลอยยงคงเปนประเดนทตองถกเถยงกนอยแมในหมนกสตรนยมดวยกนเอง ทงยงตองถกเถยงกบผทคดคานไมเหนดวยกบสตรนยมดวย ในการตอสรณรงคเพอปลดปลอยผหญงน นกสตรนยมรนปจจบนเหนวาท าไดหลายแนวทาง แตไมวาจะเปนแนวทางใดลวนตองอาศยการสรางความร (Construction of Knowledge) หรอการ

1 ทดจนทร เกตสงหสรอย. (2554). การวเคราะหสถานภาพแและบทบาทของแมในนวนยาย ลบแล แกงคอย. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต ภาควชาภาษาไทยเพอการพฒนาอาชพ คณะอกษรศาสตร มหาวทยาลยศลปากร.

6

ผลตความร (Production of Knowledge) ดวยกนทงสน ทฤษฎสตรนยมทจะถกเถยงตอไปเปนทงเครองมอ เปนทงความรดวยตวของมนเอง2

บางครงในหนงสอวชาการทางสงคมศาสตร เชน สงคมวทยา มานษยวทยา ทเปนภาษาองกฤษจะพบวา Feminist Theory หรอทฤษฎสตรนยม ปรากฏอยโดยไมมค าอธบายเพมเตมใด เนองจากประเทศไทยทฤษฎสตรนยมยงเปนของใหมอยมาก ค าอธบายเพมเตมใน The Dictionary of Feminist Theory3 พบวา

1. ทฤษฎสตรนยมมงทจะสรางความเขาใจทลกซงเกยวกบสถานการณของผหญงทล าลกกวาทฤษฎตางๆ ทมอยแลว ซงผเขยนอธบายเพมเตมวา คอทฤษฎของความรกระแสหลกทงหลายไมวาจะเปนทฤษฎทางวทยาศาสตร สงคมศาสตร มนษยศาสตร และศาสตรอนๆ โดยทนกสตรนยมใชทฤษฎสตรนยมเปนเครองมอในการสรางความรอกชดหนง ทเปนคนละชดกบความรเดมๆ ทมอย

2. ทฤษฎของนกสตรนยมเรมตนจากประสบการณของการถกกดขของผหญ ง (Women’s Experience of Oppression) พรอมกบโตเถยงวา การกดขผหญงใหต าตอย (Women’s Subordination) มทงในสถานการณหรอเงอนไขแวดลอมสวนตว และขยายไปถงเงอนไขหรอสถานการณตางๆ ทางการเมองดวย ประเดนทนาสนใจดงกลาวควรจะถกเถยงในรายละเอยดตอไปในหลายประเดน เชน

2.1 ทฤษฎสตรนยมตองเรมตนจากประสบการณของการถกกดข (Oppression) ถกกดใหดอยกวา ต ากวา (Subordination) ของผหญง ค าวาประสบการณในทนหมายถง สงทไดพบมา เหนมา หรอถกกระท ามา เปนสงทเกดขนจรงในทศนะของผหญงคนนน เชน ถกขมขน ถกลวนลามทางเพศ ถกท ารายทบต ถกเลอกปฏบต ฯลฯ

2.2 แมวาประสบการณเหลานท าใหผหญงเจบปวดทงกายใจ อารมณความรสก แตผหญงกสามารถน าเอาประสบการณเหลานนมาแปรเปนการสรางความรได ซงในทางญาณวทยา (Epistemology) หรอศาสตรทวาดวยการสรางความร มลทธทางปรชญาทเรยกวาประจกษนยม (Empiricism) หมายถง ทศนะทถอวาแหลงความรทเชอถอไดมอยางเดยวเทานนคอประสบการณ (Experience) ซงหมายถงความรทผานประสาทสมผส ทศนะท ไม ใชวามความรกอนประสบการณ (A Priori Knowledge) มแตความรหลงประสบการณ (A Posteriori Knowledge) เทานน

2.3 ประสบการณของผหญงในเรองตางๆ เชน การถกกดข การถกกดใหดอยกวาตองยนยอม การถกขดรดหรอเอารดเอาเปรยบทางเพศ (Sexual Exploitation) การถกละเมดหรอการถกลวนลามทางเพศ (Sexual Harassment) การถกตดสนอยางมอคต การถกเลอกปฏบต (Discrimination) และอนๆ เปนประสบการณเฉพาะของผหญงทผชายสวนใหญไมมประสบการณเหลาน จงท าใหผชายสวนใหญมกไมยอมรบหรอไมเชอวาประสบการณของผหญงเปนจรง มจรง หรอเกดขนจรง ถงแมเหนหรอยอมรบวามจรง เปนจรง แตกอาจถอวาไมส าคญเปนเรองธรรมดา ขณะทผหญงผทไมเคยมประสบการณนนๆ เชน ไมเคยถกขมขน หรอ 2 ฉลาดชาย รมตานนท. ทฤษฎสตรนยมในฐานะทฤษฎวพากษ. ศนยสตรศกษามหาวทยาลยเชยงใหม. https://static1. Squarespace.com/static/52bce94ae4b013dbd6fc79d4/t/55794d68e4b0daf0f9ccdd0d/1434013032384/51.pdf สบคนเมอวนท 25 กมภาพนธ 2561. 3 Maggie Humm. (2003). The dictionary of feminist theory. Google Books.

https://static1/

7

ถกพยายามขมขน ถกลวนลาม กอาจไมเชอหรอไมเหนความส าคญ โดยไมตระหนกรวาการขมขนเปนความสมพนธเชงอ านาจทซบซอนกวาการท าตวและการแตงตวของผหญง

ผลเสยทตามมาคอ ผหญงเองกอาจไมเชอในศรทธา ประสบการณของตนเองวามความนาเชอถอ (Validity) ในเชงของการแปรเปลยนใหเปนความร ทงนเพราะผหญงสวนใหญตกอยภายใตกรอบความคดและวถปฏบตหรอวฒนธรรมของสงคมทตนเตบโตขนมา ถกอบรมบมนสยใหคดเชนนน เชน ถกท าใหเชอวาผหญงตองเปนผตาม ตองอดทน แมจะถกสามตบต ขมเหง ขนใจรวมเพศดวย ทงๆ ทตวผหญงเองกไมยนยอมพรอมใจแตกถอวาเปนการท าตามหนาทของเมยทด เปนตน ดวยเหตนการทผหญงตกอยในสงคมวฒนธรรมชายเปนใหญหรอปตาธปไตย จงท าใหผหญงไมเหนคาของประสบการณสวนตว ดงนน การสรางทฤษฎสตรนยมบนฐานของประสบการณของผหญงจงไมคอยเกดขน

ภารกจของนกสตรนยม เพอแกปญหาดงกลาว สงทเปนภารกจททาทายนกสตรนยมทงหลาย รวมทงนกศกษาสตรศกษา จง

เสนอวา 1. ตองแปลงหรอเปลยนความวตกหวงใยสวนตวของผหญง ซงถอวาเปนเรองสวนตวใหเปนความ

หวงใยสาธารณะ มวลทนกสตรนยมบางคนสรางขนมาใช เชน Private is Public แปลเปนภาษาไทยไดวา เรองสวนตวเปนเรองสาธารณะ และ Private is Political เรองสวนตวเปนเรองการเมอง เชน ผบงคบบญชาลวนลามลกนองผหญง และผหญงคนนนตองการเอาเรอง ผหญงทงหลายจะตองไมคดวาเปนเรองสวนตวของคนสองคน ต ารวจตองไมแนะน าใหไปตกลงยอมความกนเพยงอยางเดยว หรอสอมวลชนจะตองไมเสนอขาวเชงชน าวาเปนเรองปกตหรอเพราะผหญงใหทา เปนตน

2. เพอใหเกดผลตอสาธารณะ นกสตรนยมมวธการทเรยกวาการยกระดบจตส านก (Consciousness - Raising) ทจะตองท าการในระดบกลม

3. ในทางวชาการ นกสตรนยมจะตองท าการประเมนประสบการณของผหญงกนใหม ในฐานะทเปนสวนหนงของวธวทยา (Methodology) และทฤษฎของสงคมศาสตร โดยตองยอมรบวาสตรนยมถอวาประสบการณชวตจรงของผหญง มความเปนการเมองอยางเขมขนและส าคญยงยวด

สตรนยมในฐานะทเปนอดมการณและขบวนการเคลอนไหว หากพจารณาสตรนยมในฐานะทเปนอดมการณและปฏบตการทมการพด การเขยน และการกระท า

อยางชดเจนมระบบ อาจตองสรปวาเกดขนเมอไมนานมาน หากตองการแบงสตรนยมตะวนตกออกเปนคลนลกท 1, 2 และ 3 วาอยทใด ขบวนการเคลอนไหวในการแกปญหาดงกลาวเกดจากสาเหตดงตอไปน

คลนลกแรก (First Wave) บางคร งเรยกวา คลนลกเก า (Old Wave) ซ งมกหมายถงการเคลอนไหวรณรงคของขบวนการในประเดนสทธการเลอกตง (Suffrage Movement) ในสหรฐอเมรกาและองกฤษ ในชวงระหวาง ค.ศ.1880 – ค.ศ.1920 ถอวาเกดขนมานานมาก ในกรณสหรฐอเมรกาเกดประกาศ

8

อสรภาพปลดปลอยตนเองจากการปกครองขององกฤษ ตงแตวนท 4 กรกฎาคม ค.ศ.1776 เปนเวลาถง 332 ปมาแลว มการพดถงสทธตางๆ ในการปกครองตนเองและสทธพลเมอง แตสทธทวาในทางปฏบตเปนสทธเฉพาะผชายผวขาวเทานน ผหญงผวขาวและทาสทงชายและหญงยงไมมสทธ ฉะนนการเคลอนไหวเพอสทธในการลงคะแนนเสยงเลอกตงของผหญงอเมรกนทนบวาเปนคลนลกแรก ซงเปนการเรยกรองสทธเสมอภาคของผหญงผวขาวเทานน อยางไรกตามในหมผหญงผวขาวตะวนตก นกสตรนยมคลนลกแรกไดสรางหรอสถาปนาอตลกษณทางการเมองใหมใหกบผหญง ดวยการออกกฎหมายตางๆ และการปลดปลอยสาธารณะในระยะตอมา เชน ผหญงมโอกาสไดรบสทธในการศกษาเพมมากขน มโอกาสตอสเพอสทธลงคะแนนเสยงเลอกตง การตอสในเรองคาตอบแทนในครอบครว (งานบาน) สทธการคมก าเนด การท าแทง และสงตางๆ ในสวสดการเหลาน เปนการตอสอยบนแกนส าคญ เชน ความส าคญของแรงงานผหญงในบานเรอน เงนหรอกองทนของความเปนแม การปกปองทางกฎหมายและสถานภาพทางกฎหมายของผหญง เปนตน การตอสผานทางกฎหมายในประเดนตางๆ ของขบวนการผหญง คลนลกท 1 ในสหรฐอเมรกาบางเรองกประสบความส าเรจบางเรองกพายแพ แตกสบทอดกนตอไปใหกบคลนลกท 2

ส าหรบในกรณประเทศองกฤษสตรนยมคลนลกท 1 มตวแทนเปนกลมกอนในรปของสหภาพชอ “สหภาพสงคมและการเมองของสตร” (Women’s Social and Political Union) ในรปของสนนบาตชอ “สนนบาตเสรภาพสตร” (Woman Freedom League) นอกจากนนกยงมในรปสมาคมระดบชาต คอ “สหภาพแหงชาตของสมาคมเรยกรองสทธในการเลอกตงของสตร ” (National Union of Women’s Suffrage Societies) “สหกรณชางฝมอสตร” (Women’s Co-operative Guild) และในชวงสงครามโลกครงท 2 กมการจดตง “สนนบาตสนตภาพและเสรภาพสตรระหวางชาต” (Woman International League of Peace and Freedom)

ในสหรฐอเมรกาพบวาขบวนการเคลอนไหวเพอสทธในการลงคะแนนเสยงเลอกตงเปนแรงบนดาลใจใหเกดการกอตงองคกรชอ “สภาสตรระหวางชาต” (International Council of Woman) ซงเปนองคกรของผหญงทเกาแกและใหญทสดในโลก จดตงขนเมอ ค.ศ.1888 เชนเดยวกบ “สมาคมสตรแหงชาตอเมรกนเพอสทธในการเลอกตง” (National American Women’s Suffrage Association: NAWSA) และการสนบสนนของนกเคลอนไหว (Activist) คนส าคญคอ อลส พอล (Alice Paul) ผซงภายหลงแยกออกไปจดตง Woman Party (พรรคสตร) ขนใน ค.ศ.1914 เหลานถอเปนสตรนยมคลนลกท 1 ยงไปกวานนยงมสวนในการวางรากฐานใหกบสตรนยมสายสงคมนยม (Socialist Feminism) ทมทงขบวนการเคลอนไหวและนกเขยนแนวสตรนยม เชน ชารลอต เพอรกนส กลแมน (Charlotte Perkins Gilman) และทถอวาส าคญมากคอ NAWSA เปนแกนกลางในการท าหนงสอประทวง จดขบวนการตอตานประธานาธบดวดโรว วลสน (Woodrow Wilson) หลายคร งจนมผลท าให เกดการแก ไขรฐธรรมนญท เรยกวา The Nineteenth Amendment ใน ค.ศ.1920 ทท าใหผหญงมสทธลงคะแนนเสยงเลอกตงได จากจดนเปนตนไปผหญงอเมรกนกสามารถเขาไปมสวนรวมทางการเมองไดมากขน ทงเปนผมสทธลงคะแนนเสยงเลอกตงไปจนถงเปนผสมครชงต าแหนงทางการเมองในระดบตางๆ รวมทงต าแหนงประธานาธบด แตกมนกสตรนยมบางคนบางกลมตงขอสงเกตวา สทธดงกลาวนจะถอเปนสทธไดหรอไม หรอวาเปนการขดรดผหญงแบบซ าซอน (Double

9

Exploitation) คอ ขดรดท งในปรมณฑลสวนตวและสาธารณะ (Private as well as Public Sphere) หมายความวาผหญงมสทธทจะออกไปประกอบอาชพท างานนอกบาน ไมวาจะเปนงานอาชพสวนตว เปนพนกงานบรษทเอกชน และพนกงานรฐ ทไดรบเงนเดอนมรายได แตเมอกลบมาบานกตองท างานบานดวยโดยทผชายไมชวยเหลอไมยอมรบผดชอบรวม ในหนงสอ Women and Labour ของโอลฟ ชไรเนอร (Olive Schreiner) (1978)4 แยงวาโอกาสทผหญงจะไดเปนตวแทนส าหรบปรมณฑลหรอพนทการเมองนนไมไดขนอยกบการเขาถงพนทนน (เชน สภา) แตยงขนอยกบการปรบเปลยนหรอการเปลยนแปลงความหมายตางๆ ของสงทเรยกวาสาธารณะและสวนตวอกดวย ประเดนทเธอชใหเหนมผลตอเนองไปสการลงคะแนนเลอกตงในทศวรรษแรกของครสตศตวรรษท 20 ทเปดรบประเดนตางๆ ของผหญงในพนททแตเดมถอวาเปนเรองสวนตวมากขน กลาวคอน าไปสการยกเอาประเดนสทธผหญงในฐานะภรรยาและแม และการออกกฎหมายตางๆ เกยวกบการหยารางและทรพยสน และท าใหขบวนการเคลอนไหวเรยกรองสทธตางๆ ไดรบการสนบสนนอยางกวางขวางจากผหญงท างาน (Working Class Women) และผหญงนกเคลอนไหวแนวทางถงรากเหงา (Radical Activist) อกดวย5

คลนลกท 2 (Second Wave) หลายคนกลาววาเปนค าทคดขนมาหรอตงขนโดยมารชา เลยร (Marsha Lear) เพอใหหมายถงการจดตงกลมตางๆ ของผหญงในสหรฐอเมรกา องกฤษ และยโรปในชวงปลายทศวรรษ 1960 ค าวา Second Wave มนยยะวางสตรนยมคลนลกท 1 สนสดลงในทศวรรษ 1920 สาเหตทน าไปสการจดตงกลมผหญงดงกลาว สวนหนงเกดจากความผดหวงกบการเมองในแนวสทธพลเมอง (civil rights) และความผดหวงกบการเคลอนไหวตอตานสงครามของขบวนการนกศกษาเพอสงคมประชาธปไตย (Students for a Democratic Society) มผลท าใหผหญงอเมรกนจดตงกลมยกระดบจตส านกของตนเองขนมา ปฏบตการนใชค าวา The Personal is political หรอสวนตวคอการเมอง เชน เรองท เกดขนในครวเรอน งานบาน การเปนภรรยา เปนแม การลวนลามผหญง ภาพโป ภาพสอลามก การขมขน ไมใชเรองสวนตวอกตอไป แตตองน ามาถกเถยงตอสแกไขในฐานะประเดนทางการเมอง ในทศนะของสตรนยม เชน ซารา เอแวนส (Sara Evans) เหนวาการเกดขนของคลนลกท 2 ซงเปนการปรบเปลยนวถจากแนวทางสทธพลเมองสแนวทางการปลดปลอยผหญง (Women’s Liberation) เทากบวาเปนการปรบสาระส าคญของประวตศาสตรของสตรนยมในยคคลนลกท 1 เสยใหม ในความหมายวาการตอสเพอความเทาเทยมกนระหวางพลเมองผวขาวผวด าคอแนวทางของการตอสเพอความเทาเทยมทางเชอชาต

อยางไรกตามมความเหนทแตกตางออกไปซงหากพจารณาในหลายๆ ดาน จะเหนวาแนวทางการปลดปลอยผหญงของสตรนยมคลนลกทสองนแตกตางอยางถงรากถงโคนจากสตรนยมคลนลกท 1 คอแนวทางการปลดปลอยผหญงขยายสงทเรยกวาการเมองและเศรษฐกจ (economy) ออกไปสเพศวถ (Sexuality) รางกาย (Body) กบอารมณ (Emotions) และพนทตางๆ ของชวตทางสงคม ทเดมทถอวาประเดนตางๆ เหลานเปนเรองสวนตวเทานน ยงไปกวานนการปลดปลอยผหญงยงมความหมายขยายไปถงการปลดปลอย

4 Olive Schreiner. (1978). Woman and Labour, 1911. London: Virago. 5 Maggie Humm. ed. (1992). Modern feminisms: Political, literary, cultural. Columbia University Press.

10

ผหญงออกจากบทบาทหนาทหรอสถานภาพครวเรอนอกดวย ขบวนการสตรนยมคลนลกทสองใชแนวทางนสรางองคกรจดตงทางการเมองใหมๆ ขนมา ในลกษณะทเปนองคกรขนาดเลกทตอตานล าดบชนสงต าในการบงคบบญชา ท างานดานการยกระดบจตส านก เปนองคกรจดตงทปฏบตการอยางเปนอสระไมเกยวของกบผชาย โดยมความพงพอใจทจะมแบบแผนการใชชวตในแนวทางทพวกเธอถอวาเปนทางเลอกและทางตรง6 โดยสรปนกสตรนยมคลนลกท 2 (Second Wave Feminist) เตบโตขนมาจากกลมถงรากเหงาตางๆ นกสตรนยม ชลามท ไฟรสโตน (Shulamith Firestone) จากงานเขยนเรอง The Dialectic of Sex7 ใชทฤษฎทมลกษณะขามกาลเวลาหรอขามยคประวตศาสตร (Trans historical Theory) มาอธบายการกดขผหญงใหอยภายใต (Subordination of Women) โดยเสนอการตความปรชญา “วตถนยม” (Materialism) เสยใหม โดยเสนอและวา ฐานทางวตถทการกดขผหญงตงอยนน ไมใชฐานทางเศรษฐกจอยางเชนทคารล มารกซ (Karl Marx) เสนอไว แตอยทฐานทางชววทยา (Biology) ตางหาก กลาวคอจากขอเทจจรงวาผหญง (Female) เทานนไมใชผชายทเปนผท าการผลตซ า (Reproduce) (ตงทอง ออกลก เลยงด ใหนม และอนๆ) เธอจงเสนอวา นคอเหตผลทท าใหเกดการแบงงานกนท าตามเพศสภาวะอนเปนฐานทรองรบระบบชายเปนใหญหรอปตาธปไตย และอดมการณทบงคบครอบง า คอ Sexism ซงถกสรางขนมา เธอจงเหนวาลกษณะตางๆ ทางชววทยาเปนปจจยทสรางระบบชนชนทางเพศ (Sexual Class System) ขนมา กลาวคอท าใหเกดชนชนในสงคมเหมอนกบแนวคดของคารล มารกซ แตชนชนทวานเกดจากเพศหรอความเปนเพศทางชววทยาไมใชชนชนทางเศรษฐกจ

ดวยเหตนชลามท ไฟรสโตนจงโตแยงกบแนวคดแบบ Marxist วา การปฏวตของนกสตรนยมจะมาถงกตอเมอผหญงยดกมปจจยการผลตซ า (Means of Reproduction) ไวได ซงหมายถงเนอตวรางกายของผหญงนนเอง ไมใชยดกมปจจยการผลต เชน ทดน แรงงาน และอนๆ ตามทมาเสนอ อาจกลาวเชงสรปไดเชนกนวา งานและทฤษฎของเธอเปนงานทลม หรอรอถอน หรอปฏเสธ ทฤษฎเพศวถของซกมนด ฟรอยด (Sigmund Freud) และแนวทางการวเคราะหแบบ Freudianism อกดวย ซงเธอจดวาเปนสตรนยมทผดทาง (Misguided Feminism) แตเนองจากเธอตระหนกดวา Freudianism ส าคญ จงเปนเรองยากหรอเปนไปไมไดทจะปฏเสธ เพราะซกมนด ฟรอยดยดกมเรองทเปนปญหาส าคญมากของชวตมนษยสมยใหม คอเรองเพศวถไว สงท เธอท าคอ rework หรอเอา Freudianism มาท าใหมนนเอง8 กลาวอกอยางหน งคอเธอไมปฏ เสธ

Freudianism ทนกสตรนยมบางแนวทางปฏเสธอยางสนเชงวามลกษณะเปนทฤษฎท ใชชววทยาเปนตวก าหนด ชลามท ไฟรสโตนเปนนกสตรนยมคลนลกท 2 ทส าคญ และเปนผชประเดนเพศวถ (Sexuality) ขนมาเปนประเดนหลก ท าใหนกสตรนยมคลนลกท 2 ตางไปจากนกสตรนยมคลนลกแรก

นอกจากนยงมผวางรากฐานใหสตรนยมคลนลกท 2 เชน เนโอม ไวสไตน (Naomi Weisstein) ผอาจเปนคนแรกท เปดสอนโครงการสตรศกษา (Woman studies Programmes) ในวชาสมมนาท Free University เมองชคาโก ใน ค.ศ.1967 เชนเดยวกบปฏบตการตรงของนกสตรนยมอเมรกนทออกมาเดนขบวน 6 Maggie Humm. (1995). Practising feminist criticism: an introduction. New York: Prentice Hall. 7 Shulamith Firestone. (1970). The dialectic of sex. New York: William Morrow. 8 Ernest Cashmore and Chris Rojek. (1999). Dictionary of cultural theorists. Bloomsbury Academic.

11

ตอตานการประกวดนางงามอเมรกา (Miss America) ซงในโอกาสนเธอประทวงดวยการถอดเสอยกทรงโยนลงในถงขยะ9 กจกรรมแบบนถอวาเปนการชประเดนเรองเพศวถใหเปนประเดนทางการเมองหรอประเดนสาธารณะ เชน เพศวถไมใชเรองสวนตวอกตอไป

แรงกระตนทส าคญของการกอรป กอรางสรางตวของสตรนยมคลนลกท 2 ในสหรฐอเมรกาทถอวาจ าเปนตองพดถงดวยคอ งานเขยนของเบตต ฟรแดน (Betty Friedan) เรอง The Feminine Mystique10 ใน ค.ศ.1963 กอนหนางานของชลามท ไฟรสโตนถง 7 ป เปนงานทบรรยายถงความผดหวงเบอหนายของผหญงผวขาวชนชนกลางทแตงงาน หรอมเพศวถแบบรกเพศตรงกนขาม แถมยงถกกกขงอยในปรมณฑลของบานเรอน (Domesticity) สงทเบตต ฟรแดนเรยกวา Mystique น เธอใชในความหมายของ Problem that has No Name (ปญหานรนาม หรอ ปญหาทไมมชอ) คอมความลกลบไมชดเจน ไมมใครพดถง ซงเธอหมายถงความทกขทางจต (Psychic Distress) ทประสบโดยผหญงผทไมมอาชพทสงคมถอวาเปนอาชพสาธารณะ (Public Career) เชน แมบานท างานบานไมถอเปนอาชพ ถาเปนพยาบาล เลขานการ ถอวาเปนอาชพ นอกจากนแมบานยงถกกกขงอยในบานเรอนทงกายภาพ จต และใจอกดวย ไมใหมความหมายอนๆ ในชวต นอกจากเปนเมยและแมเทานน เหลานท าใหเกดความผดหวง ความเบอหนายในชวต หนงสอเลมนน าไปสการจดตงองคกรผหญงทมชอยอวา NOW (Nation Organization of Woman) ซงเบตต ฟรแดนไดเปนประธาน และตอมากลายเปนองคกรผหญงทใหญทสดในสหรฐอเมรกา เปนองคกรทเปนผน าในการรณรงคเพอสทธเสมอภาคทางการศกษาของผหญง สทธและความเสมอภาคทางกฎหมายและในครอบครว เบตต ฟรแดนกเชนเดยวกบนกสตรนยมในยคทศศตวรรษ 1970 สวนใหญ คอปฏเสธวธคดแบบชววทยาเปนตวก าหนด (Biological Determinism)

ใน ค.ศ.1968 ขบวนการเคลอนไหวของผหญงในองกฤษกาวไปสอกขนหนงทบางคนเหนวาเปนการเกดขนของ Militant Feminism โดยตวภาษาหมายถง “สตรทส” แตไมใชสแบบการสรบในวธการของทหาร เปนการสในลกษณะทอาจเรยกไดวามาไมไหนไปไมนน ไมปฏเสธการเผชญหนา Militant Feminism นวากนวาเกดขนในสหรฐอเมรกากอนแลวขยายเขามาสองกฤษ เมอเขามาในองกฤษกมกจกรรมเกยวของและรณรงคตอตานในเสนทางเดยวกนกบกลมซายใหม (New Left) ในองกฤษทรณรงคเพอใหเกดการปลดอาวธนวเคลยร (Campaign for Nuclear Disarmament) และกลมสามคคตอตานหรอรณรงคเพอยตสงครามเวยดนาม (Vietnam Solidarity Campaign) ชวงเวลาและสถานการณการเมองโลกในขณะนนเปนเสมอนหลกหมายทท าใหสตรนยมคลนลกท 2 ในองกฤษมลกษณะเหมอนกนกบสตรนยมคลนลกท 2 ในสหรฐอเมรกา แตสถานการณเฉพาะขององกฤษทเพมเตมเขามาและท าใหสตรนยมคลนลกท 2 ในองกฤษมความพเศษหรอตางออกไปคอ ลกษณะของการตอสแบบไมเกรงกลวของกรรมกรหญงในการนดหยดงานทรจกกนในนาม Ford Strike หรอการนดหยดงานประทวงของคนงานหญงในบรษทผลตรถยนตฟอรดใน ค.ศ.1968 เพอเรยกรองคาจางแรงงานทเทาเทยมกบแรงงานชาย นอกจากนนยงมการประชมทรจกกนในนามของ “การประชม

9 Ibid., p. 6. 10 Betty Friedan. The feminine mystique. New York: WW Norton & Company, 2010.

12

ปลดปลอยสตร” (Woman Liberation Conference) ครงแรกจดท Ruskin College มหาวทยาลย Oxford ทมชอเสยงใน ค.ศ.1970 มผเขารวมประชมกวา 600 คน การประชมนเตมพลงทางความคดแบบสงคมนยมและการปลดปลอยเขาสประเดนการเรยกรองคาจางแรงงานทเทาเทยม การจดสวสดการดแลเดกใหกบคนงานหญงตลอด 24 ชวโมง บรการคมก าเนดโดยไมคดคาใชจาย และการท าแทงเมอผหญงตองการ นอกจากนนขบวนการสตรนยมคลนลกท 2 ในองกฤษยงรวมมอกบวารสาร Shrew (1969) และ Spare Rib (1972) ซงเปนขบวนการของผหญง เรมการตอสเพอปองกนผหญงจากความรนแรงทางเพศและความรนแรงในบานเรอน ดวยการจดตงบานฉกเฉนส าหรบผหญงทถกทบตในเมอง Chiswick ใน ค.ศ.1972 ขนมาเปนแหงแรก และถอวาเปนนวตกรรมทไมเคยมมากอน นอกจากนนกตงศนยวกฤตขมขนขนมาหลายท และทขาดไมไดตองพดถงคอ สตรนยมคลนลกท 2 ในองกฤษไดเปดตวการรณรงคใหมๆ เชน กลมสตรตอตานความรนแรงตอสตร (Woman Against Violence Against Women) และ การเรยกคนยามค าคน (Reclaim the Night) ทส าคญอกองคกรหนงคอ มการตรากฎบตรของผหญงท างาน (Working Women's Charter) ขนมาใน ค.ศ.1974 เพอผลกดนสทธในการไดรบการจางงานของผหญง โดยทการกอตงนไดรบการสนบสนนจากองคกรแรงงานระดบชาตคอ สภาสหภาพแรงงาน (Trade Union Council)

นกสตรนยมบางกลมอาจมองวาสตรนยมคลนลกท 2 แทจรงแลวเปนการฟนคนชพ (Revitalization) ของขบวนการสตรนยมในยโรปและสหรฐอเมรกาในชวงทศวรรษ 1960 โดยเชอวาในชวงเวลาเปนศตวรรษระหวางคลนลกท 1 กบคลนลกท 2 มการเคลอนไหวมาตลอดหลายครง แตนกสตรนยมทเหนวานาจะแบงขบวนการผหญงออกเปนยคหรอคลนลกตางๆ ไดนน เพราะวาแตละยคแตละคลนมประเดนของการเคลอนไหวทตางกนออกไป กลาวโดยสรปฝายหลงนเหนวา แกนหรอสาระส าคญของสตรนยมคลนลกท 2 คอสทธเจรญพนธ (Reproductive Right) ดงทแมร โอไบรเอน (Mary O’Brien) ชใหเหนในขอความน “Where does Feminist Theory Start? I Answer Within the Process of Woman’s Reproduction”11 แปลไดวา “ทฤษฎสตรนยมเรมจากตรงไหน ฉนขอตอบวา เรมจากภายในกระบวนการเจรญพนธของผหญง” ดงนนการตอสเพอสทธการเจรญพนธจงรวมถงการตอสกบความรนแรงทางเพศและความรนแรงในบานเรอนหรอในครวเรอนดวย และสทธเจรญพนธนถอวามผลกระทบตออตลกษณทางเพศสภาวะ (Gender Identity) อยางมากมายมหาศาล12 อตลกษณทางเพศสภาวะนถอเปนประเดนส าคญมากประเดนหนงในยโรป สหรฐอเมรกา และอกมากมายหลายประเทศในปจจบนทอยในสถานการณทเปลยนแปลงไปส สมยใหมยคทายๆ หรอหลงสมยใหม (Post Modernity) มากบางนอยบาง อนเปนผลมาจากการพฒนาหรอบางครงใชค าวาโลกาภวตน (Globalization) และอตลกษณทางเพศสภาวะนถอเปนประเดนส าคญของประเทศไทยปจจบนดวย

จากประโยคททงไวขางบนน าไปสประเดนอกประการหนงของสตรนยมคลนลกท 2 คอ การยนยนวานโยบายสาธารณะสามารถถกก าหนดหรอถกสรางขนมาจากประสบการณสวนตว เชน ประสบการณทางเพศวถของคนแตละคน แตละกลม แตละเพศสภาวะ ประเดนนกลาวไดวาเปนจดเดนทมลกษณะเฉพาะไมเหมอน 11 Mary Elizabeth O'Brien. (1983). The courage to survive: The life career of the chronic dialysis patient. New York: Grune & Stratton. 12 Ibid., p. 6.

