รายงานเบื้องต้น - ICOMOS Thai Death Railway/Preliminary Report.pdf ·...

รายงานเบองตน

Preliminary Report

การจดท าเอกสาร การน าเสนอแหลงมรดกวฒนธรรม

เสนทางรถไฟสายไทย-พมา

(ทางรถไฟสาย มรณะ The Death Railway)

เขาสบญชชวคราวมรดกโลก (Tentative List)

โดย สมาคมอโคโมส ไทย

30 เมษายน 2561

2 | ร า ย ง า น เ บ อ ง ต น P r e l i m i n a r y R e p o r t

ค าน า

รายงานเบองตน Preliminary Report ฉบบน สมาคมอโคโมสไทย ไดด าเนนการ ศกษา ส ารวจ

รวบรวม ขอมล ดานประวตศาสตร ของจงหวดกาญจนบร ประวตศาสตรสงครามและการเขาสสงครามโลก

ครงท 2 ของประเทศไทย ตลอดจนสาเหตเกยวเนอง ประวตความส าคญในการสรางเสนทางรถไฟสาย ไทย –

พมา เพอท าการเรยบเรยง จดท าเปนรายงานการศกษา เสนอตอจงหวดกาญจนบร ในการเตรยมการจดท า

เอกสาร ขอเสนอการจดท าเอกสาร การน าเสนอแหลงมรดกวฒนธรรม เสนทางรถไฟสายมรณะ (The Death

Railway) เขาสบญชชวคราวมรดกโลก (Tentative List) ซงจะน าไปสการจดเตรยมขอมลเพอใชในการรบฟง

ความคดเหนของประชาชนและหนวยงานในพนท ทเกยวของ ครงท 1 ตอไป

สมาคมอโคโมสไทย

สารบญ

1. หลกการและเหตผล ภมหลงจงหวดกาญจนบร ตงแตสมยกอนประวตศาสตร ถง สมยรตนโกสนทร 1 สงครามโลกครงทหนง 6 สงครามโลกครงทสอง 9 การเขาสสงครามโลกครงทสองของประเทศไทย กบ สงครามหาเอเชยบรพา 10

เสนทางรถไฟสายไทย-พมา (เสนทางรถไฟสายมรณะ The Death Railway) 11 ความส าคญและความเปนมาทางประวตศาสตรของเมองกาญจนบร 12

และเสนทางรถไฟสาย ไทย-พมา 2. ขอบเขตการศกษาของแหลง สถานรถไฟตามเสนทางรถไฟสายไทย – พมา 16 การก าหนดความส าคญของแหลง 17 3. เกณฑการพจารณาแหลงมรดกโลก (World Heritage Criteria) 22

การอธบายคณคาโดดเดนอนเปนสากล ตามเกณฑการพจารณา 24 4. แผนการบรหารจดการแหลงมรดกโลก 28 5. แผนการด าเนนงานสการน าเสนอ เสนทางรถไฟสายไทย-พมา: เสนทางรถไฟสายประวตสาสตร 33

(เสนทางรถไฟสายมรณะ The Death Railway) เขาสบญชแหลงมรดกโลก

ภาคผนวก

ภาพนงการน าเสนอประกอบการประชม 42-66


รายงานเบองตน Preliminary Report

ขอเสนอการจดท าเอกสาร การน าเสนอแหลงมรดกวฒนธรรม เสนทางรถไฟสายไทย-พมา

(เสนทางรถไฟสายมรณะ : The Death Railway) เขาสบญชชวคราวมรดกโลก (Tentative List)

1. หลกการและเหตผล

ภมหลงจงหวดกาญจนบร

สมยกอนประวตศาสตร มการคนพบหลกฐานการอยอาศยของมนษยสมยกอนประวตศาสตร ตงแตยคหนเกาจนมาถงยคหวเลยวหวตอทางประวตศาสตร ดวยเหตทพนทจงหวดกาญจนบร เปนภเขาหนปน แมน าสลบกบพนทราบ มถ าอยเปนจ านวนมาก จงพบเครองมอหนกระจายอยทวไป โดยเฉพาะสองฝงแมน าทงแควนอยและแควใหญ รวมไปถงถ าตางๆ และพนทราบทเปนทอยอาศยของมนษยและแหลงผลตเครองมอ เครองมอหนทพบจะพบตงแตสมยหนเกา ทเปนลกษณะ หนกะเทาะรนแรกๆ สมยหนกลางทเปนขวานหนกะเทาะหนาเดยว สองหนาในวฒนธรรมหวบนเนยน สมยหนใหมทเปนขวานหนขด จนมาถงยคโลหะตอนปลาย ไดพบเครองมอเครองใชในสมยส ารด เปนตน

จรปสงห หนคาเนเลยน เครองมอหนกะเทาะ พพธภณฑสถานแหงชาต บานเกา พบทแหลงโบราณคด บานดอนตาเพชร จ.กาญจนบร

นอกจากการพบหลกฐานในสมยกอนประวตศาสตรเปนจ านวนมากแลวเมองกาญจนบรยงถอเปนเมองประวตศาสตรทมการคนพบหลกฐานทางโบราณคดเปนครงแรกในประเทศไทย ทเปนจดเรมตนของการศกษาทางโบราณคดในประเทศไทย และมความเกยวของกบการสรางทางรถไฟสายไทย -พมา (ทางรถไฟสายมรณะ) คอ นาย ฟาน ฮเกอเรน (H.R. Van Heekeren) เชลยสงครามชาวเนเธอรแลนดท เปนนกโบราณคด ถกเกณฑมาสรางทางรถไฟสายน และดวยความเปนนกโบราณคด จงไดสงเกตพบเครองมอหนกะเทาะในบรเวณสถานรถไฟบานเกา เมอสงครามสงบลงไดน าชนสวนหนกะเทาะดงกลาวตดตวกลบไป และสงใหศาตราจารย โมเวยสนกโบราณคดแหงมหาวทยาลยฮาวารด ตรวจสอบ ไดลงความเหนวา เปนเครองมอ


หน ตงแตสมยหนเกา หนกลางและหนใหม จงก าหนดเรยกวฒนธรรมนวา วฒนธรรมฟงนอยเอยน (วฒนธรรมแควนอย) (Fingnoian Culture) หรอวฒนธรรมบานเกา (Ban-Khaoan Culture) นบเปนการคนพบครงแรกและเปนการศกษาทางโบราณคดกอนประวตศาสตรครงแรกในประเทศไทย ตอมาในป พ.ศ. 2499 ศาตราจารยโมเวยสไดสงนกโบราณคดเขามาส ารวจและศกษาตอรวมกบกรมศลปากร ในป พ.ศ. 2503-2504 โดยไดท าการส ารวจทางโบราณคด รวมกบนกโบราณคดชาวเดนมารกและชาวไทยทเมองกาญจนบรหลายแหง พบหลกฐานการอยอาศยของมนษยสมยกอนประวตศาสตร

นอกจากหลกฐานสมยกอนประวตศาสตรทพบอยโดยทวไปแลว ยงมงานส ารวจ ขดคนทางโบราณคด งานวจย วทยานพนธ เปนจ านวนมาก ตวอยางแหลงกอนประวตศาสตรทไดมการขดคนและจดเปนพพธภณฑกลางแจง ณ แหลงทพบ เชน พพธภณฑสถานแหงชาต บานเกา พพธภณฑบานดอนตาเพชร เปนตน

สมยหวเลยวหวตอประวตศาสตร ไดมการคนพบแหลงโบราณคดทส าคญในสมยกอนประวตศาสตรตอนปลาย ทเปนยคส ารด มการฝงศพครงท 2 และมการพบเครองมอเครองใชและเครองประดบทมการรบมาจากภาย นอก เชน ภาชนะส ารดแบบอนเดยและพวกลกปดหนคารเนเลยน หรอตมหแบบล-ลง-โอ ทพบตามเสนทางการคาสมยโบราณในเอเชยตะวนออกเฉยงใต เหลาน แสดงใหเหนวาแหลงโบราณคดแหลงนมการตดตอกบโลกภายนอกและนาจะเปนเสนทางทส าคญของวฒนธรรม หรอเสนทางการคาในยคแรกเรมของการรบอารยธรรมจากภายนอก โดยมแหลงโบราณคดทส าคญ คอ บานดอนตาเพชร อ าเภอพนมทวน และบานพงตก อ าเภอทามะกา ซงทบานพงตกนไดพบตะเกยงโรมนส ารด ทก าหนดอายไดอยในชวงพทธศตวรรษท 6-7 และไดพบพระพทธรปทน ามาจากอนเดย แบบศลปะหลงคปตะ พทธศตวรรษท 12-13 ซงถอเปนหลกฐานส าคญทแสดงใหเหนถงการเดนทางของวฒนธรรม จากอนเดยมายงเอเชยตะวนออกเฉยงใตทมาขนทางบกและผานเมองกาญจนบร

พระพทธรปสมยหลงคปตะ

พบทเมองโบราณพงตก

สมยสมยทวารวด (พทธศตวรรษท 12 -16) สบเนองจากหลกฐานในชวงหวเลยวหวตอกอนประวตศาสตร ไดพบเมองโบราณในสมยทวารวดทบานพงตก อ าเภอทามะกา มสภาพความเปนเมองโบราณ ม


คน า คนดนลอมรอบและพบโบราณสถานส าคญหลายแหง รวมทงโบราณวตถทงกอนสมยทวารวดและสมยทวารวด เชนตะเกยงโรมนส ารด พระพทธรปอนเดยสมยหลงคปตะ และพระพทธรป เศษภาชนะดนเผาในสมยทวารวด นบเปนยคประวตศาสตรการรบวฒนธรรมทางศาสนาในยคแรกเรมทพฒนามาจากสมยกอนประวตศาสตร ตอมาจงมศนยกลางทวารวดเกดขนท เมองอทอง นครปฐม นอกจากนยงมการคนพบ โบราณสถานทต าบลปรงเผล อ าเภอสงขละ แสดงวาอาจจะมเมองโบราณหรอโบราณสถานสมยทวารวดอกหลายแหง

ภาพโบราณสถานพงตก จ.กาญจนบร

สมยวฒนธรรมเขมร (พทธศตวรรษท 18) หลกฐานในสมยวฒนธรรมเขมร คอ เมองโบราณสงหประ สนนษฐานวานาจะเปนหนงในจ านวน 7 เมองในภาคกลางของประเทศไทยทกลาวถงในจารกปราสาทพระขรรคของพระเจาชยวรมนท 7 เมองโบราณเมองสงห ยงคงมสภาพความเปนเมองคอนขางสมบรณ มก าแพงเมองทกอดวยศลาแลง มคเมองลอมรอบ มปราสาทเมองสงหเปนประธาน ไดพบประตมากรรมรปเคารพจ านวนมาก ทงปราสาทและประตมากรรมทพบจดเปนศลปะเขมรทพบในประเทศไทย สมยบายน อยในพทธศตวรรษท 18 ตรงกบสมยพระเจาชยวรมนท 7 และจดเปนศาสนสถานในพทธศาสนาแบบมหายาน เพราะไดพบ พระพทธรป พระโพธสตวและนางปรชญาปรมตา จงเปนเมองทส าคญและนาจะตรงกบจารกของพระเจาชยวรมนท 7 อนแสดงใหเหนวาในชวงเวลาน บรเวณนมความส าคญเมองหนงตามเสนทางการคาสมยโบราณ ระหวางอนเดยกบเมองพระนคร ของเขมร


ภาพปราสาทเมองสงห จ.กาญจนบร

สมยอยธยา (พทธศตวรรษท 20-23) เกยวกบหลกฐานทางประวตศาสตรเมองกาญจนบร ปรากฏอกครงหนงในสมยอยธยา แตเปนพยงสวนหนงของเมองสพรรณบร เพราะเมองสพรรณบรมฐานะเทยบเทาเมองลกหลวงของพระนครศรอยธยา ความส าคญของดนแดนกาญจนบรนาจะมความส าคญในฐานะเมองหนาดานทส าคญ ตดตอระหวางไทยกบพมา โดยมดานทส าคญ คอ ดานพระเจดยสามองค และสวนหนงถกบนทกไวในฐานะเสนทางการเดนทพผานเพราะมเสนทางส าคญ ตงแตเมอครงสงครามไทยพมาในสมยพระมหาจกรพรรด พ.ศ. 2091 และสงครามครงส าคญหลายครง ในสมยสมเดจพระนเรศวรมหาราช จนมาถงสงครามเสยกรงครงท 2 กมการยกทพผานชองทางนเปนตน ความจรงแลวเสนทางนนาจะเปนทงเสนทางการตดตอการคาสมยโบราณในสวนทพอคาหลกเลยงการเดนทางออมแหลมมลาย

ในหลกฐานทางประวตศาสตรสมยอยธยาทเกยวของกบเมองกาญจนบรทบนทกไวจงเปนเรองของเสนทางการเดนทพเปนส าคญ และครงส าคญนาจะเกดขนเมอครงสมเดจพระนเรศวรทรงรบกบพระมหาอปราชแหงพมา ทกลาวถงการชนชางและสมเดจพระนเรศวรทรงมชยชนะ จงมขอสนนษฐานวานาเกดขนในเขตเมองกาญจนบร (ไมนาจะเปนบรเวณดอนเจดย จงหวดสพรรณบรในปจจบน ) บรเวณ ต าบลดอนเจดย อ าเภอพนมทวน เพราะเปนชยภมทอยในเสนทางการเดนทพ มการพบอาวธทใชสรบกน พบโครงกระดกทงมนษยและ ชาง มา แสดงใหเหนวาเปนสมรภมทสรบกน และในบรเวณนมเจดยทรงระฆงสมยอยธยาตอนกลาง (พทธศตวรรษท 21-22) ปรากฏอยดวย อาจมการมาสรางขนเพอเมอคราวทมการรบชนะพมากได แตเดมบรเวณน ตามทกลาวถงในพงศาวดารวาเปนสพรรณบรเพราะในสมยอยธยา ยงอยในเขตเมองสพรรณบร


