ชยสาโร ภิกขุ - panyaprateep · 2013-06-27 · วันมาฆบูชา ประโยคแรกภาษาบาลีว่า ขนฺตี ปรมํ
ข่าวสายตรง วันมาฆบูชา ·...
Transcript of ข่าวสายตรง วันมาฆบูชา ·...
![Page 1: ข่าวสายตรง วันมาฆบูชา · คาถาที่สองว่า ... การประกวดสวดมนต์หมู่สรรเสริญพระรัตนตรัย](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041615/5e3af6cb7389a532ac7d14c9/html5/thumbnails/1.jpg)
สายตรงศาสนา �
ข่าวสายตรง
วันมาฆบูชา ความเป็นมา วันมาฆบูชา ตรงกับวันเพ็ญเดือนมาฆะ (ขึ้น ๑๕ ค่ำ
เดือน ๓) เป็นวันที่เกิดเหตุการณ์สำคัญทางพระพุทธศาสนา
ในวันนั ้นนอกจากเป็นวันเพ็ญเดือนมาฆะแล้วยังเป็นวันที ่
พระสงฆ์ จำนวน ๑,๒๕๐ รูป มาเข้าเฝ้าพระพุทธเจ้าพร้อมกัน
โดยมิได้นัดหมาย พระสงฆ์เหล่านั ้นล้วนเป็นเอหิภิกขุ คือ
ได้รับการอุปสมบทจากพระพุทธเจ้าและล้วนเป็นพระอรหันต์
ผู้ได้อภิญญา ๖ การประจวบกันของเหตุการณ์ทั้ง ๔ ประการนี้
เรียกกันว่า วันจาตุรงคสันนิบาตหรือการประชุมซึ่งประกอบด้วย
วันมาฆบูชาขึ ้นในพระราชวัง โดยโปรดให้มีการประกอบ
พระราชกุศลในเวลาเช้า ด้วยการนิมนต์พระสงฆ์เจริญพระพุทธมนต์
และฉันภัตตาหารในพระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม
ในเวลาค่ำพระองค์จะเสด็จออกฟังพระสงฆ์ทำวัตรเย ็น
สวดโอวาทปาติโมกข์และทรงจัดเทียนรายตามราวรอบพระอุโบสถ
จำนวน ๑,๒๕๐ เล่ม พระภิกษุเทศนาโอวาทปาติโมกข์
พระสงฆ์ จำนวน ๓๐ รูป สวดมนต์รับเทศนา เป็นเสร็จพิธี
ในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
รัชกาลที่ ๕ แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ พระองค์ทรงนำพิธีบูชา
องค์ ๔ ในโอกาสนี้ พระพุทธเจ้าทรงแสดงโอวาทปาติโมกข์
เหต ุการณ์น ี ้ เก ิดข ึ ้นขณะที ่พระพุทธเจ ้าทรงประทับอยู ่
ณ วัดเวฬุวัน กรุงราชคฤห์ ก่อนเข้าพรรษาที่ ๒ (หลังจากตรัสรู้
๙ เดือน) และเป็นวันที่พระองค์ทรงปลงพระชนมายุสังขาร คือ
ทรงรับอาราธนามารว่าตั ้งแต่วันนี ้เป็นต้นไป อีก ๓ เดือน
เสด็จปรินิพพาน ส่วนในประเทศไทยนั้น พิธีบูชาเนื่องในวันมาฆบูชา
เริ่มมีเป็นครั้งแรกในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้า
เจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๔ แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ เพราะพระบาท
สมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู ่หัวทรงปรารภถึงความสำคัญ
ของวันมาฆบูชาว่า มีเหตุการณ์สำคัญ ๔ ประการ ที่เรียกว่า
จาตุรงคสันนิบาต เกิดขึ้นในวันเดียวกัน สมควรที่พุทธศาสนิกชน
