นัยทางจริยธรรมต่อ มาตรการ ... · 2019-01-17 · ÿ...

14
สักทอง : วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ (สทมส.) ปีท่ 21 ฉบับที่ 2 พฤษภาคม - สิงหาคม 2558 ISSN 2408 - 0845 17 นัยทางจริยธรรมต่อมาตรการลงโทษทางเศรษฐกิจในฐานะเครื่องมือในการดาเนินนโยบาย ต่างประเทศ The Ethical Implications of Economic Sanctions as a Foreign Policy Tool เอนกชัย เรืองรัตนากร* Anekchai Rueangrattanakorn บทคัดย่อ บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ถึงนัยทางจริยธรรมต่อการดาเนินมาตรการลงโทษทางเศรษฐกิจในฐานะ เครื่องมือในการดาเนินนโยบายต่างประเทศ ผ่านมุมมองจริยธรรมตามแนวคิดความมั่นคงของมนุษย์ (Human Security) ที่เห็นว่าจริยธรรมที่สาคัญที่สุดคือการรักษาไว้ซึ่งหลักปฏิบัติที่ไม่ละเมิดความมั่นคงเชิงบวกของปัจเจก บุคคล ทั้งด้านเศรษฐกิจ สังคม และการเมือง ไม่ว่าอยู่ในสถานการณ์ใดก็ตาม ผลการศึกษาพบว่า การดาเนิน มาตรการลงโทษทางเศรษฐกิจมีความไม่สอดคล้องต้องกันทางจริยธรรมของ เหตุผลที่รัฐผู้กาหนดมาตรการ ลงโทษทางเศรษฐกิจอ้างถึง” กับ วิธีการและผลกระทบที่เกิดขึ้นตลอดจนมาตรการดังกล่าวสามารถนาความ เปลี่ยนแปลงตามเป้าหมายที่กาหนดไว้ได้เพียงเล็กน้อย ในขณะเดียวกันกลับสร้างความเดือดร้อนต่อประชาชนใน รัฐเป้าหมายอย่างกว้างขวาง ดังจะเห็นได้จากมาตรการลงโทษทางเศรษฐกิจของสหประชาชาติต่ออิรัก และ มาตรการลงโทษทางเศรษฐกิจของสหรัฐอเมริกาต่อสหภาพเมียนมาร์ คาสาคัญ : มาตรการลงโทษทางเศรษฐกิจ / ความมั่นคงของมนุษย์ / จริยธรรม / พม่า / อิรัก ABSTRACT This research aimed to analyze moral implications towards the practice of economic sanctions as a tool in conducting foreign policy. Observing through the moral aspect, the study based on human security concept which encouraged that the most important morality was the upholding in the practice of non-violation of positive individual security. Also this practice should be applied in all economic, social and political fields regardless of the situations. The study found that the imposing of economic sanctions were inconsistent with the morality; the reasons claimed by the states which imposed the sanction (the sanctioner) seemed to be contradict to the means and effects. Moreover, the sanctions have achieved only the slightest aims. On the other hand, they caused difficulties towards people in the target states. The explicit cases could be seen from the United Nations economic sanction towards Iraq and the US economic sanction towards Myanmar. Keywords : economic sanctions / human security / ethic / Myanmar / Iraq *นักวิชาการอิสระ

Transcript of นัยทางจริยธรรมต่อ มาตรการ ... · 2019-01-17 · ÿ...

สกทอง : วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร (สทมส.)

ปท 21 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2558 ISSN 2408 - 084517

นยทางจรยธรรมตอมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจในฐานะเครองมอในการด าเนนนโยบายตางประเทศ

The Ethical Implications of Economic Sanctions as a Foreign Policy Tool เอนกชย เรองรตนากร*

Anekchai Rueangrattanakorn

บทคดยอ

บทความนมวตถประสงคเพอวเคราะหถงนยทางจรยธรรมตอการด าเนนมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจในฐานะเครองมอในการด าเนนนโยบายตางประเทศ ผานมมมองจรยธรรมตามแนวคดความมนคงของมนษย (Human Security) ทเหนวาจรยธรรมทส าคญทสดคอการรกษาไวซงหลกปฏบตทไมละเมดความมนคงเชงบวกของปจเจกบคคล ทงดานเศรษฐกจ สงคม และการเมอง ไมวาอยในสถานการณใดกตาม ผลการศกษาพบวา การด าเนนมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจมความไมสอดคลองตองกนทางจรยธรรมของ “เหตผลทรฐผก าหนดมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจอางถง” กบ “วธการและผลกระทบทเกดขน” ตลอดจนมาตรการดงกลาวสามารถน าความเปลยนแปลงตามเปาหมายทก าหนดไวไดเพยงเลกนอย ในขณะเดยวกนกลบสรางความเดอดรอนตอประชาชนในรฐเปาหมายอยางกวางขวาง ดงจะเหนไดจากมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจของสหประชาชาตตออรก และมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจของสหรฐอเมรกาตอสหภาพเมยนมาร

ค าส าคญ : มาตรการลงโทษทางเศรษฐกจ / ความมนคงของมนษย / จรยธรรม / พมา / อรก

ABSTRACT

This research aimed to analyze moral implications towards the practice of economic sanctions as a tool in conducting foreign policy. Observing through the moral aspect, the study based on human security concept which encouraged that the most important morality was the upholding in the practice of non-violation of positive individual security. Also this practice should be applied in all economic, social and political fields regardless of the situations. The study found that the imposing of economic sanctions were inconsistent with the morality; the reasons claimed by the states which imposed the sanction (the sanctioner) seemed to be contradict to the means and effects. Moreover, the sanctions have achieved only the slightest aims. On the other hand, they caused difficulties towards people in the target states. The explicit cases could be seen from the United Nations economic sanction towards Iraq and the US economic sanction towards Myanmar.

Keywords : economic sanctions / human security / ethic / Myanmar / Iraq

*นกวชาการอสระ

นยทางจรยธรรมตอมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจในฐานะเครองมอในการด าเนนนโยบายตางประเทศ

The Ethical Implications of Economic Sanctions as a Foreign Policy Tool เอนกชย เรองรตนากร*

Anekchai Rueangrattanakorn

บทคดยอ

บทความนมวตถประสงคเพอวเคราะหถงนยทางจรยธรรมตอการด าเนนมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจในฐานะเครองมอในการด าเนนนโยบายตางประเทศ ผานมมมองจรยธรรมตามแนวคดความมนคงของมนษย (Human Security) ทเหนวาจรยธรรมทส าคญทสดคอการรกษาไวซงหลกปฏบตทไมละเมดความมนคงเชงบวกของปจเจกบคคล ทงดานเศรษฐกจ สงคม และการเมอง ไมวาอยในสถานการณใดกตาม ผลการศกษาพบวา การด าเนนมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจมความไมสอดคลองตองกนทางจรยธรรมของ “เหตผลทรฐผก าหนดมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจอางถง” กบ “วธการและผลกระทบทเกดขน” ตลอดจนมาตรการดงกลาวสามารถน าความเปลยนแปลงตามเปาหมายทก าหนดไวไดเพยงเลกนอย ในขณะเดยวกนกลบสรางความเดอดรอนตอประชาชนในรฐเปาหมายอยางกวางขวาง ดงจะเหนไดจากมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจของสหประชาชาตตออรก และมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจของสหรฐอเมรกาตอสหภาพเมยนมาร

ค าส าคญ : มาตรการลงโทษทางเศรษฐกจ / ความมนคงของมนษย / จรยธรรม / พมา / อรก

ABSTRACT

This research aimed to analyze moral implications towards the practice of economic sanctions as a tool in conducting foreign policy. Observing through the moral aspect, the study based on human security concept which encouraged that the most important morality was the upholding in the practice of non-violation of positive individual security. Also this practice should be applied in all economic, social and political fields regardless of the situations. The study found that the imposing of economic sanctions were inconsistent with the morality; the reasons claimed by the states which imposed the sanction (the sanctioner) seemed to be contradict to the means and effects. Moreover, the sanctions have achieved only the slightest aims. On the other hand, they caused difficulties towards people in the target states. The explicit cases could be seen from the United Nations economic sanction towards Iraq and the US economic sanction towards Myanmar.

