หลักสูตรและคู่มือสําหรับ ... · 2011-03-02 ·...

หลกสตรและคมอสาหรบวทยากร

เพอดาเนนภารกจแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 (หลกสตร 1 วน)

ศนยวจยและพฒนาอาชญาวทยาและกระบวนการยตธรรม มหาวทยาลยธรรมศาสตร

กรมคมครองสทธและเสรภาพ กระทรวงยตธรรม

หาก “...ไมรจก...ไมเขาใจ...ไมนาไปใช...กไรคา...ไรความหมาย...”

จดทาโดย ศนยวจยและพฒนาอาชญาวทยาและกระบวนการยตธรรม คณะสงคมสงเคราะหศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร

...รปประเทศไทยเปนทรงดามขวาน... คอ สญลกษณแทนประเทศไทย เพอบงบอกถงความเปนไทยในทกดานและ

ยงแสดงถงสงทเปนของไทยและจะใชในประเทศไทย

...รปธงชาตทมลกษณะเปนปกนก... คอ สงทแสดงถงความเปนอสระและมเอกภาพของประเทศไทย

พรอมทจะกาวไปในทกแหงทวโลกอยางสงางาม

...รปคนสองคนจบมอกนและชมอ... คอ การแสดงถงความสามคคและการประสานความรวมมอกนทกภาคสวนของคนไทย ทพรอมจะกาวไปสสายตาของนานาชาต อยางมสทธเสรภาพ เปนอสระและมนใจ

...รปรอยยม... คอ สงทแสดงถงความสขของคนไทยทมสทธเสรภาพอยางเตมภาคภม

...สฟา... คอ สแหงความเปนอสระ

คอ สทแสดงถงสนตภาพ ความสงบ การมโลกทศนกวาง

...สเทา... คอ สแหงความเปนกลาง

คอ สทแสดงถงความหลากหลายในสงคม

...สเงน และสทอง... คอ สทแสดงถงความเจรญรงเรอง มงคง มงม อบอน เปนมตร

คอ สทมความเปลงประกายในตวเองเปรยบดงการดาเนนงานตามแผนสทธมนษยชนแหงชาต ไดอยางมประสทธภาพ และประสบความสาเรจ

คาอธบายความหมายของเครองหมายสญลกษณ

คณะทปรกษา นางสวณา สวรรณจฑะ อธบดกรมคมครองสทธและเสรภาพ นายพสษฐ อศววฒนาพร รองอธบดกรมคมครองสทธและเสรภาพ นายสรนทร เสถยรมาศ รองอธบดกรมคมครองสทธและเสรภาพ นางสาวปตกาญจน สทธเดช ผอานวยการสานกงานชวยเหลอทางการเงนแกผเสยหายและจาเลยในคดอาญา

บรรณาธการ

อาจารย ศราวฒ ประทมราช และอาจารย ดร.มาล จรวฒนานนท

คณะทางานกรมคมครองสทธและเสรภาพ นางจนทรชม จนตยานนท ผเชยวชาญเฉพาะดานสงเสรมสทธและเสรภาพ นายสมชาย คมกรส นกวชาการยตธรรมชานาญการพเศษ นางสาวจฬาภรณ ตามช นกวชาการยตธรรมชานาญการ นางสาวนรามสสข ตงศรพงศ นกวชาการยตธรรมชานาญการ นางสาวปนรดา สมจตรต พนกงานคมครองสทธและเสรภาพ นางสาวศศกานต เยนเยอก เจาหนาทงานดานแผนสทธมนษยชนแหงชาต นายอานนท ยงคณ พนกงานคมครองสทธและเสรภาพ คณะทางานศนยวจยและพฒนาอาชญาวทยาและกระบวนการยตธรรม รองศาสตราจารย ดร.เดชา สงขวรรณ นายขวญไชย สนตภราภพ นางสาวสจรา ดวงแกว นายอภศกด ทนวงศ นางสาวอชรญา จงรกษ นายปราโมทย พนธสะอาด

ศนยวจยและพฒนาอาชญาวทยาและกระบวนการยตธรรม คณะสงคมสงเคราะหศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร เลขท 2 ถนนพระจนทร แขวงพระบรมมหาราชวง เขตพระนคร กรงเทพมหานคร 10200 โทรศพท 0-2613-2533 โทรสาร 0-2623-5122

คานา

หลกสตรและคมอสาหรบวทยากร เพอดาเนนภารกจแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 น

เปนผล สบเนองมาจากการฝกอบรมวทยากรครอบคลมทง 4 ภมภาคและกรงเทพมหานคร เพอรบฟงความคดเหนการจดทาหลกสตรและพฒนารางคมอเพอดาเนนงานแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ. 2552 – 2556) สาหรบองคกรเครอขายสทธมนษยชนโดยจดขนระหวางวนท 26 กมภาพนธ– 1 มนาคม 2553 ณ โรงแรมเคยโฮม มหาวทยาลยเกษตรศาสตร เพอใหหนวยงานตาง ๆ นาไปใชเปนกรอบแนวทางการดาเนนงาน ซงกรมคมครองสทธและเสรภาพ กระทรวงยตธรรม ไดมอบหมายใหศนยวจยและพฒนาอาชญาวทยาและกระบวนการยตธรรม คณะสงคมสงเคราะหศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตรดาเนนการ ตามโครงการเผยแพรแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ. 2552-2556) ภายหลงจากคณะรฐมนตรไดมมตเหนชอบและประกาศใชแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 อยางเปนทางการแลว เมอวนท 20 ตลาคม 2552 โดยใหหนวยงานทเกยวของนาแผนไปสการปฏบตดวยการแปลงแผนสทธมนษยชนแหงชาตไปสแผนบรหารราชการแผนดน แผนปฏบตราชการ กระทรวง กรม แผนพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถน แผนพฒนาองคกรชมชน แผนพฒนาขององคกรในระดบภมภาค แผนพฒนาองคกรสาธารณะ ตลอดจนแผนอนทเกยวของ แลวจดทาเปนโครงการ / กจกรรม เพอรองรบการดาเนนภารกจแผนสทธมนษยชนแหงชาต ซงเนอหาสาระของหลกสตรและคมอสาหรบวทยากรน จงเนนใหเปนสอการเรยนรทชวยใหบคลากรของหนวยงานและองคกร ตาง ๆ ทเกยวของใหม ความตระหนกในเรองสทธมนษยชน สทธเสรภาพ ความร ความเขใจในสาระของ แผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 การแปลงแผนไปสการปฏบต และการตดตามประเมนผล

ดวยเหตผลดงกลาวขางตน การจดทาหลกสตรและคมอสาหรบวทยากร ฉบบน จงเปนเครองมอทมความสาคญและจาเปนอยางยงทจะตองนามาใชในการเผยแพรแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 ในการจดสมมนา/ ประชมเชงปฏบตการ / อบรม เพอเผยแพรความรความเขาใจตอแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 สาหรบองคกรเครอขายสทธมนษยชนอนประกอบดวย องคกรภาครฐ องคกรปกครองสวนทองถน องคกรพฒนาเอกชน มลนธ สมาคม และองคกรสาธารณประโยชนทมสถานภาพจดทะเบยนเปนนตบคคล และหรอเปนองคกรเครอขายทเปนสมาชกขององคกรดงกลาว ซงเปนกลมเปาหมายของการนา แผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 ไปสการปฏบตทงในระดบชาต ระดบภมภาค และระดบทองถน ทกภาคสวนทประชาชนมสวนรวม ดงนน หลกสตรและคมอสาหรบวทยากรเลมน จะใชประกอบการใหความรแกกลมเปาหมายควบคกบคมอเพอดาเนนงานแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 สาหรบองคกรเครอขาย สทธมนษยชน

สดทายน กรมคมครองสทธและเสรภาพ กระทรวงยตธรรม รวมกบศนยวจยและพฒนาอาชญาวทยาและกระบวนการยตธรรม มหาวทยาลยธรรมศาสตร และคณะวทยากรทง 4 ภมภาคและกรงเทพมหานคร หวงเปนอยางยงวา หลกสตรและคมอสาหรบวทยากร เพอดาเนนภารกจตามแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 ทจดทาขนนจะเปนประโยชนตอองคกรเครอขายสทธมนษยชน ทจะสามารถนาไปใชสรางความตระหนก ความร ความเขาใจ ตลอดจนการบรณาการ เพอแปลงแผนสทธมนษยชนแหงชาตไปสการปฏบต ไดอยางมประสทธภาพ สาเรจตามเปาหมายทต งไว เพอใหการสงเสรม ปกปอง คมครองสทธมนษยชน ในประเทศมความกาวหนาทดเทยมกบนานาประเทศ และสงผลใหสถานการณการละเมดสทธมนษยชนมแนวโนมบรรเทาเบาบาง อนจะนาไปสการอยรวมกนโดยสงบในสงคมไทย ตามททกคนปรารถนา

กรมคมครองสทธและเสรภาพ กระทรวงยตธรรม

และ

ศนยวจยและพฒนาอาชญาวทยาและกระบวนการยตธรรม คณะสงคมสงเคราะหศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร

เมษายน 2553

สารบญ

หนา

1. บทนา

1.1 ความเปนมาและความสาคญ 1 1.2 วตถประสงคของหลกสตร 2 1.3 โครงสรางเนอหา 2 1.4 การประเมนผล 2 1.5 ผลทคาดวาจะไดรบ 3 1.6 ลกษณะการดาเนนการ 3 1.7 กลมเปาหมาย 3

2. กาหนดการประชมเชงปฏบตการ / สมมนา / อบรม 4 3. สรปสาระหลกสตรเผยแพรความร ความเขาใจ เกยวกบสทธมนษยชน และสทธเสรภาพ แผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 สาหรบวทยากร 5 4. กระบวนการจดการประชมเชงปฏบตการ

4.1 หนวยการเรยนรเกยวกบการสรางความตระหนกเรองสทธมนษยชน และสทธเสรภาพ 7 -ใบกจกรรมท 1 10 - ใบความร กจกรรมท 1 16

4.2 หนวยการเรยนรสาระของแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 34 -ใบกจกรรมท 2 38 - ใบความร กจกรรมท 2 40

4.3 หนวยการเรยนรการแปลงแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 ไปสการปฏบต 44 -ใบกจกรรมท 3 46 - ใบความร กจกรรมท 3 48

4.4 หนวยการเรยนรการตดตามประเมนผลแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 64

-ใบกจกรรมท 4 67 - ใบความร กจกรรมท 4 76

ภาคผนวก

ก. แบบประเมนความร ความเขาใจ ดานสทธมนษยชน สาระสาคญของแผนฯ ฉบบท 2 และความพงพอใจในลกษณะการจดประชมเชงปฏบตการ ฯ 87

ข. 20 คาควรร…..สทธมนษยชน 95

(ตอ)

หลกสตร และคมอสาหรบวทยากร เพอดาเนนภารกจแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2


มหาวทยาลยธรรมศาสตร หนา 1 กรมคมครองสทธและเสรภาพ

1.1 ความเปนมาและความสาคญ

หลกสตร และคมอสาหรบวทยากร เพอดาเนนภารกจแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 ฉบบนเปนการเผยแพรความร ความเขาใจเกยวกบสทธมนษยชน สทธเสรภาพ สาระของแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 การแปลงแผนไปสการปฏบต การตดตามประเมนผล เพอเปนเครองมอสาหรบองคกรเครอขาย สทธมนษยชน ทศนยวจยและพฒนาอาชญาวทยาและกระบวนการยตธรรม จดทา ขนนเกดจากการ ทคณะรฐมนตร ไดใหความเหนชอบ และประกาศใชแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ. 2552-2556) เมอวนท 20 ตลาคม 2552 ทผานมาน เพอใหหนวยงานทเกยวของนาแผนไปสการปฏบต ดวยการแปลงแผนสทธมนษยชนแหงชาต ไปสแผนบรหารราชการแผนดน แผนปฏบตราชการกระทรวง กรม แผนพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถน แผนพฒนาองคกรชมชน แผนพฒนาขององคกรในระดบภมภาค แผนพฒนาองคกรสาธารณะ ตลอดจน แผนอนทเกยวของ แลวจดทาเปนโครงการ / กจกรรม เพอรองรบการดาเนนภารกจแผนสทธมนษยชนแหงชาต

นอกจากนกระแสการตนตวของประชาคมโลก และสงคมประชาธปไตยภายในประเทศ ทาใหคนในสงคมมความตระหนกและเหนความสาคญในเรองสทธมนษยชนมากขน อาจกลาวไดวามความสาคญเทยบเคยงไดกบภารกจดานการพฒนาเศรษฐกจ สงคมและสงแวดลอม เพราะรฐบาลมภารกจในการสรางหลกประกนดานสทธเสรภาพใหกบประชาชน ตามหลกสทธมนษยชนสากล และเปนการแสดงถงภาพลกษณทดของประเทศไทยในดานสทธมนษยชน เพอใหเกดการยอมรบในระดบสากล ซงแผนสทธมนษยชนแหงชาต จะเปนเครองมอหนงทจะนาไปใชในการสงเสรม คมครองสทธมนษยชน ซงสามารถนาไปเปนเครองมอในการแกไขปญหาการละเมดสทธมนษยชนในภาพรวมของประเทศ ไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล มงประโยชนทประชาชนจะไดรบเปนสาคญ อนเปนการแสดงใหประชาคมโลกเหนถงความตงใจจรงของประเทศไทยทจะสงเสรม คมครองสทธมนษยชน ทงในฐานะทประเทศไทยเปนผนาในคณะกรรมาธการระหวางรฐบาลอาเซยนวาดวยสทธมนษยชนของอาเซยนและเปนสมาชกของสหประชาชาต

1. บทนา



ดงนน การขบเคลอนแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 ไปสการปฏบต โดยผาน “องคกรเครอขายสทธมนษยชน”1 จงมความสาคญอยางยง ในการนากรอบแนวทางของแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 มากาหนดเปาหมายการดาเนนงานดานสทธมนษยชน ใหเหนผลทเปนรปธรรม ชดเจน เพอทาใหประชาชนมหลกประกน และความเปนธรรมในการทจะไดรบการสงเสรม และคมครองสทธเสรภาพ ทเปนไปตามหลกสทธมนษยชนสากล ซงหากแผนสทธมนษยชนแหงชาต บงเกดผลในทางปฏบตอยางจรงจงแลว กคาดหวงวาสภาวการณ การละเมดสทธมนษยชน ของประเทศไทยจะมแนวโนมเปนไปในทางทลดลง และการดาเนนงานดานสทธมนษยชนของประเทศไทยมพฒนาการความกาวหนา และทดเทยมกบนานาประเทศได ดวยหลกคดดงกลาว หลกสตร และคมอสาหรบวทยากร เพอดาเนนภารกจแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 ขนสาหรบเปนเครองมอใหกบองคกรเครอขายสทธมนษยชน ในการสรางองคความร ความเขาใจ ใหแกตวแทนหนวยงานทเกยวของ นาไปดาเนนการตามแผนใหบรรลตามเปาหมายทวางไว ตอไป โดยเปนสอการสอนทใชควบคกบคมอเพอดาเนนงานแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 ซงไดแจกจายใหหนวยงานตาง ๆ ไปแลว

1.2 วตถประสงคของหลกสตร

(1) เพอใหองคกรเครอขายสทธมนษยชน มความร ความเขาใจหลกสทธมนษยชนและสาระสาคญของแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2

(2) เพอใหองคกรเครอขายสทธมนษยชน นาแผนยทธศาสตร แผนกลยทธ ตามแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 แปลงไปสการปฏบต และทราบแนวทางการตดตามประเมนผลฯ

1.3 โครงสรางเนอหา ประกอบดวย (1) สทธมนษยชนและสทธเสรภาพ (2) สาระสาคญของแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 (3) การแปลงแผนไปสการปฏบต (4) การตดตามประเมนผล

1.4 แนวทางการประเมนผล

การประเมนหลกสตรและคมอสาหรบวทยากร เพอดาเนนภารกจแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 แบงเปน 2 ระยะ คอ

1 แผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 กาหนดไววา “องคกรเครอขายสทธมนษยชน” คอ องคกรภาครฐ องคกรปกครองสวนทองถน องคกรพฒนาเอกชน

มลนธ สมาคม และองคกรสาธารณประโยชน ทมสถานภาพจดทะเบยนเปนนตบคคล และหรอเปนองคกรเครอขายทเปนสมาชกขององคกรดงกลาว



(1) ประเมนภายหลงการประชมเชงปฏบตการฯ โดยใชแบบประเมนซงประเมน 2 ดาน ไดแก ดานความร ความเขาใจและดานความพงพอใจในลกษณะการประชมฯ

(2) ประเมนการตดตามประเมนผล โดยมแบบรายงานการตดตามประเมนผลการปฏบตตาม แผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2

1.5 ผลทคาดวาจะไดรบ

(1) องคกรเครอขายสทธมนษยชน มความร ความเขาใจแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 (2) องคกรเครอขายสทธมนษยชน สามารถวเคราะหถงความเชอมโยงภาระหนาททตนเองรบผดชอบ

กบแผนสทธมนษยชนแหงชาต และทราบแนวทางการตดตามประเมนผลฯ (3) องคกรเครอขายฯ มความเขาใจและตระหนกวาสทธมนษยชนเปนเรองทจาเปนสาหรบมนษยทกคน

ในทกชวงวย เกยวพนกบมตตาง ๆ ทงดานสงแวดลอม การเมอง กฎหมาย เศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม (4) แผนสทธมนษยชนแหงชาตไดนาไปปฏบตใหเกดผลจรง

1.6 ลกษณะการดาเนนการ

การจดประชมเชงปฏบตการ ภายใตหวขอ “ขบเคลอนแผนสทธมนษยชนแหงชาต : รวมพลงความรวมมอของทกภาคสวน “ ตามโครงการเผยแพรแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 ระยะเวลา 1 วน

1.7 กลมเปาหมาย

องคกรเครอขายสทธมนษยชน จานวนทงสนประมาณ 9,625 องคกร(ควรเปนผททางานเกยวของหรอมความร ความเขาใจดานการจดทานโยบาย และแผนฯ)



กาหนดการประชมเชงปฏบตการ / สมมนา /อบรม

เวลา รายละเอยด

08.30 - 09.00 น. ลงทะเบยน

09.00 – 09.30 น. นาเสนอวดทศน (Presentation) เกยวกบความเปนมา และความสาคญของ “แผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 ดวยกระบวนการมสวนรวมของทกภาคสวน”

09.30 – 09.40 น.

พธเปดการประชม - การกลาวรายงานการประชม โดยวทยากรแกนนาในแตละภมภาค - การกลาวเปดการประชม โดยผวาราชการจงหวด หรอรองผวาราชการจงหวด หรอผแทนทไดรบมอบหมาย

09.40 – 09.55 น. พกรบประทานอาหารวาง และเครองดม

09.55 – 11.20 น. การสรางความตระหนกในเรองสทธมนษยชน และสทธเสรภาพ โดยม วดทศน (Presentation) เรองคณภาพแหงชวต : ปฏทนแหงความหวง จากครรภมารดาถง เชงตะกอน ประกอบการบรรยาย

11.20 – 12.00 น. สาระของแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 โดยมวดทศน (Presentation) ประกอบการบรรยาย

12.00 – 13.00 น. พกรบประทานอาหารกลางวน

13.00 – 13.10 น. กจกรรมสนทนาการ เพอสรางความตระหนกในเรองสทธมนษยชน และสทธเสรภาพ โดยคณะวทยากร

13.10 – 13.30 น. สาระของแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 (ตอ)

13.30 – 14.30 น. การสรางแนวความคด และแรงบนดาลใจในการนาเสนอโครงการ เพอแปลงแผนไปสการปฏบต

14.30 -14.40 น. พกรบประทานอาหารวาง และเครองดม

14.40 – 15.40 น. การสรางแนวความคด และแรงบนดาลใจในการนาเสนอโครงการ เพอแปลงแผนไปสการปฏบต (ตอ)

15.40 – 16.20 น. การตดตามประเมนผลแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2

16.20 -16.30 น. - สงคนแบบประเมนความร ความเขาใจ และความพงพอใจ - ถาม – ตอบ

หมายเหต : กาหนดการสามารถเปลยนแปลงไดตามความเหมาะสม

2. กาหนดการประชมเชงปฏบตการ / สมมนา /อบรม



หนวยการเรยนร กจกรรม ขนตอน/ กระบวนการจดกจกรรม เวลา (นาท) 1. การสรางความตระหนกเรองสทธมนษยชน และสทธเสรภาพ

กจกรรมท 1 การเรยนรเพอสรางความตระหนกเรองสทธมนษยชน และสทธเสรภาพ

- ฉายวดทศนอาจารยปวย องภากรณ - วพากษเนอหาในวดทศน โดยการแบงกลม - ใหผเขารวมประชมแตละกลมแสดงความคดเหนในความเชอมโยงระหวางขอความในวดทศนอาจารยปวย กบความเขาใจในเรองสทธมนษยชน และสทธเสรภาพ - วทยากรเกบขอมลทไดจากการฟงความเหนของผเขารวมประชม เพอเตรยม ใชเปนฐานความรกอนการบรรยายในกจกรรมตอไป - ใหความรเรองความหมายของคาวา “สทธมนษยชน” และ “สทธเสรภาพ” - อธบายความเหมอนหรอความแตกตางระหวางคา 2 คา โดยอาจจะใหผเขารวมประชมไดรวมแสดงความคดเหนกอนแลววทยากรคอยอธบายใหความชดเจนกได

90

2. สาระของแผน สทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2

กจกรรมท 2 การเรยนรและทาความเขาใจแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2

- ฉายวดทศน สาระสาคญของแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 - วทยากรอธบายเนอหาในแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 โดยเนนประเดนในเรองยทธศาสตร กลยทธ และกลวธเปนหลก

60

3. สรปสาระของหลกสตรเผยแพรความร ความเขาใจเกยวกบสทธมนษยชน และสทธเสรภาพ แผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 สาหรบวทยากร



หนวยการเรยนร กจกรรม ขนตอน/ กระบวนการจดกจกรรม เวลา (นาท) 3. การแปลงแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 ไปสการปฏบต

กจกรรมท 3 การสรางแนวคดและแรงบนดาลใจในการเสนอโครงการ เพอการ แปลงแผนไปสการปฏบต

- ใหผเขารวมประชมแบงกลม และนาเสนอแนวคดและกระบวนการในการจดทาโครงการดานแผนฯ ฉบบท 2 โดยอาจแบงกลม โดยอาศยความคลายคลงกนของลกษณะงานของผเขารวมประชม - ใหผเขารวมประชมแตละกลมนาเสนอโครงการของกลม

120

4. การตดตามประเมนผลแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2

กจกรรมท 4 การตดตาม และประเมนผลแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2

- วทยากรอธบายรายละเอยดในคมอใหผเขารวมประชมฟง เพอทาความเขาใจโดยสงเขป - อธบายการตดตามประเมนผล และระยะเวลาของการตดตาม เชน ชวงเดอนพฤศจกายนของทกป เปนตน

40



หนวยการเรยนร และรายละเอยดกจกรรม

4.1.1 เปาหมายการเรยนร มนษยทกคนมสทธตดตวมาตงแตเกด ทกคนจงมหนาทปกปองคมครองสทธของตนเอง ปกปอง

สทธของชมชนและสงคม และมความรบผดชอบในการใชสทธเสรภาพโดยไมละเมดสทธของผอน

4.1.2 วตถประสงคการเรยนร 1) เพอใหผเขารวมประชมฯ สามารถอธบายหลกสทธมนษยชนตามปฏญญาสากลวาดวย

สทธมนษยชน เชอมโยงกบสทธและเสรภาพของชนชาวไทยตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช 2550

2) เพอใหผเขารวมประชมฯ สามารถแยกแยะไดวาประเดนทเกดขนในชวตประจาวนหรอในสงคม กรณใดเปนเรองเกยวกบสทธมนษยชนหรอไมใช โดยใชเหตผลทสอดคลองกบหลกสทธมนษยชน

3) เพอใหผเขารวมประชมฯ สามารถประเมนเบองตนไดวาภารกจของหนวยงานทรบผดชอบนนเกยวของกบเรองสทธมนษยชนอยางไร

4.1.3 สาระการเรยนร 1) ความหมาย และสาระสาคญของสทธมนษยชน 2) ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน 3) หลกการในเรองศกดศรความเปนมนษย 4) หลกแหงความเสมอภาคและการไมเลอกปฏบต 5) หลกในเรองสทธและเสรภาพของประชาชนตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

พทธศกราช 2550

4.1.4 กจกรรมการเรยนร / กระบวนการ

4. กระบวนการจดการประชมเชงปฏบตการ

4.1 หนวยการเรยนรเกยวกบการสรางความตระหนกเรองสทธมนษยชน และ



วตถประสงค 1. เพอใหผเขารวมประชมฯ สามารถคดวเคราะหและอธบาย ไดวาสงจาเปนสาหรบคนทกคนทตอง

ไดรบในฐานะทเปนมนษย เพอใหมชวตอยรอด มความมนคงในชวตและมการพฒนา คอ สทธมนษยชน 2. เพอใหผ เขารวมประชมฯ มความตระหนกในความสาคญและมความร ความเขาใจในเรอง

สทธมนษยชนวามสาระสาคญ เกยวของกบชวตความเปนอยของคนทกคน ตงแตเกด จนกระทงตาย ครอบคลมประเดนทางดานเศรษฐกจ การเมอง สงคม วฒนธรรมและสงแวดลอม

ขนตอนดาเนนการ

ขนตอนแรก ฉายวดทศน เรอง คณภาพแหงชวต : ปฏทนแหงความหวง จากครรภมารดาถงเชงตะกอน วดทศนชดท 2

ขนตอนทสอง แบงผเขารวมประชมฯ เปนกลมยอย (จานวนกลมใหวทยากรพจารณาตามความเหมาะสม) วทยากรแจก