ภาพดอนเจดยเมองกาญจนบร

สมยรตนโกสนทร (พทธศตวรรษท 24 ถงปจจบน) เมองกาญจนบรมามความส าคญอยางมากในสมยรตนโกสนทร ดวยเหตทเปนเมองหนาดานและเปนเสนทางการเดนทพตงแตสมยอยธยา เหตการณส าคญทางประวตศาสตรในชวงตนรตนโกสนทร คอเสนทางการเดนทพและเปนสมรภมการสรบระหวางไทยกบพมา โดยมสงครามครงส าคญทสด คอ สงคราม 9 ทพในสมยรชกาลท 1 ทกลาวถงพระเจาปดงแหงพมาไดสงกองทพมาตไทย 9 เสนทางและเสนทางส าคญทสดไดแก เสนทางดานพระเจดยสามองค กองทพไทยน าโดยสมเดจกรมพระราชวงบวรมหาสรสงหนาทเสดจไปปราบ โดยท าสงครามกบททงลาดหญา จงเรยกวา สงครามลาดหญา ทาดนแดง และสามสบ ซงกองทพไทยสามารถขบไลกองทพพมาออกไปไดส าเรจ

ภาพดานเจดยสามองค จ.กาญจนบร

ในสมยรชกาลท 3 แหงกรงรตนโกสนทรจงโปรดฯ ใหยายเมองเดมจากบรเวณทงลาดหญา มาสรางเมองขนใหม บรเวณ ต าบลปากแพรก เรยก “เมองปากแพรก” อนเปนจดบรรจบกนของแมน าแควใหญและแควนอย มการสรางก าแพงเมองกอดายอฐ ทมปอมปราการอยางมนคงแขงแรง เมองเรมสรางในป พ.ศ. 2374


และเสรจในป พ.ศ. 2375 ในเอกสารและจารกประวตการสรางเมอง กลาวถงวตถประสงคเพอ ความสะดวกในการตดตอคาขายกบเมองอนๆ เชน เมองราชบร และเพอใหเปนทอยอาศยของผคนในฐานะเมองชานพระนคร มผคนทเขาอยอาศยเชน องกฤษ พมา มอญ ลาวและญวน

ภาพก าแพงเมองกาญจนบร

ในสมยรชกาลท 5 ไดมการจดรปแบบการปกครองใหมเปนมณฑลเทศาภบาล เมองกาญจนบรไปขนตอมณฑลราชบร จนกระทงในป พ.ศ. 2467 จงยกฐานะเปนจงหวดกาญจนบร มาจนถงปจจบน

สงครามโลก

สงครามโลกครงทหน ง (องกฤษ: World War I หรอ First World War) หรอทมกเรยกวา "สงครามโลก" หรอ "มหาสงคราม" (Great War) เปนสงครามใหญทมศนยกลางในยโรประหวางวนท 28 กรกฎาคม ค.ศ. 1914 ถง 11 พฤศจกายน ค.ศ. 1918 สงครามยตลงในป 1919 โดยฝายสมพนธมตร ในขณะนนไดแก องกฤษ ฝรงเศส อตาล ไดรางสนธสญญาสนตภาพขนโดยมใจความวา ใหจกรวรรดเยอรมนตองยนยอมรบผดในฐานะผกอสงครามแตเพยงผเดยว โดยเฉพาะอยางยง ภายใตขอตกลงขอ 231 (ในภายหลงรจกกนวา "อนประโยคความรบผดในอาชญากรรมสงคราม") และในขอ 232-248 เยอรมนถกปลดอาวธ ถกจ ากดอาณาเขตดนแดน รวมไปถงตองชดใชคาปฏกรรมสงครามใหแกกลมประเทศฝายไตรภาคเปนจ านวนมหาศาล เมอป ค.ศ. 1921 ไดประเมนวามลคาของคาปฏกรรมสงครามทเยอรมนจะตองจายนนสงถง 132 ,000 ลานมารก (ราว 31,400 ลานดอลลารสหรฐ หรอ 6,600 ลานปอนด) สนธสญญาดงกลาว คอ สนธสญญาแวรซาย (the Versailles treaty) จ ากดสทธของเยอรมน ในเรองทจะกอใหเกดเปนภยคกคามอกครง สนธสญญาแวรซายลงนามในวนท 28 ม.ย. 1919 สงผลใหกองทพเยอรมนถกจ ากดขนาดใหเลกลง ถกลดก าลงทหาร อาวธ เสยดนแดน และเยอรมนอาจตองใชเวลาช าระหนจนถง ค.ศ. 1988 สงผลใหเศรษฐกจในเยอรมนตกต า อยางมาก 21 ป ตอมาในเดอนมกราคม 1933 อดอฟ ฮตเลอร ผน าพรรคนาซ ไดขนด ารงต าแหนง นายกรฐมนตร (Chancellor) ของประเทศเยอรมน และเปนผน าสงสดของประเทศ (Fuhrer) ใน


ป 1935 ฮ ต เล อ ร ได เร ม ฟ น ฟ เศ ร ษ ฐ ก จ ข อ งป ร ะ เท ศ ท ก า ล ง ต ก ต า อ ย า ง ร ว ด เร ว แ ล ะ ในวนท 16 มนาคม 1935 ฮตเลอรกประกาศเสรมสรางกองทพเยอรมนขนใหม ซงเทากบเปนการละเมดสนธสญญาแวรซาย

ตอมาในเดอนมนาคม 1936 เยอรมนกสงทหารกลบเขาไปยดครองแควนไรน ซงตามสนธสญญาแวรซาย ไดก าหนดใหเปนเขตปลอดทหาร พรอมๆกบสงทหารเยอรมนเขาสนบสนนกองก าลงชาตนยมของนายพลฟรงโก ในสงครามกลางเมองในสเปน และลงนามเปนพนธมตรกบมสโสลนของอตาล ตอมาในเดอนมนาคม 1938 ผนวกออสเตรยเขาเปนสวนหนงของเยอรมน ซงถอเปนจดก าเนดอาณาจกรใหมของเยอรมน นนคอ อาณาจกรไรซทสาม (the Third Reich - new German Empire) จากนนกเขายดครองตอนเหนอของเชคโกลสโลวะเกยในเดอนกนยายน 1938 และยดครองทงประเทศใน มนาคม 1939 พรอมๆกนนนฮตเลอรกเขายดคองเมองทาเมเมล (Memel) ของลธวเนย ซงประชากรสวนใหญเปนคนเชอสายเยอรมน จากนนกยดดานซกและสวนทแบงแยกเยอรมน กบปรสเซยตะวนออกของโปแลนด

เยอรมนอางถงประเดนเรองการไมเคารพสทธ ของคนเชอสายเยอรมนในโปแลนด นอกจากนเมอทางเยอรมนขอตดถนนขามจากเยอรมนฝงตะวนตกเขาไปยงปรสเซย (ซงปจจบนคอดนแดนฝงตะวนออกของเยอรมน) โดยผานฉนวนโปแลนดซงในขณะนนอยภายใตการปกครองขององกฤษและฝรงเศส แตองกฤษและฝรงเศสไมอนญาต เยอรมนจงยกเลกขอตกลงหยดยงและบกเขาโปแลนดทนทในเดอนกนยายน ค.ศ. 1939 ซงประเทศองกฤษและฝรงเศสไดรวมลงนามในสนธสญญาประกนอธปไตยของโปแลนดไว ทงสองประเทศยนค าขาดตอเยอรมนใหถอนทหารออกจากโปแลนดแตไมเปนผล เยอรมนปฏเสธไมถอนก าลง จงไดประกาศสงครามตอกน

ในขณะท สถานการณทางยโรปมการสรบกนกวางขวาง ในขณะนนทางฝากตะวนออกของโลกคอ จนและญปน มกรณการสรบกนอยกอนแลว ตงแตป พ.ศ. 2474 (ค.ศ.1931) ซงจกรวรรดญปนเขายดครองแมนจเรย (กรณมกเดน) ท าใหญปนสามารถเขาไปมอทธพลในดนแดนจนแผนดนใหญได และตอมาในชวงเวลา วนท 7 กรกฎาคม พ.ศ. 2480 (ค.ศ. 1937) จกรกวรรดญปนรกรานจน (วนเรมตนสงครามจน-ญปนครงท 2) และเกดการสรบกนตอเนองจนถง ป พ.ศ.2484 ซงเหตการณในชวงน จกรวรรดญปน ไดมแนวความคดและนโยบายในการยดเสนทางรถไฟ ในแมนจเรยสายใต ซงเปนเสนทางส าคญ โดยมนโยบายวา

“การจะพชตจนนน จะตองพชตแมนจเรย และมองโกเลยเสยกอน และการจะพชตโลก เรากควรจะพชตจนใหไดกอน หากวาพชตจนได ประเทศอนๆทเหลอในเอเชย กจะกลวเราและยอมจ านนตอเรา ตอจากนนโลกจะยอมรบวาเอเชยตะวนออกเปนของเรา และจะไมวนกลาละเมดสทธของเรา...และเมอเราไดทรพยากรของจนทงหมดมาไวใชแลว เราจะเรมยดอนเดย อารคเปลาโก (บรเวณเกาะตางๆ ในเอเชยอาคเณย-


ผเขยน) เอเชยไมเนอร เอเชยกลาง และกระทงยโรป แตการควบคมแมนจเรยและมองโกเลย จะตองเปนกาวแรก หากวาเผายามาโต (หมายถงชาวญปน-ผเขยน) ตองการทจะผงาดขนมาในทวปเอเชย”1

ซงญปนพจารณาวา เสนทางรถไฟในแมนจเรยเปนเสนทางการขนสงในระหวางสงครามทส าคญ ทงเสบยง กองก าลงทหาร อาวธ ทงหมดนเปนไปดวยการแสวงหาทรพยากร และ การปองกนการเขาแทรกแซงของยโรปในอนาคต โดยญปนมแนวคดวา หลงภาวะสงคราม ยงสามารถใชประโยชนจากทรพยากรตางๆในภมภาคเอเชย เปนเสนทางดานเศรษฐกจไดอกดวย

ตงแตเรมตนสงครามจนถง พ.ศ. 2484 หรอ ค.ศ. 1941 จนตองตอสกบญปนโดยล าพง หลงจากท าสงครามกนอยางยาวนานโดยญปนมความมงหวงจะยดครองประเทศในแถบเอเชยทงหมด และไดขยายการยดครองออกไปอยางรวดเรว และเพอการปองกนการเขาแทรกแซงของยโรปตอเอเชย ญปนจงพยายามวางแผนทจะท าลายกองทพเรอสหรฐอเมรกาเปนอนดบแรก โดยท าการโจมตฐานทพเรอสหรฐทเพรลฮาเบอร เปนเหตใหสหรฐอเมรกาตองเขารวมสงคราม ท าใหสงครามระหวางจนกบญปนครงทสองขยายวงกวางออกไปอก โดยภาพรวมของสงครามจงเกดทวทงทวปยโรป เอเชย แอฟรกา ออสเตรเลย ตลอดจนมหาสมทรแอตแลนตกและแปซฟก การแบงแยกเปนสองฝายเหนไดอยางชดเจน เปนสงครามโลกครงทสอง (World War II หรอ Second World War; ยอเปน WWII หรอ WW2)

1 โรม บนนาค หนา 13 เหตเกดในสงครามมหาเอเชยบรพา กรงเทพฯ สยามบนทก, 2551.


ภาพ ญปนโจมตเรอเพอรฮาเบอรhttp://www.weekendhobby.com/offroad/newenergy/picture2009%5C1912255211544.jpg

สงครามโลกครงท 2

การสรบทแบงเปนสองฝายคอ ฝายอกษะ ประกอบไป ดวยแกนน าหลก คอ เยอรมน อตาล และ ญปน ในนามของกลมอกษะโรม-เบอรลน-โตเกยว ทมการแถลงวตถประสงคหลกในตอนตนวาเพอตอตานขบวนการคอมมวนสต สากล

ฝายพนธมตร ประกอบไปดวยแกนน าหลก คอ สหราชอาณาจกร, ฝรงเศส, สหภาพโซเวยต, จน และสหรฐอเมรกา ซงประเทศทง 5 นไดเขาเปนสมาชกถาวรของคณะมนตรความมนคงแหงสหประชาชาตภายหลงสงครามโลกครงท 2

สมรภมรบในสงครามโลกครงท 2 นน จงเกดขนหลายแหงในโลก โดยตามแผนเดมของฝายอกษะนน ตองการทจะบกมาบรรจบกนทอหราน

สมรภมทางตะวนออก ซงรบผดชอบโดยญปนเปนหลก ทงนอาจรวม สมรภมในจน ซงกองทพบกญปนไดด าเนนการมานานกอนทจะเกดสงครามโลกครงท 2 อยางเปนทางการ โดยไดท าการยดครองเมองและบรเวณชายฝงของจนเปนสวนใหญ

สมรภมในแปซฟคและเอเชยตะวนออกเฉยงใต ซงถาไมนบรวมการเขายดครองอนโดจนของฝรงเศส ทถกบงคบใหเขารวมกบฝายอกษะภายใตรฐบาลวชแลว สมรภมรบในดานนไดเรมตนขนเมอญป นโจมตฐานทพเรอหลกของกองทพเรอสหรฐอเมรกาทอาวเพรลฮาเบอร และการบกยดประเทศตางๆในเอเชยตะวนออกเฉยงใตรวมถงไทยในเดอนธนวาคม ค.ศ. 1941 โดยกองทพญปนสามารถบกไปถงพมา นวกน และเกาะกวดาคาแนล

