เอกสารคำสอน 93256 การฝึกปฏิบัติ...

เอกสารคำสอน

ชดวชา 93256 การฝกปฏบตเสรมทกษะการผลตพช

(Skill Training in Crop Production)

หนวยท 3 เทคนคเฉพาะในการผลตพช

อาจารย ดร. บณฑรกา นนทา

สาขาวชาเกษตรศาสตรและสหกรณ

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

ตำบลบางพด อำเภอปากเกรด จงหวดนนทบร

โทรศพท 02-504-8046-8

แฟกซ 02-503-357

i

สารบญ

หนา

รายละเอยดชดวชา 1

แผนผงแนวคดหนวยท 3 3

แผนการสอนประจำหนวยท 3 3

แบบประเมนผลตนเองกอนเรยน 5

ตอนท 3.1 เทคนคในการผลตผก 7

ตอนท 3.2 เทคนคในการผลตพชสวนประดบ 13

ตอนท 3.3 เทคนคในการผลตไมประดบยนตน 23

ตอนท 3.4 เทคนคในการผลผลตไมผล 28

แนวตอบกจกรรมหนวยท 3 33

แบบประเมนตนเองหลงเรยน 36

เฉลยแบบประเมนผลตนเองหนวยท 3 38

บรรณานกรม

1

ชดวชา 93256 การฝกปฏบตเสรมทกษะการผลตพช

(Skill Training in Crop Production)

คำอธบายชดวชา

ความหมายและความสำคญ การนำหลกการและวธการทางการผลตพชสภาคปฏบตเพอใหเกดทกษะ

ในการปลก การดแลรกษา การเกบเกยว และการปฏบตหลงการเกบเกยว

วตถประสงค

1. ใหมความร ความเขาใจ และทกษะในการผลตพชทงกระบวนการ 2. ใหไดรบการฝกปฏบตเสรมทกษะการผลตพช

2

แผนผงแนวคด

หนวยท 3 เทคนคเฉพาะในการผลตพช

3

แผนการสอนประจำหนวยท 3

เทคนคเฉพาะในการผลตพช

ตอนท

3.1 เทคนคในการผลตผก

3.2 เทคนคในการผลตพชสวนประดบ

3.3 เทคนคในการผลตไมประดบยนตน

3.4 เทคนคทในการผลตไมผล

แนวคด

1. การผลตผกมปจจยในการผลตอย 2 ปจจย คอ ปจจยภายในซงไดแก พนธกรรมของผก และ

ปจจยภายนอก คอ สงแวดลอมตาง ๆ การผลตผกในปจจบนมธรกจทสรางความสะดวกใหกบ

เกษตรกรผปลกผกนนกคอ ธรกจการผลตกลาผก ซงเปนธรกจทมขอดคอ กลาผกทไดมความ

สมำเสมอ แขงแรง ทงยงทำใหเกษตรกรสามารถวางแผนปลกผกไดเรวขน การผลตผกนอกฤด

สามารถทำไดโดยการผลตผกนอกฤดโดยอาศยปจจยทางธรรมชาต การเขตกรรม และการ

ประยกตใชวธตาง ๆ

2. การผลตไมดอกไมประดบมอย 2 ปจจย คอ ปจจยภายใน ไดแก พนธกรรมของไมดอก และปจจย

ภายนอก การบงคบทรงพ มไมดอกกระถางวธท นยมคอ การเดดยอด และการใชสารเคม

นอกจากนยงมศลปะแขนงหนงทสรางมลคาใหกบพชสวนประดบ นนกคอ ไมดดไทย ไมแคระ

และหญาสนามกถอเปนสวนหนงของพชสวนประดบเนองจากมการนำมาใชประโยชนในการ

ตกแตงสวน

3. ในการปลกไมประดบยนตนจะตองมการตดแตงกงเพอใหเกดความสวยงาม การตดแตงมเทคนคพนฐานม 4 วธ ไดแก การเดดยอด ตดสาง ตดเตย และตดเลม นอกจากการตดแตงแลวการขดลอม

ตนไมกเปนเทคนคหนงทเกยวของกบการผลตไมประดบยนตนซงการขดลอมตนไมเรมจากการขด

รอบโคนตนใหมเสนผานศนยกลางตมไมนอยกวาเสนผานศนยกลางลำตน ทำใหเกดราก จากนน

จงขดลอม หมดวยกระสอบ ตนไมประดบหากไดรบการเสยหายการทำศลยกรรมกฌเปนวธหนงท

สามารถรกษาตนไมใหมชวตอยได

4. การปลกไมผลตองมการดแลรกษาซงประกอบดวยการตดแตงกง การผลตไมผลนอกฤด และการเสรมราก

4


เมอศกษาหนวยท 3 จบแลว นกศกษาสามารถ

1. อธบายเทคนคการผลตผกได 2. อธบายเทคนคในการผลตไมดอกได 3. อธบายเทคนคการผลตไมผล 4. อธบายเทคนคการผลตไมประดบยนตนได

กจกรรมระหวางเรยน

1. ทำแบบประเมนผลตนเองกอนเรยนหนวยท 3

2. ศกษาเอกสารการสอนตอนท 3.1-3.3

3. ปฏบตกจกรรมตามทไดรบมอบหมายในเอกสารการสอนแตละตอน

4. ชมรายการจากดวดประจำชดวชา

5. ทำกจกรรมการฝกปฏบตดวยตนเอง (ถาม) และเขารบการฝกปฏบตเสรมทกษะ

6. ฟงรายการวทยกระจายเสยง (ถาม)

7. ชมรายการวทยโทรทศน (ถาม)

8. เขารบฟงการสอนเสรม (ถาม)

9. ทำแบบประเมนผลตนเองหลงเรยนหนวยท 3

สอการสอน

1. เอกสารการสอน

2. แบบฝกปฏบต

3. ดวดประจำชดวชา

4. รายการสอนทางวทยกระจายเสยง (ถาม)

5. รายการสอนทางวทยโทรทศน (ถาม)

6. การสอนเสรม (ถาม)

การประเมนผล

1. ประเมนผลจากแบบประเมนผลตนเองกอนเรยนและหลงเรยน

2. ประเมนผลจากกจกรรมและแนวตอบทายเรอง

3. ประเมนผลจากการเขารบการฝกปฏบตเสรมทกษะ

4. ประเมนผลจากการสอบไลประจำภาคการศกษา

เมออานแผนการสอนแลวขอใหทำแบบประเมนผลตนเองกอนเรยน

หนวยท 3 ในแบบฝกปฏบต แลวจงศกษาเอกสารการสอนตอไป

5

แบบประเมนผลตนเองกอนเรยนหนวยท 3

เพอประเมนความรเดมของนกศกษาเกยวกบเรอง “เทคนคเฉพาะในการผลตพช”ใหนกศกษาอาน

คำถามแลวเขยนวงกลมลอมรอบขอคำตอบทถกตองทสด

1. ขอใดเปนปจจยภายในทมผลตอการผลตพช

ก. แสง

ข. พนธพช

ค. ความชน

ง. พนธกรรม

จ. อณหภม

2. ตนกลาผกทดควรมลกษณะอยางไร

ก. ตนสง

ข. ตนไมฉำนำ

ค. ลำตนไมหนา

ง. รากยาว แขงแรง

จ. รากใหญ สน

3. ผกประเภทใดทนยมนำมาผลตเปนผกนอกฤด

ก. ผกกนใบ

ข. ผกกนผล

ค. ผกเขตรอน

ง. ผกเขตกงรอน

จ. ผกเขตหนาว

4. ไมดอกไมประดบชนดใดจดเปนพชวนยาว

ก. จบโซฟลลา

ข. เฟองฟา

ค. เบญจมาศ

ง. เขม

จ. กหลาบหน

5. พชชนดใดไมนยมนำมาทำไมดด

ก. มะขามไทย

ข. ชวนชม

ค. พดปา

6

ง. ไกร

จ. โพธ

6. ขอใดไมใชวตถประสงคของการตดแตงกง

ก. เพอเพมผลผลต

ข. เพอใหตนเตยลง

ค. เพอเกบผลผลต

ง. เพอควบคมการเตบโต

จ. เพอชดเชยการสญเสยราก

7. การตดแตงกงไมผลใหเปนรปทรงแจกนควรทำเมอใด

ก. ปท 1

ข. ปท 2

ค. ปท 3

ง. ปท 4

จ. ปท 5

8. ขอใดเปนปจจยภายในทมผลตอการออกดอกของไมผล

ก. ฮอรโมน

ข. สารควบคมการเจรญเตบโต

ค. ความยาววน

ง. ชวงแสง

จ. ความชน

9. การเสรมรากไมผลมขอดอยางไร

ก. ระบบรากยดดนไดด

ข. ตนใหผลผลตมากขน

ค. โคนตนใหญขน

ง. ตนไมผลมความแขงมากขน

จ. ระบบรากแขงแรงขน

10. ขอใดเปนขอควรปฏบตในการเสรมรากไมผล

ก. เลอกตนรากทมขนาดใหญ

ข. ปลกตนรากใหใกลกบตนพนธด

ค.เฉอนตนพนธดใหมแผลขนาดใหญกวาตนตอ

ง. เฉอนเปลอกตนรากใหชดกบผวดน

จ. ควรทำในชวงฤดแลง

7

แผนการสอนตอนท 3.1

เทคนคในการผลตผก

โปรดอานหวเรอง แนวคด และวตถประสงคของตอนท 3.1 แลวจงศกษารายละเอยดตอไป

หวเรอง

3.1.1 ปจจยทเกยวของกบการผลตผก

3.1.2 การเพาะกลาผกเปนการคา

3.1.3 การผลตผกนอกฤด

แนวคด

1. ปจจยทเกยวของกบการผลตผกแบงไดเปน 2 ปจจยใหญคอ ปจจยภายใน คอ พนธกรรมพช และ

ปจจยภายนอก คอ สภาพภมอากาศ ดนและสภาพภมอากาศ และสงมชวตในสภาพแวดลอม

2. การเพาะกลาผก มขนตอนดงน เลอกวสดเพาะ เลอกเมลดพนธ เพาะเมลด การใสปย และการขนสง ซงการเพาะกลาผกเปนการคาสามารถควบคมคณภาพของตนกลาใหมความสมำเสมอ

แขงแรง และทำใหสามารถวางแผนปลกผกฤดท 2 ไดลวงหนาอกดวย

3. การผลตผกนอก คอ การปลกผกผดฤดกาล เน องจากสภาพแวดลอมไมเหมาะสมตอการเจรญเตบโตของผกชนดนน การผลตผกนอกฤดม 3 วธการใหญ คอ การผลตผกนอกฤดโดยอาศย

ปจจยทางธรรมชาต การผลตผกนอกฤดโดยการเขตกรรม และการปลกผกนอกฤดโดยการ

ประยกตใชวธตาง ๆ


เมอศกษาตอนท 3.1 จบแลว นกศกษาสามารถ

1. อธบายปจจยทเกยวของกบการผลตผกได 2. อธบายการเพาะกลาผกเปนการคาได 3. อธบายการผลตผกนอกฤดได

