การพฒนาชดการสอน เรอง นาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทยสาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1

โดยนางสาวสมาพร มเนตรทพย

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑตสาขาวชาหลกสตรและการนเทศภาควชาหลกสตรและวธสอน

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากรปการศกษา 2547

ISBN 974 - 653 - 904 - 3ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ข

THE DEVELOPMENT OF INSTRUCTIONAL PACKAGEON THAI CLASSICAL DANCE VOCABULARIESAND NON VERBAL ON THAI DRAMATIC ARTS

FOR SEVENTH GRADERS

BySamaporn Meenatetip

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the DegreeMASTER OF EDUCATION

Department of Curriculum and InstructionGraduate School

SILPAKORN UNIVERSITY2004

ISBN 974 - 653 - 904 - 3

ค

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร อนมตใหวทยานพนธเรอง ” การพฒนา ชดการสอน เรอง นาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1” เสนอโดย นางสาวสมาพร มเนตรทพย เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญา ศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาหลกสตรและการนเทศ

……………………………………………

(รองศาสตราจารย ดร.จราวรรณ คงคลาย) คณบดบณฑตวทยาลย วนท……..เดอน……………...พ.ศ. ………

ผควบคมวทยานพนธ1. รองศาสตราจารย กาญจนา คณารกษ2. อาจารย ดร.มาเรยม นลพนธ3. อาจารยอบล นกดารา

คณะกรรมการตรวจสอบวทยานพนธ

……………………………………ประธานกรรมการ (อาจารย ดร.ประเสรฐ มงคล) ………../………………/………

…………………………………...กรรมการ …………………………….กรรมการ(รองศาสตราจารย กาญจนา คณารกษ) (อาจารย ดร.มาเรยม นลพนธ) ………../………………/……… ………../……………/………

…………………………………...กรรมการ …………………………….กรรมการ (อาจารยอบล นกดารา) (รองศาสตราจารย ประทน คลายนาค) ………../………………/……… ………../……………/………

ง

K 43462070 : สาขาวชาหลกสตรและการนเทศคาสาคญ : ชดการสอน / นาฏยศพท / ภาษาทานาฏศลปไทย

สมาพร มเนตรทพย : การพฒนาชดการสอน เรอง นาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 (THE DEVELOPMENT OF INSTRUCTIONAL PACKAGE ON THAI CLASSICAL DANCE VOCABULARIES AND NON VERBAL ON THAI DRAMATIC ARTS FOR SEVENTH GRADERS) อาจารยผควบคมวทยานพนธ : รศ. กาญจนา คณารกษ, อ.ดร. มาเรยม นลพนธ และ อ. อบล นกดารา. 320 หนา. ISBN 974 - 653 - 904 - 3

การวจยครงนมวตถประสงคเพอพฒนาชดการสอนเรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยน มธยมศกษาปท 1 โดยม 4 ขนตอนคอ 1) ศกษาขอมลพนฐาน 2) พฒนาและประสทธภาพของชดการสอน 3) ทดลองใช 4) ประเมนและปรบปรงแกไข กลมตวอยางไดแกนกเรยนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนวดปาพฤกษ อาเภอบางปลามา จงหวดสพรรณบร จานวน 33 คน เปน การวจยและพฒนา (Research and Development) แบบการทดลอง คอ One Group Pretest - Posttest Design ทดลองในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2546 ใชเวลาสปดาหละ 1 ชวโมง เปนเวลา 6 สปดาห รวม 6 ชวโมง

เครองมอทใชในการวจย ประกอบดวย 1) แบบสอบถาม 2) แบบสมภาษณ 3) ชดการสอน 4) แบบทดสอบวดความร ความเขาใจเรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทยกอนเรยนและหลงเรยน 5)แบบประเมนความสามารถในการปฏบต และ 6) แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอน

การวเคราะหขอมลใชคารอยละ (%) , คาเฉลย ( X ) , คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) , คาท (t-test) แบบ Dependent , และการวเคราะหเนอหา (Content Analysis)

ผลการการวจยพบวา1. นกเรยน ผเชยวชาญดานนาฏศลป และผสอนนาฏศลปตองการใหมการพฒนาชดการสอน ทผเรยนรวมกนศกษา

แบบกจกรรมกลม เนอหาควรครอบคลมนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย มกจกรรมทหลากหลายไมนาเบอ มสอประกอบ ชดการสอน เชน ใบความร ใบกจกรรม รปภาพทมสสนสดใส วดทศน พรอมทงใหผเรยนไดลงมอปฏบตจรง

2. ชดการสอน ประกอบดวย คมอคร (แผนการเรยนร ใบความรสาหรบคร แบบประเมนการปฏบต แบบทดสอบพรอมเฉลย และแบบสงเกตพฤตกรรม) คมอนกเรยน (ใบความร ใบกจกรรม แบบทดสอบ) และ สอประกอบชดการสอน (ภาพพรอมคาบรรยาย วดทศน แถบเสยง) ชดการสอนม 2 ชด คอ 1) นาฏยศพท และ 2) ภาษาทานาฏศลปไทย และชดการสอนมประสทธภาพ 83.43 / 83.64

3. ในการนาชดการสอนไปทดลองใช มการแบงกลมใหนกเรยนทากจกรรม แสวงหาความรดวยตนเองผานสอประสม ครเปนผอานวยความสะดวกและใหคาแนะนา ระหวางการใชชดการสอนนกเรยนมความสนใจชดการสอน และ ตงใจปฏบตตามกจกรรมในชดการสอน

4. นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทยกอนและหลงเรยนแตกตางกนอยาง มนยสาคญทางสถต ทระดบ .01 โดยความรความเขาใจหลงเรยนดวยชดการสอนสงกวากอนเรยน นกเรยนสามารถปฏบตทานาฏยศพทไดถกตองและสวยงาม และนกเรยนมความคดเหนวาชดการสอนมความเหมาะสมอยในระดบมาก โดยภาพรวม มความคดเหนวาชดการสอนมสสนสวยงาม มรปภาพประกอบเหมาะสมกบเนอหา ใหนกเรยนแสวงหาความรและทากจกรรมอยางหลากหลาย

ภาควชาหลกสตรและวธสอน บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 2547ลายมอชอนกศกษา………………………………………………..ลายมอชออาจารยผควบคมวทยานพนธ 1…………….…………….….2…..…….………………….3…………………………

จ

K43462070 : MAJOR : CURRICULUM AND SUPERVISIONKEY WORD : INSTRUCTIONAL PACKAGE / THAI CLASSICAL DANCE VOCABULARY / NON VERBAL ON THAI DRAMATIC ARTS

SAMAPORN MEENATETIP : THE DEVELOPMENT OF INSTRUCTIONAL PACKAGE ON THAI CLASSICAL DANCE VOCABULARIES AND NON VERBAL ON THAI DRAMATIC ARTS FOR SEVENTH GRADERS. THESIS ADVISORS : ASSO. PROF. KANCHANA KUNARAK , M.Sc., MAREAM NILLAPUN, Ed.D., AND UBON NOKDARA, M.Ed. 320 pp. ISBN 974 - 653 - 904 - 3

The purpose of this research was to develop the instructional package on thai classical dance vocabularies and non verbal on thai dramatic arts for seventh graders with consisted 4 stages as follow : 1) to study fundamental data , 2) to develop and measure effectiveness of instructional packages , 3) to experiment with the instructional packages , and 4) to evaluate and improve the instructional packages. The sample of this research comprised of 33 seventh graders of Watpapluk School, Bang Pla Ma District, Suphan Buri Province. The research and development design was on One Group Pretest – posttest Design. Research instruments were : 1) questionnaires , 2) interview forms , 3) the instructional packages on thai classical dance vocabularies and non verbal on thai dramatic arts , and 4) pre – post test evaluation forms. The data were analysed by percentage, mean, standard deviation, t-test dependent and content analysis.

The results of this research were as follow :1. The students , specialist in dramatic arts and teachers required the development of instructional packages with group

work learning and various activities , content include thai classical dance vocabularies and non verbal on thai dramatic arts with instructional media such as content sheets , work sheets , illustrations colorful pictures , video and learner start to do really with yourself.

2. The instructional packages consisted of teacher manuals, students manuals and instructional media that comprise of thai classical dance vocabularies and non verbal on thai dramatic arts. Also the instructional packages met the efficient standard criterion of 83.43 / 83.64

3. During the experiment with instructional packages by student divided into groups. The student had access to acquired knowledge by themselves with group through instructional media while teacher was as a facilitator.

4. The students’ learning achievement scores before and after being taught by instructional packages were statistically significant different at .01 level. The learning achievement scores after being taught was higher than before. The working capability on thai classical dance vocabularies be correct and exquisitely. The student ‘opinions towards the instructional packages were at a strongly agreed level especially of the illustrations pictures were beautifully colored and congruent with content. Moreover, give an opportunity to search for knowledge, practice with various activities and able to increase knowledge.

Department of Curriculum and Instruction Graduate School, Silpakorn University Academic Year 2004Student’s signature…………………………………….Thesis Advisors’ signature 1……………………...…………...2………………..…..……………3……………………..…………

ฉ

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธ เรอง “การพฒนาชดการสอน เรอง นาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทยสาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1” ฉบบนสาเรจลลวงดวยความกรณาใหคาปรกษาแนะนาอยางดยงจากรองศาสตรจารย กาญจนา คณารกษ อาจารย ดร.มาเรยม นลพนธ และอาจารยอบล นกดาราผเปนอาจารยทปรกษาและควบคมวทยานพนธตงแตเรมตนจนสาเรจเรยบรอย ผวจยใครขอกราบขอบพระคณเปนอยางสง

ขอกราบขอบพระคณอาจารย ดร.ประเสรฐ มงคล ประธานกรรมการตรวจสอบวทยานพนธ และรองศาสตราจารย ประทน คลายนาค ผทรงคณวฒทกรณาใหคาปรกษา ใหความกระจางในเชงวชาการ และแนะนาแกไขขอบกพรองเพอความถกตองและสมบรณ

ขอกราบขอบพระคณรองศาสตราจารยศรพงศ พยอมแยม ผชวยศาสตราจารยวนแรมสมบรณสาร และทานศกษานเทศกเทอดศกด สถาปตานนท ทกรณาเปนผเชยวชาญในการพจารณาตรวจแกไขเครองมอในการวจยใหมความครอบคลม และมประสทธภาพ

ขอขอบพระคณคณะผบรหาร คณะครอาจารยโรงเรยนวดปาพฤกษ อาเภอบางปลามาจงหวดสพรรณบร ทอานวยความสะดวกในการทาการศกษาวจยเปนอยางด

ขอขอบพระคณคณาจารยผประสทธประสาทวชาความรทกทาน และขอขอบคณพนองทกคนทใหการสนบสนนทกดานแกผวจย

ขอขอบคณอาจารยเยาวภา ศานตธรรม อาจารยมนตชย พงศกรนฤวงษ คณกลวภาชพรบสข คณอรอมา ตงพฒนาสมบญ คณอาทตย สมบรณวงศ และเพอน ๆ โครงการพเศษรน 4 สาขาวชาหลกสตรและการนเทศทกคน สาหรบไมตรและความเอออาทรทไดรบตลอดมา

ทายทสดขอกราบขอบพระคณบดามารดา ซงเปนผวางรากฐานทางการศกษา และทกคนทอยเคยงขางเปนกาลงใจ และสนบสนนผวจยใหประสบความสาเรจ

ช

สารบญ

หนาบทคดยอภาษาไทย……………………………………………………………………… งบทคดยอภาษาองกฤษ……………..………………………………………….. ………. จกตตกรรมประกาศ……………………………………………………………………… ฉสารบญตาราง………………………………………………………………………….. ญสารบญแผนภม………………………………………………………………………… ฎบทท

1 บทนา………………………………………………………………………………. 1ปญหา……………………………………………………………………….. 5

ประพจนปญหาของการวจย………………………………………….. 9ความสาคญของปญหา……………………………………………….. 9

กรอบแนวคดทใชในการวจย……………………………………………….. 12ความมงหมายของการวจย………………………………………………….. 16วตถประสงคของการวจย…………………………………………………… 16ขอคาถามการวจย…………………………………………………………… 17สมมตฐานของการวจย……………………………………………………… 18นยามศพทเฉพาะ…………………………………………………………… 19

2 วรรณกรรมทเกยวของ……………………………………………………………. 20เทคโนโลยการศกษา………………………………………………………. 20

ความหมายของเทคโนโลยการศกษา………………………………… 21ความสาคญของเทคโนโลยการศกษา……………………………….. 22ประเภทของเทคโนโลยการศกษา………..………………………….. 25

ชดการสอน………..……………………………………………………….. 26ความหมายของชดการสอน…………………………………………. 27ประเภทของชดการสอน……….………..…………………………... 30องคประกอบของชดการสอน……………………………………….. 33คณคาของชดการสอน……..…….………..………………………… 35ลกษณะของชดการสอนทด.………………………………………….. 37

ซ

บทท หนาขนตอนการพฒนาชดการสอน……….………..……………………… 39การหาประสทธภาพชดการสอน……………………………………… 42

หลกสตรวชานาฏศลป………………………………………………………. 44หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2544 กลมสาระการเรยนรศลปะ 44หลกสตรสถานศกษาขนพนฐาน โรงเรยนวดปาพฤกษ จงหวดสพรรณบรพ.ศ. 2546 กลมสาระการเรยนรศลปะชวงชนท 3 (มธยมศกษาปท 1 - 3) 45

นาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย……………………………………….. 48นาฏยศพท……………………………………………………………. 48

ลกษณะนาฏยศพทหมวดนามศพท……………………………….. 49ภาษาทา…………….………………………………………………… 53

ลกษณะภาษาทา…………………………………………………… 54การสอนนาฏศลป…………………………………………………….. 55

งานวจยทเกยวของ…………………………………………………………… 61งานวจยในประเทศ……………………………………………………. 61งานวจยตางประเทศ…………………………………………………… 66

สรป……………….………………………………………………………….. 673 วธดาเนนการวจย…………………………………………………………………… 69

ขอบเขตของการวจย…….…………………………………………………… 69ขนตอนการวจย……………………………………………………………… 70

ขนตอนท 1 การศกษาขอมลพนฐานเกยวกบการพฒนาชดการสอน… 70ขนตอนท 2 การพฒนาและหาประสทธภาพชดการสอน……………. 75ขนตอนท 3 การทดลองใชชดการสอน…………………………...….. 80ขนตอนท 4 การประเมนผลและปรบปรงแกไขชดการสอน…………. 82

4 การวเคราะหขอมล…………………………………………………………………… 91ผลการศกษาขอมลพนฐานในการพฒนาชดการสอน…………………………. 91

ผลการศกษาแนวคดทฤษฎจากเอกสารและงานวจยทเกยวของกบการพฒนาชดการสอน………………………………………………… 91

ผลการวเคราะหหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พธศกราช 2544 …….. 93ผลการศกษาความตองการในการพฒนาชดการสอน………………….. 95

ฌ

บทท หนาผลการพฒนาชดการสอน……………………………….……………………. 100

ผลการสรางชดการสอนฉบบราง…………………..……..…………… 100ผลการประเมนชดการสอนฉบบราง…………………………………… 103

ผลการทดลองใชชดการสอน………………………………………………… 107ผลการประเมนและปรบปรงแกไขชดการสอน………………..…………….. 108

5 สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ………………………………………………… 115สรปผลการวจย……………………………………………………………….. 116อภปรายผล…………………………………………………………………… 117ขอเสนอแนะ…………………………………………………………………... 125

บรรณานกรม…….………………………………………………………………………… 127

ภาคผนวก………………………………………………………………………………….. 137ภาคผนวก ก รายนามผเชยวชาญในการตรวจเครองมอวจย……..…………… 138ภาคผนวก ข เครองมอทใชในการวจย……………………………………….. 140ภาคผนวก ค ผลการวเคราะหสมมตฐาน……………………………………... 315

ประวตผวจย………………………………………………………………………………… 320

ญ

สารบญตาราง

ตารางท หนา

1 แสดงเวลาเรยน ชวโมง / สปดาห……………………………………………. 452 สรปวธดาเนนการวจยขนตอนท 1 การศกษาขอมลพนฐานในการ

พฒนาชดการสอน………………………………………………………. 763 สรปการดาเนนการขนตอนท 2 การพฒนาและหาประสทธภาพชดการสอน... 794 แบบแผนการวจยแบบ One – Group Pretest – Posttest Design..................…... 815 สรปวธดาเนนการวจยขนตอนท 3 การทดลองใชชดการสอน……………...... 836 แสดงการวเคราะหจดประสงคเชงพฤตกรรม……………………………....….. 857 สรปวธดาเนนการวจยขนตอนท 4 การประเมนและปรบปรงแกไข

ชดการสอน……………………………………………………………... 908 แสดงจานวนและรอยละเกยวกบสถานภาพและขอมลทวไป

ของผใหสมภาษณ……………………………………………………….. 969 แสดงจานวนและรอยละเกยวกบสถานภาพและขอมลทวไป

ของผตอบแบบสอบถาม………………………………………………... 9810 ผลการพจารณาความสอดคลองขององคประกอบในชดการสอน……………. 10411 ผลการประเมนความรความเขาใจของนกเรยนในแตละชดการสอนยอย…….. 10912 เปรยบเทยบผลการประเมนดานความรความเขาใจของนกเรยนกอนและ

หลงเรยนโดยใชชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย 10913 ผลการประเมนความสามารถในการปฏบตของนกเรยน……..………………. 11014 แสดงความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอน เรองนาฏยศพทและ

ภาษาทานาฏศลปไทย…..……………………………………………… 112

ฎ

สารบญแผนภม

แผนภมท หนา1 กรอบแนวคดทใชในการวจย......................................................................... 172 สรปขนตอนการสรางแบบสอบถาม……….............................................…. 733 สรปขนตอนการสรางแบบสมภาษณ……………………………..............… 754 สรปขนตอนการสรางแบบทดสอบวดความรความเขาใจเรองนาฏยศพทและ

ภาษาทา……………………………………………………………… 865 สรปการสรางแบบประเมนความสามารถในการปฏบตทานาฏยศพท

และภาษาทา...............………………………………………………… 886 สรปขนตอนการสรางแบบสอบถามความคดเหน…………………………... 89

1

บทท 1

บทนา

จากสภาวะการเปลยนแปลงและพฒนาอยางรวดเรวของสงคม ศลปวฒนธรรม รวมทงวทยาการ ประกอบกบกระแสโลกาภวตนทาใหโลกไรพรมแดน การตดตอสอสารทรวดเรวและไรซงขอจากด สงผลกระทบแกประเทศไทยเปนอยางมาก นอกจากประเทศไทยจะไดรบขาวสารเกยวกบการพฒนาดานเศรษฐกจ สงคม การเมอง วทยาศาสตรและเทคโนโลยแลว ประเทศไทยยงรบวฒนธรรมและคานยมทแปลกใหมจากตางประเทศเขามาดวย ทาใหเกดการเปลยนแปลงทางดานวฒนธรรมและคานยมในหลาย ๆ ดาน ไมวาจะเปนการแตงกาย การสอสาร การพดจา แตมวฒนธรรมประการหนงทประเทศไทยยงคงรกษาไวเปนเอกลกษณประจาชาต และเปนสงทสามารถบงชความเปนมาของประวตศาสตร ไดอยางดยง นนคอ “นาฏศลป” ซงศลปวฒนธรรมทางดานนาฏศลปอนออนชอยงดงามนเปนสงทบรรพบรษไทยไดรกษาและสบทอดมาแตโบราณนบเปนสวนประกอบสวนหนงแหงความเจรญของชาต การจะทาใหนาฏศลปเจรญรงเรองตอไปไดนนตองมการอนรกษพฒนาบารงและสงเสรมเพอสบทอดสอนชนรนหลงอยางมระบบระเบยบ (สมคดโชตกวณชย 2534 : 2) นาฏศลปนบวาเปนศลปะทโดดเดนทสด สามารถแสดงออกไดโดยตวเองทงในลกษณะทเขมแขงและออนโยน นาฏศลปถอวาเปนภาษาสากล เชนเดยวกบดนตร แตดกวาตรงทไดเหนดวยตาซงทาความเขาใจไดทนท อกทงมความแนบเนยนกวาภาษาทวไปตรงทมความละมนละไมกวา (เรณ โกศนานนท 2528 : 2) นอกจากนนาฏศลปไทย ถอวาเปนศาสตรทางศลปะทสาคญยง เปนทรจกกนดในรปแบบของการแสดงทมลลาอนออนชอยงดงาม บงบอกถงความประณตรกสวยรกงาม แฝงดวยจตนาการและศลปะอนละเอยดออนของคนไทย แสดงถงความเปนอารยธรรมอนรงเรอง และความมนคงของชาตทไดสบทอดตอกนมาตงแตโบราณกาล(วรสรวง สทธสวรรค 2541 : 1) ความสาคญของนาฏศลปนอกจากจะมคณคา ในฐานะทเปนมรดกทางวฒนธรรมและแสดงถงอารยธรรมทรงเรองแลว นาฏศลปยงมประโยชนสาหรบผทไดเรยนร นนเปนเพราะวาการเรยนนาฏศลปเปนการใชอวยวะทกสวนของรางกายในการเคลอนไหว และทาทางตาง ๆ ของนาฏศลปไทยมทวงทคลายทาฤาษดดตน จงสงผลใหผทไดฝกหดเปนผมสขภาพสมบรณ มจตใจราเรงแจมใส และมบคลกภาพทด (จารณ ลมปนานนท 2539 : 1)นอกจากนนาฏศลปยงเปนกจกรรมทสามารถเสรมสรางนกเรยนใหมวนยในตนเอง รจกระเบยบ

2

วนยในการแสดงออกรวมกบผอน มสมาธ มความพยายามอดทนในการฝกซอม มความรบผดชอบตอผลงาน รจกความไพเราะของเสยงเพลงและการแสดง เสรมสรางความรและความสามารถในการวพากยวจารณและการตดสนใจไดอยางมเหตผล ชวยใหผฝกกจกรรมไดใชเวลาวางไปในทางทเปนประโยชน สงเสรมความคดสรางสรรคและจนตนาการ ทสาคญ คอ ชวยใหเดกไดรคณคาของดนตรและนาฏศลป รคณคาของศลปและวฒนธรรมประจาชาตและ ยงเขาใจศลปะของชาตดวย (อรวรรณ บรรจงศลป และ อาภรณ มนตรศาสตร 2527 : 460 – 461) ในการพฒนาประเทศสามารถจะทาไดหลายวธ สงหนงคอการพฒนาคณภาพของประชากรในประเทศซงสามารถทาไดโดยการจดการศกษาใหมคณภาพตามมาตรฐาน เพราะการศกษาเปนพนฐานสาคญทจะชวยสงเสรมใหประชากรในประเทศ มการพฒนาการในดานตาง ๆ ทงทางดานรางกาย ดานอารมณ-จตใจ ดานสงคม และดานสตปญญา ซงมผลใหบคคลทไดรบการศกษานนสามารถดารงชวตอยในสงคมในปจจบนไดอยางมความสข ซงการสอนนาฏศลปนนเปนกจกรรมทมความสาคญตอการพฒนาบคคลใหเปนพลเมองด มคณภาพและประสทธภาพตามเปาหมายของการจดการศกษาเพราะทาใหนกเรยนเกดความสนกสนาน รสกชนชม และเหนความสาคญของการเรยนนาฏศลปในฐานะเปนมรดกทางวฒนธรรมของประเทศไทย เปดโอกาสใหนกเรยนแสดงออกทงในดานการรองเพลง การเคาะจงหวะ การเคลอนไหวรางกายในลลาจงหวะตาง ๆสาระสาคญของการสอนดนตรและนาฏศลป คอ เปนการแสดงออกอยางหนงของมนษย เพอถายทอดอารมณความรสกของตนเองออกมาในรปของเสยงประกอบจงหวะ ทาทางทเลยนแบบจากธรรมชาตและมการพฒนาการมาเปนการแสดงจนกลายเปนศลปะวฒนธรรมทแสดง เอกลกษณประจาชาต กจกรรมดนตรนาฏศลปมงเนนใหนกเรยนรจกชม ฟง และแสดงออกดานดนตรและนาฏศลปอยางมความสขสนกสนาน การจดกจกรรมแตละครงตองครอบคลมกจกรรมทง 3 ดาน คอ ดานพทธพสย ดานจตพสย และดานทกษะพสย ในการวดผลประเมนผลดนตรและนาฏศลป ตองวดผลและประเมนผลใหครอบคลมพฤตกรรมทง 3 ดาน ดงกลาวดวยเชนกน (กรมวชาการ 2537 : 4 - 287) การสอนดนตรและนาฏศลป ถงแมจะสงเสรมดานการพฒนาแตความรและทกษะ กยงมความจาเปนตอการเรยนการสอน เพราะดนตรและนาฏศลปตองอาศยทกษะพนฐาน เพอนาไปแสดงออกในทางทถกตอง จงควรตองใชการปฏบตใหมากทสด(กระทรวงศกษาธการ 2542 ข : 117)

ในวงการศกษาปจจบนไดมการพฒนาประสทธภาพการเรยนการสอนในโรงเรยนโดยไดนาแนวคดทางเทคโนโลยการศกษาและนวตกรรมเขามามบทบาทในการจดการเรยนการสอน เพอใหผลการเรยนรและประสทธภาพทางการเรยนการสอนดยงขน จากการตดตามกระบวนการ

3

การจดการเรยนการสอนพบปญหาหลายประการ เชน การจดโปรแกรมการเรยนการสอนไมเปนไปตามหลกสตร ปญหาเรองหลกสตร ปญหาการเรยนการสอนไมเปนไปตามปรชญาทตองการใหนกเรยนคดเปนแกปญหาเปนมงเนนใหนกเรยนมสวนรวมในกระบวนการเรยนการสอน เพราะครสวนใหญนยมสอนโดยใชวธการบรรยายหนาชน ไมคอยใชวธการอภปรายหรอสงเสรมใหนกเรยนไดลงมอปฏบตและคดเอง โดยมกอางวาเสยเวลาและนกเรยนไมชอบเรยน ปญหาการขาดสอการสอนทมประสทธภาพและเออตอการจดการเรยนการสอน ไมมสอทใชเปนเครองมอชวยในการจดการเรยนการสอน หรอครไมสามารถสรางสอการสอนได

เพอพฒนาการเรยนการสอนใหมคณคาและชวยลดปญหาในการจดการเรยนการสอน โดยการนานวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษาสมยใหมมาประยกตใช ไดแก สอการสอนประเภทตาง ๆ เชน วทย โทรทศน ภาพยนตร แถบบนทกภาพ สไลด เครองบนทกเสยง และเครองชวยสอนอน ๆ เปนตน การสรางสงแวดลอมทจะใหประสบการณแกนกเรยนรบรดวยการดการฟง หรอทงการดและการฟง และไดใชประสาทสมผสทง 5 ซงจะทาใหนกเรยนเรยนรไดดขนหรอใชเปนเครองมอชวยครในการจดการเรยนการสอนได อนง ในการพฒนาการเรยนการสอนใหดนน สอการสอนทชวยใหนกเรยนไดกระทากจกรรมการเรยนรดวยตนเองมากทสด คอชดการสอนเนองจาก ชดการสอนเปนสอการสอนทดงดดความสนใจของนกเรยนได ชวยใหนกเรยนเกดการเรยนรตามจดประสงคของการเรยนการสอนดวยตนเอง (ชชพ ออนโคกสง 2524 : 2,อางถงใน สามารถ จยทอง 2540 : 2) ไมวาชดการสอนหรอกจกรรมการสอนจะมสวนสงเสรมใหเดกไดทากจกรรมเพอการเรยนรไดดวยตนเอง เพราะชดการสอนเปนสอประสมทไดจากการผลตและการนาสอการสอนทสอดคลองกบ วชา หนวย หวเรอง และ วตถประสงค เพอชวยใหเกดการเปลยนแปลงดานพฤตกรรมการเรยนการสอนไดอยางมประสทธภาพ (ชยยงค พรหมวงษ และ คณะ 2523 :118) นอกจากนชดการสอนยงมคณคาในดานชวยใหครและนกเรยนมความมนใจในการดาเนนการเรยนการสอน เพราะลดเวลาในการเตรยมตวลวงหนา และนกเรยนมสวนรวมในกจกรรมการเรยนการสอนอยางแทจรง รวมทงชดการสอนมสงอานวยความสะดวกในการเรยนรทบรณาการอยางด จงทาใหการเรยนการสอนมประสทธภาพมากยงขน(ประหยด จระพงศ 2527 : 267)

จากการศกษางานวจยทงในและตางประเทศ ทเกยวกบการจดการเรยนการสอนโดยใชชดการสอน พบวา ผลสมฤทธทางการเรยนในวชาตาง ๆ ไดแก วชาภาษาไทย วชาภาษาองกฤษ วชาคณตศาสตร วชาวทยาศาสตร และวชาดนตรและนาฏศลป ของนกเรยนทเรยนโดยใชชดการสอน ซงหลงเรยนดวยชดการสอนจะสงกวากอนการเรยนดวยชดการสอน หรอ

4

ผลสมฤทธทางการเรยนของกลมนกเรยนทเรยนโดยใชชดการสอนสงกวากลมนกเรยนทเรยน จากการเรยนการสอนตามคมอครโดยทวไป (Brawlay and Mc.Donald 1975 : 8280 , อางถงในนชลดา สองแสง 2540 : 1 – 3) ดงนน จะเหนไดวาชดการสอนจงจดเปนอปกรณสาเรจรป ทชวยใหครไดรบความสะดวกในการสอนลดบทบาทของครทขาดประสบการณสอนและเทคนค การสอนใหนอยลง และมสอการสอนทสอดคลองกบเนอหาและวตถประสงค ครสามารถดาเนนการสอนใหมประสทธภาพเปนมาตรฐานเดยวกน ประหยดเวลาในการเตรยมการสอนของคร และทสาคญนกเรยนไดเรยนรตามศกยภาพของตนเองทพงม ทาใหเกดความภาคภมใจในตนเองทสามารถเรยนรไดเทากบคนอน ๆ

สาหรบวชานาฏศลปนนแนวทางหนงทจะชวยใหผลการจดการเรยนการสอนกอใหเกดประสทธภาพมากขน นกเรยนไมเกดความเบอหนายในการเรยนเรองเหลาน และนกเรยนเกดความรความเขาใจและสามารถปฏบตกจกรรมหรอชมกจกรรมทางดานนาฏศลปได คอ การใชชดการสอนทมลกษณะเปนสอประสม เนองจากชดการสอนเปนเทคโนโลยการศกษาทมคณคาเปนเครองมอทชวยใหครดาเนนการสอนไปตามลาดบขนตอน สามารถถายทอดเนอหา และประสบการณทซบซอนจากนามธรรมเปนรปธรรมได นกเรยนมโอกาสปฏบตกจกรรมดวยตนเองชวยสงเสรมการศกษารายบคคล นกเรยนไดเรยนตามความสนใจตามเวลาและโอกาสทอานวย ทาใหการเรยนการสอนมประสทธภาพยงขน (ชยยงค พรหมวงศ และ คนอน ๆ 2521 : 60)

ชดการสอน (Instructional Package) เปนชดอปกรณทใชสอประสม (Multi MediaSystem) ทนาสอหลายอยางมาสมพนธกนเพอถายทอดเนอหา ซงสอดคลองกบคากลาวของ ชยยงค พรหมวงศ (2521 : 60) วาถานาสอการเรยนการสอนตงแตสองชนดขนไปทเลอกสรรแลววาเหมาะสมกบเนอหานน ๆ มาใชประกอบเขาดวยกนจะชวยใหนกเรยนทมความสามารถในการเรยนรชาสามารถเรยนรไดเรวขน และทาใหผลสมฤทธทางการเรยนดขนกวาการใชสออยางใดอยางหนงเพยงอยางเดยว ทงนยงสอดคลองกบคากลาวของวชย วงษใหญ (2521 : 5) ทวาการสอนโดยใชสอบทเรยนประสมทมระบบการผลตโดยการนาสอการเรยนการสอนหลาย ๆอยางมาสมพนธกน และมคณคาสงเสรมซงกนและกน จะทาใหครมความมนใจในการสอนทาใหนกเรยนเกดการเรยนรทมประสทธภาพ นอกจากนศรพร ปตตะพงศ (2543 : 10) กลาววาชดการสอน คอ ชดของสอประสมทสอดคลองกบเนอหาและประสบการณของหนวยการเรยนเพอเราความสนใจและอธบายเนอหาทาใหเกดความเขาใจ ชวยใหการเรยนการสอนมประสทธภาพเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมตามจดประสงคทตงไว ชดการสอนใหความสะดวกแกผใชทงนกเรยนและคร เพราะมการทากจกรรมการเรยนอยางมระบบตองจดแบงเนอหาออกเปนหนวยยอย

5

และเหมาะสมกบเวลาทใชสอน มสอการสอนหลากหลายชนดทชวยเราความสนใจ และสรางความสนใจในเนอหานนๆ แกนกเรยน ทาใหนกเรยนไดพฒนาสตปญญาชวยใหนกเรยนทเรยนรชาไดเรยนรเรวขน อนเกดจากการทนกเรยนไดปฏบตกจกรรมตางๆ ดวยตนเอง และรวมทางานเปนกลมโดยมครเปนผชวยเหลอและแนะนา นชลดา สองแสง (2540 : 4) การสอนโดยมการใชชดการสอนทมสอประกอบการสอนอยางมระบบจะทาใหประสทธผลในการเรยนของนกเรยน ดขน เกดการเรยนรไดงายขนและประหยดเวลา เพราะสอจะชวยถายทอดความคดระหวางครกบนกเรยน ชวยใหนกเรยนสามารถเขาใจเรองราวทครสอนไดงายและรวดเรวทงยงเกดความจาทถาวรสอดคลองกบจารวรรณ แสงทอง (2523 : 1) ทกลาววาสอการสอนสามารถเปลยนแปลงทศนคต หรอความคดรวบยอดของนกเรยนใหมนคงได

ปญหา

จากการตดตามผลการใชหลกสตรประถมศกษา พทธศกราช 2521 ของกรมวชาการกระทรวงศกษาธการ ไดขอมลวา ผลสมฤทธทางการเรยนในเนอหาวชาดนตรและนาฏศลปยงไมบรรลตามวตถประสงค เนองมาจากครสวนใหญขาดความรและความเขาใจในเรองดนตรและนาฏศลปทาใหขาดความมนใจในการจดกจกรรมการเรยนการสอน ครจงไมนยมสอนกจกรรมนาฏศลป เพราะครปฏบตไมไดและมองไมเหนประโยชนของนาฏศลป บางครงละเวนไมสอนในบางเรอง และมความรสกทไมดตอการสอนนาฏศลป ทาใหการเรยนการสอนไมบรรลเปาหมายทกาหนดไว (กระทรวงศกษาธการ 2542 ก : คานา) ซงสอดคลองกบผลการสารวจปญหาการนเทศและความตองการจดกจกรรมการเรยนการสอนดนตรและนาฏศลป พทธศกราช2532 ของหนวยศกษานเทศ (สานกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต 2532 : บทนา,อางถงใน กลยา ยอดระยบ 2535 : 3) พบวา ครสวนใหญไมเขาใจการจดกจกรรมการเรยนการสอนตามแผนการสอน ยงเนนการสอนทฤษฎดวยการจดบนทกและทองจา ครขาดความเขาใจเกยวกบความเปนมาของทาราทแทจรง จงไมสามารถปรบกจกรรมใหนกเรยนเขาใจและปฏบตได และครไมสามารถอธบายใหนกเรยนเขาใจแจมแจงไดเพราะไมไดมความรโดยตรงนอกจากนยงมปญหาในเรองสอการเรยนการสอนทใชภาพประกอบเพยงอยางเดยวไมสามารถชวยใหเกดความเขาใจ จดกจกรรมไดนอย และขาดสอการสอนทกระตนเราความสนใจของนกเรยนจากปญหาเหลานสงผลใหนกเรยนขาดความรความเขาใจในเนอหาบางสวนดานดนตรและนาฏศลป ทาใหไมเกดความซาบซงในดนตรและนาฏศลปไทย เมอเรยนกไมเขาใจดกไมรเรอง

6

ในทสดกเกดความเบอหนายไมอยากเรยน ไมอยากร และมความรสกทไมดตอวชาดนตรและนาฏศลปไทย

จากการศกษาของจารณ ลมปนานนท (2539 : 4) ซงดาเนนการสารวจปญหาและความตองการของครดนตรและนาฏศลปในโรงเรยนประถมศกษา พบวา สาเหตททาใหผลสมฤทธทางการเรยนวชาดนตรและนาฏศลปของนกเรยนตา นกเรยนไมสามารถนาความรทไดรบไปใชประโยชนไดเพราะนกเรยนไมเขาใจ นกเรยนไมสามารถปฏบตการดานดนตรและนาฏศลปไดและนกเรยนเกดความเบอหนายไมชอบวชาดนตรและนาฏศลปไทย เปนเพราะครสวนใหญสอนไมครบเนอหา เนองจากไมมความถนดและความแมนยาในเนอหา ครขาดความรดานนาฏศลปมาก โดยเฉพาะอยางยงขาดสอทกระตนเราความสนใจของนกเรยน คอไมมสอททาใหนกเรยนเกดความเขาใจและสามารถปฏบตกจกรรมดานนาฏศลปไดอยางไมรลมและไมเบอหนาย นอกจากนอรวรรณ บรรจงศลป และ อาภรณ มนตรศาสตร (2529 : 551) ไดใหขอสงเกตในพฤตกรรมการสอนดนตรนาฎศลปวา ครบางคนมความเขาใจการสอนดนตรและนาฏศลปวาจะตองเปนผเชยวชาญจงสามารถสอนได ครทเปนชายจะเหนวาเปนกจกรรมของครผหญงฉะนนครผชายจงมกจะไมดาเนนการสอนตามหลกสตร แตหากครดนตรและนาฏศลปทกคนไดศกษาการจดกจกรรมดนตรนาฏศลปจนเขาใจได กจะสามารถสอนใหบรรลตามเปาหมายของหลกสตรทกาหนดไวได แตหากการสอนไมสอดคลองกบอารมณความรสกของเดกกจะไมสามารถทากจกรรมรวมกบเดกได อกปญหาหนงกคอครขาดความเขาใจเกยวกบหลกสตรและจดกรรมการเรยนการสอนไมตรงกบเปาหมายของหลกสตร สงเหลานมผลตอการเรยนรของนกเรยนทงสนคอสงผลใหผลสมฤทธวชาดนตรและนาฏศลปของนกเรยนไมบรรลผลตาม วตถประสงคทตงไวและนกเรยนมทศนคตทไมดตอการเรยนดนตรและนาฏศปไทย ซงกาญจนา ธญญะโชโค และเสาวคนธ อรณรตน (2526 : 58, อางถงใน จดาภา วายโสภา 2543 : 2) ไดกลาววาครยงมปญหาในการสอนดนตรนาฏศลป บางครงยกเวนไมสอนบางเรอง เนองจากขาดความรและทกษะเชน ครราไมเปน สาธตใหนกเรยนดไมได นอกจากนยงพบวาครไมสามารถจดกจกรรมการเรยนการสอนได เนองจากขาดสอการสอนทนาสนใจ ขาดอปกรณไมมเครองดนตร สอดคลองกบงานวจยของฉนทนา อดมสน และ เกอจต ฉมทม (2533 : บทคดยอ) ไดทาการวจยเรองปญหาการสอนนาฏศลประดบประถมศกษาในจงหวดขอนแกน พบวามปญหาดานการขาดแคลนหนงสอ คมอตาราหนงสออางองสาหรบใหครศกษาคนควา ครขาดความรความเขาใจหลกสตรครวชาดนตรและนาฏศลปโดยตรงมนอยไมเพยงพอ และไมไดรบการอบรมหลกสตรวชานการขาดสอการสอนและเครองดนตร ขาดงบประมาณในการสรางและซอมแซมสอการสอน

7

ขาดการตดตอประสานงานกบแหลงวชาการดานดนตรและนาฏศลปอกทงไมไดรบความชวยเหลอจากศกษานเทศกทมความสามารถในดานดนตรเทาทควร และจากการสมภาษณครวชาดนตรนาฏศลปของโรงเรยนวดปาพฤกษ และสรปจากประสบการณการสอนดนตรนาฏศลป พบวานกเรยนไมชอบเรยนวชาดนตรและนาฏศลป เพราะคดวาไมมความสาคญ มลลาเชองชา จดจาทาไดยากและไมสามารถนาไปใชในชวตประจาวนได ซงเปนทศนคตทไมดตอการเรยนวชาดนตรและนาฏศลป นอกจากนสรสทธ ปนะเล (2536 : 139 – 141) ไดศกษาวจยเรอง ปญหาการจดการเรยนการสอนในกลมสรางเสรมลกษณะนสยวชาดนตรและนาฏศลปของครชนประถมศกษาปท 6 สงกดสานกงานการประถมศกษาจงหวดมหาสารคาม จากงานวจยพบวา ปญหาในการจดการเรยนการสอนวชาดนตรและนาฏศลป คอ ครขาดความรความเขาใจเกยวกบโครงสรางของหลกสตรวชาดนตรและนาฏศลป และเรองเนอหาของวชาดนตรและนาฏศลป เนองจากครไมไดจบดนตรหรอนาฏศลป หลงจากการจดกจกรรมการเรยนการสอนแลว นกเรยนไมสามารถนาความรไปประยกตใชในชวตประจาวนได นกเรยนมผลสมฤทธวชาดนตรนาฏศลปตานกเรยนเกดความเบอหนายและไมชอบเรยนวชาดนตรและนาฏศลป สภาพหองเรยนไมเอออานวยตอการจดกจกรรมการเรยนการสอนบางกจกรรม ครไมมทกษะในการสอนวชาดนตรและนาฏศลป ครไมมเทคนคในการจดกจกรรมการเรยนการสอน ในดานสอการเรยนการสอนมปญหามาก เนองจากทางราชการ จดสรรงบประมาณใหไมเพยงพอ ทาใหเกดปญหาการจดหาสอ ขาดสอการสอนทนาสนใจทนาไปจดการเรยนการสอนแลวทาใหนกเรยนเกดความรความเขาใจและมความสามารถในการปฏบตกจกรรมทางดานดนตรและนาฏศลปได

นอกจากนยงพบวาวชาดนตรและนาฏศลปยงเปนวชาทสอนคอนขางยาก นกเรยนไมสามารถเปดตาราคนควาหาความรใหเขาใจดวยตนเองทงหมดได และจากปญหาการขาดครวชานาฏศลป ทาใหบางโรงเรยนไมสอนในสวนเนอหาวชานาฏศลป สงผลใหการเรยนการสอนไมสมบรณครบถวนตามจดมงหมายของหลกสตรและแผนการศกษาแหงชาตทกาหนดไวนกเรยนกไมไดรบความรในสวนเนอหาวชานาฏศลปไปดวย นอกจากนจากการศกษาสถานภาพของครดนตรและนาฏศลปและการสอนดนตรและนาฏศลปในระดบประถมศกษาและมธยมศกษา พบวา แหลงผลตครนาฏศลปและการสอนนาฏศลปในชนเรยนลมเหลวโดยสนเชง แมวาสถาบนอดมศกษาจะผลตครนาฏศลปมาทกปกตาม แตกระทรวงศกษาธการไมมตาแหนงทจะรบครเขาไปสอนดนตรนาฏศลปในโรงเรยน ผบรหารจงตองรบผดชอบหาครมาสอนในหองเรยนใหได จงกลายเปนวา “ครอะไรกได” สามารถสอนวชาดนตรและนาฏศลปได (สกร เจรญสข 2539 :บทคดยอ) สงผลใหการจดกจกรรมการเรยนการสอนนาฏศลปไมเปนไปตามวตถประสงคท

8

ตงไว นกเรยนไมสามารถปฏบตกจกรรมทางดานดนตรและนาฏศลปได เพราะไมเขาใจในเนอหาทครจดการเรยนการสอนให นอกจากปญหาทกลาวมาขางตนแลว ยงมปญหาการจดการเรยนการสอนวชาศลปะกบชวต ซงเปนวชาบงคบแกนในหลกสตรมธยมศกษาตอนตน พทธศกราช 2521 (ฉบบปรบปรง พ.ศ. 2533) ใหจดการเรยนการสอนตงแตชนมธยมศกษาปท 1 ถงชนมธยมศกษาปท 3 ประกอบดวย 3 สาขาวชา ไดแก ทศนศลป ดนตร และนาฏศลป เวลาเรยน 1 คาบตอสปดาหตอภาคเรยน 0.5 หนวยการเรยน โดยมวตถประสงคเพอพฒนานกเรยนใหมความรความเขาใจ มทกษะพนฐานอนจะนาไปสความชนชมศลปะดนตรไทย และนาฏศลป ซงสอดคลองกบเปาหมายในการพฒนาบคคล สงคมในปจจบนและอนาคต ศลปะกบชวตจเปนสวนหนงในการเสรมสรางศกยภาพของบคคล (กรมวชาการ 2537: 1) วชาศลปะกบชวต ซงถอวาเปนวชาทมลกษณะเฉพาะในการจดการเรยนการสอนทตองอาศยวธการสอนทเนนทกษะกระบวนการและการบรณาการ ดงนนจาเปนตองอาศยครทมความเขาใจและสามารถเชอมโยงความรของศาสตรทง 3 อยางแทจรง รวมทงตองมทกษะดานการสอนทดจงจะทาใหการสอนบรรลจดมงหมายได ซงครศลปะสวนใหญมกจะมความรความชานาญเฉพาะสาขาเทานน เมอครขาดความพรอมในคณลกษณะอยางใดอยางหนงกยอมทาใหไมบรรลจดมงหมายของหลกสตรได จากแนวปฏบตทกลาวมาจงเปนปญหาสาคญของครทจะปฏบตไดอยางครบถวนตามกระบวนการ หากไมไดรบการเอาใจใสหรอชแนะจากฝายบรหารหรอหนวยงานทเกยวของ (สงคม ทองม 2534 : 136 – 140) จากการจดหลกสตรดงกลาว กอใหเกดปญหาดานการจดการเรยนการสอนในโรงเรยนระดบมธยมศกษา เนองจากเนอหาวชามากมายทาใหเกดปญหา เชน การสอนไมทนตามกาหนดเวลาแตละภาคเรยน และขาดสอการสอน เกยวกบครทตองใชครวชาทศนศลป ดนตร และนาฏศลป ถง 3 คน จงจะสมบรณตามเปาหมายของหลกสตรและมความยงยากตอการประเมนผลทง 3 สวนวชา โดยเฉพาะในโรงเรยนขยายโอกาสทเปดสอนระดบมธยมศกษาตามตาบลตาง ๆ ของแตละจงหวด (สวรรณรตน นาคภกด2535 : 56 – 57) จากสภาพการจดการเรยนการสอนวชาศลปศกษาในโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษาของประเทศไทยในปจจบนยงไมบรรลจดมงหมายของหลกสตร เนองจากสาเหตตาง ๆทงดานตวคร ทงดานสอการเรยนการสอน และอน ๆ โดยเฉพาะวชานาฏศลป ซงเปนวชาทตองอาศยความเชยวชาญ และสอการเรยนการสอนทหลากหลาย แตในโรงเรยนขยายโอกาสสวนใหญขาดแคลนครทจบทางดานนาฏศลปโดยตรง และขาดสอการเรยนการสอน ดงนนบางโรงเรยนจงงดเวนไมสอนวชานไปเลย หรอสอนโดยการอานหนงสอเรยนใหนกเรยนฟงและทองจา นกเรยนจงไมเกดทกษะทางดานนาฏศลปทแทจรง ซงปญหาทสาคญปญหาหนงคอการ

9

ขาดสอการเรยนการสอนทจาเปน จากการวจยของเกรยงศกด บาทชาร (2543 : 105 – 116) ซงไดศกษาปญหาการจดการเรยนการสอนวชาศลปศกษา ชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา สงกดสานกงานการประถมศกษาจงหวดอดรราชธาน และงานวจยของสรศกด วงศกาฬสนธ (2544 : 117 – 132) ทศกษาเกยวกบปญหาการจดการเรยนการสอนวชาศลปะกบชวตของครครระดบมธยมศกษาตอนตน ในโรงเรยนมธยมศกษาสงกดกรมสามญศกษาจงหวดนครพนม ไดผลการวจยทสอดคลองกน คอพบวา ปญหาทพบมาก ไดแก ปญหาดานการใชสอการสอน คอ ครสวนใหญตองสอนหลายวชา มภาระมากเกนไปทาใหไมมเวลาจดทาและเตรยมสอการสอน และโรงเรยนขาดงบประมาณสาหรบซอวสดมาผลตสอการสอนเนองจากแนวปฏบตของโรงเรยนสวนใหญทไมเหนความสาคญของวชาน จงทาใหเกดการขาดแคลนสอทจาเปนในการจดการเรยนการสอน หรอมสอไมเพยงพอและไมเหมาะสม จากปญหาเหลานจงทาใหการเรยนการสอนขาดประสทธภาพ และสงผลใหผลสมฤทธทางการเรยนวชาศลปะกบชวตของนกเรยนนน ตากวาเกณฑทคาดหมายไว และจากการวดและประเมนผลการเรยนปการศกษา 2543 และ ปการศกษา 2544 ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนวดปาพฤกษ พบวาในเนอหาพนฐานดานนาฏศลปเรองนาฏยศพทและภาษาทา นกเรยนสวนใหญขาดความรความเขาใจเรองนาฏยศพทและภาษาทา คอ มคะแนนตากวาเกณฑของโรงเรยนและผลการสอบภาคปฏบตมนกเรยนจานวน 50 % ของนกเรยนทงหมด ไมสามารถแสดงทานาฏยศพทและภาษาทาไดอยางถกตอง และจากการพดคยกบนกเรยน พบวา นกเรยนสวนใหญโดยเฉพาะนกเรยนชายไมชอบเรยนวชานาฏศลป เพราะนาเบอหนาย เชองชา สอไมนาสนใจและไมทาใหตนเตนหรอสนกสนาน มแตรปภาพในหนงสอซงเลกมากมองเหนไมชดเจน

ประพจนปญหาของการวจยจากสภาพปญหาทกลาวมาแลวขางตนเปนทมาของประพจนปญหาของการวจย ซง

ถอวาเปนจดเรมตนของการวจยในครงน คอนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ขาดความรความเขาใจเรองนาฏยศพทและภาษาทา คอมคะแนนตากวาเกณฑของโรงเรยน และไมสามารถปฏบตทานาฏยศพทและภาษาทาอยางถกตองได ซงจาเปนตองไดรบการพฒนาและปรบปรงแกไขอยางเรงดวน

ความสาคญของปญหาจากปญหาเกยวกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ขาดความรความเขาใจเรองนาฏยศพท

และภาษาทา ไมสามารถแสดงทานาฏยศพทและภาษาทาอยางถกตองได ทกลาวมาแลวขางตน

10

บงชไดวาควรหาแนวทางในการแกไขปญหาโดยเรงดวน หากไมไดรบการแกไขแลวจะสงผลทาใหการจดการเรยนการสอนเปนไปอยางไมมประสทธภาพ และไมบรรลผลตามจดมงหมายของหลกสตร ซงการสอนนาฏยศพทและภาษาทานน นบเปนสงทสาคญและจาเปนมาก เพราะจะทาใหนกเรยนมความรความเขาใจในทาทางตาง ๆ รวมถงทาราทแสดงออกมา และทาใหนกเรยนเกดความสนใจและความชนชมในนาฏศลปไทย และไมเบอหนายในการเรยน ดงคากลาวของเรณ โกศนานนท (2544 ก : 1) ทวาถาจะดนาฏศลปใหเกดความชนชมไดด จะตองมความเขาใจในเรองทาทางตาง ๆ ทตวแสดง แสดงออกมาได จงจะทาใหเกดความสนกสนานและเกดความสนใจขน หากนกเรยนไมมความรความเขาใจและไมสามารถแสดงทานาฏยศพทและภาษาทาไดอยางถกตองแลว นกเรยนกไมสามารถฝกการราทยากขนตอไปได เมอไมเขาใจ นกเรยนกไมสนใจ ไมชอบเรยนวชานาฏศลป เกดความเบอหนาย เพราะคดวาเปนวชาทไมสาคญ เรยนไปแลวไมสามารถนาไปใชในชวตประจาวนได ในทสดนกเรยนกจะมความรสกทไมดตอวชานาฏศลปโดยคดวาเปนสงทไมสาคญและมลลาเชองชานาเบอหนาย (บปผา ประทปทอง 2542 : 3)

สาหรบแนวทางแกไขปญหา นกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ขาดความรความเขาใจเรองนาฏยศพทและภาษาทา และไมสามารถแสดงทานาฏยศพทและภาษาทาอยางถกตองได มวธแกปญหา ไดหลายวธ เชน การใชสอคอมพวเตอรชวยสอน การใชบทเรยนสาเรจรป การใชวธสอนตาง ๆ เชน วธสอนโดยใชการบรรยาย วธสอนโดยใชการสาธต ฯลฯ การใชชดการสอนซงเปนเครองมออนสาคญทจะชวยพฒนาการเรยนการสอน ไดแก สอการเรยนการสอนทอยในรปแบบสอประสม ซงจะชวยครถายทอดเนอหาประสบการณ เราความสนใจของนกเรยน เปดโอกาสใหนกเรยนมสวนรวมในกจกรรมและแสดงความคดเหนอยางกวางขวางทสด นอกจากนยงพบวาชดการสอนทาใหนกเรยนมการพฒนาความรและความเขาใจสงขน และสอประเภทนนาจะไดผลด เนองจากชดการสอนเปนสอการสอนทใชสอประสม ซงเปนระบบการนาวสดอปกรณและวธการหลายประเภทมาปรบปรงการเรยนรของนกเรยนใหมประสทธภาพยงขน ทงยงชวยแบงเบาภาระของครในการจดการเรยนการสอนและมสวนชวยใหนกเรยนเกดการเรยนร ทเทาเทยมกน จากรายงานของดวงเดอน คปตคาร (2540 : บทคดยอ) ไดศกษาเกยวกบการสรางชดการสอนนาฏศลป เรองสาระทานองเพลงไทยผานการขบรอง สาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 พบวาชดการสอนทสรางขนมประสทธภาพ ทาใหนกเรยนมการพฒนาดานความรความเขาใจสงกวากอนการใชชดการสอน และนกเรยนมเจตคตทดตอการเรยนนาฏศลปและ ชดการสอน สอดคลองกบจนทรเพญ พงศครแสน (2540 : บทคดยอ) ไดศกษาเรองชดการสอนเรองกจกรรมเนนการฟง ชนประถมศกษาปท 6 พบวา ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยน

11

หลงจากเรยนดวยชดการสอนสงกวากอนการเรยนดวยชดการสอนอยางมนยสาคญทางสถต ทระดบ .01 นอกจากนในรายวชาอน ๆ กมการใชชดการสอนเพอใหผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนดขนกวาเดม เชน จากการวจยของนชลดา สองแสง (2540 : บทคดยอ) ไดดาเนนการวจยเกยวกบการสรางชดการเรยนการสอนวชาคณตศาสตร เรองการบวก การลบ ในระดบชนประถมศกษาปท 1 พบวาชดการสอนมประสทธภาพทาใหผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนสงขน อกทงสนย การสมพจน (2540 : บทคดยอ) ไดศกษาผลการเรยนกลมการงานพนฐานอาชพ เรอง การถนอมอาหารของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ทเรยนโดยการใชชดการสอนแบบศนยการเรยน พบวาผลการเรยนของกลมทดลองสงกวากลมควบคมอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ทงดานทฤษฎ ดานปฏบต และดานคะแนนรวม สวนสรพล ทศนวรานนท(2541 : บทคดยอ) กไดทาการวจยเกยวกบการสรางชดการสอนรายยอย กลมสรางเสรมประสบการณชวต สาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 พบวาชดการสอนมประสทธภาพทาใหคะแนนการทดสอบหลงเรยนสงกวาคะแนนการทดสอบกอนเรยนดวยชดการสอนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 และจากการวจยของภลลภ อนทมาตร (2543 : บทคดยอ) ไดดาเนนการพฒนาชดการสอนวชาวทยาศาสตร เรอง การขนสงและการสอสาร ผลการวจยพบวา ชดการสอนมประสทธภาพทาใหผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนกอนและหลงเรยนดวยชดการสอนแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 โดยผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนดวยชดการสอนมคาเฉลยสงกวาผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนกอนเรยนดวยชดการสอน และนกเรยนรสกเหนดวยอยางมากตอการเรยนโดยใชชดการสอน ดงนนการพฒนาชดการสอนของครในวชาตาง ๆ และวชาดนตรและนาฏศลป จะชวยทาใหครทไดศกษาชดการสอนเกดความรความเขาใจและสามารถจดการเรยนร โดยใชชดการสอนไดอยางถกตอง โดยเนนนกเรยนเปนศนยกลางทาใหครทไมมความรและขาดทกษะการสอนดนตรและนาฏศลปเกดความมนใจในการจดกจกรรม การเรยนการสอนขน นกเรยนไดมโอกาสเรยนร และลงมอปฏบตกจกรรมดวยตนเองมากขนเปนการลดบทบาทของครลง มสอการสอนหลากหลายทมประสทธภาพและเหมาะสมกบเนอหาวชานาฏศลปทชวยกระตนและเราความสนใจของนกเรยน ทาใหนกเรยนไดเรยนอยางสนกสนานกจะเกดความสขในการเรยน ซงตรงกบพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542ไดกาหนดไว สงผลให นกเรยนเกดความรความเขาใจในเนอหาวชาทครสอนไดอยางแมนยาและสามารแสดงออกมาไดอยางถกตอง

จากทกลาวมาขางตนจะเหนไดวา การสอนโดยใชชดการสอนเรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทยสาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 จะทาใหนกเรยนมธยมศกษาปท 1 ม

12

ความรความเขาใจเรองนาฏยศพทและภาษาทา และสามารถแสดงทานาฏยศพทและภาษาทาอยางถกตองได ซงเปนสอ การสอนทสาเรจรปประกอบไปดวยสอและกจกรรมทหลากหลาย ทาใหครเกดความมนใจในการสอนและทาใหนกเรยนไดมบทบาทในการเรยนการสอนมากขนดวย ดงนน ผวจยจงสนใจทจะสรางนวตกรรมทประกอบไปดวยสอประสม เพอแกปญหานกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ขาดความรความเขาใจเรองนาฏยศพทและภาษาทา และไมสามารถปฏบตทานาฏยศพทและภาษาทาอยางถกตองได ซงนวตกรรมนนคอ ชดการสอน

กรอบแนวคดทใชในการวจย

การพฒนาชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 น ผวจยไดศกษาคนควาแนวคดและงานวจยทเกยวของกบการพฒนาชดการสอน โดยใชทฤษฎการออกแบบการเรยนการสอน ซงเปนกระบวนการแกปญหาการเรยนการสอน โดยการวเคราะหสถานการณหรอเงอนไขในการเรยนรอยางเปนระบบ แลวจงทาการวางแผนการเรยนการสอนอยางเปนระบบ เพอใหการจดการเรยนการสอนบรรลจดมงหมายซงมนกการศกษาเสนอทฤษฎหรอรปแบบของการออกแบบการเรยนการสอนไวหลายรปแบบ (กาญจนา คณารกษ 2539 : 5, 11, 111 – 131) ดงน คอ แบบจาลองของกองทพอากาศ ม 5 ขนตอนคอ (1) ความตองการในการวเคราะหระบบ คอการตดสนใจเกยวกบความตองการในการปฏบตงาน ดวยการเกบขอมลสารสนเทศตาง ๆ จากผเกยวของ เชนนกเรยน คร สงแวดลอมนโยบาย จดประสงค มการวเคราะหภาระงาน (2) ความตองการนยามการศกษา/ฝกอบรมโดยตดสนใจเกยวกบความตองการในการฝกอบรม (3) การพฒนาจดประสงคและแบบทดสอบการเขยนจดประสงคเชงพฤตกรรมและรายการขอสอบ (4) การวางแผนการพฒนาและการปรบปรงการเรยนการสอน โดยการออกแบบวธการเรยนการสอน และวสดอปกรณ (5) ดาเนนการและประเมนผลการเรยนการสอน ทงดานเนอหาวชาและดานสงแวดลอมในการเรยนร แบบจาลองของสถาบนพฒนาการเรยนการสอน (IDI : Instructional Development Institute Model) ม 9ขนตอน ดงน คอ (1) การกาหนดปญหา การประเมนความตองการจาเปน การกาหนดลาดบกอน – หลงของความตองการจาเปน (2) การวเคราะหสภาพแวดลอม การวเคราะหนกเรยนการวเคราะหสถานการณ และการวเคราะหทรพยากรทตรงกบเรอง (3) การจดระบบการจดการการจดการเกยวกบภาระงาน ความรบผดชอบและเวลา (4) การกาหนดจดประสงค การระบจดประสงคปลายทางและจดประสงคนาทาง (5) การกาหนดวธการเฉพาะทเกยวกบการเรยนร

13

การเรยนการสอนและสอ (6) การสรางสอตนแบบ การสรางตวแบบเกยวกบวสดการเรยนการสอนและวสดการประเมนผล (7) การสรางตนแบบทดสอบ การทาการทดลองและการรวบรวมขอมล การประเมนผล (8) การวเคราะหผล การวเคราะหจดประสงค วเคราะหวธการและการวเคราะหเทคนคการประเมนผล (9) การนาไปใช/การนากลบมาใช การทบทวน การตดสนใจและการปฏบต แบบจาลองของ IPISD (The Interservice Procedures for InstructionalSystem Development Model) ซงม 5 ขนตอน คอ (1) การวเคราะห การวเคราะหภาระงานวเคราะหรายวชาทมอยและเลอกสภาพการณการเรยนการสอน (2) การออกแบบ การพฒนาจดประสงค พฒนาแบบทดสอบ พรรณนาพฤตกรรมความพรอม ตดสนใจเกยวกบขนตอนและโครงสราง (3) การพฒนา การระบการเรยนร/เหตการณตาง ๆ กจกรรมตาง ๆ ทเฉพาะเจาะจงระบแผนการจดการเรยนการสอน ทบทวนเลอกวสดอปกรณ พฒนาการเรยนการสอน (4) การนาไปใช การนาแผนการจดการเรยนการสอนไปใชและดาเนนการเรยนการสอน (5) การควบคมการดาเนนการประเมนผลภายใน การดาเนนการประเมนผลภายนอก และระบบการพจารณาทบทวน แบบจาลองของบรกส ซงม 6 ขนตอน ดงนคอ (1) การวเคราะห (2) การออกแบบ (3) การพฒนา (4) การทดลองภาคสนาม (5) การนาไปใช (6) การแพรกระจาย สาหรบแบบจาลองของกาเยและบรกส ม 9 ขนตอน คอ (1) วเคราะหระดบของระบบ (2) ชเฉพาะผลทไดรบจากการเรยนการสอน (3) วเคราะหผลทไดรบจากการเรยนการสอน วเคราะหภาระงานการเรยนร (4) นยามจดประสงคของการปฏบต (5) ออกแบบขนตอนการเรยนการสอน (6) ชเฉพาะเหตการณการเรยนการสอน (7) เลอกสอ (8) ประเมนการปฏบต (9) ประเมนผลการเรยนการสอน นอกจากนยงมแบบจาลองของเคมพ ม 10 ขนตอนคอ (1) การวเคราะหความตองการจาเปนในการเรยนร วเคราะหเปาประสงค และวเคราะหขอจากดทมมากอน (2) การกาหนดหวเรองของงาน ภาระงานและความมงหมาย (3) การศกษาคณลกษณะของนกเรยนในสวนทเกยวของกบการเรยนการสอน (4) การวเคราะหเนอหาวชาและภาระงานใหละเอยด (5) การกาหนดจดประสงคการเรยนร (6) การกาหนดกจกรรมการสอนและกจกรรมการเรยนร ทจะทาใหการเรยนการสอนบรรลจดประสงค (7) การเลอกทรพยากรการเรยนการสอนตาง ๆ ทจะชวยใหกจกรรมการเรยนการสอนบรรลจดประสงค (8) การจดบรการสงอานวยความสะดวกทจาเปนตอการพฒนาและสงเสรมกจกรรมการเรยนการสอน รวมทงการผลตสอและวสดอปกรณการเรยนการสอนดวย (9) การประเมนผลการเรยนร (10) การเตรยมการทดสอบกอนเรยน เปนการวางแผนทดสอบกอนเรยนในกรณทจาเปนตองทดสอบ โดยจดเตรยมใหสอดคลองกบหวเรองและภาระงานในการเรยนการสอน และแบบจาลองของดคและคาเรย