Keywords : economic sanctions / human security / ethic / Myanmar / Iraq

*นกวชาการอสระ

สกทอง : วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร (สทมส.)

ปท 21 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2558 ISSN 2408 - 084518

บทน า บทความนมวตถประสงคเพอวเคราะหถงนยทางจรยธรรมตอการด าเนนมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจ

ในฐานะเครองมอในการด าเนนนโยบายตางประเทศ ผานมมมองดานความมนคงของมนษย (Human Security) ซงเปนมมมองดานความมนคงแนววพากษ (Critical Security Perspective) ตามทฤษฏแนววพากษ (Critical Theory) ทมงอธบายถงปญหาของทรรศนะ (Perspective) หนงๆทนอกเหนอจากการแกปญหาความขดแยงและการแกงแยงแขงขนภายใตโครงสรางอ านาจโลก ซงตรงกนขามกบความคดตามทฤษฎการแกไขปญหา (Problem-solving Theory) อยางแนวคดของส านกสจนยมทมงอธบายและแกปญหาหนงๆ เพอบคคลเฉพาะกลม (Booth, 2007, p. 168) ทงน ผเขยนแบงเนอหาของบทความนออกเปน 5 สวน สวนถดไปจะเปนแนวคดเกยวกบมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจในฐานะเครองมอในการด าเนนนโยบายตางประเทศ สวนทสาม กลาวถงความสมพนธของมมมองดานจรยธรรมกบแนวคดความมนคง เพอนยามขอบเขตของมมมองดานจรยธรรมตามแนวคดความมนคงแนววพากษ สวนทส กลาวถงนยทางจรยธรรมของผลทตามมาจากการด าเนนมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจในฐานะเครองมอในการด าเนนนโยบายตางประเทศ และสวนทหา บทสรป

แนวคดเกยวกบมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจ การสนสดของสงครามเยนท าใหความขดแยงทางอดมการณและการเผชญหนาทางทหารระหวาง

สหรฐอเมรกากบสหภาพโซเวยตสนสดลง สงผลใหบทบาทการใชก าลงทางทหารในเวทระหวางประเทศมขอจ ากดมากขนนบตงแตสงครามอาวเปอรเซยสนสดใน ค.ศ. 1990 ขณะเดยวกน เครองมอทางเศรษฐกจ (Economic Instruments) ไดมบทบาทมากขนในฐานะพลงตอรองในการด าเนนนโยบายตางประเทศ โดยเฉพาะอยางยง มาตรการลงโทษทางเศรษฐกจนบไดวาเปนเครองมอทส าคญมากขนตามล าดบหลงการสนสดลงของสงครามเยนดงจะเหนไดวาในระหวาง ค.ศ. 1990-2000 มการด าเนนมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจในฐานะเครองมอในการลงโทษถง 67 ครง (Hufbauer, et al., 2007, p. 11) เนองจากรฐตางๆมความจ าเปนทตองอาศยพงพากนและกนทางเศรษฐกจในระบบระหวางประเทศมากขนและซบซอนขน มความเกยวของสมพนธกนในแงของการแสวงหาตลาด แหลงวตถดบ อาหาร และสนคาทจ าเปน อนเปนรากฐานของความสมพนธระหวางประเทศและผลประโยชนของรฐ (Martin, 1992, p. 250) ดงนน การใชเครองมอทางเศรษฐกจในการด าเนนความสมพนธระหวางประเทศจงมความจ าเปนอยางยงแกการเสรมสรางประสทธภาพและประสทธผลในการด าเนนนโยบายตางประเทศ (Duncan, et al., 2004, p. 138)

มาตรการลงโทษทางเศรษฐกจ คอ การกระท าทางการเมองทอาศยขดความสามารถทางเศรษฐกจมาใช โดยมวตถประสงคเพอบรรลเปาหมายทางการเมองในลกษณะบบบงคบหรอลงโทษตอรฐเปาหมาย (The Target /The Receiver) ทละเมดกฎเกณฑซงไดรบการยอมรบโดยสากลวามความส าคญอนจะละเมดมได และเปนการบงคบใหผละเมดกฎเกณฑหนไปปฏบตในทศทางทรฐผลงโทษ (The Sanctioner/The Sender) ปรารถนา นอกจากนยงเปนเสมอนเครองมอปองปรามไมใหเกดการละเมดกฎเกณฑเหลานนดวย มาตรการลงโทษทางเศรษฐกจอาจเกดขนไดโดยประเทศเดยว กลมประเทศ หรอภายใตความรวมมอระหวางประเทศ (Miyagawa, 1992, p. 6) เชน องคการสหประชาชาตทไดใหความชอบธรรมตอการลงโทษทางเศรษฐกจ โดยถอวาเปนเครองมอแกไขปญหาระหวางประเทศทระบไวในกฎบตรสหประชาชาต หมวดท 7 มาตรา 4

สกทอง : วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร (สทมส.)

ปท 21 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2558 ISSN 2408 - 084519

การด าเนนมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจในฐานะเครองมอด าเนนนโยบายตางประเทศแตละครง รฐผลงโทษยอมตองมแนวทางและวตถประสงคในการลงโทษตอรฐเปาหมายอยางเปดเผยทกครง ซงเมอพจารณาการด าเนนมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจในชวง ค.ศ. 1914-2006 สามารถแบงเปาหมายไดเปน 7 ประเภท (Hufbauer, et al., 2007, p. 91) ไดแก เพอกดดนใหรฐเปาหมายถอนก าลงทางทหารจากบรเวณทมขอพพาท เพอลดทอนศกยภาพทางการทหารของรฐเปาหมาย เพอขดขวางความพยายามในการพฒนาอาวธสงคราม โดยเฉพาะอาวธนวเคลยร เพอพฒนาใหรฐเปาหมายใหเปนประชาธปไตย และเพอผลกดนใหมการจดการเลอกตง เพอตอตานการละเมดสทธมนษยชน เพอตอตานการผลตและคายาเสพตด และเพอตอตานขบวนการกอการราย นอกจากนพบวา มาตรการลงโทษทางเศรษฐกจจะมประสทธผลในประเดนเรยกรองขนาดเลกทจะไมสงผลกระทบตอชอเสยงหรอท าใหรฐเปาหมายตองเสยหนามากนก เชน การด าเนนมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจเพอเรยกรองใหปลดปลอยนกโทษทางการเมองทประสบความส าเรจกวาจ านวนรอยละ 50 ซงมากกวาเปาหมายเพอยบยงการจดตงกองก าลงชนกลมนอยทประสบความส าเรจเพยงรอยละ 20 เทานน ถาเปนเชนนนแลว เหตใดยงคงปรากฏวารฐผลงโทษยงคงเลอกด าเนนมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจ ค าตอบทสามารถคาดคะเน คอ การด าเนนมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจอาจมเปาหมายบางอยางแอบแฝงอย (เอนกชย เรองรตนากร, 2555, หนา 6-7)

รปแบบของเครองมอทางเศรษฐกจทถกน ามาใชในการด าเนนมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจและในยามสงครามบอยครง (Holsti, 1992, pp. 179-180; Palmer & Perkins, 1970, pp. 140-156) ไดแก มาตรการทางภาษ (Tariffs) และการเพกถอนสถานะการปฏบตเยยงชาตทไดรบความอนเคราะหยง (Most Favoured Nation-MFN) การจ ากดปรมาณการน าเขาและสงออก (Quotas) การจ ากดหรอระงบการซอสนคา (Boycott) การจ ากดหรอระงบการขายหรอสงสนคา (Embargo) การทมตลาด (Dumping) การขนบญชด า (Blacklists) การระงบเงนก สนเชอ และการโอนเงน การยกเลกใบอนญาตน าเขาและสงออก การพทกษทรพย (Freezing Assets) การยบยงความชวยเหลอทางทหาร การยดทรพย (Expropriation) และการระงบการจายคาธรรมเนยมแกองคการระหวางประเทศ