อปกรณ (ปากกา,เครองเขยนอน) ใบกจกรรม 1 และ ใบความรท 1.2-1.5 ใหผเขารวมประชมทกคน และให แตละกลมอานและตอบคาถาม ดงน

ประเดนขอคาถาม 1. เรองทไดชมตามวดทศนและกลาวถงบทความน เปนบทความทวาดวยสทธมนษยชนหรอไม 2. บทความเกยวกบสทธมนษยชน ขอความใดเปนสทธมนษยชนอะไร ตรงกบสทธขอใด ในปฏญญา

สากลฯ 3. ใหกลมประมวลความคดเหน และบทความนกลาวถงสทธมนษยชนแลวทานคดวาสทธมนษยชนม

ความหมายอยางไร

ขนตอนทสาม วทยากรขออาสาสมครเพยง 1 กลม มานาเสนอรายงานผลการสมมนากลมยอยตอทประชมฯ เพอเปนกรณศกษา หลงจากนนวทยากรจงเปดโอกาสใหทกคนสามารถรวมแลกเปลยนความคดเหน

กจกรรมท 1 เรยนรเพอสรางความตระหนกเรองสทธมนษยชนและสทธเสรภาพ



ขนตอนทส วทยากรเชอมโยงใหเหนวา บทความเรองคณภาพแหงชวต ปฏทนแหงความหวงฯ นอกจากมขอความสอดคลองกบปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชนแลว รฐธรรมนญฉบบปจบน กย งยนยนและรบรอง สทธมนษยชนดงกลาวไวดวยเชนกน แมสทธบางประการจะไมมอยในปฏญญาฯแตกรบรอง ไวในรฐธรรมนญ เชน เรองสทธในสงแวดลอม สทธชมชน เปนตน ระยะเวลา 1 ชวโมง 30 นาท เอกสารและสอการเรยนร

1. วดทศนคณภาพแหงชวต ปฏทนแหงความหวง จากครรภมารดาถงเชงตะกอน 2. ใบกจกรรม 1 คณภาพแหงชวต ปฏทนแหงความหวง จากครรภมารดาถงเชงตะกอน 3. ใบความร 1.2-1.5 4. ปากกาหรอดนสอ



ใบกจกรรมท 1 หนวยการเรยนรเพอสรางความตระหนกเรองสทธมนษยชนและสทธเสรภาพ



ใบกจกรรมท 1 คาชแจง ใหอภปรายวาจาก “บทความคณภาพแหงชวต ปฏทนแหงความหวง จากครรภมารดาถงเชง

ตะกอน” มความเกยวของเปนประเดนสทธดานใดบาง และตรงกบปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชนขอใด

คณภาพแหงชวต ปฏทนแหงความหวง จากครรภมารดาถงเชงตะกอน

ปวย องภากรณ

ขอความ เกยวกบสทธอะไร ปฏญญาสากลฯ ขอใด เมอผมอยในครรภของแม ผมตองการให

แมไดรบประทานอาหารทเปนคณประโยชน ไดรบความเอาใจใส และบรการอนดในเรองสวสดภาพของแมและเดก

ผมไมตองการมพนองมากอยางทพอแมของผมมอยและแมจะตองไมมลกถนก

พอกบแมจะแตงงานกนถกกฎหมายหรอประเพณหรอไมไมสาคญ แตสาคญทพอกบแมตองอยดวยกนอยางสงบสขทาความอบอนใหผมและพนอง

ในระหวาง 2-3 ขวบแรกของผมซงรางกายและสมองกาลงเตบโตในระยะทสาคญ ผมตองการใหแมผมไดรบประทานอาหารทเปนคณประโยชน

ผมตองการไปโรงเรยน พสาวหรอนองสาวผมกตองการไปโรงเรยน จะไดมความรหากนได และจะไดรคณธรรมแหงชาต ถาผมมสตปญญาเรยนชนสง ๆ ขนไป กใหม



ขอความ เกยวกบสทธอะไร ปฏญญาสากลฯ ขอใด โอกาสเรยนได ไมวาพอแมผมจะรวยหรอจนจะอยในเมองหรอชนบทแรนแคน

เมอออกจากโรงเรยนแลว ผมตองการงานอาชพทมความหมาย ทาใหไดรบความพอใจวาตนไดทางานเปนประโยชนแกสงคม

บานเมองทผมอาศยอย จะตองมขอมแป ไมมการขมขกดขหรอประทษรายกน

ประเทศของผมควรมความสมพนธอนชอบธรรมและเปนประโยชนกบโลกภายนอก ผมจะไดมโอกาสเรยนรถงความคดและวชาของมนษยทงโลก และประเทศของผมจะไดมโอกาสรบเงนทนจากตางประเทศมาใชเปนประโยชนแกสวนรวม

ผมตองการใหชาตของผมไดขายผลตผลแกตางประเทศดวยราคาอนเปนธรรม

ในฐานทผมเปนชาวนาชาวไรผมกอยากมทดนของผมพอสมควรสาหรบทามาหากน มชองทางไดกยมเงนมาขยายงาน มโอกาสรวธทากนแบบใหม ๆ มตลาดดและขายสนคาไดราคายตธรรม

ในฐานะทผมเปนกรรมกร ผมกควรจะมหนสวน มสวนในโรงงาน บรษท หางรานทผมทาอย



ขอความ เกยวกบสทธอะไร ปฏญญาสากลฯ ขอใด ในฐานะทผมเปนมนษย ผมกตองการอาน

หนงสอพมพ และหนงสออน ๆ ทไมแพงนก จะฟงวทย ดโทรทศนกได โดยไมตองทนรบกวนจากการโฆษณามากนก

ผมตองการสขภาพอนามยอนดและรฐบาลจะตองใหบรการปองกนโรคแกผมอยางฟร กบบรการการแพทย รกษาพยาบาลอยางถกอยางด เจบปวยเมอใดหาหมอหาพยาบาลไดสะดวก

ผมจาเปนตองมเวลาวาง สาหรบเพลดเพลนกบครอบครว มสวนสาธารณะทเขยวชอมสามารถมบทบาทและชมศลปะวรรณคดนาฏศลป ดนตร วฒนธรรมตางๆ เทยวงานวด งานลอยกระทง งานนกขตฤกษ งานกศลอะไรไดพอสมควร

ผมตองการอากาศบรสทธสาหรบหายใจ นาบรสทธสาหรบดม

เรองอะไรทผมทาเองไมไดหรอไดแตไมด ผมกจะขอรวมมอกบเพอนฝงในรปของสหกรณ หรอสโมสร หรอสหภาพจะไดชวยซงกนและกน

เรองทผมเรยกรองขางตนน ผมไมเรยกรองเปลา ผมยนดเสยภาษอากรใหสวนรวมตามอตภาพ



ขอความ เกยวกบสทธอะไร ปฏญญาสากลฯ ขอใด ผมตองการโอกาสทมสวนในสงคม

รอบตว ผมตองการมสวนในการวนจฉยโชคชะตาทางการเมอง เศรษฐกจและสงคมแหงชาต

เมยผมกตองการโอกาสตางๆ เชนเดยวกบผม และเราสองคนควรจะไดรบความรและวธการวางแผนครอบครว

เมอแก ผมและเมยกควรไดประโยชนตอบแทนจากการประกนสงคม ซงผมไดจายบารงตลอดมา

เมอจะตาย กขอใหอยาตายอยาง โง ๆ อยางบา ๆ คอตายในสงครามทคนอนกอใหเกดขน ตายในสงครามกลางเมอง ตายเพราะอบตเหตรถยนต ตายเพราะนาหรออากาศเปนพษ หรอตายเพราะการเมองเปนพษ

เมอตายแลว ยงมทรพยสนเหลออยเกบไวใหเมยผมพอใชในชวตของเธอ ถาลกยงเลกอยกเกบไวเลยงใหโตแตลกทโตแลวไมให นอกนนรฐบาลควรเกบไปหมด จะไดใชเปนประโยชนในการบารงชวตของคนอน ๆ บาง

ตายแลว เผาผมเถด อยาฝง คนอนจะไดมทดนอาศยและทากน และอยาทาพธรตองในงานศพใหวนวายไป



ขอความ เกยวกบสทธอะไร ปฏญญาสากลฯ ขอใด นแหละคอความหมายแหงชวต นแหละ

การพฒนาทจะควรใหเกดขนเพอประโยชนของทกคน

สดทายนขอขอบพระคณทานทงหลายทอตสาหอานมาจนจบ ขอความสขสวสดและสนตสขจงเปนของทานทงหลาย และพระทานกลาวไวดงนเกยวกบความสวสด

“เราตถาคตไมเหนความสวสดอนใดของสตวทงหลายนอกจากปญญา เครองตรสรความเพยร ความสาเรจอนทรย และความเสยสละ”



ใบความร กจกรรมท 1 เรยนรเพอสรางความตระหนกเรองสทธมนษยชนและสทธเสรภาพ



ใบความรท 1.1

บทความเรองคณภาพแหงชวต ปฏทนแหงความหวง จากครรภมารดาถงเชงตะกอนน เปนบทความทกลาวถงสงจาเปนของคนทกคน ทตองไดรบในฐานะมนษย ตงแตเกดจนตาย สงจาเปนสาหรบมนษย ไดแก ปจจย 4 ไดรบการศกษา มอาชพการงาน อยในสงแวดลอมทด อากาศด มน าสะอาดดม ใช สามารถเขาถงหรอไดรบบรการสาธารณสขไดงาย ไมถกทาราย ฆา ทารณ ฯลฯ

เราอาจกลาวไดวา "สงจาเปนสาหรบมนษย ททาใหมนษยสามารถอยรอดไดและมการพฒนา คอ สทธมนษยชน” 1. สทธมนษยชน คออะไร

ในการมชวตของคนนนสงทจาเปนสาหรบมนษยเพอใหสามารถอยรอดไดอนดบแรก กคอ ปจจยส แตการอยรอดของมนษยเพยงมปจจยสเทานนยงไมเพยงพอ มนษยยงตองไดรบการพฒนาใหสามารถอยในสงคมไดอยางมความเหมาะสมแกความเปนมนษย

ดงนนมนษยตองไดรบ การศกษา ตองมงานทา ตองไดรบการดแลใหมความปลอดภยในชวต ตงแตเมอเปนทารกอยในทองของแม ลกในทองตองไดรบอาหารตลอดจนการดแลอยางเหมาะสม ไดรบอาหารเสรมทจาเปนสาหรบทารก ไดรบยาทแมกนแลวคมครองโรครายตางๆใหแกลกในทองได สาหรบคนธรรมดาทโตแลวตองไมถกจบกมโดยไมมความผด หรอหากถกจบกมเพราะถกหาวากระทาความผดทางอาญาตองมทนายความหรอผทตนไวใจอยดวยเมอถกจบ ไดรบการประกนตวและ ไมถกทาราย ทรมานในระหวางสอบสวนหรอถกฆา มนษยทกคนตองไมถกขายเปนสนคาหรอเอาไปเปนทาสทกชนดฯลฯ

เราเรยกสงจาเปนสาหรบคนทกคนทตองไดรบในฐานะทเปนมนษย เพอทาใหคนๆนนมชวต

อยรอดได มความมนคงในชวตและสามารถพฒนาตนเองไดวา คอ "สทธมนษยชน"



ใบความรท 1.1 (ตอ) คณภาพแหงชวต ปฏทนแหงความหวงจากครรภมารดาถงเชงตะกอน

ปวย องภากรณ ขอความ เกยวกบสทธอะไร ปฏญญาฯ รฐธรรมนญ

เมอผมอยในครรภของแม ผมตองการใหแมไดรบประทานอาหารทเปนคณประโยชน ไดรบความเอาใจใส และบรการอนดในเรองสวสดภาพของแมและเดก

ผมไมตองการมพนองมากอยางทพอแมของผมมอย และแมจะตองไมมลกถนก

สทธในการไดรบมาตรฐานการครองชพอยางพอเพยงตลอดจนตองคมครองแมและเดก สทธในการไดรบขอมลขาวสาร อนามย เจรญพนธในการวางแผนครอบครว

ขอ 25

ขอ 19

พอกบแมจะแตงงานกนถกกฎหมายหรอธรรมเนยมประเพณหรอไม ไมสาคญ แตสาคญทพอกบแมตองอยดวยกนอยางสงบสขทาความอบอนใหผมและพนอง

สทธในการเลอกคครองและสรางครอบครว

ขอ 16

ในระหวาง 2-3 ขวบแรกของผมซงรางกายและสมองกาลงเตบโตในระยะทสาคญ ผมตองการใหแมผมไดรบประทานอาหารทเปนคณประโยชน

สทธในการไดรบปจจยสและการคมครองแมและเดก

ขอ 25

ผมตองการไปโรงเรยน พสาวหรอนองสาวผมกตองการไปโรงเรยน จะไดมความรหากนได และจะไดรคณธรรมแหงชวต ถาผมมสตปญญาเรยนชนสง ๆ ขนไป กใหมโอกาสเรยนได ไมวาพอแมผมจะรวยหรอจน จะอยในเมองหรอชนบทแรนแคน

สทธในการศกษา ความเสมอภาค

ขอ 26

ขอ 2

เมอออกจากโรงเรยนแลว ผมตองการงานอาชพทมความหมาย ทาใหไดรบความพอใจวาตนไดทางานเปนประโยชนแกสงคม

สทธในการมงานทา

ขอ23

บานเมองทผมอาศยอย จะตองมขอมแป ไมมการขมขกดขหรอประทษรายกน

สทธในชวต สทธในการไดรบความคมครองตามกฎหมาย

ขอ 3 ขอ 7



ขอความ เกยวกบสทธอะไร ปฏญญาฯ รฐธรรมนญ ประเทศของผมควรมความสมพนธอนชอบธรรมและเปนประโยชนกบโลกภายนอก ผมจะไดมโอกาสเรยนรถงความคดและวชาของมนษยทงโลก และประเทศของผมจะไดมโอกาสรบเงนทนจากตางประเทศมาใชเปนประโยชนแกสวนรวม

สทธในการตดตอสอสารและไดรบขอมลขาวสาร

ขอ 12 ขอ 19

ผมตองการใหชาตของผมไดขายผลตผลแกตางประเทศดวยราคาอนเปนธรรม

สทธในการไดรบความมนคงทางสงคมโดยการกาหนดทรพยากรของตนเอง

ขอ 22

ในฐานะทผมเปนชาวนาชาวไรผมกอยากมทดนของผมพอสมควรสาหรบทามาหากน มชองทางไดกยมเงนมาขยายงาน มโอกาสรวธทากนแบบใหม ๆ มตลาดดและขายสนคาไดราคายตธรรม

สทธในทรพยสน/สทธในการไดรบขอมลขาวสาร ความเสมอภาค

ขอ17 ขอ19 ขอ 2

ในฐานะทผมเปนกรรมกร ผมกควรจะมหนสวน มสวนในโรงงาน บรษท หางรานทผมทาอย

สทธในการไดรบความมนคงทางสงคม

ขอ 22

ในฐานะทผมเปนมนษย ผมกตองการอานหนงสอพมพ และหนงสออน ๆ ทไมแพงนก จะฟงวทย ดโทรทศนกได โดยไมตองทนรบกวนจากการโฆษณามากนก

สทธในการไดรบขอมลขาวสาร สทธผบรโภค

ขอ 19

ผมตองการสขภาพอนามยอนดและรฐบาลจะตองใหบรการปองกนโรคแกผมอยางฟร กบบรการการแพทย รกษาพยาบาลอยางถกอยางด เจบปวยเมอใดหาหมอหาพยาบาลไดสะดวก

สทธในการเขาถงบรการสาธารณะ

ขอ 21

ผมจาเปนตองมเวลาวาง สาหรบเพลดเพลนกบครอบครว มสวนสาธารณะทเขยวชอมสามารถมบทบาทและชมศลปะวรรณคด นาฏศลป ดนตร วฒนธรรมตาง ๆ เทยวงานวด งานลอยกระทง งานนกขตฤกษ งานกศลอะไรไดพอสมควร

สทธในการพกผอน สทธในการมสวนรวมในวฒนธรรมและวถชวต ของชมชน

ขอ 24

ขอ 27

ผมตองการอากาศบรสทธสาหรบหายใจ นาบรสทธสาหรบดม

สทธในการเขาถงบรการสาธารณะ

ขอ 21



ขอความ เกยวกบสทธอะไร ปฏญญาฯ รฐธรรมนญ เรองอะไรทผมทาเองไมไดหรอไดแตไมด ผมกจะ

ขอรวมมอกบเพอนฝงในรปของสหกรณ หรอสโมสร หรอสหภาพจะไดชวยซงกนและกน

เสรภาพในการรวมกลม/ และเขารวมสหภาพแรงงาน

ขอ 20 ขอ 23

เรองทผมเรยกรองขางตนน ผมไมเรยกรองเปลา ผมยนดเสยภาษอากรใหสวนรวมตามอตภาพ

หนาทของบคคลตอสงคม ขอ 29

ผมตองการโอกาสทมสวนในสงคมรอบตว ผมตองการมสวนในการวนจฉยโชคชะตาทางการเมอง เศรษฐกจและสงคมแหงชาต

สทธในการมสวนรวมในรฐบาล

ขอ 21

เมยผมกตองการโอกาสตาง ๆ เชนเดยวกบผม และเราสองคนควรจะไดรบความรและวธการวางแผนครอบครว

ความเสมอภาคและหามเลอกปฏบต

ขอ 2

เมอแก ผมและเมยกควรไดประโยชนตอบแทนจากการประกนสงคม ซงผมไดจายบารงตลอดมา

สทธในการไดรบสวสดการสงคม

ขอ 25

เมอจะตาย กขอใหอยาตายอยางโง ๆ อยางบา ๆ คอตายในสงครามทคนอนกอใหเกดขน ตายในสงครามกลางเมอง ตายเพราะอบตเหตรถยนต ตายเพราะนาหรออากาศเปนพษ หรอตายเพราะการเมองเปนพษ

ศกดศรความเปนมนษยและสทธในชวต

ขอ 1 ขอ 3

เมอตายแลว ยงมทรพยสนเหลออยเกบไวใหเมยผมพอใชในชวตของเธอ ถาลกยงเลกอยกเกบไวเลยงใหโต แตลกทโตแลวไมให นอกนนรฐบาลควรเกบไปหมด จะไดใชเปนประโยชนในการบารงชวตของคนอน ๆ บาง

สทธในทรพยสนและ สวสดการสงคม

ขอ 17 ขอ 25

ตายแลว เผาผมเถด อยาฝง คนอนจะไดมทดนอาศยและทากน และอยาทาพธรตองในงานศพใหวนวายไป

เสรภาพในมโนธรรม ความเชอ ขอ 18

นแหละคอความหมายแหงชวต นแหละการพฒนาทจะควรใหเกดขนเพอประโยชนของทกคน

สดทายนขอขอบพระคณทานทงหลายทอตสาหอานมาจนจบ ขอความสขสวสดและสนตสขจงเปนของทานทงหลาย และพระทานกลาวไวดงนเกยวกบความสวสด



ขอความ เกยวกบสทธอะไร ปฏญญาฯ รฐธรรมนญ เราตถาคตไมเหนความสวสดอนใดของสตว

ทงหลาย นอกจากปญญา เครองตรสรความเพยร ความสาเรจอนทรย และความเสยสละ




ความเปนมาและสาระสาคญของปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน

"สทธมนษยชน" เปนพนฐานของการปฏบตตอกนระหวางมนษยดวยกน และหามมใหรฐละเมด สทธมนษยชน ปรากฏตามปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชนซงมความเปนมา ดงน

ก. เมอสงครามโลกครงทสองไดยตลงเมอป พ.ศ. 2488(ค.ศ. 1945) โดยชยชนะของฝายสมพนธมตรท

มสหรฐอเมรกา องกฤษ ฝรงเศส รสเซย เปนผนานน สงครามโลกครงทสองไดนาความหายนะมาสชวตและทรพยสนของหลายประเทศทวโลก ชาวโลกไดประจกษถงความทารณโหดรายของพรรคนาซเยอรมนทไดฆาลางเผาพนธชาวยวหลายลานคน และกระทาการย ายประชาชนทกประเทศทเยอรมนเขายดครอง การทาลายลางเผาพนธ การย ายสตร เดก ถอเปนการละเมดศกดศรของมนษยอยางชดแจง หวหนารฐบาลประเทศสมพนธมตรตางเหนพองตองกนวาจะตองแสวงหามาตรการทเปนรปธรรมปองกนมใหมการทาลายศกดศรของมนษยเกดขนอก ภายหลงการกอต งองคการสหประชาชาตแลวในวนท 15 เมษายน 2488 มการรบรองกฎบตรสหประชาชาต(UN Charter) โดยมตทประชมใหญ ในกฎบตรนมขอความหลายตอนทแสดงถงความมงมนของสหประชาชาตในการทาหนาทสงเสรมและคมครองสทธมนษยชน เดอนตลาคม พ.ศ. 2489 สหประชาชาตไดตงคณะกรรมาธการสทธมนษยชน(The Commission on Human Rights) ใหอยภายใตคณะมนตรเศรษฐกจและสงคม(Economic and Social Council หรอ ECOSOC) เดอนมกราคม พ.ศ. 2490 คณะกรรมาธการสทธมนษยชนไดเรยกประชมเปนครงแรกและไดแตงตงคณะกรรมการยกรางเอกสารสหประชาชาตเพอการคมครองและสงเสรมสทธมนษยชนโดยแบงออกเปน 3 ชด ชดแรก จดทารางปฏญญา(Declaration) ชดทสองจดทาอนสญญา(Convention) และชดทสาม ศกษาปญหาทางการเมองระหวางประเทศ คณะกรรมการยกรางปฏญญา ไดมการประชมหลายครงและไดนาเสนอรางปฏญญาใหสมชชาใหญสหประชาชาตลงมตยอมรบและประกาศปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน เมอวนท 10 ธนวาคม 2491 ดวยคะแนนเสยง 48 เสยง ไมมเสยงคดคาน และประเทศกลมคอมมวนสตทงหมด ซาอดอาระเบย และอาฟรกาใต งดออกเสยง สาหรบประเทศไทยเปนหนงในประเทศทใหการรบรอง



ข.เนอหาของปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชนประกอบดวยขอความ 30 ขอ มเนอหาแบงเปน 4 สวน สวนแรก กลาวถงหลกการสาคญของสทธมนษยชนทวา มนษยมสทธตดตวมาแตเกด มนษยมศกดศร มความเสมอภาคกน ดงนนจงหามเลอกปฏบตตอมนษยและควรปฏบตตอกนเสมอนเปนพนอง สทธมนษยชนนเปนสงทไมสามารถโอนใหแกกนได จงเปนหนาทของรฐบาลทกประเทศทจะสรางหลกประกนแกทกชวตดวยการเคารพหลกการของสทธเสรภาพทปรากฏในปฏญญาน เพอใหสทธมนษยชนเปนมาตรฐานรวมกนสาหรบการปฏบตตอกนของผคนในสงคมทงในประเทศและระหวางประเทศอนจะเปนพนฐานแหงเสรภาพ ความยตธรรม และสนตภาพในโลก สวนทสอง กลาวถงสทธของพลเมองและสทธทางการเมอง(Civil and Political Rights) ตงแตขอ 3 ถง ขอ 21 สทธดงกลาวประกอบดวย สทธในชวต เสรภาพความมนคงในชวต สทธในกระบวนการยตธรรม เสรภาพในความเปนสวนตว เสรภาพในการแสดงความคดเหน การแสดงออก เสรภาพสอมวลชน เสรภาพในการชมนม การสมาคมรวมกลม และสทธในการมสวนรวมทางการเมอง และการเขาถงบรการสาธารณะ สวนทสาม กลาวถงสทธทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม(Economic Social and Cultural Rights) สทธดงกลาวเรมตงแต ขอ 22 ถงขอ 27 ไดแก สทธในการเขาถงทรพยากรของรฐ และไดรบผลทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรมทจาเปนตอการพฒนาตนเอง สทธในการศกษา สทธในดานแรงงาน สทธในมาตรฐานการครองชพทเพยงพอ สทธในสวสดการสงคม การคมครองแมและเดก สทธในการไดรบความคมครองทางวฒนธรรม ศลปะ ลขสทธ และสทธบตร สวนทส กลาวถงหนาทของบคคล สงคม และรฐ โดยการทจะตองดาเนนการสรางหลกประกนใหมการคมครองสทธทปรากฏในปฏญญานใหไดรบการปฏบตอยางจรงจง หามรฐกระทาการละเมดสทธมนษยชนและจากดสทธของบคคลมใหใชสทธมนษยชนละเมดสทธของผอน สงคมและโลก สทธเหลานปรากฏอยในขอ 28 ถงขอ 30

สทธมนษยชน ม 2 ระดบ ระดบแรก เปนสทธทตดตวคนทกคนมาแตเกด ไมสามารถถายโอนใหแกกนได อยเหนอกฎหมายและอานาจใดๆของรฐทกรฐ สทธเหลานไดแก สทธในชวตและรางกาย หามฆาหรอทารายตอชวต หามการคามนษย หามทรมานอยางโหดราย คนทกคนมสทธในความเชอ มโนธรรมหรอลทธทางศาสนา ทางการเมอง มเสรภาพในการแสดงความคดเหนและแสดงออกหรอการสอความหมายโดยวธอน สทธมนษยชนเหลานไมตองมกฎหมายมารองรบ สทธเหลานกดารงอย อยางนอยอยในมโนธรรมสานกถงบาปบญคณโทษทอย



ในตวของแตละคน เชน แมไมมกฎหมายบญญตวาการฆาคนเปนความผดตามกฎหมาย แต คนทกคนมสานกรไดเองวา การฆาคนนนเปนสงตองหาม เปนบาปในทางศาสนา เปนตน

