จิตอาสาประตูสู่ CSR ที่ยั่งยืน -...

วารสารวไลยอลงกรณปรทศน (มนษยศาสตรและสงคมศาสตร) ปท 7 ฉบบท 1 มกราคม-เมษายน 2560

169

จตอาสาประตส CSR ทยงยน

VOLUNTEERING, AS A GATEWAY TO SUSTAINABLE CSR

ศรพงษ ฐานมน1* Mr.Siriphong Thanman

บทคดยอ ความรบผดชอบตอสงคมเปนสงส าคญ ซงสามารถกระท าไดทงในระดบองคการ กลม และบคคล จตอาสาเปนกจกรรมหนงทองคการสรางสรรคขนเพอแสดงความรบผดชอบตอสงคมนน ๆจดเรมตนของกจกรรมจตอาสาเกดจากการรวมกลมของผทมจตแบบเดยวกน กลาวคอจตทเปนกศล จตทเปนสขเมอเปนผใหมากกวาเปนผรบ มการก าหนดแนวทางปฏบตรวมกนในระดบกลมยอย และตอยอดเปนแผนงานหรอโครงการในระดบองคการโดยมเปาหมายคอการสรางความสขใหกบสงคม กจกรรมจตอาสาในมหาวทยาลยกเชนเดยวกน นนคอปลกฝงใหเยาวชนมความร มจตส านก และสามารถกระท ากจกรรมทแสดงความรบผดชอบตอสงคม โดยเรมจากตวเราแลวน าไปปรบใชกบผอน และเมอทรพยากรบคคลทถกหลอหลอมอยางมคณคาเหลานเขาสโลกแหงการท างาน พนฐานความมจตส านกทดภายในตวตนจะถกน าออกมาใชในองคการ และถายทอดตอไปในสงคม ผเขยนหวงเปนอยางยงวา อนาคตของสงคมไทยจะเปนสงคมแหงความชวยเหลอเกอกล แบงปน และอยรวมกนดวยความสงบสขอยางยงยน ค าส าคญ: จตอาสา, ความรบผดชอบตอสงคม

____________________________________ 1หลกสตรบรหารธรกจ คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏวไลยอลงกรณ ในพระบรมราชปถมภ *ผนพนธประสานงาน: E-mail: [email protected]

Valaya Alongkorn Review (Humanities and Social Science) Vol. 7 No. 1 January-April 2017

170

ABSTRACT A social responsibility is importance, and it can be done within an organization, group and individual. Volunteering activities are created by the organizations aim to showing off theirs responsibilities to society where they are living in. Beginning from a participation of people who have public mind and thinking of giving rather than taking from others, themselves create common practice within their group, then continue to higher level that is an organization, creating Corporate Social Responsibility that intend to bring happiness for society. Volunteering activities in a university have the same goal that is to educate and develop volunteer students who are knowledgeable and mindful of social responsibility, apply volunteering practice from oneself to other people around. Once these students enter into a working environment in organizations, their mindset of volunteering will be spread out not only within their organizations but also their society. The author hopefully in a near future to see our society is a sustainable giving and sharing society. Keywords: Volunteering, Social Responsibility บทน า ความเจรญรงเรองดานวตถในปจจบน เปนสาเหตทท าใหสงคมโดยทวไป มคานยมทใหความส าคญในการแสวงหาเงนทอง แสวงหาอ านาจบารม มากกวาทจะใหความส าคญทางดานจตใจ ในสงคมมความเจรญกาวหนาอยางรวดเรวทางดานวตถ แตเกดความเสอมทางดานจตใจ ไมค านงถงคณธรรมจรยธรรม เบยดเบยนรกรานธรรมชาตและสงแวดลอม อาท ทดน ปาไม แมน า สภาพธรรมชาต ถกรกรานยดครอง ถกท าลาย สภาพน าเนาเสย จากปญหาตาง ๆ ทมมากมาย บทบาทและหนาท ในการแสดงความรบผดชอบตอสงคมขององคการ จงมความส าคญและการกลาวขานกนมากขน ทงในระดบชาตและระดบโลก ยงธรกจขยายใหญเปนธรกจสากลขามชาต มสาขา มโรงงาน โรงเกบสนคา และการมคคาทางธรกจทมากขนลกคาของสนคาและบรการอยทวโลก ท าใหบทบาท ในการแสดงความรบผดชอบตอสงคมของธรกจนนกยงทวความส าคญ และมผลกระทบตอประชากรโลก สงคมโลก และสงแวดลอมโลกมากขน การปลกฝงจตส านก ใหกบบคคล เพอใหมความรบผดชอบตอตนเองและสงคมจงควรทจะเกดขนในสงคม ดวยเหตน ในปจจบนจงมการกลาวถงค าวา “จตสาธารณะ” เพอใหผคนไดตระหนกถงความรบผดชอบตอสาธารณะมากกวาตนเอง หมายถงวา ทกคนตองมการให มากกวาการรบ เพราะสงเหลาน ถาสามารถปลกฝงใหเดกและเยาวชนไดตระหนกสงคมยอมไดรบแตความสขอยางแนนอน ค าวา “จตสาธารณะ” จงมความส าคญตอชวตและ ความเปนอยของมนษย โดยสวนรวมการปลกฝงความส านกกบบคคลตาง ๆ ใหมความรบผดชอบตอตนเองและสงคมหรอสาธารณะ จะเปนการสรางคณธรรมจรยธรรม ใหเกดขนกบบคคลโดยทวไป


