บทเรยนท8 ระบบสารสนเทศเพอการตดสนใจ ผบรหาร การตดสนใจ และการแกไขปญหา

บทบาทของผบรหารและระดบการบรหาร

บทบาทของผบรหาร แบงออกเปน 3 แบบ ไดแก

1. บทบาทระหวางบคคล (Interpersonal roles) ไดแก บทบาทจากหนาททตองรบผดชอบไดแก

- หวหนา (Figurehead) มบทบาทในการบงคบบคคลเพอใหทำาหนาททรบผดชอบ

- ผนำา (Leader) มบทบาทในการกระตน/ เราผทอยใตบงคบบญชาในดานการทำางาน หรอดานอนๆ

- ผตดตอ (Liaison) มบทบาทในการตดตอกบองคกรหรอหนวยงานภายนอก เพอใหไดขอมลและบรการดานการคา

2. บทบาทดานสารสนเทศ (Informational roles) ไดแก

- ผตรวจสอบ (Monitor) มบทบาทในการคนหาและรบขอมลมาใช เพอใหเกดความเขาใจองคกรและสภาพแวดลอมภายนอก

- ผเผยแพร (Disseminator) มบทบาทในการสงขอมลทไดรบจากภายนอก หรอจากหนวยงานยอยใหกบสมาชกขององคกร

- โฆษก (Spokesman) มบทบาทในการสงขอมลไปยงภายนอก ตามแผนหรอนโยบายขององคกร

3. บทบาทดานการตดสนใจ (Decisional roles) ไดแก- ผจดการ (Entrepreneur) มบทบาทในการคนหาการจดการและสภาพแวดลอมทเปนโอกาส และรเรมหรอแนะนำาในดานการควบคมภายในองคกร

- ผจดการสงรบกวน (Disturbance Handler) มบทบาทในการปรบการทำางานใหไปในทางทถกเมอองคการเผชญกบสงรบกวนทไมคาดคดมากอน

- ผจดสรรทรพยากร (Resource Allocator) มบทบาทในการจดสรรทรพยากร ใหแกหนวยงาน

ตางๆ ตามแผนกลยทธทวางไว

- ผเจรจา (Negotiator) มบทบาทในการเปนตวแทนองคกรในการตดตอเจรจากบองคกรอนๆ ระดบการบรหารแบงออกเปน 3 ระดบไดแก

1. การวางแผนเชงกลยทธ (Strategic Planning) เปนงานของผบรหารระดบสง ไดแกการวางแผนระยะยาว กกำาหนดทศทางขององคกร การกำาหนดนโยบายในการจดสรรทรพยากร และ

การวางแผนเชงกลยทธระยะยาว

2. การควบคมการบรหาร (Management Control) เปนงานของผบรหารระดบ

กลาง ไดแก การวางแผนในการปฏบตงาน การตดตามการทำางานตามแผนทวางไว การตรวจสอบและ ตดตามงานวาเปนไปตามแผนทวางไว หรอไม การจดสรรทรพยากร การประเมนผลของการทำางาน และ

การตรวจสอบวามการใชทรพยากรทมอยอยางม ประสทธภาพ เพอใหบรรลวตถประสงคขององคกรหรอไม

3. การควบคมการปฏบตงาน (Operational Control) เปนงานของผบรหาร ระดบลาง ไดแกการดำาเนนงานทผบรหารระดบสงกำาหนดไวใหไดผล และมประสทธภาพ

ประเภทของการตดสนใจ

ประเภทของการตดสนใจม 3 ประเภท ไดแก

1. การตดสนใจแบบโครงสราง (Structure) บางครงเรยกวาแบบกำาหนดไวลวงหนาแลว

(programmed) เปนการตดสนใจเกยวกบปญหาทเกดขนเปนประจำา จงมมาตรฐานในการตดสนใจเพอแก ปญหาอยแลว โดยวธการในการแกปญหาทดทสดจะถกกำาหนดไวอยางชดเจน ตามวตถประสงคทวางไว เชน การหาระดบ

สนคาคงคลงทเหมาะสม หรอการเลอกกลยทธในการลงทนทเหมาะสมทสดเมอมวตถประสงคเพอใหเกดคาใชจายตำาทสด

หรอเพอใหเกดกำาไรสงสด การตดสนใจแบบนจงมกใชแบบจำาลองทางคณตศาสตร (Mathematical Model) หรอศาสตรทางดานวทยาการ การจดการ (Management Science) หรอการวจย

ดำาเนนงาน (Operation Research) เขามาใช โดยในบางครงอาจนำาระบบสนบสนนการตดสนใจและระบบผเชยวชาญเขามาใชรวมดวย

ตวอยางของการตดสนใจแบบโครงสราง ไดแก การตดสนใจเกยวกบระดบสนคาคงคลง จะตองสงของเขา(Order Entry) ครงละเทาไร เมอใด การวเคราะหงบประมาณ (Budget Analysis) ทตองใชในการจดการ

ตางๆ การตดสนใจเรองการลงทน จะลงทนอะไร ทตงโกดงเกบสนคา (Warehouse Location) ควรตงทไหน, ระบบการ จดสง/ การจำาหนาย (Distribution System) ควรเปนอยางไร เปนตน

2. การตดสนใจแบบไมเปนโครงสราง (Unstructure) บางครงเรยกวาแบบไมเคยกำาหนดลวงหนามากอน(Nonprogrammed) เปนการตดสนใจเกยวกบปญหาซงมรปแบบไมชดเจน หรอมความซบซอน จง

ไมมแนวทางในการแกปญหาแนนอน เปนปญหาทไมมการระบวธแกไวอยางชดเจนวาตองทำาอะไรบาง การตดสนใจกบปญหา ลกษณะนจะไมมเครองมออะไรมาชวย มกเปนปญหาของผบรหารระดบสง ตองใชสญชาตญาณ ประสบการณ และความร

ของ ผบรหารในการตดสนใจ

ตวอยางของการตดสนใจแบบไมเปนโครงสราง เชน การวางแผนการบรการใหม, การวาจางผบรหารใหมเพม หรอการเลอกกลมของโครงงานวจยและพฒนาเพอนำาไปใชในปหนา

3. การตดสนใจแบบกงโครงสราง (Semistructure) เปนการตดสนใจแบผสมระหวางแบบโครงสราง และ แบบไมเปนโครงสราง คอบางสวนสามารถตดสนใจแบบโครงสรางได แตบางสวนไมสามารถทำาได โดยปญหาแบบกง

โครงสรางนจะใชวธแกปญหาแบบมาตรฐาน และการพจารณาโดยมนษยรวมเขาไวดวยกน คอมลกษณะเปนกง โครงสราง แตมความซบซอนมากขน ขนตอนจงไมชดเจนวาจะมขนตอนอยางไร ปญหาบางสวนเขยนเปนแบบจำาลองทางคณตศาสตร

ได แตปญหาบางสวนไมสามารถเขยนออกมาในรปของแบบจำาลองได

ตวอยางการตดสนใจแบบกงโครงสราง เชน การทำาสญญาทางการคา, การกำาหนดงบประมาณทางการตลาดสำาหรบ ผลตภณฑ

ขบวนการในการตดสนใจและการสรางตวแบบ การตดสนใจ คอ ขบวนการในการเลอก ทางเลอกในการปฏบต เพอใหบรรลวตถประสงคทวางไว ซงในปจจบนทกองคกรตาง

กตองทำาการตดสนใจทงสน โดยในการดำาเนนงานภายในองคกรตางกตองเผชญปญหาตางๆ มากมาย ในการแกปญหาเหลา นนตองคำานงถงความเปนไปได และตวแปรตางๆ ทเกยวของ ซงในการแกปญหานนอาจมวธทเปนไปไดหลายทาง จงจำาเปน

ตองทำาการตดสนใจเลอกทางเลอกในการแกปญหาทเหมาะสม หรอเพอใหเปน ไปตามวตถประสงคขององคกรทไดวางไวมาก

ทสด

จากทกลาวมาขางตน จะเหนไดวาการตดสนใจนนเปนขบวนการหนงในการแกปญหา โดยขบวนการในการ แกปญหานนประกอบดวย

1. การกำาหนดปญหา (Intelligent Phase) เปนขนตอนในการกำาหนดหรอนยามปญหาทเกดขน

2. การออกแบบ (Design Phase) เปนขนตอนในการสรางตวแบบเพอแทนตวระบบจรง ตง สมมตฐานและเขยนความสมพนธระหวางตวแปรทงหมด กำาหนดเงอนไขแบบตางๆ และทำาการพฒนาทางเลอก

ตางๆ ขน

3. การเลอก (Choice Phase) เปนขนตอนในการเลอกชดของทางเลอกทจะนำามาใชในการแก ปญหา และ ทำาการทดลองกบทางเลอกนนกอน และเลอกทางทสมเหตสมผลทสด

4. การนำาไปปฏบต (Implementation Phase) เปนขนตอนในการนำาทางเลอกทเลอกไว มาปฏบตจรงเพอแกปญหาทเกดขน

5. การตรวจสอบ (Monitoring Phase) เปนขนตอนทผตดสนใจทำาการประเมนผลของทางเลอกทนำามาใชในการแกปญหา

ขบวนการในการตดสนใจเกดขนในระหวางขนตอนการกำาหนดปญหา การออกแบบทางแกปญหา การเลอกทางแกปญหา ไป จนถงขนตอนในการนำาทางเลอกนนไปปฏบตจรงซงขบวนการในการตดสนใจเหลานสามารถเกดขนไดหลายๆ ครงเพอปรบ

ใหเขากบผลลพธทตองการ รปท 1 แสดงความสมพนธระหวางขบวนการในการตดสนใจ และการแกปญหา

รปท 1 ขบวนการในการแกปญหา และการตดสนใจ

ขบวนการในการตดสนใจ

จากทกลาวขางตนขบวนการในการตดสนใจ ไดแก Intelligence, Design, Choice, Implementation ซงจะกลาวถงรายละเอยดของแตละขบวนการ ดงตอไปน

1. การกำาหนดปญหา เปนขนตอนในการพจารณาวาระบบงานมปญหา หรอโอกาสในการปรบปรงองคการไดหรอไม เปนไปตาม เปาหมาย

หรอไม โดยทำาการกำาหนดขอบเขตของระบบ และกำาหนดใหไดวามตวแปรอะไรทเกยวของบาง และนยามปญหาหรอ โอกาสขน โดยในขนตอนนจะประกอบดวย

- การคนหาปญหา เรมจากการระบเปาหมายและวตถประสงคขององคการ และพจารณาวา ระบบงานทมอยสามารถบรรลเปาหมายเหลานไดหรอไม และดำาเนนการหาขอมลเพอหาปญหาท

มอย, ระบอาการของปญหา, พจารณาถงความสำาคญของปญหานนๆ และจงนยามปญหาขน มา โดยการสงเกตวามปญหาเกดขนในองคกรสามารถสงเกตและวเคราะหไดจาก ระดบความ

สามารถในการผลต(productivity) ขององคกรวามการเปลยนแปลงไปอยางไร1.1 การแบงประเภทของปญหา หมายถง การจดปญหาใหอยในประเภททสามารถนยามได โดยดจาก

ระดบความเปนโครงสรางของปญหา ไดแก

- ปญหาทเคยเกดขนมาแลว (Programmed Problems) เปนปญหา แบบมโครงสราง ซงเกดขนบอยๆ เกดขนเปนประจำา มตวแบบมาตรฐานในการแกปญหาได เชน

การจดตารางพนกงานรายสปดาห, การหาการหมนเวยนของเงนสดรายเดอน, การเลอกระดบสนคาคงคลงของวสดใดๆ

- ปญหาทไมเคยเกดขนมากอน (Nonprogrammed Problems) เปนปญหาแบบไมมโครงสราง เปนปญหาทแปลก ไมเคยเกดขนมากอน หรอ ไมเกดขนบอยนก

เชน การตดสนใจเขาถอสทธหรอรวมบรษท, การทำาโครงงานพฒนาและวจย, การปรบรปแบบองคการใหม, การเปดมหาวทยาลยใหม

1.2 การแตกยอยปญหาใหเลกลง ไดแก การแตกยอยปญหาทยงยากซบซอนออกเปนปญหายอยๆเพราะการแกปญหายอยทำาไดงายกวาการแกปญหาทซบซอนทเดยวทงหมด

1.3 การหาเจาของหรอทมาของปญหา ไดแกการพจารณาวาปญหาทเกดขนเปนปญหาของใคร ใคร มหนาทในการแกปญหาน และองคการสามารถแกปญหานไดหรอไม ตวอยางเชนปญหาอตราดอกเบยสง

เปนปญหา รฐบาลทตองแกไข บรษทสวนมากไมสามารถทำาอะไรกบปญหาทนได ดงนนปญหาทบรษทควร จะคำานงถงกคอ จะตอง ดำาเนนการอยางไรภายใตสภาพแวดลอมทมอตราดอกเบยสงน เพราะอตรา

ดอกเบยเปนปจจยทไมสามารถควบคมไดโดยตวบรษทเอง

2. การออกแบบ

ในขนตอนนเกยวของกบการสราง, พฒนาและวเคราะหทางเลอกในการปฏบตทเปนไปได รวมทงการทดสอบและประเมน ทางแกปญหาทเกดขน โดยในการสรางตวแบบนนจะทำาการแปลงปญหาใหอยในรปตวแบบเชงปรมาณ หรอตวแบบทาง

คณตศาสตร ไดแกการกำาหนดตวแปร และสรางสมการเพออธบายถงความสมพนธระหวางตวแปรตวแปรในตวแบบเชงปรมาณ

- ตวแปรผลลพธ (Result Variables) ตวแปรเหลานมผลตอระดบของประสทธผลของระบบเปนตวบงชวา

ระบบบรรลเปาหมายไดดแคไหน ตวแปรนเปนตวแปรไมอสระ (Dependent variables) ซง หมายถง

คาของตวแปรจะขนอยกบคาของตวแปรอนๆ

- ตวแปรตดสนใจ (Decision Variables) ใชอธบายถงทางเลอกในการปฏบตตางๆ คาของ ตวแปรนถก

กำาหนดโดยผทำาการตดสนใจ เชน ในปญหาการลงทน พนธบตรทใชลงทนจดเปนตวแปรตดสนใจใน ปญหาการจดตารางเวลา ตวแปรตดสนใจ คอบคคล เวลา และตารางเวลา เปนตน

- ตวแปรทไมสามารถควบคมได (Uncontrollable Variables หรอ

Parameters) เปนปจจยทมผลกบ ตวแปรผลลพธ แตผตดสนใจไมสามารถควบคมได ปจจยเหลานอาจมคาคงทซงเรยกวาพารามเตอร หรอ

อาจเปนคาทเปลยนแปลงได ตวอยางเชน อตราดอกเบย อตราภาษ อตราคาสาธารณปโภค ซงปจจย สวนใหญเหลานจดเปนตวแปรทไมสามารถควบคมได เพราะถกกำาหนดโดยสภาพแวดลอมรอบๆ ตว

ผตดสนใจ บางครงผตดสนใจอาจจำากดคาตวแปรบางตวเหลานไว เรยกวาขอจำากด (constraint) ของปญหา

- ตวแปรผลลพธระหวางกลาง (Intermediate Result Variables) เปนผลลพธท เกดระหวางการปฏบตเพอ

ใหไดผลลพธจรงๆ ตวอยาง เชน เงนเดอนพนกงาน เปนตวแปรตดสนใจ ซงเปนตวกำาหนดความพอใจของ

พนกงาน (ผลลพธทเกดขนระหวางกลาง) ซงเปนตวกำาหนดระดบของผลงาน (productivity) ระดบของ

ผลงานทไดนจดเปนผลลพธสดทายทตองการ

การเลอกลกษณะของตวแบบ ตวแบบทใชในการเลอกมหลายแบบ เชน ตวแบบทจะใหผลลพธเปนทางแกปญหาทดทสด หรอตวแบบทจะใหทาง

แกปญหาทดเพยงพอแตไมดทสด หรอตวแบบทใหทางแกปญหาทสามารถนำาไปใชไดดแตอาจจะไมดทสด ซงแบง ออกเปนตวแบบลกษณะตางๆ ดงน

ตวแบบเชงมาตรฐาน เปนตวแบบทใหทางเลอกทดทสดในจำานวนทางเลอกทมทงหมด โดยการหาทางเลอกทดทสด ทำาไดโดยพจารณา

จากทางเลอกทงหมดและพสจนใหไดวาทางทเลอกนนเปนทางทดทสด ขบวนการนเรยกวาการหาคำาตอบทเหมาะสม

ทสด (Optimization) ซงตวแบบลกษณะน ไดแก การโปรแกรมเชงเสน (Linear programming), ตวแบบเครอขายในการวางแผนและจดตารางเวลา (Network models for planning and scheduling), การโปรแกรมแบบไมเชงเสน

(Nonlinear programming), ตวแบบสนคาคงคลง (Inventory model), ตวแบบปญหาการขนสง(Transportation Problem)

การหาคำาตอบทเหมาะสมทสดในสวนยอยในการหาคำาตอบทเหมาะสมทสดนนผตดสนใจจะตองพจารณาถงผลกระทบของแตละทางเลอกทมตอองคการ

ทงหมด เพราะการตดสนใจในสวนหนงอาจมผลตอสวนอนๆ ได แตการทำาเชนนนมความยงยาก เสยคาใชจายสง และใชเวลาในการวเคราะหมาก ในทางปฏบตจงทำาการกำาหนดขอบเขตระบบใหแคบลง และพจารณาหาคำาตอบท เหมาะสมทสดเฉพาะสวนนนๆ ถงแมการทำาเชนนจะไมดนก แตกชวยใหสามารถวเคราะหระบบไดอยางคราวๆ โดยไม

เสยเวลากบรายละเอยดปลกยอย จากนนจงพจารณาสวนทเหลอวามผลกระทบอยางไร ถาไมมผลเสยตามมาทางแกปญหานนกสามารถนำามาใชได

ตวแบบเชงบรรยาย เปนตวแบบใชในการตดตามผลของการปฏบตตามทางเลอกตางๆ ทมขอกำาหนดของสวนนำาเขาและการประมวลผล