13

ใครของสตรนยมคลนลกท 2 ความส าคญของประเดนนอยทไมเพยงแตเปนการทาทายการสรางความรแบบเดมๆ ทอางวามเหตผลและเปนกลางเทานน แตเปนการทาทายมโนทศนทางการเมองแบบจารตทงหลายทงปวงดวยการเชอมโยงประเดนตางๆ ของการผลตซ าหรอการเจรญพนธ และการผลตวตถปจจยตางๆ ในการด ารงชวต เชน สนคาและบรการดวยการเชอมโยงประเดนสวนตวเขากบประเดนการเมอง ดงนนนกสตรนยมจงถอวาสตรนยมคลนลกท 2 ไดท าการเปลยนแปลงวธคดทางการเมองรวมสมยไปแลวอยางชดเจน13

คลนลกทสาม (Third Wave) มลกษณะทพฒนามาจากความปรารถนาทจะแกไขความไมเทาเทยมทางเศรษฐกจและเชอชาตเชนเดยวกบการแกปญหาในประเดนทเรยกวา “ประเดนผหญง” (Woman issue) ทงหลายดวย กลมผหญงทแสดงตววาอยในกระบวนการทมวตถประสงคดงกลาวในตะวนตกไดแก กลมพนธมตรการปฏบตการของสตร (Women’s Action Coalition) ซงขนเมอ ค.ศ.1992 อยางไรกตามอาจกลาวไดวาสตรนยมคลนลกท 3 ยงคงไมคอยเปนทรจกกนมากนกและยงไมไดรบการสนบสนนอยางกวางขวางในระดบทสตรนยมคลนลกท 2 ไดรบในชวงทรงเรองทสด บางครงยงถกมองดวยความสงสยโดยหลายฝายวา อาจเปนเพยงแฟชนระยะสนหรอชวครงชวคราว มากกวาทจะเปนเครองหมายบงชทแทจรงวาผหญงไดบรรลถงขนตอนหนงแลวและจะกาวตอไปในเสนทางการตอสของผหญง จากขอความทพดถงสตรนยมคลนลกท 3 วาเปนความพยายามของผหญงรนสาวทไมตองการกนตวเองออกจากการถกประทบตราวาเปนสวนหนงของแนวคดหลงสตรนยม (Post Feminism) และในขณะเดยวกนยงตองการตอสเคลอนไหวตอไป เนองจากเหนวาปญหาหรอประเดนผหญงยงไมหมดไป ท าใหเราจ าเปนตองหนมาท าความรจกกบสงทเรยกวา “หลงสตรนยม”14

โดยหลงสตรนยม (Post Feminism) ทใชกนอยในปจจบนมหลายชด และแตกตางกนอยางแทบไมนาเชอสวนหนงเปนเพราะค าวา Post ทถกน ามาเชอมโยงกน เชน ใชกบหลงสมยใหม (Postmodernism) หลงโครงสรานยม (Post structuralism) และหลงอาณานคม (Post Colonialism) เปนตน ซงในค าหรอชอตางๆ เหลานนมความหมายทหลากหลายและแตกตางกนไป อยางไรกตามในทนจะนยามกนอยางสนๆ กอนวานกศกสตรนยมทเรยกตนเองวาอยในแนวทางนอธบายวา Post Feminism เขาไปมสวนรวมในวาทกรรมของ Postmodernism โดยททงคตองการทจะสนคลอน (Destabilize) นยามตางๆ ทตายตวของสงทเรยกวาเพศสภาวะ พรอมกนนนกตองการรอถอน (Deconstruct) กระบวนทศนทมอ านาจ (Authoritative Paradigms) และปฏบตการตางๆ ในหนงสอ Introducing Post Feminism (1999) โซเฟย โฟกา (Sophia Phoca)15 ไดสบคนจดก าเนดของ Post Feminism ทการแตกแยกภายในกลมผหญงฝรงเศสทมชอวา ขบวนการปลดปลอยสตร” (Mouvement de Libération des Femmes: MLF) ซงเปนกลมทเกดขนมาจากการนดหยดงานครงใหญของนกศกษาและกรรมกรในกรงปารสเมอเดอนพฤษภาคม-มถนายน ค.ศ.1968 และตอมาไดพฒนาเปน

13 Ibid., p. 6. 14 Jenny A. Gamble, and Debra K. Creedy. (2001). "Women's preference for a cesarean section: incidence and associated factors”, Birth 28,2. pp. 101-110. 15 Sophia Phoca, Rebecca Wright, and Richard Appignanesi. (1999). "Introducing postfeminism", Cambridge: Icon Books.

14

กลมในขบวนการเคลอนไหวของนกสตรนยมในประเทศฝรงเศสทงหมด อยางไรกดในตอนนนสมาชกภายในกลมผหญงทเรยกตนเองวา กลม po et Psyche (โป เอ ซช) ไดประกาศในทสาธารณะวาพวกเธอปฏเสธการตอสของผหญงเพอความเสมอภาคกบผชาย ค าถามมวาถาเชนนนเปาหมายของการตอสของพวกเธอคออะไร นกทฤษฎของกลมน เชน ยเลย กรสเตวา (Julia Kristeva) และเอแลน ซซ (Hélène Cixous) ตอบวา พวกเธอตอสเพอสนบสนนมโนทศนหรอฐานคตเรองความแตกตาง (Difference) พรอมกนนนกลมของพวกเธอยงน าเอาทฤษฎจตวเคราะห (Psychoanalytical Theory) มาใช เพอยนยนวาองคประธานท เปนผหญ ง (Feminine Subject) แตกตางอยางสนเชงหรอแตกตางในระดบรากฐานจากองคประธานท เปนชาย นอกจากนนพวกเธอยงตอกย าความสมพนธของลกษณะทไมแนนอนและหลากหลายหรอหลายอยางของความเปนองคประธานของหญงและชาย16

กลาวโดยสรปคอ 1. พวกเธอปฏเสธการตอสของขบวนการผหญงทมวตถประสงคเพอใหไดมาซงความเสมอภาคเทาเทยมกบผชาย 2. วธคดเรองความเทาเทยมระหวางหญงชายมลกษณะเปนวธคดแบบแบงออกเปนสองขว (Binary) หรอ ทวลกษณ 3. เพศสภาวะ (Gender) นอกจากจะไมคงทแลวยงเปลยนไปเปลยนมาเลอนไหล ทงยงมมากมายหลากหลายเพศสภาวะอกดวย 4. องคประธาน (Subject) หรอความเปนองคประธาน (Subjectivity) หรอความเปนผกระท าของผหญง (Actor/Agency) ผชายมความแตกตางหลากหลายเปนพหพจนและเปลยนแปลงได 5.) ทฤษฎทพวกเธอน ามาใชในการอธบายขอ 1, 2, 3 และ 4 เอามาจากทฤษฎจตวเคราะหไมใชเอามาจากแนวคดเสรนยม (Liberalism) กลมทกลาวถงนนมวธคดแบบขางบนอาจจดไดวาเปนกลมสตรนยมฝรงเศส (French Feminists) ทมตนตอมาจากกลม po et psyche ในประเทศฝรงเศสทมความพยายามเชอมโยงหลงสตรนยมกบทฤษฎ จดนนกสตรนยมชาวองกฤษและสหรฐอเมรกนรนเยาวเหนวามปญหา กลมหลงนเปนกลมทวพากษวจารณรวมทงโจมตสตรนยมในรปแบบปจจบนวาไมเพยงพอทจะยกประเดนหรอพดถงความหวงใยและประสบการณของผหญงทกวนนขนมารณรงคและแกไข ตรงนเองทกลาวไดวาเปนบรบทหรอเงอนไขแวดลอมทท าใหค าวาหลงสตรนยมถกสรางขนมาและอาจกลาวไดวานคอความหมายทแทจรงของค าวา “หลงสตรนยม” หรอ Post Feminism17

อยางไรกด แมวานกสตรนยมทเรยกวาเปนพวก Post Feminism เหลาน เชน นาโอม วลฟ (Naomi Wolf) แคท รอยฟ (Katie Roiphe) เรอเน เดนเฟลด (Rene Denfeld) และนาตาชา วอลเตอร (Natasha Walter) มกถกประทบตราวาเปนพวกตอตานสตรนยม (Anti-feminist) กตาม แตพวกเธอกลบบอกวาพวกเธอเปนผทลวงหนามากอน (Precursors) ของการยายจดมงหมายหรอทศทาง (Aims) และวตถประสงคของสตรนยมใหกบสงทบางคนเรยกวาคลนลกทสาม (Third Wave) จดยนลกษณะทวไปของกลมนคอ พวกเธอสนบสนนวาระทเปนปจเจกและเปนเสรนยม (An Individualistic, Liberal Agenda) มากกวาวาระหรอประเดนทเปนประเดนรวม (Collective) และเปนการเมอง บนจดยนนเองพวกเธอจงถกโจมตจากสตรนยม 16 Sarah Gamble. (2001). The Fiction of Angela Carter: A Reader’s Guide to Essential Criticism. Cambridge: Icon Books. 17 Ibid.

15

อนๆ ทไมชอบวา พวกเธอเปนเหมอนกบเบย (Pawns) หรอตวหมากรกทไมส าคญใหกบขบวนการทเรยกวากระแสโตหรอกระแสตานสตรนยมท เปนอนรกษนยม (Conservative Backlash) ซ งตองการจ ากดประสทธภาพความส าเรจและการขยายตวของสตรนยม18

จากทกลาวมาขางตน ความเหลอมล าทางเพศไดกอใหเกดการเคลอนไหวเรยกรองความเทาเทยมกนระหวางเพศมาโดยตลอด โดยเฉพาะในชวง 4 ทศวรรษทผานมา ในชวงเวลาดงกลาวยงไดเกดการศกษาและค าอธบายหรอแนวคดเกยวกบความเปนรองของผหญงในดานตางๆ อยางมากมายอกดวย ค าอธบายหรอแนวคดทางสตรนยมทเกดขนสวนใหญพฒนาขนจากแนวคดกระแสหลกๆ ทมอยในสงคม ไมวาจะเปนเสรนยม (Liberalism) ล ท ธ ม าร กซ (Marxism) จ ต ว เค ราะห (Psychoanalysis) ห รอ แน วค ดห ล งส ม ย ให ม (Postmodernism) เปนตน นกสตรนยมไดน าแนวคดเหลานนมาขยายความ ปรบแตงใหกลายเปนกรอบทฤษฎทกวางขนและใชอางองได สามารถแบงออกเปนหลายส านกคดดงตอไปน

1. แนวคดสตรนยมสายเสรนยม (Liberal Feminism) มรากฐานมาจากปรชญาแนวเสรนยม เชอวามนษยมความสามารถในการใชเหตผล เชอในความเปนปจเจกบคคล ดงนนสงคมทดตองเปดโอกาสใหสมาชกทกคนไดพฒนาและใชความสามารถในการใชเหตผล กลมนจงมองวาผหญงและผชายไมไดมความแตกตางเรองความสามารถ เพราะมพนฐานความเปนมนษยเหมอนกนแตถกปลกฝงสงสอนความเปนชายหญงและบทบาททางเพศทแตกตางกน ท าใหเกดความแตกตางกนอยางทเปนอย การจ ากดบทบาทผหญงโดยความเชอ ทางประเพณและกฎหมายใหอยแตในบานจงเปนเรองไมยตธรรม ดงนนแนวทางแกปญหาของกลมนจงเนนไปทการแกไขกฎหมายทมอคตและเลอกปฏบตตอเพศ การเปดโอกาสดานการศกษา และการท างานของผหญงใหเทาเทยมผชาย รวมถงการลดภาระดานงานบานของผหญงดวย19

แนวคดสตรนยมสายเสรนยมถอวาเปนส านกคดแรกและถกมองวาเปนแนวคดกระแสหลกของสตรนยม เพราะคนสวนใหญจะคนเคยกบแนวคดน สตรนยมสายเสรนยมไดรบอทธพลอยางสงจากแนวคดเสรนยมทใหความส าคญกบความเทาเทยมกนของมนษยโดยเฉพาะในทางกฎหมาย ใหความส าคญตอปจเจกนยมทมเหตผล ท าใหนกสตรนยมในแนวนมกเรยกรองใหผหญงเปลยนแปลงตนเองใหเปนคนมเหตผล ปรบปรงตวเองใหเหมอนกบผชาย เชนตองไมใชอารมณ ไมแสดงความออนแอ และเชอวาผหญงและผชายไมมความแตกตางกน เปนมนษยเหมอนกน ดงนนผหญงควรมโอกาสทจะท าทกอยางใหไดเหมอนผชาย เรยกรองใหผหญงมโอกาสทเทาเทยมในการแขงขนภายในระบบสงคมทเปนอยโดยเฉพาะในปรมณฑลสาธารณะ ใหความส าคญตอการเปลยนแปลงทางกฎหมาย ทางการเมอง เพอสทธของปจเจกบคคลในการแขงขนในตลาดสาธารณะ เพราะเชอวาถาผหญงมโอกาสทเทาเทยมแลว ผหญงจะเปนเหมอนผชายไดทกอยาง

การตอสหลกของสตรนยมสายนคอ การตอสผานทางการแกไขกฎหมาย หรอการแกไขในแนวสงคมสงเคราะห ไมใหความส าคญกบการแกไขหรอเปลยนแปลงทโครงสรางสงคม นกสตรนยมสายเสรนยมถกวจารณคอนขางมากโดยเฉพาะการใหความส าคญเฉพาะประเดนของกฎหมาย เพราะความดอยโอกาสของ 18 Ibid., p. 16. 19 สนต สวจฉราภนนท. ความเขาใจเชงทฤษฎและปฏบตเกยวกบแนวคดสตรนยม. http://www.midnightuniv.org สบคนเมอวนท 28 กมภาพนธ 2561

16

ผหญงหลายประการไมสามารถแกไขผานทางการแกไขกฎหมาย เชน ไมมกฎหมายใดระบวาผหญงตองเปนหลกในการดแลลก แตผหญงกตองท าแมวาอาจจะไมตองการท า20 นอกจากนการเรยกรองใหผหญงตองปรบตวเอง ไมวาจะเปนการแตงกายหรอแสดงทาทางตลอดจนการคด อารมณใหเหมอนผชาย กถกวจารณเชนกนวาเปนการแสดงถงการยอมรบให "ความเปนผชาย" เปนตวแบบของมนษยทพงประสงค ซงไ มนาถกตอง เพราะคณลกษณะหลายๆ ประการของผชาย เชน การชอบแขงขน ไมมความเอออาทรตอผอน ไมมความออนโยน ความกาวราว การเกบกดทางอารมณ ลวนไมใชคณลกษณะทพงประสงคของมนษยอกตอไป ขอดอยของแนวคดกลมนคอ การพยายามแกปญหาโดยละเลยระบบผชายเปนใหญและโครงสรางทางอ านาจของผชายทเปนอย เนนการท าใหผหญงมบทบาทเหมอนผชายมากขนทงในดานการเมองและเศรษฐกจ ผลทเกดขนจากการก าหนดนโยบายสาธารณะในแนวนกคอ ความไมเทาเทยมระหวางเพศยงคงอย ผหญงบางคนไดรบประโยชนจากการแกไขน โดยการเขามามบทบาทและอ านาจในโครงสรางทางการเมองและระบบเศรษฐกจ ในขณะทผหญงสวนหนงยงประสบปญหาในลกษณะเดม การเพมขนของบทบาทนอกบาน รวมเขากบบทบาททตองท าอยแลวในบาน ท าใหผหญงล าบากและมภาระมากขน

2. แนวคดสตรนยมสายมารกซสต (Marxist Feminism) ทฤษฏมารกซสตวาดวยเรองเกยวกบชนชนและระบบทนนยม คอตนก าเนดของนกสตรนยมแบบสงคมนยม กลาววาระบบทนนยมมองวาผหญงคอประชาชนในล าดบท 2 ของระบบทนนยม และในระบบโครงสรางชายเปนใหญเกดขนอยบนพนฐานของการหาประโยชนอยางไมถกตองจากคนท างาน โดยเฉพาะอยางยงคนงานผหญง จากแนวคดของฟรดรช เองเกลส (Friedrich Engels) ในหนงสอ The Origin of the Family, Private Property and the State กลาววา การเกดขนของทรพยสนสวนบคคลของผชาย ท าใหผชายตองการสบทอดทรพยสนใหลกของตน โดยการท าลายระบบสบสกลแบบเดมซงเปนการสบสกลจากฝายแม และสรางระบบสามเดยวอยางเครงครด การเปลยนแปลงในลกษณะนท าใหผหญงกลายเปนเพยงสมบตของผชาย และเคร องมอในการผลตทายาท การจดการกบปญหาการกดขทางเพศในแนวทางน คอ ตองน าผหญงกลบเขาสระบบผลตอตสาหกรรม โดยกลมนใหความส าคญกบความขดแยงทางชนชนมากกวาการกดขทางเพศ ดงนนระบบทนนยมจะตองถกท าลายกอน เพอปลดปลอยแรงงานจากการกดขของนายทน และการเปลยนแปลงทางโครงสรางความสมพนธชายหญงจงจะเกดขนหลงจากนน

ระบบทนนยมคอการแยกตลาดและบานออกจากกน ซงเปนการแบงงานแยกการด าเนนชวตออกจากวถการผลต อนเปนสาเหตทท าใหผหญงตกเปนเบยลางของผชายทมอ านาจเหนอกวา เพราะสามารถควบคมแรงงานของผหญงในการใหก าเนดและอบรมเลยงดบตร ระบบทนนยมเปลยนความสมพนธในครอบครวเพราะผชายเปนผออกไปลาสตวและเพาะปลกถอเปนเจาของปจจยการผลต มอ านาจควบคมทกอยางใหอยภายใตอ านาจในฐานะของผผลตหรอนายทน ผหญงตกอยภายใตการกดขซ งจะถกเอาเปรยบจากผผลตและนายทนเสมอ ผหญงทท างานจะถกนายทนกดคาจางใหต าลงโดยอางถงศกยภาพในการท างานทนอยกวาผชาย เนองจากผหญงไมสามารถทมเวลาใหกบงานทท าไดอยางเตมทเพราะผหญงตองใหเวลากบทบานเพอดแลลก

20 Zillah R. Eisenstein. (1981). The radical future of liberal feminism. New York: Longman.

17

และสามในบทบาทการเปนแมและเมย ทางออกของความเสมอภาคทางเพศตามแนวทางของ มารกซสมกคอ การท าลายการกดขทางชนชนใหหมดไปโดยอาศยการปฏวตดวยการรวมเปนหนงเดยวของชนชนแรงงานทงหญงและชาย แตการรวมพลงเฉพาะผหญงเพอตอตานผชายเปนการตอตานการปฏวตเพราะเปนการแบงพล งอนเปนศกยภาพของการปฏวตชนชนแรงงาน การปฏวตของชนชนแรงงานเปนการท าลายระบบชนชนทางสงคม สงทเปนประโยชนทางเศรษฐกจสวนตนจะกลายเปนประโยชนของชมชน ขณะเดยวกนกจะปลดสงคมใหเปนอสระจากผลอนเกดจากการเอารดเอาเปรยบของชนชน นนกคอความไมเสมอภาคทางเพศ

สตรนยมสายมารกซสตเปนอกแนวคดหนงเกดขนในชวงตนทศวรรษ 1970 ไดรบอทธพลทางความคดของคารล มารกซ และฟรดรช เองเกลส โดยเชอวาการกดขทผหญงไดรบเปนผลจากระบบเศรษฐกจทไมเปนธรรม โดยเฉพาะในระบบการผลตแบบทนนยม สตรนยมสายนเชอวาระบบทนนยมอตสาหกรรมท าใหเกดการแบงการท างานออกเปน งานบานทถอวาเปนงานทไมกอใหเกดผลผลต ไมมคณคาและไมมคาตอบแทน และงานนอกบานซงเปนงานทกอใหเกดผลผลตมคาตอบแทน ระบบทนนยมพยายามทจะใหเกบผหญงไวท างานบาน การกระท าเชนนถอวาเปนประโยชนตอทนนยมเพราะผชายสามารถท างานไดอยางเตมทโดยไมเสยเวลาในการท างานบานหรอท าอาหาร และนายทนไมจ าเปนตองจายคาแรงงานสงขนเพอน ามาจายใหกบคนท างานบานเพราะมผหญงหรอภรรยาท าใหฟรอยแลว ในกรณทผหญงไดมโอกาสท างานนอกบาน ภายใตระบบทนนยมทเปนอย งานทผหญงสวนใหญท าถกถอวาเปน "งานของผหญง" เชน งานพยาบาล งานเยบผา งานเลขานการ ซงเชอวาเปนงานทคลายคลงกบงานทผหญงท าทบาน จงท าใหงานเหลานนไดรบคาตอบแทนต าเมอเทยบกบงานทผชายสวนใหญท า เพราะงานบานถกตดสนวาเปนคาทไมมคณคาในระบบทนนยม ระบบเศรษฐกจโดยเฉพาะเศรษฐกจแบบทนนยมจงถอวาเปนสาเหตทส าคญทสดของความเปนรองของผหญง ดงนนการตอสของผหญงส าหรบสตรนยมสายน คอตองเปลยนแปลงระบบเศรษฐกจทไมเปนธรรมทเปนอย ก ารเสนอดงกลาวท าใหสตรนยมสายมารกซสตถกวจารณวามองไมเหนการกดขผหญงในรปแบบอนๆ ทส าคญ เชนการกดขทผหญงไดรบในโลกสวนตว หรอภายในครอบครว มองไมเหนวาการกดขผหญงมลกษณะเฉพาะทแตกตางจากการกดขทางชนชน ขอวจารณนน าไปสการเกดขนของส านกคดสตรนยมสายถอนรากถอนโคน (Radical Feminism)21

3. แนวคดสตรนยมสายสดขวหรอสตรนยมสายถอนรากถอนโคน (Radical Feminism) การเปลยนแปลงถอนรากถอนโคนไมไดหมายถงการเปลยนแปลงในโครงสรางสงคม แตเปนการท าความเขาใจและตอสภายในตวเองของผหญง หลกเลยงหนจากการตอสทางการเมอง และถอนตวจากความพยายามทจะเขาไปอยในโครงสรางสงคมชายเปนใหญ กลมนมองความสมพนธชายหญงเปนความสมพนธเชงอ านาจ และระบบทผชายเปนใหญ โดยการแบงแยกเพศเปนชายหญง เปนการแบงทพนฐานทสดซงมากอนชนชนหรอสผว ระบบชายเปนใหญสรางการยอมรบตอความสมพนธทางเพศทเหลอมล าผานทางกระบวนการขดเกลาทางสงคม ท าใหเปนเรองธรรมชาตธรรมดาปกตตามคานยม

21 สเทพ สนทรเภสช. 2540). ทฤษฎสงคมวทยารวมสมย พนฐานแนวความคดทฤษฎทางสงคมวทยาและวฒนธรรม . เชยงใหม: ส านกพมพโกลบอลวชน.

18

ความแตกตางทางเพศมรากฐานมาจากวฒนธรรมมากกวาชวภาพ หนาททางการสบพนธท าใหการกระจายของอ านาจไมเทาเทยม เสนอใหมการควบคมการเจรญพนธดวยเทคโนโลย การดแลเดกใหเปนหนาทของสงคม ความเปนแมเปนมายาคต (ผหญงตองการเปนแม ผหญงมสญชาตญาณของความเปนแม เดกทกคนตองการแม) ความเปนแมกลายเปนสถาบน รวมทงกามารมณกถกท าใหเปนสถาบนดวย เพอประโยชนของผชาย ถาเบยงเบนไปกจะกลายเปนการคกคามสถาบนดงกลาว (รกรวมเพศ ท าแทง ทองไมมพอ ฯลฯ)

ผหญงเปนกลมแรกในประวตศาสตรทถกกดขทงในดานวตถและจตใจ การครอบง าและกดขไมไดจ ากดอยเพยงสถาบนทเปนทางการหรอในพนทสาธารณะเทานนแตเกดขนในพนทสวนตวดวย การกดขเกดขนเพราะเธอเปนผหญง เพราะเพศของพวกเธอ รางกายของผหญง กลมดงกลาวมแนวทางการตอสของกลมดงนคอ การแยกตวออกจากระบบในทกดาน รวมทงความสมพนธทางเพศ และรปแบบของหญงรกหญงในฐานะทเปนรปแบบการแสดงออกในทางการเมองและการปฏวตท าลายลางระบบชายเปนใหญ ขอเสนอของแนวคดสตรนยมแบบสดขวจงไมใชเรองความเทาเทยมกบผชายในโครงสรางสงคมทเปนอย หรอการท าใหผหญงเหมอนผชาย แตเปนการปฏเสธการกดขในทกรปแบบทงในระบบการเมองเศรษฐกจและสงคม

การกดขผหญงเกดขนเพราะเธอเปนผหญง หรอผหญงถกกดขเพราะเพศของเธอ ความไมเทยมกนทางเพศทเกดขนเปนผลมาจาก อดมการณชายเปนใหญ (Patriarchy) ระบบชายเปนใหญ หมายถง ระบบของโครงสรางสงคมและแนวการปฏบตทผชายมความเหนอกวา กดขและเอารดเอาเปรยบผหญง กลาวอกนยหนงคอ เปนระบบทผชายมความเหนอกวาผหญงในทกดาน ไมวาจะเปน เศรษฐกจ การเมอง หรอวฒนธรรม กลมแนวคดนใหความสนใจตอสถานะทเปนรองของผหญงและมองวาความเปนรองทเกดขน มสาเหตมาจากความตองการเหนอกวาของผชาย และอดมการณชายเปนใหญไดพยายามสรางความชอบธรรมตอความเหนอกวาของผชาย (ผชายเขมแขงกวา ฉลาดกวา มเหตผลมากกวา คดอะไรทลกซงไดมากกวา ฯลฯ) และท าใหความเหนอกวานด ารงอยในความเชอของคนในสงคมผานทางกระบวนการขดเกลาทางสงคมในรปแบบตาง ๆ สตรนยมสายนไดมการแตกยอยเปนสตรนยมสายวฒนธรรม (Cultural Feminism) และสตรนยมสายนเวศ(Ecofeminism)22

4. แนวคดสตรนยมสายวฒนธรรม (Cultural Feminism) ในครสตศตวรรษท 19 นบไดวาเปนการออกมาโตกบแนวคดสตรนยมในยคแหงการรแจง เชน การสนบสนนใหสตรสามารถพงพาและปกครองตนเองได ไมใชแคการมชวตผานชวตของผชายทเปนเจาของเธอ และไดเพมเตมความส าคญของการเตบโตทางอนทรยทจะท าใหสามารถเตบโตทางปญญาไดดวย การเตบโตนอาจท าไดโดยการแยกตวผหญงออกจากสงคมชายเปนใหญเพอใหพวกเธอไดสรางสงคมของพวกเธอขนมาเอง คณสมบตของผหญงทแตกตางจากผชายนนอาจกลายเปนพลงส าคญของการเปลยนแปลงความสมพนธระหวางมนษยชาต จงเปนกระแสทางทฤษฎทมงคนควาเกยวกบการสรางสรรควฒนธรรมของผหญงทเปนเอกเทศ โดยไมเนนการเปลยนแปลงทางการเมองและเศรษฐกจ

22 ชลดาภรณ สงสมพนธ. 2551). ประวตศาสตรของเพศวถ: ประวตศาสตรเรองเพศ/เรองเพศในประวตศาสตรไทย . กรงเทพฯ: มลนธสรางความเขาใจเรองสขภาพผหญง.

19

แนวคดสตรนยมแบบวฒนธรรมมองไปไกลกวาความมเหตผลหรอการมงแกไขทตวกฎหมาย แตกลบมองทการถายเปลยนทางวฒนธรรม จากวฒนธรรมและการปกครองแบบชายเปนใหญหรอทเรยกวา “ปตาธปไตย” (Patriarchy) มาเปนวฒนธรรมและการปกครองทใหเพศหญงเปนศนยกลาง มงมนทจะรอฟนระบบสงคมตามทเชอวาผหญงเปนใหญมากอน นนคอระบบมาตาธปไตย (Matriarchy) เพราะการแกไขความไมเทาเทยมกนทกฎหมายเปนเพยงการแกไขความไมเทาเทยมในระดบผวๆ เทานน หากแตเปนการแกไขวฒนธรรมอนเปนตวก าหนดความคดของสงคมนนจะเปนการสรางความท าเทาเทยมทยงยนกวา จงเนนคณคาอนเกดจากความเปนเพศแมของผหญง เชน ความอาทร การมน าใจ การไมเหนแกตว ซงในสงคมทชายเปนใหญกจะลดทศนคตแบบผหญงลงแลวเชดชความเปนชายขน กลมนไมไดเรยกรองใหผหญงตองออกไปมบทบาทเปนนกการเมอง หรอใหผหญงมบทบาทในทางสาธารณะ แตเรยกรองใหสงคมกลบมาใหคณคาแกผหญงอยางทผหญงเปน เชน การท างานบาน ซงในความเปนจรงควรยกยองผหญงทท างานบาน ดงนน แนวคดนจงควรสรางหรอเปลยนแปลงความหมายและคานยมเกยวกบลกษณะและบทบาทของผหญง

การเปลยนแปลงทางวฒนธรรมจากชายเปนใหญ ซงเปนวฒนธรรมทเนนการใชความรนแรง การฆาฟน การนองเลอด และจบลงดวยความตาย มาสวฒนธรรมแบบหญงเปนใหญ ซงอาจนบไดวาเปนคตรงขามหรอเปนวฒนธรรมทเกยวกบการใหก าเนด การเลยงด และความออนหวาน ยอมท าใหสงคมเปนสงคมทนาอยและสงบสขมากขน นอกจากจดทกลาวมาน แนวคดสตรนยมแบบวฒนธรรมยงมองวาศาสนาโดยเฉพาะศาสนาครสตนกายคาทอลกและสงคมเปนสงทกดขสตรเปนอยางมาก เพราะเปนการปลกฝงความคดทวาผหญงยอมเปนผทต ากวา ดอยกวา มาทหลง และตองถกควบคมโดยชายตงแตพระคมภรไบเบลทกลาววา ผหญงคนแรกของโลกนนเกดมาจากซโครงของชายคนแรก ทงๆ ทในไบเบลพระผเปนเจาไดแสดงตนเปนทงเพศชายและเพศหญง หรอแมกระทงในคมภรคาบาลาของศาสนายว การมองภาพลกษณของสตรต ากวาบรษในพนททางศาสนาเชนนน าไปสการวางสถานะของสตรเปนเพยงทรพยสนของบรษ

สตรนยมสายวฒนธรรมโดยภาพรวมจะยอมรบวาผหญงและผชายมคณลกษณะทแตกตางกน เหมอนทเคยเชอกนในอดต แตนกสตรนยมสายนเสนอวาคณลกษณะทเปนหญงนนดกวาหรอเหนอกวาของผชาย (ไมใชดอยกวาดงทเชอกนในอดต) ไมวาจะเปนความเออเฟอเผอแผผ อน การเอาใจใสดแล ความออนโยน ความสนตไมกาวราว ลวนเปนคณลกษณะทผหญงควรชนชม และรกษาความเปนหญงเหลานนไว23

5. แนวคดสตรนยมสายสงคมนยม (Socialist Feminism) แนวคดนเปนการผสมผสานระหวางมารกซสตและแนวสดขว ซงมองวาโครงสรางของการกดขทางชนชนและระหวางเพศนนซอนทบและเกยวโยงกน สาระส าคญเกยวกบโครงสรางเศรษฐกจทนนยมกอใหเกดการแบงชนชน โดยมการวเคราะหในเรองความส าคญของชนชนทมาจากการเปลยนแปลงเศรษฐกจในระบบทนนยม และเนนใหชนชนลางตอสเพอใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคม ความสมพนธของระบบทนนยมนนมาจากชายเปนใหญ และมการกดขผหญงในทกๆ เรอง โดยมรากเหงามาจากสงคมวตถทใหความส าคญแกปจจยการผลตในเชงปรมาณ พรอมทงการกดขผหญงซงเกดขนตงแตยคสงคมดงเดมเรมมการแบงงานกนท าผชายมหนาทส าคญเปนผน าในครอบครว สวน

23 สชลา ตนชยนนท. (2540). ผหญงในทศนะจตร ภมศกด และแนวคดสตรศกษา. กรงเทพฯ: ส านกพมพผลก.

