ธรณีวิทยามหายุคซีโนโซอิก Asia_pdf/SE_Asia_7.pdf ·...

ธรณเอเชยตะวนออกเฉยงใต บทท 7 ปญญา จารศร และคณะ

บทท 7 ธรณวทยามหายคซโนโซอก

มหายคซโนโซอก (Cenozoic) เปนมหายคสดทายในตารางธรณกาล มหายคนประกอบดวยยคทส าคญ 2 ยค คอ ยคเทอรเชยร มอายตงแต 65-1.8 ลานป แบงยอยออกเปน 5 สมยเรยงตามล าดบจากแกไปออน คอ พาลโอซน (Paleocene) อโอซน (Eocene) โอลโกซน (Oligocene) ไมโอซน (Miocene) และไพลโอซน (Pliocene) และยคควอเทอรนาร มอายตงแต 1.8 ลานป จนถงอายปจจบน แบงออกเปน 2 สมย คอ ไพลสโตซน (Pleistocene) และ โฮโลซน (Holocene) 7.1 หนยคทอรเชยรในประเทศไทย 7.1.1 ความหมาย หนอายเทอรเชยรในประเทศไทยสวนใหญเกดสะสมตวในแองตะกอน (sedimentary basins) แทบทงสน ซงในทนหมายถงแองตะกอนทมสภาพการสะสมตวในชวงอายระหวาง 65 ลานป จนถง 1.6 ลานป และหลายแองทมววฒนาการเรอยมาจนถงปจจบน นกธรณวทยาหลายทานจงเรยกรวม ๆ กนวาแองตะกอนซโนโซอก(Cenozoic Basins) (ด Bunopas & Vella, 1983, Chaodumrong และคณะ, 1983) ในทนเราไดจ าแนกหนตะกอนเทอรเชยรออกตามลกษณะการกระจายตวของแองตะกอนตงแตเหนอจรดใตโดยอาศยสภาพธรณแปรสณฐาน ธรณสณฐานวทยาและรปรางลกษณะออกเปน 7 แองตะกอนหลก (Principal basin หรอ basin segments) อนไดแก 1) แองตะกอนหลกตอนเหนอ 2) แองตะกอนหลกตะวนตกและตะวนตกเฉยงเหนอ 3) แองตะกอนหลกอสาน 4) แองตะกอนหลกทราบภาคกลาง 5) แองตะกอนหลกตอนใต 6) แองตะกอนหลกอาวไทย และ 7) แองตะกอนหลกอนดามน 7.1.2 การกระจายตว โดยสวนใหญหนตะกอนเทอรเชยรในประเทศไทยเปนหนตะกอนเนอประสม (clastic sediments) มกมการแขงตวจบแนนจนถงเกอบจบแนน(consolidated–semiconsolidated) และมการคดขนาดตงแตดจนถงไมด มความกลมมนดจนถงดปานกลาง และสวนใหญเกดสะสมตวเปนชนทมความหนารวมมากกวา 10 เมตรขนไป ในทนรายละเอยดของหนตะกอนยคนจะไมแสดงไวทน แตจะเลอกแสดงเฉพาะการล าดบชนตะกอนเฉพาะในแองทเดน ๆ เทานน โดยเฉพาะพวกทเปนแหลงก าเนดปโตรเลยมและถานหน แองตะกอนหลกทง 7 แองนยงแบงออกเปนอก 16 แองตะกอนรวม (main basins) เชน แองตะกอนหลกตอนเหนอแบงเปน 4 แองตะกอนรวม คอ 1) แองรวมล าปาง 2) แองรวมเชยงราย 3) แองรวมแพร และ 4) แองรวมนาน แองตะกอนหลก

7-2

ธรณวทยาเอเชยตะวนออกเฉยงใต บทท 7 ปญญา จารศร และคณะ

ตะวนตกและตะวนตกเฉยงเหนอแบงเปนแองรวมตะวนตกและแองรวมตะวนตกเฉยงเหนอ แองตะกอนหลกทราบภาคกลางแบงยอยเปนแองรวมทราบเจาพระยาตอนบนและแตรวมทราบเจาพระยาตอนลาง แองตะกอนหลกตอนใดแบงเปนแองรวมอาวไทยตะวนออก และแองรวมอาวไทยตะวนตก สวนทะเลอนดามนมแองตะกอนขนาดใหญเพยงแองเดยวทเปนของไทย คอแองตะกอนหลกเมอรกย (Mergui Basin) สวนทางภาคตะวนออกเฉยงเหนอทเรยก แองตะกอนหลกอสาน ซง พล เชาวด ารงค (ด Chaodumrong และคณะ, 1983) ไดจ าแนกยอยออกแองรวมโคราช-อบล และแองรวมอดร-สกลนครนน ในทนเราไดแยกรวมไวกบแองโคราชในชวงมหายคเมโสโซอก ดงนนจงไมขอกลาวในรายละเอยดในทน อนงในแตะละแอง(ตะกอน)หลก ยงแบงเปนแองยอย ๆ อกมากมาย เชน แองหลกเชยงใหมแบงเปนแองเชยงดาว แองเชยงใหม แองล และแองสามงาว เปนตน นอกจากนนแองตะกอนเหลาน ยงสามารถแบงเปนแองยอย (subbasin) ไดอกเชน แองเพชรบรณ แบงเปนแองยอยวเชยรบร, แองยอยหนองแจง, แองยอยคนขวาง, แองยอยชยมงกรและแองยอยเพชรบรเหนอ เปนตน

ส าหรบเรองการล าดบชนตะกอนยคเทอรเชยรจะขอเลอกกลาวเฉพาะในสวนทเปนแหลงส าคญ ๆ ทใหปโตรเลยมและถานหน ซงไดแกแองฝาง และแองแมเมาะทางตอนเหนอ แองแมสอดทางตะวนตก แองพษณโลก และแองสพรรณบรของทราบภาคกลาง แองปตตานและแองชมพรในอาวไทย และแองเมอรกยในทะเลอนดามน สวนเรองการแปรสณฐานแองตะกอน (Tectonics of sedimentary basins) อยางไรกตามเปนทนาสงเกตวาแองตางๆหลายแองในประเทศไทยถกควบคมดวยแนวรอยเลอนตางๆทส าคญคอ แนวรอยเลอนตะวนออกเฉยงเหนอ แนวรอยเลอนตะวนตกเฉยงเหนอ และแนวรอยเลอนเหนอ-ใต

หนตะกอนยคเทอรเชยรในประเทศไทยไดมการศกษาเปนครงแรกโดย Lee (1923) ซงไดรายงานการพบแองเทอรเชยรจ านวน 5 แอง ตอมา Brown และคณะ (1951) ไดเสนอรายงานการคนพบแองเทอรเชยรเปน 8 แองในภาคใตและอก 6 แหงในภาคเหนอ พวกเขายงไดก าหนดชอตะกอนชดกระบ (Krabi Series) และชดแมสอด (Mae Sot Series)ขน Gardner (1967) ไดท าการล าดบชนหนตนแบบ (Type Section) ของหนตะกอนยคเทอรเชยรแถบอ าเภอแมเมาะ จงหวดล าปาง และเรยกหนชดนนวาหมวดหนแมเมาะ (Mae Mo Formation)และไดเสนอใหใชเรยกชนหนในแองอนใกลเคยงดวย ซงตอมา สงด ปยะศลป (Piyasin, 1972) ไดก าหนดใหเรยกชอหนตะกอนยคเทอรเชยรทงหมดในภาคเหนอวา กลมหนแมเมาะ (Mae Mo Group)

ตอมา พ.อ.สมคร บราวาส (Buravas, 1973) ไดใชผลการศกษาธรณวทยาใตดนของชนหนตะกอนของแองฝาก จงหวดเชยงใหม และไดแบงชดหนตะกอนของแองนออกเปน 6 หมวด ไดแก หมวดหนน าปาด(อนยคพาลโอซน) หมวดหนล(อนยคโอลโกซน) หมวดหนแมเมาะ(อนยคไมโอซน) หมวดหนแมสอด(อนยคไพลโอซน) หมวดหนแมฝาง(อนยคไพลสโตซน) และหมวดหนเจาพระยา