ระดบทสอง เปนสทธทตองไดรบการรบรองในรปของกฎหมาย หรอตองไดรบการคมครองโดยรฐบาล ไดแก การไดรบสญชาต การมงานทา การไดรบความคมครองแรงงาน ความเสมอภาคของหญงชาย สทธของเดก เยาวชน ผสงอาย คนพการ การไดรบการศกษาขนพนฐาน การประกนการวางงาน การไดรบบรการทางดานสาธารณสข การสามารถแสดงออกทางดานศลปะ ประเพณ วฒนธรรมอยางอสระ และไดรบความเพลดเพลนจากศลปะ วฒนธรรมในกลมของตน เปนตน

สทธมนษยชนระดบทสองนตองเขยนรบรองไวในกฎหมายหรอรฐธรรมนญหรอแนวนโยบายพนฐานของรฐของแตละประเทศ เพอเปนหลกประกนวาคนทกคนทอยในรฐนนจะไดรบความคมครองชวตความเปนอย ใหมความเหมาะสมแกความเปนมนษย

ดงนน สรปไดวา หลกการพนฐานของสทธมนษยชน ม 6 ประการ 1. คนทกคนมศกดศรความเปนมนษย (Human Dignity) เปนสทธตดตวทกคนตามธรรมชาตตงแตเกด

(Natural Rights ) 2. คนทกคนมความเสมอภาคและหามการเลอกปฏบต (Equality and non-discrimination) 3. สทธมนษยชน เปนของคนทกคนโดยไมเลอกเชอชาต ศาสนา เพศ อาย อาชพ สถานะทางเศรษฐกจ

หรอสงคม สขภาพ ความคดเหนทางการเมอง(Universality) 4. สทธมนษยชนเปนองครวม แยกออกเปนสวนๆไมไดและพงพงกน(Indivisibility &

Interdependently) 5. การมสวนรวมและการเปนสวนหนงของสทธนน (participation& inclusion) หมายความวา

ประชาชนแตละคนและกลมของประชาชนหรอประชาสงคมยอมมสวนรวมอยางแขงขนในการเขาถงและไดรบประโยชนจากสทธพลเมองและการเมอง และสทธทางเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม

6. ตรวจสอบไดและใชหลกนตธรรม( Accountability & the Rule of Law) ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชนฉบบยอ

ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชนประกอบดวยขอความ 30 ขอ โดยสรป ดงน ขอ 1 ทกคนมศกดศร สทธ และเสรภาพเทาเทยมกน และตองปฏบตตอกนฉนพนอง ขอ 2 ทกคนมสทธ และเสรภาพ อยางเทาเทยมกน โดยไมถกเลอกปฏบต ขอ 3 ทกคนมสทธในการมชวตอย และมความมนคง ขอ 4 หามบงคบคนใหเปนทาส และหามคาทาสทกรปแบบ



ขอ 5 หามการทรมาน หรอการลงโทษทารณโหดรายผดมนษย ขอ 6 สทธในการไดรบการยอมรบวาเปนบคคลตามกฎหมาย ขอ 7 สทธในการไดรบความคมครองตามกฎหมายอยางเทาเทยมกน ขอ 8 สทธในการไดรบการเยยวยาจากศาล ขอ 9 หามการจบกม คมขง หรอเนรเทศโดยพลการ ขอ 10 สทธในการไดรบการพจารณาคดอยางเปนธรรมและเปดเผย ขอ 11 สทธในการไดรบการสนนษฐานวาบรสทธกอนศาลตดสน และตองมกฎหมายกาหนดวาการ

กระทานนเปนความผด ขอ 12 หามรบกวนความเปนอยสวนตว ครอบครว เคหสถาน การตดตอสอสาร รวมทงหามทาลาย

ชอเสยงและเกยรตยศ ขอ 13 เสรภาพในการเดนทางและเลอกถนทอยในประเทศ รวมทงการออกนอกประเทศหรอกลบเขา

ประเทศโดยเสร ขอ 14 สทธในการลภยไปประเทศอนเพอใหพนจากการถกประหตประหาร ขอ 15 สทธในการไดรบสญชาตและการเปลยนสญชาต ขอ 16 สทธในการเลอกคครองและสรางครอบครว ขอ 17 สทธในการเปนเจาของทรพยสน ขอ 18 เสรภาพในความคด มโนธรรม ความเชอ หรอการถอศาสนา ขอ 19 เสรภาพในการแสดงความคดเหนและแสดงออก รวมทงการไดรบขอมลขาวสาร ขอ 20 สทธในการชมนมโดยสงบและรวมกลม และหามบงคบเปนสมาชกสมาคม ขอ 21 สทธทจะมสวนรวมในรฐบาลทงทางตรงและโดยผานผแทน อยางอสระ และมสทธเขาถง

บรการสาธารณะโดยเทาเทยมกน ขอ 22 สทธในการไดรบความมนคงทางสงคม และไดรบสทธทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม

โดยการกาหนดระเบยบและทรพยากรของ ประเทศตนเอง ขอ 23 สทธในการมงานทาตามทตองการ และไดรบการประกนการวางงาน รวมทงไดรบ

คาตอบแทนเทากนสาหรบงานอยางเดยวกน และรายไดตองพอแกการดารงชพสาหรบตนเองและครอบครว ตลอดจนมสทธ กอตงและเขารวมสหภาพแรงงาน

ขอ 24 สทธในการพกผอนและมเวลาพกจากการทางาน ขอ 25 สทธในการไดรบมาตรฐานการครองชพอยางเพยงพอ ไดรบปจจยส สวสดการสงคม ประกน

การวางงาน เจบปวย เปนหมาย ผสงอาย ตลอดจนตองคมครองแมและเดกเปนพเศษ ขอ 26 สทธในการไดรบการศกษาอยางเทาเทยมกน



ขอ 27 สทธทจะมสวนรวมในวฒนธรรมและวถชวตของชมชน และไดรบการคมครองทรพยสนทางปญญา

ขอ 28 สงคมตองมระเบยบทงในระดบประเทศและระหวางประเทศ เพอใหบคคลไดรบสทธ และเสรภาพตามปฏญญาน

ขอ 29 บคคลยอมมหนาทตอชมชน การใชสทธเสรภาพจะตองเคารพ ในสทธ และเสรภาพของผอน ขอ 30 หามมใหรฐ กลมชน หรอบคคล กระทาการทาลายสทธและเสรภาพทไดรบการรบรองใน

ปฏญญาน



ใบความรท 1.3 หลกศกดศรความเปนมนษย

1. ศกดศรความเปนมนษย คอ คณคาของคนทกคนในฐานะทเกดเปนมนษยโดยปกตผคนในสงคมโดยทวไปมการใหคณคาแกมนษย 2 ลกษณะ คอ

- การใหคณคาแกมนษยในฐานะการดารงตาแหนงทางสงคม ซงมความแตกตางกนขนอยกบการมอานาจหรอการยดครองทรพยากรของสงคม

- คณคาของมนษยในฐานะทเปนมนษย ซงมความเทาเทยมกน ไมแบงแยก 2. การกาหนดคณคาทแตกตางกนนามาซงการลดทอนคณคาความเปนมนษย ผคนในสงคมโดยทวไปมกใหคณคาแกคน จากฐานะ ตาแหนงหรอเงนตราซงการใหคณคาแบบนนามาซงการเลอกปฏบต จงตองปรบวธคดและเนนใหมการปฏบต โดยการใหคณคาแกคนในฐานะของความเปนมนษย มใชใหคณคาคนตามฐานะทางเศรษฐกจหรอตามสถานภาพทางเศรษฐกจและสงคม

• ศกดศรความเปนมนษย หมายถง คณคาของคนทเกยวของและขนอยกบความเปนมนษยโดยไมคานงฐานะตาแหนงทางสงคม

• การละเมดศกดศรความเปนมนษยหมายถง การเหยยดหยาม การลดทอน หรอการปฏบตตอบคคลเสมอนไมใชมนษย หรอลดฐานะมนษยเปนเพยงวตถ สงของ

• ศกดศรความเปนมนษยเปนรากฐานของสทธมนษยชน เพราะคณคาความเปนมนษยทมนษยทกคนมอยในฐานะทเขาเปนมนษยนนเองเปนแหลงทมาของสทธของมนษย

• การเคารพศกดศร ความเปนมนษยยอมทาใหสทธมนษยชนมความสมบรณยงขน



ใบความรท 1.4 หลกแหงความเสมอภาคและการไมเลอกปฏบต

เกณฑการวดวาสงคมหนงสงคมใดมการละเมดหรอเคารพสทธมนษยชนกคอ การดวาสงคมนนมการเคารพศกดศรความเปนมนษยหรอไม ตวชวดทสอง กคอ ความเสมอภาค หรอการปฏบตตอคนทกคนอยางเทา

เทยมกน หากมการปฏบตตอมนษยโดยไมเทาเทยมกน เราเรยกวา การเลอกปฏบต ความเสมอภาคหรอความเทาเทยมกน มใชแปลวาคนทกคนตองไดรบเทากน แตหมายความวา ก. ในสถานการณหนงจะตองปฏบตตอคนทมสาระสาคญเหมอนกนดวยหลกการเดยวกน เชน การ

ประกาศรบนกเรยนเขาเรยนประถมศกษาในโรงเรยนของรฐนน ตองเปนการประกาศแกบคคลทวไปทมบตรอายครบตามเกณฑทกาหนด เพราะสาระสาคญของเรองนคอ เดกทกคนทอายครบ 7 ป มสทธสมครสอบเขาเรยนชน ป.1 โรงเรยนจะประกาศวา โรงเรยนจะรบเดกทพอแมมอปการคณเขาโรงเรยน โดยเดกไมตองสอบเขาเหมอนเดกคนอนไมได หากโรงเรยนใดออกประกาศในลกษณะเชนน เทากบเปนการใชหลกเกณฑทตางกนตอการปฏบตตอบคลทมสาระสาคญเหมอนกน ถอเปนการเลอกปฏบต

ข. ในสถานการณเดยวกน อาจมการไดรบการปฏบตทแตกตางกนได เพราะขอจากด หรอสาระสาคญหรอความจาเปนของบคคลนน ซงไมถอวาเปนการไมเสมอภาค หรอเปนการเลอกปฏบต

เชน รฐบาลประกาศวาคนทกคนทมรายไดจะตองเสยภาษใหแกรฐเทากนทกคน โดยไมตองคานงวาใครจะมรายไดมากนอยเทาใด โดยรฐจะอางวานคอการใชเกณฑเดยวกนปฏบตตอคนทกคนเสมอหนากน หรอรฐจะออกกฎหมายใหคนทกคนอยบานการเคหะทรฐจดหาไวให เพอแสดงวาคนทกคนตองไดรบการปฏบตอยางเสมอหนากน ยอมไมใชการอธบายหลกของความเสมอภาค เพราะ สาระสาคญของเรองน คอ รายไดของแตละบคคลไมเทากน จงตองเสยภาษตามสดสวนของรายไดทตนไดรบ จงเกดความเปนธรรม เสมอภาคกน การเสยภาษใหแกรฐตามกาลงแหงรายไดของบคคลนนยอมเกดความเปนธรรมแกผมรายไดทกคน มใชใหคนทมรายไดนอยตองเสยภาษเทาคนทมรายไดมาก

ดงนน ตามหลกการเรองความเสมอภาคนน จงตองเปนกรณทมขอเทจจรง 2 ชด หรอกรณบคคล 2 คน

หรอกลม 2 กลม โดยนาขอเทจจรงทงสองมาเปรยบเทยบกน โดยยดถอสาระสาคญของเรองนนๆ เปนจดโยงในการเปรยบเทยบ ซงอะไรถอเปนสาระสาคญของเรองหรอกรณนน ๆ ตองพจารณาเปนกรณๆไป เพราะความเหมอนหรอแตกตางกนในสาระสาคญของกรณนนจะเกยวพนถงความสามารถทจะตองปฏบตใหแตกตางหรอเหมอนกน เชน กรณการเสยภาษใหแกรฐดงกลาวขางตน ไมถอเปนการเลอกปฏบต หรอในกรณคนพการทรฐ



ตองมบรการเปนพเศษ เพอใหคนพการสามารถไดรบบรการงายขนนน ไมถอวารฐเลอกปฏบตตอคนปกต เพราะสาระสาคญของกรณนคอ คนพการไมสามารถเขาถงบรการของรฐไดเชนคนปกต จงตองมวธการพเศษททาใหคนพการเขาถงบรการไดโดยงายและเปนธรรมแกคนพการ เชน กรณ กรงเทพมหานคร จดลฟตใหคนพการทสถานรถไฟฟา BTS หรอมทางเทาทมทางลาดใหคนพการทนงรถเขนสามารถขน-ลง ทางเทาไดโดยงาย เปนการอานวยความสะดวกใหคนพการ ถอวาเปนการปฏบตตอบคคลทมสาระสาคญแตกตางกน โดยไมเหมอนกน ไมถอวาเปนการเลอกปฏบต

ในประเทศไทยมบทบญญตเรองความเสมอภาค และการเลอกปฏบตอยในรฐธรรมนญ มาตรา 30 ทวา

“มาตรา 30 บคคลยอมเสมอกนในกฎหมายและไดรบความคมครองตามกฎหมายเทาเทยมกน ชายและหญงมสทธเทาเทยมกน การเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรมตอบคคลเพราะเหตแหงความแตกตางในเรองถนกาเนด เชอชาต ภาษา เพศ อาย ความพการ สภาพทางกาย หรอสขภาพ สถานะของบคคล ฐานะทางเศรษฐกจหรอสงคม ความเชอทางศาสนา การศกษาอบรม หรอความคดเหนทางการเมองอนไมขดตอบทบญญตแหงรฐธรรมนญ จะกระทามได มาตรการทรฐกาหนดขนเพอขจดอปสรรคหรอสงเสรมใหบคคลสามารถใชสทธและเสรภาพไดเชนเดยวกบบคคลอน ยอมไมถอเปนการเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรมตามวรรคสาม”

บทบญญตในวรรคหนง ของรฐธรรมนญ มาตรา 30 น มความทนาสนใจคอ

1. การเขยนรบรองสทธ ของบคคลทกคนวามความเสมอภาคกนตอหนากฎหมาย เปนการเขยนรบรองสทธตามกฎหมายไวเปนการทวไปวา คนทกคน ตองไดรบการปฏบตตามกฎหมายเทาเทยมกนหรอ อกนยหนงกคอ กฎหมายตองใชบงคบแกคนทกคนเหมอนกน โดยไมเลอกวาคนๆนนจะเปนคนจน คนรวย คนพการ ถาทาผดกฎหมายกตองไดรบโทษเสมอกน และเปนการหามมใหเจาหนาทของรฐปฏบตหนาทตาม “อาเภอใจ” ซงสงคมไทยยงตองเรยนรเรองนอกมาก

2. ในวรรค 2 เขยนวา ชายและหญงมสทธเทาเทยมกน เปนการอธบายถงหลกความเสมอภาคเฉพาะเรองทเปนกรณทางกายภาพระหวางความเปนผหญงกบผชาย โดยสาระสาคญแลวผหญงและผชายมความเทาเทยมกน



ในฐานะทเปนมนษย แตมบางกรณทกฎหมายอาจมขอยกเวน โดยหามจางผหญงใหทางานหนกเกนกาลงปกตของผหญง เพราะโดยเหตผลทางกายภาพทผหญงมสรระตางจากผชาย งานหนกบางชนดอาจไมเหมาะสมและเปนอนตรายตอสขภาพ อนามยของผหญง ทาใหงานบางชนดผหญงไดรบคาจางแตกตางจากผชาย กตองถอวาเปนไปตามกฎหมายนน แตถาเปนการทางานทมลกษณะเชนเดยวกน เชน การเกยวขาว การนงพมพดด รบโทรศพท หรอ งานราชการในตาแหนงเดยวกน ชายหรอหญงกสามารถทางานแบบนได และตองไดรบคาตอบแทนเทาเทยมกน

3. วรรค 3 เปนขอหามมใหมการเลอกปฏบตอนเนองมาจากเพศ อาย ถนกาเนด เชอชาต สขภาพ สถานภาพของบคคล ฯลฯ แตรฐธรรมนญใชคาวาการเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรม เพราะเหตแหงความแตกตางในกรณขางตนจะกระทามได แปลวา หากมการปฏบตทแตกตางแตเปนธรรมแกบคคลดงกลาวยอมสามารถทาได ดงปรากฏในวรรคสดทายทกลาววา มาตรการทรฐกาหนดขนเพอขจดอปสรรคหรอสงเสรมใหบคคลสามารถใชสทธเสรภาพเชนเดยวกบบคคลอน ไมถอเปนการเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรม ดงเชนกรณลฟตทสถานรถไฟฟาสาหรบคนพการ หรอมาตรการทรฐกาหนดใหคนอาย 60 ป ขนไปทไมสามารถดแลตวเองได รฐตองเลยงดนน ไมเปนการเลอกปฏบตตอคนทวไปทไมพการหรออายไมเกน 60 ป แตเปนการปฏบตทแตกตางแตเปนธรรมแกคนพการ และผสงอายซงสามารถทาไดโดยไมถอเปนการเลอกปฏบต



ใบความรท 1.5 สทธและเสรภาพของประชาชนตามรฐธรรมนญปพทธศกราช 2550

รฐธรรมนญฉบบปจจบนมความมงหมายในการสงเสรมและคมครองสทธและเสรภาพของประชาชน และใหประชาชนมสวนรวมในการปกครองและตรวจสอบการใชอานาจรฐ สทธและเสรภาพของประชาชนทปรากฏในรฐธรรมนญมเนอหาสาระสาคญดงตอไปน

1. คมครอง สงเสรมและขยายสทธและเสรภาพของประชาชน 2. ลดการผกขาดอานาจรฐและขจดการใชอานาจรฐทฉอฉลไมเปนธรรม 3. ทาการเมองใหโปรงใส มคณธรรม จรยธรรม 4. ทาใหระบบตรวจสอบเขมแขงและมประสทธภาพ

หลกการทวไปของการคมครองสทธมนษยชนตามรฐธรรมนญ

• ศกดศรความเปนมนษย สทธ เสรภาพ และความเสมอภาค (มาตรา 4 )

• คมครองคนไทย ทกคน ไมเลอกเหลากาเนด เพศ ศาสนา (มาตรา 5 )

• กาหนดหลกความเสมอภาคและหามเลอกปฏบต (มาตรา 30 )

• ใชสทธทางศาล เพอคมครอง ศกดศรความเปนมนษยหรอสทธและเสรภาพทรบรองไวในรฐธรรมนญ เพอคมครองตนเอง (มาตรา 28 วรรค 1)

• ใชสทธทางศาลฟองบงคบใหรฐปฏบตตามสทธทบญญตไว ในหมวด 3 สทธและเสรภาพของชนชาวไทย (มาตรา 28 วรรค 2)

• หามออกกฎหมายจากดสทธและเสรภาพทไดรบรองไวในรฐธรรมนญ เวนแต จาเปน และกฎหมายนนไมกระทบกระเทอนสาระสาคญแหงสทธและเสรภาพ นน ๆ

รฐธรรมนญใหการคมครองและสงเสรม สทธมนษยชนแบงเปนหมวดหมสทธตางๆได 5 ประเภท ดงตอไปน

1. สทธและเสรภาพของบคคล มาตรา 32 สทธเสรภาพในชวตและรางกาย หามการทรมาน มาตรา 33 เสรภาพในเคหสถาน มาตรา 34 เสรภาพในการเดนทางและเลอกถนทอย มาตรา 35 สทธของบคคล ครอบครว เกยรตยศ ชอเสยง หรอความเปนอยสวนตว



มาตรา 36 เสรภาพในการตดตอ สอสาร มาตรา 37 เสรภาพในการถอศาสนา มาตรา 38 หามเกณฑแรงงาน มาตรา 41 สทธในทรพยสน และ หามการเวนคนทดน เวนแตเพอประโยชนสาธารณะตามท

กฎหมายบญญต (มาตรา 42 ) มาตรา 43 เสรภาพในการประกอบอาชพ มาตรา 50 เสรภาพทางวชาการ

2. สทธในกระบวนการยตธรรม มาตรา 32 การจบ การคน และคมขงตองมหมายจากศาล หรอ มเหตตามกฎหมาย มาตรา 39 ผตองหาตองไดรบการสนนษฐานวาบรสทธ มาตรา 40 (1) เขาถงกระบวนการยตธรรมโดยงาย รวดเรว ทวถง

(2) ไดรบการพจารณาคดโดยเปดเผย (3) ไดรบการพจารณาคดอยางถกตอง รวดเรวและเปนธรรม (4) คความในคด ผมสวนไดเสย และพยาน ตองไดรบการปฏบตทเหมาะสม

(5) ผเสยหาย ผตองหา พยาน ในคดอาญาไดรบความคมครอง และชวยเหลอ จากรฐ (6) เดก เยาวชน สตร ผสงอาย หรอผพการหรอทพพลภาพ ยอมไดรบการดาเนน

กระบวนการพจารณาอยางเหมาะสม โดยเฉพาะคดเกยวกบความรนแรงทางเพศ (7) ในคดอาญาผตองหา หรอ จาเลย มสทธไดรบการสอบสวนหรอพจารณาคด โดย

รวดเรว ไดรบความชวยเหลอจากทนายความและปลอยชวคราว (8) ในคดแพง บคคลมสทธไดรบความชวยเหลอทางกฎหมายจากรฐ

3. สทธของกลม/สทธชมชน

มาตรา 47 สทธมสวนรวมจดการสอมวลชนสาธารณะ และจดสรรคลนความถวทย โทรทศน และวทยโทรคมนาคม

มาตรา 64 เสรภาพในการรวมกลมหรอหมคณะ มาตรา 66 สทธชมชน ชมชนทองถน หรอชมชนทองถนดงเดม มสทธ

- อนรกษหรอฟนฟจารตประเพณ ภมปญญาทองถน ศลปวฒนธรรม



- มสวนรวมในการจดการ บารงรกษา และใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม และความหลากหลายทางชวภาพ

มาตรา 67 สทธมสวนรวมกบรฐ และชมชนจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม มาตรา 61 สทธผบรโภค

4. สทธของผดอยโอกาส มาตรา 51 สทธไดรบบรการสาธารณสข ผยากไร มสทธไดรบการรกษาพยาบาลจากสถาน

บรการสาธารณสขของรฐ โดยไมเสยคาใชจาย มาตรา 52 สทธเดกและเยาวชนและบคคลในครอบครว (สทธในการอยรอด พฒนา ไดรบ

การศกษา เลยงดและมสวนรวม ไดรบความคมครองจากการใชความรนแรงและ การ ปฏบตโดยไมเปนธรรม)

มาตรา 53 สทธผสงอาย มาตรา 54 สทธคนพการ

มาตรา 55 สทธคนไรทอยและไมมรายไดเพยงพอแกการยงชพ 5. สทธในการมสวนรวมทางการเมองและการเขาถงบรการสาธารณะ

มาตรา 45 เสรภาพในการแสดงความคดเหนและการสอความหมาย หามสงปดหนงสอพมพ มาตรา 46 เสรภาพในการนาเสนอขาวและแสดงความคดเหนของพนกงาน ลกจางของเอกชน ขาราชการ พนกงาน หรอลกจางของรฐ รฐวสาหกจ ในกจการกระจายเสยงวทย โทรทศนหรอสอมวลชนอน มาตรา 56 สทธรบรขอมลขาวสารทางราชการ มาตรา 57 สทธไดรบขอมล คาชแจงและเหตผลจากหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน กอน การอนญาต หรอดาเนนโครงการทอาจสงผลกระทบ

ตอ สงแวดลอม สขภาพของชมชนหรอสวนไดเสยอนของชมชนทองถน สทธไดรบฟงความ คดเหน กอน การวางผงเมอง การใชประโยชนในทดน การวางแผนพฒนาเศรษฐกจ สงคม การเมองและวฒนธรรม และการออกกฎทอาจมผลกระทบตอประชาชน

มาตรา 58 สทธมสวนรวมในกระบวนการพจารณา ในการปฏบตราชการทางปกครอง มาตรา 59 สทธเสนอเรองราวรองทกข



มาตรา 60 สทธฟองรองสวนราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ ราชการสวนทองถน มาตรา 62 สทธตดตามและรองขอใหตรวจสอบผดารงตาแหนงทางการเมอง หนวยงานและ

เจาหนาทของรฐ มาตรา 63 เสรภาพในการชมนมโดยสงบ มาตรา 65 เสรภาพในการตงพรรคการเมอง มาตรา 68 สทธเสนอใหอยการสงสด ตรวจสอบบคคลหรอพรรคการเมอง และยนคารองขอให

ศาลรฐธรรมนญ สงการใหเลกการกระทาเพอใหไดอานาจการปกครองประเทศ โดยมไดเปนไป ตามวถทางการปกครองระบอบประชาธปไตย อนมพระมหากษตรยเปนประมข

มาตรา 69 สทธตอตานอยางสนตวธ เมอมการรฐประหาร หรอการกระทา ใดๆทเปนการไดอานาจรฐ โดยไมเปนไปตามวถทางทกาหนดไวในรฐธรรมนญ

มาตรา 163 สทธเขาชอเสนอกฎหมาย มาตรา 164 สทธถอดถอนผดารงตาแหนงทางการเมอง ไดแก นายกรฐมนตร รฐมนตร สมาชก สภาผแทนราษฎร สมาชกวฒสภา ประธานศาลฎกา ประธานศาสรฐธรรมนญ

ประธานศาลปกครองสงสด อยการสงสด ตลาการศาลรฐธรรมนญ กรรมการการเลอกตง ผตรวจการแผนดน กรรมการตรวจเงนแผนดน กรรมการสทธมนษยชนแหงชาต และ ขาราชการระดบสง ไดแก ผพพากษา หรอตลาการ พนกงานอยการ

มาตรา 165 สทธในการออกเสยงประชามต มาตรา 285 สทธในการถอดถอนสมาชกสภาทองถน คณะผบรหารทองถนหรอผบรหารทองถน มาตรา 286 สทธในการเสนอขอบญญตหรอกฎหมายทองถน



4.2.1 เปาหมายการเรยนร การมความร เขาใจ ทมาและความสาคญของแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2