20

ผหญงท าหนาทผลตสมาชกใหมใหแกสงคม ผชายมหนาทส าคญมอ านาจและมสมบตมากจงมโอกาสกดขผหญง ท าใหสงคมเรมมความไมเสมอภาคเกดขนระหวางหญงชาย ซงสะทอนใหเหนถงความแตกตางทเกดขน สตรนยมแนวสงคมนยมมแนวคดวาความแตกตางของผหญงผชายถกก าหนดโดยสภาวะของสงคมทท าใหแตกตาง และการเปลยนแปลงทส าคญเพอใหเกดความเสมอภาคหญงชายคอ การเปลยนแปลงโครงสรางทางสงคม เศรษฐกจ

แนวคดสตรนยมสายสงคมนยมเกดจากการเคลอนไหวเพอสทธสตรในทศวรรษ 1970 หรอระหวาง ค.ศ.1970 – ค.ศ.1979 โดยผสมผสานแนวคดทนนยม เชอชาตนยม และการมอ านาจครอบง าของผชายเขาดวยกน แนวคดสตรนยมสายสงคมนยมชวยใหเขาใจมตทางเศรษฐกจ การเมอง และการปรบแนวคดในการมองชวตมนษยใหม โดยประสานชวตสวนตวกบชวตสาธารณะเขาดวยกน และเชอวาการใหก าเนด อบรมเลยงดบตร การจดระเบยบเกยวกบกจกรรมในครอบครวนน เปนสวนหนงของระบบเศรษฐกจซงเปนพนฐานของสงคม นกสทธสตรนยมแนวสงคมนยมสรางทฤษฎขนมา โดยน าวธการของวตถนยมประวตศาสตรมาตรวจสอบและแบงงานระหวางเพศ เพอท าความเขาใจเกยวกบความสมพนธระหวางบทบาทหญงชายทเปนไปโดยธรรมชาต และบทบาทหญงชายทก าหนดโดยสงคม รวมทงการใหเหตผลวาความแตกตางระหวางหญงชายเกดขน และก าหนดโดยสงคมและกฎเกณฑทางสงคมมากกวาจะเปนไปโดยธรรมชาต ทฤษฎสตรนยมแนวสงคมนยมไดชใหเหนถงงานของผหญงและการเอารดเอาเปรยบผหญงในระบบเศรษฐกจ

ส านกคดสตรนยมสายสงคมนยมเกดขนจากความไมพอใจแนวคดของมารกซสตทไมเหนความส าคญของมตทางเพศ สตรนยมสายสงคมนยมใหความส าคญกบพนทสวนตว ความสมพนธเชงอ านาจระหวางชายหญง รวมทงหนาทในการใหก าเนดบตรของผหญง และเชอในความเหมอนกนระหวางผหญงและผชาย แบงพนทโลกสวนตวและโลกสาธารณะ โดยเสนอวาผหญงตองผลกดนใหโลกสวนตวเขาไปอยในโลกสาธารณะ และใหความสนใจประเดนการท างานของผหญงทถกเอารดเอาเปรยบในสงคม การทจะปลดปลอยหรอใหอสระแกผหญงนน ผหญงจ าเปนตองเขาไปรวมในการผลตสาธารณะ โดยงานทท าตองรวมถงงานทมเกยรต อยในระดบผบรหาร และไมควรมสงทเรยกวา “งานของผหญง” ในพนทสาธารณะอกตอไป นอกจากน การทผหญงท างานทงสองพนทคอ พนทภายในบาน และพนทสาธารณะ จะชวยใหสถานะและบทบาทหนาทของผหญงมการปรบเปลยนในทศทางทดขน

สตรนยมสายสงคมนยมถอวามความคลายคลงกบสตรนยมสายมารกซสตอยหลายประการ ไมวาการเชอวาผหญงกบผชายมความเหมอนกน หรอการวเคราะหสงคมโดยแบงเปนโลกสวนตวและโลกสาธารณะ รวมทงการเสนอใหผลกดนโลกสวนตวเขาไปอยในโลกสาธารณะ แตทแตกตางกนคอ สตรนยมสายสงคมนยมมองวาการอธบายถงการกดขผหญงจ าเปนตองท าความเขาใจตอโลกหรอพนทสวนตวดวย เชน ความสมพนธเชงอ านาจระหวางเพศหญงกบเพศชายและหนาทการใหก าเนดเดกของผหญง ดงนนสตรนยมสายนจงเสนอวา ความไมเทาเทยมกนทางเพศ เปนผลจากการปฏสมพนธกนของระบบชายเปนใหญและระบบทนนยมในสงคม หรอกลาวไดวาเมอทงระบบความเปนเพศและระบบเศรษฐกจมาสมพนธกนในยคสมยหนงๆ ไดท าใหเกดโครงสรางทางเศรษฐกจและสงคมทผชายอย ในฐานะทไดเปรยบ สวนผหญงอยในฐานะท เสยเปรยบ ตวอยางเชน ระบบชายเปนใหญไดสรางความเชอทวา คณคาของผหญงอยทความสวยและความสาว คณคา

21

ของผชายอยทความสามารถ การประสบความส าเรจในหนาทการงาน ความเชอนเมอปฏสมพนธกบเศรษฐกจแบบตลาดทตองการขายสนคาใหไดมาก ดงนน ผานทางการโฆษณา ผหญงจงตกเปนเหยอทางการคาของธรกจเครองส าอางหลากหลายชนดอยางเตมใจ เพอตองการสวยและรกษาความสาวไว24

6. แนวคดสตรนยมสายนเวศ (Ecofeminism) มความเชอคลายคลงกบสายวฒนธรรมวาผหญงมความแตกตางจากผชายและดกวาผชายตามธรรมชาต แตเสนอเพมเตมวาผหญงมความใกลชดหรอเปนอนหนงอนเดยวกนกบธรรมชาต เชนการทผหญงเปนผใหก าเนดบตร ท าใหผหญงเชอมโยงกบธรรมชาต เชอมโยงกบโลก สวนผชายนนใกลชดกบวฒนธรรม และในนามของวฒนธรรมผชายไดพยายามและประสบความส าเรจในการขมเหงรงแกทงผหญงและธรรมชาต การเชอมโยงผหญงเขากบธรรมชาตนไดน าไปสการฟนฟพธกรรมโบราณทใหความส าคญกบการบชาพระแมเจา รวมทงระบบสบพนธของผหญง โดยมองวาธรรมชาตเปรยบเสมอนแมและพระแมเจาซงเปนทมาของพลงอ านาจและแรงบนดาลใจ และเรยกรองใหมการปฏเสธวทยาศาสตรและเทคโนโลย ทงสตรนยมสายวฒนธรรมและสายนเวศถกวจารณวาเปนพวกสารตถะนยม คอเชอวามธาตแทของความเปนหญง25

7. แนวคดสตรนยมสายจตวเคราะห (Psychoanalytic Feminism) เปนแนวคดสตรนยมอกส านกหนง ไดใชแนวคดของจตวเคราะหอธบายถงการเกดขนของความเปนชายความเปนหญงซ งน าไปสความเปนรองของผหญง โดยเชอวาการท าความเขาใจตอพฒนาการความเปนชายเปนหญงจ าเปนตองท าความเขาใจในระดบจตใจ นกสตรนยมสายนเชอวาความเปนเพศ หรอความเปนชายเปนหญงไมใชเรองทางชวะทมมา แตเปนสงทถกสรางขนในระดบจตไรส านก (Unconciousness) ในพฒนาการชวตชวงตนๆ ของเดก ซงถอวาเปนชวงทส าคญในการกอรปอตลกษณของความเปนเพศ เชน งานของแนนซ โชโดรอฟ (Nancy Chodorow) ทอธบายวาการเลยงดเดกออนทไมสมดล คอการทแมเลยงดเดกใกลชดแตเพยงผเดยวโดยมพอคอยดอยหางๆ กอใหเกดการกอรปอตลกษณความเปนเพศทแตกตางกน ท าใหผชายมกเปนคนทปดกนตวเอง ไมมทกษะในการสรางความสมพนธกบผ อน มความเปนตวของตวเองสง สวนผหญงจะมความสามารถในการสรางความสมพนธกบผ อน แตมความเปนตวของตวเองนอย ซงเธอเสนอวาความเปนหญงเปนชายแบบนไมเหมาะสมทงค มนษยทพงประสงคควรเปนการผสมผสานคณลกษณะของทงสองเพศ ซงจะไดมาโดยเปลยนวธการเลยงดเดกใหพอมสวนในการเลยงดลกในระดบเดยวกบแม (Equal Parenting)26

8. แนวคดสตรนยมสายหลงสมยใหม (Feminist Post-Modernism) สตรนยมแนวคดตางๆ ขางตนถกมองวาเปนผลผลตของแนวคดในยคสมยใหม (ยกเวนนกสตรนยมสายจตวเคราะหบางคน) และถก

24 นตยา ฉตรสงา. 2547). วถชวตของผหญงในธนาคารแหงประเทศไทย ทปฏบตงานเกยวของกบธนบตร = The life path of female working with bank notes at the Bank of Thailand. กรงเทพฯ: ส านกบณฑตอาสาสมคร มหาวทยาลย ธรรมศาสตร. 25 Alan Gray, et al, (1999). Gender, sexuality and reproductive health in Thailand. Nakhon Pathom: Institute for Population and Social Research, Mahidol University. 26 Nancy Chodorow. (1978). “The reproduction of motherhood”, Psychoanalysis and the Sociology of Gender, Berkeley: The University of California Press.

22

วจารณจากสตรนยมสายแนวคดหลงสมยใหมวามขอบกพรองโดยเฉพาะประเดนการเสนอภาพผหญงทเปนหนงเดยว คอเชอวาผหญงทงโลกมความเหมอนกน ไมค านงถงความแตกตางทางวฒนธรรม ทางชาตพนธ ทางชนชน สตรนยมสายหลงสมยใหม ซงไดรบความสนใจอยางสงตงแตทศวรรษ 1980 เปนตนมา ไดใหความส าคญตอความแตกตางของกลมผหญง รวมทงความหลากหลายทมอยของผหญงแตละคน

นอกจากนยงปฏเสธความคดสารตถะนยม โดยเสนอวาไมมผหญง ไมมความเปนผหญง ทกอยางลวนสรางผานปฏบตการทางวาทกรรม จงไมมความเปนผหญงทแท คงทตายตวและไมเปลยนแปลง การเสนอวาไมม "ผหญง" ของสตรนยมหลงสมยใหมไดน าไปสการถกวจารณอยางรนแรงจากนกสตรนยมสายอน ๆ วาท าใหการตอสเพอสถานะทดขนของผหญงเปนเรองเปนไปไมไดเพราะไมมสงทเรยกวาผหญงเสยแลว ถอเปนการท าลายความชอบธรรมของขบวนการเคลอนไหวของผหญง27

นกสตรนยมวพากษวจารณอยางมากวา การครอบง าในวงการวชาการทมชายเปนใหญเพราะขอมลทเกยวของกบผหญงมนอยมาก ผหญงจะไมไดรบความสนใจในการศกษาหรอถาไดรบการศกษากเปนเพยงขอมลประกอบเทานน ทเปนเชนนมาจากการทผหญงถกมองวาไมมสวนส าคญในการก าหนดสงทเกดขนในสงคม และอาจจะเพราะนกวชาการทเปนผหญงมจ านวนทนอยกวาชายมาก เพราะฉะนนจะพบวาในการศกษาสงคมไมวาในดานใดกตาม มกไมคอยมเรองของผหญงปรากฏออกมา ไมวาจะเปนวถชวต การรวมกลม การจดการความขดแยง ระบบความคด ทงๆ ทในทกสงคมมผหญงอยไมนอยกวาครงหนง

ดงนนเมอมความคดสตรนยมเกดขน ความคดรวบยอดความเปนเพศจงถกมองวาเปนหนวยการวเคราะหทส าคญในการศกษาสงคม เพราะท าใหเราไดเรยนรถงประชากรอกครงหนงของสงคม ทมสวนสมพนธกบความเปนไปในทางเศรษฐกจ สงคม การเมอง และท าใหเกดความเขาใจทถกตองมากขนตอสงคมนน ตวอยางเชน ถามการศกษาสงคมทหมบานแหงหนง และเหนวาหมบานนมเศรษฐกจทด มเงนไหลเวยนในชมชน ถาพจารณาสงคมแบบรวมๆ อาจสรปวาการพฒนาของรฐประสบความส าเรจ แตถาน าความเปนเพศมาพจารณาอาจพบวาเงนทสะพดอยในหมบานเปนเงนทไดจากการไปคาประเวณของผหญงในหมบาน ขอสรปในเรองการพฒนาคงเปนในดานทตรงกนขาม

อกตวอยางของการศกษาทางสงคมวทยาทไมไดมการพจารณาถงมตของความเปนเพศ คอการศกษาในเรองการแบงชวงชนทางสงคม ซงท าการวเคราะหและอธบายถงความแตกตางหรอความไมเทาเทยมกนระหวางกลมคน ในกรอบความคดทใชในการท าความเขาใจเกยวกบความไมเทาเทยมกนทผานมา ไมไดตระหนกและไมไดรวมความเปนเพศวาเปนมตหนงของการแบงชวงชนทางสงคม ทงๆ ทผหญงเปนกลมคนทอยในฐานะทดอยกวาหรอไมมความเทาเทยมกบผชายอยางเหนไดชดเจน ดงนน การท าความเขาใจสงคมโดยพจารณาถงเรองราวทเกยวของกบผหญงในฐานะทเปนสวนหนงของสงคม จะมสวนชวยในการอธบายปรากฏการณสงคมในดานตางๆ ไดสมบรณขน28 27 Gray, et al. op.cit. 28 วารณ ภรสนสทธ. “แนวคดสตรนยมในสกลความคดตางๆ”, มหาวทยาลยเทยงคน. https://www.bloggang.com/ mainblog.php?id=sroydokmak&month=31-07-2010&group=26&gblog=29 สบคนเมอวนท 2 มนาคม 2561.

https://www.bloggang.com/%20mainblog.php?id=sroydokmak&month=31-07-2010&group=26&gblog=29

https://www.bloggang.com/%20mainblog.php?id=sroydokmak&month=31-07-2010&group=26&gblog=29

23

กจกรรม 6.1.1 จงสรปความส าคญของแนวคดสตรนยมแตละแนวคดมาโดยสงเขป แนวตอบกจกรรม 6.1.1

สรปสาระส าคญของแตละแนวคดถงจดเนนของแนวคดนนๆ คอ แนวคดสตรนยมสายเสรนยม (Liberal Feminism), แนวคดสตรนยมสายมารกซสต (Marxist Feminism), แนวคดสตรนยมสายสดขวหรอสตรน ยมสายถอนรากถอนโคน (Radical Feminism), แนวคดสตรน ยมสายวฒนธรรม (Cultural Feminism), แนวค ดสตรน ยมสายส งคมน ยม (Socialist Feminism), แนวค ดสตรน ยมสายน เวศ (Ecofeminism), แนวคดสตรนยมสายจตวเคราะห (Psychoanalytic Feminism), แนวคดสตรนยมแนวยคหลงสมยใหม (Feminist Post-Modernism)

24

เรองท 6.1.2 กรอบระหวางประเทศเกยวกบการพฒนาสตร

การพฒนาศกยภาพสตรและการสงเสรมความเสมอภาคหญงชายถอเปนเรองจ าเปนในยคปจจบน ประเทศตางๆ ทวโลกลวนตระหนกในความส าคญดงกลาวจงไดจดท าขอตกลงเกยวกบการพฒนาสตรขนอยางกวางขวาง หลายประเทศในโลกโดยสวนใหญมกจดท าขอตกลงเกยวกบการพฒนาสตร ทงยงยดถอเปนกรอบในการน าไปปฏบตและน าไปปรบใชกบขอกฎหมายรวมทงนโยบายของรฐตน ในสวนนจะไดยกตวอยางอนสญญาและแผนการพฒนาสตรฉบบส าคญๆ เชน CEDAW, Beijing Declaration and Platform for Action, SDG 5 ซงมสาระส าคญสอดคลองกบการพฒนาสตรในระบบระหวางประเทศดงตอไปน

1. อนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตตอสตรในทกรปแบบ อนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตตอสตรในทกรปแบบ (Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination Against Women: CEDAW) ถอเปนอนสญญาทมงขจดการเลอกปฏบตตอผหญงในทกรปแบบ มผลบงคบใชเมอวนท 17 กรกฎาคม ค.ศ.1981 ปจจบนมประเทศทเขาเปนภาคอนสญญาทงสน 185 ประเทศ ซงการทรฐเขาเปนภาคหมายความวารฐบาลและฝายนตบญญตรบทจะน าบทบญญตในอนสญญามาใชในประเทศ อาจกลาวไดวาอนสญญาฉบบดงกลาวนเปนฉบบแรกและฉบบเดยวทครอบคลมประเดนเกยวกบสทธมนษยชนของผหญง ไมเฉพาะดานพลเมองและการเมองเทานน แตรวมถงเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม และชวตครอบครวดวย29 โดยสาระส าคญของอนสญญา CEDAW มดงตอไปน30

สวนท 1 (ขอ 1-6) กลาวถงค าจ ากดความของค าวาการเลอกปฏบตตอสตร พนธกรณของรฐภาค มาตรการทรฐภาคตองด าเนนการเพอสนบสนนความกาวหนาของสตร ฯลฯ

สวนท 2 (ขอ 7-9) กลาวถงความเทาเทยมกนระหวางบรษและสตรในดานการเมองและการด ารงชวต เชน สทธในการเลอกตง

สวนท 3 (ขอ 10-14) กลาวถงสทธของสตรทจะตองไดรบการดแลทางเศรษฐกจ การปองกนความรนแรงตอสตรในสถานทท างาน และการเขาถงบรการสขภาพ ฯลฯ

สวนท 4 (ขอ 15-16) กลาวถงความเทาเทยมกนของบรษและสตรในดานกฎหมาย

29 UNIFEM CEDAW SEAP Thailand. อนสญญาผหญ ง CEDAW. http://www.humanrightscenter.go.th/DocLib4/ cedaw1.pdf สบคนเมอวนท 2 มนาคม 2561. 30 Human Rights กระทรวงการตางประเทศ. CEDAW อนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตตอสตรในทกรปแบบ . http://humanrights.mfa.go.th/th/humanrights/obligation/international-human-rights-mechanism/CEDAW, php สบคนเมอวนท 5 มนาคม 2561.

http://www.humanrightscenter.go.th/DocLib4/

http://humanrights.mfa.go.th/th/humanrights/obligation/international-human-rights-mechanism/CEDAW

25

สวนท 5 (ขอ 17-22) กลาวถงการจดตงคณะกรรมการการขจดการเลอกปฏบตตอสตรในทกรปแบบ พนธกรณของรฐในการจดท ารายงานของรฐภาค และการปฏบตหนาทของคณะกรรมการ

สวนท 6 (ขอ 23-30) กลาวถงการมใหมขอบทของอนสญญาทจะขดตอกฎหมายภายในทด าเนนการ มากกวาทก าหนดไวในอนสญญาและกฎหมายระหวางประเทศทมอย การน าพนธกรณ ไปปฏบตในระดบประเทศ ฯลฯ

ประเทศไทยเขาเปนภาคดวยวธภาคยานวต31 เมอวนท 9 สงหาคม ค.ศ.1985 และมผลใชบงคบกบไทยเมอวนท 8 กนยายน ค.ศ.1985 มค าแถลงตความวา ขอบทในอนสญญา CEDAW ตองสอดคลองกบรฐธรรมนญไทย มขอสงวนในขอ 29 เกยวกบการเสนอเรองใหศาลยตธรรมระหวางประเทศพจารณา ในกรณการพพาทระหวางรฐภาค32 โดยคณะรฐมนตรเหนชอบในการเขารวมลงนามในพธสารเลอกรบของอนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตตอสตรในทกรปแบบ (Optional Protocol to the CEDAW) ตามมตคณะกรรมการสงเสรมและประสานงานสตรแหงชาต (กสส.) ตามทส านกงานปลดส านกนายกรฐมนตรเสนอ เพอเปนการแสดงเจตนารมณในการคมครองสทธสตรอยางจรงจง ส าหรบสาระส าคญ33 คอ การยอมรบอ านาจของคณะกรรมการประจ าอนสญญาฯ ในการรบและพจารณาเรองรองเรยน ในกรณทมการละเมดพนธกรณทปรากฏในอนสญญาฯ ทเกยวของกบรฐภาค โดยผรองเรยนอาจเปนบคคลหรอกลมบคคลในนามของผถกละเมดสทธได

ความจ าเปนทตองมอนสญญาส าหรบผหญงโดยเฉพาะเนองจากกฎหมายสทธมนษยชนระหวางประเทศทมอยไมอาจประกนการคมครองสทธมนษยชนของผหญงไดเทาทควร และการเลอกปฏบตตอผหญงเปนการละเมดหลกการความเสมอภาคและการเคารพในศกดศรความเปนมนษย ซงเปนอปสรรคตอการมสวนรวมของผหญงในกระบวนการพฒนาและสนตภาพอยางเสมอภาคกบชาย โดยการเลอกปฏบตตอผหญง หมายถง การกดกนหรอการจ ากดใดๆ ดวยเหตแหงเพศ ซงมเจตนาหรอเปนเหตใหเกดความไมเปนธรรม หรอท าใหผหญงไมไดรบการยอมรบ ไมมสทธ ไมไดใชสทธมนษยชนและเสรภาพขนพนฐานทางการเมอง สงคม วฒนธรรม และพลเมองพงมอยางเสมอภาคกบชาย

การเปนรฐภาคมเปนสงหนงทแสดงใหเหนวารฐบาลตระหนกวามการเลอกปฏบตตอสตรเกดขนในประเทศ และรฐภาคมพนธะสญญาทจะตองเคารพ คมครอง และใหสทธทพงมแกผหญง ดงนนรฐจงมขอผกพนทจะตองแกไขคอ34

- ยกเลกกฎหมายและนโยบายทเลอกปฏบตตอผหญง

31 การภาคยานวต (Accession) หมายถง การทรฐหนงซงไมไดเปนรฐภาคทเขารวมเจรจา และลงนามในสนธสญญาตงแตแรก ไดด าเนนการใหความยนยอมเพอเขาเปนภาคสนธสญญาและผกพนตามสนธสญญาทรฐอน ๆ ไดท าการวนจฉยตกลงกอนแลวและสนธสญญานนไดมผลใชบงคบอยกอนแลว 32 อางแลว, 30. 33 คณะรฐมนตรชดนายชวน หลกภย. “พธสารเลอกรบของอนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตตอสตรในทกรปแบบ”, ทประชมคณะรฐมนตรชดนายชวน หลกภย. http://www.ryt9.com/s/cabt/179840 สบคนเมอวนท7 มนาคม 2561. 34 อางแลว, 29.

http://www.ryt9.com/s/cabt/179840

26

- ออกนโยบายและก าหนดกลไกและมาตรการในการแกปญหาทมประสทธภาพ ทท าใหผหญงทถกละเมดสามารถรองขอความเปนธรรมได

- สงเสรมความเสมอภาคดวยมาตรการทเหมาะสมและมาตรการพเศษชวคราว - รายงานผลการด าเนนการตามมาตรการตางๆ ตอสหประชาชาตทก 4 ป การตดตามการท างานของรฐภาคเปนหนาทของคณะกรรมการ CEDAW ประกอบดวยกรรมการ 13

คน ทรฐภาคตางๆ เลอกมาท าหนาทตดตามการด าเนนงานตามพนธะสญญาของประเทศสมาชก ท าหนาทดงน - ตดตามความกาวหนาของผหญงในรฐภาค - พจารณารายงานของรฐภาคเกยวกบการด าเนนงานตามพนธะสญญา ซงกระบวนการรายงานท า

ใหเกดกลไกระดบนานาชาตทสามารถตรวจสอบได - จดท าขอเสนอแนะทวไปเพออธบายรายละเอยดเกยวกบความเหนของคณะกรรมการ CEDAW ใน

เรองตางๆ ใหประเทศสมาชกใชเปนแนวทางในการด าเนนงาน การเปนภาคอนสญญา หมายถง การยอมรบทจะปฏบตตามหลกการของอนสญญา คอ การไมเลอก

ปฏบต (ทงโดยเจตนาหรอไมเจตนา), การค านงถงความเสมอภาคในผลลพธ (มโอกาสและเขาถงทรพยากรไมเพยงพอ ตองไดรบผลลพธ/ประโยชนอยางเปนธรรมดวย), และรฐมพนธะสญญาทรฐตองด าเนนการ ดวยหลกการทง 3 ประการ อนสญญาฉบบนจงมความส าคญเพราะหามมใหมกฎหมายหรอระเบยบทเลอกปฏบต รวมทงนโยบายหรอการกระท าใดๆ ทท าใหผหญงไดรบความเสยหายหรอมผลเสยตอผหญง ไมวาจะมเจตนาหรอไมกตาม ทงยงมงเนนใหรฐมพนธะกจทจะตองท าใหผหญงไดรบความเสมอภาคในผลลพธดวย โดยสงเสรมใหใชมาตรการพเศษชวคราวเพอเรงรดใหมความเสมอภาคและเปนธรรมเรวขน มการก าหนดใหรฐตองรบผดชอบตอผหญงโดยไมอาจยกเลกหรอหลกเลยงได โดยตองประกนวาจะปกปองการละเมดสทธผหญงอยางมประสทธภาพทงจากรฐ เจาหนาทของรฐ และปจเจกบคคลหรอกลมใดๆ และการปกปองตองไมกลายเปนการจ ากดสทธผหญง รวมทงตระหนกถงอทธพลของวฒนธรรมและประเพณทจ ากดไมใหผหญงไดใชสทธ และเรยกรองใหรฐปรบเปลยนคานยมทเลอกปฏบตตอผหญง เลงเหนความจ าเปนตองปรบแกสมพนธภาพเชงอ านาจระหวางหญงชายในทกระดบ ตงแตระดบครอบครว ชมชน สาธารณะ และรฐ นอกจากน ยงตระหนกวาการกระท ารนแรงตอผหญงในพนทสวนตว เชน บาน เปนการละเมดพนทสวนตวของผหญง

อนสญญา CEDAW ถอเปนประโยชนตอรฐอยางมาก เพราะใชเปนเครองเตอนความจ าถงพนธะสญญาทรฐตองด าเนนการ เปนประเดนโตแยงในกระบวนการพจารณาคดตางๆ ทงยงใชทวงสทธทผหญงพงม กรณทไมไดรบความเปนธรรมตามทไดก าหนดไวเปนเปาหมายและตวชวดนโยบายและโครงการตางๆ

2. ปฏญญาและแผนปฏบตการปกกง ปฏญญาและแผนปฏบตการปกกง (Beijing Declaration and Platform for Action) เปนปฏญญา

เกดขนเนองจากการประชมระดบโลกวาดวยเรองสตร โดยองคการสหประชาชาต ก าหนดใหวนท 8 มนาคม ของทกป เปนวนสตรสากล และเชญชวนใหทกประเทศจดกจกรรมเพอรวมฉลองและร าลกถงการตอสของสตร เพอใหไดมาซงความเสมอภาค การพฒนา และสนตภาพ รวมทงการพฒนาศกยภาพและการน าไปสการ

27

ทบทวนความกาวหนาในการด าเนนงาน เพอสทธเทาเทยมกนของหญงและชายทงดานเศรษฐกจ สงคม การเมองการปกครอง และสทธมนษยชนของสตร

ปฏญญาและแผนปฏบตการปกกงเกดขนเนองจากการประชมระดบโลกวาดวยเรองสตร ครงท 4 4-15 กนยายน ค.ศ.1995 ทกรงปกกง สาธารณรฐประชาชนจน โดยสมาชกมความประสงครวมกนในการบรรลเปาหมายของความเสมอภาค การพฒนา และสนตภาพส าหรบสตรทกคนในทกหนแหง ในทประชมแหงนนไดมการรบรองปฏญญาและแผนปฏบตการ ซงระบประเดนปญหาของสตรทเปนอปสรรคตอความเสมอภาคระหวางหญงชาย และการเสรมพลงใหสตร รวม 12 ประเดนปญหา ไดแก 1. ความยากจน 2. การศกษาและการฝกอบรมสตร 3. สขภาพ 4. ความรนแรงตอสตร 5. ความขดแยงทมการใชอาวธ 6. เศรษฐกจ 7. อ านาจและการตดสนใจ 8. กลไกเชงสถาบนเพอความกาวหนาของสตร 9. สทธมนษยชนของสตร 10. สตรกบสอมวลชน 11. สตรกบสงแวดลอม 12. เดกผหญง

ตอมาไดมการเพมเตมประเดนหวงใยใน ค.ศ.2000 อก 7 เรอง ไดแก 1. โลกาภวตน 2. ความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย 3. การเคลอนยายแรงงาน 4. ภาวะประชากรผสงอาย 5. การแพรระบาดของโรคเอดส 6. ภยพบตธรรมชาต 7. การแบงภาระความรบผดชอบระหวางหญงชาย

ขอเสนอแนะของแผนปฏบตการปกกงคอ ใหประเทศสมาชกใชยทธศาสตรการเสรมสรางความเสมอภาคหญงชายใหเปนกระแสหลก และพฒนาเพอใหบรรลเปาหมายของความเสมอภาคหญงและชาย และใหรฐบาลและองคกรพฒนาตางๆ สนบสนนและสงเสรมนโยบายการเสรมสรางความเสมอภาคหญงชายใหเปนกระแสหลกการพฒนา โดยการผสมผสานมมมองความเสมอภาคหญงชายในนโยบายและแผนงานการพฒนาตางๆ ของรฐ ทงน เพอใหความเสมอภาคระหวางชายหญงไดรบการน าไปปฏบตอยางแทจรง35

ค.ศ.2015 ประเทศไทยมการทบทวนความกาวหนาในการด าเนนงานดานความเสมอภาคของหญงชายในทกดานของแตละประเทศทรวมรบรอง แมประเทศไดประกาศเจตนารมณอยางชดเจนและยนยนถงพนธกรณทจะด าเนนการตามแผนปฏบตการดงกลาว โดยบรณาการเขาไวในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต เรมตงแตฉบบท 8 (ค.ศ.2000 – ค.ศ.2004) แตยงคงมชองวางในทางปฏบตทท าใหสตรเขาไมถงสทธและโอกาสรวมทงบรการตางๆ ทางสงคม ยงคงพบเหนการเลอกปฏบตทงทางตรงและทางออม เนองจากผหญงและเดกไมไดรบการคมครองและไมไดใชสทธอนามยการเจรญพนธของตนอยางเตมท ผหญงและเดกยงตกเปน “ผถกกระท า” จากความรนแรงรปแบบตางๆ โดยตวเลขสตรและเดกทถกท าราย ถกกระท ารนแรง จากศนยพงได ใน ค.ศ.2013 พบวา ผหญงและเดกทอายต ากวา 18 ป ถกกระท ารนแรงเฉลย 81 คนตอวน หรอเกอบ 3 คนตอชวโมง และรอยละ 80 ของเดกทถกกระท ารนแรงอายต ากวา 15 ป และในจ านวนนเปนการกระท ารนแรงทางเพศเกอบรอยละ 7036

35 วชรา องเหมอนนต. (2550). “แนวทางการเสรมสรางความเสมอภาคหญงชายใหเปนกระแสหลกการพฒนา: กรณศกษา

กรมประมง” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, ภาควชาสตรศกษา คณะวทยาลยสหวทยาการ มหาวทยาลยธรรมศาสตร. 36 สมาคมสงเสรมสถานภาพสตร สรปปฏญญาและแผนปฏบตการปกกงเพอความกาวหนาของสตร http://www.apsw-thailand.org/CEDAW.html สบคนเมอวนท 12 มนาคม 2561.

