03/09/57

1

อนามยครอบครว ดร.เทวนทร วารศร

หวขอ..การสงเสรมสขภาพจต สงคม อารมณ ปญญาในครอบครว

สขภาพจตเปนสภาวะทางจตใจ อารมณ ความคด การปรบตว สงผลตอ

พฤตกรรมมนษย

ความหมายของ สขภาพจต..

องคการอนามยโลก ใหความหมายวา เปนความสามารถของบคคลทจะปรบตวใหมความสข อย

กบสงคม สงแวดลอมได รวมถงสนองตอบความตองการของตวเอง ในโลกทก าลงเปลยนแปลง

โดยไมมขอขดแยงภายในจตใจ

สขภาพจต ไมไดหมายรวมถง บา ใบ เสยสต

03/09/57

2

กรมสขภาพจต ( 2548 )

สขภาพจต คอความสมบรณดานจตใจ

ดจากความสามารถดาน การกระชบมตร พชตอปสรรค รจกพอ

ลกษณะผมสขภาพจตทด

1.มความสามารถดานสตปญญา

2.แสดงออกทางอารมณอยางเหมาะสม

3.แสดงออกทางสงคมอยางเหมาะสม

4.ท างานอยางเตมประสทธภาพ

5.แสดงออกถงความรกตอผอนอยางตรงไปตรงมา

6.ทนตอความบบค นทางจตใจ

7.ยอมรบตนเอง ท งดานบวกและลบ

ลกษณะของผมสขภาพจตไมด

1.ไมสามารถปรบตวใหอยในสงคมอยางมความสข

2.ผดปกตดานความประพฤต

3.ผดปกตดานประสาท

4.ผดปกตดานนสย

5.พฤตกรรมไมเหมาะสมกบวย

6.บคลกภาพบกพรอง

7.มความผดปกตดานรางกาย

03/09/57

3

บคลกภาพกบสขภาพจต

บคลกภาพเปนลกษณะทางความคด การปรบตวของมนษย มอทธพลจาก อด อโก ซเปอรอโก

บคลกภาพ หรอ personality คอ แบบแผนลกษณะจ าเพาะของแตละบคคล เปนผลมาจากประสบการณ

ความรสกนกคด การรบร การแสดงออก

ทฤษฎบคลกภาพ

ทฤษฎจตวเคราะห ของ ฟรอยด เชอวาโครงสรางบคลกภาพ ประกอบดวย Id สวนรวมสญชาตญาณ แสวงหาความสขสบาย Ego เปนศนยกลางของบคลกภาพ ชวยใหอยในโลกแหงความจรง เปนตวแทน อด และ ซเปอรอโก

Superego จรยธรรม คณธรรม ความด ( เกดจากสวนของ อโก ไดรบการพฒนาจากการอบรมเลยงดในครอบครว กฎเกณฑทางสงคม การเรยนร

03/09/57

4

ซปเปอรอโก

อยนอกเหนอหลกความเปนจรง แบงเปน 2 ประเภท

อดมคต การอบรมส งสอน อะไรควร ไมควร

ความรสกส านก สงทควรละเวน หรอสงทไมด ( เพยงแคคดกรสกผดแลว )

ทฤษฎบคลกภาพ

ทฤษฎชนดของบคลกภาพ ( Type theory) ของคาล จ จง ****แบบเกบตว ( introvert ) กบ เปดเผย ( extrovert ) บคลกภาพ ทง 2 แบบ มลกษณะผสมกนอย แสดงออกตามสถานการณ

03/09/57

5

ความเครยดกบสขภาพจต

ความเครยด Stress

•ความกดดนทท าใหบคคลรสกไมสบายใจ เมอเผชญปญหา สงผลใหเกดความแปรปรวน ทงรางกาย จตใจ

เปนปฏกรยาตอบสนอง ทงทางรางกาย จตใจ ความเครยด

•สงผลใหมพฤตกรรม

•ความกลว ไมสบายใจ หรอวนวายใจ

•ท าใหบคคลเสยสมดล / ความเครยดท าใหมการเปลยนพฤตกรรม

แบงเปน ปจจยทท าใหเกดความเครยด

• ปจจยภายใน บคคล

• ปจจยภายนอก บคคล

03/09/57

6

ปจจยความเครยดภายในบคคล

สาเหตทางรางกาย

เชน เมอยลา นอนนอย โรคประจ าตว ตดสาร

เสพตด

สาเหตดานจตใจ

เชน กลว วตก คบของใจ /

ทเกยวของกบบคลกภาพ เชน จรงจง

ใจรอน กาวราว ขาดความมนใจ ไมกลาตดสนใจ

ขาดความยดหยน

ปจจยภายนอกบคคล

สาเหตทางกายภาพ

ดนฟาอากาศ การจราจรตดขด

การสญเสยสงทรก

ทรพย คนรก หนาทการงาน ปลดเกษยณ ยายท/บาน/งาน

03/09/57

7

ปจจยภายนอกบคคล

การท างานทกอใหเกดความเครยด

งานเสยง งานอนตราย งานทไมพอใจ

เศรษฐกจตกต า

ยากจน หนสน ความไมปลอดภยในทรพยสน

ระดบความเครยด

เครยดระดบต า

Mild stress

เครยดระดบกลาง

Moderate stress

เครยดระดบสง

Severe stress

03/09/57

8

เมอเกดความเครยด รางกายจะมปฏกรยา

ระยะตนกลว น าตาลในเลอดสง หวใจเตนเรว กลามเนอตงตว หรดกระเพาะ ล าไส บบรดตว

ระยะตอตาน รางกายพยายามปรบ เพอเขาสสมดล

ระยะหมดก าลงใจ รางกายไมสามารถปรบตวได ตองรบการชวยเหลอ

ผลของความเครยดตอสขภาพ

ปวดเกรงกลามเนอ ปวดศรษะ ปวดไหล

อาหารไมยอย จกเสยดแนนทอง

ทองผก

น าตาลในเลอดสง

ออนเพลย

ภมคมกนลดลง ปวยงาย

พฤตกรรมการเผชญความเครยด

Emotion focus coping ( มงลดอารมณ ) ไมไดมงแกทเหตแหงความเครยด หรอแกปญหา แตเปนการบรรเทา เชน การปฏเสธ หลกหน แยกตว เพอฝน Problem coping ( มงแกปญหา )