การปองกนการตดเชอไวรสโคโรนา2019

อ.ดร.พญ.วรรษมน จนทรเบญจกลศนยโรคอบตใหมดานคลนก โรงพยาบาลจฬาลงกรณ

ภาควชากมารเวชศาสตร คณะแพทยศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย20 กมภาพนธ 2563

ปรบปรงจาก เวทจฬาฯเสวนา ครงท 23 เรอง “ตระหนก ดกวาตระหนก เรยนรและปองกนโคโรนาไวรส 2019”วนท 11 กมภาพนธ 2563

หวขอบรรยาย

• รจกเชอไวรสโคโรนา 2019

• วธการแพรกระจายเชอไวรสโคโรนา 2019

• ค าแนะน าส าหรบการปองกนการตดเชอและการแพรกระจายของเชอไวรสโคโรนา 2019• ส าหรบประชาชนทวไป• ส าหรบผทมอาการของระบบทางเดนหายใจ• ส าหรบผทมความเสยงตอการตดเชอไวรสโคโรนาสายพนธใหม

• ค าถามทพบบอยเกยวกบการปองกนและการตดตอของเชอไวรสโคโรนา 2019

• สรปค าแนะน า

เชอไวรสโคโรนา• เชอไวรสทพบในสตวเลยงลกดวยนมและสตวปก

• เปนทไวรสทมเปลอกเปนไขมนหม (enveloped virus)

• เปนไวรสชนด RNA ขนาดใหญ

• สามารถตดเชอในระบบทางเดนหายใจของมนษย• ไขหวดทวไป CoV 229E, OC43, NL63, HKU1• ไวรสซารส SARS-CoV (ป 2003)• ไวรสเมอรส MERS-CoV (ป 2012-2020)• ไวรสโคโรนาสายพนธใหม Novel Coronavirus (ป 2019 - ปจจบน)

ความทนทานของเชอไวรสโคโรนาเมอเทยบกบเชออนๆ

Novel Coronavirus 2019, Ebola

CDC: Guideline for disinfection and sterilization in Healthcare Facilities, 2008 update May 2019

แอลกอฮอลเจลและสบ ฆาได

การแพรกระจายเชอไวรสโคโรนาสายพนธใหม

https://www.cdc.gov/coronavirus/2019ncov/about/transmission.html, Zhao et al IJID 20 Jan 2020

R0 SARS CoV = 2-3R0 MERS CoV = 0.7

สตว ส สตว สตว ส คน คน ส คน

การแพรกระจายเชอไวรสโคโรนาสายพนธใหมระหวางคนสคน

• ละอองฝอยของเชอ ผานทางการไอ จาม เหมอนเชอกลมไขหวดใหญ (Droplets transmission)

• สมผสสงของทปนเปอนสารคดหลง แลวมาสมผสบรเวณจมก ปาก ตา (Contacts transmission)

เฉพาะการท าใหเกดฝอยละอองขนาดเลก เชน ดดเสมหะ พนยา

https://www.cdc.gov/coronavirus/2019ncov/about/transmission.html

การปฏบตตนเพอปองกนการตดเชอและลดการแพรกระจายของไวรสโคโรนาสายพนธใหม

ผทมอาการของระบบทางเดนหายใจไข ไอ น ามก จาม เจบคอ

ประชาชนทวไปผทไมมอาการผดปกต

ผทมความเสยงตอเชอไวรสโคโรนาสายพนธใหม แตยงไมมอาการ

ทมา อ.พญ.วรรษมน จนทรเบญจกล โรงพยาบาลจฬาลงกรณ

ประวตเดนทางกลบจากประเทศเสยง หรอ ประกอบอาชพท

สมผสใกลชดนกทองเทยวทมาจากพนทเสยง หรอ

มประวตใกลชดผปวยตดเชอ

การปองกนการตดเชอไวรสโคโรนาสายพนธใหม1. หลกเลยงการเดนทางไปพนทเสยงทมการระบาด2. หลกเลยงการสมผสเยอบบรเวณใบหนา (ตา จมก ปาก) ดวย

มอทไมไดลาง3. ลางมอดวยสบและน า หรอแอลกอฮอลเจล (อยางนอย 60%

แอลกอฮอล) อยางนอย 20 วนาท• โดยเฉพาะหลงไอ จาม, กอนสมผสบรเวณใบหนา, หลงเขาหองน า,

กอนรบประทานอาหาร4. การใสหนากากอนามย

• องคการอนามยโลกและ CDC ของสหรฐอเมรกาไมไดแนะน าใหผทสขภาพแขงแรงใสหนากากอนามยในสถานการณทวไป โดยแนะน าเฉพาะเมอตองเปนผดแลผทมอาการเจบปวย