28

3. การจดท าเปาหมายการพฒนาทยงยน เปาหมายท 5: ความเทาเทยมทางเพศ การจดท าเปาหมายการพฒนาทยงยน เปาหมายท 5: ความเทาเทยมทางเพศ (Sustainable Development Goals 5: SDG 5) ถอเปนเปาหมายการพฒนาแหงสหสวรรษ (Millennium Development Goals: MDGs) จะสนสดลงใน ค.ศ.2015 สหประชาชาตจงไดรเรมกระบวนการหารอเพอก าหนดวาระการพฒนาภายหลง ค.ศ.2015 (post-2015 development agenda) ตามกระบวนทศน “การพฒนาทยงยน” โดยประเดนส าคญของวาระการพฒนาภายหลง ค.ศ.2015 คอ การจดท าเปาหมายการพฒนาทยงยน ซงเกยวของกบความเทาเทยมทางเพศถอเปนสวนหนงในเปาหมายทส าคญ โดยเปาหมายท 5 มจดหมายทจะสรางความส าเรจเหลานเพอใหแนใจวามการยตการเลอกปฏบตตอผหญงและเดกผหญงในทกท แต ในบางภมภาคยงคงมความไมเทาเทยมกนในเบองตนส าหรบการเขาถงคาจาง และยงคงมชองวางทมนยส าคญระหวางชายและหญงในตลาดแรงงาน ความรนแรงทางเพศและการละเมดทางเพศ การใชแรงงานทผดกฎหมาย และการแบงแยกชนชนของประชาชนยงคงเปนอปสรรคใหญในเรองน37

โดยเปาหมายท 5: บรรลความเทาเทยมระหวางเพศ และเสรมสรางความเขมแขงใหแกสตรและเดกหญง (Achieve Gender Equality and Empower all Women and Girls) มเปาประสงคทครอบคลมประเดนเรองการยตการเลอกปฏบต และขจดความรนแรงทกรปแบบตอผหญงและเดกหญง (5.1, 5.2 และ 5.3) ยอมรบและใหคณคาตอการดแลและท างานบานแบบไมไดรบคาจาง (5.4) การมสวนรวมอยางเตมทและมประสทธผลในการเปนผน าและการตดสนใจในทกระดบ (5.5) การเขาถงสขภาพทางเพศและอนามยการเจรญพนธโดยถวนหนา

ในเชงนโยบาย เปาหมายน เนนวาควรมการด าเนนการปฏรปเพอใหผหญงมสทธเทาเทยมกนในทรพยากรทางเศรษฐกจ (5.a) และความเสมอภาคทางเพศดานอนๆ ในทกระดบ (5.c) เพมพนการใชเทคโนโลยทสงเสรมผหญงและเดกหญง (5.b) สาระส าคญของเปาประสงคภายใต เปาหมายท 5 มดงตอไปน38

5.1 ยตการเลอกปฏบตทกรปแบบทมตอผหญงและเดกหญงในทกท 5.2 ขจดความรนแรงทกรปแบบทมตอผหญงและเดกหญงทงในทสาธารณะและทรโหฐาน รวมถง

การคามนษย การกระท าทางเพศ และการแสวงประโยชนในรปแบบอน 5.3 ขจดแนวปฏบตทเปนภย ทกรปแบบ อาท การแตงงานในเดกกอนวนอนควรโดยการบงคบและ

การท าลายอวยวะเพศหญง 5.4 ยอมรบและใหคณคาตอการดแลและการท างานบานแบบไมไดรบคาจาง โดยจดเตรยมบรการ

สาธารณะ โครงสรางพนฐานและนโยบายการคมครองทางสงคมให และสนบสนนความรบผดชอบรวมกนภายในครวเรอนและครอบครวตามความเหมาะสมของแตละประเทศ

37 United Nations Thailand. 5 ความเทาเทยมทางเพศ บรรลความเทาเทยมทางเพศ พฒนาบทบาทสตรและเดกผหญง. http://www.un.or.th/globalgoals/th/global-goals/gender-equality/ สบคนเมอวนท25 กมภาพนธ 2561. 38 โครงการประสานงานการวจยเพอสนบสนนการพฒนาทยงยน (SDGs). Goal 5: Gender Equality. https://sdgmove. com/2016/10/06/ goal-5-gender-equality/ สบคนเมอวนท15 มนาคม 2561.

http://www.un.or.th/globalgoals/th/global-goals/gender-equality/

https://sdgmove/

29

5.5 สรางหลกประกนวา ผหญงจะมสวนรวมอยางเตมทและมประสทธผลและมโอกาสทเทาเทยมในการเปนผน าในทกระดบของการตดสนใจในทาง การเมองเศรษฐกจและภาคสาธารณะ

5.6 สรางหลกประกนวา จะมการเขาถงสขภาพทางเพศและอนามยการเจรญพนธและสทธการเจรญพนธโดยถวนหนา ตามทตกลงในแผนปฏบตการของการประชมนานาชาตวาดวยประชากรและการพฒนาและแผนปฏบตการปกกงและเอกสาร ผลลพธของการประชมทบทวนเหลานน

5.a ด าเนนการปฏรปเพอให ผหญงมสทธทเทาเทยมในทรพยากรทางเศรษฐกจ รวมทงการเขาเปนเจาของทดน การควบคมทดนและทรพยสนในรปแบบอนการบรการทางการเงน การรบมรดก และทรพยากรธรรมชาต ตามกฎหมายของประเทศ

5.b เพมพนการใชเทคโนโลยโดยเฉพาะเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอสงเสรมการใหอ านาจแกผหญง

5.c เลอกใชและเสรมความเขมแขงแกนโยบายทดและกฎระเบยบทบงคบ ใชได เพอสงเสรมความเสมอภาคระหวางเพศ และการใหอ านาจแกผหญงและเดกหญงทกคนในทกระดบ กจกรรม 6.1.2 จงอธบายถงความส าคญของกรอบระหวางประเทศเกยวกบการพฒนาสตรแตละรปแบบโดยสงเขป แนวตอบกจกรรม 6.1.2

1. อนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตตอสตรในทกรปแบบ (CEDAW) 2. ปฏญญาและแผนปฏบตการปกกง (Beijing Declaration and Platform for Action) 3. Sustainable Development Goals 5 (SDG 5)

30

ตอนท 6.2 การพฒนาสตรในสถานการณทวไป โปรดอานหวเรอง แนวคด และวตถประสงคของตอนท 6.2 แลวจงศกษารายละเอยดตอไป

หวเรอง 6.2.1 องคการเพอสตรแหงองคการสหประชาชาตกบการพฒนาสตร 6.2.2 กรณภมภาคเอเชยกบการพฒนาสตรตามวาระการพฒนาโลก

แนวคด 1. บทบาทหนาทของกลไกหลกของโลกในการพฒนาสตร รวมทงกรอบการท างานและมาตร

วดเบองตน เชน Gender Parity Index, Global Gender Gap Index เปนตน 2. ตวอยางสถานการณและประเดนทเปนจดเนนในการพฒนาสตรในภมภาคเอเชยแปซฟก

ในดานตางๆ เชน ความรนแรงทางเพศ การมสวนรวมทางการเมอง การเสรมสรางพลงทางเศรษฐกจ ฯลฯ

วตถประสงค เมอศกษาตอนท 4.2 จบแลว นกศกษาสามารถ

1. อธบายบทบาทหนาทและกลไกการท างานขององคการเพอสตรแหงองคการสหประชาชาต ได

2. อธบายสถานการณหรอประเดนสตรในภมภาคเอเชยทเกยวของกบความรนแรงทางเพศ การมสวนรวมทางการเมอง การเสรมสรางพลงทางเศรษฐกจได

31

ในปจจบนบทบาทหนาทของผหญงหรอสตรมความส าคญมากขนกวาในอดต ทงในทางเศรษฐกจ สงคม และการเมอง สตรมใชมบทบาทเปนเพยงภรรยาและมารดาทมหนาทเพยงแครบผดชอบงานบานและเลยงดบตรเทานน ยงมสตรจ านวนมากทมความร ความสามารถ และประกอบหนาทการงานในต าแหนงระดบสงเชนเดยวกบผชาย สตรจงเปนทรพยากรและเปนก าลงส าคญในการทจะผลกดนและพฒนาสงคม

เรองท 6.2.1 องคการเพอสตรแหงสหประชาชาตกบการพฒนาสตร

องคการเพอสตรแหงสหประชาชาต (UN Women) หรอ การสงเสรมความเสมอภาคระหวางเพศและเพ มพ ล งขอ งผ ห ญ งแห งสห ป ระช าช าต (United Nations Entity for Gender Equality and the Empowerment of Women) ไดรบการกอตงขนใน ค.ศ.2011 โดยมตทสมชชาใหญองคการสหประชาชาต มวตถประสงคเพอสงเสรมความเทาเทยมกนระหวางเพศและการเสรมสรางศกยภาพของผหญงมประสทธภาพมากขน39

องคการเพอสตรแหงสหประชาชาตเปนสวนหนงการแผนการปฏรปองคการสหประชาชาต ซงรวมเอาหนวยงานทเปนแหลงทรพยากรและไดรบมอบอ านาจหลายหนวยงานเขา ดวยกนเพอท าใหการด าเนนงานเกดผลมากขน โดย UN Women เกดจากการรวมตวกนของหนวยงานดงตอไปน

- Division for the Advancement of Women (DAW) - International Research and Training Institution for the Advancement of Women - Office of the Special Advisor on Gender Issues and Advancement of Women - United Nations Development Fund for Women (UNIFEM) โดยหนาทและความรบผดชอบหลกของ UN Women คอ 1. การสนบสนนองคกรระหวางรฐบาลในการพฒนานโยบาย มาตรฐานระหวางประเทศและบรรทด

ฐานตางๆ 2. ใหความชวยเหลอรฐภาคในการยกระดบมาตรฐานการคมครองสทธ โดยมการใหความชวยเหลอท

เหมาะสมทงดานเทคนคและดานการเงนตามทรฐ รองขอ และสรางความรวมมอกบองคกรภาคประชาสงคม 3. ท าใหหนวยงานขององคการสหประชาชาตยดมนในการสรางความเสมอภาคทางเพศ โดยมประเดนดานสทธมนษยชนบางประเดนท UN Women ใหความส าคญเปนพเศษ เชน การยต

ความรนแรงตอผหญง, เสรมสรางสนตภาพและความมนคง, การสงเสรมความเปนผน าและการมสวนรวมในสงคม

39 UN Women. About UN Women. http://www.unwomen.org/en/about-us/about-un-women สบคนเมอวนท 15 มนาคม 2561.

http://www.unwomen.org/en/about-us/about-un-women

32

โดยสรปองคการเพอสตรแหงสหประชาชาตมงสงเสรมความเสมอภาคระหวางเพศ และเพมพลงการมสวนรวมพฒนาประเทศของผหญงอยางเตมศกยภาพ เพอใหผหญงและเดกหญงมความเสมอภาคและไดรบความยตธรรมอยางแทจรง เนนการด าเนนงานใน 5 ดาน คอ 1. การเพมบทบาทการเปนผน าและการมสวนรวมของผหญง 2. การยตความรนแรงตอผหญง 3. การเสรมสรางความเขมแขงในการด าเนนงานเกยวกบวาระดานผหญง สนตภาพ และความมนคง 4. การเพมพลงทางเศรษฐกจของผหญง และ 5. การสงเสรมใหความเสมอภาคระหวางเพศเปนประเดนส าคญในระดบชาตและระดบทองถน รวมทงในการวางแผนและการจ ดท างบประมาณ40

อยางไรกด การท างานดงกลาวของ UN Women มการก าหนดตวชวดเพอเปนเครองแสดงใหเหนวาการพฒนาสตรในแตละรฐประสบความส าเรจมากนอยเพยงใด แมตวชวดทก าหนดจะเปนเพยงแนวทางเบองตน เพอเปรยบเทยบศกษาคนควาและตรวจสอบวาในการปฏบตนนสามารถท าไดหรอไม อยางไร ควรตองปรบแกเพมเตมเรองใด ดานใดบาง แตการทจะบรรลผลส าเรจตามกรอบมาตรฐานและตวชวดตองค านงถงปจจยหลายดาน เพอสนบสนนสงเสรมใหบรรลผลส าเรจตามเปาหมายภายใตการก าหนดของตวชวด ทงนมความพยายามทจะวดความแตกตางระหวางหญงชาย ดวยดชนตางๆ กน เชน องคกรสหประชาชาตเสนอดชน 2 ตว คอ ดชนการพฒนาเกยวกบบทบาทหญงชาย (Gender-related Development Index: GDI) และดชนวดพลงหญงชาย (Gender Empowerment Measure: GEM) ดชนพฒนาเกยวกบหญงชายเปนดชนทประยกตมาจากดชนการพฒนามนษย (Human Development Index: HDI) แตดชนพฒนาเกยวกบบทบาทหญงชาย พจารณาความแตกตางของหญงชายของตวชวด 3 ดาน ไดแก การมชวตและสขภาพทยนยาว การศกษา และมาตรฐานการครองชพ ส าหรบดชนวดพลงหญงชายเปนดชนทวดความเทาเทยมกนของหญงกบชายใน 3 ดาน ไดแก การมสวนรวมและการตดสนใจทางการเมอง ตดสนใจทางเศรษฐกจ และอ านาจในทรพยากรเศรษฐกจ

นอกจากสหประชาชาตแลว ทประชมเศรษฐกจโลก (World Economic Forum) กไดจดท าดชนชองวางหญงชายโลก (Global Gender Gap Index) ขน โดยพจารณาเปรยบเทยบความเทาเทยมระหวางหญงชายดวยตวชวด 4 มต คอ 1. การมสวนรวมและโอกาสทางเศรษฐกจ 2. การไดรบการศกษา 3. พลงทางการเมอง และ 4. สขภาพและการรอดชพ ดงนน ดชนชองวางหญงชายโลกนจงเหมอนกบน าเอาตวชวดของดชนพฒนาเกยวกบบทบาทหญงชายและดชนวดพลงหญงชายมารวมกน41 ในทนจงขอน าดชนชองวางหญงชายโลกของกลมวเคราะหเศรษฐกจโลกมาอธบายวา ตวชวดแตละดานนนวดกนอยางไร นอกจากนยงจะแสดงผลการจดอนดบของประเทศตางๆ ดวยดชนชองวางหญงชายโลกเปนตวอยางประกอบ โดยมตของดชน

40 United Nations Thailand. องคการเพอการสงเสรมความเสมอภาคระหวางเพศ และเพมพลงของผหญงแหงสหประชาชาต. http://www.un.or.th/th/staff สบคนเมอวนท 1 เมษายน 2561. 41 อมาภรณ ภทรวาณชย. (2551)."พลงสตร: มตตววด", ใน ประชากรและสงคม 2551. นครปฐม: ส านกพมพประชากรและสงคม.

33

ชองวางหญงชายโลกเนนทการเปรยบเทยบความแตกตางระหวางเพศ ดงตาราง 1 ทไดแสดงใหเหนมตทง 4 ดาน และตววดทง 14 ตว แสดงใหเหนในตารางท 1 ดงตอไปน42

ตารางท 1 องคประกอบของดชนชองวางหญงชายโลก มต ตวชวด

การมสวนรวมและโอกาสทางเศรษฐกจ (Economic Participation and Opportunity)

• อตราสวนหญงตอชายในการมสวนรวมในก าลงแรงงานของหญงตอชาย

• ความเทาเทยมดานคาจางระหวางหญงชายในงานทเหมอนกน (แลวแปลงเปนอตราสวนหญงตอชาย)

• อตราสวนหญงตอชายของคาจางแรงงาน • อตราสวนหญงตอชายของผบญญตกฎหมาย ขาราชการ

ระดบอาวโส และผบรหาร ผจดการ • อตราสวนหญงตอชายของผประกอบวชาชพดานตางๆ

และวชาชพเทคนคสาขาตางๆ การไดรบการศกษา (Educational Attainment)

• อตราสวนหญงตอชายในการรหนงสอ • อตราสวนหญงตอชายในการเขาศกษาระดบ

ประถมศกษา • อตราสวนหญงตอชายในการเขาศกษาระดบมธยมศกษา • อตราสวนหญงตอชายในการเขาศกษาระดบสงกวา

มธยมศกษาขนไป พลงทางการเมอง (Political Empowerment)

• อตราสวนหญงตอชายของทนงในรฐสภา • อตราสวนหญงตอชายของต าแหนงระดบบรหาร/จดการ

ทางการเมอง • อตราสวนหญงตอชายของจ านวนปของการอยใน

ต าแหนงระดบบรหารส าคญทางการเมอง (50 ปทผานมา)

สขภาพและการรอดชพ (Health and Survival)

• อตราสวนหญงตอชายของอายคาดเฉลย • อตราสวนเพศเมอแรกเกด (หญงตอชาย )

ทมา: Ricardo Hausman et al. (2007). “The Global Gender Gap Index 2007”, Global Gender Report. http://www.weforum.org/pdf/gendergap/index2007.pdf

มตการมสวนรวมและโอกาสทางเศรษฐกจ มตนเนนไปทแนวคด 3 แนวคอ ความแตกตางระหวางเพศของการมสวนรวม ความแตกตางในเรอง

คาจาง และความแตกตางในเรองความกาวหนาในการท างาน ดงนนตววดของการมสวนรวมจงวดดวยอตรา 42 Ricardo Hausman, Laura D. Tyson and Saadia Zahidi. “The Global Gender Gap Index 2007”, Global Gender Report. http://www.weforum.org/pdf/gendergap/index2007.pdf คนเมอ 5 เมษายน 2561.

http://www.weforum.org/pdf/gendergap/index2007.pdf

34

ของความแตกตางระหวางหญงตอชายในการมสวนรวมในก าลงแรงงาน ความแตกตางในคาจางจงมงไปทตววดของอตราสวนหญงตอชายของรายได และความเทาเทยมดานคาจางระหวางหญงชายในงานทเหมอนกน แนวคดของความแตกตางในเรองความกาวหนาในการท างานนน พจารณาจากอตราสวนหญงตอชายของต าแหนงในการท างานระดบการบญญตกฎหมาย ผบรหารระดบสง-อาวโส รวมถงอตราสวนหญงตอชายของต าแหนงในการท างานระดบวชาชพตางๆ และดานเทคนค

มตการไดรบการศกษา มตดานการไดรบการศกษานนดทความแตกตางระหวางหญงและชายในการเขาถงการศกษา โดยใช

อตราสวนของหญงตอชายในการไดรบการศกษาระดบประถม มธยม และระดบสงกวามธยมขนไป สวนการมองภาพในระยะยาวระดบประเทศของความเทาเทยมกนในดานการศกษาคอ อตราการรหนงสอของหญงตออตราการรหนงสอของชาย

มตพลงทางการเมอง มตนไดรวมตววดของความแตกตางระหวางหญงชายในดานการตดสนใจทางการเมองในต าแหนง

ระดบสง โดยพจารณาจากอตราสวนหญงตอชายในระดบบรหารหรอจดการทางการเมอง อตราสวนหญงตอชายของทนงในรฐสภา นอกจากนยงรวมถงอตราสวนหญงตอชายในดานจ านวนปทด ารงต าแหนงบรหารส าคญทางการเมอง เชน นายกรฐมนตร รฐมนตร หรอประธานาธบด ในชวง 50 ปทผานมา ขอจ ากดของมตนคอ การขาดหายไปของตววดทเนนไปทความแตกตางระหวางหญงชายในดานการมสวนรวมทางการเมองในระดบทองถน

มตสขภาพและการรอดชพ มตนพยายามทจะใหภาพรวมของความแตกตางระหวางหญงชายดานสขภาพ โดยใชตววด 2 ตวคอ 1.

ความแตกตางหญงชายของอายคาดเฉลย และ 2. อตราสวนเพศเมอแรกเกด (หญงตอชาย) ตววดทสองนมจดมงหมายทจะท าใหเหนปรากฏการณของ “การหายไปของเพศหญง” ในประเทศทมแนวโนมทจะชอบลกชายมากกวาลกสาว กจกรรม 6.2.1

จงอธบายบทบาทหนาทและกลไกการท างานขององคการเพอสตรแหงสหประชาชาต (UN Women) แนวตอบกจกรรม 6.2.1

1. องคการเพอสตรแหงสหประชาชาต (United Nations Entity for Gender Equality and the Empowerment of Women)

2. มาตรวดเบองตน เชน Gender Parity Index, Global Gender Gap Index

35

เรองท 6.2.2 กรณภมภาคเอเชยกบการพฒนาสตรตามวาระการพฒนาโลก

ความน า การพฒนาสตรภายใตกระแสความเทาเทยมกนระหวางชายและหญงมกเผชญกบปญหาและอปสรรค

ตางๆ โดยเสมอนวาประเดนเรองการพฒนาสตรนนจ าเปนตองไดรบการยอมรบจากมหาชน ปจจบนเรองการพฒนาสตรตกอยในสถานการณทถกมองจากสายตามหาชนทามกลางมายาคตทสงคมมตอเรองเพศและตอแนวคดสตรนยม โดยเฉพาะอยางยงประเดนเรองกระบวนการสรางความเปนธรรมทางเพศกมไดหยดอยกบท กระแสการพฒนาสตรไดมลกษณะของความเปนพลวต (Dynamic) ซงองคกรผหญงมพฒนาการแบบเชยวชาญลงลก ขณะเดยวกนกแผขยายความรวมมอเปนเครอขายเพอขบเคลอนเพอสรางการเปลยนแปลงทงดานโครงสรางทางการเมอง เศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม ทงนรวมถงมการพฒนายทธศาสตรการเคลอนไหวทสอดคลองกบเงอนไขทางโครงสรางดงกลาว รวมทงพฒนาไปสการตอบสนองประเดนปญหาใหมๆ เพอสรางความเปนธรรมทางเพศควบคไปกบความเปนธรรมทางการเมอง เศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม ความพยายามทจะใชพนทสาธารณะเพอตงค าถามเรองความสมพนธทางอ านาจระหวางเพศและตอตานการกดขทางเพศเกดขนเปนวงกวางในยคโลกาภวตน โดยสวนใหญเกดขนนอกระบบการเมองทเปนทางการ ผานเวท ทางสงคมทสรางขนโดยผหญงและผชายทตองการกระตนจตส านกและเรยกรองใหเกดการเปลยนแปลง ทางสงคม เชน การใชสอสงพมพและวรรณกรรม การจดตงองคกรผหญง การรวมตวกนสรางวาระทาง การเมองผานขบวนการเคลอนไหวทางสงคม เพอผลกดนใหเกดการบญญตและปรบปรงกฎหมาย การตรวจสอบ การด าเนนงานของกลไกรฐเพอสงเสรมความกาวหนาของผหญง43 ฉะนนความทาทายทสตรในบทรบทโลกยคโลกาภวตนก าลงเผชญอยในปจจบนอนเกดจากความขดแยงทางการเมอง เศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม และทรพยากรสงแวดลอมนนมความซบซอนและบบคนผหญงกลมตางๆ โดยเฉพาะกลมผหญงทไมมอ านาจในการตดสนใจและเขาไมถงการจดสรรทรพยากรและการก าหนดนโยบายทางการเมอง ท าใหตองกาวออกมารวมกลมกนเคลอนไหวเพอปกปองสทธของตนเอง แนวคดสตรนยมจงยงมความจ าเปนและมไดจ ากดอยแคการเปนเครองมอเพอเรยกรองสทธสตรเทานน หากจ าเปนตองพฒนาไปสการแปลขอเรยกรองและความตองการของผหญงกลมตางๆ ใหเปนวาระทางสงคมการเมองและมพลงทจะตอรองทางการเมองไดเพอใหผหญงและเพศหลากหลายทกกลมสามารถอยในสงคมไดอยางมศกดศรและพนจากการถกเลอกปฏบตทงปวง44

43 Leila J. Rupp. (1997). Worlds of Women the Making of an International Women's Movement. New Jersey: Princeton University Press, pp. 107-120. 44 ดวงหทย บรณเจรญกจ. (2560). แนวคดสตรนยมและขบวนการทางสงคมของผหญงในประเทศไทย: วเคราะหผมสวนเกยวของ ขอถกเถยงและยทธศาสตร. กรงเทพมหานคร: มลนธฟรดรช เอแบรท. หนา 1-5.

36

ส าหรบภมภาคเอเชยในประเดนเรองการพฒนาสตรตามวาระการพฒนาโลก จากการรายงานในประเดนชองวางระหวางเพศของชายและหญง ประจ าป 2011 โดยทประชมเศรษฐกจโลก (World Economic Forum) ระบวา ภมภาคเอเชยเปนภมภาคทเปนตวแปรส าคญตอการก าหนดทศทางประชาคมโลก โดยมการพฒนาบทบาทของสตรในบรบททางการเมองกลาวคอ โดยม 22 ประเทศในแถบเอเชยแปซฟก ไดแก นวซแลนด ออสเตรเลย ฟลปปนส ศรลงกาและมองโกเลย ถอวาผหญงมบทบาทความเปนผน าทแขงแกรงทสด ในทางกลบกน ปากสถาน เนปาล อนเดย เกาหลใตและกมพชา คอประเทศทมผน าหญงนอยทสด สวน สงคโปร มองโกเลย มาเลเซยและไทย ถอวาตดอนดบในฐานะประเทศสตรเสร มผน าหญงรวมอยในคณะกรรมการบรหารของบรษทเอกชนและภาครฐ มความเทาเทยมในการวาจางและจายเงนเดอน รวมถงมการพฒนาศกยภาพสตรควบคไปกบวาระหลกๆ ของชาต ขณะทกลมประเทศเอเชยใตมผลส ารวจสวนกระแสสงคมโดยมลกษณะทนยมลดรอนสทธสตร ไดแก ศรลงกา บงกลาเทศและอนเดย เปนตน แตอยางไรนนประเทศในแถบนนกการเมองผหญงถอวาคอนขางมอ านาจ เชนเดยวกบเนปาลและปากสถานทมจ านวนนกการเมองหญงจ านวนคอนขางมากในสภา สาเหตทมจ านวนนกการเมองหญงเพมมากขนเนองจากเปนไปตามธรรมเนยมนยม สงผลใหสมาชกเพศหญงในครอบครวเลอกทจะเดนตามเสนทางสายงานการเมองของผเปนพอหรอสาม แตอยางไรนนถงแมวาจะมสถานะและอ านาจทางการเมองแตกตองเผชญปญหากบการยอมรบในฐานะความความเปนเพศหญงทลงเลนการเมอง ไมไดถกยอมรบในฐานะหญงเกงทลงเลนการเมอง45

จากการยกตวอยางขางตนจะสะทอนใหเหนถงบทบาทของสตรทมบทบาทมากขนในโลกยคโลกาภวตนโดยความเปนเปลยนแปลงดงกลาวไดพสจนใหเหนวางานของผหญงไมใชงานทอยในกนครวอกตอไป หรอแมกระทงการพสจนใหเหนถงวาทะกรรมทผลตซ าและสงตอกนมาจากรนหนงสรนหนงวาผหญงเปนเพศทมทกษะเกยวกบงานในบาน สวนงานนอกบานหรองานทเกยวกบสาธารณะเปนหนาทของเพศชาย โดยปจจบนผหญงไดน าตนเองออกจากพนททเรยกวาบานไดส าเรจและก าลงจะเปนมบทบาทอยางมากในการเปลยนแปลงในเรองเกยวกบสาธารณะ ฉะนนในหวขอนจะชใหเหนวาในบรบทวฒนธรรมแบบเอเชยจะกอใหเกดรปแบบสงเสรมหรอพฒนาสตรภายใตบรบทตามวาระการพฒนาโลกในครสตศตวรรษท 21 โดยโลกใบนไดใหความส าคญตอสงทเรยกวาความเสมอภาคและความเทาเทยมกน ซงเนอหาสาระทจะกลาวถงในสวนตอไปจะครอบคลมในประเดนกรณศกษาเกยวกบประเดน ไดแก การพฒนาสตรในภมภาคเอเซยแปซฟก ความรนแรงทางเพศ การมสวนรวมทางการเมอง การเสรมสรางพลงทางเศรษฐกจ เปนตน46

การพฒนาสตรในภมภาคเอเชยแปซฟก ภายใตปญหาเกยวกบสทธสตรและความเสมอภาคระหวางชายหญงน าไปส “ความดอยโอกาส” ของ

ผหญงในสงคมทปรากฏออกมาในรปแบบตางๆ ไมวาจะเปนการไมไดความเปนธรรม การถกเลอกปฏบต 45 ประชาชาตธรกจออนไลน. “กาวแกรงทยงตองส ภาวะผน าสตรเอเชย”, https://www.prachachat.net/news_detail. php?newsid=1335887774 สบคนเมอวนท 1 เมษายน 2561. 46 Leila J. Rupp. (1997). Sexuality and Politics in the Early Twentieth Century: The Case of the International Women's Movement. Feminist Studies, Inc. 23 (3):577. pp 17-21.

https://www.prachachat.net/news_detail.%20php?newsid=1335887774

https://www.prachachat.net/news_detail.%20php?newsid=1335887774

37

ปญหาความรนแรงเกยวกบเรองเพศ การถกคกคามทางเพศ เปนตน ปญหาดงกลาวมความเกยวพนทางโครงสรางทงดานเศรษฐกจ การเมอง และสงคมวฒนาธรรม ปญหาดงกลาวถอวาเปนปญหาทเกดขนในในทกพนของสงคมโลกและเปนปญหาทฝกรากลกมาอยางยาวนาน ส าหรบภมภาคเอเชยแปซฟกปญหาเรองขางตนไดรบความสนใจอยางมากโดยถกอธบายในงานเขยนของ ออตโต รงค (Otto Rank) โดยอธบายวาปญหาทผหญงในภมภาคเอเชยแปซฟกเผชญอยเกดจากระบบอดมการณชายเปนใหญในสถาบนทางสงคม สบนทางเศรษฐกจ และสถาบนทางการเมองในรปแบบตางๆ ผลของอดมการณดงกลาวสงผลใหเกดชนชนแบบทวลกษกคอ ผหญงเปนชนชนสอง นอกจากปญหาของความดอยโอกาสทเกดขนปจจยส าคญทท าใหผหญงมสถานะทต าตอยกวาชายกคอ “ความดอยอ านาจ” การทเกดสงทเรยกวาความดอยอ านาจนจะท าใหผหญงยนยอมทจะอยภายใตการกดขขมเหงจากเพศชายดวยความความยนด ประเดนเรองการถกขมเหง (oppressed people) กฤตยา อาชวนจกล อธบายวา ประการแรกเกดจากการตกผลกของวธคดแบบผชายเปนใหญ ประการทสองความไมเทาเทยมกนระหวางผชายและผหญง ประการทสามโครงสรางทางสงคมเปนตวก าหนดความไมเทาเทยมกนระหวางผชายและผหญง โดยผานสถาบนทางการเมอง สถาบนทางเศรษฐกจ และสถาบนทางสงคมวฒนธรรม การศกษาระบบสงคมโดยมการควบคมจากระบบชายเปนใหญไดรบความสนใจจากทวโลกซงในงานสายสตรนยมไดแก ซโมน เดอ โบววร (Simone de Beauvoir) และฌอง-ปอล ซารต (Jean-Paul Sartre)47

ดวยเหตนจงเหนไดวาปญหาเกยวกบความดอยโอกาสและความดอยอ านาจของผหญงสวนใหญจะสะทอนสงคมทมกไมมความเทาเทยมกนและยดถออดมการณแบบชายเปนใหญ ซงปญหาดงกลาวถกอธบายแบบเชงประจกษผานศนยการประชมสหประชาชาต คณะกรรมาธการเศรษฐกจและสงคมแหงสหประชาชาตส าหรบเอเชยและแปซฟก (UNESCAP) รวมกบองคการเพอสตรแหงสหประชาชาต (UN Women) เผยวาปจจบนผหญงสมรสแลวทวโลก ถกสามท ารายรางกายและลวงละเมดทางเพศมากถงกวา 1 ใน 3 ซงนบวาเปนสดสวนคอนขางสง ในขณะทภมภาคเอเชยแปซฟก มปญหาการละเมดสทธสตรเกดขนอยางแพรหลาย โดยพบวามผหญงทแตงงานแลวตกเปนเหยอของการใชความรนแรงทางรางกายมากถงกวารอยละ 50-60 ซงสงกวาคาเฉลยของทวโลก นอกจากน หลายประเทศในภมภาคนยงตองใชเงนจ านวนมหาศาลในการเยยวยาเหยอผถกกระท า สงผลกระทบดานลบตอเศรษฐกจ ทงยงขดขวางการพฒนาประเทศโดยรวม ทงนการละเมดสทธสตรในภมภาคเอเชยแปซฟก มสาเหตหลกมาจากคานยมทางสงคมแตดงเดมของหลายประเทศในแถบนทใหสทธเพศชายเปนใหญเหนอเพศหญงรวมทงระบบยตธรรมขาดประสทธภาพ ทงน ดร.มวะ คาโตะ ผอ านวยการองคการเพอสตรแหงสหประชาชาตประจ าภมภาคเอเชยแปซฟก กลาววา แตละประเทศจ าเปนตองพฒนาและสงเสรมสทธความเทาเทยมทางเพศ โดยจดงบประมาณเพอสนบสนนใหผหญงเขาถงระบบการศกษา สาธารณสข รวมทงโครงสรางพนฐานและบรการสาธารณะตางๆ พรอมทงเสรมสรางความรความเขาใจของประชาชนตอสทธสตร ในขณะทภาคธรกจกควรใหความส าคญกบการจางงานผหญงมากขน ดวยการสนบสนนเหลาน จะสงผลใหประชากรเพศหญงในภมภาคมคณภาพชวตดขน และสามารถเปนแรงขบเคลอนทจะชวยให 47 Peter Lamb. (2004). Harold Laski: Problems of Democracy, the Sovereign State, and International Society, The Palgrave Macmillan History of International Thought Series. New York: Palgrave Macmillan. pp. 2-7.