171

โดยเฉพาะเดกและเยาวชน รวมทงประชาชนทวไป สงเหลานเปนเรองทเกดขนจากภายในกายของคน “จตสาธารณะ” เปนความส าคญในการปลกจตส านกใหผคนรจก การเสยสละ การรวมแรงรวมใจรวมมอในการท าประโยชน เพอสงคมและสวนรวม อกทงจะชวยลดปญหาทเกดขนกบตนเองและสงคม การชวยกนพฒนาคณภาพชวต อนจะเปนหลกการในการด าเนนชวตเปนการแกปญหาและสรางสรรค เพอใหเกดประโยชนสขกบสงคมอยางไดผลเชงประจกษ การเรมตนของจตอาสา จตส านกกอนจตอาสา “อาสา” มาจาก อาสาสมคร อาสาสมครเกดขนมาจากบณฑต ซงเปนบณฑตอาสาทจะสมครกลบไปพฒนาชนบท งานอาสาสมครเปนการรบประกนเกยวกบคณภาพทแสดงใหเหนถงความมงมนทจะพฒนาชนบททหางไกลความเจรญและเปนผดอยโอกาส ในสงคม บณฑตอาสาเปนหนวยงานทด าเนนการใหการศกษา ฝกอบรม การใหบรการแกชมชน และสรางเสรมประสบการณเกยวกบทองถนชนบทใหแกบณฑตทจบการศกษาระดบปรญญาตรจาก ทกสาขาวชาและทกสถาบน โดยเรมด าเนนการมาตงแตป พ.ศ. 2512 ในชวงทสถานการณ ทางเศรษฐกจในประเทศ มความแตกตางระหวางเมองและชนบทอยางเดนชด ชนบทยงเปนพนทประสบความขาดแคลนอยางมาก ทงดานวตถและบคลากร โดยเฉพาะ “ปญญาชน คนหนมสาว” ทมโอกาสไดรบการศกษาระดบสง มความสนใจในปญหาของชนบทไมมากนกและไมเขาใจในปญหาของชนบท ในยคสมยปจจบน ค าวาอาสาสมครกลายเปน “อาสา” และจตอาสาตอมา ไมใชเรองแปลกแตเปนความจรง เพราะกระบวนทศนมการเปลยนแปลงไปตามกระแสของสงคมและโลก ความเขาใจกบการปรบเปลยนกระบวนทศน (Paradigm Shift) คอแนวคด (Concepts) คานยม (Values) ความเขาใจรบร (Perceptions) และการปฏบต (Practice) ทมารวมกนของคนกลมหนงภายในกรอบเพอใหเกดความส าเรจขนมาได เชน การรณรงคการใชถงผาแทนถงพลาสตก ยงไมประสบส าเรจเทาทควรกเพราะวามการปรบเปลยนกระบวนทศนของผบรโภค ทวาความสะดวกในการใชถงพลาสตกสะดวกด ไมยงยากทจะตองเตรยมถงผาไปในเวลาซอสนคานนเปนการสะทอนใหเหนวาจตส านกของคนตองมากอนจตอาสา ธร สนทรายทธ. (2553) กลาวถงการรส านก เปนความรสกของคนทมตอผมพระคณ นบวาเปนความรสกบวกทส าคญ ส าหรบชาวเอเชย โดยเฉพาะ “คนไทย” ซงนบวนจะลดนอยถอยลงมาก หากเปรยบเทยบกบชนชาตในเอเชยดวยกน คนไทยจะส านกรคณ หรอกตญญกตเวทนอยลงเรอย ๆ แตในตะวนตกจะพฒนาการรสกรคณเกยวกบงาน คอความรสกขอบคณพระเจา ขณะรบประทานอาหารทกมอ เพอใหเกดพลงในการท างานอยางไมมสนสด ตามปกตหากเรากลาว ค าวา ขอบคณกบพอคณแมและครบาอาจารย พวกเขาจะใหความรกความปราณกบเขา ซงเหมอนกบ คนไทยรกกลม รกพรรคพวก รกเจานายทสามารถบนดาลอะไรให มากกวาผมพระคณ คอรกในประโยชนสวนตน ดวยเหตนคนไทยโดยเฉพาะขาราชการไทย จงมส านก ดานนนอยกวาชาตอน ในเอเชย หากเรารกประเทศกอนหมพวกประเทศไทยคงเจรญกาวไกลไปกวานอยางแนนอน การกลาว ค าวา “ขอโทษ” เปนการชวยลดความรสกลบจากคนอน สวนค า “ขอบคณ” เปนการถายทอดความรสกบวกของคน คนทรจกค าเหลาน จะเปนคนจรงใจเปนทรกของคนทวไปแตตองออกมาจากความจรงใจของผพด ในทางวทยาศาสตรพบวาเมอเกดความรสกส านกในบญคณ


172

รางกายจะหลงฮอรโมนเอนดอรฟน (Endorphin) และอน ๆ ออกมา สงผลท าใหจตใจปลอดโปรงสมองแจมใสมความสขหนาตาอมเอบไมอมทกข ในทางตรงขามหากรสกเปนทกขจะมอาการเครยดแคน ชงชง รางกายจะหลงสารอะดรนาลน (Adrenaline) มผลท าใหหวใจเตนเรวจตใจกระสบกระสาย ความดนโลหตสง คนทวไปสงเกตเหนไดชดเจนจากการส านกในบญคณ กไมจ าเปนตองเปนคน เสมอไป อาจเปนสตว สงของ เครองใช มเจาของบรษท สหฟารม จ ากด ผประกอบการธรกจเกยวกบไก สรางอนสาวรย “ไก” ใหเพราะไกท าใหเจาของธรกจร ารวยมาจนถงทกวนน ค าวา “น าใจ” เปนสงทมคณคาส าหรบผใหและผรบ การสรางพลงแหงความส าเรจของ ผทมจตอาสา ทจะน าไปใชไดนน ดานจตใจโดยเฉพาะจตใตส านก ในความเปนจรงค าวา “น าใจ” น าใจจตอาสากบผทมความตองการชวยเหลอสงคมอยางแทจรง นาจะเปนการท ากจกรรมจตอาสาใหกบผทตองการความชวยเหลอจรง ๆ และผใหความชวยเหลอมความรสกเตมใจทจะให โดยความชวยเหลอนนตองไมหวงผลตอบแทนใด ๆ นอกจากการใหความชวยเหลอ ดแล แบงปน ใหค าแนะน าความร และการใหโอกาสซงนบวาเปนสงททด แตถาการใหโอกาสกบผทท าในสงไมถกตองตามระเบยบของสงคมนน ควรพจารณาดวยวา เปนการสงเสรมใหคนทมพฤตกรรมไมด ใหด ารงชวต ในสงคมได ตวอยาง ความส านกถงบญคณจะท าใหเกดความรสกเชงบวก และกอใหเกดสตสมปชญญะ การมองเหนคณคาในทางบวกทกสงทกอยาง ผเขยนม “ความส านกในบญคณของคณลง” ในชวงทครอบครวของผเขยนขาดแคลนเงนคาใชจาย และเงนเพอการศกษาคณลงมกจะเปนผทมเมตตาใหความชวยเหลอ คณลงยงเปนทพงใหกบเครอญาต อกดานหนงคอการใหทพกอาศยกบลกหลานทเขามาเรยนในจงหวดกรงเทพฯ ความระลกและส านกในบญนจะเปนพนฐานทจะท าใหผเขยนเกดจตกศลจตอาสาทจะชวยผอนทดอยโอกาสกวาอยเสมอ ความส าคญของจตอาสา ในสงคมทมแตการชวยเหลอกนมแตการใหกนดวยความเตมใจไมหวงผลตอบแทน นาจะเปนสงคมแหงความสขทบคคลในสงคมตองการ แตความจรงไมไดเปนดงทกลาว ดงนนเราควรเรมทจะตองเรยนรและปฏบตเกยวกบเรองจตอาสารวมกน ซงความส าคญของจตอาสาตอองคการและสงคม มดงน (วชย วงษใหญ, 2554) 1. ท าใหบคคลมความคดขนสงชวยยกระดบจตใจทเปยมไปดวยเมตตา เพราะจตอาสามงเนนการใหมากกวาการรบ ท าใหไดพบความสขทเกดจากการใหซงเปนความสขทมคณคากวาความสขทเกดจากการไดรบ 2. บคคลทมจตอาสายอมเปนทรกใครของบคคลรอบขาง เพราะมองเหนคณคาในความด ทมอยในบคคลนน มากกวามลคาของทรพยสนใด ๆ นอกจากนยงเปนการผกมตรแทไดอยางยงยน 3. ท าใหสงคมมการแบงปน การชวยเหลอเกอกลซงกนและกนรวมมอกนดแลรกษาสงของสาธารณะเพอการใชประโยชนรวมกนรวมทงสงแวดลอมรอบตว 4. ท าใหสงคมนาอยและเปนสงคมคณภาพททกคนสามารถอยรวมกนไดพงพาอาศยซงกนและกน