• ประเทศไทย แนะน าเพมใหใสหนากากอนามย ในกรณทมโอกาสสมผสผทมเสยงตอการตดเชอ• ท างานทมความเสยงตอการรบเชอ เชน โรงพยาบาล สนามบนคนขบรถ • มโอกาสตองไปอยในทท อาจใกลชดผปวย เชน สถานทแออด

ประชาชนทวไปผทไมมอาการผดปกต

https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/about/prevention-treatment.html

ประเภทของการลางมอ

การลางมอทวไปNormal hand washing

การลางมอดวยแอลกอฮอลเจลAlcohol gel handrub

การลางมอดวยน ายาฆาเชอHygienic hand washing

การลางมอกอนท าหตถการ Surgical hand washing

✓ สบกอนหรอสบเหลว✓ ลางมอและนวมอ✓ ระยะเวลา 15-30 วนาท✓ เมอมส งสกปรก หรอเชอโรคบนมอ✓ ตองมอางลางมอ และผาเชดมอ

✓ แอลกอฮอลเจล✓ ลางมอและนวมอ✓ ระยะเวลา15-20 วนาทจนแหง✓ เมอไมมส งสกปรกบนมอ✓ ทไหนกได

✓ น ากบสบฆาเชอ เชนchlorhexidine, iodine

✓ ลางมอและนวมอ✓ ระยะเวลาอยางนอย 15-30

วนาท

✓ น ากบสบฆาเชอ เชนchlorhexidine, iodine

✓ ลางจนถงขอศอก✓ ระยะเวลาอยางนอย 2-6 นาท

การปฏบตตนของผทมอาการของระบบทางเดนหายใจ

1. ใสหนากากอนามย เพอปองกนการแพรกระจายเชอ2. เมอมอาการไอหรอจาม

• ใหปดปากและจมกดวยกระดาษช าระ แลวทงในถงขยะหรอถงพลาสตก หลงจากนนลางมอทกครง

• หากไมมกระดาษช าระให ใหใชตนแขนแทน

3. ควรอยหางจากผอนอยางนอย 1 เมตร และอยในทอากาศถายเทสะดวก4. ควรหยดงาน/เรยนอยางนอย 7-14 วนขนกบอาการ หรอจนกวาแพทย

จะอนญาต5. ลางมอดวยสบและน า หรอแอลกอฮอลเจลเปนประจ า6. ไมใชสงของสวนตวรวมกบผอน7. ท าความสะอาดบรเวณทสมผสเชน เตยง โตะ หองน าดวย น ายาฟอก

ขาว (5% โซเดยมไฮโปคลอไรท 1 สวนตอน า 99 สวน)8. การท าความสะอาดเสอผา และผาอนๆ สามารถซกดวยผงซกฟอก

ธรรมดา หรอดวยน ารอนทอณหภม 60-90 องศาเซลเซยสผทมอาการของระบบทางเดนหายใจ

ไข ไอ น ามก จาม เจบคอ

World Health Organization: Home care for patients with suspected novel coronavirus infection presenting with mild symptoms and management of contact Interim guidance 20 January 2020

ชนดของหนากากอนามย

หนากากผา หนากากอนามย หนากาก N95 หนากาก N95 และมวาลว

ขนาดของสงทกรอง > 10 ไมครอน ขนกบชนดของผา > 5 ไมครอน 0.3 ไมครอน กรองได 95% 0.3 ไมครอน กรองได 95%

การใชงาน หลายครง ครงเดยว ครงเดยว อาจใชได 2-5 ครงขนกบการใชงาน

ครงเดยว อาจใชได 2-5 ครงขนกบการใชงาน

ราคา หลกหนวย-สบ หลกหนวย-สบ หลกสบ-รอย หลกรอย

แนะน าส าหรบ ผทไมปวย ตองซกบอยๆ

ผปวย และผทมความเสยงตอการรบเชอ

บคคลากรทางการแพทย บคคลากรทางการแพทย

คณสมบตของหนากากอนามย 1. กนน า2. กรองอนภาคและแบคทเรยขนาดเลกได3. สามารถหายใจผานได

วธใสหนากากอนามยใหถกตอง

กรมควบคมโรค และ รพ.จฬาลงกรณ

วธใสหนากาก N95 ใหถกตอง

• แนะน าเฉพาะบคลากรทางการแพทยทตองดแลผปวยอยางใกลชด และมโอกาสทเชอจะเปลยนเปนลกษณะละอองฝอยขนาดเลก (airborne transmissions)