จะได้ทำการบูชา เพื่อระลึกถึงความสำคัญของวันดังกล่าวและ
พระคุณของพระพุทธเจ้า พระองค์จึงให้จัดพิธีบูชา เนื่องใน
เน ื ่องในว ันมาฆบูชาไปประกอบในสถานที ่อ ื ่น ๆ นอก
พระบรมมหาราชวัง ในคราวเสด็จประพาสต้น เช่น บางปะอิน
พระพุทธบาท พระพุทธฉาย พระปฐมเจดีย์ พระแท่นดงรัง
เป็นต้น ประชาชนได้นำเอาพิธีบูชา เนื่องในวันมาฆบูชาไปปฏิบัติกัน
อย่างกว้างขวางและสืบมาจนถึงปัจจุบันนี้
รัฐบาลได้ให้ความสำคัญต่อวันมาฆบูชา โดยกำหนด
ให้เป็นวันหยุดราชการ ๑ วัน ใน พ.ศ. ๒๕๔๙ รัฐบาลประกาศ
ให้วันมาฆบูชา เป็น “วันกตัญญูแห่งชาติ” และหลายหน่วยงาน
ได้พยายามรณรงค์ให้วันมาฆบูชา เป็นวันแห่งความรัก
หลักปฏิบัติของพุทธศาสนิกชน พระพุทธเจ ้าได ้สร ุปหลักคำสอนที ่พระสงฆ์จะ
นำไปสั ่งสอนประชาชนให้ยึดถือปฏิบัติ ดังปรากฏอยู ่ใน
โอวาทปาติโมกข์ คาถาที่สองว่า
![Page 2: ข่าวสายตรง วันมาฆบูชา · คาถาที่สองว่า ... การประกวดสวดมนต์หมู่สรรเสริญพระรัตนตรัย](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041615/5e3af6cb7389a532ac7d14c9/html5/thumbnails/2.jpg)
สายตรงศาสนา 10
การไม่ทำความชั่วทั้งปวง
การทำความดีให้ถึงพร้อม
การทำจิตของตนให้บริสุทธิ์
แนวทางการปฏิบัติสำหรับพุทธศาสนิกชน ให้ทาน ถวายภัตตาหารแด่พระภิกษุสามเณร
ในช่วงเช้าหรือเพล บริจาคทรัพย์ช่วยเหลือเกื ้อกูลผู ้ยากไร้
และบำเพ็ญสาธารณประโยชน์
รักษาศีล สำรวมระวังกายและวาจา ด้วยการรักษา
ศีล ๕ หรือศีล ๘ พร้อมทั้งบำเพ็ญเบญจธรรมสนับสนุน
เจริญภาวนา บำเพ็ญภาวนา ด้วยการไหว้พระสวดมนต์
และปฏิบัติสมาธิและวิปัสสนาตามแนวสติปัฏฐาน ๔
เวียนเทียน การเวียนเทียนเป็นการบูชาพระรัตนตรัย
ด้วยอามิสบูชาและปฏิบัติบูชา ในการนี้ ควรแต่งกายให้สุภาพ
เพื่อเป็นการบูชาพระรัตนตรัย
การจัดงานสัปดาห์ส่งเสริมพระพุทธศาสนา
เนื่องในวันมาฆบูชา ประจำปี ๒๕๕๒
กรมการศาสนา จะจัดงานสัปดาห์ส่งเสริมพระพุทธศาสนา
เนื่องในวันมาฆบูชา เพื่อให้เด็ก เยาวชน นักเรียน นักศึกษา
และประชาชน มีคุณธรรมนำความรู ้ ส่งเสริมการเผยแผ่
พระพุทธศาสนาอย่างแพร่หลายสู ่ประชาชนชาวไทยและ
ชาวต่างประเทศ และเพื่อดำรงไว้ซึ ่งหลักธรรมคำสอนของ
พระพุทธศาสนาให้คงอยู ่คู ่ก ับสังคมไทยตลอดไป โดยใน
ส่วนกลาง จัด ๓ แห่ง
๑. มณฑลพิธีท้องสนามหลวง กรมการศาสนา
ร ่วมกับคณะสงฆ์กร ุงเทพมหานคร กร ุงเทพมหานคร
ส่วนราชการ สถานศึกษาต่าง ๆ และองค์การเครือข่ายทาง
พระพุทธศาสนาภาคประชาสังคม ร่วมจัดกิจกรรมระหว่างวันที่