14

ม 10 ขนตอนคอ (1) ระบเปาประสงคของการเรยนการสอนใหสอดคลองกบความมงหมายทางการศกษาและหลกสตร (2) ดาเนนการวเคราะหการเรยนการสอน การวเคราะหขนตอนการดาเนนการสอน (3) ระบพฤตกรรมความพรอมทจะรบการสอนและคณลกษณะ กาหนดพฤตกรรมนาทางและลกษณะของนกเรยน (4) เขยนจดประสงคการปฏบต เขยนจดมงหมายของการสอน(5) พฒนากระทงคาถามแบบทดสอบองเกณฑ (6) พฒนากลยทธการสอน (7) พฒนาและเลอกวสดการเรยนการสอน (8) ออกแบบและดาเนนการประเมนผลระหวางดาเนนการ (9) ออกแบบและดาเนนการประเมนผลรวมหลงเรยน (10) แกไขปรบปรงการเรยนการสอน จากแนวทางในการสรางชดการสอนพบวา มนกการศกษาเสนอแนวคดแสดงขนตอนการสรางชดการสอนไวดงน วชย วงษใหญ (2525 : 189 – 192) ไดเสนอไว 10 ประการ คอ (1) ศกษาเนอหาสาระของวชาทงหมดอยางละเอยด (2) เลอกทจะทาชดการสอนแบบใดโดยคานงถงขอกาหนดวานกเรยนคอใคร (3) กาหนดหนวยการเรยนตามชวโมงทกาหนด (4) กาหนดความคดรวบยอดใหสอดคลองกบหนวยของความคดรวบยอด (5) กาหนดจดประสงคการเรยนใหสอดคลองกบหนวยของความคดรวบยอด (6) นาจดประสงคการเรยนแตละขอมาทาการวเคราะหงาน (7)เรยงกจกรรมของแตละขอตามลาดบ (8) สอการเรยน (9) การประเมนผล (10) การทดลองใชชดการสอนเพอหาประสทธภาพ นอกจากน เสาวนย สกขาบณฑต (2528 : 293 – 294) ไดเสนอไว 8 ขนตอนคอ (1) วเคราะหและกาหนดความตองการ (2) กาหนดเปาหมายและวตถประสงค (3) ออกแบบองคประกอบของระบบ (4) วเคราะหแหลงทรพยากรทตองการ (5)เลอกและผลตวสดเพอ การสอน (6) ออกแบบประเมนผลการเรยนของนกเรยน (7) ทดลองและปรบปรงแกไข (8) นาไปใช สวนไชยยศ เรองสวรรณ (อางถงใน พรวภา แสงจนทร.2542 : 13) ไดแบงขนตอนการผลตชดการสอนไว 10 ประการ ดงน (1) กาหนดหมวดหมของเนอหาและมวลประสบการณ (2) กาหนดหนวยการสอนโดยแบงเนอหาตาง ๆ ออกเปนหนวยการสอน (3) กาหนดหวเรอง (4) กาหนดหลกการและความคดรวบยอด (5) กาหนดวตถประสงคใหสอดคลองกบหวเรอง (6) กาหนดกจกรรมใหสอดคลองกบวตถประสงคเชงพฤตกรรม (7)กาหนดแบบประเมนผล (8) เลอกและผลตสอการสอน (9) หาประสทธภาพของชดการสอน(10) การใช ชดการสอน

นอกจากแนวคดของนกการศกษาทไดกลาวถงขนตอนการสรางชดการสอน ดงกลาวขางตนแลว ยงมผเสนองานวจยทเกยวกบการสรางชดการสอน โดยระบขนตอนตาง ๆทมความสอดคลองกบขอสรปของนกการศกษาหลายทาน ดงเชน งานวจยของรชน สมบตร(2536 : 31 – 55) ไดประยกตระบบการเรยนการสอนของดคและคาเรย (Dick and Carey, อาง

15

ถงใน วณา วโรตมะวชญ 2531 : 9 – 13) เปนหลกในการสรางชดการสอนซงมรายละเอยดดงนคอ กาหนดจดมงหมายรวมของการสอน วเคราะหการสอน กาหนดพฤตกรรมนาทางและพฤตกรรมการเรยน เขยนจดประสงคเชงพฤตกรรม สรางแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยนกาหนดเนอหา กจกรรมการเรยนการสอน เขยนแผนการสอน สรางใบความร แบบฝกหด บตรงาน สอ และแบบสงเกตพฤตกรรม และรวบรวมเอกสารทกอยางและสอการเรยนการสอนทผวจยสรางขน จดทาเปนคมอการสอน สวนเกอรลาซและอไล (Gerlach and Ely 1980, อางถงในชวลต มนพมาย 2541 : 19 – 20) ไดกลาวถงการสรางชดการสอนไว 10 ขนตอนดงน (1) กาหนดจดมงหมาย (2) กาหนดเนอหา (3) ประเมนผลพฤตกรรมกอนเรยน (4) พจารณาวธสอน (5) การจดแบงกลมนกเรยน (6) กาหนดเวลาเรยน (7) กาหนดขนาดหรอสถานทเรยน (8) การเลอกทรพยากรหรอสอการเรยนการสอน (9) การประเมนผลการเรยน (10) วเคราะหขอมลยอนกลบ นอกจากนเสาวลกษณ สรยะ (2540 : 26) ไดเสนอขนตอนการสราง 5 ขนตอนดงน (1) วเคราะหนกเรยนและเนอหา (2) ขนออกแบบ กาหนดเปาหมายการเรยนการสอนวเคราะหการเรยนการสอน และกาหนดพฤตกรรมกอนเรยน กาหนดวตถประสงค พฒนาขอสอบและพฒนาแผนการสอน (3) ขนสรางและพฒนาเครองมอผลตชดการสอน (4) ขนทดลองใชและหาประสทธภาพ ทดสอบหาประสทธภาพปรบปรงแกไข (5) ขนการประเมนผลวเคราะหประเมนผล และรายงานผล ซงปรมาภรณ อนพนธ (2544 : 71 – 73) ไดเสนอขนตอนในการสรางชดการสอนไวดงน (1) ศกษาเอกสารทเกยวของ ไดแกศกษาหลกสตรและรายละเอยด หลกการ และวธการสรางชดการสอน คดเลอกบทเรยน (2) การสรางชดการสอนไดแก การกาหนดรปแบบของชดการสอน นาชดการสอนไปใหผเชยวชาญตรวจสอบ และนามาปรบปรงแกไข (3) ทดลองใช (4) การประเมนผลและปรบปรงแกไข อกทงสภาภรณ ทพยสวรรณ (2543 :45 – 47) ไดเสนอขนตอนการสรางชดการสอนไวดงน คอ (1) การเตรยมเอกสารดานวชาการ ศกษาหลกสตรและวเคราะหหลกสตร (2) การสรางชดการสอน กาหนดรปแบบจดประสงคเชงพฤตกรรม กาหนดกจกรรม นาชดการสอนไปใหผเชยวชาญตรวจสอบ (3) การหาประสทธภาพ (4) การแกไขและปรบปรง

ผวจยไดนาขนตอนการออกแบบการเรยนการสอนจากทฤษฎการออกแบบการเรยนการสอน และไดนาขนตอนในการสรางชดการสอนทนยมใชในการทาวจยในลกษณะของการวจยและพฒนามาเปนกรอบแนวคดในการพฒนาชดการสอนเรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบชนมธยมศกษาปท 1 โดยมกระบวนการพฒนาชดการสอนดงน (1) การศกษาขอมลพนฐาน โดยวเคราะหหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2544 และหลกสตรสถานศกษาของ

16

โรงเรยนวดปาพฤกษกลมสาระการเรยนรศลปะ ศกษาแนวคดและทฤษฎเกยวกบการพฒนาชดการสอน ศกษาความตองการของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนวดปาพฤกษ ครวชานาฏศลปหรอวชาทเกยวของกบการสอนนาฏศลป และผเชยวชาญดานนาฏศลป (2) พฒนาชดการสอน ไดแกการจดทาชดการสอนฉบบราง ประกอบดวยคานา วตถประสงค คาชแจงแผนการสอน คมอคร คมอนกเรยน สอ และการวดผลและประเมนผล เมอจดทาชดการสอนฉบบรางเรยบรอยแลวตรวจสอบประสทธภาพโดยผเชยวชาญ และปรบปรงแกไข (3) ทดลองใชชดการสอนกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนวดปาพฤกษ อาเภอบางปลามาจงหวดสพรรณบร จานวน 33 คน และ (4) การประเมนผลและปรบปรงชดการสอน โดยประเมนความรความเขาใจของนกเรยนเกยวกบนาฏยศพทและภาษาทา ประเมนความสามารถของนกเรยนในการปฏบตทานาฏยศพทและภาษาทา และประเมนความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอน ขนตอนการพฒนาชดการสอนทกลาวมาขางตนนน รายละเอยดดงแผนภมท 1หนาถดไป

ความมงหมายของการวจย

เพอพฒนาชดการสอนเรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษา ปท 1 โรงเรยนวดปาพฤกษ อาเภอบางปลามา จงหวดสพรรณบร

วตถประสงคของการวจย

1. เพอทราบขอมลพนฐานในการพฒนาชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1

2. เพอทราบองคประกอบของชดการสอน เรอง นาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทยสาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 ทพฒนาขนใหมประสทธภาพตามเกณฑ 80 / 80

3. เพอทราบผลการทดลองใชชดการสอน เรอง นาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1

4. เพอทราบผลการประเมนผลดานความรความเขาใจ เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย ความสามารถของนกเรยนในการปฏบตทานาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทยตลอดจนความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอน และเพอปรบปรงแกไขชดการสอน

17

แผนภมท 1 กรอบแนวคดทใชในการวจย

ขอคาถามของการวจย

1. ขอมลพนฐานในการสรางชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทยสาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 เปนอยางไร

2. องคประกอบของชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 ประกอบดวยขอบขายเนอหาอะไรบาง และชดการสอนมประสทธภาพตามเกณฑ 80 / 80 หรอไม

3. ผลการทดลองใชชดการสอน เรอง นาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทยสาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 เปนอยางไร

4. ผลการประเมนชดการสอน ดานความรความเขาใจของนกเรยนเกยวกบนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทยกอนและหลงการใชชดการสอนแตกตางกนหรอไม ความสามารถในการ

ขนท 1ศกษาขอมลพนฐาน

ขนท 2พฒนาชดการสอน

ขนท 3ทดลองใชชดการสอน

ขนท 4ประเมนผลและแกไขปรบปรงชดการสอน

1. ศกษาแนวคดทฤษฎจากงาน วจย และเอกสารอน ๆ เกยวกบการพฒนาชดการ สอน วเคราะหหลกสตร การศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2544 กลมสาระการเรยนร ศลปะ และศกษาเนอหา นาฎยศพท และภาษาทา นาฎศลปไทย2. ศกษาความตองการของ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ในการพฒนาชดการสอน ในดานความตองการเรยน ดวยชดการสอน เนอหาใน ชดการสอน รปแบบของ ชดการสอน สอประกอบ ชดการสอน และความคด เหนและขอเสนอแนะ เพมเตม3. สมภาษณครผสอนวชา นาฎศลป เกยวกบความ ตองการในการพฒนาชด การสอน ในดานรปแบบ ชดการสอน เนอหาในชด การสอน กจกรรมการ เรยนการสอน สอการ เรยนการสอน เวลาทใชใน การเรยน การประเมนผล และความคดเหน และ ขอเสนอแนะเพมเตม

1. พฒนาโครงราง ชดการสอน ประกอบดวย - คานา - วตถประสงค - คาชแจง - แผนการสอน - คมอคร - การวดผลประเมนผล - คมอนกเรยน

2. ตรวจสอบประสทธภาพของ ชดการสอนโดยใหผเชยวชาญ ตรวจสอบโดยหาคาความสอด คลอง (IOC) ของชดการสอน แลวปรบปรงแกไข

3. หาประสทธภาพชดการสอน รายบคคล (individual Tryout) หา E1/E2 ปรบปรงแกไข ชดการสอน

4. ทดสอบแบบกลมยอย (Small Group Tryout) หา E1/E2 ปรบปรงแกไข ชดการสอน

ทดลองใชชดการสอน เรองนาฎยศพท และภาษาทา

นาฎศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 กบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนวดปาพฤกษ จานวน 33 คนโดยหาประสทธภาพแบบภาคสนาม (Field Tryout)

ประเมนผล- ความรความเขาใจของ นกเรยนเกยวกบนาฎยศพท และภาษาทา- ความสามารถของนกเรยนใน การปฏบตทานาฎยศพท และภาษาทา- ความคดเหนของนกเรยน ทมตอชดการสอน

ชดการสอนฉบบสมบรณ

ผลการประเมน

ไมผาน

ผาน

ปรบปรงแกไข

18

ปฏบตทานาฏยศพทและภาษาทา และความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอน เปนอยางไร

สมมตฐานการวจย

1. ชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 มประสทธภาพตามเกณฑ 80 / 80

2. กอนและหลงการใชชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทยแตกตางกน

นยามศพทเฉพาะ

เพอความเขาใจตรงกน ผวจยจงใหความหมาย คานยามศพทเฉพาะสาหรบการวจยดงน การพฒนาชดการสอน หมายถง กระบวนการสรางชดการสอนประกอบดวย 4 ขนตอนคอ การศกษาขอมลพนฐาน ทเกยวของกบการพฒนาชดการสอน การพฒนาชดการสอน การทดลองใชชดการสอน และการประเมนผลและการปรบปรงแกไขชดการสอนทพฒนา

ชดการสอนเรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย หมายถง สอการสอนในรปของเอกสารและสอประสมประกอบการเรยนการสอนในวชาศลปกบชวต สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 ทเนนเนอหาเรองนาฏยศพทและภาษาทา เนนกระบวนการใหนกเรยนไดปฏบตจรงและรวมกจกรรมกลม ประกอบดวย คานา วตถประสงค คาชแจง คมอคร คมอนกเรยน แผนการเรยนรสอการเรยนการสอน (ประกอบดวยสอหลายชนด ไดแก วดทศน รปภาพประกอบคาบรรยายสอบคคล เอกสาร และเทปเพลง) แบบทดสอบ และแบบประเมนความสามารถในการปฏบต

ประสทธภาพของชดการสอน หมายถง คณภาพของชดการสอนททาใหนกเรยนบรรลพฤตกรรมตามทไดตงความมงหมายไวตามเกณฑ 80/80

80 ตวแรก หมายถง คาเฉลยของคะแนนทนกเรยนทาไดจากการทาแบบประเมนตนเองระหวางการใชชดการสอนไดถกตองรอยละ 80

19

80 ตวหลง หมายถง คาเฉลยของคะแนนทนกเรยนสามารถทาแบบทดสอบหลงเรยนดวยการใชชดการสอนไดถกตอง รอยละ 80

นาฏยศพท หมายถง คาศพททใชเรยกทารา ใชในการรายราประกอบเพลงตาง ๆ มชอทาราตามแบบแผน เปนชอลกษณะทาราของไทยหมวดนามศพท ไดแก วงบน วงกลาง วงลาง วงหนา จบหงาย จบควา จบหลง จบปรกหนา จบปรกขาง กาวหนา กาวขาง ประเทา ยกเทา กระทง และกระดก

ภาษาทานาฏศลปไทย หมายถง ทาทางทางนาฏศลปทใชแทนคาพด เปนอาการทผกระทานนใชสอใหผดทราบวาตนกาลงทาอะไรอยโดยไมตองเปลงเสยงและเปนทาทาง เลยนแบบธรรมชาต ไดแก รองไห เสยใจ รก ยม โกรธ อาย ทโนน กลาหาญ ยงใหญ งามยกยอง สนกสนาน และแนะนาตว

ความรความเขาใจ หมายถง คะแนนทไดจากแบบทดสอบความรความเขาใจของนกเรยน เกยวกบนาฏยศพทและภาษาทา

ความสามารถ หมายถง พฤตกรรมของนกเรยนในการแสดงทาทางนาฏยศพทและภาษาทา วดไดจากการประเมนความสามารถในการปฏบต โดยใชแบบประเมนความสามารถในการปฏบต

ความคดเหน หมายถง ความรสกของนกเรยนทมตอชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบชนมธยมศกษาปท 1 ในดานลกษณะของชดการสอน กจกรรมการเรยนการสอน สอการเรยนการสอน และ ดานการวดผลและประเมนผล

นกเรยน หมายถง ผทกาลงเรยนในระดบชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนวดปาพฤกษ อาเภอบางปลามา จงหวดสพรรณบร ทเรยนในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2546

20

บทท 2

วรรณกรรมทเกยวของ

การศกษาวรรณกรรมทเกยวของกบงานวจยครงน ผวจยไดศกษาสาระสาคญตาง ๆ ทเกยวของกบการพฒนา ชดการสอนเรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 โดยผวจยไดกาหนดสาระสาคญประกอบดวย 5 สวนดงตอไปน สวนทหนง ไดแก เทคโนโลยการศกษา สวนทสองเปนชดการสอน สวนทสามเปนหลกสตรวชานาฏศลป สวนทสเปนเรองนาฏยศพท ภาษาทา และการสอนนาฏศลป และสดทายเปนงานวจยทเกยวของ ซงมรายละเอยดดงตอไปน

เทคโนโลยการศกษา

การทางานโดยใชเทคโนโลย เปนการทางานโดยนาความรทางวทยาศาสตรมากยงขน เมอกลาวถงคาวา “เทคโนโลย” คนทวไปมกจะนกถงสงทเกยวกบเทคนควธสมยใหม เครองยนต กลไก หรออปกรณเครองมอตาง ๆ ทมระบบการทางานยงยากซบซอนและมราคาแพง หรออาจจะเปนในแงของความรระดบสง ทฤษฎ หรอ หลกการใหม ๆ ทนาไปใชแลวสามารถชวยการทางานมประสทธภาพดขนและมประสทธผลสงขน จากความเขาใจดงกลาวเปนการมองเทคโนโลยในแงของวสดอปกรณ และวธการ ซงเทคโนโลยนบเปนสวนเสรมหรอเปนตวการพเศษในระบบการดารงอยของมนษย เราสามารถนาเทคโนโลยมาใชในทางทเปนประโยชนเพอพฒนาศกยภาพและคณภาพชวตเราได เนองจากเทคโนโลยเปนเครองมอขยายวสยแหงอนทรยของมนษยโดยนามาใชในงานสาขาตาง ๆ ไดมากมาย อาทเชน ในวงการเกษตร มการใชเทคโนโลยในการเพมผลผลตและการถนอมพชผล ในวงการแพทยมการผลตเครองมอแพทยททนสมย วธการรกษาโรคแบบใหม ๆ ตลอดจนการใชไมโครชปใสในเครองมอแพทยเพอตรวจรางกาย ในวงการทหารสามารถนาเทคโนโลยมาใชชวยในการผลตอาวธสมยใหมและคดคนยทธวธการรบแบบตาง ๆ หรอในวงการธรกจกมการนาเทคโนโลยมาใชชวยในการรบจายเงนของธนาคาร ทาใหผใชบรการธนาคารสามารถฝากหรอถอนเงนหรอใชบรการตาง ๆ จากธนาคารทตนมบญชอยสาขาใดกได นอกจากทกลาวมาขางตน เราสามารถนาเทคโนโลยมาใชใหเปนประโยชนในดานการศกษาได

21

เพอเปนการปรบปรงระบบตาง ๆ ของการทางานใหมประสทธภาพยงขน (กดานนท มลทอง 2543 : 1 – 4) ในดานการศกษาจาเปนทตองนาเทคโนโลยมาใชเพอประสทธภาพและประสทธผลของการศกษา ตลอดจนเปนการพฒนาใหทนกบความเจรญดานเศรษฐกจ สงคม และความเจรญใหทดเทยมกบประเทศอน ๆ ในสงคมโลก (ฐาปนย ธรรมเมธา 2541 : 2) เมอมการนาเทคโนโลยมาใชในการทางานในสวนตาง ๆ ของวงการศกษา จงเรยกวา “เทคโนโลยการศกษา”

ความหมายของเทคโนโลยการศกษานกการศกษาและสถาบนทเกยวของกบการศกษาตาง ๆ ไดใหความหมายของคาวา

เทคโนโลยการศกษาไว ดงนวจตร ศรสอาน (2517 : 120 – 121) ไดใหความหมายวา เทคโนโลยการศกษานนเปน

การประยกตเอาเทคนค วธการ แนวความคด อปกรณและเครองมอใหม ๆ มาใชเพอชวยแกปญหาทางการศกษา ทงในดานการขยายงานและดานการปรบปรงคณภาพของการเรยนการสอน ตามนยนเทคโนโลยการศกษาจงครอบคลมเรองตาง ๆ 3 ดาน คอ การนาเอาเครองมอใหม ๆ มาใชใน การเรยนการสอน การผลตวสดการสอนแนวใหม รวมถงการใชเทคนคและวธการใหม ๆ

เปรอง กมท (2518 : 7) ใหความหมายของเทคโนโลยการศกษาวา เปนการนาเอา เครองมอ วสด อปกรณมาใชในการเรยนการสอน มการออกแบบ ดาเนนการตามแผน และมการประเมนผลภายใตจดมงหมายทกาหนดไวอยางมระบบ

สมาล สงขศร (2536 : 30) กลาวถงเทคโนโลยการศกษาวา หมายถง ศาสตรทวาดวย วธการทางการศกษา ซงเนนระบบการนาวธการมาปรบปรงประสทธภาพของการศกษาใหสงขน โดยเกยวของกบหลก 2 ประการ คอ

1. มโนทศนทางวทยาศาสตรกายภาพ หมายถง การประยกตผลตผลของวทยาศาสตร เชน เครองเสยง เครองฉาย เปนตน บทบาทในดานนเนนในเรองของวสดและอปกรณ

2. มโนทศนทางพฤตกรรมศาสตร เปนการนาเอาวธการทางจตวทยา มานษยวทยา กระบวนการกลม ภาษาและกระบวนการตดตอสอสารมาใชในการเรยนการสอนใหมประสทธภาพดยงขน

ฐาปนย ธรรมเมธา (2541 : 3 – 4) ใหความหมายเทคโนโลยการศกษาวา หมายถง ระบบการนาวสด ซงเปนผลผลตทางวทยาศาสตร อปกรณ ซงเปนผลผลตทางวศวกรรมศาสตร และวธการ ซงเปนหลกการทางพฤตกรรมศาสตร มาประยกตใชรวมกนเพอใหเกดแนวทางปฏบตทจะทาใหการศกษาและการเรยนการสอนมประสทธภาพสงขน การมแตวสด อปกรณ แตขาด

22

วธการทเหมาะสม พฤตกรรมของนกเรยนจะไมเปลยนไปตามทตองการ วธการจงเปนหวใจสาคญของเทคโนโลยการศกษาเชนเดยวกบวสดและอปกรณ

กดานนท มลทอง (2543 : 5) กลาวถงเทคโนโลยการศกษาวา เทคโนโลยการศกษาเปนการประยกตเอาเทคนค วธการ แนวความคด วสด อปกรณ และสงตาง ๆ อนสบเนองมาจากเทคโนโลย มาใชในวงการศกษา

กด (Good 1973 : 592) ไดใหความหมายไววา เทคโนโลยการศกษา หมายถง การนาหลกการทางวทยาศาสตรมาประยกตใชเพอการออกแบบและสงเสรมระบบการเรยนการสอน โดยเนนทวตถประสงคทางการศกษาทสามารถวดไดอยางถกตองแนนอน มการยดนกเรยนเปน ศนยกลางการเรยนมากกวายดเนอหาวชา มการใชการศกษาเชงปฏบตโดยผานการวเคราะหและการใชโสตทศนปกรณ รวมถงเทคนคการสอนตาง ๆ ในลกษณะของสอประสม และการศกษาดวยตนเอง

กาเยและบรกส (Gagne and Briggs 1974 : 210 – 211) ไดใหความหมายเทคโนโลย การศกษาไววา เทคโนโลยการศกษานนพฒนามาจากการออกแบบการเรยนการสอนในรปแบบตาง ๆ โดยรวมถง

1. ความสนใจในเรองความแตกตางระหวางบคคลในเรองของการเรยนร เชน บทเรยนแบบโปรแกรม และบทเรยนการสอนใชคอมพวเตอรชวย เปนตน

2. ดานพฤตกรรมศาสตรและทฤษฎการเรยนร เชน ทฤษฎการเสรมแรงของ บ.เอฟ. สกนเนอร (B.F.Skinner)

3. เทคโนโลยดานวทยาศาสตรกายภาพ เชน โสตทศนปกรณประเภทตาง ๆ รวมถงสอสงพมพดวย

จากความหมายทกลาวถงขางตน อาจสรปไดวา เทคโนโลยการศกษา หมายถง ทรพยากรใด ๆ กตามทนามาใชในการศกษาเพอพฒนานกเรยนและพฒนาการเรยนการสอน โดยรวมทงวสดอปกรณ เครองมอ กระบวนการ และวธการตาง ๆ ทนามาใชแลวทาใหนกเรยนและการเรยนการสอนเกดการพฒนาทดขน

ความสาคญของเทคโนโลยการศกษากดานนท มลทอง (2543 : 5) กลาวถงความสาคญของเทคโนโลยการศกษาวาเปนสงท

สาคญยงอยางหนงในการชวยใหการแกปญหาทางดานการศกษาสาเรจลลวงไปได ไมวาจะเปนในดานการบรหาร การจดการเรยนการสอน และโดยเฉพาะอยางยงในการนาเทคโนโลยทนสมย

23

มาใชเพอเพมพนประสทธภาพและประสทธผลการเรยนรแกนกเรยน รฐบาลในหลายประเทศจงไดตระหนกถงความสาคญและสนบสนนการนาเทคโนโลยการศกษามาใชในวงการศกษา และเปนทนายนดวารฐบาลไทยไดตระหนกถงความสาคญนเชนกนโดยการบรรจเทคโนโลยการศกษาไวในหมวด 9 ของพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 โดยรฐบาลจะเปนผจดสรรสงอานวยความสะดวกเพอประโยชนของการศกษาในรปของสอตวนาและคลนความถเพอเผยแพรการศกษา สงเสรมและสนบสนนใหมการผลตสอทกรปแบบ มการพฒนาบคลากรทงดานผผลตและผใชเทคโนโลยเพอการศกษา และมหนวยงานกลางททาหนาทพจารณานโยบายและประเมนคณภาพและประสทธภาพของการผลตและการใชเทคโนโลยเพอการศกษา

เทคโนโลยการศกษามบทบาททชวยเพมประสทธภาพ และประสทธผลทางการศกษาในลกษณะ ดงน (ศรพงศ พยอมแยม 2533 : 10 – 12)

1. ดานคร คอ ชวยลดเวลาการสอนของคร และบางกจกรรมการเรยนการสอน เทคโนโลยสามารถชวยสอนแทนครได ชวยใหครเกดความเชอมนในการสอนของตน นอกจากนเทคโนโลยดานวธการชวยใหครและนกเรยนไดมโอกาสทากจกรรมการเรยนการสอนรวมกน

2. ดานนกเรยน คอ เปดโอกาสใหนกเรยนสามารถเรยนไดตามลาดบความสามารถในลกษณะการเรยนรายบคคล นกเรยนจะเกดความเขาใจและซาบซงกบบทเรยนทซบซอนและ เขาใจยาก นกเรยนจะมความพอใจและสนกสนานตอการเรยนยงขน นกเรยนมสวนรวมตอ กจกรรมการเรยน การสอนมากยงขน

3. ดานผบรหาร คอเพมคณภาพการศกษาแกหนวยงานในความรบผดชอบของตนเปนการลดงบประมาณทางการศกษาลง เชน ลดจานวนคร สามารถใชเทคโนโลยควบคมมาตรฐานการจดการเรยนการสอนของคร เชน ศนยการเรยน ชดการสอน สามารถบรหารหลกสตรใหบรรลจดประสงค เชน การใชการสอนระบบทางไกลสาหรบนกเรยนทไมสามารถมาโรงเรยนไดสามารถใกลชดกบแหลงชมชนโดยการใชแหลงทรพยากรทมอยในชมชนมาชวยระบบการศกษาได

4. ดานหลกสตร คอ ชวยใหการเรยนการสอนดาเนนไปตามเปาประสงคของ หลกสตร ชวยใหหลกสตรสามารถเปดกวางได เชน การขยายโอกาสทางการเรยน อาท การจดระบบมหาวทยาลยเปด (Open University) การสอนผานสอมวลชน การสอนผานดาวเทยม การใชโทรประชมเพอการเรยนการสอน (Teleconference for Education) ชวยใหหลกสตรมความยดหยน เชน ไมกาหนดชนเรยน และเวลาเรยนทตายตว

24

นอกจากนคณะกรรมการเกยวกบเทคโนโลยการศกษาของสหรฐอเมรกา ไดสรปถงเทคโนโลยการศกษาวามความสาคญตอการศกษา ซงคอนขางจะเนนไปในดานการจดระบบสอการเรยนการสอนใหเหมาะสม ดงน (สมบรณ สงวนญาต 2534 : 20)

1. ทาใหการเรยนการสอน การจดการศกษามความหมายมากขน กลาวคอ ชวยให นกเรยนเรยนไดกวางขน เรวขน เหนและสมผสกบสงทเรยน และเขาใจไดงาย ครมเวลาให นกเรยนมากขน

2. สามารถสนองเรองความแตกตางระหวางบคคลได นกเรยนมอสระในการแสวงหาความร มความรบผดชอบตนเอง และสงคมมากขน เปนการเปดโอกาสใหนกเรยนไดเรยนรตามความสามารถความสนใจ และความตองการของแตละบคคล

3. ทาใหการศกษาตงอยบนรากฐานของวธการทางวทยาศาสตร ซงมระบบมากขน มการทดลองคนควา ทาการวจยวธการใหม ๆ อยเสมอ ซงเปนวธทาใหการศกษากาวทนกบการ เปลยนแปลงของสงคม

4. ชวยใหการจดการศกษามพลงมากขน เพราะสงทเปนผลผลตอยางตอเนองของความกาวหนาทางเทคโนโลย เมอนามาใชในการสอนอยางเหมาะสมยอมทาใหการจดการศกษา มพลงมากขน

5. สามารถทาใหการเรยนรอยแคเออม เพราะสามารถนาสงตาง ๆ มาสหองเรยนไดเอาชนะขอจากดตาง ๆ ดานเวลา ขนาด และสถานท

6. ทาใหเกดความเสมอภาคทางการศกษา เพราะเปนการเปดโอกาสใหบคคลสามารถรบการศกษาไดหลายรปแบบ เชน การศกษาในระบบโรงเรยน การศกษานอกระบบโรงเรยนและการศกษาพเศษ เปนตน

จากตวอยางในประเทศไทยและสหรฐอเมรกาดงกลาวมาแลว จะเหนไดวาเทคโนโลยการศกษานบเปนสวนสาคญยงในการพฒนาการศกษาโดยรวมโดยเฉพาะอยางยง การเรยนการสอนทงในและนอกหองเรยน เทคโนโลยการศกษาในรปแบบของวสด อปกรณ และเทคนควธการทงในรปแบบดงเดมและนวตกรรมการศกษาสามารถนามาใชเพอเสรม ประสทธภาพการเรยนการสอนและการบรหารการศกษาใหไดประสทธผลเพมมากขนอนจะเปนประโยชนตอการพฒนาประเทศไดเปนอยางยง

25

ประเภทของเทคโนโลยการศกษาเทคโนโลยการศกษามมากมายหลายประเภท ในทนขอเสนอบางประเภททใชมากใน

การจดการเรยนการสอน ไดแก1. วสดกราฟค (Graphic Materials) หมายถง สอการเรยนการสอนทแสดงเรองราว

แนวความคด หรอขอเทจจรงตาง ๆ โดยอาศยเสน ภาพ ส สญลกษณ และขอความในการสอ ความหมาย ประโยชนของวสดกราฟค คอ (1) ชวยใหการเรยนการสอนมประสทธภาพเพราะ นกเรยนไดรบประสบการณอยางกวางขวางและมความคดสรางสรรค (2) ครสามารถสอ ความหมายในเรองตาง ๆ ไดถกตอง และนกเรยนสามารถเขาใจความหมายไดตรงกน (3) ทาให การเรยนการสอนดาเนนไปดวยความรวดเรว (4)นกเรยนสามารถเขาใจสงตาง ๆ ไดรวดเรวกวาการใชคาพดและจดจาบทเรยนไดนาน (5) ทาใหการเรยนการสอนนาสนใจ (6) ใชในการประกอบ การเรยนการสอน เชน ใชนาเขาสบทเรยน อธบายบทเรยน หรอสรปบทเรยน (7) ใชในการจดปายนเทศและนทรรศการ ซงจะชวยกระตนใหผดเกดความสนใจและเขาใจมากขน และ (8) ใชทาตนแบบในการถายทาเปนวสดฉาย เชน สไลด ภาพยนตร แผนโปรงใส วสดกราฟคทใชในการจดการเรยนการสอน ไดแก แผนภม (Charts) แผนภาพ (Diagrams) แผนสถต (Graphs) ภาพโฆษณา นยมเรยกวาโปสเตอร การตนและการตนเรอง (Gartoon and Comics) และแผนท (Maps)

2. แผนปายและวสดประกอบ หรอวสดตงแสดง (Display Materials) แผนปาย คอ ทศนวสดทมลกษณะแบนราบ ใชตง แขวน หรอตดฝาผนง ใชสาหรบรองรบภาพ ขอความ สญลกษณ ของจรงตาง ๆ เพอแสดงเรองราวทตองการจะถายทอดไปยงนกเรยน โดยอาจมครเปน ผอธบายประกอบ หรอนกเรยนศกษาดวยตนเองกได แผนปายใชเปนสอการเรยนการสอนไดด ทงการนาเขาสบทเรยน ใชประกอบการอธบายและนาเสนอขอมลตาง ๆ พรอมทงใชในการสรป บทเรยนไดอกดวย แผนปายทนยมใชทางการศกษา ไดแก กระดานชอลค (Chalk Board) กระเปาผนง (Slot Board) แผนปายนเทศ (Bulletin Board) แผนปายผาสาล (Felt Board) แผนปายแมเหลก (Magnetic Board) และแผนปายไฟฟา (Electric Board)

3. วสดสามมต (Three Dimension Materials) เปนวสดประเภททมรปราง มความกวาง ความยาว ความหนา ความลก สามารถจบตองได และบางชนดยงสามารถดมกลน ลมรสอกดวยประโยชนของวสดสามมตทมตอการเรยนการสอน คอ (1) ใหความรสกเปนจรงไดดกวาสอประเภทอน ๆ เพราะแสดงใหเหนขนาด รปราง สสนทตรงกบความเปนจรง หรอใกลเคยงกบความเปนจรง (2) นกเรยนไดใชประสาทสมผสหลายดานทาใหเกดความเขาใจและความคด

26

รวบยอดทถกตองสมบรณ นกเรยนมความเขาใจตรงกนมากขน (3) เปนการสรางประสบการณทตรงกบความเปนจรงมากทสด ทาใหนกเรยนมความสนใจในการเรยนการสอนเปนอยางด (4) ชวยใหบทเรยนมความเปนรปธรรม นกเรยนเกดการรบรและเขาใจไดงาย (5) บรรยากาศในการเรยนไมนาเบอ ประเภทของวสดสามมต ทนามาใชประกอบการเรยนการสอน ไดแก ของจรง (Real Objects) หนจาลอง (Models) ตอนตรทศน (Diorama) และกระบะทราย (Sand Table)

4. เครองเสยง เปนเครองมอทางไฟฟาอเลกทรอนคสททาใหเกดคลนเสยงทมความถในชวง 20 – 20,000 Hertz ซงหของมนษยรบฟงได เครองเสยงวนบเปนอปกรณทมการนาเอาไปใชใหเกดประโยชนแกมนษยมากมาย โดยเฉพาะในดานการเรยนการสอน ไดมการนาเอาเครองเสยงไปใชในโรงเรยนเพอประโยชนในดานการเรยนการสอนโดยตรง เชน ใชเครองขยายเสยงในการสอนใหนกเรยนไดยนอยางทวถง ใชในหองปฏบตการทางภาษา ใชในการสอนดนตร เปนตน นอกจากนยงใชในการประชาสมพนธโรงเรยนอกดวย ในทางเทคโนโลยการศกษา เครองเสยงจงนบวาเปนสอการเรยนการสอนประเภทอปกรณทชวยทาใหนกเรยนเกดการเรยนรในเรองตาง ๆ ไดเปนอยางด เครองเสยงมอยดวยกนหลายประเภทในทนขอกลาวถงเฉพาะเครองเสยงทนามาใชในการประกอบ การเรยนการสอนโดยทวไป ซงไดแก เครองขยายเสยง เครองบนทกเสยง (Tape Recorder) เครองเลนแผนเสยง และเครองรบวทย

5. เครองฉาย เปนอปกรณสาหรบฉายภาพใหมขนาดใหญไปปรากฏบนจอ เพอให นกเรยนจานวนมากเหนไดชด ประเภทของเครองฉาย แบงไดเปน 2 ประเภท คอ (1) เครองฉายภาพนง เปนเครองฉายทสามารถฉายภาพไปปรากฏบนจอไดทละภาพ อาจเปนการฉายเพยงภาพเดยวหรอเปนชด กได เชน เครองฉายสไลด (Slide Projector) เครองฉายฟลมสตรป (Film strip Projector) เครองฉายภาพขามศรษะ (Overhead Projector) และเครองฉายภาพทบแสง (Opaque Projector) (2) เครองฉายภาพเคลอนไหว เปนเครองฉายทสามารถฉายภาพนงหลาย ๆ ภาพ ตดตดกนในอตราทเรวพอทจะทาใหภาพนนปรากฏเปนภาพเคลอนไหวบนจอได เชน เครองฉายภาพยนต (Film Projector) โทรทศน วดทศน และแถบวดทศน

ชดการสอน

ชดการสอนเกดขนทโรงเรยนในสหรฐอเมรกา ป ค.ศ.1930 โดย เดวด สแตนฟลด(David Stansfield) แหงสถาบน Otrario Institute for Studies in Education ไดคดกลองอเนกประสงคขนใชสาหรบนกเรยน โดยใหเปนไปตามวตถประสงคของการสอน ซงใชประสบ

27

การณจากการเรยนรในเรองของการสอนสาเรจรป Programmed Learning โดยผลตกลองทเขาเรยกวา Thirties Box ตอมาพฒนาเปนPerception Box , Audio visual Juke Box and Eco Box กลอง การสอนนเรยกวา 1930s Multi – Media Kit ไดรบความนยมและเปนทชนชอบของเดกมาก เรยกวากลองวเศษ และพฒนามาเปน ชดการสอน (หทย ตนหยง 2525 : 456, อางถงใน ภลลภ อนทมาตร 2543 : 38) สาหรบในประเทศไทยนนระบบการผลตชดการสอนเรมตนในป 2516 ทแผนกโสตทศนศกษา คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ผรเรมคอชยยงค พรหมวงศ ไดทาการวจยกบนสตปรญญาโท โดยเปรยบเทยบกบการสอนแบบบรรยายกบการสอนโดยใช ชดการสอน ผลการวจยพบวาผลสมฤทธไมแตกตางกน แตเมอทดลองตอไปอก 4 สปดาห พบวาความคงทนทางการเรยนรของกลมทดลองสงกวากลมควบคม หลงจากนน ชยยงค พรหมวงศ ไดเปดอบรมตามสถาบนตาง ๆ จนถงปจจบน ไดมผนาเอากระบวนการผลตชดการสอนมาใชกนอยางแพรหลาย ทงในงานการศกษาและงานดานการวจยทางการศกษาตาง ๆ (ชยยงค พรหมวงศ 2523 : 123)

ชดการสอน (Instructional Package) เปนนวตกรรมการศกษาชนดหนงของไทยท ไดรบความสนใจจากนกศกษาและครทวไปเปนอยางมากอกทงยงชวยสงเสรมใหนกเรยนเกดการเรยนรและพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคตามลกษณะและความหมายของ ชดการสอนนนซงผวจยไดทาการรวบรวมความหมายและลกษณะของชดการสอนไวดงน

ความหมายของชดการสอนชดการสอนเปนนวตกรรมทจดทาขนในลกษณะของสอประสม โดยมจดประสงค

เพอชวยครในการจดกจกรรมการเรยนการสอนใหบรรลวตถประสงค และยงชวยพฒนานกเรยนใหเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมและเกดการเรยนรพฒนากระบวนการคด รจกแกปญหาดวยตนเอง ซงมนกการศกษาหลายทานไดใหความหมายไวมากมาย เชน วชย วงษใหญ (2525 : 185) ใหความหมายไววา ชดการสอนหมายถงระบบการผลตและการนาสอการเรยนการสอนหลาย ๆ อยางมาสมพนธกน และมคณคาสงเสรมซงกนและกน สอการเรยนอยางหนงอาจใชเพอเราความสนใจ ในขณะทอกอยางหนงใชเพอกอใหเกดการเสาะแสวงหา อนนาไปสความเขาใจลกซงและปองกนการเขาใจความหมายผด สอการเรยนเหลานเรยกอกอยางวา สอประสมทเรานามาใชใหสอดคลองกบเนอหาวชา เพอใหนกเรยนมการเปลยนแปลงพฤตกรรม การเรยนรเปนไปอยางมประสทธภาพยงขน ชยยงค พรหมวงศ (2526 : 117 – 118) กลาวถง ความหมายของชดการสอนวา ชดการสอน (Instructional package) เปนสอประสมทไดทาจาก

28

ระบบการผลตและการนาสอการสอนทสอดคลองกบรายวชา หนวย หวเรอง และวตถประสงค เพอชวยใหการเปลยนแปลงพฤตกรรมทางการเรยนเปนไปอยางมประสทธภาพ บญเกอ ควรหาเวช (2530 : 66 – 67) ไดกลาววา ชดการเรยนจดวาเปนสอประสม (Multimedia) ทจดขนสาหรบหนวยการเรยนจดไวเปนชด ๆ บรรจในซอง กลอง หรอกระเปา ในการสรางใชวธระบบเปนหลก จงทาใหมนใจไดวาชดการเรยนจะชวยใหนกเรยนไดรบความร ยพน พพธกล และ อรพรรณ ตนบรรจง (2531 : 81) ไดใหความหมายของชดการสอนวา ชดการสอนรายบคคล เปนชดการเรยนการสอนทใหนกเรยนเรยนรดวยตนเอง ในชดการเรยนการสอนนจะประกอบดวยบตรคาสง บตรเนอหา บตรกจกรรม บตรแบบฝกหด หรอบตรงานพรอมเฉลย บตรทดสอบพรอมเฉลย ในชดการเรยนการสอนนนจะมสอการเรยนการสอนไวพรอม เพอใหนกเรยนใชประกอบการเรยนเรองนน ๆ สนนทา สนทรประเสรฐ (2531 : 1) กลาวถงความหมายของ ชดการสอนไววา ชดการสอนบางครงเรยกวาชดการเรยน เปนสอชนดหนงทมจดมงหมายเฉพาะเรองทจะสอนเทานน ชดการสอนจงเปนนวตกรรมการใชสอการสอนแบบประสม เพอใหนกเรยนเกดการเรยนรตามเปาหมายอยางมประสทธภาพ สวนวรยะ ศรชานนท (2532 : 25) ได กลาววาสอประสมทนามาใชหากใชใหสอดคลองกบเนอหาวชา นกเรยนจะเกดประสบการณในการเรยนรจากการใชชดการเรยนการสอน ซงในการจดทาชดการเรยนการสอนนควรคานงถง จดประสงคของเนอหา การเลอกวธสอน และสอการเรยนการสอน บญชม ศรสะอาน (2537 : 95) ใหความหมายชดการสอนวาชดการสอน (Instructional Pakage) คอสอการเรยนหลายอยางประกอบกน จดไวเปนชด (Package) เรยกวา สอประสม (Multi Media) เพอมงใหนกเรยนเกดการเรยนรอยางมประสทธภาพ มชอเรยกหลายอยาง เชน Learning Package, Instructional Kits นอกจากใชสาหรบนกเรยนเรยนเปนรายบคคลแลว ยงใชประกอบการสอนแบบอน เชน ประกอบคาบรรยาย ใชสาหรบการเรยนเปนกลมยอยหรอจดในรปของศนยการเรยน สนย การสมพจน (2540 : 21) กลาววา ชดการสอน หมายถงชดของประสบการณตาง ๆ ทครใช สอสารกบนกเรยนจนบรรลพฤตกรรมทเปนผลของการเรยนรไปอยางมประสทธภาพ ชดการสอนนจะประกอบดวยจดมงหมายเชงพฤตกรรม เนอหา กจกรรมการเรยน สอการเรยน การประเมนผลการเรยน คมอคร แผนการสอน หรอคาแนะนาในการใชชดการสอนไวทกขนตอน ดวงเดอน คปตคาร (2541 : 9) ใหความหมายวา ชดการสอน คอระบบการนาสอประสมทสอดคลองกบเนอหาวชา มาชวยในการเปลยนแปลงพฤตกรรมการเรยนรใหเปนไปอยางม ประสทธภาพยงขน โดยจดอยในรปกลองหรอซองทบรรจสอการเรยนการสอนตาง ๆ และ คาแนะนาในการกระทากจกรรมตาม ขนตอนทเหมาะสม เพอใหนกเรยนเกดการเรยนรตาม

29

จดมงหมายทกาหนดไว อมรา สมพงษ (2541 : 9) กลาววาชดการสอนหมายถง การนาเอาสอการสอนหลายชนดมารวมกน เรยกวา สอประสม โดยเลอกใชใหสมพนธและสอดคลองกบเนอหาและประสบการณแตละหนวย เพอชวยเปลยนแปลงพฤตกรรมการเรยนรใหมประสทธภาพดยงขน ชดการสอนประกอบดวย คมอการใชชดการสอน สอการสอน แบบวดผลสมฤทธทางการเรยน ซงสามารถนาไปใชไดทนท ภาวด เยยมสถตย (2541 : 21) กลาวถงชดการสอนวา ชดการสอนหมายถง สอการสอนหลายประเภททนามารวมกนอยางมระบบ เพอชวยถายทอดเนอหาวชา หรอสอทเกดจากระบบการผลต และการนาสอการสอนทประสมและสอดคลองกบวชา มาชวยเปลยนพฤตกรรมการเรยนรของนกเรยนใหเปนไปอยางมประสทธภาพยงขน สรพล ทศนวรานนท (2541 : 10) สรปความหมายของชดการสอนรายวชายอย (Minicourse) วา เปนชดการสอนทสรางขนจากพนฐานทางเทคโนโลยทางการศกษา มลกษณะการจดการเรยน การสอนทเบดเสรจ จบสมบรณในตวเอง โดยแบงเนอหาเปนสวนยอย ๆ ในลกษณะ ยอสวน ใชกลวธการสอนหลายอยาง มจดประสงคการเรยนรทชดเจน เพอใหนกเรยนสามารถบรรล วตถประสงคการเรยนรภายในระยะเวลาอนสน และเนนการจดกจกรรมการเรยนรเปนกลมมากกวาเปนรายบคล ฉววรรณ ศรสงขทอง (2541 : 33) ใหความหมายชดการสอนไววาเปน สอประสมทไดจากกระบวนการผลตโดยใหสอดคลองกบวชา หนวย หวเรอง เนอหา และ วตถประสงค เพอนามาชวยใหนกเรยนเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมการเรยนรไดอยางม ประสทธภาพ พรวภา แสงจนทร (2542 : 9) กลาววา ชดการสอนเปนการนาสอหลาย ๆ ชนด ทเรยกวาสอประสมมาใชในการเรยนการสอน เพอใหสอดคลองเหมาะสมกบเนอหาวชาในการทจะถายทอดความรไปสนกเรยนไดดทสด ภลลภ อนทมาตร (2543 : 37) ใหความหมายวา ชดการสอน หมายถง ชดของสอทจดขนสาหรบหนวยการเรยนนน ๆ โดยนาสอประสมเขามาชวยในการจดกจกรรมการเรยนการสอนใหมประสทธภาพ ซงจะสงผลใหนกเรยนเกดการเรยนรมากขนและบรรลเปาหมายทตงไว ปรมาภรณ อนพนธ (2544 : 5) ไดกลาวถง ชดการสอนคณตศาสตรวา หมายถงการบรณาการนวตกรรมกบกระบวนการการจดการเรยนการสอนตาง ๆ ในรปของการจดกจกรรมเพอใหนกเรยนบรรลจดประสงคในการเรยนคณตศาสตร นอกจากนยงมนกการศกษาของตางประเทศไดใหความหมายของชดการสอนไวเชนกน ไดแก แคพเฟอร และแคพเฟอร (Kapfer and Kapfer 1972 : 3 – 10) ไดกลาวถงชดการเรยนวา เปนรปแบบของการสอสารระหวางครกบนกเรยน ซงประกอบดวยคาแนะนาทใหนกเรยนทากจกรรมจนบรรล พฤตกรรมทเปนผลของการเรยนร เนอหาทนามาสรางเปนชดการเรยนนน ไดมาจากขอบขายของความรทหลกสตรตองการใหนกเรยนไดเรยนร ดแอน (Duan 1973 : 136) ไดใหความหมายของ

30

ชดการสอนวา ชดการสอนเปนวธการสาคญอยางหนงในการนาเอาทรพยากรทมอยมาใช เพอสนบสนนการเรยนการสอน ซงอาจใหคาจากดความงาย ๆ ไดวา ชดการสอน คอชดของวสดทางการเรยนซงรวบรวมไวอยางมระเบยบ เพอใหนกเรยนเกดผลสมฤทธทางการเรยนตาม เปาหมาย ในดานของกด (Good 1973 : 306) กไดกลาววา ชดการเรยนเปนโปรแกรมทาง การเรยนททกอยางจดไวโดยเฉพาะ ประกอบดวยจดประสงคทใชในการเรยน คมอ เนอหา แบบทดสอบและมการกาหนดจดมงหมายของการเรยนไวครบถวน สาหรบกอรดอน (Gordon 1973 : 258) ใหความหมายชดการสอนไววา ชดการสอนเปนวสดอปกรณและกระบวนการ เกยวกบการเรยนการสอนทประกอบดวยองคประกอบพนฐาน ไดแก วตถประสงค กจกรรม การเรยน และการประเมนผล และบราวน (Brown 1973 : 380) กลาวถงชดการสอนวา ชดการสอน หมายถง ชดสอประสมทสรางขนเพอชวยเหลอครใหสามารถสอนไดอยางม ประสทธภาพ ภายในกลองประกอบไปดวยสอหลาย ๆ อยาง เชน ภาพโปรงใส ฟลมสตรป ภาพเหมอน โปสเตอร สไลด และแผนภม

จากความหมายทนกการศกษาไดกลาวมาขางตน จงสรปไดวา ชดการสอน หมายถง การใชระบบสอประสมมาชวยในการจดการเรยนการสอน เพอใหนกเรยนเกดการเรยนรหรอเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมไปอยางมประสทธภาพบรรลตามจดมงหมายของวชา ซงครสามารถใชเปนเครองมอในการสอนโดยใหนกเรยนเรยนดวยตนเองหรอใชรวมกนทงครและ นกเรยนกได ภายในชดการสอนจะประกอบไปดวยสอหลาย ๆ ชนดทมความสอดคลองกน อกทงยงสอดคลองกบเนอหาและวตถประสงค มคมอการใชและการประเมนผล บรรจอยในกลอง ซอง หรอกระเปา เพอความสะดวกในการนาไปใชทใดกได

ประเภทของชดการสอนชดการสอนเปนนวตกรรมทมมากมายหลายประเภท ทงนเพอจดใหสอดคลองกบ

วตถประสงคทใช โดยคานงถงจานวนนกเรยน โอกาสและสภาพแวดลอมตาง ๆ ในการจด การเรยนการสอนในแตละเนอหาวอชา ชดการสอนในแตละประเภทยงสงเสรมใหนกเรยน คดเปน ทาเปน และแกปญหาเปน ซงมนกการศกษาไดแบงประเภทของชดการสอนไวหลายทาน ไดแก ชยยงค พรหมวงษ และ คณะ (2523 : 15) ไดแบงชดการสอนออกเปน 4 ประเภท คอ (1) ชดการสอนประกอบการบรรยาย เปนชดการสอนทมจดประสงคใหครไดใชประกอบการบรรยายใหชดเจน ยงขน ชวยใหครพดนอยลงและใหสอการสอนทาหนาทแทนในบางสวน ทงน จะมคมอครชวยอานวยความสะดวกในการปฏบต ชดการสอนแบบบรรยายนนยมใชกบการ

31

ฝกอบรมและการสอนในระดบอดมศกษา ทยงถอวาการสอนแบบบรรยายยงมบทบาทสาคญในการถายทอดความรแกนกเรยน (2) ชดการสอนสาหรบกจกรรมกลม เปนชดการสอนทมงให นกเรยนไดเรยนในลกษณะศนยการเรยนหรอแกปญหาแบบกลมสมพนธ ชดการสอนแบบ กจกรรมกลมประกอบดวยชดยอยตามจานวนศนยทแบงไวในแตละหนวย ในแตละศนยมสอหรอบทเรยนครบชดตามจานวนนกเรยนในศนยกจกรรมนน ๆ สอทใชในศนยจดไวในรปสอประสม อาจใชเปนสอรายบคคลหรอสอสาหรบกลมทนกเรยนทงศนยจะใชรวมกนได นกเรยนทเรยนจากชดการสอนแบบกจกรรมกลมสามารถชวยเหลอซงกนและกนไดเองระหวางประกอบกจกรรม การเรยน หากมปญหานกเรยนสามารถซกถามครไดเสมอ (3) ชดการสอนตามเอกตภาพหรอ ชดการสอนรายบคคล เปนชดการสอนทมงสอนใหนกเรยนสามารถศกษาหาความรดวยตนเองตามความสามารถ ความสนใจ และความพรอมของนกเรยน โดยอาศยบทเรยนสาเรจรปหรอโมดล และ (4) ชดการสอนทางไกล เปนชดการสอนทครกบนกเรยนอยตางถนกน มงสอนใหนกเรยนศกษาดวยตนเองเปนหลก โดยไมตองเขาชนเรยน ประกอบดวยสงพมพ รายการวทย โทรทศน และการสอนเสรมตามศนยบรการ เชน ชดการสอนทางไกลของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช สวนวสนต อตศพท (2524 : 31) ไดจาแนกชดการสอนไว 4 ประเภทใหญ ๆ คอ ( 1) ชดการสอนบรรยาย เปนชดการสอนทกาหนดกจกรรมและสอใหครใชประกอบการบรรยาย การเรยนการสอนกยงอาศยครเปนศนยกลางอยเพยงแตมสอชวยให การเรยนรดขน ลดการพดของครลง บางทเราเรยกวาชดการสอนประเภทนวา “ชดการสอนสาหรบคร” (2) ชดการสอนสาหรบกลมยอย เปนชดการสอนทเปดโอกาสใหนกเรยนไดประกอบกจกรรมรวมกนเองในลกษณะของกลมยอย เชน ชดการสอนแบบศนยการเรยน ชดการสอนแบบนนอกจากจะใหความรในแงของเนอหาวชาการแลวยงไดใหหลายสงหลายอยางในแงของคณธรรมดวย (3) ชดการสอน รายบคคล เปนชดการสอนทใหนกเรยนไดเรยนดวย ตนเองตามลาดบ กจกรรมและสอทกาหนดไวเปนชดการสอนทกาลงเขามามบทบาทมากในปจจบน เพราะชวยลดปญหาหลายประการในการเรยนการสอนหรอการศกษา เชน การสอนเสรม การขาดแคลนบคลากร การขาดแคลนอาคารสถานท และอกหลาย ๆ ปญหา สดทายคอประเภทท (4) ชดการสอนทางไกล มลกษณะคลายชดการสอน รายบคคล เปนชดการสอนทมงใหนกเรยนศกษาดวยตนเองโดยไมตองเขาชนเรยนโดยลกษณะของสอมหลายชนด เชน ชดวชาในลกษณะของสงพมพ เทปบนทกเสยง อกทงยงเอาสอมวลชนทางการศกษาเขารวมดวย เชน วทย โทรทศน เปนตน ตวอยางชดการสอนทางไกลในประเทศไทย ไดแก ชดวชาของมหาวทยาลย สโขทยธรรมาธราช สาหรบสนย การสมพจน (2540 : 22) แบงชดการสอนเปน 3 ประเภท

32

ไดแก (1) ชดการสอนสาหรบประกอบการบรรยาย หรอเรยกอกอยางหนงวาชดการสอนสาหรบคร เปนชดการสอนทกาหนดกจกรรมและสอการเรยนใหครใชประกอบการบรรยาย เพอเปลยนบทบาทของครใหพดนอยลงและเปดโอกาสใหนกเรยนไดรวมกจกรรมมากขน ชดการสอนนจะมเนอหาเพยงหนวยเดยว (2) ชดการสอนสาหรบกจกรรมแบบกลม ชดการสอนแบบนเนนทตว นกเรยนไดประกอบกจกรรมรวมกน และอาจจดการเรยนในรปของศนยการเรยน ประกอบไปดวยชดยอยทมจานวนเทากบศนยการเรยนทแบงไวในแตละหนวย ในแตละศนยมสอการเรยนหรอบทเรยนครบชดตามจานวนนกเรยนในศนยการเรยนนน สอการเรยนอาจจะจดอยในรปของรายบคคล หรอนกเรยน ทงศนยใชรวมกนกได นกเรยนทเรยนจากชดการสอนแบบกจกรรมกลม อาจจะตองการความชวยเหลอซงกนและกนไดเอง หากมปญหานกเรยนสามารถซกถามครได และ (3) ชดการสอนรายบคคล เปน ชดการสอนทจดระบบขนเพอใหนกเรยนใชเรยนดวยตนเองตามลาดบขนความสามารถของแตละบคคล เมอศกษาจบแลว จะทาการทดสอบ ประเมนผลความกาวหนา และศกษาชดอน ๆ ตอไปตามลาดบ นกเรยนสามารถปรกษากนไดเมอมปญหานอกจากนครกพรอมทจะใหความชวยเหลอทนทในฐานะ ผประสานงานหรอผชแนะแนวทางการเรยนประเภทของชดการสอนทกลาวมาแลวนน จะเหนไดวาชดการสอนทเนนใหตว นกเรยนไดประกอบกจกรรมรวมกนนน สามารถจดในรปของศนยการเรยนได นอกจากน ดวงเดอน คปตการ (2541 : 10 – 11) ยงแบงชดการสอนเปน 3 ประเภท คอ (1) ชดการสอนประกอบคาบรรยาย หรอชดการสอนสาหรบคร เปนชดการสอนสาหรบครใชสอนนกเรยนกลมใหญ หรอเปนการสอนทตองการปพนฐานใหนกเรยนสวนใหญรบรและเขาใจในเวลาเดยวกน มงในการขยายเนอหาสาระใหชดเจนยงขน ครลดการพดใหนอยลงและใชสอการสอนทมความพรอมอยในชดการสอนในการเสนอเนอหามากขน (2) ชดการสอนแบบกลมกจกรรม เปนชดการสอนสาหรบใหนกเรยนเรยนรวมกนเปนกลมเลกประมาณ 5 – 7 คน โดยการใชสอการสอนทบรรจไวในชดการสอนแตละชด มงฝกทกษะในเนอหาวชาทเรยน และใหนกเรยนมโอกาสทางานรวมกน เปนชดการสอนทใชในการสอนแบบกจกรรมกลม เชน การสอนแบบศนยการเรยนการสอนแบบกลมสมพนธ เปนตน (3) ชดการสอนแบบรายบคคล เปนชดการสอนสาหรบเรยนดวยตนเองเปนรายบคคล คอ นกเรยนตองศกษาหาความรตามความสามารถและความสนใจของตนเอง อาจเรยนทโรงเรยนหรอทบานกได สวนมากมงไหนกเรยนทาความเขาใจในเนอหาวชาทเรยนเพมเตม และนกเรยนสามารถประเมนผลการเรยนดวยตนเองได ชดการสอนแบบนยง แตกยอยเปนชนดอน ๆ เชน ชดการสอนทางไกล ชดการฝกอบรม ชดการสอนของผปกครอง ชดการสอนทางไปรษณย เปนตน

33

จากการแบงชดการสอนทกลาวมาขางตน สรปวาชดการสอนแบงเปน 4 ประเภทใหญ ๆ คอ (1) ชดการสอนแบบบรรยาย (2) ชดการสอนแบบกจกรรมกลม (3) ชดการสอนแบบรายบคคล และ (4) ชดการสอนทางไกล ซงครจะเลอกใชชดการสอนแบบใด ขนอยกบความเหมาะสมกบลกษณะของนกเรยน สภาพแวดลอม และเนอหาในแตละวชา โดยจะตองให สอดคลองกบ วตถประสงคและจดมงหมายของคร

องคประกอบของชดการสอนชดการสอนเปนนวตกรรมทประกอบไปดวยสอประสมและวธการทหลากหลาย

นามาบรณาการใหเขากนโดยการจดระบบ เพอใหชดการสอนเปนสอสาเรจรปทมประสทธภาพและมความสมบรณในตวเอง ซงในความสมบรณนนตองมองคประกอบทสาคญ ๆ อยหลายประการดวยกน ไดมนกการศกษาจาแนกองคประกอบของชดการสอนไวหลายทาน เชน วชย วงษใหญ (2525 : 186 – 189) ไดกลาววาองคประกอบของชดการสอน ประกอบดวย (1) หวเรอง คอการแบงเนอหาออกเปนหนวย ๆ แตละหนวยกแบงยอยไปอก (2) คมอการใชชดการสอน ประกอบดวย (2.1) คาชแจงเกยวกบการใชชดการสอน (2.2) สงทตองเตรยมกอนสอน (2.3) บทบาทของนกเรยน (2.4) การจดชนเรยน (2.5) แผนการสอน (3) วสดประกอบการเรยน (4) บตรงาน (5) กจกรรมสารอง และองคประกอบสดทาย คอ (6) ขนาดรปแบบของชดการสอนตองใหเหมาะสม ทางดาน กดานนท มลทอง (2531 : 181) อธบายเกยวกบชดการสอนวา ชดการสอนซงเปนสอประสมแตละชด จะมลกษณะอยางไรและประกอบดวยสออะไรบางนน ขนอยกบจดมงหมายของบทเรยนและวตถประสงคของการใช โดยทวไปแลวชดการสอนจดอยในกลอง หรอแฟม ซงประกอบดวย (1) คมอสาหรบครในการใชชดการสอน และสาหรบนกเรยนใชในการเรยน (2) คาสง เพอกาหนดแนวทางในการสอน หรอการเรยน (3)เนอหาสาระบทเรยน จะจดอยในรปของสไลด ฟลมสตรป เทปบนทกเสยง ฯลฯ (4) กจกรรมการเรยน และ(5) การประเมนผล สาหรบสดสาคร โพธชย (2540) ไดแบง องคประกอบของชดการสอนเปน 3 สวน ไดแก (1) คมอคร กลาวถง คาชแจง สงทตองเตรยม และแผนการสอน (2) คมอนกเรยน ไดแก คาชแจง เอกสารประกอบการเรยน บตรงาน และแบบฝก และ (3) สอการเรยนทงวสดและวธการ นอกจากน สจน กระสาทอง (2541 : 7) ไดจาแนกองคประกอบของชดการสอนไว 4 สวนไดแก (1) คมอคร (2) ชดทาแผนภาพ ประกอบดวย คาชแจง บตรขอความ บตรเขยนแผนภาพ และใบความร (3) แผนการสอน (4)บตรเฉลยแผนภาพ นอกจากน บญเกอ ควรหาเวช (2543 : 95) ไดจาแนกองคประกอบทสาคญ

34

ภายในชดการสอนออกเปน 4 สวน คอ (1) คมอคร เปนคมอวางแผนการสอนสาหรบครหรอ นกเรยนตามแตชนดของชดการสอน ภายในคมอจะชแจงถงวธการใชชดการสอนเอาไวอยางละเอยด อาจจะทาเปนเลมหรอแผนพบกได (2) บตรคาสงหรอคาแนะนา จะเปนสวนทบอกให นกเรยนดาเนนการเรยนหรอประกอบกจกรรมแตละอยางตามขนตอนทกาหนดไว บตรคาสงจะมอยในชดการสอนแบบกลมและรายบคคล ประกอบดวย (2.1)คาอธบายในเรองทจะศกษา (2.2) คาสงใหนกเรยนดาเนนกจกรรม (2.3) การสรปบทเรยน (3) เนอหาสาระและสอ จะบรรจไวในรปของสอการสอนตาง ๆ นกเรยนจะศกษาจากสอการสอน ตาง ๆ ทบรรจในชดการสอน ตามบตรคาสงทกาหนดไวให (4) แบบประเมนผล นกเรยนจะทาการประเมนผลความรดวยตนเองกอนและหลงเรยน แบบประเมนผลทอยในชดการสอนอาจจะเปนแบบฝกหดใหเตมคาใน ชองวางเลอกคาตอบทถกตอง การจบค ดผลจากการทดลองหรอใหทากจกรรมตาง ๆ เปนตน สวนประกอบขางตนนจะบรรจในกลองหรอซอง จดเอาไวเปนหมวดหม เพอสะดวกแกการใช นยมแยกออกเปนสวนตาง ๆ คอ กลอง สอการสอน และบตรบอกชนดของสอการสอนเรยนตามการใชและบนทกการสอน (4) อปกรณประกอบอน ๆ สวนสภสสร วชรคปต (2543 : 10) แบงองคประกอบของชดการสอน เปน 4 องคประกอบ ไดแก (1) คมอคร (2) ชดฝกจบ ใจความ (คาชแจงสาหรบนกเรยน บตรขอความ บตรเขยนตอบ และใบความร (3) แผนการสอน และ (4)บตรเฉลย ทางดานศรพร ปตตะพงศ (2543 : 12) กลาววาชดการสอนประกอบดวย (1) คมอคร (2) แผนการสอน (3) สอการสอน (4) แบบทดสอบกอนเรยน (5) ใบความร (6) ใบงาน และ (7) แบบทดสอบหลงเรยน สวนสมจตร เคาอน (2543 : 27) แบงองคประกอบของชดการสอน เปน (1) คานา (2) คาชแจงสาหรบคร ไดแก สงทครตองเตรยม บทบาทของนกเรยน และการประเมนผล (3) สวนประกอบของชดการสอน ไดแก บทเรยน แผนการสอน และสอการสอน