173

ในระดบองคการเพอรวมกนสรางสงคมนาอยดวยจตอาสา องคการดานการศกษาหลายแหงไดใหความส าคญกบเรองจตอาสาเปนอยางมาก ตวอยางเชน มหาวทยาลยราชภฏวไลยอลงกรณ ในพระบรมราชปถมภ (Valaya Alongkorn Rajabhat University Under The Royal Patronage) ไดกลาวถง เอกลกษณ (Attribute) “เปนสถาบนทนอมน าแนวทางการด าเนนชวตตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” อตลกษณ (Identity) “บณทตจตอาสา พฒนาทองถน” ซงนบวาเปนหนวยงานระดบองคการทมองเหนความส าคญของจตอาสา ดงปรากฏในอตลกษณของมหาวทยาลยฯ กรอบความคดจตอาสา ความส านกรบผดชอบตอองคการทยงยน ซงมพนฐานมาจากบคคลและกลมบคคลทมแนวคดทจะใหองคการและสงคมเกดความสขในลกษณะของความรวมมอ โดยอาศยพลงความคดสรางสรรค เทคนคในการปฏบต ตงแตระดบบคคล ระดบกลม นบเปนจตอาสาประตส CSR ทยงยน ดงภาพท 1 ภาพท 1 กรอบความคดจตอาสาประตส CSR ทยงยน การสรางกจกรรมจตอาสาเกดขนมาจากความยนดและความเตมใจของผเขารวมกจกรรม ทมงรวมกนท าใหผอนมความสข การเรยนรสการปฏบตกจกรรมจตอาสาคณภาพ มาจากการเลยงด อบรมสงสอน และกระท าเปนแบบอยางของบดามารดาและผน าในองคการ แตถาจะเสรมใหมคณภาพทดนนนบวาเปนสงด การเปดประตสความส านกรบผดชอบตอสงคมตองกระท าอยางเปนระบบตามแนวปฏบตขององคการ โดยกระบวนการของ PDCA ของ เดมมง ไซเคล (Deming Cycle)

จตอาสา

ระดบบคคล

ระดบกลม

พ นฐานส าคญของการเรยนรสการปฏบตกจกรรมจตอาสาคณภาพมาจาก การเล ยงด อบรมสงสอน และกระท าเปนแบบอยางของบดามารดาและผน า

ในองคการ

CSR ทยงยน


174

คอการวางแผนในการปฏบตงาน (Plan) การทดลองปฏบตงานด (Do) การตรวจสอบ วเคราะห เพอประเมนผลในการปฏบตงาน (Check) การปฏบตงานจรง (Action) (วภาดา คปตานนท , 2551) ระบบเปนกลไกหนง แตค าวา “คณภาพ” จะท าใหมความสมบรณมากขน ในทรรศนะผเขยนเหนวา หวขอส าคญ ๆ ในการด าเนนกจกรรมคณภาพเพอประโยชนตอสงคมทดและยงยนควรมขนตอน ดงน 1. การประชมวางแผนในทมงาน 2. การส ารวจสภาพชมชน และคนหาขอเทจจรง 3. การคดเลอกชมชนทจะปฏบตกจกรรม 4. การสรางโอกาสความรวมมอทงภายในและภายนอก 5. ก าหนดแผนงานสการปฏบต 6. เตรยมความพรอม และด าเนนกจกรรมเพอสงคม 7. สรปผลการด าเนนกจกรรม 8. ระบผลทไดรบของกจกรรมเพอสงคม 9. ระบผลกระทบของกจกรรม และสานตอกจกรรม ระดบของจตอาสา จตอาสา หรอจตสาธารณะ หมายถง จตส านกเพอสวนรวม เพราะค าวา “สาธารณะ” คอ สงทมไดเปนของผหนงผใด จตสาธารณะจงเปนความรสกถงการเปนเจาของในสงทเปนสาธารณะ ในสทธและหนาททจะดแล และบ ารงรกษารวมกน จตอาสา หรอ มจตสาธารณะ ยงหมายรวมถง จตของคนทรจกความเสยสละ ความรวมมอ รวมใจ ในการท าประโยชนเพอสวนรวม จะชวยลดปญหาทเกดขนในสงคม ชวยกนพฒนาคณภาพชวต เพอเปนหลกการในการด าเนนชวตชวยแกปญหาและสรางสรรคใหเกดประโยชนสขแกสงคม เชน การชวยกนดแลรกษาสงแวดลอม โดยการไมทงขยะลงในแหลงน า การดแลรกษาสาธารณสมบต ไดแก หลอดไฟฟาทใหความสวางตามถนน แมแตการประหยดน า หรอไฟฟาทเปนของสวนรวม ตลอดจนชวยกนดแลรกษา ใหความชวยเหลอผตกทกขไดยาก หรอผทรองขอความชวยเหลอเทาทจะท าได ตลอดจนรวมมอกระท าเพอไมใหเกดปญหา หรอชวยกนแกปญหา แตตองไมขดตอกฎหมาย เพอรกษาประโยชนสวนรวม ผมจตอาสา ในทรรศนะผเขยนเหนวาการแบงระดบของจตอาสาเพอสงคม พจารณา ในดานการท าประโยชนเพอสงคมทมความสข สามารถแบงได 3 ระดบ คอ 1. ระดบบคคล หรอครอบครว เปนพนฐานส าคญอยางยง กระบวนของการสรางคนใหมกตญญตอบดามารดา ญาตผใหญ สงเหลานตองมากอน กาวตอไปเปนเรองของจตส านกตอสงคม พนฐานส าคญมาจากการเลยงด อบรม สงสอน และกระท าเปนแบบอยาง ส าหรบระดบบคคล แมวาสงทท าเพอสงคมอาจจะมปรมาณทไมมาก แตถามองในเชงคณคานนมมาก อยางนอยกไดเรยนร ดวยตนเอง และมความสข เชน การเกบกวาดขยะในสนามเดกเลน ในหมบานทตนเองอาศยอย การชวยผสงอายในการขามถนน หรอลงปฐมพงษ ท าความสะอาดตโทรศพทสาธารณะ ในจงหวดเชยงราย โดยใชเงนสวนตวในการท ากจกรรมจตอาสาน


175

2. ระดบกลม จตอาสาของกลม เปนหนวยงานทสรางกระบวนการเพอการมสวนรวม นบวาเปนแกนส าคญดานหนง ความส าคญของกจกรรมจตอาสา คอเกดขนจากความรวมมอกน ของเยาวชน นกเรยน นกศกษา และสถาบนการศกษา ดงภาพท 2 เปนกจกรรมรวมกนท าความสะอาดและทาสรวโรงเรยนของนกเรยนระดบมธยมศกษา โรงเรยนสาธตแหงมหาวทยาลยราชภฏ วไลยอลงกรณ ในพระบรมราชปถมภ ซงเนนกจกรรมใหนกเรยนไดเรยนรการท างานรวมกน และ มการบ าเพญประโยชนตอสงคม

ภาพท 2 กจกรรมรวมกนท าความสะอาดและทาสรวโรงเรยนของนกเรยนระดบมธยมศกษา 3. ระดบองคการ จตอาสาขององคการเปนจตอาสาทไดรบการยอมรบวา มแนวคดและกระบวนการทผานคณะกรรมการบรหารในองคการ ซงจตอาสาระดบองคการเปนจตอาสาทไมเกดขนเฉพาะจตใจของสมาชกเพยงอยางเดยว ยงมความตองการความรวมมอรวมใจจากหลายฝาย พรอมทงระดมความคด ใชความรและทกษะทมความสรางสรรคเขามาเกยวของ มการเชอมโยงอยางเปนระบบ เปนทางการ มจดมงหมายแนวทางสามารถตอยอดสระดบขนตอไป โดย The National Advisory Committee on Creative and Cultural Education: NACCCE (Lundrall, 1995) ก าหนดคณลกษณะความสรางสรรคไว ดงน 3.1 การสรางสรรคเกยวของกบการคด หรอการกระท าอยางมจนตนาการ 3.2 งานทจ าเปนมความตงใจใหบรรลวตถประสงคไมใชเพยงแตคด 3.3 เปนกระบวนการทกอใหเกดตนแบบหรอตนก าเนด และ 3.4 ผลของงานจะตองมคณคาตอบสนองกบวตถประสงคได จากการจดแบงจตอาสาออก 3 ระดบ สามารถทจะชวยใหเกดขนความเขมแขงกบองคการและสงคมได โดยความคดสรางสรรคของกลมผมจตอาสา สามารถสรางเครอขายเพอสานประโยชนของกจกรรมอยางตอเนองและเปนระบบ มตวอยางเชน การปลกปาเพอสรางสงแวดลอมของโลกใหม กตองดดวยวาภมประเทศเปนอยางไร หรออยางหนงทผเขยนเสนอใหศกษา คอการปลกตนไมชนดใด