แตกตางกน โดยจะทำาการพจารณาจากผลทไดจากแตละทางเลอกจากกลมของทางเลอกทกำาหนดไว (แทนทจะเปนจากทางเลอกทงหมด) จงไมสามารถรบประกนไดวาทางเลอกทถกเลอกนจะเปนทางเลอกทดทสด แตผลทไดจะ

เปนทางเลอกท "นาพอใจ" จากกลมทางเลอกทกำาหนดไวเทานน ตวอยาง เชน การจำาลองเหตการณ

(Simulation) ผลทดเพยงพอหรอผลตามความพอใจ

ตวแบบในลกษณะนผตดสนใจจะกำาหนดเปาหมายหรอระดบความตองการของประสทธภาพไว และทำาการ คนหา ทางเลอกทตรงกบระดบทกำาหนดไว วธนจงไมตองใชเวลามาก และไมจำาเปนตองเสยคาใชจายมากๆ ในการหา

ขอมลเพอใหไดทางเลอกทดทสดมา

การพฒนาทางเลอก จดเปนสวนทสำาคญในขบวนการสรางตวแบบ ไดแกการคนหาและการสรางทางเลอกตางๆขน ซงทางเลอกตางๆ ท

สรางขนจะขนอยกบขอมลและคาใชจายในการหาขอมล ประกอบกบความเชยวชาญในปญหานนๆ ขนตอนนจงใชทง เวลาและคาใชจายคอนขางมาก และจดเปนสวนทเปนทางการนอยทสดในขบวนการแกปญหา

การคาดเดาผลลพธของแตละทางเลอก

การประเมนและเปรยบเทยบทางเลอกแตละทาง จำาเปนตองคาดเดาผลลพธทจะเกดของแตละทางเลอกได โดย สถานการณการตดสนใจมกจะแบงไดตามระดบขอมลทผตดสนใจม ไดแก

1. การตดสนใจภายใตความแนนอน (Decision Making Under Certainty) จะถกสมมตวามขอมลอยสมบรณ เพอทผตดสนใจทราบวาสภาวะแวดลอมจะเกดขนอยางไร

(Deterministic Environment) ในกรณนผตดสนใจจะถกมองเสมอนเปนผคาดเดา อนาคตทเกงมาก การตดสนใจแบบนมกเกดขนกบปญหาทเปนโครงสรางทเกดขนในชวงระยะเวลาสนๆ

2. การตดสนใจภายใตความเสยง (Decision Making Under Risk หรอRisk Analysis)

การตดสนใจภายใตความเสยง (Probabilistic หรอStochastic Decision situation) ผตดสนใจตองพจารณาผลลพธทเปนไปไดหลายๆ แบบทเปนไปไดของแตละทางเลอก โดยท

ไมทราบวาจะเกดเหตการณใดขนแนนอน แตมขอมลเพยงพอทจะประมาณคาความนาจะเปนทจะเกดเหตการณใดๆ ขน ผตดสนใจจงสามารถประเมนระดบความเสยงทเกยวของกบแตละทางเลอกได เรยกวาการวเคราะหความเสยง

(Risk Analysis) ซงจะทำาการคำานวณคาคาดหวงของแตละทางเลอก และเลอกทางเลอกทมคาคาด

หวงของผลกำาไรสงทสด (Maximize Expected Profit) หรอเลอกทางเลอกทมคาคาด หวงของการสญเสยตำาทสด (Minimize Expected Losses) หรอใชเครองมอทเรยกวา

ตนไมการตดสนใจ (Decision Tree) เขามาชวยในการตดสนใจได3. การตดสนใจภายใตความไมแนนอน (Decision Making Under Uncertainty)

ผตดสนใจไมมขอมลเพยงพอทจะประมาณคาความนาจะเปนในการเกดเหตการณทเกยวของกบผลลพธตางๆได การตดสนใจแบบนจงทำาไดยาก การสรางตวแบบภายใตสถานการณนจะขนอยกบวธการในการประเมนความเสยง

ของผตดสนใจ ซงเกณฑการตดสนใจภายใตความไมแนนอนทสำาคญไดแก

3.1 เกณฑมากมากทสด (Maximax Criterion) เปนเกณฑของคนมองโลกในแง

ด (Optimistic Criterion) โดยผตดสนใจจะทำาการเลอกทางเลอกทใหผลตอบแทน

(Payoff) ทมากทสดในทางเลอกแตละทาง และเลอกทางเลอกทมคาตอบแทนมากทสดจากทางเลอกทงหมด

3.2 เกณฑนอยมากทสด (Maximin Criterion) เปนเกณฑของคนมองโลกในแง

ราย (Pessimistic Criterion) โดยผตดสนใจจะทำาการเลอกทางเลอกทใหผล ตอบแทน (Payoff) ทนอยทสดในทางเลอกแตละทาง และเลอกทางเลอกทมคาตอบแทนมากทสด

จากทางเลอกทงหมด

3.3 เกณฑคาเสยโอกาสมากนอยทสด (Minimax Regret Criterion) ผ ตดสนใจจะทำาการเลอกทางเลอกทใหคาเสยโอกาสมากทสดในทางเลอกแตละทาง และเลอกทางเลอกทม

คาเสยโอกาสนอยทสดจากทางเลอกทงหมด

3.4 เกณฑการใชหลกของความเปนจรง (Criterion of Realism) เปนเกณฑท อยระหวางเกณฑมากมากทสด และเกณฑนอยมากทสด การใชเกณฑแบบนจะตองทำาการกำาหนดคา

สมประสทธของการมองโลกในแงด (Coefficient of Optimism) ซงจะแทน ดวยสญลกษณ ต ซงคาของ ต นจะอยระหวาง 0-1 ถา ต มคาเปน1 หมายถงผตดสนใจมองโลกใน

แงดมาก ถาคา ต มคาเปน0 แสดงวาผตดสนใจเปนผมองโลกในแงรายมาก เมอกำาหนดคา ต ไดแลวจะทำาการคำานวณหาคานำาหนกของผลตอบแทนของแตละทางเลอกจากสตร

นำาหนกของผลตอบแทน=ต(ผลตอบแทนสงสด)+(1-ต) (ผลตอบแทนตำาสด) เมอคำานวณคานำาหนกของผลตอบแทนจากแตละทางเลอกไดแลว จะเลอกทางเลอกทให คานำาหนกของ

ผลตอบแทนมากทสดจากทางเลอกทงหมด

การวดคาผลลพธ คาของทางเลอกหรอความเหมาะสมของทางเลอก ตดสนไดจากการบรรลเปาหมาย บางครงผลลพธถกแสดงอยในรปของ

เปาหมายโดยตรง เชน กำาไรเปนผลลพธ หรออาจเปนผลลพธในรปของความพอใจของลกคา ระดบความภกดของลกคาทม ตอสนคา เปนตน

การสรางสถานการณ เปนการสมมตสภาพแวดลอมของระบบใดระบบหนงขน ในระยะเวลาทกำาหนด ใชในการอธบายสถานการณการตดสนใจท

กำาลงพจารณาอย โดยสามารถอธบายถงผลของการตดสนใจ ตวแปรตดสนใจและตวแปรทไมสามารถควบคมได ทเกยวของ กบตวแบบได และผบรหารมกจะสรางชดของสถานการณขนเพอทำาการวเคราะหระบบ โดยนยมใชคอมพวเตอรชวยเพอความ

สะดวกและรวดเรวในการจำาลองเหตการณ (Simulation) และการวเคราะหแบบเงอนไข(What-If analysis) ได ตวอยางเชน การเปลยนระดบความตองการในการเขารกษาในโรงพยาบาลซงเปนการสราง

สถานการณใหมขนมา แลวทำาการวดระดบเงนทหมนเวยนในระบบโรงพยาบาลของแตละสถานการณ

ในการตดสนใจ สามารถสมมตสถานการณทจะเกดขนไดมากมาย แบงไดเปน 3 ลกษณะ คอการสมมต สถานการณแบบท

แยทสด (The Worst possible Scenario), การสมมตสถานการณแบบทดทสด (The best possible Scenario) และการสมมตสถานการณแบบทนาจะเกดขนมากทสด (The most likely Scenario)

3. การเลอก ขนตอนนไดแกการคนหา การประเมน และการแนะนำาทางแกปญหาทเหมาะสมของตวแบบ โดยทางแกปญหาหนงๆ

ของตวแบบ ไดแกการระบชดของคาของตวแปรตดสนใจของทางเลอกทไดเลอกแลวนนเอง ทางแกปญหาทไดจาก ตวแบบ จะใหคำาแนะนำาในการแกปญหาของระบบ ซงถาคำาแนะนำานถกนำาไปใชงานไดจรงและสำาเรจผล จงจะถอวา

ปญหาไดถกแกไขแลว

วธการคนหา ในขนตอนการเลอกจะเกยวของกบการคนหาทางปฏบตทเหมาะสมในการแกปญหา ซงมหลายวธ ขนอยกบเกณฑ

ในการเลอก สำาหรบตวแบบเชงมาตรฐาน (Normative Model) สามารถคนหาทางเลอกโดยใชวธเชงวเคราะห(Analytical) หรอใชวธการอางอยางสมบรณ (Complete Enumeration) ซงหมายถงการเปรยบเทยบทางเลอก ทงหมดกบทางเลอกทางหนง สวนตวแบบเชง

บรรยาย (Descriptive Model) จะคนหาโดยการเปรยบเทยบทางเลอก ทมอยจำากด หรอคนหา

โดยใชวธการเดา (Blindly) หรอใชวธฮวรสตก (Heuristics)

วธการเชงวเคราะห (Analytical Techniques) ใชสตรทางคณตศาสตรเขามาชวยในการหา

ทางแกปญหาทเหมาะสมทสด (optimal) โดยตรง หรอใชวธการพยากรณ (Forecasting) ผลลพธทจะไดรบ โดยวธการเชงวเคราะห นมกใชกบการแกปญหาทเปนโครงสราง มกใชกบระดบการจดการระดบ

กลาง (managerial control) หรอระดบ ปฏบตการ (operational) เชนการ จดสรรทรพยากร หรอการจดการสนคาคงคลง

วธการคนหาแบบเดา (Blind Search Approaches) เปนการคนหาซงกำาหนดเอาเอง ไม เจาะจง ไมม กฎเกณฑและไมมคำาแนะนำาทเฉพาะเจาะจง มสองชนดคอ

o การอางอยางสมบรณ (Complete Enumeration) จะพจารณาทางเลอก ทงหมด และหาทางแกปญหาทเหมาะสมทสด

o การอางอยางสมบรณ (Incomplete Enumeration) จะพจารณาทางเลอก เพยงบางสวน ซงทำาจนกระทงพบทางแกปญหาทดเพยงพอ

วธนมขอจำากดในทางปฏบต คอเรองเวลาทใช และหนวยเกบขอมลของคอมพวเตอรทมอย จงไมนยมใชการคนหา แบบนกบการแกปญหาทมขนาดใหญ

วธการคนหาแบบฮวรสตก (Heuristic Search Approaches) เปนการคนหาโดย พยายามหาหลกเกณฑเพอทจะนำามาใชในขบวนการคนหา และลดปรมาณการคำานวณใหนอยลง ฮวรสตก

(Heuristic) เปนกฏในการตดสนใจทพจารณาวาปญหาหนงๆ ควรจะถกแกอยางไร โดยฮวรสตกจะ ทำาการวเคราะหปญหาอยางมระเบยบและเปนขนตอน ซงการคนหาดวยวธนจะถกทำาซำาๆ จนกระทงพบทางแก

ปญหาทนาพอใจ ในทางปฏบตการคนหาแบบนจะเรวและ ถกกวาแบบเดา และทางแกปญหาทไดจะใกลเคยงทางแกทดทสดมากกวา

การประเมนทางเลอก การประเมนทางเลอกทไดจะเปนขนสดทาย ทจะนำาไปสทางแกปญหา ไดแก การประเมนในดานของ จดประสงค

ตางๆ (Multiple Goals) ทมหลากหลายดาน และประเมนในแงของความออนไหวของผลลพธทจะ

เกดขนเมอคาตวแปรทเกยวของตางๆเปลยนแปลงไป (Sensitivity Analysis)การประเมนในดานของจดประสงคทหลากหลาย

การประเมนผลการวเคราะหการตดสนใจดานการจดการ มจดประสงคเพอทจะ ประเมนวาทางเลอกนน ครอบคลม ขอบเขตทตองการมากทสดหรอไม บรรลวตถประสงคไดมากนอยแคไหน ซงในการตดสนใจปญหาจรงๆ มกจะยาก

ตอการประเมนในแงวตถประสงค เนองจากแตละระบบจรงๆ มวตถประสงคทระบบตองการมากมาย หลากหลายดงนนในการวเคราะหทางเลอกจงจำาเปนตองวเคราะหเพอใหสามารถเลอกทางททำาใหบรรลวตถประสงคไดมากทสด

โดยในตวแบบเชงปรมาณ อาจจำาเปนตองแปลงปญหาทมหลายๆ เปาหมายใหอยในรปของปญหาทมเปาหมายเดยว กอน จงสามารถวดประสทธผลได กอนทจะทำาการเปรยบเทยบผลขนสดทาย

การประเมนในแงของความออนไหว การวเคราะหความออนไหวนนผสรางตวแบบจะทำาการคาดเดาและตงสมมตฐานของผลลพธทได โดยพจารณาจาก

ขอมลเขาทมคาตางๆ เนองจากผลทไดจากตวแบบจะขนอยกบขอมลนำาเขาเหลาน ทำาใหเกดความยดหยนและ สามารถนำาไปปรบปรงใชกบเงอนไขทเปลยนไป หรอกบความตองการในสถานการณการตดสนใจทตางออกไปได

และชวยทำาใหผตดสนใจเขาใจตวแบบ และเขาใจสถานการณทถกแทนดวยตวแบบนนไดดขน ชวยใหผจดการม ความ มนใจในการใสขอมลเขาใหกบตวแบบมากขน สามารถใชตรวจสอบความสมพนธระหวางตวแปรตางๆ ท

เกยวของกบระบบ เชน ผลของการเปลยนแปลงตวแปรภายนอกและพารามเตอร ทมตอตวแปรผลลพธ และยง

ชวยทำาใหเกดความมนคง (Robustness) ในการตดสนใจ เมอมการเปลยนแปลงเงอนไขเกดขน

การวเคราะหความออนไหว ม2 ชนดคอ1. แบบอตโนมต (Automatic) ใชกบแบบจำาลองเชงปรมาณ เชน การโปรแกรมเชงเสน

(linear programming) โดยสามารถบอกชวงคาขอมลเขาทเปนไปได ซงไมมผลตอ ทางแกปญหานนๆ และในการวเคราะหแบบนจะจำากดใหมการเปลยนแปลงอยางเดยวในหนงครง สามารถ

ใชไดกบตวแปรทมคา แนนอนเทานน มประสทธภาพสงเพราะสามารถสรางขอบเขตและขอจำากดไดเรว

2. แบบลองผดลองถก (Trial and Error) ผลทเกดจากการเปลยนแปลงคาตวแปร ใดๆ สามารถหาไดโดยใชวธลองผดลองถก โดยการเปลยน input บางตว และแกปญหาใหมอกครง

ทำาซำาๆ จะไดทางแกปญหาทดขน มสองรปแบบคอ

2.1 การวเคราะหแบบเงอนไข (What-If Analysis) เปนการวเคราะหใน ลกษณะ " อะไรจะเกดขนกบทางแกปญหา ถาคาของตวแปรเขา,สมมตฐานหรอพารามเตอร

เปลยนแปลงไป" ผจดการสามารถถามคำาถามในลกษณะนกบตวแบบคอมพวเตอร และไดคำา ตอบออกมาอยางรวดเรวและสามารถถาม คำาถามซำาๆ กนนน และเปลยนคาขอมลใดๆในคำาถาม

ไดตามตองการ โดยไมตองอาศยโปรแกรมเมอรเลย

2.2 การวเคราะหไปหาเปาหมาย (Goal Seeking) เปนการคำานวณปรมาณคา

ขอมลเขา (input) ทตองการ เพอทจะทำาใหไดผลลพธระดบทตองการ ตวอยาง เชน การคำานวณหาจดคมทนในการขายสนคา

4. การนำาไปปฏบต เปนขนตอนในการนำาทางแกปญหาทถกเสนอนนไปปฏบต หมายถงการเรมทำาสงใหมๆ หรอการแนะนำาใหมการ

เปลยนแปลงนนเอง หรอหมายถง การนำาคำาแนะนำาในการแกปญหาทไดเลอกไว มาปฏบตกบระบบจรงนนเอง

เทคโนโลยทเขามาสนบสนนในขบวนการตดสนใจ

เทคโนโลยทสนบสนนในขนตอนการระบปญหา (Intelligence Phase) ไดแก1. ระบบสารสนเทศเพอผบรหาร (Executive Information System : EIS) ชวยในการตดตามดขอมลจากแหลงขอมลทงภายในและภายนอกไดอยางตอเนอง เพอหาโอกาสและปญหาทจะเกดขนไดงาย

2. ระบบสารสนเทศเพอการตดสนใจ (Decision Support System : DSS) ใชความสามารถของแบบจำาลองในการทำาการวเคราะหปญหาไดอยางรวดเรว

3. ระบบผเชยวชาญ (Expert System : ES) ชวยพจารณาธรรมชาต, ลกษณะ, ความสำาคญของปญหา และชวยแนะนำาวธการแกปญหาทเหมาะสม ชวยแปลขอมลและวนจฉยปญหา

4. ระบบสารสนเพอการจดการ(Management Information System : MIS) ชวยแงของการทำารายงานประจำาวน และรายงานเฉพาะกจ ชวยใหพบปญหาไดงาย

เทคโนโลยทสนบสนนในขนตอนการออกแบบ (Design Phase) ไดแก

1. ระบบสารสนเทศเพอการตดสนใจ ใชตวแบบชวยในการสรางทางเลอก,กำาหนดเกณฑการตดสน

ใจ(criteria) และระดบความสำาคญของทางเลอก และคาดเดาผลทจะเกด

2. ระบบผเชยวชาญ ใชในกรณของการสรางทางเลอกของปญหาทซบซอน

3. ระบบสนบสนนการตดสนใจในระดบกลมงาน (Group Decision Support System : GDSS) ชวยในกรณทมปญหาทตองมการระดมสมองในการออกแบบทาง