แมนกวชาการจ านวนหนงมความเหนวา มาตรการลงโทษทางเศรษฐกจเปนเครองมอในการด าเนนนโยบายตางประเทศมคาน าหนกเทยบเทาการก าลงทางทหารหรอวธตางๆทขดตอกฎหมายทวางขอบงคบใน การท าสงคราม (Jus in Bello) (Winkler, 1999, pp. 133-134) หากแตพจารณาถงประสทธผลของมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจกลบพบวาประสบความความส าเรจตามเปาหมายจ านวนไมมากนก ดงผลการศกษาของ Gary C. Hufbauer และคนอนๆ (2007, p. 18) พบวา การด าเนนมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจในระหวาง ค.ศ. 1914-2000 จ านวน 115 กรณ ประสบความส าเรจตามเปาหมายทก าหนดไวเพยง 40 กรณ หรอเพยง รอยละ 34 เทานน

ในขณะทบทความของศาสตราจารย Robert A. Pape (1997, p. 93) แหงมหาวทยาลยชคาโกไดโตแยงผลการประเมนของ Hufbauer และคนอนๆ โดยระบวาการด าเนนมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจในชวงเวลาดงกลาวประสบความส าเรจตามเปาหมายทตงไวเพยง 5 กรณหรอคดเปนรอยละ 3 เทานน ทงน เพราะการศกษาทง 2 ชนก าหนดตวแปรทใชเปนเกณฑในการประเมนประสทธผลของมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจ ทตางกน โดยการศกษาของ Hufbauer และคณะก าหนดไว 14 ปจจย ในขณะท Pape (1997, p. 97) ก าหนดเพยงเกณฑกวางๆ ไว 3 เกณฑ ตวอยางเชน กรณมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจของไนจเรยตอสาธารณรฐ

สกทอง : วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร (สทมส.)

ปท 21 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2558 ISSN 2408 - 084520

ไบอาฟรา (Republic of Biafra) ใน ค.ศ. 1967 เมอชนเผาอโบ (Ibo) ตดสนใจแยกตวออกมาเปนรฐอสระชาวไนจเรยทเหลอพากนตอตานเพราะแหลงน ามนสวนใหญอยในไบอาฟรา ไนจเรยจงใชภาวะการขาดแคลนอาหารเปนเครองมอในการตดทอนก าลงของชนเผาอโบ (Hufbauer, et al., 2007, p. 53) ทงน Hufbauer และคณะประเมนวามาตรการลงโทษทางเศรษฐกจของไนจเรยมประสทธผล เพราะสามารถท าใหไบอาฟราพายแพและกลบมารวมกบไนจเรยอกครงเมอ ค.ศ. 1970 ในขณะท Pape (1998, pp. 70-71) ประเมนประสทธผลออกมาในทศทางตรงกนขาม เพราะมองวาแมไนจเรยจะสามารถลดทอนประสทธภาพทางทหารของไบอาฟราได แตกระนนไนจเรยตองใชก าลงทหารกวา 200,000 นายลาดตะเวนพนทชายแดนเปนเวลาถง 3 ป นอกจากน Pape (1997, p. 99) ยนยนสมมตฐานของแนวคดสจนยมทวา การใชก าลงทางทหารสามารถท าใหรฐเปาหมายเปลยนแปลงตามทถกกดดนไดมากกวาการด าเนนมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจ

ดงนน ท าไมรฐถงเลอกด าเนนมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจแทนทการใชมาตรการทางทหาร หนงในค าอธบาย คอ พลเมองของรฐผลงโทษตองการใหรฐบาลตอบโตรฐเปาหมายทละเมดคานยมอนสงสงของตนหรอบรรทดฐานระหวางประเทศ ซงมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจเปนจดกงกลางทนาพงพอใจระหวางการไมด าเนนมาตรการตอบโตใดๆเลยกบการใชมาตรการทางทหาร ดงจะพบไดจากถอยแถลงของ Graeme Davies และ Rob John (2011, p. 20) ตอคณะกรรมาธการตางประเทศแหงรฐสภาองกฤษวา ผลการส ารวจทศนคตของพลเมององกฤษจ านวน 5,000 คนพบวาสวนมากเหนดวยกบมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจตอประเทศทรฐบาลองกฤษมองวาเปนปญหา และประเมนวาเปนเครองมอในการด าเนนนโยบายตางประเทศทมประสทธผล และจากผลส ารวจของ Chicago Council on Global Affairs เมอเดอนมถนายน ค.ศ. 2012 พบวาผตอบแบบสอบถามชาวอเมรกนจ านวนรอยละ 63 สนบสนนมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจของสหรฐอเมรกาตอซเรย (CFR, 2012, p. 4) จากผลการส ารวจทงสองชนจงอาจกลาวไดวา สาเหตหนงทรฐบาลเลอกใชมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจในฐานะเครองมอในการด าเนนนโยบายตางประเทศ เนองจากรฐบาลจ าเปนตองรกษาความเชอมนและคะแนนนยมจากประชาชนภายในประเทศ นอกเหนอจากเหตผลทตองการหลกเลยงการแบกรบภาระตนทนจ านวนมากจากการใชมาตรการทางทหาร (Winkler, p. 147) แตทวายงสามารถแสดงจดยนทางการเมองของตนเองในเวทระหวางประเทศไดเชนเดม ดงทศาสตราจารย Adeno Addis (2003, p. 578) แหงมหาวทยาลย ทเลน เรยกวา มาตรการลงโทษทางเศรษฐกจแบบ Identitarian Justification

ถงกระนน ยงคงเปนประเดนโตเถยงกนระหวางแนวคดสจนยมและแนวคดเสรนยมวา รฐผลงโทษควรถกวพากษวจารณหรอไม โดยฝายแนวคดสจนยมเหนวามาตรการลงโทษทางเศรษฐกจสามารถด าเนนไปโดยชอบธรรม หากผน าของรฐเปาหมายไรภาวะความเปนผน าในการจดสรรทรพยากรภายในประเทศเปนเหตใหประชาชนตองเดอดรอน หรอไมตอบสนองขอเรยกรองทางการเมองของรฐผลงโทษ (Drury, 2005, p. 21) แตทงนขนอยกบอ านาจทางเศรษฐกจของรฐผลงโทษในระบบระหวางประเทศดวย (Doxey, 1996, p. 9) ในขณะทฝายแนวคดเสรนยมเหนวา เมอมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจเปนการตอบโตเพอประเดนทางการเมอง ซงบอยครงทขดตอหลก Jus Cogen หรอหลกกฎหมายระหวางประเทศอนเกยวกบความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชนทไดรบการยอมรบจากประชาคมระหวางประเทศทรฐตองปฏบตโดยไมมขอยกเวน (Wilson, 2014, p. 91) ดงนน การด าเนนมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจในฐานะเครองมอในการด าเนนนโยบายตางประเทศจงควรอยในสายตาของประชาคมโลกอยางใกลชด เพราะแมกระทงการด าเนนมาตรการลงโทษทาง

สกทอง : วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร (สทมส.)