การตอส และความพายแพของฝายอกษะในยโรป ท าใหฝายอกษะตองลาถอย จนกระทงใน ค.ศ. 1944 ฝรงเศสไดเปดแนวรบใหม สหภาพโซเวยตเขายดพนทคน และไดท าการบกเยอรมน จดจบของสงครามคอหลงจากโซเวยตบกยดกรงเบอรลนไดจนน าไปสการยอมจ านนอยางไมมเงอนไขของเยอรมนในวนท 8 สงหาคม ค.ศ. 1945 (พ.ศ. 2488) แตเหตการณในเอเชยยงด าเนนตอไป จนกระทงเหตการณสมรภมทมดเวย การรบทางทะเลแถวหมเกาะโซโลมอนและทะเลปะการง และการรบทกวดาคาแนล กองทพเรอญปนตองสญเสยอยางหนก สวนกองทพบกกไมสามารถหาก าลงพลและยทโธปกรณไดเพยงพอเพอปกปองดนแดน ทยดไดใหม ในทสดจงถกกองก าลงพนธมตรทมสหรฐอเมรกา องกฤษ และออสเตรเลยตอบโต ฝายญปนทตอสอยางโดดเดยว และสหรฐอเมรกาไดทงระเบดนวเคลยรสองลกถลมญปน จงเปนเหตใหญปนยอมจ านนอยางเปนทางการ


ในทสด และในวนท 2 กนยายน 1945 จงสนสดสงครามโลกครงทสอง คาดวามผเสยชวตในสงครามครงนราว 57 ลานคน

ทกประเทศทเขารวมสงครามไดระดมใชทรพยากรทกอยางไมวาจะเปน ทางเศรษฐกจ อตสาหกรรม วทยาศาสตร พฒนาเพอทจะเปนมหาอ านาจ หลายประเทศใชทนและงบประมาณมลคาราว 1 ลานลานดอลลารสหรฐ ถอวาเปนสงครามทเงนมากทสด และนองเลอดมากทสดในประวตศาสตร โดยคดคร าวๆของผ เสยชวตในสงครามครงนประมาน 50-85 ลานคน นบเปนการสญเสยชวต ทสงสดในประวตศาสตรมนษยชาต2

การเขาสสงครามโลกครงทสองของประเทศไทย

เนองจากเหตกรณพพาทอนโดจน เกดการตอสกนระหวางทหารไทยกบทหารฝรงเศส ตงแตตลาคม 2483 - มกราคม 2484 โดยไมมททาวาจะสงบ ทางญปนแสดงเจตจ านงเขามาไกลเกลยความขดแยง เหตการณไดจบลงโดยทฝรงเศสไดมอบดนแดนบางสวนคนใหแกไทย ฝายไทยจงจดการปกครองเปน 4 จงหวด คอ จงหวดพบลสงคราม จงหวดพระตะบอง จงหวดนครจมปาศกด และจงหวดลานชาง3 หลงการเขามามบทบาทของญ ป น ในเหตการณน เปนท คาดหมายวา ญ ป นจะยาตราทพเข าสประเทศไทยแน ในอนาคต ขณะเดยวกน จอมพล ป. พบลสงคราม ประกาศใหประเทศไทยเปนกลาง และไดรณรงคใหประชาชนปลกผกสวนครว เลยงสตว และการเสรมสรางเศรษฐกจระดบตน ๆ อยางเขมแขง เพอรองรบสถานการณทอาจเกดขน เชนการออกพระราชบญญตสงวนอาชพบางประเภท ทสวนมากเปนงานฝมอ เฉพาะแกคนไทย เปนตน

ในระหวางนนทตทหารบกของกลมประเทศตะวนตกประจ ากรงเทพมหานคร แจงตอ จอมพล ป.พบลสงคราม ในต าแหนงผบญชาการทหารสงสด ใหเรงรดปรบปรงกองทพ เพอรบมอกบสถานการณสงครามขนาดใหญทจะเกดขนในเอเชยตะวนออกเฉยงใต กบทงมความเหนวาควรหลกเลยงการสรบกบกองทพญปน เพราะจะท าใหเกดความสญเสยอยางหนก และประเทศไทยจะหวงพงชาตอนไมไดเลย กอนกองทพญปนจะบกเอเชยอาคเนย 2 เดอน บรรดาทตทหารตะวนตกประจ าประเทศไทยไดแจงใหทราบเปนการลบเฉพาะวา ญปนจะบกอนโดจนผานประเทศไทยทางดานอรญประเทศ เพอมงไปโจมตพมา และจะมก าลงหนงกองพลตรงอยทกรงเทพมหานคร สวนอกสกองทพใหญจะกระจายขนตามฝงทะเลภาคใต ตงแตจงหวดประจวบครขนธ ชมพร นครศรธรรมราช สงขลา ปตตาน ไปถงโกตาบาร ซงเปนแผนการทแนนอน

กองทพญปนไดวางแผนในการยดครองอาณานคมของชาตยโรปในทวปเอเชยอยางรวดเรวเพอทจะสรางแนวปองกนขนาดใหญซงลากยาวผานมหาสมทรแปซฟกตอนกลาง เพออ านวยความสะดวกในการ

2 https://th.wikipedia.org/wiki/สงครามโลกครงทสอง 3 เรองเดยวกน


แสวงหาทรพยากรอนอดมสมบรณในเอเชยตะวนออกเฉยงใตอยางอสระขณะท าสงครามปองกนตนเอง และเพอการปองกนการเขาแทรกแซงของยโรป ญปนจงวางแผนท าลายกองทพเรอสหรฐอเมรกา กองทพญปนไดเปดฉากโจมตฐานทพเรอเพรลฮาเบอรของสหรฐอเมรกาในมหาสมทรแปซฟก ฮองกงและเมองโคตาบารทางเหนอของมลาย โจมตเอเชยตะวนออกเฉยงใตและมหาสมทรแปซฟกตอนกลางในเวลาเดยวกนอยางรนแรง และฉบพลน โดยมไดประกาศสงครามลวงหนากอน ในวนท 7 ธนวาคม พ.ศ. 2484 (ค.ศ. 1941) องกฤษและสหรฐอเมรกาจงประกาศสงครามกบญปนในวนนน

ภาพการขยายตวของจกรวรรดญปนในชวงสงคราม 4 https://th.wikipedia.org/wikiสาเหตของสงครามโลกครงทสอง#/media/File:Japanese_Empire2.png

สงครามหาเอเชยบรพา (The Greater East-Asia War) ไดอบตขนในวนเดยวกนนน ญปนไดยน

ขอเสนอตอรฐบาลไทยขอใหกองทพญปนเดนทพผานประเทศไทย โดยประกาศวาไมตองการยดครองประเทศ

4 https://th.wikipedia.org/wiki/สาเหตของสงครามโลกครงทสอง


ไทย แตจะขอใชไทยเปนทางผานไปยงพมาและอนเดย ขณะทประเทศไทยยงไมไดตอบขอเสนอของญปน และ

ภายหลงการโจมตเพรลฮาเบอรเพยงหนงชวโมง ครงนนกองทพญปนกไดสงกองก าลงบกเขาประเทศไทย

ในวนท 8 ธนวาคม พ.ศ. 2484 ตงแตเวลาประมาณ 02.00 น. กองทพญปนยกพลขนบกทจงหวดประจวบครขนธ ชมพร นครศรธรรมราช สงขลา สราษฎรธาน ปตตานและบางป สมทรปราการ และบกเขาประเทศไทยทางบกทอรญประเทศ กองทพญปนสามารถขนบกไดโดยไมไดรบการตอตานทบางป สวนทางภาคใตและทางอรญประเทศมการตอสตานทานอยางหนกของทหารไทย ประชาชนทวไปและอาสาสมครทเปนเยาวชน ทเรยกวา ยวชนทหาร ในบางจงหวด เชนการรบทสะพานทานางสงข จงหวดชมพร5 เมอจอมพล ป. พบลสงคราม นายกรฐมนตร ไดประชมคณะรฐมนตรเมอเวลา 06.50 น. ของวนท 8 ธนวาคม ทประชมพจารณาเหนวาไทยยงไมพรอมทจะรบกบกองทพญปน ซงมก าลงและยทโธปกรณมากมายมหาศาล ประกอบกบญปนไดแจงความประสงค เพยงแคเดนทพผานประเทศไทยโดยมสญญาวาจะเคารพเอกราช อธปไตย และเกยรตภมของไทย รฐบาลไทยจงมค าสงใหหยดยง และยตการสรบเมอเวลา 07.30 น. ของวนท 8 ธนวาคม พ.ศ. 2484

รฐบาลไทยไดพยายามเจรจาตอรองกบขอเสนอตางๆ ของญปนอยางเตมท เพอการผอนหนกเปนเบา และในทสดกตองยอมใหญปนเดนทพผานดนแดนประเทศไทย ไปยงพมาและมลาย ระหวางนนญปนท าการรบรกอยางรวดเรวจนสามารถยดครองดนแดนสวนใหญในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตไวได ความไดเปรยบของญปนในสงครามครงนท าใหรฐบาลไทยตกลงท าสญญา เปนพนธมตรทางทหารกบญปน รวมทงพนธมตรทางการรกรานและการปองกนเมอวนท 11 ธนวาคม พ.ศ. 2484 ซงสงผลใหประเทศไทยตองประกาศสงครามองกฤษและสหรฐอเมรกาในวนท 25 มกราคม พ.ศ. 2485 รฐบาลไทยไดใหความรวมมอกบญปนตามขอเรยกรอง ซงเปนผลใหญปนยอมใหการบรหารประเทศชองรฐบาลไทยด าเนนไปตามปกต ญปนท าหนาทเปนเพยง “ ทปรกษา ” คอยดแลไมใหฝายตนเสยประโยชน และพยายามหาทางท าใหรฐบาลไทยใหความรวมมอกบตนมากยงขน

ญปนไดเรมโครงการกอสรางในเดอน มถนายน 2485 โดยใชแรงงานจากเชลยศกฝายสมพนธมตรในการกอสราง และลงนามขอตกลงระหวางไทยกบญปนในวนท 16 กนยายน 2485 เพอสรางทางรถไฟสายพมา แยกจากทางรถไฟสายใตของไทยทสถาน หนองปลาดก ผานจงหวดกาญจนบร ญปนขอยมเงนไทย 4 ลานบาทในการกอสราง และตอมา เมอวนท 8 ธนวาคม พ.ศ. 2486 ไดมขอบงคบออกตามความในกฎอยการศก พ.ศ. 2457 ฉบบท 7 เพออ านวยความสะดวกในการสรางทางรถไฟ

เสนทางรถไฟสายไทย-พมา (เสนทางรถไฟสายมรณะ The Death Railway)

5 https://th.wikipedia.org/wiki/สงครามโลกครงทสองในประเทศไทย


ทางรถไฟสายนมการส ารวจเสนทางแลวโดยประเทศองกฤษตงแตกอนสมยสงครามโลกครงท 2 ในชวงนนรฐบาลไทยสมยพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว และรฐบาลอาณานคมพมาขององกฤษ มความรวมมอดานการคมนาคมทางรถไฟกบดนแดนขององกฤษดานมลายและพมา และรฐบาลไทย ยงมแนวความคดการตอเชอมเสนทางคมนาคมทางฝงอนโดจนของฝรงเศส โดยพจารณาถงผลประโยชนทจะเกดขนทางเศรษกจและการคาระหวางประเทศทจะขยายตวมากขน หลงสงครามโลกครงท 1 จบลง การเลอกเสนทางตอเชอมทางรถไฟสายไทย – พมา ดงกลาวเกดจากองกฤษในขณะนน พจารณาการลงทนของฝายตนเองเปนหลก ซงจะใชทนนอยกวาไดประโยชนมากกวา ในขณะทฝายไทย ตองการเชอมตอทางรถไฟทางดานสงขร จ.ประจวบครขนธ ซงไทยจะไดประโยชนจากบรการสนคาผานแดนระหวางพมา และมลาย เปนอยางมาก และฝายไทย พจารณาวา การเชอมตอทางรถไฟสายไทย-พมา ผานดานพระเจดย 3 องค นน เปนการ “ล าบากในการสรางเกนกวาทยกขนพจารณาได”6

ในป 2484 ประเทศไทยมทางรถไฟทเปดเดนรถแลวทงสน 3,267 กโลเมตร ลงทนไปประมาณ 200 ลานบาท จงถอวาการคมนาคมในประเทศไทยสมยนนมความเจรญ เปนปจจยใหประเทศญปนตองการความรวมมอจากไทยเพอใชเปนเสนทางล าเลยงกองก าลง เสบยง อาวธ ผานเขาสพมาและมลายไดโดยสะดวก

เมอญปนไดเขามาส ารวจเสนทางใหมอกครงหนง ระหวางป พ .ศ. 2470-2485 จนมาถงในชวงสงครามโลกครงท 2 กองทพญปนไดเจรจากบรฐบาลไทยสมยจอมพล ป. พบลสงคราม ขอตงฐานทพและเดนทางผานดนแดนไทย ไปยงมลายและอนเดย รฐบาลไทยไดยนยอม ญปนจงขอด าเนนการสรางทางรถไฟสายนขน โดยใชก าลงคนทเปนเชลยสงครามทเปนฝายพนธมตรและสวนหนงเปนกรรมกรจากชาวเอเชย เรมสรางในเดอนตลาคม 2485 เสนทางรถไฟเรมตนจากชมทางหนองปลากดกในเขตจงหวดราชบร ผาน ไปยงเมองกาญจนบร เลาะตามแมน าแควนอยไปถงชายแดนไทยพมาทดานพระเจดยสามองค และเขาสประเทศพมาไปยงสถานบซอายต รวมระยะทางระยะทาง 415 กโลเมตร การสรางทางด าเนนมาจนถง ป พ.ศ. 2487 ไดเรมหยดลงเพราะฝายพนธมตรโจมตทงระเบดลงสะพาน และในทสด ฝายกองทพญปนยอมแพสงครามในป พ.ศ. 2488 เมอสงครามสงบแลวรฐบาลองกฤษไดขายทางรถไฟรวมทงสวนประกอบของกจการรถไฟใหกบรฐบาลไทย

ความส าคญทางประวตศาสตรคอ การสรางทางรถไฟครงนใชแรงงานเชลยสงครามชาวตางชาต สวนใหญเปนชาวองกฤษ ออสเตรเลย ฮอลนดา มาเลเซย ซงเสยชวตจากการใชแรงงานอยางหนก ไขปา และการสรบ ตามหลกฐานทตรวจสอบได มการใชแรงงานในการสรางราว 60,000 คน ทหารญปนทคมการสรางทางราว 15,000 คน มผทเสยชวตราว 41,000 คน เฉพาะทเปนเชลยศกมจ านวน 10,000 คน ทหารญปนไดเสยชวตจากสงคราม อกราว 1,000 คน

6 ชยณรงค พนธประภา หนา 12 การสรางทางรถไฟสายมรณะ: ผลกระทบตอภมภาคตะวนตกของประเทศไทย

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร กรงเทพฯ 2530.