38

แตละประเทศประสบความส าเรจ ในการพฒนา ตามเป าหมายการพฒนาท ย งยน (Sustainable Development Goals) ตามกรอบของสหประชาชาต48 ในหวขอนจะขอยกตวอยางองคกรและโครงการทมสวนในการพฒนาสตรในภมภาคเอเชยแปซฟกดงตอไปน

1. กองทนสหประชาชาตเพอการพฒนาสตร (United Nations Development Fund for Women: UNIFEM) โดยระบสาระส าคญเกยวกบกองทนสหประชาชาตเพอพฒนาสตร ทไดเกดขนระหวางการประชมระดบโลกวาดวยสตร ณ กรงเมกซโก เมอ ค.ศ.1975 ในปตอมามการจดตงกองทนบรจาคเพอด าเนนงานทศวรรษแหงสตร โดยมวตถประสงคจะน าเรองเกยวกบสตรใหอยในกจกรรมของสหประชาชาตเพอการพฒนาระหวางการประชมทศวรรษแหงสตร ณ กรงไนโรบ เมอ ค.ศ.1985 บทบาทของกองทนไดขยายออกไปเปนกองทนสหประชาชาตเพอการพฒนาสตร มสถานภาพเปนองคกรนตบคคลทมความเชอมโยงกบ โครงการพฒนาแหงสหประชาชาต (UNDP) ภารกจของ UNIFEM คอ สนบสนนสตรในประเทศทก าลงพฒนาใหไดรบความส าเรจดงมจดมงหมายในดานเศรษฐกจและสงคม และเมอไดผลดดงความมงหมายแลว สตรกจะมชวตทมคณภาพทดเทยมกบผชาย ยนเฟมท างานรวมกบองคกรอนๆ ในภาคพนเอเชยและแปซฟกในการก าหนดยทธศาสตรเพอพฒนาสตรสามประการ คอ

1. ปรบปรงขอมลและสถตเกยวกบสตร 2. ก าหนดนโยบายเกยวกบการสนองความตองการของสตรทงในระดบสงและระดบต า 3. จดการศกษาและฝกอบรมเพอใหเกดความตระหนกในบทบาทของสตรในการพฒนา

ตวอยางกจกรรมของยนเฟมในชวง 1-3 ปทผานมา ไดแก การรวบรวมสถตเกยวกบสตรในประเทศจน ซงมประชากรมากทสดในโลก การใหค าแนะน าและสนบสนนสตรกมพชาทมสวนรวมในการเศรษฐกจของประเทศ โดยพจารณาก าหนดชวโมงท างานและสภาพการท างานทเหมาะสม และยดหยนได จดใหมศนยเลยงเดกเลก เพอบรรเทาภาระของมารดาทท างานในโรงงาน เปนตน49

2. ในภมภาคอาเซยน (ASEAN: The Association of Southeast Asian Nations) ไดจดตงองคกรเพอพฒนาสตรขนโดยองคการสหประชาชาตเปดตวโครงการ “HeForShe แหงอาเซยน” (ASEAN HeForShe Campaign) เมอวนท 30 พฤศจกายน ค.ศ.2017 เพอร าลกถงวนยตความรนแรงตอสตรสากล (the International Day for the Elimination of Violence Against Women) ในวนท 25 พฤศจกายน ค.ศ.2017 เพอการสงเสรมความเสมอภาคระหวางเพศและเพมพลงของผหญงแหงสหประชาชาต (UN Women) ซงโครงการ HeForShe น มวตถประสงคเพอสรางความตระหนกของสมาชกอาเซยนในเรองความเสมอภาคระหวางเพศใหมากขน โดยการสงเสรมใหผชายและเดกผชายในฐานะเปนตวการสรางความเปลยนแปลงทาง

48 ส านกขาวไทย . “ยเอนเผยผหญ งในเอเชยแปซฟกตกเปนเหยอความรนแรงในครอบค รวสงเกนคาเฉลยโลก”, http://www.tnamcot.com/view/58537776adad130550ec71d5 สบคนเมอวนท 1 เมษายน 2561. 49 Emma Watson. (2014). Gender equality is your issue too Speech by UN Women Goodwill Ambassador Emma Watson at a special event for the HeForShe campaign 20 September 2014. United Nations Headquarters, New York. pp. 1-2.

http://www.tnamcot.com/view/58537776adad130550ec71d5

39

วฒนธรรมทใหความเคารพตอสตรและเดกผหญง ทงนโครงการ HeForShe50 จะท าใหผชายและเดกผชายตระหนกไดวาความเสมอภาคระหวางเพศจะเปนประโยชนตอสงคมอยางไร การเปดตวโครงการ HeForShe แหงอาเซยน นางโยฮานา ซซานา เยมบเซ (Yohana Susana Yembise)51 รฐมนตรวาการกระทรวงการเพมขดความสามารถสตรและการคมครองเดกแหงอนโดนเซยไดกลาวโดยมสาระส าคญวา “มนไมใชงานทงายทจะเปลยนความเชอทมผลตอพฤตกรรมเพอใหสมฤทธผลตามวสยทศนสตรแหงสหประชาชาตภายใน ค.ศ. 2030 (UN Women’s Vision of Planet 50 - 50 by 2030) โดยเนนทจะสรางความแตกตางทส าคญตอความคดของคนทมตอสตรตอไปในอนาคต ดงนน เพอใหบรรลเปาหมายเราจะตองมงไปทจดจบของความรนแรงตอสตร จดจบของการคาสตร และจดจบของการเลอกปฏบตตอสตร” สวนนายเล เลอง มญ (Lê Lương Minh) เลขาธการอาเซยน กลาววา “ในเรองของความเสมอภาคระหวางเพศน หาใชเพยงแตมงใหความส าคญในเรองของสตรเทานน หากแตยงใหความส าคญตอเราทกคน ซงรวมไปถงใหความส าคญตอผชายและเดกผชายดวย โดยการสงเสรมใหผชายและเดกผชายเปนตวการในการสรางความเปลยนแปลง ซงเราตองการย าเตอนถงวฒนธรรมการเคารพสตรและเดกผหญง การมสวนรวมเชงรกของผชายและเดกผชายในสภาพแวดลอมตาง ๆ เชน ครอบครว โรงเรยน ชมชน รวมทงสถานะความเปนผน าในการสงเสรมการปฏสมพนธระหวางเพศทดยงขนในประชาคมอาเซยน”52

ฉะนนจากการเกดขนขององกรทสงเสรมความสมารถของสตรและคมครองสตรในดานตางๆ หรอแมกระทงโครงการทเกดจากความรวมมอของกลมประเทศในภมภาคเดยวกนสะทอนใหเหนวาการพฒนาสตรในสภาวะการพฒนาโลกจ าเปนตองขจดปญหาในดานความเทาเทยมกนระหวางผชายและผหญง ทงนรวมถงตองน าผหญงออกจากบรบทของการถกขมเหง ซงถาปญหาดงกลาวถกแกไขกจะน ามาซงหนทางในการพฒนาสตรในทกๆ ดานไมวาจะเปนดานสงคม เศรษฐกจ และการเมอง เปนตน ทงน ดร.มวะ คาโตะ ผอ านวยการระดบภมภาคของส านกงานสตรของภมภาคเอเชยและแปซฟกแหงสหประชาชาต (Regional Director of UN Women Regional Office for Asia and the Pacific) ไดตอกย าใหเหนของผลการพฒนาขององคกรทเกยวกบการพฒนาสตรในภมภาคเอเชยแปซฟกซงในทนกรวมถงกลมประเทศในเอเชยตะวนออกเฉยงไดดวย ซงระบวามนจะไมมสนตภาพ ไมมการพฒนา และไมมความมนคงปลอดภยใด ๆ เวนเสยแตวา ทงหญงและชายจะไดรบโอกาสทเทาเทยมกนอยางเตมศกยภาพและด ารงชวตไดอยางอสระปราศจากการเลอกปฏบตในทกรปแบบ ซงในปจจบนเรามหลกฐานทแสดงใหเหนไดวาความเชอของเราจะเปนจรงได”53

50 UN Women National Committee Australia. HeForShe. https://unwomen.org.au/ สบคนเมอวนท 1 เมษายน 2561. 51 ASEAN Secretariat News. ASEAN, UN to promote gender equality through HeForShe campaign. http:// asean.org/asean-un-to-promote-gender-equality-through-heforshe-campaign/ สบคนเมอวนท 1 เมษายน 2561. 52 Watson. op.cit., pp. 1-2. 53 Jaime Henry-White. (2015). Gender Equality?: A Transnational Feminist Analysis of the UN HeForShe Campaign as a Global" Solidarity" Movement for Men, Diss, Columbia: University of Missouri.

https://unwomen.org.au/

40

จดเดนส าคญของการเปดตวโครงการ HeForShe แหงอาเซยนนน ยงรวมไปถงพธตดเขมสญลกษณเพอแสดงถงพนธสญญาหรอความรบผดชอบตอการด าเนนงานอยางเขมแขงของอาเซยนในการสงเสรมความเสมอภาคระหวางเพศ ในการนผ น าของสภาสหภาพนกศกษามหาวทยาลยแหงอาเซยน (the ASEAN University Student Union Council) ยงไดรวมตวกนในการประชมรวมเยาวชนโดยผน าทเปนเพศหญงเนนการน าเสนอถงสภาพความเปนจรงทตองเผชญในประเทศตางๆ ในขณะทผน าชายกไดเสนอการปฏบตวาจะท าอยางไรใหสามารถท างานรวมกบเพศหญงเพอรบมอกบความทาทายนไดดวย นอกจากน ยงมการอภปรายเปนคณะ (Panel Discussion) โดยมเจาหนาทอาวโสอาเซยน (ASEAN Senior Officials) ตวแทนจากองคกรเสรมสรางพลงแหงสตร (Women Empowerment Organization) และผน าทางธรกจจากภาคเอกชนซงแลกเปลยนความคดเหนเกยวกบการเดนหนาตอไป เพอน ามาซงความเปลยนแปลงขนสงในเรองความเสมอภาคของสตรในภมภาคอยางแทจรง บทบาทของอาเซยนไดรเรมความคดอนเปนการสงเสรมความเสมอภาคระหวางเพศภายในภมภาคเอเชยแปซฟก โดยยดมนในดานการสงเสรมสตร สนตภาพ และความมนคงในอาเซยนและแถลงการณของอาเซยนวาดวยวฒนธรรมการปองกน คอ การรณรงคในการลดใชความรนแรงตอสตรในการนโครงการ HeForShe โดยองคกรสตรฯ แหงสหประชาชาตและอาเซยนจะรวมกนสนบสนนและสงเสรมความพยายามในการพฒนาวธการเชงกลยทธในการรวมมอกนของผชายและเดกผชายในอาเซยน เพอสงเสรมความเสมอภาคระหวางเพศในดานตาง ๆ ทงจากการจางงาน การศกษา สขภาพ หรอกจกรรมทางการเมอง และอตลกษณ54

จากตวอยางทกลาวมาขางตนสะทอนใหเหนถงแนวทางการะพฒนาสตรจะปรากฏอยในรปแบบของการความรวมมอระหวางประเทศทมการจดท าเปนองคกรทท าหนาในการชวยเหลอและสงเสรมบทบาทของสตรในดานดางๆ กระบวนการพฒนาและพนทของการพฒนาโดยเฉพาะในเอเชยแปซฟกตงอยบนฐานคดทอธบายโดยสงคมแบบชายเปนใหญทท าใหผหญงถกเบยดขบบออกจากปรมณฑลของศนยกลางอ านาจในดานตางๆ ฉะนนในการแกไขปญหาดงกลาวจงตองเขาใจบรบททางสงคมและวฒนธรรมของพนททจะท าการพฒนาเพอน าไปสการพฒนาทถกตองและไมกอใหเกดความขดแยงขน55

ความรนแรงทางเพศ ปฏญญาวาดวยการขจดความรนแรงตอสตรจากมตทประชมสมชชาใหญแหงสหประชาชาต วนท 20

ธนวาคม 2536 สมชชาใหญแหงสหประชาชาต ไดระหนกถงความจ าเปนเรงดวนในการยอมรบหลกการระดบสากลเพอเปนประโยชนตอสตรในเรองสทธและหลกการทค านงถงความเสมอภาค ความมนคงปลอดภยเสรภาพ และความเปนหนงเดยวอนแบงแยกมไดและศกดศรแหงมนษยทงปวง พงสงเกตวา สทธและหลกการตางๆ เหลานเปนหลกการส าคญของกตกานานาชาตตางๆ ประกอบดวย ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน 54 Jeffrey L. Edleson. (1999). "The overlap between child maltreatment and woman battering”, Violence against women 5,2. pp. 134-154. 55 X. Chang. (1996). On domestic violence against women and countermeasures to fight it. Beijing: University of Beijing and British Council. pp. 152-159.

41

กตการะหวางประเทศวาดวยสทธทางพลเมองและสทธทางการเมอง (International Covenant on Civil and Political Rights: ICCPR) และกตการะหวางประเทศวาดวยสทธทางเศรษฐกจสงคมและวฒนธรรม (International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights: ICESCR) ทงนรวมถงอนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตตอสตรในทกรปแบบ (Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women: CEDAW) และอนสญญาวาดวยการตอตานการทารณกรรม การกระท าโหดรายตางๆ อนไรมนษยธรรม การลงโทษและการปฏบตอนเลวทราม (Convention against Torture and Other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishment: CAT) ตระหนกวา การปฏบตตามอนสญญาวาดวยการเลอกปฏบตตอสตรในทกรปแบบทมประสทธภาพจะมสวนชวยอยางส าคญตอการขจดความรนแรง ตอสตร และปฏญญาวาดวยการขจดความรนแรงตอสตรทเกดขนจากมตครงน จะชวยใหเกดการปฏบตทเขมแขงและสมบรณขน โดยตระหนกวาในสงคมสตรมโอกาสทจะบรรลซงความเทาเทยมทางกฎหมาย สงคม การเมอง และความเทาเทยมทางเศรษฐกจ ปญหาส าคญทเกดขนประการหนงในการพฒนาสตรกคอการชวยเหลอสตรจากความรนแรงทางเพศ ความรนแรงทางเพศตามตามปฏญญาสากลวาดวยการขจดความรนแรงตอสตร กลาววา ความรนแรงตอสตร หมายถง การกระท าใดๆ ทเปนความรนแรงทเกดจาก อคตทางเพศ ซงเปนผลใหเกดความทกขทรมานแกสตรรวมทงการขเขญ คกคาม กดกนเสรภาพทงในทสาธารณะและในชวตสวนตว นอกจากนปฏญญาสากลวาดวยการขจดความรนแรงตอสตรไดไดใหความหมายเพมเตมตามประเดนดงตอไปน56

1. ความรนแรงตอผหญงทางรางกาย ทางเพศและทางจตใจ ทเกดขนในครอบครว รวมทงการทบต การทารณกรรมทางเพศตอเดกและสตรในบาน ความรนแรงอนมเหตมาจากของหมนทฝายหญงใหกบครอบครวสาม การขมขนโดยคสมรส การขลบอวยวะเพศสตร และขอปฏบตตามประเพณตางๆ อนเปนอนตรายตอสตร ความรนแรงทไมไดเกดจากคสมรส และ ความรนแรงทเปนการหาประโยชนจากสตรโดยการเอารดเอาเปรยบ ขดรดและทารณตอผหญงทกรปแบบ 2. ความรนแรงตอผหญงทางรางกาย ทางเพศ และทางจตใจ ทเกดขนภายในชมชนทวไป หรอในทสาธารณะ รวมถง การขมขน การทารณกรรมทางเพศ การลวนลามทางเพศ การขมขในสถานทท างาน ในสถาบนการศกษาและ สถานทตางๆ การคาหญงและการบงคบคาประเวณ

3. ความรนแรงตอผหญงทางรางกาย ทางเพศ และทางจตใจ ทเกดขนจากกระท าของรฐ การปลอยปละละเลย ไมเอาใจใสหรอความเพกเฉยของรฐตอความรนแรง ไมวาจะเปน ความรนแรงทเกดทางรางกาย ทางเพศ และจตใจ57

56 Christopher Harland. (2000). "The status of the International Covenant on Civil and Political Rights

(ICCPR) in the domestic law of state parties: An initial global survey through UN Human Rights Committee

documents”, Human Rights Quarterly. pp. 187-260. 57 Ruth A. Almeida, Lisa C. Dubay, and Grace Ko. (2001). "Access to care and use of health services by low-income women”, Health Care Financing Review 22,4. p. 27.

42

ในการพฒนาสตรตามวาระโลกถกทาทายดวยปญหาความรนแรงทางเพศซงเปนปญหานเปนผลพวงของกระบวนการพฒนาทเกดขนทางดานเศรษฐกจ การเมอง และสงคมวฒนธรรม ไดแก

ในมตดานสงคมการมองวาผหญงเปนวตถทสามารถดงดดไดในสอลามก ถกน าเสนอผานสอตางๆ เชน หนงสอ ภาพยนตร เวบไซด การถายคลปลามกถกเผยแพรท าซ าและสงตอการขาย ผหญงถกใชเปนสอโฆษณาสนคาในลกษณะยวยวนดงดดทางเพศ ลวนเปนการสรางคานยม ทผดและตอกย าทศนคตของสงคมทม ตอความเปนผหญง การน าลกษณะทางเพศมาแสวงหาประโยชน ท าเกดการตระหนกถงคณคาของบคคลหนงมาจากพฤตกรรมหรอ เสนหทางเพศเทานน และบคคลนนถกสรางภาพใหเปนวตถ ทางเพศ ทงจากนตยสาร ทววดโอเกม และมวสควดโอ ลวนแลวกอเกดอนตราย จากการวจยของสมาคมจตวทยาอเมรกา ระบวา การน า ลกษณะทางเพศมาแสวงหาประโยชน ท าใหเดกหญงขาดความมนใจในรปลกษณของตนเอง กอใหเกดอาการซมเศราและมพฤตกรรมการกนผดปกต ตลอดจนถงกอผลลบตอพฒนาการทางเพศ58

ในมตทางดานวฒนธรรมภายใตโครงสรางสงคมโดยรวมทเปนระบบปตาธปไตย (Patriarchy) หรอระบบทเนนอ านาจของผชาย จากรากฐานของความรนแรงเชงโครงสรางในสงคมทวปเอเชยทสถาปนาขนใน บรบทวฒนธรรมชายเปนใหญ และวฒนธรรมทางเพศทเปดโอกาส ใหผชายมพฤตกรรมทางเพศทไมตองรบผดชอบ จากสถต 97% ของผทท าความรนเเรงทางเพศมกไมถกด าเนนคด ดงนนผชายจงเชอวาเปนเรองทท าไดเเละไมตองรบโทษ การโทษวาการเเตงตวลอเเหลมของเพศหญงเปนสงยวยทกอใหเกดการขมขนเปนการตอกย าวาความรนเเรงเกดจากตวเพศหญงเอง แตการใชความรนเเรงทางเพศไมวาจะเกดจากเพศใดกเปนเรองทไมสามารถยอมรบไดทงสน59

ในมตทางดานเศรษฐกจในสงคมปจจบนทผคนตกอยในระบบเศรษฐกจแบบทนนยมและวฒนธรรมบรโภค ทงโดยรตวและ ไมรตว ทงนคนในสงคมมกจะมแนวโนมในการใหคณคากบสนคา และบรการตางๆ เหลานเปนความคด ความเชอ การกระท าและทศนคตทคนในสงคมมรวมกนเกยวกบการบรโภคสนคา ตวอยางเชน การท ารายรางกายผหญงจากผทเปนสาม บอยครงทสะทอนใหเหนวามทมาจากปญหาเศรษฐกจ ซงในความคดผชายจะเปนผหาเลยงผหญง ซงหมายถงวาผหญงจะถกก าหนดใหท าหนาทเปนผสนบสนน ครอบครวในเรองอนๆ แตในเรองปากทองซงเปนหวใจส าคญนน จะอยในมอผชาย ผชายจงมอ านาจในเชงเศรษฐกจสงกวา ดงนนสาเหตของปญหาความรนแรงเพศทเกดขน บอยครง จะพบวามความเกยวโยงกบอ านาจเชงเศรษฐกจแทบทงสน

ในมตโครงสรางทางการเมองเปนปจจยเชงโครงสรางทส าคญอกประการคอ การมสวนรวมทางการเมอง ระบบกฎหมายและกระบวนการยตธรรมทสรางความชอบธรรมใหกบการท ผชายมสทธครอบครอง

58 กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย. “นโยบายและแผนขจดความรนแรงตอเดกและสตร”, กรมกจการสตรและสถาบนครอบครว . http://www.violence.in.th/publicweb/NewsDetail,aspx?id=34&type=5 สบคนเมอวนท 1 เมษายน 2561. 59 กฤตยา อาชวนจกล, ชนฤทย กาญจนะจตรา, วาสนา อมเอม. (2543). ความรนแรงตอผหญงในสงคมไทย: ความคดเหน ขนาดของปญหา และทางออก: เอกสารประกอบการ ประชมวชาการสงคมกบสขภาพครงท 2 เรอง 'จากพรมแดนความรสการแกปญหา: กรณความรนแรงในสงคมไทย’. กรงเทพฯ: สถาบน.

http://www.violence.in.th/publicweb/NewsDetail,aspx?id=34&type=5

43

ผหญงอยางถกกฎหมาย การยอมรบของรฐในการให ผชายมอ านาจเหนอผหญงนจดกระท าผานการออกขอบงคบ กฎหมายทเลอกปฏบตตอผหญง การบงคบใช การตความกฎหมาย หรอแมแตในขนตอนตางๆในกระบวนการยตธรรมของรฐซงไมอ านวยความเทยงธรรมใหผหญง ทงนรวมถงการปฏเสธทจะใหผหญงมสวนรวมทางการเมอง

กรณศกษาปญหาความรนแรงทางเพศทเกดขนในเอเชย อาท ความรนแรงตอภรรยาในครอบครวของประเทศกมพชา รายงานของสมาคมเพอสทธมนษยชนและการพฒนาในกมพชา (Association pour les droits de l’Homme et le développement au Cambodge: ADHOC) ค.ศ.201460 ระบวาปญหาความรนแรงในครอบครวของชาวกมพชาจดเปนปญหา 1 ใน 4 ปญหาใหญทเกยวของกบการละเมดสทธเดกและสตรทรฐใหความสนใจแกไขปญหาในปจจบน โดยมขอมลทแสดงใหเหนวาปญหาความรนแรงในครอบครวเปนปญหาทไดรบผลกระทบจากโครงสรางทางสงคมและวฒนธรรมดงเดมทยอมรบใหผชายเปนหวหนาครอบครว ซงสงผลใหเปนผกระท าความรนแรงตอบคคลในครอบครวดวย ซงขอมลใน ค.ศ.2012 พบวาผหญงและเดกถกกระท ารนแรงดวยสาเหตของความยากจน ความเครยด ขาดทดนท ากน มการเสพสารเสพตด ดมเหลา และเลนการพนน ผลกระทบจากความรนแรงน นอกจากจะท าใหผหญงทถกสามท ารายจะทกขทรมานทางดานจตใจ และบาดเจบทางกายแลว มจ านวนมากทฆาตวตาย หรอเสยชวตเพราะสามฆาตกรรม61 ความรนแรงตอภรรยาในครอบครวของประเทศเวยดนาม62ผลการส ารวจขอมลดานความรนแรงในครอบครวของหนวยงานดานสถตของประเทศเวยดนาม (Viet Nam General Statistics Office, National Study on Domestic Violence in Viet Nam: NSDVVN) ค.ศ.201163 ใหขอมลวาปรมาณปญหาความรนแรงในครอบครวของชาวเวยดนามมคอนขางสง โดยพบวา รอยละ 32 ของผหญงทแตงงานแลว อายระหวาง 15-49 ป เคยมประสบการณถกกระท ารนแรงทางกาย โดยรอยละ 10 เคยมประสบการณความรนแรงทางเพศ ซงขอมลนสอดคลองกบอตราการกระท าความรนแรงระหวางหญงชายทรายงานโดยองคกรสตรทชอวา “สหภาพสตรเวยดนาม” (Vietnam Women’s Union)64 ชใหเหนวาผลการศกษาขอมลจากผชายแตงงานแลวระบวาตนเคยมการแสดงพฤตกรรมทหยาบคายตอภรรยา ซงพฤตกรรมดงกลาวมผลจากการดมเครองดมแอลกอฮอล มอปนสยทเปนคนอารมณรายและไมสามารถควบคมตนเองได ในขณะทผหญงทเปนฝายถกกระท ารนแรงกลบ 60 Association of Women for Action and Research: AWARE. Policy watch: Women's group issues statement over play on violence against women, 2 5 th November 2 0 0 0 . http://www.thinkcentre.org/article.cfm? ArticleID=238 สบคนเมอวนท 1 เมษายน 2561. 61 บญเสรม หตะแพทย. “Wife Abuse in ASEAN and Thai Families”, Humaneco. 1. http://humaneco.stou.ac.th/ UploadedFile/Title%20HE%20Journal%201.pdf สบคนเมอวนท 1 เมษายน 256 62 เพงอาง. 63 NG Vivienne. “Research and family violence in Singapore”, Joining forces: Research news you can use, vol,3(3), April 1999, pp. 4-5. 64 Vietnam Women’s Union, “A life free of violence: It’s our right!, United Nations Development Fund for WomenEast and South East Asia”, Viet Nam country profile. http://www.unifem-eseasia.org/resources/ others/domesticviolence/dvkit,html สบคนเมอวนท 1 เมษายน 2561.

http://www.thinkcentre.org/article.cfm?%20ArticleID=238

http://www.thinkcentre.org/article.cfm?%20ArticleID=238

http://humaneco.stou.ac.th/

http://www.unifem-eseasia.org/resources/%20others/domesticviolence/dvkit,html

http://www.unifem-eseasia.org/resources/%20others/domesticviolence/dvkit,html

44

ทนอยอยางเงยบๆ และพยายามหลกหนจากสถานการณรนแรงเมอไมสามารถทนตอการถกกระท านนไดจงออกมาขอความชวยเหลอจากองคกรทท างานเกยวของ นอกจากนยงมการรายงานขอมลทแสดงใหเหนวา สามชาวเวยดนามมพฤตกรรมการใชอ านาจควบคมผอน มกทบตท ารายภรรยา จนสงผลใหภรรยาไดรบการบาดเจบและทนทกขทรมาน แตภรรยายงเชอวาการกระท าดงกลาวของสามเปนเพราะความรกและใหความส าคญตอภรรยา ในขณะทผหญงบางคนตระหนกวาความรนแรงทสามเปนผกระท านนเปนปญหาและเปนการกระท าทไมถกตอง หรอสามกระท าเชนนนเพราะอารมณ65

ปจจบนในการพฒนาสตรไดมทงองกรรฐและเอกชนไดรวมกนรณรงคเกยวกบการยตการใหความรนแรงกบสตรในทกๆ รปแบบ เชน

1. การรณรงคผานสอและรปถายในประเทศอนเดยผหญงตองเผชญกบเหตความรนแรงทางเพศมานานเนนนาน เพราะสงคมของอนเดย ผหญงถอเปนพลเมองชนสอง ถกมองวามสถานะไมเทาเทยมกบผชาย โดยเฉพาะผหญงในชนวรรณะต า ทงนจงเกดการรณรงคตอตานการกระท ารนแรงตอเพศหญง

ภาพท 1: ตวอยางการรณรงคผานสอและรปถายในประเทศอนเดยผหญงตองเผชญ กบเหตความรนแรงทางเพศ จาก www.creativemove.com

2. หนงพนลานลกขนเรยกรองความยตธรรม (One Billion Rising for Justice) การรณรงคเพอ

ตอตานความรนแรงตอผหญงทแสดงออกในรปแบบของการเตน ทสนกสนาน ถอเปนกจกรรมทมคนสนใจเขารวมมากกวากจกรรมรณรงคใดๆ ในประเดนเดยวกนทเคยมมา โดยมกลมองคกรใน กวา 200 ประเทศรวมจด และมคนสนใจเขารวมเปนจ านวนมาก ค าวา one billion มาจากสถตขององคการสหประชาชาต ทระบตวเลขผหญงทวโลกทตองเผชญกบความรนแรง ในรปแบบตางๆ One Billion Rising for Justice จงเปนกจกรรม 65 Le Thi Quy Domestic. (2000). Domestic violence in Vietnam: Context, forms, causes, and recommendations for action. Chiangmai, Thailand: Asia Pacific Forum on Women, Law and Development. p. 22.

http://www.creativemove.com/

45

แสดงออกเชงสญลกษณถงความไมยอมจ านน โดยการนดหมาย รวมตวกน เพอเตนประกอบเพลง Break the Chain ซง เนอหาเปนการปลกขวญก าลงใจใหผหญงลกขนกาวขาม ความกลว เพอไปสอสรภาพจากการถกกดขบงคบทงปวง โดยกจกรรมนสวนใหญจดขนในวนวาเลนไทน บางแหงเลอกจดในโอกาสตางๆ เชน วนสตรสากล วนยตความรนแรงตอผหญง เปนตน กจกรรมนเปนการยนยนวาเราสามารถมสวนรวมกบการแกปญหา ทงนยงมกลมองคกรตางๆ ในกวา 200 ประเทศลงชอเขารวม กจกรรม One Billion Rising for Justice ภาพกลมผหญง (และผชาย) รวมเตนเพลง Break the Chain จากทกมมโลก ถกอพโหลดบนเวบไซตขององคกร และเวบไซตยทบ ไมเวนแมแตประเทศภฏานทภาพผหญงในชดพนเมองเตนกนอยางออกรสออกชาตบนภมประเทศทเปนภเขาซงไดรบการ เผยแพรไปทวโลก การเขารวมทขยายตวอยางรวดเรวไปทวทกมมโลกนน สะทอนวาเสยงดนตร เครอขายสงคมออนไลน รวมถงทศนคตและ ความเชอ อาจมพลงเกนกวาหลายคนจะคาดคด ทงนทกคนทรวมกจกรรม มเปาหมายในการตอตานความรนแรงตอผหญง และแตละประเทศกมประเดนเฉพาะทแตกตางกนออกไป66 อาท

ภาพท 2: ตวอยาง One Billion Rising for Justice การรณรงคเพอตอตานความรนแรงตอ

ผหญงทแสดงออกในรปแบบของการเตน จาก http://talkaboutsex.thaihealth.or.th/news/10405 ประเทศอนเดย อน อนนต นกเคลอนไหวประเดนสทธผหญง กลาวถงเหตการณสะเทอนขวญ

เมอปลายป 2011 กรณนกศกษาแพทยถกรมโทรมบนรถเมล แมในเวลาตอมาผตองหาถกศาลสงลงโทษประหารชวต แตเพราะเปนคดใหญททวโลกจบตา กระบวนการยตธรรมจงถกกดดนใหตองเรงด าเนนการอยางจรงจงตอผกระท าความผด อยางไรกตามยงมคดขมขนและละเมดทางเพศอกมากมายทเกดขนในอนเดย แตเรองกเงยบหาย เนองจากเจาทกขมฐานะยากจน และสงคมอนเดยยงมทศนคตทมกโทษฝายหญงวาเพราะประพฤตไมเหมาะสมจนเปนตนเหตของการถกละเมดทางเพศ เธอจงจดกจกรรมรณรงค One Billion Rising 66 ภาควชาสตรศกษา คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม. สถานการณและการรณรงคการยตความรนแรงตอผหญง. https://static1.squarespace.com/static/52bce94ae4b013dbd6fc79d4/t/54659f96e4b00c5eabbd59dc/1415946134270/EP4+141157.pdf สบคนเมอวนท 1 เมษายน 2561.

https://static1.squarespace.com/static/52bce94ae4b013dbd6fc79d4/t/54659f96e4b00c5eabbd59dc/1415946134270/EP4+141157.pdf

https://static1.squarespace.com/static/52bce94ae4b013dbd6fc79d4/t/54659f96e4b00c5eabbd59dc/1415946134270/EP4+141157.pdf

46

for Justice ขนเพอสรางความตนตวตอประเดนสทธสตร ทงน อนเดยเปนอก ประเทศทมการจดกจกรรมในหลายเมองและมคนเขารวม เปนจ านวนมาก67

ประเทศอฟกานสถาน แมผหญงแอฟรกนจะไมสามารถแสดงออกในทสาธารณะไดอยางอกหลายประเทศ แตกลมผหญงจ านวนกวารอยคนกพากนเดนขบวนไปตามทองถนนในกรงคาบล และตะโกนขอความ "ไมเอาความรนแรง" และ "ความเปนธรรม ความเปนธรรม" ซงมจดยนตอตานความรนแรงตอผหญง พรอมคดคานรางกฎหมายทหามญาตเปนพยานในคดฟองรอง ซงจะท าใหเมอเกดคดขมขนหรอกระท าทารณในครอบครว ญาตทใกลชดและรเหนเหตการณไมสามารถเปนพยานได68

ประเทศไทย One Billion Rising for Justice ถกจดขนเปนครงท 2 เปนกจกรรมทสอสารเชงบวกตอ ประเดนความรนแรงตอผหญง เพราะโดยการแสดงพลงเพอยนยนสทธ โดยใชรางกายและการแสดงออก ดวยการเตนในทสาธารณะเปนสอ ซงกลายเปนวธทไดรบความสนใจจากคนหลากหลายกลม โดยเฉพาะคนรนใหม" และในหลายพนทใชชอโครงการรณรงคสาธารณะ "หนงพนลานเสยงยตความรนแรงตอผหญง" มการจดมอบรวมพลงกนเตนเพลง Break the Chain ฉบบภาษาองกฤษ และ ภาษาไทย ในสวนทน ามาแปลเปนภาษาไทย ใหชอเพลงวา ท าลายโซตรวน ซงเปนเพลงทมเนอหา การรณรงคยตความรนแรง สงเสรมคณคาและพลงของผหญง โดยมการบนทกวดโอการเตนเพอน าไปตดตอ เผยแพรในประเทศไทยและสงเขารวมเปนสวนหนงของสอการรณรงคในระดบโลกดวย69

จากทกลาวมาขางตนในสวนการพฒนาสตรตามวาระการพฒนาโลกสวนใหญจะอยภายใตหลกการสทธมนษยชนขององคการสหประชาชาตโดยมงแกไขปญหาความรนแรงโดยเฉพาะความรนแรงทางเพศทสตรก าลงเผชญอยโดยปญหาสวนใหญเปนปญหาทเกดจากโครงสรางทางดานเศรษฐกจ การเมอง และสงคมวฒนธรรม โดยกอใหเกดการกระท าทสงผลตอผหญงทงในดานรางกายและสภาพจตใจ แตอยางไรนนภายใตบรบทการพฒนาโลกทถกโอบลอมไปดวยบรรยากาศของการพฒนาสทธมนษยชนโดยมงไปสศกดศรของความเปนมนษยทมความเทาเทยมกนซงทายสดแลวกจะน ามาสความเทาเทยมกนระหวางผหญงและผชาย ในปจจบนกระแสของการพฒนาสตรทงในบรบททวโลกและรวมถงในภมภาคเอเชยแปซฟกมการพฒนาโดยอาศยการสอสาร เทคโนโลย รวมถงสญลกษณตางๆ เพอรณรงคเกยวกบความรนแรงทางเพศของผหญงซงไดรบความสนใจและความรวมมอจากภาคประชาสงคม องคกรเอกชน หนวยงานภาครฐ รวมไปถงองคการของหนวยงานระหวางประเทศ

67 Ian Butler, et al. (2015). Young Men and Domestic Abuse. New York: Routledge, p. 35. 68 Cosmenet. ห ย ด ! ค ว าม ร น แ ร งต อ ผ ห ญ ง . http://www.cosmenet.in.th/th/cosmeintrend/?SECTION_ID= 2155&ELEMENT_ID=20061 สบคนเมอวนท 1 เมษายน 2561. 69 Laure Gautherin, อบลวรรณ ช านาญสาร (แปล). “Violences conjugales: De nouveaux téléphones d’alerte distribués aux victims”, Aufeminin. http://www.aufeminin.com/news-societe/violences-conjugales-des-telephones-d-alerte-distribues-aux-victimes-s958585,html สบคนเมอวนท 1 เมษายน 2561.

