การปลูกสร้างจิตส านึกในการ ... · 2016-01-04 ·...

Journal of Graduate School, Pitchayatat 10(2): July-December 2015 87

การปลกสรางจตส�านกในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมแกเยาวชนลมน�าโขง

Raising the Awareness of Natural Resource Conservation

and Environment of the Youths in Mekong Basin

วสาร นามวา*1

1โรงเรยนนาโพธวทยา ต.นาโพธ อ.บณฑรก จ.อบลราชธาน

E-mail: [email protected]

บทคดยอ

การวจยในครงนมวตถประสงค เพอศกษาสภาพปญหาและความตองการในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอมของเยาวชน เพอสรางรปแบบการปลกสรางจตส�านกในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และ

เพอประเมนรปแบบการปลกสรางจตส�านกในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมแกเยาวชนลมน�าโขง โดยวธ

การวจยแบบผสมผสานเชงปรมาณและเชงคณภาพ เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลเปนแบบสอบถามมคาความเชอมน

เทากบ .96 และแบบทดสอบ แบบประเมนผลกจกรรม สถตทใชวเคราะหขอมล ไดแก คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน

การทดสอบคา t และการวเคราะหเนอหา

ผลการวจยพบวา

1. ดานสภาพปญหาในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของเยาวชน พบวามปญหา 3 ดานคอ

1) ดานการเขาไปใชประโยชนทรพยากรธรรมชาตในเขตอทยานแหงชาตและพนทโดยรอบ 2) ดานความรในการอนรกษ

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมและกฎหมายปาไม 3) ดานการมสวนรวมในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

สวนดานความตองการ พบวา มความตองการ 2 ดาน คอ 1) ความตองการมสวนรวมเกยวกบการอนรกษทรพยากรธรรมชาต

และสงแวดลอม และ 2) ความตองการแกปญหาทเกดจากการใชทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

2. รปแบบของกจกรรมการปลกสรางจตส�านกในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เปนการฝกอบรม

ประกอบดวย 2 ภาค คอ ภาคทหนงเปนการใหความรดานทฤษฎ ประกอบดวยเนอหา 3 สวน สวนทหนง ความเปนมาและส�าคญ

ของอทยานแหงชาตกบระบบนเวศ สวนทสอง ปจจยทท�าลายทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และสวนทสาม กรณศกษา

บคคลผเปนตนแบบทดในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และภาคทสอง เปนภาคปฏบตดานการอนรกษ

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ประกอบดวยกจกรรม 4 อยาง คอ การศกษาระบบนเวศตามเสนทางธรรมชาตศกษา

การสรางฝายแมว การท�าแนวกนไฟ และการปลกตนไม

3. การประเมนรปแบบการปลกสรางจตส�านกในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมแกเยาวชนลมน�าโขง

พบวา รปแบบของภาคทฤษฎนน คะแนนผลสมฤทธทางการเรยนของกลมตวอยางหลงการเขารวมกจกรรมสงกวากอนการ

เขารวมกจกรรมอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .01 สวนในภาคปฏบตนนพบวาผเขารวมกจกรรมมความพงพอใจอยใน

ระดบมากทสด โดยมคาเฉลย 4.72

ค�าส�าคญ: การปลกสราง การอนรกษ ทรพยากรธรรมชาต เยาวชน ลมน�าโขง

Abstract

This research aimed to study the problems and needs for conserving natural and environmental

resources of the youth, to create the model in conserving natural and environmental resources and to

evaluate the model created. A mixed-method using quantitative and qualitative techniques was employed.

A survey questionnaire yielding reliability value of .96, test papers, and activity evaluation forms were utilized.

Means, standard deviation, t-test, and content analysis were used in the data analysis.

วารสารบณฑตวทยาลย พชญทรรศน 10(2): ก.ค.-ธ.ค. 255888

The research findings were as follows:

1. The problems in conserving natural and environmental resources of the youth were found in 3

aspects: 1) the use of natural resources in the national parks and nearby areas, 2) the knowledge in conserv-

ing natural and environmental resources and forest-related laws, and 3) the participation in conserving

natural and environmental resources. in terms of the needs in conserving natural and environmental re-

sources, two aspects were obtained: 1) the need in preserving natural and environmental resources, and 2)

the need in solving the problems derived from exploiting natural and environmental resources.