ปท 21 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2558 ISSN 2408 - 084521

เศรษฐกจภายใตมตของคณะมนตรความมนคงแหงสหประชาชาตกยงไดรบการเปดเผยวาเปนการด าเนนการทกระทบตอหลกสทธมนษยชน (Cryer, 1996, p. 169; Wilson, p. 92)

ความสมพนธกนของมมมองดานจรยธรรมกบแนวคดความมนคง ศาสตราจารย Ronald Dworkin (2001; อางใน Kegley, 2007, p. 220) ใหความหมาย “จรยธรรม

(Ethics) คอ กรอบทางศลธรรมหรอแนวทางอนดงามทพงปฏบตทกลมชนหรอสงคมหนงๆยอมรบเพอใชตดสนหรอแยกแยะวาพฤตกรรมหรอการกระท าวาดชว ถกผด” และ “ศลธรรม (Morals) คอ หลกการเกยวกบบรรทดฐานของพฤตกรรมและความประพฤตของปจเจกบคคลทควรปฏบตตอผอน ... ซงมพนฐานมาจากศาสนา บรรทดฐานทางวฒนธรรม หรอประเพณ” ทงน เมอเทยบกบนยามของทง 2 ค าพบวา จรยธรรมอยในรปของปรชญาทมความหมายกวางกวาศลธรรม ซงศาสตราจารย Mark R. Amstutz (2005, p. 8) แหงวทยาลยวตน อธบายวาทงสองค ามนยามทมความทบซอนกนจงสามารถใชแทนกนได และยงพบวาบางครงมนกวชาการใชค าทงสองรวบกน เชน บทความของศาสตราจารยเกยรตคณ Cecil V. Crabb (1975) แหงมหาวทยาลยรฐหลยสเซยนาทใชค าวา “Moral-ethical Decisions” “Moral-ethical Values” “Moral-ethical Dimensions of Political Behavior” เปนตน อยางไรกด จรยธรรมยงคงเปนแนวคดทหาขอยตลงตวไมได (Gallie, 1956, p. 167) เนองจากมความเกยวพนเชอมโยงกบหลกการมากมายขนอยกบการตความและ การประยกตใชหลกการทเกยวของของปจเจกบคคลในสถานการณหนงๆ โดยสงคมทมวฒนธรรมและประสบการณตางกนยอมสรางค าอธบายในภาษาและขอบเขตทตางกน (Derrida, 1983, pp. 1-5; Nardin, 1992, p. 2) ดงนน บทความนตองการหลกเลยงการตความหมายของจรยธรรมในแบบสากล รวมถงผเขยนมไดตองการตความตามแนวคดสมพทธนยม (Ethical Relativism) ทตความหมายความดหรอความชวอยางอตวสย (Subjective Interpretation) ไมมค าอธบายทตายตวขนอยกบเงอนไขหรอปจจยอกหลายอยางตามแนวคดตามทฤษฎการแกไขปญหา (Problem-solving Theory) (Cox, 2002, p. 77)

ฉะนน ผเขยนจงเลอกใช “แนวคดความมนคง” เปนตวก าหนดนยามของ “มมมองทางจรยธรรม” เพอเปนกรอบในการวเคราะหถงนยทางจรยธรรมของการด าเนนมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจ โดยในสวนน ผเขยนจะใชแนวคดความมนคงของส านกสจนยม (Realism) ซงใหความส าคญตอความมนคงแบบดงเดม (Traditional Security) เปนตวอธบายแนวทางการนยามและก าหนดขอบเขตของมมมองทางจรยธรรมของส านกสจนยม เพอเชอมโยงไปสการเปรยบเทยบแนวคดความมนคงแนววพากษ (Critical Security Perspective) ซงใหความส าคญตอความมนคงรปแบบใหม (Non-traditional Security) เพอนยามขอบเขตของมมมองทางจรยธรรมของแนวคดความมนคงแนววพากษ อธบายไดดงน

แนวคดของส านกสจนยม (Realism) มองวาสภาพอนาธปไตยระหวางประเทศ (International Anarchy) กอใหเกดการแขงขนและความขดแยง โดยศาสตราจารย Kenneth N. Waltz (1959, pp. 124-158; 1994, pp. 121-146) แหงมหาวทยาลยโคลมเบยไดเสนอการอธบายโดยใชระดบการวเคราะหทแตกตางกน ดงน ระดบปจเจก (The First Image) หมายถง มนษยซงมความเหนแกตวอยางไมอาจแกไขเยยวยาได จงจ าเปนทตองการสรางระเบยบ (Order) ในการสงเสรมหรอคงไวซงเปาหมายหรอคานยมของกจกรรมหรอการปฏสมพนธในรฐ น าไปสระดบภายในประเทศ (The Second Image) กลาวคอ ในรฐเอกราช (Sovereign State) จะมรฐบาลเปนอ านาจศนยกลางในฐานะตวแสดงทส าคญทสด ท าหนาทในการสรางและรกษาระเบยบ การออกกฎหมาย และเปนหลกประกนความมนคงของพลเมองภายในรฐนนๆ ส าหรบ Waltz มองวา ระดบระบบระหวางประเทศ (The Third Image) ประกอบดวยรฐเอกราชเปนหนวยพนฐาน ไมมหนวยงานใดท า

สกทอง : วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร (สทมส.)

ปท 21 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2558 ISSN 2408 - 084522

หนาทควบคมกฎเกณฑระหวางรฐตางๆและแกไขปญหาตางๆอยางเปนระบบ จงเกดสภาพอนาธปไตยในความสมพนธระหวางประเทศขน และเมอความมนคงของรฐหนงมากขนยอมท าใหรฐอนเกดความไมมนคง (Security Dilemma) ดงนน หากเกดความขดแยงระหวางรฐขน รฐแตละรฐมสทธทจะชวยเหลอตวเอง (Self-help) โดยทแตละรฐมงสผลประโยชนหลก คอ การอยรอดของชาต (National Survival)

แมส านกสจนยมจะใหคาน าหนกแกประเดนดานความมนคงเปนส าคญ เนองจากมองวาอ านาจคอสงทส าคญทสดทางการเมอง (Gilpin, 1984, p. 290) และใหความส าคญแกเปาหมายอนๆ หรอ Low Politics ในล าดบรองลงมา เชน ความมงคงทางเศรษฐกจ สงแวดลอม การบรหารจดการทรพยากร เปนตน อยางไรกด นกคดสจนยมไมไดละเลยเรองจรยธรรมและความยตธรรมไปโดยสนเชง เชน หนงสอ Politics Among Nations ของ Han J. Morgenthau ทกลาวถงสงทผน ารฐควรกระท าและไมควรกระท า นอกจากน Morgenthau (1959) ยงมความเหนสอดคลองกบ Edward H. Carr (1939) วา ศลธรรม ความถกตอง และความเปนธรรมมอยในระบบระหวางประเทศ แตการแสวงหาการยอมรบจากรฐอนๆเปนเรองยากล าบาก เนองจากมความแตกตางกนทางเชอชาต ศาสนา วฒนธรรม และอดมการณทางการเมอง อกทงคณคาสากลในอดมคตถกผกขาดความหมายเพอตอบสนองเปาหมายทางการเมองของรฐทมอ านาจเหนอ ทงๆทความพยายามสะทอนถงผลประโยชนรวมกนของมนษยชาตนนอาจเปนเพยงอดมการณทอ าพรางผลประโยชนทซอนเรนไวเพอเปาหมายทส าคญของรฐในมมมองสจนยมกคอการรกษาซงอ านาจอธปไตยของรฐไว ซงหากผน ารฐสามารถท าไดเชนนนกเทากบวารฐด ารงไวซงศลธรรมทส าคญทสดในมมมองของสจนยม (Kegley, p. 29; Morgenthau, 1993, p. 166) “เพราะถาปราศจากอ านาจแลว แบบแผนทางศลธรรมอนดงามกจะถกละเลยไปโดยปรยาย” (Gilpin, p. 290)