http://www.cosmenet.in.th/th/cosmeintrend/?SECTION_ID=%202155&ELEMENT_ID=20061

http://www.cosmenet.in.th/th/cosmeintrend/?SECTION_ID=%202155&ELEMENT_ID=20061

http://www.aufeminin.com/news-societe/violences-conjugales-des-telephones-d-alerte-distribues-aux-victimes-s958585,html

http://www.aufeminin.com/news-societe/violences-conjugales-des-telephones-d-alerte-distribues-aux-victimes-s958585,html

47

การมสวนรวมทางการเมอง ผหญงกบสทธการมสวนรวมทางการเมองถอก าเนดขนมาตงแต ค.ศ.1910 ในวนส าคญทเรยกวา "วน

สตรสากล" ซงเพอเปนการร าลกถงการตอสเพอสทธสตร ศกดศรและความเทาเทยม ตลอดจนการพฒนาดานสตรทกมตทงดานการเมอง เศรษฐกจ และสงคม ซงนานาประเทศใหการยอมรบและมสวนรวมในการสนบสนนโดยเฉพาะสทธสตรในทางการเมอง

กรณศกษาในขบวนการมสวนรวมทางการเมองของผหญงในพมา โดยขนโอมาร (Khin Ohmar) เปนนกเคลอนไหวเครอขาย นกกจกรรมในภมภาคเอเซย-แปซฟก ทท างานเพอสรางสนตภาพประชาธปไตยและการเคารพสทธมนษยชนในเมยนมา ขนโอมารอธบายการมสวนรวมทางการเมองของสตรผานการตอสเรยกรองประชาธปไตยในพมาทใชเวลานานกวาสองทศวรรษ เธอมบทบาทส าคญทงในดานการเมองและการพฒนาการมสวนรวมทางการเมองของสตรในองคกรตางๆ อาท สหภาพผหญงพมา (Burmese Women’s Union), สนนบาตผหญงแหงพมา (Women’s League of Burma), รฐบาลผสมแหงชาตของสหภาพพมา (National Coalition Government of the Union of Burma: NCGUB), โครงการปรองดองแห งชาต (National Reconciliation Program: NRP) และอาศรมเพอประชาธปไตยในพมา (Forum for Democracy in Burma: FDB) ถายอนอดตไปเดอนกนยายน ค.ศ.1987 เมอรฐบาลนายพลเนวน ประกาศยกเลกธนบตรมลคา 100, 75, 35, 25 จด สงผลกระทบทางเศรษฐกจอยางรนแรงกบประชาชน ขนโอมารและเพอนนกศกษาอก 20 คนรวมกนเขยนจดหมายประทวงรฐบาลเผดจการทหารเปนเหตใหพวกเธอทงหมดถกจบกมและคมขงไวหลายเดอน เธอและเพอนๆไดรบการปลอยตวออกมาเมอวนท 12 กมภาพนธ ค.ศ.1988 ซงเปนวนฉลองวนสหภาพพมา (Burma’s Union Day) เดอนมนาคม ขนโอมารรวมเดนขบวนประทวงรฐบาลอก ครงนกรณทเพอนนกศกษาถกต ารวจปราบจลาจลสงหาร เมอรฐบาลฯตอบโตดวยการสงปดมหาวทยาลยทกแหง ขนโอมารท าหนาทเปนแกนกลางประสานงานในการชมนมประทวงของนกศกษาทวประเทศ นบแตนนมาเธอตกเปนเปาหมายส าคญทถกต ารวจลบสะกดรอยตามตลอดเวลา70

หลงเหตการณปราบปรามนกศกษาประชาชน 8-8-88 ขนโอมารหลบหนออกจากยางกงมาเขารวมกบแนวรวมนกศกษาพมาเพอประชาธปไตย (All Burma Students' Democratic Front: ABSDF) ซงเปนขบวนการนกศกษาทไดรบการชวยเหลอจากกลมชาตพนธตางๆทงทพกพงและการฝกอาวธ ขนโอมารประจ าการอยทคาย ABSDF บรเวณดานเจดยสามองค ใน ค.ศ.1990 ขนโอมารไดรบความชวยเหลอใหลภยไปอยสหรฐอเมรกา แตทายทสดเธอตดสนใจกลบมาตอสเรยกรองประชาธปไตยรวมกบเพอนๆทชายแดนไทย -พมา ขนโอมารยงไมเคยมโอกาสกลบบานทพมาอกเลยแมในวนทไดรบรวามารดาสนลม เธออทศตนใหกบขบวนการเรยกรองประชาธปไตยของพมา โดยเฉพาะการท าหนาทเปนกระบอกเสยงทกกองใหประชาคมโลกไดรบรถงสถานการณและสภาพของนกโทษการเมองในพมา และสถานการณของผหญงจากพมาทหลบภยอยตามพนทแนวชายแดนพมา นยส าคญทเกดขนจากเหตการณความรนแรงในพมา ขนโอมารระบวาเปนเรอง

70 Murray A. Straus. (2010). “Thirty years of denying the evidence on gender symmetry in Partner violence: Implications for prevention and treatment”, Partner Abuse, 1. pp. 332–362.

48

ยากส าหรบผหญงทจะเขาไปมสวนรวมในการเมองพมาในระดบวางแผนและตดสนใจ แมในหมนกกจกรรมกตาม สวนน าของฝายประชาธปไตยยงคงมความคดยดตดกบระบบชายเปนใหญ พวกเขายงคงมความเชอวาการเมองไมใชพนทของผหญง จากสถานการณดงกลาวท าใหขนโอมารตงอดมการณทางการเมองวาการเปลยนผานทางการเมองจะตองเกดขนและขบวนการประชาธปไตยจะตองด าเนนไปอยางเขมขน รวมทงการเจรจาในระดบตางๆ โดยทส าคญเธอหวงวาจะมทกฝาย รวมทงกลมผหญงจะมสวนรวมในการพฒนาทางการเมองมากขน โดยทายน ขนโอมาร กลาวถงบทบาทผหญงในการมสวนรวมทางการเมอง คอ “หากปราศจากการมสวนรวมอยางจรงจงของผหญงในทกภาคสวนของสงคม โดยเฉพาะในระดบของการตดสนใจแลว เราไมสามารถบอกไดวามประชาธปไตย”71

กรณศกษาประเทศเกาหลใต อธบายการเขาสการเมองของผหญงไดอยางชดเจนทสด คอ ปกกนเฮ (Park Geun-hye) ซงเปนนกการเมองททรงอทธพลมากทสดคนหนงของเกาหลใต เธอเปนธดาคนโตของอดตประธานาธบดปกจงฮ (Park Chung-hee) แหงเกาหลใต ปกกนเฮมความสนใจในประเดนสทธมนษยชนและสวสดการสงคม และไดรบเลอกเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรตอเนองกนมาถงสสมยนบตงแตการลงเลอกตงครงแรกเมอ ค.ศ.1998 จนถงชวงระหวาง ค.ศ.2004 – ค.ศ.2006 เธอไดรบเลอกเปนหวหนาพรรค (Grand National Party: GNP) ในชวงทด ารงต าแหนงหวหนาพรรคฯ ปกกนเฮน าพรรคชนะการเลอกตงจนไดรบฉายาวา “นางพญาแหงการเลอกตง” จากกรณตวอยางของบทบาทสตรในการมสวนรวมทางการเมองสะทอนใหเหนวาการเขาสเวททางการเมองนนเปนการเจรญรอยตามอ านาจทางการเมองของบดา

จากกรณศกษาขางตนจะเหนวามประเดนของความแตกตางเรองการมสวนรวมทางการเมองโดยกรณศกษาเกยวกบประเทศเมยนมาจะเปนการสะทอนถงบทบาทสตรในขบวนการเคลอนไหวทางการเมองเพอเรยกรองความเปนประชาธปไตย โดยขบวนการเคลอนไหวดงกลาวเกดจากการตระหนกดวยตนเองถงความความไมเทยมกนของความเปนหญงทถกกดทบอยในสงคมชายเปนใหญผานโครงสรางทางการเมอง ฉะนนจงจดประกายใหเกดการมสวนรวมทางการเมองเพอกอใหเกดความเทาเทยมกนระหวางผชายและผหญงในบรบทของการพฒนาประชาธปไตย สวนในกรณของเกาหลใตการมสวนรวมทางการเมองไมไดเกดจากส านกความเปนผหญงทถกกดทบภายใตระบอบการเมองแบบชายเปนใหญแตเพยงแตการไดมาซงอ านาจทางการเมองหรอการเขาไมมสวนรวมทางการเมองนนเกดจากการเชดชวฒนธรรมชายเปนใหญในเวทการเมอง เนองจากอดมการณทเกดขนในการไดมาซงอ านาจทางการเมองเปนการด าเนนกระท าตามบดาซงมอทธพลทางการเมองอยางปรากฏไดชด

การเสรมสรางพลงทางเศรษฐกจ ผหญงในมตดานเศรษฐกจถกอธบายตามแนวคดทางการเมองแบบเสรนยมและสงคมนยม โดยทงสอง

แนวคดจะอธบายบรบทความสมพนธของผหญงในระบบเศรษฐกจ โดยเฉพาะแนวคดเกยวกบสทธในการ

71 สภตรา ภมประภาส. “ผหญงกบการเมอง – ขนโอมาร”, ประชาไท. https://prachatai,com/journal/2012/03/39778 สบคนเมอวนท 1 เมษายน 2561.

49

ครอบครองกรรมสทธทรพยสนสวนบคคล ความคดพนฐานของเสรนยมและสงคมนยมในฐานะวรรณกรรมสมยใหมตางยนยนประเดนความเสมอภาคของมนษย โดยเฉพาะอยางยงในประเดนปญหาเรองสตร (Women Question) ทงเสรนยมและสงคมนยมตางมฐานคดไมแตกตางกนไมวาจะเปนแนวคดของลอค (Locke) รสโซ (Rousseau) คานต (Kant) และมลล (Mill) หรอแนวคดสงคมนยมของมารกซ (Marx) และเองเกลส (Engels) ตางชใหเหนโดยธรรมชาตในเบองแรกมนษยผชายและผหญงนนเสมอภาคกน ซงแนวคดทวานยอมแตกตางจากฐานคดในเรองเดยวกนภายใตวาทกรรมแบบโบราณทกลาวถงผชายกบผหญงมความแตกตางกน ทงนรวมถงในระบบเศรษฐกจในสวนของการท างาน การผลต เพอสามารถครอบครองปจจยการผลต อนจะท าใหเกดการยกระดบสถานภาพทางสงคมของผหญงใหทดเทยมและสามารถตอรองกบผชายไดหรอผลกดนใหผหญงเขาไปมบทบาททางการเมองมากขน72 ในปจจบนแนวคดเกยวกบความไมเทาเทยมกนระหวางชายหญงถกอธบายภายใตบรบทของการสงเสรมบทบาทของสตรภายใตระบบเศรษฐกจแบบทนนยมผานการมสวนรวมของผหญงในตลาดแรงงานในภมภาคเอเชยโดยตระหนกถงการสงเสรมการมสวนรวมของผหญงวยท างาน ผานการวเคราะหและอภปรายถงขอมลจากนโยบายของรฐบาลในประเทศตางๆ โดยเฉพาะประเทศญปนและประเทศอนๆ ในภมภาคเอเชย รวมไปถงการศกษาบรบทของสงคมซงเปนปจจยส าคญทมผลกระทบตอการมสวนรวมของผหญงน าไปสการน าเสนอแนวทางการสงเสรมการมสวนรวมของผหญง โดยเฉพาะประเทศในแถบเอเชยตะวนออก ไดแก ประเทศญปน เกาหลใต ไตหวน และจน โดยสาเหตเกดจากการทประชากรชายมแนวโนมลดลงอยางตอเนอง โดยใน ค.ศ.2015 ญปนมประชากร 127 ลานคน อยในวยแรงงาน 66 ลานคน เปนชาย 37 ลานคน หญง 28 ลานคน มการประกอบอาชพ 56 ลานคน ประกอบธรกจสวนตวหรอท างานของครอบครว 7 ลานคน อกทงโครงสรางตลาดแรงงานชายวย 50-59, 60-64, และ 65 ป มแนวโนมเพมขน ขณะแรงงงานวย 20-24 ลดลงตอเนอง นนหมายความวาประเทศญปนมแนวโนมทจะขาดแคลนแรงงานใหมๆ ซงจะสงกระทบตอการเตบโตทางเศรษฐกจมากขน ประชากรผหญงในตลาดแรงงานของญปน จะออกจากงานชวงอาย 27-39 ป ท าใหโครงสรางตลาดแรงงานเปลยนไป สงผลตอฐานะทางเศรษฐกจของครวเรอน ดวยเหตผลจากการมครอบครว ผหญงจากทเคยท างานมรายไดตองออกไปดแลบตร ท าใหมรายไดทางเดยวจากฝายชาย และกลบเขาตลาดแรงงานอกครงในชวงอาย 40-50 ป หลงจากอาย 50 ป ผหญงมแนวโนมท างานเปน Part-time มากขน และออกจากตลาดแรงงานไปหลงอาย 65 ป ซงประเทศเกาหลใตกมรปแบบโครงสรางแรงงานหญงเชนเดยวกบประเทศญปน นนหมายความวาผลตภาพและการเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศจะไดรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงของโครงสรางแรงงานหญงในตลาดแรงงานชวงอายระหวาง 29-39 ป อกทงคานยมสงคมทใหความส าคญตอเพศไมเทากน สงผลผหญงไดรบคาตอบแทนเพยง 74% ของคาตอบแทนผชายในงานลกษณะเดยวกนและวฒการศกษาเทากน นอกจากนนผหญงทท างานในระดบบรหารมเปอรเซนตคอนขางนอย ทงในองคกรภาครฐและเอกชน โดยเงอนไขของการบรหารงานบคคลของญปนนน หากผหญงจะไดรบการเลอนต าแหนง จะตองท างานอยางนอย 49 ชวโมงตอสปดาห นบวาแรงงานผหญงม

72 โครงการสตรและเยาวชนศกษา มหาวทยาลยธรรมศาสตร . (2546). ผหญงกบความร 1 (ภาค 2). กรงเทพฯ: โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร, หนา 114-115.

50

บทบาททส าคญอยางมากตอผลตภาพและการเตบโตทางเศรษฐกจทงระดบครวเรอน องคกรและประเทศ แตคานยมทางสงคมและแนวปฏบตในองคกรตอผหญงกลบเปนอปสรรคทส าคญเชนกน73

ประเทศในแถบเอเชยตะวนออกเฉยงใต ไดแก ไทย อนโดนเซย มาเลเซย บรไน สงคโปร ฟลปปนส กมพชา ลาว เวยดนาม และพมา ถงแมประชากรจะมจ านวนเพมขน แตสดสวนของผหญงในตลาดแรงงานยงนอยกวาผชาย เนองจากความไมเทาเทยมในสงคม มการกดข การท ารายรางกายและการลวงละเมดทางเพศ อกทงเรองคาตอบแทนระหวางผหญงกบผชาย ส าหรบทวโลกนน คาตอบแทนส าหรบผหญงนอยผกว าชายถง 2.5 เทา สวนประเทศในแถบเอเซยหางกนถง 3 เทา รวมถงเกดการจางแรงงานเดกมากถง 40% ของคนไมมอาชพทอาศยอยในชนบท ผหญงไมสามารถเปนตวแทนหรอมบทบาทในการตดสนใจในระดบองคกร อนเกดมาจากทศนคต คานยมของสงคม และผหญงจ านวนมากอยนอกตลาดแรงงานหรอท างานบานlสงผลท าใหภมภาคเอเชย-แปซฟกตองสญเสยโอกาสทางเศรษฐกจไปถง 42-47 พนลานดอลลารสหรฐฯตอป เปนผลมาจากทผหญงไมมโอกาสในการท างาน

สวนประเทศในแถบเอเชยใต ไดแก อนเดย ปากสถาน บงคลาเทศ ประชากรมอตราเพมขนอยางรวดเรว และมการยายถนฐานมากขน อตราการมสวนรวมของผหญงในประเทศแถบเอเชยใต ใน ค.ศ.2556 ส าหรบประเทศอนเดยอยทรอยละ 27 ปากสถานรอยละ 25 และบงคลาเทศรอยละ 33.5 และสดสวนของหญงในตลาดแรงงานเฉลยอยประมาณรอยละ 35 ซงอยในภาคเกษตรกรรมเปนสวนมาก ส าหรบในภาคอตสาหกรรมแรงงานหญงสวนใหญจะอยในอตสาหกรรมสงทอ ผหญงในตลาดแรงงานไดรบความสนใจนอย ไมเทาเทยมกบแรงงานชายในเรองการดแลเรองคาตอบแทน สทธสวสดการ สขภาพอนามยและความปลอดภยในการท างาน แรงงานหญงยงเผชญกบปญหาคาตอบแทนต า เมอเทยบกบแรงงานชายแมเปนงานประเภทหรอลกษณะเดยวกน มปญหาการลวงเกนทางเพศ ทงยงไมมสทธการลาคลอดและดแลบตร74

จากการอธบายขางตนชใหเหนในพนทภมภาคเอเชยแปซฟกสตรมสวนเสรมสรางพลงทางดานเศรษฐกจเนองจากวาในปจจบนผหญงมกอยในระบบการผลตในฐานะทเปนแรงงานทงภาคอตสาหกรรม ราชการ และองคกรเอกชน ปรากฏการณดงกลาวไดสะทอนใหเหนวาผหญงไมไดท างานในบานเพยงอยางเดยวอกตอ แตผหญงไดน าพาตนเองออกจากพนททเรยกวาพนทสวนตวมาอยในพนทสาธารณะซงเทากบวาบทบาทของผหญงไดเปลยนแปลงไปจากวาทกรรมทกดทบความเปนหญงทจะตองรอผชายหาเลยง ทงนประกอบสาเหตของการลดลงของจ านวนประชากรโดยเฉพาะเพศชายในโครงสรางทางประชากรศาสตรจงใหผหญงกลายเปนแรงงานทดแทนแรงงานเพศชาย ทงนรวมถงในภมภาคเอเชยแปซฟกสวนใหญอตสาหกรรมบางประเภทกอาศยทกษะผหญงเปนส าคญ ดวยเหตนจงกลาวไดวาในปจจบนถอวาผหญงมความส าคญตอการพฒนาทางดานเศรษฐกจและมสวนในการสงเสรมความเจรญทางดานเศรษฐกจเปนอยางมาก 73 เพงอาง, หนา 70. 74 สถาบนเพมผลผลตแหงชาต. การมสวนรวมของแรงงานสตรทสงผลตอผลตภาพและการเตบโตทางเศรษฐกจ. http://www. ftpi,or,th/2016/10431 สบคนเมอวนท 1 เมษายน 2561.

http://www/

51

กจกรรม 6.2.2 ใหนกศกษายกตวอยางองคกรทมสวนเกยวของในการพฒนาสตรมาพอสงเขป

แนวตอบกจกรรม 6.2.2

1. กองทนสหประชาชาตเพอการพฒนาสตร (United Nations Development Fund for Women: UNIFEM)

2. ในสมาคมประชาชาตเอเชยตะวนออกเฉยงใต (Association of Southeast Asian Nation: ASEAN) ไดจดตงองคกรเพอพฒนาสตรขนโดยองคการสหประชาชาตเปดตวโครงการ “HeForShe แหงอาเซยน” (ASEAN HeForShe Campaign)

3. ส านกงานสตรของภมภาคเอเชยและแปซฟกแหงสหประชาชาต (Regional Director of UN Women Regional Office for Asia and the Pacific)

52

ตอนท 6.3 สตร สนตภาพ และความขดแยง โปรดอานหวเรอง แนวคด และวตถประสงคของตอนท 6.3 แลวจงศกษารายละเอยดตอไป

หวเรอง 6.3.1 แนวคดเกยวกบสตร สนตภาพ และความขดแยง 6.3.2 สหประชาชาต สตรและการพฒนาในพนทขดแยง

แนวคด 1. สถานการณบทบาทของสตรในการสรางสนตภาพในบรบทโลกวากลมผหญงทเขมแขงยง

สามารถมบทบาทในการกดดนใหเกดการพดคยสนตภาพได ไดแก การเปนผน าการเปลยนแปลง การเกดการรวมตวกนเปนเครอขายผหญง ในหลายประเทศผหญงทขบเคลอนดานสนตภาพ เปนตน

2. บทบาทองคการสหประชาชาตตอสตรและการพฒนาในพนทขดแยง โดยไดด าเนนการชวยเหลอเพอสงเสรมความเทาเทยมกนและคณภาพชวตของสตร โดยกองทนเพอการพฒนาสตรแหงสหประชาชาต (United Nations Development Fund for Women: UNIFEM) ขอมตคณะมนตรความมนคงแหงสหประชาชาต 1325 และการอนวตตามขอมตคณะมนตรความมนคง 1325 โดยการจดท าแผนปฏบตการสตร สนตภาพ และความมนคง

วตถประสงค เมอศกษาตอนท 4.3 จบแลว นกศกษาสามารถ

1. อธบายสถานการณบทบาทของสตรในการสรางสนตภาพในบรบทโลกภายใตแนวคดเกยวกบสตร สนตภาพ และความขดแยงได

2. อธบายบทบาทองคการสหประชาชาตตอสตรและการพฒนาในพนทขดแยงได

53

เรองท 6.3.1 แนวคดเกยวกบสตร สนตภาพ และความขดแยง

ในการอธบายในหวขอสตร สนตภาพ และความขดแยง ผเขยนพยามจะชใหถงความสมพนธดงกลาว โดยอางจากเอกสารผหญงและความขดแยง (Women and Conflict) ไดระบวาบทบาทของผหญงในภาวะขดแยงทปรากฏใหเหนในพนทความขดแยงสามารถแสดงออกในลกษณะดงน75

1. การเปนผน าการเปลยนแปลง (Agents of Changes) เนองดวยผลจากสงคราม ผไดรบผลกระทบสวนมาก คอ ผหญง ดงนนผหญงจงแสดงออกดวยการสนบสนนกระบวนการสนตภาพโดยปรยายในขณะเดยวกนผหญงกมกจะมบทบาทส าคญในการเจรจาเพอสนตภาพ ซงตองเปนตวแทนทสามารถแสดงออกถงความคดเหนไดอยางรอบดาน และในทกๆระดบของการตดสนใจ ตวอยางเชน กรณของสาธารณรฐประชาธปไตยคองโก ไดมพรรคการเมองชอ “ชนะดวยผหญง” (Win with Women) ไดมสวนในการแสดงความคดเหนในกระบวนการทางการเมองดวย หรอกรณของความพยายามเพอสนตภาพของผหญงในเครอขายผหญงมาโนรเวอรเพอสนตภาพ (Mano River Women’s Peace Network) ซงผหญงจาก 3 ประเทศในแอฟรกาตะวนตก (ประเทศไลบเรย ประเทศเซยรราลโอน และประเทศกน) ไดมสวนรวมและสงผลตอผลลพธทออกมาจากกระบวนการสนตภาพไดไมนอย แตอยางไรกตามในหลายๆกรณ ผหญงกมกจะถกลมและกดกนออกจากการเจรจา อกทงการท างานของผหญงเพอสงคมกมกจะไมไดรบการยอมรบหรอไมไดมการบนทกและการรายงานใดๆ

2. การเปนผตอสทแขงขน บางครงผหญงจะมสวนในกองก าลงตอส ผหญงจะถอวาเปนผตามเหลาผตอสเพอสนบสนนและชวยเหลอแตกไมไดเปนผถออาวธเปนเสมอนเกราะปองกนของผตอส หรอกระทงเปนผตอสทแขงขน ผหญงอาจแสดงบทบาทอนในการสนบสนนไปพรอมๆ กบการตอส เชน การท าอาหาร ดแลรกษาความสะอาด คนแบกของ ผรกษาความปลอดภย หรอแมแตการเปนคนอน ตวอยางทปรากฏใหเหน เชน กรณความขดแยงในเอรเทรย โมซมบก ซมบบเว เวยดนาม กมพชา ศรลงกา เนปาล เซยรราลโอน ไลบเรย อกนดา และรวนดา

3. การกลายเปนผทมภาระรบผดชอบและจ าตองพฒนาตนเอง เชน เมอความรบผดชอบทงดานเศรษฐกจและสงคมของผหญงเพมขน ผหญงกมกจะตองเรยนรทกษะใหมๆ เพอเสรมสรางอาชพของตวเอง ในแงนจงเปนประโยชนตอการยนหยดอยไดดวยตวเองของผหญงและสงผลตอการเปลยนแปลงเชงการแบงงานบนฐานของเพศในระยะยาว

75 Pablo Castillo Diaz (ed,). “Women’s Participation in Peace Negotiations: Connections between Presence and Influence”, New York: UN Women. http://www.unwomen.org/wp-content/uploads/2012/10/03A-Women-Peace-Neg.pdf สบคนเมอวนท 1 เมษายน 2561.

http://www.unwomen.org/wp-content/uploads/2012/10/03A-Women-Peace-Neg.pdf


54

4. การเกดการรวมตวกนเปนเครอขายผหญง ในหลายประเทศผหญงทขบเคลอนโดยปจเจกอาจไมมผลมากพอตอการเปลยนแปลง เครอขายผหญงอาจเรมจากกลมผหญงเลกๆ ไมกคนทรวมตวกน บางครงเปาหมายเดยวอาจเปนความพยายามในการหนทางทดขนเพอมชวตอยทามกลางความขดแยง แตเวลาผานไปอาจกลบกลายเปนกลมทมอทธพลจรงตอกระบวนการสนตภาพ เครอขายอาจมการขยายไปนอกเหนอจากขอบเขตดานการเมองและเศรษฐกจ โดยมากแลวผน ามกจะเกดจากเครอขายและจะกลายเปนตนแบบส าหรบผหญงคนอนตอไป องคกรดานผหญงสามารถมไดหลายรปแบบ ตงแตองคกรพฒนาเอกชนทองถนจนถงกลมทางศาสนาหรอกลมเฉพาะ เชน กลมชาวนาผหญง กลมองคกรเหลานจะคอยชวยเหลอผหญงในรปแบบตางๆ เชน การดแลเดก การอบรมทกษะ การเรยนการสอนและการอานเขยน และกจกรรมทเสรมสรางรายได เปนตน เครอขายลกษณะนเปนวธการทส าคญในการคนหาผลประโยชนและความตองการของผหญง และพฒนาใหเกดประสทธภาพมากขนได76

สถานการณการบทบาทของสตรในการสรางสนตภาพในบรบทโลก สมาคมนกเรยนไทยในตรก77 ไดอธบายถงสถานการณการบทบาทของสตรในการสรางสนตภาพใน

บรบทโลกวากลมผหญงทเขมแขงยงสามารถมบทบาทในการกดดนใหเกดการพดคยสนตภาพได เชน ในโคลมเบย ชวง ค.ศ.1980 และ ค.ศ.1990 กลมผหญงมบทบาทในการกดดนรฐบาลโคลมเบยและกองก าลงตดอาวธเพอการปฏวตของโคลมเบย (Fuerzas Armadas Revolucionarias de Colombia: FARC) ใหเขามามสวน ในการพดคยเพอสนตภาพในป 1992 แมวาการพดคยจะลมใน ค.ศ.2002 แตกลมผหญงยงคงพยายามทจะสนบสนนการแกไขความขดแยงอยางสนต เชน การประทวงอยางสนตเพอความยตธรรมตอผสญหายและเหยอจากความขดแยง และการชใหประชาชนตระหนกถงผลของสงคราม นอกจากนนยงสงเสรมสนตภาพดวยการรวมมอกบองคกรอนๆทเกยวของในการเปนเสมอนผไกลเกลยในการแกไขความขดแยงระดบทองถน และมความพยายามในการสราง “เขตสนตภาพ” (Peace Zones) เพอใหสมาชกในชมชนสามารถท างานและอยไดอยางปลอดภย เชนเดยวกบในเนปาล กลมผหญงชนตมาลกา (Shantimalika) เปนกลมทใหเสยงทางเลอกตอการชมนมอยางรนแรงทปรากฏชวงตน ค.ศ.2006 โดยการจดการประทวงอยางสนตเพอเรยกรองใหใชสนตวธ โดยมองวาความรนแรงไมใชสงจ าเปนทจะแสดงความเหนออกมาใหไดยน หรอในศรลงกา เมอผหญงกเปนผท างานในการสงสารจากกลมพยคฆทมฬอแลม (Liberation Tigers of Tamil Eelam- LTTE) ไปยงรฐบาลศรลงกาในขณะการพดคยเพอสนตภาพ เมอกลม LTTE ปฏเสธทจะพดคยโดยตรงกบรฐบาล และไดเกดกลม “การเคลอนไหวของแมเพอสนตภาพ” (Mobilizing Mothers for Peace) เพอเรยกรองใหทงรฐและกลม LTTE ยต ความรนแรงและด าเนนกจกรรมเพอสรางสนตภาพแทน78 76 ยาสมน ซตตาร. “บทบาทของผหญงตอกระบวนการสนตภาพและการแกไขความขดแยง”, ศนยเฝาระวงสถานการณภาคใต Deep South Watch (DSW). http://www.deepsouthwatch.org/node/4552 สบคนเมอวนท 1 เมษายน 2561. 77 สมาคมนกเรยนไทยในตรก. บทบาทของผหญงตอกระบวนการสนตภาพและการแกไขความขดแยง. http://thaistudentsinturkey,com/% สบคนเมอวนท 1 เมษายน 2561. 78 Tami Rigterink, Lynn Fainsilber Katz, and Danielle M, Hessler. (2010). Domestic violence and longitudinal

http://www.deepsouthwatch.org/node/4552

http://thaistudentsinturkey,com/%25

55

อยางไรกตาม แตละประเทศกยอมมวฒนธรรมและประเพณเฉพาะซงมองบทบาทของผหญงในลกษณะทตางกนออกไป รวมไปถงปจจยอนๆ เชน การศกษา ศาสนาและวฒนธรรม สถานะทางกฎหมายของผหญง เปนตน ดวยปจจยตางๆเหลาน กจกรรมทผหญงจะสามารถปฏบตไดตอความพยายามในการสรางสนตภาพตองอยบนฐานคดขางตน

นอกจากนน บทบาทของผหญงยงมสวนส าคญตอการสรางสนตภาพ ซงองคการสหประชาชาตเพอความเทาเทยมทางเพศและการสงเสรมศกยภาพของผหญง (UN Women)79 ไดชใหเหนวา นบตงแตมอนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตตอสตรในทกรปแบบ (Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination Against Women: CEDAW) ตลอดจนใหสทธแกสตรทจะไดรบการปฏบตและดแลจากรฐเสมอกบบรษ และปฏญญาสมชชาใหญแหงสหประชาชาตวาดวยการมสวนรวมของผหญงในการสงเสรมสนตภาพและความรวมมอระหวางประเทศ (UN General Assembly’s Declaration on the Participation of Women in Promoting International Peace and Cooperation) รวมไปถงมตคณะมนตรความมนคงของสหประชาชาตท 1325 วาดวย สตร สนตภาพ และความมนคง (UN Security Council Resolution 1325 on Women, Peace and Security) ซงระบและสนบสนนให ผหญงมสวนรวมในการตดสนใจทกระดบเกยวกบประเดนสนตภาพและความมนคง โดยมองวา การทผหญงมบทบาทในกระบวนการตดสนใจระหวางกระบวนการสรางสนตภาพกจะเปนสวนส าคญทจะท าใหประเดนการปกปองผหญงและเดกซงไดรบผลกระทบจากสงครามและความรนแรงอยบอยครงไดเขาสการรวมหาทางออกในการลดระดบของความรนแรงเหลานนลง ตลอดจนรวมหาแนวทางทใหเกดความเทาเทยมทางเพศและหาขอตกลงในการปองกนการเหยยดหยามในความเปนผหญงทอาจจะยงคงเกดขนหลงจากความขดแยงนนๆ80 อยางไรกตามการมสวนรวมของผหญงตอกระบวนการสนตภาพในระดบการเจรจาหลกยงปรากฏใหเหนนอย โดยจะเหนไดจากงานศกษาของโรงเรยนวฒนธรรมแหงเปา (Escola de Cultura de Pau) ซงสงกดมหาวทยาลยบารเซโลนา ประเทศสเปน ใน ค.ศ.2008 ทไดศกษาการเจรจาเพอสนตภาพจ านวน 33 ครง พบเพยงรอยละ 4 จากผเขารวมทงหมด ซงมเพยง 11 คนจาก 280 คนทเปนผหญง และพบวาตวแทนผเจรจาจากฝายรฐบาลทเปนผหญงมประมาณรอยละ 7 ซงสงกวาจ านวนตวแทนจากกลมตดอาวธทไมใชรฐ ในขณะทงานศกษาของ UN Women ซงไดศกษากระบวนการสนตภาพ 31 ครงทส าคญในชวง ค.ศ.1992 ถง ค.ศ.2011 พบวามจ านวนผหญงทเปนผลงนามรอยละ 4 เปนผน าการไกลเกลยรอยละ 2.4 เปนพยานรอยละ 3.7 และเปนผเจรจาอกรอยละ 9 ส าหรบการเจรจาทกรงออสโล ประเทศนอรเวย เรองสนตภาพของฟลปปนสใน ค.ศ.2011 ถอวาเปนครงทมจ านวนผหญงโดยประมาณทมสวนในการเจรจามากทสด คอมผลงนามรอยละ 33 และผแทนทเปนผหญงรอย