ความเชอมโยงของรฐธรรมนญ แหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 แผนสทธมนษยชนแหงชาต และแผนขององคกรเครอขาย และกอใหเกดแนวทางการ บรณาการในการแปลงแผนฯ ไปสการปฏบตขององคกรเครอขาย สทธมนษยชน

4.2.2 วตถประสงคการเรยนร 1) เพอใหผเขารวมประชมฯ มความร ความเขาใจทมา เนอหาและสาระสาคญของ

แผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 2) เพอใหผ เขารวมประชมฯ สามารถวเคราะหความสมพนธเชอมโยงระหวาง

แผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 กบแผนขององคกรเครอขายสทธมนษยชน ทามกลางบรบทการเปลยนแปลงของสงคมไทยและกระแสประชาคมโลก

3) เพอใหผเขารวมประชมฯ สามารถอภปรายแลกเปลยนเรยนร และไดแนวทางการบรณาการแผนสทธมนษยชนแหงชาต และแผนของเครอขายสทธมนษยชน เพอนาไปใชในการขบเคลอนโครงการ / กจกรรม ใหสอดคลองกบแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2

4.2.3 สาระการเรยนร 1) มตคณะรฐมนตร เมอวนท 20 ตลาคม 2552 2) สาระสาคญของแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2

2.1) เปาหมายหลก 2.2) วสยทศน 2.3) พนธกจ 2.4) เปาประสงค 2.5) ยทธศาสตร 4 ประการ


4.2 หนวยการเรยนรสาระของแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2



วตถประสงค

1. เพอใหผเขารวมประชมฯ มความรความเขาใจทมาของแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 ทมความเชอมโยงกบระบบสทธมนษยชนของสหประชาชาต แผนพฒนาประเทศ แผนยทธศาสตรของกระทรวง กรม และเครอขายองคกรทมกลมเปาหมายเกยวกบสทธมนษยชน

2. เพอใหผเขารวมประชมฯ มความรความเขาใจสาระสาคญของ 4 ยทธศาสตร 14 กลยทธ ของแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2


ขนตอนแรก ฉายวดทศนสาระแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 วดทศนชดท 3

ขนตอนทสอง วทยากรแบงผเขารวมฯออกเปน 4 กลม คอ สวนราชการ(จงหวด อาเภอ) องคกรสาธารณะประโยชน

(มลนธ สมาคม) องคกรพฒนาเอกชนและเครอขาย องคกรปกครองสวนทองถน หนวยอน ๆ (ภาคธรกจ สอมวลชน องคกรวชาชพ) หรอ แบงตามความเหมาะสม และแจกใบความรท 2.1 และใบกจกรรม 2 ใหแตละกลมรวมกนอภปรายในประเดนตาง ๆ ทระบไวในใบกจกรรม

ขนตอนทสาม วทยากรใหแตละกลมรายงานผลการระดมความคดเหน และใหกลมยอยบางกลมไดนาเสนอผลการ

ระดมความคดเหนตอทประชม เพอเปนกรณยกตวอยาง ขนตอนทส วทยากรสรปสาระสาคญของแผนฯ และแนวทางการบรณาการแผนขององคกรเครอขายสทธมนษยชน

กบ แผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 และเชญชวนใหผเขารวมฯไดมโอกาสแลกเปลยนซกถามและเสนอขอคดเหนตาง ๆ

กจกรรมท 2 เรยนรและทาความเขาใจแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2



ระยะเวลา 1 ชวโมง เอกสารและสอการเรยนร

1. วดทศนสาระแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 2. ใบกจกรรม 2 3. ใบความรท 2.1 – 2.2



ใบกจกรรมท 2 หนวยการเรยนรสาระของแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2



ใบกจกรรมท 2 หนวยการเรยนรสาระของแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2

คาชแจง ใหสมาชกกลมรวมกนอภปรายในประเดนตอไปน ประเดนการสมมนากลมยอย 1. สถานการณสทธมนษยชนหรอปญหาสทธมนษยชนอะไรในพนท ทสามารถ

ดาเนนการ โดยใชยทธศาสตรสทธมนษยชนของแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 เพอใหสถานการณหรอปญหานนไดรบการแกไข (เลอกอยางนอย 1 ยทธศาสตร)

2. หนวยงานท ทานรบผดชอบอยสวนไหนของแผนยทธศาสตรนน และ ยทธศาสตรนนสอดคลองกบแผนงานระดบชาตหรอแผนจงหวดหรอแผนหนวยงาน หรอไม อยางไร (ยกตวอยางกจกรรมทสามารถดาเนนการตามแผนฯได)

3. ผลด และขอจากดของการปฏบตตามแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2



ใบความร กจกรรมท 2 หนวยการเรยนรสาระของแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2




มตคณะรฐมนตร เมอวนท 20 ตลาคม 2552

ค ณ ะ ร ฐ ม น ต ร ม ม ต เ ห น ช อ บ แ ล ะ ป ร ะ ก า ศ ใ ช แผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ. 2552-2556) เมอวนท 20 ตลาคม 2552 ทผานมานแลว เพอใหหนวยงานทเกยวของนาแผนไปสการปฏบต ดวยการแปลงแผนสทธมนษยชนแหงชาต ไปสแผนบรหารราชการแผนดน แผนปฏบตราชการกระทรวง กรม แผนพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถน แผนพฒนาองคกรชมชน แผนพฒนาขององคกรในระดบภมภาค แผนพฒนาองคกรสาธารณะ ตลอดจนแผนอนทเกยวของ แลวจดทาเปนโครงการ / กจกรรม เพอรองรบการดาเนนภารกจแผนสทธมนษยชนแหงชาต




สาระสาคญของแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 พ.ศ. 2552 – 2556

วาระของแผนฯ

เปาหมายหลก

สาระสาคญ ของแผนฯ

กาหนดไวคอ ชวง พ.ศ. 2552 - 2556

ตองการใหสงคมไทยเปนสงคมแหงการเคารพศกดศรของความเปนมนษยตามหลกมนษยชน เครอขายสทธมนษยชนเขมแขงในทกภมภาคทมความตนตวในเรองสทธมนษยชนและพฒนาสมาตรฐานสากล ดงนน แผนจงเปนเครองมอในการปกปองคมครองสทธมนษยชน ใหกบองคกรเครอขายสทธมนษยชนจากทกภาคสวน สามารถมกรอบแนวทางในการปกปองคมครองสทธมนษยชนใหแกคนในชาต

ประกอบดวย 3 ระดบ คอ ระดบยทธศาสตร ระดบกลยทธ และระดบปฏบตการ

แผนฯ ฉบบท 2 กาหนดใหมยทธศาสตร 4 ยทธศาสตร 14 กลยทธ และ 43 กลวธ

วสยทศน เปนองคกรเครอขายในการสงเสรมและคมครองสทธมนษยชนบนพนฐานของการอยรวมกนอยางเคารพศกดศรของความเปนมนษยตามหลกสทธมนษยชน

พนธกจ (1) สงเสรม ปองกน และปกปองสทธของประชาชนไมใหถกละเมด (2) คมครองและเยยวยาผถกละเมดสทธมนษยชนอยางเปนรปธรรม

ทศทางของแผนฯ



ยทธศาสตรหลก 4 ยทธศาสตร ไดแก

ยทธศาสตร 1. ปองกนการละเมดสทธมนษยชน เพอใหเกดความเสมอภาคตามความเปนจรง นอกเหนอจาก ความเสมอภาคทางกฎหมาย

กลยทธท 1.1 สงเสรมใหประชาชนกลมเปาหมายเกดความตระหนกและจตสานกในการปกปองสทธมนษยชน กลยทธท 1.2 สนบสนนการเฝาระวงการละเมดสทธมนษยชน ยทธศาสตร 2. คมครองสทธมนษยชนในทกกลมเปาหมายใหเปนไปตามหลกสทธมนษยชน กลยทธท 2.1 เสรมสรางโอกาสการเขาถงการรองเรยนและไดรบบรการอยางมประสทธภาพ กลยทธท 2.2 คมครองผถกละเมดสทธและผไดรบผลกระทบอยางเปนธรรม กลยทธท 2.3 สนบสนนใหผถกละเมดสทธไดรบสทธประโยชนจากการฟนฟและเยยวยา ทเหมาะสม ยทธศาสตร 3. พฒนากฎหมายและกลไกทางกฎหมาย รวมทงการบงคบใชกฎหมายเพอสงเสรมและคมครอง

สทธมนษยชน กลยทธท 3.1 ปรบปรงกฎหมายและกลไกทางกฎหมาย รวมทงการบงคบใชกฎหมายเพอคมครองสทธมนษยชนใหสอดคลองกบหลกสทธมนษยชน กลยทธท 3.2 เสรมสรางการบงคบใชกฎหมายในทางปฏบตใหทวถงและเปนธรรม ยทธศาสตร 4. พฒนาองคกรเครอขายทกภาคสวนใหมศกยภาพในการสงเสรมและคมครองสทธมนษยชนใหมความเขมแขงในการคมครองสทธมนษยชนและพฒนาไปสมาตรฐานสากล กลยทธท 4.1 พฒนาระบบบรหารจดการองคกรเครอขายดานสทธมนษยชนทกภาคสวน กลยทธท 4.2 สงเสรมการมสวนรวมระหวางองคกรเครอขายดานสทธมนษยชน ทงภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน ในการทางานสงเสรมและคมครองสทธมนษยชนใหครอบคลมทกพนท กลยทธท 4.3 พฒนาองคความรดานสทธมนษยชนในบรบทของสงคมไทย กลยทธท 4.4 พฒนาบคลากรทกระดบขององคกรเครอขายสทธมนษยชน กลยทธท 4.5 สงเสรมการใชอานาจทถกตองเหมาะสมของเจาหนาทรฐ กลยทธท 4.6 สรางวฒนธรรมองคกรในภาครฐเรองการเคารพและคมครองสทธมนษยชน กลยทธท 4.7 สงเสรมใหภาคสวนตาง ๆ มสวนรวมเกยวกบประเดนดานสทธมนษยชนทงในระดบชาตและระหวางประเทศ

ความหมายองคกรเครอขาย

สทธมนษยชน

องคกรเครอขายสทธมนษยชน คอ องคกรภาครฐ องคกรปกครองสวนทองถน องคกรพฒนาเอกชน มลนธ สมาคม และองคกรสาธารณะประโยชนทมสถานภาพจดทะเบยนเปน นตบคคล และหรอเปนองคกรเครอขายทเปนสมาชกขององคกรดงกลาว



4.3.1 เปาหมายการเรยนร มความร และเขาใจวธการบรณาการแผนขององคกรเครอขายฯ กบ แผนสทธมนษยชนแหงชาต

ฉบบท 2 เพอนาสการปฏบต พรอมรบการเปลยนแปลงและปรบปรง การรบทบาทความรบผดชอบของตนเองและองคกร/หนวยงานทเกยวของดานสทธมนษยชน

4.3.2 วตถประสงคการเรยนร 1. เพอใหผเขารวมประชมฯ สามารถอธบายสถานการณสทธมนษยชน เชงพนทได มการ

ประเมนจดลาดบความสาคญของปญหาดานสทธมนษยชน นามาประยกตเสนอเปนแนวทางการแปลงแผนไปสการปฏบตโดยการขบเคลอนภายใตกลไกระดบประเทศ ระดบพนท และระดบทองถน

2. เพอใหผเขารวมประชมฯ สามารถวเคราะหและอธบายความเชอมโยงแผนขององคกรเครอขายสทธมนษยชน และแผนสทธมนษยชนแหงชาต การแปลงแผนไปสการปฏบตอยางบรณาการ

4.3.3 สาระการเรยนร การศกษาสถานการณสทธมนษยชนในพนท สามารถวเคราะหและประเมนจดลาดบ

ความสาคญของปญหาดานสทธฯ และพจารณาวาองคกรเครอขายสทธมนษยชนจะดาเนนการภายใตยทธศาสตรไดอยางไร หรอเนนในเรองใดตามสภาพปญหาในพนท หรอองคกรนนๆ โดยบรณาการแผนขององคกรกบแผนสทธมนษยชนฯ จากนโยบายแปลงเขาสการจดการเชงยทธศาสตร ตลอดจนการนาเสนอกลวธการจดการในรปแบบโครงการหรอกจกรรมตาง ๆ ภายใตฐานทรพยากรตาง ๆ ขององคกรและเครอขายฯ ปจจยตางๆ (Input) ไดแก 4M Man-คน , Money-เงน , Materiel-วสด/อปกรณ , Management-การบรหารจดการ


4.3 หนวยการเรยนรการแปลงแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 ไปสการ



วตถประสงค 1. เพอใหผเขารวมประชมฯ มความร ความเขาใจ และมงเนนจดมงหมายไปในแนวทางเดยวกนตาม

แผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 2. เพอใหผเขารวมประชมฯ สามารถวเคราะหเชอมโยงแผนขององคกรเครอขายสทธมนษยชน กบ

แผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 อยางบรณาการ มความตระหนกในความรบผดชอบอยางมสวนรวม และเสรมสรางความมนใจในการจดกจกรรมขององคกรใหสอดคลองกบทศทางของแผนฯ ฉบบท 2


ขนตอนแรก วทยากรทบทวนปญหาสทธมนษยชนในสงคมไทย รวมทงใหผเขารวมประชมยกตวอยางปญหา (โดย

วทยากรจะทาหนาทรวบรวมขอมลทได เพอเปนฐานขอมลเกยวกบตวอยางปญหาดานสทธมนษยชนในประเทศไทย) และเชอมโยงใหผเขารวมประชมฯเหนความสมพนธระหวางโครงการหรอแผนงานขององคกรเครอขายกบแผนสทธมนษยชนแหงชาต

ขนตอนทสอง วทยากรใหผเขารวมประชมฯกลบเขากลมตามเดม 4 กลม ( กลมกจกรรมท 2) และแจกใบกจกรรม

3(ตาราง A) และ ใบความรท 3.4 ประเดนสทธมนษยชนทง 10 ดานใหทกคน และใหฝกปฏบตการเชอมโยงแผนปฏบตการสทธมนษยชน 10 ดาน กบแผนกจกรรมขององคกร โครงการหรอกจกรรมทสามารถดาเนนการไดจรง ใครเปนผปฏบตและงบประมาณ เชอมโยงกบยทธศาสตร และ กลยทธของแผนสทธมนษยชนฯ

ขนตอนทสาม วทยากรขออาสาสมครหรอเลอกกลมใดกลมหนง และใหสงผแทนรายงานผลการสมมนากลมยอย เพอเปนกรณศกษาและเปดโอกาสใหซกถามแลกเปลยน

ระยะเวลา 2 ชวโมง

เอกสารและสอการเรยนร 1. ใบกจกรรม 3 (ตาราง A) 2. ใบความรท 3.1 – 3.5

กจกรรมท 3. การสรางแนวคดและแรงบนดาลใจในการเสนอโครงการ เพอการแปลงแผน ไปสการปฏบต



ใบกจกรรมท 3 การสรางแนวคดและแรงบนดาลใจในการเสนอโครงการ เพอการแปลงแผน ไปสการปฏบต



ใบกจกรรมท 3

ตาราง A

ประเดนสทธมนษยชน 10 ดาน แนวทาง วธการ คดแกไข โครงการกจกรรมททาอย และทควรจะทา

ผปฏบต/งบประมาณ/ผสนบสนน

เชอมโยงแผนสทธมนษยชน (วทยากรแนะนา)

1.ดาน…… 1.1 เรอง…….

ยทธศาสตร (1-4) กลยทธ กลวธ



ใบความร กจกรรมท 3 การสรางแนวคดและแรงบนดาลใจในการเสนอโครงการ เพอการแปลงแผน ไปสการปฏบต




ความเชอมโยงของกระแสประชาคมโลก บรบทของประเทศไทย แผนสทธมนษยชนแหงชาต ไปสแผนองคกรเครอขายสทธมนษยชน

ปฏญญาเวยนนาและแผนปฏบตการ Vienna Declaration and Programme

of Action

สนธสญญาระหวางประเทศดาน สทธมนษยชนทประเทศไทยเปนภาค

ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน Universal Declaration of Human

Rights

คาแถลงนโยบายรฐบาล

ยทธศาสตรการจดสรรงบประมาณดานสทธมนษยชน

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 หมวด 3 สทธและเสรภาพของชาวไทย หมวด 5 แนวนโยบายพนฐานแหงรฐ

คณะกรรมการ สทธมนษยชนแหงชาต

แผนยทธศาสตร

แผนบรหารราชการแผนดน พ.ศ. 2552-2554

แผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 พ.ศ. 2552-2556

โครงการ / กจกรรม ดานสทธมนษยชน ตามคาของบประมาณรายจายแตละป

แผนปฏบตราชการของแตละกระทรวง กรม แผนพฒนาองคกรปกครองสวนทองถน แผนพฒนาองคกรชมชน แผนพฒนาองคกรระดบภมภาค แผนพฒนาองคกรสาธารณะ ตลอดจนแผนอนทเกยวของ

กระแสประชาคมโลก บรบทของประเทศไทย

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 (พ.ศ. 2550 – 2554)

ประเดนทเกยวของกบสทธมนษยชน




การแกไขปญหาการละเมดสทธ โดยนาแผนสทธมนษยชนแหงชาตเปนกรอบแนวทางการดาเนนงาน

กลบมาดทศทางขององคกร

2

ยทธศาสตร/กลยทธขององคกรเครอขาย

โครงการ/กจกรรมขององคกรเครอขายมอะไรบาง

พจารณาประเดนปญหาทเกดขนหรอสถานการณการละเมดสทธมนษยชนในพนท โดยแบงเปนประเดนสทธมนษยชน

1. ดานการศกษา วฒนธรรม ศาสนา และการเรยนร 2. ดานอาชพและแรงงาน 3. ดานสาธารณสข 4. ดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 5. ดานทอยอาศย 6. ดานการรบรขอมลขาวสารการคมครอง ผบรโภค 7. ดานเสรภาพการสอสารและสอมวลชน 8. ดานการเมองการปกครอง 9. ดานกระบวนการยตธรรม 10. ดานสทธชมชน

พจารณานาแผนสทธมนษยชนแหงชาต มาเปนกรอบแนวทางการแกไขปญหา

1

แนวทางการแกไข



ทศทางแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2

ยทธศาสตรท 1

ปองกนการละเมด สทธมนษยชนเพอใหเกดความเสมอภาค....


คมครองสทธมนษยชนในทกกลมเปาหมาย....

กลยทธ


พฒนากฎหมายและกลไกทางกฎหมาย รวมทงการบงคบใชกฎหมาย....


พฒนาองคกรเครอขายทกภาคสวนใหมศกยภาพในการสงเสรมและคมครอง สทธมนษยชน....

กลยทธ กลยทธ กลยทธ

3

กลวธ กลวธ กลวธ กลวธ



ใบความรท 3.3 การแปลงแผนสทธมนษยชนแหงชาตไปสการปฏบต

การแปลงแผนไปสการปฏบต

จดทาขอเสนอโครงการ /กจกรรมทเชอมโยงกบ

ยทธศาสตร

พจารณาปจจยตางๆ (Input) เชน 4M (Man-คน , Money-เงน , Materiel-วสด/อปกรณ , Management-การบรหารจดการ )

พจารณายทธศาสตร กลยทธตามแผนสทธมนษยชนแหงชาต เพอใหความสาคญ หรอเนนในเรองใดตามสภาพปญหาในพนท หรอองคกรนนๆ

สรางความเชอมนวายทธศาสตร กลยทธ ตามแผนจะสมฤทธผลดวยโครงการทเสนอ และบรรลตามตวชวด ทกาหนดไวในแผนฯ ฉบบท 2

เพอประเมนผลโครงการ/กจกรรม นาไปสผลผลต (output) ผลลพธ (outcome) ทตองการ และบรรลตามตวชวดในยทธศาสตร กลยทธหรอไม อยางไร

การคดเลอกและจดลาดบความสาคญของโครงการ

ตดตามโครงการ

การประเมนผลโครงการ

คดเลอกโครงการทมความสาคญทสดเรยงลาดบโดยคานงถง

สภาพปญหาการละเมดสทธทเกดขนในพนท หรอองคกร และตองดาเนนการกอน เปนอนดบแรก

ความพรอมของพนท หรอองคกรทจะดาเนนการในเรองนน

เ พอตดตามความคบหนาในการดาเนนงาน สามารถปรบตว และแกไขปญหาไดทนตอเหตการณ



ใบความรท 3.4 ประเดนสทธมนษยชน 10 ดาน สาหรบการสมมนากลมยอย

1. ประเดนสทธมนษยชน ดานการศกษา การเรยนร วฒนธรรม และศาสนา มสาระสาคญ คอ

1.1 สทธในการศกษา การเรยนร มาตรา 49 สทธและเสรภาพในการศกษา - การศกษาขนพนฐานไมนอยกวา ๑๒ ป ทวถง มคณภาพ ไมเกบคาใชจาย - ผยากไร ผพการ ผอยในสภาวะยากลาบาก รฐตองใหการสนบสนน - รฐตองสงเสรมและคมครองการจดการศกษาขององคกรวชาชพหรอเอกชน การศกษาทางเลอกของ

ประชาชน การเรยนรดวยตนเอง การเรยนรตลอดชวต มาตรา 52 เดก เยาวชนและบคคลในครอบครวไดรบความคมครองจากรฐจากการใชความ

รนแรงและการปฏบตทไมเปนธรรม - หามแทรกแซงและจากดสทธเดก เยาวชน และคนในครอบครว - เดกและเยาวชนทไมมคนดแล รฐตองเลยงด ใหการศกษาและอบรม มาตรา 80 รฐตองดาเนนการตามแนวนโยบายดานสงคม การสาธารณสข การศกษา และ

วฒนธรรม ดงตอไปน

(1) .........................................

(2) .........................................

(3) พฒนาคณภาพและมาตรฐานการจดการศกษาในทกระดบและทกรปแบบ ใหสอดคลองกบความเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและสงคม จดใหมแผนการศกษาแหงชาต กฎหมาย เพอพฒนาการศกษาของชาต จดใหมการพฒนาคณภาพครและบคลากรทางการศกษาใหกาวหนา ทนการเปลยนแปลงของสงคมโลก รวมทงปลกฝงใหผเรยนมจตสานกของความเปนไทย มระเบยบวนย คานงถงประโยชนสวนรวม และยดมนในการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรย ทรงเปนประมข

มาตรา 53 ผทมอายเกน ๖๐ ปและมรายไดไมเพยงพอรฐตองชวยเหลอ



มาตรา 54 ผพการหรอทพพลภาพ ไดรบสวสดการ สงอานวยความสะดวก และความ ชวยเหลอจากรฐ

1.2 เสรภาพในการถอศาสนา มาตรา 37 ทกคนมเสรภาพในการถอศาสนา นกายศาสนา ลทธนยมในทางศาสนา

การปฏบต ตามศาสนธรรม ศาสนบญญต พธกรรมความเชอ

2. ประเดนสทธมนษยชนดานอาชพ และ แรงงาน รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 รบรองสทธดานเศรษฐกจ อาชพ และ แรงงาน

ไวดงน มาตรา 84 รฐตองดาเนนการตามแนวนโยบายดานเศรษฐกจ ดงตอไปน (4) จดใหมการออมเพอการดารงชพในยามชราแกประชาชนและเจาหนาทของรฐ อยางทวถง (6) ดาเนนการใหมการกระจายรายไดอยางเปนธรรม คมครอง สงเสรมและขยายโอกาสใน

การประกอบอาชพของประชาชนเพอการพฒนาเศรษฐกจ รวมทงสงเสรมและสนบสนนการพฒนา ภมปญญาทองถนและภมปญญาไทย เพอใชในการผลตสนคา บรการ และการประกอบอาชพ

(7) สงเสรมใหประชากรวยทางานมงานทา คมครองแรงงานเดกและสตร จดระบบ แรงงานสมพนธและระบบไตรภาคทผทางานมสทธเลอกผแทนของตน จดระบบประกนสงคม รวมทง คมครองใหผทางานทมคณคาอยางเดยวกนไดรบคาตอบแทน สทธประโยชน และสวสดการทเปนธรรม โดยไมเลอกปฏบต มาตรา 43 เสรภาพในการประกอบอาชพ มาตรา 44 สทธไดรบหลกประกนความปลอดภยและสวสดการในการทางาน

กตการะหวางประเทศวาดวยสทธทางเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม ขอ 6. บญญตใหรฐตองมหนาททาใหประชาชนไดรบสทธเหลาน อยางเปนจรง กลาวคอ

1. ใหประชาชนทกคนมสทธในการทางานและมโอกาสหาเลยงชพ โดยงานซงตนเลอกอยางเสร และจะดาเนนขนตอนทเหมาะสมในการปกปองสทธน

2. ใหคาแนะนาทางเทคนคและวชาชพและโครงการฝกอบรม นโยบายและเทคนคทจะทาใหบรรลผลในการพฒนาทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรมอยางสมาเสมอ และการจางงานอยาง บรบรณและเปนประโยชนภายใตเงอนไขทงหลายทเปนการปกปองเสรภาพขนพนฐานทางการเมอง และทางเศรษฐกจของปจเจกบคคล



ขอ 7. รบรองสทธของทกคนทจะมสภาพการทางานทยตธรรมและนาพงพอใจโดยเฉพาะอยางยงในเรอง

- คาจางทเปนธรรมและคาตอบแทนทเทาเทยมกนสาหรบงานทมคณคาเทากนโดยไมเลอกปฏบต โดยเฉพาะอยางยงสตรจะไดรบการประกนสภาพการทางานทไมดอยกวาบรษ โดยไดรบคาจางทเทาเทยมกนสาหรบงานท เทาเทยมกน - ความเปนอยทเหมาะสมสาหรบตนและครอบครว

- สภาพการทางานทปลอดภยและถกสขลกษณะ - โอกาสเทาเทยมกนสาหรบทกคนทจะไดรบการสงเสรมใหมความกาวหนาในการทางานของ