๕-๙ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๒ จำนวน ๕ วัน
๒. วัดสระเกศราชวรมหาวิหาร กรมการศาสนา
ร่วมกับวัดสระเกศราชวรมหาวิหาร ส่วนราชการ สถานศึกษา
ต่าง ๆ และองค์กรเครือข่ายทางพระพุทธศาสนาภาคประชาสังคม
ร่วมจัดกิจกรรม วันที่ ๙ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๒ จัดกิจกรรม ดังนี้
- ด ้านศาสนพิธ ี ได ้แก ่ ทำบุญตักบาตร
เจริญพระพุทธมนต์ การแสดงพระธรรมเทศนา เวียนเทียน
- ด้านส่งเสริมศีลธรรม ได้แก่ รณรงค์ลด ละ
เลิกอบายมุข การประกวดสวดมนต์หมู่สรรเสริญพระรัตนตรัย
ทำนองสรภัญญะ การแสดงตนเป็นพุทธมามกะ การแข่งขัน
ตอบปัญหาธรรมะ การแข่งขันขับร้องเพลง
- ด ้านการส ่ ง เสร ิมศ ิลปว ัฒนธรรมไทย
และองค์ความรู้ทางพระพุทธศาสนา ได้แก่ การจัดนิทรรศการ
วันมาฆบูชา นิทรรศการผลงานขององค์กรเครือข่ายทาง
พระพุทธศาสนา
๓. วัดยานนาวา วันที ่ ๙ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๒
จ ัดก ิจกรรมดังน ี ้ ทำบุญตักบาตร เจร ิญพระพุทธมนต์
การแสดงพระธรรมเทศนา เวียนเทียน
ในส่วนภูมิภาค กรมการศาสนาขอความร่วมมือ
สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดทุกจังหวัด ดำเนินการร่วมกับ
ส่วนราชการ องค์การปกครองส่วนท้องถิ ่น และองค์การ
เครือข่ายทางพระพุทธศาสนาในจังหวัดนั้น ๆ จัดกิจกรรม
ส่งเสริมพระพุทธศาสนา ณ วัดหรือสถานที่ที่จังหวัดกำหนด
ในวันใดวันหนึ่งระหว่างวันที่ ๕-๙ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๒ หรือ
มากกว่าหนึ่งวันก็ได้ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับความพร้อมของแต่ละจังหวัด
จัดกิจกรรมตามแนวทางการปฏิบัติเช่นเดียวกับส่วนกลาง
ในการจัดกิจกรรมครั้งนี ้ กรมการศาสนาคาดว่า
นักเร ียน นิส ิต นักศึกษา ประชาชน มีความรู ้ เข ้าใจใน
หลักธรรมคำสอนและสามารถนำไปปรับใช้ในการดำเนิน
ช ีว ิตประจำว ัน และพุทธศาสนิกชนที ่ เข ้าร ่วมกิจกรรม
ในวันสำคัญทางศาสนา ได้รับการพัฒนาคุณธรรมจริยธรรม
ซึ่งเป็นฐานในการพัฒนาคนในสังคมประเทศชาติให้อยู่ร่วมกัน
อย่างสันติสุข
![Page 3: ข่าวสายตรง วันมาฆบูชา · คาถาที่สองว่า ... การประกวดสวดมนต์หมู่สรรเสริญพระรัตนตรัย](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041615/5e3af6cb7389a532ac7d14c9/html5/thumbnails/3.jpg)
สายตรงศาสนา 11
การฝึกหัด นักสวดพระมหาชาติคำหลวง
ในสมัยกรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานี ซึ ่งตรงกับ
รัชสมัยของสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ ได้เริ่มมีการสวด