Associations with children’s physiological regulation abilities”, Journal of Interpersonal Violence, 25. pp. 19–20. 79 U.S. Agency for International Devolpment (USAID). Women&Conflict. http://pdf.usaid.gov/pdf_docs/ PNADJ133.pdf สบคนเมอวนท 1 เมษายน 2561. 80 Jeanne Vickers. (1993). Women and War. New Jersey: Zed Books Ltd, p. 45.

http://pdf.usaid.gov/pdf_docs/%20PNADJ133.pdf


56

ละ 35 นอกจากนจากเอกสารขององคการสหประชาชาตเพอความเทาเทยมทางเพศและการสงเสรมศกยภาพของผหญงยงไดระบเพมเตมวาในระหวางกระบวนการเจรจา บทบาทของผหญงทสามารถกระท าได มดงนคอ

การเปนตวแทนการเจรจาเพอเสนอประเดนทเกยวของกบผหญง

การเปนผลงนาม

การเปนพยาน

การเปนตวแทนของผหญงจากภาคประชาสงคมในฐานะผสงเกตการณ

การเคลอนไหวหรอจดวงอภปรายควบคไป

การเปนทปรกษาในประเดนความเทาเทยมทางเพศใหแกผไกลเกลย ผอ านวยการประชม หรอตวแทนผเขาเจรจา

การเปนสมาชกของคณะกรรมการเฉพาะ หรอโตะเจรจาทแยกออกมา หรอกลมท างานในประเดนเรองความเทาเทยมทางเพศ81

กลาวโดยสรปแลว แมวาบทบาทของผหญงจะไมใชสวนทปรากฏใหเหนอยางเดนชดวามสวนตอกระบวนการสนตภาพ แตกไมสามารถปฏเสธไดวาการด าเนนบทบาทโดยธรรมชาตทเปนไปของผหญงคอ แรงขบส าคญทเรยกรองสสนตภาพ และจะเปนตวหนนเสรมส าคญตอกระบวนการสนตภาพตอไป อยางไรกด ส าหรบบทบาทของผหญง คงจะตองหนมาวเคราะหและประเมนวามแรงผลกมากนอยเพยงใด และจะมแนวทางใดท “ผหญง” สามารถลกขนมาแลวรวมกนทลายก าแพงและมานหมอกของความรนแรงทก าลงด าเนนอย82

บทบาทของสตรในสถานการณความขดแยงทตดอาวธ สถานการณความขดแยงทมการใชอาวธทงในสวนของการยดครองทางทหาร การยดครอง ของ

ตางชาต ความขดแยงทางศาสนา เชอชาต มผล ตอประชาชนและกอใหเกดผลรายตามมา โดยเฉพาะ กอใหเกดการฆาตกรรม การขมขน และการละเมดสทธ มนษยชนขนพนฐาน สถานการณเหลานกอใหเกดการ อพยพของประชาชน การเปนผลภย ซงตองเสยงกบ ความรนแรงและการถกเอารดเอาเปรยบ ตกเปนเหยอ ของการคามนษย และผทตกเปนเหยอสวนใหญเปนผหญงและเดกซงไดรบผลกระทบโดยตรง โดยตกเปนเหยอของ ความขดแยงทตนไมไดมสวนรวมและเกยวของดวย ผลของความขดแยงสงผลใหผหญงตอง สญเสยทรพยสนและคนทตนรก เชน ญาต พนอง สาม หรอลก เปนตน

กรณศกษาสถานการณความขดแยงทมการใชอาวธสวนใหญจะปรากฏอยในรปแบบของสงคราม สงครามสวนใหญบนโลกใบนจะฉายภาพถงบทบาทระหวางชายหญง โดยผชายมหนาทรบ ผหญงคอเหยอเหตการณมกเปนเชนนอยตลอดมา แมวาเดก คนสงอาย ผพการ กคอผรบผลของสงคราม แตความทารณ

81 Liz Kelly. (1987). Surviving sexual violence. Oxford: Polity Press. p. 56. 82 Ibid., p. 76.

57

โหดรายทกระทบตอจตใจคงไมเทากบผหญงทถกขมขนอยางทารณโหดราย เหตการณเหลานเกดขนในเชงประจกษในชวงทญปนคดการใหญกอสงครามขนในเอเชยแปซฟกนน ซงญปนตองการสรางจกรวรรดญปน (Empire of the Sun) ขนโดยรวบรวมชาตทอยใกลเคยงและใชประเทศเหลานนเปนฐานเพอสงก าลงใหกองทพขยายอทธพลออกไปยงประเทศอนๆ ในเอเชย จกรวรรดญปนจงไดท าการครอบครองดนแดนอนไดแก คาบสมทรเกาหล เกาะไตหวน รวมถงรกคบสจนในเวลาตอมา ในชวงสงครามโลกครงท 2 จงเปรยบเสมอนการแบงเคกกนคนละครงโลก คอดนแดนแถบแอตแลนตกเปนของเยอรมน สวนดนแดนทางแปซ ฟกเปนของญปน แมวาสงครามโลกครงท 2 จะเกดขนจากจดตางๆ และดงใหประเทศตางๆ เขารวมในสงครามดวยระยะเวลาทแตกตางกน แตส าหรบญปนแลวชาวอาทตยอทยไดเรมกอสงครามแบบไมประกาศสงครามมากอน83

เหตการณดงกลาวเรมจากใน ค.ศ.1910 เกาหลถกบงคบจากญปนใหยอมใหความรวมมอใน “สนธสญญาผนวกดนแดนญปน-เกาหล” ซงสนธสญญานฝายเกาหลเองกไมไดยนยอมดวยแตประการใดพระจกรพรรดเกาหลเองกไมลงพระนามในสญญานน แตญปนกเขาครอบครอง ครอบง า เกาหลทออนแอ ตอมาชาวเกาหลนบหมนคนเขารวมในกองก าลงนตอสเพอปลดแอกออกจากการกดขขมเหงของญปน ซงในชวงนนญปนยงไมไดประกาศตนเขารวมในสงครามโลกครงท 2 อยางเปนทางการ แตขณะเดยวกนกยงคงรกรบอยในจนเพอเตรยมรกสเอเชยตะวนออกเฉยงใตตอไป ญปนจงท าการเกณฑชายเกาหลจ านวนมากมารวมอยในกองทพ สวนผหญงทงจากเกาหลและจนกถกบงคบเกณฑใหเขารวมกองทพดวยเชนกนไมใชฐานะทหาร แตในฐานะกองก าลงส าหรบบ าบดความใครใหแกทหารญปน ฉะนนจากตวอยางกรณของผหญงในสภาวะสงครามของญปนและเกาหล ผหญงไดตกเปนเครองมอกระท าย ายของผรกรานทจะสามารถกระท าตามใจปรารถนาไดทกรปแบบ ทงนในยามสงครามไมมกฎหมายใดๆ ทจะครอบคลมไปถง หรอยนมอไปบงคบกตกาใดๆ ไดส าเรจ เพราะฉะนนในทกๆ สงครามทหารผไรความเมตตาปรานตอเพอนมนษย โดยมการฆาและขมขน การกระท าดงกลาวของทหารญปนไดสงผลกระทบตอความสมพนธระหวางประเทศของทงสองจนถงปจจบน84

นอกจากการเปนเยอแลว บทบาทของสตรในสงครามตดอาวธยงมสถานะเปนผกอการรายโดยการรายงานของ หนงสอพมพ Handel blasts ของเยอรมน ระบวาปจจบนพบวาผหญงมบทบาทในทางสงครามระหวางรฐในรปแบบของผกอการราย โดยประเดนผกอการรายหญงยงชใหเหนถงแสวงหาเปาหมายส าคญทางศาสนาและการเมองของตนดวยความรนแรง ซงเกดขนในกองก าลงความมนคงอรกในเมองโมซลสามารถจบกมนกรบฮญาดหญงชาวเยอรมนสคนในหมผสนบสนนกลมกอการรายไอซส นอกจากนยงมผกอการรายหญงจากตรก รสเซย แคนาดา ลเบย และซเรย เปนตน ฉะนนจะเหนไดวาบทบาทของผหญงในในสงครามตดอาวธจะอยในสถานะทงเยอและเปนผกระท า 83 Home Office. (2556). Call to end violence against women and girls: Taking action, The next chapter. London: Home Office, p. 36. 84 Christine Barter, et al. (2009). Partner exploitation and Violence in teenage intimate relationships. London: NSPCC, p. 57.

58

กจกรรม 6.3.1 ใหนกศกษายกตวอยางประเดนเกยวกบบทบาทของสตรตอแนวคดเกยวกบสตร สนตภาพ และความ

ขดแยงมาพอสงเขป

แนวตอบกจกรรม 6.3.1 1. การเปนผน าการเปลยนแปลง (Agents of Changes)

2. การเปนผตอสทแขงขนบางครงผหญงจะมสวนในกองก าลงตอส 3. การกลายเปนผทมภาระรบผดชอบและจ าตองพฒนาตนเอง 4. การเกดการรวมตวกนเปนเครอขายผหญง

59

เรองท 6.3.2 สหประชาชาต สตรและการพฒนาในพนทขดแยง องคการสหประชาชาตไดเปนศนยกลางของกระบวนการทส าคญทสดตางๆ ในตลอดชวงเวลา 50 ปหลงของครสตศตวรรษท 20 และตนครสตศตวรรษท 21 อาท การปองกนมใหเกดสงคราม การยดอายขยของมนษย การใหความชวยเหลอประชาชนทอยในเหตการณอนตราย การรกษาทรพยากรธรรมชาตของโลก และการสรางความตระหนกในเรองสทธมนษยชนขนทวโลก องคการสหประชาชาตก าลงท างานเพอสงเสรมการปรบตวสกระแสโลกาภวตนอยางกวางขวางและขจดปญหาความยากจน ภารกจขององคการสหประชาชาตค านงถงโลกยคใหมและตอบสนองตอสงตางๆ ททาทายองคการ ทงนรวมถงการชวยเหลอบรรดาประชาชนอกหลายรอยลานชวตทถกปลอยใหเผชญกบความอดอยาก โรคภยไขเจบ และสภาพแวดลอมทเสอมโทรม ปญหาทางเพศ ปญหาความไมเทาเทยมกน องคการสหประชาชาตตองการทจะชวยใหมการเปลยนแปลงสภาพดงกลาวและตองท างานรวมกบหนวยงานอนๆ เพอใหอดมคตและเจตจ านงขององคการฯกาวหนายงขน สบเนองจากสงครามทกอใหเกดความเสยหายอยางใหญหลวง จงไดมการกอตงองคการสหประชาชาตขนเพอสรางเสรมความสมพนธระหวางประเทศใหมเสถยรภาพและท าใหสนตภาพมรากฐานทมนคงแขงแกรงยงขน ทามกลางความนากลวของสงครามนวเคลยร และความขดแยงระหวางภมภาคตางๆการรกษา สนตภาพจงกลายเปนประเดนทสหประชาชาตใหความใสใจอยางยง และภารกจตางๆ ซงในทนประเดนเรองสตรกถอวาเปนประเดนทส าคญทองคการสหประชาตใหความส าคญจนกลายเปนวาระหนงวาดวยเรองการพฒนาสตรขององคการสหประชาต85

องคการสหประชาชาตไดด าเนนการชวยเหลอเพอสงเสรมความเทาเทยมกนและคณภาพชวตของสตร โดยกองทนเพอการพฒนาสตรแหงสหประชาชาต (United Nations Development Fund for Women: UNIFEM) และสถาบนวจยและฝกอบรมระหวางประเทศเพอความกาวหนาของสตร ( International Research and Training Institute for the Advancement of Women: INSTRAW) ซ งได จดต งขนมา เพอสงเสรมคณภาพชวตและสงเสรมสทธสตร ในมากกวา 100 ประเทศ ทงน สถาบนวจยและฝกอบรมระหวางประเทศ เพอความกาวหนาของสตรนนจะเปนผคนควาวจยและจดกจกรรมการฝกอบรม ในขณะทกองทนเพอการพฒนาสตรแหงสหประชาชาตจะเปนผใหการสนบสนนโครงการซงจะชวยขจดความรนแรงตอสตร การยบยงการแพรกระจายของโรคเอดส และสงเสรมความมนคงทางเศรษฐกจ แกสตร อาทเชน โครงการเพมสทธในการท างาน และสทธในทดนท ากนและมรดกตกทอด เปนตน ทงนทกหนวยงานขององคการสหประชาชาตจะตองใหความส าคญกบความตองการของสตรเสมอ ทงนรวมถงการสงเสรมสทธสตร (Promoting Women’s Rights) วตถประสงคระยะยาวขององคการสหประชาชาตประการหนงกคอ การ

85 Jo Bell & Nicky Stanley. (2005). Tackling domestic violence at the local level: An Evaluation of the Preston Road domestic violence project. Hull: University of Hull, p. 43.

60

สงเสรมชวตความเปนอยของสตร และยกยองสตรใหมสทธในการก าหนดวถชวตของตน เองมากขน องคการสหประชาชาตไดมการด าเนนการจดการประชมโลกวาดวยเรองสตร ทกรงเมกซโก ใน ค.ศ.1975 ขนเปนครงแรก พรอมทงการประชมนานาชาตอนในชวง ทศวรรษสตรสากล (International Women’s Decade) ดวยการสนบสนนขององคการสหประชาชาต โดยหวขอหลกเพอยกระดบสทธสตรในอนสญญาสหประชาชาต ค.ศ.1979 วาดวยการยกเลกการกดกนสตรในทกรปแบบ ไดมการลงสตยาบนจากประเทศสมาชกทงหมด 180 ประเทศชวยสงเสรมสทธสตรทวโลก86

ขอมตคณะมนตรความมนคงแหงสหประชาชาต 132587

คณะมนตรความมนคงแหงสหประชาชาต (United Nations Security Council: UNSC) ลงมตท S/RES/1325 ผานมต 1325 เมอ 31 ตลาคม ค.ศ.2000 วาดวยผหญง สนตภาพ และความมนคง (Women, Peace and Security: WPS)88 อยางเปนเอกฉนทเพอก าหนดแนวนโยบายและด าเนนการเสรมศกยภาพผหญงทไดรบผลกระทบจากสงครามและแกปญหาสนตภาพอยางยงยน นบเปนครงแรกทคณะมนตรความมนคงใหความส าคญกบการเรยกรองใหผหญงมสวนรวมอยางเตมก าลงและแขงขนในการปองกนและจดการความขดแยงในภาวะสงคราม ภาวะทอ านาจทางการทหารและการใชอาวธมสง ความรนแรงรปแบบตางๆ รวมทงความรนแรงในครอบครวและการถกขมขน เพอใหผหญงไดรบการฟนฟเยยวยา มสวนในกระบวนการยตธรรม การเมอง และการสบหาความจรง การประกาศมต 1325 เปนการใหค ามนของสหประชาชาตในการจดการปกปองสทธผหญงและรองรบกระบวนการสนตภาพทมาจากการมสวนรวมอยางเทาเทยมกน ทงแสดงถงการใหความใสใจกบประเดนเพศสภาพหรอมตความสมพนธหญงชาย (gender) และประสบการณของผหญงในสถานการณความรนแรงและหลงเสรจสนสงคราม ดวยเหตทมตของสหประชาชาตกอนหนานก าหนดอยบนทาททเหนวาผหญงคอเหยอของสงครามและความรนแรง ดงนนนกเคลอนไหว ผก าหนดนโยบาย นกกจกรรม และนกวชาการดานผหญง สทธ และความมนคง ตางเหนวามต 1325 เปดโอกาสใหสงคมเหนประสบการณทแตกตางระหวางหญงและชายในสภาวะแหงความขดแยง มการนยามความรนแรงทางเพศทเกด

86 United Nations Information Centres. หนวยงานสหประชาชาตในประเทศไทย แปลใน 60 ways the United Nations makes a difference. https://unic.un.org/aroundworld/unics/common/documents/publications/ 60ways/bangkok_60ways_thai.pdf สบคนเมอวนท 1 เมษายน 2561. 87 อมพร หมาดเดน. “มตคณะมนตรความมนคงแหงสหประชาชาต 1325: ทบทวนขอเสนอเพอพจารณา ทศทางการท างานของเครอขายภาคประชาสงคมชายแดนใต”, ศนยเฝาระวงสถานการณภาคใต . https://www.deepsouthwatch.org/ node/7857 สบคนเมอวนท 1 เมษายน 2561. 88 S. Brownmiller. (1975). “Men, women and rape”, Against Our Will. New York: Simon & Schuster, p. 11.

https://unic.un.org/aroundworld/unics/common/documents/publications/%2060ways/bangkok_60ways_thai.pdf

https://unic.un.org/aroundworld/unics/common/documents/publications/%2060ways/bangkok_60ways_thai.pdf

https://www.deepsouthwatch.org/%20node/7857


61

ในสงครามวาเปนอาวธแหงการประหตประหารมากกวาเปนความโชครายโดยตวของมนเองตลอดจนเนนย าบทบาทของผหญงรากหญาและผหญงภาคประชาสงคมกบการมสวนรวมในกระบวนการสนตภาพ89

ทมาในการก าหนดทาทของมตคณะมนตรความมนคงแหงสหประชาชาตท 1325 เกดจากการประชมสหประชาชาตวาดวยผหญง มการรณรงคเพอหาเสยงสนบสนน (lobby) ขององคกรผหญงภาคประชาสงคมทตระหนกในปญหาอ านาจทไมเทาเทยมกนระหวางเพศ ความเหลอมล าในการพฒนา และความขดแยงทน าไปสการใชความรนแรงและอาวธ90 จากการประชมระดบโลกวาดวยเรองผหญงครงท 3 ทกรงไนโรบ ประเทศเคนยา เมอ ค.ศ.1985 หวขอผหญง ความขดแยง และสนตภาพ ไดรบความสนใจเปนอยางมาก สหประชาชาตถกวพากษวจารณถงทาทในการก าหนดนโยบายเชงออกค าสงแบบรฐราชการและเออตอการขยายตวของลทธการทหารและกองก าลง (Militarism) มเพยงนโยบายเพอสนตภาพ ค.ศ.1992 ในยคของเลขาธการบโทรส กาล (Boutros Ghali Agenda for Peace 1992) ทใชมมมองการสรางสนตภาพจากความรวมมอในระดบลางสนโยบายในระดบบน (Bottom-up Approach)91กระทงในงานประชมระดบโลกวาดวยเรองผหญงครงท 4 ค.ศ.1995 ภาคประชาสงคมจดใหมการประชมคขนานของเครอขายผหญงทเคลอนไหวในระดบรากหญาซงด าเนนไปพรอมกบการประชมทางการของภาครฐ มการหาทางออกเพอขจดปญหาทอ านาจในการตดสนใจอนมาจากภาครฐและองคกรตวแทนเพยงฝายเดยว ผานแผนปฏบตการปกกง (Beijing Platform for Action) เพอเรยกรองใหรฐบาล องคกรระหวางประเทศ และองคกรภาคประชาสงคม รวมด าเนนงานสรางความเสมอภาคหญงชายและการมสวนรวมของผหญงในกระบวนการสนตภาพ 12 ประเดน92 ในการแลกเปลยนพบวาปญหาเกยวกบผหญงในภาวะสงครามและความขดแยงวกฤตทสด หลงจากนนนกวชาการในแขนงตางๆ เชน ความสมพนธระหวางประเทศ สตรนยม และการศกษาความมนคง ไดน าเสนอกรอบคดและการศกษาทแตกตางออกไปจากเดม93

เมอสหประชาชาตไดยกรางแผนปฏบตการเชงระบบในรปแบบกวาง (System Wide Action Plan) รวมกบผเชยวชาญอสระแลวใน ค.ศ.2005 คณะกรรมการเพอสนตภาพ (Peace Commission) ใหการสนบสนนรางมต 1325 ซงตามมาพรอมกบมตอนๆ ทเกยวของกบผหญงกบเพศสภาพ และความขดแยง ไดแก มตคณะมนตรความมนคงแหงสหประชาชาตเพอการขบเคลอนสภาคปฏบตการของมตเหลานด าเนนไปอยาง 89 ดเพมเตมจากเอกสารรายงานตอ Department of Foreign Affairs and Trade ของ National Women’s Council of Ireland, August 2014, Consultation on Ireland’s Second National Action Plan on Women, Peace and Security หรอ www.nwci.ie 90 Nicola Pratt and Sophie Richter-Devroe. (2011). “Critical Examining UNSCR 1325 on Women, Peace and Security , International Feminist Journal of Politics, 13 (4), pp. 489-503. 91 Dianne Otto. (1996). “Holding Up Half The Sky, But For Whose Benefit?: A Critical Analysis of the Fourth World Conference on Women”, Australian Feminist Law Journal, 6 (7), pp. 7-30. 92 Nira Yuval-Davis. (2006). “Intersectionality and Feminist Politics”, European Journal of Women Studies, 13 (3), Sage Publications, pp. 193-209. 93 Tim Carrigan, R. Connell & J. Lee. (1985). “Towards a new sociology of masculinity”, Theory & Society, 14, pp. 551–604.

http://www.nwci.ie/

62

เชองชาทงในสหประชาชาตและประเทศตางๆ สดสวนการพจารณาเพอใชมต 1325 ถกแปลความเพอผลประโยชนทางการเมองไปในทศทางทตางกน ตามแตนโยบายแหงรฐ ผมอ านาจน าในภาครฐ ภาคเอกชน และพนททจะถกน าไปใช เชน Women in Black กลมนกกจกรรมหญงในเซอรเบยประยกตมต 1325 ผานการแสดงตวตน ใชแนวคดสตรนยมสายขดรากถอนโคน (Radical Feminism) เพอปรบรอแนวคดความมนคง ใหเกดความมนคงในมนษยเขาไปแทนทความมนคงตามกรอบลทธการทหาร จากนนจงใชยทธศาสตรการปรองดองสมานฉนทเพอน าไปสการปรบเปลยนโครงสรางสงคมในเชงลก94

นอกจากมต 1325 ถกน าไปประยกตใชในพนทตางๆ แตกตางกนออกไปแลว ยงมการวจารณขอเสนอหลกในสวนทวา ผหญงคอผกระท าการดานสนตภาพ (Women as Agents of Peace) วาเปนการพจารณาดวยสายตาทหารและเปนการมองแบบชาย (Militarism and Masculinity) ทงยงเปนการผลกใหผหญงแบกภารกจสองประการเขาดวยกน คอยอมรบการเปนเหยอความรนแรงและท างานสนตภาพ 95อยางไรกตาม ความเหนเชงบวกทมตอการวเคราะหมต 1325 ในอกหลายกรณเสนอวาเปนภาวะเปลยนผานจากการถกท าใหเปนเหยอความรนแรง สามารถเยยวยาฟนฟตนเองผานการท างานสนตภาพทกอใหเกดความเขมแขงกบตวผหญง นบเปนการสรางพนทใหกบตนเอง ผานเรองราว ตวตน และประสบการณตรง หรอเปนการใหผหญงเปนองคประธาน (Subjectivity) เนองจากทผานมากลไกระดบสากลเหนผหญงเปนเพยงวตถแหงการจองมองดวยความสงสารและเหนใจในฐานะเหยอความรนแรง

ขอวจารณทส าคญทมตอมต 1325 ทงในเรองการน าเสนอมตผานสมเสยง ภาษา และมมมองเชงอดมคต (utopian visions) ขององคการสหประชาชาตนน นกวชาการและนกเคลอนไหวหลายคนเหนตรงกนวา เมอมแผนปฏบตงานและขบเคลอนสภาคปฏบตโดยรฐแลว ตวตนของผกระท าการหรอผหญงจะหดหายไป ปญหานรวมถงเรองการขาดความเชอมโยงประเดนความมนคงในบทบาทหญงชายกบความยตธรรมทางเพศไวในแผนปฏบตการและนโยบายของรฐ กลาวคอ รฐตองไมเพยงแคเหนว าการจดใหมกองทนเพอชวยเหลอผหญงทไดรบผลกระทบจากความรนแรงและจดสรรงบประมาณในการสรางกระบวนการสนตภาพ หรอจดใหมกระบวนการยตธรรมเพอไกลเกลยความขดแยง รบเรองราวสบคนความจรง โดยก าหนดใหมผหญงเปนตวแทนในขนตอนตางๆ ถอวาเปนการด าเนนงานทครอบคลมมตดงกลาวแลว หากแตยงมอปสรรคส าคญทเกยวกบระบบราชการในภาครฐ ระบบอาวโส ล าดบชนทางสงคม และบรรทดฐานของสงคม เชน ตองไมละเวนการลงโทษเจาหนาทรฐทเคยกระท าความผดในพนทความขดแยง ตองรบฟงความเหนของผหญงในขอวนจฉ ยทเกยวของกบวฒนธรรมและศาสนา ใหนบวาปญหาความรนแรงทางเพศเปนหนงในขอบขายการด าเนนงานตาม

94 Laura McLeod. (2012). “Experiences, Reflections, and Learning: Feminist Organization, Security Discourse and SCR 1325”, in Making Gender Making War: Violence, Military and Peace Keeping Practices. Annica Kornsell and Erica Svedberg (eds). New York: Routledge (Advances in Feminist Studies and Intersectionality). pp. 154-174. 95 Isis Nusair, et al. (2013). Women and war in the Middle East: transnational perspectives. London: Zed Books Ltd.

63

มต 1325 หากไมเปนเชนนนยอมถอวารฐและภาคสวนทเกยวของเลอกปฏบตเนองดวยเหตแหงการเปนเพศทแตกตางและละเมดหลกคดพนฐานของมต 132596

การเกดขนของมต 1325 กอใหเกดภาคเครอขายภาคประชาสงคมควบคไปกบการขบเคลอนสการปฏบตปรากฏอยอยางตอเนองเปนเครอขายภาคประชาสงคมในแตละทองถน ประเทศ รวมถงระดบภมภาค และสากล ตลอดจนนกวชาการ และนกเคลอนไหวเพอเรยกรองสทธผหญง ตวอยางเชน

1. การด าเนนงานเพอเสรมสรางสทธ ความเทาเทยมทางเพศ และการมสวนรวมของผหญงระดบรากหญาตามเมองตางๆ ในกระบวนการสนตภาพ เนนมตความสมพนธหญงชาย การท าความเขาใจวฒนธรรมการตความหลกการศาสนา และความหลากหลายทางชาตพนธ ของมลนธอนซานแหงปาก สถาน (Insan Foundation Trust Pakistan) รวมกบองคกรเครอขายในประเทศ

2. บ ท บ าท ขอ ง International Women’s Rights Action Watch Asia Pacific (IWRAW Asia Pacific) องคกรทเนนกรอบการท างานผานอนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตในทกรปแบบตอผหญง (CEDAW) ในระดบภมภาคเอเชยแปซฟกเพอสนบสนนและปกปองสทธผหญงอนหมายรวมถงการปกปองและคมครองสทธมนษยชน ลาสดไดเสนอรายงานคขนาน (shadow report) ค.ศ.2015 ในนามภาคประชาสงคมโดยเหนวา ขอเสนอแนะหมายเลข 30 (General Recommendation No.30) ของคณะกรรมการวาดวยการขจ ด ก าร เล อ ก ป ฏ บ ต ต อ ผ ห ญ งท ก ร ป แ บ บ (Committee on the Elimination of all Forms of Discrimination against Women) ทเกยวของกบผหญงกบการปองกนปญหาความรนแรงทงในภาวะสงครามและหลงสงคราม มความจ าเปนในการด าเนนการขบเคลอนเพอใหเกดนโยบายและปฏบตการพรอมๆ กบมต 1325 ตลอดจนกลไกอนๆ ทเกยวของ เชน มตคณะมนตรความมนคงแหงสหประชาชาตท 1820

3. พนธมตรผหญงแหงเอเชยแปซฟกเพอสนตภาพและความมนคง (Asia-Pacific Women Alliance for Peace and Security: APWAPS) เกดขนเมอ ค.ศ.2014 จากความรวมมอของนกเคลอนไหวดานสนตภาพ นกสทธมนษยชน และผหญงทประสบกบปญหาความรนแรงจากสงครามและความขดแยง APWAPS ด าเนนกจกรรมหลกๆ สสวนคอ สรางความเขาใจ รวมกนใชและแบงปนศกยภาพ ความร และทรพยากรบคคล, สรางองคความรรวมกน และ สรางเครอขายการท างานผหญง สนตภาพ และความมนคง อนสมพนธกบนโยบายและกลไกตางๆ ทไมเลอกใชเพยงเฉพาะมตคณะมนตรความมนคงแหงสหประชาชาตท 1325 หากแตรวมถง 20 ป ปฏญญาและแผนปฏบตการปกกง (Beijing Declaration and Platform for Action + 20) และการประชมระดบสง (High-Level Review) เพอการทบทวนการปฏบตตามมต 1325 อน

96 Jennifer F, Klot. (2015).The United Nation Security Council’s Agenda on ‘Women, Peace and Security’: Bureaucratic Pathologies and Unrealised Potential, Doctoral Thesis of the Department of Social Policy, London School of Economics.