2. The model in conserving natural and environmental resources was gained. it consisted of two

sections. The first section, cognitive knowledge containing three parts: the history and significance of the

national parks and ecology; factors that destroyed natural and environmental resources; and case studies

of good example persons in conserving natural and environmental resources. The second section was the

practice of natural and environmental resource conservation including four activities; an eco-trekking study;

check dam building; firebreaks construction; and tree planting.

3. The evaluation of the model for conserving natural and environmental resources in terms of

cognitive knowledge test showed a higher mean score of learning achievement of the sampled groups after

participating in the activities. The difference in the mean scores of before and after participation of the ac-

tivities was found at level .01 of significance. Referring to the practice section, the satisfaction of the sampled

groups was found to be at the highest level (mean = 4.72).

Keywords: Raising, Awareness, Natural Resources, Youth, The Mekong Basin

บทน�า

ภมภาคลมน�าโขงครอบคลมพนททประกอบดวย

ระบบนเวศ ระบบเศรษฐกจ การเมองและวฒนธรรม

ซงนบวาเปนอาณาบรเวณทส�าคญทสดแหงหนงของภมภาค

เอเชยและโลก อนเปนดนแดนทมความหลากหลายทาง

ชวภาพของปาฝนเขตรอน (Tropical Rain Forest) โดย

มแมน�าโขงเปนระบบสายน�านานาชาต (Trans Boundary

River System) เปนเสนเลอดใหญหลอเลยงวถชวต

ของประชากรทอาศยอยในบรเวณน แมน�าโขงจงเปนสมบต

สวนรวมทมความหมายทางจตใจตอทกชวตทด�ารงอยใน

บรเวณสายน�าหลกและสายน�าสาขาของแมน�าโขง

จากการเปลยนแปลงของกระแสทนนยมใน

ยคโลกาภวตนม งส งเสรมการพฒนาส ความทนสมย

(Modernization) เกดการขยายตวทางการคา การลงทน

ทางอตสาหกรรมและการบรการไดเกดปญหาสงแวดลอม

ขามพรมแดน (Trans Boundary Environmental

Problems) ไปยงประเทศตางๆ ทวทงภมภาคทงปญหา

การตดไมท�าลายปา ปญหาการอพยพแรงงานขามชาต

ปญหาความยากจนของกลมคนชายขอบ และวกฤตปญหา

จากสภาวะโลกรอน

ส�าหรบประเทศไทยสถานการณการเปลยนแปลง

ทางดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม พบวา พนท

ปาไมของประเทศไทยมแนวโนมลดลงอยางตอเนอง โดย

ลดลงจาก 171 ลานไรในป 2504 หรอคดเปนรอยละ 43.3

เหลอ 107.7 ลานไรในป 2552 หรอคดเปนรอยละ 33.6

ของพนทประเทศ และเมอเปรยบเทยบกบประเทศในแถบ

เอเชย พบวา ประเทศไทยมสดสวนพนทปาไมอยในเกณฑ

ต�า ในขณะทญปนมสดสวนพนทปาไมถงรอยละ 68 และ

เวยดนามมรอยละ 40 (แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคม

แหงชาต ฉบบท 11, 2555-2559) เชนเดยวกบท วอลเดน

เบลโล (2545) ทกลาวถงสถานการณปาไมวา ภาคตะวน

ออกเฉยงเหนอเปนภาคหนงทเผชญกบการสญเสยปาเปน

อยางมากในประเทศไทย ในป พ.ศ. 2504 มปาไมประมาณ

43.3 ของพนททงหมด ปจจบนพนทปาไดลดลงต�ากวา

เกณฑมาตรฐาน ความสมดลของระบบนเวศทจะตองม

ปาไมไมต�ากวารอยละ 40 ของพนททงหมดแมวารฐบาล

จะไดจดตงหนวยงานทางดานสงแวดลอม คอ ส�านกงาน

นโยบายและแผนสงแวดลอม กระทรวงทรพยากรธรรมชาต

และสงแวดลอม เพอควบคมและแกไขปญหาผลกระทบ


ทางสงแวดลอม นอกจากนยงมการออกกฎหมายเฉพาะทาง

ดานสงแวดลอมคอ พระราชบญญตสงเสรมและรกษา

คณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535 ซงเปนเครองชให

เหนวารฐบาลไทยเหนความส�าคญ และมนโยบายทจะแกไข

ปญหาสงแวดลอม หากแตการใชบทลงโทษเพอควบคม

พฤตกรรมของคนมกจะใหผลไมยงยนเพราะพฤตกรรมทเกด

ขนมาจากความเกรงกลวการลงโทษ ไม ได เกดจาก

ความตงใจท�าของคนผ นนอยางแทจรง จงพบวายงม

การลกลอบท�าลายทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

อย อยางสม�าเสมอ จะเหนไดวาการแกปญหาดวยการ

ออกกฎหมายบงคบและลงโทษผท�าลายทรพยากรธรรมชาต

และสงแวดลอม หรอการใชหลกการผกอมลพษเปนผจาย

(Polluter Pays Principle-PPP) แตเพยงอยางเดยว

กไมสามารถใหผลการปฏบตทเพยงพอ การทรฐเปน

ผก�าหนดทศทาง วธการ ด�าเนนการทกอยางกบประชาชน

โดยละเลยทจะพฒนาศกยภาพของประชาชนในฐานะ

ผแสดงทางสงคม (Social Actors) ทมบทบาทการพฒนา

ในเชงสรางสรรค (Positive Development Actors)

ซงควรไดมสวนรวมในการก�าหนดแนวทางการพฒนา

อย างจรงจง จงก อให เ กดป ญหาทงระดบจตส�านก

ระบบความคด และพฤตกรรมอนไมพงประสงค

ทผานมาการศกษาเปนเครองมอส�าคญอยางหนง

ทถกน�ามาใชในการปลกฝงความร ความคด และจตส�านก

ทดใหแกเดกและเยาวชน โดยพระราชบญญตการศกษา

แหงชาตพทธศกราช 2542 หมวด 1 มาตรา 6 มาตรา 7

หมวด 4 มาตรา 23 และมาตรา 24 ไดก�าหนดการจดการ

ศกษาทมงเนนใหเกดจตส�านกสาธารณะ คณธรรม จรยธรรม

และคานยมอนพงประสงค ซงกรมวชาการกระทรวง

ศกษาธการไดน�ามาก�าหนดเปนจดมงหมายการศกษาขน

พนฐานเพอมงใหผเรยนเกด ลกษณะอนพงประสงค 9 ขอ

ซงในขอท 1 ขอท 8 และขอท 9 เปนคณลกษณะทสงเสรม

คณธรรม จรยธรรม คานยมอนพงประสงคและมจตส�านก

ในการอนรกษ ทรพยากรธรรมชาตและส งแวดล อม

(กระทรวงศกษาธการ 2545) โดยในระดบประถมศกษา

มจดมงหมายเพอปลกฝงลกษณะนสยทดตอสงแวดลอม

ใหเกดขนกบตวนกเรยน ระดบมธยมศกษาจะเนนเนอหา

ท ยากและลกซ งย งข น โดยมจดม งหมายเพ อสร าง

ความตระหนกและการมส วนร วมในการอนรกษ

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหเกดขนในตวนกเรยน

นอกจากนยงบรรจเนอหาเกยวกบสงแวดลอมไวในกจกรรม

พฒนาผเรยนลกเสอและยวกาชาดอกวชาหนง

ผวจยเหนความส�าคญทจะตองสรางรปแบบการ

ปลกสรางจตส�านกในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอมแกเยาวชนลมน�าโขง โดยหมายมงใหเกดการ