8

สาระสำคญและกจกรรมตอนท 3.1

สภาพแวดลอมกบการผลตพช

สาระสำคญ ปจจยการผลตทเกยวของกบการเจรญเตบโตของผกสามารถแบงไดเปน 2 ปจจยใหญ คอ ปจจย

ภายใน และปจจยภายนอก ซงมรายละเอยด ดงน

1. ปจจยภายใน

ปจจยภายในทมผลตอการเจรญเตบโตของผก คอ พนธกรรม ซงเปนตวควบคมรปแบบการแสดงออก

ของพชในลกษณะทปรากฎใหเปนในรปของการเจรญเตบโต เชน รปราง ลกษณะ สผล ปรมาณผลผลต

เปนตน หากเลอกพนธทปลกไมเหมาะสมกบสภาพพนท สภาพแวดลอม กจะทำใหพชทปลกเจรญเตบโตไดไม

เตมท นอกจากนการเลอกใชพนธทดใหผลผลตสงปลกในพนททเหมาะสมกอาจจะสงเสรมใหไดผลผลตมากกวา

ทควรจะไดรบ

2. ปจจยภายนอก

ปจจยภายนอกทมผลตอการเจรญเตบโตของผกไดแก สภาพภมอากาศ สภาพภมประเทศ และสงแวด

สงมชวตในสภาพแวดลอม ซงมรายละเอยด ดงน

2.1 สภาพภมอากาศ ทมผลตอการผลตพชมดงน

2.1.1 แสง ผกทกชนดตองการแสงเพอการเจรญเตบโต เนองจากมบทบาทในการสงเคราะหแสง

เพอสรางอาหารมาเลยงตนใหเตบโต ปจจยของแสงทมตอการเจรญเตบโตของพชสามารถแบงไดเปน 3 ดาน

คอ คณภาพของแสง ความเขมของแสง และ ชวงแสง

2.1.2 อณหภม มผลการการเจรญเตบโต คอ มผลตอกจกรรมของเอนไซมในกระบวนการตาง ๆ

กระบวนการลำเลยง การเจรญเตบโต การงอกของเมลด การทำลายการพกตว การออกดอก การตดผล อาย

การเกบเกยว และคณภาพของผลผลต

2.1.3 ความชน มาจาก 2 แหลง คอ ความชนในอากาศ ซงหมายถง ไอนำทมอยในอากาศใน

สภาพของกาซ สามารถวดเปนเปอรเซนตความชนสมพทธ และแหลงความชนในดนซงหมายถงปรมาณนำและ

ไอนำทมอยในดนทงทหมอยอนภาคดนและระหวางชองวาดน มผลตอ การงอกของเมลด การเจรญเตบโตดาน

กงกาน และคณภาพของผลผลต

2.1.4 ลม คอ อากาศทเคลอนไหวในแนวระนาบหรอทศทางขนานกบพนดนมผลตอการปดเปดของ

ปากใบเพอคายนำรกษาสมดลระหวางความชนภายในพชและความชนของอากาศ การผสมเกสร ลมสามารถพด

ละอองเกสรใหกระจายไปในทตาง ๆ ได ชวยในการลดอณหภมในแปลงปลก การเหยวและรวงของพช

2.2 ดนและสภาพภมประเทศ ดนเปนแหลงท เกบธาตอาหารของพชซ งดนแตละชนดมความ

เหมาะสมในการปลกพชทแตกตางกน นอกจากดนแลวสภาพภมประเทศเชน ระดบความสงของพนทจะมผล

9

ตอสภาพภมอากาศ และการเจรญเตบโตของพชดวย สงทเกยวของกบระดบความสงในการผลตพชสำคญ คอ

เสนรง ความสงจากระดบนำทะเล และความลาดเอยงของพนท

2.3 สงมชวตในสภาพแวดลอมทมประโยชนตอการเจรญเตบโตของผก ประกอบดวย จลนทรยท

เปนประโยชน และสตวทเปนประโยชน ดงน

2.3.1 จลนทรยทเปนประโยชนตอพช สวนใหญมความเกยวของกบการเปลยนสภาพดนใหม

ความเหมาะสมตอการเจรญเตบโตของพช เชน การสลายตวของอนทรยและอนนทรยวตถในดน ใหสามารถ

นำไปใชได การตรงในโตรเจน และการผลตสารควบคมการเจรญเตบโตของพชบางชนด

2.3.2 สตวทเปนประโยชนตอพชมหลายชนด เชน สตวฟนแทะ กงกอ ไสเดอนดน ซงสตวเหลาน

เปนสตวทชวยในเรองของการปรบโครงสรางดนใหมความรวนซย นอกจากสตวนยงมสตวและแมลงศตรธรรมชาต

ทกนหรออาศยสงมชวตอนเปนอาหาร เชน นก ง ดวงดน ดวงเสอ แมลงปอ ดวงเตา แตนเบยน เปนตน

3. การเพาะกลาผกเปนการคา

รปแบบของกลาผกท มการเพาะขายใหกบเกษตรกรผ ผลตตนกลาจะปลกตนกลาลงในถาดหลม

พลาสตกสดำ การเพาะกลาสามารถควบคมคณภาพของตนกลาใหมความสมำเสมอและแขงแรง หลงจากยาย

ปลกตนกลาจะเจรญเตบโตตอไปไดทนทโดยไมมการหยดชะงก ทำใหสามารถใชประโยชนแปลงปลกไดอยาง

การเพาะกลาผกเปนการคาสามารถทำได ดงน

3.1 การเลอกวสดเพาะ วสดปลกทด คอ สามารถในการอมนำดมความพรน อากาศถายเทไดสะดวก

ระบายนำด ปราศจากโรคและแมลง หาไดงายในทองถน ปยคอกและปยหมกทนำมาใชจะตองผานขบวนการ

หมกจน เสรจสมบรณแลว มฉะนนตนกลาอาจเสยหายได

3.2 การเลอกเมลดพนธ การปลกผกเปนการคาในปจจบน จำเปนตองเลอกพนธปลกซงมความ

ตองการของตลาดหรอผบรโภคเปนหลก ลกษณะเมลดพนธคณภาพดควรเปนเมลดทมความบรสทธและ

สะอาด ตรงตามพนธ มเปอรเซนตความงอกสงและสมำเสมอ และปราศจากโรคทตดมากบเมลด

3.3 การเพาะเมลด มขนตอน ดงน ผสมวสดเพาะกลากรอกลงในตะกราพลาสตก หรอกระถาง แตการ

เพาะการผกเปนการคาควรปลกลงในถาดหลมเพอความสะดวกในการยายปลกของเกษตรกร การขนยาย และ

สะดวกในการนบจำนวนตนกลา จากนนทำเปนหลมเลก ๆ โรยเมลดพนธลงไปและกลบวสดปลกทบและนำ

ภาชนะเพาะกลาไปวางในทรมรำไร และรดนำทกวนๆ ละ 2 ครง เชา และเยน

3.4 การใสปยใหกบตนกลา เมอเมลดงอกแลวประมาณ 7-10 วนจงเรมใหปย ปยทใชอาจเปนปยเคม

สตรตาง ๆ ปยอนทรย และธาตรอง โดยใหตามความตองการของพชตามระยะการเจรญเตบโต

3.5 การขนสงตนกลา การขนสงตนกลานนทำไดโดยนำถาดหลมใสลงในกลองทมการแบงเปนชน

เหมอนลนชกทำใหสามารถวางถาดกลาไดหลายถาด

4. การผลตผกนอกฤด

การผลตนอกฤด คอ การปลกผกไมตรงกบฤดกาล ทำใหมผกบรโภคตลอดป หรอเปนวตถดบสง

โรงงานแปรรปไดตามเวลาทตองการ การปลกผกนอกฤดสวนใหญทำในผกเขตหนาว เชน พรกหวาน ผกสลด

10

เปนตน ในการปลกผกนอกฤดจะตองมการปรบสภาพแวดลอมใหเหมาะสมกบการเจรญเตบโต และออกดอก

ตดผลของผกชนดนน

4.1 ความสำคญของการผลตผกนอกฤด

การผลตพชในชวงทมความตองการตลาดแตปรมาณการผลตสงเกนความตองการของตลาดจะสงผล

ใหผลผลตลนตลาด ราคาตกตำ หากสามารถผลตผกในชวงทไมมผลผลตลานตลาดกจะสามารถทำใหขาย

ผลตผลไดในราคาสงสรางรายไดใหแกผผลตไดเปนอยางมาก

4.2 วธการผลตผกนอกฤด สามารถแบงไดเปน 3 วธ ดงน

4.2.1 การผลตผกนอกฤดกาลโดยอาศยปจจยธรรมชาต สามารถแบงไดดงน

การผลตผกนอกฤดโดยการเลอกแหลงปลก ควรปลกในพนททมอณหภมชดเจน เชน การผลต

ผกกาดหางหงส พรกหวาน ผกสลดบางชนด กะหลำดาว ปวยเหลง ผกกาดหอม เปนตน ดงนนหากตองการ

ปลกผกเหลานในชวงฤดรอนของประเทศไทยควรจะเลอกพนทปลกทมอากาศเยน เชน บนดอยสง หรอบน

ภเขาสง จงจะสามารถผลตผกในชวงนอกฤดกาลผลตได นอกจากนการผลตผกนอกฤดโดยวธนยงสามารถใช

การเลอกสายพนธทเหมาะสม ผกหลายชนดตองการอากาศหนาวเยนในการเจรญเตบโตการผลตผกเหลาน

ในชวงฤดรอนจงถอเปนการเพมรายไดใหกบปลกผกเปนอยางด ดงนนการคดเลอกสายพนธทมความทนทาน

ตอสภาพอากาศรอนกสามารถทำใหสามารถปลกผกนอกฤดได เชน กะหลำปล บรอกโคล ซงปจจบนสามารถ

ผลตในชวงทมอากาศไมหนาวเยนได

4.2.2 การผลตผกนอกฤดกาลโดยวธทางเขตกรรม สามารถทำไดโดยการจดการการผลต การ

ปฏบตเพอการผลตนอกฤดในกรณทเปนผกทรบประทานตนและใบ เชน ผกช ผกกาดชนดตาง ๆ สามารถทำ

ไดแตตองเขาใจลกษณะการเจรญเตบโตของผกทจะนำมาผลตนอกฤด เชน การผลตผกกาดขาวปลตองการ

อากาศเยนในการหอปล การตดเครองปรบอากาศกถอวาเปนการลงทนทไมคมคา แตถาเปนการผลตผกชในฤด

ฝนเปนเรองททำไดยากเนองจากผกชมใบบางเมอไดรบการกระแทกจากเมดฝนทำใหเกดความเสยหายไดงาย

ผลผลตผกชในชวงนจงมนอยทำใหมราคาสงดงนนการผลตผกชนอกฤดทำไดโดยปลกผกชในโรงเรอน หรอโดย

การใชหลงคาพลาสตกคลมปองกนฝนจงอาจเปนการลงทนทพอทำได การผลตผกนอกฤดไมสามารถทำไดกบ

ผกทกชนดเนองจากการผลตผกนอกฤดตองใชวธการดแลรกษาทแตกตางออกไปขนอย กบลกษณะการ

เจรญเตบโตของผก นอกจากนยงสามารถผลตผกนอกฤดกาลโดยใชสารเคม สำหรบผกกนตนหรอกนใบ

ไดแก ผกกาดขาวปล ผกกาดเขยวปล กะหลำปล ผกกาดหางหงส เปนตน ผกเหลานเปนผกทมถนกำเนดอยใน

เขตหนาวการใชสารเคมเขามาชวยในการปลกนอกฤดกาลไดโดยใชสารในกลมสารชะลอการเจรญเตบโตได

หลายชนด เชน คลอมควอทคลอไรด แดมโนไซด เปนตน สารนจะทำใหใบหนาขนสงผลใหทนรอนไดมากขนใน

ผกทมการหอหว เชน ผกกาด กะหลำปล การใชสารเคมกบผกกนผล ผกกนผลบางชนดเชน สกลมะเขอ

สารเคมทชวยทำใหพชสกลมะเขออยางเชน มะเขอเทศตดผลเพมขนในฤดรอนคอ สารออกซนซงจะชวย

ทดแทนการผลตออกซนทไดจากเมลดและมผลทำใหรงไขขยายขนาดกลายเปนผลไดโดยไมมการผสมเกสร

11

4.2.3 การประยกตวธการตาง ๆ เพอการผลตผกนอกฤด การผลตผกนอกฤดมวธการหลายวธ

ซงในการผลตผกนอกฤดแตละชนดไมจำเปนทจะตองใชวธการเดยวผ ผลตสามารถนำวธการตาง ๆ มาใช

รวมกนได แตผปลกจะตองทราบปจจยทมตอการผลตผกเปนอยางด เพอใหสามารถพจารณาโอกาสทจะ

ประสบความสำเรจในการผลตผกนอกฤดทมคณภาพ และประสทธภาพตอไป

หลงจากอานสาระสำคญของตอนท 3.1 นแลว โปรดศกษารายละเอยดของเนอหาสาระในเอกสาร

การสอนชดวชาหนวยท 3 ตอนท 3.1 และประกอบกจกรรมระหวางเรยนตามทกำหนดไวทายเอกสารการ

สอนชดวชาแตละเรองในตอนท 3.1

12

กจกรรมท 3.1.1

ปจจยทมผลตอการเจรญเตบโตของผกสามารถแบงไดเปนอยางไร


การเพาะกลาผกเปนการคามขอดอยางไร


1. ผกทนยมนำมาผลตเปนผกนอกฤดในประเทศไทยไดแกผกประเภทใด 2. การทำผกนอกฤดสามารถทำไดอยางไร