• ตองท า fit test กอนการใสเพอประเมนขนาดของหนากากทเหมาะสม

• ตองท า fit check ทกครง

• ตองใสและถอดอยางถกตองเสมอFit checkFit test

สขลกษณะเมอไอหรอจาม

www.cdc.gov/cdctv/diseaseandconditions/influenza/cover-coughs-kids.html

สารท าความสะอาดทสามารถฆาเชอไวรสโคโรนา

• 70% ethyl alcohol• Sodium hypochlorite (0.1-0.5%) สารฟอกขาว เชน

Clorox, Haiter• 1% povido-iodine• 0.12% Chloroxylenol• 50% isopropanol• 0.05% benzalkonium chloride (quaternary

ammonium compound)• 50ppm iodine in iodophor• 0.23% sodium chlorite• 1% cresol soap (sodium alkyl-benzene sulfonate)• 0.5-7.0% hydrogen peroxide

National Environment Agency: Interim List of household products and active ingredients for disinfection on Novel Coronavirus 08 Feb 2020

Novel Coronavirus 2019, Ebola

CDC: Guideline for disinfection and sterilization in Healthcare Facilities, 2008 update May 2019

ค าแนะน าส าหรบการลดการแพรกระจายเชอไวรสโคโรนาสายพนธใหม

• เฝาระวงตนเอง อยางนอย 14 วน

• หากมอาการ ไข ไอ น ามก เจบคอ ควรไปพบแพทย โดยระหวางเดนทาง ให• ใสหนากากอนามย• เดนทางดวยรถสวนตว และเปดหนาตาง (หากเปนไปได)• เมอไปถงโรงพยาบาล ใหแจงเจาหนาทวามประวตเสยงเพอทจะไดแยกไปยงจดแยกโรคของแตละโรงพยาบาล

ผทมความเสยงตอเชอไวรสโคโรนาสายพนธใหม แตยงไมมอาการ

ค าแนะน านกศกษาและสถานศกษาทผเดนทางกลบมาจากพนทระบาด

กอนเดนทางกลบมาจากพนทระบาด

1. หลกเลยงการเขาไปในพนทแออด หรอชมชนสาธารณะทมคนอยเปนจ านวนมาก และหลกเลยงการคลกคลใกลชดกบผปวยระบบทางเดนหายใจ

2. ควรลางมอบอยๆ ดวยน าและสบ หรอแอลกอฮอลเจล

3. หากมอาการปวย ใหสวมหนากากอนามย และหลกเลยงการคลกคลกบผอน หากอาการไมด ใหไปพบแพทย

https://ddc.moph.go.th/viralpneumonia/file/introduction/introduction14.pdf

หลงเดนทางกลบมายงประเทศไทย1. ใหความรวมมอปฏบตตามขนตอนการคดกรอง

ผเดนทาง และมาตรการปองกนควบคมโรคของกระทรวงสาธารณสข

2. สงเกตอาการปวยของตนเอง ภายใน 14 วน หากมอาการผดปกต ควรรบไปพบแพทย โดยใหสวมหนากากอนามยและแจงประวตเดนทาง

3. ควรงดออกไปในทชมชนสาธารณะทมคนอยกบจ านวนมาก

4. งดการใชสงของรวมกบผอน

ค าแนะน าระดบองคกร/สถานศกษา

1. ใหความร ค าแนะน า หรอจดหาสอประชาสมพนธเกยวกบการปองกนการแพรกระจายเชอในหนวยงาน

2. จดหาแอลกอฮอลเจล หรอสถานทส าหรบลางมอ บรเวณทางเขาตางๆ และหองน า

3. จดใหมการท าความสะอาดในพนททใชงานบอยๆ ถมากขน เชนประต ลฟท และแนะน าใหท าความสะอาดสงของตางๆ เชน โตะท างาน คอมพวเตอร

4. ควรมหองพยาบาลแยกกบผอน และมเจาหนาท เพอประสานงาน และจดท าบนทกขอมลการปวย และใหการดแลรกษาเบองตน รวมทงมแนวทางการในการคดแยกผปวยและสงตอ

5. คดกรองพนกงานกอนท างาน หากพบวาปวย ควรใหหยดงาน เพอปองกนการแพรกระจายของเชอ

6. หากมผปวยจ านวนมากในสถานทหนง ควรปดการท างานชวคราว

7. พจารณาเลอนหรองดการจดกจกรรมทตองชมชนมคนจ านวนมาก

https://ddc.moph.go.th/viralpneumonia/file/introduction/introduction14.pdf

ค าถามเกยวกบไวรสโคโรนา 2019 (COVID-19)