เปลยนแปลงอยางสรางสรรคทงทางดานทศนคตคานยมท

มตอทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน

วตถประสงคของการวจย

1. เพอศกษาสภาพปญหาและความตองการใน

การอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของ

เยาวชน

2. เพอสรางรปแบบในการอนรกษทรพยากร

ธรรมชาตและสงแวดลอม

3. เพอประเมนรปแบบในการอนรกษทรพยากร

ธรรมชาตและสงแวดลอมแกเยาวชนลมน�าโขง

วธการด�าเนนการวจย

การวจย แบงขนตอนการวจยออกเปน 3 ระยะ

ดงน

ระยะท 1 ศกษาสภาพปญหาและความตองการ

ในการรอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของ

เยาวชน ศกษาเอกสาร แนวคดทฤษฎ งานวจยทเกยวของ

น�าขอสรปสรางเปนแบบสอบถาม

ประชากรและกลมตวอยาง

แบงเปน 2 กลมดงน

1. นกเรยนทก�าลงศกษาอย ชนมธยมศกษา

ตอนตน และชนมธยมศกษาตอนปลายของโรงเรยนทอย

รอบเขตพนทอทยานแหงชาตภจองนายอย อทยานแหงชาต

แกงตะนะ และอทยานแหงชาตผาแตม จงหวดอบลราชธาน

รวม 17 โรงเรยน จ�านวน 4,971 คน ในปการศกษา 2556

กลมตวอยาง ค�านวณขนาดกลมตวอยางตามสตรของ

Yamane (Yamane Taro 1970) จ�านวน 371 คน จากนน

ใชวธส มแบบหลายขนตอน (Multi-Stagde Random

Sampling) โดยแบงโรงเรยนกลมตวอยางออกเปน 3 กลม

ตามเขตอทยานแหงชาต จากนนท�าการสมอยางงายจาก

แตละกลมมารอยละ 40 สมเลอกระดบชนเรยนโดยวธสม

อยางงาย จากนนสมเลอกหองเรยนโดยวธสมอยางงาย และ

สมเลอกนกเรยนโดยวธสมอยางงายตามสดสวนประชากร

โดยเปรยบเทยบบญญตไตรยางค เครองมอทใชในการ

รวบรวมขอมล ประกอบดวย แบบสอบถาม


2. ชมชนรอบเขตพนทอทยานแหงชาตภจอง

นายอย อทยานแหงชาตแกงตะนะ และอทยานแหงชาต

ผาแตม จ�านวน 17,657 หลงคาเรอน กลมตวอยาง จ�านวน

30 คน ใชวธคดเลอกกลมตวอยางแบบเจาะจง (Purposive

Sampl ing ) เคร องมอท ใช ในการรวบรวมข อมล

ประกอบดวย แบบสอบถาม และการสนทนากลม (Focus

Groups Discussion) ตรวจสอบขอมลแบบสามเสา

การเกบรวบรวมขอมล

ผวจยด�าเนนการเกบขอมลดวยตนเองตามขนตอน

ดงน

1. ตดตอขอความอนเคราะหโรงเรยนและชมชน

กลมตวอยาง

2. น�าแบบสอบถามและการสนทนากลมไปใชกบ

กลมตวอยาง

ระยะท 2 สรางรปแบบการปลกสรางจตส�านกใน

การอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม จ�าแนกการ

ด�าเนนการออกเปน 2 ขนตอนดงน

ขนตอนท 1 น�าขอมลทรวบรวมและสรปไดจาก

ระยะท 1 มายกรางเปนรปแบบการปลกสราง

จตส�านกในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ขนตอนท 2 น�ารปแบบการปลกสรางจตส�านก

ในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมให

ผ เชยวชาญประเมนความเหมาะสมดานเนอหาและ

ความชดเจนในการสอความหมาย จากนนน�าไปทดลอง

ใชกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนนาโพธวทยา

กลมทดลอง เพอปรบปรงแกไขกอนน�าไปใชกบกลมตวอยาง

ในภาคสนามตอไป



ดงน

1. ตดตอขอความอนเคราะหผเชยวชาญประเมน

ความเหมาะสมและความสอดคลองของรปแบบ

2. ตดตอขอความอนเคราะหโรงเรยนกลมทดลอง

เพอทดลองใชรปแบบ

3. ด�าเนนการทดสอบกอนเรยนโดยใชแบบ

ทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน

4. ด� า เ นนการศ กษา กจกรรมการ เร ยนร

ภาคทฤษฎ

5. ด�าเนนการทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน

หลงเรยน

ระยะท 3 ประเมนรปแบบการปลกสรางจตส�านก

ในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมแก

เยาวชนลมน�าโขง จ�าแนกการด�าเนนการออกเปน 2 ขนตอน

ดงน

ขนตอนท 1 การประเมนผลประสทธภาพของ

รปแบบภาคทฤษฎ กลมตวอยางคอ นกเรยนมธยมศกษา

ตอนตน และมธยมศกษาตอนปลายของโรงเรยนทอยรอบ

เขตพนทอทยานแหงชาตภจองนายอย อทยานแหงชาต

แกงตะนะ และอทยานแหงชาตผาแตม จงหวดอบลราชธาน

จ�านวน 93 คน ไดกลมตวอยางมาโดยการสมแบบหลาย

ขนตอน เครองมอทใชในการรวบรวมขอมลคอ กจกรรม

การเรยนร

ขนตอนท 2 การประเมนประสทธภาพของ

รปแบบภาคปฏบต กล มตวอยางคอ นกเรยนท เป น

กลมตวอยางในขนท 1 จ�านวน 30 คน ไดกลมตวอยาง

มาโดยการคดเลอกแบบเจาะจง เครองมอใชคอแบบประเมน

ผลความพงพอใจตอกจกรรมภาคปฏบต



ดงน

1. ตดตอขอความอนเคราะหผเชยวชาญประเมน

ความเหมาะสมและความสอดคลองของรปแบบ

2. ตดต อขอความอนเคราะหโรงเรยนกล ม

ตวอยาง และอทยานแหงชาตภจองนายอย อทยานแหงชาต

แกงตะนะ และอทยานแหงชาตผาแตม

3. ด�าเนนการทดสอบกอนเรยนโดยใชแบบ

ทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน

4. ด�าเนนการศกษากจกรรมการเรยนร ภาค

ทฤษฎ

5. ด�าเนนการทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน

หลงเรยน

6. ด�าเนนการกจกรรมภาคปฏบต

7. ประเมนความพงพอใจ

การวเคราะหขอมล

การวเคราะหขอมลไดด�าเนนการดงน

1. การศกษาสภาพปญหาและความตองการใน

การอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของเยาวชน

ใชสถตเชงพรรณนา คอ รอยละ คาเฉลยและสวนเบยงเบน

มาตรฐานในการวเคราะหขอมลเชงปรมาณและใชการ


วเคราะหเชงเนอหาในการวเคราะหขอมลเชงคณภาพทได

จากการสนทนากลม

2. การสรางและประเมนประสทธภาพของรป

แบบการปลกจตส�านกในการอนรกษทรพยากรธรรมชาต

และสงแวดลอม ใชคาเฉลย รอยละ สวนเบยงเบนมาตรฐาน

และในการเปรยบเทยบความแตกตางของผลสมฤทธ

ทางการเรยนกอนและหลงการใชรปแบบ ใช T-test

สรปผลการวจย

สรปผลการวจยเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 ศกษาสภาพปญหาและความตองการใน


ดานการเขาไปใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาต

ใน เขตอทยานและพ นท โ ดยรอบของนก เร ยนอย

ในระดบนอย ดานความรในการอนรกษทรพยากรธรรมชาต

และสงแวดลอม และกฎหมายปาไมของนกเรยนอย

ในระดบควรปรบปรง ดานการมสวนรวมในการอนรกษ

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของนกเรยนอยในระดบ

ปานกลาง ดานความตองการมสวนรวมในการอนรกษ

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเกยวกบการวางแผน

การปฏบตงาน การประเมนผลการปฏบตงาน และ

การประชาสมพนธของนกเรยนอย ในระดบปานกลาง

ดานปญหาทเกดจากการใชทรพยากรธรรมชาตในหมบาน

ของนกเรยนอยในระดบปานกลาง

ตอนท 2 การสรางรปแบบการปลกสรางจตส�านก

ในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

รปแบบการปลกสรางจตส�านกในการอนรกษ

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทสรางขน ม 2 รปแบบ

คอ รปแบบการใหความรภาคทฤษฎ ประกอบดวยเนอหา

3 สวน สวนทหนง ความเปนมาและส�าคญของอทยาน

แหงชาตกบระบบนเวศ ส วนทสอง ปจจยทท� าลาย

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และสวนทสาม

กรณศกษาบคคลผ เป นต นแบบทด ในการอนรกษ

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และรปแบบกจกรรม

ภาคปฏบตด านการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอม ประกอบดวยกจกรรม 4 อยาง 1. ศกษาระบบ

นเวศตามเสนทางธรรมชาตศกษา 2. การสรางฝายแมว

3. การท�าแนวกนไฟ และ 4. การปลกตนไม

ตอนท 3 การหาประสทธภาพของรปแบบ

การปลกสรางจตส�านกในการอนรกษทรพยากรธรรมชาต

และสงแวดลอมแกเยาวชนลมน�าโขง คะแนนผลสมฤทธ

ทางการเรยนของนกเรยนกลมตวอยางหลงการเขารวม

กจกรรมสงกวากอนเขารวมกจกรรมอยางมนยส�าคญ

ทางสถตทระดบ .01 ตามสมมตฐานทตงไว และแบบ

ประเมนผลความพงพอใจกจกรรมภาคปฏบต คาเฉลย

อยในระดบมากทสด ( =4.72)