จากองคประกอบของชดการสอนทนกการศกษาและผททาการวจยไดกลาวมา ขางตน อาจสรปไดวา องคประกอบของชดการสอน ประกอบดวย (1) คมอสาหรบผใช (2) คาชแจงในการใชชดการสอน (3) เนอหาวชา (4) วตถประสงคเชงพฤตกรรม (5) กจกรรมการจดการเรยนการสอน (6) สอประกอบการเรยนทงหมด (7) การประเมนผลกอนเรยนและหลงเรยน ซงองคประกอบทงหมดจะบรรจในกลองหรอซองจดไวเปนชด ๆ เพอความสะดวกในการนาไปใชตอไป

35

คณคาของชดการสอนชดการสอนเปนสอประสมทสรางขนอยางมระบบ ชวยอานวยความสะดวกใน

การสอนของครทาใหการเรยนการสอนมประสทธภาพ ชวยขจดปญหาการขาดแคลนครเพราะชดการสอนชวยใหนกเรยนเรยนดวยตนเองหรอตองการความชวยเหลอจากครเพยงเลกนอย และยงชวยให นกเรยนเกดการเรยนร มความคดรเรมสรางสรรค ซง ชยยงค พรหมวงศ สมเชาว เนตรประเสรฐ และ สดา สนสกล (2520 : 10) ไดกลาวถงคณคาของการใชชดการสอนไววา “ไมวาจะเปนการสอนประเภทใดยอมมคณคาตอการเพมคณภาพในการเรยนทงสน หากไดระบบผลตทมการทดสอบวจยแลว” ซงชดการสอนจดเปนนวตกรรมการศกษาอยางหนงทจะชวยขจดปญหาทางการศกษาบางประการ ดงน (1) ชวยใหครและนกเรยนมความมนใจในการดาเนนการเรยนการสอน เพราะชดการสอนผลตไวเปนหมวดหมสามารถหยบไปใชไดทนท ชวยลดเวลาในการเตรยมการสอนลวงหนา ชวยแกปญหาในการขาดแคลนคร ชดการสอนชวยใหนกเรยนเรยนไดดวยตนเองหรอตองการความชวยเหลอจากครครเพยงเลกนอย (2) ชวยใหคร ถายทอดเนอหาและประสบการณไดอยางมประสทธภาพ (3) ชดการสอนชวยใหนกเรยนไดเรยนตามความสามารถ ความถนด และความสนใจตามเวลาและโอกาสทเอออานวยแกนกเรยน ซงมความแตกตางกน (4) ชวยเราความสนใจของนกเรยนตอสงทกาลงศกษาและเปดโอกาสใหนกเรยนมสวนรวมในการเรยน ไดแสดงความคดเหน ฝกการตดสนใจ แสวงหาความร มความรบผดชอบตอตนเองและสงคม (5) ชวยในเรองการศกษานอกระบบโรงเรยน เพราะชดการสอนบรรจในกลองหรอกระเปาสามารถนาไปสอนนกเรยนไดทกสถานทและทกเวลา ดาน ศรไพบลย เพชรกล (2528 : 8-9) กลาวถงคณคาของชดการสอนไว 8 ประการ คอ (1) ทาใหการเรยนมประสทธภาพ (2) ทาใหลดภาระของคร (3) ไดความรในแนวเดยวกน ชดการสอนแกปญหาความแตกตางของประสทธภาพในการสอนทมครหลายคนในวชาเดยวกนได (4) มวตถประสงคบอกไวชดเจน (5) มกจกรรมการเรยนการสอน ขอเสนอแนะในการทากจกรรมพรอมทงอปกรณ (6) มขอสอบประเมนผลเพอวดการเรยนไดครบถวน (7) เปดโอกาสใหนกเรยนไดเรยนตามความสามารถของแตละบคคล (8) ชดการสอนสรางเสรมการเรยนแบบตอเนอง นอกจากน บญเกอ ควรหาเวช (2530 : 84) ไดกลาวถงประโยชนของชดการสอน ไวดงน (1) สงเสรม การเรยนเปนรายบคคล นกเรยนเรยนไดตามความสามารถความสนใจตามเวลาและโอกาสทเหมาะสมของแตละคน (2) ชวยขจดปญหาการขาดแคลนคร เพราะชดการสอนชวยใหนกเรยนเรยนไดดวยตนเองหรอตองการความชวยเหลอจากครครเพยงเลกนอย (3) ชวยในการศกษา นอกระบบโรงเรยน เพราะนกเรยนสามารถนาเอาชดการสอนไปใชไดทกสถานทและทกเวลา

36

(4) ชวยลดภาระและชวยสรางความพรอมและความมนใจใหแกคร เพราะชดการสอนผลตไวเปนหมวดหม สามารถนาไปใชไดทนท (5) เปนประโยชนในการสอนแบบศนยการเรยน (6) ชวยใหครวดผลนกเรยนไดตรงตามความมงหมาย (7) เปดโอกาสใหนกเรยนไดแสดงความคดเหน ฝกการตดสนใจแสวงหาความรดวยตนเองและมความรบผดชอบตอตนเองและสงคม (8) ชวยให นกเรยนจานวนมากไดรบความรแนวเดยวกนอยางมประสทธภาพ (9) ชวยฝกใหนกเรยนรจกเคารพนบถอความคดเหนของผอน สาหรบนภา โสภาสมฤทธ (2541 : 10) กลาววาชดการสอนสรางขนอยางมระบบและมคณคา ชวยลดภาระของครคร และนกเรยนไดรบความรในแนวทางเดยวกน เนองจากชดการสอนมจดมงหมายทชดเจน มขอเสนอแนะในการทากจกรรม การใชสอ และมการประเมนผลนกเรยนอยางครบถวน สวนสจน กระสาทอง (2541) ไดกลาวถงประโยชนของชดการสอนวา ชดการสอนเปนเทคโนโลยชนดหนงทชวยแกปญหาในการเรยนการสอน เพออานวยความสะดวกใหกบครและเปนการเปดโอกาสใหนกเรยนไดมสวนรวมแสดงความคดเหน รจกชวยเหลอซงกนและกน ทาใหนกเรยนประสบความสาเรจในการเรยน สงสด นอกจากนศรพร ปตตะพงศ (2543 : 13) ไดกลาวถงประโยชนของชดการสอนไว 9 ประการ ไดแก (1) ชวยเพมประสทธภาพในการเรยนร (2) ชวยลดภาระของครคร (3) สรางความพรอมและความมนใจใหแกคร (4) ชวยใหนกเรยนไดรบความรแนวเดยวกน (5) ครสามารถดาเนนการสอนตามวตถประสงคทตงไว (6) ชวยใหกจกรรมการเรยนมประสทธภาพ (7) ชวยใหครสามารถถายทอดเนอหาทสลบซบซอนได (8) ชวยเราและกระตนนกเรยนใหมปฏกรยาตอบสนอง และเกดการเรยนร และ (9) นกเรยนไดรบความสนกสนานในการเรยน ทางดานสมจตร เคาอน (2543 : 25) กลาววาชดการสอนชวยใหครสามารถจดประสบการณการเรยนรอยางเปนระบบ นกเรยนไดประกอบกจกรรม ประเมนผลการเรยนของตนเอง การนา ชดการสอนมาใชในการเรยนการสอนใหบรรลวตถประสงคทางการเรยนนน ครควรคานงถงลกษณะของชดการสอนแตละประเภทดวย

สรปวาชดการสอนมคณคา ชวยใหการจดการเรยนการสอนบรรลจดมงหมายท ตงไว ทาใหนกเรยนไดรบความรและประสบการณไปในแนวทางเดยวกน และสอดคลองกบความตองการและความแตกตางระหวางบคคลของนกเรยน เพราะประกอบไปดวยสอทหลากหลาย ถงแมชดการสอนจะมคณคามากมาย แตการใชชดการสอนกเปนเพยงวธหนงทจะนาไปสผลการสอนทพงประสงค ในการเลอกใชตองใหสอดคลองกบเนอหาวตถประสงค เพอใหชดการสอนชวยเสรมประสบการณใหแกนกเรยน และลดภาระในการเตรยมการสอนของครดวย

37

ลกษณะของชดการสอนทดชดการสอนทนามาใชในการเรยนการสอนนนหากจะใหเกดประโยชนทแทจรงแลว

นน ชดการสอนทนามาใชควรมลกษณะทเหมาะสมและสมบรณแบบทสด เชนควรจะประกอบไปดวยคมอการใช หวเรองเนอหา มแผนการสอน มบตรคาสงหรอบตรแนะนา มการใชสอทหลากหลายดงดดความสนใจ และเออตอการเรยนรมากทสด มแบบประเมนผลกอนเรยนและหลงเรยน นอกจากนลกษณะภายนอกควรมตวหนงสอทชดเจน มสสนดงดดความสนใจของนกเรยน ซงในเรองลกษณะของชดการสอนทดนน ไดมนกการศกษาและผททาการวจยเกยวกบการพฒนาชดการสอนกลาวไวหลายทาน ไดแก นพนธ ศขปรด (2519 : 67) กลาวาลกษณะของชดการสอนทด คอ (1) เปนชดการสอนทเหมาะสมตรงตามจดมงหมาย (2) เหมาะสมกบประสบการณเดมของนกเรยน (3) สอทใชสามารถเราความสนใจของนกเรยนไดด (4) ม คาแนะนาและวธการใชอยางละเอยดตอการใช (5) มวสดอปกรณในการเรยนการสอนทงหมดทกาหนดในบทเรยนอยางครบถวน (6) ไดทดสอบและปรบปรง ใหทนตอเหตการณเสมอ และ (7)มความคงทนตอการเกบและหยบใช ชชพ ออนโคกสง (2524 : 7-9) กลาววาชดการสอนทดตองประกอบไปดวยสงตอไปน (1) หวขอเรอง เปนการแบงหนวยการเรยนออกเปนสวนยอย ๆ เพอใหนกเรยนไดเรยนอยางลกซงยงขน (2) คมอการใชชดการสอน เปนสงจาเปนสาหรบผทจะใช ชดการสอน เพราะผใชชดการสอนตองศกษาคมอใหเขาใจแจมแจง ในคมอควรประกอบดวย (2.1) คาชแจงเกยวกบชดการสอน (2.2) สงทจะตองเตรยมกอนสอน สวนมากจะบอกสงทมขนาดใหญเกนกวาจะบรรจในชดการสอน หรอสงเนาเปอย สงทเปราะแตกงาย หรอสงทตองใชรวมกบคนอนซงเปนวสดทมราคาแพง (2.3) บทบาทของนกเรยน เสนอแนะวา นกเรยนจะตองมสวนรวมในการดาเนน กจกรรมการเรยนการสอนอยางไร (2.4) การจดชนเรยน (2.5)แผนการสอน (3) วสดประกอบการเรยน ไดแก สงของหรอขอมลตาง ๆ ทจะใหนกเรยนศกษา คนควา เชน เอกสาร ตารา บทคดยอ รปภาพ แผนภม วสด เปนตน 4)บตรงาน เปนสงจาเปนสาหรบชดการสอน เปนคาแนะนาในเรองทจะศกษาคาสงใหนกเรยนดาเนนกจกรรม (5) กจกรรมสารอง จาเปนสาหรบชดการสอนแบบกลม กจกรรมสารองนจะตองเตรยมไวสาหรบนกเรยน บางคนหรอบางกลม ททาไดสาเรจกอนคนอน ใหมกจกรรมอยางอนทา เพอเปนการสงเสรมการเรยนรของนกเรยนใหกวางขวางลกซงมากยงขนทาใหนกเรยนไมเกดความเบอหนาย (6) ขนาด รปแบบของชดการสอน ชดการสอนไมควรเลกหรอใหญเกนไป ควรจดใหมขนาดพอเหมาะเพอความสะดวกในการเกบรกษา นอกจากนสมธ (Smith 1972 : 15-16, อางถงใน จารณ ลมปนานนท2539 : 20) ไดกลาวถงลกษณะของ ชดการสอนทดวาตองประกอบดวยสวนตาง ๆ ดงตอไปน

38

(1) ใชรปภาพประกอบ (2) ใชสสนเพอเราความสนใจ (3) มพนทดงดดความสนใจ (4) รวบรวมสอและเรองราวตาง ๆ ใสในกลองอยางเหมาะสม และ (5) มความสะดวกในการเกบรกษา และการนาเอาไปใช จากผลการวจยของสจวต ลอรเรนซ แอนดร (Schardt Lawrence Andrew 2000 : Abstract) พบวา นกเรยนมทศนคตทดตอวชาทเรยน เพราะทาใหเขาใจในการเรยนมากขน สวนใหญนกเรยนรอยละ 90 เหนวาการใชสอสอนทหลากหลายจะทาใหนกเรยนสนใจและเขาใจบทเรยนดขน สวนนภาภรณ กลาหาญ (2540 : 6) กลาววาชดการสอนทดควรประกอบดวยสอการสอนตามลกษณะเนอหา โดยใชสอการเรยนการสอนทกชนจะมความสมพนธและตอเนอง ซงแตละชดประกอบดวย คมอคร บตรคาสง บตรกจกรรม บตรคาถาม บตรเฉลย และแบบทดสอบกอนและหลงเรยน และจากผลการวจยพบวา การใชชดการสอนซอมเสรมวชาคณตศาสตรเรองการบวก การลบ การคณ และการหารเศษสวน ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 สงกวาเกณฑการผานจดประสงคการเรยนร ของสานกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาตรอยละ 80 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 สดสาคร โพธชย (2540) กกลาวถงลกษณะทดของชดการสอนวา ควรมลกษณะทเรยนไดงาย เหมาะสมกบพนความรเดมของนกเรยน ตรงตามหลกสตร สอมความนาสนใจถกตองตามเนอหามวธการใชอยางละเอยด กจกรรมสนกสนาน และขอสาคญไดผานการทดลองหาประสทธภาพของชดการสอนแลว นอกจากน ดวงใจ พฒนไชย (2541) ไดกลาวถงลกษณะของชดการสอนทดวา ตองมลกษณะตอไปน (1) ผลตงาย ใชคลอง และประหยด (2) ทนทาน ใชนาน คมคากบการลงทน (3) มความสอดคลองกบเนอหาและจดมงหมายของหลกสตร (4) สอดคลองและตอบสนองความตองการของนกเรยน เปนทตองการของครนยมใชกนอยางแพรหลาย (5) นกเรยนมสวนรวมในการทากจกรรมจรง สงเสรมให นกเรยนไดแสดงออก คดเปน ทาเปน และแกปญหาเปน (6) สามารถชวยใหการจดกจกรรมการเรยนการสอนบรรล จดประสงคอยางแทจรง (7) ชวยใหผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนสงขน (8) ชวยพฒนาการเรยนการสอนใหมคณภาพและ ประสทธภาพ สรางความสนใจใหเกดแกนกเรยนไดด (9) เปนชดการสอนทผานการทดสอบหาประสทธภาพตามเกณฑมาตรฐานนยม เชน 80/80 เปนตน สาหรบจฑารตน จนทะนาม (2543 : 39) กลาววา ชดการสอนทดควรมการตนประกอบทงน เพราะการตนเปนสอชนดหนงทสามารถนาไปใชในการเรยนการสอนไดอยางดยง ทาใหบทเรยนนนนาสนใจ นาศกษา และมความเพลดเพลนไมนาเบอหนาย ชวยใหเกดทศนคตทดตอเรองทเรยน และจากผลการวจยพบวา (1) ประสทธภาพของชดการสอนการแกปญหาคณตศาสตรดวยตนเองทใชการตนประกอบ เรองเศษสวนในแตละเลม สงกวาเกณฑ 80/80 (2) ผลสมฤทธทางการเรยนวชา

39

คณตศาสตรของนกเรยนทไดรบการสอนแบบแกปญหาโดยใชชดการแกปญหาคณตศาสตรดวยตนเองทใชการตนประกอบกบการสอนตามคมอคร แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 และ (3) ความสามารถในการแกปญหาทางคณตศาตรดวยตนเองทใชการตนประกอบกบ การสอนตามคมอคร แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

จากลกษณะของชดการสอนทดทกลาวมาขางตนสรปไดวาชดการสอนทดควร มลกษณะดงน (1) ผลตงาย ใชคลอง และประหยด (2) ทนทาน ใชนาน คมคากบการลงทน (3) มความสอดคลองกบเนอหาและจดมงหมายของหลกสตร และความตองการของนกเรยน (4) นกเรยนมสวนรวมในการทากจกรรมอยางแทจรง (5) สามารถชวยใหการจดกจกรรม การเรยนการสอนบรรลจดประสงคอยางแทจรง และชวยใหผลสมฤทธทางการเรยนของ นกเรยนสงขน (6) มคมอการใชชดการสอนอยางชดเจน (7) วสดประกอบการเรยน บตรตาง ๆ ตองมขนาดและรปแบบเหมาะสมกบการจดกจกรรม ตวหนงสอชดเจน (8) มสอการสอนทหลากหลายนาสนใจ และ (9) เปนชดการสอนทผานการทดสอบหาประสทธภาพตามเกณฑมาตรฐานแลว

ขนตอนการพฒนาชดการสอนในการพฒนาชดการสอนนนจะตองศกษาวธการพฒนาชดการสอนจากทฤษฎ

เอกสาร และงานวจยทเกยวของกบการพฒนาชดการสอน ศกษาเนอหาของหลกสตร กาหนดขอบเขตของเนอหาและโครงสรางของหลกสตร กาหนดจดประสงคของการเรยนร ออกแบบการจดการเรยนการสอน สอและกจกรรม สรางเครองมอ นาชดการสอนไปใหผเชยวชาญตรวจสอบและปรบปรงแกไข และนาไปทดลองใชพรอมทงปรบปรงแกไข ซงในเรองขนตอนการพฒนาชดการสอนนน มนกการศกษาหลาย ๆ ทานไดเสนอไวดงน วชย วงษใหญ (2525 : 189 – 192) เสนอขนตอนไว ดงน (1) ศกษาเนอหาสาระของวชาทงหมดอยางละเอยดวาสงทเราจะนามาทาเปนชดการสอนนนจะมงเนนใหเกดหลกการของการเรยนรอะไรบางใหกบนกเรยน นาวชาทไดทาการศกษาวเคราะหแลวมาแบงเปนหนวยการเรยนการสอน ในแตละหนวยนนจะมหวเรองยอย ๆ รวมอยอกทเราจะตองศกษาพจารณาใหละเอยดชดเจน เพอไมใหเกดความซาซอนในหนวยอน ๆ อนจะสรางความสบสนใหกบนกเรยนได และควรคานงถงการแบงหนวยการเรยนการสอนของแตละวชานนควรจะเรยงลาดบขนตอนของเนอหาสาระใหถกตองวาอะไรเปน สงจาเปนทนกเรยนจะตองเรยนรกอน อนเปนพนฐานตามขนตอนของความรและลกษณะ ธรรมชาตในวชานน (2) เมอศกษาเนอหาสาระและแบงหนวยการรยนการสอนไดแลวจะตอง

40

พจารณาตดสนใจอกครงวา จะทาชดการสอนแบบใดโดยคานงถงขอกาหนดวา นกเรยนคอใคร (Who Learner) จะใหอะไรกบนกเรยน (Give what Condition) จะทากจกรรมอยางไร (Does what Activities) และจะทาไดดอยางไร (How well Criterion) สงเหลานจะเปนเกณฑในการกาหนดการเรยน (3) กาหนดหนวยการเรยนการสอน โดยประมาณเนอหาสาระทเราจะสามารถถายทอดความรแกนกเรยนไดตามชวโมงทกาหนด โดยคานงถงวาเปนหนวยทนาสนกนาเรยนร ใหความชนบานแกนกเรยน หาสอการเรยนไดงาย พยายามศกษาวเคราะหใหละเอยดอกครงหนง วาการเรยนการสอนนมหลกการหรอความคดรวบยอดอะไร และมหวขอเรองยอย ๆ อะไร อกบางทรวมกนอยในหนวยน แตละหวเรองยอยมความคดรวบยอดหรอหลกการยอย ๆ อะไรอกทจะตองศกษา พยายามดงแกนของหลกการเรยนรออกมาได (4) กาหนดความคดรวบยอดความคดรวบยอดทเรากาหนดขนจะตองสอดคลองกบหนวยและหวเรอง โดยสรปแนวความคดสาระและหลกเกณฑทสาคญ เพอเปนแนวทางในการจดกจกรรมการเรยนการสอนใหสอดคลองกน เพราะความคดรวบยอดเปนเรองความเขาใจอนเกดจากประสาทสมผสกบสงแวดลอม เพอต ความหมายออกมาเปนพฤตกรรมทางสมองแลวนาสงใหมไปเชอมโยงกบกบประสบการณเดมเกดเปนความคดรวบยอดฝงอยในความทรงจา มนษยตองมประสบการณตาง ๆ พอสมควรจงจะสรปแกนแทของ การเรยนรเกดเปนความคดรวบยอดได (5) จดประสงคการเรยน การกาหนด จดประสงคการเรยนจะตองใหสอดคลองกบความคดรวบยอด โดยกาหนดเปนจดประสงคเชง พฤตกรรม ซงหมายถงความสามารถของนกเรยนทแสดงออกมาใหเหนไดในภายหลงการเรยน การสอนบทเรยนแตละเรองจบไปแลวโดยครสามารถวดได จดประสงคเชงพฤตกรรมน ถาครกาหนดหรอระบใหชดเจนมากเทาใดกยงมทางประสบผลสาเรจในการเรยนมากเทานน ดงนนจงควรใชเวลาตรวจสอบ จดประสงคการเรยนแตละขอใหถกตองครอบคลมเนอหาสาระการเรยนร (6) การวเคราะหงาน คอ การนาจดประสงคการเรยนแตละขอมาทาการวเคราะหงาน เพอหา กจกรรมการเรยนการสอน แลวจดกจกรรมการเรยนการสอน ใหเหมาะสมถกตอง สอดคลองกบ จดประสงคทกาหนดไวแตละขอ (7) เรยงลาดบกจกรรมการเรยน ภายหลงจากทเรานาจดประสงคการเรยนแตละขอมาวเคราะหงานและเรยงลาดบกจกรรมของแตละขอททาการวเคราะหงาน และเรยงลาดบกจกรรมไวแลวทงหมดนามาหลอมรวมเปนกจกรรมการเรยนขนทสมบรณทสด เพอไมใหเกดความซบซอนในการเรยน โดยคานงถงพฤตกรรมพนฐานของนกเรยน (Entering Behavior) วธการดาเนนการสอน (Instructional Procedures) ตลอดจนการตดตามผล และการประเมนผล พฤตกรรมทนกเรยนแสดงออกมา เมอมการเรยนการสอนแลว(Performance Assessment) (8) สอ การเรยน คอ วสดอปกรณและกจกรรมการเรยนทครและนกเรยนจะตองกระทาเพอเปนแนวทาง

41

ในการเรยนรทครควรจะตองทาขนและจดหาไวใหเรยบรอย ถาสอการเรยนเปนของทใหญโตหรอม คณคาทจะตองจดเตรยมมากอน จะตองเขยนบอกไวใหชดเจนในคมอครเกยวกบการใชชดการสอนวาจะใหจดหา ณ ทใด เชน เครองฉายสไลด เครองบนทกเสยง และพวกสงทเกบไวไมไดทนทานเพราะเกดการเนาเสย เชน ใบไม พช สตว เปนตน (9) การประเมนผล คอ การตรวจสอบดวา หลงจากการเรยนการสอนแลวไดมการเปลยนแปลงพฤตกรรมตามทจดประสงคการเรยนกาหนดไวหรอไม การประเมนผลนจะใชวชาใดกตามแตจะตองสอดคลองกบจดประสงคการเรยนทเราตงไว ถาการประเมนไมตรงกบจดมงหมายทตงไวเมอใด ความยตธรรมกจะไมเกดขนกบนกเรยน และ ถาไมตรงเปาหมายทกาหนดไวการเรยนรในสงนนจะไมเกดขน ชดการสอนทสรางขนมากเปนการเสยเวลาและไมมคณคา และ (10) การทดลองใชชดการสอนเพอหาประสทธภาพ เมอพจารณาถงรปแบบของชดการสอนวาผลตออกมาในขนาดเทาใด และรปแบบของชดการสอนจะออกมาเปนแฟม หรอกลอง สดแลวแตความสะดวกในการใช การเกบรกษาและความสวยงาม การหา ประสทธภาพของชดการสอนเพอปรบปรงใหเหมาะสม ควรนาไปทดลองใชกบชดเลก ๆ ดกอน เพอตรวจสอบหาขอบกพรองและ แกไขปรบปรงอยางด แลวจงนาไปทดลองใชกบเดกทงชนหรอกลมใหญ นอกจากนสมจตร เคาอน (2543 : 27) ไดกลาวถงขนตอนการพฒนาชดการสอนวา เรมจากการจดหมวดหมเนอหาออกเปนหนวย โดยมหวเรองสมพนธกน กาหนดมโนทศนและ จดประสงคเชงพฤตกรรม กจกรรมนกเรยน การประเมนผล เลอกหรอผลตสอการสอนทม ประสทธภาพ และเพอใหสอนไดอยางมประสทธภาพ ผสรางจาตองกาหนดเกณฑและหลกการเรยนรเปนกระบวนการ เพอชวยใหการเปลยนพฤตกรรมของนกเรยนใหบรรลผล สวนศรพร ปตตะพงศ ไดจาแนกขนตอนการพฒนาชดการสอนไวดงน คอ (1) กาหนดเนอหาวชาและแบง ออกเปนหนวยการสอน (2) กาหนดความคดรวบยอดและหลกการใหสอดคลองกบหนวยการสอน (3) กาหนดวตประสงค (4) กาหนดกจกรรมการเรยนการสอนอนผลตสอสาหรบชดการสอน (7)ตรวจสอบคณภาพโดยผทรงคณวฒ (8) การหาประสทธภาพของชดการสอน โดยนาชดการสอนไปทดลองใชเพอปรบปรงกอนนาไปทดลองสอนจรง ประสทธภาพของชดการสอนจะกาหนดเปนรอยละ ผสรางตองกาหนดเกณฑขนโดยคานงถงหลกการทวาการเรยนรเปนกระบวนการเปลยนแปลงพฤตกรรมของนกเรยน ปกตเนอหาทเปนความรความจามกตงไวท 80/80 85/85 และ 90/90 สวนเนอหาทเปนเจตคตจะตงไวตากวาน เชน (Chen 1998 : Abstract) ไดทาการศกษาในเรองการออกแบบและพฒนาแบบเรยนอเลกทรอนกสหรบใหครศกษาวตถประสงค เพอใชเปนสอ การเรยนการสอน โดยการสรางเปนชดวดโอกรณศกษาเกยวกบอเลคทรอนค เนอหาประกอบดวยรายวชาเทคโนโลยทางการศกษาเพอใหบรการคร ขนตอนของการวจยคอ การออกแบบ การพฒนา

42

และการประเมนผล โดยใชกรอบแนวคดในการสรางตามรปแบบขงวลลส คอการนามาเขยนใหม (Recursive) การสะทอนกลบ (Reflective) การออกแบบ (Design) และการพฒนา (Development) ผลการใชชดการเรยนนประสบความสาเรจและไดรบการ ยอมรบจากผทเกยวของในการนาไปใช

จากทกลาวมา สรปไดวา ขนตอนในการพฒนาชดการสอนควรจะประกอบดวย (1) ศกษาเนอหาสาระทงหมดของวชาอยางละเอยด (2) กาหนดหนวยการสอน (3) กาหนดหวเรอง (4) กาหนดความคดรวบยอดและหลกการ (5) กาหนดวตถประสงค (6) กาหนดกจกรรมการเรยน การสอน (7) กาหนดแบบประเมนผล (8) เลอกและผลตสอการสอน (9) หาประสทธภาพ ชดการสอน และ (10) ทดลองใชชดการสอน

การหาประสทธภาพของชดการสอนการหาประสทธภาพชดการสอนนนมความสาคญมาก ทงนเพอใหผผลตมความ

มนใจวาเนอหาสาระทบรรจในชดการสอนนนถกตอง เหมาะสม เขาใจงาย และมประสทธภาพเพยงพอทจะนาไปใชเปนสอการสอนชวยครในการจดการเรยนการสอนได ในเรองของการหา ประสทธภาพของชดการสอนมนกการศกษากลาวไวหลายทาน เชน ไชยยศ เรองสวรรณ (2533 : 129 - 130) กลาวถงการหาประสทธภาพสอวา สามารถทาได 2 วธ คอ

1. ประเมนโดยอาศยเกณฑ การประเมนชดการสอนนน เปนการตรวจสอบหรอประเมนประสทธภาพของชดการเรยนการสอน ทนยมประเมนจะเปนชดการสอนสาหรบกลม กจกรรม หรอ ชดการสอนแบบศนยการเรยน โดยใชเกณฑมาตรฐาน 90 / 90 เปนเกณฑประเมนสาหรบเนอหาประเภทความรความจา และใชเกณฑมาตรฐาน 80 / 80 สาหรบเนอหาทเปนทกษะ ความหมายของตวเลขเกณฑมาตรฐานดงกลาว มความหมายดงน คอ 80 ตวแรก หมายถง คารอยละของประสทธภาพในดานกระบวนการของชดการสอน ซงจะประกอบดวยการปฏบตภารกจตาง ๆ เชน งานและแบบฝกของนกเรยน โดยนาคะแนนทไดจากการวดผลภารกจทงหลาย ทงรายบคคลและกลมยอยทกชนมารวมกน แลวคานวณหาคาเฉลย สวน 80 ตวหลงนน หมายถง คะแนนจากการทดสอบหลงเรยน (Posttest) ของนกเรยนทกคน นามาคานวณหาคาเฉลย กจะไดคาตวเลขทงสอง เพอนาไปเปรยบเทยบกบเกณฑมาตรฐานตอไป

2. ประเมนโดยไมตองตงเกณฑไวลวงหนา เปนการประเมนประสทธภาพของสอดวยการเปรยบเทยบผลการสอบหลงเรยนของนกเรยนจากสอนนแลว (Posttest) วาสงกวาผล การสอบกอนเรยน (Pretest) อยางมนยสาคญทางสถตหรอไม หากผลการเปรยบเทยบพบวา นกเรยนไดคะแนนสอบหลงเรยนสงกวาคะแนนสอบกอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถต ก

43

แสดงวา สอนนมประสทธภาพ การประเมนสอในลกษณะนอาจทาไดโดยการวจยเปรยบเทยบกบการใชสออน ๆ

การคานวณหาคาประสทธภาพของชดการสอน คานวณโดยใชสตรตอไปน (เสาวนย สกขาบณฑต 2528 : 295)

สตรท 1 100

AN

XE1 ×∑=

เมอ E1 = ประสทธภาพของกระบวนการทจดไวในชดการเรยนการสอน ∑X = คะแนนรวมของแบบฝกหดหรอการประกอบกจกรรมการเรยน

N = จานวนนกเรยน A = คะแนนเตมของแบบฝกหดหรอกจกรรมการเรยน

สตรท 2 100

BN

FE2 ×∑=

เมอ E2 = ประสทธภาพของผลลพธ ∑ F = คะแนนรวมของคะแนนสอบหลงเรยน N = จานวนนกเรยน B = คะแนนเตมของการสอบหลงเรยน

วธการทดลองหาประสทธภาพของสอ จะตองนาสอไปทดลองใช (Try Out) เพอ ปรบปรงแกไข แลวนาไปทดลองใชจรง (Trial Run) เพอนาผลมาปรบปรงแกไข เสรจแลวจงดาเนนการผลตจานวนมาก หรอใชสอนในชนเรยนตามปกตได การทดลองใชมขนตอนดงน

1. การทดลองแบบเดยว (Individual Tryout) หรอหนงตอหนง (1 : 1) โดยใหทดลองกบเดกคละกนระหวางเดกเกง ปานกลาง และออน อยางละ 1 คน รวม 3 คน ดาเนนการหาประสทธภาพของชดการสอนแลวปรบปรงใหดขน ขนนควรมประสทธภาพ 60/60

44

2. การทดลองแบบกลม (Small – group Tryout) เปนการทดลองกบใชชดการสอนกบเดกเปนกลมคละกนระหวางเดกเกง ปานกลาง และเดกออน อยางละ 3 คน รวม 9 คน ดาเนนการหาประสทธภาพของชดการสอน เสรจแลวปรบปรงใหดขน ขนนควรมประสทธภาพ 70/70

3. การทดลองภาคสนามหรอกลมใหญ (Field Tryout) เปนการทดลองใช ชดการสอนกบนกเรยนทงชน จานวน 30 – 400 คน (หรอ 100 คน สาหรบชดการสอน รายบคคล) ชนทเลอกมาทดลองตองมทงเดกเกง ปานกลาง และออน คละกน ไมควรเลอกหองเรยนทมแตเดกเกงหรอเดกออนเพยงอยางใดอยางหนง (ชยยงค พรหมวงศ 2528 : 494)

หลงจากทดลอง คานวณหาประสทธภาพแลวปรบปรงแกไข ผลลพธทควรจะไดใกลเคยงกบเกณฑทตงไว ตากวาเกณฑทตงไว และตากวาเกณฑไมเกน 2.5 %

ฉลอง สรวฒนสมบรณ (2528 : 215) กลาวถงการยอมรบประสทธภาพชดการสอนไววา ประสทธภาพของชดการสอนทพฒนานนกาหนดไว 3 ระดบ คอ

1. สงกวาเกณฑ เมอประสทธภาพของสอสงกวาเกณฑทตงไว มคาเกน 2.5 % ขนไป

2. เทาเกณฑ เมอประสทธภาพของสอเทากนหรอสงกวาเกณฑทตงไว ไมเกน 2.5 %

3. ตากวาเกณฑ เมอประสทธภาพของสอตากวาเกณฑทตงไว แตตากวาไมเกน 2.5 % ถอวายงมประสทธภาพพอรบได

จากการศกษาเอกสารทเกยวกบการหาประสทธภาพสอ สรปไดวาการพฒนา ชดการสอนนนตองนาชดการสอนทผลตไดไปทดลองหาประสทธภาพ โดยทดลองมากกวา 1 ครง และหลายกลม เพอใหเกดความมนใจ คานวณหาคาประสทธภาพตามเกณฑทตงไว แลวปรบปรงแกไขใหสมบรณตอไป

หลกสตรวชานาฏศลป

หลกสตรการศกษาขนพนฐาน กลมสาระการเรยนรศลปะหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 ไดจดเรองนาฏศลปไวในกลม

สาระการเรยนรศลปะ โดยมจดมงหมายเพอใหนกเรยนมความรพนฐานดานนาฏศลป กลมสาระการเรยนรศลปะเปนกลมสาระการเรยนรทมงเนนการสงเสรมใหมความคดรเรมสรางสรรค ม

45

จนตนาการทางนาฏศลป ชนชมความงาม สนทรยภาพ และความมคณคา เสรมสรางใหชวตมนษยเปลยนแปลงไปในทางทดขน ใหมจตใจทงดงาม มสมาธทแนวแน สขภาพกายและ สขภาพจตมความสมดลเปนรากฐานของการพฒนาชวตทสมบรณ มความเชอมนพฒนาตนเองได และแสดงออกไดอยางสรางสรรค มสมาธในการทางาน มระเบยบวนย ความรบผดชอบ สามารถทางานรวมกบผอนไดอยางมความสข ซงมาตรฐานการเรยนรชวงชน มธยมศกษาปท 1 – 3 ของสาระนาฏศลป นนคอเนนใหนกเรยน (1) ใชจนตนาการในการแสดงออกสอเรองราวซงความคดและความรสกทอยในตวละครโดยผานทกษะระดบพนฐานดานการละคร (2)แสดงออกทางนาฏศลปในรปแบบตาง ๆ บนพนฐานความงาม (3) เลอกและประยกตใชองคประกอบของนาฏศลป มาใชในการแสดง และ (4) ซาบซง เหนคณคาวฒนธรรมไทย เขาใจคณคาของนาฏศลปทเกยวของกบมรดกทางวฒนธรรม ซงเมอจบการศกษาในชวงชนนคณภาพของ นกเรยน คอ สามารถสรางและนาเสนอผลงานโดยเลอกและประยกตองคประกอบนาฏศลป และทกษะพนฐานใหไดผลตามทตองการ ตลอดจนสอสารใหคนอนเขาใจผลงานของตนเองได รวาองคประกอบนาฏศลป จะชวยใหงานศลปะสามารถสอความคดและความรสกได และอธบายใหผอนเขาใจในความสวยงาม และความไพเราะของศลปะได บรรยายและอธบายความเกยวของระหวางงานศลปะกบประวตศาสตรและวฒนธรรม นาความรทตนถนดไปประยกตใชในชวตประจาวนและการเรยนรในกลมสาระอน ๆ และเหนคณคาของงานศลปะ

หลกสตรสถานศกษาขนพนฐาน โรงเรยนวดปาพฤกษ จงหวดสพรรณบรพทธศกราช 2546 กลมสาระการเรยนรศลปะ ชวงชนท 3 (มธยมศกษาปท 1-3)

โรงเรยนวดปาพฤกษไดจดทาหลกสตรสถานศกษาขนพนฐานของโรงเรยน โดยแบงออกเปน 8 สาระการเรยนร วชานาฏศลปเปนสวนหนงของสาระการเรยนรศลปะ ซงในชวงชนท 3 มรายละเอยดดงน

1. โครงสรางหลกสตรสถานศกษา ชวงชนท 3ตารางท 1 แสดงเวลาเรยน ชวโมง / สปดาห

ชนกลมสาระ

ม.1 ม.2 ม.31. ภาษาไทย 4 4 42. คณตศาสตร 4 4 43. วทยาศาสตร 4 4 4

46

ตารางท 1 (ตอ)

ชนกลมสาระ

ม.1 ม.2 ม.34. สงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม 4 4 45. สขศกษา พลศกษา 2 2 26. ศลปะ 1 1 17. การงานอาชพและเทคโนโลย 5 5 58. ภาษาตางประเทศ 3 3 39. กจกรรมพฒนานกเรยน 3 3 3

รวม 30 30 30

2. มาตรฐานการเรยนรมฐ ศ 3.1 เขาใจและแสดงออกทางนาฏศลปอยางสรางสรรค วเคราะห

วพากษ วจารณ คณคานาฏศลป ถายทอดความรสกความคดอยางอสระ ชนชม และประยกตใชในชวตประจาวน

มฐ ศ 3.2 เขาใจความสมพนธระหวางนาฏศลป ประวตศาสตร และ วฒนธรรม เหนคณคาของนาฏศลปทเปนมรดกทางวฒนธรรม และภมปญญาทองถน ภมปญญาไทยและสากล

3. มาตรฐานการเรยนรชวงชนท 3 (ม.1 - ม.3)3.1 ใชจนตนาการในการแสดงออก สอเรองราวซงความคดและความรสกทอย

ในละคร โดยผานทกษะระดบพนฐานดานการละคร3.2 เลอกและประยกตใชองคประกอบของนาฏศลปมาใชในการแสดง3.3 แสดงออกทางนาฏศลปรปแบบตาง ๆ บนพนฐานของความงาม3.4 แสดงออกถงความรสกและความคดเหนเกยวกบศลปะการละคร ในรปแบบ

ตาง ๆ บนพนฐานความเขาใจในเรองของการแสดงและสนทรยภาพ3.5 วจารณคณคาทางนาฏศลปในเรองสอความคดและความสวยงามของการ

แสดงนน ๆ

47

3.6 เขาใจในคณคาของการเขยนบทละคร สามารถเชอมโยงความหมายของละครกบชวต นาแนวคดและหลกของนาฏศลปและการละครมาใชในการเรยนกบกลมสาระอน ๆ และชวตประจาวน

3.7 สารวจและทาความเขาใจกบรปแบบและวธการแสดงออกทางนาฏศลปและการละครตามบรบททางสงคม

3.8 ซาบซงวฒนธรรมไทย เขาใจคณคาของนาฏศลปและการละครทเกยวของกบมรดกทางวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ภมปญญาไทยและสากล

4. ผลการเรยนรทคาดหวงรายป ชนมธยมศกษาปท 14.1 นกเรยนสามารถนาความรความเขาใจและทกษะดานการละครสรางสรรค

มาใชกบการแสดงละครในระดบพนฐานได4.2 นกเรยนเขาใจหลกและวธการใชนาฏยศพทและภาษาทาประกอบเพลง

เขาใจหลกและวธการประดษฐทาราประกอบเพลง4.3 นกเรยนเขาใจหลกการเคลอนไหวรางกายอยางมรปแบบทางนาฏศลปและ

สอความหมาย4.4 นกเรยนเขาใจและสามารถสอความหมาย วเคราะห เปรยบเทยบนาฏศลป

ประเภทตาง ๆ ได4.5 นกเรยนเขาใจสนทรยะของการแสดงนาฏศลปตามหลกการใชภาษาทา4.6 นกเรยนเขาใจหลกและวธการสรางสรรคผลงาน บรณาการใชกบวชา

อน ๆ และประยกตใชในชวตประจาวน4.7 นกเรยนสามารถรบรความแตกตางของรปแบบ และวธการแสดงออกทาง

การละคร ตามบรบทของสงคม วฒนธรรมทหลากหลาย4.8 นกเรยนเขาใจประโยชนของการจดกจกรรมนาฏศลปทมสวนในการบงบอก

ภมปญญาไทย5. สาระการเรยนรรายป ชนมธยมศกษาปท 1

5.1 ทกษะดานการละคร การใชประสาทสมผสทง 5 การเคลอนไหวตามจนตนาการ การใชจงหวะเสยง บทบาทสมมต การแสดงรวมกบผอน การแสดงแบบดนสดตามสถานการณทกาหนดให การสรางโครงเรองอยางอสระ

5.2 ความรพนฐานเกยวกบนาฏศลป เรองนาฏยศพท ภาษาทา ประวตของ ชดการแสดงประเภทนาฏศลปมาตรฐาน และนาฏศลปพนบาน

48

5.3 การเคลอนไหวรางกายเพอสอความหมาย การเคลอนไหวรางกายตาม รปแบบนาฏศลปมาตรฐาน การเคลอนไหวรางกายตามรปแบบนาฏศลปพนบาน การเคลอนไหวรางกายเพอบงบอกอารมณความรสก

5.4 การประดษฐอปกรณประกอบการรา ระบา ฟอน การเปรยบเทยบทมาของการแสดงรา ระบา ฟอน และโขน

5.5 การวจารณนาฏศลปไทย และสนทรยะของนาฏศลปไทย5.6 วธการประดษฐทาราประกอบเพลง การตบทเพอบอกความหมาย5.7 ความสมพนธของละครกบความหมายตอชวตและสงคม5.8 การใชกจกรรมนาฏศลปเพอบงบอกคานยมและประเพณทองถน

สรปไดวา หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 กลมสาระการเรยนรศลปะ และหลกสตรสถานศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2546 กลมสาระการเรยนรศลปะ ชวงชนท 3 (มธยมศกษาปท 1 - 3) โรงเรยนวดปาพฤกษ จงหวดสพรรณบร มงเนนให นกเรยนมความรพนฐานทางนาฏศลป เชน เรององคประกอบนาฏศลป เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย อนเปนหนทางนาไปสการเรยนรและความเขาใจในเรองราวทางนาฏศลปตอไป ซงถานกเรยนมความเขาใจในเรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย กจะเกดความสนกและความสนใจในนาฏศลปไทยมากขน

นาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย

นาฏศลปไทย มลกษณะทออนชอย งดงามถงทารา ซงสามารถสะทอนใหเหนถงศลปวฒนธรรมไทยของชาตได ปจจบนเยาวชนไทยสวนมากคดวานาฏศลปเปนศลปการแสดงทเชองชา โบราณ ไมทนสมยเหมอนกบศลปวฒนธรรมชาตตะวนตกทมกแสดงทาทาง การขบรองทรวดเรว และสนกสนาน ซงเปนความไมเขาใจตอศลปวฒนธรรมของไทย โดยแทจรงแลวนาฏศลปไทยประกอบดวยศลปะหลายประเภท มทงทออนชอย เชองชาและรวดเรวสนกสนาน ซงในแตละภมภาคของไทย ไดมการแสดงพนเมองทมความแตกตางกนออกไป ขณะเดยวกนปจจบนไดมการนาการแสดงชดสน ๆ หลายรปแบบ เพอใหผชมไดรบความบนเทงทไมกอใหเกดความราคาญ (บงอร อนเมธางกล 2542 : 129 - 140)

ในการแสดงทาทางการราทางนาฏศลปไทยนน จะมพนฐานมาจากทาคนตาม ธรรมชาต และนามาดดแปลงปรบปรงใหวจตร งดงาม ออนชอย เรยกวาเปนภาษาทาทางนาฏศลป

49

ซงการศกษาทางดานนาฏศลปไทย ไมวาจะเปนการแสดงโขน ละคร หรอระบาเบดเตลดตาง ๆ กด ทาทางทผแสดงแสดงออกมานนยอมมความหมายเฉพาะ ยงหากไดศกษาอยางดแลว อาจทาใหเขาใจในเรองการแสดงมากยงขนทงในตวผแสดงเองและผทชมการแสดงนน ๆ สงทเขามามสวนประกอบเปนทาราและการแสดงทางนาฏศลปไทยทสาคญกคอ เรองของนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย (สมตร เทพวงษ 2541 : 191 – 223)

นาฏยศพทนาฏยศพท หมายถง ศพททใชในการแสดงทาทางทางนาฏศลปไทย เปนชอ

ลกษณะทาราของไทย ซงศพทเหลานเปนศพทเฉพาะทางนาฏศลปไทยเทานนนาฏยศพททใชเกยวกบทาราไทยนนมมากมาย ถาแยกตามลกษณะของการใชจะ

แบงออกเปน 3 หมวด คอ1. หมวดนามศพท หมายถง ศพททเรยกชอทาราหรอชอทาทบอกอาการการกระทา

ของผนน เชน วง จบ สลดมอ มวนมอ คลายมอ กรายมอ ฉายมอ ปาดมอ กระทบ กระดก ยกเทา กาวเทา ประเทา ตบเทา กระทง กะเทาะ จรดเทา แตะเทา ซอยเทา ขยนเทา ฉายเทา สะดดเทา รวมเทา โยตว ยกตว ตไหล และกลอมไหล เปนตน

2. หมวดกรยาศพท หมายถง ศพททใชเรยกในการปฏบตบอกอาการกรยา เปนการเรยกทาราทจะทาใหราไดงดงาม เชน ทรงตว ลดวง สงมอ ดงมอ ดงเอว ตงไหล กดไหล กดคาง ชกสน หลบเขา เปดคาง เปดสน หกขอ หลบศอก ถบเขา และแขงเขา เปนตน

3. หมวดนาฏยศพทเบดเตลด หมายถง ศพทตาง ๆ ทใชเรยกในภาษานาฏศลป นอกเหนอไปจากนาศพทและกรยาศพท เชน จบยาว จบสน ลกคอ เดนมอ เอยงทางวง คนตว ออน เหลยม เหลยมลาง แมทา ขนทา ยนเขา ทลายทา นายโรง นายโรง พระใหญ – พระนอย นางกษตรย นางตลาด ผเมย ยนเครอง และศพทแทน เปนตน

ลกษณะของนาฏยศพทหมวดนามศพทสมตร เทพวงษ (2541 : 192 – 199) เรณ โกศนานนท (2544 ข : 1 – 70) และรจ

ศรสมบต (2545 : 10 – 13) กลาวถง ลกษณะของนาฏยศพทหมวดนามศพท ดงน1. วง คอ สวนโคงของลาแขน เรยกวาการตงวง จะทาพรอมกนทงสองแขนหรอแขน

ใดแขนหนงกได โดยหยยดแขนออกไปขาง ๆ ลาตว ตงมอขน งอแขนเลกนอยใหคลายงาชาง (ไมงอมากหรอเหยยดมากเกนไป) แบงออกเปน

50

1.1 วงบน ตวพระและตวนางจะแตกตางตรงท ตวพระวงบนจะอยระดบ แงศรษะ(ตรงขมบ) สวนโคงของลาแขนจะกวาง สวนตวนางวงบนจะอยระดบหางคว สวนโคงของลาแขนจะแคบกวาตวพระ

1.2 วงกลาง คอ สวนของลาแขนจะอยระดบอก ระหวางวงบนและวงลาง1.3 วงลาง คอ สวนโคงของลาแขนทอดโคงลงเบองลาง ปลายมอจะอยระดบ

หนาทอง1.4 วงหนา คอสวนโคงของลาแขนทอดโคงอยขางหนา โดยตวพระปลาย

นวมออยระดบขางแกมขางเดยวกบวง สวนตวนางปลายนวมอจะอยระดบปาก2. จบ เรยกวาการจบมอ กระทาโดย หงายมอออกมาขางหนา แลวเอานวหวแมมอ

มาแนบชดกบนวช โดยการเอาทองนวทงสองตดกน แตปลายนวหวแมมอตองใหจรดอยทขอแรกของนวช นวทงสองเหยยดตง สวนนวทงสามทเหลอ คอ นวกลาง นวนาง และนวกอย ใหเหยยดตงแลวกรดนวทงสามออกไปใหไดระยะกน การจบมอตองหกขอมอเขาหาตวเองใหมากทสดเทาทจะทาได การจบแบงออกเปน

2.1 จบหงาย คอ การทาทาจบแลวหงายขอมอขน พรอมกบหกขอมอเขาหาลาแขน นวทจบชขนดานบน

2.2 จบควา คอ การทาทาจบแลวควาลาแขนและมอลง พรอมกบหกขอมอ ปลายนวชลงลาง

2.3 จบหลง คอ การทาทาจบแลวสงลาแขนไปขางหลง แขนเหยยดตงและหงายทองแขนขน ปลายนวชขนบน

2.4 จบปรกหนา คอ การจบเขาหาลาตว โดยหงายลาแขนขน แลวหกมม ขอศอกเขาหาตวบรเวณดานหนา ไหลและขอศอกตรงกน หนจบเขาหาตว

2.5 จบปรกขาง คลายจบปรกหนาแตลาแขนอยดานขาง2.6 จบวงหนา คอการทาทาจบหงาย แตยกแขนขนเสมอไหลจบตะแคงไป

ตรงขามกบมอททาทาจบ3. สลดมอ คอ กรยาของมอจากมอจบหงายหรอจบปรกขาง วธสลดมอใหคลายจบ

ออกใหคลายฝามอลงแลวพลกขอมอตงขน แลวจบควาแลวพลกขนเปนจบหงายทนท4. มวนมอ กรยามวนมอตอเนองจากจบหงาย วธมวนมอคอย ๆ ปกจบหงายลงลาง

ดวยการมวนขอมอ แลวปลอยจบตงมอขน แลวหงายฝามอลงจบความวนจบขน

51

5. คลายมอ คอกรยาจากจบควา คอย ๆ หกขอมอใหหงายขน ขณะขอมอหงายใหคลายจบออกชา ๆ จนแบมอแลวจงกลบตงฝามอขน

6. กรายมอ คอ ลกษณะคลายมวนมอ แตลาแขนเหยยดตงแลวจงงอแขนตงวง7. ฉายมอ คอกรยาแบมอทตะแคงอยในระดบอกหรออยในระดบตากวานนแขนงอ

อยกอน วธฉายมอเอยงศรษะตรงขามกบมอทจะฉาย คอย ๆ แทงปลายนวมอออกไปขางหนา ฝามอยงตะแคงอย แลววนปลายนวมอมาขาง ๆ แขนเหยยดตง ใหลาแขนลาดลงลาง

8. ปาดมอ คอ กรยาการใชมอเขหาลาตวและออกจากลาตว แบงออกเปน8.1 ปาดแขนตง มในทากวกมอเรยก ใชปาดมอเขาหาตว8.2 ปาดแขนงอ คลายปาดแขนตง หากแตใชสวนขอมอกบปลายนวให

ลาแขนเคลอนเขาออกและงออยตลอดเวลา มทงบนและลาง9. กระทบ คออาการของการใชลาตวประกอบจงหวะอยางหนง แบงออกเปน

9.1 นงกระทบ คออาการกระแทกตวเปนจงหวะประกอบการรา ดวยการแขงหนาขา ยกกนขนเลกนอย ทาจงหวะเหมอนอาการสะดง แลวกระแทกตวลงอยางเดม

9.2 ยนกระทบ แบงออกเปน9.2.1 กระทบเขา คอกรยาหมเขาในจงหวะหนก สน ๆ ครงหนงแลว

กาวลง9.2.2 กระทบสน มกใชในทายกษและทาลง ขณะทขาหนาขางหนงยกไว

ใชขาอกขางหนงซงยนอยเปนฝายกระทบ วธกระทบ ยดเขาขน เผยอสนเทารอจงหวะและกระแทกลงพรอมกบวางเทาทยกลงใหไดเหลยมตามตองการ

10. กระดก คอ อาการของการใชเทายกขน โดยใหปลายเทาชลง ซงแบงออกเปน10.1 กระดกหลง คอการยกเทาไปขางหลง พยายามใหสนเทาตดกบกน หรอ

เกอบตดกน โดยการถบขาทกระดกไปขางหลงมาก ๆ10.2 กระดกเสยว คอ กรยาคลายกระดกหลง แตการยกเทากระดกเฉยงไป

ดานขาง ซงถามองขางหนาจะสามารถมองเทาทกระดกไดชดเจน11. ยกเทา คอ ลกษณะของการใชเทายกขนโดยฝาเทาลาง แบงออกเปน

11.1 ยกหนา คอ การยกเทาขนมาขางหนา ใหระดบฝาเทาอยตรงกบเขาขางทจะยน จะตากวานนบางเพยงเลกนอย สงลาขาสวนลางยนไปขางหนาและเฉยงมาทางเทาทยนรบนาหนก หนสวนขางของฝาเทาดานหวแมเทาออกไปทางหนา ชกสนเทาเชดปลายเทาใหตง

52

หกขอเทาเขาหาลาตว ใชไดทงตวพระและตวนาง ตวพระเหลยมขากวาง ถาเปนตวนางเหลยมจะแคบลงมา

11.2 ยกขาง คอ ลกษณะอาการของการยกเทาคลายยกหนา แตกนเขาออกไปขาง ๆ มาก ๆ ใชสาหรบตวพระ ถาเปนตวนางจะใชวธการทเรยกวา “เดยว” แทน คอใชสนเทาจรดขาอกขางหนง ไมควรใหสง แบะเขาเหมอนตวพระ

12 กาวเทา คอ การกาวเทาขางใดขางหนงลง โดยใหนาหนกตวจะตองโนมไปขางหนา เทาทกาวเทาหลงยอเขาใหดพองาม จะแตกตางกนระหวางตวพระและตวนางตรงเหลยมถาเปนพระเหลยมจะกวาง ถาเปนนางเหลยมจะแคบ แบงออกเปน

12.1 กาวหนา คอ การวางฝาเทาลงบนพนดานหนา กะใหสนเทาทวางลงนนจะอยตรงกบหวแมเทาของเทาหลง

12.2 กาวขาง คอลกษณะคลายกาวหนา แตจะเฉยงออกดานขางมาก12.3 กาวไขว คลายกาวหนา แตเวลากาวไขวตองเปดสนเทาหลง ซงถาเปน

กาวหนาไมตองเปดสนเทาหลง13. ประเทา คอ กรยาของการใชเทาวางเหลยมกน ดวยการเผยอจมกเทาขางใด

ขางหนงเพยงนดเดยว โดยทสนเทายงตดพนอย เชดปลายเทาขนทกนว ใชจมกเทากระทบพน14. ตบเทา คอ กรยาของการใชเทาคลายกบการประเทา แตไมตองยกเทาขน หมเขา

ตามจงหวะทตบเทาตลอดเวลา15. กระทง คอการกระแทกจมกเทาทอยขางหลงครงหนงกอน แลวกระดกเทาโดย

ยกเทาทกระแทกไปดานหลง โดยใชสนเทาตดกบกน บางครงการกระทงเทาไมตองกระดกกม โดยกระทงแลวกาวตามปกต

16. กะเทาะ คอ อาการของการใชเทาคลายกระทง แตไมตองกระดกเทา ใชจมกเทากระทงเปนจงหวะหลาย ๆ ครง

17. จรดเทา คอการแตะพนดวยจมกเทา สวนอนของเทาไมถงพน พรอมกบยบตว18. แตะเทา คอ การใชสวนของจมกเทาแตะพนและวงหรอกาว ขณะทกาวสวน

อน ๆ ของเทาถงพนดวย19. ซอยเทา คอ กรยาทใชจมกเทาวางกบพน ยกสนเทานอย ๆ ทง 2 เทา แลวยา

ซายขวาถ ๆ จะอยกบพนหรอเคลอนทกได20. ขยนเทา เหมอนซอยเทา ผดกนทเทาขยนตองไขวเทา แลวจงทากรยาเหมอน

ซอย ถาขยนเคลอนทไปทางขวากใหเทาซายอยไหนา จะไปทางซายกใหเทาขวาอยหนา

53

21. ฉายเทา คอกรยาทกาวหนา แลวตองการลากเทาทกาวมาพกไวขาง ๆ ใหใชจมกเทาจรดพนไว เผยอสนเลกนอย แลวลากมาพกไวในลกษณะเหลอมเทา โดยหนปลายเทาทฉายมาใหอยดานขาง

22. สะดดเทา คอ กรยาทใชสนเทาวางจรดพน โดยไมมนาหนกยอเขาทงสองขาง ถาจะสะดดเทากใชจมกเทาจรดพนลากเขามาใกล ๆ เทาทยนเปนหลก แลวจรดเทาลงเผยอจมกเทาขน ดนสนเทาใหหางตวออกไป

23. รวมเทา คอ กรยาทใชสนเทาทงสองขางวางชดกน ปลายเทาบานออก24. โยตว คอ การคอย ๆ เอยงตวไปทางซายและทางขวา พรอมกบสะดงตว

ตามจงหวะคอย ๆ เอยงไปชา ๆ25. ยกตว คอ การยกตรงทสวนบนนบจากสวนเอวขนมา กดไหลขางเดยวกบการ

หยอนสะเอว พรอมกบยบจงหวะดวยเมอกดไหล26. ตไหล คอ การเอยงไหลขวาไปขางหลงแลวตกลบมาขางหนาใหแรงเลกนอย

พรอมกบเบยงตวไปทางไหลขางทต27. กลอมไหล คอ การเอยงไหลขวาไปขางหนา หนาตรงกลอมเพยงเลกนอย

เอยงตวไปขางหนาทกลอม ลกคอเลกนอย ทาสลบกบไหลซาย

ภาษาทาโดยปกตแลว มนษยจะใชทาทางประกอบคาพด และเมอตองการใหผฟงเขาใจ

ความหมายไดชดเจนยงขน อาจจะใชสหนาหรอความรสกประกอบคาพดนน ๆ ดวย เชน กวกมอเขา หมายถงใหเขามาหา โบกมอออก หมายถงใหออกไป ในการแสดงนาฏศลปไดนาทาธรรมชาตเหลานมาประดษฐขนเปนทาทางทสวยงามขน เราเรยกวา “ภาษาทานาฏศลปไทย”

ภาษาทานาฏศลปไทย หมายถง กรยาอาการทผกระทานนใชเปนสอใหผดทราบวาตนกาลงทาอะไรอย มความหมายวาอยางไร โดยไมตองเปลงเสยง ซงภาษาทานาฏศลปไทย เปนทาทางเลยนแบบธรรมชาต จาแนกออกเปน 4 ประเภท คอ

1. ทาทใชแทนคาพด เชน ปฏเสธ เรยก ไป มา รบ สง ฯลฯ2. ทาทแสดงกรยาอาการหรออรยาบถ เชน ยน เดน นง นอน ฯลฯ3. ทาทแสดงอารมณภายใน เชนดใจ เสยใจ โกรธ รก ฯลฯ4. ทาเลยนแบบสตว เชน นก ปลา มา กวาง เสอ ฯลฯ

54

ลกษณะของภาษาทาภาษาทานาฏศลปไทย หรอทาเตนทาราในศลปะการแสดงโขน ละคร ฟอนรานน

เทากบเปนภาษาพดโดยไมตองเปลงเสยงออกมา แตอาศยอวยวะตาง ๆ ของรางกาย เพอแสดงออกมาเปนทาทาง ซงถาจะใหสามารถเขาใจ สนกสนาน เพลดเพลน และชนชมในศลปะแขนงนไดด กควรตองมความรความเขาใจในทาทางตาง ๆ ทตวแสดงนนแสดงออกมาเปนสอ ซงสมตร เทพวงษ (2541 : 206 – 221) เรณ โกศนานนท (2544 ข : 1 – 70) รจ ศรสมบต (2545 : 8 – 9) กลาวถงภาษาทา ไวดงน

1. ตวเรา ลกษณะทาคอ ใชมอซายจบทหวางอก2. ดใจ ลกษณะทาคอ ใชมอซายจบควา แลววาดมอมาใกลปาก3. หอม , ดม ลกษณะทาคอ ใชมอซายจบควา แลววาดมอมาใกลจมก4. มา , เรยก ลกษณะทาคอ ปาดมอ กรดนวจบเขามาหาตวระดบขางหนา5. ไป ลกษณะทาคอ มอใดมอหนงจบหงาย แลวมวนมอลงใหเปนจบควา

คลายจบออกไปเปนตงวง6. อย ลกษณะทาคอ สองมอซอนกนอยระดบอก7. โกรธ ลกษณะทาคอ มอใดมอหนงสไปมาทกานคอตอนใตห8. รก ลกษณะทาคอ ประสานมอทาบฐานไหล9. ปฏเสธ ลกษณะทาคอ ตงวงหนาสนปลายนว10. เสยใจ,รองไห ลกษณะทาคอ ฝามอซายแตะหนาผาก ถาสะทอนลาตวขนลงไป

มา กแสดงวาสะอน11. ทกข ลกษณะทาคอ ประสานลาแขนสวนลาง แตะฝามอระดบสะโพก12. เชญ ลกษณะทาคอ หงายฝามอตงระดบอก13. ชวย ลกษณะทาคอ หงายฝามอแลวชอนขน14. ตาย ลกษณะทาคอ ความอทงสองแลวพลกขอมอหงายฝามอ15. ดราย ลกษณะทาคอ ความอ กานวทงสหลวม ๆ เหลอนวชไว แลวใชนวช

ฟาดลงลาง16. เปนใหญ,มเกยรต ลกษณะทาคอ แบมอหงายตงสงระดบแงศรษะทง 2 มอ17. สวางไสว ลกษณะทาคอ จบควาแลวยกขนไปคลายจบเปนมอแบหงาย18. ยม ลกษณะทาคอ จบควาระดบปาก อมยมพอสมควร เอยงขางมอจบ

55

19. อาย ลกษณะทาคอ ใชมอขางใดขางหนงวางแตะแกม มออกขางจบหลง เอยงใบหนาตามมอทแตะ

20. งาม ลกษณะทาคอ ตงวงมอซายระดบปาก มอขวาตงวงบวบาน21. กลาหาญ ลกษณะทาคอ กาวขาไปดานขาง มอหนงตงวงบน ปลายมออยระดบ

แงศรษะ อกมอหนงใหฝามอแนบตนขา22. ยงใหญ ลกษณะทาคอ ตวพระ ทาทายกเทาซาย ตงวงบวบาน ตวนางทาทา

กระดกเทาซาย ตงวงบวบาน23. เทดทน,ยกยอง ลกษณะทาคอ จบควาทง 2 มอ แลวยกขนหงายมอใหแขน

ตงฉาก ปลายมออยระดบแงศรษะ กดปลายนวลง24. สนกสนาน ลกษณะทาคอ จบหงายระดบสะเอวทง 2 ขาง แลวเปลยนมอเปน

ตงวงระดบหนาอก25. นก ลกษณะทาคอ ตงวงแขนระดบไหล กดแขนลงแลวกลบโบกขน พรอม

ซอยเทายดยบ26. ปลา ลกษณะทาคอ ทาทหนง ฝามอซอนกน หกปลายนวและยบขนลงตาม

จงหวะ ทาทสอง ตงมอขางหนงระดบอก มออกขางสงไปดานหลง ฝามอเหยยดตรง โบกนวตามจงหวะ

27. ควบมา ลกษณะทาคอ กามอหลวม ๆ ทง 2 ขาง หกขอมอลงลาง ยกแขน ทงสองใหเหลอมกนระดบอกกบทอง ยกเทาขางหนง เอยงตามมอตา

การสอนนาฏศลปปจจบนนตองยอมรบวา สงคมไทยเปนสงคมทมความเปลยนแปลงอยางรวดเรว ซง

มผลกระทบถงการจดการศกษาใหกบนกเรยนระดบประถมศกษา มธยมศกษา และอดมศกษา โดยเฉพาะในระดบประถมศกษาและระดบมธยมศกษาเปนระดบการศกษาทมความสาคญทตองพฒนาคณภาพชวต ทดใหกบนกเรยนอยางมคณคา และเหมาะสมกบสงคมทเปลยนแปลงไปใน ยคใหมหรอทเรยกวายคไรพรหมแดน จงจาเปนตองจดการใหทนตอการเปลยนแปลงในปจจบน โดยเฉพาะการสอนของคร ครตองเปลยนจากการสอนโดยการบอกการบรรยายใหจดจา มาเปนเนนใหนกเรยนรจกคดวเคราะห รจกการวางแผนการทางาน เปนผทใฝหาความร จนเกดการเรยนรและลงมอปฏบตดวยตนเอง (บงอร อนเมธางกล 2542 : 157)