เมอพจารณาการด าเนนมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจดวยกรอบแนวคดขางตนสามารถอธบายไดวา รฐผลงโทษมองวา เมอการรกษาไวซงความอยรอดปลอดภยของรฐของตนเปนศลธรรมทส าคญทสด ดงนน ความเสยหายทางเศรษฐกจและความเดอดรอนทางออมใดๆ ทอาจเกดขนตอพลเมองของรฐเปาหมายยอมไมใชสงทรฐผก าหนดมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจตองค านงถง และไมถอวาเปนการละเมดจรยธรรมแตอยางใด เนองจากรฐตามแนวคดสจนยมมหนาทในการสรางหลกประกนความมนคงของพลเมองภายในรฐนนๆ ฉะนน ยงพลเมองของรฐเปาหมายไดรบความเดอดรอนมากเทาไร รฐเปาหมายยอมยอมโอนออนผอนตามขอเรยกรองของรฐผก าหนดมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจมากเทานน ซงกคอมาตรการการลงโทษทางเศรษฐกจมแนวโนมทจะประสบผลส าเรจมากขนนนเอง (Doxey, 1980, pp. 77-79) แตอยางไรกตาม นกวชาการกลมหนงมองวา แนวคดดงกลาวเปนกรอบแนวคดความมนคงของประเทศมหาอ านาจซงลาสมยส าหรบสถานการณโลกในปจจบน (Buzan, 1983, pp. 3-9, 69; Ullman, 1983, p. 129)

อนง แนวคดความมนคงแบบดงเดมไดถกทาทายจากแนวคดความมนคงแบบใหมทน ามาอธบายสถานการณโลกในยคหลงสงครามเยน ซงใหคาน าหนกแกประเดนอนนอกเหนอประเดนทยดโยงอยกบรฐ เชน การปกปองศกดศรความเปนมนษย สงแวดลอมโลก การกอการราย ปญหายาเสพตด ปญหาโจรสลด และอาชญากรรมขามชาต เปนตน (Bilgin, 2003, p. 203) ซงแนวคดความมนคงแบบใหมทผเขยนหยบยกมาใชเปนกรอบแนวคดในการอธบายถงนยทางจรยธรรมของการด าเนนมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจ คอ แนวคดเรองความมนคงของมนษย (Human Security) อธบายไดดงน

สกทอง : วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร (สทมส.)

ปท 21 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2558 ISSN 2408 - 084523

แนวคดเรองความมนคงของมนษยเปนแนวคดความมนคงแนววพากษ (Critical Security Perspective) ทมน าหนกมากขนในการเรยกรองโดยนกวชาการและผก าหนดนโยบายสาธารณะตางๆ ใหทบทวนและขยายความหมายของค าวาความมนคงใหกวางขวางกวาความมนคงของรฐ โดยศาสตราจารย Amitav Acharaya (2002, p. 7) ชวารฐนนไมจ าเปนตองเปนหนวยการพจารณาหรอหนวยวเคราะห (Unit of Analysis) ของความมนคงแตเพยงอยางเดยวอกตอไป และถงเวลาทจะตองขยายหนวยการพจารณามาถงหนวยทลกซงกวารฐซงคอมนษยไดแลว ผทสนบสนนแนวคดเรองความมนคงของมนษยเชอวาแนวคดนจะเปนการกาวกระโดดทส าคญในการยกระดบความตนตวเกยวกบภยคกคามตอความปลอดภยและความอยรอดของมนษย ซงเปนสมาชกพนฐานของทกสงคมในระบบระหวางประเทศ และไมใชบทบาทหนาทของรฐแตเพยงผเดยวในการปกปองความมนคงของมนษย (Hocking & Smith, 1990, pp. 346-347) ซงจากรายงานของ UNDP เมอ ค.ศ. 1994 ระบวาความมนคงของมนษย “ประกอบดวย 2 มต มตแรกคอ ความปลอดภยจากภาวะคกคามทเกดขนตอเนองยาวนาน เชน ความหวโหย โรคภยไขเจบ และการกดขปราบปราม มตทสองคอ การไดรบการปกปองคมครองจากอบตเหตทเกดขนตอการด ารงชวต” โดยความมนคงของมนษยมองคประกอบ 7 ประการ ไดแก ความมนคงทางเศรษฐกจ ความมนคงดานอาหาร ความมนคงดานสขภาพ ความมนคงดานสงแวดลอม ความมนคงดานบคคล ความมนคงของชมชน และความมนคงดานการเมอง (ชเกยรต พนสพรประสทธ, 2555, หนา 15-41) อนง แนวทางในการพจารณาขอบเขตทเหมาะสมของแนวคดเรองความมนคงของมนษยยงคงเปนทถกเถยง

ดงนน ผเขยนวางฐานคดเบองตนของบทความนวา ปจเจกบคคลมสทธในการมความมนคงทงดานเศรษฐกจ สงคม และการเมอง หรอความมนคงเชงบวก (Positive Security) (Bilgin, 2003, pp. 203-222) ซงเปนสงทลวงละเมดมไดตามเจตนารมณของกตการะหวางประเทศวาดวยสทธพลเมองและสทธทางการเมอง ค.ศ. 1966 (International Covenant on Civil and Political Rights-ICCPR) ทม 167 ประเทศรวมเปนภาค ฉะนน เมอพจารณาตามแนวคดความมนคงแนววพากษ ศลธรรมทส าคญทสดคอการรกษาไวซงหลกปฏบตหรอแนวทางปฏบตทไมละเมดความมนคงเชงบวกของปจเจกบคคลไมวาอยในสถานการณใดกตาม และการละเมดความมนคงเชงบวกของปจเจกบคคลถอเปนการละเมดจรยธรรมระหวางประเทศดวย

นยทางจรยธรรมของการด าเนนมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจ ในสวนน ผเขยนตองการพสจนขอสงเกตของศาสตราจารย Joy Gordon (1999, p. 124) แหง

มหาวทยาลยแฟรฟลดทวา “ถามาตรการลงโทษทางเศรษฐกจเปนวธทสนตภาพอยางแทจรง มาตรการนตองไมมปญหาเรอง “กบดกดานจรยธรรม” หรอ “ภาวะเขาควายของจรยธรรม” (Ethical Dilemma)” เนองจากมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจถกอางวาเปนทางเลอกเชงจรยธรรมในการลงโทษรฐเปาหมายทละเมดบรรทดฐานระหวางประเทศ ซงเปนวธทไดรบการรบรองตามกฎบตรสหประชาชาต หมวดท 7 แทนทการใชปฏบตการทางทหาร โดยกรณการยตนโยบายแยกผว (Apartheid) ในแอฟรกาใต (ค.ศ. 1985-1993) มกถกใชเปนตวอยางทแสดงใหถงความส าเรจของมาตรการดงกลาว อยางไรกตาม มผลการศกษาชใหวาการด าเนนมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจตอแอฟรกาใตสงผลกระทบทางจตวทยามากกวาผลกระทบทางเศรษฐกจ ดงจะเหนไดจากตวเลขการเตบโตทางเศรษฐกจของแอฟรกาใตกลบเพมสงขนจากรอยละ 0.5 ใน ค.ศ. 1986 เปนรอยละ 2.6 และ 3.2 ใน ค.ศ. 1987 และ 1988 ตามล าดบ เนองจากไมไดรบความรวมมอจากชาตตะวนตกทมผลประโยชนในธรกจ

สกทอง : วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร (สทมส.)

ปท 21 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2558 ISSN 2408 - 084524

น ามนและอญมณ และในขณะเดยวกน รฐบาลแอฟรกาใตยงด าเนนมาตรการปราบปรามคนผวด าอยางรนแรงยงเพมมากขนกวาเดม (Levy, 1999, pp. 1, 8) นอกจากน ผลการศกษายงระบวาการสนสดของนโยบายแยกผวในแอฟรกาใตไมใชเปนผลมาจากมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจเปนหลก แตทวาเปนผลมาจากความเขมแขงของกลมประชาสงคมภายในทมการจดตงอยางเปนระบบอยางกลมสภาแหงชาตแอฟรกนทน าโดยนายเนลสน แมนเดลา และเปนผลจากการเปลยนแปลงของการเมองโลก (Gordon, p. 130)