หลงจากประกอบกจกรรม 3.1.1-3.1.3 แลว โปรดตรวจสอบคำตอบจากแนวตอบทกำหนดไวทาย

หนวยท 3 ในคมอการศกษาเลมน

13


เทคนคในการผลตพชสวนประดบ


หวเรอง

3.2.1 ปจจยการผลตทเกยวของกบการผลตพชสวนประดบ

3.2.2 การบงคบทรงพมไมดอกกระถาง

3.2.3 การทำไมดดไทย และการดแลรกษาไมดด

3.2.4 การทำไมแคระ และการดแลรกษาไมแคระ

3.2.5 หญาสนาม และการดแลรกษา

แนวคด

1. ปจจยทการผลตทเกยวของกบการผลตพชสวนประดบสามารถแบงไดเปน 2 ปจจยใหญคอ ปจจย

ภายใน ไดแก ปจจยทางดานพนธกรรม และปจจยภายนอก ไดแก ดน นำ ธาตอาหาร แสงแดด

อณหภม ความชน และลม

2. การบงคบทรงพมไมดอกกระถางมวธการทนยมทำโดยทวไป คอ การเดดยอด และการใชสารเคมฉดพนไปททรงพมของไมดอก

3. ไมดดไทย หมายถง การนำพนธไมทมลกษณะ คณภาพของตนไม เชน เนอไม ตน กง ใบ ท

เหมาะสมตอการดดแปลงตดแตงใหไดรปรางตามวตถประสงคของผดดหรอมลกษณะตามแบบท

ตองการ พนธไมทนยมนำมาทำไมดดมหลายชนด เชน ตะโก ขอย มะขาม มะนาวเทศ เปนตน

4. ไมแคระ หมายถง ศลปะการยอสวนของตนไมใหญ และตนไมทมขนาดเลกโดยมกงกานสาขา และทรงพมหเหมอนกบตนไมทเจรญเตบโตตามธรรมชาต

5. การผลตหญาสนามมขนตอนในการผลตเรมจากการเตรยมพนท การดำหญา การใสปย และการใหนำ การเกบเกยว และการขนสงหญาไปยงผซอโดยใชรถบรรทกหรอรถกระบะ



1. อธบายปจจยการผลตทเกยวของกบการผลตพชสวนประดบ 2. อธบายการบงคบทรงพมไมดอกกระถางได 3. อธบายการทำไมดดและการดแลรกษาไมดดได 4. อธบายการทำไมแคระและการดแลรกษาไมแคระได 5. อธบายเรองหญาสนามและการดแลรกษาหญาสนามได

14


เทคนคในการผลตพชสวนประดบ

สาระสำคญ

พชสวนประดบเปนพชทมความสวยงามสรางความเพลดเพลนใจ และความผอนคลายใหกบผทพบ

เหน คำวา พชสวนประดบในทนหมายถง ไมดอก ไมประดบ ไมพม และไมยนตนทมความสวยงาม มการปลก

เพอสรางอาชพหรอปลกเพอเปนการพกผอนหยอนใจ หรอถงปลกเพอการประดบตกแตง

1. ปจจยการผลตทเกยวของกบการผลตพชสวนประดบ

การผลตพชสวนประดบมปจจยทเขามาเกยวของ 2 ปจจยใหญ ๆ เชนเดยวกบปจจยในการผลตผก ซง

ประกอบดวย ปจจยภายใน ไดแก พนธกรรม และปจจยภายนอก ไดแก ดน นำ ธาตอาหาร แสงแดด อณหภม

ความชน และลม ซงแตละปจจยมรายละเอยด ดงน

1.1 ปจจยภายในทเกยวของกบการผลตพชสวนประดบคอ พนธกรรม ซงเปนตวควบคมการแสดงออก

ของพชสวนประดบ เชน สดอก การออกดอก ลกษณะทรงพม เปนตน

1.2 ปจจยภายนอก สงแวดลอมเปนปจจยหนงทมความสำคญตอการผลตพชสวนประดบเชนเดยวกน

ปจจยภายนอกทจะกลาวถงประกอบดวย แสง อณหภม ความชน ลม ธาตอาหาร และมลพษ

1.2.1 แสง เปนปจจยหลกในการเจรญเตบโตของพชเนองจากเปนปจจยหลกของการสงเคราะห

แสง แสงทมความสำคญตอการผลตพชสวนประดบสามารถแบงได 3 ดาน ดงน

1) ความเขมของแสง พชสวนประดบแตละชนดมความตองการความเขมแสงทแตกตาง

กน เชน กลวยไม คลา เฟน เปนพชทตองการความเขมแสงตำ สวนแพงพวย พทเนย ปาลม เปนพชทตองการ

ความเขมแสงสง ความเขมแสงจะมความแตกตางกนไปตามฤดกาล เชน ฤดหนาวและรอนมความเขมแสง

มากกวาฤดฝนเพราะฤดฝนมเมฆมาก พชสวนประดบตามความตองการความเขมแสงสามารถแบงไดเปน 4 ชนด

ดงน พชทตองการความเขมแสงตำ พชทตองการความเขมแสงปานกลาง พชทตองการความเขมแสงสง หรอพช

กลางแจง และพชทขนไดในชวงแสงกวาง

2) คณภาพแสง หมายถง ความยาวคลนแสง ซงมผลตอการเจรญเตบโตของพชซงคณภาพ

แสงทแตกตางกนกสงผลทำใหพชมการเจรญเตบโตทแตกตางกนดวย

3) ชวงแสง หมายถง ระยะเวลาของแสงในแตละวน ซงจะมความแตกตางกนตามฤดกาล

เชน ในฤดหนาวจะมกลางวนสน กลางคนยาว ซงความยาวชวงแสงทแตกตางกนจะสงผลตอการออกดอกของ

พชสวนประดบได เราสามารถแบงพชสวนประดบตามความตองการชวงแสงได 3 กลม ไดแก พชวนสน พชวน

ยาว และพชทไมตอบสนองชวงแสง

1.2.2 อณหภม พชแตละชนดมความอณหภมทมความแตกตางกนซงจะมผลตอการเจรญเตบโต

ของพชตงแตกระบวนการงอกจนถงออกดอกใหผลผลต อณหภมทสงผลตอการเจรญเตบโตของพชแบงไดเปน

อณหภมในอากาศและอณหภมดน อณหภมท มผลตอการดดนำและธาตอาหารของพชคอ อณหภมดน

15

อณหภมกลางวนและกลางคน อณหภมทมบทบาทตอการกระต นการเกดตาดอกในไมดอกบางชนด คอ

อณหภมในเวลากลางคน

1.2.3 ความชนและลม มผลตอการคายนำของพชเนองจากถามลมแรง อากาศแหง หรอความชน

สมพทธตำจะทำใหพชมการคายนำมากกวาลมสงบหรออากาศนง ทำใหตนพชเหยวได หรอถามการปลกตนไม

ใหมโดยเฉพาะไมยนตนหากปลกในทลมแรงจะทำใหตนไมมการคายนำมากทำใหไมสามารถสรางใบ แตหาก

ตองการปรบความช นและลมสามารถทำไดโดยอาจมการสรางโรงเรอนท สามารถปองกนลม และเกบรกษา

ความชนไดแตจะตองเลอกใหเหมาะกบพนทและสามารถระบายอากาศไดดดวย นอกจากการใชโรงเรอนแลวอาจ

มการสรางแปลงพนหมอกกลางแจงเพอรกษาความชนในการเพาะชำและพกตนไม การปลกพชเปนแนวกนลม

และการใหนำแบบฝนโปรยโดยใหสปรงเกอรเพอเพมความชนในอากาศ

1.2.4 ธาตอาหาร ธาตอาหารทใหแกพชสวนประดบสามารถใหแกพชไดในรปของปยสามารถ

แบงได 2 ชนด คอ ปยอนทรย ไดแก ปยคอก ปยหมก และปยอนนทรย เปนปยทไดจากการสงเคราะหโดย

กระบวนการทางเคม จากแรหน หรออนนทรยสาร บางทเรยกวา ปยวทยาศาสตร หรอปยเคม การใหธาต

อาหารแกพชสวนประดบสามารถแบงได ดงน

1.2.5 มลพษ ทเกยวของกบการปลกพชสวนประดบสามารถแบงไดเปน 2 ประเภทใหญๆ คอ

มลพษทางอากาศ ไดแก ฝน กาซซลเฟอรไดออกไซด กาซไนโตรเจน กาซเอทธลน และกาซโอโซน ลวนมผล

ตอการเจรญเตบโตของพช เชน ฝนทไปเกาะและสะสมบนใบจะทำใหพชมอตราการสงเคราะหแสงทนอยลง

สวนกาซตาง ๆ กมผลทำใหพชไดรบอนตรายเชนเดยวกน โดยกาซซลเฟอรไดออกไซดทำใหเกดฝนกรด

ไฮโดรเจนฟลออไรดถาพชไดรบมากเกนไปจะทำใหใบขอบใบแหงตาย กาซเอทธลน ทำใหเกดการรวงของใบ

ดอก กลบดอก และกาซโอโซน ทำใหพชมใบเปนจดลาย และสซด มลพษทางนำ ไดแก ของเสยตามโรงงาน

อตสาหกรรม หรอจากบานเรอน เชน สงกะส ตะกว สารเหลานถาพชไดรบในปรมาณมากจะทำใหมการ

เจรญเตบโตผดปกต มรปรางบดเบยว ซงพชมกไดรบสารพษเหลานมากบนำทใหกบพช

2. เทคนคในการบงคบทรงพม

การบงคบทรงพงไมดอกไมประดบเปนสงทมความสำคญอยางหนงโดยเฉพาะการนำไมดอกไมประดบ

มาใชในงานจดภมทศนซงตองมการคดเลอกทมความสวยงามตรงกบความตองการของนกออกแบบการบงคบ

ทรงพมไมดอกกระถางใหมรปทรงตามความตองและมดอกบานพรอมกนจำนวนมากซงประโยชนอยางมากใน

งานงานภมทศนการบงคบทรงพมไมดอกทนยมใชโดยทวไปม 2 วธ คอ การเดดยอด เปนการทำใหตนไมดอกม

การแตกทรงพม ออกดอกมากขน และทำใหดอกบานพรอมกนทละหลายๆ ดอก ทงยงสามารถควบคมความส.