อภปรายผลการวจย

จากผลการวจยอภผลปรายผลตามวตถประสงค

ดงน

ตอนท 1 ศกษาสภาพปญหาและความตองการใน


ดานการเขาไปใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาต

ในเขตอทยานและพนทโดยรอบของนกเรยนอยในระดบ

นอย ทไดผลการวจยเชนนอาจเนองมาจากบรบททางสงคม

ท เปลยนไปอกทงความอดมสมบรณของผนปาลดลง

จากอดต ดานความรในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตฅ

และสงแวดลอม และกฎหมายปาไมของนกเรยนอยในระดบ

ควรปรบปรง ทไดผลการวจยเชนนสะทอนใหเหนวา

ผน�าชมชนและสอกระแสหลกยงขาดการน�าเสนอขอมล

เชงรกอยางเพยงพอ ดานการมสวนรวมในการอนรกษ

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของนกเรยนอยในระดบ

ปานกลาง ดานความตองการมสวนรวมในการอนรกษ

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเกยวกบการวางแผน

การปฏบตงาน การประเมนผลการปฏบตงาน และการ

ประชาสมพนธของนกเรยนอยในระดบปานกลาง ดาน

ปญหาทเกดจากการใชทรพยากรธรรมชาตในหม บาน

ของนกเรยนอยในระดบปานกลาง สอดคลองกบงานวจย

ของสาโรจน พานชชานนทและคนอนๆ (2554) ทท�าวจย

เรอง การมสวนรวมในโครงการตามกรอบแนวคดเศรษฐกจ

พอเพยงกบการเปลยนแปลงจตส�านกและพฤตกรรมการ

อนรกษปาตนน�าของชาวไทยภเขาเผากะเหรยง หมบาน

ปาลอ พบวากลมทสวนรวม ในเกณฑดและดมากมจตส�านก

อย ในเกณฑด กล มทมการมสวนรวมในทกเกณฑจะม

พฤตกรรมการอนรกษปาอย ในเกณฑด และกลมทม

จตส�านกในเกณฑปานกลางและด จะมพฤตกรรมการ

อนรกษปาในเกณฑด และนธนาถ เจรญโภคราช (2554)