56

บงอร อนเมธางกล (2542 : 161 – 191) กลาวถงรปแบบการสอนทสามารถนามาใชสอนนาฏศลปในระดบประถมศกษาและมธยมศกษาไดด ซงมดงน

1. วธสอนแบบแบงกลมทากจกรรม เปนการเปดโอกาสใหนกเรยนเปนศนยกลาง การเรยน โดยใหนกเรยนไดเรยนดวยการกระทา และยด “กจกรรมกลม” เปนหลกซงจะกอใหเกดผลดและการเปลยนแปลงหลายประการ คอ (1) ใหนกเรยนไดอยรวมกนและมปฏสมพนธกนในขณะททากจกรรม (2) ฝกใหเกดทกษะทางสงคมหลายอยาง เชน ทกษะการทางานรวมกน ทกษะในการแสดงความคด การรจกยอมรบความคดเหนของผอน การโตเถยงเพอแกปญหา รวมกน ซงลวนแลวแตเปนทกษะทางประชาธปไตย (3) เปนการสงเสรมและยอมรบความเชอ ทวา “บคคลยอมมศกยภาพในตนเอง” (4) ใหนกเรยนเปนผรจกคดเปนและสงเสรมความคดรเรมสรางสรรค และ (5) ฝกใหนกเรยนเปนผรจกสทธและมความรบผดชอบตอหนาทรวมกน

ลกษณะการจดกลมกจกรรมการเรยนทาไดโดย 1)ใหทกกลมทากจกรรมทมเนอหาเดยวกน เชน กาหนดใหทกกลมอภปรายสรปเกยวกบการรกษาความปลอดภยบนทองถนน ลกษณะกจกรรมใหปฏบตนนอาจแลวเสรจในเวลาเพยง 10 – 15 นาท หรอใชเวลาหลายชวโมง และมกจกรรมหลายอยางทกาหนดใหกไดแลแตลกษณะของเนอหา การจดกจกรรมเชนน แตละกลมรวมมอแขงขนกนโดยทครไมตองกระตน หรอ 2)ใหแตละกลมทากจกรรมไมเหมอนกน กจกรรมทกาหนดใหแตละกลมแตกตางกนตามความสนใจ แตเปนเรองราวของเนอหาทมสวนเกยวของกน เชน การเรยนเรองนา อาจมหลายปญหา เชน นาเกดขนไดอยางไร นามประโยชนอยางไร นามโทษอยางไร ทาไมจเกดการขาดแคลนนา จะปองกนไมใหนาเนาเสยไดอยางไร เปนตน ในการปฏบตกจกรรมนนแลวแตครจะกาหนดกฎเกณฑ แตควรจะใหทกกลมเขาใจในกตกาทกาหนดขนในขณะเดยวกนกควรใหเสรใน การคดและสรางสรรคพอสมควร

ขอดของการสอนแบบกลมกจกรรม คอ (1) สงเสรมการทางานรวมกนเพอประโยชนทางสงคม (2) สงเสรมความคดสรางสรรค ความถนด ความสามารถของแตละคน (3) สงเสรมใหนกเรยนมความรบผดชอบและมวนยในตนเอง (4) สงเสรมการอยรวมกนแบบประชาธปไตย (5) สงเสรมความ งอกงามตามความเจรญของเดกแตละคน

2. วธสอนแบบอภปราย วธสอนแบบอภปราย หมายถง การสารวจและตรวจสอบ หวขอเรองทจะเรยน หรอปญหาทตรวจสอบ โดยพจารณาอยางรอบคอบ โดยผรวมอภปรายจะ โตแยง สนบสนนดวยเหตผลและ หลกฐาน รปแบบของการอภปราย มหลายแบบ เชน

2.1 การอภปรายแบบแพนเนล (Panel Discussion) การอภปรายแบบนจะมกลมอภปราย 2 – 6 คน มผดาเนนการอภปราย 1 คน คนอน เปนผรวมอภปราย ผนาการอภปรายเปน

57

ผกลาวนา แนะนาผเขารวมอภปราย หวขออภปราย เชญผรวมอภปรายแสดงความคดเหน เมอ ผรวมอภปรายพดเสรจ ผนาการอภปรายจะกลาวสรปอกครง เมอผอภปรายพดอภปรายหวขอ ตาง ๆ หมดแลว กใหมการซกถาม

2.2 การอภปรายแบบซมโพเซยม (Symposium) การอภปรายแบบน มผรวมอภปราย 2 – 4 คน มผนาอภปราย 1 คน ผรวมอภปรายทกคนไดรบมอบหมายหวขอทจะพด และจดเตรยมมาลวงหนา ผรวมอภปรายกจะพดไปสวนทตนเตรยมมา

2.3 การอภปรายแบบระดมพลงสมอง (Brain Storming) การจดกลมอภปรายแบบน จะมผรวมอภปรายประมาณ 12 คน เพอเปดโอกาสให ผรวมอภปรายพดกนอยางเตมท และทวถงในหวขอทอภปราย

2.4 การอภปรายแบบโตวาท เปนการอภปรายทใชความร ปฏภาณไหวพรบ ทแสดงความคดเหนหลาย ๆ แบบ โดยแบงผอภปรายได 2 ฝาย คอฝายเสนอกบฝายคาน

การอภปรายแบงได 2 ประเภท คอ อภปรายกลมยอยและอภปรายกลมใหญ ในการอภปรายกลมยอยนน จะใชแบบไหนกได แตสมาชกในกลมควรมประมาณ 5 – 6 คน ไมควรเกน 12 คน

ประโยชนของวธสอนแบบอภปราย คอ (1) ฝกใหนกเรยนไดมโอกาสแสดง ความคดเหนของตนเองซงเปนการสงเสรมและนาไปสความคดรเรมสรางสรรคได (2) ฝกให นกเรยนทางานรวมกนแบบประชาธปไตย (3) ฝกนกเรยนใหเปนผพด ผฟงทด (4) ทาใหครกระตอรอรนทจะใหแนวทางการศกษาหาความรในหวขอทมอบหมายให เพอใหนกเรยนไดมโอกาสศกษาคนควาดวยตนเอง (5) ฝกใหนกเรยนกลาแสดงความคดเหนของตนเองอยางมเหตผล (6) เปนการเพมพนทกษะการใชภาษา ทงการอานและการพด และ (7) ชวยใหนกเรยนไดรบความรเพมขน ซงเปนแนวทางทจะนาไปปรบใชในชวตประจาวน

3. การสอนแบบสาธต (Demonstration) การสาธต คอ การทาใหดหรอแสดงใหด การสอนแบบสาธต จงหมายถงการทครแสดงใหนกเรยนด นกเรยนรจากการเฝาด ไดรบ ประสบการณทางตาอยางชดเจน ถาครใหนกเรยนชวยสาธตดวยจะยงทาใหนกเรยนมประสบการณมากขน นกเรยนบางคนสามารถทาสงทสาธตไดเอง การสอนแบบสาธตม 3 ขนตอน คอ (1)ขนเตรยมการ ครตองเตรยมการสอนโดยศกษาบทเรยนใหเขาใจ กาหนดจดประสงคเชงพฤตกรรมใหชดเจน เตรยมอปกรณทจะสาธตใหพรอม จดสถานทใหนกเรยนเหนอยางทวถง ซกซอมการสาธตใหแมนยา (2) ขนสาธต ดาเนนการสาธตเปนขน ๆ โดยนาเขาสบทเรยนกอนแลวสาธตตามลาดบขนทเตรยมไว สาธตซาหลาย ๆ ครง สาธตเรองงาย ๆ กอน ควรมกจกรรมอน และ

58

ขบวนการอนควบคไปดวย และควรมการบนทกขอมลทสาคญไวดวย (3) ขนสรปและวดผล เมอสาธตจบแลวครใหนกเรยนอภปรายซกถาม เพอชวยกนสรป อาจใหเขยนตอบ หรอทารายงาน หรอใหนกเรยนสาธตใหดบางกได

ผลดของการสอนแบบสาธต คอ (1) ทาใหนกเรยนสนใจและตงใจเรยน (2) นกเรยนไดเหนการสาธตพรอม ๆ กนทงหอง (3) นกเรยนมสวนรวมในกจกรรมการเรยนการสอน (4) ฝกใหนกเรยนรจกสงเกต รจกคดหาเหตผล และรจกสรปหลกเกณฑไดเอง (5) ปองกนอนตรายจากการทดลองบางเรองทอาจเปนอนตราย

4. การสอนแบบพานกเรยนไปศกษานอกสถานท (Fleld Trip) การศกษานอก สถานท หมายถง การศกษานอกหองเรยน เปนการพานกเรยนไปศกษาดชวตจรง สถานทจรง หรอสงทตองการศกษา วตถประสงคหลกของการศกษานอกสถานทกคอใหนกเรยนได ประสบการณ ตรงกบสถานท วตถ บคคล เครองมอ และสงทจะศกษา โดยมเงอนไขวาสงเหลานนไมสามารถนามาใหดในหองเรยนได เปนการใชทรพยากรทมอยในชมชนใหเปนประโยชน

การเรยนรจากการศกษานอกสถานทน มการวางแผน 4 ขนตอน คอ (1) กาหนดความมงหมายในการศกษานอกสถานท (2) เตรยมการกอนพานกเรยนไป ครตองสารวจแหลง ทจะไปอยางดเสยกอน แลวปรบปรงวตถประสงคใหมใหเหมาะสม เตรยมงานตาง ๆ ทจะให นกเรยนศกษา ทาการปฐมนเทศใหนกเรยนทราบเกยวกบการเตรยมตวในการไปศกษานอกสถานท แจงหมายกาหนดการใหเจาของสถานททราบ ขออนญาตผปกครอง พรอมทงปฏบตตามระเบยบวาดวยการพานกเรยนไปศกษานอกสถานท (3) เดนทางและชมสถานท โดยปฏบตตามทไดตกลงกนไวทกขนตอน (4) ตดตามผลการศกษาดงาน โดยใหนกเรยนแสดงผลทไดรบจากการไปศกษาดงาน ดวยการจดนทรรศการ จดอภปราย หรอเขยนรายงาน และตอบคาถามทครใหไวกอนการศกษาดงาน

ประโยชนของการสอนแบบศกษานอกสถานท คอ (1) เดกไดรบประสบการณตรง คอ ไดเหน ไดลบ ไดคลา และไดสมผส (2) เปนสงทยวยใหนกเรยนอยากร อยากเหน ไมเกดความเบอหนาย (3) สามารถนาเอาสงทไดเหนมาปรบปรงโรงเรยน และชมชนทตนเองอยได (4) ทาใหสงคมของเดก กวางขวางยงขน (5) ทาใหเกดความสมพนธระหวางโรงเรยนกบชมชน หรอสถานททไปศกษา

5. การสอนแบบใชกระบวนการสรางความคดรวบยอด การสอนโดยใชกระบวนการสรางความคดรวบยอด มขนตอนดงน (1) สงเกต ใหนกเรยนรบขอมลและศกษาดวยวธการตาง ๆ

59

โดยใชสอประกอบเพอกระตนใหนกเรยนคดขอกาหนดดวยตนเอง (2) จาแนกความแตกตาง ใหนกเรยนบอกขอแตกตางของสงทรบรและใหเหตผลในความแตกตางนน (3) หาลกษณะรวม นกเรยนหาขอเหมอนในภาพรวมของสงทรบร แลวสรปเปนวธการ หลกการ คาจากดความ นยามได (4) ระบชอความคดรวบยอด นกเรยนไดความคดรวบยอดเกยวกบสงทรบร (5) ทดสอบและนาไปใช นกเรยนไดทดลอง ทดสอบ สงเกต ทาแบบฝกหด และปฏบต เพอประเมนความร

6. การสอนโดยใชกระบวนการสรางความคดสรางสรรค การสอนโดยใชกระบวนการสรางความคดสรางสรรค มขนตอนดงน คอ (1) ขนเตรยม (Preparation) เปนขนเตรยมขอมลตาง ๆ เปนขอมลเกยวกบการกระทาหรอแนวทางทถกตองหรอขอมลระบปญหา หรอขอมลทเปนขอเทจจรง (2) ขนความคดครกกรน หรอระยะฟกตว (Incubation) เปนขนทอยในความวนวายของขอมลตาง ๆ ทงใหมและเกา สะเปะสะปะ ปราศจากความเปนระเบยบเรยบรอย บางครงผคดไมสามารถจะขมวดความคดนน จงปลอยความคดไวเงยบ ๆ (3) ขนความคดกระจางชด (Illumination or Insight) เปนขนทความคดสบสนนนไดผานการเรยบเรยงและเชอมโยงความคด ความสมพนธตาง ๆ เขาดวยกนใหมความกระจางชด และสามารถจะมองเหนภาพพจนมโนทศน ของความคด (4) ขนทดสอบความคดและพสจนใหเปนจรง (Verification) เปนขนตอนทไดรบความคด 3 ขนจากขางตน เพอพสจนวาเปนความคดทเปนจรง และถกตองหรอไม เพอใหไดผลทแนนอนเปนกฎเกณฑตอไป

7. การสอนโดยใชกระบวนการสรางคานยม การสอนโดยใชกระบวนการสรางคานยม มกระบวนการสราง ดงน (1) ขนการสงเกต และการตระหนกถงคานยมทไดรบซงอาจจะเกดในสงคม ครอบครว หรอในสถานศกษา สงเกตจากตวอยางทบคคลอนแสดงและเปนทยอมรบวาดในสงคม (2) ขนการวเคราะห ประเมนเชงเหตผลจากหลายตวอยางทเหนบคคลอนแสดง พฤตกรรม ตรวจสอบเพอใหเกดความแนใจ เขาใจ วเคราะหประเมนไดทงแงดและไมด (3) ขนการเลอกกาหนดเปนคานยม ซงจะตองเลอกจากหลายตวเลอก โดยมอสระใน การเลอก ซงไดรบการพจารณาไตรตรองวเคราะหเปนอยางดจากขนตอนท 2 (4) ขนเหนคณคา และนาไปปฏบตซา ๆ ขนนจะเปนขนทมความสขความพอใจ เกดความนยมทไดเลอกนน เตมใจทจะยดมนโดยเปดเผยและนาไปปฏบตซา ๆ จนเปนแบบแผนของชวต ซงกระบวนการขนนอาจใชเวลานาน (5)ขนสรปเปนคานยมทควรยดถอปฏบตตลอดไป จนกวาจะมคานยมใหมทลบลางคานยมเดม

8. การสอนโดยใชกระบวนการปฏบต การสอนโดยใชกระบวนการปฏบต เปนกระบวนการทมงเนนใหนกเรยนปฏบตจนเกดทกษะ เกดความชานาญจดเปนการเรยนรทางดานทกษะพสย เปนการเรยนรโดยใชอวยวะตาง ๆ ของรางกาย ในการเคลอนไหวหรอการทางาน

60

เชน การเรยนวชาพลศกษา ดนตร นาฏศลป งานบาน งานประดษฐ รวมทงการเรยนในวชาภาษาไทย ทตองมการฝกฝนในทกษะทมตนแบบ เชน การพด การอานออกเสยง การคด และการเขยน เปนตน

การสอนโดยใชกระบวนการปฏบต มขนตอน ดงน (1) ขนตระหนก เปนการ ชแนะหรอแสดงถงความสาคญของสงทจะปฏบต ทาใหนกเรยนเหนคณคาของกจกรรมทกาลง จะปฏบต (2) ขนสงเกตและรบรขอมล เปนการรบรจากการเหนหรอสงเกตคร ในการกระทา กจกรรมทนกเรยนตองปฏบตตาม โดยเนนถงหลกการทถกตอง รวมถงการทนกเรยนไดเหน ตวอยางหลากหลายจนเกดความเขาใจและสรปเปนความคดรวบยอด (3) ขนปฏบตตามหรอขน ทาตามแบบ เปนการใหนกเรยนไดฝกปฏบต เลยนแบบไปพรอม ๆ กบครททาใหเหนทละขนตอนจากพนฐานไปสกจกรรมทซบซอนขน ภายใตการชแนะของผเสนอ (4) ขนฝกหดและทบบวนหรอทาขนเองโดยไมมแบบ เปนขนทนกเรยนฝกปฏบตดวยจนเองอยางตอเนองครบทกขนตอน และฝกปฏบตซาหลาย ๆ ครง เพอเปนการทบทวนและ เสรมสรางความมนใจในการปฏบต (5) ขนวเคราะหและสรป เปนขนทนกเรยนบอกถงขนตอน และวธการในการทากจกรรมไดอยางถกตอง รวมทงพจารณาผลงานและวธการทางานวาไดผลสาเรจมากนอยเพยงใด จาเปนตองมการปรบปรงแกไขหรอไม เพอจะไดยดเปนแนวทางการทางานตอไป (6) ขนนาไปใช เปนการมอบหมายใหนกเรยนไดนาเอาความร และทกษะทไดเรยนมาทงหมดไปใชอยางอสระหรอสถานการณจรง ใหเกดความชานาญ เกดความคดสรางสรรค หรอเกดความแปลกใหมดขนจากเดม

9. การสอนโดยใชทกษะกระบวนการ 9 ประการ เปนกระบวนการทเนนการพฒนานกเรยนทงคดเปน ทาเปนและแกปญหาได โดยเฉพาะการทางานอยางมระบบ ทให นกเรยนสามารถทางานเปนหมคณะได มคานยมทดในการทางาน โดยครตองฝกฝนสรางเสรมใหนกเรยนปฏบตตามขนตอนอยเรอย ๆ จนเกดความเคยชน ทตดเปนกจนสยในการทางาน ในการปรบตวเองได ซงทกษะกระบวนการจะเนนฝกพฤตกรรม ซง ทกษะกระบวนการ 9 ประการ มขนตอน ดงน (1) ตระหนกในปญหาและความจาเปน ผลทเกดขนดหรอไมด มโทษ หรอประโยชนอยางไร (2) คด วเคราะห วจารณ เปรยบเทยบ จดลาดบ จดพวก พอทจะสรปไดวาอะไรเปนสาเหต อะไรเปนผล (3) สรางทางเลอกหลากหลาย ใหไดแนวทางใหม ๆ ซงจะทาไดอยางไร คดวธการไปสการแกปญหาหลาย ๆ วธการ (4) ประเมนผลและเลอกทางเลอก ตดสนใจจะเลอกวธการใดดทสดในการจะนาไปปฏบตได เพอไปสผลทจะเปนไปได (5)กาหนดลาดบขนของการปฏบต วางแผนการปฏบตทเปนขนตอนกอนหลงหรอการนาไปสการ

61

คนควาหาคาตอบ (6) ปฏบตดวยความชนชม มอบหมายงานใหนกเรยนไปสการปฏบตดวยความมนใจ (7) ประเมนผลระหวางการปฏบต บอกผลทปฏบตไดวามอะไรดหรอตองแกไข (8) ปรบปรงใหดขนอยเสมอ โดยดวาผลเปนไปตามทคาดหวงหรอไมจะปรบปรงตรงไหน อยางไร (9) ประเมนผลรวมเพอใหเกดความภมใจในตนเอง คอการสรปผลของงานวาเปนอยางไร ประสบความสาเรจหรอไม ใหนกเรยนประเมนผลเองเปนกลมหรอประเมนรวมกนกได

ในการสอนในปจจบน ไมวาจะสอนในกลมวชาใด ครตองมบทบาทสาคญในการเลอกใชวธสอน กระบวนการ และทกษะกระบวนการตาง ๆ ใหเหมาะสม กบกจกรรมทจะเนนพฤตกรรมใหเกดขนในตวนกเรยนตามทไดวางจดประสงคไว เพอเราใหนกเรยนเกดการเรยนร และไมเบอหนายในการทากจกรรมนน ๆ ซงในการสอนนาฏศลปในปจจบน กตองเนนใชวธการสอน กระบวนการทหลากหลายใหเหมาะสมกบกจกรรมปฏรปได เพอใหนกเรยนเกดคานยม มความร และทศนคตทดตอการเรยนนาฏศลป (บงอร อนเมธางกร 2542 : 191)

งานวจยทเกยวของ

งานวจยในประเทศไทยเนองจากชดการสอนเปนสอประสมทสรางขนอยางมระบบ ชวยอานวยความ

สะดวกในการสอนของคร ทาใหการเรยนการสอนมประสทธภาพ จงมผทสนใจทาการวจยเกยวกบการพฒนาชดการสอน เพอชวยในการแกปญหาการจดการเรยนการสอน ซงมอยมากมายหลายทาน เชน ศรรตน วรวณชยา (2539 : บทคดยอ) ไดทาการวจยเรองการศกษาผลสมฤทธทางการเรยนเรองสมการโดยใชชดการเรยนการสอนของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 2 ผลการวจย พบวา ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนทไดรบการสอนโดยใชชดการเรยนการสอนสงกวาของนกเรยนทไดรบการสอนโดยการสอนตามปกต อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ทางดานนชลดา สองแสง (2540 : บทคดยอ) ไดทาการวจยเกยวกบการสรางชดการเรยนการสอนวชาคณตศาสตร เรองการบวก การลบ ในระดบชนประถมศกษาปท 1 พบวาชดการสอนม ประสทธภาพทาใหผลสมฤทธทางการเรยนสงขน อกทงสนย การสมพจน (2540 : บทคดยอ) ไดศกษาผลการเรยนกลมการงานพนฐานอาชพ เรอง การถนอมอาหารของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ทเรยนโดยใชชดการสอนแบบศนยการเรยน พบวา ผลการเรยนของกลมทดลองสงกวากลมควบคมอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ทงดานทฤษฎ ดานปฏบต และดาน

62

คะแนนรวม นอกจากน สดสาคร โพธชย (2540 : บทคดยอ) ไดศกษาเกยวกบชดการสอนทม ประสทธภาพหนวยคณตศาสตรแสนสนก สาหรบชนอนบาล 2 พบวาผลสมฤทธทางการเรยนดวยชดการสอนหนวยคณตศาสตรแสนสนก สาหรบชนอนบาล 2 สงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 สวนสรพล ทศนวรานนท (2541 : บทคดยอ) กไดทาการวจยเกยวกบการสรางชดการสอนรายยอย กลมสรางเสรมประสบการณชวต สาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 พบวาชดการสอนมประสทธภาพทาใหคะแนนการทดสอบหลงเรยนสงกวาคะแนนการทดสอบกอนเรยนดวยชดการสอน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ทางดานอมรา สมพงษ (2541 : บทคดยอ) ไดศกษาผลการสอนโดยใชสถานการณจาลองและโดยใชคมอคร วชาสงคมศกษา เรองการปกครองในระบอบประชาธปไตย ชนมธยมศกษาตอนปลาย พบวา ผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษาผใหญทเรยนโดยวธการสอนแบบชดการสอนสถานการณจาลอง และการสอนตามคมอการสอน แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ.001 จากการวจยของ ฉววรรณ ศรสงขทอง (2541 : บทคดยอ) ทไดสรางและหาประสทธภาพของชดการสอนซอมเสรมวชาคณตศาสตร เรองทศนยม ชนประถมศกษาปท 5 พบวาผลสมฤทธทางการเรยนซอมเสรมคณตศาสตร เรองทศนยม ภายหลงไดรบการสอนดวยชดการสอนซอมเสรมสงกวากอนไดรบการสอนดวยชดการสอนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 นอกจากนพรวภา แสงจนทร (2542 : บทคดยอ) ไดทาการวจยเรองการพฒนาชดการสอนแบบวเคราะหระบบ เรองสารเคม ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 มขนตอนการพฒนาดงน (1) กาหนดเนอหาวชาออกเปนหนวยการสอน (2) กาหนดความคดรวบยอดและหลกการ (3) กาหนดวตถประสงค (4) กาหนดกจกรรมการเรยนการสอน (5) สรางแบบทดสอบและหาคาความเชอมนของแบบทดสอบ (6) ผลตสอสาหรบชดการสอน (7) ตรวจสอบคณภาพของชดการสอนโดยผทรงคณวฒ และ (8) หาประสทธภาพของชดการสอนโดยการนาไปทดลองใชและปรบปรงกอนนาไปใชจรง ผลการวจย พบวา ผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของนกเรยนทเรยนดวยชดการสอนกบทเรยนดวยการสอนแบบปกตแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 สาหรบ ดวงใจ พฒนไชย (2543 : 113) ไดศกษาผลการใชชดการสอนวชาดนตร เรองตวโนตสากลเบองตน ตอผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนทมรปแบบการเรยนแตกตางกน ผลการวจยพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนวชาดนตรเรองโนตสากลเบองตนของนกเรยน หลงจากเรยนดวยชดการสอน สงกวาคะแนนทดสอบกอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ศรพร ปตตะพงศ (2543 : บทคดยอ) ไดศกษาประสทธภาพของชดการสอน เรอง การผสมเสยงผานทกษะการฟง สาหรบนกศกษาสถาบนราชภฏพบลยสงคราม โดยมขนตอนใน

63

การสรางชดการสอน คอ (1) กาหนดเนอหาวชา และแบงเนอหาออกเปนหนวยการสอน (2) กาหนดความคดรวบยอดและหลกการใหสอดคลองกบหนวยและหวเรอง (3) กาหนดวตถประสงค (4) กาหนดกจกรรมการเรยนการสอน โดยใหสอดคลองกบวตถประสงค (5) สรางแบบทดสอบและหาคาความเทยงตรงของแบบทดสอบ (6) ผลตสอสาหรบชดการสอน (7) ตรวจสอบคณภาพของชดการสอนโดยผทรงคณวฒ และ (8)หาประสทธภาพของชดการสอนโดยการนาไปทดลองใชเพอปรบปรงกอนนาไปใชจรง ผลการวจย พบวา หลงจากใชชดการสอนแลว นกศกษามผลการเรยนสงกวากอนการใชชดการสอนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ทางดานภลลภ อนทมาตร (2543 : บทคดยอ) ไดทาการพฒนาชดการสอนวชาวทยาศาสตร เรอง การขนสงและการสอสาร มขนตอนการพฒนาชดการสอน คอ (1)การศกษาขอมลพนฐาน (2) การพฒนาและหาประสทธภาพชดการสอน (3) การทดลองใช และ (4) การประเมนชดการสอน ผลการวจย พบวา ชดการสอนมประสทธภาพทาใหผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนกอนและหลงเรยนดวยชดการสอนแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 โดยผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนดวยชดการสอนมคาเฉลยสงกวาผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนกอนเรยนดวยชดการสอน และนกเรยนเหนดวยอยางมากตอการเรยนโดยใชชดการสอน สวนนวฒน ไมใหญเจรญวงศ (2544 : บทคดยอ) ไดพฒนาชดการสอนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร สาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ซงมขนตอนการพฒนา ดงน (1) ศกษาขอมลพนฐาน (2) พฒนาและหาประสทธภาพของ ชดการสอน (3) ทดลองใชชดการสอน และ (4) ประเมนผลและปรบปรงชดการสอน พบวา ชดการสอนมประสทธภาพ 83.57/84.67 สงกวาเกณฑมาตรฐาน 80/80 นกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนดานทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรกอนเรยนและหลงเรยนแตกตางกนอยางมนยสาคญ ทางสถตทระดบ .01 โดยมคาเฉลยคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยน และนกเรยนมความคดเหนวาชดการสอนมความเหมาะสมอยในระดบมาก โดยคดวาชดการสอนมกจกรรมนาสนใจชวนตดตาม ชวยเสรมดานความคดสรางสรรค และนาไปใชกบวชาอนไดสาหรบวนเพญ มคาแสน (2544 : บทคดยอ) ไดพฒนาชดการสอนสอประสมเรอง ทวปเอเซย : ดนแดนแหงความแตกตาง โดยมขนตอนการพฒนาคอ (1) ศกษาขอมลพนฐาน (2) พฒนาและหาประสทธภาพของชดการสอนสอประสม (3) ทดลองใชชดการสอนสอประสม และ (4) ประเมนชดการสอนสอประสม พบวาชดการสอนสอประสมมประสทธภาพ 86.11/86.16 ผลสมฤทธทางการเรยนกอนและหลงเรยนดวย ชดการสอนสอประสมแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 โดยผลสมฤทธทาง การเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยน และนกเรยนเหนดวยอยางมากตอการเรยนดวยชดการสอน

64

สอประสม นอกจากนสทธา สบดา (2545 : 144 - 145) ไดทาการวจยเรองการพฒนาชดการสอน เรองโจทยปญหาคณตศาสตร โดยใชขอมลทองถน สาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ม ขนตอนการพฒนาชดการสอนดงน (1) ศกษาขอมล พนฐาน (2) พฒนาชดการสอน (3) ทดลองใชชดการสอน และ (4) ประเมนและปรบปรงแกไขชดการสอน ผลการวจยพบวาชดการสอน มประสทธภาพ 80.17/80.81 นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบโจทยปญหาคณตศาสตรกอนและหลงการใชชดการสอนแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 โดยหลงการใชชดการสอนมคะแนนสงกวากอนใช และนกเรยนเหนดวยตอชดการสอนในระดบมาก คอชอบทากจกรรมนอกหองเรยน ชดการสอนนาสนใจ มสอหลากหลาย ชวยเสรมความคดสรางสรรค สวนเสนห คงสบาย (2545 : บทคดยอ) ไดพฒนาชดการสอน เรองสงทอยรอบตวเรา สาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 2 โดยมขนตอนคอ (1) ศกษาขอมลพนฐาน (2) พฒนาและหาประสทธภาพชดการสอน (3) ทดลองใช และ (4) ประเมนและปรบปรงแกไข พบวา ชดการสอนม ประสทธภาพ 81.72/83.50 ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนกอนและหลงเรยนดวยชดการสอนแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 โดยหลงใชชดการสอนนกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนสงขน นกเรยนมความสามารถในการปฏบตงานอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนอยในระดบด และนกเรยนเหนดวยกบการเรยนโดยการใชชดการสอนอยในระดบปานกลาง ทางดาน จรยา ศรสดด (2545 : บทคดยอ) ไดพฒนาชดการสอน เรองวทยาศาสตรเพอการสรางสรรค สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 มขนตอนในการพฒนาคอ (1) ศกษาขอมลพนฐาน (2) พฒนาและหาประสทธภาพชดการสอน (3) ทดลองใช และ (4) ประเมนและปรบปรงแกไข พบวาชดการสอนมประสทธภาพ 82.89/81.65 ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนกอนและหลงการใชชดการสอนแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 โดยหลงการใชชดการสอนมคะแนนสงกวากอนการใช และนกเรยนมความคดเหนตอชดการสอนอยในระดบด มความ พงพอใจตอสอของชดการสอน สนกสนานกบการเรยนร และอนนต ชางตอ (2545 : บทคดยอ) ไดทาการวจยเรองการพฒนาชดการสอนวชาเคม เรองพนธะโคเวเลนต ระดบชนมธยมศกษาปท 4 โดยพฒนาชดการสอนและหาประสทธภาพ ปรบปรงแกไขกอนนาไปใชจรง ผลการวจยพบวา ชดการสอนมคาประสทธภาพ 85.70/75.37 นกเรยนมความกาวหนาทางการเรยนเมอเรยนโดยใชชดการสอนทผวจยสรางขนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 และมความกาวหนาเพมขน รอยละ 70 และนกเรยนสวนใหญมความพงพอใจตอชดการสอนทผวจยสรางขนในระดบมาก

จากงานวจยทเกยวของกบชดการสอนทกลาวมาขางตน จะเหนไดวาชดการสอนมสวนอยางมากในการทจะทาใหผลสมฤทธทางการเรยนในรายวชาตาง ๆ นนมการเปลยนแปลงไป

65

ในทางทดขน คอสงขนกวาเดมหรอสงกวาการเรยนแบบปกต ซงไมใชเฉพาะแควชาใดวชาหนง แตสามารถใชชดการสอนไดหลายหลากวชา

นาฏศลปไทยถอเปนวฒนธรรมสาคญสาขาหนงทมการแสดงออกซงสญลกษณแหงชาต เปนเครองวดความเปนมาของประวตศาสตร อนแสดงถงความเปนชาตทมความรงเรองมาแตอดตกาล เพราะมลกษณะเฉพาะเปนของตนเอง (เรณ โกศนานนท : 1) ดงนนการจดการเรยนการสอนวชานาฏศลปไทยจงมความสาคญมากวชาหนง หากแตในการจดการเรยนการสอนวชานาฏศลปไทยนนกไมไดราบรนเพยงอยางเดยว มปญหามากมายหลายอยางเชนกน จงมผสนใจศกษาวจยเกยวกบเรองนาฏศลปไวหลายทาน เชน ดวงเดอน คปตคาร (2540 : บทคดยอ) ไดทาการวจย เกยวกบการสรางชดการสอนนาฏศลป เรองสาระทานองเพลงไทยผานการขบรอง สาหรบนกเรยนชนประถมศกษา ปท 5 พบวาชดการสอนทสรางขนมประสทธภาพทาใหนกเรยนมการพฒนาดานความรความเขาใจเรองทานองเพลงไทยสงกวากอนการใช ชดการสอน และ นกเรยนมเจตคตทดตอการเรยนนาฏศลปและชดการสอน สอดคลองกบ จนทรเพญ พงศครเสน (2540 : บทคดยอ) ไดพฒนาชดการสอนเรองกจกรรมเนนการฟงชนประถมศกษาปท 6 พบวาผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนหลงจากเรยนดวยชดการสอนสงกวากอนการเรยนดวย ชดการสอนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 สวนสายฝน สระอาษา (2540 : บทคดยอ) ไดทาการศกษาเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนในวชานาฏศลประหวาง การสอนโดยใชสอวดทศนกบการสอนโดยไมใชสอวดทศนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 : ศกษาเฉพาะกรณโรงเรยนวดใหม ลานกแขวก พบวาผลสมฤทธทางการเรยนวชานาฏศลป เรอง “ราวงมาตรฐาน” ของนกเรยนกบการสอนโดยไมใชสอวดทศนแตกตางกนอยางมนยสาคญ ทางสถตทระดบ .05 โดยทผลสมฤทธทางการเรยนทสอนโดยใชสอวดทศนสงกวาการสอนโดยไมใชสอวดทศน สาหรบ อมพร นอยสวรรณ (2540 : บทคดยอ) ไดศกษาผลการใช วดทศนแบบโปรแกรมนาฏศลปชนประถมศกษาปท 6 ซงผลการศกษา พบวาผลการเรยนร กจกรรมนาฏศลปของนกเรยนทเรยนจากรายการวดทศนแบบโปรแกรมสงกวานกเรยนทเรยนจากการสอนปกตอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 นอกจากนนภา โสภาสมฤทธ (2541 : บทคดยอ) ไดศกษา ประสทธภาพของชดการสอนเรองแบบฝกทกษะการดดจะเขเบองตน สาหรบนกเรยนชนปท 1 วชาเอกจะเข วทยาลยนาฏศลป ผลการวจยพบวา นกเรยนทเรยนดวยชดการสอนเรองแบบฝกทกษะการดดจะเขเบองตน มพฒนาการดานความรความเขาใจสงกวากอนเรยน ผลการเรยนกอนเรยนและหลงเรยนแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 และนกเรยนทเจตคตทดตอแบบฝกทกษะการดดจะเขเบองตน ทางดานวรสรวง สทธสวรรค (2541 :

66

บทคดยอ) ไดศกษา ผลสมฤทธทางการเรยนกจกรรมนาฏศลปของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ทไดรบการสอนซอมเสรม 2 รปแบบ พบวา นกเรยนทไดรบการสอนซอมเสรม 2 รปแบบ คอการสอนซอมเสรมดวยเทปวดทศนกบการสอนซอมเสรมแบบนกเรยนชวยสอนกนเอง สามารถเกดการเรยนร และมผลสมฤทธทางการเรยนกจกรรมนาฏศลปทสงกวาเกณฑทกาหนดไว ดาน ปยะธดา คณะดลก (2542 : 90) ไดพฒนาโปรแกรมคอมพวเตอรชวยสอนระบบมลตมเดย วชาศลปะกบชวต 3 เรองการฟอนรา สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 2 ผลการวจยพบวาผลสมฤทธทางการเรยนของ นกเรยนหลงจากเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนสงกวากอนเรยนดวย บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน และนกเรยนยงมความคดเหนวาบทเรยนดงกลาวมความเหมาะสมอยในระดบมาก นอกจากน สมจตร เคาอน (2543 : บทคดยอ) ไดพฒนาชดการสอนปฏบตเครองสาย ในรายวชาดนตรไทยปฏบตตามความถนด (ศ 028) สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ผลการวจยพบวา ผลการทดสอบนกเรยนกอนเรยนและหลงเรยนดวยชดการสอนปฏบต เครองสาย แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 และนกเรยนมความคดเหนทดตอ ชดการสอน

จากการวจยทเกยวของกบวชานาฏศลปทกลาวมานน สรปไดวาในการจดการเรยนการสอนวชานาฏศลปนนไดมการใชสอการสอนและวธการสอนทหลากหลาย ทงใชวดทศน บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน การสอนซอมเสรม 2 รปแบบ โดยเฉพาะชดการสอนซงสวนใหญจะใชมาก ชวยใหผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนสงกวากอนการเรยน หรอผลสมฤทธทางการเรยนเรองนาฏศลปของนกเรยนกอนและหลงการเรยนดวยสอและวธการทกลาวมาขางตน แตกตางกน ซงนบวาเปนสงทมประโยชนตอการจดการเรยนการสอนวชานาฏศลปมาก

งานวจยตางประเทศชดการสอน ถอเปนนวตกรรมทางการศกษาประเภทหนงทไดรบความนยมในหลาย

ประเทศ ดงนน ในตางประเทศจงมการศกษาวจยเกยวกบชดการสอนไวดวย เชน บรอเลย (Brawlay 1975 : Abstract) ไดทาการวจยเกยวกบประสทธภาพของชดการสอนสอประสม (Multimedia instructional module) เพอใชในการสอนเรองการบอกเวลาสาหรบเดกเรยนชา ผวจยไดสรางชดการสอน 12 ชด ใชเวลาสอน 15 วน ผลการวเคราะหการใชชดการสอนสอประสมระหวางกลมควบคมและกลมทดลอง พบวา กลมทดลองมคะแนนเฉลยสงกวากลมควบคม สอดคลองกบ แอนเดอรสน (Anderson 1982 : Abstracts) ไดสรางชดการเรยนดวยตนเอง เพอหาประสทธภาพตามเกณฑทตงไว และเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวชาสงคมศกษา

67

ในระดบประถมศกษา โดยใชชดการเรยนดวยตนเองกบการสอนแบบบรรยาย ผลการวจยพบวา มความแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตจากกลมทสอนโดยใชชดการเรยน การวางแผนการสอนและวธสอน แตไมมความแตกตางกนดานทศนคตทมตอวชาสงคมศกษาและนกเรยนโดยมากชอบ ชดการเรยนดวยตนเอง เชนเดยวกบ ววาส (Vivas 1985 : 603, อางถงใน เสนห คงสบาย 2545 : 60) ไดทาการวจยเกยวกบการออกแบบพฒนา และการประเมนคาของการรบรทางความคดของนกเรยนเกรด 1 ในประเทศเวเนซเอลา โดยใชชดการสอน จากการศกษาเกยวกบความเขาใจ ในการพฒนาทกษะทง 5 ดาน คอ ดานความคด ดานความพรอมในการเรยน ดานความคดสรางสรรค ดานเชาวปญญา และดานการปรบตวทางสงคม กลมตวอยางเปนนกเรยนเกรด 1 จากโรงเรยนเรนสกวเนยร เขตรฐมลนดา ประเทศเวเนซเอลา จานวน 214 คน แบงเปนกลมทดลอง 3 หองเรยน จานวน 114 คน ไดรบการสอนโดยใชชดการสอน กลมควบคม 3 หองเรยน จานวน 100 คน ไดรบการสอนปกต ผลการวจย พบวา นกเรยนทไดรบการสอนโดยใช ชดการสอน มความสามารถเพมขนในดานความคด ดานความพรอมในการเรยน ดานความคดสรางสรรค ดานเชาวปญญา และดานการปรบตวทางสงคม หลงจากไดรบการสอนดวย ชดการสอน สงกวานกเรยนทไดรบการสอนปกต และ ดโล (Delo 1997 : Abstract) ไดทาการวจยการใชเทคโนโลยสอประสมในการสอนคณตศาสตร เรอง Integrate ในโรงเรยนมธยมศกษา เปนการศกษารปแบบและประสบการณทางการเรยนคณตศาสตร การวางแผนการเรยน และทกษะในการถายทอด โดยใชเทคโนโลยสอประสม ไดแบงนกเรยนออกเปนสองกลม คอกลมทดลองและกลมควบคม ผลการวจยปรากฏวา นกเรยนทใชเทคโนโลยสอประสมในการสอนคณตศาสตร เรอง Integrate มผลสมฤทธทางการเรยนสงกวานกเรยนทไดรบการสอนปกต ในเรองการถายทอดลกษณะการแกปญหาและความคดรวบยอด

สรป

จากการศกษาวรรณกรรมทเกยวของกบการพฒนาชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบชนมธยมศกษาปท 1 ไดศกษาเรองเทคโนโลยการศกษา ซงมอยหลายประเภท มประโยชนในการนามาใชเปนสอชวยในการจดการเรยนการสอนไดเปนอยางด เพโดยเลอกตามความเหมาะสมและวตถประสงคของการใชงาน สาหรบชดการสอน คอ การใชระบบสอประสมทมความสอดคลองกน มาชวยในการจดการเรยนการสอน เพอใหนกเรยนเกดการเรยนรหรอเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมไปอยางมประสทธภาพ อกทงยงสอดคลอง

68

กบเนอหาและวตถประสงค มคมอการใชชดการสอนและการประเมนผล บรรจอยในกลอง ซอง หรอกระเปา ภายในชดการสอนประกอบดวย คมอสาหรบผใช คาชแจงในการใช เนอหาวชา วตถประสงคเชงพฤตกรรม กจกรรมการจด การเรยนการสอน สอ และการประเมนผลกอนเรยนและหลงเรยน ชดการสอนมคณคาชวยใหการจดการเรยนการสอนบรรลจดมงหมายทตงไว ทาใหนกเรยนไดรบความรและประสบการณไปในแนวทางเดยวกน ชดการสอนทดควรผลตงาย สอดคลองกบเนอหาและจดมงหมายของหลกสตร นกเรยนมสวนรวมในการทากจกรรมอยางแทจรง มคมอการใชอยางชดเจน มสอการสอนทหลากหลายนาสนใจ และไดผานการทดสอบหลายครงเพอหาประสทธภาพตามเกณฑมาตรฐาน ขนตอนการพฒนาชดการสอน คอ (1) ศกษาเนอหาสาระทงหมดของวชาอยางละเอยด (2) กาหนดหนวย การสอน (3) กาหนดหวเรอง (4) กาหนดความคดรวบยอดและหลกการ (5) กาหนดวตถประสงค6) กาหนดกจกรรมการเรยนการสอน (7) กาหนดแบบประเมนผล (8) เลอกและผลตสอ (9) หาประสทธภาพชดการสอน และ (10)ทดลองใชชดการสอน หาประสทธภาพของชดการสอน โดยการนาไปทดลองใช (Try Out) แบบเดยว แบบกลม และแบบภาคสนาม และปรบปรงแกไข นอกจากนหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 กลมสาระการเรยนรศลปะ และหลกสตรสถานศกษาขนพนฐานของโรงเรยนวดปาพฤกษ พทธศกราช 2546 กลมสาระการเรยนรศลปะ ชวงชนท 3 (ม.1 - ม.3) ยงมงเนนใหนกเรยนมความรพนฐานทางดานนาฏศลป เชน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย เกยวกบนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย นาฏยศพท เปน ชอลกษณะทารา และภาษาทานาฏศลปไทย เปนกรยาอาการทางนาฏศลปทเลยนแบบจากทาทางธรรมชาต ซงการสอนนาฏศลปนนมวธสอนทสามารถนามาใชในการจดการเรยนการสอนไดหลายหลากวธ เชนการสอนแบบสาธต การสอนแบบแบงกลมทากจกรรมการสอนแบบปฏบต และอน ๆ มผทใหความสนใจทาการวจย โดยการพฒนาชดการสอนเพอแกไขปญหาผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนในหลายวชา เชน คณตศาสตร วทยาศาสตร ภาษาไทย งานบาน สรางเสรมประสบการณชวต แมกระทงวชาดนตรและนาฏศลปกมการวจยเกยวกบการพฒนาชดการสอนดวย เชนกน ซงผลการวจยสวนใหญพบวานกเรยนทเรยนดวยชดการสอนมคะแนนกอนเรยนและหลงเรยนดวยชดการสอนแตกตางกน และในการพฒนาชดการสอนไดดาเนนการ 4 ขนตอน คอ 1) การศกษาขอมลพนฐาน 2) การพฒนาและหาประสทธภาพชดการสอน 3) การทดลองใชชดการสอน และ 4) การประเมนและปรบปรงแกไขชดการสอน

69

บทท 3

วธดาเนนการวจย

การพฒนาชดการสอนเรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 เปนลกษณะของการวจยและพฒนา (Research and Development) โดยมขนตอนการดาเนนการวจยสขนตอน คอ ขนตอนทหนงการวจย (Research) เปนการศกษาขอมล พนฐานทเกยวของกบการพฒนาชดการสอน ขนตอนทสองการพฒนา (Development) เปนการพฒนาและหาประสทธภาพชดการสอน ขนตอนทสามการวจย(Research) เปนการทดลองใช ชดการสอนทสรางขน ขนตอนทสการพฒนา (Development) เปนการประเมนผลและปรบปรงแกไขชดการสอนทสรางขน โดยมรายละเอยดดงตอไปน

ขอบเขตของการวจย

1. ประชากร คอ นกเรยนมธยมศกษาปท 1 ในโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาสพรรณบร เขต 1 จานวน 9 โรงเรยน มนกเรยน 852 คน

2. กลมตวอยาง กลมตวอยางทใชในการวจยครงน ไดแก นกเรยนมธยมศกษาปท 1 ทกาลงศกษาอยในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2546 โรงเรยนวดปาพฤกษ อาเภอ บางปลามา จงหวดสพรรณบร จานวน 33 คน ทไดจากการสมอยางงาย (Simple Random Sampling) โดยการจบฉลากชอโรงเรยนทง 9 โรงเรยนแบบไมใสคน

3. ตวแปรทศกษา3.1 ตวแปรตน (Independent Variable) ไดแก ชดการสอนเรองนาฏยศพท

และภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 13.2 ตวแปรตาม (Dependent Variable) ไดแกความรความเขาใจของนกเรยน

เกยวกบนาฏยศพทและภาษาทา ความสามารถของนกเรยนในการปฏบตทานาฏยศพท และภาษาทา และความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอน

4. เนอหา เนอหาทนามาสรางเปนชดการสอนเรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทยสาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 โดยผวจยไดนาเนอหาเรองนาฏยศพทและภาษาทา ตาม

70

หลกสตร การศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 มาสรางเปนชดการสอน โดยสอน เรอง ความหมายของนาฏยศพทและภาษาทา ความรเกยวกบนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย ซงนาฏยศพททใชใน ชดการสอน ไดแก วงบน วงกลาง วงลาง วงหนา จบหงาย จบควา จบหลง จบปรกหนา จบปรกขาง กระทง กระดก ประเทา ยกเทา กาวหนา และกาวขาง สาหรบภาษาทา ไดแก ยม เสยใจ โกรธ รก ทโนน งาม แนะนาตว อาย กลาหาญ ยกยอง สนกสนาน และยงใหญ การฝกปฏบตทานาฏยศพทและภาษาทา การนาทานาฏยศพท และภาษาทา ไปใช และประโยชนของนาฏยศพทและภาษาทา

5. ระยะเวลาทใชในการทดลอง เวลาในการดาเนนการใชชดการสอน เปนเวลา 6 สปดาห สอนสปดาหละ 1 ชวโมง รวมระยะเวลา 6 ชวโมง

ขนตอนของการวจย

การวจยครงนมขนตอนการพฒนาชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 ประกอบไปดวย ขนตอนทหนงเปนการศกษาขอมลพนฐานเกยวกบการพฒนาชดการสอน ขนตอนทสองเปนการพฒนาและหา ประสทธภาพชดการสอน ขนตอนทสามเปนการทดลองใชชดการสอนทสรางขน และขนตอนทสเปนการประเมนผลและปรบปรงแกไข ชดการสอน โดยมรายละเอยดดงตอไปน

ขนตอนท 1 การศกษาขอมลพนฐานเกยวกบการพฒนาชดการสอนวตถประสงค เพอศกษาขอมลพนฐานในการพฒนาชดการสอน เรองนาฏยศพทและ

ภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 โดยการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบการพฒนาชดการสอน วเคราะหหลกสตรการศกษาขนพนฐาน กลมสาระการเรยนรศลปะ ศกษาเนอหานาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทยและสารวจความตองการเกยวการพฒนาชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทยจากนกเรยนมธยมศกษาปท 1โรงเรยน วดปาพฤกษ จานวน 33 คน จากผสอนวชานาฏศลป จานวน 2 ทาน และผเชยวชาญดานนาฏศลป จานวน 2 ทาน รวมทงหมด 37 คน เพอนาขอมลมาพฒนาชดการสอน

วธดาเนนการ1. ศกษาแนวคดทฤษฎ จากงานวจยทเกยวของ และเอกสารอน ๆ ทเกยวของกบการ

พฒนาชดการสอน ในเรองผลการวจย การสรางชดการสอน การหาประสทธภาพชดการสอน การ

71

ทดลองใช และการประเมนและแกไขปรบปรงชดการสอน วเคราะหหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 กลมสาระการเรยนรศลปะ และหลกสตรสถานศกษาขนพนฐานของ โรงเรยนวดปาพฤกษ พทธศกราช 2546 กลมสาระการเรยนรศลปะ ชวงชนท 3 เพอศกษา เนอหาวชาทเกยวของกบนาฏยศพทและภาษาทา วามเนอหาของหลกสตรในภาพรวมเกยวกบเรองอะไรบางทนกเรยนจะไดเรยนรใหสอดคลองและเหมาะสม และศกษาเนอหานาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย เรองของความหมาย การแสดงทาทางนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย และความสาคญของนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย

2. ศกษาขอมลพนฐานในการพฒนาชดการสอนเรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 จากนกเรยนจานวน 33 คน โดยใชแบบสอบถาม ซงผวจยเปนผนาแบบสอบถามไปสอบถามนกเรยนดวยตนเอง

3. ศกษาความตองการและแนวทางในการจดการเรยนการสอนทใชชดการสอนเรอง นาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 จากครผสอนวชานาฏศลป จานวน 2 ทาน และผเชยวชาญดานนาฏศลปไทย จานวน 2 ทาน โดยใชแบบสมภาษณ ในการสมภาษณผวจยเปนผสมภาษณดวยตนเอง

เครองมอทใชในการศกษา มดงน1. แบบสอบถามนกเรยนเกยวกบขอมลพนฐานในการสรางชดการสอน

จานวน 1 ฉบบขนตอนการสรางแบบสอบถาม มขนตอนดงตอไปน1. ศกษาเอกสารเกยวกบการสรางแบบสอบถาม หลกการสรางชดการสอน

และเอกสารอน ๆ2. สรางแบบสอบถามแบบตรวจสอบรายการ (Checklist) โดยโครงสราง

ของแบบสอบถามแบงเปน 3 ตอน ดงนตอนท 1 แบบสอบถามเกยวกบสถานภาพของผตอบแบบสอบถาม

จานวน 3 ขอ ไดแก เพศ อาย และประสบการณในการเรยนภาษาทานาฏศลปไทย เปนแบบตรวจสอบรายการ (Checklist)

ตอนท 2 แบบสอบถามเกยวกบขอมลพนฐานในการสรางชดการสอนเรองนาฏยศพท และภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบชนมธยมศกษาปท 1 จานวน 4 ขอ เกยวกบความตองการเรยนดวยชดการสอน เนอหาของชดการสอน รปแบบของชดการสอน สอประกอบชดการสอน เปนแบบ ตรวจสอบรายการ (Checklist)

72

ตอนท 3 ความคดเหนและขอเสนอแนะเพมเตม เปนคาถามปลายเปดแบบพรรณนาความ

3. นาแบบสอบถามทสรางขนไปใหผควบคมวทยานพนธและผเชยวชาญ 3 ทาน ไดแก ผเชยวชาญดานชดการสอน ผเชยวชาญดานภาษา และผเชยวชาญดานนาฏศลป เพอ ตรวจสอบความเทยงตรงของเนอหา(Content Validity) ภาษาทใช และนามาหาคาดชนความ สอดคลอง (Index of Item Objective Congruence : IOC) โดยกาหนดเกณฑการใหคะแนน ดงน (พวงรตน ทวรตน 2540 :117)

ใหคะแนนเทากบ + 1 เมอแนใจวาแบบสอบถามมความเหมาะสมใหคะแนนเทากบ 0 เมอไมแนใจวาแบบสอบถามมความเหมาะสมใหคะแนนเทากบ − 1 เมอแนใจวาแบบสอบถามไมมความเหมาะสม

นาผลการพจารณาของผเชยวชาญในแตละขอไปหาคาดชนความเทยงตรงตามเนอหาและ คาดชนความสอดคลอง (IOC) โดยมสตรดงตอไปน

สตร N

RIOC ∑=

IOC แทน ดชนความสอดคลองของแบบสอบถามทสรางขน∑ R แทน ผลรวมของคะแนนความคดเหนของผเชยวชาญN แทน จานวนผเชยวชาญ

นามาวเคราะหคา IOC ของผเชยวชาญมาคานวณคาดชนความสอดคลอง มคาดชนความ สอดคลองของแบบสอบถามความคดเหน เทากบ 1.00 โดยผเชยวชาญใหขอเสนอแนะในเรอง ความชดเจนของขอคาถาม ภาษาเขยนทใชกากวม

4. นาแบบสอบถามทไดจากการตรวจสอบมาปรบปรงแกไขตาม คาแนะนาของผควบคมวทยานพนธและผเชยวชาญ แลวจงนาไปสอบถามความตองการของนกเรยน

จากขนตอนการสรางแบบสอบถามความตองการเรยนดวยชดการสอนเรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 สามารถสรปไดดงแผนภมท 2 หนาถดไป

73

แผนภมท 2 สรปขนตอนการสรางแบบสอบถาม

การเกบรวบรวมขอมลจากแบบสอบถามในการเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดดาเนนการเกบรวบรวมขอมลจากนกเรยน

ชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนวดปาพฤกษ จานวน 33 คน ซงกาลงเรยนในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2546 โดยผวจยเปนผสอบถามและเกบขอมลดวยตนเอง

การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถามนาขอมลทไดจากแบบสอบถามความตองการในการเรยนดวยชดการสอน เรอง

นาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 มาวเคราะหขอมล โดยการใชคารอยละ (%) จากนนนาเสนอในรปแบบตาราง และวเคราะหเนอหา (content analysis) และนาเสนอโดยการพรรณาความ

2. แบบสมภาษณครผสอนวชานาฏศลป และผเชยวชาญดานนาฏศลปไทย ซงเปนฉบบเดยวกน จานวน 1 ฉบบ

ขนตอนการสรางแบบสมภาษณ แบบสมภาษณเกยวกบการใชชดการสอนเรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 สาหรบครผสอนวชานาฏศลป และ ผเชยวชาญดานนาฏศลปไทย มขนตอนในการดาเนนการดงน

1. ศกษาเอกสารเกยวกบการสรางแบบสมภาษณ และเอกสารอน ๆ

ศกษาเอกสาร แนวคด ทฤษฎ งานวจยทเกยวของกบการสรางแบบสอบถาม การพฒนาชดการสอน

สรางแบบสอบถามความตองการเรยนดวยชดการสอน

นาแบบสอบถามทสรางขนไปใหอาจารยทปรกษาและผเชยวชาญจานวน 3 ทานตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหา (Content Validity) และภาษา

นาแบบสอบถามมาปรบปรงแกไขตามคาแนะนาของผควบคมวทยานพนธและผเชยวชาญเพอนาไปใชจรง

74

2. สรางแบบสมภาษณเปนแบบสมภาษณชนดมโครงสราง (Structure Interview) แบงเปน 3 ตอน ซงมรายละเอยดดงตอไปน

ตอนท 1 แบบสมภาษณเกยวกบสถานภาพและขอมลทวไปของ ผตอบแบบสมภาษณจานวน 6 ขอ ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษา ตาแหนง ประสบการณการทางาน และประสบการณการทางานดานนาฏศลป

ตอนท 2 แบบสมภาษณความคดเหนและขอเสนอแนะเกยวการพฒนาชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 จานวน 5 ขอ ไดแก (1) ดานรปแบบของชดการสอน (2) ดานเนอหาในชดการสอน (3) ดานการจดกจกรรมการเรยนการสอน (4) ดานสอการเรยนการสอน (5) ดานเวลาทใชในการเรยนการสอน และ (6) ดานการวดผลและประเมนผล

ตอนท 3 แบบสมภาษณเกยวกบความคดเหนและขอเสนอแนะเพมเตม เกยวกบการพฒนาชดการสอนเรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 จานวน 1 ขอ

3. นาแบบสมภาษณไปใหผควบคมวทยานพนธและผเชยวชาญ 3 ทาน ไดแก ผเชยวชาญดานชดการสอน ผเชยวชาญดานภาษา และผเชยวชาญดานนาฏศลป ตรวจสอบความเทยงตรงของเนอหา(Content Validity) ภาษาทใช และนามาหาคาดชนความสอดคลอง (Index of Item Objective Congruence : IOC) มคาดชนความสอดคลองของแบบสมภาษณเทากบ 1.00 โดยผเชยวชาญใหขอเสนอแนะในเรอง ความชดเจนของขอคาถาม ภาษาเขยนทใชกากวม

4. นาแบบสมภาษณมาปรบปรงแกไขในประเดนตาง ๆ ตามคาแนะนาของผควบคมวทยานพนธและผเชยวชาญ แลวนาจงไปสมภาษณครผสอนวชานาฏศลป และ ผเชยวชาญดานนาฏศลปไทย

จากขนตอนการสรางแบบสมภาษณความตองการใชชดการสอนเรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทยสาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 ของครผสอนวชานาฏศลปและผเชยวชาญดานนาฏศลปไทย สามารถสรปไดดงแผนภมท 3 หนาถดไป

การเกบรวบรวมขอมลจากแบบสมภาษณในการเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดดาเนนการตามขนตอนดงน

1. ขอหนงสอจากบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ถงครผสอนวชานาฏศลป และผเชยวชาญดานนาฏศลป เพอขอความอนเคราะหในการเกบรวบรวมขอมล

75

2. ผวจยกาหนดวน เวลา สถานท ทจะสมภาษณและแจงใหผใหสมภาษณทราบพรอมทงสงประเดนการสมภาษณใหผใหสมภาษณลวงหนา

3. ดาเนนการสมภาษณ โดยผวจยสมภาษณดวยตนเอง

แผนภมท 3 สรปขนตอนการสรางแบบสมภาษณ

การวเคราะหขอมลจากแบบสมภาษณขอมลทไดจากการสมภาษณความคดเหนเกยวกบชดการสอน เรอง

นาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย จากครผสอนและผเชยวชาญ มาวเคราะหสถานภาพและ ขอมลทวไป โดยใชคารอยละ(%) จากนนนาเสนอในรปแบบตารางประกอบคาบรรยาย และวเคราะหความคดเหน โดยการวเคราะหเนอหา (content analysis) และนาเสนอแบบพรรณนาความ ผวจยไดสรปวธดาเนนการวจยในขนตอนท 2 ไวดงตารางท 1 หนาถดไป

ขนท 2 การพฒนาและหาประสทธภาพชดการสอนวตถประสงค เพอดาเนนการพฒนาและหาประสทธภาพของชดการสอน เรอง

นาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1วธดาเนนการ

1. สงเคราะหผลจากการศกษาขอมลพนฐานในขนตอนท 1 ทกขนตอนเพอนามาเปน แนวทางในการพฒนาชดการสอนฉบบราง

สรางแบบสมภาษณ

นาแบบสมภาษณทสรางขนไปใหผควบคมวทยานพนธและผเชยวชาญจานวน 3 ทานตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหา (Content Validity) และภาษา

นาแบบสมภาษณมาปรบปรงแกไขตามคาแนะนาของผควบคมวทยานพนธและผเชยวชาญเพอนาไปใชจรง

ศกษาเอกสาร, แนวคด, ทฤษฎทเกยวของในการสรางแบบสมภาษณ

76

ตารางท 2 สรปวธดาเนนการวจย ขนตอนท 1 การศกษาขอมลพนฐานในการพฒนา ชดการสอน

วตถประสงค วธการ กลมเปาหมาย เครองมอ/การวเคราะหขอมล

เพอศกษาเอกสารงานวจยทเกยวของกบการพฒนาชดการสอน

เพอวเคราะหหลกสตรการศกษาขนพนฐานพ.ศ.2544 กลมสาระการเรยนรศลปะ

- ศกษาเอกสารและ งานวจย

- วเคราะหหลกสตร

- เอกสารเกยวกบการพฒนา ชดการสอนและวชานาฏศลป- งานวจยเกยวกบการพฒนา ชดการสอนและวชานาฏศลป

- หลกสตรการศกษาขน พนฐาน พ.ศ.2544

- เอกสารและงาน วจย/วเคราะห เนอหา (content analysis)

- หลกสตร / วเคราะหเนอหา (content analysis)

เพอศกษาเนอหานาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย

- ศกษาเนอหา นาฏย ศพทและภาษาทา นาฏศลปไทย- สมภาษณ

- เนอหาเรองนาฏยศพทและ ภาษาทานาฏศลปไทย

- ผเชยวชาญดานนาฏศลป

หนงสอ,เอกสารเกยวกบนาฏศลปไทย,แบบสมภาษณ /คารอยละ (%)วเคราะหเนอหา(content analysis)

เพอศกษาความตองการพนฐานเกยวกบการพฒนาชดการสอน

สอบถาม นกเรยนชนมธยมศกษาปท 1โรงเรยนวดปาพฤกษ จานวน33 คน

แบบสอบถาม /คารอยละ (%)วเคราะหเนอหา(content analysis)

เพอศกษาความตองการพนฐานเกยวกบการพฒนาชดการสอน

สมภาษณ - ครผสอนวชานาฏศลป 2 ทาน- ผเชยวชาญดานนาฏศลป 2 ทาน

แบบสมภาษณ /คารอยละ (%)วเคราะหเนอหา(content analysis)

77

2. ดาเนนการพฒนาชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบ นกเรยนมธยมศกษาปท 1 ฉบบราง โดยมองคประกอบดงน (1) คานา (2) วตถประสงค (3) คมอคร ประกอบดวย (3.1) แผนการเรยนร (3.2) ใบความรสาหรบคร (3.3) แบบทดสอบกอนและหลงการเรยนดวยชดการสอน (3.4) แบบประเมนความสามารถในการปฏบต (3.5)แบบสงเกตพฤตกรรม (4) คมอนกเรยน ประกอบดวย (4.1) วตถประสงค (4.2) คาชแจง (4.3) ใบงาน (4.4) ใบกจกรรม และ (4.5) แบบทดสอบหลงการเรยนชดการสอนยอย (5) สอประกอบชดการสอน ไดแก สอบคคล รปภาพประกอบคาบรรยาย วดทศน และเทปเพลง

3. นาชดการสอนฉบบรางทสรางขนเสนอตออาจารยผควบคมวทยานพนธ เพอขอคาแนะนาในสวนทบกพรอง เพอนาไปไปปรบปรงแกไข

4. นาชดการสอนทไดรบการแกไขแลว มาประเมนโครงรางชดการสอน โดยอาจารยผควบคมวทยานพนธ จานวน 3 ทาน และผเชยวชาญ จานวน 3 ทาน ไดแกผเชยวชาญดานการพฒนาชดการสอน ผเชยวชาญดานนาฏศลปไทย และผเชยวชาญดานภาษา เพอตรวจสอบคณภาพและความเทยงตรงเชงเนอหา โดยพจารณาความสอดคลองของชดการสอนในดาน ตาง ๆ โดยใชคาดชนความสอดคลอง (Index of Item Objective Congruence : IOC) ไดคา IOC เทากบ 1.00

5. นาชดการสอนทไดรบการตรวจสอบจากอาจารยผควบคมวทยานพนธและ ผเชยวชาญ ไปปรบปรงแกไขกอนนาไปหาคาประสทธภาพ

6. นาไปหาคาประสทธภาพ (E1/E2) การหาประสทธภาพของชดการสอนอาศยการทดลองโดยการนาไปใชกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนบานโพธศร อาเภอบางปลามา จงหวดสพรรณบร จานวน 12 คนมขนตอนในการดาเนนการดงน

6.1 วธการทดลองเปนรายบคคล (Individual Tryout, 1 : 1) นาชดการสอนไปใหนกเรยนซงมระดบความรแตกตางกน คอ เกง ปานกลาง ออน อยางละ 1 คน รวมจานวนทงหมด 3 คน เพอดความเหมาะสมของเนอหา ความยากงายของชดการสอน นาผลทไดมาคานวณหาคา ประสทธภาพ (E1/E2) กาหนดเกณฑประสทธภาพ 60/60 นาไปปรบปรงแกไขใหดขน