176

สถานทปลกตรงไหนทจะชวยเพมโอโซน (Ozone) ใหกบโลกใบน ซงกจกรรมเพอสงแวดลอมและชมชนตองเขาใจธรรมชาตสงแวดลอมและบรบทของชมชนดวย ภาพรวมของบรบททเกยวของกบทรพยากรธรรมชาต (National Resource) เปนการใชทรพยากรธรรมชาตแบบยงยน องคการพงปฏบตรวมกน ดงตอไปน 1. ใชทรพยากรธรรมชาตใหมประสทธภาพทสด คอใชอยางคมคามสวนเกน หรอ การสญเสยนอยทสด 2. เมอใชแลวตองมสงใหมมาทดแทน เชน การปลกปา ขยายพนธสตว และตองพยายามเพมในอตราการเตบโตของสงทมาทดแทนมากกวาการใชหรอการสญเสยของทรพยากรในปจจบน 3. สนบสนนการหาพลงงานใหม ๆ เขามาแทนทพลงงานทมอยในธรรมชาตในปจจบน เชน กาซและน ามนทมาจากฟอสซล (Fossil) สงมชวตในอดต โดยการศกษาพลงงานแสงแดด น า ลม คลน และอน ๆ เพอมาแทนทพลงงานปจจบนทก าลงจะหมดไป 4. น านโยบายประหยดพลงงาน คอ ไฟฟา น า เครองท าความเยน และอน ๆ มาใชในองคการ และสงเสรมใหน าไปปฏบตใชในชมชน เพอใชรกษาทรพยากรธรรมชาตอยางมคณคา สญเสยนอย และอยางยงยน 5. สนบสนนโครงการตาง ๆ ทรณรงคการใชทรพยากรธรรมชาต และการบรโภคอยางยงยน เปนการเตอนย าการบรโภคอยางพอเพยง ไมฟมเฟอย หรอเกนความจ าเปนจนเกดความสญเสย ไมมประโยชนตอการพฒนาใด ๆ 6. สนบสนนการน าของเกามาใชใหม และผานกระบวนการท าใหม หรอการรไซเคล (Recycle) โดยย ง ร กษาคณภาพของสนค า และบรการท ไ ด มาตรฐานสากล เป นการใชทรพยากรธรรมชาตอยางคมคาและมประสทธภาพ ประโยชนทไดรบของจตอาสา การท าใหผอนมความสขทงดานรางกายและจตใจ สวนผปฏบตจตอาสากจะไดโอกาสในการเรยนรทกระท าประโยชนเพอผอน ดานแรกคอสามารถเรยนรสงทแตกตางและไดศกษาจากการปฏบตจรง การท างานอยางจรงจงและการท างานทไมค านงถงผลลพธทจะไดรบแตท างานอยางเตมท ดานทสองไดเรยนรเปนแนวทางในการใชชวตทพงระวงตอความเสยงทงหลาย ดานสดทายเปนการท าประโยชนแกสวนรวมมากกวานกถงประโยชนสวนตนและเหนอสงอนใด คอการใชชวตอยางการพงพาตนเอง และยดหลกของความพอเพยงตามพระราชด ารในพระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ ความสขจากจตอาสา เกดจากความสขทไดท า และสามารถท าไดหลายอยาง เพอประโยชนตอผอนกอน เชน อยากท าความสะอาดวดและถวายภตตาหารพระ โดยเฉพาะวดหรอส านกสงฆหรอสถานทปฏบตธรรมทกนดารยงไมมอะไรมาก ถาเคยเขาไปในวดแบบนความรสกแรกทอยากท า กคออยากท าใหพนทตรงนนสะอาด มความสงบ เพอใหคนทเขามาในวด เหนความสงบ และความสะอาดนาอยของสถานทแหงนน ซงสวนมากพนทปฏบตธรรมกมความเหมาะสมกบกจกรรมทางศาสนาอยแลว แตยงขาดปจจยหลายอยางในการสบทอดพระศาสนา ซงเราสามารถชวยกนไดหลายวธการดวยกน และกจกรรมจตอาสากสามารถเกดขนไดมากมายหลายลกษณะ อยางเชน การดแลหองน า


177

ของวดอยากใหสถานทนนสะอาดนาเขา เวลาทเราไปเขาหองน าของวดจตใจของเรากคดสะทอนวาเราเขาไปแลว ถาท าสกปรกคนทท าความสะอาดหองน านน จะเปนพระรปใด หรอใครทมาท าความสะอาดหองน าทเราเขาไป แลวคดอกวาการกระท าเชนนนจะบาปหรอไม อยากลางบาปตวเองโดยการท าความสะอาดใหกบวดทกวดถาท าได ผเขยนเคยไดยนบางคนพดวาการท าความสะอาดหองน าในวดนนไดอานสงสมาก แตไมวาเราจะท าบญดวยวธไหน ถาเราคดด ท าด ท าอะไรกไดบญ จตใจไมสกปรก ไมหมกมน ท าดวยใจบรสทธท าแลวเราสบายใจและไมเดอดรอนใคร ความส าเรจของจตอาสาน าพาสความรบผดชอบตอสงคม เทคนคหนงทไดรบความนยมเพอใหเกดผลส าเรจของกจกรรมจตอาสา คอ การโคช (Coach) การโคชเปนลกษณะของการเปนคคดใหกบผไดรบการโคช โดยใชกระบวนการการกระตนความคดและการเรยนรทสรางสรรค และกระตนใหผไดรบการโคชมแรงบนดาลใจในการน าศกยภาพของตนเองทงดานสวนตวและในงานออกมาใชสงสด การโคช หมายถง การชวยใหผไดรบการโคชบรรลวตถประสงคในการพฒนา หรอเปลยนแปลงใด ๆ ดวยการใชศกยภาพของผไดรบการโคชใหมากทสดบนพนฐานของความไววางใจและการเรยนรทสรางสรรค (อจฉรา จยเจรญ, 2558) องคการใดหากตองการน าการโคชมาใชในองคการอยางจรงจง ประการแรกควรสรางความเขาใจใหถกตองกอน เราไมควรท าใหบคลากรในองคการ มองการโคชเปนอาวธในการสงสอนเสมอไป ผทไมไดท าอะไรผด กไดรบการโคชได และ การโคชทด ถงแมผไดรบการโคชท าอะไรผดเขากจะเดนออกมาจากการพดคยกบหวหนาในบทบาทโคชดวย การโคชคนในองคการ ดานจตส านกเพอใหรวมมอกนนน การปรบแนวคด การกระตนการมจตส านกทดจะสงเสรมใหองคการมความยงยน ดานความรบผดชอบตอสงคมได การสรางความไววางใจทปฏบตไดงาย ๆ ตงแตแรกพบกน คอการทโคชปรบวธการสอสาร เขากบผไดรบการโคช โดยปกตคนเรามกชอบพดคยกบคนทมสไตลการสอสารเหมอนหรอคลายกน และมกไมถกคอกบคนทมสไตลตางกน การเรมพดคยโดยคนหาสงทม หรอชอบเหมอนกน และโคชเรมปรบตวกอน จงเปนบนไดกาวใหญในการสรางความไววางใจตอกน ในศาสตรและศลปของความฉลาดทางอารมณ (Emotional Intelligence) การรจกตนเองเปนสงส าคญ เปนขอแรกในการบรการความสมพนธและพฤตกรรมการสอสารของเรา จากนนเราจงจะสามารถปรบตนเองเขาหาผอน และสรางความไววางใจระหวางบคคลไดด ส าหรบการโคชภายในองคการ ซงมผบรหารและผจดการในองคการท าหนาทเปนโคชใหทมตาง ๆ ทมทจะโคชโดยผบรหารในฐานะทมโคช มหลากหลายประเภทของทม เชนโคชทมผบรหารระดบถดไป โคชทมเฉพาะกจ เชน โครงการโคชทมงานบรการลกคา โคชทมงานดานความรบผดชอบตอสงคมขององคการ (Corporate Social Responsibility / CSR) เปนตน ข นตอนการโคชทมงานจตอาสา เรมจากภาพใหญ เปาหมายและความส าเรจทคาดหวงของกลมกจกรรมจตอาสารวมถงบรรยากาศการประชมรวมกนควรเปน ดงน 1. เปดโอกาสใหทมไดแลกเปลยนความเหน การวเคราะหขอมลและความคบหนาทเกยวของตาง ๆ โคชรบฟงอยางใสใจ ไมดวนตดสนความคดวาอะไรด ไมด 2. กระตนใหมการระดมสมองวา สงทจะลงมอปฏบตมอะไรบางใหสมาชกในทมไดใชศกยภาพความคดเตมท