7-3


(อนยคปจจบน) ในขณะทชวงเวลาใกลๆ กนทางภาคใต Garson และคณะ(1979) ไดศกษาธรณวทยาโดยละเอยดของตะกอนในแองกระบ และขางเคยง เชน ภเกต พงงาและตะกวปา จนตงชอหมหนกระบ (Krabi Group) ขนดวยเหตนยงผลให สนาม สวนศลปพงศ (ด Suensilpong และคณะ, 1979) ไดใชชอกลมหนกระบ จากชนหนตนแบบทแองกระบ ทศกษาโดย Garson และคณะ, 1979) เพอเรยกชนหนตะกอนเทอรเชยรทงหมดทพบในประเทศไทย และแบงกลมหนทพบในภาคเหนอออกเปน 2 หมวดคอ หมวดหนแมเมาะ (Mae Mo Formation) และหมวดหนล (Li Formation)

ตอจากนน เบญจวรรณ รตนเสถยร (Gibling และ Rattanasathien, 1980) ไดจ าแนกประเภทตะกอนของมหายคซโนโซอกในประเทศไทยออกเปน 3 รปลกษณะ(facies) อนไดแก กลมเมดตะกอนประสมหยาบ (coarse ternigenous association) กลมตะกอนประสมละเอยด (fine terrigenous association) และกลมตะกอนประสมละเอยดปนปน (fine terrigenous-carbonate association) หลงจากนนไมนานการประชมเชงปฏบตการวาดวยเรองการเปรยบเทยบล าดบชนหนระหวางไทยกบมาเลเซย ณ เมองหาดใหญ สงขลา (8-10 กนยายน 2526) พล เชาวด ารงค (Chaodumrong และคณะ, 1983) ไดรวบรวมและสรปเรองราวเกยวกบแองตะกอนมหายคซโนโซอก ไวเปนหมวดหมอยางเปนระบบ โดยเสนอวาประเทศไทยเรามแองตะกอนดงกลาวทงหมด 6 แอง หลงจากนนในชวง 20 ปใหหลงนบแตทมการส ารวจท าปโตรเลยม และถานหนโดยกรมทรพยากรธรณอยางจรงจง ความรความเขาใจเกยวกบแองเทอรเชยรของไทย จงเกดขนอยางเปนระบอบมากขน มการคนพบแองขนาดเลก-ขนาดใหญมากมาย ทงทหอยแขวนบนยอดเขาหลายเปน “แองลอย” (Raised Basin) และทเกดการทรดตวฝงจมอยใตทะเลดงทเรยก “แองจม” (Sunk Basin) (ดสมชาย สพฤตพานชย, 2538) โดยทแองลอยสวนใหญเปนแองทมคณคาทางทรพยากรถานหนเปนหลก เนองจากตะกอนทสะสมตวสวนใหญถกกดเซาะชะลางออกไป เนองจากการยกตวท าใหไดชนถานหนอยในระดบตน ๆ และแองมการเอยงตว (tilting) จนเกดเปนแองขนาดเลกในหบเขา ท าใหไดชนถานโผลเปนหยอม ๆ (subcropped) ในระดบฝงดน เหมองถานหนปจจบนสวนใหญท ากนในแองแบบน เชน แองล แองนาฮอง แองแมตบ แองเชยงมวน เปนตน สวนแองจมมกประกอบดวยชนตะกอนยคเทอรเชยรเปนชนขนาดหนามาก โดยมากมกมการส ารวจพบน ามนและกาซธรรมชาต รวมทงชนถานดวยในระดบลก ดวยเหตนกรมทรพยากรธรณ (2531) ภายใตโครงการส ารวจถานหน จงไดท าการรวบรวมแองตะกอนเทอรเชยรทมอยบนบกทวประเทศเสยใหม และพบวามทงหมด 75 แอง ตาราง 7-1 แสดงรายชอแองตะกอนเทอรเชยรในประเทศไทยทแบงตามขนาดพนท

7-4


ตารางท 7-1 แองตะกอนเทอรเชยรทางประเทศไทย แบงตามขนาดพนทผว

พนทแองมากกวา 1000 ตร.กม. พนทแองนอยกวา 1000 ตร.กม. เวยงแหง, แจหม-เมองปาน, วงเหนอ, งาว, เสรมงาม, เชยงมวน, แมทะ, แมระมาด, ปง, ปง, ฝาง, สบปราบ, เชยงราย, แพร, นาน, พะเยา, พราว, เวยงปาเปา, แมใจ, แมสรวย, เชยงค า, แมแตง, แมเมาะ, ล, สนปน, เดยนซา, สะบายอย, ลนถน, ภาช, บอพลอย, หวยยอด, สเกา, กนตรง, กระบ, หนองหญาปลอง, บานโฮง, สามเงา, จอมทอง, ฮอด, ชยบร, ขนยวม, แมสะเรยง

สะเมง, สนปาตอง, แมแจม, นารอง, ปาย, หวยเดอ, แมตน, แมตบ, ฝากทา, น าปาด, สะเดา, แมกก, เชยงดาว, นานอย, บานหลวง, แมละมา, บอหลวง, บอสล, แมตน, หวยเสอ-ผาแมว, ทงหวชาง, อมผาง, แมจนทะ, หนองไผ, สงขละบร, ทบปค, หางดง, กอทง, นกกก, แมอส, บานตาก, เบตง, แมทาน

รวม 42 แอง รวม 33 แอง

ทมา : กรมทรพยากรธรณ (2531) อยางไรกตามแองตะกอนบนบก เขาใจวามความหนาแตกตางกนไป แมจะไมมขอมลหลมเจาะยนยนความหนาของชนตะกอนทงหมดแตกพอสรปไดวา พวกทเปนแองลอยขนาดเลก ความหนาไมเกน 500 เมตร เชน แองแมตน แมตบ หวยเดอ เปนตน แองขนาดกลางประกอบดวยชนตะกอนความหนารวมในชวง 1,000 ถง 3,000 เมตร เชน แองฝางล แมเมาะ เปนตน สวนแองขนาดใหญมตงแตทอยบนบกโดยเฉพาะแถบทราบภาคกลาง เชน แองพษณโลก และในอาวไทย เชน แองปตตาน มชนตะกอนหนารวมมากกวา 7,000 เมตร (ดรายละเอยดเพมเตมในตาราง 7-2 จากการศกษาของกองเชอเพลงธรรมชาตกรมทรพยากรธรณ (ดตาราง 7-3) พบวาแองเทอรเชยรแทบทกแองมชนถานแทรกอยดวยเสมอ แองลอยสวนใหญทางภาคเหนอพบชนถานโผลขนมา ณ พนผวดนทมความสงเฉลย 1,000 เมตร จากระดบน าทะเล ขณะทแองจมในทราบภาคกลาง พบชนถานหนในระดบความลกตงแต 400 เมตร ไดระดบน าทะเล จนถงลกกวา 3,000 เมตร ไดระดบน าทะเลในอาวไทย 7.2 ตะกอนยคเทอรเชยรในประเทศไทย

7.2.1 หมวดตะกอนบางกอกเคลย (Bangkok Clay Formation) หมวดหนนตวชออยางไมเปนทางการโดย พศษฐ ธรดลก และคณะ (2532) เพอใชเรยกหมวด

ตะกอนทปรากฏเปนหนวยบนสดของแหลงสะสมตะกอนยคควอเทอรนารในแองลมน าเจาพระยา (ตอนลาง) ทมความหนาประมาณ 18 เมตร

7-5


หมวดตะกอนนประกอบดวยสวนบนเปนพวกดนเหนยวทลมแมน าทมซากตนไมมากมาย สอดคลองกบเขตน าขนน าลงปจจบนชนนหนาประมาณ 1เมตร ในสวนกลางเปนชนสะสมระหวางชนดนเหนยวกบชนทรายแปง เปนตะกอนทพบซากหอยมากมาย หนาประมาณ 7 เมตร แสดงลกษณะตะกอนทะเล ลางสดของสวนนมอาย 6,200 ป จากการหาอายโดยวธ C-14 และเรมพบซากสน าตาล (เชน FAD Plaeuna FAD, Rhizophoraceae และ FAD Callianassa) แตสภาพเปนแบบทราบลมชนแฉะ