เลอกตางๆ

เทคโนโลยทสนบสนนในขนตอนการเลอก (Choice Phase) ไดแก1. ระบบสารสนเทศเพอการตดสนใจ ชวยโดย การใชวเคราะหแบบเงอนไข (what-if) และการ

วเคราะหแบบไปหาเปาหมาย (goal seeking)2. ระบบผเชยวชาญ ถกใชในการประเมนวาทางแกปญหาทได ตรงกบทางแกปญหาทตองการหรอไม

3. ถาการตดสนใจเกดจากกลมคน ตองใชระบบสนบสนนการตดสนใจในระดบกลมงานเขามาชวย

เทคโนโลยทสนบสนนในขนตอนการนำาไปปฏบต (Implementation Phase) ไดแก1. ระบบสารสนเทศเพอการตดสนใจ ใชในการสอสาร, การอธบาย และแสดงเหตผลอนสมควรใน ดานการ

ตดสนใจ ชวยใหเหนรายละเอยดของการวเคราะหและผลลพธไดชดเจนขน

2. ระบบผเชยวชาญ ใชในการแนะนำาระบบเมอเกดปญหาในการนำาไปปฏบตขน เชน วธการจดการเมอ เกดการตอตานการเปลยนแปลง และชวยในการฝกอบรม ซงทำาใหการนำาทางเลอกนนไปปฏบตทำาได ราบ

รนขน

การสรางตวแบบ

คณลกษณะหลกของระบบสนบสนนการตดสนใจ จะประกอบดวยตวแบบ (Model) อยางนอยหนงตวแบบ อยในระบบ โดยเปนตวแบบทไดจากการวเคราะหระบบจรงทตองการทำาการตดสนใจ และทำาการตดสนใจและ

วเคราะหผลการตดสนใจจากตวแบบนน ลกษณะของตวแบบแบงออกเปน

ตวแบบเชงขนาด (Iconic หรอScale Models) เปนตวแบบทแสดงแนวคดของระบบไดนอย ทสด เปนการจำาลองแบบทางกายภาพของระบบ แตมกมขนาดตางจากตวตนฉบบ อาจมลกษณะเปน 3 มต เชน

แบบจำาลองเครองบน, รถยนต, สะพาน ฯลฯ หรออาจเปนลกษณะ2 มต เชน รปถายกได

ตวแบบเชงอปมา (Analog Models) เปนตวแบบทรปลกษณภายนอกไมเหมอนกบระบบจรงๆ แต ม พฤตกรรมทเหมอนกน ตวแบบนแสดงแนวคดของระบบไดมากกวาตวแบบเชงขนาด โดยมการใชสญลกษณใน

การแสดงความเปนจรงของระบบ ตวอยางเชน แผนภาพองคการซงแสดงความสมพนธระหวางโครงสราง ความ รบผดชอบ และอำานาจในการบรหารงาน แผนทซงมสตางๆ แสดงนำาและภเขา แผนภาพตลาดหน แสดงการ

เคลอนไหวของราคาหน พมพเขยวของเครองจกรหรอบาน มาตรบอกอตราความเรว หรอเครองวดอณหภมเปนตน

ตวแบบเชงคณตศาสตร (Mathematical หรอQuantitative Models) ระบบ องคการหลายๆ องคการมความซบซอนมาก ไมสามารถใชตวแบบเชงขนาดหรอเชงอปมาแทนได หรออาจจะใชได

แตมความยงยากและใชเวลานาน ตวแบบทแสดงแนวคดของระบบไดมากขน ไดแกตวแบบเชงคณตศาสตร หรอ ตวแบบเชงปรมาณ ซงแทนระบบดวยตวแปร และแสดงความสมพนธระหวางตวแปรดวยสญลกษณทาง

คณตศาสตร

ขอดของการใชตวแบบ

1. ลดเวลาการดำาเนนงาน2. การจดการกบตวแบบ (การเปลยนตวแปรหรอสภาพแวดลอม) ทำาไดงายกวาการจดการกบระบบ

จรงๆ การทดลองทำาไดงายกวา และไมรบกวนการทำางานประจำาวนขององคกร

3. คาใชจายในการวเคราะหตวแบบนอยกวาคาใชจายในการทดลองทำากบระบบจรงๆ4. คาใชจายในการทำาผดในระหวางการลองผดลองถกกบตวแบบนอยกวาเมอเกดขนกบระบบจรง5. สภาพแวดลอมในปจจบนเกยวของกบความไมนอนคอนขางมาก ดวยการใชตวแบบผบรหาร

สามารถคำานวณความเสยงทเกยวของกบการกระทำาใดๆ ได

6. การใชตวแบบทางคณตศาสตรสามารถทำาการวเคราะหทางแกปญหาไดมา และดวยเทคโนโลยและ การสอสารทกาวหนาในปจจบน ผบรหารจงมทางเลอกในการปฏบตมากมาย

7. ยกระดบและสงเสรมในการเรยนร และการฝกอบรมใหดมากขน

ระบบสนบสนนการตดสนใจ

ในการตดสนใจแบบโครงสราง (Structure) และแบบกงโครงสราง (Semistructure) โดยเฉพาะ ในการบรหารระดบกลางและระดบลาง สามารถนำาคอมพวเตอรเขามาชวยในการตดสนใจได เชน การตดสนใจทางดานการ

เงนและการผลต เนองจากเปนปญหาทเกดขนบอยๆจงสามารถหาแนวทางแกไข และแยกแยะวธการแกปญหาออกมา ใหอย

ในรปของตนแบบ (Prototype) ได ตวอยางเชน การตดสนใจวาจะ "ทำาเองหรอซอ" , การทำางบประมาณ ตนทน ( เชน การหาอปกรณทดแทน), การจดสรรทรพยากร, การกระจายสนคา, ขบวนการการทำางาน, การวางแผน

งานและ การควบคมสนคาคงคลง โดยปญหาเหลานสามารถหาคำาตอบได โดยการใชสตรทางคณตศาสตรเขามาชวย วธน

เรยกวาวทยาการการจดการ (Management Science) หรอ การวจยดำาเนนงาน

(Operations research : OR) ซงเปน การแกปญหาอยางมระบบ เรมทการกำาหนดปญหา แยกแยะปญหาใหเขากบรปแบบปญหามาตรฐาน สรางแบบจำาลองทางคณตศาสตร ทใชอธบายปญหาทเกดขนจรงๆ หาคำา

ตอบทเหมาะสม และคำานวณคาคำาตอบออกมาเลอกหนง ทางเลอกเพอนำาไปใชในการแกปญหา ซงจะเหนวา ขบวนการนใช

แนวคดของ ตวแบบ (Models) เปนหลก

สวนในการตดสนใจแบบกงโครงสรางโดยทวไปและแบบไมเปนโครงสราง (Unstructure) การใชเพยงวธการ ของระบบสารสนเทศเพอการจดการ (MIS) และวทยาการการจดการนนไมเพยงพอ จงไดมการเสนอใหใช ระบบ

สารสนเทศทชวยในการตดสนใจ เรยกวา ระบบสนบสนนการตดสนใจ (DSS) เขามาชวย ซงระบบสนบสนนการ ตดสน ใจสามารถปรบปรงคณภาพของสารสนเทศทนำามาใชในการตดสนใจไดใชงานงาย ทำาใหประหยดเวลาในการวเคราะหขอมล

โดยทางแกปญหาทไดจากระบบสนบสนนการตดสนใจ มลกษณะเปนชวงของคาทเปนไปได ทำาให ผบรหารทดลอง และ ประเมนคาเหลานน เพอใหเกดความเขาใจระบบปญหาและทำาการตดสนใจไดดขน

คำานยามของระบบสนบสนนการตดสนใจ มผนยามความหมายของระบบสนบสนนการตดสนใจไวมากมาย ไดแก

Little [1970] ใหคำานยามของระบบสนบสนนการตดสนใจตามการทำางานของระบบ และลกษณะการเชอมโยง กบผใช วาเปนกลมของขบวนการทำางานโดยใชตวแบบในการประมวลผลขอมล เพอสามารถนำาไปใชเปนขอมลในการตดสนใจ

ของผบรหารได

Gorry and Scott Morton [1971] ใหคำานยามของระบบสนบสนนการตดสนใจตามประเภท ของปญหา และการทำางานของระบบ วาเปนระบบโตตอบทใชคอมพวเตอร เพอชวยใหผตดสนใจสามารถใชขอมลและตวแบบ

ใหเกดประโยชนในการแกปญหาแบบไมเปนโครงสรางได

Alter[1980] ใหคำานยามของระบบสนบสนนการตดสนใจตามรปแบบการนำาไปใช และวตถประสงคของระบบ โดย

เปรยบเทยบกบระบบประมวลผลขอมลอเลกทรอนกส (Electronic Data Processing System : EDP) ดงตารางท 1

ตารางท1 การเปรยบเทยบระบบสนบสนนการตดสนใจและระบบประมวลผลขอมลอเลกทรอนกส

มมมอง DSS EDPการใชงาน มการโตตอบ ไมมการโตตอบผใช ผบรหาร พนกงานระดบลางเปาหมาย ประสทธผล ประสทธภาพเชงจกรกลขอบเขตเวลาทนำาไปใช ปจจบนและอนาคต อดตวตถประสงค เพอความยดหยน เพอความคงสภาพสมำาเสมอ

Moore and Chang [1980] ใหคำานยามของระบบสนบสนนการตดสนใจตามรปแบบการนำาไป ใช และ ความสามารถของระบบวาเปนระบบทสามารถจดการกบสถานการณทเปนกงโครงสราง และไมเปนโครงสรางได

สนบสนนการวเคราะหขอมล และสรางตวแบบในการตดสนใจแบบเรงดวน (Ad-Hoc) ได สามารถวางแผนงานลวง หนาได สามารถใชไดกบสถานการณทผดไปจากปกต หรอใชไดในชวงทไมไดวางแผนไวกอนได

Bonczek et al. [1980] ใหคำานยามของระบบสนบสนนการตดสนใจตามสวนประกอบของระบบ วา

เปนระบบทใชคอมพวเตอรเขามาชวย โดยประกอบดวยสวนการทำางาน3 สวนททำางานโตตอบกนคอo ระบบภาษา (language system) ใชสอสารระหวางผใช กบสวนประกอบอนๆ ของระบบ

o ระบบความร (knowledge system) ฐานความร ไดแก ขอมลหรอขบวนการในการดำาเนนงาน

o ระบบประมวลผลปญหา (problem-processing system) ใชเชอมระหวางสวน ประกอบสองสวนขางตนเขาดวยกน และมความสามารถทชวยในการสนบสนนการตดสนใจ

Keen [1980] ใหคำานยามของระบบสนบสนนการตดสนใจตามขบวนการในการพฒนา โดยกลาววาระบบ สนบสนนการตดสนใจ หมายถงสถานการณซงระบบสดทายระบบหนงสามารถถกสรางขนมาได โดยผานขบวนการ เรยนร

และการเปลยนแปลง ปรบปรงเพอใหสามารถนำาไปใชได

จากนยามตางๆ ทกลาวขางตน สามารถสรปนยามของระบบสนบสนนการตดสนใจไดวา " ระบบสนบสนน การตดสนใจ คอ

ระบบคอมพวเตอรทสามารถโตตอบ, ปรบเปลยน และมความยดหยนในการสรางเพอใชสนบสนน การตดสนใจ เพอให สามารถหาทางแกปญหาดานการจดการทมลกษณะไมเปนโครงสรางไดดขน โดยระบบสนบสนนการตดสนใจจะจดการกบ

ขอมลเพอเชอมโยงกบผใชใหสามารถใชงานไดงาย และสามารถแสดงผลเพอใหผทำาการ ตดสนใจเหนภาพรวมของขอมลทม

ได อกทงระบบสนบสนนการตดสนใจยงอาจจะมการใชตวแบบ(ซงมกจะถกสรางขนโดยผใชงานเอง) เพอสนบสนนการตดสนใจในทกๆขนตอนของขบวนการตดสนใจได"

คณลกษณะและความสามารถของระบบสนบสนนการตดสนใจคณลกษณะและความสามารถของระบบสนบสนนการตดสนใจมดงน

1. สนบสนนผทำาการตดสนใจสำาหรบสถานการณแบบกงโครงสรางและแบบไมเปนโครงสราง

2. สนบสนนการทำางานตอผบรหารหลายๆระดบ3. สนบสนนการทำางานเปนกลม4. สนบสนนการตดสนใจทเกยวเนองตอกน และ/ หรอ ตามลำาดบกน

5. สนบสนนทกขนตอนในขบวนการตดสนใจ6. สนบสนนการตดสนใจหลากหลายรปแบบ7. สามารถปรบปรงไดงาย ผใชสามารถเพม ลบ รวม หรอเปลยนแปลงคาตางๆ ไดงาย

8. ใชงานไดงาย ไดแกการใชภาษาทงายตอการเขาใจ มรปภาพประกอบ

9. ปรบปรงประสทธผลในการตดสนใจทงในแงของความแมนยำา ความตรงตอเวลา และคณภาพในการ ตดสนใจ

10. ผตดสนใจสามารถควบคมทกขนตอนในการตดสนใจแกปญหาได (รความเปนไปในการดำาเนนการ)11. ผใชสามารถสรางหรอแกไขระบบอยางงายๆ ไดดวยตวเอง

12. มการใชตวแบบชวยในการวเคราะหสถานการณในการตดสนใจ

13. สามารถใชขอมลไดหลากหลาย เชน หลากหลายแหลงขอมล หลากหลายรปแบบขอมล และหลากหลายชนดขอมล

คณลกษณะของระบบสนบสนนการตดสนใจทด

1. มความงายตอการใชงาน และงายตอการเขาใจ

2. มความมนคง (Robust) ตวแบบตองไมผนผวนไปตามรปแบบของคาขอมลเขา3. ควบคมการทำางานไดงาย4. ปรบเปลยน และแกไขไดงาย

5. มคณลกษณะในการทำางานทสำาคญครบถวน

6. มการสอสารในรปแบบทเขาใจไดงาย การเปรยบเทยบระหวางระบบสนบสนนการตดสนใจ และระบบสารสนเทศเพอการจดการ

ความแตกตางระหวางระบบสารสนเทศเพอการจดการ และระบบสนบสนนการตดสนใจม ดงน

- ระบบสารสนเทศเพอการจดการ (MIS)1. เปนระบบทใชคอมพวเตอรเพอเรยกคน ดง และรวบรวมขอมลจากแหลงตางๆ เพอนำามาใชในการ ตดสนใจในการบรหารทตองการไดทนเวลา

2. เกยวกบงานทเปนโครงสราง ซงมขบวนการทำางาน หลกในการตดสนใจมาตรฐานอยแลว และขอมลทใชมการกำาหนดไวแลวลวงหนา

3. มความสามารถในการจดการกบขอมลทเกดขนทกวนไดด4. สามารถหาและเกบรายละเอยดเกยวกบการประมวลผลรายการจำานวนมากได5. ถกสรางเพอใชงานภายในองคกร ดงนนบทบาทจะลดลงในระดบการจดการขององคกรทสงขน

6. ผลลพธทไดจากระบบ สามารถนำาไปใชในการปรบปรงประสทธภาพของระบบ เชน เพอลดคาใชจาย เพอลด เวลาทใช หรอเพอหาคนทำางานทมประสทธภาพ

7. เปนระบบทเกยวของกบการตดสนใจของผบรหารโดยออม8. ขอเสยคอไมสามารถสนบสนนการตดสนใจทซบซอนได และยงไมสามารถถกพฒนาไดโดยผบรหาร และมการใชงานยาก

9. ไมสามารถจดการกบเหตการณ หรอขอมลทมาจากภายนอกองคกรได

- ระบบสนบสนนการตดสนใจ(DSS)1. เกยวของกบการตดสนใจทมโครงสรางเพยงพอทจะใชคอมพวเตอร ชวยในการวเคราะหได แตยง ตองขนอยกบการตดสนใจของผบรหารทเปนมนษยอย

2. เกยวของกบผบรหารในดานการสรางเครองมอชวยสนนสนนการตดสนใจ โดยอยภายใตการควบคม และวตถประสงคทตงไว

3. สามารถใชในการตอบปญหาเฉพาะกจ และคำาถามทไมสามารถคาดเดาผลลพธได

4. สามารถจดการใหมการแสดงผลทซบซอนของระบบจรงออกมาได5. สามารถสนบสนนการตดสนใจ ในชวงระยะเวลาเพยงสนๆ เนองจากตวแบบหนงๆ สามารถสรางใหสมบรณและนำาไปใชงานไดในระยะเวลาเพยงไมกวน

6. ชวยใหผตดสนใจเรยนรปญหาไดมากขน

7. สามารถถกสรางหรอพฒนาไดโดยผทไมเชยวชาญดานการประมวลผลขอมล

8. ผลลพธทไดจากระบบ สามารถนำาไปใชเพอสนบสนนขนตอนตางๆในขบวนการตดสนใจของผบรหาร เพอชวยใหไดประสทธผลมากขน

ทงสองระบบนสามารถนำามาทำางานรวมกนได โดยการดงเอาความสามารถทแตกตางของทง2 ระบบมาสนบสนนซงกน และกน เพอประสทธภาพ และปรบปรงการตดสนใจเพอการจดการ

สวนประกอบของระบบสนบสนนการตดสนใจ

สวนประกอบของระบบสนบสนนการตดสนใจทสำาคญ แบงออกไดเปน 4 สวน ดงรปท2

รปท2 สวนประกอบของระบบสนบสนนการตดสนใจ

. ระบบยอยในการจดการขอมล (Data management subsystem) ไดแกฐานขอมลท บรรจขอมลท เกยวของกบสถานการณนนๆ และถกจดการโดยซอฟตแวรทเรยกวา ระบบจดการฐานขอมล

(Database Management Systems : DBMS)

2. ระบบยอยในการจดการตวแบบ (Model management subsystem) เปนชด ซอฟตแวรสำาเรจรปทรวมการทำางานเชน การทำางานดานการเงน, สถต, วทยาการการจดการ หรอตวแบบเชงปรมาณอนๆ

ทมความสามารถในการวเคราะหขอมล และมซอฟตแวรทชวยในการจดการทเหมาะสม เรยกวา ระบบจดการ ฐานตวแบบ

(Model base management system : MBMS)

3. ระบบยอยในการจดการความร (Knowledge management subsystem) เปน ระบบยอยซงสนบสนนระบบยอยอนๆ หรอเปนสวนประกอบแบบอสระไมขนกบองคประกอบอนๆ ชวยใหขอมลหรอความรแก