178

3. โคชทบทวน ในสงทตกลงกน เสนอการสนบสนน และขอค ามนในการลงมอปฏบต 4. สดทายคอ โคชทบทวนการรวมงานวนน เราไดเรยนรอะไรจากกน ชนชมทมในสงทท าไดด ทบทวนวา มอะไรทเราตองท าใหดขนในครงหนา คณลกษณะของทมจตอาสาทรวมงานกนดวยด (High Performing CSR Team) มคณลกษณะทเรามองเหนไดวา เมอรวมงานกนแลวทมมผลการปฏบตงานทเหนอกวาความคาดหวงผอนหรอแมแตทสมาชกทกคนตงไว มพลงและความกระตอรอรนสงเมอมาพบกนกบเพอนในทม การท างานของสมาชกมทศนคตในการอทศตน เมอจ าเปนตองท างานเกนกวาทคยกนไว เมอมกจกรรมทชวยเรองราวทจดจ าประทบใจรวมกนบาง เชน เคยพลกสถานการณรายกลายเปนดดวยความชวยเหลอกนและกนในทม และทายสดมความสนกสนานในการมาท างานรวมกน จากประสบการณตรงผเขยนมความคดเหนวา การสนบสนนใหทกคนมจตอาสาไมวาเดกเยาวชน หรอผสงวยกสามารถเปนผมจตอาสาได จตอาสาท าเพอคนทดอยโอกาสและผยากไร ท าโดยไมหวงผลตอบแทนเพอสวนรวม เปนการชวยใหลดความเหนแกตวอยางนอยเราท าแลวกเปนความสบายใจ ยามใดเมอเรามโอกาสกควรแบงปน เพอคนทรอโอกาสหรอไมมโอกาสทไดรบเลย ความสขเพยงเลกนอยของเรา อาจเปนความสขอนยงใหญของใครหลาย ๆ คน ลองมาแบงปนความสขไปใหคนอน ลองเปนผใหและผเสยสละเพอสงคมทนาอยเพอตวคณเอง เพอคนทอยรอบ ๆ ขาง เพอรอยยม เพอความสขของทกคนทไดรบนบไดวาจะเปนจดเรมตนทจะส านกรบผดชอบตอสงคม บทบาทความรบผดชอบตอสงคม ความเปนมาของความรบผดชอบตอสงคม เรมจากในป ค.ศ. 1940 ทศาสตราจารย Theodor Kreps จาก Stanford Business School ไดกลาวถงการท ารายงานเพอแสดงถงการกระท าทมความรบผดชอบตอสงคมขององคกรในชอเรยกวา “Social Audit” ตอมาในป ค.ศ. 1953 Howard Bowen ไดตพมพหนงสอชอ Social Responsibilities of the Businessman ซงไดรบ การยกยองเปน “บดาแหง CSR” ประกายแรกของความรบผดชอบตอสงคมโฮเวลด โบเวน (Howard Bowen) ชวงนนเรยกวา ความรบผดชอบทางสงคม (Social Responsibility / SR) โดยเขามง ความสนใจในบทบาทและหนาทของนกธรกจทควรมตอสงคมโดยรวม และเขาไดใหค านยามของเอสอาร ไวกวาง ๆ วา “เปนพนธะและหนาทของนกธรกจทตองด าเนนนโยบายการตดสนใจและปฏบตการกระท าเหลานนใหบรรลผลส าเรจตามเปาหมายทวางไวและสอดคลองกบคณคาตาง ๆ ทมและยอมรบในสงคม” ความรบผดชอบขององคการตอสงคมในยคนน จงเปนความรบผดชอบทางเศรษฐกจโดยรวม (ก าไรและการลงทน) การเปนพลเมองทดในสงคม การท าดตอสงคม ความรบผดชอบทสงคม ตรวจสอบได ปฏบตจรง การดแลผลประโยชนพนฐานใหกบผ มสวนไดเสยในธรกจขององคการ พนกงาน คคา เจาของ ผถอหน และในชวง ป ค.ศ. 1963 ไดมการกลาวถงเกณฑทเปนแรงจงใจและ แรงกดดน เปนกรอบของสงทควรปฏบตในเรองความรบผดชอบตอสงคมขององคการ โดยเรมกลาวถงจรรยาบรรณทางธรกจในสวนความรบผดชอบตอสงคม โดยกลาววาการแสดงความรบผดชอบตอสงคมขององคการ ไมเปนแตเพยงผลทางธรกจ หรอเปนไปตามเนอหาของกฎหมายทบงคบไวเทานน