64

เปนกลไกทเออตอการมสวนรวมและเคารพตวตนของผหญง เปลยนผานอ านาจความสมพนธหญงชาย และตระหนกตอบรบทของสงคมแตละทองท97

นอกจากนในเชงวฒนธรรมกบการมสวนรวมของผหญงถอเปนประเดนส าคญในการด าเนนนโยบายตามมต 1325 บทเรยนจากไอรแลนดในขอเสนอจากการประชมเชงปฏบตการ วนท 4 กมภาพนธ ค.ศ.2014 เสนอใหรบฟงความเหนจากการแลกเปลยนประสบการณของผหญงทมชวตอยในขนบจารต ผหญงรากหญา ผทไมสามารถสอสาร (ดวยภาษาองกฤษ) ไดอยางคลองแคลว เพราะการมสวนรวมของผหญงหมายรวมถงผหญงจากกลม องคกร ชมชนตางๆ โดยไมเลอกปฏบตเนองดวยเหตแหงความตางทางศาสนา ชาตพนธ การศกษา และเงอนไขอนๆ นอกจากน รฐและผท างานสนตภาพตองสรางกลไกและตระหนกตอความรนแรงอนเนองมาจากบทบาททางเพศ (Gender-based Violence) ทมตอผหญงทไดรบผลกระทบจากสงคราม ความขดแยง และความรนแรงดวย รวมทงการใหความหมายมตบทบาทความสมพนธหญงชายหรอเพศสภาพ (Gender) ไมไดหมายถงการท างานกบผหญงเพยงอยางเดยว หากแตความหมายของประเดนนรวมเอาความสมพนธทเกยวของกบผชาย ดวย98

การอนวตตามขอมตคณะมนตรความมนคง 1325 โดยการจดท าแผนปฏบตการสตร สนตภาพ และความมนคง

อนวตการ (Implementation) หมายถง การด าเนนการใหเปนผลตามบทบญญตแหงอนสญญา (Implement the Provisions of a Convention) โดยการตรากฎหมายภายในประเทศ หรอปรบแกกฎหมายภายในประเทศ เพอใหสอดคลองและรองรบกบพนธกรณอนสญญาดงกลาว

มต 1325 ก าหนดความสมพนธทแปรเปลยนระหวางมตเพศสภาพกบการเปลยนผานอ านาจความขดแยงทางการเมองในระดบกลไกและนโยบาย เกดแผนปฏบตงานของประเทศ (National Action Plan: NAP)99ในการน ามต 1325 ใหขบเคลอนไปสภาคปฏบตการ (Implementation) ในหลายประเทศ รวมทงแกไขปรบปรงแผนปฏบตงานของประเทศอกดวย100 ในขณะทประเทศไทย องคกรผหญงและสทธเรมแปลสรป

97 Laura McLeod. “Personal-Political Imaginations: Feminism, Gender and Security in Serbia”, E-International Relations. http://www.e-ir.info/2015/07/17/personal-political-imaginations-feminism-gender-and-security-in-serbia/ สบคนเมอ 1 เมษายน 2561. 98 อมพร หมาดเดน. “มตคณะมนตรความมนคงแหงสหประชาชาต 1325: ทบทวนขอเสนอเพอพจารณา ทศทางการท างานของเครอขายภาคประชาสงคมชายแดนใต”, ศนยเฝาระวงสถานการณภาคใต . https://www.deepsouthwatch.org/ node/7857 สบคนเมอวนท 1 เมษายน 2561. 99 กลมองคกรเอกชนผหญงสนตภาพและความมนคง. “ส าหรบการประชมเชงปฏบตการชวงการประชม CSW ครงท 46”, PeaceWomen. http://www.peacewomen.org/assets/file/TranslationInitiative/1325/1325thai.pdf ส บ ค น เม อวนท 1 เมษายน 2561. 100 CRG Research. (2009). An independent evaluation of the Trust Education Project: Final report. London: Tende, pp. 67-80.

http://www.e-ir.info/2015/07/17/personal-political-imaginations-feminism-gender-and-security-in-serbia/




http://www.peacewomen.org/assets/file/TranslationInitiative/1325/1325thai.pdf

65

สาระส าคญของมต 1325 เพอกระจายใหสงคมรบรเปนภาษาไทย เชญชวนแลกเปลยนเรยนรและก าหนดทาทในการเคลอนงานเพอสรางความเทาเทยมทางเพศผานกรอบการท างานของแตละองคกร ตลอดจนอนสญญาระหวางประเทศทไทยไดก าหนดใหเปนพนธกรณหลกของรฐ ไดแก อนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตในทกรปแบบตอผหญ ง (Convention on the Elimination of all Forms of Discrimination against Women: CEDAW) โดยเชอมตอกบมต 1325 รวมทงกระจายความร สรางความตระหนกผานการจดอบรมเชงปฏบตการทไดกระท ามาแลวอยางตอเนองเกอบทศวรรษ

ในระดบนโยบาย รฐรเรมใหความส าคญกบกลไกการปองกนแกไขปญหาและการมสวนรวมของผหญงผานเวทอภปรายในตางประเทศเมอตน ค.ศ.2015 หลงจากทองคกรผหญงและสทธทงหลายไดด าเนนกจกรรมไปชวงระยะเวลาหนงแลว เวทดงกลาวจดขนเนองในวาระทมตคณะมนตรความมนคงแหงสหประชาชาต 1325 ครบรอบ 15 ป ในหวขอ Gender Equality and Peace Societies: From Evidence to Action ทนครนวยอรก เมอ 12 มนาคม ค.ศ.2015 จดโดยคณะผแทนถาวรไทยประจ าสหประชาชาตรวมกบสถาบนสนตภาพสากล (International Peace Institute: IPI) เปนการรบฟงความรและแลกเปลยนประสบการณจากวทยากรสคนทเปนนกวชาการ นกการทตสนตภาพ และนกเคลอนไหวจากภมภาคตางๆ โดยม ดร. สายสร จตกล ผทรงคณวฒของไทยดานสตรและเดกรวมแสดงความเหน จากนนเวทในสวนกลางของประเทศเรมขยบไปสการแลกเปลยนเชงนโยบายกบการขบเคลอนเชงปฏบตการผานการประสานงานขององคกรภาครฐ คอส านกงานกจการสตรและสถาบนครอบครว กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย รวมกบ UN Women (องคการเพอผหญงแหงสหประชาชาต) คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยอ านวยการบรหารจงหวดชายแดนภาคใต องคกรพฒนาเอกชนดานผหญง และตวแทนเครอขายผหญงจากภาคประชาสงคม ในลกษณะการประชมเชงปฏบตการ เมอ 15 ตลาคม ค.ศ.2015 ม ดร.สายสร จตกล ทปรกษาและอนกรรมการดานสตรกบการสงเสรมสนตภาพและความมนคงปลอดภย ผซงไดแลกเปล ยนความเหนทนครนวยอรกเมอเดอนมนาคมทผานมาใหขอคดเหนรวมกบตวแทนจากภาคสวนตางๆ ขางตน เนอหาโดยรวมของการจดเวทมงไปทการเสรมความร ความเขาใจ และเรงเราใหเหนถงความส าคญของมต 1325 และมตทเกยวของ รวมทงก าหนดทศทางการน ามต 1325 มาใชในประเทศไทย โดยรเรมแผนปฏบตงานในจงหวดชายแดนภาคใต ลาสดเวทประชมเพอขบเคลอนมต 1325 รเรมโดยองคกรภาครฐและ UN Women ไดขยบมาทภาคใต เมอวนท 13 พฤศจกายน ค.ศ.2015 อธบดกรมกจการสตรและสถาบนครอบครว อางองงานของ UN Women ในทประชมทอ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ถงการมสวนรวมในกระบวนการสนตภาพของผหญงทวโลกทมเพยงเลกนอย เปาหมายของการประชมพยายามชชวนใหผเขารวมงานซงสวนใหญเปนแกนน าหญงจากเครอขายภาคประชาสงคมในพนทชายแดนใต ตระหนกถงความส าคญและสงเสรมใหผหญงมสวนรวมในการจดการความขดแยงและกระบวนการสรางสนตภาพ และเพอใหเกดการขบเคลอนในเชงปฏบตการตามมตของสหประชาชาต รฐเองไดก าหนดนโยบายและยทธศาสตรดานสตรกบการเสรมสรางสนตภาพและความมนคงไวแลว โดยเรมจากพนทชายแดนใต เนองจากพนทนรฐนบใหเปนทแรกในการประกาศใชแผนพฒนานโยบายและยทธศาสตรการท างานในขายเสรมสรางสนตภาพและความมนคงของมนษย งานในขอบขายนจงมก าหนดอยในแผนการพฒนาสตร ในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 11 (ค.ศ.2012 – ค.ศ.

66

2016) พรอมการจดตงคณะอนกรรมการสตรกบการสรางเสรมสนตภาพและความมนคงปลอดภย การขยบในเชงกลไกของรฐนอกจากด าเนนการรวมกบองคการสหประชาชาตและภาคเครอขายการท างานของรฐแลว องคกรพฒนาเอกชนทท างานประเดนผหญงและเครอขายผหญงภาคใต โดยเฉพาะผน าหญงทมบทบาทซงนบวามสวนอยางมากตอการกระตนเรยกรองเชญชวนใหคนในพนทชายแดนใตตระหนกถงความส าคญของมต 1325 พบวาไดรบความสนใจในเบองตนจากเครอขายผหญงและองคกรภาคประชาสงคม101

แผนปฏบตการสตร แผนปฏบตการสตร เรมจากการผลกดนรฐสมาชกใหยนยนเพมตวแทนผหญงในทกระดบการตดสนใจ ดงน102

1. สนบสนนเลขาธการฯใหด าเนนแผนปฏบตการเชงกลยทธ A/49/587) เรยกรองใหเพมการมสวนรวมของผหญงในทกระดบการตดสนใจในการแกไขปญหาความขดแยงและกระบวนการสนตภาพผลกดนเลขาธการฯใหแตงตงผแทนพเศษและทตผหญงเพมขน

2. ผลกดนเลขาธการฯ ใหขยายบทบาทและการมสวนชวยของผหญงในงานปฏบตการภาคสนามของสหประชาชาตอนรวมถงในหมผสงเกตการทางการทหาร ต ารวจอาสา บคลากรดานสทธมนษยชนและบคลากรดานมนษยธรรม

3. รองขอเลขาธการใหจดหาแนวทางและอปกรณในการฝกอบรมเรองการปกปองสทธและความตองการพเศษของผหญง 4. ผลกดนใหรฐสมาชกเพมการสนบสนนทางการเงน เทคนค และการประสานงานอยางสมครใจเพอความพยายามตางๆ ในการฝกอบรมความออนไหวในเพศภาวะ 5. เรยกรองใหทกฝายทขดแยงทางอาวธเคารพตอกฎหมายระหวางประเทศทใชในเรองสทธ และการปกปองผหญงเละเดกหญงโดยเฉพาะอยางยงในฐานะพลเรอนอยางเตมท 6. เรยกรองใหทกฝายทขดแยงทางอาวธใชมาตรการพเศษทปกปองผหญงและเดกหญงจาก ความรนแรงดวยเหตของเพศภาวะโดยเฉพาะการขมขนและรปแบบอนๆ ของการทารณกรรมทางเพศ 7. เนนย าถงความรบผดชอบของทกรฐในการยกเลกการประกาศใหพนโทษและใหตดตามลงโทษผทรบผดชอบตออาชญากรรมฆาลางเผาพนธรวมถงอาชญากรรมทางเพศอนๆ ท เกยวของและรปแบบอาชญากรรมอนๆ ทรนแรงตอผหญงและเดกหญง 8. เรยกรองใหทกฝายทขดแยงทางอาวธเคารพพลเรอนและลกษณะมนษยธรรมของคายผลภยและการตงถนใหมโดยมงความสนใจทความจ าเปนเฉพาะของผหญงและเดกหญง 101 David S. Black, Steve Sussman and Jennifer B. Unger. (2009). “A further look at the intergenerational Transmission of violence: Witnessing interparental violence in emerging adulthood”, Journal of Interpersonal Violence, 25, p. 102. 102 Philip W. Cook. (2009). Abused men: The hidden side of domestic violence. Westport, CT: Praeger, p. 31.

67

9. เชอเชญเลขาธการใหท าการศกษาเรองผลกระทบของความขดแยงทางอาวธตอผหญงและ เดกหญง บทบาทของผหญงในการสรางสนตภาพ มมมองทางเพศภาวะตางๆ ในกระบวนการสนตภาพและการแกไขปญหาความขดแยงและความกาวหนาในการบรณาการเพศภาวะเขาสกระแสหลกในพนธะกจการรกษาสนตภาพทกขนตอนเพอเสนอตอสภาความมนคง

สนตภาพและความมนคง แนวคดส าหรบการผลกและการน าเอามต 1325 วาดวยผหญง สนตภาพ และความมนคง มาปฏบตใช

มต 1325 ผลกดนใหมการรวมเอาผหญงเขาในการตอรองเพอสนตภาพ มการเรยกรองใหมการปรกษากบกลม ผหญงและกลมประชาสงคมในการตอรองเพอสนตภาพ อกทงยงเรยกรองใหรฐสมาชกตวแทนสหประชาชาตและผปฏบตอนๆ ยนยนการถอเอาประเดนการบรณาการเพศภาวะ ในทกแงทกมมของการปองกนความขดแยงการรกษาสนตภาพ การสรางสนตภาพ และการบรณะหลงความขดแยงหากน าเอามตนมาปฏบตใชมาตรการตางๆ ตองถอเอาผหญงไวเปนศนยกลาง ของสนตภาพและความมนคงอยางหนกแนนและเทาเทยม ฉะนนในการกลาวถงการน าเอามต 1325 มาใชประเดนเรองสนตภาพและความมนคงอาจท าดวยโดยวธการเหลาน เชน ใหการศกษาและขอมล สอน และเขาอบรมเรองการปองกนความขดแยงและการแกปญหาความขดแยงส าหรบผหญง หรออบรมเรองมต 1325 ทงนรวมถงการรวมเอากลมผหญงทแตกตางกนมาพดคยประเดนความมนคงและวธการทอาจจะน าเอามต 1325 มาใชเปนเครองมอทางกฎหมาย นอกจากนการสรางความตระหนกในหนทางตางๆ ทจะสรางความเชอมนในยตธรรมและความรบผดชอบตอความรนแรงตอผหญงในภาวะสงครามโดยเฉพาะอยางยงในเรองการตอรองแกไขความขดแยง และความพยายามบรณะหลงความขดแยง ทายสดรวมถงตดตามการปกปองและเคารพซงสทธมนษยชนของผหญงและเดกหญงในบรบทของแตละภมภาค103

บทบาทและประสบการณของผหญงในการสรางสนตภาพ ไดแก การออกแถลงขาว การเสนอเหตการณตางๆ ผานสอ จดท าคมอการปฏบตงาน ท าโปสเตอรและโปสการดหรอใบปลวอนรวมถงแผนพนพรอมรปภาพและการตนตามเหมาะสม จดท าสอพรอมรปภาพและเสยงตามทเหมาะสมกบทกษะการอาน ของผคน เขยนจดหมายถงสอทมแงมมทางเพศภาวะของความขดแยง สรางกลมกลยทธในภมภาคของโดยรวมผหญงในสนตภาพและความมนคง และสนบสนนทนในความพยายามของผหญงในการสรางสนตภาพในบรเวณทขดแยง104

103 กลมองคกรเอกชนผหญงสนตภาพและความมนคง. อางแลว 104 R. J. Donovan & R. Villas. (2005). Vic health review of communication components of social marketing/public education campaigns focusing on violence against Women, Paper two of the violence against women community attitudes project. Victoria, Australia: State Government of Victoria, p. 40.

68

กจกรรม 6.3.2

จงอธบายสาระส าคญของขอมตคณะมนตรความมนคงแหงสหประชาชาต 1325 มาพอสงเขป แนวตอบกจกรรม 6.3.2

มตความมนคงแหงสหประชาชาต 1325 เกดจากการประชมสหประชาชาตวาดวยผหญง มการรณรงคเพอหาเสยงสนบสนน (Lobby) ขององคกรผหญงภาคประชาสงคมทตระหนกในปญหาอ านาจทไมเทาเทยมกนระหวางเพศ ความเหลอมล าในการพฒนา และความขดแยงทน าไปสการใชความรนแรงและอาวธ

69

บรรณานกรม กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย. “นโยบายและแผนขจดความรนแรงตอเดกและสตร”, กรมกจการสตรและ

สถาบนครอบครว. http://www.violence.in.th/publicweb/NewsDetail.aspx?id=34&type=5 สบคนเมอวนท 1 เมษายน 2561.

กลมองคกรเอกชนผหญงสนตภาพและความมนคง. “PeaceWomen”, ส าหรบการประชมเชงปฏบตการชวงการประชม CSW ครงท 46. http://www.peacewomen.org/assets/file/TranslationInitiative/1325/ 1325thai.pdf สบคนเมอวนท 1 เมษายน 2561.

กฤตยา อาชวนจกล, ชนฤทย กาญจนะจตรา, วาสนา อมเอม, (2543). ความรนแรงตอผหญงในสงคมไทย: ความคดเหน ขนาดของปญหา และทางออก: เอกสารประกอบการ ประชมวชาการสงคมกบสขภาพครงท 2 เรอง 'จากพรมแดนความรสการแกปญหา: กรณความรนแรงในสงคมไทย’. กรงเทพฯ: สถาบน.

คณะรฐมนตรชดนายชวน หลกภย. “พธสารเลอกรบของอนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตตอสตรในทกรปแบบ.” ทประชมคณะรฐมนตรชดนายชวน หลกภย. http://www.ryt9.com/s/cabt/179840 สบคนเมอวนท 7 มนาคม 2561.

โครงการประสานงานการวจยเพอสนบสนนการพฒนาทยงยน (SDGs). Goal 5: Gender Equality. https://sdgmove.com/2016/10/06/goal-5-gender-equality/ สบคนเมอวนท15 มนาคม 2561.

โครงการสตรและเยาวชนศกษา มหาวทยาลยธรรมศาสตร. (2546). ผหญงกบความร 1 (ภาค 2). กรงเทพฯ: โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ฉลาดชาย รมตานนท. “ทฤษฎสตรนยมในฐานะทฤษฎวพากษ.” ศนยสตรศกษามหาวทยาลยเชยงใหม. https://static1.squarespace.com/static/52bce94ae4b013dbd6fc79d4/t/55794d68e4b0daf0f9ccdd0d/1434013032384/51.pdf สบคนเมอวนท 25 กมภาพนธ 2561.

ชลดาภรณ สงสมพนธ. (2551). ประวตศาสตรของเพศวถ: ประวตศาสตรเรองเพศ/เรองเพศในประวตศาสตรไทย. กรงเทพฯ: มลนธสรางความเขาใจเรองสขภาพผหญง.

ดวงหทย บรณเจรญกจ. แนวคดสตรนยมเชงการเมองและขบวนการทางสงคมของผหญงในประเทศไทย: วเคราะหผมสวนเกยวของ ขอถกเถยง และยทธศาสตร, กรงเทพมหานคร : มลนธฟรดรช เอแบรท, 2560.

----------. แนวคดสตรนยมและขบวนการทางสงคมของผหญงในประเทศไทย. ทดจนทร เกตสงหสรอย. (2554). “การวเคราะหสถานภาพแและบทบาทของแมในนวนยาย ลบแล, แกงคอย.”

วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, ภาควชาภาษาไทยเพอการพฒนาอาชพ คณะอกษรศาสตร มหาวทยาลย

ศลปากร. นตยา ฉตรสงา. (2547). วถชวตของผหญงในธนาคารแหงประเทศไทย ทปฏบตงานเกยวของกบธนบตร = The life

path of female working with bank notes at the Bank of Thailand. กรงเทพฯ: ส านกบณฑตอาสาสมคร มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

http://www.violence.in.th/publicweb/NewsDetail.aspx?id=34&type=5

http://www.peacewomen.org/assets/file/TranslationInitiative/1325/%201325thai.pdf

http://www.peacewomen.org/assets/file/TranslationInitiative/1325/%201325thai.pdf

http://www.ryt9.com/s/cabt/179840

https://sdgmove.com/2016/10/06/goal-5-gender-equality/

https://static1.squarespace.com/static/52bce94ae4b013dbd6fc79d4/t/55794d68e4b0daf0f9ccdd0d/1434013032384/51.pdf

https://static1.squarespace.com/static/52bce94ae4b013dbd6fc79d4/t/55794d68e4b0daf0f9ccdd0d/1434013032384/51.pdf

70

บญเสรม หตะแพทย. “Wife Abuse in ASEAN and Thai Families.” Humaneco. http://humaneco. stou.ac.th/UploadedFile/Title%20HE%20Journal%201.pdf สบคนเมอวนท 1 เมษายน 2561.

ประชาชาตธรกจออนไลน. “กาวแกรงทยงตองส ภาวะผน าสตรเอเชย”, ประชาชาตธรกจออนไลน. https://www. prachachat.net/news_detail.php?newsid=1335887774 สบคนเมอวนท 1 เมษายน 2561.

ภาควชาสตรศกษา คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม. สถานการณและการรณรงคการยตความรนแรงตอผหญง. https://static1.squarespace.com/static/52bce94ae4b013dbd6fc79d4/t/54659f96e 4b00c5eabbd59dc/1415946134270/EP4+141157.pdf สบคนเมอวนท 1 เมษายน 2561.

ยาสมน ซตตาร. “บทบาทของผหญงตอกระบวนการสนตภาพและการแกไขความขดแยง”, ศนยเฝาระวงสถานการณภาคใต Deep South Watch (DSW). http://www.deepsouthwatch.org/node/4552 สบคนเมอวนท 1 เมษายน 2561.

วชรา องเหมอนนต. (2550). “แนวทางการเสรมสรางความเสมอภาคหญงชายใหเปนกระแสหลกการพฒนา: กรณศกษา กรมประมง.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, ภาควชาสตรศกษา คณะวทยาลยสหวทยาการ

มหาวทยาลยธรรมศาสตร. วารณ ภรสนสทธ. “แนวคดสตรนยมในสกลความคดตางๆ”, มหาวทยาลยเทยงคน 2561. https://www.bloggang.

com/mainblog.php?id=sroydokmak&month=31-07-2010&group=26&gblog=29 สบคนเมอวนท 2 มนาคม

สถาบนเพมผลผลตแหงชาต. การมสวนรวมของแรงงานสตรทสงผลตอผลตภาพและการเตบโตทางเศรษฐกจ. http://www.ftpi.or.th/2016/10431 สบคนเมอวนท 1 เมษายน 2561.

สมาคมนกเรยนไทยในตรก. บทบาทของผหญงตอกระบวนการสนตภาพและการแกไขความขดแยง. http://thaistudentsinturkey.com/% สบคนเมอวนท 1 เมษายน 2561.

สมาคมสงเสรมสถานภาพสตร. สรปปฏญญาและแผนปฏบตการปกกงเพอความกาวหนาของสตร. http://www.apsw-thailand.org/CEDAW.html สบคนเมอวนท 12 มนาคม 2561.

สนต สวจฉราภนนท. ความเขาใจเชงทฤษฎและปฏบตเกยวกบแนวคดสตรนยม. http://www.midnightuniv.org สบคนเมอวนท 28 กมภาพนธ 2561.

ส านกขาวไทย. ยเอนเผยผหญงในเอเชยแปซฟกตกเปนเหยอความรนแรงในครอบครวสงเกนคาเฉลยโลก. http://www.tnamcot.com/view/58537776adad130550ec71d5 สบคนเมอวนท 1 เมษายน 2561.

สชลา ตนชยนนท. (2540). ผหญงในทศนะจตร ภมศกด และแนวคดสตรศกษา. กรงเทพฯ: ส านกพมพผลก. สเทพ สนทรเภสช. (2540). ทฤษฎสงคมวทยารวมสมย พนฐานแนวความคดทฤษฎทางสงคมวทยาและวฒนธรรม.

เชยงใหม: ส านกพมพโกลบอลวชน. สภตรา ภมประภาส. “ผหญงกบการเมอง – ขนโอมาร”, ประชาไท. https://prachatai.com/journal/2012/03/

39778 สบคนเมอวนท 1 เมษายน 2561.

http://humaneco/

https://static1.squarespace.com/static/52bce94ae4b013dbd6fc79d4/t/54659f96e%204b00c5eabbd59dc/1415946134270/EP4+141157.pdf

https://static1.squarespace.com/static/52bce94ae4b013dbd6fc79d4/t/54659f96e%204b00c5eabbd59dc/1415946134270/EP4+141157.pdf

http://www.deepsouthwatch.org/node/4552

http://www.ftpi.or.th/2016/10431

http://thaistudentsinturkey.com/%25

http://www.apsw-thailand.org/CEDAW.html

http://www.midnightuniv.org/

http://www.tnamcot.com/view/58537776adad130550ec71d5

https://prachatai.com/journal/2012/03/%2039778

https://prachatai.com/journal/2012/03/%2039778

71

อมพร หมาดเดน. “มตคณะมนตรความมนคงแหงสหประชาชาต 1325: ทบทวนขอเสนอเพอพจารณา ทศทางการท างานของเครอขายภาคประชาสงคมชายแดนใต.” ศนยเฝาระวงสถานการณภาคใต. https://www.deepsouthwatch.org/node/7857 สบคนเมอวนท 1 เมษายน 2561.

อมาภรณ ภทรวาณชย. (2551). "พลงสตร: มตตววด" ใน ประชากรและสงคม นครปฐม: ส านกพมพประชากรและสงคม.

Almeida, Ruth A. Dubay, Lisa C. and Ko, Grace. (2001). "Access to care and use of health services by low-income women”. Health Care Financing Review, 22.4.

ASEAN Secretariat News. ASEAN, UN to promote gender equality through HeForShe campaign. http://asean.org/asean-un-to-promote-gender-equality-through-heforshe-campaign/ สบคนเมอวนท 1 เมษายน 2561.

Association of Women for Action and Research – AWARE. Policy watch: Women's group issues statement over play on violence against women, 25th November 2000. http://www. thinkcentre.org/article.cfm?ArticleID=238 สบคนเมอวนท 1 เมษายน 2561.

Australia, “HeForShe”, UN Women National Committee Australia. https://unwomen.org.au/ สบคนเมอวนท 1 เมษายน 2561.

Barter, Christine et al. Partner exploitation and Violence in teenage intimate relationships. London: NSPCC, 2009.

Bell, Jo & Stanley, Nicky. (2005). Tackling domestic violence at the local level: An Evaluation of the Preston Road domestic violence project. Hull: University of Hull, p. 43.

Black, David S. Sussman, Steve and Unger, Jennifer B. (2009). “A further look at the intergenerational Transmission of violence: Witnessing interparental violence in emerging adulthood”, Journal of Interpersonal Violence, 25.

Brownmiller, S. (1975), Against Our Will: Men, women and rape. New York: Simon & Schuster. Butler, Ian et al. (2015). Young Men and Domestic Abuse. New York: Routledge. Carrigan, Tim. Connell, R. & Lee, J. (1985). “Towards a new sociology of masculinity”, Theory &

Society, 14, pp. 551–604. Chang, X. (1996). On domestic violence against women and countermeasures to fight it. Beijing:

University of Beijing and British Council, China. Cook, Philip W. (2009). Abused men: The hidden side of domestic violence. Westport, CT: Praeger. Cosmenet. หยด! ความรนแรงตอ ผหญง http://www.cosmenet.in.th/th/cosmeintrend/?SECTION_

ID=2155&ELEMENT_ID=20061 สบคนเมอวนท 1 เมษายน 2561. CRG Research. (2009). An independent evaluation of the Trust Education Project: Final report.

London: Tende.

https://www.deepsouthwatch.org/node/7857

http://asean.org/asean-un-to-promote-gender-equality-through-heforshe-campaign/

https://unwomen.org.au/

http://www.cosmenet.in.th/th/cosmeintrend/?SECTION_%20ID=2155&ELEMENT_ID=20061

http://www.cosmenet.in.th/th/cosmeintrend/?SECTION_%20ID=2155&ELEMENT_ID=20061

72

Diaz, Pablo Castillo (ed.). “Women’s Participation in Peace Negotiations: Connections between Presence and Influence”. New York: UN Women. http://www.unwomen.org/wp-content/uploads/2012/10/03A-Women-Peace-Neg.pdf สบคนเมอวนท 1 เมษายน 2561.

Donovan, R. J. & Villas, R. (2005). Vic health review of communication components of social marketing/public education campaigns focusing on violence against Women. Paper two of the violence against women community attitudes project. Victoria, Australia: State Government of Victoria.

Edleson, Jeffrey L. (1999). "The overlap between child maltreatment and woman battering", Violence against women, 5.2, pp. 134-154.

Eisenstein, Zillah R. (1981). The radical future of liberal feminism. Firestone, Shulamith. (1970). The dialectic of sex. New York: William Morrow. Friedan, Betty. The feminine mystique. WW Norton & Company, 2010. Gamble, Jenny A. and Creedy, Debra K. (2001). "Women's preference for a cesarean section:

incidence and associated factors”. Birth 28.2 pp. 101-110. Gamble, Sarah. (2001). The Fiction of Angela Carter: A Reader’s Guide to Essential Criticism. Icon

Books. Gautherin, Laure. อบลวรรณ ช านาญสาร (แปล). “Violences conjugales : De nouveaux téléphones

d’alerte distribués aux victims.” Aufeminin. http://www.aufeminin.com/news-societe/violences-conjugales-des-telephones-d-alerte-distribues-aux-victimes-s958585.htmlสบคนเมอวนท 1 เมษายน 2561.

Gray, Alan et al. "Gender, sexuality and reproductive health in Thailand." 1999. Harland, Christopher. (2000). "The status of the International Covenant on Civil and Political Rights

(ICCPR) in the domestic law of state parties: An initial global survey through UN Human Rights Committee documents." Human Rights Quarterly, pp. 187-260.

Hausman, Ricardo. Tyson, Laura D. and Zahidi, Saadia. “The Global Gender Gap Index 2007”. Global Gender Report. http://www.weforum.org/pdf/gendergap/index2007.pdf สบคนเมอ 5 เมษายน 2561.

Henry-White, Jaime. (2015). Gender Equality?: A Transnational Feminist Analysis of the UN HeForShe Campaign as a Global" Solidarity" Movement for Men. Diss. University of Missouri-Columbia.

Home Office. (2556). Call to end violence against women and girls: Taking action the next chapter. London: Home Office.



73

Human Rights กระทรวงการตางประเทศ. CEDAW อนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตตอสตรในทกรปแบบ. http://humanrights.mfa.go.th/th/humanrights/obligation/international-human-rights-mechanism/CEDAW.php สบคนเมอวนท 5 มนาคม 2561.

Humm, Maggie (ed.). (1992). Modern feminisms: Political, literary, cultural. Columbia University Press. Humm, Maggie. (1995). Practising feminist criticism: an introduction. Prentice Hall. Humm, Maggie. (2003). The dictionary of feminist theory. Kelly, Liz. (1987). Surviving sexual violence. Oxford: Polity Press. Klot, Jennifer F. (2015). The United Nation Security Council’s Agenda on ‘Women, Peace and

Security’: Bureaucratic Pathologies and Unrealised Potential. Doctoral Thesis of the Department of Social Policy, London School of Economics.

Lamb, Peter. (2004). Harold Laski: Problems of Democracy, the Sovereign State, and International Society. The Palgrave Macmillan History of International Thought Series. New York: Palgrave Macmillan.

Le Thi Quy. (2000). Domestic violence in Vietnam: Context, forms, causes, and recommendations for action. Asia Pacific forum on women, (law and development). Chiangmai, Thailand.

McLeod, Laura. (2012). “Experiences, Reflections, and Learning: Feminist Organization, Security Discourse and SCR 1325” in Making Gender Making War: Violence, Military and Peace Keeping Practices. Annica Kornsell and Erica Svedberg (eds). New York: Routledge, (Advances in Feminist Studies and Intersectionality). pp. 154-174.

----------. “Personal-Political Imaginations: Feminism, Gender and Security in Serbia”, E-International Relations. http://www.e-ir.info/2015/07/17/personal-political-imaginations-

feminism-gender-and-security-in-serbia/ สบคนเมอ 1 เมษายน 2561. NG, Vivienne. (1999). “Research and family violence in Singapore”, Joining forces: Research news you

can use, vol.3 (3), April. Nusair, Isis et al. (2013). Women and war in the Middle East: transnational perspectives. Zed Books

Ltd. O'Brien, Mary Elizabeth. (1983). The courage to survive: The life career of the chronic dialysis patient. Otto, Dianne. (1996). “Holding Up Half The Sky, But For Whose Benefit?: A Critical Analysis of the

Fourth World Conference on Women”, Australian Feminist Law Journal. 6 (7), pp. 7-30. Partner violence: Implications for prevention and treatment. (2010). Partner Abuse. Phoca, Sophia. Wright, Rebecca and Appignanesi, Richard. (1999). Introducing postfeminism. Pratt, Nicola and Richter-Devroe, Sophie. (2011.). “Critical Examining UNSCR 1325 on Women, Peace

and Security”, International Feminist Journal of Politics. 13 (4), pp. 489-503.

http://humanrights.mfa.go.th/th/humanrights/obligation/international-human-rights-mechanism/CEDAW.php

http://humanrights.mfa.go.th/th/humanrights/obligation/international-human-rights-mechanism/CEDAW.php



74

Rigterink, Tami. Katz, Lynn Fainsilber and Hessler, Danielle M. (2010). “Domestic violence and longitudinal Associations with children’s physiological regulation abilities”, Journal of Interpersonal Violence, 25.

Rupp, Leila J. (1997). Sexuality and Politics in the Early Twentieth Century: The Case of the International Women's Movement. Feminist Studies, Inc.

----------. (1997). Worlds of Women the Making of an International Women's Movement. New Jersey: Printon university press, pp. 107-120.

Schreiner Olive. (1978). Woman and Labour, 1911. London: Virago. Straus, Murray A. (1978). “Thirty years of denying the evidence on gender symmetry in Nancy

Chodorow. The reproduction of motherhood." Psychoanalysis and the Sociology of Gender. Berkeley.

UNIFEM CEDAW SEAP Thailand. อนสญญาผหญง CEDAW. http://www.humanrightscenter.go.th/ DocLib4/cedaw1.pdf สบคนเมอวนท2 มนาคม 2561.

United Nations Information Centres. หนวยงานสหประชาชาตในประเทศไทย แปลใน 60 ways the United Nations makes a difference. https://unic.un.org/aroundworld/unics/common/documents/ publications/60ways/bangkok_60ways_thai.pdf สบคนเมอวนท 1 เมษายน 2561.

United Nations Thailand. องคการเพอการสงเสรมความเสมอภาคระหวางเพศ และเพมพลงของผหญงแหงสหประชาชาต (UN Women). http://www.un.or.th/th/staff สบคนเมอวนท1 เมษายน 2561.

United Nations Thailand. 5 ความเทาเทยมทางเพศ บรรลความเทาเทยมทางเพศ พฒนาบทบาทสตรและเดกผหญง. http://www.un.or.th/globalgoals/th/global-goals/gender-equality/ สบคนเมอวนท 25 กมภาพนธ 2561.

UN Women. About UN Women. http://www.unwomen.org/en/about-us/about-un-women สบคนเมอวนท 15 มนาคม 2561.

U.S. Agency for International Devolpment (USAID). Women & Conflict. http://pdf.usaid.gov/pdf_docs/ PNADJ133.pdf สบคนเมอวนท 1 เมษายน 2561.

Vickers, Jeanne. (1993). Women and War. New Jersey: Zed Books Ltd. Vietnam Women’s Union. “Viet Nam country profile, A life free of violence: It’s our right!”, United

Nations Development Fund for Women East and South East Asia. http://www.unifem-eseasia.org/resources/others/domesticviolence/dvkit.html. สบคนเมอวนท 1 เมษายน 2561.

Watson, Emma. (1999). Gender equality is your issue too Speech by UN Women Goodwill Ambassador Emma Watson at a special event for the HeForShe campaign 20 September 2014. United Ernest Cashmore, and and Chris Rojek. Dictionary of cultural theorists.

http://www.humanrightscenter.go.th/%20DocLib4/cedaw1.pdf

http://www.humanrightscenter.go.th/%20DocLib4/cedaw1.pdf

https://unic.un.org/aroundworld/unics/common/documents/%20publications/60ways/bangkok_60ways_thai.pdf

https://unic.un.org/aroundworld/unics/common/documents/%20publications/60ways/bangkok_60ways_thai.pdf

http://www.un.or.th/th/staff

http://www.un.or.th/globalgoals/th/global-goals/gender-equality/

http://www.unwomen.org/en/about-us/about-un-women



http://www.unifem-eseasia.org/resources/others/domesticviolence/dvkit.html

http://www.unifem-eseasia.org/resources/others/domesticviolence/dvkit.html

75

Yuval-Davis, Nira. (2006). “Intersectionality and Feminist Politics”, European Journal of Women Studies. Sage Publications. 13 (3), pp. 193-209.

สตรีกับการพัฒนามนุษย์ในบริบท ... ·...

Documents

Transcript of สตรีกับการพัฒนามนุษย์ในบริบท ... ·...