ผตดสนใจ

4. ระบบยอยในการตดตอกบผใช (User interface subsystem) ผใชสามารถตดตอสอสารและสงงานระบบสนบสนนการตดสนใจโดยผานระบบยอยน

ระบบยอยในการจดการขอมล

ขอมลในระบบสนบสนนการตดสนใจนนมหลายระดบ ไดแกขอมล (Data), สารสนเทศ (Information), และความร (Knowledge) โดยขอมลตางๆ เหลานอาจมแหลงกำาเนดจากภายใน ภายนอกองคกร หรอเปนขอมล สวนบคคล ทเขามายงระบบสนบสนนการตดสนใจ จะถกนำาเขาสระบบยอยในการจดการขอมล ซงแบงสวนออกเปนสวนๆ คอ

ฐานขอมลของระบบสนบสนนการตดสนใจ (DSS Database), ระบบจดการฐานขอมล

(Database Management System), ไดเรกทอรขอมล (Data Directory) และสงอำานวยความสะดวกในการสอบถามขอมล (Query Facility)

ระดบขอมล

1. ขอมล (Data) ไดแก สงของ เหตการณ กจกรรม และรายการทถกบนทก ถกแยกประเภท และถกเกบ แตไมมการถายทอดความหมายใดๆ ออกมา ขอมลอาจเปนตวเลข ตวอกษร เสยง หรอรปภาพ

2. สารสนเทศ (Information) คอ ขอมลทถกจดการเพอแสดงความหมายของขอมลออกมายงผท ไดรบ ขอมลนน

3. ความร (Knowledge) ประกอบดวยขอมลซงถกจดการและประมวลผลเพอถายทอดความเขาใจ ประสบการณ การเรยนร และความเชยวชาญเกยวกบปญหา หรอกจกรรมตางๆ

แหลงขอมล

ขอมลภายใน (Internal Data) ไดแก ขอมลทถกเกบอยในทตางๆภายในองคกร หรอไดมาจากระบบประมวล

ผลรายการ (transaction processing system) ขององคกร มลกษณะเปนขอมลทมแหลง

กำาเนดมาจาก การปฏบตงานภายในองคกร หรอไดจากเครอขายอนทราเนต (Intranet) เปนขอมลทเกยวของกบ

บคคล, ผลตภณฑ, บรการ และขบวนการ ตางๆ เชน ขอมลบญชเงนเดอน ขอมลดานการตลาด การผลต และขอมล บคคล หรอขอมล การจดตารางการขายในอนาคต คาใชจายเมอสนคาขาดสตอก แผนในการจางคน เปนตน

ขอมลภายนอก (External Data) เปนขอมลทมทมาจากภายนอกองคกร เชน ขอมลจากธนาคารขอมลเชง

พาณชย (Commercial Data Bank) จากรฐบาลตางประเทศ องคการการคา บรษทวจยตลาด บรษทวเคราะหเศรษฐกจ หรออาจมาจากหนวยงานภายในองคกรทรวบรวมขอมลภายนอกอกทหนง หรอไดจากเครอขาย

อนเทอรเนต(Internet) รวบรวมไดจากดาวเทยม ซดรอม ภาพยนตร ดนตร หรอจากเสยง อาจเปนรปภาพ

แผนภาพ แผนท ตวอยาง เชน ขอมลดานอตสาหกรรม, ขอมลการวจยตลาด,ขอมลสำามโนประชากร, ขอมลการใชพนท, ขอกำาหนดของรฐบาล, ตารางอตราภาษ หรอขอมลเศรษฐกจชาต

ขอมลสวนบคคล (Personal Data) เปนขอมลสวนตว จากความเชยวชาญเฉพาะดานหรอความคดเหนของ ผใช เปนขอมลประจำาตวของผตดสนใจ ทมตอเหตการณหนงๆ ไดแกแนวทางในการตดสนใจ หรอ ความกลาใน การตดสนใจ

สวนประกอบในระบบยอยในการจดการขอมล

สวนประกอบในระบบยอยในการจดการขอมลม 4 สวน ดงแสดงในสวนแรเงาในรปท 3

รปท 3 โครงสรางของระบบยอยในการจดการขอมล

1. ฐานขอมล (Database) เปนกลมของขอมลทเกยวของกน ซงเปนไปตามความตองการและโครงสราง

ขององคกร และสามารถถกใชไดโดยบคคลหลายๆ คนและหลายๆ แอพพลเคชน (application) ใน ระบบสนบสนนการตดสนใจอาจจะใชขอมลจากฐานขอมลมากกวาหนงฐานขอมลได ขนอยกบแหลง

ขอมลทมขอมลทตองการ ในระบบสนบสนนการตดสนใจขนาดเลกสามารถใสขอมลโดยตรงลงในตว

แบบ หรอสามารถดงขอมล (extract) ไดแกการนำาเขาไฟล การสรปขอมล การกรองขอมล และการ

ยอยขอมล จากฐานขอมลทมขนาดใหญกวามาใช หรอใชขอมลจากคลงขอมล (data warehouse)

ขององคกรกได สวนในระบบสนบสนนการตดสนใจขนาดใหญมกจะรวบรวมขอมลจากฐานขอมลท มาจากแหลงขอมลตางๆ ไวเปนของตนเอง

2. ระบบจดการฐานขอมล ( Database Management System : DBMS) เปนซอฟตแวรททำาหนาทในการสราง, เขาถง และปรบปรงฐานขอมล โดยความสามารถของระบบจดการฐานขอมลในระบบ

สนบสนนการตดสนใจ มดงน

2.1 ดงขอมลจากฐานขอมลของระบบสนบสนนการตดสนใจได2.2 ปรบปรง ( เพม ลบ แกไข เปลยน) เรคอรดหรอแฟมขอมลได2.3 สรางความสมพนธระหวางแหลงขอมลตางๆ ได

2.4 ดงขอมลจากฐานขอมลเพอทำาแบบสบคน(Query) และรายงานได2.5 สามารถจดการรกษาความปลอดภยของขอมลได2.6 ผใชสามารถทำาการทดลองขอมลทตองการใชในการตดสนใจได2.7 สามารถทำาการสบคนทซบซอนได2.8 สามารถตดตามการใชขอมลในDSS ได2.9 สามารถจดการขอมลผานดกชนนารขอมล (Data Dictionary) ได โดยทดกชนนารขอมลใชสำาหรบแสดงคำาจำากดความของขอมล

3. ไดเรกทอรขอมล (Data Directory) เปนรายการขอมลทงหมดในฐานขอมล ประกอบดวยคำาจำากด

ความของขอมล และการทำางานหลกทใชตอบคำาถามเกยวกบการมอยของขอมลนน แหลงทมาของ ขอมล และความหมายทแทจรงของขอมลนนๆ เปนสวนทชวยสนบสนนขนตอนการระบปญหา

(intelligence) ในขบวนการตดสนใจ โดยการชวยตรวจหาขอมลและ ชวยระบปญหาหรอโอกาสทม

4. สงอำานวยความสะดวกในการสอบถามขอมล (Query Facility) เปนสวนททำาการเขาถง ใช งาน และ

สบคนขอมลโดยรบคำารองของขอมลจากสวนประกอบตางๆ ของระบบสนบสนนการตดสนใจ และ

พจารณาวาทำาอยางไรจงจะไดขอมลนน, กำาหนดรายละเอยดของคำารองขอ และสงผลลพธกลบไป ยงผรองขอ หนาทสำาคญของระบบสบคนในระบบสนบสนนการตดสนใจ คอ การเลอกและการทำางาน

กบขอมล

นอกจากสวนประกอบหลกๆ ในระบบยอยในการจดการขอมลทกลาวมาแลวน ยงมเทคโนโลยทเขามา เกยวของใน

การจดการขอมลทสำาคญ เชนการทำาคลงขอมล(Data Warehousing), การประมวลผลเชง วเคราะหแบบออนไลน (Online Analytical Processing : OLAP) หรอการทำา

เหมองขอมล(Data Mining) ซงจะกลาวถง รายละเอยดเหลานในตอนท 4

ระบบยอยในการจดการตวแบบ

ในระบบยอยในการจดการตวแบบประกอบดวยสวนตางๆ ไดแก ฐานตวแบบ (Model base), ระบบจดการฐาน ตวแบบ (Model base management system), ภาษาในการสรางตวแบบ

(Modeling language), ไดเรกทอรตวแบบ (Model directory), และการใชงานการ รวบรวมและคำาสงในตวแบบ (Model execution, integration, and

command) ดงรปท 4

รปท 4 โครงสรางของระบบยอยในการจดการตวแบบ

1. ฐานตวแบบ (Model Base) ไดแก ตวแบบทางสถตทเกดขนบอยๆ หรอเกดขนเปนเฉพาะกรณเชน

ตวแบบทางการเงน ตวแบบในการพยากรณ ตวแบบทางดานวทยาการการจดการ หรอตวแบบเชง ปรมาณอนๆ ทมความสามารถในการวเคราะหขอมล ในระบบสนบสนนการตดสนใจ แบงลกษณะ

ตวแบบออกเปน

1.1 ตวแบบเชงกลยทธ (Strategic models) ใชเพอสนบสนนการวางแผนกลยทธ ในการจดการ

ระดบสง เปนตวแบบเพอใชในการวางแผนระยะยาว สวนมากใชขอมลจากภายนอก ตวอยาง เชน การพฒนา วตถประสงคขององคการ การวางแผนในการรวมบรษท การเลอกทำาเลของ

โรงงาน การวเคราะห ผลกระทบตอสงแวดลอม และการทำางบประมาณของงานทไมใชงาน

ประจำา

1.2 ตวแบบเชงยทธวธ (Tactical models) ใชในการจดการระดบกลาง เพอชวยในการจดสรร

และควบคมทรพยากรขององคกร มกใชกบระบบยอยภายในองคกร เชนแผนกบญช

ใชสำาหรบวางแผนระยะ1-2 ป ใชขอมลจากภายในและบางครงอาจตองใชขอมลจากภายนอก ตวอยาง เชน การวางแผนความตองการ ผใชแรงงาน การวางแผนสนบสนนการขาย การวาง

โครงสรางของโรงงาน และการทำางบประมาณตนทนของงานประจำา

1.3 ตวแบบเชงปฏบตการ (Operational models) ใชสนบสนนการทำางานราย วนขององคกร

สนบสนนการตดสนใจรายวน หรอรายเดอนของผจดการระดบลาง มกใชขอมลภายใน ตวอยางเชน การพสจนหลกฐานการกเงนของบคคล ของธนาคาร การจดตารางการผลต

การควบคมสนคาคงคลง การวางแผนและการจดตารางการดแลรกษา และการควบคมคณภาพ

1.4 ตวแบบสำาเรจรป (Model-building blocks) ใชเสรมการทำางานของตว แบบทง 3 ขางตน ตวอยาง เชน โปรแกรมยอยสำาหรบสรางตวเลขสม, โปรแกรมยอยสำาหรบคำานวณ

หาคาปจจบน, การวเคราะหความ ถดถอย (regression analysis) หรออาจใชเปน สวนประกอบของตวแบบขนาดใหญ ตวอยาง เชน การหาคาปจจบนเปนสวนหนงของตวแบบสำาหรบ

ตดสนใจวาจะทำาเองหรอจะซอ

2. ระบบจดการฐานตวแบบ (Model base management system : MBMS) ทำาหนาทในการสราง

ตวแบบ โดยใชโปรแกรมยอย และโปรแกรมยอยสำาเรจรปอนๆ ทมอยแลว หรอทำาการสราง โปรแกรมยอยหรอรายงานใหม ทำาการปรบปรงตวแบบ เปลยนตวแบบ และใชขอมลกบตวแบบ

เปนสวนททำาหนาทเชอมตวแบบกบฐานขอมล

3. ภาษาในการสรางตวแบบ (Modeling language) เชน ภาษาโคบอล (COBOL) หรอใชโปรแกรม

ประเภทแผนงาน(Spreadsheet) หรอใชภาษารนทส (The fourth Generation Language : 4GL)

หรอภาษาพเศษสำาหรบการสรางตวแบบ เชน IFPS/Plus

4. ไดเรกทอรตวแบบ (Model directory) เปนรายการของตวแบบและซอฟตแวรทงหมดในฐานตวแบบ

ประกอบดวยคำาจำากดความของตวแบบ และการทำางานหลกคอการตอบคำาถามเกยวกบการมอย และ ความสามารถของตวแบบ

5. การใชงาน การรวบรวมและคำาสงในตวแบบ (Model execution, integration, and command)

การใชงานตวแบบ (Model Execution) เปนขบวนการในการควบคมการทำางานจรงๆ ของตวแบบ

การรวบรวมตวแบบ(Model Integration) เปนการรวมการทำางานของหลายๆตวแบบเขาดวย กน และ

ตวประมวลผลคำาสงในตวแบบ(A model Command processor) ใชในการรบ และแปลคำาสงของ

ตวแบบจากสวนรบคำาสง ใหกบ ระบบจดการฐานตวแบบ (MBMS), สวนการใชงานตวแบบ (model

execution) หรอ สวนรวบรวม (integration function)การทำาตวแบบและการวเคราะห

ในการทำาตวแบบจะมขนตอน ตางๆ ดงน

1. ระบปญหา และวเคราะหสภาพแวดลอม หมายถง การตรวจสอบ, พจารณา และ การตความหมายของขอมล

ทรวบรวมมา โดยมกจะสามารถนำาไปใชในการวเคราะหขอบเขต, สาระสำาคญหลก และอทธพลและความผนแปร

ของสภาพแวดลอม โดยจำาเปนตองพจารณาถงวฒนธรรมและขบวนการตดสนใจขององคกรดวย ( เชน ใครเปน ผ

ตดสนใจ, ระดบของความเปนศนยกลาง ฯลฯ)

2. ระบตวแปร หมายถงการระบตวแปรทสำาคญของตวแบบ และความสมพนธระหวางตวแปร

3. การพยากรณ (forcasting) หมายถงการพยากรณผลของการตดสนใจทจะไดจากตวแบบ ตวแบบทสรางขนสำาหรบปญหาใดๆ อาจจะประกอบไปดวยหลายๆตวแบบรวมเขาดวย บางตวเปนตวแบบมาตรฐาน

และถกสรางไวในซอฟตแวรทใชในการพฒนาระบบสนบสนนการตดสนใจอยแลว บางตวเปนตวแบบ มาตรฐานแต

ไมไดมอยเหมอนกบฟงกชนทสามารถเรยกใชไดเลย (built-in functions) แตเปนลกษณะของซอฟตแวรอสระทสามารถเชอมตอเขากบระบบสนบสนนการตดสนใจได

ในการสรางตวแบบและการจดการตวแบบไดแกการดแลเรองความคงสภาพ ความสามารถในการนำาไปใชงานนนจะ

ถกจดการโดยซอฟตแวรทเรยกวาซอฟตแวรจดการฐานตวแบบ (Model Base Management Software) โดยในระบบสนบสนนการตดสนใจสวนมากจะใชตวแบบเชง

ปรมาณ แตถาเปนปญหาทซบซอนมากอาจใชรวมกบระบบ ผเชยวชาญซงจะใชตวแบบเชงคณภาพทมการทำาตว

แบบฐานความร (Knowledge-based Modeling) ขนมาใชงานรวมดวยประเภทของตวแบบ

แบงไดเปน 2 ประเภทตามการขนตอชวงเวลาทเกดสถานการณ ดงน

1. ตวแบบคงตว (Satatic models) ใชกบสถานการณหนงๆ โดยในการเกดสถานการณนนจะ เกดขนในชวงเพยง ชวงเดยว ซงอาจจะเปนชวงสนๆ หรอชวงระยะยาวกได ตวอยางเชน การตดสนใจวาจะทำาหรอ

ซอผลตภณฑ ใบแสดงรายไดรายไตรมาสหรอรายป

2. ตวแบบผนแปร (Dynamic model) ใชกบสถานการณทมการเปลยนแปลงตลอดเวลา

ตวอยางเชน การวางแผนโครงการกำาไรและขาดทนในระยะหาป ซงมขอมลเขา เชน คาใชจาย, ราคา และปรมาณท เปลยนแปลงไปในแตละป หรอเปนตวแบบทแบบสถานการณทขนอยกบเวลาดวย เชน ในการพจารณาวาจะตองม

จดตรวจสอบสนคากจดในซปเปอรมารเกต เปนสถานการณทจำาเปนจะตองพจารณาชวงเวลาของวน เพราะในแตละ ชวงเวลามการ เปลยนแปลงจำานวนคนทเขามาในซปเปอรมารเกตไมเหมอนกน และ ตวแบบผนแปรนยงสามารถใช

ในการแสดงแนวโนมและรปแบบทเกดขนได เชน แสดงคาเฉลยตอ ชวงเวลา, การเปลยนแปลงคาเฉลย และการ

วเคราะหเชงเปรยบเทยบ ( ตวอยางเชน กำาไรในไตรมาสนเทยบกบ ไตรมาสเดยวกนในปทแลว) ถาแบงประเภทของตวแบบตามลกษณะความแนนอนในการเกดของสถานการณ สามารถแบงไดเปน 3 ประเภท ดงน

1. ตวแบบทแนนอน (Certainty Models) เปนตวแบบทถกสรางขนและใชงานภายใต สมมตฐานทจะเกดเหตการณใดๆ แนนอน จงงายในการทำางานดวยและสามารถใหทางแกปญหาทเหมาะสมทสด

เชน แบบจำาลองดานการเงน ตวแบบลกษณะนนยมใชกบปญหาทมทางแกปญหาทเปนไปไดไมจำากด (หรอมเปนจำานวนมาก)

2. ตวแบบทไมแนนอน (Uncertainty Models) เปนตวแบบใชในกรณทไมมความแนนอน วาจะเกด เหตการณใดขนกบเหตการณทสนใจ เพอทจะหลกเลยงความไมแนนอนใหมากทสด จะตองพยายามหา

ขอมลเพมเตมเพอทจะ จดการแกปญหานนๆ ไดโดยมแนวทางทแนนอนมากขน ถาไมสามารถหาขอมลเพมเตมได จะตองจดการแกปญหาทงทมความไมแนนอน ซงจะมความเสยงสงขนอยกบความสามารถของผตดสนใจ