ทงน ศาสตราจารย Johan Galtung (1967, p. 386) ชวา “มาตรการลงโทษทางเศรษฐกจเปนแนวทางทโนมเอยงไปสการรกษาโครงสรางทางก าลง (Power Structures) ทมอย” ซงสะทอนใหเหนถง การครอบครองความเปนเจาทางเศรษฐกจ (Economic Hegemony) ของชาตมหาอ านาจอยางสหรฐอเมรกา ซงอางแนวคดแบบพอปกครองลก (Paternalism) มาเปนเหตผลเชนเดยวกบทเคยใชอางในการลาอาณานคมทเชอวาเปนภาระของชนผวขาว (White man’s Burden) ทตองดแลรบผดชอบตอประเทศทดอยกวาตน อนเปนรปแบบของการขยายตวแบบจกรวรรดนยมไมเปนทางการเรอยมาจนถงกลางครสตศตวรรษท 20 (Addis, 2004, p. 37; Babic & Jokic, 2000, p. 89) จากมมมองนสะทอนใหเหนวา รฐผก าหนดมาตรการลงโทษเศรษฐกจ ไมยอมรบวารฐเปาหมายซงมสถานะทดอยกวาจะสามารถจดการกจการของตนเองได (Anderson, 1983, p. 6) นอกจากน การก าหนดมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจยงเกยวของสมพนธกบการสรางเกยรตภมของรฐผลงโทษดวย กลาวคอ หากการด าเนนมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจทน ามาใชไมสามารถบรรลวตถประสงคทก าหนดไวนน อาจเปนไปไดวาผลลพธจะกลบมาท าลายเกยรตภมของรฐผลงโทษ ท าลายความนาเชอถอของการก าหนดมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจ และสญเสยตนทนในการด าเนนการโดยเปลาประโยชน ดงนน รฐผก าหนดมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจจงมกละเลยประเดนดานจรยธรรมตอรฐเปาหมายเพอหลกเลยงผลลพธทลมเหลวดงกลาว ทงๆทรฐผลงโทษมกใหเหตผลเพอสรางความชอบธรรมแกการด าเนนมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจวา “เปนสงจ าเปนทอดทนตอภาวะทกขยากอยางรายแรงของประชาชน เพอทจะปองกน หรออยางนอยทสดเพอขดขวางการละเมด [บรรทดฐานสากล-ผเขยน] ทจะเกดขนในอนาคต” (Damrosch, 1994, p. 74) เพราะหากยอมใหแกขอเรยกรองตามมาตรฐานทางจรยธรรมแลว อาจจะสงผลกระทบตอการบรรลเปาหมายตามทเรยกรองตอรฐเปาหมายได (Winkler, p. 147)

จากหนงสอ Economic Sanctions and International Enforcement ของ Margaret P. Doxey (1980, pp. 77-79) ศาสตราจารยเกยรตคณแหงมหาวทยาลยเทรนทพบวา ประสทธผลของมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจจะแปรผนตรงกบความเสยหายทางเศรษฐกจของรฐเปาหมาย และจากบทความของศาสตราจารย Galtung (1967) เสนอวาหากประชาชนของรฐเปาหมายไดรบความเดอดรอนจากการด าเนนมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจจะท าใหเกดความสามคคในกลมประชาชนในการตอตานรฐผก าหนดมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจ จากทงสองแนวคดขางตนดเหมอนไมสามารถอธบายถงความลมเหลวของมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจของสหประชาชาตตออรก ตามขอมตของคณะมนตรความมนคงแหงสหประชาชาตท 661, 1409 และ 1538 เมอ ค.ศ. 1990, 2002 และ 2004 ตามล าดบ อนเนองจากการละเมดสทธมนษยชนและกฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศอยางรายแรง เนองจากแมมาตรการลงโทษจะสรางความเสยหายทางเศรษฐกจแกอรกมากเพยงใด แตกไมสามารถพงทลายระบอบอ านาจของซดดม ฮสเซนได และดเหมอนวาจะยงสงเสรมใหระบบอ านาจของซดดมเขมแขงมากขนดวย (Haass & O'Sullivan, 2000, p. 2) เนองจากรฐบาลอรกไมไดเปนผแบกรบภาระความเสยหายทางเศรษฐกจ แตผลกภาระดงกลาวใหแกชาวอรกแทน ซงสอดคลองกบผลการศกษาของ

สกทอง : วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร (สทมส.)

ปท 21 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2558 ISSN 2408 - 084525

Katerina Oskarsson (2012) แหงมหาวทยาลยโอลดโดมเนยนทวา รฐเปาหมายทปกครองแบบเผดจการจะเพกเฉยตอมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจไดดกวารฐเปาหมายทปกครองแบบประชาธปไตยหรอมระบบเศรษฐกจแบบเสร

ฝายทปรารถนาดตอชาวอรกยงเหนวามาตรการดงกลาวเสมอนเปนการลงโทษชาวอรกมากกวาเปนการลงโทษรฐบาลอรก (Dobbins, et al., 2003, p. 169) และยงท าใหภาคประชาสงคมในอรกออนพลงลงอกดวย (Tripp, 2002, p. 26) ดงยนยนไดจากขอมลอตราการเสยชวตของเดกทอายต ากวา 5 ปในอรกในชวงแรกของการถกด าเนนมาตรการลงโทษเศรษฐกจพบวา มอตราเพมสงขนทวคณจากประมาณ 5-6 แสนคนใน ค.ศ. 1990 เปนประมาณ 130,000 คนใน ค.ศ. 1991 (Garfield, 2000, pp. 36-38) ตอมาแมจะมการถอนก าลงทหารของสหประชาชาตทสงผลใหอตราการเสยชวตของชาวอรกลดลงอยางมาก แตเนองดวยการขาดแคลนอาหาร น าสะอาด ยารกษาโรคทเปนผลสบเนองจากสงครามและมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจทก าหนดใชอยในขณะนน ท าใหอตราการเสยชวตของเดกทอายต ากวา 5 ปยงคงใกลเคยงกบในชวงสงคราม โดยจากรายงานของ UNICEF (1999) พบวาผลจากการด าเนนมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจตออรกอยางตอเนองในชวง ค.ศ. 1991-1998 ท าใหเดกทอายต ากวา 5 ปเสยชวตกวา 5 แสนคน แตทวานาง Madeleine Albright (เอกอครราชทตสหรฐอเมรกาประจ าสหประชาชาตในขณะนน) กลบใหสมภาษณใน ค.ศ. 1996 ถงอตราการเสยชวตของเดกดงกลาววา “พวกเราคดวาเปนราคาทคมคา” ตราบเทาทสามารถบรรลเปาหมายของนโยบายได (Addis, p. 608) บทสมภาษณดงกลาวสะทอนใหเหนถงแนวคดสจนยมของผก าหนดนโยบายของรฐทมอ านาจเหนอกวามกใหความส าคญแกการบรรลเปาหมายทางการเมอง โดยไมค านงถงความเสยหายทจะเกดขนตอรฐทออนแอกวา ซงเปนการละเมดจรยธรรมตามแนวคดเรองความมนคงของมนษย

ตวเลขการเสยชวตของเดกขางตนเปนเพยงยอดของภเขาน าแขงทโผลพนผวน าเทานน มาตรการลงโทษทางเศรษฐกจตออรกของสหประชาชาตยงสรางผลกระทบใหเกดความเสยหายแกคณภาพการศกษา การเขาถงน าสะอาดอยางเพยงพอ การบรการสขภาพและทพกอาศย และสรางความแรนแคนแกชาวอรกอยางกวางขวาง (Garfield, p. 35) ซงแสดงใหเหนถงการพดอยางท าอยาง (Hypocrite) ของสงคมระหวางประเทศทเปนเพยงการด าเนนนโยบายทอางศลธรรมในฐานะเปาหมายของมาตรการเทานนโดยมไดค านงถงความมนคงของมนษยของชาวอรกอยางแทจรง ซงขดแยงกบเปาหมายสงสดของสหประชาชาต คอ เพอหลกเลยงการเกดสงครามและสงเสรมสนตภาพและความมนคงระหวางประเทศ นนจงเทากบวามาตรการลงโทษทางเศรษฐกจของสหประชาชาตตออรก โดยปราศจากการค านงถงนยทางจรยธรรมของผลกระทบจากการด าเนนนโยบายนนๆ

