รศ.ดร.วโรจน ภทรจนดา

ภาควชาสตวศาสตร คณะเกษตรศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ความกาวหนาทางอาหารโคนม

เมนอาหารโคนมไทยวนน

ประมวลผลและชเปา

อาหารกบสมรรถนะการใหน านม

แนวคดจดการอาหารสมยใหม

โภชนะทตองสนใจเพอMax-Min การหมกยอย

การใหอาหาร VS. การใหน านม การใหอาหาร VS. การใหน านม

น าหนกตว ตางกน 33% (450 เทยบกบ 600 กก.)

การกนได ตางกน44% (14 เทยบกบ25 กก.สงแหง/ตว/วน)

พชเขตหนาวยอยได >70%, หญาเขตรอน<70%

(ฟางขาว<54%)

โคนมไทยใหน านม 12 กก./ตว/วน (0.3%ตอป) โคตางประเทศให 34 กก./ตว/วน (2 %ตอป)

อนาคตการเลยงทวไป:

ใหกนอาหารขนรวมกบหญาแบบพอเพยง

กนเศษเหลอเกษตรแบบกนเตมท

TMR

ฟารมโคนมอนทรยหรอออรแกนค

ฟารมโคนม Carbon ต า

ฟารมอะไร ?

เศษเหลอเกษตร VS.การขนสง(LOGISTICS)

ความรพนฐานดานการถนอมอาหาร มไหม?

การแนะน าสงเสรมสภาคประชาชนเปนอยางไร ?

วตถดบเปยกช นมาก หรอไม แหงเบา ฟามมาก

เทคนคส าคญทตองการ

การหมกอาหาร เพอถนอมอาหาร เพมมลคา

การใหอาหาร สอดคลองกบน านม

พนธกรรมการใหน านมมคาต า (0.2-0.5 kg/ป) และ

ขนาดตวเลก

การใหอาหารชวยได:

ความจกระเพาะ และอตราการยอยไดอาหาร

การเพมขนาดกระเพาะ ท าไดยาก

การยอยได ดเปนทางเลอกเดยว ?

กนหญาเปนหลก VFA (C2:C3:C4) เปน 70:20:10

กนอาหารขนเปนหลก VFA จะเปลยนเปน 50:40:10

การใชพลงงานรป C3 มประสทธภาพสด

การจดสมดลในกระเพาะหมก จงเปนทางเลอกทส าคญ

ประสทธภาพการใช VFA ประสทธภาพการใช VFA

อาหารขน หรอ TMR ?

MAXIMIZATION VS. MIN- FERMENTATION

Maximization

การยอยไดเยอใย, การสลาย lactate, NPN เปน

จลนทรย

Minimization

การสรางมเทน, การหมกยอยโปรตนและกรดอมโนใน

กระเพาะหมก

การลดอยาง อาจเพมอกอยาง

ลดCH4 เพมC3, ลดการสลายโปรตนลดbranched -VFA

แปงเปน GLUCOSE ใหพลงงานสงกวาเปนVFA

กระเพาะหมก หมกแปงได VFAเปนหลก

ลดการหมกแปงทระบบล าไส

จ ากดแปงทเหลอผานไปท abomasum มากเกนไป

ใหอาหารวนละหลายคร งจะชวยแกไขได

น าตาลและยเรย ในสตรอาหาร

กระตนการเจรญของจลนทรย(lag phase) :

ควรใชกากน าตาล รวมกบ

การใชโปรตนละลายงาย

จะชวยเพมประสทธภาพการใชอาหาร

การลดการยอยไดโปรตน กระทบโปรตนไหลผานล าไสเลก กบโปรตนทจลนทรยใช

จลนทรยกวา 50% ยอยโปรตนได

จงควรมงควบคมการท างานของน ายอยมากกวา

ยบย งการเจรญเตบโต

เชนลดproteolysis, amino acid deamination

การใชไขมนเสรมในอาหารสตว การใชไขมนเสรมในอาหารสตว

น านมมากกวา 15กโลกรมตอวน ใชแลวด

ปรบสดสวนกรดไขมนในน านมและเนอ เชน CLA

สรางสมดลทดแทนแปงและเยอใยในเวลาเดยวกน

ลดปญหาความเปนกรดในกระเพาะหมก

ปจจบน การใชน ามน หรอ ไขมนเมด จงเปนแนวทางส าคญตอสขภาพโค

ขนาดชน ความชน และความหนาแนนอาหาร

ชนเลก 1 ซม. กนไดอก 15-20% น านมเพม10 %

ความชนสงเกน กนสงแหงไดนอย

เรามกละเลยเรองน

ใชวตถดบอาหารทผสมตองมความหนาแนน

ชนใหญ เบา แหง ลดกนได หมกนาน

ชนเลก เปยกสง ลดยอยได ไหลเรว

พชอาหารสตวทตองการ

ผลผลตตอไรสงอยางเดยว ?

พชทมคา NDFสง แตคา ADFต า

และมการยอยไดด

พชทางเลอก ตลอดป

ระบบการผลตพชทางเลอก เนเปยร?

PROBIOTICVS. PREBIOTIC

ความส าเรจ: สายพนธจลนทรยใช ความเขมขนทใช

อตราการมชวตรอดของเชอ ชนดอาหารทโคกนอย

น าอเอมใสในอาหารโค คาดเดาผลยาก Anearobic?

การใชยสตจะเปนแนวทางทงายกวา

ชวยเพม pH,total VFA, การกน,ยอยได

สายพนธยสตหรอจลนทรยทองถ น มความจ าเปน?

PREBIOTIC

การใช galacto-oligosaccharides(GOS),

fructo-oligosaccharides(FOS)

ชวยลดการเจรญเตบโตของจลนทรยกอโรคได

ท างานจะเกดทสวนล าไสเลกเปนหลก

แตกจกรรมหลกอยในกระเพาะหมก การเตมสาร

เหลานเพยงเลกนอย จงอาจเหนผลไมชดเจน

การใชสมนไพร จะมส าคญมากข น ทดแทนการใชยาปฏชวนะ

และแนวโนมการผลตโคนมและน านมปลอดสาร ขอมลงานวจยดานนยงตองการศกษา

ผลทเกดขน: เปนฤทธชวยยอย หรอชวยกระตนการเจรญ

จลนทรย หรอชวยการบบตวของทางเดนอาหาร

ความลกของงานวจย ทตองการค าอธบาย

การใชแรธาตในอาหาร มกค านงถงแรธาตหลก-รองทจ าเปนตอสตว

แรธาตทไมสมดล จะรบกวนการเจรญของจลนทรย

เพราะแรธาต รกษาสมดลกรด-ดาง, การท าใหเกดการ

เจอจางของน าหมก, การรกษาคาแรงดนออสโมซด,และ

เปนสวนประกอบในน ายอย

โปรโตซวสจะไว Co, Cu, Zn ทมมากเกนไป

แบคทเรยตองการ Na, Cl โดยเฉพาะ LAB

ปญหาโลกรอน VS. การทบทวนระบบการเล ยงโคนมใหม?

แบคทเรยทวไปผลต Formate, H2 และ CO2

แต methanogen ใช H2 , CO2 เพอสราง CH4

หลกการคอ:

-ลดการสราง H2และ CO2 (จากหมก cellulose

เปนหลก)

-หาจลนทรยตวชวย ทใช H2, CO2

รปแบบการใหอาหารโค

TMR Semi TMR

Separate feed feeding

Zero

Waste

Farming

น านมด

จดการด

ราคานมด

ขอบคณทกทาน