Q: การรบสนคาทสงมาจากประเทศจน ปลอดภยไหม สามารถตดเชอไดหรอไม

A: ปลอดภย การรบสนคาทสงมาจากประเทศจน ไมมความเสยงตอการตดเชอ

จากการศกษากอนหนา พบวาไวรสโคโรนา ไมสามารถมชวตอยบนสงของไดนาน

https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public/myth-busters

ค าถามเกยวกบไวรสโคโรนา 2019 (COVID-19)

Q: ไวรสโคโรนาสายพนธใหม อยในสงแวดลอมไดนานเทาไหรA: ยงไมมขอมลของไวรสโคโรนาสายพนธใหม ขอมลของเชอเมอรส ซงเปนไวรสโคโรนาสายพนธหนง พบวา - อยบนพนผวของโลหะได 48 ชวโมง ทอณหภม 20 องศาเซลเซยส และความชน 40%- อยบนพนผวของโลหะได 8-24 ชวโมง ทอณหภม 30 องศา แตหากอณหภมสงขนจะมชวตสนลงเชอไวรสน ถกท าลายเมอโดนความรอน รงสอลตราไวโอเลต น ายาท าความสะอาด ถกท าลายดวย 62-70% แอลกอฮอล ภายใน 1 นาท

van Doremalen N, Bushmaker T, Munster VJ. Stability of Middle East respiratory syndrome coronavirus (MERS-CoV) under different environmental conditions. Eurosurveillance. 2013;18(38):20590.https://www.ecdc.europa.eu/en/factsheet-health-professionals-coronavirusesKampf G. JHI 2020

ค าถามเกยวกบไวรสโคโรนา 2019 (COVID-19)

Q: ไวรสโคโรนาสายพนธใหม สามารถตดตอผานทางอจจาระไดหรอไม

A: มรายงานพบเชอไวรสโคโรนาในอจจาระได และอาจจะมโอกาสแพรจากอจจาระได

ดงนน เวลากดชกโครก ใหปดฝา และลางมอทกครง

NEJM doi:10.1056/NEJMoa2001191, Am J Infect Control. 2013 Mar:41(3):254-258

ค าถามเกยวกบไวรสโคโรนา 2019 (COVID-19)

Q: สตวเลยงสามารถแพรเชอไวรสโคโรนาสายพนธใหมไดไหม

A: ขณะนยงไมมหลกฐานวา สตวเลยง (สนขและแมว) สามารถตดเชอได

แต การลางมอหลงสมผสสตวเลยง เปนสงทควรท า เนองจากสามารถปองกนเชอแบคทเรยอนๆได

และ แนะน าไมใหใกลหรอรบประทานสตวทเสยชวต

https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public/myth-busters

ค าถามเกยวกบไวรสโคโรนา 2019 (COVID-19)

Q: วคซนปองกนปอดอกเสบสามารถปองกนไวรสโคโรนาสายพนธใหมไดหรอไมA: ไมสามารถปองกนได ขณะนวคซนยงอยระหวางการพฒนา อยางไรกตามวคซนปองกนไขหวดใหญ และปองกนปอดอกเสบจากเชอแบคทเรยนวโมคอคคส มประโยชนในเดก ผสงอาย และผปวยกลมเสยงทมโรคประจ าตว เชน โรคปอด โรคหวใจ โรคตบ โรคไต โรคภมคมกนบกพรอง

https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public/myth-busters

ค าถามเกยวกบไวรสโคโรนา 2019 (COVID-19)

Q: การลางจมกหรอบวนปากสามารถปองกนการตดเชอไวรสโคโรนาสายพนธใหมไดหรอไม

A: ไมสามารถปองกนได

https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public/myth-busters

ค าแนะน าส าหรบการปองกนการตดเชอไวรสโคโรนาสายพนธใหม 2019

ผทมอาการของระบบทางเดนหายใจไข ไอ น ามก จาม เจบคอ

สวมหนากากอนามย และลางมอบอยๆงดเดนทางไปทชมชน อยหางกบผอนอยางนอย 1 เมตร

ประชาชนทวไปผทไมมอาการผดปกต

ลางมอบอยๆ โดยเฉพากอนสมผสใบหนา

ผทมความเสยงตอเชอไวรสโคโรนาสายพนธใหมแตยงไมมอาการ

ใหเฝาสงเกตอาการ 14 วน

ผทควรใสหนากากอนามย คอ1. ผทมอาการทางเดนหายใจ2. ผทดแลผทมอาการทางเดนหายใจ3. ผทมโอกาสใกลชดผทเปนโรค เชน ท างานใน

โรงพยาบาล ขบรถ หรออยในสถานทแออด

ขอบคณคะ