อกตวอยางทชดเจนทของการพดอยางท าอยางของสงคมระหวางประเทศ คอ มาตรการลงโทษทางเศรษฐกจของสหรฐอเมรกาตอพมาตงแต ค.ศ. 1988-2008 เพอกดดนใหรฐบาลทหารพมายนยอมปฏรป-เปลยนแปลงระบบการปกครองใหสอดคลองกบคณคาสากลของประชาธปไตยและสทธมนษยชนดงทสหรฐอเมรกาเรยกรองนน ไมไดท าใหรฐบาลทหารพมาตอบสนองตอขอเรยกรองแตอยางใด (Holliday, 2005, pp. 615-617) ในทางตรงกนขาม การด าเนนมาตรการลงโทษดงกลาวกลบสงผลกระทบตอสภาพเศรษฐกจและสงคมโดยรวมของชาวพมาอยางชดเจน และเนองจากไมจ าเปนทตองอาศยเสยงสนบสนนจากประชาชนดงเชนรฐบาลทมาจากการเลอกตงตามระบอบประชาธปไตย จงท าใหระบอบเผดจการทหารพมาลอยตวเหนอผลกระทบทางเศรษฐกจตางๆจากมาตรการลงโทษของสหรฐอเมรกา และผลกภาระใหชาวพมาเปนผแบกรบผลกระทบดงกลาวแทน ไมวาจะเปนปญหาความยากแคนทางเศรษฐกจทถดถอยเขาสขนวกฤต ภาวะวางงานท

สกทอง : วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร (สทมส.)

ปท 21 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2558 ISSN 2408 - 084526

เพมสงขน (Kudo, p. 1001) และปญหาการขาดแคลนความตองการพนฐานทางเศรษฐกจและความกนดอยดของชาวพมา (ICG, 2006, p. 1) นอกจากน ชาวพมาไมมหนทางทจะสามารถเรยกรองหรอตอรองกบรฐบาลทหารพมาไดแตอยางใด เพราะรฐบาลทหารสามารถกมอ านาจทางการเมองไวอยางเบดเสรจภายใตกลไกระบอบทหารนยมและขอจ ากดภายในรฐธรรมนญพมาทลดทอนโอกาสของชาวพมาในการทาทายอ านาจรฐ (Venkateswaran, 1996, p. 56) ตลอดจนการควบคมสอมวลชนและการแสดงความเหนวพากษวจารณรฐบาลอยางเขมงวดและเปนระบบ (Smith, 1991, p. 53) ดงนนแมชาวพมาจะหยบยกเปนเงอนไขจากสภาวะบบคนทางเศรษฐกจเพอสรางกระแสตอตานรฐบาลทหารและเดนขบวนประทวงอยหลายครง แตในทสด รฐบาลทหารพมากจะสามารถใชก าลงเขาปราบปรามกลมผชมนมไดอยางเบดเสรจมาโดยตลอด ดงนน จงกลาวไดวาการด าเนนมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจตอพมาวาเปนการด าเนนนโยบายทอางศลธรรมอยางไมเหมาะสม และไมไดค านงถงความมนคงของมนษยทชาวพมาพงมเชนเดยวกบชาวอเมรกนในฐานะประชาชนของรฐผลงโทษพงม

บทสรปและขอเสนอแนะ หากกลาวอยางเครงครด การมงเปาไปทมมมองหรอทฤษฎใดเพยงดานเดยวอาจท าใหมองเหน

ปรากฏการณในระบบระหวางประเทศทมความสลบซบซอนไดอยางไมรอบดาน (Chambers, 1996, p. 116) และส าหรบการพจารณาเรองมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจกเชนกนทตองมองใหรอบดานมากขน นอกเหนอจากการประณามรฐเปาหมายทละเมดตอบรรทดฐานระหวางประเทศและการยกระดบความเขมขนของมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจ แตจ าเปนอยางยงทควรพจารณาถงประเดนดานจรยธรรมของการด าเนนมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจดวย ผเขยนไดพบขอสงเกตถงความไมสอดคลองตองกนทางจรยธรรมของ “สาเหตทรฐผก าหนดมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจอางถง” กบ “วธการและผลกระทบทเกดขน” และชดเจนวา มาตรการลงโทษทางเศรษฐกจใหความส าคญตอความมนคงเชงลบ (Negative Security) ตามแนวคดความมนคงเชงวพากษซงคอสนตภาพระหวางประเทศเหนอกวาความมนคงเชงบวก (Positive Security) ซงคอคณภาพชวตของประชาชน หรออกนยหนงผก าหนดนโยบายตางประเทศมกใหความส าคญแกประเดนดานจรยธรรมอยในล าดบรอง และมกอางศลธรรมในรปแบบทบดเบยวหรออางถงจรยธรรมอนทตนพจารณาวาสงกวา (Babic & Jokic, p. 91) โดยละเลยหลกการเบองตนของสนธสญญาระหวางประเทศและขอตกลงตามกฎบตรสหประชาชาต ซงจากตวอยางของการด าเนนมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจตออรกและตอพมา

เมอพจารณาตามแนวคดความมนคงแนววพากษ จรยธรรมทส าคญทสดคอการรกษาไวซงหลกปฏบตทไมละเมดความมนคงเชงบวกของปจเจกบคคลทงดานเศรษฐกจ สงคม และการเมอง ไมวาอยในสถานการณใดกตาม ดงนนสงคมระหวางประเทศมความจ าเปนอยางยงทจะตองทบทวนแนวทางการด าเนนมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจในฐานะนโยบายตางประเทศตอรฐเปาหมาย เพราะนโยบายดงกลาวไมมประสทธภาพในการบรรลเปาหมายไดจรงตามทรฐผลงโทษตงเปาหมายเอาไว มเพยงประเดนขนาดเลก เชน การเรยกรองใหมการปลดปลอยนกโทษทางการเมองเทานนทสามารถพสจนไดวาเปนผลมาจากการก าหนดมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจ ในขณะเดยวกนกลบสรางความเดอดรอนตอประชาชนในรฐเปาหมายอยางกวางขวาง ดงจะเหนไดจากอตราการเสยชวตของชาวอรกและการปราบปรามคนผวด าตามนโยบายแยกผวในแอฟรกาใตเปนขอพสจน

อนง ผเขยนไมเหนดวยกบการละเมดตอบรรทดฐานระหวางประเทศของรฐเปาหมาย โดยไมค านงถงการตอบโตจากสงคมระหวางประเทศและผลกภาระอนเกดจากการตอบโตดงกลาวแกประชาชน รวมทงใชความ

สกทอง : วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร (สทมส.)

ปท 21 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2558 ISSN 2408 - 084527

เดอดรอนของประชาชนเปนขอเรยกรองและประณามมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจตอสงคมระหวางประเทศ ในขณะเดยวกน ผเขยนเหนวาสงคมระหวางประเทศควรหนมาไตรตรองอยางจรงจงตอหลกการและความ กลาหาญทางจรยธรรมในการก าหนดนโยบายทจะใชลงโทษรฐเปาหมาย และยอมรบวาการทเปนตนเหตใน การกอใหเกดความแรนแคนตอรฐทหางไกลกนขามทวปไมไดสรางความมนคงใดเพมเตมแกรฐผก าหนดมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจเลยแมแตนอย

เอกสารอางอง

ชเกยรต พนสพรประสทธ. (2555). ประเดนปญหาอนๆในความสมพนธระหวางประเทศยครวมสมย. ใน เอกสารการสอนชดวชาความสมพนธระหวางประเทศ หนวยท 8-15 (หนา 15-1−15-49). นนทบร : มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

เอนกชย เรองรตนากร. (2555). การเมองของมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจของสหรฐอเมรกาตอพมา (ค.ศ. 1988-2008). วทยานพนธรฐศาสตรมหาบณฑต คณะรฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

Acharya, A. (2002). Human security : What kind for the Asia-Pacific. In Dickens, D. (Ed.). The human face of security : Asia-Pacific perspectives (pp. 5-17). Canberra : Strategic and Defence Studies Centre and the Australian National University.