6.2 วธการทดลองแบบกลมยอย (Small-Group Tryout, 1 : 10) นาชดการสอนทไดปรบปรงแลวไปทดลองใชกบนกเรยนทมระดบความรแตกตางกน คอ เกง ปานกลาง ออน อยางละ 3 คน รวมทงหมด 9 คน นาผลทไดมาคานวณหาคาประสทธภาพ (E1/E2) กาหนดเกณฑประสทธภาพ 70/70 เพอปรบปรงแกไขใหดขน กอนทจะนาไปทดลองใชกบ

78

กลมตวอยางจรงโดยมการคานวณคาสถตดงตอไปน (ชยยงค พรหมวงศ และคณะ 2540 : 101 – 102)

80 ตวแรก (E1) หมายถง ประสทธภาพของกระบวนการเรยนการสอนจากชดการสอน คดเปนรอยละของคะแนนจากการทาแบบฝกหดระหวางเรยนของแตละชดการสอน

สตรท 1 100

AN

XE1 ×∑=

E1 หมายถง ประสทธภาพของกระบวนการทจดไวในชดการสอน∑X หมายถง คะแนนรวมของแบบฝกหดหรองานททาA หมายถง คะแนนเตมของแบบฝกหดทกแบบฝกหดN หมายถง จานวนผเรยน

80 ตวหลง (E2) หมายถง คาประสทธภาพของพฤตกรรมทเปลยนในตวนกเรยนคดเปน รอยละทนกเรยนทาไดจากการทดสอบหลงเรยน

สตรท 2 100

BN

XE2 ×∑=

E2 หมายถง ประสทธภาพของชดการสอนในการเปลยนแปลงพฤตกรรม ของผเรยน

∑ F หมายถง คะแนนรวมของการทดสอบหลงเรยนB หมายถง คะแนนเตมของการทดสอบหลงเรยนN หมายถง จานวนผเรยน

การคานวณหาคาประสทธภาพของชดการสอน โดยใชสตรดงกลาว หาไดจากการนาคะแนนแบบฝกหดหรอผลงานในงานขณะประกอบกจกรรมการเรยนในแตละหนวยและคะแนนทดสอบหลงเรยนดวยการคานวณหาคา E1/E2 เพอเปรยบเทยบกบเกณฑทตงไว คอ 80/80

คาประสทธภาพทคานวณไดแลวนามาเทยบเกณฑ ดงตอไปน สงกวาเกณฑ เมอประสทธภาพของชดการสอนสงกวาเกณฑทตงไวมคาเกน 2.5 % เทาเกณฑ เมอ

79

ประสทธภาพของชดการสอนเทากบหรอสงกวาเกณฑทตงไว มคาไมเกน 2.5 % ตากวาเกณฑ เมอประสทธภาพของชดการสอนตากวาเกณฑทตงไว แตถาไมตากวาเกณฑ 2.5 % ถอวายงมประสทธภาพรบได

7. นาผลทไดจากการหาประสทธภาพมาปรบปรงแกไข กอนนาไปทดลองใชจรงผวจยไดสรปวธดาเนนการวจยในขนตอนท 2 การพฒนา (Development) :

การพฒนาและหาประสทธภาพชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย ดง ตารางท 3

ตารางท 3 สรปวธดาเนนการวจยขนตอนท 2 การพฒนาและหาประสทธภาพของชดการสอน

วตถประสงค วธการ กลมเปาหมาย เครองมอ /การวเคราะหขอมล

เพอสรางชดการสอนเรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทยสาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1

การพฒนาชดการสอนฉบบรางประกอบดวย1. คานา2. วตถประสงค3. คมอคร4. คมอ5. สอประกอบการใช ชดการสอน

ชดการสอนเรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย

ชดการสอนเรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย

เพอตรวจสอบคณภาพของชดการสอนฉบบราง

ประเมนโครงรางชดการสอน โดยใหผเชยวชาญตรวจสอบ

อาจารยผควบคมวทยานพนธและผเชยวชาญดานการพฒนาชดการสอน,ดานนาฏศลป และดานภาษา

แบบประเมนโครงรางชดการสอน / วเคราะหเนอหา (content analysis)และหาคาดชนความสอดคลอง (IOC)

เพอปรบปรงแกไขชดการสอนฉบบราง

แกไขปรบปรงชดการสอนฉบบราง

ชดการสอนเรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย

ชดการสอน /วเคราะหเนอหา (content analysis)

80

ตารางท 3 (ตอ)

วตถประสงค วธการ กลมเปาหมาย เครองมอ /การวเคราะหขอมล

เพอหาประสทธภาพชดการสอนฉบบราง

- หาประสทธภาพชด การสอนแบบ รายบคคล (Individual Tryout) และแกไข ปรบปรง

- หาประสทธภาพชด การสอนแบบกลมยอย (Small – Group Tryout)

- นกเรยนชนมธยมศกษา ปท 1 โรงเรยนบาน โพธศร อ.บางปลามา จ.สพรรณบร ทมระดบ การเรยน เกง ปานกลาง ออน อยางละ 1 คน รวม 3 คน- นกเรยนชนมธยมศกษา ปท 1 โรงเรยนบาน โพธศร อ.บางปลามา จ.สพรรณบร ทมระดบ การเรยนเกง ปานกลาง ออน อยางละ 3 คน รวม 9 คน

- ชดการสอนฉบบราง / คารอยละของคะแนน เฉลยของคา E1 / E2 ใช เกณฑ 60/60

- ชดการสอนฉบบราง / คารอยละของคะแนน เฉลยของคา E1 / E2 ใช เกณฑ 70/70

เพอแกไขปรบปรงชดการสอนฉบบราง

แกไขปรบปรงชดการสอนฉบบราง

ชดการสอนเรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทยสาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1

ชดการสอน /วเคราะหเนอหา (content analysis)

ขนตอนท 3 การทดลองใชชดการสอนวตถประสงค เพอทดลองใชชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย

สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 กบนกเรยนโรงเรยนวดปาพฤกษ อาเภอบางปลามา จงหวดสพรรณบร

แบบแผนการทดลอง แบบแผนการทดลองใชแบบ One Group Pre-test Pos-test Design (พวงรตน ทวรตน 2535:124) ซงแสดงไวดงตารางท 4

81

ตารางท 4 ตารางแสดงแบบแผนการวจยแบบ One Group pre-test Post-test Design

Pre-test Treatment Post-testT1 X T2

เมอ T1 หมายถง การประเมนความร ความเขาใจกอนใชชดการสอน (Pre-test)X หมายถง การสอนโดยใชชดการสอน (Treatment)T2 หมายถง การประเมนความรความเขาใจหลงการใชชดการสอน (Post-test)

เครองมอทใช ในการวจย เปนเครองมอทผวจยสรางขน และหาประสทธภาพ ไดแก ชดการสอนเรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษา ปท 1

วธดาเนนการในการทดลองใชชดการสอนเรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบ

นกเรยนมธยมศกษาปท 1 มวธการดาเนนการตามขนตอนดงน1. ผวจยนาชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทยทสรางขนไป

ทดลองใชกบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนวดปาพฤกษ อาเภอบางปลามา จงหวดสพรรณบร จานวน 32 คน ในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2546 โดยผวจยเปนผดาเนนการสอนดวยตนเอง ในการทดลองใชชดการสอนเรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 กอนทาการทดลองผวจยไดชแจงหลกการ เหตผล และประโยชน ของการวจยใหกบนกเรยนทเปนกลมตวอยาง พรอมกบทาความเขาใจเกยวกบวธการเรยนการสอน เพอให ผลการใชชดการสอนเรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทยเกดประโยชนสงสด

2. ทดสอบกอนเรยน (Pretest) โดยใชแบบทดสอบวดความรความเขาใจ เรอง นาฏยศพทและภาษาทา ทผวจยสรางขน

3. ดาเนนการทดลองใชชดการสอนเรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย โดยการจดการเรยนการสอนตามแผนการสอนทกาหนดไวกบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 โดยใชเวลาในการสอน 1 ชวโมง / สปดาห เปนเวลา 6 สปดาห โดยไมนบวนททาการสอบ กอนเรยนและหลงเรยน มขนตอนดงตอไปน

82

3.1 ขนนา ผวจยไดอธบายถงจดประสงคของการเรยนดวยชดการสอนเรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย และประโยชนทไดรบจากการเรยนดวยชดการสอนเรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย

3.2 ขนสอน ดาเนนการเรยนการสอนตามกจกรรมทวางไวในแผนการสอน โดยใชการสอนแบบแบงกลมทากจกรรม ผสอนเปนผใหคาแนะนาและสาธต ซงมขนตอนดงน

3.2.1 แบงกลมนกเรยนคละความสามารถ กลมละ 6 – 8 คน โดยม นกเรยนเกง 1 คน นกเรยนปานกลาง 3 – 5 คน และนกเรยนออน 1 - 2 คน

3.2.2 แตละกลมศกษาเรอง ๆ เดยวกนจากใบความร และทางานตาม ใบกจกรรมเปนกลม

3.2.3 นกเรยนตรวจผลงานของแตละกลมพรอมทงใหคะแนนกลมของตน3.2.4 นกเรยนฝกปฏบตตามกจกรรมในใบกจกรรมเปนกลม จากใบงาน

วดทศน โดยใชเทปเพลง และบทรอยกรองประกอบการฝก3.3 ขนสรป นกเรยนและผสอนรวมกนสรปความรและและเสนอผล

การปฏบต โดยครและนกเรยนรวมกนเปนผประเมนความสามารถในการปฏบตเปนรายบคคล4. หลงจากดาเนนการทดลองใชชดการสอนสนสดลง ผวจยทาการทดสอบหลงเรยน

(Post-test) โดยใชแบบทดสอบฉบบเดยวกบทใชในการทดสอบกอนเรยน5. นาคะแนนทไดจากการทดสอบกอนเรยน และหลงเรยนมาเปรยบเทยบ โดย

ใชคารอยละ (%) คาเฉลย (X) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และหาประสทธภาพของ ชดการสอน E1/E2 โดยกาหนดเกณฑมาตรฐาน 80/80

จากขนตอนท 3 การวจย (Research) : การทดลองใชชดการสอนเรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 ทผวจยสรางขนและนาไปใชกบ กลมตวอยาง สามารถสรปไดดงตารางท 5 หนาถดไป

ขนตอนท 4 การประเมนและปรบปรงแกไขชดการสอนวตถประสงค เพอประเมนคณภาพของชดการสอนทพฒนาขน โดยการประเมนความ

รความเขาใจของนกเรยนเกยวกบนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย ความสามารถในการปฏบตทานาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทยของนกเรยน และความคดเหนของนกเรยนทมตอ ชดการสอน แลวนาผลการประเมนมาปรบปรงแกไขใหเปนชดการสอนฉบบสมบรณทมความเหมาะสมและสามารถนาไปใชในการจดการเรยนการสอนไดตอไป

83

ตารางท 5 สรปวธดาเนนการวจยขนตอนท 3 การทดลองใชชดการสอน

วตถประสงค วธการ กลมเปาหมาย เครองมอ /การวเคราะหขอมล

เพอทดลองใชชดการสอนเรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทยสาหรบ นกเรยนมธยมศกษาปท 1

1. ชแจงหลกการเหตผล จดประสงค และ ประโยชนในการเรยน ดวยชดการสอน2. ทดสอบความรความ เขาใจกอนเรยนดวย ชดการสอน3. ผวจยดาเนนการ ทดลองใชชดการสอน กบนกเรยนมธยม ศกษาปท 1 โดย 3.1 ขนนา บอกวตถ ประสงค และ ประโยชนจากการ เรยนโดยใชชดการ สอน 3.2 ขนสอนนกเรยน ปฏบตกจกรรมตาม ขนตอนทกาหนดไว โดยการสอนแบบ แบงกลมทา กจกรรมและการ สาธต 3.3 ขนสรปนกเรยน และครรวมกนสรป ความร และแสดง ผลงาน4. ทาการทดสอบหลง เรยนดวยชดการสอน

- นกเรยนมธยมศกษา ปท 1 โรงเรยน วดปาพฤกษ จานวน 33 คน

- ชดการสอนเรอง นาฏยศพทและ ภาษาทานาฏศลปไทย- แบบทดสอบกอน - หลงการเรยนดวย ชดการสอน- การทดลองภาคสนาม (Field Tryout) / คา รอยละของ E1 / E2 ใช เกณฑ 80/80 คาเฉลย ( X ) , สวนเบยงเบน มาตรฐาน (S.D.) วเคราะหเนอหา (content analysis)

84

การประเมนและการปรบปรงชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทยมลาดบขนตอนดงน

1.ทดสอบความรความเขาใจของนกเรยนเกยวกบนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย เครองมอทใช คอ แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน ซงเปนแบบทดสอบฉบบเดยวกนเปนขอสอบวชานาฏศลป เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย จานวน 30 ขอ เปนขอสอบปรนย ซงประกอบดวยขอคาถาม 4 ตวเลอก นกเรยนจะตองเลอกคาตอบทถกตองเพยงคาตอบเดยว โดยมเกณฑการใหคะแนน ดงน ถาเลอกคาตอบถกใหขอละ 1 คะแนน และถาเลอกคาตอบผดหรอไมตอบใหขอละ 0 คะแนน

การสรางและใชแบบทดสอบความรความเขาใจ มขนตอนการสรางเครองมอดงน1. ศกษาเอกสาร ตารา งานวจยทเกยวของกบการสรางแบบทดสอบ ศกษา

จดประสงคการเรยนร ขอบขายเนอหาตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2544 ศกษาเอกสารและขอมลทเกยวกบนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย

2. วเคราะหเนอหา และจดประสงคเชงพฤตกรรม3. สรางแบบทดสอบวดความรความเขาใจ เรองนาฏยศพท และภาษาทา

นาฏศลปไทย แบบปรนยชนด 4 ตวเลอก จานวน 30 ขอ ใหครอบคลมจดประสงค เชงพฤตกรรม และสามารถวดความรความจา ความเขาใจ การวเคราะห การสงเคราะห และการนาไปใชของนกเรยนได โดยวเคราะหจดประสงคและขอคาถามดงตารางท 6 หนาถดไป

4. นาแบบทดสอบทสรางขน ใหอาจารยผควบคมวทยานพนธ และผเชยวชาญจานวน 3 ทาน ตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหา (Content Validity) เพอตรวจสอบสอบวาแบบทดสอบวดตรงตามจดประสงคทตงไวหรอไม ปรบปรงแกไขตามคาแนะนา ในเรองความชดเจนของ ขอคาถาม และคาตอบ ภาษาเขยนทใชกากวม ความชดเจนของรปภาพและสญลกษณตาง ๆ

5. นาแบบทดสอบทไดรบการตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหา (Content Validity) และปรบปรงแกไขแลว ไปทดลองใชกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยน บานโพธศร อาเภอบางปลามา จงหวดสพรรณบร จานวน 30 คน เพอนามาวเคราะหหาความเชอมน (Reliability) เทากบ 0.87 คาความยากงาย (p) อยระหวาง 0.43 – 0.80 และคาอานาจจาแนก (r) อยระหวาง 0.2 – 0.47 หาคาความเชอมน โดยใชวธของ คเดอร รชารดสน (Kuder – Richardson) ทคานวณจากสตร KR20 (ลวน สายยศ และองศนา สายยศ 2536 : 170)

85

ตารางท 6 แสดงการวเคราะหจดประสงคเชงพฤตกรรม

พฤตกรรม

ชอจดประสงคเชงพฤตกรรม

ความร

ความเขา

ใจ

การนาไปใช

การวเค

ราะห

การสงเคร

าะห

การปร

ะเมนค

า

รวม

1. นกเรยนสามารถบอกความหมายของ นาฎศพทได 1 2 ,3 32. นกเรยนสามารถจาแนกทานาฎศพทได อยางนอย 10 ทา

4 -10 7

3. นกเรยนสามารถบอกคณคาประโยชน ของการเรยนรนาฎศพทได 11 14. นกเรยนสามารถนาทานาฎศพทไป ประกอบการแสดงได 12

13 -15 4

5. นกเรยนสามารถบอกความหมายของ ภาษาทาได 16

17 -19 4

6. นกเรยนสามารถจาแนกภาษาทาได อยางนอย 10 ทา

20 -24 5

7. นกเรยนสามารถบอกคณคาประโยชน ของการเรยนรภาษาทาได 25 18. นกเรยนสามารถนาภาษาทาไป ประกอบการแสดงได 26

27 -30 5

รวม 2 5 2 12 7 2 30

6. นาแบบทดสอบวดความรความเขาใจทหาคาความเชอมนแลว ไปใชทดสอบความรความเขาใจกอนและหลงการใชชดการสอน กบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยน วดปาพฤกษ อาเภอ บางปลามา จงหวดสพรรณบร จานวน 33 คน

จากขนตอนการสรางแบบทดสอบวดความรความเขาใจกอนและหลงการเรยนขางตน สามารถสรปไดดงแผนภมท 4 หนาถดไป

86

แผนภมท 4 สรปขนตอนการสรางแบบทดสอบวดความรความเขาใจ เรองนาฏยศพท และ ภาษาทา

การวเคราะหขอมลจากแบบทดสอบวดความรความเขาใจนาคะแนนทไดจากการสอบกอนและหลงเรยนทงหมดมาหาคาเฉลย (X) และคา

สวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) แลวนามา เปรยบเทยบความแตกตางระหวางคาเฉลยของคะแนนกอนและหลงการใชชดการสอน โดยการหาคา t – test dependent

2. ทดสอบความสามารถของนกเรยนในการปฏบตทานาฏยศพทและภาษาทาเครองมอทใช คอ แบบประเมนความสามารถในการปฏบตทานาฏยศพท และ

ภาษาทา เปนแบบประเมนทมลกษณะเปนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) 3 ระดบ โดยประเมนความสามารถในการปฏบตเกยวกบทานาฏยศพทและภาษาทา ความถกตองของการปฏบต รวมถงความสวยงามในการปฏบตทานาฏยศพทและภาษาทา จานวน 1 ฉบบ โดยมรายละเอยดของขนตอนในการสราง ดงตอไปน

ขนตอนในการสรางแบบประเมนความสามารถในการปฏบต1. ศกษาตารา เอกสาร ทเกยวของกบการสรางแบบประเมนความ

สามารถในการปฏบต

ศกษาเอกสาร ตารา งานวจยทเกยวของกบการสรางแบบทดสอบ ศกษาหลกสตร ขอบขายเนอหา

สรางแบบทดสอบวดความรความเขาใจกอนและหลงเรยน

นาแบบทดสอบทสรางขนไปใหอาจารยทปรกษาและผเชยวชาญจานวน 3 ทานตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหา (Content Validity) ปรบปรงแกไขตามคาแนะนา

ทดลองใชกบนกเรยนโรงเรยนบานโพธศร จานวน 12 คน นาคะแนนมาหาคาความยากงาย คาอานาจจาแนก และคาความเชอมน โดยใชวธของคเดอรรชารดสน

วเคราะหเนอหา จดประสงคเชงพฤตกรรม

นาแบบทดสอบทปรบปรงแลวไปทดลองใชกบกลมตวอยาง

87

2. กาหนดจดประสงคในการสรางแบบประเมนความสามารถในการปฏบต โดยใหนกเรยนแสดงความสามารถในการปฏบตทานาฏยศพทและภาษาทาทเรยน ทงหมด

3. สรางแบบประเมนความสามารถในการปฏบต เรองนาฏยศพทและ ภาษาทาของนกเรยนมธยมศกษาปท 1 เปนมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) 3 ระดบ กาหนดเกณฑดงน

ระดบ 3 หมายถง ปฏบตทาไดอยางถกตองและมความสวยงามระดบ 2 หมายถง ปฏบตทาไดอยางถกตองแตไมมความสวยงามระดบ 1 หมายถง ปฏบตทาไมถกตอง

4. นาแบบประเมนความสามารถในการปฏบตทสรางขนเสนอตออาจารย ผควบคมวทยานพนธ และผเชยวชาญ 3 ทาน เพอตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหา (Content Validity) ภาษาทใช และการประเมนทถกตอง และนามาหาคาดรรชนความสอดคลองของเครองมอ IOC (Index of Item Objectives Congruence) นามาวเคราะหคา IOC ของ ผเชยวชาญมาคานวณคาดชนความสอดคลอง มคาดชนความสอดคลองของแบบประเมน ความสามารถในการปฏบต เทากบ 1.00 โดยผเชยวชาญใหขอเสนอแนะในเรองความชดเจนของขอคาถาม และคาตอบ ภาษาเขยนทใชกากวม และเกณฑการประเมน

5. นาแบบประเมนความสามารถในการปฏบตทสรางขน มาปรบปรงแกไขตามคาแนะนาของอาจารยผควบคมวทยานพนธและผเชยวชาญ แลวจงนาไปประเมนความสามารถในการปฏบตของกลมตวอยาง

จากขนตอนขางตน สามารถสรปขนตอนการสรางแบบประเมนไดดงแผนภมท 5 หนาถดไป

การวเคราะหขอมลจากแบบประเมนความสามารถในการปฏบตผวจยไดนาผลการประเมนมาวเคราะหขอมล โดยใชคาเฉลย และไดใชแนวคดของ

เบสท (Best 1986 : 195) ในการใหความหมายของคาทประเมนได ดงน1.00 – 1.59 หมายถง ปฏบตทาไมถกตอง1.60 – 2.59 หมายถง ปฏบตทาไดถกตองแตไมสวยงาม2.60 – 3.00 หมายถง ปฏบตทาไดถกตองและสวยงาม

88

แผนภมท 5 สรปการสรางแบบประเมนความสามารถในการปฏบตทานาฏยศพทและภาษาทา

3. สอบถามความคดเหนของนกเรยน ทมตอชดการสอนเครองมอทใช คอ แบบสอบถามความคดเหน เปนแบบสอบถามความคดเหน

ของนกเรยนจานวน 33 คน ทมตอชดการสอน เปนแบบสอบถามแบบตรวจสอบรายการ (Checklist) จานวน 1 ฉบบ โดยใหนกเรยนตรวจสอบรายการตามความคดเหนของตนเอง แบงออกเปน 2 ตอน มรายละเอยดดงตอไปน

ตอนท 1 แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอนในดานลกษณะของชดการสอน จานวน 3 ขอ ดานกจกรรมการเรยนการสอน จานวน 4 ขอ ดานสอการเรยนการสอน จานวน 2 ขอ และดานการวดผลและประเมนผล จานวน 1 ขอรวมทงหมด 10 ขอ

ตอนท 2 แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยน เมอเรยนดวยชดการสอนเรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย จานวน 1 ขอ

ตอนท 3 แบบสอบถามเกยวกบขอเสนอแนะเพมเตม เปนคาถามปลายเปด (Open Ended Form) จานวน 1 ขอ

ขนตอนการสรางแบบสอบถามความคดเหน มรายละเอยดดงน1. ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบการสรางแบบสอบถาม

ศกษาเอกสาร ตารา งานวจยทเกยวของกบการสรางแบบประเมนความสามารถในการปฏบต

สรางแบบประเมนความสามารถในการปฏบตทานาฏยศพทและภาษาทา

นาแบบประเมนทสรางขนไปใหอาจารยทปรกษาและผเชยวชาญจานวน 3 ทานตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหา (Content Validity) ปรบปรงแกไขตามคาแนะนา

กาหนดจดประสงคในการสรางแบบประเมนความสามารถในการปฏบต

นาแบบประเมนความสามารถในการปฏบตทปรบปรงแลวไปทดลองใชกบกลมตวอยาง

89

2. พจารณาหวขอและจดมงหมายทตองการทราบความคดเหน โดยรางเปนแบบสอบถาม โดยเขยนหวขอใหญใหสอดคลองกบจดมงหมาย

3. นาแบบสอบถามใหอาจารยผควบคมวทยานพนธตรวจสอบเพอหาคาความเทยงตรงเชงเนอหา (Content Validity) และนามาหาคาดชนความสอดคลอง (IOC)

4. นาแบบสอบถามทผานการตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหาแลวมา ปรบปรงแกไข

5. นาแบบสอบถามไปทดลองสอบถาม (Try Out) กบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนบานโพธศร จานวน 30 คน โดยหาคาสมประสทธแอลฟา (α - Coefficient) ของ Cronbach เกณฑการหาความเชอมนกาหนดไว 0.80 ขนไป (ลวน สายยศ และองคณา สายยศ 2538 : 193 - 195) ไดคาเทากบ 0.90

6. นาแบบสอบถามมาปรบปรงแกไขในเรองความชดเจนของขอคาถาม และคาตอบ ภาษาเขยนทใชกากวม เพอความสมบรณ แลวนาไปใชสอบถามนกเรยนมธยมศกษา ปท 1 โรงเรยนวดปาพฤกษ จานวน 33 คน

จากขนตอนทกลาวมาขางตน สามารถสรปขนตอนการสรางแบบสอบถามความคดเหนไดดงแผนภมท 6

การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถามความคดเหนขอมลทไดจากการตอบแบบสอบถาม มาวเคราะหโดยการหาคารอยละ (%) และ

การวเคราะหเนอหา (Content Analysis)ประเมนผลจากการประเมนชดการสอนจากทกขนตอน แลวนามาวเคราะหเนอหา

เพอปรบปรงแกไขชดการสอนใหสมบรณยงขน

แผนภมท 6 สรปขนตอนการสรางแบบสอบถามความคดเหน

ศกษาเอกสาร ตารา งานวจยทเกยวของกบการสรางแบบสอบถามความคดเหน

สรางแบบสอบถามความคดเหน

นาแบบสอบถามทสรางขนไปใหอาจารยทปรกษาและผเชยวชาญจานวน 3 ทานตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหา (Content Validity) ปรบปรงแกไขตามคาแนะนา

ทดลองใชกบนกเรยนโรงเรยนบานโพธศร แลวปรบปรงแกไข

90

จากขนตอนทกลาวมาขางตน ผวจยไดสรปวธดาเนนการในการประเมนผลและ แกไขปรบปรงชดการสอน ดงตารางท 7

ตารางท 7 สรปวธการดาเนนการวจยขนตอนท 4 การประเมนและแกไขปรบปรงชดการสอน

วตถประสงค วธการ กลมเปาหมาย เครองมอ /การวเคราะหขอมล

เพอประเมนผลชดการสอนกอนและหลงการใชชดการสอน

- วดความรความเขาใจ และเปรยบเทยบกอน – หลงการใชชดการสอน

- นกเรยนชนมธยมศกษา ปท 1 โรงเรยน วดปาพฤกษ จานวน 33 คน

- แบบทดสอบวดความร ความเขาใจ / หาคา รอยละ(%) คาเฉลย ( X ) สวนเบยงเบน มาตรฐาน (S.D.) และ t – test depentdent วเคราะหเนอหา (content analysis)

เพอประเมนผลชดการสอนหลงการใชชดการสอน

- วดความสามารถของ นกเรยนในการปฏบต ทานาฏยศพทและ ภาษาทา

- นกเรยนชนมธยมศกษา ปท 1 โรงเรยน วดปาพฤกษ จานวน 33 คน

- แบบประเมนความ สามารถในการปฏบต / คาเฉลย( X ) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.)

เพอประเมนผลชดการสอนหลงการใชชดการสอน

- วดความคดเหนของ นกเรยนทมตอชด การสอน

- นกเรยนชนมธยมศกษา ปท 1 โรงเรยน วดปาพฤกษ จานวน 33 คน

- แบบวดความคดเหน / หาคารอยละ(%) วเคราะหเนอหา (content analysis)

เพอแกไขปรบปรงชดการสอนหลงการใชชดการสอน

- แกไขปรบปรง - ชดการสอน เรอง นาฏยศพทและภาษาทา นาฏศลปไทยสาหรบ นกเรยนมธยมศกษา ปท 1

- ชดการสอนเรอง นาฏยศพท และ ภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยม ศกษาปท 1

91

บทท 4

การวเคราะหขอมล

การวเคราะหขอมลการวจยเรองการพฒนาชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบชนมธยมศกษาปท 1 ผวจยไดเสนอรายละเอยดการวเคราะหขอมล เปน 4 ตอน ดงน

ตอนท 1 ผลการศกษาขอมลพนฐานในการพฒนาชดการสอนตอนท 2 ผลการพฒนาและหาประสทธภาพของชดการสอนตอนท 3 ผลการทดลองใชชดการสอนตอนท 4 ผลการประเมนและปรบปรงแกไขชดการสอน

ผลการศกษาขอมลพนฐานในการพฒนาชดการสอน

ผลการศกษาขอมลพนฐานในการพฒนาชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 แบงออกเปน 3 สวน คอ (1) ผลการศกษาแนวคดทฤษฎจากเอกสารและงานวจยทเกยวของกบการพฒนาชดการสอน (2) ผลการวเคราะหหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 กลมสาระการเรยนรศลปะ เรองนาฏศลป (3) ผลการศกษาความตองการและขอมลพนฐานในการพฒนาชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 จากผทเกยวของ ผวจยไดดาเนนการเกบรวบรวมขอมล และสรปผลการศกษา ดงรายละเอยดตอไปน

ผลการศกษาแนวคดทฤษฎจากเอกสารและงานวจยทเกยวของกบการพฒนาชดการสอนจากการศกษาแนวคดทฤษฎจากเอกสารและงานวจยทเกยวของกบการพฒนา

ชดการสอน พบวา ชดการสอนเปนนวตกรรมทางเทคโนโลยทางการศกษาชนดหนงของไทย ทชวยสงเสรมให ผเรยนเกดการเรยนร และพฒนากระบวนการคดอยางสรางสรรคตามลกษณะและความสามารถของชดการสอนนน ทงน ชดการสอน หมายถง การใชระบบสอประสมมาชวยในการจดการเรยนการสอน เพอใหผเรยนเกดการเรยนร หรอเกดการเปลยนแปลง

92

พฤตกรรมไปอยางมประสทธภาพ บรรลตามจดมงหมายของวชา ซงครสามารถใชเปนเครองมอในการสอน โดยใหผเรยนเรยนดวยตนเอง หรอใชรวมกนทงครและผเรยนกได ภายใน ชดการสอนจะประกอบดวยสอหลาย ๆ ชนด ทมความสอดคลองกบเนอหา และวตถประสงค มคมอการใชและการประเมนผล บรรจอยในซองหรอกระเปา ชดการสอนแบงเปน 4 ประเภทใหญ ๆ คอ (1) ชดการสอนแบบบรรยาย (2) ชดการสอนแบบกจกรรมกลม (3) ชดการสอนแบบรายบคคล และ (4) ชดการสอนทางไกล ในการเลอกใชชดการสอนนน ขนอยกบความเหมาะสมกบลกษณะของผเรยน สภาพแวดลอม และเนอหาในแตละวชา โดยตองใหสอดคลองกบวตถประสงคและจดมงหมายของครผสอน โดยทวไปองคประกอบของชดการสอน จะประกอบดวย (1) คมอสาหรบผใช (2) คาชแจงในการใชชดการสอน (3) เนอหาวชา (4) วตถประสงคเชงพฤตกรรม (5) กจกรรมการเรยนการสอน (6) สอประกอบการเรยน และ (7) การวดผลประเมนผลการเรยน ผทตองการสรางชดการสอนขนใชเองนน ผสรางควรปฏบตตามขนตอนดงน คอ (1) ศกษาเนอหาสาระทงหมดของวชาอยางละเอยด (2) กาหนดหนวยการสอน (3) กาหนดหวเรอง (4) กาหนดสาระการเรยนร (5) กาหนดวตถประสงค (6) กาหนดกจกรรมการเรยนการสอน (7) กาหนดแบบประเมนผล (8) เลอกและผลตสอการสอน (9) หาประสทธภาพชดการสอนโดยนาไปทดลองมากกวา 1 ครง และหลาย ๆ กลม เพอใหเกดความมนใจเมอชดการสอนมประสทธภาพตามเกณฑทกาหนดไวแลว กสามารถนาไปใชได ซงจากการศกษาผลงานการวจย ของ ศรรตน วรวณชยา (2539 : บทคดยอ) ไดทาการวจยเรองการศกษาผลสมฤทธทางการเรยนเรอง สมการโดยใชชดการเรยนการสอนของผเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 2 ผลการวจยพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยนทไดรบการสอนโดยใชชดการเรยนการสอนสงกวาของผเรยนทไดรบการสอนโดยการสอนตามปกต อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ทางดานนชลดา สองแสง (2540 : บทคดยอ) ไดทาการวจยเกยวกบการสรางชดการเรยน การสอนวชาคณตศาสตร เรองการบวก การลบ ในระดบชนประถมศกษาปท 1 พบวาชดการสอนมประสทธภาพทาใหผลสมฤทธทางการเรยนสงขน อกทง ดวงเดอน คปตคาร (2540 : บทคดยอ) ไดทาการวจยเกยวกบการสรางชดการสอนนาฏศลป เรองสาระทานองเพลงไทยผานการขบรอง สาหรบผเรยนชนประถมศกษา ปท 5 พบวาชดการสอนทสรางขนม ประสทธภาพทาใหผเรยนมการพฒนาดานความรความเขาใจเรองทานองเพลงไทยสงกวากอนการใชชดการสอน และ ผเรยนมเจตคตทดตอการเรยนนาฏศลปและชดการสอน สอดคลองกบ นภา โสภาสมฤทธ (2541 : บทคดยอ) ไดศกษา ประสทธภาพของชดการสอนเรองแบบฝกทกษะการดดจะเขเบองตน สาหรบผเรยนชนปท 1 วชาเอกจะเข วทยาลยนาฏศลป ผลการวจยพบวา ผเรยนทเรยนดวย

93

ชดการสอนเรองแบบฝกทกษะการดดจะเขเบองตน มพฒนาการดานความรความเขาใจสงกวากอนเรยน ผลการเรยนกอนเรยนและหลงเรยนแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 และ ผเรยนทเจตคตทดตอแบบฝกทกษะการดดจะเขเบองตน นอกจากนพรวภา แสงจนทร (2542 : บทคดยอ) ไดทาการวจยเรองการพฒนาชดการสอนแบบวเคราะหระบบ เรองสารเคม ของ ผเรยนชนประถมศกษาปท 6 ผลการวจยพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของผเรยนทเรยนดวยชดการสอนกบทเรยนดวยการสอนแบบปกตแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 สาหรบดวงใจ พฒนไชย (2543 : 113) ไดศกษาผลการใชชดการสอนวชาดนตร เรองตวโนตสากลเบองตน ตอผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยนทม รปแบบการเรยนแตกตางกน ผลการวจยพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนวชาดนตรเรองโนตสากลเบองตนของผเรยนหลงจากเรยนดวยชดการสอน สงกวาคะแนนทดสอบกอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 และภลลภ อนทมาตร (2543 : บทคดยอ) ไดทาการพฒนา ชดการสอนวชาวทยาศาสตร เรอง การขนสงและการสอสาร ผลการวจยพบวา ชดการสอนมประสทธภาพทาใหผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยนกอนและหลงเรยนดวยชดการสอนแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 โดย ผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนดวยชดการสอน มคาเฉลยสงกวาผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยนกอนเรยนดวยชดการสอน และ ผเรยนเหนดวยอยางมากตอการเรยนโดยใชชดการสอน

จากงานวจยทเกยวของกบชดการสอนทกลาวมาขางตน จะเหนไดวาชดการสอนมสวนอยางมากในการทจะทาใหผลสมฤทธทางการเรยนในรายวชาตาง ๆ นนมการเปลยนแปลงไปในทางทดขน ซงไมใชเฉพาะแควชาใดวชาหนง แตสามารถใชชดการสอนไดหลายหลากวชา

ผลการวเคราะหหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 ไดจดเรองนาฏศลปไวในกลม

สาระการเรยนรศลปะ โดยมจดมงหมายเพอใหผเรยนมความรพนฐานดานนาฏศลป กลมสาระการเรยนรศลปะเปนกลมสาระการเรยนรทมงเนนการสงเสรมใหมความคดรเรมสรางสรรค มจนตนาการทางนาฏศลป ชนชมความงาม สนทรยภาพ และความมคณคา เสรมสรางใหชวตมนษยเปลยนแปลงไปในทางทดขน ใหมจตใจทงดงาม มสมาธทแนวแน สขภาพกายและสขภาพจตมความสมดลเปนรากฐานของการพฒนาชวตทสมบรณ มความเชอมนพฒนาตนเองได และแสดงออกไดอยางสรางสรรค มสมาธในการทางาน มระเบยบวนย ความรบผดชอบ สามารถทางานรวมกบผอนไดอยางมความสข ซงมาตรฐานการเรยนรชวงชน มธยมศกษาปท

94

1 – 3 ของสาระนาฏศลป นนคอ เนนใหผเรยน (1) ใชจนตนาการในการแสดงออกสอเรองราวซงความคด และความรสกทอยในตวละคร โดยผานทกษะระดบพนฐานดานการละคร (2)แสดงออกทางนาฏศลปในรปแบบตาง ๆ บนพนฐานความงาม (3) เลอกและประยกตใชองคประกอบของนาฏศลป มาใชในการแสดง และ (4) ซาบซง เหนคณคาวฒนธรรมไทย เขาใจคณคาของนาฏศลปทเกยวของกบมรดกทางวฒนธรรม ผลการเรยนรทคาดหวงรายปชนมธยมศกษาปท 1 คอ (1) ผเรยนสามารถนาความรความเขาใจและทกษะดานการละคร สรางสรรคมาใชกบการแสดงละครในระดบพนฐานได (2) ผเรยนเขาใจหลกและวธการใชนาฏยศพทและภาษาทาประกอบเพลง เขาใจหลกและวธการประดษฐทาราประกอบเพลง (3) ผเรยนเขาใจหลกการเคลอนไหวรางกายอยางมรปแบบทางนาฏศลปและสอความหมาย (4) ผเรยนเขาใจและสามารถสอความหมาย วเคราะห เปรยบเทยบนาฏศลปประเภทตาง ๆ ได (5) ผเรยนเขาใจสนทรยะของการแสดงนาฏศลปตามหลกการใชภาษาทา (6) ผเรยนเขาใจหลกและวธการสรางสรรคผลงาน บรณาการใชกบวชาอน ๆ และประยกตใชในชวตประจาวน (7) ผเรยนสามารถรบรความแตกตางของรปแบบ และวธการแสดงออกทางการละคร ตามบรบทของสงคมวฒนธรรมทหลากหลาย และ (8) ผเรยนเขาใจประโยชนของการจด กจกรรมนาฏศลปทมสวนในการบงบอกภมปญญาไทย ซงเมอจบการศกษาในชวงชนนคณภาพของ ผเรยน คอ สามารถสรางและนาเสนอผลงานโดยเลอกและประยกตองคประกอบนาฏศลป และทกษะพนฐานใหไดผลตามทตองการ ตลอดจนสอสารใหคนอนเขาใจผลงานของตนเองได รวาองคประกอบนาฏศลป จะชวยใหงานศลปะสามารถสอ ความคดและความรสกได และอธบายใหผอนเขาใจในความสวยงาม และความไพเราะของศลปะได บรรยายและอธบายความเกยวของระหวางงานศลปะกบประวตศาสตรและวฒนธรรม นาความรทตนถนดไปประยกตใชในชวตประจาวนและการเรยนรในกลมสาระอน ๆ และเหนคณคาของงานศลปะ

สรปไดวา หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 กลมสาระการเรยนรศลปะ มงเนนใหผเรยนมความรพนฐานทางนาฏศลป เชน เรององคประกอบนาฏศลป เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย อนเปนหนทางนาไปสการเรยนรและความเขาใจในเรองราวทางนาฏศลปตอไป ซงถาผเรยนมความเขาใจในเรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย กจะเกดความสนกและความสนใจในนาฏศลปไทยมากขน (เรณ โกศนานนท 2544 ก : 1 – 2)

95

ผลการศกษาความตองการในการพฒนาชดการสอนจากการศกษาความตองการเกยวกบการพฒนาชดการสอน เรองนาฏยศพทและ

ภาษาทานาฏศลปไทย ไดดาเนนการเกบรวบรวมขอมลโดยใชวธการ 2 วธ คอ (1) การสมภาษณ (2) การสอบถาม โดยมรายละเอยดดงตอไปน

1. ผลการศกษาความตองการเกยวกบการพฒนาชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย โดยการสมภาษณผเชยวชาญดานนาฏศลปไทย จานวน 2 ทาน และสมภาษณผสอนวชานาฏศลป จานวน 2 ทาน วเคราะหขอมลจาก (1) สถานภาพและขอมลทวไป (2) ความตองการเกยวกบการพฒนาชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 (3) ความคดเหนและขอเสนอแนะเพมเตม

1.1 สถานภาพและขอมลทวไป ของผใหสมภาษณ โดยจาแนกตามเพศ อาย ระดบการศกษา ตาแหนง ประสบการณการทางาน และประสบการณดานนาฏศลปไทย วเคราะหขอมล โดยใชคารอยละ ดงตารางท 8 หนาถดไป

จากตารางท 8 ผใหสมภาษณสวนใหญเปนเพศหญง จานวน 3 ทาน คดเปนรอยละ 75.00 และเปนเพศชาย จานวน 1 ทาน คดเปนรอยละ 25.00 ในดานอาย ผใหสมภาษณสวนใหญมอายระหวาง 35 – 40 ป จานวน 3 ทาน คดเปนรอยละ 75.00 และมอายระหวาง 41 – 50 ป จานวน 1 ทาน คดเปนรอยละ 25.00 เกยวกบระดบการศกษา ผใหสมภาษณสวนใหญจบการศกษาระดบปรญญาตร จานวน 3 ทาน คดเปนรอยละ 75.00 และจบการศกษาระดบปรญญาโท จานวน 1 ทาน คดเปนรอยละ 25.00 ดานตาแหนง การทางาน ผใหสมภาษณสวนใหญเปนผสอน จานวน 3 ทาน คดเปนรอยละ 75.00 และเปน ผชวยผอานวยการจานวน 1 ทาน คดเปนรอยละ 25.00 ดานประสบการณการทางาน ผใหสมภาษณสวนใหญมประสบการณในการทางานระหวาง 10 – 20 ป จานวน 3 ทาน คดเปนรอยละ 75.00 และมประสบการณการทางานระหวาง 21 – 30 ป จานวน 1 ทาน คดเปนรอยละ 25.00 และในดานประสบการณดานนาฏศลปไทย สวนใหญผใหสมภาษณม ประสบการณดานนาฏศลปไทยระหวาง 10 – 20 ป และ 21 – 30 ป มจานวนเทากน คอ 2 ทาน คดเปนรอยละ 50.00

1.2 ความตองการเกยวกบการพฒนาชดการสอน เรอง นาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 จากการสมภาษณผเชยวชาญดานนาฏศลปไทย และผสอนวชานาฏศลป วเคราะหขอมลโดยการวเคราะหเนอหา มดงตอไปน ดานรปแบบของชดการสอน โดยภาพรวม พบวา ผใหสมภาษณทกทานมความคดเหนสอดคลองกน คอ

96

ใหเปนชดการสอนแบบกจกรรมกลม ใหผเรยนมโอกาสศกษาดวยตนเองและมสวนรวมในการทากจกรรม ผสอนมบทบาทคอยใหคาแนะนาชวยเหลอผเรยน นอกจากน ชดการสอนควรมรปแบบทนาสนใจ มสสนสวยงาม มขอความกระทดรดงายตอการศกษาของผเรยน

ตารางท 8 แสดงจานวนและรอยละเกยวกบสถานภาพและขอมลทวไปของผใหสมภาษณ

สถานภาพและขอมลทวไป จานวน (คน) รอยละ1. เพศ ชาย หญง

13

2575

รวม 4 1002. อาย 35 – 40 ป 41 – 50 ป

31

7525

รวม 4 1003. ระดบการศกษา ปรญญาตร ปรญญาโท

31

7525

รวม 4 1004. ตาแหนง ผสอน ผชวยผอานวยการ

31

7525

รวม 4 1005. ประสบการณการทางาน 10 – 20 ป 21 – 30 ป

31

7525

รวม 4 1006. ประสบการณดานนาฏศลปไทย 10 – 20 ป 21 – 30 ป

22

5050

รวม 4 100

97

ดานเนอหาในชดการสอน พบวา ผใหสมภาษณมความคดเหนสอดคลองกนวา ควรจดเนอหาเกยวกบความหมาย ประเภท ประโยชน และการปฏบตทานาฏยศพทและภาษาทา สาหรบทานาฏยศพทและภาษาทาทจะนามาสอน ใหเลอกทาทผเรยนยงไมเคยเรยนมาเพมเตมพรอมกบทบทวนทาเดมทผเรยนเคยเรยนมาแลวดวย โดยแบงเปน 2 เรอง คอ นาฏยศพท และภาษาทา

ดานการจดกจกรรมการเรยนการสอน โดยภาพรวมพบวา ผใหสมภาษณมความคดเหนสอดคลองกนวา การจดกจกรรมการเรยนการสอนนนควรเปนกจกรรมกลม และใหแตละกลมสลบกนปฏบตและวจารณผลการปฏบตของกลมอนและควรมกจกรรมท หลากหลาย เชน การศกษา ใบกจกรรม การทาแบบฝกหด การฝกปฏบต การแสดงผลงาน และการรวมกนประเมนผล

ดานสอการเรยนการสอน พบวา ผใหสมภาษณมความคดเหนสอดคลองกนวา ควรใชสอประกอบชดการสอนอยางหลากหลาย เพอใหผเรยนไดเรยนรจากหลายทาง สอทสามารถนามาใชได คอ ใบความร ใบงาน รปภาพพรอมคาบรรยายภาพ วดทศน ทานาฏยศพทและภาษาทา แถบเสยงเพลงไทยเดม และผสอนกเปนสออยางหนงทผเรยนสามารถศกษาหาความรได

ดานเวลาทใชในการเรยนการสอน พบวา ผใหสมภาษณมความคดเหนสอดคลองกนวา ชดการสอน เรอง นาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย ควรใชเวลาประมาณ 6 ชวโมง โดยแบงเปนเรองนาฏยศพท 3 ชวโมง และเรองภาษาทา 3 ชวโมง

ดานการประเมนผล พบวา ผใหสมภาษณมความคดเหนสอดคลองกนวา ควรประเมนผลหลายรปแบบ คอ ประเมนทงแบบกลมและรายบคคล โดยการใชแบบทดสอบวดความรความเขาใจ และควรมการประเมนผลการปฏบตการราทานาฏยศพทและภาษาทาดวย

1.3 ดานความคดเหนและขอเสนอแนะเพมเตม วเคราะหขอมลโดยการวเคราะหเนอหา (Content Anlysis) แลวนาเสนอแบบพรรณาความ โดยภาพรวม พบวา ผใหสมภาษณไดใหขอเสนอแนะไปในทางเดยวกน เกยวกบการจดการเรยนการสอน คอ ใหผเรยนไดลงมอปฏบตจรง โดยผสอนตองคอยใหคาแนะนาและแกไขขอบกพรองอยางใกลชด เนองจากการสอนนาฏยศพทและภาษาทาเปนการปฏบตจรงตองทาใหถกตอง ใชสออยาง หลากหลาย ใหผเรยนไดเรยนรจากสอตางชนดกน เพอใหเกดความเขาใจมากยงขน

2. การสอบถาม ผวจยไดทาการสอบถามความตองการ ในการเรยนดวย ชดการสอน เรอง นาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย ของนกเรยนมธยมศกษาปท 1

98

จานวน 33 คน โดยวเคราะหขอมลจาก (1) สถานภาพและขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม (2) ความตองการในการเรยนดวยชดการสอน (3) ความคดเหนและขอเสนอแนะเพมเตม

2.1สถานภาพและขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม ไดแก นกเรยนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนวดปาพฤกษ จาแนกตามเพศ อาย และประสบการณในการเรยนนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย วเคราะหขอมลโดยใชคารอยละ รายละเอยดดงตารางท 9

ตารางท 9 แสดงจานวนและรอยละเกยวกบสถานภาพและขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม

สถานภาพและขอมลทวไป จานวน (คน) รอยละ1. เพศ ชาย หญง

1617

48.4851.52

รวม 33 1002. อาย 11 – 12 ป 13 – 14 ป

1320

39.3960.61

รวม 33 1003. ประสบการณในการเรยนนาฏยศพทและภาษาทา นาฏศลปไทย เคยเรยน ไมเคยเรยน

1914

57.5842.42

รวม 33 100

จากตารางท 9 ผตอบแบบสอบถามสวนใหญเปนเพศหญง จานวน 17 คน คดเปนรอยละ 51.52 และเปนเพศชาย จานวน 16 คน คดเปนรอยละ 48.48 ในดานอาย ผตอบแบบสอบถามสวนใหญ มอายระหวาง 13 – 14 ป จานวน 20 คน คดเปนรอยละ 60.61 และมอายระหวาง 11 – 12 ป จานวน 13 คน คดเปนรอยละ 39.39 และดานประสบการณในการเรยนนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย ผตอบแบบสอบถามสวนใหญเคยเรยน จานวน 19 คน คดเปนรอยละ 57.58 และไมเคยเรยน จานวน 14 คน คดเปนรอยละ 42.42

99

2.2 ความตองการเรยนดวยชดการสอน เรอง นาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย วเคราะหขอมลโดยการวเคราะหเนอหา (Content analysis) รายละเอยด ดงตอไปน

2.2.1 ดานความตองการใหนาชดการสอน เรอง นาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย มาใชในการจดการเรยนการสอน พบวา นกเรยนสวนใหญใหนาชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย มาใชจดการเรยนการสอน เพราะตองการมความรเกยวกบนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สามารถนาไปใชในชวตประจาวนได และชอบการเรยนรเกยวกบนาฏศลป คดวาเปนเรองสนก

2.2.2 ความตองการเกยวกบเนอหาในชดการสอน พบวา นกเรยน สวนใหญตองการเรยนเกยวกบนาฏยศพทและภาษาทาในเรองตอไปน (1) ความหมายของนาฏยศพทและภาษาทา (2) ความรเกยวกบนาฏยศพทและภาษาทา (3) การฝกปฏบตทานาฏยศพทและภาษาทา (4) การนาทานาฏยศพทและภาษาทาไปใช และ (5) ประโยชนของนาฏยศพทและภาษาทา

2.2.3 ความตองการเกยวกบรปแบบของชดการสอน พบวา นกเรยนสวนใหญ ตองการใหชดการสอนมกจกรรมทหลากหลายไมนาเบอ เชน มกจกรรมกลม การฝกปฏบต รวมกนอภปราย มสอหลายชนด สสนสดใสนาสนใจ มภาพประกอบสวยงาม และเปนชดการสอนทครกบนกเรยนใชรวมกน

2.2.4 ความตองการเกยวกบสอประกอบชดการสอน พบวา นกเรยนสวนใหญ ตองการใหใชสออยางหลากหลาย ไดแก ใบความร รปภาพ วดทศน ใบกจกรรม และสอบคคล เชน คร หรอวทยากรภายนอก

2.3 ความคดเหนและขอเสนอแนะเพมเตม เกยวกบชดการสอน เรอง นาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย ทนกเรยนตองการ วเคราะหขอมลโดยการวเคราะห เนอหา (Content analysis) นาเสนอโดยการพรรณาความ พบวา นกเรยนสวนใหญตองการใหชดการสอนมสสนสดใส ใชรปภาพประกอบ มเทปเพลงชวยในการฝกรองเพลง และควรมอปกรณตาง ๆ ประกอบการสอนเพอทาใหสนกสนาน และทาใหไมเบอ นอกจากนยงตองการใหมกจกรรมทหลากหลายไมนาเบอ เชน มกจกรรมกลม การฝกปฏบตทาตาง ๆ และตองการเรยนเกยวกบทานาฏยศพทและภาษาทาทยงไมเคยเรยน มการนาเพลงมาประกอบการฝกทานาฏยศพทและภาษาทาดวย

100

ดงนน จากผลการศกษาความตองการและขอมลพนฐาน จากการศกษาเอกสาร งานวจย การวเคราะหหลกสตร การสมภาษณ และการสอบถาม ผวจยไดวเคราะหขอมล และนาแนวทางมาสงเคราะห พฒนาเปนชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 ขนใหมใหเหมาะสมกบความตองการของนกเรยน และ เปาหมายหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544

ผลการพฒนาชดการสอน

จากการศกษาขอมลพนฐาน ผวจยไดนามาเปนแนวทางในการพฒนาชดการสอน โดยม 7 ขนตอน ดงน (1) การสรางชดการสอนฉบบราง (2) การประเมนและตรวจสอบ ชดการสอนโดยอาจารยทปรกษาวทยานพนธและผเชยวชาญ (3) การปรบปรงแกไข (4) การหาประสทธภาพแบบเดยว (Individual Tryout) (5) การปรบปรงแกไข (6) การหาประสทธภาพแบบกลมเลก (Small Group Tryout) และ (7) การปรบปรงแกไข โดยมรายละเอยด ดงน

การสรางชดการสอนฉบบรางจากการวเคราะหขอมลในขนตอนท 1 การศกษาขอมลพนฐาน รวมทงการขอ

คาแนะนาและคาปรกษาจากอาจารยทควบคมวทยานพนธ นามาพฒนาเปนชดการสอนฉบบราง มองคประกอบดงน (1) คานา (2) วตถประสงค (3) คมอคร ประกอบดวย แผนการเรยนร ใบความรสาหรบคร แบบสงเกตพฤตกรรม เฉลยแบบทดสอบ แบบประเมนความสามารถในการปฏบต และแบบสงเกตพฤตกรรม (4) คมอนกเรยน ประกอบดวย คาชแจงสาหรบ นกเรยน จดประสงคเชงพฤตกรรม ใบความร ใบกจกรรม แบบทดสอบ และแบบประเมนความสามารถในการปฏบต รายละเอยดของแตละองคประกอบ มดงน

1. คานา พระราชบญญตการศกษาแหงชาตพทธศกราช 2452 ไดกาหนดแนวทางในการจดการศกษาไววา การจดการศกษาตองยดหลกวาผเรยนทกคนมความสามารถเรยนรและพฒนาตนเองได และถอวาผเรยนทกคนมความสาคญทสด ทงนการจดกระบวนการเรยนรใหจดเนอหาสาระและกจกรรมใหสอดคลองกบความสนใจ ความถนดของผเรยน โดยคานงถงความแตกตางระหวางบคคล ฝกทกษะ กระบวนการคด การจดการ และการประยกตความรมาใช จดกจกรรมใหผเรยนไดเรยนรจากประสบการณจรง ฝกปฏบต ทาได คดเปน และแกปญหาเปนจดการเรยนการสอนโดยผสมผสานสาระความรตาง ๆ รวมทงปลกฝงคณธรรมและ

101

จรยธรรม จดบรรยากาศ สภาพแวดลอม สอการเรยน และอานวยความสะดวกใหผเรยนเกดการเรยนรและรอบร สามารถเรยนรไดจากสอการเรยนรและแหลงการเรยนรทกประเภท

ชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทยน เปนชดการสอนท บรณาการระหวางนวตกรรมทางการศกษาทหลากหลาย ไดแก สอ อปกรณ และกระบวนการจดกจกรรมการเรยนการสอน ซงมงเนนใหผเรยนไดปฏบตจรง การคดรเรมสรางสรรค และมงเนนใหผเรยนเกดการเรยนรดวยตนเอง โดยมครเปนเพยงทปรกษาและใหคาแนะนาในสงทผเรยนเกดปญหา เหมาะสาหรบใชเปนแนวทางในการจดกจกรรม การเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญ

ชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 น เปนชดการสอนทบรณาการระหวางนวตกรรมทางการศกษาทหลากหลาย ไมวาจะเปน สอ อปกรณ และกระบวนการจดกจกรรมการเรยนการสอน โดยมงเนนใหผเรยนไดปฏบตจรง ผานการปฏบตกจกรรมกลม ฝกการวเคราะหวจารณ และเนนใหมทกษะในการแสวงหาความรดวยตนเอง ซงการนาความรเกยวกบนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทยมาใชในการจดการเรยนการสอน จะทาใหผเรยนไดเรยนรเรองราวทเปนพนฐานและองคประกอบทางดานนาฏศลปไทย อนเปนวฒนธรรมประจาชาตไทยทคงคณคาควรอนรกษไว เพอใหผเรยนสามารถนาความรไปใชตอไปได

ดวยเหตผลดงกลาว ผวจยจงไดจดทาชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 ขน ซงชดการสอนนมจานวน 2 เรอง ดงน

ชดท 1 เรองนาฏยศพทนาฏศลปไทยชดท 2 เรองภาษาทานาฏศลปไทย

2. วตถประสงค2.1 เพอใหผเรยนมความรความเขาใจ เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลป

ไทย2.2 เพอใหผเรยนไดเรยนร เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทยดวย

ตนเอง โดยการใชชดการสอน2.3 เพอเปนการบรณาการสอและกจกรรมการเรยนการสอนในการใหผเรยน

ไดเรยนร2.4 เพอใหผเรยนเกดการเรยนรรวมกนในการปฏบตกจกรรมกลม2.5 เพอใหผเรยนสามารถปฏบตทานาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทยได

102

3. คมอคร ชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบ นกเรยนมธยมศกษาปท 1 มเนอหาใหนกเรยนไดเรยนทงหมด 2 เรอง ในแตละเรองนจะม คมอคร เพอใหครทราบบทบาทหนาทของตนในการใชชดการสอน ซงจะไดใหคาแนะนากบ ผเรยนไดถกตอง ทงน เพอครจะไดทราบรายละเอยดตาง ๆ ของคมอครอยางละเอยด แลวจะสงผลใหการเรยนการสอนนนเกดประสทธภาพ และผเรยนยงไดมมมองการเรยนรท หลากหลาย

4. สวนประกอบของคมอคร ประกอบดวย แผนการเรยนร 2 แผน ซงใน ชดการสอนมชดการสอนยอยทงหมด 2 ชด คอ ชดการสอนยอยท 1 เรองนาฏยศพทนาฏศลปไทย ม 1 แผนการเรยนร และ ชดการสอนยอยท 2 เรองภาษาทานาฏศลปไทย ม 1 แผนการเรยนร นอกจากนยงมใบความรสาหรบครในแตละเรองจะกลาวถงความรทครควรรเพมเตมในการใหคาแนะนาแกผเรยน และยงมแบบประเมนความสามารถในการปฏบต แบบสงเกตพฤตกรรม และเฉลยแบบทดสอบ

5. คาแนะนาในการใชชดการสอนสาหรบคร5.1 ศกษาคมอ และอานคาชแจงเกยวกบรายละเอยดของชดการสอน

ในแตละเรองใหเขาใจ เพอจดเตรยมการสอน ตามขนตอนทกาหนดไว5.2 กอนดาเนนการจดกจกรรมการเรยนการสอนในแตละเรองควรศกษาแผน

การเรยนรเรองนน ๆ อยางละเอยด เพอเตรยมดานวสด อปกรณ สอการเรยนการสอน ตามทระบไว ทงนเพอใหการดาเนนการจดการเรยนการสอนเปนไปดวยความสะดวก

5.3 กอนการเรยนดวยชดการสอนยอยท 1 ครนาแบบทดสอบ จานวน 30 ขอ มาทดสอบวดความรความเขาใจ เรองนาฏยศพทและภาษาทา ของนกเรยน โดยใชเวลาในการทดสอบ 30 นาท และหลงการเรยนดวยชดการสอนยอยท 2 แลว ครนาแบบทดสอบฉบบเดมมาทดสอบเพอดความกาวหนาของนกเรยน

5.4 ดาเนนการจดกจกรรมการเรยนการสอนตงแตชดการสอนยอยท 1 ถง ชดการสอนยอยท 2

6. คมอนกเรยน เปนสวนทใหนกเรยนไดรวตถประสงคของการเรยนรในแตละเรอง การปฏบตตนตองดาเนนการอยางเครงครด เพอใหบรรลวตถประสงคการเรยนรในแตละเรอง โดบมสวนประกอบดงน

6.1 วตถประสงคเปนวตถประสงคเชงพฤตกรรมทระบไว เพอใหนกเรยนทราบวา เมอเรยนจบแลวนกเรยนจะไดสงใดจากการเรยนร

103

6.2 คาชแจง กลาวถงรายละเอยดของเวลาในการทากจกรรม เอกสารทนกเรยนจะไดรบจากคร ใบกจกรรม และการปฏบตตนตามทกจกรรมในใบกจกรรมระบไว เพอให นกเรยนทากจกรรมไดถกตอง

6.3 ใบความรสาหรบนกเรยน กลาวถงเนอหาเรองนาฏยศพทและภาษาทาเฉพาะในสวนทนกเรยนตองศกษา ซงแบงเปน 2 เรอง คอ นาฏยศพทนาฏศลปไทย และภาษาทานาฏศลปไทย โดยกลาวถงเรองของความหมาย ประเภท ประโยชน และทานาฏยศพทและภาษาทาตาง ๆ

6.4 ใบกจกรรม เปนสวนทจดทากจกรรมใหนกเรยนไดศกษาหาความรดวยตนเอง โดยทครคอยใหคาแนะนา ซงกจกรรมในใบกจกรรมนนแตกตางกนไปตามวตถประสงค และเนอหาของแตละเรอง ดงน (1) ใบกจกรรม เรอง นาฏยศพทนาฏศลปไทย วตถประสงคของใบกจกรรม ตองการใหนกเรยนไดเรยนรเกยวกบเรองนาฏยศพทนาฏศลปไทย การปฏบตทานาฏยศพทนาฏศลปไทยและการนาทานาฏยศพทนาฏศลปไทยไปใช (2) ใบกจกรรม เรอง ภาษาทานาฏศลปไทย วตถประสงคของใบกจกรรม ตองการใหนกเรยนไดเรยนรเกยวกบเรองภาษาทานาฏศลปไทย การปฏบตทาภาษาทานาฏศลปไทย และการนาทาภาษาทานาฏศลปไทยไปใช

6.5 แบบทดสอบ เปนแบบทดสอบวดความรความเขาใจของนกเรยน หลงจากเรยนดวยชดการสอนในแตละเรอง เสรจสน โดยเปนแบบทดสอบแบบเตมคาตอบ จานวน 15 ขอ และแบบประเมนความสามารถในการปฏบต

การประเมนชดการสอนฉบบรางการประเมนชดการสอนฉบบราง เปนการประเมนกอนนาชดการสอนไปทดลองใช

โดยใหผเชยวชาญ จานวน 3 ทาน เปนผประเมนคาดรรชนความสอดคลอง (IOC) พจารณาความสอดคลองขององคประกอบชดการสอนฉบบราง คานา วตถประสงค คมอคร และคมอนกเรยน นาขอเสนอแนะทไดไปปรบปรงแกไข วเคราะหขอมลโดยการวเคราะหเนอหา (Content analysis) รายละเอยดดงตารางท 9 จากผลการประเมนชดการสอนฉบบราง โดย ผเชยวชาญ 3 ทาน ประเมนความสอดคลองของชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 โดยการหาคาดรรชนความสอดคลองของ ชดการสอน (IOC) นน ปรากฏวาความสอดคลองของชดการสอนในทกรายขอมคาดรรชนความสอดคลองมากกวา 0.5 นนคอ มคาเฉลยความสอดคลองเทากบ 1.00 ไดแก คานาของ

104

ชดการสอนมคาความสอดคลอง (IOC = 1.00) ดานวตถประสงคมความสอดคลอง (IOC = 1.00) ดานคมอคร ซงประกอบดวย (1) แผนการเรยนร (IOC = 1.00) (2) ใบความร สาหรบคร (IOC = 1.00) (3) แบบประเมนความสามารถในการปฏบต (IOC = 1.00) และแบบสงเกตพฤตกรรม (IOC = 1.00) ความสอดคลองของคมอนกเรยน ซงประกอบดวย (1) ใบความร (IOC = 1.00) (2) ใบกจกรรม (IOC = 1.00) (3) แบบทดสอบ (IOC = 1.00) นอกจากนนผเชยวชาญไดใหขอเสนอแนะเพมเตมดงน (1) ควรใชสานวนภาษาใหเหมาะสมกบเดก และระมดระวงการพมพผดและการฉกคา (2) ควรใชรปภาพจรงและภาพลายเสนประกอบคาบรรยาย (3) ควรปรบขนาดตวหนงสอในใบความรใหมขนาดใหญขน และ (4) ควรเลอกภาพประกอบในแตละเรองใหเหมาะสมกบเนอหา

การปรบปรงแกไขผวจยไดดาเนนการปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะของผเชยวชาญ ดงตอไปน (1)

ตรวจสอบความถกตองของสานวนภาษาใหเหมาะสมกบเดก คาผดและการฉกคา (2) ใช รปภาพจรงและภาพลายเสนประกอบคาบรรยาย (3) ปรบขนาดตวหนงสอในใบความรใหมขนาดใหญขน และ (4) เลอกใชภาพประกอบในแตละเรองใหเหมาะสมกบเนอหา

ตารางท 10 ผลการพจารณาความสอดคลองขององคประกอบในชดการสอน

ความคดเหนของผเชยวชาญรายการประเมน

คนท 1 คนท 2 คนท 3ดชนความสอดคลอง ความสอดคลอง

1. ความเหมาะสมและสอดคลอง ของคานา +1 +1 +1 1.00 มความสอดคลอง2. ความเหมาะสมและสอดคลอง ของวตถประสงค +1 +1 +1 1.00 มความสอดคลอง3. ความเหมาะสมและสอดคลอง ของคมอคร 3.1 ความเหมาะสม และ สอดคลองของแผนการ เรยนร 3.2 ความเหมาะสม สอดคลอง ของใบความรสาหรบคร

+1

+1

+1

+1

+1

+1

1.00

1.00

มความสอดคลอง

มความสอดคลอง

105

ตารางท 10 (ตอ)