ตนไดดวย วธนเปนวธทนยมมากทสดเนองจากเปนวธทสะดวก และประหยดคาใชจาย การใชสารชะลอการ

เจรญเตบโต เปนสารททำใหไมดอกมการเจรญเตบโตลดลงจากปกต แตสามารถออกดอกไดตามปกต เพยงแต

ขนาดของตน และทรงพมมขนาดทเลกลงทนตอสภาพแหงแลงไดด ใบมสเขยวเขมขน สารชะลอการเจรญเตบโต

พชทนยมใช เชน คลอรมควอท ใชกบตนครสมาส เบญจมาศ ดาวเรอง เปนตน เอส เอ ด เอช ใชกบ เบญจมาศ

16

โบรวาเรย บานชน พทเนย แอนซมดอล เปนสารทมประสทธภาพในการลดความสงโดยไมสงผลเสยตอคณภาพ

ใบและดอก ใชไดผลกบไมดอกเกอบทกชนด และพาโคบวทาโซลเปนสารทลดความสงของตนไมดอก

3. การทำไมดดไทยและการดแลรกษาไมดดไทย

ไมดดไทย หมายถง การนำพนธไมทมลกษณะ คณภาพของตนไม เชน เนอไม ตน กง ใบ ทเหมาะสม

ตอการดดแปลงตดแตงใหไดรปรางตามวตถประสงคของผดดหรอมลกษณะตามแบบทตองการ พนธไมทนยม

นำมาทำไมดดมหลายชนด เชน ตะโก ขอย มะสง มะขาม มะนาวเทศ ชาฮกเกยน ชาดด โมก มะขาม เฟองฟา

เชอรรไทย

3.1 การเลอกตนไมเพอใชทำไมดด พนธไมทจะนำมาทำไมดดควรมคณสมบต ดงน พนธไมทมรปทรงงามตามธรรมชาต มการแตกกงและลกษณะตนทสวยพอทจะนำมาดดแปลงได

งาย เปนไมทมแกน กงเหนยว ทนตอการถกทรมาน และมใบขนาดเลกเหมาะสมกบหนหรอทรงตน เปนไมท

กำลงเจรญเตบโตด หากตองการใหดดงายเสรจเรวมกจะเลอกไมทมอายไมมากแตเปนไมทมอายยน สามารถ

เจรญเตบโตไดดทงในทรมและกลางแจง สามารถในการทรงตวตามทตองการดด ตดแตงโดยไมเปลยนแปลง

งาย โตชา ควรเปนไมปาพนเมองเนองจากทนตอสภาพแวดลอมไดด หางายในทองถน และเจรญเตบโตไดใน

สถานทจำกด เชน กระถาง

3.2 อปกรณท ใชทำไมดด มดงน กรรไกรตดก ง ใชในการตดก งหรอตนไมท ขนาดไมใหญมาก

จนเกนไป เลอยตดเหลก เปนอปกรณทใชตดกงเชนเดยวกน เชอกฟาง ใชในการเหนยวรงกงเพอบงคบทศทาง

หนและกงซงเหมาะกบการดงรดกงทใชเวลาไมนาน ไมงาม ใชคำเพอยกปรบระยะสงตำหรอคำยน เพอจด

ชองไฟของกงและชอใบ ไมงามทใชควรมหลายขนาดตามความยาวของกระโดงทจำเปนตองใช ลวด ควรเลอก

ลวดทมความเหมาะสมกบขนาดของกงทตองการจะมดรง ใชแทนเชอกฟางเนองจากเชอกอาจผงาย และคมตด

ลวด ใชพนและตดลวดใหบงคบหนใหไปในทศทางทเราตองการ

3.3 การเตรยมตนไมเพอใชดด การปลกและดดไม ควรเรมจากการหาไมทเขาลกษณะ ดงน 3.3.1 ไมประจวบปา เปนไมทอยในปา หรอทายไรปลายนา มทาทางทลงตว หรอนำมาดดเพยง

เลกนอยกไดไมดดทมความงามตามความตองการ ใชระยะเวลาในการดดสน หรอ

3.3.2 ไมประจวบหน เปนไมทมการปลก หรอไมปา หรอไมในทใดกตามทเวลาดดตองใชการตดแตงสรางหนตอเตมมากจงกลายเปนไมดดทมความงามตามตองการ อาจใชระยะเวลาประมาณ 3 ป หรอ

3.3.3 ไมวชา เปนไมทลดกงออกหมดและตดทอนเหลอเปนทอนโดด ๆ เพอสรางหนเองทงหมด ใชระยะเวลานานกวาจะทำสำเรจ หากทำใหเสรจสมบรณอาจใชเวลามากวา 5 ป

หลงจากทไดไมทตองการนำมาดดแลว ยายตนไมจากแหลงปลกมาลงดนโดยกอนปลกควรตดรากทม

ขนาดใหญออก ลดใบออกใหหมด รอจนตนไมเรมผลใบใหม เรมเจรญเตบโตจงเรมดดหรอตด

3.4 การทำไมดด การทำไมดดมขนตอนในการทำเรมจากการตด การดด การปดกระหมอม การสราง

หนและการทำชอใบ ซงแตละขนตอนมรายละเอยด ดงน

17

3.4.1 การตด เปนขนตอนแรกของการทำไมดด ซงการตดเปนการกำหนดความยาวของหน เมอ

ไดขนาดหนตามตองการ และกระโดงเรมแตกเตรยมใชในการดดจงเรมขนตอนการดดตอไป

3.4.2 การดด เปนการทำใหไมเกดความโคงงอไปในทศทางทตองการ สามารถทำไดหลายวธคอ

การใชกอนหนหรอวสดทมนำหนกไปผกบนกงทตองการดด และการใชลวดขนาดเหมาะสมบงคบดดกง

3.4.3 การปดกระหมอม เปนการตดตนไมในสวนทตองการแลวรอใหกระโดงใหมแตกออกมา

จากนนนำเอากระโดงทมลกษณะดกลบมาในทศทางเดม ใหมลกษณะทบไปทบมา

3.4.4 การสรางหน ไมดดทนยมกนตองมกงและหนทเรยว กงทมความสวยงามตองตดทำหลาย

ครงใหหกงอไปจนกวาถงชอใบ จงจะไดกงเรยว หากไมมการตดทอนบางจะไดกงทดไมสวยงาม การดดกงใหไป

ทศทเราตองการตองบงคบกระโดงใหอยในทศตรงขามเพอใหกงแขงแรงไมฉกขาดเมออายมากขน

3.4.5 การทำชอใบ ไมดดทดควรมชอใบทเกดจากการตดซำ ๆ กนหลายครง จนมยอดแตก

ออกมาอยางหนาแนนเปนกอนกลมตามทรงนยมทปลายกง รปทรงชอใบทนยมในการทำไมดดมอย 2 ลกษณะ

คอ ทรงแปน และทรงบาตรควำ

3.5 กระถางของไมดด ในการปลกไมดดสงทสงเสรมใหไมดดมความสวยงาม และเพมคณคาแกไมดด

คอ กระถางท นำมาปลกไมดด การเลอกกระถางโดยท วไปมกเลอกใชกระถางเคลอบสลายครามทผาน

กระบวนการเผาเคลอบเปนอยางด สงทสำคญทสดในการเลอกกระถาง คอ ความสงของกระถางซงจะมสวน

เสรมหรอเนนใหไมดดมความโดดเดน

3.6 การดแลรกษา ไมดดนนสามารถแบงไดเปน 2 ระยะ ดงน

3.6.1 การดแลรกษาระหวางการดด ระยะนเปนระยะทตองมการดแลเปนพเศษ เนองจากเปน

ชวงทไมมการปรบตว ในชวงนไมมความจำเปนทจะตองเรงใหไมมการเจรญเตบโตมากจนเกนไป การใหนำควร

ใหนำวนละครง การใหนำมากเกนไปจะทำใหรากเนา หรอเกดการเขาทำลายของเชอราได

3.6.2 การดแลรกษาหลงจากเปนไมดดสมบรณแลว ควรมการใหนำอยางสมำเสมอตามความ

ตองการของพชแตละชนด และควรมการพนละอองนำใหกบพมใบ กง หน และลำตน บอย ๆ โดยเฉพาะในตอน

เชาเพอทำความสะอาด และใหความชมชนตอพมใบ กง และเปลอกตน ไมควรใหปยเคมกบไมดดเนองจากจะทำ

ใหไมดดเตบโตเรวกวาปกต อาจเกดการเจรญเตบโตทผดรปไดงาย แตควรใสปยคอกทก ๆ 6 เดอน

4. การทำไมแคระและการดแลรกษาไมแคระ

ไมแคระ หรอ บอนไซ หมายถง ศลปะการยอสวนของตนไมใหญ และตนไมท มขนาดเลกโดยม

กงกานสาขา และทรงพมหเหมอนกบตนไมทเจรญเตบโตตามธรรมชาต ปลกลงในภาชนะทมขนาดแบนหรอ

เลกเหมาะสมกบลำตน

4.1 ลกษณะของไมแคระทดและพนธไมทนำมาไมแคระ

ลกษณะของไมแคระทดตองเรมจากโครงสรางของตนไมทสามารถหาไดจากธรรมชาต หรอจาก

ศลปะทเกดขนโดยมนษย ซงโครงสรางทดของตนไมประกอบดวย

18

ราก หมายถง รากทอยบนผวดนซงจะตองมสนรากแผรอบโคนตนมสดสวนสมดลกบตนและเสรม

ใหไมแคระมความสวยงาม และบอกถงความเกาแกและมอายนาน

โคนตน ตองมขนาดใหญแลวไลขนาดเลกลงเรอย ๆ ไปจนถงปลายยอด

ลำตน มลกษณะตรง คดงอ หรอบดกได แตตองสวยงาม และมผวทบงบอกความเกาแกสงเกต

จากเปลอกและผวของตนไม

ตำแหนงกง ไมแคระทดจะตองมตำแหนงกงตามเกณฑลกษณะของไมแคระแตละประเภท แตท

สำคญ คอ กงท 1 ตองมขนาดใหญกวากงอน สวนกงตอ ๆ ไปตองมสดสวนของความใหญลดหลนกนไปจนถง

ปลายยอด

รปทรงไมแคระ โดยทวไปแลวไมแคระประเภททรงตนหรอตนเดยวจะมรปทรงเหมอนกบรป

สามเหลยม

พนธไมทนยมนำมาทำไมแคระทสามารถหาไดในประเทศไทยซงอาจไดมาจากการเพาะเมลด ตอนกง ปก

ชำ การเสยบยอด หรออาจขดตอมาจากไรนา ซงพนธไมแคระทนยมปลก เชน ตะโก ตะโกนา มะสง ขอย ไทร โพธ

เกรดปลาหมอ พดปา มะขามไทย มะขามเทศ มะนาวเทศ โมก มะเดอ ชาฮกเกยน และเฟองฟา เปนตน

4.2 ภาชนะทปลก ตองมความเหมาะสมและไดสดสวนกบไมแคระแตละตนเนองจากภาชนะปลกจะ

ชวยเสรมใหไมแคระสวยและเดนขน

4.3 วสดและอปกรณทใชทำไมแคระ ตองมเครองมอในการจดทำและเปนสงจำเปนทผปลกเลยงตองมซงวสดและอปกรณทใชปลกเลยงไมแคระมดงน กรรไกรตดกง ใชสำหรบตดกงทมขนาดไมใหญ และใช