ท�าวจยเรอง การมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมของ

ชมชนรมคลองเพออนรกษความหลากหลายของชนด

นกและพนธไมรมคลอง ต�าบลบางนางล อ�าเภออมพวา


จงหวดสมทรสงคราม พบวา ผลการศกษาระดบการม

สวนรวมทงในดานการตดสนใจในการพฒนาสงแวดลอม

การปฏบตงานกจกรรมพฒนาสงแวดลอม การไดรบ

ผลประโยชนในการพฒนาสงแวดลอม และการประเมนผล

การพฒนาสงแวดลอม ในภาพรวมอยในระดบการมสวนรวม

บอยครง

ตอนท 2 การสรางรปแบบการปลกสรางจตส�านก

ในการอนรกษ ทรพยากรธรรมชาตและส งแวดล อม

จ ากการประ เม น ร ปแบบ โดยผ เช ย วช าญพบว า

ความเหมาะสมดานเนอหาของรปแบบคาเฉลยอย ใน

ระดบมาก และความชดเจนในการสอความหมายคาเฉลย

อยในระดบมากสอดคลองกบงานวจยของสมาน อศวภม

(2540) ทกลาวถงการตรวจสอบคณภาพของรปแบบไววา

เปนขนตอนสดทายในการพฒนารปแบบ ซงโดยทวไปอาจ

ใชวธใดวธหนงตามความเหมาะสมของรปแบบ เวลาและ

งบประมาณในการด�าเนนการ ดงน 1) การตรวจสอบโดย

ผทรงคณวฒ โดยผวจยจะน�าเสนอรปแบบทพฒนาขนตอ

ผทรงคณวฒพรอมกบประเมนความเหมาะสมและเปนไปได

ตลอดจนขอเสนอแนะเพมเตมตางๆ 2) ตรวจสอบโดย

การประชมสมมนา โดยผวจยจดประชมสมมนาบคคลท

เกยวของและผทรงคณวฒจ�านวนหนงแลวน�าเสนอรปแบบ

ตอทประชม พรอมใหผเขารวมประชมประเมนความเหมาะ

สมและความเปนไปไดตลอดจนขอเสนอแนะเพมเตมตางๆ

3) ตรวจสอบโดยการทดลอง โดยผวจยด�าเนนการทดลอง

ใชรปแบบทพฒนาขนในสภาพจรงหรอเหตการณจ�าลอง

ตามแบบแผนทออกแบบไวเพอสงเกตรวบรวมขอมลและ

ความคดเหนจากผเกยวของเพอใชในการปรบปรงแบบ

ตอไป

ตอนท 3 การหาประสทธภาพของรปแบบ

การปลกสรางจตส�านกในการอนรกษทรพยากรธรรมชาต

และสงแวดลอมแกเยาวชนลมน�าโขง คะแนนผลสมฤทธ

ทางการเรยนของนกเรยนกลมตวอยางหลงการเขารวม

กจกรรมสงกวากอนเขารวมกจกรรมอยางมนยส�าคญทาง

สถตทระดบ .01 ซงเปนไปตามสมมตฐานทตงไว สอดคลอง

กบงานวจยของชนกพร ไผทสทธกล (2554) ศกษาวจยเรอง

อนรกษชมชนและสภาพแวดลอมทางวฒนธรรมรมแมน�ากก

จงหวดเชยงราย ผลการวจยพบวาทง 3 ชมชนทประกอบ

ดวยกลมชาตพนธตางๆ ลวนมความสมพนธกบแมน�า ทงวถ

ชวตและความเปนอยตลอดจนการด�ารงชพ เนองจากชมชน

สวนใหญด�ารงชพดวยการเกษตรกรรมและกสกรรม ตลอด

จนมประเพณ พธกรรมทางดานความเชอตางๆ ทเกยวของ

กบแมน�า และปจจบนชมชนเรมมการเปลยนแปลงจากผล

กระทบในดานตางๆ ท�าใหเกดปญหาทงทางดานสงแวดลอม

ระบบนเวศ และปญหาดานวฒนธรรม ซงสงผลกบวถชวต

ทงดานกายภาพและจตใจ สอดคลองกบงานวจย เบญจมาศ

ไพบลยกจกล และคนอนๆ (2557) ทท�าวจยเรองการสราง

บทเรยนวจยทองถนเพอการปลกฝงจตส�านกของเยาวชน

ตอการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม บรเวณ

อาวนก อ�าเภอทาใหม จงหวดจนทบร จากการศกษาพบวา

คะแนนเฉลยของการสอบหลงการเรยนมคาสงกวาคะแนน

สอบกอนการเรยนอยางมนยส�าคญ (P <0.05) นกเรยน

ในระดบชนดงกลาวมความกระตอรอรนในการใชแบบเรยน

ดงนนมแนวโนมวา แบบเรยนวจยทองถนเพอการปลกฝง

จตส�านกตอการอนรกษนาจะถกน�าไปประยกตใชกบใน

แตละพนททเหมาะสมตอไป

การประเมนความพงพอใจของนกเรยนทมตอ

รปแบบกจกรรมภาคปฏบตการปลกสรางจตส�านกในการ

อนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม พบวาคาเฉลย

อยในระดบมาก สอดคลองกบงานวจยของ วรรณศลป

พรพนธ (2553) ศกษาวจยเรองการอนรกษและฟนฟชมชน

อมพวาจงหวดสมทรสงคราม ผลจากการด�าเนนงาน

การอนรกษและฟนฟอยางตอเนองท�าใหชมชนอมพวา

มการเปลยนแปลงอยางรวดเรว จากชมชนเลกๆ ทเกอบจะ

ไมมใครร จก กลายเปนแหลงทองเทยวทางวฒนธรรม

ทส�าคญแหงหนงของประเทศไทยในปจจบน

ขอเสนอแนะ

ผลจากการวจยเรอง การปลกสรางจตส�านกใน

การอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมแกเยาวชน

ลมน�าโขงในครงน ท�าใหไดรปแบบกจกรรมการอนรกษทม

ประสทธภาพตามความเหนของผวจยอกรปแบบหนง