ความคดเหนของผเชยวชาญรายการประเมน

คนท 1 คนท 2 คนท 3ดชนความสอดคลอง ความสอดคลอง

3.3 ความเหมาะสม และ สอดคลองของแบบประเมน การปฏบต

+1 +1 +1 1.00 มความสอดคลอง

3.4 ความเหมาะสม และ สอดคลองของแบบสงเกต พฤตกรรม +1 +1 +1 1.00 มความสอดคลอง4. ความเหมาะสม และสอดคลอง ของคมอนกเรยน 4.1 ความเหมาะสม และ สอดคลองของใบงาน 4.2 ความเหมาะสม และ สอดคลองของใบกจกรรม 4.3 ความเหมาะสม และ สอดคลองของแบบทดสอบ ระหวางเรยน

+1

+1

+1

+1

+1

+1

+1

+1

+1

1.00

1.00

1.00

มความสอดคลอง

มความสอดคลอง

มความสอดคลองคาเฉลย 1.00 มความสอดคลอง

การหาประสทธภาพแบบเดยว (Individual Tryout)ผวจยไดนาชดการสอนฉบบรางทผานการปรบปรงแกไขแลว ไปหาคาประสทธภาพ

E1 / E2 แบบเดยว (Individual Tryout) กบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนบานโพธศร สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาสพรรณบร เขต 1 ทมผลการเรยน เกง ปานกลาง และ ออน อยางละ 1 คน รวมจานวน 3 คน เพอดความเหมาะสมของภาษาและความยากงายของกจกรรม นามาหาคาประสทธภาพ ประสทธภาพ E1 / E2 แบบเดยว (Individual Tryout) โดยไดคาประสทธภาพ 67.78 / 70.00 ซงสงกวาเกณฑมาตรฐาน 60 / 60 ทตงไว

อยางไรกตาม ในขณะททดสอบหาคาประสทธภาพแบบเดยวนน พบขอควร ปรบปรง แกไขเกยวกบความเหมาะสมของการใชภาษา เวลาในแตละกจกรรม และขนตอน

106

การปฏบตกจกรรมบางกจกรรมซบซอนเกนไป ทาใหนกเรยนไมสามารถปฏบตกจกรรมตามทระบไวได

การปรบปรงแกไขจากผลการหาประสทธภาพ E1 / E2 แบบเดยว (Individual Tryout) นน ผวจยได

นาผลทไดมาปรบปรงแกไข เพอใหชดการสอนมประสทธภาพมากยงขน โดยปรบปรงความเหมาะสมของภาษา ใชภาษาทงายและชดเจน ปรบเวลาในแตละกจกรรมใหเหมาะสม และปรบขนตอนการปฏบตกจกรรมใหมขนตอนทนอยลง งายตอการปฏบต

การหาประสทธภาพแบบกลม (Small Group Tryout)ผวจยไดนาชดการสอนทปรบปรงแกไขแลวมาทดลองใชเพอหาคาประสทธภาพ

E1 / E2 แบบกลม (Small Group Tryout) กบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนบานโพธศร สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาสพรรณบร เขต 1 ทมผลการเรยน เกง ปานกลาง และ ออน อยางละ 3 คน รวมจานวน 9 คน โดยไดคาประสทธภาพ77.41 / 78.52 ซงสงกวาเกณฑมาตรฐาน ทตงไว คอ 70 / 70

และจากการสงเกตในการทดลองใชชดการสอนในขนตอนน พบวา นกเรยนทกคนสามารถทากจกรรมในใบกจกรรมไดถกตองตามวตถประสงค มความเขาใจในวตถประสงคของกจกรรมในใบกจกรรมแตละเรอง นอกจากน ยงมนกเรยนบางคนททากจกรรมไมครบถวน เนองจากเดกแตละคนมความสนใจและความถนดไมเหมอนกน

การปรบปรงแกไขชดการสอนฉบบรางผวจยไดนาผลการตรวจสอบของอาจารยทปรกษาวทยานพนธ ผเชยวชาญ และผล

การหาประสทธภาพ E1 / E2 ทงสองขนตอน มาปรบปรงแกไขชดการสอนอกครงหนง เพอใหชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 มความเหมาะสมและสมบรณกอนการนาไปทดลองใชจรง รายละเอยดของสวนทปรบปรงแกไขทงหมด มดงตอไปน

1. ปรบปรงภาษาทใชใหงายตอการเขาใจและเหมาะสมกบนกเรยนมธยมศกษา ปท 1

2. ปรบปรงกจกรรมบางกจกรรมในใบกจกรรมใหเหมาะสมกบเวลา

107

3. ปรบปรงขนาดตวอกษรใหอานงาย4. ปรบปรงเรองความถกตองของการพมพและฉกคา

ผลการทดลองใชชดการสอน

ผวจยไดนาชดการสอน เรอง นาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 ไปทดลองใชกบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนวดปาพฤกษ สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาสพรรณบร เขต 1 จงหวดสพรรณบร จานวน 33 คน โดยผวจยทาการทดลองใชในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2456 โดยทดลองสปดาหละ 1 ชวโมง รวมทงหมด 6 ชวโมง ในการทดลองใชนน ผวจยเปนผดาเนนการจดกจกรรมในแตละแผนการเรยนร โดยมขนตอนการดาเนนการใชชดการสอน ดงรายละเอยด ตอไปน

1. การทดสอบกอนการใชชดการสอน โดยผวจยเปนผดาเนนการทดสอบจาก ขอสอบวดความรความเขาใจกยวกบนาฏยศพทและภาษาทา แบบปรนย 4 ตวเลอก จานวน 30 ขอ

2. การดาเนนการใชชดการสอนยอย เรอง นาฏยศพทนาฏศลปไทย มสาระสาคญ คอ ใหนกเรยนศกษาคนควาเกยวกบความหมาย ประเภท ประโยชน และทานาฏศพท โดยใหนกเรยนศกษาใบความร แลวสรปความรทไดลงในใบกจกรรม โดยปฏบตเปนกลม จากนน ใหนกเรยนฝกปฏบตทานาฏยศพทตามใบความร วดทศน โดยใชเพลงราวงมาตรฐานประกอบการฝก สดทายใหนกเรยนแตละกลมแสดงความสามารถในการปฏบตทานาฏยศพท ครและเพอนนกเรยนเปนผประเมนการปฏบต และใหนกเรยนทาแบบทดสอบทายชดการสอนยอย จากการสงเกตพฤตกรรมของนกเรยนขณะปฏบตกจกรรม พบวา นกเรยนสวนใหญ โดยเฉพาะนกเรยนหญง มความสนใจในการเรยน กระตอรอรน และตงใจปฏบตกจกรรมทไดรบมอบหมายในใบกจกรรม มนกเรยนบางคนเทานนทไมสามารถปฏบตได กจะซกถามจากเพอนทเกง และปฏบตตามคาแนะนาของคร จนสามารถปฏบตกจกรรมไดบาง ในการฝกปฏบตทานาฏยศพทพบวานกเรยนสวนใหญปฏบตไดถกตองและสวยงาม สวนการนาทานาฏยศพทไปใชในราวงมาตรฐาน นกเรยนสวนใหญปฏบตไดแตยงไมสวยงาม เนองจากนาฏศลปเปนวชาทตองใชเวลาในการฝกฝนนานจงจะทาใหเกดความสวยงามได ดงนนควรมการเพมเวลาใหผเรยนไดฝกมากขน

108

3. การดาเนนการใชชดการสอนยอย เรอง ภาษาทานาฏศลปไทย มสาระสาคญ คอ ใหนกเรยนศกษาคนควาเกยวกบความหมาย ประเภท ประโยชน และทาภาษาทา โดยใหนกเรยนศกษาใบความร แลวสรปความรทไดลงในใบกจกรรม โดยปฏบตเปนกลม จากนน ใหนกเรยนฝกปฏบตทาภาษาทาตามใบความร วดทศน โดยใชบทกลอนประกอบการฝก สดทายใหนกเรยนแตละกลมแสดงความสามารถในการปฏบตทาภาษาทา ครและเพอนนกเรยนเปนผประเมนการปฏบต และใหนกเรยนทาแบบทดสอบทายชดการสอนยอย จากการสงเกตพฤตกรรมของนกเรยนขณะปฏบตกจกรรม พบวา นกเรยนสวนใหญพยายามศกษาชดการสอนดวยความตงใจ หากมทาใดไมสามารถปฏบตไดกจะซกถามจากเพอนทเกง และปฏบตตามคาแนะนาของครจนสามารถปฏบตกจกรรมได ในการฝกปฏบตทาภาษาทา พบวานกเรยนสวนใหญปฏบตไดถกตอง แตขาดความสวยงาม และขาดความตอเนองของทาภาษาทา เนองจากการฝกในเรองภาษาทานนตองใชเวลา และการฝกปฏบตอยางตอเนอง และตองอาศยพนฐานเดมของ ผฝกดวย ดงนนในการเรยนดวยชดการสอนน ผสอนตองคอยดแลใหคาแนะนาเพมเตมในเรองความออนชอยและความสวยงามระหวางการฝกปฏบตดวย

4. การทดสอบหลงการใชชดการสอน โดยผวจยเปนผดาเนนการทดสอบจาก ขอสอบวดความรความเขาใจเกยวกบนาฏยศพทและภาษาทาฉบบเดยวกบการทดสอบกอนเรยน

ผลการประเมนและปรบปรงแกไขชดการสอน

ผวจยไดทาการประเมนผลการใชชดการสอนเรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทยโดยการประเมนใน 3 ตอน คอ (1) การประเมนความรความเขาใจของนกเรยนเกยวกบ นาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย เปรยบเทยบความรความเขาใจกอนและหลงเรยนโดยใชชดการสอนเรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย (2) การประเมนความสามารถของ นกเรยนในการปฏบตทานาฏยศพทและภาษาทา (3) ประมวลผลความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอน โดยมรายละเอยดดงน

1. การประเมนความรความเขาใจของนกเรยน เกยวกบนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย เปรยบเทยบความรความเขาใจของนกเรยนกอนและหลงเรยนโดยใชชดการสอนเรอง นาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1

ผลการประเมนความรความเขาใจของนกเรยนเรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย แสดงดงในตารางท 11

109

ตารางท 11 ผลการประเมนความรความเขาใจของนกเรยนในแตละชดการสอนยอย

ชดการสอนท N คะแนนเตม × S.D. ลาดบทชดท 1 นาฏยศพท 33 15 13.00 1.48 1ชดท 2 ภาษาทานาฏศลปไทย 33 15 12.03 1.31 2

จากตารางท 11 คะแนนผลผลการประเมนความรความเขาใจของนกเรยนเกยวกบนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทยแตละชด พบวา ผลสมฤทธทางการเรยนชดการสอนชดท 1 นาฏยศพท มผลสมฤทธอยในลาดบท 1 (× = 13.00, S.D. = 1.48) และชดการสอนชดท 2 ภาษาทานาฏศลปไทยอยในลาดบท 2 (× = 12.03, S.D. = 1.31)

การวเคราะหขอมลเพอการตอบคาถามการวจยขอท 4 การประเมนดานความร ความเขาใจของนกเรยนเกยวกบนาฏยศพทและภาษาทา กอนและหลงการใชชดการสอน สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 มรายละเอยดดงตารางท 12

ตารางท 12 เปรยบเทยบผลการประเมนดานความรความเขาใจของนกเรยนกอนและหลงเรยนโดยใช ชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย

กลมทดลอง N คะแนนเตม × S.D. t-testคะแนนกอนเรยน 33 30 10.21 1.83คะแนนหลงเรยน 33 30 25.09 1.70

42.48 **

** มนยสาคญทางสถตทระดบ .01

จากตารางท 12 คะแนนเฉลยของคะแนนทดสอบวดความรความเขาใจของ นกเรยนเกยวกบนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทยของนกเรยนกลมทดลอง กอนเรยนและหลงเรยนแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 โดยความรความเขาใจของนกเรยนเกยวกบนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทยหลงเรยน (× = 25.09 , S.D. = 1.70) ดวยชดการสอนเรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทยสงกวากอนเรยน (× = 10.21 , S.D. = 1.83)

2. การประเมนความสามารถของนกเรยนในการปฏบตทานาฏยศพทและภาษาทา

110

คะแนนเฉลยความสามารถของนกเรยนในการปฏบตทานาฏยศพทและภาษาทา แสดงดงใน ตารางท 13ตารางท 13 ผลการประเมนความสามารถในการปฏบตของนกเรยน

ชดการสอน N × S.D. แปลความ ลาดบททานาฏยศพทการนานาฏยศพทไปใชทาภาษาทาการนาทาภาษาทาไปใช

33333333

2.852.762.642.53

0.500.480.610.56

ปฏบตไดถกตองและสวยงามปฏบตไดถกตองและสวยงามปฏบตไดถกตองและสวยงามปฏบตไดถกตองแตไมสวยงาม

1234

รวม 33 2.70 0.14 ปฏบตไดถกตองและสวยงาม

จากตารางท 13 ความสามารถในการปฏบตของนกเรยน พบวา ในภาพรวมนกเรยนสวนใหญมความสามารถในการปฏบตไดถกตองและสวยงาม (× = 2.70, S.D. = 0.14)และเมอแยกเปนรายดานเรยงตามลาดบคะแนนเฉลยความสามารถในการปฏบต พบวา ดานการปฏบตทานาฏยศพทไดคะแนนเฉลยเปนลาดบท 1 โดยนกเรยนสามารถปฏบตไดถกตองและสวยงาม (× = 2.85, S.D. = 0.50) ลาดบท 2 คอดานการนานาฏยศพทไปใช โดยนกเรยนสามารถปฏบตไดถกตองและสวยงาม (× = 2.76, S.D. = 0.48) ลาดบท 3 คอดานการปฏบตทาภาษาทา โดยนกเรยนสามารถปฏบตไดถกตองและสวยงาม (× = 2.64, S.D. = 0.61) และลาดบสดทาย คอดานการนาทาภาษาทาไปใช โดยนกเรยนสามารถปฏบตไดถกตองแตไมสวยงาม(× = 2.53 , S.D. = 0.56)

3. การวเคราะหและประมวลผลความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอน เรอง นาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย

ผวจยไดสอบถามความคดเหนเกยวกบการเรยนโดยใชชดการสอน เรอง นาฏยศพท และภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 จานวน 33 คน จาก (1) ความคดเหนเกยวกบชดการสอนในเรอง ลกษณะของชดการสอน กจกรรมการเรยนการสอน สอการเรยนการสอน และการวดผลและประเมนผล (2) ขอเสนอแนะเพมเตมรายละเอยด มดงตอไปน

1. ความคดเหนเกยวกบชดการสอน ในดานลกษณะของชดการสอน กจกรรมการเรยนการสอน สอการเรยนการสอน และการวดผลและประเมนผล วเคราะหขอมลโดยใช

111

คารอยละ × และ S.D. รายละเอยดดงตารางท 14 หนาถดไปจากตารางท 14 ความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอน เรองนาฏยศพทและ

ภาษาทานาฏศลปไทย พบวา นกเรยนมธยมศกษาปท 1 เหนดวยอยในระดบมาก (× = 2.83 , S.D. = 0.13) นกเรยนทเหนดวยอยในระดบมาก คดเปนรอยละ 86.37 นกเรยนทเหนดวยอยในระดบปานกลาง คดเปนรอยละ 13.33 และนกเรยนทเหนดวยอยในระดบนอย คดเปนรอยละ 0.30 เมอพจารณาเปนรายดานเกยวกบลกษณะของชดการสอนในภาพรวม พบวา นกเรยนมธยมศกษาปท 1 เหนดวยอยในระดบมาก (× = 2.97 , S.D. = 0.09) นกเรยนทเหนดวยอยในระดบมาก คดเปนรอยละ 97.98 และนกเรยนทเหนดวยอยในระดบปานกลางคดเปนรอยละ 2.02 ในดานกจกรรมการเรยนการสอน พบวา นกเรยนมธยมศกษาปท 1 เหนดวยอยในระดบมาก (× = 2.85 , S.D. = 0.21) นกเรยนทเหนดวยในระดบมาก คดเปนรอยละ 84.10 นกเรยนทเหนดวยอยในระดบปานกลาง คดเปนรอยละ 15.15 และนกเรยนทเหนดวยอยในระดบนอย คดเปนรอยละ 2.85 สาหรบดานสอการเรยนการสอน นกเรยนมธยมศกษาปท 1 เหนดวยอยในระดบมาก (× = 2.85 , S.D. = 0.21) นกเรยนทเหนดวยอยในระดบมาก คดเปนรอยละ 84.85 และนกเรยนทเหนดวยอยในระดบปานกลาง คดเปนรอยละ 15.15 และดานการวดผลและประเมนผล พบวา นกเรยนมธยมศกษาปท 1 เหนดวยอยในระดบมาก (× = 2.64 , S.D. = 0.49) นกเรยนทเหนดวยอยในระดบมาก คดเปนรอยละ 63.64 และนกเรยนทเหนดวยอยในระดบปานกลาง คดเปนรอยละ 36.36

ดานลกษณะของชดการสอนเมอพจารณาเปนรายขอ พบวา นกเรยนมธยมศกษาปท 1 มความคดเหนวาชดการสอนมสสนสวยงามอยในระดบมาก (× = 3.00 , S.D. = 0.00) นกเรยนทเหนดวยอยในระดบมากคดเปนรอยละ 100 สวนความคดเหนวาชดการสอนนเปนชดการสอนทครและนกเรยนสามารถใชรวมกนได โดยภาพรวม นกเรยนมธยมศกษาปท 1 เหนดวยอยในระดบมาก (× = 2.91 , S.D. = 0.29) นกเรยนทเหนดวยอยในระดบมาก คดเปนรอยละ 93.93 และนกเรยนทเหนดวยอยในระดบปานกลาง คดเปนรอยละ 6.07 และความคดเหนวาชดการสอนมรปภาพประกอบทสวยงามและเหมาะสมกบเนอหา พบวา นกเรยนมธยมศกษาปท 1 สวนใหญเหนดวยอยในระดบมาก (× = 3.00 , S.D. = 0.00) นกเรยนทเหนดวยอยในระดบมาก คดเปนรอยละ 100

ดานกจกรรมการเรยนการสอนเมอพจารณาเปนรายขอ พบวา นกเรยนมธยมศกษาปท 1 มความคดเหนวากจกรรมการเรยนการสอนชวยใหนกเรยนเกดความสนกสนานในการเรยนรอยในระดบมาก (× = 2.73 , S.D. = 0.45) นกเรยนทเหนดวยอยในระดบมาก

112

ตารางท 14 แสดงความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอนชดการสอน เรองนาฏยศพท และภาษาทานาฏศลปไทย

เหนดวยความคดเหน

มาก ปานกลาง

นอย× S.D. ระดบ

ความคดเหน

ดานลกษณะของชดการสอน 97.98 2.02 0.00 2.97 0.09 เหนดวยมาก1. ชดการสอนนเปนชดการสอนทมสสน สวยงาม

100 - - 3.00 0.00 เหนดวยมาก

2. ชดการสอนนเปนชดการสอนท นกเรยนและครสามารถใชรวมกนได 93.93 6.07 - 2.91 0.29 เหนดวยมาก

3. ชดการสอนนมรปภาพประกอบท สวยงามและเหมาะสมกบเนอหา

100 - - 3.00 0.00 เหนดวยมาก

ดานกจกรรมการเรยนการสอน 84.10 15.15 0.75 2.85 0.21 เหนดวยมาก4. กจกรรมการเรยนการสอนชวยใหนกเรยน เกดความสนกสนานในการเรยนร 72.73 27.27 - 2.73 0.45 เหนดวยมาก

5. กจกรรมการเรยนการสอนชวยให นกเรยนมความรบผดชอบในการเรยน และมวนยในตนเอง

81.82 15.15 3.03 2.82 0.46 เหนดวยมาก

6. กจกรรมการเรยนการสอนเปดโอกาส ใหนกเรยนศกษาดวยตนเอง ทาใหม ทกษะในการแสวงหาความร

90.91 9.09 - 2.94 0.24 เหนดวยมาก

7. กจกรรมการเรยนการสอนสงเสรมให นกเรยนไดทากจกรรมอยางหลากหลาย

90.91 9.09 - 2.92 0.29 เหนดวยมาก

ดานสอการเรยนการสอน 84.85 15.15 - 2.85 0.23 เหนดวยมาก8. ชดการสอนนมสอทหลากหลายชวยให นกเรยนไดเรยนรจากหลายวธ

78.79 21.21 - 2.79 0.42 เหนดวยมาก

9. สอประกอบชดการสอนชวยเสรมสราง ความรใหกบนกเรยนไดอยางมาก 90.91 9.09 - 2.91 0.29 เหนดวยมาก

ดานการวดและประเมนผล 63.64 36.36 - 2.64 0.49 เหนดวยมาก10. ชดการสอนมกระบวนการวดผลและ ประเมนผลทหลากหลายและเปดโอกาส ใหผเรยนมสวนรวมในการประเมนผล

63.64 36.36 - 2.64 0.49 เหนดวยมาก

รวม 86.37 13.33 0.30 2.83 0.13 เหนดวยมาก

113

คดเปนรอยละ 72.73 และนกเรยนทเหนดวยอยในระดบปานกลาง คดเปนรอยละ 27.27 สาหรบความคดเหนวากจกรรมการเรยนการสอนชวยใหนกเรยนมความรบผดชอบในการเรยนและมวนยในตนเอง โดยภาพรวม พบวา นกเรยนมธยมศกษาปท 1 เหนดวยในระดบมาก (× = 2.82 , S.D. = 0.46) นกเรยน ทเหนดวยอยในระดบมาก คดเปนรอยละ 81.82 นกเรยนทเหนดวยอยในระดบปานกลาง คดเปนรอยละ 15.15 และนกเรยนทเหนดวยอยในระดบนอย คดเปนรอยละ 3.03 สวนความคดเหนวากจกรรมการเรยนการสอนชวยใหเปดโอกาสใหนกเรยนศกษาดวย ตนเอง ทาใหมทกษะในการแสวงหาความร โดยภาพรวม พบวา นกเรยนมธยมศกษาปท 1 เหนดวยอยในระดบมาก (× = 294 , S.D. = 0.24) นกเรยนทเหนดวยอยในระดบมาก คดเปนรอยละ 90.91 และนกเรยนทเหนดวยอยในระดบปานกลาง คดเปนรอยละ 9.09 และ ในดานความคดเหนวากจกรรมการเรยนการสอนชวยสงเสรมใหนกเรยนทากจกรรมอยาง หลากหลาย โดยภาพรวม พบวา นกเรยนมธยมศกษาปท 1 เหนดวยอยในระดบมาก (× = 2.92 , S.D. = 0.29) นกเรยนทเหนดวยอยในระดบมาก คดเปนรอยละ 90.91 และนกเรยนทเหนดวยอยในระดบปานกลาง คดเปนรอยละ 9.09

ดานสอการเรยนการสอน เมอพจารณาเปนรายขอ โดยภาพรวม พบวา นกเรยนมธยมศกษาปท 1 เหนดวยวาชดการสอนนมสอหลากหลายชวยใหนกเรยนไดเรยนรจากหลายวธอยในระดบมาก (× = 2.79 , S.D. = 0.42) นกเรยนทเหนดวยอยในระดบมาก คดเปนรอยละ 78.79 และนกเรยนทเหนดวยอยในระดบปานกลาง คดเปนรอยละ 21.21 และความคดเหนวาสอประกอบชดการสอนชวยเสรมสรางความรใหกบนกเรยนอยางมาก โดยภาพรวม พบวา นกเรยนมธยมศกษาปท 1 เหนดวยอยในระดบมาก (× = 2.91, S.D. = 0.29) นกเรยนทเหนดวยอยในระดบมาก คดเปนรอยละ 90.91 และนกเรยนทเหนดวยอยในระดบปานกลาง คดเปนรอยละ 9.09

ดานการวดผลและประเมนผล โดยภาพรวม พบวา นกเรยนมธยมศกษาปท 1 เหนดวยวาชดการสอนนมกระบวนการวดผลและประเมนผลทหลากหลายและเปดโอกาสใหนกเรยนมสวนรวมในการประเมนผลอยในระดบมาก (× = 2.64 , S.D. = 0.49) นกเรยนท เหนดวยอยในระดบมาก คดเปนรอยละ 63.64 และ นกเรยนทเหนดวยอยในระดบปานกลาง คดเปนรอยละ 36.36

2. ขอเสนอแนะเพมเตม วเคราะหขอมลโดยการวเคราะหเนอหา (Content Analysis) แลวนาเสนอแบบพรรณาความ โดยมรายละเอยดดงน

นกเรยนสวนใหญมความคดเหนสอดคลองกนวา ชดการสอน เรองนาฏยศพท

114

และภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 เปนชดการสอนทมภาพและสสนสวยงาม มกจกรรมทหลากหลาย ทาใหไมนาเบอและเกดความสนกสนานใน การเรยนร ไดทากจกรรมรวมกน ไดเรยนรจากสอทแปลกใหมมากมายหลายชนด ทาใหเกดความเขาใจมากขน

การปรบปรงชดการสอนหลงจากผวจยไดทาการทดลองใชชดการสอนแลว พบวาขอควรปรบปรง

ชดการสอนใหมความเหมาะสมในการนาไปใชจดกจกรรมการเรยนการสอนในครงตอไป ซงขอควรปรบปรงมดงตอไปน

1. ปรบระยะเวลาและรปแบบของกจกรรมในใบกจกรรมของชดการสอนยอยเรองนาฏยศพทและเรองภาษาทานาฏศลปไทยใหเหมาะสม และเกดความรวดเรวในการทากจกรรม

2. ปรบขอความในใบความรของชดการสอนยอยเรองนาฏยศพทและเรองภาษาทานาฏศลปไทยใหเขาใจงายขน และปรบขนาดตวอกษรใหใหญขน เพอใหงายตอการอานของนกเรยน

3. เพมภาพประกอบในใบความรและใบกจกรรมของทงชดการสอนยอยเรองนาฏยศพทและเรองภาษาทานาฏศลปไทยใหเหมาะสมกบเนอหาในชดการสอน

4. ปรบรปแบบการวางขอมลในใบความรและใบกจกรรมของชดการสอนยอยเรองนาฏยศพทและเรองภาษาทานาฏศลปไทยใหนาสนใจ

115

บทท 5

สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การวจยเรองการพฒนาชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทยสาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 โดยมวตถประสงค (1) เพอทราบขอมลพนฐานในการพฒนาชดการสอนเรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 (2)เพอทราบองคประกอบของชดการสอนเรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 ทพฒนาขนใหมประสทธภาพตามเกณฑ 80/80 (3) เพอทราบกระบวนการในการทดลองใชชดการสอนเรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 (4) เพอทราบผลการประเมน ดานความรความเขาใจเรอง นาฏศพทและภาษาทาความสามารถของนกเรยนในการปฏบตทานาฏศพทและภาษาทา ตลอดจนความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอน และเพอปรบปรงแกไขชดการสอน เรองนาฏศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 ทสรางขน ประชากรทใชในการวจยครงน ไดแก นกเรยนมธยมศกษาปท 1 ของโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาสพรรณบร เขต 1 กลมตวอยางทใชในการวจย ไดแก นกเรยนชนมธยมศกษาปท 1จานวน 33 คน ของโรงเรยนวดปาพฤกษ อาเภอบางปลามา จงหวดสพรรณบร

เครองมอทใชในการวจยครงน ผวจยไดสรางเครองมอทใชในการวจย ไดแกชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย แผนการสอน แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน ซงเปนแบบทดสอบฉบบเดยวกน ผวจยสรางขนเปนแบบทดสอบแบบปรนยชนดเลอกตอบ 4 ตวเลอก จานวน 30 ขอ มคาความเชอมน 0.87 แบบประเมนความสามารถในการปฏบตทานาฏยศพทและภาษาทา ซงเปนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) 3ระดบและแบบสอบถามความคดเหนโดยใชแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) 3 ระดบโดยใชแบบแผนการวจยแบบ One Group Pretest Posttest Design การวเคราะหขอมลและสถตทใชหาประสทธภาพของชดการสอนเรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 โดยใชสตร E1/E2 การเปรยบเทยบผลการประเมนความรความเขาใจกอนเรยนและหลงเรยนทสอนดวยการใชชดการสอน ใชสตร t – test dependent การหาคาเฉลย( X ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน ( S.D.) ความคดเหนทมตอชดการสอนเรองนาฏยศพทและ

116

ภาษาทานาฏศลปไทยแบบแสดงความคดเหนใชการหาคาเฉลย (× ) สวนเบยงเบนมาตรฐาน( S.D.) และการวเคราะหเนอหา (Content Analysis)

สรปผลการวจย

1. ผลการศกษาขอมลพนฐานในการพฒนาชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 พบวา ผเกยวของทกฝายตองการใหมการพฒนาชดการสอนใหเปนชดการสอนแบบกจกรรมกลม ทผเรยนมโอกาสศกษาดวยตนเอง และผสอนเปนผแนะนาชวยเหลอผเรยน เนอหาควรครอบคลมทงดานความหมาย ทานาฏยศพทและภาษาทา การฝกปฏบต การนาความรไปใชและประโยชนของนาฏยศพทและภาษาทา กจกรรมการเรยนการสอนควรมกจกรรมทหลากหลายไมนาเบอ มสอประกอบชดการสอนหลายอยาง เชน ใบความร ใบกจกรรม รปภาพทมสสนสดใส วดทศนเกยวกบนาฏยศพทและภาษาทา ใหผเรยนไดลงมอปฏบตจรง และฝกทกษะในการแสวงหาความรจากสอตาง ๆ ดวย ตนเองเพอใหผเรยนมความรความเขาใจ และสามารถปฏบตเกยวกบทานาฏยศพทและภาษาทาได เพอเปนพนฐานในการเรยนเกยวกบนาฏศลปตอไป

2. ผลการพฒนาและหาประสทธภาพของชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 พบวา ชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย ทพฒนาขนประกอบดวยคานา วตถประสงค คมอคร ประกอบดวยแผนการเรยนร ใบความรสาหรบคร และแบบสงเกตพฤตกรรม คมอสาหรบนกเรยน ประกอบดวยวตถประสงคคาชแจง ใบงานสาหรบนกเรยนและแบบประเมนตนเอง การทางานกลม จานวน 2 ชด ไดแกชดท 1 เรองนาฏยศพทนาฏศลปไทย ชดท 2 เรองภาษาทานาฏศลปไทย ดชนความสอดคลองเทากบ 1 ผลการหาประสทธภาพแบบรายบคคล (Individual Tryout) ไดคา ประสทธภาพ67.78/ 70.00 ผลการหาประสทธภาพแบบกลมเลก (Small Group Tryout) ไดคาประสทธภาพ77.41/ 78.52 และจากการทดลองภาคสนามประสทธภาพชดการสอนมคาเทากบ 83.43/83.64ซงสงกวาเกณฑ 80/80 ทกาหนดไว ซงสอดคลองกบสมมตฐานการวจยขอท 1

3. ผลการทดลองใชชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 ผวจยดาเนนการทดลองใชชดการสอนดวยการใหนกเรยนแบงกลมทากจกรรมตามใบงาน แสวงหาความรดวยตนเองผานใบงาน วดทศน สอประสมอน ๆ ผวจยเปนผอานวยความสะดวกและใหคาแนะนาระหวางการใชชดการสอน จากการสงเกตพฤตกรรม

117

พบวานกเรยนมความสนใจในการเรยนตงใจฝกฝน แตยงขาดเรองความออนชอย และความตอเนองของภาษาทา เนองจากเปนการปฏบตทตองใชเวลาฝกนานจงจะไดผลด

4. ผลการประเมนความรความเขาใจเกยวกบนาฏยศพทและภาษาทาของนกเรยน พบวานกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบนาฏยศพทและภาษาทากอนและหลงเรยนแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 โดยความรความเขาใจเกยวกบนาฏยศพทและภาษาทาหลงเรยนดวยชดการสอนสงกวากอนเรยน โดยความรความเขาใจเกยวกบนาฏยศพทและภาษาทามากทสดคอ ชดท 1 นาฏยศพท รองลงมาคอชดท 2 เรองภาษาทานาฏศลปไทย สวนความสามารถในการปฏบตของนกเรยน พบวา ในภาพรวมนกเรยนมความสามารถในการปฏบตทานาฏยศพทได ถกตองและสวยงาม เมอแยกเปนรายดาน พบวา ดานทปฏบตไดถกตองและสวยงาม ไดคะแนนเฉลยมากทสด คอ การปฏบตทานาฏยศพท และดานทปฏบตไดถกตองแตไมสวยงามและไดคะแนนเฉลยนอยทสด คอ การนาทาภาษาทาไปใช และนกเรยนมความคดเหนตอชดการสอนในภาพรวมพบวา นกเรยนมความคดเหนวาชดการสอนมความเหมาะสมในระดบมากทกดาน เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา นกเรยนมความคดเหนวาลกษณะของชดการสอนมความเหมาะสมมากทสด โดยสวนใหญมความคดเหนวาชดการสอนมสสนสวยงาม ครและนกเรยนสามารถใชรวมกนได มรปภาพประกอบสวยงามและเหมาะสมกบเนอหา รองลงมาไดแก ดานสอการเรยนการสอน คอ มสอมากมายชวยใหนกเรยนไดเรยนรจากหลายวธและสอชวยเสรมสรางความรไดมาก และเหมาะสมนอยทสดคอดานการวดผลและประเมนผล สวนใหญคดวาชดการสอนยงมการวดผลและประเมนผลไมหลากหลาย

อภปรายผล

1. ผลการศกษาขอมลพนฐานในการพฒนาชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 พบวา ทกฝายทเกยวของตองการใหมการพฒนาชดการสอนใหเปนชดการสอนแบบกจกรรมกลม ทผเรยนมโอกาสศกษาดวยตนเองและผสอนเปนผแนะนาชวยเหลอผเรยน เนอหาควรครอบคลมทงดานความหมาย ทานาฏยศพทและภาษาทา การฝกปฏบต การนาความรไปใชและประโยชนของนาฏยศพทและภาษาทากจกรรมการเรยนการสอนควรมกจกรรมทหลากหลายไมนาเบอ มสอประกอบชดการสอนหลายอยาง เชน ใบความร ใบกจกรรม รปภาพทมสสนสดใส วดทศนเกยวกบนาฏยศพทและภาษาทา ใหผเรยนไดลงมอปฏบตจรง และฝกทกษะในการแสวงหาความรจากสอตาง ๆ ดวย

118

ตนเอง เพอใหผเรยนมความรความเขาใจ และสามารถปฏบตเกยวกบทานาฏยศพทและภาษาทาได ทงนการทนกเรยนไดเรยนรโดยการปฏบตจรง นกเรยนจะสามารถสรางองคความรไดดวยตนเองเปนการทาทายความสามารถของนกเรยน ซงขอมลดงกลาวสอดคลองกบพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 (กระทรวงศกษาธการ ก 2542 :10) ในมาตราท 24ทระบวา กระบวนการเรยนร ตองจดเนอหาสาระและกจกรรมใหสอดคลองกบความสนใจความถนด และความแตกตางของผเรยน ฝกทกษะ กระบวนการคด การจดการ การเผชญสถานการณและประยกตใช เพอปองกนและแกปญหาใหผเรยนไดเรยนรจากประสบการณจรงฝกการปฏบตใหทาได คดเปน ทาเปน เกดการใฝรอยางตอเนอง มการผสมผสานความรดานตางๆ อยางสมดล ผสอนสามารถจดบรรยากาศ สภาพแวดลอม สอการเรยน อานวยความสะดวกแกผเรยนใหเกดการเรยนร ซงสวทย มลคา และอรทย มลคา (2544 : 19) กลาววาแหลงเรยนรเปนสงทมความสาคญ และจาเปนตอการจดกจกรรมการเรยนรทเนนผเรยนเปนสาคญเพราะลกษณะการเรยนรทเนนใหผเรยนฝกทกษะกระบวนการคด การจดการ การเรยนรจากสถานการณจรง ฝกปฏบตใหทาได ทาเปน เรยนรจากสอและแหลงวทยาการประเภทตาง ๆซงแหลงเรยนรนนจะมทงภายนอกและภายในสถานศกษา และยงสอดคลองกบแนวดาเนนการของหลกสตรการศกษาขนพนฐาน 2544 คอ (1) การจดการเรยนการสอนโดยยด ผเรยนเปนสาคญสอดคลองกบความสนใจของผเรยน (2) จดการเรยนการสอนใหมความสมพนธ เชอมโยงหรอบรณาการทงภายในกลมวชา หรอนอกกลมวชาใหมากทสด (3) จดการเรยนการสอนโดยใหผเรยนปฏบตจรงมากทสด

จากการศกษาความตองการของครผสอนวชานาฏศลปของโรงเรยนวดปาพฤกษและโรงเรยนสงสมารผดงวทย จงหวดสพรรณบร ทกคนตองการใหมการพฒนาชดการสอนเพราะเหนวาชดการสอนมความสาคญตอการเรยนการสอน เนองจากทาใหนกเรยนไดเรยนรฝกปฏบตดวยตนเองโดยไดฝกซา ๆ บอย ๆ จากสอหลากหลายชนดทาใหนกเรยนมความชานาญในการเรยนเพมมากขน ซงสอดคลองกบอมรา สมพงษ (2541 : 9) กลาววาชดการสอนเปนการนาเอาสอการสอนหลายชนดมารวมกนเรยกวา สอประสม โดยเลอกใชใหสมพนธและสอดคลอง กบเนอหาและประสบการณแตละหนวย เพอชวยเปลยนแปลงพฤตกรรมการเรยนรใหม ประสทธภาพดยงขน ซงความสาคญของชดการสอนนนนภา โสภาสมฤทธ (2541: 10) กลาววา ชดการสอนทสรางขนอยางมระบบและมคณคา ชวยลดภาระของครผสอน และผเรยนไดรบความรในแนวเดยวกน เนองจากชดการสอนมจดมงหมายทชดเจน มขอเสนอแนะในการทา กจกรรม การใชสอ และมการประเมนผเรยนอยางครบถวน ซงจากการสารวจความ

119

ตองการของนกเรยน ครผสอนวชานาฏศลปและผเชยวชาญดานชดการสอน พบวา ทกฝายตองการใหมการพฒนาชดการสอนแบบกจกรรมกลม ใหผเรยนมโอกาสศกษาดวยตนเองและม สวนรวมในการทากจกรรม ควรมรปแบบทนาสนใจ มสสนสวยงาม มขอความกระทดรดงายตอการศกษาของผเรยน ซงสอดคลองกบ นพนธ ศขปรด (2519 : 67) กลาววาลกษณะของชดการสอนทดจะตองเหมาะสมตามจดมงหมาย ประสบการณเดมของผเรยนสอทใชสามารถเราความสนใจของผเรยนไดด มคาแนะนาและวธการใชอยางละเอยด มวสดอปกรณการเรยนการสอนทงหมดทกาหนดในบทเรยนอยางครบถวน ไดทดสอบและปรบปรงใหทนตอเหตการณสมาเสมอ และมความคงทนตอการเกบและหยบใช อกทงสมธ(Smith 1972 : 15-16, อางถงใน จารณ ลมปนานนท 2539 : 20) ไดกลาวถงลกษณะของชดการสอนทดวาจะตองประกอบไปดวยสวนตาง ๆ ดงตอไปน คอ (1) ใชรปภาพประกอบ (2) ใชสสนเพอเราความสนใจ (3) มพนทดงดดความสนใจ (4) รวบรวมสอและเรองราวตาง ๆ ใสในกลองอยางเหมาะสม และ (5) มความสะดวกในการเกบรกษา และการนาเอาไปใช

2. ผลการพฒนาและหาประสทธภาพของชดการสอนเนองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย พบวา ชดการสอน เรอง นาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย ทพฒนาขนประกอบดวยคานา วตถประสงค คมอคร (แผนการเรยนร ใบความรสาหรบคร และแบบสงเกตพฤตกรรม) คมอสาหรบนกเรยน (วตถประสงค คาชแจง ใบงานสาหรบนกเรยนและแบบประเมนตนเอง) แบบทดสอบ โดยแบงเปนชดการสอนยอยจานวน 2 ชด ไดแก ชดท 1 เรองนาฏยศพทนาฏศลปไทย ชดท 2 เรองภาษาทานาฏศลปไทย ซงสอดคลองกบ ชยยงคพรหมวงศ (2523 : 120 – 121) กลาววา ชดการสอนมองคประกอบ 4 สวน คอ 1) คมอคร2) คาสง 3) เนอหาสาระและสอ 4) การประเมนผล สอดคลองกบวชย วงษใหญ (2525 : 186 –189) กลาวถงองคประกอบของชดการสอนวาประกอบดวย หวเรอง คมอการใชชดการสอนแผนการสอน วสดประกอบการเรยน บตรงาม และกจกรรมสารอง สอดคลองกบบญเกอควรหาเวช (2530 : 71) กลาววาองคประกอบของชดการสอนม 4 สวนคอ 1) คมอคร 2) บตรคาสงหรอคาแนะนา 3) เนอหาสาระและสอ 4) แบบประเมนผล สอดคลองกบ กดานนทมลทอง (2531 : 181) กลาวาชดการสอนประกอบดวย คมอคร และคมอสาหรบนกเรยนในการใชชดการสอน คาสง เนอหาสาระบทเรยน กจกรรม และการประเมนผล และยงสอดคลองกบศรพร ปตตะพงศ (2543 : 12) และสทธา สบดา (2545 : 125-128) ทศกษาเรองการพฒนาชดการสอนทมประสทธภาพ ผลการพฒนา พบวา ชดการสอนประกอบดวย คานา คมอคร

120

แผนการสอน สอการสอน แบบทดสอบกอนเรยน ใบความร ใบงาน และแบบทดสอบหลงเรยน

ดานการทดสอบประสทธภาพของพฒนาชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 พบวา การทดสอบประสทธภาพรายบคคล(Individual Tryout) ทดลองใชกบนกเรยน 3 คน ไดชดการสอนไปใชกบนกเรยนครงแรก ภาษาและเนอหารวมทงคาสงในบางกจกรรมอาจยงไมชดเจน จาเปนตองกาหนดเกณฑขนตาไว เพอนาผลทไดไปพฒนาปรบปรงใหเหมาะสมกบวฒภาวะของนกเรยนในขนตอไป ซงสอดคลองกบคากลาวของ ฮสตน และโฮวแซม (Houstan and Howsam 1972 : 72, อางถงใน หทยรตนอนด 2544 : 140) ทวา “ไมมบทเรยนในชดการสอนใดเหมาะสมในตวเอง” ควรมการประเมนผลการใชและปรบปรงแกไข เพอใหเกดความสมบรณตลอดเวลา สวนการหาประสทธภาพแบบกลมเลก (Small Group Tryout) ทดลองใชกบนกเรยน 9 คน นน พบวา ชดการสอนมประสทธภาพ 77.41/78.52 ซงสงกวาเกณฑ 70/70 และนกเรยนสามารถทากจกรรมในชดการสอนไดอยางครบถวน ทงนเนองจากผวจยไดนาผลการทดลองใชในขนตอนแรกมาปรบปรงแกไข ทงในดานรปแบบและภาษาทใชใหดงดดความสนใจของนกเรยน สอดคลองกบจารณลมปนานนท (2539 : 20) ทกลาวถงลกษณะของชดการสอนทดวา ชดการสอนทดจะควรใชรปภาพทมสสนประกอบเพอดงดดความสนใจ และดวงใจ พฒนไชย (2541 : 10) ทกลาววาชดการสอนควรให ผเรยนมสวนรวมในการทากจกรรมจรง สงเสรมใหผเรยนไดแสดงออก คดเปน ทาเปนและแกปญหาเปน ชวยใหผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยนเพมมากขน และผลการทดลองภาคสนามพบวา ชดการสอน มประสทธภาพเทากบ 83.43/83.64 ซงสงกวาเกณฑ 80/80 ทกาหนดไว เนองจากความสมบรณของชดการสอนทสรางขนดวยการผานขนตอนอยางเปนระบบ ผานการตรวจสอบคณภาพจากอาจารยผควบคมวทยานพนธและผเชยวชาญ จานวน 3 ครง และปรบปรง แกไขตามขอเสนอแนะจนมคณภาพ โดยเรมจากการศกษาเอกสาร แนวคด ทฤษฎ งานวจยทเกยวของกบชดการสอน การศกษาหลกสตรการศกษาขน พนฐาน พทธศกราช2544 มาจดทาแผนการสอน สรางชดการสอนตลอดจนสรางแบบทดสอบวดความรความเขาใจ เกยวกบนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย ซงไดรบการตรวจสอบและใหคาเสนอแนะจากอาจารยผควบคมวทยานพนธและผเชยวชาญดานนาฏศลปและชดการสอน กอนทจะนาไปทดลองกบกลมทดลอง และตรวจเกบคะแนนไวพรอมทง ปรบปรงแกไขขอบกพรองทพบกอนจะนามาใชกบกลมตวอยางจรง สอดคลองกบ ศรพร ปตตะพงศ (2543 :53) ทกลาววา ชดการสอนทมประสทธภาพจะตองมการ (1) กาหนดเนอหาวชาและแบงออกเปนหนวยการสอน (2) กาหนด

121

ความคดรวบยอด และหลกการใหสอดคลองกบหนวย การสอน (3) กาหนดวตถประสงค (4)กาหนดกจกรรมการเรยนการสอน (5) ผลตสอสาหรบ ชดการสอน (6) ตรวจสอบคณภาพโดยผทรงคณวฒ (7) หาประสทธภาพของชดการสอน นอกจากนชดการสอนทผวจยสรางขนยงไดนากจกรรมการเรยนการสอนและสอตาง ๆ เชน เพลง ภาพ วดทศน มาจดใหสอดคลองกน เพอถายทอดเนอหาสาระทสอแตละอยางจะสงเสรมซงกนและกนจงทาใหผเรยนเกดความรสกสนกสนาน เพลดเพลนกบชดการสอนเปนผลให ชดการสอนทผวจยพฒนาขนมประสทธภาพสงกวาเกณฑทกาหนดไว

นอกจากนยงสอดคลองกบงานวจยของจรยา ศรสดด (2545:บทคดยอ) ทไดพฒนาชดการสอน เรองวทยาศาสตรเพอการสรางสรรค สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1ผลการวจยพบวา ชดการสอนเรองวทยาศาสตรเพอการสรางสรรค สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 มประสทธภาพสงกวาเกณฑ คอ 82.89/81.65 และเสนห คงสบาย (2545 : บทคดยอ)ไดศกษาเกยวกบการพฒนาชดการสอน เรอง สงทรอบตวเรา สาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 2ผลการวจยพบวา ชดการสอนทพฒนาขนมประสทธภาพ 81.72/83.50 นอกจากนยงสอดคลองกบผลการวจยของสทธา สบดา (2545 : บทคดยอ) ซงไดศกษาการพฒนาชดการสอน เรองโจทยปญหาคณตศาสตรโดยใชขอมลทองถน สาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ผลการวจยพบวา ชดการสอนทพฒนาขนมประสทธภาพ 80.17/80.81 ซงสงกวาเกณฑทตงไว คอ 80/80 เชนเดยวกบพรวภา แสงจนทร (2542 : บทคดยอ) ทไดพฒนาชดการสอนแบบวเคราะหระบบ เรองสารเคม ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ผลการวจยพบวา ชดการสอนทพฒนาขนมประสทธภาพสงกวาเกณฑ ทกาหนดไว 80/80 คอ85.81/84.75

จากการทดสอบประสทธภาพของชดการสอนทงแบบรายบคคล แบบกลมเลก และแบบภาคสนาม ผลปรากฏวา ชดการสอนมประสทธภาพสงกวาเกณฑทกาหนดทง 3 ขนตอน ทงนเนองมาจาก ชดการสอนทผวจยสรางขนผานขนตอนอยางมระบบ เรมจากการศกษาเอกสาร แนวคด ทฤษฎ งานวจยทเกยวของกบชดการสอนและศกษาหลกสตร แลวจง นาหลกการตาง ๆ มาพฒนาชดการสอนซงไดรบการตรวจสอบ และขอเสนอแนะจากอาจารย ผควบคมวทยานพนธและผเชยวชาญดานชดการสอนและวชานาฏศลป จนทาใหชดการสอนมความสมบรณ คอ ใหเปนชดการสอนแบบกจกรรมกลม ทผเรยนมโอกาสศกษาดวยตนเอง และผสอนเปนผแนะนาชวยเหลอผเรยน กจกรรมการเรยนการสอนควรมกจกรรมทหลากหลายไมนาเบอ มสอประกอบชดการสอนหลายอยาง เชน ใบความร ใบกจกรรม รปภาพทมสสน

122

สดใส วดทศนเกยวกบนาฏยศพทและภาษาทา ใหผเรยนไดลงมอปฏบตจรง และฝกทกษะในการแสวงหาความรจากสอตาง ๆ ดวยตนเอง เพอใหผเรยนมความรความเขาใจ และสามารถปฏบตเกยวกบ ทานาฏยศพทและภาษาทาได ซงสอดคลองกบ ดวงใจ พฒนไชย (2541) ทกลาววาชดการสอนทด ททาใหผเรยนเกดการเรยนรได ตองมความสอดคลองกบเนอหาและจดมงหมายของหลกสตรสอดคลองและตอบสนองความตองการของผเรยนและทสาคญผเรยนมสวนรวมในการปฏบตกจกรรมจรง

3. ผลการทดลองใชชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 ในการทดลองใชชดการสอน ในครงนผวจยไดใชการสอนแบบแบงกลมทากจกรรม ใหผเรยนแสวงหาความรดวยตนเองผานสอประสม ผวจยเปนผอานวยความสะดวกในการทากจกรรม พบวา การสอนโดยการจดกจกรรมการสอนแบบนนกเรยนไดปฏบตกจกรรมหลากหลาย ทงการรองเพลงบทกลอน และการฝกปฏบตโดยการใชกระบวนการกลมเปนสาคญ ทาใหนกเรยนมปฏสมพนธกบกลมเพอนและคร มการเรยนรจากกจกรรมตาง ๆภายใตกระบวนการกลม สงเสรมความรวมมอภายในกลมซงเปนการชวยใหผเรยนพฒนาวธการทางานรวมกบ ผอนในสงคม มมนษยสมพนธ การเปนผนา ผตามทด สอดคลองกบคากลาวของบงอร อนเมธางกล (2542 : 161-191) ทวาการทากจกรรมกลมทาใหผเรยนไดอยรวมกนและมปฏสมพนธกนในขณะททากจกรรม ฝกใหเกดทกษะทางสงคม เชน ทกษะการทางานรวมกนการรจกยอมรบฟงความคดเหนของผอน ฝกใหผเรยนเปนผรจกสทธและมความรบผดชอบตอหนาทรวมกน

จากการสงเกตพฤตกรรมระหวางการปฏบตกจกรรม พบวา ผเรยนมความสนใจเรยน ตงใจปฏบตกจกรรมตามขนตอนและกระบวนการเรยนรในชดการสอน นอกจากนผเรยนยงแสวงหาความรดวยตนเองจากสอตาง ๆ ในชดการสอนอยางสนใจ ในระหวางการฝกปฏบตนกเรยนจะศกษาคมอไปพรอมกบการปฏบตดวยทกชดการสอน ทาใหผเรยนไดเรยนรเรองนาฏยศพทและภาษาทาเพมขน สอดคลองกบไชยยศ เรองสวรรณ(2526 : 199) ทกลาวเกยวกบชดการสอนไววาชดการสอนเปนสอและกจกรรมการเรยนทจดทาขนเพอสนองตอบความสามารถ ความสนใจและความตองการของผเรยนเปนสาคญ โดยใชหลกการเกยวกบสอประสม การใชสอหลายๆ อยางทเสรมซงกนและกนอยางเปนระบบมาใชเปนแนวทางในการเรยนร ทาใหผเรยนไดเรยนรจากสอ นอกจากนยงเปนสอการเรยนทมงเนนใหผเรยนไดมสวนรวมในการเรยนอยางแขงขนและไดขอมลยอนกลบอยางฉบพลน อกทงยงไดประโยชนจากความสาเรจหรอการเสรมแรง มการเรยนอยางเปนขนตอนตามความสามารถของผเรยน ซงสอดคลองกบพรวภา แสงจนทร

123

(2542 :59) ทกลาววาชดการสอนทจดกจกรรมการเรยนทเนนกระบวนการกลมเปนสาคญเปนการเปดโอกาสใหผเรยนมปฏสมพนธกน ไดแสดงความคดอยางเสร รจกการทางานรวมกนเปนหมคณะ ทาใหนกเรยนไดมโอกาสชวยเหลอซงกนและกน นอกจากนการใชสอการสอนทหลากหลายในลกษณะสอประสม จะชวยใหผเรยนทงผเรยนเกง ปานกลางและออนไดเขาใจและบรรลตามวตถประสงคของผเรยนเรวยงขน

4. ผลการประเมนความรความเขาใจของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 กอนและหลงเรยนดวยชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย พบวา ความรความเขาใจของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 กอนและหลงการใชชดการสอนแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 โดยหลงการใชชดการสอน นกเรยนมความรความเขาใจสงกวากอนใช ชดการสอน ทงนเนองจากชดการสอนทสรางขนเนนใหผเรยนไดมการฝกปฏบตกจกรรมจรง ทาใหนกเรยนเกดความชานาญ สามารถปฎบตทานาฎยศพทและภาษาทาไดถกตอง สอดคลองกบบงอรอนเมธางกล (2542:161-191) ทกลาววา กระบวนการปฏบตเปนกระบวนการทเนนใหผเรยนปฏบตจนเกดทกษะ เกดความชานาญ จดเปนการเรยนรดานทกษะพสยทตองมการฝกฝนในทกษะทมตนแบบสอดคลองกบผลการวจยของดวงเดอน คปตคาร (2541 : บทคดยอ) ไดศกษาประสทธภาพของชดการสอน เรองสาระของทานองเพลงไทยผานทกษะการขบรอง สาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 พบวาผลการเรยนกอนและหลงเรยนแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 สอดคลองกบนวฒน ไมใหญเจรญวงศ (2544 : บทคดยอ) ไดพฒนาชดการสอนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร สาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 พบวา ผลสมฤทธทางการเรยนดานทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรกอนเรยนและหลงเรยนดวยชดการสอนแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 นอกจากนยงสอดคลองกบ ปรมาภรณอนพนธ (2544 : 89) ไดทาการวจยเรองการพฒนาชดการสอนคณตศาสตรทเกยวของกบชวตประจาวน แบบสบสวนชนมธยมศกษาปท 4 เรอง ตรรกศาสตรเบองตน พบวา ผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตรของนกเรยนภายหลงการสอนดวยชดการสอนสงกวากอนไดรบการสอนดวย ชดการสอนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 และจรยา ศรสดด (2545:บทคดยอ)ทศกษา เกยวกบการพฒนาชดการสอนเรองวทยาศาสตรเพอการสรางสรรคสาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 พบวา ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนกอนและหลงการใชชดการสอนแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 แสดงวาชดการสอนสามารถพฒนาทกษะทางการเรยนของนกเรยนได นอกจากน ดงนนวธสอนโดยใชชดการสอน จงเปนกระบวนการเรยน

124

การสอนทสามารถพฒนาทกษะทางการเรยนคาและการเรยนรดวยตนเองไดอยางมประสทธภาพและมประสทธผล

ผลการประเมนความสามารถในการปฏบตเกยวกบ นาฏยศพทและภาษาทาพบวา ในภาพรวมนกเรยนมความสามารถในการปฏบตทานาฏยศพทไดถกตองและสวยงาม เมอแยกเปนรายดาน พบวา นกเรยนสามารถปฏบตทานาฎยศพทไดถกตองและสวยงามมากกวาทาภาษาทา ทงนเนองมาจากนาฏยศพท เปนทาพนฐานทใชประกอบการราแบบตาง ๆ ซงประยกตมาจากทาทางของคนตามธรรมชาต ซงสอดคลองกบสมตร เทพวงษ (2541 : 191-223) ทกลาววาการแสดงทาทางการราทางนาฏศลปไทยนนจะมพนฐานมาจากทาคนตามธรรมชาตและนามา ดดแปลงปรบปรงใหวจตรงดงามออนชอย เรยกวาเปนภาษาทางนาฏศลป ซงการศกษาทางดานนาฏศลปไทย ไมวาจะเปนการแสดงโขน ละคร หรอระบาเบดเตลดตาง ๆ กด ทาทางทผแสดงแสดงออกมานนยอมมความหมายเฉพาะ ยงหากไดศกษาอยางดแลว อาจทาใหเขาใจในเรองการแสดงมากยงขนทงในตวผแสดงเองและผทชมการแสดงนน ๆ

ผลการวเคราะหความคดเหนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทมตอการเรยนโดยใชชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย พบวา ผเรยนเหนดวยกบคณสมบตของชดการสอน เรอง นาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทยอยในระดบมากทกดาน โดยเฉพาะดานลกษณะของชดการสอน ทงนเนองจากชดการสอนสรางขนใหสอดคลองกบเนอหาปรบปรงจนมประสทธภาพตามเกณฑมาตรฐาน สสนสวยงาม ครและนกเรยนสามารถใชรวมกนได มรปภาพประกอบสวยงามและเหมาะสมกบเนอหา มกจกรรมหลากหลายทาใหนกเรยนเกดความสนกสนานในการเรยนร สงเสรมความรบผดชอบและวนยในตนเอง นกเรยนไดฝกทกษะการแสวงหาความร ไดทากจกรรมอยางหลากหลาย ทงยงสอมากมายชวยใหนกเรยนไดเรยนรจากหลายวธและสอชวยเสรมสรางความรไดมาก ชวยใหผเรยนสนใจ สนกสนาน เพลดเพลนในการเรยน สรางบรรยากาศทดในการเรยนร สอดคลองกบ นภา โสภาสมฤทธ (2541 : 10) ทกลาววา ชดการสอนทสรางขนอยางมระบบและมคณคา ชวยลดภาระของครผสอนและผเรยนไดรบความรในแนวเดยวกน เนองจากชดการสอนมจดมงหมายทชดเจน มขอเสนอแนะในการทากจกรรม การใชสอ และมการประเมนผลผเรยนอยางครบถวน ดวงใจ พฒนไชย (2541 :56 ) ทกลาววา ชดการสอนทดตองมความสอดคลองกบเนอหาและจดมงหมายของหลกสตร สอดคลองและตอบสนองตอความตองการของผเรยน ผเรยนมสวนรวมในการทากจกรรมจรงชวยให ผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยนสงขน สอดคลองกบงานวจยของสนต จาแพง(2539 : 85) ไดผลตชดการสอนกลมสรางเสรมประสบการณชวตเรองสงเสพตดใหโทษ

125

สาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ผลการวจย พบวา ความคดเหนของ นกเรยนทมตอการสอนโดยใชชดการสอน อยในระดบมาก ทานองเดยวกน ภลลภ อนทมาตร (2543 : 87) ไดพฒนาชดการสอน วชาวทยาศาสตร เรอง การขนสงและการสอสาร ผลการวจย พบวา ความคดเหนของนกเรยนทมตอการสอนโดยใชชดการสอน โดยภาพรวมเหนดวยอยในระดบมาก

ขอเสนอแนะ

จากการพฒนาชดการสอนเรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 ผวจยไดสรปแนวคดและขอเสนอแนะเกยวกบประเดนดงตอไปน คอขอเสนอแนะเพอการนาชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทยไปใช และ ขอเสนอแนะเพอการวจยครงตอไป โดยมรายละเอยดดงตอไปน

ขอเสนอแนะเพอการนาชดการสอนเรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทยไปใชจากขอคนพบของการวจย ผวจยมขอเสนอแนะเกยวกบชดการสอน เรองนาฏยศพท

และภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 ไปใช ดงน1. จากผลการวจย พบวา การปฏบตดานภาษาทา และการนาภาษาทาไปใช ม

ความสามารถคะแนนเฉลยนอยกวาทานาฎศพท ดงนน ผสอนควรใหคาแนะนา ไปพรอมกบการใชสอประกอบการเรยนเกยวกบดานภาษาทา หรอเชญผทมความชานาญมาสาธต เพอใหนกเรยนเกดความเขาใจมากยงขน

2. จากผลการวจย พบวา การเรยนรแบบกจกรรมกลมในวชานาฏศลปนน ผเรยนยงไมคนเคย ทาใหบางครงกจกรรมกลมไมราบรน ดงนน ผสอนควรกระตนใหผเรยนในกลมตระหนกถงบทบาทของตนเองในการเรยนรแบบกจกรรมกลม เพอใหผเรยนไดมสวนรวมในการทากจกรรมตาง ๆ รวมกบกลมของตน

3. จากผลการวจย พบวา การนาชดการสอนไปทดลองใชจดกจกรรมการเรยนการสอนนน บางกจกรรมนกเรยนปฏบตเกนเวลาทกาหนดไว ดงนนผสอนควรยดหยนเวลาใหมความเหมาะสมกบกจกรรมตาง ๆ เชนใหศกษานอกเวลา ตอนเยน หรอชวโมงทนกเรยนวาง

126

ขอเสนอแนะเพอการวจยครงตอไปการพฒนาชดการสอนเรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยน

มธยมศกษาปท 1 เปนแนวทางหนงในการสนบสนนการจดการเรยนร ทเนนผเรยนเปนสาคญตามแนวปฏรปกระบวนการเรยนร ดงนนในการพฒนาชดการสอน ควรมการศกษาเพมเตมและทาการวจยในประเดนดงตอไปน

1. จากผลการวจย พบวา การใชสอประสมในชดการสอนชวยใหนกเรยนมความรความเขาใจในเนอหาวชามากขน และนกเรยนมความสนใจสอทแปลกใหมและทนสมย ดงนนควรมการวจยเพอพฒนาคอมพวเตอรชวยสอนเรอง นาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทยสาหรบนกเรยนมธยมศกษา เพอใหนกเรยนทไมเขาใจใชศกษาดวยตนเองทงในและนอกเวลาเรยน

2. จากผลการวจยพบวา การนาทานาฏยศพทและภาษาทาไปใชจรงของนกเรยนนนยงไมนาพงพอใจ จงควรมการวจยเพอพฒนาชดการสอนเรองการประยกตนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบประกอบการขบรองของนกเรยนมธยมศกษา เพอใหนกเรยนมแนวทางในการนาความรไปใชในชวตประจาวน

3. จากผลการวจย พบวา ชดการสอนทใชสอและกจกรรมทหลากหลายทาใหผเรยนเรยนรอยางสนกสนาน และมความรเพมขน จงควรมการวจยและพฒนาชดการสอนเกยวกบนาฏศลปของทองถน เชน ทารา เพลงพนบาน การละเลนในงานประเพณของทองถนโดยใชสอประสมอยางหลากหลาย รวมทงกจกรรมทสนกสนานนาสนใจ ไมนาเบอ เพอใหผเรยนไดเรยนรเกยวกบนาฏศลปของทองถนอยางเพลดเพลนทาใหเกดความรกและความภมใจ ในทองถนของตน

127

บรรณานกรม

กรมวชาการ. คมอหลกสตรมธยมศกษา พทธศกราช 2521 (ฉบบปรบปรง พ.ศ.2533).กรงเทพ ฯ :โรงพมพครสภาลาดพราว , 2537.

. คมอหลกสตรวชาศลประดบมธยมศกษา พทธศกราช 2521 (ฉบบปรบปรงพ.ศ.2533). กรงเทพ ฯ :โรงพมพครสภาลาดพราว , 2540.

กระทรวงศกษาธการ. ก พระราชบญญตการศกษาแหงชาต ฉบบกฤษฎกา. กรงเทพ ฯ :โรงพมพครสภาลาดพราว, 2542.

. ข หลกสตรมธยมศกษา พทธศกราช 2521 (ฉบบปรบปรง พ.ศ.2533).กรงเทพฯ : โรงพมพการศาสนา, 2542.

กลยา ยอดระยบ. “การสรางวดทศนประกอบการสอนกจกรรมนาฏศลป สาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6.” วทยานพนธปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการประถมศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยบรพา, 2535.

กาญจนา คณารกษ. การออกแบบการเรยนการสอน. นครปฐม : โรงพมพมหาวทยาลยศลปากร,2539.

กาญจนา ธญญะโชโค และ เสาวคนธ อรณรตน. “ขอคดจากการตดตามผลและการใชหลกสตรประถมศกษา ในปงบประมาณ 2524.” สารพฒนาหลกสตร 24,9 (กนยายน 2526) : 56 – 62.

กาญจนา อนทรสนานนท และรจ ศรสมบต. ราวงมาตรฐาน. พมพครงท 7. กรงเทพ ฯ :โรงพมพไทยวฒนาพานช, 2545.

กดานนท มลทอง. เทคโนโลยการศกษารวมสมย. กรงเทพ ฯ : โรงพมพชวนพมพ, 2540. . เทคโนโลยการศกษาและนวตกรรม พมพครงท 2. กรงเทพ ฯ :

อรณการพมพ, 2543.เกรยงศกด บาทชาร. “ปญหาการจดการเรยนการสอนวชาศลปศกษา ชนมธยมศกษาปท 1

โรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา สงกดสานกงานการประถมศกษาจงหวดอดรธาน.” รายงานการศกษาคนควาอสระ ปรญญาการศกษามหาบณฑตสาขาวชาเทคโนโลยการศกษา มหาวทยาลยมหาสารคาม, 2543.