เลมราก กรรไกรปลายแหลม ใชตดกงทมขนาดเลก หรอตดกงทไมจำเปนออก เลอยแบบพบเกบหรอเลอยโคง

ใชตดกงกาน ราก ลำตน ทไมสามารถใชเครองมออนตดได คมตดลวด ใชตดลวดทนำมาพนกง ลวด นำมาใช

จดไมแคระและควรเปนลวดอะลมเนยมทไมแขงมาก พนกงไดงาย กระถาง ในระยะแรกของการปลกไมแคระ

ควรใชกระถางดนเผาทมขนาดใหญเพอใหตนไมเจรญเตบโตไดเตมท หลงจากทแตงจนไดรปทรงแลวจงยายไป

ปลกในกระถางทมขนาดพอเหมาะ ดนปลก ตองเปนดนรวน เกบความชนไดด ตะแกรงรองกนกระถาง ใชปดร

กระถางเพอใหนำผานไดสะดวก

4.4 วธการปลกไมแคระ ไมแคระทไดจากปาทตองขดลอมออกมาตองมความระมดระวงเปนพเศษเนองจากตนไมจะถกตดรากแกวจงตองอาศยรากฝอยเพยงอยางเดยวในการหาอาหาร ดงนนในการขดลอมไม

เหลานจงตองมความระมดระวงมาก การขดควรขดใหมตมดนขนาดใหญ หนา และตองระวงไมใหตมดนแตก

ไมทไดจากปาจะนำมาปลกในกระถางชำกอน โดยกอนปลกจะตองคอยๆ เอาดนออกทละนอยจนบางจากนน

จงปลกในกระถางชำซงมวธคอ เตรยมกระถางทมขนาดใหญใหมความกวางมากแตความลกปานกลางจากนน

วางตะแกรงอะลมเนยมทกนกระถาง ใสดนทผสมใหมความสงประมาณครงหนงของกระถาง นำตนไมทลอตม

แลววางลงกระถางใหลำตนดสวยงาม กลบโคนตนแตไมกลบสนรากทโชวอยเหนอดน รดนำใหชมหลงปลก

เสรจ หรออาจใชสารเรงรากผสมนำรดเพอชวยใหรากออกใหมเรวขน และนำตนทปลกเสรจแลวไปวางในทท

อากาศถายเทสะดวก และมแดดรำไร

19

4.5 การแตงรปทรง การตดแตงรปทรงไมแคระเปนขนตอนทมความสำคญและความยากมากเปน

ขนตอนททำหลงจากปลกไมลงกระถางชำแลวแลวประมาณ 2-4 เดอน ขนกบความเจรญเตบโตของกงกานสาขา

ของไม ซงมขนตอนดงน

4.5.1 เลอกตำแหนงกงของไมแคระโดยเลอกตำแหนงกงท 1 และ 2 และเลอกตำแหนงอนจนถง

กงทจะดดเปนยอด โดยเรมแรกจะปลอยใหไมแคระเจรญเตบโตเตมท จากนนเลอกกงทตองการไว ตดกงทไม

ตองการออก และเลยงกงใหขนรป

4.5.2 นำลวดมาพนกงแตละกงใหขนาดของลวดพอเหมาะกบกง และดดใหกงอยในตำแหนงท

สวยงาม สวนกงยอดกดดขนเปนยอด การพนลวดควรพนใหกงมมม 45 องศา ไมควรพนลวดใหหางเกนไป

และแนนเกนไป และตองไมพบลวดเปนรปกากบาท นำลวดออกจะทำเมอลวดเรมจะฝงลงในเนอไมและคลาย

ลวดออกเลยงกงใหมขนาดใหญเหมาะกบลำตน

4.5.3 หลงจากทเลยงกงใหมขนาดใหญและเหมาะสมกบลำตนแลวใหตดกงทเลยงไวใหสนเขามา

แลวตดใบออก จากนนเลยงตอไปไมนานกจะมการแตกกงแขนงออกมา

4.6 การดแลรกษาไมแคระ เหมอนกบการดแลรกษาพชสวนประดบทวไป ดงน 4.6.1 การใหนำ ตองรดใหนำชมเนองจากภาชนะทใชกนตนกวาภาชนะปลกทวไปวนละ 2 ครง

4.6.2 การพนสารเคมกำจดศตรพช ถอวาเปนเรองทมความสำคญเนองจากไมแคระมกง และทรงพมทแนนทบ อกทงไมแคระบางชนดมกถกแมลงกดกนใบออน ดงนนจงตองหมนตรวจดโรคและแมลงทเขา

ทำลายไมแคระอยางสมำเสมอ

4.6.3 การใหปยโดยทวไปใหปย 3 เดอนตอครง ปยทใช ไดแก ปยคอก หรอมลสกรตากแหง

4.6.4 แตงรปทรงใหคงทและสวยงาม เนองจากไมแคระจะมการแตกกงใหมอยเสมอทำใหเสยรปทรงตนจงควรตกแตงรปทรงใหคงท และสวยงามอยตลอดเวลา

4.6.5 เมอใบไมแคระแกใหตดใบออก โดยสงเกตจากสใบ ควรใชนำทำความสะอาดลำตนและกงโดยใชแปรงสฟนจมนำลางลำตน และกง ใหสะอาด

4.6.6 ควรเปลยนกระถางปละ 1-2 ครง เนองจากกระถางทใชปลกมกนตนประกอบกบไมแคระม

การเจรญเตบโต และมการแตกกงกาน และรากจำนวนมาก จงตองมการเปลยนกระถางและซอยรากเดมออกบาง

ซงการเปลยนดนทำโดยนำดนเกาออกไปประมาณ 1/3 แลวจงเตมดนใหมลงกระถางเดม

5. การเตรยมหญาสนามเพอการจดภมทศนและการดแล

หญาสนามเปนพชทมลกษณะการเจรญเตบโตตดตอกนเปนแผนคลมดนแนน ลำตนประสานกนทงใต

ดนและบนดน มความทนทานตอการเหยยบยำและการตดตำไดด ใบใหความเขยว และความนม

หญาสนามเปนพชททำใหเกดความสวยงามรมรน และเปนประโยชนตอมนษย ปจจบนสภาพสงคมม

ความเครยด ดงนนความตองการในการพกผอนหยอนใจจงเปนสงทมนษยในยคปจจบนตองการ หญาสนามถอ

ไดวาเปนสวนหนงททำใหมนษยไดพกผอน และสรางความสวยงามใหกบสถานทตาง ๆ นอกจากนยงนำมา

สรางสนามกฬา เชน ฟตบอล กอลฟ เปนตน ใชในการปองกนการพงทลายของดนในบางพนทมความลาดชน

20

และทำใหเกดการสรางงานผลตหญาจำหนายสรางรายได นอกจากอาชพปลกหญาขายแลวยงมอาชพอน ๆ ทม

ความเกยวของกบหญาสนามดวย เชน ผขายอปกรณและเครองมอทเกยวกบการผลตหญาสนาม และอปกรณ

ตาง ๆ ทเกยวของกบการจดสวน

5.1 การผลตหญาสนามเพอการจดภมทศน มขนตอนดงน 5.1.1 การเตรยมพนท หรอทเรยกวา การทำเทอก พนทปลกหญาสวนใหญเปนพนททใชปลก

ขาวมากอนจงตองมการปรบพนทโดยทำรองนำและกนคนดนรอบพนท เพอปองกนนำทวมและสะดวกในการ

ระบายนำ จากนนใชลกกลงอดดนใหแนนสลบกบรดนำเพอใหดนแขงตวเรว ปรบหนาดนใหเรยบ

5.1.2 การปลกหญา หรอ ดำหญา นำพนธหญาทเตรยมไวฉกเปนชนๆ ขนาดพอเหมาะวางแปะลงบนพนดนจากนนใชนำเลนฉดทบเพอชวยใหหญาออนสามารถทนแสงแดดและเตบโตตอไปไดจากนน

ประมาณ 1-2 วน ใหลกกลงบดทบใหรากตดอกครง

5.3 การดแลรกษา

5.3.1 การใหนำ ควรรดนำทกวน คอ เชา และเยน การใหนำอาจใชสายยางรด หรอใชการใหนำ

แบบสปรงเกอร

5.3.2 การใหปย ใหปยสปดาหละ 2 ครง ขนกบความเหมาะสม ปยทใชเปนปยยเรยเพยงอยาง

เดยวเนองจากตองการเนนการเจรญเตบโตดาน ตน และใบ

5.3.3 การตดใบหญา เมอตนหญามอายประมาณ 10 วน ใหตดใบครงท 1 พรอมใสปย หลงจาก

นนใหสงเกตดใบวายาวหรอไมถายาวกใหตด 3 ครง ในระยะเวลา 45 วน

5.2 การเกบเกยว ทำไดหลงจากทปลกหญาไปแลวประมาณ 40 วน ในการเกบเกยวจะใชสกตดแนวหญาเปนแผน

50 × 100 เซนตเมตร

5.2.1 การแซะ ลอก และพบแผนหญา หลงจากตดแผนหญาแลวลอกแผนหญาออกเปนแผน และพบเขาหากนโดยแบงเปน 3 สวน ทำใหสะดวกตอการขนยาย และสะดวกตอการปหญา

5.2.2 การกองแผนหญา หลงจากทพบหญาแลวนำหญามากองเปนแนวตง โดยไมใหสงเกนไปเพราะจะทำใหกองหญาลม

5.2.3 การขนสง ใชรถบรรทกสบลอ หกลอ และรถกระบะ ขนไปขายยงตลาดรบซอ 5.4 การดแลรกษาหญาสนาม

หลงจากทมการปหญาสนามลงไปทสนามแลวตองใหนำทก ๆ 2 ชวโมงเปนอยางนอย ตองระมดระวง

ไมใหชมเกนไป เพราะอาจทำใหหญาเนาได หลงจากทปหญาไปแลวประมาณ 2 สปดาห ควรตดหญาประมาณ

12-14 วนตอครง การตดหญาตองตดในขณะทหญาแหงไมเปยกนำ




21


ปจจยการผลตพชสวนประดบประกอบดวยอะไรบาง


วธการบงคบทรงพมของพชสวนประดบวธใดเปนวธทไดรบความนยมมากทสด


1. ไมดดไทยคออะไร 2. การทำไมดดมขนตอนการทำอยางไร


1. ไมแคระหมายถงอะไร 2. ขอควรระวงในการพนลวดใหกบไมแคระคออะไร

22


การปลกหญาสนามควรมการเตรยมพนทอยางไร



23


เทคนคทในการผลตไมประดบยนตน


หวเรอง

3.3.1 การตดแตงไมประดบยนตน

3.3.2 การขดลอมไมยนตน

3.3.3 การทำศลยกรรมไมยนตน

แนวคด

1. การตดแตงไมประดบยนตนมวตถประสงค เพอตดแตงทรงพมทแนนใหเบาบางลง ตดแตงเพอใหตนไมเตยลง ตดแตงเพอใหออกดอกและผลผลตเพม ตดแตงเพอควบคมหรอสงเสรมการเจรญเตบโต

ตดแตงเพอใหไดรปทรงทตองการหรอรปทรงเทยม และตดแตงเพอชดเชยการสญเสยรากจากการ

ขดยาย การตดแตงมเทคนคพนฐานม 4 วธ ไดแก การเดดยอด ตดสาง ตดเตย และตดเลม

2. การขดลอมตนไมเรมจากการขดรอบโคนตนใหเปนเหมอนราง โดยใหมเสนผานศนยกลางตมไมนอยกวาเสนผานศนยกลางลำตน จากนนนำวสดปลกมาใสเพอเรยกรากเพอใหรากงอกหรออาจ