สวนลางเปนชนตะกอบดนเหนยวออนชนหนาสเทาอมเขยวเขม ไมพบซากหนและซากสตวมากมายเหมอนชนกลาง คดวานาจะเปนตะกอนทะเลปนบก หนาเกอบ 5 เมตร 7.3 ดนดอนสามเหลยมปากแมน าทสาคญของภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต (Deltas in Southeast Asia) ดนดอนสามเหลยมปากแมน าทส าคญๆ ในแถบภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตทจะกลาวถงในเนอหารายงานฉบบนมดวยกนทงหมด 4 แหง ไดแก

7.3.1 ดนดอนสามเหลยมปากแมน าอระวด ในประเทศพมา 7.3.2 ดนดอนสามเหลยมปากแมน าแดง ทางตอนเหนอของประเทศเวยดนาม 7.3.3 ดนดอนสามเหลยมปากแมน าโขง ทางตอนใตของประเทศเวยดนามและ

7.3.4 ดนดอนสามเหลยมปากแมน าเจาพระยา ในประเทศไทย กอนทจะกลาวถงลกษณะของดนดอนสามเหลยมปากแมน าในแตละพนทจะขอกลาวถงลกษณะทางธรณวทยาของดนดอนสามเเหลยมปากแมน ากอนวาเกดขนมาไดอยางไรมกระบวนการใดเขามาเกยวของบาง ดนดอนสามเหลยมปากแมน า (Delta) ดนดอนสามเหลยมปากแมน า (Delta) เกดขนจากกระบวนการในการพดพาตะกอนมาสะสมตวของตะกอน (Transitional deposition system) (รปท 7-1) ภายหลงจากการถกกดเซาะและพดพามาสะสมตวของกระบวนการทางน าอนเนองมาจากความลาดชนทตางกน ซงเคลอนตวมาสะสมตวอยบรเวณแองสะสมตวบรเวณปากแมน า (ทะเล หรอ ทะเลสาบ) เกดการทบทมกนเปนตะกอนในลกษณะเปนรปสามเหลยมคลายรปพด โดยกระบวนการอนเนองมาจากแมน า (Fluvial Process) และกระบวนการอนเนองมาจากทะเล (Marine Process) เปนหลก ลกษณะ และ รปรางของการสะสมตวของตะกอน ขนกบอตราในการสะสมตวของตะกอน (Rate of sediment supply) ความหนาแนนของน าทพดพาตะกอนและแองสะสมตะกอน (Density contrasts between fluvial and basinal) ความหนาแนนและทศทางของคลนและระดบน าขนน าลง ( Intensity and direction of marine or lacustrine energy) กระบวรการทาง

7-6


เทคโทนก รวมทงกระบวนการในการจมตวของตะกอนและความลาดชนของพนท (The tectonic

setting of the depositional basin) และอณหภมและประเภทของพชพรรณ (Climate factor and

vegetation types) ลกษณะและรปรางของดนดอนสามเหลยมปากแมน า (Characteristics of the Delta System) สามารถแบงลกษณะของดนดอนสามเหลยมปากแมน าไดเปน 3 สวน (รปท 7-2) ไดแก 1). สวน Delta Plain คอ สวนทมความสมพนธระหวางอากาศและน าคอนขางมากมความลาดชนคอนขางนอย ตะกอนทมาสะสมตวจะมขนาดคอนขางใหญ coarse sand, sand 2). สวน Delta Front คอ สวนทตะกอนมการสะสมตวคอนขางหนาเนองมาจากมความลาดชนสงเปนบรเวณทตอเนองจากสวนของ Delta plain ลกษณะของตะกอนทสะสมตวเรมมขนาดเลกลง ผสมกนระหวางsand and mud 3). สวน ProDelta คอ สวนทตะกอนสะสมตวในทะเลระดบลกมากขน ระดบความลาดชนเรมลดลงและลกษณะของตะกอนทสะสมตวบรเวณนจะมขนาดเลกมากๆในระดบ clay size

รปรางของตะกอนดนดอนสามเหลยมปากแมน าจะมรปรางเปนสามเหลยมแผออกในแนวกวางโดยมลกษณะคลายเลนส (Lens shape) คอจะมตะกอนสะสมตวทคอนขางหนาบรเวณตรงกลางและจะคอยแคบลงทงสองดานไปตามแนวชายฝงเมอหางจากปากแมน า โดยอาจมความกวางไดถงประมาณ 1,000 ตารางกโลเมตร และมความหนาไดถงประมาณ 1,000 เมตร หรอนอยกวา

ลกษณะทางโครงสราง ทพบในบรเวณดนดอนสามเหล ยมปากแมน า เชน coarsening upward, convolute bedding, diapiric features, loading structures แตไมมลกษณะทางโครงสรางทบงบอกการสะสมตวของตะกอนดนดอนสามเหลยมปากแมน าทแนชด

นอกจากนยงพบบรรพชวนจ าพวก Freshwater - Brackish water - Saltwater รวมทง Coal bed, Peat และ ซากบรรพชวนจ าพวกพชพรรณ เชน Pollen of Mangrove เปนตน ซงเปนตวชวยในการบงบอกสภาพแวดลอมของการสะสมตวกลาวคอ ถาพบบรรพชวนจ าพวก Freshwater จ านวนมากในบรเวณทเกดจากการสะสมตวของดนดอนสามเหลยมปากแมน า อาจกลาวไดวาสภาพการสะสมตวบรเวณนน เปนสภาพการสะสมตวในสวนทใกลปากแมน าคอนขางมาก หรอ พบ Mangrove ซงบอกสภาพการสะสมตวทหางปากแมน ามากขน มลกษณะของน ากรอยเกดขน เปนตน

7-7


รปท 7-1 แบบจ าลองกระบวนการ Transitional Environments (http://www.geo.wvu. edu/~jtoro/Petroleum/Review1.htm)

รปท 7- 2 ภาพตดขวางแสดงการสะสมตวของตะกอนเนองจากความชนทแตกตางกน (http://www.geo.wvu.edu/~jtoro/Petroleum/Review1.htm)

7.4 ทราบลมแมน าในบรเวณแถบเอเชยตะวนออกเฉยงใต

ลกษณะของทราบลมแมน าในแถบเอเชยตะวนออกเฉยงใตสวนใหญเปนรปยาวจากทางทศเหนอไปสทศใตขนานไปกบแนวเทอกเขา บรเวณตอนตนน า ลมน ามลกษณะแคบ ทองลก แตพอไหลผานตอนกลางและบรเวณปากแมน าเกดการพดพาตะกอนมาทบถมท าใหเกดเปนทงราบ

