การทบทวนวรรณกรรมเรองการสญเสยผลตภาพจากการสบบหร:

การวเคราะหโดยใชแนวคดคาปรบจากรายได

พฤศจกายน 2555

เกยรตอนนต ลวนแกว

งานวจยเรองนไดรบทนสนบสนนจาก

ศนยวจยและจดการความรเพอการควบคมยาสบ (ศจย.)

การทบทวนวรรณกรรมเรองการสญเสยผลตภาพจากการสบบหร:

การวเคราะหโดยใชแนวคดของคาปรบจากรายได

บทคดยอ

งานวจยเรองนเปนการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของกบการสญเสยผลตภาพจากการสบบหร ทง

ในดานแนวคดทางเศรษฐศาสตรทใชในการอธบายความสมพนธระหวางการสบบหรกบการสญเสยผลต

ภาพ การวเคราะหความเหมาะสมของแบบจ าลองทางเศรษฐมตทใชในงานวจยในตางประเทศ จ านวน

13 เรอง จาก 7 ประเทศ ตลอดจนถงการสรปตวแปรทใช และน าเสนอผลการศกษา โดยพบวา การ

สบบหรจะสงผลใหรายไดหรอผลตภาพในการผลตลดลงประมาณ 2 ถง 10% ในประเทศพฒนาแลว และ

ประมาณ 20% ในประเทศก าลงพฒนา

งานวจยเรองนยงไดน าเสนอแนวทางในการประยกตใชแนวคดการสญเสยผลตภาพการผลตจาก

การสบบหรในระดบสถานประกอบการ และใหขอเสนอแนะเกยวกบแนวทางการวจยในลกษณะเดยวกนน

ในประเทศไทย เพอเปนประโยชนตอพฒนาองคความรและน าผลการศกษาทไดไปใชในการก าหนด

นโยบายเกยวกบการลดการสบบหรตอไป

สารบญ

สวนท เนอหา หนา

1 บทน า 1

2 แนวคดเชงทฤษฏ 2

2.1 เหตผล 4 ประการทท าใหการสบบหรสงผลตอรายได 3

2.2 ฟงกชนรายได (Earning Function) และคาปรบจากรายได (Wage Penalty) 4

3 ระเบยบวธวจยในการประมาณคาปรบจากรายได 9

3.1 ลกษณะของขอมลทเหมาะสม 9

3.2 แบบจ าลองทางเศรษฐมต 11

3.3 ตวแปรอสระทใชในการประมาณคา 15

4 การเปรยบเทยบผลการประมาณคา 18

5 แนวคดและวธการประมาณคาการสญเสยผลตภาพจากการสบบหรในระดบ

สถานประกอบการ

19

5.1 การวเคราะหในระดบสถานประกอบการโดยใชฟงกชนการผลต 19

5.2 วธการประมาณคา 21

6 สรปและขอเสนอแนะส าหรบงานวจยในอนาคตของประเทศไทย 22

7 เอกสารอางอง 25

1. บทน า

รายงาน World Tobacco Atlas 2012 ประมาณการวา ในศตวรรษน จะมผคนเสยชวตจากการ

สบบหรประมาณ 1 พนลานคน สรางความเสยหายใหกบเศรษฐกจโลกสงถง 2% ของรายไดประชาต

มวลรวมของโลกในแตละป ส าหรบประเทศก าลงพฒนา ความเสยหายทางเศรษฐกจจะมคาสงกวานอก

(The Tobacco Atlas, 2012) โดยความเสยหายทางเศรษฐกจทเกดขน แบงไดเปนสองประเภท คอ

ความเสยหายทางตรง (Direct Costs) ซงเกดจากคาใชจายในการรกษาผ ทเจบปวยจากโรคทเกยวของกบ

การสบบหร และความเสยหายทางออม (Indirect Costs) ซงเกดจากการขาดงาน และการลดลงของผลต

ภาพในการผลต (Loss of Productivity)

ส าหรบประเทศไทย บหรเปนปจจยเสยงของการเสยชวตเปนอนดบสามรองจากการมเพศสมพนธ

ทไมปลอดภยและการดมสรา แตละปคนไทยเสยชวตจากการสบบหรประมาณปละ 42,000 ถง 52,000

คน (สสส., 2551) การส ารวจพฤตกรรมการสบบหรของประชากรไทยในป 2554 พบวาประชากรไทยอาย

15 ปขนไปทสบบหรมจ านวน 11.5 ลานคน คดเปนรอยละ 21.4 ของประชากรในกลมน (ส านกงานสถต

แหงชาต, 2554) หากใชตวเลขความเสยหายขางตนมาเปนฐานในการประมาณคา ความเสยหายทาง

เศรษฐกจจากการสบบหรของไทยจะไมนอยกวา 21,650.7 ลานบาทตอป

อยางไรกตาม การประมาณคาขางตน เปนการมองในภาพรวมเทานน ความเสยหายทเกดขนกบ

ผสบบหรแตละคน มความแตกตางกน เนองจากความแตกตางในระดบความเจบปวย ระยะเวลาท

เจบปวยกอนจะเสยชวต จ านวนการขาดงาน และการลดลงของผลตภาพในการผลต ซงสงผลกระทบทง

รายไดของผสบเอง และผลประกอบการของสถานประกอบการทผสบท างานอย

งานวจยในตางประเทศทศกษาถงผลกระทบของการสบบหรทมตอผลตภาพในการผลตพบวา ใน

ประเทศทพฒนาแลว ความเสยหายจะอยระหวาง 2 ถง 10% ของรายไดตอป (Levine et al., 1997;

Agner and Kvasnicha, 2010; Braakmann, 2008) สวนในประเทศก าลงพฒนา ความเสยหายน อาจ

สงถงรอยละ 20 ของรายได (Lokshin and Beegle, 2006) จากการคนควาของผ วจย พบวาในปจจบนน

ในประเทศไทยยงไมมงานวจยทศกษาผลกระทบจากการสบบหรทมตอรายไดในระดบบคคล โดยใชกรอบ

แนวคดทางเศรษฐศาสตรและแบบจ าลองทางเศรษฐมตทสอดคลองกบงานวจยในตางประเทศ

การจะสงเสรมใหมการศกษาผลกระทบของการสบบหรทมตอรายไดของผสบในประเทศไทยนน

จ าเปนจะตองมการรวบรวมองคความรพนฐานเกยวกบแนวคดและระเบยบวธวจยในเรองน เพอใหผ ท

สนใจน าไปใชเปนพนฐานในการพฒนาแนวทางการวจย จงสมควรใหมการทบทวนวรรณกรรมของ

งานวจยทางดานเศรษฐศาสตร เพอสรปแนวคด เทคนคทางเศรษฐมตทใชในการประมาณคา ผลลพธท

ได ขอมลทใช ปญหาและขอควรระวง ซงจะเปนพนฐานในการพฒนาวธการทเหมาะสมตอการวจยใน

ลกษณะเดยวกนในประเทศไทยตอไป

วตถประสงคงานวจยเรองน คอ การศกษาถงแนวคดทใชในการอธบายความสมพนธระหวางการ

สบบหรและผลตภาพในการผลต รวมรวบระเบยบวธวจย และสรปผลการศกษาของงานวจยในเรองน

เพอน ามาพฒนาแนวทางในการท าการศกษาลกษณะเดยวกนนในประเทศไทยตอไป

เนอหาในสวนท 2 เปนการสรปแนวคดเชงทฤษฎทเกยวของกบการสบบหรและผลตภาพในการ

ผลต ซงสะทอนจากรายไดทลดลงของผสบ สวนท 3 เปนการสรประเบยบวธวจยทใชในการศกษา โดย

เรมจากวเคราะหลกษณะขอมลทใชในการวจยในเรองน ความเหมาะสมของแบบจ าลองทางเศรษฐมตท

ใช ตวแปรทใชในการศกษา สวนท 4 สรปผลการศกษา จากงานวจย 13 เรอง ใน 7 ประเทศ วาการ

สบบหรมผลทบตอรายไดของผสบในระดบใด สวนท 5 เปนการเสนอแนวทางการวเคราะหในระดบสถาน

ประกอบการ และในสวนท 6 เปนการสรปและขอเสนอแนะเกยวกบแนวทางการท าวจยเรองนในประเทศ

ไทย

2. แนวคดเชงทฤษฎ

แนวคดเกยวกบผลกระทบจากการสบบหรทมตอรายได ถกพฒนาขนมาบนฐานของทฤษฎทน

มนษย (Human Capital) โดยก าหนดใหทนทางสขภาพ (Health Capital) เปนสวนหนงของทนมนษย

และมความสมพนธกบผลตภาพในการผลตของแรงงาน (Becker, 1964; Grossman, 1972; Becker and

Murhpy, 1988) ปรมาณทนทางสขภาพจะขนอยการตดสนใจของแรงงานวาจะลงทนกบการรกษาสขภาพ

มากนอยแคไหน ดวยการเปรยบเทยบประโยชนจากการรกษาสขภาพกบตนทนจากการใชเวลาไปท า

กจกรรมอน เชน การท างาน หรอการพกผอน ภายใตขอจ ากดดานเวลาทมอย

เนองจากการลงทนทางสขภาพเปนสงทตองใชเวลาในการสงสม ดงนน การเปรยบเทยบ

ประโยชนและตนทน จงตองเปนการเปรยบเทยบผลรวมของประโยชนในปจจบนและอนาคตกบตนทนทจะ

เกดขนทงหมดในชวงเวลาเดยวกน หากประโยชนรวมทไดมากวาตนทนทงหมด แรงงานกจะเลอกลงทน

ในการดแลสขภาพของตนเอง

การน าทฤษฎทนมนษยมาประยกตใชกบการศกษาความสมพนธระหวางการสบบหรกบรายได

จ าเปนจะตองมการขยายขอบเขตการวเคราะหใหกวางขน เพอใหครอบคลมถงความเปนไปไดทงหมดท

เกดขน ซงโดยภาพรวมแลว ผลกระทบจากการสบบหรทมตอรายไดสามารถอธบายไดดวยเหตผล 4

ประการดวยกน คอ การเจบปวยจนท าใหขาดงานหรอท างานไดไมเตมท ตนทนการท าประกนสขภาพ

และการรกษาพยาบาล การกดกนความกาวหนาในทท างาน และการใหความส าคญกบประโยชนในระยะ

สนมากกวาระยะยาว (Bertera, 1991; Levine et al., 1997; Grafova and Stafford, 2009; Cowan and