179

แตจะตองเปนไปตามกลไกทางสงคมทพงปฏบตดวยเชนกน นนคอจะตองมแนวทางในการปฏบต และถอเปนสงทตองปฏบตจากจตส านกภายในอยางสมครใจ ดวยการยอมรบวา ทกสงทองคการท าไปทเกยวของกบธรกจของบรษท ยอมมผลโดยตรง หรอผลขางเคยงตอชมชนและสงคมในมมกวาง ไมมากกนอย องคการหรอบรษทจงควรมจตส านกในผลขางเคยงนในระดบตาง ๆ ทพงม และตอบสนองอยางสมครใจ (วทยา ชวรโณทย, 2553) ระดบสากลทจะกลาวถงคอ สญญาโลกหรอทเรยกยอ ๆ วา จซ (GC ค ายอของ Global Compact) เปนโครงการ CSR สากลทสหประชาชาตเปนผคดรเรม โดยพยายามสนบสนนใหองคการธรกจทวโลก ใหด าเนนนโยบายการท าธรกจแบบยงยน และก าหนดนโยบายในการแสดงออกถง ความรบผดชอบตอสงคม รวมทงใหแสดงผลในกจกรรมทด าเนนในเรอง CSR หรอความรบผดชอบตอสงคมไวในรายงานประจ าป ส าหรบสญญาโลก GC (Global Compact) ไมใชกฎหมายแตเปนศนยรวม และเปนระบบสอสารสากลทตดตอพดคยกบคนหลาย ๆ ฝาย จากภาครฐ ภาคเอกชน องคการทางดานแรงงาน องคการทางสงคมของชมชน ซงลวนแตมสวนไดเสยจากการด าเนนธรกจตาง ๆ ขององคการเผยแพรแผนกจกรรม และผลงานความรบผดชอบตอสงคมขององคการ ตามหลกการของ GC ในมมกวาง คอ ใหลกคา คคา ผบรโภค เพอนรวมธรกจ สอมวลชน องคกรและหนวยงานของสหประชาชาต กกาวเขามามบทบาทอยางมากมาย ในเรอง CSR องคกรมากขนในชวงสองทศวรรษทผานมา ขอตกลงระดบสากลในปจจบนทเกยวกบบทบาทและหนาทขององคกรธรกจทควรและตองมตอสงคม มอย 2 โครงการใหญทควรกลาวถงคอ 1. สญญาโลก ทเรยกวา Global Compact เปนหลกการ CSR จากสหประชาชาต 2. มาตรฐาน CSR สากล ISO 26000 จากองคกรมาตรฐานสากลระหว างประเทศ (International for Standardization) ทงสองโครงการเปนความพยายามขององคกรสากลท ารวมกน โดยมเปาหมายเพอสงเสรมใหองคกรธรกจ รวมทงภาครฐเขามามสวนรวมในหนาทและมบทบาทในความรบผดชอบตอประชากรโลก สงคมโลก และความอยรอดของโลกใบนในอนาคตขางหนา ความพยายามจะอยรวมกนบนโลก แบบยงยน โดยการชะลอและหยดท าลายสงแวดลอมของโลกในทก ๆ ดาน และเนนทการปลกจตส านก ความสมครใจและจรงใจในการแสดงความรบผดชอบตอสงคม ทงในระยะสนและระยะยาวซงตองยอมรบวา องคการทงมาจากภาคธรกจและภาครฐทด าเนนกจการและธรการตาง ๆ มสวนกอผลกระทบตอสงมชวต สงแวดลอม ชวตความเปนอยของสงคม คณคาของชวต และอน ๆ ในมมกวาง จากภายในองคกรสทองถน ระดบชาต ระดบภมภาค และโลกโดยรวม เปนผลกระทบแบบลกโซ (Chain Impact) อยางตอเนอง และเพมความรนแรงขนตลอดเวลา จนกลายเปนปญหาทมผลกระทบตอสงแวดลอมทงทางตรงและทางออม เชน การไมสามารถควบคมการแพรพฒนาของชวภาควทยา

ทหลากหลาย ซงท าลายระบบวงจรทางธรรมชาต มลพษในอากาศทท าใหอณหภมโลกเปลยน

การสญเสยขบวนการระบบน าบนโลก ภาวะดนเสอมทมมาจากการท าการเกษตร ระบบนเวศ

มการเปลยนแปลงไปการหกลางถางปา อณหภมของหนาดนสงขน การใชดนไมถกตองการท าการเกษตรโดยเพาะปลกพชใดพชหนงซ าซากตดตอกนเปนเวลานานโดยไมมการปรบปรงดนบ ารงดน อยางผลกระทบจากสารพษ การทงกากชนสวน สดทายคอ ปญหาเรองขยะและของเสย จากปญหา


180

ดงกลาวมานน องคการทมความส านกรบผดชอบตอสงคม จะสามารถเขามามสวนรวมตามแนวทาง ทตนพงปฏบตไดดงน 1. ความรบผดชอบตอเนองทมตอสงคม (Chain of Social Responsibility) ความรบผดชอบตอเนองทมตอสงคมขององคกร เปนความสมพนธทางเศรษฐกจขององคการกบผมสวนไดเสย หรอมประโยชนรวมในการด าเนนธรกจใด ๆ ขององคการ ในทนจะรวมถง คคาทางธรกจ (Business partner & Supplier) ภาครฐทเกยวของในเชงกฎหมายและขอบงคบ (Laws & Regulations) นกลงทน (Investor) คแขงขนในตลาด (Competitor) ถาเปนระดบองคการ กมโครงการตาง ๆ มากมาย เชนโครงการปลกปญญา เปนโครงการทเปดตวมาตงแตป พ.ศ. 2550 เนองในโอกาสมหามงคลเฉลมพระชนมพรรษา 80 พรรษา 5 ธนวาคม 2550 เพอใหเปนโครงการเรอธงส าหรบทศทางหลกของบรษททร คอรปอเรชน จ ากด ในการท ากจกรรมเพอสงคม สามารถแบงเปนใจความได 3 ประเภท คอ (ยทธพงศ จว. (บก.), 2552) 1.1 การสรางความร 1.2 การสรางความด 1.3 การสรางจตส านกในการรกสงแวดลอม และมตวอยางของโครงการ อกมากอยางเชน โครงการโรงเรยนปญญาภวฒน เปนกจกรรมสงคมท บรษท ซพ ออลล จ ากด ไดรวมจดท ากบกรมอาชวศกษา มาตงแตป พ.ศ. 2538 ในลกษณะการจดการเรยนการสอนในระบบทวภาค คอเรยนในหองเรยนควบคกบการฝกปฏบตงานจรงในสถานประกอบการ และโครงการส านกรกบานเกด กอตงขนในป พ.ศ. 2541 โดย บรษท โทเทล แอคเซส คอมมวนเคชน จ ากด (มหาชน) เปนกจกรรมเพอเสรมสรางสงคมแบบยงยน โดยเนนสงเสรมคนมการใหทนการศกษา และชวยเหลอสงคมไมวาจะเปนกจกรรมเลก หรอกจกรรมใหญ และองคการทจะกลาวสดทายคอ เครอซเมนตไทย (Siam Cement Group / SCG) กบโครงการรกษน า ... เพออนาคต เปนโครงการทเผยแพรความรเกยวกบการสรางฝายชะลอน าสชมชน เมอป 2546 โดยม การเรยนรไปพรอม ๆ กบชมชน มการแลกเปลยนและสนบสนนชมชนใหมความร และมเปาหมาย 10,000 ฝาย ในเขตจงหวดภาคเหนอตนทางของทรพยากรน าของประเทศไทย ผเขยนคดเหนวา ระดบสงคมนนความคดสรางสรรคเพอกจกรรมจตอาสาการปลกตนไม ท าความสะอาดสถานทสาธารณะ การอบรมสงสอนเยาวชนทดอยโอกาส สามารถระดมความคดไดดและถาสานใหเปนวฒนธรรมขององคการได จะเปนสงทด เชนการสรางวฒนธรรมชวนกนชวยกน เพอรวมเปลยนแปลงพฤตกรรมของบคคลและกลมใหสนใจกจกรรมจตอาสา 2. ความรบผดชอบในวงกวางตอสงคม (Boundary of Social Responsibility) ความรบผดชอบตอสงคม มเนอหาของความรบผดชอบ ทเรมสอใหเหนถงความสมพนธขององคการกบสงรอบตวภายนอกเดนชดขน เปนผลจากการกระท าใด ๆ ทไปกระทบกอใหเกดผล ทตามมาทงในระยะสนและระยะยาว และองคการจะตองระมดระวง ปองกน แกไข ท านบ ารง สงทอยรอบตวขององคการอยางเลยงไมได แตอยคกนไปจนดจหนงเปนความสมพนธทตดขาดจากกนไมได จะตองอยดวยกนอยางสรางสรรค และเปนมตรอยางยงยน รวมทงองคกรทสามหรอกลมบคคล ทเรยกรองเพอรวมพทกษรกษาความถกตองทางสงคม ตางกเขามามบทบาท องคกรกตองเขามา