ความส าคญและความเปนมาทางประวตศาสตรของเมองกาญจนบรและเสนทางรถไฟสาย ไทย-พมา

จากสภาพภมศาสตรทตงของเมองกาญจนบรและหลกฐานการคนพบโบราณวตถและหลกฐานความส าคญทางประวตศาสตรแสดงใหเหนวาเมองกาญจนบรเปนจดยทธศาสตรส าคญทางดานเสนทางการตดตอและการคาตงแตสมยโบราณ ทงในดนแดนไทยและในเอเชยตะวนออกเฉยงใต

หลกฐานทางโบราณคดแสดงใหเหนวาบรเวณเมองกาญจนบรนมคนอยอาศยมาแลวตงแตสมยกอนประวตศาสตรตงแตยคหนเกา จนมาถงสมยหวเลยวหวตอทางประวตศาสตร โดยเฉพาะตามเขาทมถ าและพนทราบระหวางเขากบรมฝงแมน า ความส าคญอยทหลกฐานการตดตอกบโลกภายนอกในยคแรกเรม คอ การคนพบโบราณวตถทอยในชวงกอนประวตศาสตรตอนปลายจนมาถงวตถทางศาสนาทน าเขามาจากตางประเทศ ทงทพบจากแหลงโบราณคดบานดอกตาเพชร อ าเภอพนมทวน ทเปนยคส ารดตอนปลาย (อายราว 2,300-1,700 ปมาแลว) ทพบพธกรรมการฝงศพครงท 2 และไดพบโบราณวตถหลายอยางในพธกรรมนนทเปนวตถทน ามาจากภายนอก ไดแก ลกปดหนสสม (หนคาเนเลยน) หนอาเกต ลกปดโรมน ภาชนะ เครองประดบส ารด ซงจากรปแบบ ลวดลายและเทคนคการผลตแลวเชอวาน ามาจากทางอนเดย และพวกเครองประดบ เชนลกปด ตางหรปสตวสองหว (ลง-ลง-โอ) โบราณวตถเลานมกพบอยตามแหลงโบราณคดตามแนวชายฝงทะเล ในประเทศไทยและในเอเชยตะวนออกเฉยงใต เชนในพมา มาเลเซย เวยดนาม เปนตน เหลานจงแสดงใหเหนวา ในสมยกอนประวตศาสตรตอนปลายกอนทจะมการรบวฒนธรรมทางศาสนาเขามานนบรเวณนมการตดตอกบโลกภายนอกและนาจะเปนลกษณะของการคาหรอการแลกเปลยนสนคากนกบดนแดนตางๆ แลว

การสบเนองทางวฒนธรรมทแสดงใหเหนความส าคญของเสนทางการคาผานเมองกาญจนบร คอ การพบตะเกยงโรมนส ารดและพระพทธรปสมยหลงคปตะ (เชอวาน ามาจากอนเดย) พบทเมองโบราณพงตก วตถเหลาน โดยเฉพาะตะเกยงโรมนส ารด นบเปนโบราณวตถทส าคญเพราะพบในวฒนธรรมโรมน สนนษฐานวาพอคานาจะเปนผน าเขามาตามเสนทางการเดนทางน รวมทงพระพทธรป พวกพอคากนาจะเปนผน าเขามาเพอบชาและภายหลงจงนาจะเปนสวนหนงของการยอมรบนบถอของชาวพนเมองเดมจงเขาสวฒนธรรมทางศาสนา และเปนจดเรมตนของวฒนธรรมทวารวด ทเรมตนขนในบรเวณน ครงแรกๆ พบทเมองอทอง นครปฐม ราชบร กอนทจะแพรไปทวภาคกลาง

หลกฐานส าคญทแสดงใหเหนถงเสนทางยทธศาสตรและเสนทางการคาในสมยโบราณ อกสมยหนง คอในชวงวฒนธรรมเขมร สมยพระเจาชยวรมนท 7 ไดแผขยายอาณาเขตของพระองคมายงภาคกลางของประเทศไทยจนถงฝากตะวนตก โดยมเมองโบราณส าคญทสนนษฐานตรงตามจารกปราสาทพระขรรค ตามเสนทางจากภาคกลางสภาคตะวนตก เชน ละวะประ (ลพบร) วชรประ (เพชรบร) ราชประ (ราชบร) และ สงหประ เมองสงห กาญจนบร) ถาพจารณาจากเสนทางจะพบวาพระเจาชยวรมนท 7 ไดท าเสนทางจากเมองพระนครมายงเมองพมายและจากเมองพมายมเสนทางตดตอมายงลพบร ขอสนนษฐาน คอ พระองคนาจะทรงใชเสนทางใหมนตดตอกบโลกภายนอกทไมตองผานชองแคบมะละกา ประกอบกบจากหลกฐานการเดนทาง เสนทางทมาออกเมองกาญจนบรน ไปออกบรเวณดานพระเจดยสามองค ตอไปออกยงเมองทวาย หรอสามารถ


ตดตอกบเมองมอญตอนใตได เสนทางนนาจะเคยเปนเสนทางทพอคาและนกเดนทาง ใชในการเดนทางอย ดวยเหตนเองจง ปรากฏหลกฐานส าคญวามการสรางเมองสงหและปราสาทเมองสงหของตามเสนทางน

เสนทางนนาจะมความส าคญมาโดยตลอดเมอครงสมยอยธยา แตจากบนทกทางประวตศาสตรมกกลาวถงวาเปนเสนทางยทธศาสตรในการเดนทพเปนส าคญ ความส าคญของการตดตอ หลกฐานส าคญทแสดงใหเหนวาเมองนเปนศนยกลางการคา คอ ในสมยรชกาลท 3 ทโปรดใหมการสรางเมองใหมบรเวนเสนทางน ามาบรรจบกน ดวยเหตผลส าคญทปรากฏ คอเพอความสะดวกในการตดตอคาขายกบดนแดนอนๆ

จะเหนไดวาเนองจากเสนทางนเปนเสนทางยทธศาสตรทส าคญ ของการตดตอจากฝงทะเลอนดามน อนเดย พมา มายงศนยกลางของไทย จากหลกฐานแสดงใหเหนวานอกจากรฐบาลไทยใหความส าคญกบเสนทางน ยงมชาวองกฤษไดท าการส ารวจเสนทาง รวมทง ชาวญปนกใหความส าคญส ารวจเสนทาง กอนทจะท าการกอสรางในชวงสงครามโลกครงท 2 ดวยนาจะเปนจดยทธศาสตรทส าคญของเสนทาง ทงการขนถายสนคาและอาวธ ผานไปยงมลายและอนเดย เมอเกดสงคราม ญปนจงไดกอสรางทางรถไฟสายนขน

การสรางเสนทางรถไฟสายไทย-พมา (ทางรถไฟสายมรณะ) เปนการทมเท สรรพก าลงทกกอยางทพงจะหาไดในระหวางสงครามโลกครงท 2 ของญปน ทมงมนจะใชเสนทางรถไฟสายน เพอการสงคราม เปนเสนทางยทธศาสตรไปยงอนเดย โดยคาดหวงวาภายหลงสงครามสนสดลง จะใชเปนเสนทางคมนาคม และล าเลยงทรพยากรธรรมชาตจากประเทศตางๆ ทรถไฟผานกลบไปใชประโยชนในดานเศรษฐกจของญปนเอง

ดงนนการเกณฑเชลยศกชาตตางๆ รวมทงกรรมกรพนเมองนบแสนคนเขารวมการกอสรางและเรงรดใหแลวเสรจภายใน 1 ป ท าใหมการสญเสยชวตเปนจ านวนมาก นบเปนโศกนาฏกรรมของมวลมนษยชาตทยงคงจารกจดจ าจนถงปจจบน และควรจะเปนตวอยางทมวลมนษยชาตจะตองชวยกนปองกนไมใหเกดเหตการณเชนนขนอกในประวตศาสตรโลก


2. ขอบเขตการศกษาของแหลง

สถานรถไฟตามเสนทางรถไฟสายไทย – พมา จากการส ารวจเสนทางรถไฟสายไทย พมา มความยาว เรมจากสถานหนองปลาดก ประเทศไทย ถง

สถานทนบซายต ในประเทศพมา มความยาวรวม 415 กโลเมตร อยในประเทศไทย 303.95 กโลเมตร และอยในประเทศพมา 111.05 กโลเมตร มสถานระหวางทางตงแตเรมสรางทงสน 37 สถาน 7

1. ชมทางหนองปลาดก 2. บานโปงใหม 3. ลกแก 4. ทาเรอนอย 5. ทามวง 6. เขาดน 7. กาญจนบร 8. เขาปน 9. วงลาน 10. ทาโปง 11. บานเกา 12. ทากเลน 13. อายหต 14. วงโพ 15. วงใหญ 16. ทาเสา 17. ทองชาง 18. ถ าผ

19. หนตก 20. หาดงว 21. ไทรโยค 22. กงไทรโยค 23. รนถน 24. กยแหย 25. หนดาด 26. ปรงกาส 27. ทาขนน 28. น าโจนใหญ 29. ทามะยอ 30. ต ารงผาโท 31. บานเกรงไกร 32. กลกอนตา 33. แกงคอยทา 34. ทมองตา 35. นเถะ 36. ซองกาเลย 37. จนการายา

ภายหลงสงครามโลกครงท 2 สนสดลง ทางรถไฟสายนไมไดใชงาน สหราชอาณาจกรบบบงคบให

รฐบาลไทยซอเสนทางรถไฟเพอจายเปนคาปฏกรณสงคราม เปนเงน 50 ลานบาท ตอมาการรถไฟแหงประเทศไทยไดดแลปรบปรงและใชประโยชนเสนทางรถไฟน เปนระยะทาง 130 กโลเมตรจากสถานชมทางหนองปลาดก ถงสถานน าตก ไดรบการดแลบ ารงรกษาและใชประโยชนในปจจบน มเสนทางและสถานดงตอไปน

7 การสรางทางรถไฟทหารตดตอประเทศไทย-ประเทศพมา ระหวางสงครามมหาเอเชยบรพาม การรถไฟแหงประเทศไทย,

กรงเทพฯ 2514.


1. ชมทางหนองปลาดก 2. ถนนทรงพล 3. สระโกสนารายณ 4. ลกแก 5. ทาเรอนอย 6. บานหนองเสอ 7. ทงทอง 8. ปากแพรก 9. กาญจนบร 10. สะพานแควใหญ 11. เขาปน 12. วทยาลยเกษตร 13. วงลาน 14. นากาญจน 15. วงเยน

16. วงตะเคยน 17. โปงเสยว 18. บานเกา 19. ทาตาเสอ 20. ทากเลน 21. วงสงห 22. ลมสม 23. สะพานถ ากระแซ 24. วงโพ 25. เกาะมหามงคล 26. ชองแคบ 27. วงใหญ 28. บานพพง 29. น าตก 30. น าตกไทรโยคนอย

นอกจากนน บรรดาสถานรถไฟ แนวการวางรางรถไฟ และสะพานขามล าหวยหนาผา ตางๆ ถกปลอย

ทงไมไดใชประโยชน ผพงทลายเสยหายไปตามธรรมชาต ถกลกลอบตด เหลก และไมหมอนรถไฟไปขายเกอบหมดหลงเหลอเปนหลกฐานใหเหนเปนเสนทางทเคยมรางรถไฟและตอมอสะพานหลงเหลออยเปนระยะ จนถงดานเจดยสามองค อ.สงขละบร จ. กาญจนบร

การก าหนดความส าคญของแหลง การก าหนดขอบเขตการศกษาบรเวณเนอททก าหนดใหเปนแหลงมรดกโลก จงจะพจารณาจากสภาพ

ขอเทจจรงทปรากฏ ใหเหนอยในปจจบนเปนหลก โดยพจารณาศกยภาพของแหลงทอยในขอก าหนดของหลกเกณฑการเปนมรดกโลก ดงน แหลงทมความส าคญไดแก

1. สถานชมทางหนองปลาดก อ.บานโปง จ.ราชบร ตงอยบานหนองปลาดก หม 6 ต าบลหนองกบ อ าเภอบานโปง จงหวดราชบร เปนสถาน

รถไฟชมทางแยกรถไฟสายใต รถไฟสายตะวนตก และทางรถไฟสายสพรรณบร โดยระบบอาณตสญญาณ รปแบบสญญาณไฟสบงคบสมพนธกบประแจสายลวด และเปนจดเรมตนของเสนทางรถไฟสายไทย-พมา


ชมทางหนองปลาดก

2. สะพานขามแมน าแคว อ.เมอง จ.กาญจนบร

ตงอยทต าบลทามะขาม อ าเภอเมองกาญจนบร จงหวดกาญจนบร สรางขนเพอใชประโยชนในเสนทางรถไฟสายไทย – พมา กอสรางโดยใชหลกจากมลาย ประกอบเปนชนๆ ตอนกลางท าเปนสะพานเหลก 11 ชวง หวและโครงสะพานเปนไม ท าพธเปดอยางเปนทางการเมอวนท 25 ธนวาคม พ.ศ. 2486 ตอมาในเดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2487 ไดถกทงระเบดหลายครงจนสะพานหกทอนกลาง ภายหลงสงครามสนสดลง รฐบาลไทยไดซอมแซมใหมดวยเหลกรปเหลยม เมอป พ.ศ. 2489 จนสามารถใชงานไดจนถงปจจบน