Schwab, 2011)

เนอหาในสวนท 2.1 เปนการอธบายถงเหตผลขางตนทง 4 ประการ วามความสมพนธกบการสบ

บหรและรายไดอยางไร สวนท 2.2 เปนการน าแบบจ าลองทนมนษยมาอธบายความสมพนธระหวางการ

สบบหรและรายได ซงจะน าไปสแนวคดคาปรบของรายได (Wage Penalty) ทเปนพนฐานในการ

วเคราะหระเบยบวธวจยในสวนท 3 ตอไป

2.1 เหตผล 4 ประการทท าใหการสบบหรสงผลตอรายได

เหตผลประการแรก คอ การสบบหรสงผลตอสขภาพ ท าใหตองขาดงานหรอไมสามารถท างานได

เตมท ซงในประเดนน Levine et al. (1997) และ Heineck and Schwarze (2003) พบวา การสบ

บหรมความสมพนธกบการลดลงของความอดทนในการท างาน แมแตในกลมของแรงงานทอยในวยหนม

สาว Convey and Cronan (1992), Hoad and Clay (1992) และ Batera (1991) พบวา การสบบหร

เพมโอกาสในการเกดโรคทเกยวของกบทางเดนหายใจ ท าใหไมสามารถท างานไดอยางเตมท และสงผล

ตอการขาดงาน อาการเหลาน ท าใหผสบบหรมผลงานตอชวโมงต ากวาและขาดงานบอยกวาผไมสบบหร

เหตผลประการทสองเปนผลกระทบตอเนองมาจากเหตผลกอนหนาน การศกษาของ Manning et

al. (1989), Miller et al. (1999), Pronk et al. (1999) และ Warner et al. (1999) พบวา การสบบหร

ท าใหคาใชจายในการรกษาพยาบาลของผสบเพมขน หากผสบเปนพนกงานของหนวยงานทมการท า

ประกนสขภาพ คาใชจายทเพมขนนจะกลายเปนตนทนของหนวยงาน เนองจากเบยประกนของผสบบหร

มคาสงกวาผไมสบบหร อยางไรกตาม ทายทสดแลว ตนทนทเพมขนจากเบยประกนทสงขน จะถกน าไป

หกกบคาตอบแทนทจายใหกบผ สบบหร ท าใหมรายไดทต ากวาผ ไมสบบหร (Bhattacharya and

Bundorf, 2009; Cowan and Schwab, 2011)

เหตผลประการทสาม เกยวของกบการกดกนความกาวหนาในทท างาน การทมพนกงานสบบหร

อยในหนวยงาน ท าใหมตนทนจดหาและดแลสถานทซงจดขนเพอใหสบบหรโดยเฉพาะ เพอไมใหควน

บหรไปบนทอนสขภาพของพนกงานคนอน (Kristein, 1983; Levine et al. 1997; Heineck and

Schwarze, 2003; Brune, 2007) นอกจากนแลว การสบบหรยงสงผลตอบคลกภาพของผสบ ท าให

ไมไดรบการยอมรบจากผ บรหารและเพอนรวมงาน จงสงผลตอความกาวหนาในอาชพกา รงาน

(Hamermesh and Biddle, 1994)

เหตผลประการสดทายเกยวของกบลกษณะนสยสวนตวของผสบ เนองจากการสบบหรเปน

อนตรายตอสขภาพในระยะยาว แตผสบกยงเลอกทจะสบตอไป เพราะสามารถใหความสขในระยะสน

สะทอนใหเหนวา ตคาของประโยชนในอนาคตไวนอยกวาผลประโยชนเฉพาะหนา

ลกษณะเฉพาะตวขอน นอกจากจะท าใหผ สบใหความส าคญกบการดแลสขภาพ นอยลง

(Grossman, 1972; Becker and Murhpy, 1988; Fuchs, 1982) ยงเกยวของกบตดสนใจลงทนเพอ

สะสมทนมนษยโดยรวมอกดวย งานวจยหลายเรองใหขอสรปตรงกนวา เมอก าหนดใหปจจยอนๆ เชน

รายได ระดบการศกษาของผปกครอง เปนตน มคาคงท ผ ทใหความส าคญกบผลประโยชนในระยะสน

มากกวาระยะยาว มระดบการศกษาทต ากวาผ ทมองการณไกล (Becker, 1964; Evans and

Montgomery, 1994; Lahiri and Song, 2000) ผลทงสองประการน สงผลใหรายไดของผสบบหรเพมขน

ในอตราทชากวารายไดของผ ทไมสบ ยงระยะเวลาผานไปมากเทาใด ชวงหางระหวางรายไดของพนกงาน

สองกลมนกจะยงเพมมากขน1

เนอหาในสวนตอไป จะอธบายวาทนมนษยและสขภาพมความสมพนธกบรายไดอยางไร โดยใช

แบบจ าลองทางคณตศาสตรทเรยกวาฟงกชนรายไดมาเปนแนวทางในการวเคราะห

2.2 ฟงกชนรายได (Earning Function) และคาปรบจากรายได (Wage Penalty)

Mincer (1974) เปนผพฒนาฟงกชนรายได (Earning Function) เพอแสดงความสมพนธ

ระหวางรายไดทไดรบในแตละชวงเวลากบปจจยก าหนดประเภทตางๆ เชน เพศ อาย การศกษา

ประสบการณในการท างาน เปนตน ซงสอดคลองกบแนวคดทฤษฎทนมนษยของ Becker (1964) โดย

1 เหตผลขอน จะท าใหเสนรายไดของผสบบหรมความลาดชนนอยกวาเสนรายไดของผ ทไมสบบหร ดรายละเอยดเพมเตมเกยวกบเสนรายไดจากเนอหาในสวนท 2.2 และ 2.3

ในทนจะเลอกน าเสนอเฉพาะแบบจ าลองทนมนษยแบบ Cobb-Douglas ซงเปนแบบจ าลองทนยมใช

การศกษาเกยวกบการก าหนดรายได ตามทแสดงไวในสมการท (1) ดงน

t t t tw AZ H (1)

โดยท wt คอ รายไดทไดรบในเวลา t

At คอ คณสมบตสวนตวทมผลตอรายได เชน เชาวปญญา ทศนคต การอบรมเลยงด

เปนตน ในชวงเวลา t

Zt คอ ปรมาณทนมนษยสวนทไมใชสขภาพในชวงเวลา t

Ht คอ ปรมาณทนทางสขภาพในชวงเวลา t

และ คอ คาสมประสทธทมคามากกวา 0 และนอยกวา 1 โดยท 1 เพอใหผลไดตอ

ขนาดคงท (Constant Return to Scale)2

ในการวเคราะหการเปลยนแปลงของรายไดในสองชวงเวลา t และ t+1 เราจะน าเอาฟงกชนราย

ของสองชวงเวลามาเทยบกบแลวใสคาลอกฐานธรรมชาต

1 1 1 1ln lnt t t t

t t t t

w A Z H

w AZ H

1 1 1ln ln lnt t t

t t t

A Z H

A Z H

(2)

ในทางคณตศาสตรนน โดยทคา %w t เปนคารอยละของการ

เปลยนแปลงของรายไดระหวางชวงเวลา t และ t+1 ซงกคอ อตราการเตบโตของรายไดนนเอง ดวย

หลกการคดเดยวกน สมการท (2) สามารถเขยนเปนสมการในรปรอยละการเปลยนแปลงของตวแปร

อสระและตวแปรตามไดดงน

2 สมมตฐานขอน ก าหนดขนเพอใหฟงกชนการผลตเปนไปตามขอก าหนดดานกฎการลดนอยถอยลงของผลไดหนวย สดทาย (Law of Diminishing Marginal Productivity) ดรายละเอยดเพมเตมไดจาก Varian (1992) และ Jehle and Reny (2000)