181

เกยวของ รวมเจรจา หาทางออกอยางเลยงไมไดเชนกน องคประกอบของความรบผดชอบตอสงคม ในมมทกวาง ประกอบดวย 2.1 ชวตความเปนอยของชมชน (Community) 2.2 สงคมความเปนอย จารตประเพณ (Life and Social Value) 2.3 สงแวดลอม (Environment) 2.4 องคกรพฒนาเอกชน สอมวลชน และนกวชาการ (Non-Governmental Organization, Public Media and Academic) 3. ความรบผดชอบสากลทมตอสงคม (Universe of Social Responsibility) เปนความรบผดชอบขององคการทมตอสงคมโลกโดยรวม เปนความรบผดชอบระดบวงรอบนอกสด แตมความส าคญในการชวยปกปองรกษาเสรมสรางความสมดลแหงโลก ท งในแง ความอยรอดของระบบนเวศวทยา ความอยรอดของเผาพนธของสงมชวตบนพนโลก การพทกษทรพยากรโลกเพอการพฒนาแบบยงยน และความอยดอยสมบรณ อยอยางปราศจากความขดแยงของสงคม เปนวงแหวนแหงความรบผดชอบทคอยหมนเปลยนเพอการพทกษความอยรอดของโลก และรกษาเผาพนธสงมชวตบนโลกใบน ซงความรบผดชอบสากลเพอสงคมโลก ทเปนประเดนนาสนใจ คอ อณหภมโลกทเปลยนแปลง (Climate Change) ความอยรอดของสงมชวต (Life & Survival) ทรพยากรธรรมชาต (Natural Resource) ชวตสงคมโลก (Life on Earth) การทคนเรามาอยรวมกนในสงคม ยอมตองมการสมพนธและพงพาอาศยกน แตละคนในสงคมยอมมบทบาทแตกตางกนออกไป ถาคนในสงคมขาดจตส านกยอมสงผลกระทบตอบคคล ครอบครว องคการ แลว อาจสงผลกระทบไปถงระดบประเทศ เราจงควรปลกฝงใหสงคมไทยเรารจกการเออเฟอเผอแผ เพอยกระดบจตใจ ใหเยาวชนคนรนใหมใหท าความเขาใจในตนเองและสงคมเพมมากขน โดยความรบผดชอบทเกดรวมกนตองมความรวมมอกนใหทวถง รวมใจกนท าอยางเตมท และรบผดชอบอยางแทจรงจงจะประสบผลทด ในระดบองคการมการเปลยนแปลงขององคการสการพฒนา คอไดรบผลทดตอทกภาคสวนภายในองคการและภายนอกองคการ ซงคงจะไมหยดทเพยงวาองคการเตบโตมชอเสยง หรอสงผลใหการประกอบการมก าไรทมมากเทานน ประโยชนตอสวนของสงคม และสงแวดลอมรอบขางกควรจะนบไวดวย การจดกจกรรม CSR (Corporate Social Responsibility) ตามความถนดขององคการ คอ การจดกจกรรมทเปนประโยชนตอสงคมชมชนและสงแวดลอม โดยมความส านกรบผดชอบทงในระยะสนและระยะยาวอยางตอเนอง ซงนบวาเปนการเรมตนคดสการเปลยนแปลง ทดขององคการทตองมการขยายผล ตามแนวคดนสองคการอน ๆ ใหเรยนรดวย การเรมตนตองศกษาตนแบบโครงการ (Pilot Project) การสรางปฏสมพนธของบคคลในองคการจะสามารถเรยนรและเชอมโยงสโลกการเปลยนแปลงได (ศรพงษ ฐานมน, 2556) ขอสงเกตกบกจกรรมจตอาสาท เกดขนเฉพาะกลม กลมใดท าไดกลมนนกจะไดการสนบสนนใหท าอยเสมอ ๆ ผลดท าใหเชงกระบวนการสามารถปฏบตงานไดงาย ถกตองหรอไม ทเปนเชนนน ในแงหนงบางครงการเรยนรตองมการสบทอดกนเพอใหเกดความทวถงกนทกกลม ๆ ในองคการ ซงพอทจะอธบายใหเขาใจได คอแบบทหนงลกษณของจตอาสาในบางครง ทกษะความรความช านาญของผมจตอาสามสวนเกยวของ แตกไมเสมอไปเพราะจตอาสาอยางงายอยทแนวคดของผกระท าจตอาสา อยางเชนไดไปพบเหนภาพเหตการณใด ๆ แลวเกดความรสกทจะชวยเหลอ และ


182

อยากจะเปนสวนหนงในการสานตอกจกรรม ผเขยนเคยไดรบมอบหมายใหเปน ผรบผดชอบโครงการท าบญประจ าปของคณะวทยาการจดการ จตอาสาหนงทผเขยนอยากจะใหคณาจารยและนกศกษารวมกนท าบญ คอการน าปฏทนตงโตะทใชแลวมารวมบรจาคเพอใหผพการทางสายตาใชประโยชนในการเรยนรตอไปได ซงผเขยนเองไดไปพบกลองรบบรจาคลกษณะน ทโรงพยาบาลทหารผานศก จตอนเปนกศลจงอยากทจะใหผอนรวมท าบญนดวย และแบบทสองลกษณะของจตอาสาเฉพาะดาน ซงมหนวยงานทอาสาท าดในสงคมใหเหนทวไป และท างานคอนขางไดผลทด ตองอาศยความรความช านาญเขามาชวย เชน มลนธรวมกตญญ มลนธปอเตกตง ทแมแตดาราบางคนกยงไปเปนอาสาสมครกภย นอกจากนในสวนของนกธรกจกยงมสโมสรทเกยวของ เชน โรตาร ไลออน ซอนตา เปนตน รวมทงสมาคมและมลนธเดน ๆ เชน มลนธดวงประทป สมาคมพฒนาประชากรและชมชน เปนตน ความเสยสละของมวลสมาชกเหลานในการบรจาคทานหรอท ากจกรรมทเปนประโยชนตอสวนรวม ลวนเปนสงทควรชนชม ความรบผดชอบตอสงคมอยางยงยนดวยจตอาสา จตอาสาจะมความยงยนไดตองอาศยความรวมมอของทกฝายในองคการ และสงคมในลกษณะทชวนกนชวยกนสรางใหเปนวฒนธรรม และจะใหเกดความตอเนองนนตองพฒนาบคคลใหเกดการรบรและการเรยนรสการปฏบตอยางเปนระบบ ไดดงน