พระมหาชาติคำหลวง ซึ่งทำการสวดที่วัดพระศรีสรรเพ็ชร
และจะสวดเฉพาะในเทศกาลเข้าพรรษาเท่านั้น การสวด
แบ่งเป็นสามนัด รวม ๙ วัน คือ ต้นพรรษา ๓ วัน
ตรงกับวันขึ้น ๑๔-๑๕ ค่ำ และวันแรม ๑ ค่ำ เดือน ๘
กลางพรรษา ๓ วัน ตรงกับวันแรม ๑๓-๑๔ ค่ำ เดือน ๙
และวันขึ้น ๑ ค่ำ เดือน ๑๐ ออกพรรษา ๓ วัน ได้แก่
วันขึ้น ๑๔-๑๕ ค่ำ และวันแรม ๑ ค่ำ เดือน ๑๑ การสวด
ใช้ผู้สวดที่เป็นราชบัณฑิต จำนวน ๓ ชุด ๆ ละ ๔ คน
รวม ๑๒ คน การแต่งกายไม่ได้ระบุว ่าแต่งอย่างไร
แต่ในปัจจุบันนี้ การสวดต่อหน้าพระที่นั่งผู้สวดจะแต่งกาย
โดยนุ ่งผ้าขาวแบบโจงกระเบน สวมเสื ้อราชปะแตน
(ช ุดเครื ่องแบบปกติขาว ไม่ประดับเครื ่องหมายใด)
สวมถุงเท้าสีขาวยาวเสมอเข่า การสวดในสมัยก่อน
พระเจ้าแผ่นดินจะเสด็จฯ มาฟังทุกครั้ง เมื่อทรงฟังจบทั้ง
๑๓ กัณฑ์แล้ว จะพระราชทานเงินตราเป็นรางวัลแก่
นักสวดทั้ง ๑๒ คน เป็นเงิน ๓ ชั่ง (ประมาณ ๒๔๐ บาท)
ในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ มีการสวดพระมหาชาติ
คำหลวงเพียงกัณฑ์เดียว คือ กัณฑ์มหาพนบางส่วน
เนื่องจากการสืบทอดการสวดกัณฑ์อื่น ๆ ขาดตอนลง
และได้ใช้สวดเป็นประจำทุก ๆ ปีตลอดมา ซึ่งถือเป็น
โบราณราชประเพณีที ่ต้องปฏิบัติเป็นประจำทุกปีและ
ม ี การสวด เป ็นทางการแห ่ ง เด ี ยวท ี ่ พ ระอ ุ โบสถ
วัดพระศรีรัตนศาสดาราม ในพระบรมมหาราชวัง สวดเฉพาะ
ในเทศกาลเข้าพรรษา โดยพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
หรือผู ้แทนพระองค์จะเสด็จพระราชดำเนินไปทรงฟัง
การสวดปีละ ๒ วัน คือวันถวายพุ่มเทียนพรรษา ซึ่งตรงกับ
ว ันขึ ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๘ และวันเปลี ่ยนเครื ่องทรง
พระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากร ซึ่งตรงกับวันแรม ๑ ค่ำ
เดือน ๘ นักสวดใช้เจ้าหน้าที่จากที่ได้รับการแต่งตั้งเป็น
นักสวดกรมการศาสนา แต่งกายนุ่งโจงกระเบนด้วยผ้าขาว
พระราชทาน สวมเสื้อราชปะแตนหรือเครื่องแบบปกติขาว
ไม่ประดับเครื่องหมายใด ๆ สวมถุงเท้าขาว มีผ้าขาวคาดอก
แบบพราหมณ์ ในวันอื่น ๆ ที่พระมหากษัตริย์ไม่ได้เสด็จ
พระราชดำเนินจะแต่งกายสุภาพเป็นระเบียบเดียวกัน
นุ ่งกางเกงขาว สวมเสื ้อเชิ ้ตแขนยาวสีขาว การสวด
จะสวดทั้งภาคเช้าและภาคบ่ายตามเวลาราชการ
ปัจจุบันเกิดปัญหาขาดบุคลากรที่มีความเชี่ยวชาญ
เนื่องจากข้าราชการกรมการศาสนา เกษียณอายุราชการ
เปลี่ยนแปลงตำแหน่ง ทำให้ขาดนักสวด จึงต้องมีการ
ฝึกหัดนักสวดใหม่เพื่อทดแทนบุคลากรดังกล่าวข้างต้น