1ln %t

t

ww t

w

% % % ( ) % ( )w t A t Z t H t (3)

ภายใตขอสมมตทวา คณสมบตเฉพาะตวเปนคาคงท แสดงวา

อตราการเพมขนของรายไดจะขนอยกบการเปลยนแปลงของทนมนษยและทนทางสขภาพเทานน ภายใต

เงอนไขน

% % ( ) % ( )w t Z t H t (4)

เพอเปนตวอยางของการใชสมการท 3 ในการสรางเสนรายไดซงจะเปนพนฐานของการวเคราะห

ในสวนท 2.3 ตอไป จงขอยกตวอยางความสมพนธระหวางอายงาน (Z) ซ งเปนตวแทนของ

ประสบการณในการท างานของพนกงาน และรายได (w)

ก าหนดใหรายไดเรมตนของพนกงานเทากบ w0 เมอท างานท างานไปได 1 ป รายไดจะเพมขน

รอยละ 7% ประสบการณในปท 2 ท าใหรายไดเพมขนอกรอยละ 4 ซงนอยกวาปแรก ตามกฎการลด

นอยถอยลงของผลไดหนวยสดทาย3 และเพมขนรอยละ 2 และ 1 ในปท 3 และ 4 ตามล าดบ เมอ

ลากเสนเชอมจดแสดงรายไดในแตละป เราจะไดเสนรายไดในชวงเวลาตางๆ ของพนกงาน (Earning

Profile) ซงมความชนแตกตางกนออกไปในแตละชวงเวลา ขนอยกบอตราการเพมขนของรายได เมอ

อตราการเพมสงขน เสนจะมความชนมาก เมออตราการเพมขนลดลง เสนรายไดในชวงนนกจะมความ

ชนลดลง ท าใหเสนรายไดมลกษณะเปนเสนโคงตามทไดแสดงไวในรปท 1

3 ตามกฎน อายงานในปหลงจะใหผลตอบแทนนอยกวาอายงานในปกอนหนา เนองจากพนกงานตองเรยนรงานเพอพฒนาตนเอง ในชวงปแรกๆ จะตองเรยนรทกษะทส าคญตอการท างานมากทสดกอน สวนในปหลงๆ จะเรยนรในสงทมความส าคญนอยลงมา อตราการเพมขน

ของรายไดในชวงเวลาหลงจงมคานอยกวา (สมมตใหอตราเงนเฟอ=0% เพอใหรายไดเปนมลคาทแทจรง)

1ln % 0t

t

AA t

A

รปท 1 การสรางเสนรายได

ขนตอไปจะเปนการวเคราะหวา เมอน าเอาผลกระทบจากการสบบหรทมตอทนทางสขภาพเขามา

พจารณารวมกนไปดวย จะสงผลตอเสนรายไดอยางไร ซงจากสมการท (3) การสบบหรท าใหทนทาง

สขภาพลดลง นนคอ % 0H t ผลสทธของการเพมขนของรายไดจงต ากวากรณทไมมการสบบหร

เนองจากตองเอาผลของการเสอมคาของทนทางสขภาพไปหกออกทนมนษยทเพมขนจากประสบการณการ

ท างาน นอกจากน หากหนวยงานนน มการกดกนความกาวหนาของผสบบหร อตราการเตบโตของ

รายไดของผสบกจะยงเพมขนนอยกวาเดมอก ดวยเหตน ส าหรบพนกงานสองคนทมคณสมบตดานอนๆ

เหมอนกน ผสบบหรจะมอตราการเพมขนของรายไดนอยกวาผ ไมสบ สงผลใหเสนรายไดของผสบบหรม

คาความชนนอยกวาและอยต ากวาเสนเสนรายไดของผไมสบบหร ตามทไดแสดงไวในรปท 2(ก)

ความตางของรายไดในแตละชวงเวลาทเกดขนน เปรยบไดกบคาปรบ (Penalty) ทผสบบหรตองจาย

จากการเลอกสบบหร ในทางเศรษฐศาสตรจะเรยกผลตางทเกดขนวา “คาปรบจากรายได” หรอ Wage

Penalty (WP) ตามทไดแสดงไวในรปท 2(ข)

รปท 2 การเปรยบเทยบเสนรายไดของผสบบหรและไมสบบหร

(ก) (ข)

+7%

+4%

+2%+1%

(Z)

(w)

W0

(Z)

(w)

(Z)

(w)

W0

(Wage Penalty)

ถาก าหนดให % % tE P H คอ อตราเบยประกนทตองจายเพมเนองจากสขภาพทเสอม

ลงจากการสบบหรของพนกงาน อตราการเพมขนของรายได เมอรวมผลของเบยประกนทหนวยงานตอง

จายเพมเนองมาจากการสบบหรของพนกงาน ซงเปนความเสยงทหนวยงานตองแบกรบไว จะเทากบ

% % % % tW t W t E P H

ดงนน คาปรบรายไดทงหมดทผสบบหรตองจายจากการเลอกสบบหรตลอดชวระยะเวลาการ

ท างาน จะเทากบผลรวมของรายไดทตางกนระหวางผสบบหรและผไมสบบหร ตามทแสดงไวในสมการท

5

ker ker( )Non Smo SmoWP TW TW E P C (5)

โดยท kerNon SmoTW คอ รายไดรวมทงหมดตลอดชวระยะเวลาการท างานของผ ทไมสบบหร

kerSmoTW คอ รายไดรวมทงหมดตลอดชวระยะเวลาการท างานของผ ทสบบหร

E P คอ คาเบยประกนตองจายเพมตลอดชวระยะเวลาการท างานของผ ท

สบบหร

C คอ ตนทนตอคนอนๆ ทเกยวของกบการรบพนกงานทสบบหรเขามา

ท างาน เชน การจดหาสถานทส าหรบสบบหร การรกษาความ

สะอาด เปนตน

เนอหาในสวนท 2 เปนการทบทวนวรรณกรรมดานแนวคดพนฐานทใชอธบายความแตกตางของ

รายไดระหวางผ ทสบบหรกบผ ทไมสบบหร โดยเรมจากการอธบายถงเหตผลหลกทางเศรษฐศาสตร 4

ประการทสงผลรายไดของผสบ ไดแก การเจบปวยท าใหขาดงานหรอท างานไดไมเตมท ตนทนการท า

ประกนสขภาพและการรกษาพยาบาล การกดกนความกาวหนาในทท างาน และการใหความส าคญกบ

ประโยชนในระยะสนมากกวาระยะยาว

เหตผลทกลาวมาขางตน ถกน ามาใชในการสรางแบบจ าลองทนมนษย โดยใชแนวคดฟงกชน

รายไดของ Mincer (1974) เพออธบายถงการเกดคาปรบจากรายได ซงเปนพนฐานในการพฒนา

วธการประมาณคาในทางเศรษฐมต ดงทจะอธบายในสวนท 3 ตอไป

3. ระเบยบวธวจยในการประมาณคาปรบจากรายได

ดงทไดกลาวไปแลวในสวนท 2.2 ในการประมาณคาปรบจากรายได ผ วจยจะตองทราบถงเสน

รายไดของผสบบหรและผ ทไมสบบหร ซงสามารถหาไดโดยการใชเทคนคทางเศรษฐมตมาประมาณคา

ฟงกชนรายได เพอเปรยบเทยบผลกระทบจากการสบบหร ในประเดนน Levine et al. (1997), van

Ours (2004), Agner and Kavsnicka (2010), และ Christelis and Sanz-de-Galdeano (2011) ไดให