128

จรยา ศรสดด. “การพฒนาชดการสอน เรอง วทยาศาสตรเพอการสรางสรรค สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1.” วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑตสาขาวชาหลกสตรและการนเทศ มหาวทยาลยศลปากร, 2545.

จนทรเพญ พงศครเสน. “ชดการสอนทมประสทธภาพกลมสรางเสรมลกษณะนสย(แขนงดนตร – นาฏศลป) หนวยท 3 เรองกจกรรมเนนการฟง ชนประถมศกษาปท 6.”รายงานการศกษาคนควาอสระ ปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาเทคโนโลยการศกษา มหาวทยาลยมหาสารคาม , 2540.

จารณ ลมปนานนท. “การใชชดฝกกจกรรมนาฏศลปดวยตนเอง สาหรบครชนประถมศกษาปท 4.” วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาประถมศกษาบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม, 2539.

จดาภา วายโสภา. “ปญหาและแนวทางการสอนดนตรและนาฏศลปของครผสอนในโรงเรยนสงกดสานกงานการประถมศกษาจงหวดอดรธาน นอกเขตสขาภบาล.”รายงานการศกษาคนควาอสระ ปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาเทคโนโลยการศกษา มหาวทยาลยมหาสารคาม, 2543.

จฑารตน จนทะนาม. “การพฒนาชดการแกปญหาคณตศาสตรดวยตนเอง ทใชการตนประกอบสาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1.” ปรญญานพนธการศกษา-มหาบณฑต สาขาวชาการมธยมศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร, 2543.

ฉววรรณ ศรสงขทอง. “การสรางและหาประสทธภาพของชดการสอนซอมเสรมวชาคณตศาสตร เรองทศนยม ชนประถมศกษาปท 5.” ปรญญานพนธการศกษา-มหาบณฑต สาขาวชาการประถมศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร, 2541.

ฉลองชย สรวฒนบรณ. การเลอกและใชสอการสอน. กรงเทพฯ : ม.ป.ท., 2528.ฉตรชย เฉลมอสระชย. “การสรางแบบวดความรความเขาใจของนกเรยนเกยวกบลกษณะความ

มนาใจนกกฬา. ” วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหาบณฑตสาขาวชาพลศกษา จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2525.

ฉนทนา อดมสน. นาฏศลปและการละครระดบประถมศกษา. ขอนแกน : มหาวทยาลยขอนแกน, 2533.

129

ชยยงค พรหมวงศ. “นวตกรรมการศกษา.” ใน เอกสารประกอบชดวชาเทคโนโลยและสอสารการศกษา หนวย 11 – 15, 115 – 123. นนทบร : มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช,2525.

ชยยงค พรหมวงศ และคนอน ๆ. เทคโนโลยและสอการศกษา. กรงเทพมหานคร : โรงพมพอมรนทรการพมพ, 2523.

ชยยงค พรหมวงศ และคณะ. ระบบสอการสอน. กรงเทพ ฯ :โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย,2520.

ชชพ ออนโคกสง. “การผลตชดการสอนระดบประถมศกษา กลมสรางเสรมประสบการณชวตชนประถมศกษาปท 3 เรองเสยง.” ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑตสาขาวชาการประถมศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒบางเขน, 2533.

โชดก เกงเขตรกจ. “ชดการสอนรองเพลงวชาศลปะกบชวตสาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนโดยใชคาราโอเกะเปนสอหลก.” ปรญญานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑตสาขาวชามธยมศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 2533.

ไชยยศ เรองสวรรณ. เทคโนโลยการศกษา ทฤษฎและการวจย. กรงเทพ ฯ : โรงพมพโอเดยนสโตร, 2533.

ฐาปนย ธรรมเมธา. 468 101 สอการศกษาเบองตน. นครปฐม : มหาวทยาลยศลปากร, 2541.ดวงใจ พฒนไชย. “ผลการใชชดการสอนวชาดนตร เรองโนตสากลเบองตน ตอผลสมฤทธทาง

การเรยนของนกเรยนทมรปแบบการเรยนแตกตางกน.” รายงานการศกษาคนควาอสระ ปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาจตวทยาการศกษา มหาวทยาลยมหาสารคาม, 2541.

ดวงเดอน คปตคาร. “การศกษาประสทธภาพของชดการสอน เรอง สาระทานองเพลงไทย ผานทกษะการขบรอง สาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 5. ” วทยานพนธปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาดนตร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล,2541.

นพนธ ศขปรด. นวตกรรมเทคโนโลยการศกษา. ชลบร : ภาควชาเทคโนโลยการศกษามหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ บางแสน, 2525.

130

นภา โสภาสมฤทธ. “การศกษาประสทธภาพของชดการสอนเรองแบบฝกทกษะการดดจะเขเบองตน สาหรบนกเรยนชนตนปท 1 วชาเอกจะเข วทยาลยนาฏศลป.” วทยานพนธปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาดนตร บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยมหดล, 2541.

นภาภรณ กลาหาญ. “การใชชดการสอนซอมเสรมทมตอผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตรเรอง การบวก ลบ คณ หาร เศษสวน ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ทมผลการเรยนคณตศาสตรตา.” วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหาบณฑตสาขาวชาหลกสตรและการสอน บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2542.

นวฒน ไมใหญเจรญวงศ. “การพฒนาชดการสอนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร สาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6.” วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑตสาขาวชาหลกสตรและการนเทศ มหาวทยาลยศลปากร, 2544.

นชลดา สองแสง. “การสรางชดการสอนวชาคณตศาสตร เรองการบวก การลบ ในระดบชนประถมศกษาปท 1.” ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการประถมศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร,2540.

บงอร อนเมธางกล. พฤตกรรมการสอนนาฏศลป. สงขลา : ภาควชาหลกสตรและการสอนคณะครศาสตร สถาบนราชภฏราชนครนทร, 2542.

บญเกอ ควรหาเวช. นวตกรรมการศกษา. กรงเทพฯ : เจรญวทยการพมพ, 2530.บญชม ศรสะอาน. การพฒนาการสอน. กรงเทพ ฯ : สวรยาสาสน, 2537.บปผา ประทปทอง. “ตวแปรทเกยวของกบทศนคตตอการเรยนวชาดนตร - นาฏศลปของ

นกเรยนชนประถมศกษาตอนปลายโรงเรยนประถมศกษา สงกดกรงเทพมหานครเขตคลองสาน กรงเทพมหานคร.” ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑตสาขาวชาจตวทยาการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร, 2542.

ปรมาภรณ อนพนธ. “การพฒนาชดการสอนคณตศาสตรทเกยวกบชวตประจาวนแบบสบสวนสอบสวน ชนมธยมศกษาปท 4 เรองตรรกศาสตรเบองตน.” ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการมธยมศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร, 2544.

131

ประหยด จระวรพงศ. หลกการและทฤษฎทางเทคโนโลยการศกษา. กรงเทพ ฯ : ศลปะบรรณาคาร, 2530.

เปรอง กมท. ชดการสอน. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร, 2518.พรวภา แสงจนทร. “การพฒนาชดการสอนแบบวเคราะหระบบ เรอง สารเคมของนกเรยนชน

ประถมศกษาปท 6.” วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาเทคโนโลยการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร, 2542.

พวงรตน ทวรตน. การสรางและพฒนาแบบทดสอบผลสมฤทธ. กรงเทพมหานคร :มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร, 2530.

ไพรช ดรภคสร. “สภาพการสอนดนตรในระดบประถมศกษา ของโรงเรยนประถมศกษาสงกดสานกงานการประถมศกษาอาเภอกนทรวชย จงหวดมหาสารคาม.”วทยานพนธปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาดนตร บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยมหดล, 2544.

ภลลภ อนทมาตร. “การพฒนาชดการสอนวชาวทยาศาสตรเรองการขนสงและการสอสาร.”วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาหลกสตรและการนเทศบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร, 2543.

ภาวด เยยมสถต. “การสรางชดการสอนมนคอรส วชา ง 012 งานชางพนฐาน เรองการอานแบบเบองตน ตามหลกสตรมธยมศกษาตอนตน พ.ศ.2521 (ฉบบปรบปรง พ.ศ.2533).” ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต สาขาวชาอตสาหกรรมศกษาบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสาานมตร, 2541.

ยพน พพธกล และอรพรรณ ตนบรรจง. สอการเรยนการสอนคณตศาสตร. กรงเทพ ฯ :คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2531.

รชน สมบตร. “การพฒนาชดการสอนคณตศาสตร เรอง "การหาร" สาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 4.” วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาวทยาศาสตรศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม, 2535.

เรณ โกศนานนท. นาฏศลปไทย. กรงเทพ ฯ : วฒนาพานช, 2528. . ก นาฏยศพท ภาษาทานาฏศลปไทย. กรงเทพ ฯ :โรงพมพไทยวฒนาพานช,

2544. . ข สบสานนาฏศลปไทย. พมพครงท 7 . กรงเทพ ฯ : โรงพมพไทยวฒนาพานช,

2544.

132

วรสรวง สทธสวรรค. “ผลสมฤทธทางการเรยนกจกรรมนาฏศลปไทยของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ทไดรบการสอนซอมเสรม 2 รปแบบ.” วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาเทคโนโลยทางการศกษา บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยเชยงใหม, 2541.

วสนต อตศพท. วธสอนทวไป. ปตตาน : มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน,2524

วชย วงษใหญ. พฒนาหลกสตรการสอนมตใหม. พมพครงท 3. กรงเทพ ฯ : ธเนศวรการพมพ, 2525.

วรยะ ศรชานนท. “การพฒนาและประเมนชดการเรยนการสอนซอมเสรมทกษะการคณสาหรบชนประถมศกษาปท 2.” ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑตสาขาวชาการประถมศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร, 2532.

วณา วโรตมะวชญ. การออกแบบการสอนอยางมระบบ. เชยงใหม : ภาควชาประถมศกษาคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม, 2531.

ศรพงศ พยอมแยม. การเลอกและการใชสอการเรยนการสอน. กรงเทพมหานคร : โอเดยนสโตร, 2533.

ศรพร ปตตะพงศ. “ประสทธภาพของชดการสอน เรอง การผสมเสยงผานทกษะการฟง สาหรบนกศกษาสถาบนราชภฏพบลยสงคราม.” วทยานพนธปรญญาศลปศาสตร-มหาบณฑต สาขาวชาดนตร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล, 2543.

ศรพร สายแวว. “การสรางชดการสอนทมประสทธภาพวชาสงคมศกษา ส 204 เพอนบานของเราเรอง วฒนธรรมและความเปนอยของอนเดย จน ญปน ตามหลกสตรมธยมศกษาพ.ศ. 2521.” ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการมธยมศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ มหาสารคาม, 2533.

สมจตร เคาอน. “ชดการสอนปฏบตเครองสายไทย ในรายวชาดนตรไทยปฏบตตามความถนด(ศ 028) สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4.” วทยานพนธปรญญาศลปศาสตร-มหาบณฑต สาขาวชาดนตร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล, 2543.

สมบรณ สงวนญาต. เทคโนโลยทางการเรยนการสอน. กรงเทพมหานคร : โรงพมพกรมศาสนา,2534.

133

สงคม ทองม. “ทศนะของผเชยวชาญทางดานการพฒนาหลกสตร นกวชาการทางดานศลปศกษา และผใชหลกสตร ทมตอวชาศลปศกษาในหลกสตรมธยมศกษาตอนตน (ฉบบปรบปรง พ.ศ. 2533).” วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหาบณฑตสาขาวชาศลปศกษา บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2534.

สทธา สบดา. “การพฒนาชดการสอน เรอง โจทยปญหาคณตศาสตรโดยใชขอมลทองถนสาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 5.” วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตร-มหาบณฑต สาขาวชาหลกสตรและการนเทศ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร, 2545.

สามารถ จยทอง. “การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน สมรรถภาพความรความเขาใจทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย ชนประถมศกษาปท 4 โดยใชชดการสอนกบการสอนตามปกต.” รายงานการวจย ฝายวจยและประเมนผลทางการศกษาสานกงานการประถมศกษาจงหวดอางทอง, 2540.

สายฝน สระอาษา. “การศกษาเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนในวชานาฏศลประหวางการสอนโดยใชสอวดทศนกบการสอนโดยไมใชสอวดทศน ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 : ศกษารายกรณโรงเรยนวดใหมลานกแขวก.” ปรญญานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาเทคโนโลยสงคมบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกรก, 2533.

สกร เจรญสข. สนทรยศาสตรทางดนตร. นครปฐม : มหาวทยาลยมหดล, 2539.สจน กระสาทอง. “ชดการสอนฝกทาแผนภาพโครงเรองจากบทอานภาษาไทย สาหรบนกเรยน

ชนประถมศกษาปท 4.” วทยานพนธปรญญาการศกษามหาบณฑตสาขาวชาการประถมศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาสารคาม, 2540.

สจรต เพยรชอบ. ระบบการศกษา. กรงเทพ ฯ : คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร,2538.

สดสาคร โพธชย. “ชดการสอนทมประสทธภาพ หนวยคณตศาสตรแสนสนก สาหรบชนอนบาล 2.” รายงานการศกษาคนควาอสระ ปรญญาการศกษามหาบณฑตสาขาวชาการประถมศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาสารคาม, 2540.

134

สนย การสมพจน. “การศกษาผลการเรยนกลมการงานพนฐานอาชพ เรอง การถนอมอาหารของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ทเรยนโดยใชชดการสอนแบบศนยการเรยน.”ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการประถมศกษาบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร, 2540.

สภสสร วชรคปต. “ชดการสอนการอานจบใจความโดยใชนทาน สาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 3.” วทยานพนธปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการประถมศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยบรพา, 2543.

สมตร เทพวงษ. นาฏศลปไทย นาฏศลปสาหรบครประถมและมธยม. กรงเทพฯ : สานกพมพโอเดยนสโตร, 2541.

สรพล ทศนวรานนท. “การสรางชดการสอนรายวชายอย (Minicourse) กลมสรางเสรมประสบการณชวต ชนประถมศกษาปท 4 เรองปราจนบร.” ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการประถมศกษา บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร, 2541.

สรศกด วงศกาฬสนธ. “ปญหาการจดการเรยนการสอนวชาศลปะกบชวตของครผสอนระดบมธยมศกษาตอนตน ในโรงเรยนมธยมศกษา สงกดกรมสามญศกษาจงหวดนครพนม.” รายงานการศกษาคนควาอสระ ปรญญาการศกษามหาบณฑตสาขาวชาเทคโนโลยการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาสารคาม, 2544.

สรสทธ ปนะเล. “ปญหาการสอนกลมสรางเสรมลกษณะนสย แขนงดนตร – นาฏศลป ของครชนประถมศกษาปท 6 สงกดสานกงานการประถมศกษาจงหวดมหาสารคาม.”รายงานการศกษาคนควาอสระ ปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาเทคโนโลยการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาสารคาม, 2536.

สวทย มลคา และอรทย มลคา. เรยนรสครมออาชพ. พมพครงท 5. กรงเทพ ฯ : บรษทท. พ. พรนท จากด, 2544.

เสนห คงสบาย. “การพฒนาชดการสอน เรอง สงทอยรอบตวเรา สาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 2.” วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาหลกสตรและการนเทศ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร, 2545.

เสาวนย สกขาบณฑต. เทคโนโลยทางการศกษา. กรงเทพ ฯ : โรงพมพสถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ, 2528.

135

เสาวลกษณ สรยะ. “การสรางชดการสอนวชาคณตศาสตร เรองการหาร สาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 3.” วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาเทคโนโลยทางการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม, 2540.

หทย ตนหยง. การสอนสงคมศกษาในโรงเรยนมธยมศกษา. พษณโลก : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ พษณโลก, 2525.

หทยรตน อนด. “การพฒนาชดการเรยนร เพอถายทอดภมปญญาทองถน สาหรบนกเรยนประถมศกษา.” วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาหลกสตรและการนเทศ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร, 2544.

อมรา สมพงษ. “ผลการสอนโดยวธใชสถานการณจาลองและโดยใชคมอคร วชาสงคมศกษาเรองการปกครองในระบอบประชาธปไตย ชนมธยมศกษาตอนปลาย.”ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการประถมศกษา บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร, 2541.

อรวรรณ บรรจงศลป และ อาภรณ มนตรศาสตร. หลกการสอนดนตรนาฏศลป เอกสารการสอนชดวชาการสอนกลมสรางเสรมลกษณะนสย หนวยท 8 สาขาวชาศกษาศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 1-50. กรงเทพ ฯ : สานกพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 2527.

Anderson, R.M. “Self Instructional as a Method of Preparing Elimentary School SochailStudies Teacher Trainees to Apply an Inductive Teaching Model.” DissertationAbstracts International 42, 11 (May 1982) : 4795 – A.

Best, John W. Research in Education. 4th ed. Englewood Cliffs, New Jersey : Prentice –Hall, Inc., 1981.

Brawley, Oletha Daniels. “A Study to Evaluate the Effects of using Multimedia InstructionalModules to Teach Time-telling to Retarded learners.” Dissertation AbstractsInternational 35, 7 (January 1975) : 4280 - A.

Brown, James W. Instructional Technology Media and Methods. New York : McGraw –Hill Book Co., 1973.

Delo, Dirk Andrew. “Using Multimedia Technology to Integrate the Teaching of High SchoolMathematics.” Doctoral Dissertation, University of Columbia, 1997.

136

Duan,Jame E. Individualized Instructional Program and Materials. New Jersey :Englewood Cliffs Company, 1973.

Good, Carter V. Dictionary of Learning. 3rd ed. New York : McGraw – Hill BookCompany Inc, 1973.

Gordon,L. Module on Module O – A. Florida : Department of Education, 1973.Kemp, Jerrold E, and Deane K. Dayton. Planning and Producting Instructional Media.

5th ed. New York : Harper and Row, 1985.Schardt, LawrenceAndrew. “Students Perceptions of Instructional Systems Design

Component for Level Instruction in Soil 422.” Dissertation AbstractsInternational 38, 256 (September 2000) : 422 - A.

Vivas, David A. “The Design and Evaluation of Course in Thinking Operation for FirstGrades in Venezuela (Cognitive, Elementary learning).” Dissertation AbstractsInternational 46, 3 (September 1985) : 603 - A.

ภาคผนวก

138

ภาคผนวก ก

รายชอผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอทใชในการวจย

139

รายชอผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอทใชในการวจย

1. รศ. ศรพงศ พยอมแยม รองศาสตราจารยประจาภาควชาเทคโนโลยการศกษา มหาวทยาลยศลปากร วทยาเขตพระราชวงสนามจนทร จ. นครปฐม

2. ผศ. วนแรม สมบรณสาร ผชวยศาสตราจารยประจาภาควชามนษยศาสตรมหาวทยาลยราชภฏนครปฐม จ. นครปฐม

3. นายเทอดศกด สถาปตานนท ศกษานเทศก ระดบ 7 สานกงานเขตพนทการศกษาสพรรณบร เขต 1 จ. สพรรณบร

140

ภาคผนวก ข

เครองมอทใชในการวจย

- แบบสมภาษณ- แบบสอบถามความตองการ- ชดการสอน- แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน- แบบประเมนความสามารถในการปฏบต- แบบสอบถามความคดเหน

141

แบบสมภาษณ(ผเชยวชาญดานนาฏศลปและผสอนวชานาฏศลป)

เรองการพฒนาชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทยสาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1

คาชแจงแบบสมภาษณฉบบนเปนแบบสมภาษณเกยวกบ ชดการสอนเรอง นาฏยศพทและภาษา

ทานาฏศลปไทย วชานาฏศลป เพอเปนขอมลประกอบการพจารณาในการพฒนาชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 ซงเปนแบบสมภาษณแบบมโครงสราง โดยแบงแบบสมภาษณออกเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 สถานภาพและขอมลทวไปของผตอบใหสมภาษณ จานวน 6 ขอตอนท 2 ความคดเหนของครวชานาฏศลปในการพฒนาชดการสอน จานวน 6 ขอตอนท 3 ความคดเหนและขอเสนอแนะเพมเตม จานวน 1 ขอ

142

แบบสมภาษณผเชยวชาญดานนาฏศลปและผสอนวชานาฏศลป

เกยวกบการพฒนาชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทยสาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1

ตอนท 1 สถานภาพและขอมลทวไปของผใหสมภาษณ1. เพศ………………………………2. อาย…………………………………...ป3. วฒการศกษา……………………………………...4. ตาแหนง………………………………………………………………….5. ประสบการณการดานการสอน………………………………………………ป6. ประสบการณดานนาฏศลป………………………………………………….….ป

ตอนท 2 ความคดเหนของครวชานาฏศลปในการพฒนาชดการสอน1. ทานคดวารปแบบของชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทยควร

มรปแบบ เปนอยางไร……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. ทานคดวาชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย ควรมขอบขาย เนอหาเกยวกบอะไรบาง………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

143

3. ทานคดวาชดการสอน เรอง นาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย ควรจดกจกรรมการเรยนการสอนอยางไร………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

4. ทานคดวาชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย ควรใชสอการเรยนการสอนอะไรบาง………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

5. ทานคดวาชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย ควรใชเวลาในการเรยนการสอนในแตละขอบขายเนอหา (ตามขอ 2) เทาใด จงจะเหมาะสม………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

6. ทานคดวาชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย ควรประเมนผลอยางไร………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ตอนท 3 ความคดเหนและขอเสนอแนะเพมเตมเกยวกบ ชดการสอน เรอง นาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

144

สรปผลการประเมนความสอดคลองของแบบสมภาษณความคดเหนของผเชยวชาญและผสอนวชานาฏศลปเกยวกบการพฒนาชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย

สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1+ 1 หมายถง แนใจวาขอคาถามมความเหมาะสม 0 หมายถง ไมแนใจวาขอคาถามมความเหมาะสม- 1 หมายถง แนใจวาขอคาถามไมมความเหมาะสม

ระดบความคดเหนขอคาถาม คนท

1คนท

2คนท

3ดชน

ความสอดคลอง1.ทานคดวาชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทา นาฏศลปไทยควรมรปแบบ ลกษณะอยางไร………… +1 +1 +1 1.002. ทานคดวาชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทา นาฏศลปไทย ควรมขอบขายเนอหาอะไรบาง……… +1 +1 +1 1.003. ทานคดวาชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทา นาฏศลปไทย ควรจดกจกรรมการเรยนการสอน อยางไรบาง…………………………………………… +1 +1 +1 1.004. ทานคดวาชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทา นาฏศลปไทย ควรใชสอการเรยนการสอนอะไรบาง… +1 +1 +1 1.005. ทานคดวาชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทา นาฏศลปไทย ควรใชเวลาในการเรยนการสอน ในแตละขอบขายเนอหา (ตามขอ 2) เทาใด จงจะ เหมาะสม..................................................................

+1 +1 +1 1.00

6. ทานคดวาชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทา นาฏศลปไทย ควรมการประเมนผลการเรยนการสอน อยางไร……………………………………………….. +1 +1 +1 1.007. ความคดเหนและขอเสนอแนะเพมเตมเกยวกบ ชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย +1 +1 +1 1.00

เฉลย 1.00

145

แบบสอบถาม(นกเรยนมธยมศกษาปท 1)

เรองการพฒนาชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทยสาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1

คาชแจง1. แบบสอบถามฉบบนเปนแบบสอบถามเกยวกบนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย

วชานาฏศลป แบงออกเปน 3 ตอน ดงนตอนท 1 สถานภาพและขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม จานวน 1 ขอตอนท 2 ความตองการของนกเรยนในการเรยนดวยชดการสอน จานวน 4 ขอตอนท 3 ความคดเหนและขอเสนอแนะเพมเตม จานวน 1 ขอ

2. ขอมลทไดจากการตอบแบบสอบถามทง 3 ตอนดงกลาว จะนาไปใชในการพฒนาชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1 ชดการสอนน คอ สอการสอนในรปของเอกสารและสอประกอบการเรยนการสอนทมความสอดคลองกบเนอหาเรองนาฏยศพทและภาษาทา ซงประกอบดวยสอหลายชนดใสไวในกลองหรอซอง สามารถนาไปใชไดสะดวก ซงจะเปนประโยชนตอการเรยนวชานาฏศลปของนกเรยน

3. ขอใหนกเรยนอานดวยความตงใจและตอบแบบสอบถามทกขอตามความเปนจรง

146

แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนเกยวกบการพฒนาชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย

สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1

ตอนท 1 สถานภาพและขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถามคาชแจง : โปรดทาเครองหมาย / ลงใน

1. เพศ ชาย หญง2. อาย............................ป3. ประสบการณการเรยนนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย เคยเรยน ไมเคยเรยน

ตอนท 2 ความตองการของนกเรยนในการเรยนดวยชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทยคาชแจง : โปรดทาเครองหมาย / ลงใน หรอเตมขอความลงในชองวางทกาหนดให

1. นกเรยนตองการใหนาชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย มาใชในการจดการเรยนการสอนหรอไม (ถาตอบตองการ ใหตอบขอตอไป)

ตองการ เพราะ……………………………………………….……………… ไมตองการ เพราะ………………………………………………………….

2. ชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย ทนกเรยนตองการควรมเนอหาเกยวกบอะไรบาง (เลอกไดมากกวา 1 ขอ)

ความหมายของนาฏยศพทและภาษาทา ความรเกยวกบนาฏยศพทและภาษาทา

การฝกปฏบตทานาฏยศพทและภาษาทา การนาทานาฏยศพทและภาษาทาไปใช

ประโยชนของนาฏยศพทและภาษาทา อน ๆ(เกยวกบนาฏยศพทและภาษาทา)……………………………………

147

3. ชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย ทนกเรยนตองการควรมรปแบบอยางไร (เลอกไดมากกวา 1 ขอ)

มสอหลายชนด นกเรยนใชเปนรายบคล

สอมสสนสดใสนาสนใจ มภาพประกอบสสนสวยงาม เปนชดการสอนทครกบนกเรยนใชรวมกน กจกรรมหลากหลายไมนาเบอ เชน กจกรรมกลม การฝกปฏบต ฯลฯ อน ๆ……………………………………

4. ชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย ทนกเรยนตองการควรมสออะไรบาง (เลอกไดมากกวา 1 ขอ)

ใบความร / เอกสารอานประกอบ รปภาพ วดทศน (วดโอ) เทปเพลง ใบงาน / บตรคาสง บคคล (คร,วทยากรภายนอก) บตรคา บตรภาพ วซด อน ๆ……………………..

ตอนท 3 ความคดเหนและขอเสนอแนะเพมเตมเกยวกบชดการสอน เรอง นาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย ทนกเรยนตองการ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

148

สรปผลการประเมนความสอดคลองของแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนเกยวกบการพฒนาชดการสอน เรองนาฏยศพท

และภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1โดยผเชยวชาญ

+ 1 หมายถง แนใจวาขอคาถามมความเหมาะสม 0 หมายถง ไมแนใจวาขอคาถามมความเหมาะสม- 1 หมายถง แนใจวาขอคาถามไมมความเหมาะสม

ระดบความคดเหนขอคาถาม คนท

1คนท

2คนท

3ดชน

ความสอดคลอง1.นกเรยนมความตองการใหนาชดการสอน เรอง นาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย มาใชใน การจดการเรยนการสอนหรอไม………………. +1 +1 +1 1.002. ชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทา นาฏศลปไทย ทนกเรยนตองการควรมเนอหา เกยวกบอะไรบาง………………………… +1 +1 +1 1.003. ชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทา นาฏศลปไทย ทนกเรยนตองการควรมรปแบบ อยางไร………………….…………………….. +1 +1 +1 1.004. ชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทา นาฏศลปไทย ทนกเรยนตองการควรมสอ อะไรบาง……………………………………… +1 +1 +1 1.005.ความคดเหนและขอเสนอแนะเพมเตมเกยวกบ ความตองการเรยนดวยชดการสอนเรอง นาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย................. +1 +1 +1 1.00

เฉลย 1.00

149

เรอง

⌫

150

คานา

พระราชบญญตการศกษาแหงชาตพทธศกราช 2452 ไดกาหนดแนวทางในการจดการศกษาไววา การจดการศกษาตองยดหลกวาผเรยนทกคนมความสามารถเรยนรและพฒนาตนเองได และถอวาผเรยนทกคนมความสาคญทสด ทงนการจดกระบวนการเรยนรใ ห จด เนอ หาสาระและกจกรรมใหสอดคลองกบความสนใจ ความถนดของผเรยน โดยคานงถงความแตกตางระหวางบคคล การฝกทกษะกระบวนการคด การจดการ และการประยกตความรมาใช จดกจกรรมใหผเรยนไดเรยนรจากประสบการณจรง ได ฝกปฏบต ใหนกเรยนสามารถทาได คดเปน และแกปญหาเปน จดการเรยนการสอนโดยผสมผสานสาระความรตาง ๆ รวมทงปลกฝงคณธรรมและจรยธรรม จดบรรยากาศ สภาพแวดลอม สอการเรยน และอานวยความสะดวกใหผเรยนเกด การเรยนรและรอบร สามารถเรยนรไดจากสอการเรยนรและแหลงการเรยนรทกประเภท

ชดการสอน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย น เปนชดการสอนทบรณาการระหวางนวตกรรมทางการศกษาทหลากหลาย ไดแก สอ อปกรณ และกระบวนการจดกจกรรมการเรยนการสอน ซงมงเนนใหผเรยนไดปฏบตจรง การคดรเรมสรางสรรค และมงเนนใหผเรยนเกดการเรยนรและแสวงหาความรดวยตนเองโดยครเปนเพยงทปรกษาและใหคาแนะนาในสงทผเรยนเกดปญหา เหมาะสาหรบใชเปนแนวทางในการจดกจกรรมการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญ

สมาพร มเนตรทพย

151

สารบญ หนา

วตถประสงค………………………………………………………………………… ๑คาแนะนาการใชชดการสอน……………………………………………………….. ๒สวนประกอบของชดการสอน………………………………………………………. ๓

คมอคร……………………………………………………………….……… ๔คาชแจงสาหรบคร……………………………………………………… ๕แผนการเรยนร………………………………………………………… ๑๖ใบความรสาหรบคร…………………………………………………… ๒๐เฉลยแบบทดสอบระหวางเรยน………………………………………… ๔๘

คมอนกเรยนชดการสอนยอยท 1 ………………………………………….. ๕๗คาชแจงสาหรบนกเรยน……………………………………………… ๕๘จดประสงคเชงพฤตกรรม……………………………………………… ๖๐ใบความร……………………………………………………….……… ๖๑ใบกจกรรม…………..………………………………………………… ๙๓

คมอนกเรยนชดการสอนยอยท 2 ………………………………………….. ๑๑๒คาชแจงสาหรบนกเรยน……………………………………………… ๑๑๓จดประสงคเชงพฤตกรรม……………………………………………… ๑๑๔ใบความร……………………………………………………….……… ๑๑๕ใบกจกรรม…………..…………………………………………………. ๑๓๑

เอกสารอางอง……….………………………………………………………….. ๑๕๐

152

๑

วตถประสงค

1. เพอใหผเรยนมความรความเขาใจ เรองนาฏยศพทและภาษาทา นาฏศลปไทย2. เพอใหผเรยนไดเรยนร เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย ดวยตนเอง โดยการใชชดการสอน3. เพอบรณาการสอและกจกรรมการเรยนการสอนใหผเรยนไดเรยนร4. เพอใหผเรยนเกดการเรยนรรวมกนในการปฏบตกจกรรมกลม5. เพอใหผเรยนสามารถปฏบตทานาฏยศพทและภาษาทา นาฏศลปไทยได

153

๒

⌦ ⌫⌫⌫

⌫ ⌫

⌫⌦⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫⌫

⌫⌫ ⌫ ⌫ ⌫⌫ ⌫

⌫⌫ ⌦⌫

154

๓

สวนประกอบของชดการสอน

คมอคร คมอนกเรยน

1. ชดการสอนมทงหมด 2 ชด ดงน 1.1ชดการสอนยอยท 1 เรองนาฏยศพท 1.2ชดการสอนยอยท 2 เรองภาษาทา2. คาชแจงสาหรบคร3. แผนการเรยนร4. ใบความรสาหรบคร5. สอประกอบการใชชดการสอน เชน วดทศน เทปเพลง6. แบบทดสอบวดความรความเขาใจ7. แบบประเมนความสามารถในการ ปฏบตทานาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย8. แบบสงเกตพฤตกรรมนกเรยน9. เฉลยแบบฝกหด และเฉลยแบบทดสอบ ระหวางเรยนดวยชดการสอน

1. คาชแจงสาหรบนกเรยน2. ใบความร3. ใบกจกรรม4. แบบทดสอบระหวางเรยน5. แบบประเมนความสามารถใน

การปฏบตทานาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย

155

⌫ ⌫

⌫๔

156

๕

⌫

⌫ ⌫

⌫ ⌫

⌫

157

๖

⌫

⌫

⌫⌫

⌫⌫

⌫

158

⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫

⌫⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫

๗

⌫⌫

⌫

159

⌫⌫ ⌫

⌫⌫⌫ ⌫⌫

⌦⌫ ⌫ ⌦⌫ ⌦⌫ ⌫ ⌫

๘

⌫⌫

⌫

⌦⌫

160

๙

⌫

⌫

⌫

⌫

⌫⌦⌫

⌫⌦

161

⌫ ⌫⌫ ⌫⌫ ⌫ ⌫

⌫

⌫⌫ ⌫⌦⌫

⌫ ⌫⌦⌫

⌫⌫ ⌫

๑๐⌫ ⌫

162

⌫ ⌫

๑๑

⌫⌫

⌫

163

๑๒

⌫⌫

⌫

⌫⌫

⌫⌦⌫

164

๑๓

⌫⌦ ⌫

⌦⌫ ⌫

⌫ ⌫⌫ ⌦

⌫ ⌦

⌫

⌫⌫⌫ ⌫

165

๑๔

⌫⌫

⌫⌫⌦

⌫⌫ ⌫

⌫

⌫

⌫

166

๑๕

⌫

⌫⌫

⌫

⌫⌫

167

⌫ ⌫ ⌦⌫⌫

⌫ ⌫⌫

⌫ ⌫⌫

⌫⌫

⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫

⌫⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫

⌫

⌫ ⌫⌫ ⌫

168

⌫ ⌫⌫⌫⌫ ⌫ ⌫⌫ ⌫

⌫⌫⌫

⌫

169

⌫⌫ ⌦⌫⌫

⌫ ⌫⌫

⌫ ⌫⌫ ⌫⌫ ⌫

⌫ ⌫

⌫ ⌫ ⌫ ⌫

⌫

⌫ ⌫⌫ ⌫

๑๘

170

⌫ ⌫⌫⌫⌫ ⌫ ⌫⌫ ⌫ ⌫

⌫⌫

⌫

๑๙

171

นาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย

นาฏศลปไทยมลกษณะทออนชอยงดงามถงทารา ซงสามารถสะทอนใหเหน ถงศลปวฒนธรรมของชาตได ปจจบนเยาวชนไทยสวนมากคดวานาฏศลปเปน ศลปการแสดงทเชองชาเกาโบราณไมทนสมยเหมอนกบศลปวฒนธรรมชาตตะวนตกทมกแสดงทาทางการขบรองทรวดเรว และสนกสนาน ซงเปนความไมเขาใจตอศลปวฒนธรรมของไทย โดยแทจรงแลวนาฏศลปไทยประกอบดวยศลปะหลายประเภท มทงทออนชอย เชองชาและรวดเรวสนกสนาน ซงในแตละภมภาคของไทย ไดมการแสดงพนเมองทมความแตกตางกนออกไป ขณะเดยวกนปจจบนไดมการนาการแสดงชดสน ๆ หลายรปแบบ เพอใหผชมไดรบความบนเทงทไมกอใหเกดความราคาญ (บงอร อนเมธางกล 2542 : 129 - 140)

ในการแสดงทาทางการราทางนาฏศลปไทยนน จะมพนฐานมาจากทาคนตามธรรมชาต และนามาดดแปลงปรบปรงใหวจตร งดงาม ออนชอย เรยกวาเปนภาษาทาทางนาฏศลปซงการศกษาทางดานนาฏศลปไทย ไมวาจะเปนการแสดงโขน ละคร หรอระบาเบดเตลดตาง ๆ กด ทาทางทผแสดงแสดงออกมานนยอมมความหมายเฉพาะ ยงหากไดศกษาอยางดแลว อาจทาใหเขาใจในเรองการแสดงมากยงขน ทงในตวผแสดงเองและผทชมการแสดงนน ๆ สงทเขามามสวนประกอบเปนทาราและการแสดงทางนาฏศลปไทยทสาคญ กคอ เรองของนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย (สมตร เทพวงษ 2541 : 191 – 223)

๒๐

172

นาฏยศพทนาฏยศพท หมายถง ศพททใช

ในการแสดงทาทางทางนาฏศลปไทย เปนชอลกษณะทาราของไทย ซงศพทเหลานเปนศพทเฉพาะทางนาฏศลปไทยเทานน

นาฏยศพททใชเกยวกบทาราไทยนนมมากมาย ถาแยกตามลกษณะของการใชจะแบงออกเปน 3 หมวด คอ

1. หมวดนามศพท หมายถง ศพททเรยกชอทารา หรอชอทาทบอกอาการ การกระทาของผนน เชน วง จบ สลดมอ มวนมอ คลายมอ กรายมอ ฉายมอ ปาดมอ กระทบ กระดก ยกเทา กาวเทา ประเทา ตบเทา กระทง กะเทาะจรดเทา แตะเทา ซอยเทา ขยนเทา ฉายเทา สะดดเทา รวมเทา โยตว ยกตว ตไหล และกลอมไหล เปนตน

2. หมวดกรยาศพท หมายถง ศพททใชเรยกในการปฏบตบอกอาการกรยา เปนการเรยกทาราทจะทาใหราไดงดงาม เชน ทรงตว ลดวง สงมอ ดงมอ ดงเอว ตงไหล กดไหล กดคาง ชกสน หลบเขา เปดคาง เปดสน หกขอ หลบศอก ถบเขา และแขงเขา เปนตน

3. หมวดนาฏยศพทเบดเตลด หมายถง ศพทตาง ๆ ทใชเรยกในภาษานาฏศลปนอกเหนอไปจากนาศพทและกรยาศพท เชน จบยาว จบสน ลกคอ เดนมอ เอยงทางวง คนตว ออน เหลยม เหลยมลาง แมทา ทา – ท ขนทา ยนเขาทลายทา นายโรง พระใหญ – พระนอย นางกษตรย นางตลาด ผเมย ยนเครองและศพทแทน เปนตน

๒๑

173

ลกษณะของนาฏยศพทหมวดนามศพทสมตร เทพวงษ (2541 : 192 – 199) เรณ โกศนานนท (2544 ข : 1 – 70)

และรจ ศรสมบต (2545 : 10 – 13) กลาวถง ลกษณะของนาฏยศพทหมวด นามศพท ดงน

1. วง คอ สวนโคงของลาแขน เรยกวาการตงวง จะทาพรอมกนทงสองแขนหรอแขนใดแขนหนงกได โดย เหยยดแขนออกไปขาง ๆ ลาตว ตงมอขน งอแขนเลกนอยใหคลายงาชาง (ไมงอมากหรอเหยยดมากเกนไป) แบงออกเปน

๒๒

1.1 วงบน ตวพระและตวนางจะแตกตางตรงท ตวพระ วงบนจะอยระดบแงศรษะ(ตรงขมบ) สวนโคงของลาแขนจะกวาง สวนตวนางวงบนจะอยระดบหางคว สวนโคงของลาแขนจะแคบกวาตวพระ

1.2 วงกลาง คอ สวนของลาแขนจะอยระดบอก ระหวางวงบนและวงลาง

วงบน

1.3 วงลาง คอ สวนโคงของลาแขนทอดโคงลงเบองลาง ปลายมอจะอยระดบหนาทอง 1.4 วงหนา คอสวนโคงของลาแขนทอดโคงอยขางหนาโดยตวพระ ปลายนวมออยระดบขางแกมขางเดยวกบวงสวนตวนาง ปลายนวมอจะอยระดบปาก

วงกลาง

วงหนาวงลาง

174

2. จบ เรยกวาการจบมอ กระทาโดย หงายมอออกมาขางหนา แลวเอานว หวแมมอมาแนบชดกบนวช โดยการเอาทองนวทงสองตดกน แตปลายนวหวแมมอตองใหจรดอยทขอแรกของนวช นวทงสองเหยยดตง สวนนวทงสามทเหลอ คอ นวกลาง นวนาง และนวกอย ใหเหยยดตงแลวกรดนวทงสามออกไปใหไดระยะกน การจบมอตองหกขอมอเขาหาตวเองใหมากทสดเทาทจะทาได การจบแบงออกเปน

2.4 จบปรกหนา คอ การจบเขาหาลาตว โดยหงายลาแขนขน แลวหกมม ขอศอกเขาหาตวบรเวณดานหนา ไหลและขอศอกตรงกน หนจบเขาหาตว

2.5 จบปรกขาง คลายจบปรกหนาแตลาแขนอยดานขาง

๒๓

2.1 จบหงาย คอ การทาทาจบแลวหงายขอมอขน พรอมกบหกขอมอเขาหาลาแขน นวทจบชขนดานบน 2.2 จบควา คอ การทาทาจบแลวควาลาแขนและมอลง พรอมกบหกขอมอปลายนวชลงลาง

2.3 จบหลง คอ การทาทาจบแลวสงลาแขนไปขางหลง แขนเหยยดตงและหงายทองแขนขนปลายนวชขนบน

จบหงาย

จบหลงจบควา

จบปรกขางจบปรกหนา

175

3.1 กระดกหลง คอการยกเทาไปขางหลง พยายามใหสนเทาตดกบกน หรอเกอบตดกน โดยการถบขาทกระดกไปขางหลงมาก ๆ

3.2 กระดกเสยว คอ กรยาคลายกระดกหลง แตการยกเทากระดกเฉยงไปดานขาง ซงถามองขางหนาจะสามารถมองเทาทกระดกไดชดเจน

3. กระดก คออาการของการใชเทายกขนโดยใหปลายเทาชลงแบงออกเปน

4. ยกเทา คอ ลกษณะของการใชเทายกขนโดยฝาเทาลาง แบงออกเปน4.1 ยกหนา คอ การยกเทาขนมาขางหนา ใหระดบฝาเทาอยตรงกบเขา

ขางท จะยน จะตากวานนบางเพยงเลกนอย สงลาขาสวนลางยนไปขางหนาและเฉยงมาทางเทา ทยนรบนาหนก หนสวนขางของฝาเทาดานหวแมเทาออกไปทางหนา ชกสนเทาเชดปลายเทาใหตง หกขอเทาเขาหาลาตว ใชไดทงตวพระและตวนาง ตวพระเหลยมขากวาง ถาเปนตวนางเหลยมจะแคบลงมา

4.2 ยกขาง คอ ลกษณะอาการของการยกเทาคลายยกหนา แตกนเขาออกไป ขาง ๆ มาก ๆ ใชสาหรบตวพระ ถาเปนตวนางจะใชวธการทเรยกวา “เดยว” แทน คอใชสนเทาจรดขาอกขางหนง ไมควรใหสง แบะเขาเหมอนตวพระ

๒๔

กระดก

ยก กาวหนา

176

5. กาวเทา คอ การกาวเทาขางใดขางหนงลง โดยใหนาหนกตวจะตองโนมไปขางหนา เทาทกาวเทาหลงยอเขาใหดพองาม จะแตกตางกนระหวางตวพระและตวนางตรงเหลยมถาเปนพระเหลยมจะกวาง ถาเปนนางเหลยมจะแคบ แบงออกเปน

6. ประ คอ กรยาของการใชเทาวางเหลยมกน ดวยการเผยอจมกเทาขางใดขางหนงเพยงนดเดยว โดยทสนเทายงตดพนอย เชดปลายเทาขนทกนว ใชจมกเทากระทบพน

๒๕

5.1 กาวหนา คอ การวางฝาเทาลงบนพนดานหนา กะใหสนเทาทวางลงนนจะอยตรงกบหวแมเทาของเทาหลง 5.2 กาวขาง คอลกษณะคลายกาวหนา แตจะเฉยงออกดานขางมาก 5.3 กาวไขว คลายกาวหนา แตเวลากาวไขวตองเปดสนเทาหลง ซงถาเปนกาวหนาไมตองเปดสนเทาหลง

ประ กระทง

กาวขาง

177

7. กระทง คอการกระแทกจมกเทาทอยขางหลงครงหนงกอน แลวกระดกเทาโดยยกเทาทกระแทกไปดานหลง โดยใชสนเทาตดกบกน บางครงการกระทงเทาไมตองกระดกกม โดยกระทงแลวกาวตามปกต

ภาษาทาโดยปกตแลว มนษยจะใชทาทางประกอบคาพด และเมอตองการใหผฟงเขาใจ

ความหมายไดชดเจนยงขน อาจจะใชสหนาหรอความรสกประกอบคาพดนน ๆ ดวย เชน กวกมอเขา หมายถงใหเขามาหา โบกมอออก หมายถงใหออกไป ในการแสดงนาฏศลป ไดนาทาธรรมชาตเหลานมาประดษฐขนเปนทาทางทสวยงามขนเราเรยกวา “ภาษาทานาฏศลปไทย”

ภาษาทานาฏศลปไทย หมายถง กรยาอาการทผกระทานนใชเปนสอใหผดทราบวาตนกาลงทาอะไรอย มความหมายวาอยางไร โดยไมตองเปลงเสยง ซงภาษาทานาฏศลปไทย เปนทาทางเลยนแบบธรรมชาต จาแนกออกเปน 4 ประเภท คอ

1. ทาทใชแทนคาพด เชน ปฏเสธ เรยก ไป มา รบ สง ฯลฯ2. ทาทแสดงกรยาอาการหรออรยาบถ เชน ยน เดน นง นอน ฯลฯ3. ทาทแสดงอารมณภายใน เชนดใจ เสยใจ โกรธ รก ฯลฯ4. ทาเลยนแบบสตว เชน นก ปลา มา กวาง เสอ ฯลฯ

ลกษณะของภาษาทาภาษาทานาฏศลปไทย หรอ ทาเตนทาราในศลปะการแสดงโขน ละคร

ฟอนรานน เทากบเปนภาษาพดโดยไมตองเปลงเสยงออกมา แตอาศยอวยวะตาง ๆ ของรางกาย เพอแสดงออกมาเปนทาทาง ซงถาจะใหสามารถเขาใจ สนกสนาน เพลดเพลน และชนชมในศลปะแขนงนไดด กควรตองมความรความเขาใจในทาทางตาง ๆ ทตวแสดงนนแสดงออกมาเปนสอ ซงสมตร เทพวงษ (2541 : 206 – 221) เรณ โกศนานนท (2544 ข : 1 – 70) รจ ศรสมบต (2545 : 8 – 9) กลาวถงภาษาทา ไวดงน

๒๖

178

2. ดใจ ใชมอซายจบควา แลววาดมอมาใกลปาก3. หอม , ดม ใชมอซายจบควา แลววาดมอมาใกลจมก4. ไป มอใดมอหนงจบหงาย แลวมวนมอลงใหเปนจบควา

คลายจบออกไปเปนตงวง5. มา , เรยก ปาดมอ กรดนวจบเขามาหาตวระดบขางหนา6. อย สองมอซอนกนอยระดบอก

9. ปฏเสธ ตงวงสนปลายนว10. เสยใจ,รองไห ฝามอซายแตะหนาผาก ถาสะทอนลาตวขนลงไป

มากแสดงวาสะอน

๒๗

1. แนะนาตวใชมอซายจบทหวางอก

7. โกรธ มอใดมอหนงสไปมา ทกานคอตอนใตใบห

8. รกประสานมอทาบฐานไหลรก

โกรธ

แนะนาตว

เสยใจ,รองไห

179

11. ทกข ประสานลาแขนสวนลาง แตะฝามอระดบสะโพก12. เชญ หงายฝามอตงระดบอก13. ชวย หงายฝามอแลวชอนขน14. ตาย ความอทงสองแลวพลกขอมอหงายฝามอ15. ดราย ความอ กานวทงสหลวม ๆ เหลอนวชไว แลวใช

นวชฟาดลงลาง16. สวางไสว จบควาแลวยกขนไปคลายจบเปนมอแบหงาย

๒๘

18. อายใชมอขางใดขางหนงวางแตะแกมมออกขางจบหลง เอยงใบหนาตามมอทแตะอาย

ยม

17. ยม จบควาระดบปาก อมยมพอสมควร เอยงขางมอจบ

19. ทโนนใชมอซายชไปดานหนา

ระดบสายตา แลวมอง ไปทางนวทช เอยงศรษะ ทางขวา

ทโนน

180

20. งาม ตงวงมอซายระดบปาก มอขวาตงวงบวบาน21. กลาหาญ กาวขาไปดานขาง มอหนงตงวงบน ปลายมออย

ระดบแงศรษะ อกมอหนงใหฝามอแนบตนขา

22. ยงใหญ พระ – ยกเทาซาย ตงวงบวบานนาง – กระดกเทาซาย ตงวงบวบาน

23. เทดทน,ยกยอง จบควาทง 2 มอ แลวยกขนหงายมอใหแขนตงฉากปลายมออยระดบแงศรษะ กดปลายนวลง

๒๙

งาม กลาหาญ

ยงใหญ

ยกยอง

181

24. สนกสนาน จบหงายระดบสะเอวทง 2 ขาง แลวเปลยนมอเปนตงวง ระดบอก (ดงภาพ)

๓๐

ทาเรม ทาจบ

182

ความรเกยวกบการนาทานาฏยศพทไปใชกบเพลงราวงมาตรฐาน

เพลงงามแสงเดอนคารอง จมนมานตยนเรศ (นายเฉลม เศวตนนท) หวหนากองการสงคต กรมศลปากร

ทานอง อาจารยมนตร ตราโมทเนอรอง งามแสงเดอนมาเยอนสองหลา งามใบหนาเมออยวงรา (ซา)

เราเลนเพอสนก เปลองทกขวายระกาขอใหเลนฟอนรา เพอสามคคเอย

ทารา สอดสรอยมาลา

๓๑

ทาท 1 สอดสรอยมาลา ทาท 2 ทาเชอม

ทาท 3 สอดสรอยมาลา ทาท 4 ทาเชอม

183

การราตามเนอเพลง

คารอง มอ - แขน เทา ภาพทารางามแสงเดอน

มาเยอนสองหลามอซาย จบหงายท

ชายพก(สะดอ) เลอนขนออกไปดานขางลาตวปลอยจบแบหงายปลายนวตกตรงคาวา "หลา"มอขวา ตงวงบนคอย ๆลดวงลงมาระดบกลางลาตวดานขางตรงกบ

คาวา"หลา"

ศรษะและไหลเอยงซาย

เทาซาย กาวตรงคาวา"งาม"

เทาขวา กาวสลบกบเทาซาย กาวแรกตรงกบ

คาวา "เดอน"กาวเทาสลบกนไปตามจงหวะเพลง สะดงเขา

เลกนอย

งามใบหนาเมออยวงรา

มอขวา ทตงวงอยระดบกลางลาตวดานขาง

เปลยนเปนจบควา ตรงกบคาวา "งาม" แลวสอดจบมาไวทชายพกมอซาย เดนมอขนชา ๆผลกมอกลบเปนวงบน

ศรษะและไหลเอยงขวา

กาวเทาสลบซายขวาไปตามจงหวะเพลง

ตอเนองเรอยไป สะดงเขาเลกนอย

๓๒

184

คารอง มอ - แขน เทา ภาพทารางามแสงเดอน

มาเยอนสองหลามอขวา ทจบหงายท

ชายพก(สะดอ) เลอนขนออกไปดานขางลาตวปลอยจบแบหงายปลายนวตกตรงคาวา "หลา"มอซาย คอย ๆ ลดวงลงมาระดบกลางลาตวดานขางตรงกบคาวา

"หลา"

ศรษะและไหลเอยงขวา

กาวเทาสลบกนไปตามจงหวะเพลงสะดงเขาเลกนอย

งามใบหนาเมออยวงรา

มอซาย ทตงวงอยระดบกลางลาตวดานขางเปลยนเปนจบควาตรงกบคาวา "งาม"แลวสอดจบมาไวท

ชายพกมอขวา เดนมอขนชา ๆผลกมอกลบเปนวงบน

ศรษะและไหลเอยงซาย

กาวเทาสลบซายขวาไปตามจงหวะเพลงตอเนองเรอยไปสะดงเขาเลกนอย

๓๓

185

คารอง มอ - แขน เทา ภาพทาราเราเลน มอซาย สอดจบออกไป

ดานขางลาตวปลอยจบแบหงายปลายนวตกตรง

คาวา "เลน"มอขวา คอย ๆ ลดวงลงมาระดบกลางลาตวดานขาง จบควาตรงกบ

คาวา "เลน"

ศรษะและไหลเอยงซาย

กาวเทาสลบกนไปตามจงหวะเพลงสะดงเขาเลกนอย

เพอสนก

เปลองทกขไมวายระกา

มอซาย เดนมอขนชา ๆผลกมอกลบเปนวงบนมอขวา สอดจบมาไวท

ชายพก

ศรษะและไหลเอยงขวา

มอทงสองอยในทาเดม

กาวเทาสลบซายขวาไปตามจงหวะเพลงตอเนองเรอยไปสะดงเขาเลกนอย

เทากาวสลบไปตามจงหวะเพลง

๓๔

186

คารอง มอ - แขน เทา ภาพทาราขอใหเลน มอซาย ลดลงมากลาง

ลาตว แลวจบควาตรงคาวา "เลน"

มอขวา สอดจบออกไปดานขาง แบหงาย

ปลายนวตกตรงคาวา"เลน"

ศรษะและไหลเอยงขวา

กาวเทาสลบซายขวาไปตามจงหวะเพลงตอเนองเรอยไปสะดงเขาเลกนอย

ฟอนรา

เพอสามคคเอย

มอซาย สอดจบมาจบหงายทชายพก

มอขวา เลอนมอขนเปนตงวงบน

ศรษะและไหลเอยงซาย

มอทงสองอยในทาเดม

กาวเทาสลบกนไปตามจงหวะเพลงสะดงเขาเลกนอย

เทากาวสลบไปตามจงหวะเพลง

๓๕

187

เพลงชาวไทยคารอง จมนมานตยนเรศ (นายเฉลม เศวตนนท) หวหนากองการสงคต กรมศลปากร

ทานอง อาจารยมนตร ตราโมทเนอรอง ชาวไทยเจาเอย ขออยาละเลยในการทาหนาท

การทเราไดเลนสนก เปลองทกขสบายอยางนเพราะชาตเราไดเสร มเอกราชสมบรณเราจงควรชวยชชาต ใหเกงกาจเจดจารญ

เพอความสขเพมพน ของชาวไทยเราเอยทารา ชกแปงผดหนา

๓๖

ทาท 1 ชกแปงผดหนา ทาท 2 ทาเชอม

ทาท 3 ชกแปงผดหนา ทาท 4 ทาเชอม

188

การราตามเนอเพลง

คารอง มอ – แขน เทา ภาพทาราชาวไทยเจาเอย มอขวา จบปรกขาง แลว

ลดแขนลงมาตากวาไหลเลกนอย แบมอหงายปลายนวตกตรงคาวา

"เอย" แขนงอมอซาย ตงวงหนาคอยๆลดวงลงมาระดบกลาง

ลาตวดานหนา

ศรษะและไหลเอยงขวาหนตวออกดานขวาเลกนอย

เทาขวา กาวตรงคาวา "ชาว"

เทาซาย กาวสลบกบเทาขวา กาวแรกตรงกบคาวา "ไทย"กาวเทาสลบกนไปตามจงหวะเพลงสะดงเขาเลกนอย

ขออยาละเลยในการทาหนาท

มอซาย จบควา ตรงกบคาวา "ขออยา" แลวเลอนจบมาเปนจบปรกขางดานซายตรงคาวา

"หนาท"มอขวา ผลกขอมอกลบ

เปนวงหนา

ศรษะและไหลเอยงซายคอย ๆหนกลบมาทางซาย

กาวเทาสลบซายขวาไปตามจงหวะเพลงตอเนองเรอยไปสะดงเขาเลกนอย

๓๗

189

คารอง มอ - แขน เทา ภาพทาราการทเราไดเลน

สนกมอซาย ลดแขนลงมาตากวาไหลเลกนอย แบมอหงายปลายนวตกตรงคาวา "สนก" แขนงอ

มอขวา ลดวงลงมาระดบกลางลาตวดานหนา

ศรษะและไหลเอยงซาย

กาวเทาสลบกนไปตามจงหวะเพลงสะดงเขาเลกนอย

เปลองทกขสบายอยางน

มอขวา จบควา ตรงกบคาวา "เปลองทกข"แลวเลอนจบมาเปนจบปรกขางดานขวาตรงคา

วา"อยางน"มอซาย ผลกขอมอกลบ

เปนวงหนา

ศรษะและไหลเอยงขวาคอย ๆหนกลบมาทางขวา

กาวเทาสลบซายขวาไปตามจงหวะเพลงตอเนองเรอยไปสะดงเขาเลกนอย

๓๘

190

คารอง มอ – แขน เทา ภาพทาราเพราะชาตเราได

เสรมอขวา ลดแขนลงมาตากวาไหลเลกนอย แบมอหงายปลายนวตกตรงคาวา "เสร" แขนงอมอซาย ลดวงลงมาระดบกลางลาตวดาน

หนา

ศรษะและไหลเอยงขวา

กาวเทาสลบกนไปตามจงหวะเพลงสะดงเขาเลกนอย

มเอกราชสมบรณ มอซาย จบควา ตรงกบคาวา "ม" แลวเลอนจบมาเปนจบปรกขางดานขวาตรงคาวา"สมบรณ"มอขวา ผลกขอมอกลบ

เปนวงหนา

ศรษะและไหลเอยงซายคอย ๆหนกลบมาทางซาย

กาวเทาสลบซายขวาไปตามจงหวะเพลงตอเนองเรอยไปสะดงเขาเลกนอย

๓๙

191

คารอง มอ - แขน เทา ภาพทาราเราจงควรชวย

ชชาตมอซาย ลดแขนลงมาตากวาไหลเลกนอย แบมอหงายปลายนวตกตรงคาวา "ชชาต" แขนงอมอขวา ลดวงลงมาระดบกลางลาตวดานหนา

ศรษะและไหลเอยงซาย

กาวเทาสลบกนไปตามจงหวะเพลงสะดงเขาเลกนอย

ใหเกงกาจเจดจารญ

มอขวา จบควา ตรงกบคาวา "ให" แลวเลอนจบมาเปนจบปรกขาง

ดานขวาตรงคาวา"จารญ"มอซาย ผลกขอมอกลบ

เปนวงหนา

ศรษะและไหลเอยงขวาคอย ๆหนกลบมาทางขวา

กาวเทาสลบซายขวาไปตามจงหวะเพลงตอเนองเรอยไปสะดงเขาเลกนอย

๔๐

192

คารอง มอ - แขน เทา ภาพทาราเพอความสขเพมพน

มอขวา ลดแขนลงมาตากวาไหลเลกนอย แบมอหงายปลายนวตกตรงคาวา "เพมพน" แขนงอมอซาย ลดวงลงมาระดบกลางลาตวดาน

หนา

ศรษะและไหลเอยงขวา

กาวเทาสลบกนไปตามจงหวะเพลงสะดงเขาเลกนอย

ของชาวไทยเราเอย

มอซาย จบควา ตรงกบคาวา "ของ" แลวเลอนจบมาเปนจบปรกขางดานขวาตรงคาวา"เอย"มอขวา ผลกขอมอกลบ

เปนวงหนา

ศรษะและไหลเอยงซายคอย ๆหนกลบมาทางซาย

กาวเทาสลบซายขวาไปตามจงหวะเพลงตอเนองเรอยไปสะดงเขาเลกนอย

๔๑

193

เพลงยามกลางคนเดอนหงาย

คารอง จมนมานตยนเรศ (นายเฉลม เศวตนนท) หวหนากองการสงคต กรมศลปากรทานอง อาจารยมนตร ตราโมทเนอรอง ยามกลางคนเดอนหงาย เยนพระพรายโบกพลวปลวมา

เยนอะไรกไมเยนจต เทาเยนผกมตรไมเบอระอาเยนรมธงไทยปกไปทวหลา เยนยงนาฟามาประพรมเอย

ทารา สอดสรอยมาลาแปลง

๔๒

ทาท 1 สอดสรอยมาลาแปลง

ทาท 2 สอดสรอยมาลาแปลง

194

การราตามเนอเพลงคารอง มอ - แขน เทา ภาพทารา

ยามกลางคนเดอนหงาย

มอขวา จากจบหงายทชายพก โบกขนไปเปนวงบน ตรงคาวา "หงาย"มอซาย จากทตงวงบนกลดลงมาจบหงายทชายพกตรงคาวา "หงาย"

ศรษะและไหลจากเอยงขวากลบมาเอยงซาย

เทาขวา กาวตรงคาวา "คน"

เทาซาย กาวตรงกบคาวา "เดอน"

แลวกระทงเทาขวาตรงคาวา "หงาย"

ขวา - ซาย - กระทงขวา

เยนพระพรายโบกพลวปลวมา

มอขวา จากทตงวงบนกลดลงมาจบหงายทชายพกตรงคาวา "ปลวมา"มอซาย จากจบหงายทชายพก โบกขนไปเปนวงบน ตรงคาวา "ปลว

มา"

ศรษะและไหลเอยงขวา

จากกระทงเทาขวาวางหลงเตมเทาตรง

คาวา "เยน"เทาซาย กาวหนาตรงคาวา "พาย"

เทาขวา กาวหนาตรงคาวา "พลว"แลวกระทงเทาซายตรงคาวา "มา"

วางหลงขวา - ซาย -ขวา - กระทงซาย

๔๓

195

คารอง มอ - แขน เทา ภาพทาราเยนอะไรกไมเยน

จตมอขวา จากจบหงายทชายพก โบกขนไปเปนวงบน ตรงคาวา "เยน

จต"มอซาย จากทตงวงบนกลดลงมาจบหงายทชายพกตรงคาวา "เยนจต"

ศรษะและไหลเอยงซาย

จากกระทงเทาซายวางหลงเตมเทาตรง

คาวา "เยน"เทาขวา กาวหนาตรงคาวา "อะไร" เทาซาย กาวหนาตรงคาวา "ไม"

แลวกระทงเทาขวาตรงคาวา "จต"

วางหลงซาย - ขวา -ซาย - กระทงขวา

เทาเยนผกมตรไมเบอระอา

มอขวา จากทตงวงบนกลดลงมาจบหงายทชายพกตรงคาวา "ระอา"มอซาย จากจบหงายทชายพก โบกขนไปเปนวงบน ตรงคาวา "ระอา"

ศรษะและไหลเอยงขวา

จากกระทงเทาขวาวางหลงเตมเทาตรง

คาวา "เยน"เทาซาย กาวหนาตรงคาวา "มตร"

เทาขวา กาวหนาตรงคาวา "เบอ"

แลวกระทงเทาซายตรงคาวา "ระอา"

วางหลงขวา - ซาย -ขวา - กระทงซาย

๔๔

196

คารอง มอ - แขน เทา ภาพทาราเยนรมธงไทยปกไปทวหลา

มอขวา จากจบหงายทชายพก โบกขนไปเปนวงบน ตรงคาวา "ทว

หลา"มอซาย จากทตงวงบนกลดลงมาจบหงายทชายพกตรงคาวา "ทวหลา"

ศรษะและไหลเอยงซาย

จากกระทงเทาซายวางหลงเตมเทาตรง

คาวา "รม"เทาขวา กาวหนาตรงคาวา "ไทย"

เทาซาย กาวหนาตรงคาวา "ไป"

แลวกระทงเทาขวาตรงคาวา "ทวหลา"

วางหลงซาย - ขวา -ซาย - กระทงขวา

เยนยงนาฟามาประพรมเอย

มอขวา จากทตงวงบนกลดลงมาจบหงายทชายพกตรงคาวา "เอย"

มอซาย จากจบหงายทชายพก โบกขนไปเปนวงบน ตรงคาวา "เอย"

ศรษะและไหลเอยงขวา

จากกระทงเทาขวาวางหลงเตมเทาตรง

คาวา "ยง"เทาซาย กาวหนาตรงคาวา "ฟา"

เทาขวา กาวหนาตรงคาวา "ประ"แลวกระทงเทาซายตรงคาวา "เอย"

วางหลงขวา - ซาย –ขวา - กระทงซาย

๔๕

197

๔๖

⌫⌫⌫⌫

198

⌫

1. สกวาหวานอนเปนหมนแสน.........................ใชทาทวไป คอ กามอซายหลวม ๆ ระดบหนาทองชนววาดเปนครงวงกลมออกขางลาตวตามองตามมอทช

2. ไมเหมอนแมนพจมานทหวานหอม................ใชทาไม คอ มอขวาตงวงหนาระดบอกสายมอไปมาเลกนอย และ ทาพด คอ ใชนวชชทปากหกขอมอเขาหาลาแขนดานใน

3. กลนประเทยบเปรยบดวงพวงพยอม................ใชทาดม คอ ใชมอซายตงวงบนแลวทาจบควาวาดมอมาใกลจมก และทาดอกไม คอทงสองมอทาทาลอแกว(นวหวแมมอกดปลายนวกลางนวทเหลอกรดออกเหมอนทาจบ)ดานหนาหกขอมอหงายขน

4. อาจจะนอมจตโนมดวยโลมลม......................ใชทารก คอใชแขนซายทบแขนขวาประสานกนระหวางอก

5. แมนลอลามหยามหยาบไมปลาบปลม.........ใชทาชวราย คอ ใชนวชชไปดานหนาหกขอมอลงกวาดนวเขาหาลาตวแลวกามอหกขอมอขน และทาไม คอ มอขวาตงวงหนาระดบอกสายมอไปมาเลกนอย

6. ดงดดดมบรเพดตองเขดขม.............................ใชทาเศราโศก คอ ประสานลาแขนสวนลางระดบตนขา กมหนาเซนอย ๆ

7. ผดไพรไมประกอบชอบอารมณ.......................ใชทาใชทาทวไป คอ กามอซายหลวม ๆ ระดบหนาทองชนววาดเปนครงวงกลมออกขางลาตวตามองตามมอทชและ ทาไม คอมอขวาตงวงหนาระดบอกสายมอไปมาเลกนอย

8. ใครฟงลมเมนหนาระอาใจ.........................ใชทาพด คอ ใชนวชชทปากหกขอมอเขาหาลาแขนดานใน และทาโกรธ คอ ใชฝามอถหลงใบหทกานคอแลวสะบดมอลงพรอมกระทบเทา

๔๗

199

เฉลยแบบทดสอบระหวางเรยน เรองนาฏยศพท สาหรบชน ม. 1

1. ..... วงบน... คอ ลกษณะของการเหยยดแขนออกไปในลกษณะโคงเลกนอย ฝามอตงขน หกขอมอเขาหาทอนแขนดานนอก นวหวแมมอบดไปดานหนาฝามอ นวทเหลอเรยงชดตดกนและเหยยดตง ฝามออยระดบใบหนา2..... จบหงาย..... คอ ลกษณะของการหงายฝามอขนหกขอมอเขาหาทอนแขนดานใน ปลาย นวหวแมมอแตะทขอแรกของนวช (นบจากปลายนว) นวชเหยยดตง นวทเหลอเหยยดตงและกรดออกไปดานหลงพอสวยงาม3. ..... วงกลาง ... คอ ลกษณะของการเหยยดแขนออกไปในลกษณะโคงเลกนอย ฝามอตงขน หกขอมอเขาหาทอนแขนดานนอก นวหวแมมอบดไปดานหนาฝามอ นวทเหลอเรยงชดตดกนและเหยยดตง ฝามออยระดบอก4. จบปรกขาง คอ ลกษณะของการยกแขนขนใหขนานพนทางดานขางศรษะงอขอศอกให เปนมมฉาก หนฝามอเขาหาศรษะหกขอมอเขาหาทอนแขนดานใน ปลายนวหวแมมอแตะทขอแรกของนวช (นบจากปลายนว) นวช

เหยยดตง นวทเหลอเหยยดตงและกรดออกไปดานหลงพอสวยงาม5. กาวหนา คอ ลกษณะของการกาวเทาขางใดขางหนงไปวางฝาเทาลงบนพนดานหนา สนเทาขางทวางลงนน จะอยตรงกบหวแมเทาของ เทาหลง โดยทง นาหนกตวไปดานหนา ขาดานหลงยอเขาพองาม6. .... วงลาง คอ ลกษณะของการเหยยดแขนออกไปในลกษณะโคงเลกนอย ฝามอ

ตงขน หกขอมอเขาหาทอนแขนดานนอก นวหวแมมอบดไปดานหนาฝามอ นวทเหลอเรยงชดตดกนและเหยยดตง ฝามออยระดบหนาทอง

7. ... วงหนา .. คอ ลกษณะของการเหยยดแขนออกไปในลกษณะโคง เลกนอย ฝามอตงขน หกขอมอเขาหาทอนแขนดานนอก นวหวแมมอบดไปดานหนาฝามอ นวทเหลอเรยงชดตดกนและเหยยดตง ฝามออยดานหนาระดบใบหนา

๔๘

200

8. .... จบควา......... คอ ลกษณะของการควาฝามอลงหกขอมอเขาหา ทอนแขนดานในปลายนวหวแมมอแตะทขอแรกของนวช (นบจากปลายนว)นวชเหยยดตง นวทเหลอเหยยดตงและกรดออกไป ดานหลงพอสวยงาม

9. ... กระทง ......... คอ ลกษณะการยกเทาทอยขางหลงแลวกระแทกจมกเทาลงบนพนดานหลง

10. ... กาวขาง...... คอ ลกษณะการกาวเทาขางใดขางหนงคลายกบการกาวหนา แตวางฝาเทาลงบนพนเฉยงไปดานขาง

11. .... จบหลง....... คอ ลกษณะของการเหยยดแขนใหตงไปดานหลงใหมออยหางตวพอประมาณหงายฝามอขนหกขอมอเขาหาทอนแขนดานใน ปลายนวหวแมมอแตะทขอแรกของนวช (นบจากปลายนว)นวชเหยยดตงนวทเหลอเหยยดตงและกรดออกไปดานหลงพอสวยงาม

12. . จบปรกหนา.. คอ ลกษณะของการยกแขนขนใหขนานพนทางดานหนางอขอศอกให เปนมมฉาก หนฝามอเขาหาใบหนาหกขอมอเขาหาทอนแขนดานใน

ปลายนวหวแมมอแตะทขอแรกของนวช (นบจากปลายนว) นวชเหยยดตง นวทเหลอเหยยดตงและกรดออกไปดานหลงพอสวยงาม

13. ...... ประ........... คอ ลกษณะของการวางเทาเหลอมกน เผยอจมกเทา(สวนทเปนเนอนนตรงโคนนวเทา)ขางใดขางหนงเพยงนดเดยวโดยทสนเทายงตดพนอย

14. .... กระดก....... คอ ลกษณะของการใชเทาทอยดานหลงยกขนใหปลายเทาชลง พยายามงอเขาใหเกอบตดกบกน ดนขาทกระดกไปดานหลงมาก ๆ

15. ....... ยก..........…คอ ลกษณะการยกเทาขนมาขางหนา ใหระดบฝาเทาอยตรงกบเขาทยน จะตากวานนบางเพยงเลกนอย สงลาขาสวนลาง(นอง)ยนไปขางหนาเลกนอยและเฉยงมาทางเทาทยน เชดปลายเทาขนใหตง

๔๙

201

เฉลยแบบทดสอบระหวางเรยน เรองภาษาทา สาหรบชน ม. 1

1. รองไห,เสยใจ คอ ลกษณะของการประสานลาแขนซายทบแขนขวา ใชฝามอแตะหนาขา กมตวลง

2. รก คอ ลกษณะของการใชแขนซายทบแขนขวาประสานกนทกลางหนาอก

3. ยม คอ ลกษณะของการใชมอซายตงวงระดบหนาอก ทาทาจบควาวาดมอเขามาหาลาตวดงจบใหนวชใกลปาก

4. โกรธ คอ ลกษณะของการใชมอใดมอหนงถหลงใบหบรเวณกานคอแลวสบดมอลงพรอมกระทบเทา

5. อาย คอ ลกษณะของการใชฝามอใดฝามอหนงแนบไวทแกมใกลคางแลวเอยงศรษะขางเดยวกบมอ

6. ทโนน คอ ลกษณะของการใชมอซายชไปดานหนาระดบสายตา แลวมองไปทางนวทช เอยงศรษะทางขวา

7. กลาหาญ คอ ลกษณะของการยนตะแคงตวกาวขาขวาไปดานหนา มอซายตงวงบน มอขวาใชฝามอแตะหนาขาทกาว ยดตวขน

8. ยงใหญ คอ สาหรบตวพระ ยกเทาซายดานหนา มอทงสองตงวงบวบาน สวนตวนาง กระดกหลงเทาซาย มอทงสองตงวงบวบาน

9. งาม คอ สาหรบตวพระ ยกเทาขวาดานหนา มอขวาตงวงบวบาน มอซายตงวงหนา สวนตวนาง กระดกหลงเทาซาย มอขวา ตงวงบวบาน มอซายตงวงหนา

๕๐

202

10. ยกยอง คอ ลกษณะของการจบควาดานหนาระดบอกทงสองมอ แลวยกขนมวนมอคลายจบออก แบมอหงายหกขอมอลงยกแขนใหตงฉากปลายมอซายอยระดบแงศรษะ มอขวาอยดานหนาระดบอก

11. สนกสนาน คอ ลกษณะของการจบหงายระดบเอวทงสองมอ แลวเปลยนมอเปน ตงวงระดบอก

12. แนะนาตว คอ ลกษณะของการใชมอซายตงวงหนาแลวมวนจบเขาหาลาตว ปลายนวชชทอก

13. ยน เดน นง นอน คอ ทาทแสดง กรยาอาการหรออรยาบถ

14. ดใจ เสยใจ โกรธ รก คอ ทาทแสดง อารมณภายใน

15. ปฏเสธ เรยก ไป มา รบ สง คอ ทาราท ใชแทนคาพด

๕๑

203

แบบสงเกตพฤตกรรมนกเรยนมธยมศกษาปท 1ในการเรยน เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย

วนท………เดอน………………………พ.ศ………….. เวลา……….น.