7-8


(Alluvial Plain) และดนดอนสามเหลยมปากแมน า (Delta) แมน าทส าคญในบรเวณนสวนใหญเกดมาจากทสงทางตะวนออกของเทอกเขาธเบต ซงแมน าทส าคญในบรเวณแถบเอเชยตะวนออกเฉยงใต ไดแก แมน าอระวด ตงอยในประเทศพมามความยาวประมาณ 2,100 กโลเมตร มทราบลมกวางประมาณ 63,000 ตารางเมตร แมน าโขง เปนแมน าสายส าคญสายหนงของโลกยาวประมาณ 4,800 กโลเมตร ไหลผาน ลาว ไทย กมพชา และ เวยดนาม มเนอทประมาณ 125,000 ตารางกโลเมตรมปรมาณน าคอนขางมาก ปากแมน ากวางประมาณ 120-150 เมตร แมน าแดง เปนแมน าสายเลกๆทางตอนเหนอของประเทศเวยดนาม ไหลผานบรเวณหบเขาแคบๆขนานกบแนวแมน ายงจอในประเทศจน บรเวณปากแมน ากวางประมาณ 90-150 เมตร และแมน าเจาพระยา เปนแมน าสายทสนทสด ตงอยทางภาคกลางของประเทศไทย ยาวประมาณ 1,200 กโลเมตรมเนอทราบลมประมาณ 40,000 ตารางกโลเมตร 7.4.1 ทราบลมแมน าอระวด (Irrawaddy Basin) คอ ดนแดนระหวางเขตภเขาทางตะวนตก กบทราบสงฉานทางตะวนออก ทราบบรเวณนสงทางดานเหนอ ตะวนตก และตะวนออก โดยลาดต าสทางใตลงสแมน าอระวดและสาขา มแมน าส าคญหลอเลยงอย 2 สาย ขนานกน คอ แมน าสะโตง (Sittang) ทางดานตะวนออกยาวประมาณ 550 เมตรและแมน าอระวด (Irrawaddy) ทางตะวนตก มเทอกเขาพะเคโยมา (Pegu Yoma) กนลมน าทงสองตามแนวเหนอใต ทราบบรเวณไดรบฉายาวา Burma Rice Bowl เพราะปลกขาวได 95% ของปรมาณขาวทงหมด แมน าอระวด (รปท 7-3) มความยาวประมาณ 2,100 กโลเมตร ตนน าเรมไหลจากยอดเขาสงทปกคลมดวยหมะทางตอนเหนอ ใกลดนแดนจน อนเดยและพมา ประกอบดวยแมน าสาขาส าคญคอ แมน าชนดวน (Chindwin) ยาวประมาณ1,260 กโลเมตรทางตอนเหนอ และแมน าคฑา (Katha) ทางตอนใต มทราบน าทวมถง(Floodplain)กวาง5-15 กโลเมตร สองฝงเปนขนบนได สงระหวาง10-120 เมตรทบถมดวยดนตะกอนเกา บรเวณ Delta ปากแมน ากวางประมาณ 230 เมตร มปากแมน ารวม 9 แหง ลกษณะทางธรณวทยาของบรเวณทราบลมแมน าอระวด

หนตะกอนบรเวณ Central Low-levels (บรเวณทราบลมภาคกลาง) ของประเทศพมา มแองสะสมตะกอนยค Cretaceous ถง Tertiary จ านวนหลายแองทส าคญไดแก

Hukawang Basin, Chindwin Basin, Shwebo Basin และ Central Siltang หนตะกอนภายในแองประกอบดวย Marine sediment ในยค Miocenc, Oligocene และ Eocene แตทางตอนเหนอไดรบอทธพลจาก Non-marine sediment หนตะกอนเหลานถกปดดวย Non-marine sediment อาย Late Miocene จนถงปจจบน

ธรณวทยาบรเวณทราบลมแมอระวด (ชวงอาย Pliocene – Pliestocene)

7-9


หนวยหนบรเวณน คอ ชด Irrawaddy Formation ครอบคลมพนทบรเวณ Central Cenozoic Belt ทงหมด มความหนาประมาณ 3000 เมตร วางตวแบบไมตอเนองอยเหนอหนตะกอนชดเกา ซงพฒนาไปเปน red beds หรอ lateritic soils หนวยหนอระวด นมขนาดตะกอนตงแต Medium grain จนถง Coarse grain ประกอบดวยหน Ferruginous sandstone with abundant quartz pebbles และ silicified fossil wood อาจพบ clay lens เกดขนไดบางบรเวณทเปน arenaceous sequence พบ terrestial and aquatic vertebrate และ mammalian จ านวนมาก ซงบงอกอายในชวง Pliocene – Pliestocene

รปท 7-3 แผนทแสดงต าแหนงของดนดอนสามเหลยมปากแมน าอระวด

ทราบลมแมน าอระวด

7-10


7.4.2 ทราบลมแมน าแดง (Red river Basin) ตงอยบรเวณปากแมน าแดงในเวยดนามทางตอนเหนอ เกดจากแมน าแดงซงไหลจากทสงทางทศตะวนตกเฉยงเหนอ และแมน าใกลเคยงลงสอาวตงเกย มเนอทประมาณ 6,000 ตารางไมล ระดบทองน าสงกวาระดบน าทะเลหลายสบฟต น าพาโคลนตมมาตกตะกอนปละมากมาย ดนตะกอนเหลานท าใหปากน ายนล าออกไปในทะเลอยางรวดเรวและมน าทวมบอย เพราะอทธพลของลมมรสมและพายไตฝน ลกษณะทางธรณวทยาของบรเวณทราบลมแมน าแดง (Doan Dinh Lam,2003) ไดแบงลกษณะธรณวทยาของการสะสมตวของตะกอนบรเวณทราบลมแมน าแดงในชวงอาย Holocene ออกไดเปนทงหมด 3 ชน(Stage) ซงแบงยอยในแตละชนออกไดทงหมดเปน 22 Facies ยอยดงน 1) Estuarine-lagoon stage. : แบงยอยไดทงหมด 5 facies มอายอยในชวง Early Holocene จนถง Middle Holocene 2) Deltaic stage : แบงยอยไดทงหมด 11 facies มอายตงแต Early Holocene จนถง Late Holocene ประกอบดวย 3) Alluvial stage : แบงยอยไดทงหมด 6 facies อยในชวงอาย Late Holocene โดยวางตวแบบไมตอเนองกบชน Estuarine-lagoon stage

7-11


ตารางท 7-2 รายละเอยดของตะกอนในแตละ Facies สามารถแบงไดดงน

Age Stage Facies Stage Facies Late Holo cene

Estuarine- lagoon Stage

6.River channel sand, gravel facies Deltaic Stage

11. Prodelta clay silty clay facies. 5. Levee sandy silt facies 10. Distributary mouth bar sand,

silty sand facies

4 Point bar sand, silty sand facies 9.Distal bar silty sand silty clay facies

3.Oxbow silty clay facies 8. Barback swamp silty clay facies 2. Swamp silty clay facies 7. Sand ridge sand, silty sand

facies 1.Flood plain silty clay facies 6. Backswamp silty clay facies

Mid die Holo cene

Alluvial Stage

5. Creek sand, silty sand facies

5. Intertidal bay clay, silty clay facies

4. Supratidal swamp clay, silty clay facies

4. Distributary channel silty sand facies

Early Holo Cene

3. Tidal sand ridge sand and silty sand facies

3. Tidal cannel and creek sand, silty sand facies

2. Intertidal flat clay, silt and sand facies

2.Supratidal silty clay, clayish silt facies

1.Estuarine-lagoon clay, silty clay facies

1. Intertidal flat sand, silt, clay facies

7-12


รปท 7-4 แผนทแสดงต าแหนงของดนดอนสามเหลยมปากแมน าแดง

7.4.3 ทราบลมแมน าโขง แมน าโขง ถอเปนแมน าสายหลกของภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต มความยาวเปนอนดบท 12 ของโลก คอประมาณ4,800 กโลเมตร ไหลจากเทอกเขาธเบตผาน มณฑลยนาน, พมา, ไทย, ลาว กมพชา และเวยดนาม มเนอทประมาณ 125,000 ตารางกโลเมตร มปรมาณน าคอนขางมาก ประชากรกวา 60 ลานคนในแถบนจะตองอาศยแมน าโขง เปนหลกในการด าเนนชวตประจ าวน ไมวาจะเปนแหลงน า แหลงอาหาร การคมนาคม แหลงเพาะปลกทางการเกษตร แหลงพลงงานน าทส าคญ แลว ยงเปนแหลงวงจรชวตทส าคญของสตวน าอกดวย

ทราบลมแมน าแดง

7-13


ลกษณะทางธรณวทยาบรเวณทราบลมแมน าโขง ลกษณะการล าดบชนหนทางธรณวทยาบรเวณทราบลมแมแมน าโขง สามารถแบงออกไดเปน 5 หนวยหน(Formation) โดยมชวงอายตงแต Pliocene จนถง Holocene ดงน Hau Giang Formation : มความหนาประมาณ 30 - 40 เมตร มอายอยในชวง Holocene วางตวแบบไมตอเนองกบ Moc Hoa Formation แบงชวงการสะสมตวออกเปน 2 สวน โดยชวงบนของการสะสมตวพบตะกอนสะสมตวแบบ alluvium ในยคปจจบนโดยม Peat แทรกสลบซงพบอยใกลบรเวณชายฝง สวนบรเวณตอนลางของชนหนพบตะกอนชนด gray clay และsiltเกดอยสลบกนโดยพบบรรพชวนทางทะเล (marine fossil) จ าพวก foraminifera, diatome และ mollusc.