ความเหนวา ความแมนย าของคาทประมาณจะมากนอยแคไหน ขนอยกบปจจยสองประการ คอ ขอมล

ทมอย และความเหมาะสมแบบจ าลองทางเศรษฐมตทใชในการประมาณคาชดขอมลนน

เนอหาในสวนท 3.1 จะกลาวถงลกษณะของขอมลทเหมาะสมส าหรบการประมาณคาปรบจาก

รายได สวนท 3.2 เปนการอธบายลกษณะแบบจ าลองทางเศรษฐมตทใชในการศกษา เพอเปรยบเทยบ

ความเหมาะสมของแบบจ าลอง พรอมทงน าเอาการศกษาบางสวนทใชแบบจ าลองเหลานมาเปรยบเทยบ

ใหเหนวา การเปลยนวธประมาณคา จะท าใหคาปรบจากรายไดเปลยนแปลงไปมากนอยเพยงใด สวนท

3.3 เปนการสรปตวแปรทใชในการประมาณคาของงานวจยในเรองน

3.1 ลกษณะของขอมลทเหมาะสม

ตารางท 1 ไดสรปประเภทของขอมลทใชในวจยดานคาปรบจากรายไดของการสบบหรใน

ตางประเทศ จะเหนไดวา ใน 13 เรอง มเพยง 2 เรองเทานนทใชขอมลภาคตดขวาง (Cross-Section

Data) เนองจากไมสามารถเขาถงขอมลแบบเกบซ าขามชวงเวลา (Longitudinal Data) ได การ

วเคราะหขามชวงเวลาเปนเรองส าคญ เนองจากผลกระทบจากการสบบหร เปนสงทเกดขนทละนอย จง

ไมสามารถวดไดจากขอมลในชวงเวลาสนๆ นอกจากนแลว ระดบความรนแรง ยงขนกบลกษณะ

เฉพาะตว เชน กรรมพนธ ความเครยด สขภาพ โภชนาการ และปจจยอนอก ดวยเหตน ผ ทเรมสบบหร

พรอมกน ในจ านวนทเทากน อาจมผลกระทบในชวงเวลาทแตกตางกน

ตารางท 1 ขอมลทใชในการประมาณคาปรบจากรายได

งานวจย ขอมลทใช* ประเทศ ลกษณะของขอมล

Leigh and Berger (1989) QES อเมรกา ภาคตดขวาง

Levine et al. (1997) NLSY อเมรกา เกบซ าขามชวงเวลา

Dastan (2009) NLSY อเมรกา เกบซ าขามชวงเวลา

Grafova and Stafford (2009) PSID อเมรกา เกบซ าขามชวงเวลา

Cowan and Schwab (2011) NLSY อเมรกา เกบซ าขามชวงเวลา

Auld (2005) CGSS แคนาดา ภาคตดขวาง

Brune (2007) BHPS องกฤษ เกบซ าขามชวงเวลา

Braakmann (2008) BHPS องกฤษ เกบซ าขามชวงเวลา

van Ours (2004) CentER เนเธอรแลนด เกบซ าขามชวงเวลา

Heineck and Schwarze (2003) GSOEP เยอรมน เกบซ าขามชวงเวลา

Anger and Kvasnicha (2010) GSOEP เยอรมน เกบซ าขามชวงเวลา

Lee (2003) ATR ออสเตรเลย เกบซ าขามชวงเวลา

Lokshin and Beegle (2008) ALSMS อลบาเนย เกบซ าขามชวงเวลา

หมายเหต * ALSMS = Albania Living Standards Monitoring Survey

ATR = Australian Twin Registry

BHPS = British Household Panel Survey

CentER = Panel data collected by Tilburg School of Economics and Management

CGSS = Canadian General Social Survey

GSEP = German Socio-Economic Panel

NLSY = National Longitudinal Survey of Youth

PSID = Panel Study of Income Dynamics

QES = Quality of Employment Survey

ปญหาส าคญของขอมลภาคตดขวาง คอ การสมตวอยางใหมทกคร ง ท าใหความผลของการ

ประมาณคาถกบดเบอน เนองจากกลมตวอยางทสมไดในแตละครงมลกษณะเฉพาะตวทแตกตางกน ซง

เปนสงทไมสามารถวดออกมาไดโดยตรง เชน ลกษณะนสย สภาพแวดลอมรอบตว ผลจากการอบรม

เลยงด และทศนคต เปนตน สงผลใหคาทประมาณไดมความนาเชอถอนอย ดวยเหตน ขอมลทนยมใช

จงเปนของมลแบบเกบซ าขามชวงเวลา เพอใหไดขอมลของผสบคนเดมอยางตอเนอง ชวยใหผ วจย

สามารถใชเทคนคทางเศรษฐมตมาควบคมลกษณะเฉพาะตวไมใหสงผลตอการประมาณคาได4

3.2 แบบจ าลองทางเศรษฐมต

แบบจ าลองทางเศรษฐมตทนยมใชมอย 4 ประเภทดวยกน คอ ฟงกชนรายไดทมตวแปรดมม

ส าหรบผสบบหร ฟงกชนรายไดเปรยบเทยบของคแฝด ฟงกชนรายไดแบบผลตาง และฟงกชนรายได

แบบผลตางของผลตาง เนอหาในสวนนเปนการวเคราะหความเหมาะสมของฟงกชนรายไดในแตละ

ประเภท

ฟงกชนรายไดทมตวแปรดมมเปนแบบจ าลองพนฐานทพฒนาขนมาจากฟงกชนรายไดทใชใน

การศกษาดานทนมนษย (Willis, 1986) โดยเพมตวแปรดานลกษณะเฉพาะสวนตว ภมหลงของครอบครว

และใสตวแปรดมมเพอใหประมาณผลของการสบบหร ดวยสมการถดถอยสหสมพนธ (Ordinary Least

Square หรอ OLS)

ก าหนดให At คอ เวคเตอรของตวแปรลกษณะเฉพาะสวนตวและภมหลงของครอบครวทสามารถ

วดได Zt คอ เวคเตอรของตวแปรดานทนมนษย เชน เชาวปญญา ระดบการศกษา ประสบการณใน

การท างาน Smt คอ ตวแปรดมม ซงจะมคาเทากบ 1 ถาขอมลชดนนเปนของผสบบหร และเทากบ 0

ส าหรบผ ไมสบบหร และ et คอ คาความคลาดเคลอน เราจะไดฟงกชนรายไดตามทไดแสดงไวใน

สมการท (6)

0ln t t t tW Sm e tA β Zφ (6)

ปญหาของฟงกชนรายไดแบบน คอ ลกษณะเฉพาะตวบางอยางทไมสามารถสงเกตหรอวด

ออกมาได ไมไดถกน ามาใชในการประมาณคา ท าใหเกดปญหาความบดเบอนเนองมาจากการขาดตว

4 ค าอธบายเพมเตมเกยวกบการทผลของการประมาณคาถกบดเบอน สามารถอานไดจาก Wooldridge (2002) และ Greene (2003)

แปร (Omitted Variable Biased) หากลกษณะเหลานสงผลตอรายได และมความสมพนธกบการสบ

บหร เชน สภาพทางจตใจ ทศนคตทมตองาน สงผลใหคาสมประสทธของตวแปรดมมการสบบหร ( )

มคาต ากวาคาทเปนจรง (Biased Downward)5 แมจะเปลยนจากตวแปรดมมเปนจ านวนบหรทสบ

ปญหานกยงคงมอยเชนเดม

ว ธการแกปญหา คอ การใ ชเทคนคการประมาณคาท เ รยกวา การใ ชเครองมอแทน

(Instrumental Variable หรอ IV) โดยการหาตวแปรทมความสมพนธกบการสบบหรแตไมสมพนธกบตว

แปรอสระอนๆ ไมสมพนธกบรายได และไมสมพนธกบคาความคลาดเคลอนในการประมาณคา

ยกตวอยางเชน Auld (2005) ใชความเครงศาสนาและราคาของบหรมาเปนเครองมอแทนการสบบหร

เพราะเชอวา คนทเครงศาสนาจะสบบหรนอยกวาคนทไมเครงศาสนา ดงนนศาสนาจงมความสมพนธ

ในทางตรงกนขามกบการสบบหร ตามทไดแสดงไวในรปท 3 นอกจากนแลว เนองจากราคาบหรไมได

ถกก าหนดโดยผสบ และมความสมพนธในทางตรงกนขามกบการสบบหร ดงนน ทงความเครงศาสนา

และราคาบหรจงสามารถใชเปน IV ของการสบบหรได Lokshin and Beegle (2006) ใชขอมลการสบ

บหรของบดามารดามาเปน IV เพราะเชอวา การทบดามารดาสบบหร จะเปนตนแบบใหลกท าตาม

ดงนน การสบบหรของลกจงมความสมพนธในทางบวกกบการสบบหรของพอแม

รปท 3 ตวอยางของการเลอกใช IV

อยางไรกตาม ปญหาของการใช IV กคอ ตวแปรทเลอกมาเปน IV อาจสงผลตอรายไดโดยตรง

ดวยเชนกน เชน คนทเครงศาสนาอาจตงใจท างานมากกวาคนทไมเครงศาสนา (Nigel, 1984) ดวยเหตน

5 Biased Downward หมายถง กรณทมตวแปรบางตวทควรน ามาใชในการประมาณคา แตไมไดถกน ามาใช และตวแปรดงกลาวมความสมพนธกบตวแปรอสระตวอนในแบบจ าลอง ท าใหคาทประมาณไดของตวแปรอสระทอยในแบบจ าลองสงผลตอตวแปรตามนอยกวาทควรจะเปน ตวอยางในกรณของการสบบหร เชน ผ ทมทศนคตทไมดตองาน ซงมกจะเปนผ ทชอบสบบหร แมจะไมสบบหรกมรายไดนอยกวาคาเฉลยอยแลว เมอไมใสตวแปรทสะทอนทศนคตเขาไปดวย คาทประมาณไดจากตวแปรดมมของการสบบหร จะเปนผลข องการทศนคตทไมดตองาน แทนทจะเปนผลของการสบบหร

(W) (Sm) (IV)

(e)

งานวจยทใช IV เขามาชวยในการประมาณคา จงใหขอสงเกตในลกษณะเดยวกนวา ในกรณของการสบ

บหร การจะหา IV ทดเปนเรองยาก (van Ours, 2002; Heineck and Schwarze, 2003)

อกวธการหนงในการแกปญหา คอ การใชประโยชนจากขอมลระดบครวเรอน ในลกษณะ

เดยวกบท Averett and Korenman (1993) ใช โดยการเปรยบเทยบความแตกตางของรายไดของผ ทเปน