คาชแจง ใหผสงเกตบนทกพฤตกรรมของนกเรยนตามความเปนจรง โดยบนทกเปนภาพรวม ของนกเรยนทงหมด1. ความสนใจในการปฏบตกจกรรม…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...........................................2. ความรวมมอในการปฏบตงานกลม…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...........................................3. ผลการปฏบตกจกรรม……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ………………………………ผบนทก

๕๒

204

แบบประเมนการปฏบตทานาฏยศพทกลมท................................

⌫⌫⌫⌫⌫⌫

เกณฑใหคะแนน3 หมายถง การปฏบตทานาฏยศพทไดอยางถกตองและมความสวยงาม2 หมายถง การปฏบตทานาฏยศพทไดอยางถกตองแตไมมความสวยงาม1 หมายถง การปฏบตทานาฏยศพทไดไมถกตอง

เกณฑสรปคะแนน31 - 45 หมายถง 3 คะแนน16 - 30 หมายถง 2 คะแนน1 - 15 หมายถง 1 คะแนน

๕๓

205

⌫

⌦ ⌦ ⌦

⌫

๕๔

206

⌫

⌫

⌫ ⌫ ⌫

⌦ ⌫ ⌦ ⌦

⌦ ⌦

⌦

๕๕

207

⌫

⌦ ⌦ ⌦

⌫

⌫

๕๖

208

๕๗

⌫

⌫

209

๕๘

⌫⌫

⌫

⌫

⌦

210

๕๙

⌫⌫• ⌫⌦⌫

⌫• ⌫⌫

⌫

- ⌫

- ⌫ - ⌫ - ⌫ - ⌫ - ⌫ -

211

๖๐

⌫

⌫ ⌫

⌫⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫

⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫

⌫

212

๖๑

⌦

⌫

213

๖๒

⌫ ⌫⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫

⌫ ⌦ ⌫⌦⌫⌫⌫⌫

214

๖๓

⌫ ⌦ ⌫⌫⌫⌦

215

๖๔

⌫ ⌦ ⌫⌫⌫⌦

216

๖๕

⌫ ⌦ ⌫⌫⌫⌦

217

๖๖

⌫ ⌦ ⌫⌫⌫⌦

218

๖๗

⌫ ⌦ ⌫⌫ ⌫⌫⌦ ⌫⌫⌦⌫

219

๖๘

⌫ ⌫⌫ ⌫⌫⌦⌫⌫⌦⌫

220

๖๙

⌫ ⌫⌦ ⌦ ⌫⌫ ⌫⌫⌦ ⌫⌫⌦⌫

221

๗๐

⌫ ⌦ ⌦ ⌫⌫ ⌫⌫⌦ ⌫⌫⌦⌫

222

๗๑

⌫ ⌦ ⌫ ⌦ ⌫ ⌫⌫ ⌫⌫⌦ ⌫⌫⌦⌫

223

๗๒

⌦ ⌫

224

๗๓

⌦ ⌫⌫

225

๗๔

⌫ ⌦⌫⌫ ⌫

226

๗๕

⌦ ⌫⌫ ⌦⌦ ⌫

227

๗๖

⌫

228

๗๗

⌫⌦⌫ ⌫ ⌫

229

ความรเกยวกบการนาทานาฏยศพทไปใชกบเพลงราวงมาตรฐาน

เพลงงามแสงเดอนคารอง จมนมานตยนเรศ (นายเฉลม เศวตนนท) หวหนากองการสงคต กรมศลปากรทานอง อาจารยมนตร ตราโมทเนอรอง งามแสงเดอนมาเยอนสองหลา งามใบหนาเมออยวงรา (ซา)

เราเลนเพอสนก เปลองทกขวายระกาขอใหเลนฟอนรา เพอสามคคเอย

ทารา สอดสรอยมาลา

๗๘

ทาท 1 สอดสรอยมาลา ทาท 2 ทาเชอม

ทาท 3 สอดสรอยมาลา ทาท 4 ทาเชอม

230

การราตามเนอเพลง

คารอง มอ - แขน เทา ภาพทารางามแสงเดอนมาเยอนสองหลา

มอซาย จบหงายทชายพก(สะดอ) เลอนขนออกไปดานขางลาตวปลอยจบแบหงายปลายนวตกตรงคาวา "หลา"มอขวา ตงวงบนคอย ๆลดวงลงมาระดบกลางลาตวดานขางตรงกบคาวา"หลา"

ศรษะและไหลเอยงซาย

เทาซาย กาวตรงคาวา"งาม"เทาขวา กาวสลบกบเทาซาย กาวแรกตรงกบคาวา "เดอน"กาวเทาสลบกนไปตามจงหวะเพลง สะดงเขาเลกนอย

งามใบหนาเมออยวงรา

มอขวา ทตงวงอยระดบกลางลาตวดานขางเปลยนเปนจบควา ตรงกบคาวา "งาม" แลวสอดจบมาไวทชายพกมอซาย เดนมอขนชา ๆผลกมอกลบเปนวงบน

ศรษะและไหลเอยงขวา

กาวเทาสลบซายขวาไปตามจงหวะเพลง ตอเนองเรอยไป สะดงเขาเลกนอย

๗๙

231

คารอง มอ - แขน เทา ภาพทารางามแสงเดอนมาเยอนสองหลา

มอขวา ทจบหงายทชายพก(สะดอ) เลอนขนออกไปดานขางลาตวปลอยจบแบหงายปลายนวตกตรงคาวา "หลา"มอซาย คอย ๆ ลดวงลงมาระดบกลางลาตวดานขางตรงกบคาวา"หลา"

ศรษะและไหลเอยงขวา

กาวเทาสลบกนไปตามจงหวะเพลง สะดงเขาเลกนอย

งามใบหนาเมออยวงรา

มอซาย ทตงวงอยระดบกลางลาตวดานขางเปลยนเปนจบควาตรงกบคาวา "งาม"แลวสอดจบมาไวทชายพกมอขวา เดนมอขนชา ๆผลกมอกลบเปนวงบน

ศรษะและไหลเอยงซาย

กาวเทาสลบซายขวาไปตามจงหวะเพลง ตอเนองเรอยไป สะดงเขาเลกนอย

๘๐

232

คารอง มอ - แขน เทา ภาพทาราเราเลน มอซาย สอดจบออกไป

ดานขางลาตวปลอยจบแบหงายปลายนวตกตรงคาวา "เลน"มอขวา คอย ๆ ลดวงลงมาระดบกลางลาตวดานขาง จบควาตรงกบคาวา "เลน"

ศรษะและไหลเอยงซาย

กาวเทาสลบกนไปตามจงหวะเพลงสะดงเขาเลกนอย

เพอสนก

เปลองทกขไมวายระกา

มอซาย เดนมอขนชา ๆผลกมอกลบเปนวงบนมอขวา สอดจบมาไวทชายพก

ศรษะและไหลเอยงขวา

มอทงสองอยในทาเดม

กาวเทาสลบซายขวาไปตามจงหวะเพลงตอเนองเรอยไปสะดงเขาเลกนอย

เทากาวสลบไปตามจงหวะเพลง

๘๑

233

คารอง มอ - แขน เทา ภาพทาราขอใหเลน มอซาย ลดลงมากลาง

ลาตว แลวจบควาตรงคาวา "เลน"มอขวา สอดจบออกไปดานขาง แบหงายปลายนวตกตรงคาวา"เลน"

ศรษะและไหลเอยงขวา

กาวเทาสลบซายขวาไปตามจงหวะเพลงตอเนองเรอยไปสะดงเขาเลกนอย

ฟอนรา

เพอสามคคเอย

มอซาย สอดจบมาจบหงายทชายพกมอขวา เลอนมอขนเปนตงวงบน

ศรษะและไหลเอยงซาย

มอทงสองอยในทาเดม

กาวเทาสลบกนไปตามจงหวะเพลงสะดงเขาเลกนอย

เทากาวสลบไปตามจงหวะเพลง

๘๒

234

เพลงชาวไทยคารอง จมนมานตยนเรศ (นายเฉลม เศวตนนท) หวหนากองการสงคต กรมศลปากรทานอง อาจารยมนตร ตราโมทเนอรอง ชาวไทยเจาเอย ขออยาละเลยในการทาหนาท

การทเราไดเลนสนก เปลองทกขสบายอยางนเพราะชาตเราไดเสร มเอกราชสมบรณเราจงควรชวยชชาต ใหเกงกาจเจดจารญเพอความสขเพมพน ของชาวไทยเราเอย

ทารา ชกแปงผดหนา

๘๓

ทาท 1 ชกแปงผดหนา ทาท 2 ทาเชอม

ทาท 3 ชกแปงผดหนา ทาท 4 ทาเชอม

235

การราตามเนอเพลง

คารอง มอ - แขน เทา ภาพทาราชาวไทยเจาเอย มอขวา จบปรกขาง แลว

ลดแขนลงมาตากวาไหลเลกนอย แบมอหงายปลายนวตกตรงคาวา"เอย" แขนงอมอซาย ตงวงหนาคอยๆลดวงลงมาระดบกลางลาตวดานหนา

ศรษะและไหลเอยงขวาหนตวออกดานขวาเลกนอย

เทาขวา กาวตรงคาวา "ชาว"เทาซาย กาวสลบกบเทาขวา กาวแรกตรงกบคาวา "ไทย"กาวเทาสลบกนไปตามจงหวะเพลงสะดงเขาเลกนอย

ขออยาละเลยในการทาหนาท

มอซาย จบควา ตรงกบคาวา "ขออยา" แลวเลอนจบมาเปนจบปรกขางดานซายตรงคาวา"หนาท"มอขวา ผลกขอมอกลบเปนวงหนา

ศรษะและไหลเอยงซายคอย ๆหนกลบมาทางซาย

กาวเทาสลบซายขวาไปตามจงหวะเพลงตอเนองเรอยไปสะดงเขาเลกนอย

๘๔

236

คารอง มอ - แขน เทา ภาพทาราการทเราไดเลนสนก

มอซาย ลดแขนลงมาตากวาไหลเลกนอย แบมอหงายปลายนวตกตรงคาวา "สนก" แขนงอมอขวา ลดวงลงมาระดบกลางลาตวดานหนา

ศรษะและไหลเอยงซาย

กาวเทาสลบกนไปตามจงหวะเพลงสะดงเขาเลกนอย

เปลองทกขสบายอยางน

มอขวา จบควา ตรงกบคาวา "เปลองทกข"แลวเลอนจบมาเปนจบปรกขางดานขวาตรงคาวา"อยางน"มอซาย ผลกขอมอกลบเปนวงหนา

ศรษะและไหลเอยงขวาคอย ๆหนกลบมาทางขวา

กาวเทาสลบซายขวาไปตามจงหวะเพลงตอเนองเรอยไปสะดงเขาเลกนอย

๘๕

237

คารอง มอ - แขน เทา ภาพทาราเพราะชาตเราไดเสร

มอขวา ลดแขนลงมาตากวาไหลเลกนอย แบมอหงายปลายนวตกตรงคาวา "เสร" แขนงอมอซาย ลดวงลงมาระดบกลางลาตวดานหนา

ศรษะและไหลเอยงขวา

กาวเทาสลบกนไปตามจงหวะเพลงสะดงเขาเลกนอย

มเอกราชสมบรณ มอซาย จบควา ตรงกบคาวา "ม" แลวเลอนจบมาเปนจบปรกขางดานขวาตรงคาวา"สมบรณ"มอขวา ผลกขอมอกลบเปนวงหนา

ศรษะและไหลเอยงซายคอย ๆหนกลบมาทางซาย

กาวเทาสลบซายขวาไปตามจงหวะเพลงตอเนองเรอยไปสะดงเขาเลกนอย

๘๖

238

คารอง มอ - แขน เทา ภาพทาราเราจงควรชวยชชาต

มอซาย ลดแขนลงมาตากวาไหลเลกนอย แบมอหงายปลายนวตกตรงคาวา "ชชาต" แขนงอมอขวา ลดวงลงมาระดบกลางลาตวดานหนา

ศรษะและไหลเอยงซาย

กาวเทาสลบกนไปตามจงหวะเพลงสะดงเขาเลกนอย

ใหเกงกาจเจดจารญ

มอขวา จบควา ตรงกบคาวา "ให" แลวเลอนจบมาเปนจบปรกขางดานขวาตรงคาวา"จารญ"มอซาย ผลกขอมอกลบเปนวงหนา

ศรษะและไหลเอยงขวาคอย ๆหนกลบมาทางขวา

กาวเทาสลบซายขวาไปตามจงหวะเพลงตอเนองเรอยไปสะดงเขาเลกนอย

๘๗

239

คารอง มอ - แขน เทา ภาพทาราเพอความสขเพมพน

มอขวา ลดแขนลงมาตากวาไหลเลกนอย แบมอหงายปลายนวตกตรงคาวา "เพมพน" แขนงอมอซาย ลดวงลงมาระดบกลางลาตวดานหนา

ศรษะและไหลเอยงขวา

กาวเทาสลบกนไปตามจงหวะเพลงสะดงเขาเลกนอย

ของชาวไทยเราเอย

มอซาย จบควา ตรงกบคาวา "ของ" แลวเลอนจบมาเปนจบปรกขางดานขวาตรงคาวา"เอย"มอขวา ผลกขอมอกลบเปนวงหนา

ศรษะและไหลเอยงซายคอย ๆหนกลบมาทางซาย

กาวเทาสลบซายขวาไปตามจงหวะเพลงตอเนองเรอยไปสะดงเขาเลกนอย

๘๘

240

เพลงยามกลางคนเดอนหงาย

คารอง จมนมานตยนเรศ (นายเฉลม เศวตนนท) หวหนากองการสงคต กรมศลปากรทานอง อาจารยมนตร ตราโมทเนอรอง ยามกลางคนเดอนหงาย เยนพระพรายโบกพลวปลวมา

เยนอะไรกไมเยนจต เทาเยนผกมตรไมเบอระอาเยนรมธงไทยปกไปทวหลา เยนยงนาฟามาประพรมเอย

ทารา สอดสรอยมาลาแปลง

๘๙

ทาท 1 สอดสรอยมาลาแปลง

ทาท 2 สอดสรอยมาลาแปลง

241

การราตามเนอเพลง

คารอง มอ - แขน เทา ภาพทารายามกลางคนเดอนหงาย

มอขวา จากจบหงายทชายพก โบกขนไปเปนวงบน ตรงคาวา "หงาย"มอซาย จากทตงวงบนกลดลงมาจบหงายทชายพกตรงคาวา "หงาย"

ศรษะและไหลจากเอยงขวากลบมาเอยงซาย

เทาขวา กาวตรงคาวา "คน"เทาซาย กาวตรงกบคาวา "เดอน"แลวกระทงเทาขวาตรงคาวา "หงาย"

ขวา - ซาย - กระทงขวา

เยนพระพรายโบกพลวปลวมา

มอขวา จากทตงวงบนกลดลงมาจบหงายทชายพกตรงคาวา "ปลวมา"มอซาย จากจบหงายทชายพก โบกขนไปเปนวงบน ตรงคาวา "ปลวมา"

ศรษะและไหลเอยงขวา

จากกระทงเทาขวาวางหลงเตมเทาตรงคาวา "เยน"เทาซาย กาวหนาตรงคาวา "พาย" เทาขวา กาวหนาตรงคาวา "พลว"แลวกระทงเทาซายตรงคาวา "มา"วางหลงขวา - ซาย -ขวา - กระทงซาย

๙๐

242

คารอง มอ - แขน เทา ภาพทาราเยนอะไรกไมเยนจต

มอขวา จากจบหงายทชายพก โบกขนไปเปนวงบน ตรงคาวา "เยนจต"มอซาย จากทตงวงบนกลดลงมาจบหงายทชายพกตรงคาวา "เยนจต"

ศรษะและไหลเอยงซาย

จากกระทงเทาซายวางหลงเตมเทาตรงคาวา "เยน"เทาขวา กาวหนาตรงคาวา "อะไร" เทาซาย กาวหนาตรงคาวา "ไม"แลวกระทงเทาขวาตรงคาวา "จต"

วางหลงซาย - ขวา -ซาย - กระทงขวา

เทาเยนผกมตรไมเบอระอา

มอขวา จากทตงวงบนกลดลงมาจบหงายทชายพกตรงคาวา "ระอา"มอซาย จากจบหงายทชายพก โบกขนไปเปนวงบน ตรงคาวา "ระอา"

ศรษะและไหลเอยงขวา

จากกระทงเทาขวาวางหลงเตมเทาตรงคาวา "เยน"เทาซาย กาวหนาตรงคาวา "มตร" เทาขวา กาวหนาตรงคาวา "เบอ"แลวกระทงเทาซายตรงคาวา "ระอา"

วางหลงขวา - ซาย -ขวา - กระทงซาย

๙๑

243

คารอง มอ - แขน เทา ภาพทาราเยนรมธงไทยปกไปทวหลา

มอขวา จากจบหงายทชายพก โบกขนไปเปนวงบน ตรงคาวา "ทวหลา"มอซาย จากทตงวงบนกลดลงมาจบหงายทชายพกตรงคาวา "ทวหลา"

ศรษะและไหลเอยงซาย

จากกระทงเทาซายวางหลงเตมเทาตรงคาวา "รม"เทาขวา กาวหนาตรงคาวา "ไทย" เทาซาย กาวหนาตรงคาวา "ไป"แลวกระทงเทาขวาตรงคาวา "ทวหลา"

วางหลงซาย - ขวา -ซาย - กระทงขวา

เยนยงนาฟามาประพรมเอย

มอขวา จากทตงวงบนกลดลงมาจบหงายทชายพกตรงคาวา "เอย"มอซาย จากจบหงายทชายพก โบกขนไปเปนวงบน ตรงคาวา "เอย"

ศรษะและไหลเอยงขวา

จากกระทงเทาขวาวางหลงเตมเทาตรงคาวา "ยง"เทาซาย กาวหนาตรงคาวา "ฟา" เทาขวา กาวหนาตรงคาวา "ประ"แลวกระทงเทาซายตรงคาวา "เอย"

วางหลงขวา - ซาย -ขวา - กระทงซาย

๙๒

244

⌫

⌫

⌫

⌫ ⌫

๙๓

245

กจกรรมท 1.1 ศกษาใบความรแลวตอบคาถามตอไปน เวลา 15 นาท

๙๔

⌦

⌫

246

กจกรรมท 1.2 ลกษณะการราตามทานาฏยศพท ใหนกเรยนศกษทาราในใบความรแลวสรปความรลงในแบบสรปนใหสมบรณ เวลา20 นาท

๙๕

⌫ ⌦⌫⌫⌦

⌫ ⌫⌫ ⌫⌫⌦ ⌫⌫⌦⌫

⌫ ⌫⌫ ⌫

247

๙๖

⌫⌫⌫⌦

⌫ ⌦⌫⌫ ⌫⌫⌦⌫⌫⌦⌫

⌫ ⌫⌫ ⌫⌫⌦ ⌫⌫⌦⌫

248

๙๗

⌦ ⌫⌫⌫⌦

⌦

⌫ ⌫⌫⌫⌦

249

๙๘

⌫

⌫

250

๙๙

⌫ ⌦⌦

251

กจกรรมท 1.3 ฝกปฏบตทานาฏยศพทตามแบบสรปกจกรรมท 1.2 เวลา 25 นาท

๑๐๐

⌫

⌦ ⌫

⌫⌦⌦

252

⌫

⌫

⌫

⌫

253

⌫ ⌫

๑๐๒

…………

..วธปฏ

บตกจ

กรรม

…………

.1. นกเรยนทกกลมรวมกนศกษา

เรองนาฏยศพทนาฏศลปไทยจากวดทศน

2. นกเรยนซกถามครในสงทไมเขาใจและมขอสงสย

3. นกเรยนฝกปฏบตทานาฏยศพทพรอมวดทศน

และการแนะนาของคร

4. นกเรยนแตละกลมไปฝกรวมกนอกครงโดยแกไขใหถกตอง

และสวยงาม

254

⌫ ⌫

๑๐๓

⌫

⌫

⌫

255

แบบประเมนการปฏบตทานาฏยศพทกลมท................................

⌫⌫⌫⌫⌫⌫

เกณฑใหคะแนน3 หมายถง การปฏบตทานาฏยศพทไดอยางถกตองและมความสวยงาม2 หมายถง การปฏบตทานาฏยศพทไดอยางถกตองแตไมมความสวยงาม1 หมายถง การปฏบตทานาฏยศพทไดไมถกตอง

เกณฑสรปคะแนน31 - 45 หมายถง 3 คะแนน16 - 30 หมายถง 2 คะแนน1 - 15 หมายถง 1 คะแนน

๑๐๔

256

ใบกจกรรม ท 3

⌫

⌫

⌫

๑๐๕

257

⌫ ⌫⌦ ⌦⌦⌫ ⌫

๑๐๖

⌫

⌫

⌫

258

⌫ ⌫⌦ ⌫ ⌫

๑๐๗

⌫

⌫⌫

⌦ ⌫ ⌫⌦

⌫

⌦

⌫⌦

⌫

⌫

⌦⌦

259

⌫ ⌫⌦ ⌫⌫ ⌦ ⌫ ⌫

๑๐๘

⌫

⌫⌦⌦

⌫

⌫⌫

⌫⌦ ⌫⌫

⌫⌦⌫

260

⌫ ⌫ ⌫⌫

⌫

⌫

⌦ ⌦ ⌦

⌫

๑๐๙

261

แบบทดสอบระหวางเรยน เรองนาฏยศพท สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1จานวน 15 ขอ เวลา 15 นาท

คาสง ใหนกเรยนเตมคาลงในชองวางใหถกตอง

1. ......................... คอ ลกษณะของการเหยยดแขนออกไปในลกษณะโคงเลกนอยฝามอตงขน หกขอมอเขาหาทอนแขนดานนอก นวหวแมมอบดไปดานหนาฝามอ นวทเหลอเรยงชดตดกนและเหยยดตง ฝามออยระดบใบหนา

2.......................... คอ ลกษณะของการหงายฝามอขนหกขอมอเขาหาทอนแขนดานในปลายนวหวแมมอแตะทขอแรกของนวช (นบจากปลายนว) นวชเหยยดตง นวทเหลอเหยยดตงและกรดออกไปดานหลงพอสวยงาม

3. .......................... คอ ลกษณะของการเหยยดแขนออกไปในลกษณะโคงเลกนอย ฝามอตงขน หกขอมอเขาหาทอนแขนดานนอก นวหวแมมอบดไปดานหนาฝามอ นวทเหลอเรยงชดตดกนและเหยยดตง ฝามออยระดบอก

4. ......................... คอ ลกษณะของการยกแขนขนใหขนานพนทางดานขางศรษะงอขอศอกขนเลกนอย หนฝามอเขาหาศรษะหกขอมอเขาหาทอนแขนดานในปลายนวหวแมมอแตะทขอแรกของนวช (นบจากปลายนว) นวชเหยยดตง นวทเหลอเหยยดตงและกรดออกไปดานหลงพอสวยงาม

5........................… คอ ลกษณะของการกาวเทาขางใดขางหนงไปวางฝาเทาลงบนพนดานหนา สนเทาขางทวางลงนน จะอยตรงกบหวแมเทาของ เทาหลงโดยทงนาหนกตวไปดานหนา ขาดานหลงยอเขาพองาม

6. ......................... คอ ลกษณะของการเหยยดแขนออกไปในลกษณะโคงเลกนอย ฝามอตงขน หกขอมอเขาหาทอนแขนดานนอก นวหวแมมอบดไปดานหนาฝามอ นวทเหลอเรยงชดตดกนและเหยยดตง ฝามออยระดบหนาทองดานหนา

7. .......................... คอ ลกษณะของการเหยยดแขนออกไปในลกษณะโคง เลกนอย ฝามอตงขน หกขอมอเขาหาทอนแขนดานนอก นวหวแมมอบดไปดานหนาฝามอ นวทเหลอเรยงชดตดกนและเหยยดตง ฝามออยดานหนาระดบใบหนา

๑๑๐

262

8. .......................... คอ ลกษณะของการควาฝามอลงหกขอมอเขาหาทอนแขนดานในปลายนวหวแมมอแตะทขอแรกของนวช (นบจากปลายนว)นวชเหยยดตง นวทเหลอเหยยดตงและกรดออกไป ดานหลงพอสวยงาม

9. .......................... คอ ลกษณะการยกเทาทอยขางหลงแลวกระแทกจมกเทาลงบนพนดานหลง

10. ........................ คอ ลกษณะการกาวเทาขางใดขางหนงคลายกบการกาวหนา แตวางฝาเทาลงบนพนเฉยงไปดานขาง

11. ......................... คอ ลกษณะของการเหยยดแขนใหตงไปดานหลงใหมออยหางตวพอประมาณหงายฝามอขนหกขอมอเขาหาทอนแขนดานใน ปลายนวหวแมมอแตะทขอแรกของนวช (นบจากปลายนว)นวชเหยยดตงนวทเหลอเหยยดตงและกรดออกไปดานหลงพอสวยงาม

12. ......................... คอ ลกษณะของการยกแขนขนใหขนานพนทางดานหนางอขอศอกใหเปนมมฉาก หนฝามอเขาหาใบหนาหกขอมอเขาหาทอนแขนดานในปลายนวหวแมมอแตะทขอแรกของนวช (นบจากปลายนว) นวชเหยยดตง นวทเหลอเหยยดตงและกรดออกไปดานหลงพอสวยงาม

13. .......................... คอ ลกษณะของการวางเทาเหลอมกน เผยอจมกเทา(สวนทเปนเนอนนตรงโคนนวเทา)ขางใดขางหนงเพยงนดเดยวโดยทสนเทายงตดพนอย

14. .......................... คอ ลกษณะของการใชเทาทอยดานหลงยกขนใหปลายเทาชลง พยายามงอเขาใหเกอบตดกบกน ดนขาทกระดกไปดานหลงมาก ๆ

15. .......................… คอ ลกษณะการยกเทาขนมาขางหนา ใหระดบฝาเทาอยตรงกบเขาทยนจะตากวานนบางเพยงเลกนอย สงลาขาสวนลาง(นอง)ยนไปขางหนาเลกนอยและเฉยงมาทางเทาทยน เชดปลายเทาขนใหตง

๑๑๑

เฉลย1. วงบน 2. จบหงาย 3. วงกลาง 4. จบปรกขาง 5. กาวหนา 6. วงลาง 7. วงหนา 8. จบควา9. กระทง 10. กาวขาง 11. จบหลง 12. จบปรกหนา 13. ประ 14. กระดก 15. ยก

263

๑๑๒

⌫

⌫

264

๑๑๓

⌫⌫

⌫ ⌫ ⌫

⌫

⌫⌦

⌫⌫ ⌫⌦⌫⌫ ⌫⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫

265

๑๑๔

⌫

⌫ ⌫ ⌫ ⌫

⌫⌫ ⌫ ⌫ ⌫

⌫

⌫⌫

266

๑๑๕

ใบความร

⌦ ⌫ ⌫

⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫

267

๑๑๖

⌫ ⌦ ⌫⌦⌫⌫⌫⌫ ⌦

⌫⌫

⌫ ⌫

268

๑๑๗

ยมใชมอซายตงวงกลางแลวทาจบควาวาดมอเขามาหาตวดงจบใหนวชอยใกลปาก มอขวาจบหงายสงไปดานหลง

269

๑๑๘

โกรธใชฝามอซายถดานหลงใบหบรเวณกานคอแลวสบดลงแรง ๆ

พรอมกระทบเทา ตวนางใชมอขวาจบหงายทชายพกตวพระใชมอขวาเทาเอว

270

๑๑๙

รองไหประสานลาแขนสวนลางใหแขนซายทบแขนขวา

ใชฝามอแตะหนาขา กมตวลง

271

๑๒๐

รกใชแขนซายกบแขนขวาประสานกนทกลางหนาอก

272

๑๒๑

อายใชฝามอซายแนบทแกมไกลคาง แลวเอยงศรษะดานซาย

273

๑๒๒

ทโนนใชมอซายชไปดานหนาระดบสายตา แลวมองไปทางนวทช

เอยงศรษะทางขวา

274

๑๒๓

ยงใหญพระ - ยกเทาซายดานหนา มอทงสองตงวงบวบานนาง - กระดกเทาซาย มอทงสองตงวงบวบาน

275

๑๒๔

สนกสนานทานเปนทาเรมโดยจบหงายทงสองมอดานขางลาตวแลวเปลยน

มอเปนตงวงกลางทงสองมอ

276

๑๒๕

กลาหาญใชฝามอขวาแตะหนาขาขวา กาวขาขวามาดานหนา

มอซายตงวงบน ยดตวขน

277

๑๒๖

ยกยองจบควาดานหนาระดบอก ทงสองมอ แลวยกขนมวนมอคลาย

จบออกแบมอหงายหกขอมอลงยกแขนใหตงฉากปลายมอซายอยระดบแงศรษะ มอขวาอยดานหนาระดบอก

278

๑๒๗

งามพระ - ยกเทาขวาดานหนา มอขวาตงวงบวบาน มอซายตงวงหนานาง - กระดกเทาซาย มอขวาตงวงบวบาน มอซายตงวงหนา

279

๑๒๘

แนะนาตวใชมอซายตงวงบนแลวมวนมอจบเขาหาตวปลายนวชทอก

280

๑๒๙

⌫⌫⌫⌫

281

⌫

1. สกวาหวานอนเปนหมนแสน.........................ใชทาทวไป คอ กามอซายหลวม ๆ ระดบหนาทองชนววาดเปนครงวงกลมออกขางลาตวตามองตามมอทช

2. ไมเหมอนแมนพจมานทหวานหอม................ใชทาไม คอ มอขวาตงวงหนาระดบอกสายมอไปมาเลกนอย และ ทาพด คอ ใชนวชชทปากหกขอมอเขาหาลาแขนดานใน

3. กลนประเทยบเปรยบดวงพวงพยอม................ใชทาดม คอ ใชมอซายตงวงบนแลวทาจบควาวาดมอมาใกลจมก และทาดอกไม คอทงสองมอทาทาลอแกว(นวหวแมมอกดปลายนวกลางนวทเหลอกรดออกเหมอนทาจบ)ดานหนาหกขอมอหงายขน

4. อาจจะนอมจตโนมดวยโลมลม......................ใชทารก คอใชแขนซายทบแขนขวาประสานกนระหวางอก

5. แมนลอลามหยามหยาบไมปลาบปลม.........ใชทาชวราย คอ ใชนวชชไปดานหนาหกขอมอลงกวาดนวเขาหาลาตวแลวกามอหกขอมอขน และทาไม คอ มอขวาตงวงหนาระดบอกสายมอไปมาเลกนอย

6. ดงดดดมบรเพดตองเขดขม.............................ใชทาเศราโศก คอ ประสานลาแขนสวนลางระดบตนขา กมหนาเซนอย ๆ

7. ผดไพรไมประกอบชอบอารมณ.......................ใชทาใชทาทวไป คอ กามอซายหลวม ๆ ระดบหนาทองชนววาดเปนครงวงกลมออกขางลาตวตามองตามมอทชและ ทาไม คอมอขวาตงวงหนาระดบอกสายมอไปมาเลกนอย

8. ใครฟงลมเมนหนาระอาใจ.........................ใชทาพด คอ ใชนวชชทปากหกขอมอเขาหาลาแขนดานใน และทาโกรธ คอ ใชฝามอถหลงใบหทกานคอแลวสะบดมอลงพรอมกระทบเทา

๑๓๐

282

⌫

⌫

⌫ ⌫

⌫

๑๓๑

283

⌫ ⌫⌦⌫ ⌫

⌦

⌫⌫

๑๓๒

⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫ ⌫

284

⌫ ⌫⌦ ⌫ ⌫

๑๓๓

⌦⌫

285

๑๓๔

⌫⌫⌫

⌫ ⌫⌫ ⌫⌫

286

๑๓๕

⌦

287

๑๓๖

⌦⌫

288

⌫ ⌦⌫ ⌫

๑๓๗

⌫

⌦

⌫

⌫⌦⌦

289

⌫

๑๓๘

⌫

⌫

⌫

290

๑๓๙

⌫⌦ ⌫⌫

⌫⌫

⌫⌦ ⌫⌫

⌫⌦⌫

⌫

⌫

⌫

291

⌫ ⌫

๑๔๐

⌫

⌫

292

⌫

⌫

⌫ ⌫

⌫

⌦ ⌫ ⌦ ⌦

⌦ ⌦

⌦

๑๔๑

293

⌫

๑๔๒

⌫

⌫

294

⌫ ⌫⌦⌫ ⌫

⌫

⌦⌦

⌫⌫ ⌫

⌫⌫⌦⌦

⌫

๑๔๓

⌫⌫

⌫⌦

295

⌦

⌫

⌫ ⌫

⌫⌫

⌫ ⌫

⌦ ⌫

⌫

⌫

๑๔๔

296

⌫

๑๔๕

297

⌫ ⌫

๑๔๖

⌫

⌫

⌫

298

⌫

⌦ ⌦ ⌦

⌫

⌫

๑๔๗

299

แบบทดสอบระหวางเรยน เรองภาษาทา สาหรบนกเรยนมธยมศกษาปท 1จานวน 15 ขอ เวลา 15 นาท

คาสง ใหนกเรยนเตมคาลงในชองวางใหถกตอง

1. …………………. คอ ลกษณะของการประสานลาแขนซายทบแขนขวา ใชฝามอแตะหนาขา กมตงลงเลกนอย

2. …………………. คอ ลกษณะของการใชแขนซายทบแขนขวาประสานกนทกลางหนาอก

3. …………………. คอ ลกษณะของการใชมอซายตงวงกลาง แลวทาทาจบความวนมอเขามาหาลาตวดงจบใหนวชใกลปาก

4. …………………. คอ ลกษณะของการใชมอใดมอหนงถหลงใบหบรเวณกานคอแลวสบดมอลงพรอมกระทบเทา

5. ………………… คอ ลกษณะของการใชฝามอใดฝามอหนงแนบไวทแกมใกลคาง แลวเอยงศรษะขางเดยวกบมอ

6. …………………. คอ ลกษณะของการใชมอซายชไปดานหนาระดบสายตา แลวมองไปทางนวทช เอยงศรษะทางขวา

7. …………………. คอ ลกษณะของการยนตะแคงตวกาวขาขวาไปดานหนา มอซายตงวงบน มอขวาใชฝามอแตะหนาขาทกาว ยดตวขน

8. ………………… คอ สาหรบตวพระ ยกเทาซายดานหนา มอทงสองตงวงบวบาน สวนตวนาง กระดกหลงเทาซาย มอทงสองตงวงบวบาน

๑๔๘

300

9. …………………... คอ สาหรบตวพระ ยกเทาขวาดานหนา มอขวาตงวงบวบาน มอซายตงวงหนา สวนตวนาง กระดกหลงเทาซาย มอขวา ตงวงบวบาน มอซายตงวงหนา10. …………………. คอ ลกษณะของการจบควาดานหนาระดบอกทงสองมอ แลวยกขน

มวนมอคลายจบออก แบมอหงายหกขอมอลงยกแขนใหตงฉากปลายมอซายอยระดบแงศรษะ มอขวาอยดานหนาระดบอก

11. ……………… คอ ลกษณะของการจบหงายระดบเอวทงสองมอ แลวเปลยนมอเปน ตงวงระดบอก

12. ……………… คอ ลกษณะของการใชมอซายตงวงหนาแลวมวนจบเขาหาลาตว ปลายนวชชทอก

13. ยน เดน นง นอน คอ ทาทแสดง ……………………………………….

14. ดใจ เสยใจ โกรธ รก คอ ทาทแสดง ………………………………………

15. ปฏเสธ เรยก ไป มา รบ สง คอ ทาราท ………………………………….

๑๔๙

เฉลย1. รองไห 2. รก 3. ยม 4. โกรธ 5. อาย 6. ทโนน 7. กลาหาญ 8. ยงใหญ 9. งาม10. ยกยอง 11. สนกสนาน 13. อาการ กรยาหรออรยาบถ 14. อารมณภายใน15. ใชแทนคาพด

301

เอกสารอางอง

เรณ โกศนานนท. นาฏศลปไทย. กรงเทพ ฯ : วฒนาพานช, 2528. . ก นาฏยศพท ภาษาทานาฏศลปไทย. กรงเทพ ฯ : โรงพมพ

ไทยวฒนาพานช, 2544. . ข สบสานนาฏศลปไทย. พมพครงท 7. กรงเทพ ฯ : โรงพมพ

ไทยวฒนพานช, 2544.สมตร เทพวงษ. นาฏศลปไทย นาฏศลปสาหรบครประถมและมธยม. กรงเทพ ฯ :

สานกพมพโอเดยนสโตร, 2541.

๑๕๐

302

สรปผลการประเมนความสอดคลองของชดการสอนโดยผเชยวชาญ

+ 1 หมายถง แนใจวาชดการสอนมความเหมาะสมและสอดคลองในดานตาง ๆ 0 หมายถง ไมแนใจวาขอคาถามมความเหมาะสมและสอดคลองในดานตาง ๆ- 1 หมายถง แนใจวาขอคาถามไมมความเหมาะสมและสอดคลองในดานตาง ๆ

ระดบความคดเหนรายการประเมน คนท 1 คนท 2 คนท 3ดชน

ความสอดคลอง

1.ความเหมาะสมและสอดคลองของคานา +1 +1 +1 1.002.ความเหมาะสมและสอดคลองของวตถประสงค +1 +1 +1 1.003.ความเหมาะสมและสอดคลองของคมอคร 3.1ความเหมาะสมและสอดคลองของแผนการเรยนร 3.2ความเหมาะสมและสอดคลองของใบความร สาหรบคร 3.3ความเหมาะสมและสอดคลองของแบบประเมน การปฏบต 3.4ความเหมาะสมและสอดคลองของแบบสงเกต พฤตกรรม

+1

+1

+1

+1

+1

+1

+1

+1

+1

+1

+1

+1

1.00

1.00

1.00

1.004.ความเหมาะสมและสอดคลองของคมอนกเรยน 4.1ความเหมาะสมและสอดคลองของใบความร 4.2ความเหมาะสมและสอดคลองของใบกจกรรม 4.3ความเหมาะสมและสอดคลองของแบบทดสอบ ระหวางเรยน

+1+1

+1

+1+1

+1

+1+1

+1

1.001.00

1.00เฉลย 1.00

303

แบบทดสอบวดความรความเขาใจ กอนเรยนและหลงเรยนเรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบชน ม.1

จานวน 30 ขอ เวลา 30 นาท

คาสง ใหนกเรยนเลอกคาตอบทถกตองทสด แลวกากบาท (X) ลงในกระดาษคาตอบ

1. “นาฏยศพท” มความหมายตามขอใดกขคง

การรานาฏศลปไทยชอลกษณะทาราของไทยชอการแสดงนาฏศลปไทยศพททใชเรยกผเรยนนาฏศลป

2. ขอใดตอไปนไมไดอยในหมวดของนาฏยศพทกขคง

นามศพทกรยาศพทนาฏยศพทเบดเตรดศลปะศพทภาษานาฏ

3. ขอใดตอไปนเปนลกษณะการราทเรยกวา “วงบน” ก ข ค ง

4. “จบควา” คอการกระทาตามขอใด ก ข ค ง

304

5. ขอใดคอการทาทา “กาวขาง”กขคง

การกาวเทาขางใดขางหนงไปดานตรงขามกบเทา นาหนกอยทเทาหนา ยอเขาลงพองามการกาวเทาขางใดขางหนงไปดานขางเฉยงปลายเทาไปหาเทาอกขางหนง ยอเขาหลงพองามการกาวเทาขางใดขางหนงไปวางฝาเทาลงบนพนเฉยงไปดานขาง นาหนกอยทเทาหนาการกาวเทาขางใดขางหนงไปวางวางฝาเทาลงบนพนเฉยงไปดานขาง นาหนกอยทเทาหลง

6. ยกเทาทอยขางหลงแลวกระแทกจมกเทาลงทพนดานหลง คอทาราใดกขคง

กระดกยกเทากาวหลงกระทง

7. ภาพตอไปนเปนทาราใด

กขคง

จบปรกบนจบปรกขางจบปรกหนาจบปรกสง

8. ขอใดเปนชอทารา ตอไปน

กขคง

วงหนาวงในวงบนวงสง

305

9. กระดกหลง ทาตอเนองมาจากทาใด ตอไปนกขคง

กระทบกระทงกระแทกกระโดด

10. เพลงชาวไทยใชนาฏยศพทในขอใดกขคง

วงบน จบปรกขางวงบน จบปรกหนาวงหนา จบปรกขางวงหนา จบปรกหนา

11. “กระทง” ใชในการราประกอบเพลงในขอใดกขคง

ชาวไทยรามาซมารางามแสงเดอนคนเดอนหงาย

12. จบหงาย และวงบน ใชประกอบการราเพลงใดกขคง

ชาวไทยคนเดอนหงายดวงจทรวนเพญดวงจนทรขวญฟา

13. ขอใดเปนนาฏยศพทนาฏศลปไทยกขคง

วงลาง วงตา วงในกาวขาง กางเฉยง กาวหนาจบหงาย จบควา จบหลงจบปรกหลง จบปรกขาง จบปรกหนา

14. ควาฝามอลงหกขอมอเขาหาทอนแขนดานใน ปลายนวหวแมมอแตะทขอแรกของนวช (นบจากปลายนว)นวชเหยยดตง นวทเหลอเหยยดตงและกรดออกไปดานหลงพอสวยงาม เปนลกษณะทาราขอใดกขคง

จบตาจบควาวงควาจบมวน

306

15. การฝกฝนทานาฏยศพท ชวยใหบคลกภาพดไดอยางไรกขคง

เพราะเปนทาชนสง ทาใหผฝกสวยงามเพราะทาใหผฝกไดออกกาลงกายและฝกการทรงตวเพราะทาใหผฝกผอมลงและสงขน กระดกออนเพราะดดตวเพราะทาใหผฝกเปนคนสภาพออนโยน จตใจมเมตตากรณา

16. “กรยาอาการทผกระทานนใชสอใหผดทราบวากาลงทาอะไรอย โดยไมเปลงเสยงออกมา”เรยกวาอะไรกขคง

แสดงอาการภาษาทาอากปกรยาการกระทา

17. กรยาอาการทผกระทาใชแทนคาพดนน คอคาในขอใดกขคง

ไป ฉน กลาหาญนอน ทาน หอมรก โกรธ เสยใจไป เคารพ ราเรง

18. ประโยชนของการเรยนรเกยวกบภาษาทานาฏศลปไทย คอขอใดกขคง

ทาใหราสวยและออนชอยนมนวลทาใหเกดความคลองแคลวในการราทาใหรองเพลงไดไพเราะและถกตองทาใหเขาใจความหมายของการแสดงไดงาย

19. ใชมอซายตงวงระดบหนาอก ทาจบควาวาดมอเขาหาตว ดงจบใหนวชใกลปาก เปนลกษณะของทาในขอใดกขคง

รกหอมยมพด

20. ทาทาตามขอใดแสดงอาการเสยใจ

ก ข ค ง

307

21. ใชนวชชไปดานหนาหกขอมอลงกวาดนวเขาหาลาตวแลวกามอพรอมกบหกขอมอขน เปนการกระทาทาใดกขคง

ฉนชวรายโกรธปฏเสธ

22. “กรยาอาการตามขอใด หมายถง “งาม” ก ข ค ง

23. การกระทาใดใชแทนคาพดวา “กลาหาญ”กขคง

แขนซายทบแขนขวาประสานกนทกลางหนาอกทาทาลอแกวนวทเหลอกรดออกเหมอนทาจบ หกขอมอเขาหาตวระดบสายตาหงายฝามอทงสองขางยกขนพรอมกนใหอยในระดบศรษะแขนตงฉากระดบไหลยนตะแคงตวกาวขาไปดานหนา มอดานในตงวงบนอกมอใชฝามอแตะหนาขาทกาว ยดตวขน

24. ขอใดไมใชประเภทของภาษาทานาฏศลปไทยกขคง

ประเภททาทใชแทนคาพดประเภททาทแสดงอรยาบถประเภททาทแสดงบรรดาศกดประเภททาทแสดงอารมณภายใน

25. “ราเรง “ อยในประเภทใดของภาษาทานาฏศลปไทยกขคง

ประเภททาทแสดงอารมณภายใน ประเภททาทแสดงบรรดาศกดประเภททาทใชแทนคาพดประเภททาทแสดงอรยาบถ

308

26. “จงสงคาแหงวายบตร” จากบทรอยกรองตอไปน คาวา”จงสง” ทาทาใดกขคง

ใชนวชชไปดานหนาหกขอมอลงจบหงายมวนมอปลอยจบเปนตงวงใชนวชชไปทปากหกขอมอเขาหาลาแขนใชมอซายตงวงระดบอก ทาจบควาวาดมอเขาหาตวใหนวชใกลปาก

27. “เรงตามพระองคลงไป” จากบทรอยกรองนจะทาทาอยางไรกขคง

ใชนวชชไปดานหนาหกขอมอลงใชนวชชไปทปากหกขอมอเขาหาลาแขนจบหงายระดบอก มวนมอปลอยจบเปนตงวงใชมอซายตงวงระดบอก ทาจบควาวาดมอเขาหาตวใหนวชใกลปาก

28.

กขคง

ไดฟงคาแหงอสรภมคอยคลายโศกาลยพระลกษณทรงสวสดรศมทานผมฤทธรทธแผนดนไหว

29. หากใหนกเรยนจดการแสดงเนองในวนเดก นกเรยนจะจดการแสดงในขอใดทแสดงวานกเรยนเปนคนทนสมยและอนรกษณวฒนธรรมไทยกขคง

ฟอนราประกอบเพลงไทยสากลเตนบลเลตประกอบเพลงไทยสากลเตนแดนเซอรประกอบเพลงไทยสากลแอโรบคแดนซประกอบเพลงไทยสากล

30. ในฐานะทนกเรยนเปนคนไทย นกเรยนจะอนรกษนาฏศลปไทยอยางไรกขคง

ไปดการแสดงนาฏศลปทกครงทมการแสดงซอวซดการแสดงนาฏศลปไทยมาเกบไวทบานศกษาเกยวกบนาฏศลปไทยใหมความรพอสมควรใหรางวลผแสดงนาฏศลปทกคนเมอไปดการแสดง

การกระทานใชแสดงบทรอยกรองในขอใด

309

เฉลยแบบทดสอบวดความรความเขาใจ เรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย

1. ข 2. ง 3. ก 4. ข 5. ค6. ง 7. ค 8. ก 9. ข 10. ค11. ง 12. ข 13. ค 14. ก 15. ข16. ข 17. ก 18. ง 19. ค 20. ก21. ข 22. ง 23. ง 24. ค 25. ก26. ค 27. ค 28. ง 29. ก 30. ค

310

ความเชอมนของขอสอบ KR.20

⎭⎬⎫

⎩⎨⎧ ∑−

−= 21

1 ttt S

pqn

nr

⎭⎬⎫

⎩⎨⎧ −

−=

38.216.061

13030

{ }16.012930

−=

84.0*03.1=

87.0=

311

แบบสรปผลการประเมนความสามารถในการปฏบตทานาฏยศพทและภาษาทาของนกเรยนมธยมศกษาปท 1

เรองทประเมนเลขท ทา

นาฏยศพทการนาทา

นาฏยศพทไปใชทา

ภาษาทาการนาทา

ภาษาทาไปใชรวม สรป

1234567891011121314151617181920212223

312

เรองทประเมนเลขท ทา

นาฏยศพทการนาทา

นาฏยศพทไปใชทา

ภาษาทาการนาทา

ภาษาทาไปใชรวม สรป

24252627282930313233รวมเฉลย

เกณฑการใหคะแนน3 หมายถง ปฏบตไดอยางถกตองและมความสวยงาม2 หมายถง ปฏบตไดอยางถกตองตามวธการแตไมสวยงาม1 หมายถง ปฏบตไมถกตอง

เกณฑการสรปคะแนน9 – 12 หมายถง 3 คะแนน5 – 8 หมายถง 2 คะแนน1 – 4 หมายถง 1 คะแนน

313

แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอนเรอง นาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย

คาชแจง ใหนกเรยนพจารณารายการขางลางน แลวทาเครองหมาย ในชองทตรงกบ ความคดเหนของตนเอง

ความหมายของระดบความคดเหน (3) หมายถง เหนดวยในระดบมาก

(2) หมายถง เหนดวยในระดบปานกลาง

(1) หมายถง เหนดวยในระดบนอยระดบความคดเหน

รายการ3 2 1

ดานลกษณะของชดการสอน1.ชดการสอนนเปนชดการสอนทมสสนสวยงาม2.ชดการสอนนเปนชดการสอนทนกเรยนและครสามารถใชรวมกนได3.ชดการสอนนมรปภาพประกอบทสวยงามและเหมาะสมกบเนอหาดานกจกรรมการเรยนการสอน4. กจกรรมในชดการสอนชวยใหนกเรยนเกดความสนกสนานในการเรยนร5. กจกรรมในชดการสอนชวยใหนกเรยนมความรบผดชอบในการเรยนและ มวนยในตนเอง6. กจกรรมในชดการสอนเปดโอกาสใหนกเรยนศกษาดวยตนเอง ทาใหม ทกษะในการแสวงหาความร7. กจกรรมในชดการสอนสงเสรมใหนกเรยนไดทากจกรรมอยางหลากหลายดานสอการเรยนการสอน8.ชดการสอนนมสอทหลากหลายชวยใหนกเรยนไดเรยนรจากหลายวธ9.สอประกอบชดการสอนชวยเสรมสรางความรใหกบนกเรยนไดอยางมากดานการวดและประเมนผล10.ชดการสอนมกระบวนการวดผลและประเมนผลทหลากหลายและ เปดโอกาสใหผเรยนมสวนรวมในการประเมนผลขอเสนอแนะ........................................................................................................................................................................................................

b

314

ผลการประเมนความสอดคลองของแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอนเรองนาฏยศพทและภาษาทานาฏศลปไทย สาหรบนกเรยน มธยมศกษาปท 1

โดยผเชยวชาญ+ 1 หมายถง แนใจวาขอคาถามมความเหมาะสม 0 หมายถง ไมแนใจวาขอคาถามมความเหมาะสม- 1 หมายถง แนใจวาขอคาถามไมมความเหมาะสม

ระดบความคดเหน

รายการ คนท1

คนท2

คนท3

ดชนความ

สอดคลองดานลกษณะของชดการสอน1.ชดการสอนนเปนชดการสอนทมสสนสวยงาม…………………… +1 +1 +1 1.002.ชดการสอนนเปนชดการสอนทนกเรยนและครสามารถใชรวมกนได +1 +1 +1 1.003.ชดการสอนนมรปภาพประกอบทสวยงามและเหมาะสมกบเนอหา… +1 +1 +1 1.00ดานกจกรรมการเรยนการสอน4. กจกรรมในชดการสอนชวยใหนกเรยนเกดความสนกสนานในการ เรยนร…………………………………………………………

+1 +1 +1 1.00

5. กจกรรมในชดการสอนชวยใหนกเรยนมความรบผดชอบในการ เรยนและมวนยในตนเอง………………………………………… +1 +1 +1 1.006. กจกรรมในชดการสอนเปดโอกาสใหนกเรยนศกษาดวยตนเอง ทา ใหมทกษะในการแสวงหาความร……………………………… +1 +1 +1 1.007. กจกรรมในชดการสอนสงเสรมใหนกเรยนไดทากจกรรมอยาง หลากหลาย………………………………………………………

+1 +1 +1 1.00

ดานสอการเรยนการสอน8.ชดการสอนนมสอทหลากหลายชวยใหนกเรยนไดเรยนรจาก หลายวธ………………………………………………………

+1 +1 +1 1.00

9.สอประกอบชดการสอนชวยเสรมสรางความรใหกบนกเรยนได อยางมาก……………………………………………………………

+1 +1 +1 1.00

ดานการวดและประเมนผล10.ชดการสอนมกระบวนการวดผลและประเมนผลทหลากหลายและ เปดโอกาสใหผเรยนมสวนรวมในการประเมนเผล…………… +1 +1 +1 1.0011.ขอเสนอแนะ……………………………………………………… +1 +1 +1 1.00

เฉลย 1.00

316

ภาคผนวก ค

ผลการวเคราะหทางสถต

- ความรความเขาใจ- ความสามารถในการปฏบต- ความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอน

316

ความรความเขาใจกอนเรยนและหลงเรยนPaired Samples Statistics

10.2121 33 1.8330 .319125.0909 33 1.7023 .2963

PRETESTPOSTTEST

Pair 1Mean N Std. Deviation Std. Error Mean

Paired Samples Test

-14.8788 2.0118 .3502 -15.8378 -13.9197 -42.485 32 .000PRETEST - POSTTESTPair 1Mean Std. Deviation Std. Error Mean Lower Upper

99% Confidence Interval of theDifference

Paired Differences

t df Sig. (2-tailed)

317

ความสามารถในการปฏบต

Descriptive Statistics

33 2.4848 .507533 2.6364 .488533 2.1515 .618533 2.5152 .565833 2.4470 .304633

นาฎราวงภาษาบทรวมValid N (listwise)

N Mean Std. Deviation

หมายเหตนาฏ คอ การปฏบตทานาฏยศพทราวง คอ การนาทานาฏยศพทไปใชในการแสดงราวงมาตรฐานภาษา คอ การปฏบตทาภาษาทาบท คอ การนาทาภาษาทาไปใชแสดงประกอบบทรอยกรองรวม คอ คะแนนรวมทนกเรยนสามารถปฏบตทงสเรองขางตนได

318

ความเชอมนของแบบสอบถาม ****** Method 1 (space saver) will be used for this analysis ******

R E L I A B I L I T Y A N A L Y S I S - S C A L E (A L P H A)

Item-total Statistics

Scale Scale Corrected Mean Variance Item- Alpha if Item if Item Total if Item Deleted Deleted Correlation Deleted

ขอ1 33.6667 29.2941 .6915 .9001ขอ2 33.8333 29.3235 .5836 .9052ขอ3 33.8333 26.8529 .8331 .8899ขอ4 33.7222 29.5065 .5347 .9081ขอ5 34.0556 26.9967 .8442 .8895ขอ6 33.5556 29.0850 .5498 .9076ขอ7 33.7778 28.6536 .6199 .9033ขอ8 33.8333 27.2059 .7858 .8930ขอ9 34.2222 29.1242 .5059 .9109ขอ10 34.0000 26.1176 .8038 .8913

Reliability Coefficients

N of Cases = 30.0 N of Items = 10

Alpha = .9093

319

ความคดเหน

Descriptive Statistics

33 3.0000 .000033 2.9091 .291933 3.0000 .000033 2.7273 .452333 2.8182 .464733 2.9394 .242333 2.9091 .291933 2.7879 .415133 2.9091 .291933 2.6364 .488533 2.9697 9.731E-0233 2.8485 .206733 2.8485 .233333 2.6364 .488533 2.8258 .127733

ขอ1ขอ2ขอ3ขอ4ขอ5ขอ6ขอ7ขอ8ขอ9ขอ10ดาน1ดาน2ดาน3ดาน4รวมValid N (listwise)

N Mean Std. Deviation

320

ประวตผวจย

ชอ นางสาวสมาพร มเนตรทพยวน เดอน ป เกด 13 กมภาพนธ 2517ทอย 101 หม 4 ต.บานแหลม อ.บางปลามา จ.สพรรณบร 72150ประวตการศกษา

พ.ศ. 2528 สาเรจการศกษาระดบประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวดปาพฤกษ(พลราษฎรภรมยวทย) จ.สพรรณบร

พ.ศ. 2534 สาเรจการศกษาระดบมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนบางปลามา"สงสมารผดงวทย" จ.สพรรณบร

พ.ศ. 2538 สาเรจการศกษาปรญญาครศาสตรบณฑต (ค.บ.)สาขาวชาการศกษาปฐมวย สถาบนราชภฏกาญจนบร จ.กาญจนบร

พ.ศ. 2543 ศกษาตอระดบปรญญาโท สาขาวชาหลกสตรและการนเทศมหาวทยาลยศลปากร

ประวตการทางานพ.ศ. 2539 - 2541 รบราชการตาแหนงอาจารย 1 ระดบ 3

โรงเรยนบานหนองกระด อ. สองพนอง จ.สพรรณบรพ.ศ. 2541 - ปจจบน รบราชการตาแหนงอาจารย 2 ระดบ 6 โรงเรยนวดปาพฤกษ

อ.บางปลามา จ.สพรรณบร