สะพานขามแมน าแคว

3. สสานทหารสมพนธมตรดอนรก อ.เมอง จ.กาญจนบร

ตงอยบนถนนแสงชโต อ าเภอเมองกาญจนบร เยองสถานรถไฟกาญจนบร หลงสงครามโลกครงท 2 สงบลงเมอ พ.ศ. 2488 ฝายสมพนธมตรผชนะสงครามไดด าเนนการจดสรางอนสรณสถานแดผเสยชวตขนหลายแหงในทวปเอเชยซงเปนสมรภมส าคญ เปนสสานขนาดใหญบนพนท 17 ไร บรรจศพเชลยศกทเสยชวตระหวางการสรางทางรถไฟสายมรณะถง 6,982 หลม ออกแบบโดย Colin St Clair Oakes


สสานทหารพนธมตร

4. สสานทหารสมพนธมตรชองไก อ.เมอง จ.กาญจนบร

ตงอยรมแมน าแควนอย ฝงตะวนออก ในต าบลหนองหญา อ าเภอเมองกาญจนบร ทนเคยเปนทตงของคายเชลยศกขนาดใหญ และภายในพนทประมาณ 7 ไรนน บรรจศพ ทหารเชลยศกทสวนใหญเปนชาวองกฤษประมาณ 1,740 หลม คายกกกนเชลยศกชองไกเปนคายใหญแหงหนงทใชในระหวางการกอสรางทางรถไฟ ภายในคายมทงโรงพยาบาลและโบสถทพวกเชลยศกสรางขนมาเอง สสานแหงนออกแบบโดย Colin St Clair Oakes สรางขนทบรเวณหลมฝงศพเดมทเชลยศกเปนผเรมสราง ทกวนนภายในสสานเปนทฝงศพเชลยจากประเทศในเครอจกรภพองกฤษมากกวา 1 ,400 คน และชาวฮอลนดา 300 คน8

สสานชองไก

ภาพจาก http://www.painaidii.com/review/98766/chongkai-war-cemetery-71000/photo/3/lang/th/

8 https://www.touronthai.com/article/545


5. อนสาวรยไทยานสรณ อ.เมอง จ.กาญจนบร ทหารญปนสรางขนขณะทสงครามก าลงด าเนนอยเมอเดอน กมภาพนธ พ.ศ.2487 และท าพธ

เปดในวนท 12 มนาคม พ.ศ.2487 เพอคารวะแดดวงวญญาณของเชลยศกและกรรมกรจ านวนมากทเสยชวตจากการสรางทางรถไฟสายมรณะ มค าจารกเปนภาษาไทย ญปน องกฤษ จน มาลาย และเวยดนาม เพอไวอาลยแกผลวงลบ

อนสาวรยไทยานสรณ

ภาพจาก http://chailaibackpacker.com/gotokanchanaburi/

6. ทหยดรถไฟถ ากระแซ อ.ไทรโยค จ.กาญจนบร ตงอยต าบลลมสม อ าเภอไทรโยค จงหวดกาญจนบร เปนทหยดรถ ของทางรถไฟสายมรณะ

บรเวณสะพานถ ากระแซ ซงเปนสะพานไมเลยบหนาผาทมความยาวกวา 450 เมตรสถานถ ากระแซ ตงอยในอ าเภอไทรโยค ในบรเวณใกลเคยงมถ ากระแซซงเปนถ าเลกๆ ตงอยรมหนาผาใกลกบทางรถไฟ ในสมยสงครามใชเปนทพกของเชลยศก ในชวงทมการสรางทางรถไฟสายมรณะ ไทย-พมา เสนทางรถไฟบรเวณนทถอวา เปนจดอนตรายทสดในการกอสรางทางรถไฟ เพราะเปนการสรางทางตดผานหนาผาหนสงชน อกฝงเปนเหวลกสล าน าแควนอย

http://kanchanaburi.center/2018/02/23/ถ ากระแซ-ทางรถไฟสายมรณะ/

ทางรถไฟชวงถ ากระแซ


7. ชองเขาขาด อ.ไทรโยค จ.กาญจนบร

“ชองเขาขาด” เปนชอเรยกลกษณะทางกายภาพทปรากฏของพนทชองเขา เปนสวนหนงของเสนทางรถไฟสายไทย-พมา (เสนทางรถไฟสายมรณะ) ตลอดเสนทางรถไฟสายไทย-พมา (เสนทางรถไฟสายมรณะ) มหลายจดทมเนนหน ภเขา หนาผา หรอหบเหว ขวางอยจงตองขดใหเปนชองเพอทรถไฟสามารถวงผานไปไดซงทชองเขาขาด หรอ ชองไฟนรก เปนจดทใหญทสดบนเสนทางน การขดเจาะชองเขาขาดเรมในเดอนเมษายนปพ.ศ. 2486 ปรากฏวางานลาชากวาก าหนดจงมชวงทเรงงานซงแรงงานแตละกะตองท างานถง 18 ชวโมงโดยงานสวนใหญลวนใชแรงคนทงสน เชนการสกดภเขาดวยมอ ซงเปนการท างานททารณยง เนองจากตองปนลงไปสกดในชองเขาซงบางชวงสงถง 11 เมตร ซงมชอเรยกอกชอวา “ชองไฟนรก : Hellfire Pass”9

ชองเขาขาด Hellfire Pass

ขอบเขตการศกษาแหลงทจะน าเสนอขนบญชเปนแหลงมรดกโลก ประกอบดวยการศกษาดงตอไปน

1. ขอมลดานประวตศาสตร โบราณคดทครอบคลมทงเอกสารขอมล แผนท แผนผง แหลงมรดกวฒนธรรม ภาพถายทเกยวของ

2. ขอมลดานการอนรกษมรดกสถาปตยกรรม และภมสถาปตยกรรม ประวตศาสตร 3. ขอมลดานการบรหารจดการ มรดกวฒนธรรม พระราชบญญต กฎกระทรวง เทศบญญต รวมถง

เอกสารแนวทางด าเนนงาน ของหนวยงานราชการในการปกปองคมครองแหลงมรดกศลปวฒนธรรม 4. ขอมลดานการจดท าแผนบรหารจดการแหลงทจะน าเสนอขนทะเบยนมรดกโลก ประกอบไปดวยพนท

หลก (Core Zone) และพนทกนชนโดยรอบ (Buffer Zone) 5. ขอมลดานสงคมศาสตร ดานมานษยวทยา และการมสวนรวมของชมชน 6. ขอมลดานการจดการมรดกทางธรรมชาต

9 ttps://th.wikipedia.org/wiki/ชองเขาขาด


3. เกณฑการพจารณาแหลงมรดกโลก (World Heritage Criteria) การพจารณาเสนอแหลงเพอขอขนทะเบยนเปนแหลงมรดกโลก องคการเพอการศกษาวทยาศาสตร และวฒนธรรมแหงสหประชาชาต UNESCO ไดก าหนดใหมเกณฑในการพจารณา “คณคาโดดเดนอนเปนสากล Outstanding Universal Value, OUV” ตาม “เอกสาร แนวทางการอนวตตามอนสญญาคมครองมรดกโลก (Operational Guidelines for the Implementation of the World Heritage Convention)” คณคาโดดเดนอนเปนสากล (OUV) หมายถงคณคาทาง วฒนธรรม และ หรอ ทางธรรมชาตทมความส าคญยงอยเหนอขอบเขตพรมแดนรฐชาต และเปน คณคาสากลของมนษยชาต ทงในสถานการณปจจบนและอนาคต เกณฑการพจารณาคณคาความโดดเดนอนเปนสากลของแหลง เพอน าเสนอขนทะเบยนเปนแหลงมรดกโลกนนจะมเกณฑใน การพจารณาจ านวน 10 ขอ แบงเปนเกณฑทางดานวฒนธรรม จ านวน 6 ขอ (i-vi) 1. to represent a masterpiece of human creative genius ; เปนตวแทนทแสดงถงความเปนเอกลกษณดานศลปกรรม หรอตวแทนของความงดงามและเปนผลงานชนเอกทจดท าขนดวยการสรางสรรคอนชาญฉลาดยง 2. to exhibit an important interchange of human values, over a span of time or within a cultural area of the world, on developments in architecture or technology, monumental arts, town-planning or landscape design ; แสดงถงความส าคญของการแลกเปลยนคณคาของมนษยในชวงเวลาใดเวลาหนง หรอในพนทวฒนธรรมใด ๆ ของโลกผานการพฒนาดานสถาปตยกรรมหรอทางเทคโนโลย อนสรณศลป การวางแผนบานเมอง หรอการออกแบบภมทศน 3. to bear a unique or at least exceptional testimony to a cultural tradition or to a civilization which is living or which has disappeared ; เปนเอกลกษณ หายากยง หรอเปนของแทดงเดม 4. to be an outstanding example of a type of building, architectural or technological ensemble or landscape which illustrates (a) significant stage(s) in human history ; เปนตวอยางของลกษณะโดยทวไปของสงกอสรางอนเปนตวแทนของการพฒนาทาง ดานวฒนธรรม สงคม ศลปกรรม วทยาศาสตร เทคโนโลย หรออตสาหกรรม 5. to be an outstanding example of a traditional human settlement, land-use, or sea-use which is representative of a culture (or cultures), or human interaction with the environment especially when it has become vulnerable under the impact of irreversible change ; เปนตวอยางลกษณะอนเดนชด หรอของขนบธรรมเนยมประเพณแหงสถาปตยกรรม วธการกอสราง หรอการตงถนฐานของมนษยทมความเปราะบางดวยตวมนเอง หรอเสอมสลายไดงายเพราะผลกระทบจากการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมทไมสามารถกลบคนดงเดมได หรอการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจ

6. to be directly or tangibly associated with events or living traditions, with ideas, or with beliefs, with artistic and literary works of outstanding universal significance. (The


Committee considers that this criterion should preferably be used in conjunction with other criteria) ; มความคดหรอความเชอทเกยวของโดยตรงกบเหตการณหรอบคคลทมความส าคญหรอความโดดเดนยงในประวตศาสตร และเกณฑทางดานธรรมชาตจ านวน 4 เกณฑ (vii-x)

7. to contain superlative natural phenomena or areas of exceptional natural beauty and aesthetic importance ; เปนแหลงทเกดปรากฏการณทางธรรมชาตทมความโดดเดนเหนไดชด หรอเปนพนททมความงามตามธรรมชาตหาพนทอนเปรยบเทยบไมได

8. to be outstanding examples representing major stages of earth's history, including the record of life, significant on-going geological processes in the development of landforms, or significant geomorphic or physiographic features ; เปนตวอยางทมความโดดเดนสะทอนถงววฒนาการความเปนมาของโลกในชวงเวลา ตาง ๆ กน ซงรวมไปถงรองรอยของสงมชวตหรอกระบวนการทางธรณวทยาทส าคญอนท าใหเกดรปลกษณของแผนดนหรอลกษณะธรณสณฐาน หรอลกษณะภมประเทศทส าคญ

9. to be outstanding examples representing significant on-going ecological and biological processes in the evolution and development of terrestrial, fresh water, coastal and marine ecosystems and communities of plants and animals ; เปนตวอยางทมความโดดเดนสะทอนถงกระบวนการนเวศวทยา และชววทยาซงกอใหเกดและมพฒนาการของระบบนเวศทางบก หรอระบบนเวศน าจด หรอระบบนเวศชายฝงและทางทะเล และสงคมสตวและพช

10. to contain the most important and significant natural habitats for in-situ conservation of biological diversity, including those containing threatened species of outstanding universal value from the point of view of science or conservation ; เปนถนทอยอาศยทมความส าคญสงสดส าหรบการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพในถนก าเนด ซงรวมไปถงถนทอาศยของชนดพนธพช และ หรอชนดพนธสตว ทมคณคาโดดเดน เชงวทยาศาสตร หรอเชงอนรกษระดบโลก เกณฑการพจาณาคณคาโดดเดนอนเปนสากล มองคประกอบหลกดงตอไปน

1. เกณฑการพจารณาแหลงมรดกโลก 2. ความครบถวนสมบรณและหรอความเปนของแทดงเดม 3. การปกปองคมครองและการบรหารจดการ


เพอใหครบถวนตามเกณฑการพจารณาคณคาโดดเดนอนเปนสากลแหลงมรดกโลก ของการน าเสนอเสนทางรถไฟสายไทย-พมา สมาคมอโคโมสไทย จะท าการศกษา และพจารณา เกณฑทางดานวฒนธรรม ซงมจ านวน 6 ขอ (i-vi) เปนหลกกอน และหากพบหลกฐานทสามารถแสดงถงขอมลของเกณฑในดานธรรมชาต กจะท าการศกษาเพมเตมตอไป

จากการพจารณาแหลงมรดกวฒนธรรม เสนทางรถไฟทายไทย-พมา สมาคมอโคโมสไทย พจารณาใชเกณฑในการเกณฑการพจารณาคณคาความโดดเดนอนเปนสากลของแหลงเพอน าเสนอขนทะเบยนเปนแหลงมรดกโลกจ านวน 2 เกณฑ ไดแก เกณฑในขอ ขอ 5 และขอ 6 ดงน การอธบายคณคาโดดเดนอนเปนสากล ตามเกณฑการพจารณา

5. to be an outstanding example of a traditional human settlement, land-use, or sea-use which is representative of a culture (or cultures), or human interaction with the environment especially when it has become vulnerable under the impact of irreversible change ; เปนตวอยางลกษณะอนเดนชด หรอของขนบธรรมเนยมประเพณแหงสถาปตยกรรม วธการกอสราง หรอการตงถนฐานของมนษยทมความเปราะบางดวยตวมนเอง หรอเสอมสลายไดงายเพราะผลกระทบจากการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมทไมสามารถกลบคนดงเดมได หรอการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจ เสนทางรถไฟสายไทย - พมา (เสนทางรถไฟสายมรณะ) เปนตวอยางทแสดงถง “ตวอยาง