ตนใน ระดบทสงขนตามทเหมาะสม โดยไมขนอยกบขอพจารณาใด นอกจากอาวโสและความสามารถ - การพกผอน เวลาวางและขอจากดทสมเหตสมผลในเรองเวลาทางาน และวนหยดเปนครง

คราวโดยไดรบคาตอบแทน ตลอดจนคาตอบแทนสาหรบวนหยดทางการดวย

ขอ 8. รบทจะประกนสทธของทกคนทจะกอตงสหภาพแรงงานและเขารวมสหภาพแรงงานตามทตนเลอก และ สทธของสหภาพแรงงาน ทจะ

- จดตงสหพนธหรอสมาพนธแหงชาต และสทธทจะกอตงหรอเขารวมกบองคการสหภาพ แรงงานระหวางประเทศ

- ดาเนนงานอยางเสรโดยไมขนอยกบการจากดใด นอกจากทไดกาหนดโดยกฎหมาย - นดหยดงาน หากใชสทธโดยสอดคลองกบกฎหมายของประเทศนน

ขอ 9. รบรองสทธของทกคนทจะมสวสดการสงคม รวมทง การประกนสงคม

3. ประเดนสทธมนษยชน ดานสาธารณสข มาตรา 51 สทธไดรบบรการสาธารณสข

ทกคนมสทธเสมอกนในการไดรบการบรการสาธารณสขทไดมาตรฐาน ทวถงและม ประสทธภาพ ผยากไรมสทธไดรบการรกษาฟร

4. ประเดนสทธมนษยชน ดานทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม

มาตรา 85 รฐตองดาเนนการตามแนวนโยบายดานทดน ทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม ดงตอไปน

(1) กาหนดหลกเกณฑการใชทดนใหครอบคลมทวประเทศ โดยใหคานงถง ความสอดคลองกบสภาพแวดลอมทางธรรมชาต ทงผนดน ผนนา วถชวตของชมชนทองถน และการดแล รกษาทรพยากรธรรมชาต



อยางมประสทธภาพ และกาหนดมาตรฐานการใชทดนอยางย งยน โดยตองให ประชาชนในพนททไดรบผลกระทบจากหลกเกณฑการใชทดนนนมสวนรวมในการตดสนใจดวย

(2) ......................................... (3) ......................................... (4) จดใหมแผนการบรหารจดการทรพยากรนาและทรพยากรธรรมชาตอนอยางเปนระบบ และ

เกดประโยชนตอสวนรวม ท งตองใหประชาชนมสวนรวมในการสงวน บารงรกษา และใชประโยชน จากทรพยากรธรรมชาตและความหลากหลายทางชวภาพอยางสมดล

(5) สงเสรม บารงรกษา และคมครองคณภาพสงแวดลอมตามหลกการพฒนาทย งยน ตลอดจนควบคมและกาจดภาวะมลพษทมผลตอสขภาพอนามย สวสดภาพ และคณภาพชวตของ ประชาชน โดยประชาชน ชมชนทองถน และองคกรปกครองสวนทองถน ตองมสวนรวมในการกาหนด แนวทางการดาเนนงาน

สทธในการรกษาสงแวดลอม มาตรา 67 ทกคนมสทธรวมกบรฐและชมชนในการอนรกษ บารงรกษา และการใช

ประโยชนจากทรพยากรธรรมชาต และคมครอง สงเสรม และรกษาคณภาพสงแวดลอม 1. สทธการจดการและใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาต 2. สทธทจะมสงแวดลอมทมคณภาพ

5. ประเดนสทธมนษยชน ดานทอยอาศย

มาตรา 85 รฐตองดาเนนการตามแนวนโยบายดานทดน ทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม ดงตอไปน

(1) กาหนดหลกเกณฑการใชทดนใหครอบคลมทวประเทศ โดยใหคานงถง ความสอดคลองกบสภาพแวดลอมทางธรรมชาต ทงผนดน ผนนา วถชวตของชมชนทองถน และการดแล รกษาทรพยากรธรรมชาตอยางมประสทธภาพ และกาหนดมาตรฐานการใชทดนอยางย งยน โดยตองให ประชาชนในพนททไดรบผลกระทบจากหลกเกณฑการใชทดนนนมสวนรวมในการตดสนใจดวย

(2) กระจายการถอครองทดนอยางเปนธรรมและดาเนนการใหเกษตรกรมกรรมสทธ หรอสทธในทดนเพอประกอบเกษตรกรรมอยางทวถงโดยการปฏรปทดนหรอวธอน รวมทงจดหา แหลงน าเพอใหเกษตรกรมนาใชอยางพอเพยงและเหมาะสมแกการเกษตร

มาตรา 55 ผไรทอยอาศยและมรายไดไมเพยงพอ ไดรบความชวยเหลอจากรฐ



6. ประเดนสทธมนษยชน ดานการไดรบขอมลขาวสารของทางราชการ และการคมครองผบรโภค มาตรา 56 ทกคนมสทธรบรขอมลขาวสารทอยในความครอบครองของรฐ (สทธรบรขอมล

ขาวสาร ) มาตรา 57 บคคลยอมมสทธไดรบขอมล คาชแจง และเหตผลจากหนวยราชการ หนวยงาน

ของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน กอนการอนญาตหรอการดาเนนโครงการ หรอกจกรรมใดทอาจมผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอม สขภาพอนามย คณภาพชวต หรอสวนไดเสย สาคญอนใดทเกยวกบตนหรอชมชนทองถน และมสทธ แสดงความคดเหนของตนตอหนวยงาน ทเกยวของเพอนาไปประกอบการพจารณาในเรองดงกลาว

การวางแผนพฒนาสงคม เศรษฐกจ การเมอง และวฒนธรรม การเวนคน อสงหารมทรพย การวางผงเมอง การกาหนดเขตการใชประโยชนในทดน และการออกกฎทอาจมผลกระทบตอ สวนไดเสยสาคญของประชาชน ใหรฐจดใหมกระบวนการรบฟงความคดเหนของประชาชนอยางทวถง กอนดาเนนการ

มาตรา 58 บคคลยอมมสทธมสวนรวมในกระบวนการพจารณาของเจาหนาทของรฐ ในการปฏบตราชการทางปกครองอนมผลหรออาจมผลกระทบตอสทธและเสรภาพของตน

มาตรา 59 บคคลยอมมสทธเสนอเรองราวรองทกขและไดรบแจงผลการพจารณา ภายในเวลาอนรวดเรว

มาตรา 60 บคคลยอมมสทธทจะฟองหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ ราชการสวนทองถน หรอองคกรอนของรฐทเปนนตบคคล ใหรบผดเนองจากการกระทาหรอการละเวน การกระทาของขาราชการ พนกงาน หรอลกจางของหนวยงานนน

มาตรา 61 สทธผบรโภค ยอมไดรบความคมครองในการไดรบขอมลทเปนความจรง และมสทธรองเรยนเพอใหไดรบการแกไขเยยวยาความเสยหาย รวมทงมสทธรวมตวกนเพอพทกษสทธของผบรโภค ใหมองคการเพอการคมครองผบรโภคทเปนอสระจากหนวยงานของรฐ

7. ประเดนสทธมนษยชน ดานสทธเสรภาพของสอมวลชน มาตรา 45 บคคลยอมมเสรภาพในการแสดงความคดเหน การพด การเขยน การพมพ

การโฆษณา และการสอความหมายโดยวธอน การสงปดกจการหนงสอพมพหรอสอมวลชนอนเพอลดรอนเสรภาพตามมาตราน จะกระทา

มได - การหามหนงสอพมพหรอสอมวลชนอนเสนอขาวสารหรอแสดงความคดเหนทงหมด หรอ

บางสวน หรอการแทรกแซงดวยวธการใดๆ จะกระทามได



- หามการใหนาขาวหรอบทความไปใหเจาหนาทตรวจกอนนาไปโฆษณาในหนงสอพมพ หรอสอมวลชนอน

- การใหเงนหรอทรพยสนอนเพออดหนนกจการหนงสอพมพหรอสอมวลชนอนของเอกชน รฐจะกระทามได

มาตรา 46 พนกงานหรอลกจางของเอกชนทประกอบกจการหนงสอพมพ วทยกระจายเสยง

วทยโทรทศน หรอสอมวลชนอน ยอมมเสรภาพในการเสนอขาวและแสดงความคดเหน ภายใตขอจากดตามรฐธรรมนญ และมสทธจดตง องคกรเพอปกปองสทธ เสรภาพและความเปนธรรม รวมทงมกลไกควบคมกนเองขององคกรวชาชพ

- ขาราชการ พนกงาน หรอลกจางของหนวยราชการ หนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจ ในกจการวทยกระจายเสยง วทยโทรทศน หรอ สอมวลชนอน ยอมมเสรภาพเชนเดยวกบพนกงาน หรอลกจางของเอกชน

- การกระทาใดๆ ไมวาโดยทางตรงหรอทางออมของผดารงตาแหนงทางการเมอง เจาหนาทของรฐ หรอเจาของกจการ อนเปนการขดขวางหรอแทรกแซงการเสนอขาวหรอแสดง ความคดเหนในประเดนสาธารณะ ใหถอวาเปนการจงใจ ใชอานาจหนาทโดยมชอบและไมมผลใชบงคบ

มาตรา 47 การจดสรรคลนความถ - คลนความถ เปนทรพยากรสอสารของชาตเพอประโยชนสาธารณะ - ใหมองคกรของรฐทเปนอสระ ทาหนาทจดสรรคลนความถ - ผดารงตาแหนงทางการเมองจะเปนเจาของกจการหรอถอหนในกจการหนงสอพมพ

วทยกระจายเสยง วทยโทรทศน หรอโทรคมนาคมไมได

8. ประเดนสทธมนษยชน ดานการเมองการปกครอง (รวมถงเสรภาพในการรวมกลมและการกระจายอานาจสทองถน)

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย 2550 มาตรา 87 บญญตใหรฐตองดาเนนแนวนโยบายดานการมสวนรวมของประชาชน ดงตอไปน

(1) สงเสรมใหประชาชนมสวนรวมในการกาหนดนโยบายและวางแผนพฒนาเศรษฐกจ และสงคมทงในระดบชาตและระดบทองถน

(2) สงเสรมและสนบสนนการมสวนรวมของประชาชนในการตดสนใจทางการเมอง การวางแผนพฒนาทางเศรษฐกจ และสงคม รวมทงการจดทาบรการสาธารณะ



(3) สงเสรมและสนบสนนการมสวนรวมของประชาชนในการตรวจสอบการใชอานาจรฐ ทกระดบ ในรปแบบองคกรทางวชาชพหรอตามสาขาอาชพทหลากหลาย หรอรปแบบอน

(4) สงเสรมใหประชาชนมความเขมแขงในทางการเมอง และจดใหมกฎหมายจดตง กองทนพฒนาการเมองภาคพลเมองเพอชวยเหลอการดาเนนกจกรรมสาธารณะของชมชน รวมทง สนบสนนการดาเนนการของกลมประชาชนทรวมตวกนในลกษณะเครอขายทกรปแบบใหสามารถแสดง ความคดเหนและเสนอความตองการของชมชนในพนท

(5) สงเสรมและใหการศกษาแกประชาชนเกยวกบการพฒนาการเมองและการปกครอง ระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข รวมทงสงเสรมใหประชาชนไดใชสทธเลอกตง โดยสจรตและเทยงธรรม

สทธและเสรภาพของประชาชนดานการเมองตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย 2550 1. เสรภาพในการชมนม และ การรวมกลม

มาตรา 63 เสรภาพในการชมนม ทกคนมเสรภาพในการชมนมโดยสงบปราศจากอาวธ มาตรา 64 เสรภาพในการสมาคม ทกคนมเสรภาพในการรวมกลมเปนสมาคม

สหภาพ สหพนธ สหกรณ กลมเกษตรกร องคการเอกชน องคกรพฒนาเอกชน

2. สทธการมสวนรวมทางการเมองโดยตรงของประชาชน - สทธการจดตงพรรคการเมอง มาตรา 65 - สทธในการเสนอกฎหมาย ม. 163สทธในการเขาชอเสนอกฎหมาย ประชาชนผมสทธ

เลอกตงไมนอยกวาหนงหมนคนมสทธเขาชอเสนอกฎหมายตอประธานรฐสภา - สทธในการประชาพจารณ มาตรา 57 วรรค 2 - สทธการรบรขอมลขาวสารและการรองเรยน มาตรา 56 ถงมาตรา 60และมาตรา 62 - สทธการลงประชามต มาตรา 165 สทธในการออกเสยงประชามต - ประชาชนผมสทธเลอกตงมสทธออกเสยงประชามต - กอนการออกเสยงประชามต รฐตองดาเนนการใหขอมลอยางเพยงพอ - สทธการถอดถอนผบรหาร

มาตรา 164 สทธในการเขาชอเพอถอดถอนผดารงตาแหนงทางการเมอง



- ประชาชนผมสทธเลอกตงไมนอยกวาสองหมนคน มสทธเขาชอถอดถอน ผดารงตาแหนงทางการเมองและผดารงตาแหนงระดบสง

- สทธเขาชอเสนอใหแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ มาตรา 291 ประชาชนผมสทธเลอกตงจานวนไมนอยกวาหาหมนคนมสทธเขาชอเสนอใหแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ

3. การมสวนรวมในการปกครองสวนทองถน

มาตรา 78 รฐตองดาเนนการตามแนวนโยบายดานการบรหารราชการแผนดน ดงตอไปน

(3) กระจายอานาจใหองคกรปกครองสวนทองถนพงตนเองและตดสนใจในกจการ ของทองถนไดเอง สงเสรมใหองคกรปกครองสวนทองถนมสวนรวมในการดาเนนการตามแนวนโยบาย พนฐานแหงรฐ พฒนาเศรษฐกจของทองถนและระบบสาธารณปโภคและสาธารณปการ ตลอดทงโครงสราง พนฐานสารสนเทศในทองถน ใหทวถงและเทาเทยมกนทวประเทศ รวมทงพฒนาจงหวดทมความพรอม ใหเปนองคกรปกครองสวนทองถนขนาดใหญ โดยคานงถงเจตนารมณของประชาชนในจงหวดนน

มาตรา 289 องคกรปกครองสวนทองถนยอมมอานาจหนาทบารงรกษาศลปะ จารตประเพณ ภมปญญาทองถน และวฒนธรรมอนดของทองถน องคกรปกครองสวนทองถนยอมมสทธทจะจดการศกษาอบรม โดยคานงถงการบารงรกษาศลปะ จารตประเพณ ภมปญญาทองถน และวฒนธรรมอนดของทองถน และการฝกอาชพ ตามความเหมาะสม และความตองการภายในทองถนนน และเขาไปมสวนรวมในการจดการศกษา อบรมของรฐ โดยคานงถงความสอดคลองกบมาตรฐานและระบบการศกษาของชาต

มาตรา 290 องคกรปกครองสวนทองถนมอานาจหนาทสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอม ดงตอไปน (ตามทกฎหมายบญญต)

(1 การจดการ การบารงรกษา และการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทอยในเขตพนท

(2) มสวนรวมในการบารงรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทอย นอกเขตพนท เฉพาะในกรณทอาจมผลกระทบตอการดารงชวตของประชาชนในพนทของตน

(3) มสวนรวมในการพจารณาเพอรเรมโครงการหรอกจกรรมใดนอกเขตพนท ซงอาจมผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอมหรอสขภาพอนามยของประชาชนในพนท

(4) มสวนรวมของชมชนทองถน



9. ประเดนสทธมนษยชน ดานกระบวนการยตธรรม มาตรา 81 รฐตองดาเนนการตามแนวนโยบายดานกฎหมายและการยตธรรม ดงตอไปน

(1) ดแลใหมการปฏบตและบงคบการใหเปนไปตามกฎหมายอยางถกตอง รวดเรว เปนธรรม และทวถง สงเสรมการใหความชวยเหลอและใหความรทางกฎหมายแกประชาชน และจด ระบบงานราชการและงานของรฐอยางอนในกระบวนการยตธรรมใหมประสทธภาพ โดยใหประชาชน และองคกรวชาชพมสวนรวมในกระบวนการยตธรรม และการชวยเหลอประชาชนทางกฎหมาย

(2) คมครองสทธและเสรภาพของบคคลใหพนจากการลวงละเมด ทงโดยเจาหนาท ของรฐและโดยบคคลอน และตองอานวยความยตธรรมแกประชาชนอยางเทาเทยมกน

(3) จดใหมกฎหมายเพอจดตงองคกรเพอการปฏรปกฎหมายทดาเนนการเปนอสระ เพอปรบปรงและพฒนากฎหมายของประเทศ รวมทงการปรบปรงกฎหมายใหเปนไปตามรฐธรรมนญ โดยตองรบฟงความคดเหนของผทไดรบผลกระทบจากกฎหมายนนประกอบดวย

(4) จดใหมกฎหมายเพอจดตงองคกรเพอการปฏรปกระบวนการยตธรรมทดาเนนการ เปนอสระ เพอปรบปรงและพฒนาการดาเนนงานของหนวยงานทเกยวของกบกระบวนการยตธรรม

(5) สนบสนนการดาเนนการขององคกรภาคเอกชนทใหความชวยเหลอทางกฎหมาย แกประชาชน โดยเฉพาะผไดรบผลกระทบจากความรนแรงในครอบครว

มาตรา 32 สทธและเสรภาพในชวตและรางการ หามทรมาน หรอลงโทษโหดราย ไรมนษยธรรม การจบ การคน และคมขงตองมหมายจากศาล หรอ มเหตตามกฎหมาย

มาตรา 33 การตรวจคนเคหสถานหรอทรโหฐานตองมคาสงหรอหมายศาล มาตรา 39 ผตองหาหรอจาเลยตองไดรบการสนนษฐานวาไมมความผด กอนศาลมคา

พพากษาจะปฏบตตอผตองหาหรอจาเลยเสมอนเปนผกระทาความผดมได (หามนาผตองหามาแถลงขาว - หามถายภาพ สมภาษณ ผตองหา หามขงรวมกบผทศาลตดสนแลวแยกการควบคมเดก เยาวชน ออกจากผใหญ)

มาตรา 40 (1) เขาถงกระบวนการยตธรรมโดยงาย รวดเรว ทวถง (2) ไดรบการพจารณาคดโดยเปดเผย (3) ไดรบการพจารณาคดอยางถกตอง รวดเรวและเปนธรรม (4) คความในคด ผมสวนไดเสย และพยาน ตองไดรบการปฏบตทเหมาะสม (5) ผเสยหาย ผตองหา พยาน ในคดอาญา ไดรบความคมครอง และชวยเหลอจากรฐ



(6) เดก เยาวชน สตร ผสงอาย หรอผพการหรอทพพลภาพ ยอมไดรบการดาเนนกระบวนการพจารณาอยางเหมาะสม โดยเฉพาะคดเกยวกบความรนแรงทางเพศ

(7) ในคดอาญาผตองหา หรอ จาเลย มสทธไดรบการสอบสวนหรอ พจารณาคด โดยรวดเรว ไดรบความชวยเหลอจากทนายความและปลอยชวคราว

(8) ในคดแพง บคคลมสทธไดรบความชวยเหลอทางกฎหมายจากรฐ

10. ประเดนสทธมนษยชน ดานสทธชมชน กตการะหวางประเทศวาดวยสทธพลเมองและสทธทางการเมอง ขอ 1

1. สทธกาหนดสถานะทางการเมองของตนอยางเสร รวมทงการกาหนดการพฒนาเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรมของตนเองอยางเสร

2. สทธการจดการโภคทรพยและทรพยากรธรรมชาตของตนไดอยางเสร และประชาชนจะไมถกลดรอนจากวถทางแหงการยงชพของตนไมวาในกรณใด ๆ

มาตรา 66 สทธชมชน หรอ สทธในอตลกษณ (ความเปนตวตน) - ชมชนมสทธอนรกษหรอฟนฟจารตประเพณ ภมปญญาทองถน ศลปะหรอ วฒนธรรมอนด

- ชมชนมสทธจดการ บารงรกษา และใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม



ใบความรท 3.5 ตวอยาง การแปลงแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 ไปสการปฏบต

ยกตวอยาง ยทธศาสตรท 1 ในลกษณะแผนปฏบตการประจาป

ยทธศาสตร/ ตวชวดระดบยทธศาสตร

กลยทธ/ ตวชวดระดบกลยทธ

กลวธ ผรบผดชอบ โครงการ/กจกรรม

ระยะเวลาดาเนนการปงบประมาณ งบประมาณแหลงใด

สอดคลองกบเปาหมายของหนวยงาน

เดอน

1 2 3 4 5 ยทธศาสตรท 1 ปองกนการละเมดสทธมนษยชนเพอใหเกดความเสมอภาคตามความจรง นอกเหนอจากความเสมอภาคทางกฎหมาย ตวชวดระดบยทธศาสตร 1. สดสวนของคนทมโอกาสถกละเมดสทธมนษยชนในแตละดานลดลงภายในป 2556 (จาแนกตามกลมเปาหมาย) 2. ขอรองเรยนการละเมดสทธในแตละดานในเรองเดมลดลงภายในป 2556 (จาแนกตามกลมเปาหมายและขอรองเรยน)

กลยทธท 1 สงเสรมใหประชาชนกลมเปาหมายเกดความตระหนกและจตสานกในการปกปอง สทธมนษยชน ตวชวดระดบกลยทธ 1.1 รอยละทเพมขนในแตละปของประชาชนกลมเปาหมายทเปนการเรยนรสทธมนษยชนมความตระหนก และจตสานกในการปกปองสทธมนษยชนตามเกณฑทกาหนด กลยทธท 1.2 สนบสนนเฝาระวงการละเมด สทธมนษยชน ตวชวดระดบกลยทธ 1.2 รอยละทเพมขนในแตละปของเครอขายทเกยวของกบการเฝาระวงสามารถนาขาวสารจากชองทางการเฝาระวงตาง ๆ ไปใชประโยชนในการปองกนการละเมดสทธมนษยชน **พจารณาวาจะดาเนนการในกลยทธใด หรอจะดาเนนการทง 2 กลยทธ)

กลยทธท 1.1 กลวธ (1.1.1)............ (1.1.2)........... (1.1.3)........... (1.1.4)......... กลยทธท 1.2 กลวธ (1.2.1)............ (1.2.2)............ (1.2.3)........... **(หากประสงคจะดาเนนการในกลยทธท 1.1 ใหพจารณากลวธ ในกลยทธดงกลาว ทปรากฏในแผนฯ ฉบบท 2)

รายบคคลหรอหนวยงานทรบผดชอบ

1. ………... 2…………. 3…………. 4…………. 5………….

(00.00) ยทธศาสตรใด



4.4.1 เปาหมายการเรยนร

ทราบแนวทางในการตดตามประเมนผลแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 และบทบาทหนาทในฐานะองคกรเครอขายสทธมนษยชน การเรยนรกระบวนการตดตามการบรณาการแผนขององคกรเครอขายสทธมนษยชน กบ แผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 เพอนาสการวางแผนการพฒนา โครงการ กจกรรมและงบประมาณขององคกรเครอขายสทธมนษยชน และนาเสนอผลการปฏบตตามแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 ภายในเดอนพฤศจกายนของทกป สาหรบการรายงานผลการดาเนนงานของในปงบประมาณ พ.ศ. 2552-2553 ใหแตละหนวยงานรวบรวม รายงานผลพรอมกนภายในเดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2553

4.4.2 วตถประสงคการเรยนร

1. เพอใหผเขารวมประชมฯ มความร และเขาใจกระบวนการตดตามและประเมนผลการปฏบตตามแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2

2. เพอใหผเขารวมประชมฯ มความตระหนกในบทบาทหนาทขององคกรเครอขาย สทธมนษยชน ทมความสาคญในการใหขอมลจากการตดตามประเมนผลการนาแผนไปสการปฏบต

4.4.3 สาระการเรยนร

1. วธการรายงานผลการปฏบตตามแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 ขององคกรเครอขายสทธมนษยชน

2. แบบรายงานการตดตามประเมนผล และวธการกรอกแบบรายงานการตดตามฯ


4.4 หนวยการเรยนรการตดตามประเมนผลแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2



วตถประสงค 1. เพอใหผเขารวมประชมฯ มความรความเขาใจ แบบรายงานการตดตามประเมนผลการปฏบตตาม

แผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 2. เพอใหผเขารวมประชมฯ สามารถกรอกขอมลลงในแบบรายงานการตดตามประเมนผลการปฏบต

ตามแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 3. เพอใหผเขารวมประชมฯ มความตระหนกในความสาคญของการตดตามประเมนผลฯ และมนใจวา

การประเมนผล ฯ ภายใตภารกจขององคกรเครอขายฯ จะเปนไปในทศทางทแผนฯ ฉบบท 2 กาหนดเปาหมายไว ขนตอนดาเนนการ

ขนตอนแรก วทยากรชแจงใหผเขารวมฯ เขาใจความสาคญของการจดทาการประเมนผลการดาเนนงานตาม

แผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2

ขนตอนทสอง วทยากรแบงผเขาประชมฯเปน 4 กลม ดงน 1. กระทรวง /กรม และหนวยงานเทยบเทากระทรวง/กรม

รฐวสาหกจ 2. องคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) – องคการบรหารสวนจงหวด กรงเทพมหานคร /พทยา เทศบาล อบต. 3. ภาคประชาชน องคกรพฒนาเอกชน มลนธ สมาคม องคการสาธารณประโยชน 4. องคกรธรกจ องคกรอสระ หลงจากนนจงแจกแบบรายงานการตดตามประเมนผลการปฏบตตามแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 ใหกลมทดลองจดทาการประเมนผล โดยเลอกกจกรรมใดกจกรรมหนง ตามแผนงานทไดทดลองทาในหนวยการเรยนรท 1 และ 2

ขนตอนทสาม วทยากรขออาสาสมครหรอเลอกกลมใดกลมหนง และใหสงผแทนรายงานผลการสมมนากลมยอย

เพอเปนกรณศกษาและเปดโอกาสใหซกถามแลกเปลยน

ระยะเวลา 40 นาท

กจกรรมท 4. การตดตามประเมนผลแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2



เอกสารและสอการเรยนร

1. ใบกจกรรม 4 แบบรายงานการตดตามประเมนผลการปฏบตตามแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2

2. ใบความรท 4.1 และ4.2 ขนตอนและตวอยางการกรอกแบบรายงานการตดตามประเมนผลการปฏบตตามแผนฯ ฉบบท 2




หนวยการเรยนรการตดตามประเมนผลแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2



แบบรายงานการตดตามประเมนผลการปฏบตตามแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2

ผลการดาเนนงานในภาพรวมมความสอดคลองกบแผนสทธมนษยชนแหงชาต สอดคลอง ไมสอดคลอง

(ใหทาเครองหมาย / หนาชองทเลอก หาก / ในชองไมสอดคลองกบแผนสทธมนษยชนแหงชาต ใหกรอกขอมลเฉพาะหนวยงานทรบไปปฏบต)

หนวยงานทรบไปปฏบต 1. ชอหนวยงาน.................................................................... กรมหรอเทยบเทา.............................................................กระทรวงหรอเทยบเทา............................................................................................................................................... 2. เปนหนวยงานในสงกด ( ) สวนกลาง ( ) สวนภมภาค ( ) สวนทองถน

( ) องคกรพฒนาเอกชน ( ) องคกรอสระและองคกรอนตามรฐธรรมนญ ( ) องคกรประเภทอน ..................................................................................................