พนองกน เนองจาก หากคณลกษณะทไมสามารถวดไดเปนสงทเกดขนจากกรรมพนธ การอบรมสงสอน

และสภาพแวดลอมในครอบครว การน าสมาชกในครอบครวเดยวกนมาใชในการวเคราะห จะชวยใหการ

ประมาณคามความแมนย ามากขน Levine et al. (1997) อธบายวา ถาก าหนดให o เปนสญลกษณ

แทนคาตวแปรของพ และ y เปนสญลกษณแทนคาตวแปรของนอง โดยก าหนดให เปนคาของ

คณลกษณะทไมสามรถวดได ฟงกชนรายไดของพและนองสามารถแสดงไดโดยสมการท (7) และ (8)

ตามล าดบ

0ln ot ot otW Sm e ot otA β Z φ (7)

0ln yt y y yt ytW Sm e t tA β Z φ (8)

เนองจากทงคมาจากครอบครวเดยวกน ดงนน y ot tA β A β ความแตกตางของรายไดจงเกด

จากความแตกตางในระดบทนมนษยทม การสบบหร และคาความคาดเคลอน ตามทไดแสดงไวใน

สมการท (9)

0ln ln ( ) ( ) ( )ot yt o y ot yt ot ytW W Sm Sm e e t tZ Z φ (9)

แมวาวธการนจะชวยก าจดความความบดเบอนเนองมาจากการขาดตวแปรได แตในทางปฏบต

เปนเรองยงยาก เนองจากกลมตวอยางทมทงผสบบหรและไมสบบหรซงเปนพนองกนมนอย ท าใหกลม

ตวอยางทสามารถน ามาใชในการวเคราะหจ านวนนอย และยงมโอกาสเปนไปไดวา คา ของพนอง

อาจแตกตางกน ซงทงสองสาเหต จะสงผลตอความแมนย าของการประมาณคา

Levine et al. (1997), Anger and Kvasnicha (2006), Braakmann (2008) และ Grafova

and Stafford (2009) เสนอวา ถาสามารถเขาถงขอมลแบบเกบซ าขามชวงเวลา กสามารถใชการ

ประมาณคาแบบหกลางผลคงท (Fixed-Effect หรอ FE) ได เนองจากการประมาณคาแบบน เปนการหา

ผลตางของรายไดของผใหขอมลคนเดยวกนขามชวงเวลา และเนองจาก i ของคนคนเดยวกน มคาคงท

ตลอด การหาผลตางแบบนจะก าจดคา i ออกไปจากการประมาณคาได ตามทไดแสดงไวในสมการท

(10)

1 1 1 1ln ln ( ) ( ) ( )t t t t t tW W Sm Sm e e t tZ Z φ (10)

อยางไรกตาม วธการนกยงมขอจ ากด เพราะเปนไปไดวาการสบบหรอาจมความสมพนธกบปจจย

บางอยางทไมเกยวของกบคา i เชน ความสมพนธกบคสมรส หรอปญหาสขภาพของสมาชกใน

ครอบครว เพอปองกนการเกดปญหาดงกลาว จงควรมการเพมขอมลเกยวเหลานเขาไปในการวเคราะห

ดวย (Cowan and Schwab, 2011)

ตารางท 2 เปนการเปรยบเทยบผลการของเปลยนแบบจ าลองทใชในการประมาณคา ทมตอการ

ประมาณคาปรบจากรายได ซงจะเหนวา เมอเปลยนการประมาณคาจาก OLS ไปเปน IV หรอ FE

ยกตวอยาง เชน การศกษาของ Levine et al. (1997) โดยใช OLS คาปรบจากรายไดมคา -0.042

หมายความวา โดยเฉลยแลว รายไดของผสบบหรจะต ากวาผ ทไมสบบหรประมาณ 4.2% ตอป เมอ

เปลยนไปใชการประมาณคาแบบ FE คาทไดเพมเปน -0.063 หรอ -6.3% การใชประมาณคาดวย IV ก

ไดผลในลกษณะเดยวกน เชน การศกษาของ Agner and Kavesnicka (2008) โดยใช OLS พบวา

คาปรบจากรายไดมคา -0.045 หรอ -4.5% เมอเปลยนไปประมาณคาดวย IV คาทประมาณไดเพมขน

เปน -0.099 หรอ 9.9%

ตารางท 2 ผลของการเปลยนแบบจ าลองทใชในการประมาณคา

งานวจย OLS IV FE

Levine et al. (1997) -0.042** -0.063**

van Ours (2004) -0.026 -0.123**

Lokshin and Beegle (2006) -0.048* -0.234*

Brune (2007) -0.136** -0.02*

Agner and Kvasnicka (2010) -0.045** -0.099*

* มนยส าคญทางสถตท 5% ** มนยส าคญทางสถตท 10%

ประเดนสดทายทเกยวของกบการประมาณคา คอ ความสมพนธระหวางรายไดกบการสบบหร

Levit and Coate (1982) และ Becker et al. (1994) พบวา รายไดมผลตอปรมาณการสบบหรใน

ทางบวก กลาวคอ เมอรายไดลดลง การสบบหรกจะลดลงตามไปดวย ดงนน ในกรณท Smt เปน

จ านวนบหรทสบ ผลจากการประมาณคาทไดจะเปนผลสทธระหวางผลของการสบบหรทมตอรายได ลบ

ดวยผลของรายไดทลดลงตอการสบบหร ท าใหคาปรบจากรายไดทประมาณไดมคาต ากวาทควรจะเปน

3.3 ตวแปรอสระทใชในการประมาณคา ตารางท 3 เปนการสรปกลมตวแปรทใชในการศกษาของงานวจยทง 13 เรองซงใชเปนตวแทน

ของตวแปรในเชงทฤษฎทไดอธบายไวในสวนท 2 โดยแบงออกเปน 3 กลมดวยกน คอ ตวแปรทเกยวของกบภมหลงและสภาพแวดลอมของกลมตวอยาง เชน อาย เพศ สถานภาพการสมรส การศกษาของบดามารดา เชอชาต ศาสนา ภมภาค และลกษณะชมชน ตวแปรทเกยวของกบทนมนษย เชน การศกษา ประสบการณในการท างาน และกลมตวแปรดานการสบบหร เชน ตวแปรดมมการสบบหร พฤตกรรมการสบบหร เปนตน

ตารางท 3 ตวแปรอสระทใชในการศกษา

งานวจย กลมตวแปร ขอมลพนฐาน ทนมนษย การสบบหร

Leigh and Berger (1989) อาย เพศ

สถานภาพสมรส

การศกษา

ประสบการณ

ประเภทงาน

ตวแปรดมม

Levine et al. (1997) อาย เพศ สถานภาพ

การสมรส เชอชาต

ภมภาค ลกษณะของ

ชมชน ขนาดของ

ครอบครว การศกษา

ของบดามารดา การ

ท างานของบดา

มารดา คะแนนสอบ

การศกษา

ประสบการณ

ตวแปรดมม

Dastan (2009) อาย เพศ สถานภาพ

การสมรส เชอชาต

จ านวนบตร สขภาพ

น าหนกตว ภมภาค

ลกษณะของชมชน

การศกษา

ประสบการณ

ตวแปรดมม

พฤตกรรมการสบบหร

ประวตการสบบหร

Grafova and Stafford (2009) อาย เพศ สถานภาพ

การสมรส เชอชาต

สขภาพ

การศกษา

ประสบการณ

ประเภทงาน

ตวแปรดมม

จ านวนบหรทสบ

ประวตการสบบหร

Cowan and Schwab (2011) อาย เพศ สถานภาพ

การสมรส เชอชาต

ขนาดของครอบครว

คะแนนสอบ ขนาด

ของสถาน

ประกอบการ การท า

ประกนสขภาพ

การศกษา

ประสบการณ

ตวแปรดมม

Auld (2005) อาย เพศ สถานภาพการ

สมรส ศาสนา สขภาพ

การออกก าลง ภมภาค

การดมสรา

การศกษา

ประเภทงาน

ตวแปรดมม

Brune (2007) อาย เพศ สถานภาพการ

สมรส เชอชาต ภมภาค

การสบบหรของบดา

มารดา

การศกษา ตวแปรดมม

Braakmann (2008) อาย เพศ สถานภาพการ

สมรส เชอชาต สขภาพ

ขนาดของสถาน

ประกอบการ

การศกษา ตวแปรดมม

van Ours (2004) อาย สถานภาพใน

ครอบครว ศาสนา การ

ดมสรา ฐานะทางสงคม

เศรษฐกจ

การศกษา จ านวนบหรทสบ

พฤตกรรมการสบบหร

Heineck and Schwarze

(2003)