ใชฮอรโมนชวยเรงราก เมอขดลอมเสรจแลว จงคอยๆ ขดลอมเปนแนว ผลกตนใหเอนไปขางหนง

สอดกระสอบมวนทมวนปลายไวใตสดเอนกลบไปอกดานหนงแลวคลกระสอบออกหอตมดวยดน

แลวมดดวยเชอกปานอยางแนนนาเพอเตรยมขนยายตอไป

3. การทำศลยกรรมไมยนตนมวตถประสงคเพอการรกษาหรอแกไขสวนทเสยหาย และปองกนความเสยหายทจะเกดขนในอนาคต วธการทำศลยกรรมตนไมม 2 วธคอ การทำศลยกรรมแบบเปด

และการทำศลยกรรมแบบปด



1. อธบายการตดแตงกงไมประดบยนตนได 2. อธบายการขดลอมไมยนตนได 3. อธบายการทำศลยกรรมตนไมได

24


เทคนคทในการผลตไมประดบยนตน


ไมยนตนเปนไมทมความสำคญในการสรางความรมรน ทำใหรสกเหมอนอยใกลชดธรรมชาต ไมยนตน

จงเปนทนยมในการนำมาใชในการประดบตกแตงสวน เพอใหรมเงาแตไมยนตนเมออายมากขนอาจถกโรคและ

แมลงเขาทำลายจงจะตองมการดแลรกษาไมยนตนใหมความแขงแรง

1. การตดแตงไมประดบยนตน

ไมยนตน หมายถง พชทมลำตนตงตรงมลำตนเดยว ไมมการแตกกอจากโคนตน มความสงของตนอย

ระหวาง 4.5-12 เมตร หรอมความสงมากกวา 12 เมตร

1.1 วตถประสงคของการตดแตงกง ในเรองนจะกลาวถงการตดแตงกงไมยนตนทวไปทกชนดไมใชเฉพาะตนไมทใชประดบตกแตงเทานน การตดแตงกงตนไมโดยทวไปแลวมวตถประสงคหลกเพอตดใหทรงพม

เบาบางลง เพอใหตนเตยลง เพอใหออกดอกและผลผลตเพม เพอควบคมหรอสงเสรมการเจรญเตบโต เพอให

ไดรปทรงทตองการ เพอชดเชยการสญเสยรากจากการขดยาย

1.2 เครองมอทใชในการตดแตงกงตนไม ควรเลอกใชเครองมอทถกตองและเหมาะสมกบขนาดของ

กง และควรเปนอปกรณทมความคม และสะอาดปราศจากโรค ซงอปกรณตดแตงกงประกอบดวย กรรไกรตด

กง เลอยตดกง และบนได

1.3 เทคนคการตดแตงกง จะตองพจารณาดโครงสรางของตนไมใหรอบดานวากงสวนใดทจะตดออก

และควรลองนกภาพวาหลงจากตดแลวตนไมจะมลกษณะอยางไร ซงวธทดทสดในการพจารณากอนตดตนไม

คอ การศกษาลกษณะการเจรญเตบโต และการแตกกงของตนไมชนดนน

1.3.1 เทคนคพนฐานในการตดแตงกง ถาเปนตนไมขนาดเลกอาจใชนวเดดยอดไปจนถงการการตดกงไมขนาดใหญ การตดแตงกงมหลกเดยวกนคอ ตดเหนอจดงอก หรอ ตาของกงทจะแตกยอดใหม

ออกมา โดยทวไปแลวการตดแตงกงม 4 วธการหลกๆ ดงน

1) การเดดยอด วธการนเปนวธทจะชวยประหยดการตดแตงกงในอนาคตได การเดดยอดทกำลงออกจะทำใหกงทอยถดลงมาจะมการเจรญเตบโตออกมากอยางรวดเรวขน

2) การตดสางโปรง เปนวธททำกบตนไมทมทรงพมแนนจนแสงแดดไมสามารถผานเขาไปสวนอนของลำตน การตดสางควรตด ณ จดงอก เชน ตดชดกงใหญ ตดชดลำตน หรอชดดน

3) การตดใหเตย ทำโดยตดกงทางดงยอนลงไป ณ จดทไมมตาหรอกงแยก โดยเลอกจด

สงตำกตามตองการ หลกเลยงการตด ณ จดทไมมตาหรอกงแยก

4) การตดเลม การตดแตงแบบนเปนการแตงผวดานนอกลำตนใหเรยบหรอเปนรปตาง ๆ

สวนใหญเปนรวตนไม หรอไมตดทรง เชน มะขามเทศ ขอย ตะโก

25

1.3.2 วธการตด การตดกงหากเปนกงทมขนาดไมใหญมากสามารถใชกรรไกรตดไดควรตดให

แผลเฉยงเลกนอย การตดกงทมขนาดใหญมนำหนกทมอรบนำหนกไดควรใชเลอยตดกงโดยใหตดททองกงกอน

แลวตดดานบนใหหางจากลอยตดครงแรก เลอยจนกงหกเหลอแตตอแลวจงตดครงท 3 ชดลำตน วธการนจะ

ทำใหกงทถกตดไมหก และเปลอกลำตนไมฉกขาดเปนแผล

1.4 การขดลอมไมยนตน

การขดลอมตนไมเปนการขดเอาตนไมทปลกอยในดนแลวตองการยายปลกไปยงอกทหนงจะตองมการ

ขดลอมตนไมกอนเพอใหสามรถขนยายตนไมไปไดโดยทยงมชวตอย ซงการขดลอมตนไมนนการลอมตองขดให

ตมดนมขนาดใหญ แตจะมปญหาเรองนำหนกทใชในการขนยาย การทำตมดนใหมขนาดเลกจะไดเปรยบกวา

การทำตมดนขนาดใหญเนองจากมนำหนกเบา

วธการขดลอมตนไมและการตดแตงราก ขนตอนการขดลอมตนไมมขนตอน ดงน

1.4.1 ขดรอบโคนตนทตองการลอมใหเปนรางใหมเสนผานศนยกลางไมนอยกวา 6 เทาของเสน

ผานศนยกลางลำตน

1.4.2 ใสดนดผสมปยหมกอดแนนเพอใหรากงอกหรออาจใชฮอรโมนชวยเรงราก 1.4.3 เมอขดลอมเสรจแลว จงคอยๆ ขดลอมเปนแนว และตองระวงไมใหกระทบกระเทอนราก

มากนก

1.4.4 คอยผลกตนใหเอนไปขางหนงสอดกระสอบมวนทมวนปลายไวใตสดเอนกลบไปอกดานหนงแลวคลกระสอบออก

1.4.5 หอตมดวยดนแลวมดดวยเชอกปานอยางแนนนาเพอเตรยมขนยายตอไป 1.5 การยกและยายตนไม

การยกตนไมทมขนาดใหญนำหนกมากมกควรใชลวดสลงผกกบตนไมแลวยกดวยป นจน ใน

ตางประเทศจะมการสอดแผนไมไวใตตมดนสำหรบรบนำหนก แลวมดใหแนนตดกบแผนรองแลวจงยกแผนท

เปนตวรองรบ หากตนไมไมสามารถตงไดอาจใชนอตเจาะทะลลำตนแลวยดหรอยกจดนน จะทำใหตนไมไดรบ

ความบอบชำนอยกวาการเอาลวดสลงมดแลวยก การขนยายตนไมควรมการรวบกง กานและใบใหเรยบรอย

แลวคลมดวยตาขาย หรอพลาสตกเพอปองกนไมใหตนไมสญเสยนำจากลมแรงในขณะรถวง

2. การทำศลยกรรมตนไม

ตนไมขนาดใหญทพบเหนในปจจบนตองใชระยะเวลาในการเจรญเตบโตยาวนานกวาจะมาเปนตนไม

ขนาดใหญทเราไดเหนกน ตนไมนบวาเปนสงทมคณคาตอระบบนเวศและมคณคาทางใจตอผตนทรกธรรมชาต

อยากอยใกลชดกบธรรมชาตจงทำใหมการทำศลยกรรมตนไมทมขนาดใหญและมความเกาแกเพอเปนการฟนฟ

สภาพใหมความแขงแรง และรกษาหรอแกไขความเสยหายทเกดขน

26

2.1 หลกการทำศลยกรรมตนไม การทำศลกรรมตนไมสามารถแบงไดเปน 2 ประเภท คอ การทำศลกรรมเพอรกษาหรอแกไข

ความเสยหายทเกดขนแลว เชน โพรงผ ถกชน และ การทำศลกรรมเพอการปองกนความเสยหายทอาจเกดขน

ในอนาคต เชน กงตาย กงเปลอกฝงใน กงทยนยาว

2.2 วธการศลกรรมตนไม สามารถแบงตามการรกษาสภาพบาดแผลไดเปน 2 แบบ คอ

2.2.1 การทำศลยกรรมตนไมแบบเปด ดงน สกดเนอไมสวนทเปอย ผพง ทเปนแหลงสะสมของโรคและแมลงออกใหหมด จากนนพนหรอทาสารปองกนและกำจดโรคพชและแมลง เพอปองกนไมใหโรคและ

แมลงเขามาทำลายสรางความเสยหาเพมขนได ทาสบรเวณทมการดำเนนการโดยเลอกสทมความกลมกลนกบ

เปลอกไม

2.2.2 การทำศลยกรรมตนไมแบบปด มขนตอนการทำดงน สกดเนอไมสวนทผเปอยมโรคและแมลงออกใหหมด แตไมควรขดเอาเนอทผออกจนหมด และกนลกเขาไปในเนอไม ใหคอย ๆ ขดเบา ๆ หรอ

สกดเนอไมสวนทถกโรคและแมลงเขาทำลายออก จากนนใชสารปองกนและกำจดโรคพชและแมลงทาหรอฉด

พนในบรเวณบาดแผล จากนนจงนำลวดตาขายปดบาดแผล ฉาบปนปดทบในบรเวณปากแผล ตกแตงทาสใหม

ความกลมกลนกบสเปลอกไม




27


1. การตดกงไมยนตนมวตถประสงคเพออะไร 2. การตดแตงกงดวยกรรไกรควรตดบรเวณใด


ขนาดของตมดนทใชในการขดลอมมขนาดเทาใด


หลกการทำศลกรรมตนไมมอะไรบาง และแตละขอมรายละเอยดอยางไร



28


เทคนคทใชในการจดการไมผล


หวเรอง

3.4.1 การตดแตงกงไมผล

3.4.2 การผลตไมผลนอกฤด

3.4.3 การเสรมรากไมผล

แนวคด

1. การตดแตงกงไมผลมวตถประสงคเพอการตดแตงเพอตดกงเกาออก การตดแตงเพอเอากงทเปนสวนเกนและกงทไมตองการออก การตดแตงกงทเปนโรค เปนแผล และกงทผดปกตออก การตด

แตงเพอควบคมการเจรญเตบโต และการออกดอก การตดแตงเพอใหไดตนทมโครงสรางแขงแรง

วธการตดแตงกงม 3 วธ คอ ตดแตงแบบเบาบาง ตดแตงปานกลาง และตดแตงอยางหนก อปกรณ

ทใชในการตดแตงกงประกอบดวย กรรไกร เลอยตดกง และบนได

2. การผลตไมผลนอกฤดมวธการหลายวธ ไดแก การใชสารเคม การงดนำ การตดแตงกง และการควนกงหรอการรดกง