3. ตวแบบทมความเสยง (Risk Models) เปนตวแบบใชในกรณททราบขอมลในการเกดเหตการณ ท เกยวของกบสถานการณทสนใจเปนบางสวน ทำาใหสามารถคำานวณคาความเสยงเมอเกดเหตการณนนๆ ได และ

ทำาใหมแนวทางในการตดสนใจมากขน การตดสนใจทางธรกจสวนมากถกทำาภายใตความเสยงทถกสมมตขน และทำาการวเคราะหความเสยงเหลานนเพอทำาการตดสนใจ

แผนภาพอทธพล หลงจากปญหาในการตดสนใจไดถกวเคราะห และนยามออกมาแลว ขนตอนตอไปคอการสรางตวแบบ ซงการแสดง

ภาพรวมของตวแบบ ทจะชวยใหผสรางตวแบบเขาใจความสมพนธระหวางตวแปรทงหมดภายในตวแบบ เพอชวย ในการออกแบบ พฒนา และชวยใหเกดความเขาใจในตวแบบเพมมากขน ทำาไดโดยใชเครองมอทเรยกวา แผนภาพ

อทธพล (influence diagram) แผนภาพนจะชวยในการสอสารกบผสรางหรอทมพฒนาตว แบบใหเขาใจระบบปญหาไดดขน เพราะเปนเสมอนโครงรางทแสดงความสมพนธตางๆ ของตวแบบของระบบ และ

แสดงการขนตอกนของตวแปรหนงทมตอตวแปรอน ทำาใหผสรางตวแบบมองเหนการทำางานหลกๆ ของตวแบบได งายขน

สญลกษณทใชในแผนภาพอทธพล

รปท5 สญลกษณทใชในแผนภาพอทธพล

ตวอยาง นายสมศกดตองการทำาการตดสนใจทจะลงทนในดานอตสาหกรรมคอมพวเตอร โดยมวตถประสงคเพอใหไดผลตอบแทน

มลคาสง และตองการความมชอเสยงในวงการอตสาหกรรมคอมพวเตอร โดยจะตองเสยงตอความลมเหลวในการลงทนท

อาจเกดขนได สามารถเขยนแผนภาพอทธพลแสดงสถานการณการตดสนใจของนายสมศกดไดดงรปท 6

รปท 6 แผนภาพอทธพลในการตดสนใจลงทนของนายสมศกด ซอฟตแวรทใชในการสรางแผนภาพอทธพล

ซอฟตแวรทใชในการสรางแผนภาพอทธพล ซงจะทำาการแปลงปญหาเดมใหอยในรปของแผนภาพ ไดแก Analytica , DPL (Decision Programming Language), DS Lab, INDIA และ PrecisionTree

แผนงานอเลกทรอนกส เปนโปรแกรมทเกบขอมลลงในแผนงาน และสามารถนำาขอมลในแผนงานนนๆ มาใชรวมกบตวแบบได โดยความสามารถของ

แผนงานอเลกทรอนกสไดแก ผใชสามารถสรางตวแบบทำาการวเคราะหแบบเงอนไข (what-if analysis) ดวยตนเองได, สามารถทำาการหาคาตวแปรตามเปาหมายทกำาหนด (Goal Seeking)ได, สามารถนำาขอมลมาสรางเปนรายงานได, สามารถจดการกบขอมลเรยงตามลำาดบทงแบบตวอกษรและแบบตวเลขได, สามารถดขอมลหลายๆสวนในเวลาเดยวกนได, มฟงกชนการทำางานทงทางสถต, คณตศาสตร และดานการเงนทมประสทธภาพ, สามารถฝงสตรเพอใชคำานวณคาไวในแผนงานได, สามารถใชในการสรางตวแบบคงตวและแบบผนแปรได, สามารถเพม

โปรแกรมเพมเตม (Add-in) และตวแกปญหา (Solver) จากภายนอกได, สามารถสรางชดการทำางาน อตโนมตทเรยกวามาโคร (Macro) ได, และ ผใชสามารถสรางระบบสารสนเทศทใชคอมพวเตอรชวยเปนของตนเอง

ไดอยางรวดเรวและประหยด ตวอยางของโปรแกรมประเภทนไดแก โปรแกรมไมโครซอฟตเอกเซล (Microsoft Excel) และ โลตส 1-2-3(Lotus 1-2-3)

การวเคราะหการตดสนใจ สถานการณการตดสนใจทมทางเลอกในการแกปญหาจำานวนจำากดและจำานวนไมมากนก จะถกจำาลองโดยวธการทเรยกวา

การวเคราะหการตดสนใจ ในวธนทางเลอกในการแกปญหาถกแสดงออกมาและทำาการคาดเดาถงผลลพธทจะตามมาวาบรรล วตถประสงคมากนอยเพยงใด จากนนจงทำาการประเมนเพอเลอกทางเลอกทดทสด มสองกรณคอ

- สถานการณทมวตถประสงคเดยว สามารถวเคราะหการตดสนใจไดโดยการใชตารางการตดสนใจ หรอ ตนไมการตดสนใจ

- สถานการณทมหลายวตถประสงค สามารถวเคราะหการตดสนใจไดโดยใชหลายๆ วธการ

ตารางการตดสนใจ เปนวธการทสะดวกในการจดการขอมลในการจดการอยางเปนระบบ

ตวอยาง บรษทเงนทนบรษทหนงกำาลงพจารณาการลงทนเลอกหนงในสามทางเลอกคอ พนธะบตร, หน, หรอ ตวเงนฝาก โดยวตถประสงคของบรษทมเพยงเปาหมายเดยว คอ ตองการหาวธการลงทนทใหผลตอบแทนสงทสดในระยะเวลา 1 ป

โดยไมสนใจวตถประสงคดานอนๆ เชน วตถประสงคดานความปลอดภย หรอดานสภาพคลอง ผลตอบแทนทจะไดรบขนอย

กบสภาวะะทางเศรษฐกจ (state of nature) ไดแก เศรษฐกจเจรญเตบโตอยางมนคง, เศรษฐกจอยในสภาวะหยดนง, หรอ เศรษฐกจอยในสภาวะเงนเฟอ การประมาณการผลกำาไรรายปตอไปนถกคาดเดาโดยผเชยวชาญ

1. ถาเศรษฐกจอยในสภาวะเจรญเตบโตอยางมนคง พนธะบตรจะใหผลตอบแทน 12%, หนใหผลตอบแทน

15%, และตวเงนฝากใหผลตอบแทน 6.5%2. ถาเศรษฐกจอยในสภาวะหยดนง พนธะบตรจะใหผลตอบแทน6%, หนใหผลตอบแทน 3%, และตว

เงนฝากใหผลตอบแทน 6.5% 3. ถาเศรษฐกจอยในสภาวะงนเฟอ พนธะบตรจะใหผลตอบแทน 3%, หนทำาใหขาดทน2%, และตวเงน

ฝากใหผลตอบแทน 6.5% ปญหาในการลงทนสามารถจดการไดดงแสดงในตารางท 2

ตารางท2 ตารางการตดสนใจในการลงทนของบรษทเงนทน

สภาวะทางเศรษฐกจ(ตวแปรทไมสามารถควบคมได)ทางเลอก เจรญเตบโต หยดนง เงนเฟอพนธะบตร 12.0% 6.0% 3.0%หน 15.0% 3.0% -2.0%ตวเงนฝาก 6.5% 6.5% 6.5%

ในปญหาการตดสนใจน ตดแปรตดสนใจ ไดแกทางเลอกตางๆ เชน การลงทนดวย หน, พนธะบตร หรอ ตวเงนฝาก เปนตน ตวแปรทไมสามารถควบคมได ไดแก สภาวะทางเศรษฐกจตางๆ และตวแปรผลลพธคอ คาผลตอบแทนทได

การวเคราะหการตดสนใจภายใตความไมแนนอน การวเคราะหการตดสนใจภายใตความไมแนนอน หมายถงไมทราบความนาจะเปนของแตละสภาวะการณ ทเปนตวแปรทไม

สามารถควบคมได ซงเกณฑในการตดสนใจภายใตความไมนอนนนมมากมาย ( ดงทกลาวแลวในเรองท1.3 ขบวนการ ตดสนใจ และการสรางตวแบบ)

จากตวอยาง สามารถวเคราะหการตดสนใจภายใตความไมแนนอนไดดงน

1. เกณฑมากมากทสด หรอวธมองโลกในแงด เลอกทางเลอกทใหผลตอบแทนมากทสดของแตละทาง และเลอก ทางเลอกทใหคาผลตอบแทนสงจากทางเลอกทงหมด ดงนนจงเลอกลงทนดวยหน

2. เกณฑนอยมากทสด หรอวธมองโลกในแงราย เลอกทางเลอกทใหผลตอบแทนนอยทสดจากแตละทาง และ เลอกทางเลอกทใหผลตอบแทนมากทสดจากทางเลอกทงหมด ดงนนจงเลอกลงทนดวย ตวเงนฝาก

3. เกณฑคาเสยโอกาสมากนอยทสด จะทำาการเลอกทางเลอกทใหคาเสยโอกาสมากทสดจากแตละทาง และเลอก ทาง ทใหคาเสยโอกาสนอยทสดจากทางเลอกทงหมด ตารางคาสญเสยโอกาสแสดงดง ตารางท 3

ตารางท 3 แสดงคาสญเสยโอกาสในการลงทนของแตละทางเลอก

สภาวะทางเศรษฐกจ(ตวแปรทไมสามารถควบคมได)ทางเลอก เจรญเตบโต หยดนง เงนเฟอ

พนธะบตร15.0-

12.0=3.0%

6.5-6.0=0.5%

6.5-3.0=3.5%

หน15.0-

15.0=0.0%

6.5-3.0=3.5%

6.5-(-2)=8.5%

ตวเงนฝาก15.0-

6.5=8.5%

6.5-6.5=0% 6.5-6.5=0.0%

ดงนนเลอกการลงทนดวย พนธะบตร

การวเคราะหการตดสนใจภายใตความเสยง หมายถงการวเคราะหการตดสนใจโดยการสมมตความนาจะเปนใหกบสภาวะการณทจะเกดขน จากตวอยางสมมตคาความนา

จะเปนของการทเศรษฐกจจะเจรญเตบโตมคาเทากบ 50%, เศรษฐกจหยดนงมคาความนาจะเปน เทากบ 30% และเศรษฐกจเงนเฟอมความนาจะเปนเทากบ 20% วธการในการแกปญหาในการวเคราะหความเสยงน จะทำาการเลอก

ทางเลอกทใหคาคาดหวง (Expected value) สงทสด การคำานวณคาคาดหวง ทำาไดโดยการคณผลลพธ

ดวยคาความนาจะเปนทคาดวาจะเกด และบวกคาทไดเขาดวยกน แสดงดงตารางท 4 ตารางท 4 การหาคาคาดหวงของแตละทางเลอก

สภาวะทางเศรษฐกจ(ตวแปรทไมสามารถควบคมได)ทางเลอก เจรญเตบโต หยดนง เงนเฟอ คาคาดหวง

พนธะบตร 12.0% 6.0% 3.0%

12(0.5)+6(0.3)+3.5(0.2)=

8.4%

หน 15.0% 3.0% -2%

15(0.5)+3(0.3)+(-2)

(0.2)=8.0%

ตวเงนฝาก 6.5% 6.5% 6.5%6.5(0.5)+6.5(0.3)+6.5(0.2)

=6.5% ดงนน จะเลอกการลงทนดวยพนธะบตร เนองจากใหคาคาดหวงของผลตอบแทนทสงทสด

สถานการณการตดสนใจทมเปาหมายมากกวาหนง

ในการตดสนใจทมเปาหมายหรอวตถประสงคในการดำาเนนการมากกวาหนงเปาหมาย เชน เปาหมายใน ดานผลตอบแทน, ความปลอดภย, และสภาพคลอง ในกรณนจะตองทำาการแปลงสถานการณน โดยสมมตใหอยภายใตสถานการณทแนนอน

นนคอ มเพยงผลลพธเดยวทเปนไปไดสำาหรบแตละทางเลอก โดยผลลพธอาจจะไมอยในรปของตวเลขแตอยในรปแบบเชง คณภาพแทนกได

ตนไมในการตดสนใจ เปนเครองมอทชวยในการวเคราะหการตดสนใจภายใตสถานการณทมความเสยง โดยตนไมในการตดสนใจหนงตน

แทนการแสดงการเลอกทางเลอกหนงๆ ของตารางการตดสนใจ โดยการใชตนไมในการตดสนใจนมขอดคอ เปน แผนภาพทแสดงความสมพนธของปญหาออกมาในลกษณะรปภาพทสามารถเขาใจไดงาย และสามารถใชงานกบ

สถานการณทซบซอนตางๆ ได ( เชนปญหาการลงทนแบบหลายๆ ชวงเวลา) โดยซอฟตแวรทสนบสนนการสราง ตนไมในการตดสนใจ ไดแกDPL และDATA เปนตน

ตวอยาง

บรษทABC ตองการตดสนใจวาจะเปนตวแทนจำาหนายสนคาใหมดวยตนเองหรอไม โดยการถาเปนตวแทน จำาหนายสนคาเองจะตองเผชญกบความเสยง ในดานยอดขาย และคาใชจายในการผลต รายละเอยดมดงน

บรษทตองการตดสนใจวาเปนตวแทนจำาหนายสนคาดวยตนเอง หรอขายกรรมสทธใหกบบรษทตวแทนจำาหนาย

สนคาอน ถาขายกรรมสทธใหตวแทนอน บรษทจะไดรบคาธรรมเนยม 225 ลานเหรยญ ถาเปนตวแทนจำาหนาย เอง จะตองเผชญกบความไมแนนอนในดานคาใชจายในการผลต โดยสมมตใหความนาจะเปนของคาใชจายในการ

ผลตกรณทมคาสง และตำา เทากน คาใชจายทตองใชเทากบ 700 ลานเหรยญ และในกรณคาใชจายสง และ

300 ลานเหรยญในกรณคาใชจายตำา นอกจากเรองคาใชจายในการผลตแลว บรษทยงตองเผชญกบความไม แนนอนของจำานวนยอดขายทจะขายไดอกดวย ในกรณนสมมตใหยอดขายมคาสงและตำามความนาจะเปนเทากน

โดยยอดขายทมคาสงขายได เทากบ 100 ลานชน และยอดขายมคาตำามคาเทากบ50 ลานชน รายไดของ

บรษทคำานวณไดจากการนำายอดขายคณดวยราคาตอหนวย ในทนกำาหนดใหราคาตอหนวยมคาเทากบ 10 เหรยญ จงพจารณาวาบรษทควรตดสนใจอยางไร

จากโจทยสามารถเขยนตนไมการตดสนใจได โดยในทนใชโปรแกรม DPL ในการสราง ดงรปท7 ซงจะเหนวา บรษทควรตดสนใจเปนตวแทนจำาหนายสนคาดวยตนเอง (สงเกตจากเสนเขมทแยกออกจากโหนดการตดสนใจ)

เนองจากมคาคาดหวงของผลตอบแทนสงกวาอกทางเลอกหนงคอ 250 ลานเหรยญ

รปท7 แสดงตนไมการตดสนใจของบรษท ABC

ตวแบบอนทใชในการวเคราะหความเสยง วธการในการตดสนใจภายใตความเสยงอน นอกเหนอจากตนไมตดสนใจ ไดแก การจำาลอง

เหตการณ(Simulation) ซงเปนการสรางตวแบบเพอจำาลองระบบทแทจรง และดำาเนนการทดลองกบ ตวแบบนน เพอสงเกต ผลลพธทได และนำาผลสรปทไดไปใชสนบสนนการตดสนใจในการดำาเนนงานได ซงจะได

กลาวถงวธการ ขอด ขอเสยของการจำาลองเหตการณในเรองท 4.5

การหาคำาตอบทเหมาะสมทสดโดยใชการโปรแกรมเชงคณตศาสตร

การหาคำาตอบทเหมาะสมทสด (optimization) สามารถทำาไดโดยการใชเครองมอทเรยกวา การโปรแกรมเชง

เสน (linear programming : LP) ซงเปนวธทรจกกนดในชดเครองมอในการหาคำาตอบทเหมาะสม ทสดทเรยกวา การโปรแกรมเชงคณตศาสตร (mathematical programming) โดยสามารถ

นำาการโปรแกรมเชงเสนมาใชงานรวมกบระบบสนบสนนการตดสนใจได

การโปรแกรมเชงคณตศาสตร

เปนชดเครองมอทออกแบบมาเพอชวยในการแกปญหาการจดการ ซงผตดสนใจตองทำาการจดสรรทรพยากรทหายาก (หรอมจำากด) ในการกระทำาการตางๆ เพอใหบรรลวตถประสงคทสามารถวดออกมาได ทเหมาะสมทสด ตวอยางเชน การกระจาย

เวลาเครองจกร (ทรพยากร) ใหกบผลตภณฑ (กจกรรม) ตางๆ เปนปญหาการจดสรรใหแตละผลตภณฑ โดยปญหาการจดสรรตองมสมมตฐานทแนนอน

คณลกษณะทเหมาะสมในการใชการโปรแกรมเชงคณตศาสตร

1. มทรพยากรทางเศรษฐกจทจำากด ( เชน แรงงาน, ตนทน, เครองจกร หรอนำา) ทจะตองทำาการจดสรร2. ทรพยากรถกใชในการผลตผลตภณฑหรอใหบรการ

3. สามารถใชทรพยากรไดสองทางหรอมากกวา แตละทางเรยกทางแกปญหา (solution)4. แตละกจกรรม ( ผลตภณฑ หรอบรการ) ซงทรพยากรถกนำาไปใช จะใหผลกลบมาในรปของการบรรลวตถประสงค

5. การจดสรรมกจะถกจำากดโดยขอจำากดและความตองการหลายๆ อยาง เรยกวา ขอจำากด

(constrains)สมมตฐานในการโปรแกรมเชงคณตศาสตร

1. ผลลพธจากการจดสรรตางๆ สามารถนำามาเปรยบเทยบกนได นนคออยในหนวยทวดได (เชนดอลลาร)2. ผลจากการจดสรรใดๆ เปนอสระตอการจดสรรอนๆ