การฝึกหัดนักสวดต้องคัดเลือกผู้ที่เหมาะสมและใช้ระยะ
เวลาในเบื้องต้นอย่างน้อย ๑ ปี จึงจะมีความชำนาญ
ระดับที ่พอจะเข้าไปปฏิบัติหน้าที ่ร ับสนองงานในการ
สวดพระมหาชาติคำหลวงตามโบราณราชประเพณี
ซึ่งเป็นการปฏิบัติงานต่อหน้าพระที่นั ่ง เพื่อให้นักสวด
พระมหาชาติคำหลวงมีความรู้ ความเข้าใจ และสามารถ
![Page 4: ข่าวสายตรง วันมาฆบูชา · คาถาที่สองว่า ... การประกวดสวดมนต์หมู่สรรเสริญพระรัตนตรัย](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041615/5e3af6cb7389a532ac7d14c9/html5/thumbnails/4.jpg)
สายตรงศาสนา 12
ฝึกหัดสวดได้อย่างถูกต้องจนเกิดทักษะความชำนาญ
กรมการศาสนาจึงได้จัดทำหลักสูตรสำหรับฝึกหัดผู้ที ่มี
ความสนใจได้ฝึกหัดและมีความพร้อมที่จะปฏิบัติหน้าที่
เป็นนักสวดพระมหาชาติคำหลวงต่อหน้าพระที ่นั ่งได้
อย่างสมพระเกียรติแห่งสถาบันพระมหากษัตริย์
กรมการศาสนา จึงจัดโครงการฝึกหัดนักสวด
พระมหาชาติคำหลวงและฝึกซ้อมนักสวดพระมหาชาติ
คำหลวง ให้สวดได้ถูกต้องตามโบราณราชประเพณี
มีคุณภาพ ความชำนาญในการสวด อันเป็นการอนุรักษ์
และสืบทอดการสวดพระมหาชาติคำหลวงที ่ถูกต้อง
ตามโบราณราชประเพณีให้คงอยู ่เป็นเอกลักษณ์ของ
สังคมไทยสืบไป และถือเป็นงานราชการที่กรมการศาสนา
จะต้องจัดเจ้าหน้าที่ไปสวดทุก ๆ ปี ตามหนังสือแจ้งของ
สำนักพระราชวัง เจ้าหน้าที่ซึ่งฝึกหัดเป็นนักสวดเหล่านี้
เรียกว่า ราชบัณฑิต และจะต้องมีคำสั่งแต่งตั้งเป็นนักสวด
โดยอธิบดีกรมการศาสนา
ผู้ที่จะเข้ารับการฝึกหัดนักสวดเป็นข้าราชการชาย
ของกระทรวงวัฒนธรรม จำนวน ๕๓ จังหวัด และ
เจ้าหน้าที ่เขตพื้นที ่การศึกษาในกรุงเทพมหานครและ
เขตปริมณฑล จำนวน ๔ เขต รวม ๙๑ คน
การคัดเลือก ทดสอบโดยการสวดให้คณะกรรมการ
ที ่ได้ร ับการแต่งตั ้งเป็นนักสวด จากกรมการศาสนา
ฟังน้ำเสียงและทำนองการสวดของผู ้ฝึกหัดแต่ละคน
(หลังจากฝึกหัดสวดและกลับไปฝึกซ้อมสวดด้วยตนเอง
จนเกิดความชำนาญตามคู่มือภายในระยะเวลา ๓ เดือน)
ผู ้ที ่ผ่านการฝึกหัดสวดพระมหาชาติคำหลวง
ต้องมีจำนวนระยะเวลาเข้าอบรมตามกำหนด โดยจะต้อง
มีเวลาเข้ารับการอบรมไม่น้อยกว่าร้อยละ ๙๐ ของระยะ
เวลาในการฝึกสวดพระมหาชาติคำหลวง และต้องผ่าน
เกณฑ์การทดสอบ ได้คะแนนไม่ต่ำกว่าร ้อยละ ๙๕
ของเกณฑ์การประเมิน
ผู้ที่ผ่านการทดสอบ (จำนวน ๑๒ คน) จะได้รับ
กา รค ั ด เล ื อก เ ข ้ า ไปสวดพระมหาชาต ิ คำหลวง
ณ พระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม ในพระบรม
มหาราชวัง
ที่มา : ฝ่ายพิธี กองศาสนูปถัมภ์ กรมการศาสนา กระทรวงวัฒนธรรม