Moc Hoa Formation : มอายอยในชวง Upper Pleistocene มความหนาของชนหนประมาณ 20 - 50 เมตร วางตอเนองตอจากหนวยหน Long Toan Formation ประกอบดวยตะกอนจ าพวก sand, silt และ clay สะสมตวอยในบางพนท โดยพบ spotted color สเหลอง ชมพจนถงสขาว บรเวณ plain margins พบชนตะกอน sand และ gravel บรเวณ plain margin เชนกน โดยลกษณะของตะกอนเกดผสมกนระหวาง salt, brackish และ fresh water พบบรรพชวน จ าพวก diatom และ bentonic foraminifera อยบาง

Long Toan Formation: มความหนาประมาณ 40 - 50 เมตร มอายอยในชวง Middle Pleistocene โดยมความตอเนองกบ Ba Mieu Formation แบงลกษณะการสะสมตวของตะกอนออกเปน 2 บรเวณ คอ บรเวณทางดานตะวนออกเฉยงใตของแมน าโขง ประกอบดวย ตะกอนชนด shallow marine sediment วางตวอยบรเวณสวนลาง เปนตะกอนแบบ gray clay, silt และ sandy intercalation สวนบรเวณทางดานตะวนตกเฉยงเหนอของแมน าโขง เปนตะกอนชนด deltaic และ delta plain sediments กบ river alluvium ประกอบดวย brackish และ fresh water diatom บรเวณสวนบนของหนวยหน. ประกอบดวยตะกอน yellow coarse sand และ silt โดยพบลกษณะ lateritized บรเวณสวนบน

Ba Mieu Formation : ประกอบดวยหน coarse sand, gravels และ pebble สะสมตวอยบรเวณสวนลางพบลกษณะการวางตวแบบ cross-bedding structure บางบรเวณมความหนาของการสะสมตวประมาณ 60 - 70 เมตร มอายอยในชวง Lower Pleistocene โดยวางตวแบบไมตอเนองตอจากหนวยหน Can Tho Formation

Can Tho Formation มความหนาประมาณ 300 เมตรมอายอยในชวง Pliocene หนวยหนนเรมตนดวยชน coarse sand. สะสมตวอยดานลาง เหนอขนมาพบ gray clay และ silt พบ thin layers ของ shallow marine limestone และ sand พบ benthonic foraminifera, plantonic

7-14


และ diatom. บรเวณทเหนอขนมาพบ yellow clay และ silt แทรกสลบดวย peat และชนบางๆ ของ deltaic sands. ดานบนสดของหนวยหนพบ silt และ coarse sands โดยม lateritized ปดทบ

(Umitsu, 2003) ไดอธบายลกษณะทาง Landforms และววฒนาการของดนดอนสามเหลยมปากแมน าโขงในชวงand Late Holocene ไวเปนขนตอนดงน 1) ในชวงระหวาง 6,000 ถง 6,500 ลานป เกดการรกเขามาของน าทะเล (Holocene transgression) ท าใหพนผวของหนยค Pleistocene ทางดานตะวนตกเฉยงเหนอและทางตอนเหนอจมอยใตน าทะเล 2) ภายหลงการจมตวของหนยค Pleistocene เกดปาโกงกาง mangrove forest พฒนาขนมาเปนบรเวณกวางทางดานตะวนตกเฉยงเหนอและทางตอนเหนอ

3) บรเวณทางดานใตและดานตะวนตกเฉยงใตของดนดอนสามเหลยมปากแมน าเกดเปน shallow marine หรอ inter tidal ในชวงประมาณ 4,000 ลานปแตอตราการสะสมตวของตะกอนบรเวณขอบจะเปลยนไปมากขนภายหลงชวง 4,000 ลานป

4) เกดการสะสมตวเพมมากขนอยางตอเนองของตะกอนบรเวณดนดอนสามเหลยมปากแมน าในทศทางตะวนออกเฉยงใตในชวงอาย 3,000 ลานป

5) ภายหลงชวงอาย 3,000 ลานป บรเวณชายหาดมการพฒนาเพมมากขนตามแนวชายฝงเนองจากการกระท าของตะกอนสามเหลยมปากแมน าเปนหลก

6) ทางตอนเหนอของคาบสมทร Ca Mau (Ca Mau Peninsula) เรมเกดการพฒนาขนตงแตในชวง 4,000 ลานปโดยลกษณะของ Landforms บรเวณขอบเรมมการพฒนาขนในชวง 3,000 ลานป โดยเกดจากกระบวนการกระท าของคลนเปนหลก

7) บรเวณ tidal plain ทางตอนใตของคาบสมทร Ca Mau เรมมการพฒนาขนตงแตในชวง 1,000 ลานป สวนทางดานตะวนตกของคาบสมทร Ca Mau เรมมการพฒนาภายหลงชวง 1,000 ลานป โดยววฒนาการของคาบสมทร Ca Mau นนพจารณาไดจากทศทางการเปลยนแปลงของกระแสคลนบรเวณอาวไทย เปนหลก ทะเลสาบ Tônlé Sap เปนทะเลสาบน าตนทมขนาดใหญทสดในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต อยทางตะวนตกของประเทศกมพชา เปนทะเลสาบทเกดขนจากกระบวนการของแมน าโขง โดยในชวงฤดรอนลกษณะของการไหลของน าจะไหลจากทะเลสาบลงสแมน าโขงทางทศตะวนออกเฉยงใต แตในชวงฤดฝนคอประมาณชวงเดอนมถนายนถงพฤศจกายนปรมาณน าจ านวนมากจะไหลยอนกลบสทะเลสาบ Tônlé Sap ท าใหทะเลสาบมขนาดใหญขนจาก 2,600 ตารางกโลเมตรเปน 10,400 ตารางกโลเมตร เมอปรมาณน าจ านวนมากในแมน าโขงไหลยอนกลบเขาสทะเลสาบจะเกดกระบวนการทางธรรมชาตทส าคญทชวยจดการใหเกดความสมดลของปรมาณน าเคมทไหล

7-15


ยอนกลบลงสทะเลสาบกบในแมน าโขง สวนในชวงฤดรอนน าทไหลจากแมน าโขงในประเทศเวยดนามจะเปนตวชวยกนปรมาณน าเคมทไหลจากทะเลจนใตไมใหไหลยอยเขามาสบรเวณทราบลมแมน าโขงซงเปนแหลงเกษตรกรรมทส าคญ

ชวงเวลาปกต

ชวงฤดฝน

ชวงฤดรอน

รปท 7.-5 แสดงทะเลสาบ Tônlé Sap ชวงเวลาตางๆ 7.4.4 บรเวณทราบลมภาคกลาง (The Central Plain) บรเวณทราบลมนอยตอนกลางของประเทศไทยครอบคลมพนททงหมดของทราบลมเจาพระยาตอนบนและตอนลางซงเกดจากการกระท าของแมน าทงหมดทไหลลงสอาวไทย ประกอบดวยแมน าสายส าคญคอ แมน าเจาพระยาและแมน าปง วง ยม นาน ซงเปนแมน าสาขาทไหลจากภเขาสงทางภาคเหนอของประเทศ โดยพดพาตะกอนมาสะสมตวในพนทตอนลางทเคยอย