งบประมาณทไดรบจดสรร เพอดาเนนการตามแผนสทธมนษยชนแหงชาต / ชวงเวลาดาเนนงานและรายงานผล งบประมาณจากรฐ บาท ปงบประมาณ พ.ศ. งบประมาณจากแหลงอน บาท รายงานครงท ระบ ............................................................................. ขอมล ณ (ว/ด/ป) รวมงบประมาณทงหมด บาท ระยะเวลาในการดาเนนงาน (ป/เดอน)

ผลการดาเนนงานทสอดคลองกบแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2

1. ผลการดาเนนงานของหนวยงาน : หมายถง ผลการดาเนนงานของหนวยงานทมความสอดคลองกบทศทางในแตละยทธศาสตร กลยทธ ตวชวดระดบยทธศาสตร/กลยทธ กลมเปาหมายของแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 (ใหเตมขอมลลงในชองวาง)

(ทมระบไวในแผนฯ ฉบบท 2 ซงม 4 ยทธศาสตร 14 กลยทธเฉพาะทหนวยงานไดมการดาเนนงาน)

ยทธศาสตรท.................................................................................................................................. กลยทธท ....................................................................................................................

ตวชวดระดบยทธศาสตร/กลยทธ

ระดบยทธศาสตรท .....................(ระบรายละเอยดของตวชวด).................................................

ระดบกลยทธท.... ........................(ระบรายละเอยดของตวชวด).................................................

........../........../..........

..........ป / ..........เดอน

1.1 ยทธศาสตร/กลยทธ




1. (ตอ)

(1) โครงการ/กจกรรม........................................................................................................................

กลมเปาหมาย………………………………………………………………………………….

(2) โครงการ/กจกรรม.........................................................................................................................

กลมเปาหมาย………………………………………………………………………………...

(3) โครงการ/กจกรรม...........................................................................................................................

กลมเปาหมาย……………………………………………………………………………………

(กลมเปาหมายทมระบไวในแผนฯ ฉบบท 2 ทง 10 ดาน ไดแก (1) ดานการศกษา วฒนธรรม ศาสนา และการเรยนร (2) ดานอาชพและแรงงาน (3) ดานสาธารณสข (4) ดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (5) ดานทอยอาศย (6) ดานการรบรขอมลขาวสารการคมครองผบรโภค (7) ดานเสรภาพ การสอสาร และสอมวลชน ( 8) ดานการเมอง การปกครอง (9) ดานกระบวนการยตธรรม (10) ดานสทธชมชน

: หมายถง การดาเนนโครงการ / กจกรรม ตามขอ 1.1 – 1.3 หรอครอบคลมกลมเปาหมาย ในพนท อยางไร ( ) ประเทศ ( ) ภาค............................................... ( ) จงหวด................................................... ( ) ตาบล............................................. ( ) อน ๆ ........................................................ : หมายถง ผลทไดจาการดาเนนโครงการ / กจกรรม ในภาพรวม ทงในเชงปรมาณ และ เชงคณภาพ (ถาม)

เชงปรมาณ.................................................................................................................................

เชงคณภาพ...............................................................................................................................

: หมายถง ประโยชนทไดหรอเกดขนจากการดาเนนโครงการ/กจกรรม ตามขอ 1.3 (ถาม)

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

1.2 โครงการ/กจกรรมหลก

1.3 ระดบการดาเนนงาน

1.5 ผลลพธ (Outcome)

1.4 ผลผลต (Output)



1. (ตอ) : สงทเกดขนจรง ซงมากกวาวตถประสงค หรอเปาหมายทตงไวจากการดาเนนโครงการ / กจกรรม ตามขอ 1. ซงสงผลตอกลมเปาหมาย องคกร ชมชน สงคม เศรษฐกจ การเมอง สงแวดลอม ฯลฯ

ผลกระทบทเกดขนกบใครบาง (เชน ประชาชนในพนท หนวยงาน เปนตน)

..................................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................

ผลกระทบนนเปนเอยางไร

..................................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................

: หมายถง จากรายงานผลการดาเนนงานตามขอ 1.1 – 1.6 นนมความสอดคลอง เชอมโยงกบทศทาง (ยทธศาสตร กลยทธ (ถาม) ของหนวยงานในประเดนใด )

• ยทธศาสตร................................................................................................................................................................

• หนวยงาน…………………………………………………………………………………………………………

: หมายถง ผลการดาเนนงานของหนวยงานดงกลาวมความสอดคลองกบรฐธรรมนญ นโยบายรฐบาล หรอแผนบรหารราชการแผนดน

..................................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................................

หากมผลการดาเนนงานในหลายยทธศาสตร กลยทธ ตามแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 ใหมการรายงานตามขอ 1.1 – 1.7 เรยงตามลาดบยทธศาสตร กลยทธ

1.6 ผลกระทบ (Impact)

1.8 ความสอดคลองกบรฐธรรมนญ หรอนโยบายรฐบาล หรอแผนบรหารราชการ

**หมายเหต**

1.7 ความสอดคลองเชอมโยงกบทศทางของหนวยงานทรายงาน



2. มาตรการ / กลไก / กฎหมายของหนวยงาน : หมายถง การกาหนดรปแบบหรอการวางระบบ หรอวธการ หรอขอกาหนดทางกฎหมายของหนวยงาน ทเปนการสนบสนน เออประโยชนตอความสาเรจของการดาเนนงานในการปฏบตตามแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 ..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

3. 3.1 ปญหา / อปสรรค : หมายถง การทหนวยงานดาเนนการตามแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 มปญหา / อปสรรค หรอขอขดของอะไรบาง

...............................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

3.2 แนวทางแกไข : หมายถง หนวยงานมแนวทางแกไขปญหา / อปสรรค ดงกลาวอยางไร หรอไดดาเนนการแกไขปญหาไปอยางไร หรอไม ถามการดาเนนงานผลเปนอยางไร

..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................



4. ขอเสนอแนะ : หมายถง ขอเสนอแนะเกยวกบประเดนดานสทธมนษยชนทควรปรากฏในแผน รวมทงแนวทางการดาเนนงานทเกยวของ ตลอดจนขอเสนอแนะอนทจะเปนประโยชน ตอการจดทาแผนสทธมนษยชนแหงชาตฉบบตอไป หรอการสงเสรมปกปอง คมครองสทธมนษยชน ..............................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

5.

ทศทางการดาเนนงานตอไปตามแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 : แผน / แนวทางการดาเนนงานในปตอไปของหนวยงานทแสดง ใหเหนถงการปฏบตตามแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 ................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................

ผรบผดชอบการรายงาน .....................................................ตาแหนง......................................................................................

กรมหรอเทยบเทา ................................................................ กระทรวงหรอเทยบเทา...............................................................

ผเรยบเรยงและจดทาขอมล...................................................ตาแหนง......................................................................................

โทรศพท....................................... โทรสาร...................................E-mail address ..………………......…………………..



**หมายเหต : 1. ผรบผดชอบการรายงานใหระบชอผบรหารระดบสงตาแหนงไมตากวารองอธบดหรอเทยบเทา ทรบผดชอบ เพอเปนขอมลรายงานผลใหแกคณะรฐมนตร

2. การรายงานผลการดาเนนงานตามแบบรายงานน หนวยงานสามารถจดสงหนงสอทเปนทางการ ไดทางไปรษณย หรอโทรสาร ไดทหมายเลข 0 2502 8207 พรอมทง E- mail ท[email protected] , [email protected]

3. สามารถตดตอประสานงานไดท โทร. 0 2502 8209-11 โดยนางสาวจฬาภรณ ตามช , นางสาวนรามสสข ตงศรพงศ , นางสาวปนรดา สมจตรต ,นางสาวศศกานต เยนเยอก และ นายอานนท ยงคณ



1. ยทธศาสตร 4 ยทธศาสตร 14 กลยทธ ทกาหนดไวในแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 ไดแก

ยทธศาสตรท 1 : ปองกนการละเมดสทธมนษยชน เพอใหเกดความเสมอภาคตาม ความเปนจรง นอกเหนอจากความเสมอภาคทางกฎหมาย

กลยทธท 1.1 : สงเสรมใหประชาชนกลมเปาหมายเกดความตระหนกและจตสานกในการปกปองสทธมนษยชน

กลยทธท 1.2 : สนบสนนการเฝาระวงการละเมดสทธมนษยชน

ยทธศาสตรท 2 : คมครองสทธมนษยชนในทกกลมเปาหมายใหเปนไปตามหลกสทธ มนษยชน

กลยทธท 2.1 : เสรมสรางโอกาสการเขาถงการรองเรยนและไดรบบรการ อยางมประสทธภาพ กลยทธท 2.2 : คมครองผถกละเมดสทธและผไดรบผลกระทบอยางเปนธรรม กลยทธท 2.3 : สนบสนนใหผถกละเมดสทธไดรบสทธประโยชนจากการ ฟนฟและเยยวยาทเหมาะสม

ยทธศาสตรท 3 : พฒนากฎหมายและกลไกทางกฎหมาย รวมทงการบงคบใชกฎหมาย เพอสงเสรมและคมครองสทธมนษยชน

กลยทธท 3.1 : ปรบปรงกฎหมายและกลไกทางกฎหมาย รวมทงการบงคบใชกฎหมาย เพอคมครองสทธมนษยชนใหสอดคลองกบหลกสทธมนษยชน

กลยทธท 3.2 : เสรมสรางการบงคบใชกฎหมายในทางปฏบตใหทวถงและ เปนธรรม

ขอมลเพมเตม



2. การดาวนโหลด (Download) ขอมล

หนวยงานสามารถดาวนโหลดรายละเอยดขอมล หรอศกษารายละเอยดเพมเตมของแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 รวมถงแบบฟอรมและกรอบการตดตามประเมนผลการปฏบตตามแผนฯ ฉบบท 2 ไดท www.rlpd.moj.go.th ซงดานหนา เวบไซด จะปรากฏ Link ชอ “แผนสทธมนษยชนแหงชาต”

ยทธศาสตรท 4 : พฒนาองคกรเครอขายทกภาคสวนใหมศกยภาพในการสงเสรมและคมครองสทธมนษยชนใหมความเขมแขงในการคมครองสทธมนษยชนและพฒนาไปสมาตรฐานสากล

กลยทธท 4.1: พฒนาระบบบรหารจดการองคกรเครอขายดานสทธมนษยชนทกภาคสวน

กลยทธท 4.2: สงเสรมการมสวนรวมระหวางองคกรเครอขายดานสทธมนษยชนทงภาครฐภาคเอกชน และภาคประชาชนในการทางานสงเสรมและคมครองสทธมนษยชน ใหครอบคลม ทกพนท

กลยทธท 4.3: พฒนาองคความรดานสทธมนษยชนในบรบทของสงคมไทย กลยทธท 4.4: พฒนาบคลากรทกระดบขององคกรเครอขายสทธมนษยชน กลยทธท 4.5: สงเสรมการใชอานาจทถกตองเหมาะสมของเจาหนาทรฐ

กลยทธท 4.6: สรางวฒนธรรมองคกรในภาครฐเรองการเคารพและคมครอง สทธมนษยชน กลยทธท 4.7: สงเสรมใหภาคสวนตางๆ มสวนรวมเกยวกบประเดนสทธ มนษยชนทงในระดบชาต และระหวางประเทศ



ใบความร กจกรรมท 4 การเรยนรการตดตามประเมนผลแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2




ภายหลงจากแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 ไดผานความเหนชอบจากคณะรฐมนตร เมอวนท 20 ตลาคม 2552 แลว การตดตามประเมนผล จงเปนกระบวนการสาคญในการรบทราบขอมลการปฏบตตามแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 รวมทงปญหาอปสรรค และขอเสนอแนะตาง ๆ ทไดรบ เพอเปนเครองมอในการตรวจสอบ รวมถงการรายงานการปฏบตตามแผนฯ ฉบบท 2 จากองคกรเครอขาย สทธมนษยชนวามการนาแผนไปสการปฏบตทมงผลสมฤทธอยางเปนรปธรรมหรอไม อยางไร อกทงยงเปนการสนบสนนการขบเคลอนแผนฯ ฉบบท 2 เพอใหองคกรเครอขายสทธมนษยชนไดเหนความสาคญในการแปลงแผนไปสการปฏบตดวย และนาขอมลจากการตดตามประมวลผลไปปรบปรงพฒนาแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบตอไป รวมทงเปนขอมลประกอบการสงเสรม คมครองสทธมนษยชน ในภาพรวมของประเทศ ซงการตดตามและประเมนผล ไดกลาวไวแลวในบทท 4 ของเอกสารแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 (เลมสน าเงน) โดยจะกลาวถงกรอบการตดตามและประเมนผล ใน 2 ประการ คอ 1) การสรางระบบและสรางตวชวดความสาเรจของการดาเนนงาน และ 2) การพฒนาฐานขอมล การเชอมโยงเครอขายประสานขอมลระหวางหนวยงานในทกระดบ ตงแตระดบนโยบายไปจนถงระดบพนท ทงการพฒนาฐานขอมลของหนวยงานระดบ ตาง ๆ และการเสรมสรางเครอขายขอมลดานสทธมนษยชน

(1) เพ อ ตดตามและประเ มนผลการปฏบตตามแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 ของหนวยงานทเกยวของ

(2) เพอนาขอมลทไดจากการตดตามประเมนผลไปปรบปรงและพฒนาแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบตอไป

(3) เพอนาขอมลสาหรบพฒนาภารกจในการสงเสรมและคมครองสทธมนษยชนของประเทศไทย (4) เพอสงเสรมใหหนวยงานทเกยวของ เหนความสาคญในการนาแผนสทธมนษยชนแหงชาต

ไปสการปฏบตทเปนรปธรรม

วตถประสงค

กรอบแนวคด



กรมคมครองสทธและเสรภาพ กระทรวงยตธรรม จะทาการตดตามประเมนผล เมอสนปงบประมาณปละ 1 ครง ตามแบบทกาหนดเพอรวบรวมรายงานใหคณะรฐมนตรพจารณา และคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตทราบ โดยใหองคกรเครอขายสทธมนษยชน รายงานผลการดาเนนงานภายในเดอนพฤศจกายนของทกป โดยเปนการดาเนนงานทสบเนองจากคณะรฐมนตร ไดมมตเมอวนท 24 มนาคม 2552 ทเหนชอบแบบรายงานและกรอบแนวทางการตดตามประเมนความกาวหนา การปฏบตตามนโยบายและแผนปฏบตการแมบทแหงชาตดานสทธมนษยชน (แผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 1) แลวนามาปรบปรงแบบตดตามเพอใหสอดคลองกบการตดตามประเมนผลแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 อกทงยงเปนการรองรบระบบขอมลสารสนเทศ ทจะจดทาขนในอนาคต เพอใหแตละหนวยงานไดรายงานผานระบบเทคโนโลยสารสนเทศ (IT) รวมไปถงขอคดเหนตาง ๆ ของหนวยงานทไดมการรายงานผลการตดตามนโยบายและแผนฯ ฉบบแรก ประกอบการปรบปรงแบบตดตามประมวลผล การปฏบตตามแผนฯ ฉบบท 2 ดวย แตสาหรบการรายงานผลการดาเนนงาน ในปงบประมาณ พ.ศ. 2552 และป พ.ศ. 2553 ใหแตละหนวยงานรายงานผลการดาเนนงานทสอดคลองกบแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 พรอมกน ภายในเดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2553

1. เสนทางการรายงานผลการดาเนนงานขององคกรเครอขายสทธมนษยชน (1) องคกรเครอขายสทธมนษยชนในสงกดสวนกลาง

องคกรเครอขายสทธมนษยชน ทเปนหนวยงานในสงกดสวนกลาง ไดแก กระทรวง กรม หนวยงานอนทมฐานะเทยบเทากระทรวง กรม ใหมการรายงานผานตนสงกด เพอรวบรวมเปนภาพรวมของหนวยงานนน ๆ แลวรายงานผลการดาเนนงานในภาพรวมให กระทรวงยตธรรม โดยกรมคมครองสทธและเสรภาพ เพอรวบรวม ประมวลผล รายงานใหคณะรฐมนตร พจารณา และรายงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ทราบ

(2) องคกรเครอขายสทธมนษยชน ในสงกดสวนภมภาค และสวนทองถน สาหรบการรายงานการปฏบตตามแผนสทธมนษยชนแหงชาต ของหนวยงานในสงกดสวน

ภมภาค และสวนทองถน ใหรายงานผานจงหวด เพอใหจงหวดรวบรวม ประมวลผล เปนภาพรวมของจงหวด แลวรายงานผลใหกระทรวงมหาดไทย เพอใหกระทรวงมหาดไทย รายงานใหกระทรวงยตธรรม โดยกรมคมครองสทธและเสรภาพ และกรมคมครองสทธและเสรภาพ จะไดรายงานผลการดาเนนในภาพรวมของประเทศใหคณะรฐมนตร พจารณา และคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ทราบตอไป รายละเอยดของขอ 1 (1) และ (2) ปรากฏตามแผนภาพ

ระยะเวลาการตดตามประเมนผล และรายงานผลการดาเนนงานขององคกร

การรายงานผลการปฏบตตามแผนสทธมนษยชนแหงชาตขององคกรเครอขาย



วเคราะห รวบรวม ประมวลผลขอมลในเบองตน

วเคราะห รวบรวม ประมวลผล ขอมลในเบองตน

การวเคราะห รวบรวม ประมวลผลขอมล ในเบองตน

คณะรฐมนตร / คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต

กระทรวงยตธรรม โดยกรมคมครองสทธและเสรภาพ

กระทรวง /หนวยงานเทยบเทากระทรวง

องคกรเครอขายสทธมนษยชน ในสงกดสวนกลาง

กรม / หนวยงานทเทยบเทากรม

จงหวด

องคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) - องคการบรหารสวนจงหวด - องคการบรหารสวนตาบล - เทศบาล

องคกรภาครฐตาง ๆ ในจงหวด อาท - สนง.พฒนาสงคมและความมนคงของมนษยจงหวด… - สนง.วฒนธรรมจงหวด... - สนง.สาธารณสขจงหวด...เปนตน

ภาคเอกชน ภาคประชาชน

องคกรเครอขายสทธมนษยชนในสงกดสวนภมภาค และสวนทองถน

กระทรวงมหาดไทย

รฐวสาหกจ

องคกรมหาชน

องคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) กรงเทพมหานคร /พทยา

ภาคเอกชน ภาคประชาชน

หมายเหต เปนหนวยงานทจะวเคราะห รวบรวม ประมวลผลในเบองตน ตามขอ 2 กอนการรายงานให กรมคมครอง สทธและเสรภาพ กระทรวงยตธรรม

การรายงานผลการปฏบตตามแผนสทธมนษยชนแหงชาต ขององคกรเครอขายสทธมนษยชน



2. การวเคราะห รวบรวม ประมวลผลขอมลในเบองตน องคกรเครอขายสทธมนษยชน ทงในสงกดสวนกลาง (กระทรวง หรอหนวยงานทเทยบเทา

กระทรวง ) สงกดสวนภมภาค (จงหวด) ขอความรวมมอวเคราะห ประมวลผลในเบองตน พรอมทงรวบรวมเอกสารแบบรายงานทงหมดของหนวยงานในสงกดจดสงใหกระทรวงยตธรรม โดยกรมคมครองสทธและเสรภาพ เพอจะนาขอมลทไดมาประมวลผลในภาพรวมของประเทศ รายงานใหคณะรฐมนตรพจารณา และรายงานใหคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต รบทราบตอไป

ประเดนการวเคราะห ประมวลผลในเบองตน ปรากฏดงน (1) หนวยงานทนาแผนสทธมนษยชนแหงชาต ไปปฏบตคดเปนรอยละเทาใดของหนวยงานใน

สงกดทงหมด (2) ประเดนปญหาสถานการณสทธมนษยชน มปญหาใดทตองไดรบการแกไขอยางเรงดวน

เรยงลาดบความสาคญจากมากไปหานอย (3) ขอเสนอแนะในการแกไขปญหาดานสทธมนษยชนในภาพรวม

กระทรวงยตธรรม โดยกรมคมครองสทธและเสรภาพ จะนาเสนอรายงานผลการปฏบตตาม

แผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 ใหคณะรฐมนตรพจารณา และคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ทราบ โดยดาเนนการ ดงน

(1) สรปสาระสาคญจากรายงานการปฏบตตามแผนฯ ฉบบท 2 พรอมความเหน และ/หรอขอเสนอแนะขององคกรเครอขายสทธมนษยชน

(2) รวบรวมรายงานผลการปฏบตตามแผนฯ ฉบบท 2 ในแตละป โดยจดทาเปนสถตขอมลการรายงานผลขององคกรเครอขายสทธมนษยชน ทงทมการรายงานผลและไมมการรายงานผล แลวสรปผลเปนภาพรวมของการนาแผนฯ ฉบบท 2 ไปสการปฏบต พรอมปญหาอปสรรค ขอคดเหนตาง ๆ ขอเสนอแนะ

(3) ทศทางการดาเนนงานในการสงเสรม คมครองสทธมนษยชน ในภาพรวมของประเทศไทย หรอแนวทางการแกไขปญหาการละเมดสทธมนษยชน

รายงานผลการปฏบตตามแผนสทธมนษยชนแหงชาต ตอคณะรฐมนตร และคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต




การกรอกแบบรายงานการตดตามประเมนผล

ผลการดาเนนงานในภาพรวมมความสอดคลองกบแผนสทธมนษยชนแหงชาต สอดคลอง ไมสอดคลอง (ใหทาเครองหมาย / หนาชองทเลอก หาก / ในชองไมสอดคลองกบแผนสทธมนษยชนแหงชาต ใหกรอกขอมลเฉพาะหนวยงานทรบไปปฏบต)

หนวยงานทรบไปปฏบต 1. ชอหนวยงาน...........-.......... กรมหรอเทยบเทา......กรมคมครองสทธและเสรภาพ.................................. กระทรวงหรอเทยบเทา.............. กระทรวงยตธรรม ................................................................. 2. เปนหนวยงานในสงกด ( ) สวนกลาง ( ) สวนภมภาค ( ) สวนทองถน

( ) องคกรพฒนาเอกชน ( ) องคกรอสระและองคกรอนตามรฐธรรมนญ ( ) องคกรประเภทอน ...........................................................................................

งบประมาณทไดรบจดสรร เพอดาเนนการตามแผนสทธมนษยชนแหงชาต / ชวงเวลาดาเนนงานและรายงานผล

งบประมาณจากรฐ บาท ปงบประมาณ พ.ศ.

งบประมาณจากแหลงอน บาท รายงานครงท

ระบ ............................................................................. ขอมล ณ (ว/ด/ป)

รวมงบประมาณทงหมด บาท

ระยะเวลาในการดาเนนงาน (ป/เดอน)

ผลการดาเนนงานทสอดคลองกบแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2

1. ผลการดาเนนงานของหนวยงาน : หมายถง ผลการดาเนนงานของหนวยงานทมความสอดคลองกบทศทางในแตละยทธศาสตร

กลยทธ ตวชวดระดบยทธศาสตร/กลยทธ กลมเปาหมายของแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 (ใหเตมขอมลลงในชองวาง)

(ทมระบไวในแผนฯ ฉบบท 2 ซงม 4 ยทธศาสตร 14 กลยทธเฉพาะทหนวยงานไดมการดาเนนงาน)

ยทธศาสตรท ...1. ปองกนการละเมดสทธมนษยชน เพอใหเกดความเสมอภาคตามความเปนจรงนอกเหนอจากความเสมอภาคทางกฎหมาย

กลยทธท ........1.1 สงเสรมใหประชาชนกลมเปาหมายเกดความตระหนกและจตสานกในการปกปองสทธมนษยชน

ตวชวดระดบยทธศาสตร/กลยทธ

ระดบยทธศาสตรท ....1. สดสวนของคนทมโอกาสถกละเมดสทธมนษยชนในแตละดานลดลงในป พ.ศ. 2556

ระดบกลยทธท. 1.1 รอยละทเพมขนในแตละปของประชาชนกลมเปาหมายผผานการเรยนรสทธมนษยชนศกษาตระหนกและ

จตสานกในการปกปองสทธมนษยชนตามหลกเกณฑทกาหนด

แบบรายงานการตดตามประเมนผลการปฏบตตามแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2

กรอกขอมลในนามกรม

หาก / ทชองสอดคลองใหกรอกขอมลใหครบถวน

เปนหนวยงานในสวนใด

กรอกขอมลใหครบทกชองหากไมมขอมลใหใสเครองหมาย -

ยทธศาสตรท 1 กลยทธท 1.1 ตามตวชวดท 1.1 ตามแผนฯ

ฉบบท 2

27,482.000 2551

-

...23.../...ม.ย.../..2552 27,482,000

...1....ป / ....12......เดอน

1/2552

1.1 ยทธศาสตร/กลยทธ



1. (ตอ)

(1) โครงการ/กจกรรม..................................................................................................................................................