3. ผลลพธรวมเปนการรวมผลตอบแทนทไดจากกจกรรมตางๆ4. ขอมลทงหมดเปนขอมลททราบแนนอน5. ทรพยากรถกใชในการจดการทางเศรษฐกจ

ปญหาการจดสรรสามารถกลาวไดวา เปนการหาทางในการจดสรรทรพยากรทมจำากดใหกบกจกรรมตางๆ เพอใหไดผล ตอบแทนทมากทสด ปญหาการจดสรรมทางเลอกในการแกปญหามากมาย ขนอยกบสมมตฐาน โดยจำานวนของทางเลอก

อาจจะมจำานวนจำากดหรอไมจำากดกได โดยปกตแลวการแกปญหาทตางกนจะใหผลตอบแทนทตางกนดวย จากทางเลอกทม

อยทางหนง ( หรอหลายๆ ทาง) จะเปนทางทดทสด ทซงทำาใหบรรลวตถประสงคมากทสด (หมายความวาไดรบผลตอบแทนมากทสด) นนหมายถงทางแกปญหาทเหมาะสม ซงสามารถหาไดโดยการใชอลกอรธมพเศษ

การโปรแกรมเชงเสน เปนการจดการกบปญหาการจดสรรซงวตถประสงคและความตองการทงหมดทมอยบนปญหา อยในรปของฟงกชนเชงเสน

โดยมสงทตองรจกในการโปรแกรมเชงเสน ไดแก

- ตวแปรตดสนใจ (Decision Variables) หมายถง คาทตองการทราบ

- ฟงกชนวตถประสงค (Objective Function) ไดแก ฟงกชนทางคณตศาสตรแบบเชงเสน ทแสดงความสมพนธระหวางตวแปรตดสนใจ และ วตถประสงค ใชในการวตถการบรรลประสงค และพจารณาวาผล

ทไดเหมาะสมทสดหรอไม

- สมประสทธของฟงกชนวตถประสงค (Objective function coefficients) คา สมประสทธ ไดแกกำาไร หรอคาใชจายตอหนวยของตวแปรตดสนใจหนงหนวย

- ขอจำากด (Constraints) อสมการ หรอสมการเชงเสน ทจำากดทรพยากร หรอความตองการ

- ความสามารถ (Capabilities) บอกขอจำากดสงสดหรอตำาสดของขอจำากด และ ตวแปร

- สมประสทธของขอมลเขา- ออก (Input-Output Coefficients) แสดงการใช ทรพยากรของตวแปร ตดสนใจหนงๆ

การโปรแกรมแบบฮวรสตก เปนวธการในการใชฮวรสตกในการหาคำาตอบทเปนไปไดหรอทดเพยงพอของปญหาทมความซบซอน โดย ฮวรสตกนนอาจอย

ในรปแบบเชงปรมาณ หรอเชงคณภาพซงมกจะมบทบาทอยางมากในการจดการความรในระบบ ผเชยวชาญ การใชฮวรสต

กนนจะเกยวของกบการคนหา, การเรยนร, การประเมนคา, การตดสน เชนนซำาแลวซำาเลา เพอใหเกดการเรยนรกบวธท สามารถนำาไปใชในการแกปญหาได โดยบางครงการใชฮวรสตกอาจทำาใหไดผลลพธท นาพงพอใจไดเรวกวา และเสยคาใชจาย

นอยกวาวธการอน เนองจากเปนวธททำาการทดลองคนควาหากฎโดยใช วจารญาณ หรอการลองผดลองถกของผตดสนใจ

นนเอง วธการ และขอด ขอเสยของการโปรแกรมแบบฮวรสตก จะกลาวถงในเรองท 4.4 การพยากรณ การพยากรณ หมายถง การประมาณหรอการคาดเดาเหตการณทจะเกดขนในอนาคต เชน การประมาณความตองการของ

สนคาหรอบรการ ความตองการดานแรงงานในอนาคต เปนตน ในการตดสนใจทางธรกจนนมกจะเกยวของกบการเลอกทาง เลอกทจะนำาไปปฏบต โดยการประเมนคาผลลพธทไดจากทางเลอกนนๆ คณภาพของการตดสนใจ สวนใหญขนกบคณภาพใน

การพยากรณ การพยากรณจงมกเปนสวนหนงในระบบสนบสนนการตดสนใจ เพอใชในการพยากรณคาของตวแปรใน

อนาคต โดยการพยากรณเชงปรมาณจะเหมาะสมกบสถานการณทมขอมลในอดตอยแลว, เปนขอมลทสามารถทำาใหอยใน รปของตวเลขได และเปนเหตการณทสามารถ สมมตไดวา แบบแผนในอดตบางอยางยงจะดำาเนนตอไปในอนาคต

ประเภทของการพยากรณ

แบงตามระยะเวลาของการพยากรณได 2 ประเภท คอ

1. การพยากรณในระยะสน (Short run) คอการพยากรณในระยะเวลานอยกวา 1 ป ใชกบตวแบบท ตดสนได (deterministic models)

2. การพยากรณในระยะยาว (long run) คอ การพยากรณในระยะเวลามากกวา 1 ป ใชกบทงตวแบบ ท ตดสนได (deterministic) และ ตวแบบเชงความนาจะเปน (probabilistic

models)สงทมบทบาทกบการพยากรณ

สงทมบทบาทกบการพยากรณไดแก จำานวนของปจจย ซงมกไมสามารถควบคมได, ความสามารถในการหา ขอมล

มาได, ความแมนยำาของขอมล, คาใชจายดานขอมล, และ เวลาทใชในการพยากรณวธการพยากรณ

วธการพยากรณมทงแบบเปนทางการ และแบบไมเปนทางการในทนจะกลาวถงเฉพาะแบบเปนทางการเทานน ไดแก

1. วธใชวจารณญาณ (Judgment Methods) เปนวธการพยากรณโดยการประมาณทเปน นามธรรม และพยากรณโดยใชความคดเหนของผเชยวชาญ ใชสำาหรบการพยากรณในระยะยาว โดยเฉพาะอยางยง

ในกรณทมปจจยภายนอกเขามามบทบาทเกยวของมากๆ และใชในกรณทมขอมลเดมคอนขางจำากด หรอไมมขอมลเดมอยเลย

2. วธการนบ (Counting Methods) เปนวธการพยากรณทเกยวของกบการทำาการทดลอง หรอการสำารวจเพอสมตวอยางขนมาเพอใชเปนตวแทนของกลมขอมลทางการทางตลาดทงหมด เปนวธทใชสำาหรบ

การพยากรณความตองการของผลตภณฑและบรการ โดยใชขอมลทมอยจรง และขอมลทมอยแลวในอดต

3. การวเคราะหอนกรมเวลา (Time-series Analysis) อนกรมเวลา (Time Series) เปนเซตของคาตวแปรทางธรกจหรอทางเศรษฐกจซงวดในชวงเวลาทประสบผลสำาเรจอยางตอ

เนอง การใชวธการพยากรณแบบนในการตดสนใจเพราะเชอวาความรจากพฤตกรรมในอดต อาจชวยใหเขาใจพฤตกรรมทจะเกดในอนาคตได

4. วธการหาความสมพนธ หรอวธการอยางไมเปนทางการ (Association or Causal Methods) เปนการพยากรณโดยทำาการวเคราะหขอมลเพอหาความสมพนธของขอมล และความสมพนธ

ระหวางสาเหตและผลลพธทเกดขน โดยวธนมประสทธภาพและซบซอนกวาแบบวธการวเคราะหชดเวลาเพราะ ม ตวแปร เขามาเกยวของมากกวา ใช วธการทางสถตในการแยกแยะประเภทของตวแปร และเปนวธทเหมาะกบการ

พยากรณในชวงระยะเวลาปานกลาง

ระบบจดการฐานตวแบบ เปนชดซอฟตแวรทมความสามารถคลายกนกบระบบจดการฐานขอมล โดยความสามารถของระบบจดการฐานตวแบบถก

จำากดเนองจาก แตละบรษทใชตวแบบทแตกตางกน ความสามารถบางอยางของระบบจดการฐานตวแบบตองใชความ เชยวชาญและความสามารถในการใหเหตผล โดยความสามารถของระบบจดการฐานตวแบบทควรมไดแก

1. การควบคม (Control) ระบบสนบสนนการตดสนใจควรสนบสนนการทำางานทงแบบอตโนมต และ แบบกำาหนดเอง ทำาใหผใชสามารถใชงานไดอยางสะดวกและคนเคยเหมอนกบงานททำาอยเดม

2. ความยดหยน (Flexibility) เมอผใชพฒนาสวนของคำาตอบโดยการใชวธการหนงไดแลว ผใชควร จะเปลยนไปใชวธการแบบอนไดโดยงาย ถาวธการอนนนดกวา

3. การสะทอนกลบ (Feedback) ระบบจดการฐานตวแบบควรจะมการจดการในดานการแสดงผล สะทอนกลบ เพอใหผใชสามารถทราบสถานะของขบวนการแกปญหาในขณะใดๆ

4. การตดตอ (Interface) ผใชควรมความสะดวกสบายในการใชงานตวแบบขณะใดๆ

5. การลดความซำาซอน (Redundancy Reduction) สนบสนนการใชตวแบบรวมกนและลดความซำาซอนในการจดเกบทซำาซอน

6. การเพมความคงสภาพ (Increased consistency) เปนคณสมบตทสำาคญมากใน กรณทมผตดสนใจหลายคน เนองจากในการตดสนใจนจะตองใชตวแบบเดยวกน สวนประกอบอนๆ

เชนขอมลทเปนชดเดยวกน ดงนนระบบจดการฐานตวแบบควรมคณสมบตในการควบคมความถกตองของตวแบบดวยและระบบจดการฐานตวแบบทดจะตองสนบสนนผใชในดานตางๆตอไปน

1. สามารถเขาใชและการเรยกใชตวแบบทมอยได2. สามารถฝกหดและจดการกบตวแบบทมอยแลวได3. สามารถจดเกบตวแบบทมอยได4. สามารถดแลรกษาตวแบบทมอยได ในกรณทมการเปลยนแปลงเงอนไข

5. สามารถสรางตวแบบใหมได ภาษาในการสรางตวแบบ

มภาษาทใชในการสรางตวแบบมากมาย ทสามารถสรางสวนการทำางานสวนหนาทตดตอกบผใชได และทำาการคำานวณหาคาคำา ตอบทเหมาะสมทสด หรอทำาการจำาลองเหตการณได โดยภาษาเหลานมกจะมฟงกชนทสนบสนนการทำางานกบขอมลประเภท

ตางๆ เชนขอมลดานการเงน โดยมฟงกชนทสนบสนนในการคำานวณ และมสวนตดตอผใชทใชงานงาย ภาษาในการโปรแกรม

เชงคณตศาสตรทเปนทนยม ไดแก LINGO, AMPL, และGAMS ระบบยอยในการจดการความร

ในปญหาบางประเภทนนจำาเปนตองใชความเชยวชาญพเศษของมนษยเขามาสนบสนน ดงนนในปญหาการ ตดสนใจทไมเปน โครงสรางหรอปญหาแบบกงโครงสราง ซงมความซบซอนมากจงอาจนำาระบบผเชยวชาญเขามาใชรวมดวยเนองจากมสวน

ของความรความเชยวชาญของมนษยทสามารถนำามาใชในการแกปญหาในระบบสนบสนนการ ตดสนใจได และเทคโนโลยสวน

มากทสามารถนำามาชวยในการตดสนใจนนมกจะตองใชสงทเรยกวา"ความร" เขามาชวยในการจดการ โดยเทคโนโลยทมการ

จดการเกยวกบความรสามารถนำาไปใชงานรวมกบเทคโนโลยทเรยกวา "ปญญาประดษฐ" ปญญาประดษฐ (Artificial intelligence : AI) เปนเทคโนโลยในการทำาใหเครองจกรสามารถเรยน

ร พฤตกรรมของมนษยได จงเรยกวาเครองจกรนนมความฉลาด และเครองจกรนนสามารถแสดงพฤตกรรมทเรยนร ออก มาได เชนคอมพวเตอร หรอหนยนต โดยจดประสงคของเทคโนดลยปญญาประดษฐนนกเพอทจะทำาใหเครองจกรมความ

ฉลาดขน, สามารถเขาใจและมการเรยนรได จงทำาใหเครองจกรนนมประโยชนมากขน

ความรเปนสงทเกดขนอยางแฝงหรอโดยชดแจงกบวตถ, กบการกระทำา, และกบความสมพนธไมวาจะเกดขนโดยทวไป หรอเกดขนอยางเฉพาะตว หรอเกดขนจากการวนจฉย ในสถานการณใดๆ ทกำาลงทำาการจำาลองขนกตาม ในปญญาประดษฐ

นนเนนทการประมวลความร แตในระบบสารสนเทศทใชคอมพวเตอรชวยโดยทวไปจะเนนทการประมวลขอมลและสารสนเทศ

รปท 8 แสดงความสมพนธระหวางระดบของความคดทเปนนามธรรมทได และปรมาณของความร, สารสนเทศ, และ ขอมล ซงจะเหนวาความรนนมปรมาณทนอยแตใหความคดในระดบทคอนขางสง ในขณะทขอมลมปรมาณมากแตมระดบ

ของความคดทเกดขนในระดบตำาทสด

รปท8 ความสมพนธระหวางความคด และปรมาณของขอมล, สารสนเทศ และความร

ถงแมวาคอมพวเตอรจะไมสามารถมประสบการณ หรอการเรยนรทหลากหลายเหมอนกบมนษย แตคอมพวเตอรสามารถใช

ความรทไดรบจากมนษยผเชยวชาญได ซงความรนนจะประกอบดวย ความจรง, แนวคด, ทฤษฎ, วธการ, กระบวนการ และความสมพนธ และความรยงจดเปนสารสนเทศซงถกจดการและวเคราะหเพอใหสามารถเขาใจและสามารถนำาไปใชในการ

แกปญหาหรอการตดสนใจได กลมของความรทเกยวของกบปญหาหนง และสามารถนำาไปใชในระบบปญญาประดษฐหนงๆ

ไดนนเรยกวาฐานความร (Knowledge base) โดยฐานความรจะถกจำากดอยกบปญหาเฉพาะดานดานใด ดานหนงโดยมขอบเขตไมกวางมากนก

ฐานความร โดยการใชฐานความรและความสามารถในการวนจฉยขอมลจากฐานความร คอมพวเตอรสามารถถกฝกใหเรยนรเพอทจะใช

ในการแกปญหาและตดสนใจได รปท 9 แสดงแนวคดของการใชคอมพวเตอรทำางานในระบบปญญาประดษฐ โดยการคนหา ความจรงและความสมพนธทเกยวของจากฐานความร คอมพวเตอรจงสามารถหาทางแกปญหาของปญหาทตองการได ฐาน

ความรและความสามารถในการวนจฉยของคอมพวเตอร จงมสวนชวยเพมประสทธภาพในการตดสนใจของผใชได

รปท9 การใชปญญาประดษฐกบคอมพวเตอร

ประเภทของระบบสนบสนนการตดสนใจทใชฐานความร ความรและความเชยวชาญจะชวยใหผจดการทไมมประสบการณสามารถวางแผน และวเคราะหการทำางานไดดขน นอกจากน

ความรยงมสวนทชวยสนบสนนการทำางานในระบบสนบสนนการการตดสนใจอยางมาก เชน

1. สนบสนนขนตอนในขบวนการตดสนใจทไมจำาเปนตองใชคณตศาสตรชวย เชน การเลอกขอมลเขาทตองการ ความเชยวชาญ เชน การประเมนผลกระทบทจะเกดขนจากทางแกปญหาตอบคลากรในองคกร เปนตน

2. สนบสนนในการสราง, การเกบ, และการจดการตวแบบในระบบสนบสนนการตดสนใจทตองใชตวแบบมากกวาหนงตวแบบขนไป

3. สนบสนนการวเคราะหการตดสนใจภายใตความไมแนนอน ซงจำาเปนตองใชความเชยวชาญเขามาชวย

4. สนบสนนในสวนตดตอกบผใช เนองจากสวนตดตอผใชมบทบาทอยางมากในการนำาระบบสนบสนนการตดสน ใจไปใช ซงระบบฐานความรสามารถปรบปรงสวนตดตอผใชใหใชงานไดงายขนได

ระบบยอยในการตดตอกบผใช

สวนตดตอผใช (User interface) เปนฮารดแวรและซอฟตแวรทชวยในการตดตอสอสารและโตตอบระหวาง

ผใชกบคอมพวเตอร โดยเปนปจจยททำาใหเกดการใชงานระบบสนบสนนการตดสนใจไดงาย, เขาถงไดงาย และทำาใหเกดการ โตตอบกนระหวางมนษยกบเครองจกรได

ในสวนตดตอผใชซงเปนการสอสารขอมลระหวางผใชและคอมพวเตอร โดยขอมลถกสงเขาและแสดงผลผานอปกรณทาง

กายภาพซงแบงออกเปนอปกรณรบขอมล ไดแกเมาส, ไมโครโฟน, หรอแปนพมพ และอปกรณแสดงผลไดแก จอ, เครองพมพ หรอลำาโพง และแสดงขอมลตามความตองการของผใช โดยขบวนการในสวนของการตดตอผใชแสดงดงรปท

10

รปท10 ขบวนการในสวนตดตอผใช1. ความร (Knowledge) ไดแกสารสนเทศทผใชตองการสอสารกบคอมพวเตอร2. กรอบสนทนา (Dialog) ไดแกชดลำาดบของการแลกเปลยนหรอการโตตอบระหวางผใชและคอมพวเตอร

3. ภาษาในการปฏบตงาน (Action Language) ไดแกภาษาทผใชใชในการ เรยกแสดงขอมลใน

รปแบบตางๆ, จดชวงจากรายการทเลอกจากเมน, ตอบคำาถาม, ยายหนาตางแสดงผล, หรอพมพคำาสง โดยมสวนทเรยกวาอปกรณนำาเขาเปนตวดำาเนนการงานเหลาน

4. คอมพวเตอร (Computer) ไดแกสวนททำาหนาท แปลการกระทำา (ทนำาเขา) ของผใช, ดำาเนน งาน ( เชน คำานวณ หรอเขาใชขอมล), และแสดงผล

5. ภาษาในการนำาเสนอ (Presentation Language) ไดแกสารสนเทศทถกนำาเสนอตอผ ใชผานอปกรณแสดงผล ซงสารสนเทศเหลานอาจอยในรปของรายการ, หนาตางๆ, หรอขอความ มคาคงทหรอ