7-16


ใตระดบน าทะเลมากอนจนกลายเปนพนทราบกวางใหญโผลเหนอระดบน าทะเล การทบถมและสะสมตวของตะกอนนไมเพยงแตจะเกดจากการกระท าของแมน าทไหลจากทสงทางภาคเหนอเทานน หากยงเกดจากการกระท าของแมน าทไหลจากทสงทางดานตะวนตกและตะวนออกทลอมรอบทราบภาคกลางดวย แมน าทางดานตะวนตกทส าคญไดแก แมน าแมกลอง แมน าสะแกกรง เปนตน สวนแมน าทางดานตะวนออกทส าคญไดแก แมน าปาสก แมน าลพบร และแมน าบางปะกง เปนตน จนในทสดเกดตอเนองเปนทราบผนเดยวกนทงบรเวณตอนบนและตอนลาง ทราบลมภาคกลางเปนทราบกวางใหญทสดในประเทศไทยมลกษณะคลายรปสามเหลยมดานเทา สวนทแคบทสดอยทางดานทศเหนอและยาวตอเนองลงมาจนถงอาวไทย โดยมแนวเนนเขาและเขาโดดๆ ปรากฏใหเหนเปนหยอมๆ ในเขตจงหวดนครสวรรค แนวเนนเขาและเขาโดดๆ เหลาน จะใชเปนแนวในการแบงทราบลมภาคกลางออกเปน 2 บรเวณ คอ ทราบลมภาคกลางตอนบน (Upper Central Plain) และทราบลมภาคกลางตอนลาง (Lower Central Plain) ทราบลมภาคกลางตอนบน (Upper Central Plain) ขอบเขตของบรเวณทราบลมภาคกลางตอนบนครอบคลมพนทบางสวนของจงหวดอตรดตถ สโขทย พษณโลก พจตร ก าแพงเพชร ตอเนองลงมาจนกระทงถงบรเวณปากน าโพ จงหวดนครสวรรค ทซงแมน าปง วง ยม และนาน ไหลมาบรรจบกนเปนแมน าเจาพระยา ทราบลมภาคกลางตอนบนน มลกษณะภมประเทศ เปนพนทลอนลาด (undulating terrain) มความสงโดยเฉลยระหวาง 40 - 60 เมตร จากระดบน าทะเลปานกลาง ประกอบดวยตะกอนทเกดจากการกรอน(erosion)และผพง (weathering)ของหนเดมหลงจากนนถกพดพา (transport) มาสะสมตว (deposition) โดยทางน า เกดเปนพนทราบน าทวมถง (flood plain) ตะพกลมน า (terrace) และ ทลมน าขง (swamp) ทราบลมภาคกลางตอนลาง (Lower Central Plain) ขอบเขตของบรเวณทราบลมภาคกลางตอนลางครอบคลมพนทตอนลางของจงหวดนครสวรรค ตงแตบรเวณปากน าโพเรอยลงมาจนถงปากแมน าเจาพระยาทจงหวดสมทรปราการ ระดบความสงของบรเวณนต ากวาทราบลมภาคกลางตอนบน และแตกตางกนไปในแตละทองท เชน ขอบตลงแมน าเจาพระยา ในเขตจงหวดนครสวรรค ชยนาท สงหบร มความสงเฉลยประมาณ 20 เมตร จากระดบน าทะเลปานกลาง จากนนระดบความสงจะคอยๆ ลดลงจนถงบรเวณจงหวดพระนครศรอยธยา ซงมความสงเฉลย 2.5 เมตร จากระดบน าทะเลปานกลาง

7-17


รปท 7-6 แผนทแสดงต าแหนงของดนดอนสามเหลยมปากแมน าเจาพระยา ทราบลมภาคกลางตอนลางบรเวณทอยใกลแมน าเจาพระยาจะเหนรองรอยของการ

เคลอนทของแมน าสายนจากลกษณะของทะเลสาบรปแอก (oxbow lake) และรอยทางน าโคงตวด (meander scar) ตงแตจงหวดพระนครศรอยธยา ลงมาจนถงกรงเทพมหานคร ซงอยหางจากปากแมน าเจาพระยาประมาณ 21 กโลเมตร มระดบความสงโดยเฉลยประมาณ 1.5 เมตร จากระดบน าทะเลปานกลาง โดยทวไปบรเวณนมลกษณะแบนราบแผกระจายเปนบรเวณกวางเกด

ทราบลมแมน าเจาพระยาตอนลาง

ทราบลมแมน าเจาพระยาตอนบน

7-18


จากการไหลบาเขามาของทะเลโบราณ แลวถอยรนออกไปในชวงเวลาตอมา จากหลกฐานของชนดตะกอนทมาสะสมตวและลกษณะภมประเทศพบวาในทราบนยงประกอบไปดวยทลมชนแฉะ (marsh) ทราบลมน าทวมถง (tidal flat) ดนดอนสามเหลยม (delta) เชน ทจงหวดนครปฐมและทางทศใตของจงหวดพระนครศรอยธยา หาดทราย (beach) และสนดอนทราย (sand bar) ซงสวนใหญจะพบเหนไดเ ดนชดในบร เวณจงหวดพระนครศรอยธยาและบางบร เวณของกรงเทพมหานคร ลกษณะทางธรณวทยาบรเวณทราบลมภาคกลาง ทราบลมภาคกลางเกดจากการเคลอนไหวของรอยเลอนใหญ ไดแก รอยเลอนแมปง (ตอเลยไปเกอบเชอมกบรอยเลอนเมย) รอยเลอนอตรดตถ (น าปาด) และรอยเลอนเจดยสามองค ในยคครเทเชยสตอนปลายถงยคเทอรเชยร ซงตอเนองจากการเปดตวของอาวไทยทางใต และการเกดแองเทอรเชยรในบรเวณภาคเหนอและภาคตะวนตกตอนบนและตามดวยการเกดรอยเลอนในแนวเหนอ-ใต (Bunopas, 1981) การสะสมตวเกดขนบนบกแบบเนนตะกอนน าพารปพด ทราบตะกอนน าพา ทางน า ทะเลสาบ และแบบกงทางน ากบทะเลสาบ หนมหายคซโนโซอก หนยคเทอรเชยรในทราบลมภาคกลางพบถกปดทบโดยตะกอนควอเทอรนารทงแอง ขอมลทางธรณวทยาจงไดมาจากการเจาะส ารวจและขอมลทางธรณฟสกส พบเปนแองขนาดใหญ 3 แอง คอ แองพษณโลก แองสพรรณบร และแองธนบร โดยในแตละแองยงสามารถแบงเปนแองยอยไดอกหลายแอง

แองพษณโลกเปนแองทมศกยภาพของปโตรเลยมคอนขางสง ตวแองดานเหนอและใตถกขนาบดวยแนวรอยเลอนแมปงแนวทศตะวนตกเฉยงเหนอ -ตะวนออกเฉยงใตและรอยเลอนอตรดตถแนวทศตะวนออกเฉยงเหนอ-ตะวนตกเฉยงใตซงตางกเปนรอยเลอนตามแนวระดบ ชนหนในแองแบงออกไดเปน 5 หมวดหน โดยมล าดบจากลางขนบน ดงน หมวดหนหนองบว หมวดหนลานกระบอ หมวดหนประดเฒา หมวดหนยม และหมวดหนปง ซงมหนวยตะกอนยคควอเทอรนารปดทบดานบนสด

ตะกอนยคควอเทอรนารสวนใหญพบอยตามบรเวณทราบลมเจาพระยา ลกษณะของตะกอนสามารถแบงออกไดเปน 2 หนวยชนตะกอน ไดแก 1) หนวยช นตะกอนเจาพระยา ประกอบดวย ตะกอนชดสมทรปราการ อยลางสดเปนชนหนโคลนวางตวอยบนหนดนดานสแดงอายเทอรเชยร ตะกอนชดพระนคร เปนชนทรายสลบชนดนเหนยว วางตวแบบรอยสมผสไมตอเนองบนชนตะกอนชดสมทรปราการ ตะกอนชดพระประแดง อยบนสดเปนชนตะกอนทรายและกรวดมเศษเปลอกรากไมหรอพตปนอยดวย