ลกษณะอนเดนชด ของปฏสมพนธระหวางมนษยกบสงแวดลอม” หรอ “human interaction with the

environment” ไดเปนอยางด สวนหนงของเสนทาง ไดถกออกแบบให “สอดคลอง” ไปกบธรรมชาต โดยม

การออกแบบใหเสนทางรถไฟเลยบแมน าส าคญ 2 สาย คอ แมน าแมกลอง และแมน าแควใหญ เพอใช

ประโยชนจากแมน าเปนเสนทางในการขนสงเสบยง และสงของทจ าเปนระหวางการกอสรางในชวงแรกของ

เสนทางจนถงบรเวณสะพานขามแมน าแคว อยางไรกตามเสนทางรถไฟสายน ชวงหลงจากสะพานขามแมน า

แควไปแลวจะตดผานบรเวณภมประเทศทยากล าบาก ผานพนทภเขาทปกคลมดวยปารกชฏ ทเตมไปดวยภย

อนตรายตามรวมถงโรคระบาด ประกอบกบเปนการกอสรางในระหวางชวงสงครามโลกครงท 2 ท าใหการ

ด าเนนการในครงนตองแลกมาดวยชวตของแรงงานทองถน และเชลยศกนบแสนคน

แหลงทส าคญ เชน ชองเขาขาด หรอ Hellfire Pass, เสนทางรถไฟชวงเลยบภเขาบรเวณถ า

กระแซ รวมถงสะพานขามแมน าแคว เปนแหลงส าคญของเสนทางรถไฟ ไทย-พมา (เสนทางรถไฟสายมรณะ)

ทแสดงถงปฏสมพนธของมนษยกบสงแวดลอม ในอกมตหนงของชวงสงครามโลกครงท 2 ไดเปนอยางด ซง

อาจแสดงใหเหนวา ณ หวงเวลาเลวรายของสงคราม ณ ดนแดนของประเทศไทย ไดมมนษยจ านวนหนงทตอง

ใชชวตของตนแลกมาซงการปรบเปลยนลกษณะทางธรรมชาต ใหเหมาะสม เพอการกอสรางเสนทางรถไฟไทย


- พมา (เสนทางรถไฟสายมรณะ) ทมความส าคญ และมชอเสยงในระดบโลกหากนบถงจ านวนของสอทเผยแพร

ออกไปสสาธารณะชนนบจากชวงสงครามโลกครงท 2 จนถงปจจบน

การบรหารจดการแหลงชองเขาขาดยงแสดงใหเหนถงการท างานรวมกนอยางยาวนาน

ระหวางรฐบาลไทย กบนานาประเทศ (ชองเขาขาดบรหารจดการรวมกบหนวยงานภายใตรฐบาลออสเตรเลย

Office of Australian War Graves) อนเปนสวนทสะทอนใหเหนถงคณคาโดดเดนเปนสากลของแหลงนได

เปนอยางดอกดวย

ดวยนโยบายในการพฒนาประเทศ ทมงเนนในระบบขนสงทางรางมากยงขน ทงรถไฟรางค

และรถไฟความเรวสง ท าใหแหลงสถานรถไฟหนองปลาดก จดเรมตนเสนทางรถไฟ ไทย-พมา เสนทางรถไฟ

สายมรณะไดรบผลกระทบคอนขางมาก โดยขอมลจากการสมภาษณเจาหนาทการรถไฟแหงประเทศไทย ท

ประจ าการ ณ สถานหนองปลาดก ไดความวาโครงการกอสรางสถานแหงใหม จะเรมขนภายในสนปน ซงถงแม

จะไดรบการยนยนวาจะไมมการรอยายสถานหนองปลาดกหลงปจจบน ซงเปนสถาปตยกรรมแบบเกา แตกจะ

มผลกระทบตอสภาพภมทศนโดยรอบสถานไมนอย

นอกจากน จากการส ารวจพนทของคณะท างาน ในพนทชองเขาขาด ในระหวางวนท 6-8

เมษายน พ.ศ.2561 ท าใหทราบวา ชองเขาขาดไดเผชญความทาทายอยางใหม จากการบรหารจดการทอาจจะ

มขอจ ากดในการเรองคณคา และการรกษาความเปนของแทดงเดมของเสนทางรถไฟ ท าใหเกดการ

เปลยนแปลงสภาพพนท โดยมการเปลยนหนปพนใหมในหลาย ๆ จด เพออ านวยความสะดวกใหนกทองเทยว

ในการเดนชมพนทดวย ดงนน อาจจะกลาวไดวา พนทบรเวณสถานรถไฟหนองปลาดก และพนทชองเขาขาด

เปนพนทออนไหว มความเสยงจากผลกระทบจากการเปลยนแปลงของสภาพสงคม


6. to be directly or tangibly associated with events or living traditions, with ideas, or with beliefs, with artistic and literary works of outstanding universal significance. (The Committee considers that this criterion should preferably be used in conjunction with other criteria) ; มความคดหรอความเชอทเกยวของโดยตรงกบเหตการณหรอบคคลทมความส าคญหรอความโดดเดนยงในประวตศาสตร เสนทางรถไฟสายไทย - พมา (เสนทางรถไฟสายมรณะ) ไดถกสรางขนในชวงเวลาแหงประวตศาสตรสงครามโลกครงท 2 โดยมปจจยทส าคญหลายประการในการสรางเสนทางรถไฟสายดงกลาวคอ ญปน เลงเหนถงความพรอมในระบบการคมนาคมของประเทศไทย และปรารถนาจะไดรบความรวมมอในการใชเสนทางรถไฟเสนทางนเปนทางผานไปยงพมา และอนเดย เพอยทธศาสตรทางการสงคราม โดยใชเปนเสนทางขนสงคมนาคม เสบยงอาหาร อาวธ ยทโธปกรณ ทหาร ซงหลงจากทรฐบาลไทยในขณะนนไดยนยอมใหกองทพญปนผานเขามา และการกอสรางเสนทางรถไฟสายไทย-พมา โดยกรมประสานงานสมพนธมตรของไทย และฝายญปน ไดรวมกนด าเนนงานโดยทางฝายญปนไดเลอกเสนทางเชอมตอไปยงพมา ผานดานพระเจดยสามองคนนมระยะทางกอสรางทสนทสด หากนบจาก ชมทางรถไฟต าบลหนองปลาดก ขนานไปตามล าน าแมกลอง และแมน าแควนอย จนผานดานเจดยสามองค และไปเชอมทางรถไปสายมะละแหมง - แย ทเมองทนบเซยต ประเทศพมา การใชประโยชนจากล าน าแมกลองและแมน าแควนอย เปนเสนทางล าเลยงทใชการไดด ในฤดน าซงท าใหการล าเลยงทางเรอเปนไปโดยสะดวก แมน าแมกลองสามารถเชอมตอแมน าทาจน และออกสแมน าเจาพระยาได จงเปนเสนทางทอ านวยความสะดวกตอฝายญปนในการรบการสนบสนนจากกรงเทพสคายทหารท ทองผาภม ทาขนน และสงขละบร และไดใชน าในการอปโภคบรโภค ทงทหาร กรรมกรกอสราง รวมไปถงเชลยศก ในการกอสรางเสนทางรถไฟสายไทย-พมา ไดใชทรพยากรและสรรพก าลง วสดอปกรณในการกอสราง คนงานดานตางๆ กรรมกร รวมไปถงพาหนะรถยนต เรอยนต เกวยนและสตวเปนจ านวนมากโดยฝายญปนไดเสนอใหด าเนนการกอสรางใหแลวเสรจภายใน 1 ป โดยมสถานการณกระตนจากการทฝายกองทพญปนประสบความเสยหายอยางหนกจากสงครามทเกาะมดเวย ท าใหญปนพจารณาแผนการกอสรางอยางเรงรบ โดยเสนอแผนด าเนนการตอฝายไทย ระหวางการสราง ไดมการสญเสยซงชวตของกรรมกร และเชลยสงครามไปอยางมากประมาณการ จ านวนเชลยศกทใชในการกอสรางทงสน 60,000 คน และเสยชวตไปกวา 12,000 คน เชลยสงครามประกอบไปดวยชาว องกฤษ ออสเตรเลย เนเธอแลนด อเมรกน นอกจากนยงมกรรมกรชาวไทย กรรมกรมลาย และกรรมกรจน รวมอยดวย นบรวมจ านวนของเชลยศกและกรรมกรจงไมต ากวา หนงแสนคน ภาวะความขาดแคลนปจจยตางๆ ของเชลยศกในการกอสรางเสนทางรถไฟ ปรากฏหลกฐานอยางชดเจน ทงในระหวางสงครามและเมอสงครามสงบลง เชลยศกตองประสบกบความยากล าบากทงในดานปจจยการด ารงชพ เสอผา อาหาร ยา และทพกทไมถกหลกอนามย และตองเผชญกบภาวะ การใชแรงงานทหนกหนวง การเรงรบในการกอสราง และโรคระบาดในพนทภมอากาศรอนชน อหวาตกโรค ไขทรพษ กาฬโรค ไขมาเลเรย ในขณะ


ทกองทพฝายญปนกประสบความสญเสยเชนเดยวกน เนองจากประสบปญหาการขาดแคลน อาหาร โดยเฉพาะในพนทกอสรางในปาลก กองทพญปนไดทมเทงบประมาณในการกอสราง ทงคาจางแรงงาน คาวสดอปกรณ เสบยงอาหาร โดยเปนการลงทนทงสนเปนเงนไทย กวา 97,000,000 ลานบาท การกอสรางเสนทางรถไฟสายไทย - พมา ส าเรจ ดวยความสญเสยครงยงใหญของมวลมนษยชาต ทงความสญเสยจากการสรบระหวางสงครามและความสญเสยของเชลยศก และกรรมกร ทถกเกณฑมาสรางทางรถไฟ ประวตศาสตรทเกดขนในชวงเวลาน ไดถกบนทกไวอยางเดนชด โดยเกยวของกบกลมคนหลายกลม เสนทางรถไฟสายไทย - พมา ทเหลอใหเหนในปจจบน เปนตวแทนของประวตศาสตรมวลมนษยชาตในการสญเสยทยงใหญและไดรบการจารกจดจ าทส าคญของทกฝาย และจะตองใชเปนบทเรยนในการปองกนไมใหเหตการณทางประวตศาสตรโลกเชนนเกดขนอก

4. แผนการบรหารจดการแหลงมรดกโลก ตามอนสญญาวาดวยการคมครองมรดกโลกทางวฒนธรรมและธรรมชาต10 (Convention Concerning the

Protection of The World Heritage) หมวดท 2 การคมครองปองกนมรดกทางวฒนธรรมและมรดกทางธรรมชาตในระดบชาต และระดบนานาชาต มาตรา 4

" รฐภาคแหงอนสญญาพงรบเปนภาระหนาทในการด าเนนงาน จ าแนกรายละเอยด คมครองปองกนอนรกษ และน าเสนอมรดกทางวฒนธรรมและทาธรรมชาตตามทระบไวในมาตรา 1 และ 2 ทตงอยในดนแดนของตนเองเพอสบทอดไปสคนรนตอไปในอนาคต รฐภาคจะด าเนนการโดยตลอดอยางเหมาะสม เทาทจะกระท าไดดวยทรพยากรของรฐเอง... "

มาตรา 5 "เพอใหเกดความเชอมนไดวามรดกทางวฒนธรรมและมรดกทางธรรมชาตในขอบเขตอ านาจอธปไตยแหงรฐ

ภาค สมาชกจะไดรบการคมครองปองกนการอนรกษ และการน าเสนอ ดวยมาตรการทมประสทธภาพ อยางตอเนอง รฐภาคจะพยายามด าเนนการตางๆ เทาทพงกระท าไดอยางเหมาะสมทสด ดงน"

(ก) ก าหนดนโยบายทวไปโดยมวตถประสงคเพอให มรดกทางวฒนธรรมและมรดกทางธรรมชาตมประโยชนตอวถ ชวตของประชาชน และเพอบรณาการ การคมครองปองกนมรดกทางวฒนธรรมและมรดกทางธรรมชาตไวในรายละเอยดการวางแผนการด าเนนงานของรฐ

(ข) ภายในขอบเขตอ านาจอธปไตยหากยงไมมหนวยงานหรอองคกรรบผดชอบด าเนนงานเพอการน จะตองจดใหมอยางนองหนงหนวยงาน องคกร หรอมากกวาเพอด าเนนงานตางๆ ในการคมครองปองกนการอนรกษ และการน าเสนอมรดกทางวฒนธรรมและมรดกทางธรรมชาต โดยมเจาหนาทและกระบวนการท างานทเหมาะสม เพอรบผดชอบการปฏบตหนาทใหลลวงไป

(ค) พฒนาการศกษาวจยกระบวนการทางวทยาศาสตร และวทยาการเพอน าไปใชในการด าเนนงาน รวมทงสงเสรมศกยภาพของประเทศใหมความพรอมในการแกไขปญหาภยอนตราย ทคกคามตอมรดกทางวฒนธรรมและมรดกทางธรรมชาต

(ง) ก าหนดมาตรการทเหมาะสมทงทางดานกฎหมาย กระบวนการทางวทยาศาสตรวทยาการ การบรหารจดการ และการเงนเทาทจ าเปน เพอการจ าแนกรายละเอยด การคมครอง ปองกน การอนรกษ การน าเสนอ และการท านบ ารงรกษามรดกทางวฒนธรรมและมรดกทางธรรมชาต

(จ) สนบสนนใหมการกอตงหรอพฒนาศนยการฝกอบรมในระดบชาต หรอระดบภมภาค เพอฝกอบรมในดานการคมครองปองกน การอนรกษและการน าเสนอมรดกทางวฒนธรรมและมรดกทางธรรมชาต รวมทงสงเสรมการศกษาวจยเพอการปฏบตงานตามภารกจดงกลาว

10 อนสญญาวาดวยการคมครองมรดกโลกทางวฒนธรรมและทางธรรมชาต ส านกงานนโยบายแผนทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอม กรงเทพฯ 2557.