แปลเปลยนได และอาจอยในรปแบบเชงตวเลขหรอเชงสญลกษณกได

6. ปฏกรยาของผใช (User's Reaction) ไดแกการทผใชแปลผลทไดรบจากสวนแสดงผล, ประมวลผล ขอมล และวางแผนทจะดำาเนนการตอไป

สวนตดตอกบผใชจะมคณภาพดหรอไมนน ขนอยกบ สงทผใชเหน (หรอรสก), สงทผใชตองร เพอทจะเขาใจใน

สงทเหนนน, และสงทผใชตองปฏบตเพอใหไดผลลพธทตองการ ดงนนในการสรางสวนตดตอผใชทมประสทธผล

นนเปนงานทคอนขางซบซอน โดยจะตองคำานงถงประเดนตางๆ เชน การเลอกอปกรณนำาเขาและแสดงผล, การออกแบบหนาจอ, ลำาดบของการโตตอบระหวางมนษยและเครองจกร, การใชสและเงา, ความหนาแนนของขอมล, การใชสญรปและสญลกษณ, และรปแบบในการแสดงสารสนเทศ เปนตน

สวนประกอบในการทำางานของการตดตอผใช จากขบวนการในสวนการตดตอผใช จะเหนวาในสวนของระบบยอยในการตดตอผใชจะประกอบดวยสวนทเรยกวา

ภาษาปฏบตงาน (Action language), ความร (Knowledge), การโตตอบของผใช

(User's reaction), ภาษาในการนำาเสนอ (Presentation language), คอมพวเตอร (Computer), กรอบสนทนา (Dialog), และสวนตดตอผใช(User

interface) โดยสวนตดผใชนจะมระบบจดการสวนตดตอผใช (User Interface Management System : UIMS) ทำาหนาทในการจดหารปแบบการนำาเสนอสารสนเทศ

แบบตางๆ ทไดกำาหนดไวในขนตอนการออกแบบ และยงทำาการจดเตรยมภาษาในการปฏบตงาน เพอใหผใชสามารถ จดการขอมลเขาและขอมลผลลพธในรปแบบของกรอบสนทนาหรอในรปแบบของการประมวลผลได จงกลาวไดวา

ระบบการจดการสวนตดตอผใชนทำาหนาทเชอมตอระหวาง ผใชระบบและสวนอนๆในระบบเขาดวยกน รปท 11 แสดงภาพรวมของระบบยอยในการตดตอกบผใช

รปท11 ภาพรวมของระบบตดตอผใชปจจยทมบทบาทในสวนตดตอผใช

1. กราฟฟก (Graphics) เปนปจจยสำาคญทสด ทมผลตอความสามารถในการตดสนใจของผบรหาร คอ วธการในการนำาเสนอขอมลออกมา กราฟฟกสามารถนำาเสนอขอมลแกผบรหารไดชดเจนขน ทงในดานความ

หมายของขอมล และความสมพนธระหวางขอมล จงเหนไดวาบทบาทของคอมพวเตอรกราฟฟกในระบบสนบสนน

การตดสนใจ คอ ชวยใหผบรหารสามารถเหนภาพรวมของขอมล, ความสมพนธของขอมล และสรปขอมลได

ชดเจนขน กราฟฟกมหลายประเภทไดแก กราฟฟกทเปนขอความ (Text), แผนภาพตามชวงเวลา

(Time-series charts), แผนภาพแบบวงกลมและแบบแทง (Bar and pie charts), แผนภาพแบบกระจาย (Scatter diagrams), แผนท (Maps), โครง

ราง (Layouts), แผนภาพแบบลำาดบชน(Hierarchy charts), ภาพเคลอนไหว(Motion graphic) เปนตน ในการตดสนใจสามารถนำากราฟฟกเขามาใชเปนสวนหนง

เพอชวยสนบสนนการตดสนใจได เชน ใชในรายงาน, การนำาเสนอ, การตดตามประสทธภาพในดานการจดการ, การวเคราะห วางแผน และการจดตารางเวลา, การตดตอสอสาร การควบคม และการสงงาน ฯลฯ

2. สอผสม (Multimedia) ไดแก สอทใชในการสอสารระหวางมนษยและเครองจกร ไดแกสอทเปน

ภาพ, เสยง, ภาพเคลอนไหว เปนตน โดยสามารถรวมสอผสมตางๆ อยดวยกนในชดโปรแกรมหนงๆ ได ทำาให เกดการสอสารระหวางมนษยและเครองในระบบสนบสนนการตดสนใจไดชดเจน และเปดกวางมากขน

3. ไฮเปอรมเดย (Hypermedia) ใชในการอธบายเอกสารทสามารถบรรจสอไดหลายๆ ชนดเชน

ภาพ, ขอความ, เสยง ซงถกเชอมดวยการเชอมโยงไวภายในเอกสารเดยวกนหรอขามเอกสารได และสามารถแสดงผลแบบสอผสมได

4. ไฮเปอรเทกซ (Hypertext) เปนการจดการกบสารสนเทศทเปนขอความและกราฟฟก โดย อนญาตใหผใชสามารถกระโดดจากหวขอทกำาหนดให ไปยงหวขออนทเกยวของได เมอตองการ ดงนนผใชจงเปนผ

ควบคมการเรมการทำางานเพออานหรอเพอดขอมล หรอควบคมในการจบการทำางานได โดยไมจำาเปนตองดขอมล แบบเปนลำาดบ แตสามารถยายตำาแหนงไปยงหวขอทสนใจไดโดยตรงทนท

5. การรจำาและการเขาใจคำาพด (Speech Recognition and Understanding) เปนขบวนการททำาใหคอมพวเตอรรจำาเสยงพดของมนษย ซงมขอดคอสามารถ

เขาใชไดงาย, รวดเรว, ไมตองใชคมอ,สามารถเขาใชไดจากระยะไกล, มความแมนยำา รปแบบในการตดตอ

รปแบบทเปนสงทตดสนวาขอมลจะถกแสดงบนหนาจออยางไร และขอมลจะถกนำาเขาไปในคอมพวเตอร อยางไรนนมหลาย

แบบ เชนการใชเมนแบบโตตอบ (Menu Interaction), การใชเมนแบบดงลง (Pull-Down Menu), การใชภาษาสงงาน (Command Language), การถามและการตอบ

(Question and Answer), การใชฟอรมแบบ โตตอบ (Form Interaction), การ ใชภาษาธรรมชาต (Natural Language) ซงเปนลกษณะการตดตอสอสารกบคอมพวเตอรดวยภาษาของ

มนษย, และการตดตอผใชดวยรปภาพ (Graphical User Interface :GUI) ไดแกลกษณะ

การทำางานทผใชสามารถทำาการควบคมการทำางานทตองการกบออปเจกต ( เชน ไอคอน) ทตองการโดยตรงผานรปภาพ หรอสญลกษณ โดยไมตองใชคำาสงทซบซอน จะเหนวารปแบบในการตดตอกบผใชนนมหลายแบบ ในระบบสนบสนน การ

ตดสนใจอาจเลอกใชรปแบบใดรปแบบหนง หรอใชหลายๆรปแบบรวมกนได ขนอยกบรปแบบและความตองการของผใชทแตกตางกนออกไป

เทคโนโลยและตวแบบทใชในระบบสนบสนนการตดสนใจ ในปจจบนมเทคโนโลยและตวแบบมากมายทสนบระบบสนบสนนการตดสนใจ ในบทเรยนนจะยกตวอยางของเทคโนโลยและ

ตวอยางตวแบบทนาสนใจ ไดแก การทำาคลงขอมล, เทคโนโลยฐานขอมลหลายมต, ตวแบบในการหา คำาตอบทเหมาะสม

ทสด, การโปรแกรมแบบฮวรสตก และการจำาลองเหตการณ

คลงขอมลและฐานขอมลหลายมต ฐานขอมลหลายมตเปนเทคโนโลยทสามารถนำาไปใชรวมกบการทำาคลงขอมล ในการทำาใหขอมลทรวบรวมไวสามารถ

ถกเรยกใชไดหลายมมมองตามความตองการของผตดสนใจ ทำาใหสามารถวเคราะหขอมลเพอนำามาใชในการสนบสนนการตดสนใจไดรวดเรวและไดประสทธผลทดขน

ฐานขอมลหลายมต ฐานขอมลหลายมต คอระบบซอฟตแวรคอมพวเตอรทถกออกแบบมาสำาหรบชวยในการเกบขอมลไดอยางม

ประสทธภาพ สะดวกในการเกบ และเรยกคนขอมลปรมาณมากทมความสมพนธกน และขอมลทถกเกบไวนจะถก เรยกด และถกนำาไปวเคราะหในมมมองทแตกตางกน มมมองเหลานเรยกวามตนนเอง

ในการทำาธรกจนนมคำาถามมากมายทเกดขนขณะทำาการเรยกดขอมล โดยความตองการในการดขอมลนนม มม มองทแตกตางกนไปขนอยกบความตองการของผดขอมล ตวอยางเชน นกการตลาดเครองยนตตองการปรบปรง

การดำาเนนงาน โดยตองการพจารณาขอมลยอดขายขององคกร โดยทำาการประเมนจากปรมาณการยอดทเคยเกด ขนจากสถตเดมทเกบขอมลไว โดยจะทำาการพจารณาขอมลในมมมองตางๆ เชน ยอดขายแยกตามตวแบบ

เครองยนต, ยอดขายแยกตามสเครองยนต, ยอดขายแยกตามผจดจำาหนาย, หรอยอดขายแยกตามชวงเวลา ฯลฯ จะเหนวาการวเคราะหขอมลยอดขายจากมมมองเหลาน สามารถนำามาตอบคำาถามของผตดสนใจ เชน คำาถามท

ตองการทราบวา แนวโนมของยอดขายในชวงเวลาหนงของตวแบบเครองยนตและสหนง ของผจดจำาหนายกลม ใดๆ จะเปนอยางไร เปนตน ถาระบบทใชสามารถตอบคำาถามประเภทนไดอยางรวดเรวทนเวลา จะทำาใหผจดการ

สามารถกำาหนดกลยทธทมประสทธผลในการดำาเนนงาน รวมทงปรบปรงความสามารถในการตดสนใจทางธรกจไดดขนดวย

ความแตกตางระหวางฐานขอมลเชงสมพนธและฐานขอมลหลายมต ขอมลในฐานขอมลเชงสมพนธจะถกเกบอยในรปของตารางสองมต โดยทแตละตารางประกอบดวยแถวของ ขอมล

เรองเดยวกน และในแตละแถวขอมลจะเกบชนดของขอมลแบบตางๆ แตในฐานขอมลหลายมตสวนมากเกบเพยง ขอมลตวเลข ทำาใหฐานขอมลทงหมดกลายเปนขอมลเรองเดยวกน นอกจากนนขอมลในฐานขอมลเชงสมพนธยง

ถกเกบแยกทางตรรกดวยการใชตาราง ในขณะทฐานขอมลหลายมตขอมลถกแยกโดยมตเทานน และขอมลทเกบ ใน ฐานขอมลหลายมตยงมลกษณะทเปนขอมลทเกดจากการคำานวณ และมลกษณะทยงไมเปนบรรทดฐาน ดงนน

แตละมตจะมสมาชกเพมขนคอสมาชกทเกบคาผลรวมของขอมล ในฐานขอมลหลายมตนนอาจจะมขอมลสามมตไป จนถงสบมต แตละมตมคาตวเลขของสมาชกทแตกตางกนไป ความหมายของขอมลในสมาชกเกดขนจากจดตด

ระหวางมตตางๆ ดงนนฐานขอมลขนาด3 ด 4 ด 5 จะมสมาชกถง60 สมาชก รวมกบสมาชกทเปนคาผล

รวมอกทำาใหจำานวนสมาชกเพมขนจากเดมสองเทาเปน 120 สมาชก ซงจะเหนไดวาขนาดของฐานขอมล สามารถเพมขนอยางรวดเรว

ขอดของฐานขอมลเชงสมพนธ คอเปนฐานขอมลทถกทำาใหเหมาะสมในการจดเกบขอมลทแตกตางกนไดอยาง รวดเรว สวนฐานขอมลหลายมตถกทำาใหเหมาะสมในการเรยกคนขอมลทมความคลายคลงกนไดอยางรวดเรว

เพราะคาขอมลทงหมดในฐานขอมลหลายมตถกคำานวณไวกอน และจงถกเกบในฐานขอมลจงทำาใหการเรยกคน ทำาไดรวดเรว เหมาะกบการทำางานของนกวเคราะหทตองการเรยกดขอมลโดยใชเวลาเพยงไมนาน แตอยางไรกตาม

คาขอมลทถกคำานวณไวลวงหนานนอาจจำาเปนตองทำาการคำานวณใหมเมอมการเปลยนแปลงของขอมล ฐานขอมล หลายมตจงไมเหมาะกบขอมลแบบรายการ อกทงยงมแนวโนมทจะมขนาดใหญขนอยางรวดเรว จงไมเหมาะกบงาน

ทมพนทของดสกในการเกบขอมลทจำากด กรณนการใชฐานขอมลเชงสมพนธจะเหมาะสมกวา

การใชฐานขอมลหลายมต

ฐานขอมลหลายมตนยมใชรวมกบการทำาคลงขอมล (Data Warehousing) เนองจากมแหลง เกบขอมลเชงวเคราะหทสามารถเรยกคนมาใชไดอยางรวดเรว และนยมนำาฐานขอมลมาใชในการวเคราะหขอมลทาง

ดานการเงนและการใชขอมลรวมกน เนองจากมคณสมบตในการชวยผใชใหสามารถดงและวเคราะหขอมลไดอยาง รวดเรว อกทงยงสามารถนำาผลของการวเคราะหนนเกบไวเพอใชในอนาคตไดอกดวย

การทำาคลงขอมล การทำาคลงขอมลเปนขบวนการในการรวบรวมขอมลตางๆ ของหนวยงาน จะถกแปลงหรอถกรวบรวมใหอยในโครงสราง

แบบเดยวกนและเกบไวในแหลงขอมลเดยว ชวยใหผใชสามารถสบคนขอมล สรางรายงาน และทำาการวเคราะหขอมลได สะดวกขน คลงขอมลเปนสภาพแวดลอมทสนบสนนการตดสนใจ คอมการเกบขอมลจากแหลงตางๆ และทำาการจดการขอมล

เหลานน ชวยใหผตดสนใจสามารถนำาขอมลไปใชไดอยางงายดาย ดงนนสรปไดวาการทำาคลง ขอมล คอเทคโนโลยทใชในการจดการและวเคราะหขอมลนนเอง

องคประกอบของการทำาคลงขอมล (Components of Data Warehousing)1. ตลาดขอมล (Data Mart) เปนเซตยอยของคลงขอมลของหนวยงาน ประกอบดวย บทบาทของ

แผนก ขอบเขต หรอหนาทการทำางานของคลงของขอมล เปนสวนของขบวนการทำาคลงขอมลแบบซำาๆ โดย องคการสามารถสรางชดของตลาดขอมลไดตลอดเวลา และคอยๆ เชอมเขากบสวนของคลงขอมลทาง ตรรก

2. คลงขอมลทางตรรก (Logical Data Warehouse) ประกอบดวย "ขอมลของขอมล" (Metadata) ทงหมด ไดแก ขอมลทบอกวาขอมลนนถกสรางเมอไร มาจากระบบไหน ไปเกบ

อยทไหน ใครเปนเจาของ เกบขอมลเกยวกบโครงสรางขอมล อลกอรธมทใชในการสรปขอมล นอกจากนนใน

"ขอมลของขอมล" ยงประกอบดวยรายการขอมลทอยในคลงขอมล และตวช (pointer) ไปยงขอมล ชวยใหสามารถทราบไดวามขอมลอะไรอยในคลงขอมลบาง และขอมลทมอยนนอยทไหนในคลงขอมล ทำาใหคนเขาใจ

วาขอมลนนถกสรางมาไดอยางไร และจะนำาไปใชไดอยางไร เปนตวชวยในการจบคขอมลทถกแปลงจาก สภาพ

แวดลอมของการปฏบตงานไปอยในสภาพแวดลอมของคลงขอมล และขอมลของขอมลอาจจะประกอบดวย

ประวตการดง/ แปลงขอมล สถตการใชขอมล ขนาดตารางในคลงขอมล ชอยอของคอลมน อลกอรธมในการ

สรป/ สรางตวแบบขอมล กฎทางธรกจ และขบวนการในการจดการกบขอมล และบรรจขอมลทใชในการคนหา และ ขบวนการในการกรอง และประมวลผลขอมล เปนตน

3. ฐานขอมลทางกายภายขนาดใหญ (Giant Physical Database) เปนสวนของฐาน ขอมลจรงซงเกบขอมลทงหมดของคลงขอมลเอาไว ตามขอมลทบงบอกไวในสวนของขอมลของขอมล

(metadata) และ ขบวนการในการจดการของมลทางตรรกนนเอง

คณลกษณะของการทำาคลงขอมล

คลงขอมลไดแกการเกบขอมลแยกตามเนอหา (Subject-oriented), มการรวบรวม

(Integrated) ขอมลจากหลายๆ ทอาจมรปแบบทตางกน ในคลงขอมลจะทำาการแปลงรปแบบตางๆ น

ใหอยในรปแบบทตรงกน โดยขอมลทเกบนนมความสมพนธกบชวงระยะเวลา (Time-variant) เนองจากเปนการเกบขอมลในระยะยาว ทำาใหใชในการวเคราะหแนวโนมและใชในการเปรยบเทยบได และคณลกษณะ

สดทายของการทำาคลงขอมล คอขอมลทถกเกบเขาไปในคลง ขอมลแลวจะไมสญสลาย (Nonvolatile) หรอกลาวไดวาไมมการเปลยนแปลง โดยจดประสงคในการทำาคลงขอมลซงมลกษณะดงกลาวนกเพอนำาขอมลเหลา

นนมาใชสนบสนนขบวนการตดสนใจในการบรหารงานนนเอง

ความเหมาะสมในการนำาคลงขอมลเขามาใช การทำาคลงขอมลเหมาะสมกบองคกรท มขอมลถกเกบอยในระบบทแตกตางกน มการใชวธการในการจดการกบ