อาย เพศ ขนาดของ

สถานประกอบการ

การศกษา

ประสบการณ

ประเภทงาน

ตวแปรดมม

จ านวนบหรทสบ

Anger and Kvasnicha (2010) อาย เพศ สถานภาพการ

สมรส

การศกษา ตวแปรดมม

ประวตการสบบหร

Lee (1993) อาย เพศ

สถานภาพสมรส

การศกษา

ประสบการณ

ประเภทงาน

ตวแปรดมม

Lokshin and Beegle (2008) อาย เพศ สถานภาพการ

สมรส เชอชาต ศาสนา

ภาษา ขนาดครอบครว

การสบบหรของบดา

มารดา

การศกษา ตวแปรดมม

ขอจ ากดดานตวแปรของงานวจยเหลานกคอ ตวแปรเหลานไมไดถกออกแบบมาเพอการศกษา

เรองนโดยเฉพาะ ตวแปรบางตวจงไมใชตวแทนทดของตวแปรในเชงทฤษฎ เชน การใชคะแนนสอบมา

เปนตวแทนของการมองการณไกล ใหความส าคญกบผลประโยชนในระยะสนมากกวาระยะยาว

นอกจากนแลว ในบางกรณ ผ วจยไมสามารถหาตวแปรทเปนตวแทนทางทฤษฎทดของปจจยอนๆ ทอาจ

สงผลตอการสบบหร เชน กรรมพนธ ระดบความเครยด ความสมพนธกบคนรอบขาง ทศนคตเกยวกบ

เปาหมายในชวต เปนตน

4. การเปรยบเทยบผลการประมาณคา

จากตารางท 5 จะเหนไดวาผลการประมาณคาปรบจากรายไดในประเทศพฒนาแลวสวนใหญจะ

อยในชวง 2 ถง 10% และในประเทศอลบาเนยซงเปนประเทศก าลงพฒนา คาทประมาณไดสงถง 20%

ในประเดนน Lokshin and Beegle (2006) ใหความเหนไววา คาทไดสงกวาคาเฉลยในประเทศพฒนา

แลว เพราะความเขมขนของสารทอยในบหรทมมากกวาในประเทศก าลงพฒนา ความเขมงวดในการ

บงคบใชกฎหมายทนอยกวา และลกษณะเฉพาะในวถชวตของชาวอลเบเนยเอง

ตารางท 5 การเปรยบเทยบคาปรบจากรายไดตอปในตางประเทศ*

งานวจย ประเทศ คาปรบจากรายไดตอป

(%)

Leigh and Bruger (1989) อเมรกา 1.5-3.5

Levine et al. (1997) อเมรกา 4-8

Dastan (2009) อเมรกา 2.5-5

Cowan and Schwab (2011) อเมรกา 5-10

Grafova and Stafford (2009) อเมรกา 4-11

Auld (2005) แคนาดา 8

Brune (2006) องกฤษ 2

Braakmann (2008) องกฤษ 3-4

van Ours (2004) เนเธอรแลนด 6-10

Heineck and Schwarze (2003) เยอรมน 2-8

Agner and Kvasnicha (2006) เยอรมน 3-4

Lee (1999) ออสเตรเลย 3-5

Lokshin and Beegle (2006) อลบาเนย 20

คาเฉลย ( ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (ไมรวมอลบาเนย) ( ) ** 3.67 1.89 คาเฉลย ( ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน** 4.92 4.88 * ผลการประมาณคาทสรปไวในตารางท 4 แตกตางจากทน าเสนอไปในตารางท 2 เพราะผลตารางท 3 เปนการงานผลสรปรวมของการประมาณคาดวยแบบจ าลองทงหมดทใชในงานวจย ** ค านวณจากคาประมาณต าสดของคาปรบจากรายไดของงานวจยแตละเรอง

ทนาสงเกตกคอ แมแตกรณของ Levine et al. (1997) Dastan (2009) และ Cowan and

Schwab (2011) ซงใชขอมล NLSY เหมอน คาทไดกยงมความแตกตางกน สาเหตของความแตกตาง

นอกจากจะเกดขนจากวธการประมาณคาทใช ดงทไดกลาวไปแลวในสวนท 3.2 ความแตกตางดงกลาว

ยงเปนผลมาจากกลมตวอยางทเลอกใช และชวงเวลาทน ามาใชในการศกษาดวย

5. แนวคดและวธการประมาณคาการสญเสยผลตภาพจากการสบบหรในระดบสถาน

ประกอบการ

เนอหาในสวนนเปนการเสนอแนวคดทใชในการวเคราะหระดบสถานประกอบการโดยใชฟงกชน

การผลตมาประยกตใชในการวเคราะหผลกระทบจากการสบบหรทมตอผลตภาพโดยรวม จากนนจะเปน

การอธบายวธการประมาณคาทางเศรษฐมตแบบฟงกชนการผลตเชงเฟนสม (Stochastic Production

Frontier หรอ SPF) ตลอดจนถงการอธบายจดเดนและขอจ ากดของวธการประมาณคาแบบ SPF

5.1 การวเคราะหในระดบสถานประกอบการโดยใชฟงกชนการผลต

แมวาการประมาณการสญเสยผลตภาพจากการสบบหรในทางเศรษฐศาสตรจะเปนการประมาณ

คาในระดบบคคล แตแนวคดดานทนมนษยทเปนพนฐานในการประมาณคา สามารถน ามาปรบใชกบการ

ประมาณคาในระดบสถานประกอบการไดเชนกน โดยใชแนวคดดานฟงกชนการผลตมาเปนพนฐานในการ

วเคราะห โดยในกรณน คาปรบจากรายไดในระดบสถานประกอบการกคอ มลคาของผลตภาพการผลตท

ลดลง

ตามแนวคดน มลคาของผลผลตทสถานประกอบการแตละสถานประกอบการ i สามารถผลตได

( )iy ขนอยกบปรมาณของปจจยการผลตทได ไดแก ทน ( )ik แรงงาน ( )in และเวคเตอรของวตถดบ

และเทคนคในการบรหารจดการ ( )ix ซงสามารถแสดงความสมพนธในรปของฟงกชนไดตามทแสดงไวใน

สมการท (11)

( , , )i i i iy f k n x (11)

โดยท 2

20 0i i

i i

y y

k k

,

2

20 0i i

i i

y y

n n

, และ

2

20 0i i

i i

y y

x x

เนองจากผลตทแรงงานผลตได ไมไดเกดจากจ านวนชวโมงการท างานทใชเพยงอยางเดยว แตผล

รวมกนระหวางชวโมงการท างาน ประสบการณ ความรความสามารถ และทกษะอนทเกยวของกบงาน

นน ถาเราก าหนดให il คอชวโมงการท างาน และ ih คอ ปรมาณทนมนษย (ประสบการณ ความร

ความสามารถ และทกษะอนทเกยวของกบงาน) จ านวนปจจยการผลตดานแรงงานทใชจรงจะเทากบ

i i in l h ดวยเหตน แรงงานสองคนทใชเวลาหนงชวโมงท างานอยางเตมความสามารถ ไมจ าเปนตอง

ผลตไดในปรมาณทเทากนเสมอไป ฟงกชนการผลตทสะทอนความแตกตางของระดบทนมนษย จงเปนไป

ตามสมการท (12)

( , , ) ( , , )i i i i i i i iy f k n f k l h x x (12)

ดงทไดกลาวไวแลวในสวนท 2.2 วา ทนทางสขภาพเปนสวนหนงของทนมนษยของแรงงาน ใน

ระดบหนวยการผลต สขภาพโดยรวมของแรงงานยอมมผลตอความสามารถในการผลตดวยเชนกน นนคอ

( , )i i i ih g H m โดยท im คอ เวคเตอรของทนมนษยในสวนทไมเกยวของกบสขภาพ และ iH คอ ทน

ทางสขภาพโดยรวมของแรงงาน ฟงกชนการผลตทรวมเอาผลดานสขภาพ สามารถเขยนไปตามสมการท

(13)

( , ( , ), )i i i i i i iy f k l g H m x (13)

ความสมพนธระหวางสขภาพโดยรวมของแรงงานในสถานประกอบการกบปรมาณผลผลตม

ความสมพนธในทางบวก นนคอ ( , ( , ), ) ( , )0

( , )i i i i i i i i i i

i i i i i

y f k l g H g H

H g H H

m x m

m

ดวยกรอบการวเคราะหขางตน การสบบหร สงผลตอสขภาพของตวผสบและยงสงผลตอสขภาพ

ของคนรอบขาง ท าใหทนทางสขภาพของแรงงานโดยรวมของสถานประกอบการลดลง สงผลใหผลผลตท

ไดนอยลงตามไปดวย ผลผลตทนอยลงในขณะทจ านวนของทน แรงงาน และปจจยอนๆ ยงคงทสะทอน

ใหเหนการลดลงของประสทธภาพการผลตของสถานประกอบการนน เนองมาจากการสบบหร ซงกคอการ

ลดลงของประสทธการผลตนนเอง

5.2 วธการประมาณคา

วธการประมาณคาฟงกชนการผลต เพอวดประสทธภาพการผลตทนยมใช ม 2 วธดวยกนคอ การใชสมการเชงเสน (Linear Programming) และฟงกชนการผลตเชงเฟนสม (Stochastic Production Frontier หรอ SPF) โดยในทนจะน าเสนอการประมาณคาแบบ SPF เนองจากเปนวธทนยมใชกนมาก เพราะสามารถทดสอบสมมตฐานเพอยนยนความมนยส าคญทางสถตของตวแปรอสระทสนใจได (Aigner, Lovell and Schmidt, 1977; Meeusena nd van den Broeck, 1977; Kumbhakar and Lovell, 2000) การลดลงของประสทธภาพของสถานประกอบการตามทไดแสดงไวในสมการ (13) สามารถเปลยนใหอยในรปของคาสมประสทธ i คณกบฟงกชนการผลต6