1. เพอเปนรากฐานตอความรบผดชอบตอสงคมทด มองอนาคตของสงคมไทยวาจะเปนอยางไร เราดไดจากการใชชวตของคนในสงคม คอไดรบความสะดวกสบายมากขน การเรยนรทจะใชเทคโนโลยขยายวงกวาง ผเขยนคดวาหลายทานคงจะเคยไดยนค าวา “เยาวชนคออนาคตของชาต” ความเจรญกาวหนาทางเศรษฐกจ คณภาพสงคมของประเทศไทยจะเปนอยางไร เยาวชนมสวนส าคญอยางยง การมงทจะฝกหด สอนสง และฝกอบรมใหเยาวชน มความร ความเขาใจเกยวกบความรบผดชอบ โดยเฉพาะความรบผดชอบตอตนเอง และสงคม นบวาเปนสงทด มมหนงทเราตองสรางความเขาใจและยอมรบใหได กคอสงคมมความแตกตาง คนส านกดกบคนขาดจตส านกอยรวมกน ฉะนนเปนการยากทจะท าใหทกสงทกอยางเกดขนได พรอมกน สถาบนการศกษา ทเปนแหลงการเรยนร ควรเรงพฒนาหาแนวทางในการจดท าหลกสตร ไมวาจะเปนระยะสนระยะยาว สถาบนการศกษาจะตองการรวบรวม คนหาขอมลเพอจดการศกษาทเหมาะสมตามกระบวนทศนทเปลยนแปลงไป เพอรองรบตอความเจรญในทศทางทเหมาะสมกบ ความตองการตลาดแรงงานกบความกาวหนาของประเทศ และประเดนการรวมกลมกนของเยาวชน เพอวตถประสงคในการเสรมสรางและอนรกษรกษาสงแวดลอม วฒนธรรมและสงคม นบวาเปนเรองทดทควรไดสนบสนนจากทกภาคสวน และเมอป พ.ศ. 2558 กระทรวงศกษาธการ ไดเรมด าเนนการวางแนวทางการบรหารจดการเวลาเรยน ซงใชนโยบาย "ลดเวลาเรยน เพมเวลาร (Moderate Class More Knowledge)” ทเนนใหผเรยนรไดมเวลารวมกนในการด าเนนกจกรรมนอกหองเรยน ในหมวดสรางเสรมคณลกษณะและคานยม ซงมกลมกจกรรมปลกฝงคานยมและจตส านกการท าประโยชนตอสงคม ปลกฝงความรกชาต ศาสนา และพระมหากษตรย ปลกฝงคณธรรมจรยธรรม ปลกฝงและ


183

สรางความภาคภมใจในความเปนไทย อาท กจกรรมมอปราบขยะ ตามรอยพอ ลกเสอเนตรนาร ยวกาชาด ผบ าเพญประโยชน ภมใจในบานเกด มคคเทศกนอย นบวาเปนโอกาสทดทใหกบเยาวชน ไดเรยนรเพอเปนพนฐานตอไปในวนขางหนาทใหเขาเหลานนไดเรยน

2. เพอพฒนาสความรบผดชอบตอสงคม

ความยงยนทจะเกดขนของจตอาสากบความทาทายเพอพฒนาสความรบผดชอบตอสงคม คอ การพฒนารวมใจเพอสงคมคอการทมนษยมจตส านก รจกการให การแบงปนเออเฟอเผอแผ เปนการใหทใหดวยความเตมใจ โดยไมหวงสงตอบแทนใด ๆ ใหแลวตนเองรสกสขใจ และไมท าใหผอนเกดความเดอดรอน ซงในปจจบนนคนเราเรมมจตใจทเปนอาสาเพมมากขน การท าใหจตอาสาเกดขนในสงคมไทยนนไมยาก เพราะคนไทยนนมน าใจ ชอบชวยเหลอเพอนมนษยดวยกน มการจดท าโครงการจตอาสาเกดขนมากมาย ไมวาจะเปนการใหหรอชวยเหลอผทดอยกวา สงคมไทยมการสงเสรมโครงการจตอาสาอยางตอเนอง มการปลกฝงเรองการมจตอาสา ตงแตวยทเปนนกเรยน นกศกษา เพอใหเยาวชนทจะเตบโตเปนผใหญในสงคมรจกการให ชวยเหลอกน การตระหนกถงการอยรวมกนอยางมความสข ท าใหเกดเปนคานยมทด และทกคนมความสมครใจ และเตมใจพรอมทจะมจตอาสา เปนการยกระดบจตใจใหสงขนไดดวยตนเอง ความยงยนของจตอาสามแนวโนมทดขนในสงคมไทย ดวยคานยม การมจตส านกทด มความเมตตากรณา เพอการอยรวมกนอยางมความสข ดวยการทมนษยมจตใจทเปนอาสา ขอส าคญการท างาน ตองมกระบวนการและหลกการทด แตสงทไมควรขาด คอธรรมาภบาลในการท างานดวย แนวคดทอาจจะตดลบ ถาเราเนนทจ านวนหรอปรมาณทเปนตวเลขในการท างานอาจจะไมถกตองเสมอไป ความอยรอด (Survival) และความยงยนเปนสงทมคณคามากกวา บทสรป ความรบผดชอบตอสงคมท เลยงไมได ประตสความส าเรจมาจากความรวมมอกน ในบทบาทของบคคลเพอสงคมตองชวยกนดวยจตทเปนอาสาเพอสงคมโดยตรง และผลโดยออมจะตามมาเพอตนเอง สวนบทบาทหนาทขององคกรทตองมความรบผดชอบตอสงคม (Social Responsibility) จงเปนสงทเลยงไมไดแลวในโลกปจจบนน ถอไดวาเอสอาร (SR) เปนหนาทแสดงความรบผดชอบทตองด าเนนการ ทงในแงกฎหมาย จรรยาบรรณขององคกร ความสมครใจท า ความตงใจท าของเจาของกจการและผบรหาร เพอชะลอปญหาของผลกระทบตอสงคม ชวยแกไข หาทางออก ในการแกปญหาทงในระยะสนและระยะยาว รวมทงคนหาวธการใหม ๆ หรอสงทดแทน เพอปรบแกไขโครงสรางของปญหาทมผลกระทบตอสวนอน ๆ สงเสรม ท านงบ ารง ฟนฟ และเสรมสรางความสมบรณใหกลบคนมา และออกแบบพฒนาผลตภณฑของธรกจเพอสงคมทยงยน ของโลก


184

เอกสารอางอง ธร สนทรายทธ. (2553). การบรหารจดการเชงจตวทยา: หลกการ การประยกต และกรณศกษา.

กรงเทพฯ: เนตกลการพมพ. ยทธพงศ จว. (บก.). (2552). Super CSR ชอชด BrandAge Essential. กรงเทพฯ:

เลฟ แอนด เลฟ. วชย วงษใหญ. (2554). “จตอาสา” สารานกรมวชาชพคร เฉลมพระเกยรตพระบาทสมเดจ

พระเจาอยหวเนองในโอกาสพระราชพธมหามงคลเฉลมพระชนมพรรษา 7 รอบ 5 ธนวาคม 2554. กรงเทพฯ: ส านกงานเลขาธการครสภา.

วทยา ชวรโณทย. (2553). พลง CSR สองคกรเปนเลศ ฉบบ ADVANCED. กรงเทพฯ: ฐานการพมพ.

วภาดา คปตานนท. (2551). การจดการและพฤตกรรมองคการ: เทคนคการจดการสมยใหม. (พมพครงท 3). กรงเทพฯ: ส านกพมพ มหาวทยาลยรงสต.

ศรพงษ ฐานมน. (2556). การจดการตางวฒนธรรม. ปทมธาน: คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏวไลยอลงกรณ ในพระบรมราชปถมภ.

อจฉรา จยเจรญ. (2558). คมอการโคชเพอผน ายคใหม. กรงเทพฯ: เอม เอนเตอรไพรส. Lundrall, G. A. (1995). National systems of Innovators. London: Printer.

จิตอาสาประตูสู่ CSR ที่ยั่งยืน -...

Documents

Transcript of จิตอาสาประตูสู่ CSR ที่ยั่งยืน -...