เพอประโยชนของการพฒนาอยางยงยน ผวจยน�าเสนอแนะ

ออกเปน 2 สวน ดงน

ขอเสนอแนะในการน�าผลการวจยไปใช

1. การน�ารปแบบการปลกสรางจตส�านกในการ

อนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมแกเยาวชน

ลมน�าโขงนไปใช สามารถประยกตใชทงในสวนเนอหาของ

กจกรรม ล�าดบกอนหลง และเวลาใหเหมาะสมสอดคลอง

กบกลมคนและสถานท

2. หนวยงานภาครฐและเอกชนตางๆ ควรรวมมอ

ก�าหนดกจกรรมสงเสรมการปลกตนไม เปนแผนพฒนาใน


ระดบจงหวด เพอสรางความตระหนก อนรกษฟ นฟ

อยางยงยน

ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป

1. ควรมการศกษาวจยการปลกสรางจตส�านกใน

การอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมกบนกเรยน

นกศกษาในระดบชนและพนทลมน�าอนๆ

2. ควรรวมมอกบประเทศเพอนบานทง สปป.ลาว

และกมพชา ศกษาวจยเกยวกบรปแบบการอนรกษ

แหลงทรพยากรธรรมชาตรวม เชน แมน�าโขง และผนปา

พนมดงรกจรดน�าตกคอนพะเพง หลผ เพอรณรงคเสนอเปน

มรดกโลกทางระบบนเวศ-วฒนธรรมข ามพรมแดน

แหงภมภาคอาเซยน

กตตกรรมประกาศ

ขอกราบขอบพระคณ ผ ช วยศาสตราจารย

ดร.ชมพนท โมราชาต ประธานกรรมการทปรกษา

ผชวยศาสตราจารย ดร.อนชา เพยรชนะ กรรมการทปรกษา

คณคาอนพงมในงานวจยนขอมอบเปนกตเวทตาคณแดบดา

มารดา

เอกสารอางอง

ชนกพร ไผทสทธกล. การอนรกษชมชนและสภาพ

แวดลอมทางวฒนธรรมรมแมน�ากก จงหวด

เชยงราย. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยศรปทม,

2554.

นธนาถ เจรญโภคราช. การมสวนรวมในการพฒนา

สงแวดลอมของชมชนรมคลองเพออนรกษ

ความหลากหลายของชนดนกและพนธ ไม

รมคลองต�าบลบางนางลอ�าเภออมพวาจงหวด

สมทรสงคราม. วทยานพนธ วทยาศาสตร

มหาบณฑต มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, 2554.

เบญจมาศ ไพบลยกจกล และคนอนๆ. การสรางบทเรยน

ว จ ยท อ งถ น เพ อ ก า รปล กฝ ง จ ตส� าน ก

ของเยาวชนตอการอนรกษทรพยากรธรรมชาต

และสงแวดลอมบรเวณอาวนกอ�าเภอทาใหม

จงหวดจนทบร. จนทบร: มหาวทยาลยบรพา

วทยาเขตจนทบร, 2557.

พฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, ส�านกงานคณะ

กรรมการ. แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคม

แหงชาต ฉบบท 11 พ.ศ. 2555-2559.

กรงเทพฯ: ส�านกงานคณะกรรมการพฒนา

เศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2554.

วรรณศลป พรพนธ . การอนรกษและฟ นฟชมชน

อมพวา จงหวดสมทรสงคราม. กรงเทพฯ:

โครงศนย นวตกรรมส งแวดล อมสถาป ตย -

งานวจ ยอน ร กษ และฟ นฟชมชน คณะ

สถาปตยกรรมศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย,

2553.

วอลเดน เบลโล. โศกนาฏกรรมสยาม. ส�านกพมพ

มลนธ: โกมลคมทอง, 2545.

ศกษาธการ, กระทรวง. เอกสารประกอบหลกสตร

การศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2544

คมอการจดการเรยนรกลมสาระการเรยนรสงคม

ศกษาศาสนา และวฒนธรรม. กรงเทพฯ:

กระทรวงศกษาธการ, 2545.

สมาน อศวภม. การบรหารการศกษาสมยใหม:แนวคด

ทฤษฎและการปฏบต . พมพ คร งท 4 .

อบลราชธาน: คณะครศาสตร สถาบนราชภฏ

อบลราชธาน, 2540.

สาโรจน พานชชานนท. การมสวนรวมใน โครงการ

ตามกรอบแนวคดเศรษฐกจพอเพยง กบการ

เปลยนแปลงจตส�านกและพฤตกรรม การอนรกษ

ปาตนน�าของชาวไทยภเขาเผา กะเหรยง หมบาน

ปาลอ. วารสารการจดการ สงแวดลอม. 7, 1

(มกราคม–มถนายน 2554): 160-172.

Kuder, Frederic G. and Richardson M.W. The

Theory of the Estimation of Test

Reliability. Psychometrika. 11 (1937):

151-160.

Yamane, Taro. Statistic:AnIntroductory Analysis.

Tokyo: Harper International Edition, 1970.

การปลูกสร้างจิตส านึกในการ ... · 2016-01-04 ·...

Documents

Transcript of การปลูกสร้างจิตส านึกในการ ... · 2016-01-04 ·...