7-19


2) หนวยช นตะกอนดนเหนยวกรงเทพ ประกอบดวย ตะกอนดนเหนยวกรงเทพตอนลาง เปนตะกอนทรายทสะสมตวในบรเวณปากแมน าไหลลงสทะเล และตะกอนดนเหนยวกรงเทพตอนบน ซงเปนตะกอนดนเหนยวทสะสมตวในทะเล ชวงบรเวณตะพกสงระหวางเขตจงหวดลพบรและจงหวดสระบร ม หนวยหนมารลพบรซงเกดจากการผกรอนของกลมหนปนสระบร ในชวงสมยไพลสโตซนสะสมตวเปนชนหนาประมาณ 15-20 เมตร Takaya (1968,1972a) ไดท าการแบงทราบออกเปน 7 แบบ โดยอาศยลกษณะของ Stratigraphic position (morphology), degree of weathering of the deposit และ dating of fossil ดงตอไปน floodplains แบงเปน low-level floodplain และ high-level fooldplain ประกอบไปดวย sand, silty sand และ gravel นอกจากนยงพบชนสวนของถวยชามสงคโลก ซงเชอวามอาย 800 ป พบในชนของ high level flood plain Fossil ทพบคอ Cuon alpainus ซงเปนสนขปาชนดหนง Formation I (Terrace I) พบเปนแนวแคบๆตามล าน า มความหนามากกวา 10 เมตร ประกอบดวย lose iron concretion และ very small iron concretion คาดวานาจะมผลมาจาก weatering process เขามาเกยวของ Formation II (Terrace II) ชนนปจจบนพบอยชนใตดนกรงเทพไมมากนก เปน pisolitic concretion of iron oxide ซงเปนตว Indicate ชนน ใน northern basin จะพบเปน Zonal stripsและพบไมมากเหมอนใน southern basin ทพบเปนบรเวณกวาง Formation III (Terrace III) ชนนไมพบอยตามแมน าในปจจบน พบทวไปบรเวณทราบภาคกลาง มลกษณะเดนคอเปน heavily weathered sediment with thin lateritic cap พบซาก fossil Hippopotamus skull, a Bubalus horn และ Stegodon จาก Mammalian fossil ซงใหอาย Pleistocene Formation IV (TerraceIV) เปนชนของ lateritic บางๆ อยใตชน Formation III Thick Lateritic Formation เปนชน lateritic ททงหนาและแขงเกดมากทางตอนเหนอของแองแตพบบางตามขอบแองดานใต ปกตจะพบทงใน high และ low-level peneplains โดยมอาย Ear;y Pleistocene หรอแกกวา Calcaleous Formation พบบรเวณเชงเขาของหนพวก Paleozoic limestone และอาจจะพบขางบน Undulatiog limestone plateau ในจงหวด สระบร ลพบร และนครสววรค Formation นสามารถแบงออกไดเปน high และ low calcareous deposits โดยอาศยความสงของพนท

7-20


7.4 หนมหายคซโนโซอก ในประเทศเวยดนาม ลาว และกมพชา 7.4.1 ยคเทอรเชยร จากรายงานของ Phan Cu Tien (1991) กลาวถงธรณวทยาของหนมหายคซโนโซอก ในประเทศเวยดนาม ลาว และกมพชา ไวดงรายละเอยดตอไปน ในประเทศเวยดนามพบบรเวณ เขา Putra และรอบๆ ต. Tamduong ใน Northwest Bacbo ในชดหน Putra Formation ซงประกอบดวยหน agglomerate, trachytes, tuff สน าตาล-แดง หนา 300-400 ม. ม fragment ของ Feldspar trachytes และหนทราย โดยมการวางตวอยางไมตอเนองกบหนโดยอายของหนสมพนธกบหนอคนแทรกซอนทอยในบรเวณใกลเคยง Phutien and Culaodung Formation สวนใหญเปนหนทราย หนทรายแปง หนดนดาน และหนกรวดมน โดยเปนขอมลทไดจากหลมเจาะ ทลกมากกวา 3,000 ม.พบในแอง ฮานอย และแองแมโขงตอนลาง และพบฟอสซล Verrucato sporites - Foramea บงอาย Eocene ตอนกลาง Dinhcao Formation หมวดหนนพบในแองฮานอย เปนหนตะกอนทสะสมตวบนบก ประกอบดวยหนกรวดมน หนทราย หนทรายแปง และหนดนเหนยว หนา 300 ม. Tracu Formation เปนหนกรวดมน หนทรายม glauconite หนทรายแปง เปนตะกอนทสะสมตวในทะเลตน ประกอบดวยฟอสซล Flora, Verrucatosporites – Florschvetzia หนในยค Miocene ในประเทศเวยดนาม สวนใหญเปนหนทสะสมตวบนบก, บรเวณปากแมน า, บรเวณชายฝงทะเลทตน โดยเฉพาะบรเวณตอนลางของ ยค ประกอบดวยหน ทรายสเทา สขาวอมเทา และเขยวอมเทา หนทรายแปงสเทา น าตาลเทา และเทาด า หนเคลยมเลนสของถานหนลกไนต หนทรายซงมแร glauconite และ sinderite ซงเปนตวบงบอกถง บรเวณอาว หรอ บรเวณน าตน ซงมหนชดตางๆ ดงน

Phongchau Formation หมวดหนนพบอยในแอง ฮานอย เปนชนหนยค ไมโอซนตอนลาง พบ ฟอสซล Floras และ Spore-pollens หลายแบบ สวนชนหนทเปนตวบงบอกยค ไมโอซนตอนบน คอ Phucu Formation มชนถานสะสมตว รวมดวย ความหนาของชนหน 800 – 1,500 ม. มฟอสซล Flora, Spores-pollens และ Forum ในบรเวณแองแมโขงตอนลาง ประกอบดวยชดหนทสะสมตวในน าทะเลระดบตน

Phunghiep Formation

7-21


โดยตอนลางของชดหนนเปนการสะสมตวแบบ Marine regressive facies ม lignite lense ม spore-pollen พวก Florschuetzia levipoli ตอนบน ความหนาของชดหน 400 -500 ม.

Tienhung, Naduong และ Donghoi Formation เปนหนตะกอนทสะสมตวบนบก ม flyschoid สเทา มถานหน ม ดนขาว (Kaolin) โดย Donghoi และ Nadung Formation หนา 200 – 300 ม., Tienhung Formation หนา 800 ม. หนมหายคซโนโซอกในสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว ไมมขอมลหนยคพาลโอจน –นโอจน แตจากการสะสมตวของตะกอนบรเวณระหวางหบเขาจ านวนมากทางตอนเหนอใหเปนตวแทนตะกอนสมยนโอจน (Neogene) ตะกอนสวนใหญเปนหนดนดาน หนทราย และดนมาร อาจพบลกไนทระหวางหบเขาทางตอนเหนอ เปนการสะสมตวในน าจด ในชวงทเกดการยกตวยคซโนโซอกตอนปลายตอมาเกดการพงทลายอยางรวดเรวบรเวณทสง ท าใหเกดการสะสมตวของหนทรายและหนกรวดมนบรเวณทราบลมตามฝงแมน าโขงและแมน าส าคญอนๆ

สวนในประเทศกมพชา ไมมขอมลของหนในยคเทอรเชยร 7.4.2 ตะกอนยคควอเทอรนาร

ในอนทวปอนโดจน ตะกอนยคควอเทอรนาร ประกอบดวยชดหน Bamieu Formation พบบรเวณ East Nambo, West Nambo, East Combodia, ทราบเวยงจนททน (Vientiane Plain), Namngum Valley, แอง Savannakhet (ยค Pliocene – Pleistocene) เปน Fluvial, marine terrace กระจายใน South Trungbo และมบะซอลตคลม ชนหนประกอบดวย หนดนเหนยว และทรายแปง หนา 50-150 ม. โดยตอนลางของชดหนนมกสมพนธกบหนกรวดมน พบฟอสซล Spore – pollen และ Flora ตะกอนยคควอเทอรนารพบสวนใหญในประเทศเวยดนาม และกมพชา สวนในประเทศลาว โดยความหนาของตะกอน ประมาณ 200 ม. ใน Bacbo Plain (เวยดนาม) และ Makong Plain (กมพชา) สวนในบรเวณทราบชายฝงของ North Trungbo (เวยดนาม) ความหนาของชนตะกอนประมาณ 100 ม. และในบางสวนของพนทบรเวณทราบเวยงจนทน (ลาว) ความหนาของตะกอน 70 ม. ตะกอนยคควอเทอรนารเกดการพฒนาไดดในบรเวณหบเขาซงอยทางตอนเหนอของประเทศ เชน ทราบจาร ประกอบดวย หนกรวดบรวณตะพกธารน า หนทรายและหนทรายแปง การกดเซาะพนผวภายในและดานบนกอใหเกดศลาแลง