จากขอความตามอนสญญาวาดวยการคมครองมรดกโลกทางวฒนธรรมและธรรมชาต ขางตน แสดงใหเหนถงความจ าเปนในการวางแผนงานเพอบรหารจดการแหลงมรดกวฒนธรรมทน าเสนอสการเปนมรดกโลกอยางชดเจน สมาคมอโคโมสไทย ไดท าการศกษาและก าหนดขอบเขตการวางแผนการด าเนนงานดงตอไปน

1. แผนการจดการพนท การคมครองปองกนแหลงมรดกทางวฒนธรรม 2. แผนการก าหนดขอบเขต ผรบผดชอบตอพนทแหลงมรดกวฒนธรรม 3. แผนงานอนรกษและพฒนาแหลงมรดกวฒนธรรม และแผนงบประมาณ 4. แผนการก าหนดมาตรการทเหมาะสมทางดานกฎหมาย เปนตน โดยหนวยงานหลกในการดแลรบผดชอบ ไดแก จงหวดกาญจนบร และการรถไฟแหงประเทศไทย โดยมหนวย

ราชการในพนท จงหวดกาญจนบรเปนหนวยงานรวมบรณาการด าเนนงานในดานตางๆ ใหสอดคลองตามอนสญญาดงกลาว กฎหมายทเกยวของกบการบรหารจดการเสนทางรถไฟสายมรณะ

เสนทางรถไฟสายไทย-พมา หรอทางรถไฟสายมรณะ (Death Railway) เปนเสนทางรถไฟทมประวตการกอสรางเกดขนในสถานการณทแตกตางจากการกอสรางทางรถไฟสายอน ๆ โดยทางรถไฟสายนเชอมระหวางชายแดนไทย-พมา กอสรางโดยกองทพญปนเพอใชในกจการทางทหารในชวงสงครามโลกครงท 2 เปนเสนทางรถไฟทเกดขนจากเหตผลทางการเมองและการทหาร ในขณะททางรถไฟสายอน ๆ มวตถประสงคในการกอสรางเพอเหตผลทางการเมองและทางเศรษฐกจเปนองคประกอบส าคญ

ในสวนของกฎหมายทเกยวของกบการบรหารจดการเสนทางรถไฟสายมรณะสามารถแบงออกเปนสวนๆ ดงน

1. กฎหมายทใชในการบรหารจดการสวนของรางรถไฟ และสถานรถไฟ 1.1 พระราชบญญตจดวางการรถไฟแลทางหลวง พระพทธศกราช 2464 และทแกไขเพมเตม พระราชบญญตฉบบดงกลาวไดมตราขนในรชสมยพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว รชกาลท 6 โดยมวตถประสงคในตราพระราชบญญตฉบบดงกลาวเพอจดวางรถไฟแผนดน รถไฟราษฎร และทางหลวงใหเรยบรอยดยงขน และเพอรวบรวมบทบญญตของกฎหมายตลอดจนขอบงคบในเรองทเกยวกบรถไฟไวเปนหมวดหม โดยสาระส าคญของกฎหมายฉบบน ไดแก

(1) การก าหนดนยามของค าวา “ทดนรถไฟ” “ทางรถไฟ” และ “เครองประกอบทางรถไฟ” โดย “ทดนรถไฟ” หมายความถง ทดนทงหลายทไดจดหาหรอเชาถอไวใชในการรถไฟโดยชอบดวยพระราชก าหนดกฎหมาย “ทางรถไฟ” หมายความถง ถนนหรอทางซงไดวางรางเพอการเดนรถ และ “เครองประกอบทางรถไฟ” หมายความถง สถาน ส านกงานทท าการ คลงไวสนคา เครองจกรประจ าท และสรรพสงของทงปวงทกอสรางไวเพอประโยชนของรถไฟ (2) การก าหนดใหทดนรถไฟ อสงหารมทรพยของรถไฟ สงปลกสราง เปนทรพยนอกพาณชย กลาวคอในมาตรา 6 ของพระราชบญญตฉบบดงกลาวก าหนดหามมใหยกก าหนดอายความขนตอสสทธของแผนดนเหนอทดน


รถไฟ หรออสงหารมทรพยอยางอนของรถไฟ รวมทงหามมใหเอกสารหรอบรษทใด ๆ หวงหามหรอถอกรรมสทธในทดนรถไฟ หรออสงหารมทรพยอยางอน เวนแตจะไดมประกาศกระแสพระบรมราชโองการเปนพเศษวาทรพยนนๆ ไดขาดจากการเปนทดนรถไฟแลว และหามมใหยดทดนรถไฟ สงปลกสราง รถ และพสดของรถไฟ

(3) การก าหนดใหกรมรถไฟแผนดน (ปจจบนคอการรถไฟแหงประเทศไทย) มอ านาจสงใหเขาปกครองทดนซงตดกบทางรถไฟนนไดชวคราว (ยกเวนสงปลกสราง สวนทประดบประดาไวชม ถนน สวนปลกผลไม หรอสวนเพาะปลก) เพอขดเอาศลา ดนสอพอง ทราย กรวด ดน หรอวตถสงอนทใชเปนการกอสรางหรอการซอม หรอเพอท าความสะอาดในการกอสราง หรอการซอมทางรถไฟนน 1.2 พระราชบญญตการรถไฟแหงประเทศไทย พ.ศ. 2494 และทแกไขเพมเตม

พระราชบญญตฉบบดงกลาวตราขนเพอจดตงการรถไฟแหงประเทศไทย โดยใหมฐานะเปนรฐวสาหกจ และรบโอนภารกจจากกรมรถไฟ กระทรวงคมนาคม มาด าเนนการ ทงนการใชบงคบพระราชบญญตการรถไฟแหงประเทศไทย พ.ศ. 2494 จะตองควบคไปพรอมกบพระราชบญญตจดวางการรถไฟแลทางหลวง พระพทธศกราช 2464 โดยในมาตรา 16 แหงพระราชบญญตการรถไฟแหงประเทศไทย พ.ศ. 2494 ไดบญญตใหพระราชบญญตจดวางการรถไฟและทางหลวง พระพทธศกราช 2464 และบรรดากฎขอบงคบทไดออกตามพระราชบญญตนน ใหคงใชบงคบตอไปเพยงเฉพาะในสวนทไมมมบญญตในพระราชบญญตการรถไฟแหงประเทศไทย พ.ศ. 2494 และตองไมขดหรอแยงกบพระราชบญญตการรถไฟแหงประเทศไทย พ.ศ. 2494 นอกจากนในพระราชบญญตการรถไฟแหงประเทศไทย พ.ศ. 2494 ยงไดก าหนดเกยวกบสถานะของทดนรถไฟเพมเตม ซงแตเดมในพระราชบญญตจดวางการรถไฟแลทางหลวง พระพทธศกราช 2464 ก าหนดใหทดนของรถไฟเปนทรพยนอกพาณชย (คอทรพยทไมสามารถเขาถอเอาเปนกรรมสทธและเปนทรพยทไมสามารถโอนใหแกกนไดโดยชอบดวยกฎหมาย) แตในพระราชบญญตการรถไฟแหงประเทศไทย พ.ศ. 2494 มาตรา 13 ก าหนดใหทรพยสนของการรถไฟแหงประเทศไทย ซงหมายรวมทงอสงหารมทรพย และสงหารมทรพยทงหมด ไมอยในความรบผดแหงการบงคบคด กลาวคอ หากมกรณพพาททางแพงระหวางการรถไฟแหงประเทศไทยกบเอกชนหรอนตบคคล และศาลมค าพพากษาถงทสดใหการรถไฟแหงประเทศไทยตองชดใชคาสนไหมทดแทน ผชนะคดไมสามารถขอหมายบงคบคดเพอน ายดทรพยสนของการรถไฟแหงประเทศไทยมาขายทอดตลาดเพอช าระหนได

2. กฎหมายทใชในการบรหารจดการสวนของพนททอยถดออกไปจากรางรถไฟ สถานรถไฟ หรอเขตทดนของการรถไฟแหงประเทศไทย ในการบรหารจดการพนทมรดกโลก นอกเหนอจากการบรหารจดการพนทซงเปนทตงแหลงมรดกโลกแลว การบรหารจดการพนทโดยรอบของแหลงมรดกโลกกมความจ าเปนดวยเชนกน ดงนนจงมกฎหมายทเกยวของกบการจดการพนททอยถดจากมาจากรางรถไฟ สถานรถไฟ หรอเขตทดนของการรถไฟแหงประเทศไทย ดงน 2.1 พระราชบญญตการผงเมอง พ.ศ. 2518 และทแกไขเพมเตม กฎหมายวาดวยการผงเมองเปนกฎหมายทบญญตขนเพอการวาง จดท าผงเมองรวมและผงเมองเฉพาะในบรเวณเมองและบรเวณทเกยวของหรอชนบท เพอสรางหรอพฒนาเมองหรอสวนของเมองขนใหม หรอแทนเมองหรอสวนของเมองทไดรบความเสยหาย เพอใหมหรอท าใหดยงขนซงสขลกษณะ ความสะดวกสบาย ความเปน


ระเบยบ ความสวยงาม การใชประโยชนในทรพยสน ความปลอดภยของประชาชน และสวสดภาพของสงคม เพอสงเสรมเศรษฐกจ สงคม และสภาพแวดลอม เพอด ารงรกษาหรอบรณะสถานทและวตถทมประโยชนหรอคณคาทางศลปกรรม สถาปตยกรรม ประวตศาสตร หรอโบราณคด หรอเพอบ ารงรกษาทรพยากรธรรมชาต ภมประเทศทงดงาม หรอมคณคาในทางธรรมชาต และเนองจากเสนทางรถไฟสายมรณะมจดเรมตนทชมทางหนองปลาดก อ าเภอบานโปง จงหวดราชบร และสนสดทสถานน าตก อ าเภอไทรโยค จงหวดกาญจนบร ดงนนจงมความจ าเปนตองศกษากฎหมายอนบญญตทออกตามความในกฎหมายวาดวยการผงเมอง ไดแก กฎกระทรวงใหใชบงคบผงเมองรวม เชน กฎกระทรวงใหใชบงคบผงเมองรวมเมองบานโปง จงหวดราชบร พ.ศ. 2557 เปนตน 2.2 พระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. 2522 พระราชบญญตฉบบดงกลาวนมวตถประสงคในการบญญตขนมาเพอเพมประสทธภาพในการควบคมเกยวกบความมนคงแขงแรง ความปลอดภย การปองกนอคคภย การสาธารณสข การรกษาคณภาพสงแวดลอม การผงเมอง การสถาปตยกรรม และการอ านวยความสะดวกแกการจราจร โดยกฎหมายวาดวยการควบคมอาคารมเนอหาสาระทตองบงคบใชใหสอดคลองกบกฎหมายวาดวยการผงเมอง ทงนในมาตรา 13 ของพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. 2522 ไดก าหนดใหอ านาจรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยและองคกรปกครองสวนทองถนมอ านาจประกาศก าหนดหามการกอสราง ดดแปลง รอถอน เคลอนยาย และใชหรอเปลยนการใชอาคารในบรเวณหนงบรเวณใดได ดงนนจงจ าเปนตองศกษาวาตลอดเสนทางรถไฟสายมรณะไดมการออกประกาศกระทรวงมหาดไทย หรอขอบญญตทองถนทเออตอการบรหารจดการเสนทางรถไฟสายมรณะเหมอนอยางเชนทกระทรวงมหาดไทยไดออกประกาศกระทรวงมหาดไทย เรอง ก าหนดบรเวณหามกอสราง ดดแปลงอาคารประเภทปายหรอสงทสรางขนส าหรบตดหรอตงปาย ในพนทบางสวนในทองทกรงเทพมหานคร ลงวนท 17 กมภาพนธ พ.ศ. 2548 หรอไม โดยในประกาศกระทรวงมหาดไทยฉบบดงกลาวก าหนดใหพนทภายในเขตทางรถไฟและในระยะ 50 เมตร จากเขตทางรถไฟทงสองฟากในเขตกรงเทพมหานคร เปนเขตหามกอสรางอาคารประเภทปายหรอสงทสรางขนส าหรบตดหรอตงปายทกชนด เวนแตปายชอถนน ตรอก ซอย ปายของทางราชการ ปายตามกฎหมายวาดวยการเลอกตง ปายเครองหมายหรอสญลกษณของสถานประกอบการ (โลโก) และปายบอกชอสถานท เชน ปายชออาคาร ปายชอสถานประกอบการ ปายชอหมบาน 2.3 พระราชบญญตอทยานแหงชาต พ.ศ. 2504 และทแกไขเพมเตม พระราชบญญตฉบบนมวตถประสงคในการตราขนเพอคมครองรกษาทรพยากรธรรมชาตทมอยเชน พนธไมและของปา สตวปา ตลอดจนทวทศน ปาและภเขา ใหคงอยในสภาพธรรมชาตเดม มใหถกท าลายหรอเปลยนแปลงไป เพออ านวยประโยชนทงทางตรงและทรงออมแกรฐและประชาชน โดยในมาตรา 6 ก าหนดใหรฐบาลมอ านาจก าหนดบรเวณทดนแหงใดทมสภาพธรรมชาตเปนทนาสนใจ ใหคงอยในสภาพธรรมชาตเดมเพอสงวนไวใหเปนประโยชนแกการศกษาและรนรมยของประชาชนเปนเขต “อทยานแหงชาต” โดยทดนทจะก าหนดใหเปนอทยานแหงชาตตองเปนทดนทมไดอยในกรรมสทธหรอครอบครองโดยชอบดวยกฎหมายของบคคลใดซงมใชทบวง ซงตลอดเสนของทางรถไฟสายมรณะอาจจะมบางชวงทสามารถน าบทบญญตของกฎหมายวาดวยอทยานแหงชาตมาเออประโยชนในการบรหารจดการได 3. กฎหมายทใชในการบรหารจดการพนททงในสวนทเปนรางรถไฟ สถานรถไฟ และทดนของการรถไฟฯ


3.1 พระราชบญญตโบราณสถาน โบราณวตถ ศลปวตถ และพพธภณฑสถานแหงชาต พ.ศ. 2504 และทแกไขเพมเตม กฎหมายวาดวยโบราณสถาน โบราณวตถ ศลปวตถ และพพธภณฑสถานแหงชาต เปนกฎหมายทสามารถน ามาใชในการบรหารจดการพนทในสวนทเปนรางรถไฟ สถานรถไฟ และทดนของการรถไฟแหงประเทศไทยได โดยมเงอนไขวา พนทและสถานทดงกลาวจะตองมสภาพเปน “โบราณสถาน” ตามนยามทก าหนดในกฎหมาย และบทบญญตของกฎหมายวาดวยโบราณสถาน โบราณวตถ ศลปวตถ และพพธภณฑสถานแหงชาตจะน ามาควบคมการกอสรางอาคาร หรอการด าเนนการใดๆ ในเขตโบราณสถาน