กลมเปาหมาย…ดานกระบวนการยตธรรม หนวยงานภาครฐ ทกกระทรวง กรม

(2) โครงการ/กจกรรม.....................................................................................................................................................

กลมเปาหมาย…ดานกระบวนการยตธรรม…หนวยงานภาครฐ ทกกระทรวง กรม

(3) โครงการ/กจกรรม.....................................................................................................................................

กลมเปาหมาย………………………………….. … : หมายถง การดาเนนโครงการ / กจกรรม ตามขอ 1.1 – 1.2 หรอครอบคลมกลมเปาหมาย พนท อยางไร ( ) ประเทศ ( ) ภาค............................................... ( ) จงหวด................................................... ( ) ตาบล............................................. ( ) อน ๆ .............................................................................................................................................

: หมายถง ผลทไดจากการดาเนนโครงการ/กจกรรม ในภาพรวม ทงในเชงปรมาณ และเชงคณภาพ (ถาม)

เชงปรมาณ

..........................................................................................................................................................................

เชงคณภาพ

................................................................................................................................................................. : หมายถง ประโยชนทไดหรอเกดขนจากการดาเนนโครงการ/กจกรรม ในภาพรวม (ถาม) ...ประชาชนสามารถนาความรทไดรบไปเผยแพรถายทอดตอยงครอบครว ชมชน และทองถนของตนเองได ทาใหประชาชนสามารถรบรเรองสทธและเสรภาพ ขยายตวมากขน โดยมจานวนประชาชนทไดรบรเรองสทธและเสรภาพ เพมขนรอยละ 10 ตอป

ผลตและพฒนาสอสทธเสรภาพโดยการมสวนรวมของชมชน

1.2 โครงการ / กจกรรมหลก

1.3 ระดบการดาเนนงาน

1.4 ผลผลต (Output)

ตรวจสอบกลมเปาหมายในเอกสารแผนฯ ฉบบท 2 (เลมนาเงน) วาหนวยงานปฏบตตามแผนฯ ในกลมเปาหมายใด 1. ดานการศกษา วฒนธรรม ศาสนา และการเรยนร 2. ดานอาชพและแรงงาน 3. ดานสาธารณสข 4. ดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 5. ดานทอยอาศย 6. ดานการรบรขอมลขาวสารการคมครองผบรโภค 7. ดานเสรภาพ การสอสาร และสอมวลชน 8. ดานการเมอง การปกครอง 9. ดานกระบวนการยตธรรม 10 ดานสทธชมชน

โครงการ/กจกรรมหลก ทหนวยงานดาเนนการและสอดคลองกบแผนฯ ฉบบท 2

สงเสรมเผยแพรความรเกยวกบสทธมนษยชนผานสอสงพมพ

พนทกลมเปาหมายครอบคลม

มากนอยเพยงใด

ผลทไดตามโครงการ/กจกรรมในภาพรวม ทมการดาเนนงานตามขอ 1.2 ประชาชนทกภาคสวน/ภาครฐ/ภาคเอกชน/ภาคประชาสงคม ประมาณ 12,000 คน

รอยละ 86.42 ของกลมเปาหมายมความร ความเขาใจในประเดนเนอหาทกาหนด

1.5 ผลลพธ (Outcome)

ประโยชนทไดหรอเกดขนจากการดาเนนโครงการ/กจกรรม ในภาพรวม



1. (ตอ) : สงทเกดขนจรง ซงมากกวาวตถประสงค หรอเปาหมายทตงไวจากการดาเนนโครงการ / กจกรรม ตามขอ 1.2 ซงสงผลตอกลมเปาหมาย องคกร ชมชน สงคม เศรษฐกจ การเมอง สงแวดลอม ฯลฯ

ผลกระทบตอใคร (เชน ประชาชนในพนท หนวยงาน เปนตน)

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

กระทบอยางไร

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

.

: หมายถง จากทรายงานผลการดาเนนงานตามขอ 1.1 – 1.6 มความสอดคลอง เชอมโยงกบทศทาง (ยทธศาสตร กลยทธ (ถาม) ของหนวยงานในประเดนใด )

• ยทธศาสตรหนวยงาน…………………………………………………………………………………………………………

• กลยทธหนวยงาน

: หมายถง ผลการดาเนนงานของหนวยงานดงกลาวมความสอดคลองกบรฐธรรมนญ นโยบายรฐบาล หรอแผนบรหารราชการแผนดน

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

หากมผลการดาเนนงานในหลายยทธศาสตร กลยทธ ตามแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 ใหมการรายงานตามขอ 1.1 – 1.7 เรยงตามลาดบยทธศาสตร กลยทธ

1.6 ผลกระทบ (Impact)

1.8 ความสอดคลองกบรฐธรรมนญ หรอนโยบายรฐบาล หรอแผนบรหารราชการแผนดน

**หมายเหต**

1.7 ความสอดคลองเชอมโยงกบทศทางของหนวยงานทรายงาน

1. ประเทศไทยไดรบการยอมรบดานสทธมนษยชนในระดบสากล 2. ประชาชนทวไปมหลกประกนดานสทธมนษยชน และสามารถปกปอง คมครองสทธไดดวยตนเอง และไมไปละเมดสทธผอน

กรอกขอมล (ถาม)

1. ดานเศรษฐกจ และความสมพนธระหวางประเทศ การสงเสรม คมครองสทธมนษยชน เปนการสรางหลกประกน และเปนการสงเสรมภาพลกษณทดดานสทธมนษยชนตอเวทระหวางประเทศ


สงเสรม พฒนา และสรางหลกประกนดานสทธมนษยชนและสทธเสรภาพ 1. สงเสรมและพฒนาความร ความเขาใจใหกบทกภาคสวนเกยวกบ สทธมนษยชน สทธเสรภาพตามรฐธรรมนญอยางทวถง

ยทธศาสตร กลยทธของหนวยงานทไดมการดาเนนงานตามแผนฯ

ฉบบท 2

1. รฐธรรมนญ ป พ.ศ. 2550 มาตรา 81 , มาตรา 82 2. นโยบายรฐบาล / แผนบรหารราชการแผนดน นโยบายท 8 นโยบายการบรหารจดการบานเมองทด ขอ 8.2 กฎหมายและการยตธรรม ขอ 8.2.1

รายละเอยดความสอดคลองกบรฐธรรมนญ นโยบายรฐบาล แผนบรหารราชการแผนดน



2. มาตรการ / กลไก / กฎหมายของหนวยงาน : หมายถง การกาหนดรปแบบหรอการวางระบบ หรอวธการ หรอขอกาหนดทางกฎหมายของหนวยงาน ทเปนการสนบสนน เออประโยชนตอความสาเรจของการดาเนนงานในการปฏบตตามแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 ..................................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................................................

3. 3.1 ปญหา / อปสรรค : หมายถง การทหนวยงานดาเนนการตามแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 มปญหา / อปสรรค หรอขอขดของอะไรบาง ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

3.2 แนวทางแกไข : หมายถง หนวยงานมแนวทางแกไขปญหา / อปสรรค ดงกลาวอยางไร หรอไดดาเนนการแกไขปญหาไปอยางไร หรอไม ถามการดาเนนงานผลเปนอยางไร

.....................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................

4. ขอเสนอแนะ : หมายถง ขอเสนอแนะเกยวกบประเดนดานสทธมนษยชนทควรปรากฏในแผน รวมทง

แนวทางการดาเนนงานทเกยวของ ตลอดจนขอเสนอแนะอนทจะเปนประโยชน ตอการจดทาแผน สทธมนษยชนแหงชาตฉบบตอไป หรอการสงเสรมปกปอง คมครองสทธมนษยชน .........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

1. พ.ร.บ.คาตอบแทนผเสยหายและคาตอบแทน และคาใชจายแกจาเลยในคดอาญา พ.ศ. 2544 2. พ.ร.บ. คมครองพยานในคดอาญา พ.ศ. 2546

โดยสวนใหญ หนวยงานทเกยวของยงขาดความร ความเขาใจเกยวกบ สทธมนษยชน และสทธเสรภาพเทาทควร จงเปนอปสรรคตอการทตองนามาตรการ กลไก ดานสทธมนษยชน ไปสการปฏบตทเปนรปธรรม

กรอกขอมล (ถาม) เกยวกบมาตรการ / กลไก /กฎหมาย ทจะเปนประโยชนตอการดาเนนงาน

ดานสทธมนษยชน


ควรมการเผยแพรประชาสมพนธดานสทธมนษยชนอยางตอเนอง กรอกขอมล (ถาม)

1. ขอเสนอตอแผนสทธมนษยชนแหงชาต เหนควรเพมเตมดานกระบวนการยตธรรม 2. เผยแพรแผนสทธมนษยชนแหงชาต ใหทกภาคสวนไดรบทราบ และมความร ความเขาใจ ในสาระของแผนฯ ฉบบท 2




5.

ทศทางการดาเนนงานตอไปตามแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 : แผน / แนวทางการดาเนนงานในปตอไปของหนวยงานทแสดง ใหเหนถงการปฏบตตามแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท 2 ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ผรบผดชอบการรายงาน นางสวณา สวรรณจฑะ ตาแหนง อธบดกรมคมครองสทธและเสรภาพ

กรมหรอเทยบเทา กรมคมครองสทธและเสรภาพ กระทรวงหรอเทยบเทา กระทรวงยตธรรม

ผเรยบเรยงและจดทาขอมล นางจนทรชม จนตยานนท ตาแหนง ผเชยวชาญเฉพาะดานสงเสรมสทธและเสรภาพ

โทรศพท 02 502 8209 – 11 โทรสาร 02 502 8207 E-mail address [email protected]

**หมายเหต : 1. ผรบผดชอบการรายงานใหระบชอผบรหารระดบสงตาแหนงไมตากวารองอธบดหรอ เทยบเทาท รบผดชอบ เพอเปนขอมลรายงานผลใหแกคณะรฐมนตร

2. การรายงานผลการดาเนนงานตามแบบรายงานน หนวยงานสามารถจดสงหนงสอทเปนทางการ ไดทางไปรษณย หรอโทรสาร ไดทหมายเลข 0 2502 8207 พรอมทง E- mail ท[email protected] , [email protected]

3. สามารถตดตอประสานงานไดทโทร . 0 2502 8209-11 โดยนางสาวจฬาภรณ ตามช , นางสาวนรามสสข ตงศรพงศ , นางสาวปนรดา สมจตรต ,นางสาวศศกานต เยนเยอก และ นายอานนท ยงคณ

ในปงบประมาณถดไป จะมการดาเนนงานอยางตอเนอง ดวยการดาเนนโครงการเกยวกบ 1. รณรงคใหความรดานการสงเสรมใหเคารพสทธผอน 2. ฝกอบรมเสรมสรางวทยากรระดบจงหวด เพอการสงเสรมสทธและเสรภาพ

การดาเนนงานในปงบประมาณถดไป โดยสรป



ภาคผนวก



ภาคผนวก ก



แบบประเมน

ความร ความเขาใจ ดานสทธมนษยชน สาระสาคญของแผนฯ ฉบบท 2 และความพงพอใจในลกษณะการจดประชมเชงปฏบตการ ฯ

พนททจดโครงการเผยแพรแผน ฯ ภาคเหนอ ภาคอสาน ภาคกลาง ภาคใต ขอมลเพมเตม

เพศ ชาย หญง อาย................................ป ตอนท 1 : ความร ความเขาใจดานสทธมนษยชน และแผนฯ

1.1 โปรดตอบคาถามตอไปนโดยทาเครองหมาย หนาคาตอบทตรงกบความคดเหนของทาน

คาถาม ใช ไมใช ไมแนใจ/ไมทราบ

ความเหนเพมเตม

1 สทธมนษยชนเปนสทธตามธรรมชาตตดตวมนษยมาแตเกด และสทธทไดรบการรบรองโดยกฎหมาย

2 คณคาของมนษยแตกตางกนตามฐานะ การมอานาจ และหนาท

3 สทธทางเศรษฐกจสาคญมากกวาสทธอนๆ เพราะตองแกปญหาปากทองกอนแลวคอยใหมสทธ ดานอน

4 รฐมหนาทปกปองคมครอง และทาใหทกคนไดรบสทธมนษยชน

5 รฐสามารถใชขออางวาประชาชนจะไดรบสทธเสรภาพมากนอยเพยงใดขนอยกบบรบทสงคมและจารตประเพณของประเทศ





6 เปาหมายหลกของแผนสทธมนษยชนแหงชาตฉบบท 2 คอ การเคารพศกดศรของความเปนมนษย และ เครอขายสทธมนษยชนเขมแขง

7 แผนสทธมนษยชน ฯ จดทาขนเพอเปนเครองมอใหกรมคมครองสทธและเสรภาพมกรอบแนวทางในการปกปองคมครองสทธมนษยชนใหแกคน ในชาต

8 แผนสทธมนษยชน ฯ ม 3 ยทธศาสตร 14 กลยทธและ 43 กลวธ

9 ตวชวดความสาเรจของยทธศาสตรปองกนการละเมดสทธมนษยชนมเพยงประการเดยว คอ สดสวนของคนทถกละเมดสทธมนษยชนลดลง

10 กลยทธในการคมครองสทธมนษยชนคอการเสรมสรางโอกาสการเขาถงการรองเรยนและไดรบบรการอยางมประสทธภาพ

11 แผนสทธมนษยชน ฯ ไมไดมยทธศาสตรและกลยทธในการพฒนากฎหมายและกลไกทางกฎหมายเนองจากกฎหมายของเรามความเปนธรรมอยแลว

12 กลยทธทสาคญในการพฒนาองคกรเครอขาย คอ การสงเสรมการมสวนรวมขององคกรเครอขายดานสทธมนษยชนในการสงเสรมและคมครองสทธมนษยชนใหครอบคลมทกพนท

13 การนาแผนสทธมนษยชน ฯ ไปสการปฏบต จะมงเนนทหนวยราชการเทานน

14 แผนสทธมนษยชน ฯ จะไปสการปฏบต ไดกตอ เ มอมการจดทาโครงการ /กจกรรม และมงบประมาณมารองรบ





15 การตดตามประเมนผลแผนสทธมนษยชน ฯ จะดาเนนการปละ 1 ครงเพอรายงานใหคณะรฐมนตรพจารณา

1.2 โปรดเตมเครองหมาย ในชองทตองการเลอก โดยการใหคะแนนตามลาดบดงน

1 หมายถง นอยมาก 2 หมายถง นอย 3 หมายถง ปานกลาง 4 หมายถง มาก 5 หมายถง มากทสด

เนอหาสาระ ความรความเขาใจ ประโยชนสาหรบการนาไปใช

1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 สทธมนษยชน 2 สาระสาคญของแผนสทธมนษยชน 3 การแปลงแผน ฯ สการปฏบต 4 การตดตามประเมนผลแผนฯ

1.3 ทานคดวางานททานทาในองคกร /หนวยงานของทานมความเชอมโยงกบแผนสทธมนษยชน

แหงชาต ฉบบท 2 หรอไม อยางไร

ใช เพราะวา ............................................................................................................................. .......................................................................................................................................................................... .........................................................................................................................................................................

ไมใช เพราะวา......................................................................................................................... ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..



1.4 ทานคดวามความร ความเขาใจในวธการแปลงแผนฯ ไปสการปฏบตในองคกร/หนวยงานหรอไม อยางไร

ใช เพราะวา ............................................................................................................................ ……………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………..

ไมใช เพราะวา ....................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... .........................................................................................................................................................................

ตอนท 2 : รปแบบ และกระบวนการจดประชมเชงปฏบตการเผยแพรแผนฯ

โปรดเตมเครองหมาย ในชองการใหคะแนนตามความรสกทแทจรงของทาน 1 หมายถง นอยมาก 2 หมายถง นอย 3 หมายถง ปานกลาง

4 หมายถง มาก 5 หมายถง มากทสด

2.1 ทานมความพงพอใจ เกยวกบการจดการเรอง ตาง ๆ ตอไปนมากนอยเพยงไร

หวขอเรอง ระดบความพงพอใจ

1 2 3 4 5 1. เวลาทจดใหกบการอบรม 2. บรรยากาศการเรยนรในระหวางการอบรม 3. เทคนค/วธการทวทยากรใชในการอบรม 4. การมสวนรวมแสดงความคดเหนระหวางการอบรม 5. เอกสารประกอบการอบรม 6. สอประกอบการอบรม 7. สถานทอบรม 8. อาหาร และเครองดม 9. การอานวยความสะดวกของเจาหนาททจดการอบรม/โรงแรม 10. ภาพรวมในทกเรองของการจดอบรมครงน



2.2 ขอเสนอแนะอน ................................................................................ ....................................... ………………………………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

โปรดสงคนใหกบทมวทยากรทนทเมอตอบแบบสอบถามเสรจและขอใหทานเดนทางกลบโดยสวสดภาพ



เฉลยคาตอบ ตอนท 1: ความร ความเขาใจดานสทธมนษยชน และแผนฯ

คาถาม ใช ไมใช ไมแนใจ/ ไมทราบ


1 สทธมนษยชนเปนสทธตามธรรมชาตตดตวมนษยมาแตเกด และสทธทไดรบการรบรองโดยกฎหมาย

มระบไวในแผนฯ

2 คณคาของมนษยแตกตางกนตามฐานะ การมอานาจ และหนาท


3 สทธทางเศรษฐกจสาคญมากกวาสทธอนๆ เพราะตองแกปญหาปากทองกอนแลวคอยใหมสทธดานอน

สทธดานตางๆ มความสาคญเทาเทยมกน

4 รฐมหนาทปกปองคมครอง และทาใหทกคนไดรบสทธมนษยชน

ระบไวในคมอดาเนนงานแผนฯ หนา 14

5 รฐสามารถใชขออางวาประชาชนจะไดรบสทธเสรภาพมากนอยเพยงใดขนอยกบบรบทสงคมและจารตประเพณของประเทศ

ระบไวในคมอดาเนนงานแผนฯ หนา 17

6 เปาหมายหลกของแผนสทธมนษยชนแหงชาตฉบบท 2 คอ การเคารพศกดศรของความเปนมนษย และ เครอขายสทธมนษยชนเขมแขง


7 แผนสทธมนษยชน ฯ จดทาขนเพอเปนเครองมอใหกรมคมครองสทธและเสรภาพมก รอบแนวท า ง ในก า รปก ป อ ง คม ค ร อ ง สทธมนษยชนใหแกคนในชาต

ไมใ ช เฉพาะกรมคมครองฯ เทานน แตเพอองคกรเครอขายและภาคประชาสงคมดวย

8 แผนสทธมนษยชน ฯ ม 3 ยทธศาสตร 14 กลยทธและ 43 กลวธ

ม 4 ยทธศาสตร

9 ตวชวดความสาเรจของยทธศาสตรปองกนการละเมดสทธมนษยชนมเพยงประการเดยว คอ สดสวนของคนทถกละเมดสทธมนษยชนลดลง

ม 2 ตวชวด



คาถาม ใช ไมใช ไมแนใจ/ ไมทราบ


10 กลยทธในการคมครองสทธมนษยชนคอการเสรมสรางโอกาสการเขาถงการรองเรยนและไดรบบรการอยางมประสทธภาพ


11 แผนสทธมนษยชน ฯ ไมไดมยทธศาสตรและกลยทธในการพฒนากฎหมายและกลไกทางกฎหมายเนองจากกฎหมายของเรามความเปนธรรมอยแลว

มยทธศาสตรพฒนากฎหมายและกลไกทางกฎหมายระบไวในแผนฯ

12 กลยทธทสาคญในการพฒนาองคกรเครอขายคอ การสงเสรมการมสวนรวมขององคกรเครอขายดานสทธมนษยชนในการสงเสรมและคมครองสทธมนษยชนใหครอบคลมทกพนท


13 การนาแผนสทธมนษยชน ฯ ไปสการปฏบต จะมงเนนทหนวยราชการเทานน

ไม เนนราชการเ ทาน น เนนอ ง ค ก ร เ ค ร อ ข า ย แ ล ะภ า ค ประชาสงคมดวย

14 แผนสทธมนษยชน ฯ จะไปสการปฏบต ไดกตอเมอมการจดทาโครงการ/กจกรรม และมงบประมาณมารองรบ


15 การตดตามประเมนผลแผนสทธมนษยชน ฯ จะดาเนนการปละ 1 ครงเพอรายงานใหคณะรฐมนตรพจารณา

ตองรายงานคณะกรรมการ ส ท ธ ม น ษ ย ช น แ ห ง ช า ต ทราบดวย



ภาคผนวก ข



20 คาควรร……สทธมนษยชน

คา การอธบายความ(ความหมายและตวอยาง) 1. ศกดศรความเปนมนษย (human dignity)

1.ศกดศรความเปนมนษย หมายถง คณคาของคนทเกยวของและขนอยกบความเปนมนษยโดยไมคานงฐานะตาแหนงทางสงคม โดยปกตผ คนในสงคมโดยทวไปมการใหคณคาแกมนษย 2 ลกษณะ คอ - การใหคณคาแกมนษยในฐานะการดารงตาแหนงทางสงคม ซงมความแตกตางกนขนอยกบการมอานาจหรอการยดครองทรพยากรของสงคม - คณคาของมนษยในฐานะทเปนมนษย ซงมความเทาเทยมกน ไมแบงแยก 2. การกาหนดคณคาทแตกตางกนนามาซงการลดทอนคณคาความเปนมนษย ผ คนในสงคมโดยทวไปมกใหคณคาแกคน จากฐานะ ตาแหนงหรอเงนตรา ซงการใหคณคาแบบนนามาซงการเลอกปฏบต

2. มนษยธรรม (humanity)

การปฏบตตอคนทกคน โดยเหนวาเขากเปนคน ไมวาคนๆนนจะมสภาพรางกายหรอมการกระทาผดกฎหมายอยางไร หรอไม กตองเหนแกความเปนมนษย มเมตตาตอเขา เชน การลงโทษเดกทกระทาผดระเบยบ ตองลงโทษโดยไมเปนการทารณหรอโหดราย หรอเหนเดกเรรอนขอทานอยบนถนน กไมควรดหมนเหยยดหยามหรอเรยกตารวจมาจบกม ชาวโรฮงยาทหลบหนภยความยากจนเขามาในประเทศไทยทางทะเล แมเปนการเขาเมองโดยไมชอบดวยกฎหมาย แตรฐบาลตองใหความชวยเหลอดานมนษยธรรม เพอใหบคคลเหลานอยรอด มนาอาหาร เสอผาใส อยางเหมาะสมแกความเปนมนษย เปนตน

3. มนษยชาต (mankind)

มนษยทกคน ทกเชอชาต ทกภาษา ทกประเทศ แมมความแตกตางกนทางเชอชาต ศาสนา ภาษา แตอยรวมกนบนโลกใบน รวมเรยกวา มนษยชาต ดงนนเราควรจะสงเสรมววฒนาการของมนษยชาตใหจาเรญอยตอไป



คา การอธบายความ(ความหมายและตวอยาง) 4. มนษยชน (human being)

มนษยทกคนเปนคน มความเปนมนษย เราจงตองปฏบตตอมนษยเสมอนเปนพนองของเรา

5. การละเมดสทธมนษยชน (human rights violation)

สงจาเปนสาหรบคนทกคนทตองไดรบในฐานะทเปนคน เพอทาใหคนๆนนมชวตอยรอด มความมนคงและมการพฒนา คอ สทธมนษยชน ซงม 2 ระดบ ระดบแรก เปนสทธทตดตวคนทกคนมาแตเกด ไมสามารถถายโอนใหแกกนได อยเหนอกฎหมายและอานาจใดๆของรฐทกรฐ สทธเหลานไดแก สทธในชวต หามฆาหรอทารายตอชวต หามการคามนษย หามทรมานอยางโหดราย คนทกคนมสทธในความเชอ มโนธรรมหรอลทธทางศาสนา ทางการเมอง มเสรภาพในการแสดงความคดเหนและแสดงออกหรอการสอความหมายโดยวธอน ระดบทสอง เปนสทธทตองไดรบการรบรองในรปของกฎหมาย การละเมดสทธมนษยชน คอ การละเมดสทธขนพนฐานทคนตองไดรบ ซงบางกรณเปนการละเมดสทธทตดตวคนมาแตเกด และบางกรณเปนการละเมดสทธขนพนฐานตามกฎหมายทคนตองไดรบ เชน ละเมดสทธในการเขาถงสขภาพ การไมไดรบการศกษา ไมไดรบปจจยส เปนตน

6. การกดขขมเหง(oppression)

รปแบบหนงของการละเมดสทธมนษยชนตอสทธในชวตและรางกาย สทธพลเมอง สทธทางการเมอง สทธทางเศรษฐกจสงคมและวฒนธรรมทงโดยรฐ เจาหนาทของรฐ ตอประชาชน และบคคลหรอกลมบคคลตอบคคล เชน การทรฐใชอานาจตามกฎหมายจบกมคมขงสอมวลชนหรอฝายคานทวพากษวจารณรฐบาล หรอใชอานาจอมหรอทาใหหายสญหาย หรอฆา ผตองสงสยวาเปนผคดคานนโยบายหรอมความคดเหนแตกตางจากรฐ โดยไมมการผานกระบวนการยตธรรม หรอการทผมอทธพลในหมบานหรอในชมชน ใชนกเลงทารายประชาชนเพอใหยายออกจากทดนทากน หรอเกบเงนคาคมครองหรอเงนกนเปลาใดๆ โดยไมมอานาจตามกฎหมาย