3. การเสรมรากไมผลเปนการปองกนไมผลไมใหมการโคนลมไดงายจากลมพาย หรอเปนการชวยใหตนไมผลสามารถหาอาหารไดมากขน และยงเปนการเสรมรากใหกบตนไมผลทระบบรากถกทำลาย



1. อธบายเทคนคในการตดแตงกงไมผลได 2. อธบายการผลตไมผลนอกฤดได 3. อธบายการเสรมรากไมผลได

29


เทคนคทใชในการจดการไมผล


1. การตดแตงกงไมผล

ไมผลเปนพชทมอายยนและมการเจรญเตบโตอยตลอดเวลา เมอระยะเวลาผานไปกจะทำใหตนไมผลม

ขนาดใหญใชพนทในการปลกมาก ในบางครงกใหผลผลตนอย ดงนนการตดแตงกงจงมความจำเปนอยางมาก

ในการปลกไมผล ซงนอกจากจะทำใหใชพนทในการปลกนอยลงแลวยงเปนการทำใหไมผลออกผลผลตอกดวย

1.1 ความหมายของการตดแตงกงพช

การตดแตงกง หมายถง การตดเอาบางสวนของตนไมทคาดวามประโยชนนอยออกไป เชน กงท

เปนโรค หรอเพอกระตนใหเกดการตอบสนองบางประการ เชน การสรางตาดอก การแตกยอด เปนตน ซง

โดยทวไปแลวการตดแตงกงไมผลจะทำเมอเกบเกยวผลผลตแลว

1.2 วตถประสงคของการตดแตง

การตดแตงเปนการกระทำเพอควบคมการพฒนาการเจรญเตบโต และเปนการกษารปทรงตนให

อยในสภาพด อกทงการตดแตงกงยงเปนเปนการตดกงแก กงทถกโรคและแมลงเขาทำลาย นอกจากนการตด

แตงกงยงสามารถชวยควบคมการเจรญเตบโต การออกดอกของพช และยงชวยในเรองของโครงสรางของไมยน

ตนใหแขงแรงอกดวย ดงนนในการตดแตงกงทราบวตถประสงคของการตดแตงเพอใหสามารถตดแตงไดถกวธ

1.3 วธตดแตงกง แบงการตดแตงของพชออกเปน 3 วธ คอ การตดแตงแบบเบาบาง เปนการตด

แตงกงทใชกบพชเขตรอนและไมผลดใบ การตดแตงกงทเปนโรค แมลงเขาทำลาย กงแหง และกงกระโดงออก

การตดแตงกงปานกลาง การตดกงแบบน นอกจากจะตดดงวธท 1 แลวจะตองตดแตงเพมโดยเฉพาะสวนทอย

ปลายยอด การตดวธนรวมถงการตดปลายยอดของพชทยาวเกนไปออก เพอใหเกดความสมดลของใบกบกง

กาน และการตดแตงกงอยางหนก พชหลายชนดตองการการตดแตงกงอยางมาก โดยเฉพาะพชทมการตดแตง

กงเพอใหมวตถประสงคเพอการออกดอกตดผล

1.4 เทคนคในการตดแตงกงไมผล การตดกงไมผลมหลายรปแบบขนอยกบวตถประสงคในการตดแตงและชนดของพชทตดแตงแตวธทนยมในประเทศไทยนนม 4 แบบ คอ

1.4.1 ทรงพระมด มลกษณะทรงพมเปนทรงสามเหลยมตรงกลางคลายพระมดโดยตนไมจะมกงนำหรอยอดตงตรงทำใหลำตนสงขนจากพนดนเรยวถงปลายยอดทรงพมและมกงแขนงออกจากดานขางของลำ

ตนในทศทางและละดบความสงตาง ๆ กน

1.4.2 ทรงแจกนหรอเปดศนยกลาง การตดจะสรางกงแขนงใหญ 3-4 กง กงกลางทำมมกวางซง

กนและกนและตรงตำแหนงเดยวกนมองดเปนแฉก เมอแตกกงใหเลอกกงททำมมกวาง 3-4 กง กงแผกวางจะ

สะดวกในการปองกนศตรพช และการเกบเกยวผลผลต

30

1.4.3 แบบพระมดแปลง การตดแตงแบบนทำไดโดยเลยงตนไมไวประมาณ 1-3 ป แลวตดสวน

ยอดโดยเหลอกงแขนงดานขางไว 3-4 กง กงแขนงแตละกงหางกน 6-12 นว ทศทางของกงกระจายตวอสระ

1.4.4 แบบขนคาง เหมาะกบตนไมผลทจำเปนตองทำคางใหเกาะ เนองจากตามธรรมชาตไมสามารถประคองตวเองใหตงตรงอยได เชน องน แกวมงกร เปนตน

2. การผลตไมผลนอกฤด

การผลตไมผลนอกฤดเปนการผลตใหไมผลออกผลผลตนอกชวงเวลาการปลกปกต การทำไมผลนอก

ฤดเปนการทำใหผบรโภคมผลไมใหเลอกหลากหลายในแตละฤด ไมผลทผลตนอกฤดมกมราคาสงกวาผลไมท

ผลตตรงตามฤดเนองจากมตนทนการผลตทสงกวา ดงนนการผลตผลไมนอกฤดจงเปนการสรางรายไดใหกบ

เกษตรกรผปลกอยางมาก

2.1 ปจจยทควบคมการออกดอกของไมผล ปจจยทควบคมการออกดอกของไมผลแบงได 2 ปจจยคอ

1) ปจจยภายใน เปนปจจยทเกดขนจากตวพชเอง ประกอบดวย อายพช พชแตละชนดม

ระยะเวลาในการออกดอกไมเทากน สายพนธ ไมผลแตละสายพนธกมลกษณะประจำพนธและความสามารถ

ในการออกดอกตางกน และฮอรโมนเปนสารทพชสรางขนมผลควบคมการเปลยนแปลงตาง ๆ ภายในพช

2) ปจจยภายนอก เป นปจจยท เก ดจากสภาพแวดลอม ประกอบดวย นำ เป นปจจยท มความสำคญเนองจากเปนสวนประกอบของเซลลในไมผลเขตรอนเม อขาดนำกจะทำใหไมผลสรางตาดอกได

อณหภม ไมผลเมองหนาวหลายชนดมความตองการอณหภมตำอยระยะหนงจงสามาถสรางตาดอกขนมาได สวน

ไมผลเมองรอนไมตองการอณหภมตำในการออกดอก และแสง เปนปจจยทสำคญตอการสงเคราะหแสงของพช

2.2 การบงคบใหไมผลออกดอกนอกฤด สามารถทำไดหลายวธ ดงน

2.2.1 การใชสารเคม ไดแก ฮอรโมนพช หรอสารควบคมการเจรญเตบโต สารทใชกนมากในการควบคมการออกดอกของไมผล โดยไปลดการสรางสารจบเบอเรลลนในพช ไดแก สารพาโคลบวทราโซล

นอกจากนยงมสารโปแทสเซยมคลอเรททชวยทำใหลำไยออกผลนอกฤดกาลได

2.2.2 การงดนำ โดยทวไปแลวนยมใชกบไมผลเขตรอนซงจะออกดอกหลงจากหมดฤดฝน หรอยางเขาฤดแลง ดงนนหากตองการใหไมผลออกดอกการงดการใหนำกบไมผลกสามารถบงคบใหไมผลออกดอกได

2.2.3 การตดแตงก ง ไมผลท มการออกดอกไดพรอมกบการเจรญของใบออน ไดแก องน นอยหนา และฝรง เปนตน ทำโดยตดกงทมสนำตาลโดยอาจตดจนไมเหลอใบ จากนนตนไมผลกจะเรมสรางกง

และใบใหม

2.2.4 การควนกงหรอการรดกง การควนกง การสบตน หรอใชลวดรด ทำใหเกดการสะสมอาหารในสวนบนของตน ในขณะเดยวกนรากจะขาดอาหาร ทำใหความสามารถในการดดนำและแรธาตนอยลง ตนไมก

จะเกดอาการคลายกบการขาดนำและธาตอาหาร และเรมการออกดอกไดเหมอนกบการใชวธงดนำ

3. การเสรมรากไมผล

ไมผลสวนใหญทมการปลกกนโดยทวไปเปนไมผลทไดจากการตดตา ตอกง ทาบกง หรอตอนกง ซงไม

ผลทไดจากการขยายพนธเหลานมกไมมรากแกวจงทำใหมโอกาสทจะโคนลมไดงายการเสรมรากจงเปนการ

31

แกปญหาเรองการหกโคนของตนไมและยงชวยใหไมผลสามารถหาอาหารไดมากขน การเสรมรากนยมทำในไม

ผลทมตนขนาดใหญ กงมนำหนกมาก เชน มะมวง ลำไย และลนจ เปนตน

3.1 อปกรณทใชในการเสรมรากไมผล ในการเสรมรากไมผลควรมการเตรยมอปกรณทจะทำการ

เสรมรากไวใหพรอมเพอความสะดวกในการทำงาน และการหยบจบสงของ ซงอปกรณประกอบดวย มด

สำหรบตอนกงทมความคม เทปพลาสตก หรอเชอกฟางสำหรบพนกง กรรไกรตดกง และตนไมผลพนธดและ

ตนทจะนำมาใชเปนรากซงตองไดจากการเพาะเมลดเพอใหมรากแกวชวยในการหาอาหาร

3.2 วธการเสรมรากไมผล ควรมการทำในชวงฤดฝนเนองจากเปนชวงทตนไมผลมการเจรญเตบโตท

การเสรมรากไมผลมขนตอน เรมจากปลกตนทจะใชเปนรากในการเสรมรากจากการเพาะเมลดใหอยใกลกบตน

พนธดใหหางกนประมาณ 10 นว จำนวน 2-3 ตน รอบตนพนธด จากนนเฉอนเปลอกตนพนธดโดยใหมแผล

ขนาดเทากบตนรากทจะทำการเสรม และเฉอนเปลอกตนรากเหนอดน ประมาณ 10 นว โนมตนรากมาประกบ

ตนพนธด โดยใหรอยแผลทงสองประสานกนพอด พนพลาสตกหรอเชอกฟางทบใหแนน เพอใหกงทงสอง

ประสานกนไดเรวขน เมอเหนวาเนอทงสองประสานจงแกะพลาสตกทพนไวออก และตดยอดของตนรากออก




32


1. การตดแตงแบบพระมดแปลงมวธการอยางไร 2. การขนคางเหมาะกบไมผลทมลกษณะอยางไร


1. สารเคมทนยมนำมาใชในการผลตไมผลนอกฤดคอสารใด 2. หากตองการผลตนอยหนานอกฤดควรใชวธใจจงประหยดทสด เพราะเหตใด


การเสรมรากไมผลมประโยชนอยางไร



33

แนวตอบกจกรรมหนวยท 3

เทคนคเฉพาะในการผลตพช

ตอนท 3.1 เทคนคในการผลตผก

แนวตอบกจกรรมท 3.1.1

ปจจยทมผลตอการเจรญเตบโตของพชสามารถแบงไดเปน 2 ปจจยใหญๆ คอ

1. ปจจยภายใน ซงไดแก พนธกรรรมพช 2. ปจจยภายนอก ซงไดแก สภาพภมอากาศ ดนและสภาพภมอากาศ และสงมชวตในสภาพแวดลอม