( , ( , ), ) ( , , )i i i i i i i i i i iy f k l g H f k n m x x (14 )

แปลงสมการท (14) ใหอยในรปของลอกฐานธรรมชาต จะได

ln ln ln ( , , )i i i i iy f k n x (15)

ในกรณของผลกระทบจากการสบบหรทมตอผลตภาพของสถานประกอบการ แบบจ าลองทางเศรษฐมตทใชในการประมาณคาแบบ SPF ในกรณทฟงชนการผลตเปนแบบ Cobb-Douglas คอ

0 1 2ln ln ln lni i i i i i i iy k n Sm u v xβ (16)

โดยท iSm คอ ตวแปรสดสวนผสบบหรในสถานประกอบการ i

iu คอ คาแทนระดบประสทธภาพในการผลตในสถานประกอบการ i

iv คอ คาความคลาดเคลอนทเกดจากสาเหตอนนอกเหนอจากประสทธภาพการผลต ในสถานประกอบการ i

6

ดรายละเอยดการพสจนไดจาก Aigner, Lovell and Schmidt (1977) Meeusena nd van den Broeck (1977) Kumbhakar and Lovell (2000) และ Kang and Greene (2002)

จดเดนของการประมาณคาแบบ SPF คอ คาของประสทธภาพทสญเสยไปจากการสบบหร สามารถประมาณคาออกมาเปนมลคาของผลผลตทตองสญเสยไปได ชวยใหเจาของสถานประกอบการมองเหนประโยชนทจะไดรบจากนโยบายการลดการสบบหรในสถานประกอบการไดชดเจน อยางไรกตาม ความนาเชอถอของผลการประมาณคาดวยวธน ขนอยกบปจจยสองประการ ประการแรก คอ ความละเอยดของขอมลเกยวกบลกษณะของสถานประกอบการ รปแบบวธการบรหารจดการ ตลอดจนถงปจจยการผลตทใช โดยผ วจยจะตองพฒนาแบบสอบถามทใชในการเกบขอมลใหมความละเอยดและเปนมาตรฐาน สามารถใชไดกบทกสถานประกอบการทเปนกลมเปาหมาย เพอใหขอมลทได มความสอดคลองกน ประการทสอง ความนาเชอถอในการประมาณคาขนอยกบจ านวนกลมตวอยางทใชในการวเคราะห หากกลมตวอยางเปนสถานประกอบการทท าการผลตสนคาประเภทเดยวกน กไมจ าเปนตองใชกลมตวอยางจ านวนมาก กลมตวอยางเพยง 80 ถง 100 สถานประกอบการ กสามารถใหผลทนาเชอถอในทางสถตได แตถาตองการจะประมาณคาในระดบอตสาหกรรม กลมตวอยางทใชจะตองมมากพอ โดยจะมากนอยแคไหนกขนอยกบจ านวนประชากรของสถานประกอบการทงหมดในอตสาหกรรมนนวามจ านวนเทาใด และสามารถแยกยอยไดเปนกประเภท

6. สรปและขอเสนอแนะส าหรบงานวจยในอนาคตของประเทศไทย

การศกษาครงนเปนการทบทวนวรรณกรรมทางเศรษฐศาสตรทเกยวของกบการสญเสยผลตภาพ

จากการสบบหร ซงพบวา งานวจยในลกษณะนยงมอยไมมากนก (13 เรอง จาก 7 ประเทศ) และสวน

ใหญเปนงานวจยในประเทศพฒนาแลว ขอสรปส าคญทไดจากการศกษานมอย 3 ประเดนดวยกน

ประเดนแรก แนวคดเชงทฤษฎทใชอธบายการสญเสยผลตภาพจากการสบบหร ถกพฒนามา

จากแนวคดดานทนมนษย โดยมองวา ทนทางสขภาพมผลตอผลตภาพในการผลตและรายได การสบ

บหรท าใหทนทางสขภาพเสอมคาลง จงสงผลตอรายไดใหลดลงตามไปดวย รายไดทลดลงน เรยกกวา

คาปรบจากรายได (Wage Penalty) แนวคดนไดถกน าไปขยายความเพมเตม เพอใหสามารถอธบาย

ความสมพนธเชงเหตผลระหวางการสบบหรและรายไดใหครอบคลมมากขน โดยสามารถแบงเหตผลได

เปน 4 ประการดวยกน คอ การเจบปวยจนท าใหขาดงานหรอท างานไดไมเตมท ตนทนการท าประกน

สขภาพและการรกษาพยาบาล การกดกนความกาวหนาในทท างาน และการใหความส าคญกบประโยชน

ในระยะสนมากกวาระยะยาว (Bertera, 1991; Levine et al., 1997; Grafova and Stafford, 2009;

Cowan and Schwab, 2011)

ประเดนทสอง งานวจยสวนใหญใชขอมลเกบซ าขามชวงเวลา (Longitudinal Data) เนองจาก

ผลกระทบจากการสบบหรทมตอสขภาพและรายไดเกดขนทละนอย ตองใชเวลาระยะหนงกวาจะเหนการ

เปลยนแปลงไดชดเจน และยงขนอยกบลกษณะเฉพาะตวของแตละคน หากใชขอมลภาคตดขวาง ซงม

การเกบขอมลใหมทกครง จะไมสามารถควบคมปจจยเฉพาะตวของแตละคนใหมคาคงทได ท าใหคาท

ประมาณไดไมสอดคลองกบความเปนจรง

อยางไรกตาม แมแตขอมลเกบซ าขามชวงเวลาทใชในการศกษา กยงมขอจ ากดในเชงตวแปร

เนองจากขอมลเหลานไมไดถกออกแบบมาเพอการศกษาเรองนโดยเฉพาะ ท าใหตวแปรทไดบางตวไม

สอดคลองกบทฤษฎ และตวแปรบางตวขาดหายไป

ประเดนทสาม ผลการประมาณคา พบวา การสบบหรจะสงผลใหรายไดหรอผลตภาพในการ

ผลตลดลงประมาณ 2 ถง 10% ในประเทศพฒนาแลว และประมาณ 20% ในประเทศก าลงพฒนา

โดยคาทประมาณไดมความออนไหวตอตวแปรและแบบจ าลองทางเศรษฐมตทใช ยกตวอยางเชน ใน

การศกษาของ Levine et al. (1997) ทประมาณไดโดยใชแบบจ าลองสมการถดถอยสหสมพนธ (OLS)

เทากบ -0.042 เมอเปลยนการประมาณแคเปนแบบแบบหกลางผลคงท (Fixed-Effect) คาทประมาณได

เทากบ -0.063 สะทอนใหเหนวา การเลอกเทคนคการประมาณคาทเหมาะสม เปนปจจยส าคญทจะ

ชวยใหคาทประมาณไดมความนาเชอถอ จงเปนสงทผ วจยตองใหความระมดระวงในการวเคราะหเปน

อยางมาก

แมวางานวจยในดานเศรษฐศาสตรเกยวกบการสญเสยผลตภาพจากการสบบหรทใชแนวคดทน

มนษยและฟงกชนรายไดมาเปนฐานในการวเคราะห มมานานกวา 25 ป โดยการรเรมของ Leigh and

Berger (1989) แตถงปจจบนน มงานวจยเพยง 13 เรอง ใน 7 ประเทศ และมงานวจยเพยงเรอง

เดยวทเปนของประเทศก าลงพฒนา (Lokshin and Beegle, 2006) ซงพบวา ผลกระทบในประเทศก าลง

พฒนา (อลเบเนย) สงกวาคาเฉลยของประเทศพฒนาแลวถง 5 เทา จงเปนเรองทนาสนใจวา ผลการ

ประมาณคาในประเทศก าลงพฒนาอน เชน ประเทศไทย จะมคามากนอยเพยงใด

อยางไรกตาม เนองจากประเทศไทย ยงไมมขอมลเกบซ าขามชวงเวลา และขอมลภาคตดขวางท

มอย เชน การส ารวจภาวะเศรษฐกจและสงคม การส ารวจภาวการณจางงาน เปนตน ไมไดถกออกแบบ

มาใหเกบขอมลทจ าเปนตองานวจยในประเดนน ประกอบกบการวจยในประเดนนยงเปนเรองใหมใน

ประเทศไทย จงสมควรเรมตนจากโครงการการศกษาในภาคเศรษฐกจยอยหรอธรกจใดธรกจหนง

โดยเฉพาะ โดยการพฒนากลมตวอยางส าหรบการสรางขอมลเกบซ าขามชวงเวลา และพฒนา

แบบสอบถามส าหรบเกบขอมลตวแปรใหสอดคลองกบแนวคดเชงทฤษฎใหมากทสด เพอเปนการลด

ขอจ ากดทเกดขนกบงานวจยกอนหนาน ขอมลเหลานจะชวยใหเขาใจลกษณะและพฤตกรรมของผสบทม

ผลตอผลตภาพไดชดเจนยงขน สามารถขยายผลเพอไปสการศกษาในภาพรวมไดในภายหลง

การประเมนการสญเสยผลตภาพในระดบสถานประกอบการกเปนอกแนวทางหนงทควรมการ

ด าเนนการ เพราะจะชวยใหผประกอบการไดทราบถงมลคาความสญเสยทเกดขน ซงจะเปนจดเรมตนให

มการรณรงคลดการสบบหรในสถานประกอบการใหแพรหลายมากขนกวาทเปนอย

โครงการในระดบบคคลและในระดบสถานประกอบการ นอกจากจะมประโยชนในการเพมพนองค

ความรในเรองนแลว ประสบการณและผลลพธทไดยงจะเปนฐานในการคด เพอค านวณผลประโยชนและ

ตนทนในการก าหนดนโยบายเกยวกบการสบบหรของประเทศ และเปนประโยชนตอนโยบายลกษณะ

เดยวกนในประเทศอนตอไป

7. เอกสารอางอง

ภาษาองกฤษ

Agner, S. and M. Kvasnicka (2010) “Does Smoking Really Harm Your Earnings So Much? Biases in Current Estimates of the Smoking Wage Penalty.” Applied Economic Letters, Vol. 17(6): 561-564.