7. สทธ (rights) หมายถง ประโยชนหรอสงทกฎหมายใหการรบรอง หรอ ค มครอง สทธตามกฎหมายบางกรณเปนสทธมนษยชน บางกรณไมใชสทธมนษยชน จงตองดบรบทของเรองนนๆ เชน สทธไดรบใบอนญาตขบขรถยนต หรอไม เปนสทธตามกฎหมาย ไมใชลทธมนษยชน เพราะการไดรบใบอนญาตขบขรถยนตหรอไมไดรบ ไมใชสงจาเปนของมนษยทกคนทตองไดรบในฐานะทเปนมนษย หรอการมหรอไมมโทรศพทมอถอ ไมใชสทธมนษยชน เพราะโทรศพทมอถอไมใชสงจาเปนในชวตท



คา การอธบายความ(ความหมายและตวอยาง) มนษยทกคนตองไดรบในฐานะมนษย แตสทธในการไดรบการประกนตวในคดอาญา เปนสทธมนษยชน เปนตน

8. การเคารพสทธ (respect)

พนธกรณหรอหนาททสาคญประการหนงของรฐตามกฎหมายสทธมนษยชนระหวางประเทศ คอ รฐตองเคารพสทธ โดยการหามรฐหรอเจาหนาทของรฐละเมดสทธมนษยชนเสยเอง เชน หามเจาหนาทของรฐซอมทรมานผตองหาในคดอาญา หามรฐปดกนเสรภาพในการแสดงความคดเหนของสอมวลชนหรอประชาชน หามรฐจากดหรอขดขวางการใชเสรภาพในการแสดงความคดเหนหรอการชมนมโดยสงบของประชาชน เปนตน

9. การปฏเสธสทธ (denial of right)

การปฏเสธสทธ อาจมความหมายได 2 นยยะ นยยะแรก หมายถง การทบคคลหรอกลมบคคลสามารถปฏเสธในการทจะ

ยอมรบหรอใชสทธของตน ตามกฎหมายหรอปฏเสธสทธมนษยชนทตนไดรบ เชนปฏเสธ ทจะขอประกนตวเองเมอตกเปนผตองหาในคดอาญา เพราะ ตองการคดคานอานาจรฐทจบกม คมขง ตนโดยมชอบ โดยสทธทจะไดรบการประกนตวหรอปลอยตวชวคราวในคดอาญา ถอเปนสทธมนษยชนของคนทกคนทตองไดรบในฐานะมนษย เมอตกเปนผต องหา แตกฎหมายกาหนดเงอนไขไววา อาจไมไดรบการประกนตว เพราะเหตตางๆตามทกฎหมายบญญต เชน หากไดรบการประกนตวแลว ผตองหาจะหลบหน หรอออกไปใชอทธพลขมขพยานหรอทาลายหลกฐาน เปนตน ความหมายทสอง หมายถง การทรฐปฏเสธบคคลมใหไดรบสทธมนษยชนหรอสทธตามกฎหมาย เชน รฐปฏเสธการจดการศกษาขนพนฐานทรฐมหนาทตองจดใหพลเมองทกคนตองไดรบ โดยรฐอางวายงมงบประมาณไมเพยงพอแกการดาเนนการ หรอ การทรฐปฏเสธสทธในการถอครองทดน หรอกระจายสทธในการถอครองทดนทเทาเทยมกน เพราะรฐเหนวาไมมความจาเปน เปนตน

10. การปกปองหรอ การพทกษสทธ (defence)

การปกปอง ตามพจนานกรมแหงราชบณฑตยสถาน หมายถง การคมครองปองกน แตในการปกปองสทธนน มความหมายทกวาง ๆ วา คอ การทคนแตละคนสามารถปกปองสทธของตนเอง เชน ปกปองชวตและทรพยสน มใหมใครมาทาราย หรอ ปกปองทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของชมชน ในมมของกฎหมาย การปกปอง หมายถงการปองกนตนเองจากภยทใกลถง เชน การปองกนคนทจะเขามาทารายเราหรอพยายามจะเอาชวตเรา กฎหมายให



คา การอธบายความ(ความหมายและตวอยาง) อานาจในการปกปองชวตและรางกายพอสมควรแกเหต

ในทางสากลสหประชาชาตไดออกคาประกาศหรอปฏญญาวาดวยนกปกปองสทธมนษยชน (คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตแปลวาปฏญญาสากลวาดวยผ พทกษสทธมนษยชน) หมายถง บคคลกลมบคคลหรอสถาบนทางสงคม อนประกอบดวย นกขาวนกหนงสอพมพ ทนายความ นกวชาการ ผนาชาวบาน ผนาชมชน ชาวบาน องคกรสทธมนษยชน องคกรพฒนาเอกชน กลมชาวบาน กลมประชาสงคมตางๆ ทดาเนนการหรอสนบสนนและคมครองสทธพลเมองและสทธทางการเมอง สทธทางเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม รวมทงสงเสรมและคมครองสทธตางๆ ของสมาชกในกลมของตน เชน ชนกลมนอย เปนตน

11. การคมครองสทธ (protect)

หนาทของรฐหรอพนธกรณของรฐในกฎหมายสทธมนษยชนระหวางประเทศ ทตองดาเนนการมใหมกลมหรอบคคลใดกระทาการละเมดสทธมนษยชนผทกาลงใชสทธนน คอ การคมครองสทธ เชน มการชมนมทางการเมองโดยสงบบนทองถนนในกรงเทพฯหรอในยานชมชนทมการจราจรพลกพลาน ประชาชนทใชรถใชถนน ไมมสทธดาทอหรอทารายผชมนมโดยอางวาผชมนมกดขวางการใชรถใชถนน รฐมหนาทคมครองเสรภาพในการชมนมโดยสงบโดยจดการจราจรใหหลกเลยงสถานทชมนมและตองคมครองความปลอดภยในชวตและทรพยสนของประชาชนและทรพยสนสาธารณะทอยในพนทการชมนม เปนตน

12. ความชอบธรรม (legitimacy)

หมายถง เหตผลทถกตองหรอความชอบดวยกฎหมายหรอการปฏบตตามหลกการทถกตอง ในการดาเนนการเรองใดเรองหนงใหบรรลเปาหมายหรอประสบความสาเรจ โดยจะมผทสนบสนนเหตผลทถกตองนนหรอไมกได เชน เจาหนาทตารวจไมมความชอบธรรมหรอไมมเหตผลตามกฎหมายทจะทารายรางกายผตองหาเพอใหรบสารภาพ หรออานาจอธปไตยเปนของปวงชน เมอรฐบาลทมาจากการเลอกตงทจรต ฉอราษฎรบงหลวงประชาชนจงมความชอบธรรมในการการณรงคคดคานรฐบาลนน แตคณะทหารไมมความชอบธรรมในการยดอานาจการปกครองประเทศ ซงเปนการละเมดอานาจอธปไตยของประชาชน เปนตน



คา การอธบายความ(ความหมายและตวอยาง) 13. ความเปนธรรม (fairness)

เปนอกคาหนงทมความหมายคลายกบความเสมอภาค แตใชในมตทางกฎหมายวามการปฏบตถกตองตามกฎหมายหรอไม และผลทางกฎหมายทไดดาเนนการไปนนเปนประโยชนสงสดทผนนควรจะไดรบความคมครองหรอไม เชน การชดเชยความเสยหายใหแกผไดรบผลกระทบจากการสรางเขอน โดยรฐออกระเบยบใหมการปฏบต แตมการรองเรยนจากประชาชนทไดรบผลกระทบวา ไดรบคาชดเชยอยางไมเปนธรรม ซงหมายถงคาชดเชยอาจไมเพยงพอตอการนาไปดาเนนชวต เพราะตองปรบเปลยนอาชพ แตรฐกไดใหคาชดเชยแลว เปนตน

14. ความยตธรรม (justice)

ความยตธรรม เปนหลกการสาคญและเปนคณคาสาคญของสทธมนษยชน คอ เพอใหทกคนไดรบสทธในสวนทควรจะไดรบ ซงตวชวดของความยตธรรม คอ เรองความเสมอภาคและการไมเลอกปฏบต เชน ความยตธรรมหรอความเสมอภาคกนตอหนากฎหมาย หมายถง คนทกคนททาผดกฎหมาย ตองไดรบโทษโดยไมมขอยกเวน แตโทษทจะไดรบนนเปนไปตามกฎหมายและดลพนจของผพพากษา โครงการพฒนาแหงสหประชาชาต (UNDP) ไดจดทาคมอ “การเขาถงความยตธรรม” ซงระบไววา การเขาถงความยตธรรมนนเปนหลกการหนงของ UNDP ทจะดาเนนการใหคนชายขอบ เดก สตร คนพการ ชนกลมนอย และกลมดอยโอกาสตางๆในสงคมสามารถเขาถงบรการของรฐหรอเขาถงกะบวนการการยตธรรมไดโดยงาย โดยไดจดทาขอบเขต การไมไดรบบรการจากรฐในกรณตอไปน ถอวา ประชาชนไมไดรบความยตธรรม เชน

• ไดรบบรการจากรฐลาชา เชน การไมไดรบความชวยเหลอจากรฐใหมทนายความทรฐจดให การสบสวนสอบสวนหาตวผกระทาละเมดสทธมาลงโทษลาชา

• การใชอานาจโดยมชอบ เชน จบกม คมขง โดยมชอบ

• การใหความชวยเหลอเยยวยาอยางจากดหรอใหอยางไมเตมเมดเตมหนวยทงโดยกฎหมายและในทางปฏบต เชน จายคาชดเชยลาชา มการเลอกปฏบต

เปนตน

• มการใชกฎหมาย หรอระเบยบทมอตทางเพศ ทาใหผดอยโอกาสไดรบบรการอยางไมมประสทธภาพ

• ไมมมาตรการคมครองสตร เดก และผชายทอยในทคมขง



คา การอธบายความ(ความหมายและตวอยาง) • การไมใหขอมลเกยวกบสทธทจะไดรบความชวยเหลอหรอบรการทางกฎหมาย

หรอไมแจงใหทราบในทางปฏบตวาผเดอดรอนมสทธอะไรทงๆทตองไดรบทราบสทธเหลานน

• การไมใหความชวยเหลอทางกฎหมายอยางเหมาะสม

• การละเวนหรอไมสามารถใหความชวยเหลอได เพราะ รฐไมมงบประมาณ 15. ความเทาเทยม(equity)

เปนคาทมความหมายคลายคลงกบความเสมอภาค ในแงทหมายถง การทคนแตละคนไมตองไดรบเทากนทกประการ แตคนทกคนตองไดรบประโยชนนน โดยมากใชในการพด ทมความหมาย ถงความเสมอภาค

16. ความเสมอภาค(equality)

ความเสมอภาคหรอความเทาเทยมกน มใชแปลวาคนทกคนตองไดรบเทากน แตมความหมายถงการปฏบตตอบคคลโดยคานงถงสาระสาคญของบคคลหรอเรองนนๆ 2 ประการ กลาวคอ

ก. ในสถานการณหนงจะตองปฏบตตอคนทมสาระสาคญเหมอนกนดวยหลกการเดยวกน เชน การประกาศรบนกเรยนเขาเรยนประถมศกษาในโรงเรยนของรฐนน ตองเปนการประกาศแกบคคลทวไปทมบตรอายครบตามเกณฑทกาหนด เพราะสาระสาคญของเรองนคอ เดกทกคนทอายครบ 7 ป ทกคนมสทธสมครสอบเขาเรยนชน ป.1 โรงเรยนจะประกาศวา โรงเรยนจะรบเดกทพอแมมอปการคณเขาโรงเรยน โดยเดกไมตองสอบเขาเหมอนเดกคนอนไมได เทากบเปนการใชหลกเกณฑทตางกนตอการปฏบตตอบคลทมสาระสาคญเหมอนกน

ข. ในสถานการณเดยวกน อาจมการไดรบการปฏบตทแตกตางกนได เพราะขอจากด หรอสาระสาคญหรอความจาเปนของบคคลนน เชน รฐบาลประกาศวาใหคนทกคนทมรายไดจะ ตองเสยภาษใหแกรฐ โดยคานงถงรายไดมากนอยตามสดสวนของแตละบคคล เพราะสาระสาคญของเรองการเสยภาษ คอ รายไดของแตละบคคลไมเทากน จงตองเสยภาษตามสดสวนของรายได ทตนไดรบ ถอวามความเปนธรรม หรอมความเสมอภาคกน รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 ไดบญญตรบรองเรองความเสมอภาค ไวในมาตรา 30 ซงมสาระสาคญ 2 ประการ คอ ความเสมอภาคทางกฎหมาย คอ บคคลทกคนเสมอกนในกฎหมายและไดรบความคมครองตามกฎหมายเทาเทยมกน และ ชายและหญงมสทธเทาเทยมกน



คา การอธบายความ(ความหมายและตวอยาง) 17. หนาท (obligation)

รฐมหนาทหรอมความรบผดชอบ 3 ประการ ในการดาเนนการใหเปนไปตามพนธกรณของกฎหมายสทธมนษยชนระหวางประเทศ คอ เคารพสทธ ปกปองสทธและทาใหทกคนไดรบสทธ จรง ในขณะทประชาชนมหนาทเคารพสทธเสรภาพของผอน มหนาทตอสงคมและมนษยชาต ในการไมใชสทธเสรภาพรบกวนสทธเสรภาพผอน เชน รฐมหนาทจดสาธารณปโภคและบรการสาธารณะใหแกประชาชน รฐมหนาทในการปองกนมใหประชาชนทะเลาะเบาะแวง จนถงขนทารายรางกายหรอเขนฆากนเพราะมความเชอหรอมความคดเหนทางการเมองทแตกตางกน ประชาชนมหนาทเคารพกฎหมาย มหนาทปกปองสทธในทรพยากรธรรมชาตของตนเองและชมชน เปนตน

18. การเลอกปฏบต (discrimination)

การเลอกปฏบตม 2 ประเภท คอ การเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรม และการเลอกปฏบตทเปนธรรม

การปฏบตโดยไมเปนธรรม หมายถง มการปฏบตตอบคคลเพราะเหตแหงความแตกตางในเรองถนกาเนด เชอชาต ภาษา เพศ อาย ความพการ สภาพทางกาย หรอสขภาพ สถานะของบคคล ฐานะทางเศรษฐกจหรอสงคม ความเชอทางศาสนา การศกษาอบรม หรอความคดเหนทางการเมอง ถอวาเปนการเลอกปฏบตตอบคคล อนเปนรปแบหนงของการละเมดสทธมนษยชน ดงนนหลกการสาคญของหลก สทธมนษยชน คอหลกการวาดวยการหามเลอกปฏบต (non-discrimination) การเลอกปฏบตทเปนธรรม คอ มาตรการทรฐกาหนดขนเพอขจดอปสรรคหรอสงเสรมใหบคคลสามารถใชสทธและเสรภาพไดเชนเดยวกบบคคลอน มาตรการเชนวานถอเปนการเลอกปฏบต แตเปนการเลอกปฏบตทเปนธรรม มกฎหมายอนญาตใหกระทาได จงไมถอเปนการเลอกปฏบตทไมเปนธรรม มาตรการทรฐกาหนดขนใหมการปฏบตตางกนทถอเปนการไมเลอกปฏบตหรอสามารถกระทาไดโดยไมขดตอกฎหมายตามรฐธรรมนญ เชน 1. รฐธรรมนญมาตรา 31 ทหาร ตารวจ ขาราชการ เจาหนาทอนของรฐ พนกงานสวนทองถน และพนกงานหรอลกจางขององคกรของรฐ แมจะมสทธเสรภาพเทาบคคลทวไป แตถกจากดสทธ เสรภาพทางการเมอง สมรรถภาพ วนย หรอ จรยธรรม 2. รฐธรรมนญมาตรา 275 นกการเมอง หรอขาราชการการเมองอน ทถก



คา การอธบายความ(ความหมายและตวอยาง) กลาวหาวารารวยผดปกต กระทาความผดตอตาแหนงหนาทราชการ หรอกระทาความผดตอตาแหนงหนาทหรอทจรตตอหนาทตามกฎหมายอน ใหไปขนศาลฎกาแผนกคดอาญาของผดารงตาแหนงทางการเมองเพยงศาลเดยว และใหถอวาคาพพากษาหรอคาสงของศาลฎกาเปนทสด 3. มาตรการทรฐกาหนดขนเพอขจดอปสรรคหรอสงเสรมใหบคคลบางกลมสามารถใชสทธและเสรภาพไดเชนบคคลอน เชน - เดก เยาวชน และบคคลในครอบครวมสทธไดรบความคมครองจากการใชความรนแรง (มาตรา 52 วรรค 2) - บคคลอาย 60 ปขนไปทไมมรายไดพอเพยง มสทธไดรบความชวยเหลอจากรฐ(มาตรา 53) - ผพการหรอทพลภาพมสทธไดรบสงอานวยความสะดวกอนเปนสาธารณะและความชวยเหลออนจากรฐ(มาตรา 54) - บคคลซงไรทอยอาศยและไมมรายไดเพยงพอแกการยงชพยอมไดรบความชวยเหลอทเหมาะสมจากรฐ (มาตรา 55)

19. เสรภาพ (liberty)

เสรภาพ หมายถง การกระทาหรอไมกระทาการใด โดยไมผดธรรมเนยมประเพณ หรอศลธรรมอนดงามของสงคม หรอการใชสทธตามกฎหมาย โดยทไมทาใหผอนเดอดรอน เชน เรามเสรภาพทจะดหนง ฟงเพลงภายในบานของเรา แตตองเปดทวหรอวทย เสยงดงพอสมควรโดยไมรบกวนเพอนบานขางเคยง เปนตน

20. อสรภาพ (independent) และความเปนอสระ (independence)

อสรภาพ คอ การไมอยภายใตอาณตหรอการบงการของบคคลอน หรอ รฐทไมตกอยภายใตการปกครองของรฐอน เปนรฐทมอธปไตยหรอมอสรภาพความเปนอสระและเปนกลาง1 ในทางสากลหมายถง การมระบบกระบวนการยตธรรมทเปนหลกประกนของสทธมนษยชนอยางสอดคลองกบกฎหมายสทธมนษยชนระหวางประเทศอยางสมบรณ รฐธรรมนญ กฎหมาย และนโยบายตาง ๆ ของประเทศหนง ๆ นน จะตองรบรองใหผพพากษา ทนายความ และอยการ มอสระในการปฏบตหนาททางวชาชพของตนโดยปราศจากการแทรกแซงทางการเมอง และจะตองไดรบความคมครองทง โดยกฎหมายและในทางปฏบต จากการทาราย การคกคาม หรอการประหตประหารใด ๆ จากการทาตามหนาททางวชาชพเพอปกปองสทธมนษยชน พวกเขาควรจะเปนผค มครองสทธมนษยชนอยางแขงขน มความรบผดชอบตอ



คา การอธบายความ(ความหมายและตวอยาง) ประชาชน และจะตองรกษาบรณภาพสงสดภายใตกฎหมายและมาตรฐานศลธรรมทงในระดบประเทศและระดบสากล

กตการะหวางประเทศวา ดวยสทธพลเมองและสทธทางการเ มอง (International Covenant on Civil and Political Rights – ICCPR) ทไดรบการลงนามและการภาคยานวตจาก 160 รฐ บญญตไวในขอ 14(1) วา “บคคลทงปวงยอมเสมอกนในการพจารณาของศาลและคณะตลาการ” และวา “ในการพจารณาคดอาญาซงตนตองหาวากระทาผด หรอการพจารณาคดเกยวกบสทธและหนาทของตน บคคลทกคนยอมมสทธไดรบการพจารณาอยางเปดเผยและเปนธรรม โดยคณะตลาการ ซงจดตงขนตามกฎหมาย มอานาจ มความเปนอสระ และเปนกลาง”

คณะกรรมการสทธมนษยชน (Human Rights Committee) ซง เปนองคกรทมหนาทสอดสองรฐตาง ๆ ในการปฏบตตามกตกาน ไดชไวอยางชดเจนวา สทธในการไดรบการพจารณาคดโดยคณะตลาการทเปนอสระและเปนกลางนน “เปนสทธสมบรณทมอาจยอมใหมขอยกเวนได”2 คณะกรรมการยงระบดวยวา แมกระทงในยามสงครามหรอในภาวะฉกเฉน “ศาลตามกฎหมายเทานนทสามารถพจารณาและตดสนคดของบคคลในคดอาญาได”3 ดงน น สทธนจงเปนสทธทใชไดใน ทกสถานการณและทกศาล ทงศาลพเศษและศาลธรรมดา ในทานองเดยวกน ขอ 18(1) ของอนสญญาระหวางประเทศวาดวยการคมครองสทธของแรงงานขามชาตและครอบครว (International Convention on the Protection of the Rights of All Migrant Workers and Members of Their Families) ระบวา “แรงงานขามชาตและครอบครว […] จะตองไดรบการพจารณาคดทเปนธรรมและเปดเผย โดยคณะตลาการทมอานาจหนาท เปนอสระ และเปนกลาง ทไดรบการจดตงโดยกฎหมาย”

ในระดบภมภาค ขอ 8(1) ของอนสญญาอเมรกาวาดวยสทธมนษยชน (American Convention on Human Rights) บญญตวา “บคคลทกคนมสทธไดรบการพจารณาคด โดยไดรบหลกประกนรบรองตามสมควร และภายในระยะเวลาทเหมาะสม โดยคณะตลาการทมอานาจหนาท เปนอสระ และเปนกลาง ทถกจดตงขนโดยกฎหมาย ในการพสจนขอกลาวหาคดอาญาใด ๆ ทมตอตน หรอเพอกาหนดสทธและความรบผดชอบของตนใน ทางแพง แรงงาน การเงน หรอการอนใด”



คา การอธบายความ(ความหมายและตวอยาง) กฎบตรแอฟรกนวาดวยสทธของมนษยและประชาชน (African Charter on Human and Peoples’ Rights) ใชถอยคาทตางไปแตคลายคลงกน ในขอ 7(1) วา “ปจเจกบคคลทกคนมสทธทจะใหการ” สทธนประกอบไปดวย “สทธทจะไดรบการสนนษฐานวาบรสทธจนกวาจะไดรบการพสจนวามความผดโดยศาลหรอ คณะตลาการทมอานาจ” และ “สทธทจะไดรบการ

พจารณาคดภายในระยะเวลาทเหมาะสมโดยศาลหรอคณะตลาการทเปนกลาง” บทบญญตขอนสามารถเขาใจไดงายขนโดยการเชอมโยงกบขอ 26 ของ กฎบตร ทบญญตวา รฐภาค “มหนาททจะรบประกนความเปนอสระของศาล” คณะกรรมาธการวาดวยสทธของมนษยและประชาชนแหงแอฟรกา (African Commission on Human and Peoples’ Rights) ไดกลาวไวในขอ 7 วา “ตองไดรบการพจารณาวาจะไมดาเนนการใหตากวามาตรฐานปกต” เนองจากสทธดงกลาว ถอเปน “การคมครองขนตาแกพลเมอง”4

ขอ 6 (1) ของอนสญญายโรปวาดวยสทธมนษยชน (European Convention on Human Rights) ระบวา “คนทกคนมสทธทจะไดรบการพจารณาคดอยางเปนธรรมและเปดเผย ภายในระยะเวลาทเหมาะสมโดยคณะตลาการทเปนอสระและเปนกลางทไดรบการจดตงโดยกฎหมาย ในการตดสนคดเกยวกบสทธพลเมองและ ความรบผดตางๆ หรอขอกลาวหาทางอาญาใด ๆ ตอตน”

สทธไดรบการพจารณาคดอยางเปนธรรมยงไดรบการรบรองไวในกฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศอกดวย ขอ 75(4) พธสาร ฉบบท 1 ของอนสญญาเจนวา (First Protocol to the Geneva Conventions) บญญตวา “จะไมมการพพากษาใด ๆ และจะไมมการลงโทษใด ๆ แกบคคลทถกกลาวหาวากระทาผดทางอาญาทเกยวของกบความขดแยงทางอาวธ ยกเวนแตจะดาเนนการพพากษาโดยศาลทไดรบการแตงตงตามปกตและมความเปนกลางทเคารพหลกการของวธพจารณาตามกระบวนการปกตทไดรบการยอมรบโดยทวไป”5

เชงอรรถ

1คดจากหนงสอ”หลกการสากลวาดวยความเปนอสระและความรบผดชอบตอสงคมของผพพากษา ทนายความ และอยการ แนวทางสาหรบนกปฏบตลาดบท 1” บทท 1 หนา 9 หนา 11-13

2Communication No. 263/2987, M. Conzalez del Río v. Peru (ความเหนทรบรองเมอวนท 28 ตลาคม 2538), เอกสารสหประชาชาต CCPR/C/46/D/263/1987 (Jurisprudence) ยอหนา 5.2

3คณะกรรมการสทธมนษยชน ความเหนทวไปลาดบท 29 – สถานการณฉกเฉน (มาตรา 4), CCPR/C/21/Rev.1/Add.11, 31 August 2001, para 16.

4African Commission on Human and Peoples’ Rights, Civil Liberties Organisation, Legal Defence Centre, Legal Defence and Assistance Project v. Nigeria, Communication No. 218/98 มตทไดรบการรบรองในการประชมวาระปกตท 29 ระหวางวนท 23 เมษายน – 7 พฤษภาคม 2544 ยอหนา 7

5หลกการเหลานรวมถงหลกการตอไปน “(ก) กระบวนการทใหผถกกลาวหาไดรบการแจงขอกลาวหา ทมตอตนโดยไมชกชา และใหสทธและวธการแกตางคดทจาเปนแกผถกกลาวหาทงกอนและระหวางการพจารณาคด (ข) บคคลยอมไมถกตดสนวาเปนผกระทาผด เวนแตเปนกรณความผดตอสวนตว […] (ค) ผถกกลาวหาวากระทาผดตองไดรบการสนนษฐานวาบรสทธจนกวาจะมการพสจนวากระทาผดตามกฎหมาย และ (ง) ผใดทถกกลาวหาวากระทาผดทางอาญามสทธไดรบการพจารณาคดตอหนาตนเอง”

หลักสูตรและคู่มือสําหรับ ... · 2011-03-02 ·...

Documents

Transcript of หลักสูตรและคู่มือสําหรับ ... · 2011-03-02 ·...