การเพาะกลาผกเปนการคามขอด คอ สามารถควบคมคณภาพของตนกลาใหมความสมำเสมอและ

แขงแรง หลงจากยายปลกตนกลาจะเจรญเตบโตตอไปไดทนทโดยไมมการหยดชะงก อกท งยงชวยลด

ระยะเวลาในแปลงปลกลง และสามารถวางแผนปลกพชฤดท 2 ไดลวงหนากอนเกบเกยวพชฤดแรกเสรจสน

ทำใหสามารถใชประโยชนแปลงปลกไดอยางเตมประสทธภาพ อกทงยงเปนการเพมรปแบบทางอาชพทางการ

เกษตรดวย


1. ผกทนยมนำมาผลตเปนผกนอกฤดในประเทศไทยสวนใหญนยมทำใหผกทปลกในเขตหนาว เชน พรกหวาน ผกสลด เปนตน

2. การทำผกนอกฤดสามารถทำได 3 วธใหญๆ คอ

2.1 การผลตผกนอกฤดกาลโดยอาศยปจจยธรรมชาต ประกอบดวย 2.1.1 การผลตผกนอกฤดโดยการเลอกแหลงปลก 2.1.2 การผลตผกนอกฤดโดยการเลอกสายพนธทเหมาะสม

2.2 การผลตผกนอกฤดกาลโดยวธทางเขตกรรม 2.2.1 การผลตผกนอกฤดกาลโดยอาศยการจดการผลต

2.2.2 การผลตผกนอกฤดกาลโดยใชสารเคม

2.3 การประยกตวธการตาง ๆ เพอการผลตผกนอกฤด

ตอนท 3.2 เทคนคในการผลตพชสวนประดบ


ปจจยการผลตพชสวนประดบประกอบดวย

1. ปจจยภายใน ไดแก พนธกรรมพช 2. ปจจยภายใน ไดแก แสง อณหภม ความชนและลม ธาตอาหาร และมลพษ

34


วธการบงคบทรงพมทไดรบความนยมมากทสดคอ การเดดยอด เนองจากเปนวธทสะดวก ทำไดงาย

และชวยประหยดคาใชจายในการซอสารเคมมใชฉดพน หรอลาดลงดน


1. ไมดดไทย หมายถง การนำพนธไมทมลกษณะ คณภาพของตนไม เชน เนอไม ตน กง ใบ ท

เหมาะสมตอการดดแปลงตดแตงใหไดรปรางตามวตถประสงคของผดดหรอมลกษณะตามแบบทตองการ

2. การทำไมดดมขนตอน ดงน 2.1 หาพนธไมทตองการนำมาดด 2.2 การตด

2.3 การดด 2.4 ปดขมอม

2.5 สรางหน 2.6 ทำชอใบ


1. ไมแคระ หมายถง ศลปะการยอสวนของตนไมใหญ และตนไมทมขนาดเลกโดยมกงกานสาขา และทรงพมหเหมอนกบตนไมทเจรญเตบโตตามธรรมชาต ปลกลงในภาชนะทมขนาดแบนหรอเลกเหมาะสมกบลำตน

2. ขอควรระวงในการพนลวดใหไมแคระ คอ 2.1 การพนลวดไมควรพนลวดใหหางเกนไป 2.2 ไมควรพนลวดจนแนนเกนไป 2.3 ตองไมพบลวดเปนรปกากบาท


การเตรยมพนทปลกสนามหญาทำไดโดย การปรบพนทโดยทำรองนำและกนคนดนรอบพนท เพอ

ปองกนนำทวมและเพอความสะดวกในการระบายนำ จากนนใชลกกลงอดดนใหแนนสลบกบรดนำเพอใหดน

แขงตวเรว ปรบหนาดนใหเรยบ

ตอนท 3.3 เทคนคทในการผลตไมประดบยนตน


1. การตดแตงกงไมยนตนมวตถประสงค ดงน 1.1 ตดแตงทรงพมทแนนใหเบาบางลง 1.2 ตดแตงเพอใหตนไมเตยลง 1.3 ตดแตงเพอใหตนไมเตยลง 1.4 ตดแตงเพอใหออกดอกและผลผลตเพม 1.5 ตดแตงเพอควบคมหรอสงเสรมการเจรญเตบโต 1.6 ตดแตงเพอใหไดรปทรงทตองการหรอรปทรงเทยม 1.7 ตดแตงเพอชดเชยการสญเสยรากจากการขดยาย

35

2. การตดแตงกงดวยกรรไกรควรตดกงตรงบรเวณทเหนอจดงอก หรอ ตาของกง แนวตอบกจกรรมท 3.3.2

ตมดนทขดควรมเสนผานศนยกลางไมนอยกวา 6 เทาของเสนผานศนยกลางลำตน


หลกการทำศลยกรรมตนไมม 2 ขอ ดงน

1. การทำศลกรรมเพอรกษาหรอแกไขความเสยหายทเกดขนแลว เชน โพรงผ ถกชน ถกโรคและแมลงเขาทำลาย

2. การทำศลกรรมเพอการปองกนความเสยหายทอาจเกดขนในอนาคต เชน กงตาย กงเปลอกฝงใน กงทยนยาว

ตอนท 3.4 เทคนคในการผลตไมผล


1. การตดแตงแบบไมมก งนำหรอแบบพระมดแปลง การตดแตงแบบนทำไดโดยเล ยงตนไมไวประมาณ 1-3 ป แลวตดสวนยอดโดยเหลอกงแขนงดานขางไว 3-4 กง กงแขนงแตละกงหางกน 6-12 นว

ทศทางของกงกระจายตวอสระ การขนคางเหมาะกบตนไมผลทไมสามารถประคองตวเองใหตงตรงอยได เชน

องน แกวมงกร เปนตน


1. สารเคมทนยมนำมาใชผลตไมผลนอกฤดคอ พาโคลบวทราโซล แนวตอบกจกรรมท 3.4.3

การเสรมรากไมผลเปนการเสรมเพอปองกนการหกโคนของตนไมผลอนเนองมาจากลมพดแรง หรอ

เพอทำใหตนไมผลสามารถหาอาหารมาใชในการเจรญเตบโตไดมากขน รวมทงเปนการเพมรากใหกบตนไมผลท

ระบบรากถกทำลาย

36

แบบประเมนผลตนเองหลงเรยนหนวยท 3

เพอประเมนความรเดมของนกศกษาเกยวกบเรอง “เทคนคเฉพาะในการผลตพช”ใหนกศกษาอาน

คำถามแลวเขยนวงกลมลอมรอบขอคำตอบทถกตองทสด

1. แสงมบทบาทอยางไรตอการเจรญเตบโตของพช

ก. ทำใหออกดอก

ข. ทำใหยอดไมยดยาว

ค. ชวยในการสงเคราะหแสง

ง. ชวยในการทำงานของเอนไซม

จ. ชวยในการลำเลยงสารอาหาร

2. เมลดพนธทนำมาใชเพาะกลาผกควรมลกษณะอยางไร

ก. มความตานทานโรคและแมลง

ข. ใหผลผลตในปรมาณมาก

ค. ทนทานตอสภาพอากาศรอน

ง. เปนทตองการของผบรโภค

จ. สามารถหาซอไดงายในทองถน

3. พชชนดใดตองการความเขมแสงตำ

ก. เขยวหมนป

ข. โมก

ค. ลนทม

ง. ผกากรอง

จ. วาสนา

4. ขนตอนแรกของการทำไมดดคออะไร

ก. หาตนไมทตองการตด

ข. เพาะเมลดตนไม

ค. การดด

ง. การตด

จ. การปดขมอม

5. การพนลวดใหไมแคระมวธการอยางไร

ก. พนใหหาง

ข. พนใหแนน

ค. พนใหเปนรปกากบาท

37

ง. พนใหไมแนนและหางเกนไป

จ. พนโดยใชลวดขนาดใหญ

6. การปลกหญาสนามมวธการอยางไร

ก. ทำเทอกแลวนำกงพนธหญามาวาง

ข. ทำเทอกแลวนำหญาทเตรยมฉกเปนชนแลวนำไปปลก

ค. ปรบพนทแลวนำกงพนธมาปกชำ

ง. ปรบพนท ทำทางระบายนำ ปกชำกง

จ. เลอกพนท ทำเทอก ปกชำ

7. ขอใดไมใชเทคนคพนฐานในการตดแตงกง

ก. การเดดยอด

ข. การตดสางโปรงแสง

ค. ตดใหเตย

ง. ตดเลม

จ. ตดใหเหลอแตตนตอ

8. เพราะเหตใดในการขนยายตนไมยนตนทขดลอมมาจงตองคลมดวยตาขายหรอพลาสตกไวระหวางขนยาย

ก. ปองกนไมใหกงฉกขาด

ข. ปองกนการสญเสยนำ

ค. ปองกนไมใหตนไมสญเสยใบ

ง. ปองกนไมใหตนไมเสยรปทรง

จ. ปองกนไมใหตนไมโดนฝนระหวางขนสง

9. ขอใดไมใชวตถประสงคของการตดแตงกงไมผล

ก. ตดกงเกาออก

ข. ควบคมการเจรญเตบโต

ค. ไดตนทมโครงสรางแขงแรง

ง. เอากงสวนเกนออก

จ. เอากงกระโดงออก

10. หากตองการใหทเรยนออกดอกนอกฤดควรใหสารใดกบทเรยน

ก. จบเบอเรลลน

ข. โพแทสเซยมคลอเรท

ค. พาโคลบวทราโซล

ง. โพแทสเซยมซลเฟต

จ. เอทธลน

38

เฉลยแบบประเมนผลตนเองหนวยท 3

กอนเรยน หลงเรยน

1. ง. 1. ค. 2. จ. 2. ง. 3. จ. 3. ก. 4. ก. 4. ง. 5. ข. 5. ง. 6. ค. 6. ข. 7. ก. 7. จ. 8. ก. 8. ข. 9. ก. 9. จ. 10. ข. 10. ค.

39

บรรณานกรม

ดเรก ทองอราม,ศศวมล แสวงผล และ เรวต วงษเกษม. (2529). การผลตและการใชพชสวนประดบลกษณะ

พเศษ ใน เอกสารการสอนชดวชาการผลตและการจดการพชสวนประดบชวต. นนทบร:

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

เดชา บญคำ. (2543). ตนไมใหญในงานกอสรางและพฒนาเมอง สำนกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย

กรงเทพ

เทอดเกยรต ภกดวฒ. (2543). การศลยกรรมตนไม ใน การประชมวชาการ องคการเกษตรกรในอนาคตแหง

ประเทศไทย ครงท 22 วนท 13-19 พฤศจกายน 2543 ณ วทยาลยเกษตรและเทคโนโลยศนยศลปา

ชพบางไทร

บญชา เขมธร และภวดล นำดอกไม. (2549). ไมดดไทย สำนกพมพบานและสวน กรงเทพ

เทคนคการผลตไมผลนอกฤด สารานกรมไทยสำหรบเยาวชนฯ เลมท 27

http://kanchanapisek.or.th/kp6/BOOK27/chapter4/chap4.htm สบคนเมอวนท

29 มกราคม 2554

พรเดช ทองอำไพ ตวอยางการผลตไมผลนอกฤดของไทย : มะนาว ใน สารานกรมไทยสำหรบเยาวชนฯ เลมท 27

วชรพงศ หวลบตตา. (2542). ไมตนประดบ เลม 1 สำนกพมพบานและสวน กรงเทพ.

การสาธตการเพาะและดแลกลาผกอยางถกวธ ศนยวจยและพฒนาพชผกเขตรอน สถาบนวจยและพฒนา

กำแพงแสน มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตกำแพงแสน นครปฐม เอกสารประกอบการสาธต

งานเกษตรกำแพงแสน 3-10 ธนวาคม 2550

เอกสารคำสอน 93256 การฝึกปฏิบัติ...

Documents

Transcript of เอกสารคำสอน 93256 การฝึกปฏิบัติ...