Addis, A. (2003). Economic sanctions and the problem of evil. Human Rights Quarterly, 25(3), 573-623.

Amstutz, M. R. (2005). International ethics : Concepts, theories, and cases in global politics. (2 nd ed.). Lanham, MD : Rowman and Littlefield.

Anderson, B. (1983). Imagined communities : Reflections on the origin and spread of nationalism. London : Verso.

Babic, J., & Jokic, A. (2000). The ethics of international sanctions: The case of Yugoslavia. The Fletcher Forum of World Affairs, 24(1), 87-101.

Bilgin, P. (2003). Individual and societal dimensions of security. International Studies Review, 5(2), 203-222.

Booth, K. (2007). Theory of world security. Cambridge : Cambridge University Press. Burbach, R., & Tarbell, J. (2004). Imperial overstretch : George W. Bush and the hubris of

empire. New York : Zed Books. Buzan, B. (1983). People, states and fear: The national security problem in international

relations. Brighton : Whealsheaf. Carr, E. H. (1939). The twenty years’ crisis : An introduction to the study of international

relations. New York : Harper and Row. Chambers, S. (1996). Reasonable democracy : Jurgen Habermas and the politics of

discourse. London : Cornell University Press. Council on Foreign Relations (CFR) (Ed.). (2012). Chapter 3 : World opinion on violent conflict.

In Public opinion on global issues. New York : CFR.

สกทอง : วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร (สทมส.)

ปท 21 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2558 ISSN 2408 - 084528

Cox, R. W. (2002). The political economy of a plural world : Critical reflections on power, morals and civilization. New York : Routledge.

Crabb, C. V., Jr., & Savoy, J. (1975). Hans J. Morgenthau’s version of ‘Realpolitik’. The Political Science Reviewer, 5(1), 189-228.

Cryer, R. (1996). The Security Council and Article 39: A threat to coherence?. Journal of Armed Conflict Law, 1(2), 161-195.

Damrosch, L. F. (1994). The collective enforcement of international norms through economic sanctions. Ethics and International Affairs, 8(1), 59-75.

Davies, G., & Johns, R. (2011). British public attitudes to international affairs. In House of Commons, Foreign Affairs Select Committee (Ed.). The role of the FCO in UK government-Volume II : Additional written evidence, seventh report of session 2010–12. London : The Stationery Office.

Derrida, J. (1983). Letter to a Japanese friend. In Wood, D., & Bernasconi, R. (Eds.). Derrida and difference (pp. 1-5). Warwick : Parousia.

Dobbins, J., et al. (2003). America’s role in nation-building : From Germany to Iraq. Santa Monica, CA : RAND.

Doxey, M. P. (1980). Economic sanctions and international enforcement. London : Oxford University Press.

Doxey, M. P. (1996). International sanctions in contemporary perspective. London : Macmillan.

Drury, A. C. (2005). Economic sanctions and presidential decisions: Models of political rationality. New York : Palgrave.

Duncan, W. R., et al. (2004). World politics in the 21st century. (2 nd ed). New York : Pearson Longman.

Dworkin, R. (2001). Sovereign virtue: The theory and practice of equality. Cambridge, MA : Harvard University Press. Cited in Kegley, C. W., Jr. (2007). World politics : Trend and transformation. (11 th ed). Belmont, CA : Thomson Wadsworth, p. 220.

Forde, K. (1998). Iraq : Sanctions take their toll. Field Exchange, (4), 10-11. Gallie, W. B. (1956). Essentially contested concepts. Proceedings of the Aristotelian Society,

(56), 167-198. Galtung, J. (1967). On the effects of international economic sanctions: With examples from the

case of Rhodesia. World Politics, 19(3), 378-416. Garfield, R. (2000). Changes in health and well-being in Iraq during the 1990s. In Campaign

against Sanctions on Iraq (Ed.). Sanctions on Iraq-Background, consequences, strategic : Proceedings of the Conference hosted by Campaign against Sanctions on Iraq, 13–14 November 1999, Cambridge, England (pp. 32-51). Cambridge : Barque.

สกทอง : วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร (สทมส.)

ปท 21 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2558 ISSN 2408 - 084529

Gilpin, R. (1984). The richness of the tradition of political realism. International Organization, 38(2), 287-304.

Gordon, J. (1999). A peaceful, silent, deadly remedy : The ethics of economic sanctions. Ethics and International Affairs, 13(1), 123-142.

Haass, R. N., & O'Sullivan, M. L. (2000). Honey and vinegar : Incentives, sanctions, and foreign policy. Washington, DC : The Brookings Institution Press.

Hocking, B., & Smith, M. (1990). World politics : An introduction to international relations. New York : Harvester Wheatsheaf.

Holliday, I. (2005). Rethinking the United States’s Myanmar policy. Asian Survey, 45(4), 603-621.

Holsti, K. J. (1992). International politics: A framework for analysis. (6 th ed). Englewood Cliffs, New Jersey : Prentice-Hall.

Hufbauer, G. C., et al. (2007). Economic sanctions reconsidered. (3 rd ed). Washington, DC : Institution for International Economics.

International Crisis Group (ICG). (2006). Myanmar : New threats to humanitarian aid. Asia Briefing No. 58. Yangon/Brussels : ICG.

Kegley, C. W., Jr. (2007). World politics : Trend and transformation. (11 th ed). Belmont, CA : Thomson Wadsworth.

Kudo, T. (2008). The impact of U.S. sanctions on the Myanmar garment industry. Asian Survey, 48(6), 997-1017.

Levy, P. I. (1999). Sanctions on South Africa : What did they do?. Discussion Paper No. 796. New Haven, CT: Economic Growth Center, Yale University.

Martin, L. L. (1992). Coercive cooperation : Explaining multilateral economic sanctions. Princeton, New Jersey : Princeton University Press.

Miyagawa, M. (1992). Do economic sanctions work?. New York : St. Martin’s. Morgenthau, H. J. (1959). The nature and limits of a theory of international relations. In Fox, W.

T. R. (Ed.). Theoretical aspects of international relations (pp. 15-28). Notre Dame : University of Notre Dame Press.

Morgenthau, H. J. (1993). Politics amongst nations : The struggle for power and peace. New York : McGraw-Hill.

Nardin, T. (1992). Ethical traditions in international affairs. In Nardin, T., & Mapel, D. R. (Eds.). Traditions of international ethics (pp. 1-22). Cambridge : Cambridge University Press.

Oskarsson, K. (2012). Economic sanctions on authoritarian states : Lessons learned. Middle East Policy, 19(4), 88-102.

Palmer, N. D., & Perkins, H. C. (1970). International relations: The world community in transition. Boston, MA : Houghton Mifflin.

สกทอง : วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร (สทมส.)

ปท 21 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2558 ISSN 2408 - 084530

Pape, R. A. (1997). Why economic sanctions do not work. International Security, 22(2), 90-136.

Pape, R. A. (1998). Why economic sanctions still do not work. International Security, 23(1), 66-77.

Smith, M. (1991). State of fear : Censorship in Burma (Myanmar). London : Article 19. Tripp, C. (2002). After Saddam. Survival, 44(4), 23-38. Ullman, R. H. (1983). Redefining security. International Security, 8(1), 129-153. UNICEF. (1999, August 12). Iraq surveys show humanitarian emergency. [Online]. Available :

http://www.unicef.org/newsline/99pr29.htm. [2014, May 13]. Venkateswaran, K. S. (1996). Burma, beyond the law. London : Article 19. Waltz, K. N. (1959). Man, the state and war: A theoretical analysis. New York : Columbia

University Press. Waltz, K. N. (1994). International conflict and international anarchy : The third image. In

Williams, P. (Ed.). Classical readings of international relations (pp. 121-146). Belmont, CA : Wadsworth.

Wilson, G. (2014). The United Nations and collective security. New York : Routledge. Winkler, A. (1999). Just sanctions. Human Rights Quarterly, 21(1), 133-155.