5. แผนการด าเนนงานสการน าเสนอ เสนทางรถไฟสายไทย-พมา: เสนทางรถไฟสายประวตสาสตร (เสนทางรถไฟ

สายมรณะ The Death Railway) เขาสบญชแหลงมรดกโลกของคณะกรรมการมรดกโลก

การน าเสนอเสนทางรถไฟสายประวตศาสตร : เสนทางรถไฟสายมรณะ เขาสบญชแหลงมรดกโลกนน ประเทศ

ภาคสมาชกของอนสญญาวาดวยการอนรกษแหลงมรดกโลกทางธรรมชาตและวฒนธรรมซงตอไปจะเรยกวา ประเทศ

ภาคสมาชกฯ จะตองจดท าเอกสารการน าเสนอแหลงมรดกวฒนธรรมเขาสบญชแหลงมรดกโลก (Nomination

Dossier) เปนภาษาองกฤษหรอภาษาฝรงเศส ทงน รายละเอยดตามทก าหนดในแบบฟอรมการน าเสนอซงระบไวใน

Operational Guidelines for the Implementation of the World Heritage Convention (Para130)

ประกอบดวย

1. การระบแหลงมรดกทจะน าเสนอเขาสบญชแหลงมรดกโลก

2. รายละเอยดของแหลงมรดก

3. การเสนอเกณฑทจะน าเสนอเขาสบญชแหลงมรดกโลก

4. สถานภาพการอนรกษและปจจยทมผลกระทบกบแหลงมรดก

5. การปกปองคมครองและการบรหารจดการแหลง

6. การตดตามเฝาระวง

7. บนทก และเอกสารตางๆทเกยวของ

8. ขอมลของหนวยงานทรบผดชอบ

9. ลายมอชอผมอ านาจในการน าเสนอแหลงมรดกเขาสบญชรายชอมรดกโลกของประเทศภาคสมาชกฯ

อยางไรกตาม การจดท าเอกสารน าเสนอฯตามรายละเอยดขางตน สามารถก าหนดเนอหาหลกเปน 4 สวน

ไดแก การอธบายรายละเอยดของแหลงมรดกและน าเสนอเกณฑในการพจารณาคณคาความส าคญอนโดดเดนเปน

สากล การวเคราะหเปรยบเทยบคณคากบแหลงมรดกโลกและแหลงมรดกวฒนธรรมอนๆ สถานภาพการอนรกษแหลง

และระบบการบรหารจดการแหลงมรดกโลกซงมการใชงานอย ทงน แหลงมรดกทจะเสนอเขาบญชมรดกโลกจะตอง

ไดรบการบรรจไวในบญชรายชอชวคราวของคณะกรรมการมรดกโลก (Tentative List) มาแลวไมนอยกวา 1 ป

ในเบองตน อโคโมสไทยเสนอกรอบเวลา 16 เดอน ในการจดท าเอกสารน าเสนอเสนทางรถไฟสาย

ประวตศาสตร : เสนทางรถไฟสายมรณะ เขาสบญชมรดกโลก และน าเสนอขอความเหนชอบจากหนวยงานตางๆท

เกยวของรวมถงคณะรฐมนตรในทายทสด โดยก าหนดใหน าสงศนยมรดกโลกภายในเดอนกนยายน พ.ศ.2563 ซงจะม

เ ว ล า แ ก ไ ข เ อ ก ส า ร ห า ก ศ น ย ม ร ด ก โ ล ก ร อ ง ข อ ไ ด จ น ถ ง ว น ท 1 ก ม ภ า พ น ธ พ .ศ .2564

แผนการจดท าเอกสารน าเสนอ เสนทางรถไฟสายไทย-พมา: เสนทางรถไฟสายมรณะ เขาสบญชรายชอมรดกโลก

รายละเอยดงานทจะด าเนนการ ปท 1 (ต.ค. 2561 -ก.ย. 2562) ปท 2 (ต.ค. 2562 -ก.ย. 2563)

ตค พย ธค มค กพ มค เมย พค มย กค สค กย ตค พย ธค มค กพ มค เมย พค มย กค สค กย

1. การอธบายรายละเอยดของแหลงมรดกและน า เสนอเกณฑในการพจารณาคณคาความส าคญอนโดดเดนเปนสากล

1.1 การส ารวจพนทโดยละเอยด ศกษา รวบรวมขอมลตางๆทเกยวของ ไดแก ขอมลทางภมศาสตรกายภาพของแหลง ขอมลดานประวตศาสตร โบราณคด สงคม ชมชน และสภาพแวดลอม แผนท ภาพถาย เอกสารตางๆ รวมถงการจดท าบรรณนกรมเอกสารรายงาน การศกษาวจยตางๆ ทเกยวของ

1.2 การประชมหารอหนวยงานเจาของพนททจะน าเสนอเปนมรดกโลกและพนทกนชน

1.3 การระบขอบพนททจะน าเสนอเปนมรดกโลก และพนทกนชนพรอมระบรายละเอยดทางกายภาพของแหลงพรอมแผนท และ/หรอภาพประกอบ และขอมลตางๆ ทเกยวของจากขอมลทรวบรวมไวในขอ 1.1. และ 1.2 เชน องคประกอบของแหลง ประวตศาสตร พฒนาการ สภาพปจจบน สภาพแวดลอม เปนตน

1.4 การศกษาวจยเสนทางรถไฟสายมรณะเพมเตม (ตามความจ าเปน)



ตค พย ธค มค กพ มค เมย พค มย กค สค กย ตค พย ธค มค กพ มค เมย พค มย กค สค กย 1.5 การประเมนและเขยนประกาศคณคาอน

โดดเดนเปนสากล จากการวเคราะหและสงเคราะหขอมลทม โดยในสวนนจะประกอบดวย การอธบายเกณฑทเลอกในการน าเสนอ (Justification for inscription) การระบรายละเอยดถงความแทของแหลง (Authenticity) ความบรณาภาพของแหลง ( Integrity)

1.6 การจดประชมผเชยวชาญเพอน าเสนอรางประกาศคณคาอนโดดเดนเปนสากล (Statement of Outstanding Universal Value) ของเสนทางรถไฟสายประวตศาสตร : เสนทางรถไฟสายมรณะ

2. การวเคราะหเปรยบเทยบคณคากบแหลงมรดกโลกและแหลงมรดกวฒนธรรมอนๆ

2.1 การศกษารวบรวมขอมลของแหลงมรดกทมลกษณะคลายเสนทางรถไฟสายประวตศาสตร : เสนทางรถไฟสายมรณะ ทงทเปนแหลงมรดกโลก แหลงมรดกทอยในบญชรายชอชวคราวของคณะกรรมการมรดกโลก และแหลงมรดกอนๆ


รายละเอยดงานทจะด าเนนการ ปท 1 (ต.ค. 2561 –ก.ย. 2562) ปท 2 (ต.ค. 2562 –ก.ย. 2563)

ตค พย ธค มค กพ มค เมย พค มย กค สค กย ตค พย ธค มค กพ มค เมย พค มย กค สค กย 2.2 การจดประชมผเชยวชาญนานาชาต

(Expert Meeting) โดยเนนผเชยวชาญทมประสบการณการท างานในแหลงมรดกทคลายคลงกนเพอรวบรวมขอมล รบฟง และแลกเปลยนความคดเหนเพอวเคราะหเปรยบเทยบกบเสนทางรถไฟสายประวตศาสตร : เสนทางรถไฟสายมรณะ

2.3 การเขยนบทวเคราะหเปรยบเทยบคณคาของเสนทางรถไฟสายประวตศาสตร : เสนทางรถไฟสายมรณะ กบแหลงมรดกทรวบรวมในขอ 2.1 เพอพสจนคณคาของแหลงมรดกทน าเสนอ

3. สถานภาพการอนรกษ และการประเมนสภาพ ตดตามตรวจสอบ

3.1 การอธบายขอมลสภาพกายภาพของแหลง โครงการทเกยวของ และบงชภยคกคามหรอ แนวโนมการเกดภยคกคามอนอาจจะท าใหคณคาของแหลงมรดกเสอมคาจากปจจยตางๆ

3.2 มาตรการในการอนรกษทมอย การประเมนสภาพ การตดตามตรวจสอบรวมถงการเฝาระวงเมอไดรบการบรรจลงในบญชรายชอมรดกโลกแลว



ตค พย ธค มค กพ มค เมย พค มย กค สค กย ตค พย ธค มค กพ มค เมย พค มย กค สค กย

4. การปกปองคมครอง และระบบการบรหารจดการ

4.1 การปกปองคมครอง ระบกฎหมาย ระเบยบขอบงคบ และมาตรการทชวยในการปกปองคณคาของเสนทางรถไฟสายประวตศาสตร : เสนทางรถไฟสายมรณะ

4.2 การก าหนดมาตรการทางกฎหมายตางๆ เพมเตมเพอการปกปองคมครองแหลง หากจ าเปน

4.3 การอธบายความระบบหรอแผนการบรหารจดการเพอความยงยนของแหลง

4.4 การจดท าแผนการบรหารจดการเสนทางรถไฟสายประวตศาสตร : เสนทางรถไฟสายมรณะ หรอ การจดท าบนทกความเขาใจงระหวางหนวยงานทเกยวของ

4.5 การจดประชมหารอผมสวนเกยวของกบการน าเสนอเสนทางรถไฟสายมรณะ

5 งานอนๆ ตามขนตอนการน าเสนอ 5.1 จดท าเอกสารน าเสนอแหลงมรดกฉบบ

สมบรณ

5.2 น าเสนอคณะอนกรรมการมรดกโลกดานวฒนธรรมและคณะรฐมนตรพจารณาใหความเหนชอบ


งบประมาณจดท าเอกสารน าเสนอแหลงมรดกเสนทางรถไฟสายมรณะเขาสบญชรายชอมรดกโลก

1. งบประมาณดานบคลากร

บคลากร จ านวน คาตอบแทน (เดอน)

ระยะเวลาท างาน

รวมคาตอบแทน

บคลากรหลก ผบรหารโครงการ 1 15,000 16 240,000 ผเชยวชาญดานประวตศาสตร และโบราณคด

1 30,000 8 240,000

ผเชยวชาญดานการอนรกษมรดกวฒนธรรม 1 30,000 10 300,000 ผเชยวชาญดานการจดการมรดกวฒนธรรม 1 30,000 10 300,000 ผเชยวชาญดานการจดการมรดกธรรมชาต 1 30,000 4 120,000 ผเชยวชาญดานกฎหมายทเกยวของ 1 30,000 4 120,000 ผเชยวชาญดานมานษยวทยาและสงคมศาสตร

1 30,000 4 120,000

ผเชยวชาญดานการมสวนรวมของชมชน 1 30,000 6 180,000 ผเชยวชาญดานการจดท าเอกสารน าเสนอแหลงมรดกวฒนธรรมเขาสบญชรายชอมรดกโลก (ตามอตราผเชยวชาญของยเนสโก วนละ 300-500 US$ ท างานเดอนละ 5 วน)

1 80,000 6 480,000

รวม 9 2,100,000 บคลกรสนบสนน นกประวตศาสตร 1 15,000 9 135,000 นกโบราณคด/มานษยวทยา 1 15,000 9 135,000 สถาปนกอนรกษ/ภมสถาปนกอนรกษ 1 15,000 10 150,000 นกวชาการ/เจาหนาทดานเทคโนโลยสารสนเทศ

1 15,000 10 150,000

นกแปลภาษา 1 15,000 6 90,000 เจาหนาทดานการออกแบบสอ/สงพมพ 1 10,000 12 120,000 เจาหนาทประจ าโครงการ 1 10,000 12 120,000

รวม 7 900,000 รวมบคลากรหลกและบคลากรสนบสนน 3,000,000


2. งบประมาณคาใชจายอนๆ ไดแก 3,500,000 บาท (หนงลานหาแสนบาทถวน)

2.1 คาใชจายของคณะท างานในการส ารวจ รวบรวมขอมล และประชมกบผเกยวของในพนท

ครงละ 3 วน จ านวน 4 ครง (60,000x4) 240,000 บาท

2.2 คาใชจายในการจดประชมดานการมสวนรวมของผเกยวของ มผเขารวมประชมจ านวน 80 คน


2.3 คาใชจายในการจดประชมเฉพาะกลม (Focused Group) มผเขารวมประชมจ านวน 30 คน


2.4 คาใชจายในการจดประชมนานาชาต มผเขารวมประชมจ านวน 80 คน

ครงละ 3 วน จ านวน 2 ครง (750,000x2) 1,500,000 บาท

2.5 คาใชจายในการเดนทางเพอจดเกบขอมล ณ หอจดหมายเหตแหงชาตประเทศญปน

จ านวน 7 คน 1 ครง ระยะ เวลา 6 วน 550,000 บาท

2.6 คาใชจายในการจดเตรยมเอกสารฉบบราง และเอกสารตางๆทเกยวของ 170,000 บาท

2.7 คาจางเหมาแปลเอกสาร 200,000 บาท

2.8 คาจางเหมาจดท ารปเลมและจดพมพเอกสารน าเสนอฉบบสมบรณ ขนาดกระดาษ A4 สส

เลมละ 200 หนา จ านวน 300 ชด 300,000 บาท

2.9 คาใชจายอนๆ เชน คาน า คาไฟ คาเชา เปนตน ระยะเวลา 24 เดอน (10,000x24)

240,000 บาท

รวมงบประมาณทงสน 6,500,000 บาท (หกลานหาแสนบาทถวน)


ภาคผนวก

รายงานเบื้องต้น - ICOMOS Thai Death Railway/Preliminary Report.pdf ·...

Documents

Transcript of รายงานเบื้องต้น - ICOMOS Thai Death Railway/Preliminary Report.pdf ·...