Aigner, D. Lovell, C.A.K and Schmidt, P. (1977) “Formation and Estimation of Stochastic Frontier Production Function Models”. Journal of Econometrics, Vol. 6: 21-37

Averett, S. and Korenman, S. (1993)”The Economic Reality of the Beauty Myth.” NBER working paper #4521

Auld, M. (2005) “Smoking, Drinking, and Income.” Journal of Human Resources, Vol. 40(2): 505-518

Bhattacharya, J. and M.K. Bundorf (2009) “The Incidence of the Health Care Costs of Obesity.” Journal of Health Economics, 25: 649-658

Becker, G. (1964) Human Capital: A Theoretical and Empirical Analysis, with Special Reference to Education. Chicago, University of Chicago Press.

Becker, G., and K. Murphy (1988) “A Theory of Rational Addiction.” Journal of Political Economy, Vol. 96: 675-700

Becker, G., Grossman, M., and K. Murphy (1994) “An Empirical Analysis of Cigarette Addiction.” American Economic Review, Vol. 84(3): 396-418

Bertera, R.L. (199) “The Effects of Behavioral Risks on Absenteeism and Health-Care Costs in the Workplace.” Journal of Occupational Medicine, Vol. 33(11): 1119-1123

Braakmann, N. (2008) “The Smoking Wage Penalty in the United Kingdom: Regression and Matching Evidence from the British Household Panels Survey.” University of Luneburg economic working paper #96.

Brune, L.F. 2007 “The Smoker’s Wage Penalty Puzzle: Evidence form Britain.” ISER working paper #2007-31

Cowan, B. and B. Schwab (2011) “The Incidence of the Health Care Costs of Smoking.” Journal of Health Economics, 30: 1094-1102

Evans, W. and E. Montgomery (1994) “Education and Health: Where There’s Smoke There’s

and Instrument.” NBER working paper #4949 Fuchs, V. (1982) “Time Preference and Health: An Exploratory Study.” In V.R. Fuchs (Ed)

Economic Aspects of Health, Chicago, IL: University of Chicago Press, 93-120 Grafova, I.B. and F.P. Stafford (2009) “The Wage Effects of Personal Smoking History.” Industrial

and Labor Relation Review, 60: 649-658 Grossman, M. (1972) "On the Concept of Health Capital and the Demand for Health", Journal of

Political Economy, Vol.80 (2): 223–255 Greene, W.H. (2003). Econometric Analysis. Prentice Hall, Englewood Cliffs, 5th ed Hamermesh, D. and J. Biddle (1994) “Beauty and the Labor Market.” American Economic

Review, Vol. 84(5): 1174-1194 Heineck, G., and Schwarze (2003) “Substance Use and Earnings: The Case of Smokers in

Germany.” Discussion Paper #743, IZA, Germany Hoad, N.A. and D.N. Clay (1992) “Smoking Impairs the Response to a Physical Training

Regime” A Study of Office Cadets.” Journal of the Royal Army Medical Corps, Vol. 238(3): 115-117

Jehle, G.A. and Reny, P.J. (2000) Advanced Microeconomic Theory. Addison Wesley Lahiri, K., and J. Song (2000) “The Effect of Smoking on Health Using a Sequential Self-

Selection Model.” Health Economics, vol. 9: 491-511 Leigh, J. and Berger, M. (1989) “The Effects of Smoking and Being Overweight on Current

Earnings.” American Journal of Preventive Medicine. Vol. 5(1): 8-14 Levine, P., Gustafson, T., and A. Valenchik (1997) “More Bad News for Smokers? The Effect of

Cigarette Smoking on Wages.” Industrial and Labor Relations Review, Vol. 50: 493-509 Lokshin, M. and K. Beegle (2006) “Foregone Earnings from Smoking: Evidence for a Developing

Country”. Policy Research Working Paper Series, The World Bank, Washington, D.C. Lee, Y.L. (1999) “Wage Effects of Drinking and Smoking: An Analysis Using Australian Twins

Data.” Discussion Paper 22, University of Western Australia Kang, B.G. and Greene, K.V. (2002) “The Effects of Monitoring and Competition on Public

Education Outputs: A Stochastic Frontier Approach”. Public Finance Review, 30: 3-26. Kumbhakar, S.C. and Lovell, C.A.K. (2000) Stochastic Frontier Analysis. Cambridge, UK:

Cambridge University Press. Kristein, M.M. (1983) “How Much Can Business Expect to Profit from Smoking Cessation?”

Preventive Medicine, Vol. 12: 358-381 Meeusen, W. and van den Broeck, J. (1977) “Efficiency Estimation of Cobb-Douglas Production

Functions with Composed Error”. International Economic Review, Vol 18: 435-444. Miller, V.P., Ernst. C. and F. Collin (1999) “Smoking-Attributable Medical Care Costs in the USA.”

Social Science and Medicine, Vol. 48: 375-391 Mincer, J. (1974) Schooling, Experience, and Earnings, Brookfield, VT: Ashgate Publishing

Company Pronk, N., Earnst, C. and F. Collin (1999) “Relationship Between Modifiable Health Risks and

Short-Term Health Care Charges.” Journal of the American Medical Association, 282: 2235-2239

van Ours, J.C. (2004) “A Pint a Day Raises a Man’s Pay; But Smoking Blows that Gain Away.” Journal of Health Economics, Vol. 23: 863-866

Varian, H.R. Microeconomic Analysis (3ed). W. W. Norton & Company Warner, K.E., Hodgson, T.A. and Carroll, C.E. (1999) “Medical Costs of Smoking in the United

States: Estimates, Their Validity, and Their Implications.” Tobacco Control, Vol. 8: 290- 300

WHO (2011) Report on the Global Tobacco Epidamic, 2011: Warning About the Dangers of Tobacco http://whqlibdoc.who.int/publications/2011/9789240687813_eng.pdf

Willis, R.J. (1986) “Wage Determinants: A Survey and Reinterpretation of Human Capital Earning Functions.” In Orley Ashenfelter and Richard Layard (eds), Handbook of Labor Economics, vol. 1. Amsterdam: North Holland.

Wooldridge, J.M. (2002) Econometric Analysis of Cross Section and Panel Data. The MIT Press., Cambridge, MA.

World Tobacco Atlas (2012) The Tobacco Atlas 2012 http://www.tobaccoatlas.org/

ภาษาไทย

สสส. สถตส าคญเกยวกบการสบบหรของคนไทย http://www.thaihealth.or.th/healthcontent/special_report/4438

ส านกงานสถตแหงชาต การส ารวจพฤตกรรมการสบบหรและการดมสราของประชากร พ.ศ. 2554 http://service.nso.go.th/nso/nsopublish/themes/files/smokeExe_54.pdf

ประวตนกวจย

เกยรตอนนต ลวนแกว ปจจบนด ารงต าแหนงผ อ านวยการศนยวจย และเปนอาจารยประจ าคณะ

เศรษฐศาสตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย และเปนนกวจยทวทยาลยนโยบายสาธารณะคอรวฟอรด

มหาวทยาลยแหงชาตออสเตรเลย (Crawford School of Public Policy, Australian National

University) ส าเรจการศกษาระดบปรญญาตรเศรษฐศาสตรระหวางประเทศ (เกยรตนยมอนดบ 1 เหรยญ

ทอง) จากมหาวทยาลยธรกจบณฑตย ปรญญาโทดานเศรษฐศาสตรจากมหาวทยาลยธรรมศาสตร

ปรญญาโทดานเศรษฐศาสตรทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจากจฬาลงกรณมหาวทยาลย และ

ปรญญาเอกดานเศรษฐศาสตรจากมหาวทยาลยแหงชาตออสเตรเลย

การตดตอ

เกยรตอนนต ลวนแกว ศนยวจย มหาวทยาลยธรกจบณฑตย

อาคาร 6 ชน 17 110/1-4 ถนนประชาชน เขตหลกส กรงเทพ 10210

โทรศพท 02-954-7300 ตอ 528 โทรสาร 02-580-0064 อเมล kiatanantha.lou@dpu.ac.th