7-22


รป7-7 แผนทธรณวทยา บรเวณผนแผนดนเอเชยตะวนออกเฉยงใต (Tertiary sedimentary rocks)

7-23


รป7-8 แผนทธรณวทยา บรเวณผนแผนดนเอเชยตะวนออกเฉยงใต (Quaternary

unconsolidated/semiconsolidated sediments) 7.5 หนมหายคซโนโซอกในประเทศพมา

7-24


7.5.1 หนตะกอนเทอรเชยรของพมา บรเวณทราบสงฉาน-ตะนาวศร (Shan-Tenosserim) มแองสะสมตะกอนยคเทอรเชยร เฉพาะบรเวณทลมระหวางหบเขา บรเวณทราบลมภาคกลาง (Central Low-levels) มแองสะสมตะกอนยค Cretaceous-Tertiary จ านวนหลายแองทส าคญไดแก Hukawang, Chindwin, Shwebo, Central Siltang หนตะกอนภายในแองประกอบดวยตะกอนทะเลสมย Miocene, Oligocene และ Eocene แตทางตอนเหนอหนตะกอนเหลานถกปดทบดวย non-marine sediment อาย Late Miocene to Recent บรเวณเทอกเขาดานตะวนตก (Western Ranges) ประกอบดวย ตะกอนทะเลลก (deep marine sediment) อาย Cretaceous-Eocene ซงพบทวไปประกอบดวย หนดนดาน หนทรายแปง หนทราย และหนปน บรเวณทราบลมชายฝงทะเลอะรากน (Arakan coastal Plain) ประกอบดวยตะกอนยค Cretaceous-Oligocene ซงถกยกตวและโผลใหเหนหลายแหง มการสะสมแบบทะเลลก โดยหนตะกอนยค Cretaceous-Eocene พบทางดานตะวนออกของชายฝงทะเลอะรากน ขณะทสมย Oligocene-Miocene พบทางตะวนตกของฝงทะเลอะรากนเชอวาในสมย Late Miocene ไดเกดการยกตว ท าใหได ตะกอนโมลาสส (Molasses sediment) วางทบตะกอนทะเลลกในบรเวณน กอนสมย Oligocene เรมเกดการทรดตวในอาวไทยซงเปนผลท าใหเกดแองเทอรเชยรขน โดยแองทเกดขนแบงออกเปน 2 พนทไดแก Main Basinal และ Western Graben ซงตะกอนทสะสมตวสวนมากจะเปน non-marine ใน Main Basinal area มตะกอนสะสมตวหนาถง 8 กโลเมตร ในขณะทแองใน Western Graben area มความหนาของชนตะกอนเพยงแค 4.5 กโลเมตร ล าดบของการสะสมตวของตะกอนในแองทง Western Graben และ Main Basinal (Pattani and Malay basins) มลกษณะทคลายกนในทงสองแอง โดยทใน Western Graben area สามารถแบงออกไดเปน 4 units ในขณะท Main Basinal แบงไดถง 5 units ใน Main Basinal area unit ทแกทสดมอายมากกวา Late Oligocene ซงจะมการสะสมตวในทะเลสาบ สวน unit ทสองมอาย Oligocene โดยมการวางตวแบบไมตอเนองอยบน unit ทหนง การสะสมตวแบบทางน า และทราบน าทวมถงเปนหลกในสมย Early Miocene unit ทสามไดสะสมตวอยางมากในสภาพวะแวดลอมแบบ fluviolacustrine โดยเกดในทะเลเปนสวนใหญ unit ทส (Middle-late Early Miocene age) ซงเปน red bed สะสมตวแบบ subaerid unit ทหาวางตวแบบไมตอเนองอยบน unit ทส ในสวนลางของ unit นจะสะสมตวแบบทางน าและทราบน าทวมถง ในขณะทสวนบนจะมการสะสมตวในแบบ mangrove swamp 7.6 หนมหายคซโนโซอกในประเทศมาเลเซย

7-25


7.6.1 หนตะกอนเทอรเชยรของมาเลยเซย ชนหนทพบเปนพนทแคบ ๆ ประกอบดวย หนดนดานเนอปน และชนของถานหนลกไนต ซงมก าเนดแบบ non-marine origin ในชวงเทอรเชยรนมขบวนการของภเขาไฟตลอดชวงเวลานเหนไดจากการเกด basaltic flow 7.7 หนมหายคซโนโซอกในตอนใตของมณฑล ยนาน ประเทศจน

กลมหนชดนประกอบไปดวยตะกอนทยงไมแขงตว และหนตะกอนทเกดสะสมตวในยคเทอรเชยร ซงไดแก สมยพาลโอซน,อโอซน,ออลโกซน,ไมโอซน,ไพลโอซน,และยคควอเทอรนาร ซงไดแก ไพลสโตซน และ โฮโลวน ซงทางนกธรณวทยาจนไดท าการศกษากลมหนชดนอยางละเอยด กลมหนนไมแผกระจายเปนบรเวณกวาง แตจ ากดวงเฉพาะอยสองแหง คอ บรเวณขอบทงสองขางของแมน าล าคลอง ซงมความยาวมากกวาความกวางมาก และอกบรเวณคอ บรเวณทสงตามหบเขา 7.8 สงทบถมภาคพ นสมทรในประเทศพมา ตะกอนภาคพนสมทรมหายคมโซโซอก (marine Mesozoic sediment) ในประเทศพมา มการกระจายตวปรากฏในพนทของรฐฉาน ทงตอนเหนอและตอนใต ดงน 7.8.1 พ นทรฐฉานตอนเหนอ (North Shan State) ประกอบไปดวยกลมหนตางๆ ไดแกหนปนทอนโบ (Tonbo limestone) ซงวางตวรองรบตอนลางของกลมหนบาวโงว (Bawgyo Group) มอายตอนกลางยคไทรแอสซกหรออายเรเทยน (Rhaetian) หนอวาโพไลตปางโน (Pangno Evaporite) ประกอบไปดวยหนอวาโพไลต (Evaporites) หนดนดานสแดง และหนโคลนแคลคาเรยสสเหลอง และหมวดหนนาเพยง (Napeng Formation) ประกอบไปดวยหนปนมารลเนอดนสเหลอง 7.8.2 พ นทรฐฉานตอนใต (South Shan State) ประกอบไปดวยกลมหนตางๆ ไดแก หมวดหนโดโลไมตนวาบางย (Nwabangyi Dolomite Formation) ประกอบดวยหนโดโลไมต เปนหมวดหนทแกทสด มอายยคตนถงตอนกลางไทรแอสซก หมวดหนปนนตเทยก (Natteik limestone Formation) อายตอนกลางถงตอนปลายยคไทรแอสซก ประกอบไปดวยการแทรกสลบชนอยางดของหนแคลคาเรยสสเทาและแคลซลไทตสด า หมวดหนโคลนปราศจากซากดกด าบรรพ (Unfossiliferous mudstone Formation) เปนหมวดหนทวางตวอยตอนบนสด 7.9 สงทบถมภาคพ นสมทรในประเทศจนตอนใต

7-26


หนภาคพนสมทรมหายคมโซโซอก (marine Mesozoic rock) กระจายตวในบรเวณยนนาน ประกอบไปดวยหนดนดานและหนปนชนบางของยคไทรแอสซกตอนลาง สวนล าดบหนของยคไทรแอสซกตอนกลาง พบวามลกษณะปรากฏทตอเนองไปเปนสงแวดลอมของการสะสมตวบนผนแผนทวป ท าใหไดลกษณะของหนทรายสแดง สเหลอง และสเขยว หรอหนดนดานสแดงทมหนกรวดมนรองรบดานลาง สามารถพบหนทรายแปงคารบอเนเชยส หนปน และหนดนดานสเหลองรวมอยดวย

ธรณีวิทยามหายุคซีโนโซอิก Asia_pdf/SE_Asia_7.pdf ·...

Documents

Transcript of ธรณีวิทยามหายุคซีโนโซอิก Asia_pdf/SE_Asia_7.pdf ·...