ขอมล (information-base approach), มลกคาจำานวนมาก, มขอมลเดยวกนทถก นำาไปใชแสดงแตกตางไปใน แตละระบบ, ขอมลถกเกบดวยวธการและมรปแบบทยากตอการนำามาใช, ระบบการ

ปฏบตงานทมอยยงไมมการเกบ ขอมลเกาๆ อยางรวดเรว, มขอมลทตองการเกบอยในหลายๆ ระบบการปฏบต

งาน, และมประสทธภาพในการสอบถามขอมลยงไมดพอ โดยการทำาคลงขอมลมคณประโยชนและขอด ดงตอไปน

ขอดของการทำาคลงขอมล

1. สนบสนนการวเคราะห และการตดสนใจทางธรกจโดยการสรางฐานขอมลรวม ทมรปแบบตรงกน แบงตามเนอหาทสนใจ และมการเกบขอมลเกาๆไวใชในการวเคราะหได

2. มการรวบรวมขอมลจากหลายๆ ระบบทมรปแบบไมเหมอนกนมาไวในฐานขอมลเดยวกน และมการ แปลงขอมลใหเปนสารสนเทศทมความหมาย ทำาใหผจดการสามารถทำาการวเคราะหขอมลไดอยางรวดเรว

และถกตอง

3. ลดคาใชจาย ประหยดเวลา และเพมผลผลตในการดำาเนนการ

4. แยกการทำางานในสวนของฐานขอมล ซงทำาใหระบบการประมวลผลรายการชา ออกจากการประมวล ผลแบบเรงดวน ทำาใหสามารถเขาถงขอมลทตองการไดงายและรวดเรวขน

5. มความสามารถสรปขอมลในระดบสง6. ปรบปรงความรในดานธรกจ ปรบปรงการเลอกกลมเปาหมายในตลาดไดดขน ทำาใหไดเปรยบคแขงเพมความพอใจในการบรการใหกบลกคาได

การประมวลผลเชงวเคราะหแบบออนไลน

การประมวลผลเชงวเคราะหแบบออนไลนเปนเทคโนโลยทางดานซอฟตแวรประเภทหนง ทชวยใหนกวเคราะห, ผจดการ และ

ผบรหารสามารถเหนภาพรวมของขอมลไดอยางรวดเรว, ถกตอง และสามารถดขอมลไดหลายมมอยางรวดเรว โดยขอมล เหลานนถกแปลงจากขอมลดบทไดจากการทำางานภายในองคกรเปนสารสนเทศททำาใหผใชสามารถเขาใจได ในการใชการ

ประมวลผลเชงวเคราะหแบบออนไลนนเกดขนโดยผใช ทำาการสอบถามขอมล ทำารายงานแบบ เรงดวน วเคราะหขอมลทาง สถต และสรางการใชงานแบบสอผสมได โดยสามารถใชงานรวมกบการทำาคลงขอมลและมชดเครองมอ ทมความสามารถใน

การทำางานแบบหลายมต เครองมอเหลานอาจ ไดแก

1. เครองมอในการสบคน (query tools) ไดแกภาษาสบคนแบบโครงสราง (Structure Query Language : SQL) ซงเปนภาษามาตรฐานในการเขาใชและจดการกบขอมลในระบบ

จดการฐานขอมลเชงสมพนธ เปนภาษาแบบไมมขบวนการ (Nonprocedural Language) ใชงานงาย สามารถใชเขยนโปรแกรมรวมกบภาษามาตรฐานอนๆได

2. แผนงาน (spreadsheets) เปนเครองมอทจดเกบขอมลในรปของตาราง โดยขอมลทถกเกบ ไวในเซลล สามารถอางองไดจากชอคอลมนและชอแถว อกทงยงสามารถทำาการคำานวณ โดยการใชสตรและม

ฟงกชนทอำานวยความสะดวกมากมาย พรอมทงยงมความสามารถในการสรปขอมล ทงในรปของตวเลข หรอในรปของแผนภาพได

3. เครองมอในการทำาเหมองขอมล (data mining tools) ใชในการคนหาความรทมอยในฐาน ขอมล เปนการดงความรออกมาจากฐานขอมลขนาดใหญ โดยสภาพแวดลอมมกเปนแบบเครองขอและเครองให

บรการ (Client/Server) โดยผใชสามารถใชเครองมอเพอดขอมล หรอคนหาความรทมอยในฐานขอมลขนาดใหญตามทตองการไดอยางรวดเรว

4. เครองมอในการดขอมล (data visualization tools) ซงหมายถงเทคโนโลยท สนบสนนการมองเหน ขอมล ไดแกการใชรปภาพตางๆ ในการตดตอกบผใช และในการแสดงขอมลและสอความ

หมายของ ขอมลเชน กราฟ ภาพเคลอนไหว ภาพสามมต ฯลฯ ในปจจบนมซอฟตแวรทชวยในดานการมองเหน ขอมลมากมาย ซงชวยใหผใชสามารถวเคราะหขอมลจำานวนมากทเหนไดงายขน

คณลกษณะการทำางานของระบบประมวลผลเชงวเคราะหแบบออนไลน

1. สามารถวเคราะหขอมลขอหนวยงานไดหลายมต ตามความตองการและมมมองของผใช

2. สามารถคำานวณและสรางตวแบบแบบหลายมตได ทงแบบเปนลำาดบชน และแบบขามกลมงาน

3. สามารถวเคราะหแนวโนมตามชวงเวลาได4. สามารถแบงเปนกลมยอย เพอนำามาแสดงบนหนาจอคอมพวเตอรได

5. สามารถแสดงรายละเอยดของขอมลในระดบทลกลงไปตามทตองการได6. สามารถคนรายละเอยดขอมลไปยงสวนทตองการได7. สามารถเปลยนมมมองขอมลใหม เพอใชในการเปรยบเทยบได

ระบบประมวลผลเชงวเคราะหแบบออนไลนนถกนำาไปใชในแบบผขอใชและผใหบรการ ทมผใชมากกวาหนงคนขนไป โดยตอบสนองการสบคนขอมลไดอยางรวดเรว โดยไมขนกบขนาดและความซบซอนของฐานขอมล อกทงยงชวย

ใหผใชสงเคราะหขอมลของหนวยงานใหอยในรปแบบทสามารถเปรยบเทยบได, หรออยในมมมองทผใชตองการได อกทงยงชวยในการวเคราะหขอมลทมอยเดม ในรปแบบของการวเคราะหเชงเงอนไข (What-if) ใน

สถานการณตางๆ ได โดยการทำางานทกลาวมาแลวจะมสวนการทำางานพเศษทเรยกวา เครองใหบรการระบบ

ประมวลผลเชงวเคราะหแบบออนไลน (OLAP Server) เปนผรบผดชอบ เนองจากมความสามารถใน

การทำางานสง, สามารถรองรบผใชไดหลายคน และถกออกแบบมาเปนพเศษเพอสนบสนนการทำางานกบ โครงสรางฐานขอมลหลายมต สามารถดงขอมลในมมมองทตองการไดอยางรวดเรว มความสามารถในการคำานวณ

ทยดหยน และมการแปลงขอมลดบใหอยในรปแบบความสมพนธทเหมาะสมไดเปนอยางด

การหาคำาตอบทเหมาะสมทสดการหาคำาตอบทเหมาะสมทสดสามารถทำาไดโดยใชวธการดำาเนนงานในสาขาวชาทเรยกวาการวจยดำาเนน

งาน(Operations research) หรอวทยาการการจดการ (Management Science) ซงหมายถง เทคนคทางคณตศาสตร และสถตทสามารถนำาไปใชในการตดสนใจทางการ

บรหารธรกจ

ประเภทของตวแบบการวจยดำาเนนงาน

ตวแบบในการวจยดำาเนนงานสามารถแบงไดเปน 2 แบบ ตามขอมลทมอยในการนำามาสรางตวแบบ ไดแก

1. ตวแบบเชงกำาหนดได (Deterministic model) ไดแก ตวแบบทมความแนนอน หมาย ถง ขอมลตางๆ ทเกยวของ เชนขอมลทใชในตวแบบ เปนขอมลทสมมตวาทราบไดแนนอน

2. ตวแบบเชงสถต (Probabilistic หรอStochastic model) หมายถงขอมลท เกยวของทใชในตวแบบมความไมแนนอน เชน ปรมาณความตองการในอนาคต

เทคนคในตวแบบการวจยเชงปฏบตการ เทคนคตางๆ ในการวเคราะหเชงปรมาณทนำามาใชประโยชนในการตดสนใจทางธรกจมมากมาย ไดแก

1. การโปรแกรมเชงเสน (Linear Programming : LP) เมอผบรหารมทาง เลอกหลายทาง และตองการประเมนทางเลอก โดยตองการจะจดสรรทรพยากรทมอยอยางจำากด ใหเกด

ผลดทสด และไมฝนขอจำากดทมอย สามารถจดการกบปญหาการจดสรรลกษณะนซงลกษณะของ วตถประสงค และความตองการ ทงหมดทมอยบนปญหาอยในรปของฟงกชนเชงเสน

2. ปญหาการขนสง (Transport Problem) และปญหาการมอบหมายงาน

(Assignment Problem) เปนปญหาพเศษของตวแบบการโปรแกรมเชงเสน เปน ตวแบบทมประโยชน เมอผบรหารตองตดสนใจ เกยวกบการเลอกเสนทางการขนสงทดทสด หรอการ

จดสรรงานทดทสด เพอใหสามารถบรรลวตถประสงคทกำาหนดไว

3. ตวแบบการโปรแกรมเลขจำานวนเตม (Integer Linear Programming) เปนตวแบบทขยายออกไปจากตวแบบการโปรแกรมเชงเสน นำาไปใชในกรณทตองการใหคำาตอบเปนเลขจำานวนเตม

4. ตวแบบการโปรแกรมเปาหมาย (Goal Programming) ใชในกรณทมเปาหมาย หลายอยาง

5. ทฤษฎคว (Queue Theory) เปนการศกษาเกยวกบเวลาระหวางการมา อตราการให บรการ กำาลงความสามารถในการใหบรการ ตลอดจนพฤตกรรมตางๆ ของผรบบรการและผใหบรการ ตว

แบบนชวยให ผบรหารทราบความยาวของแถวคอย เวลาเฉลยทลกคาตองรอคอยเพอรบบรการ

6. ตวแบบขายงาน (Network Models) เปนตวแบบทชวยใหผบรหารสามารถเผชญ กบความซบซอนของโครงการตางๆ ทเกดขนได การใชเทคนคขายงานจะชวยใหมการวางแผนและควบคม

ตดตามการทำางานใหเปนไปตามแผนงานไดสะดวกยงขน

7. ทฤษฎเกม (Games Theory) เปนตวแบบทนำามาใชในการตดสนใจกรณทมการ

แขงขนระหวางบคคล หรอกลมบคคลอยางนอย 2 ฝาย ชวยในการคำานวณเพอพจารณาดวาจะเลอก กลยทธใดจงจะเหมาะสมเมอคแขงมการใชกลยทธหนงๆ

การโปรแกรมเชงคณตศาสตร การโปรแกรมเชงคณตศาสตรเปนชอของชดเครองมอทออกแบบมาเพอชวยในการแกปญหาการบรการซง ผตดสนใจตอง

ทำาการจดสรรทรพยากรทหายาก (หรอมจำากด) ในการกระทำาการตางๆ เพอใหบรรลวตถประสงคทสามารถวดออกมาได ทเหมาะสมทสด

การโปรแกรมเชงเสน เปนเทคนคหนงในชดเครองมอการโปรแกรมเชงคณตศาสตรทเปนทนยมมาก โดยเปนวธในการ วางแผนโดยการใชเทคนคทางคณตศาสตรทกจกรรมตางๆ มความสมพนธกนในอตราทแนนอน เพอใหสามารถจดสรร

ทรพยากรทมอยอยางจำากดใหเกดประโยชนสงสด เปนไปตามวตถประสงคทธรกจตองการ เปนการแกปญหาทมหลกการ

มากกวาวธอน โดยการใชตวแบบการหาคำาตอบทเหมาะสม (optimization) ซงจะใชเวลาในการหาทางเลอกท เหมาะสมทสดไดในเวลาอนรวดเรว สำาหรบสถานการณทมโครงสราง และมซอฟตแวรทราคาไมแพง และม ผใชสามารถใชงาน

ไดงาย (user-friendly) ทสามารถนำามาใชในการวเคราะหได แตมขอจำากดคอ ใชไดเฉพาะกบปญหาทเปนแบบ มโครงสราง คอตองทราบขอมลเขา และผลลพธทตองการ และทราบความสมพนธทางคณตศาสตร ระหวางตวแปรเขาและ

ตวแปรผลลพธทแนนอน วธนสามารถนำามาใชกบระบบสนบสนนการตดสนใจ ซงเปนระบบทจดการกบปญหาแบบไมเปน

โครงสราง (Unstructure) ได โดยในระบบปญหาหนงๆสามารถแตกออกเปนระบบยอยๆ ได ดงนนในระบบ ยอยทมลกษณะเปนแบบโครงสราง สามารถใชวธนได และวธการหาคำาตอบทเหมาะสมทสดนยงสามารถนำาไปใชรวมกบการ

จำาลองเหตการณ (Simulation) เพอแกปญหาทซบซอนมากๆ ไดดวย ตวอยางเชน การกระจายเวลาเครองจกร

(ทรพยากร) ใหกบผลตภณฑ (กจกรรม) ตางๆ เปนปญหาการจดสรรใหแตละผลตภณฑ ปญหาการจดสรรมกจะมคณลกษณะตอไปนและมความจำาเปนทตองมสมมตฐานทแนนอนดงจะไดกลาวในหวขอตอไป

คณลกษณะของปญหา

1. มทรพยากรทางเศรษฐกจทจำากด ( เชน แรงงาน, ตนทน, เครองจกร หรอนำา) ทจะตองทำาการจดสรร2. ทรพยากรถกใชในการผลตผลตภณฑหรอบรการ

3. สามารถใชทรพยากรไดสองหรอสามทาง แตละทางเรยก solution หรอprogram4. แตละกจกรรม ( ผลตภณฑ หรอบรการ) ซงทรพยากรถกนำาไปใช จะใหผลกลบมาในรปของการบรรลวตถประสงค

5. การจดสรรมกจะถกจำากดโดยขอจำากดและความตองการหลายๆ อยาง เรยกวา constrainsสมมตฐานในการจดการปญหา

1. ผลลพธจากการจดสรรตางๆสามารถนำามาเปรยบเทยบกน นนคอมนสามารถอยในหนวยทวดได (เชนดอลลาร)2. ผลจากการจดสรรใดๆ จะไมขนกบการจดสรรอนๆ

3. ผลลพธรวมเปนการรวมผลกำาไรทไดจากกจกรรมตางๆ

4. ขอมลทงหมดเปนขอมลทแนนอน5. ทรพยากรถกใชในการจดการทางเศรษฐกจ

ปญหาการจดสรรสามารถกลาวไดวา เปนการหาทางในการจดสรรทรพยากรทมจำากดใหกบกจกรรมตางๆ เพอใหได ผลตอบแทนทมากทสด ปญหาการจดสรรมทางเลอกในการแกปญหามากมาย ขนอยกบสมมตฐาน โดยจำานวน

ของทางเลอกอาจจะมจำานวนจำากดหรอไมจำากดกได โดยปกตแลวการแกปญหาทตางกนจะใหผลตอบแทนท ตาง

กนดวย จากทางเลอกทมอย ทางหนง ( หรอหลายๆ ทาง) จะเปนทางทดทสด ทซงทำาใหบรรลวตถประสงคมาก

ทสด(หมายความวาไดรบผลตอบแทนมากทสด) นหมายถงทางแกปญหาทเหมาะสม ซงสามารถหาไดโดยการใชอลกอรธมพเศษ

การพฒนาตวแบบ

1. ทำาความเขาใจปญหา

2. หาขอกำาหนดทมจากปญหา โดยวเคราะหถงความเกยวของกนระหวางปจจยตางๆ ทจะนำามาประกอบเปนตว แบบ จะตองระบใหไดวา ตวแปรทจะตองตดสนใจคออะไร มความหมายอยางไร และวตถประสงคทตองการบรรลคอ อะไร ตองสามารถระบสงเหลานไดอยางชดเจน

2.1 หาวตถประสงค (Objective) ไดแกเปาหมายของปญหา เชน การหากำาไรสงสด การหา คาใชจายตำาสด การหาเวลาทใชนอยทสด ฯลฯ

2.2 หาตวแปรในการตดสนใจ (Decision Variables) ไดแก คาทเปนปญหา และผตดสนใจ

สามารถควบคม หรอตดสนใจไดวา ตวแปรเหลานจะตองมคาเทาไร จงจะทำาใหบรรลวตถประสงคได

2.3 หาขอจำากด (Constraints) ไดแกขอจำากด หรอเงอนไข ซงตองปฏบตตามในการแกไขปญหา

3. กำาหนดใหตวแปรในการตดสนใจเปนตวทไมทราบคา เชน X1, X2 และเขยนนพจนทางคณตศาสตรท สามารถอธบายวตถประสงค และแตละขอจำากดได โดยนพจนเหลานนจะตองอยในรปความสมพนธเชง

เสน

4. เพมความตองการ ซงตวแปรในการตดสนใจแตละตวจะตองไมมคาเปนลบ

ขอดของการใชวธการวจยดำาเนนงาน

1. ทำาใหผบรหารตองมความเขาใจอยางชดแจงเกยวกบวตถประสงค ขอสมมตฐาน และขอจำากดในการดำาเนนงาน

2. ชวยใหทราบไดอยางรวดเรว วามขอมลใดบางทตองใชเพอการหาคำาตอบ

3. ชวยใหจำาเปนตองศกษา และตรวจสอบสถานการณ ทำาใหมการเปลยนแปลงการดำาเนนงานตามผลลพธท คำานวณได และจะตองศกษาผลกระทบเมอมการเปลยนแปลงเกดขน

4. ทำาใหผบรหารมความชดเจนเกยวกบความสนพนธระหวางตวแปรตางๆ5. ทำาใหผบรหารพจารณาดวยความระมดระวงวาตวแปรใด ทมอทธพลตอการตดสนใจ

6. ชวยใหผบรหารไดทราบคำาตอบของปญหาทมความซบซอนไดอยางรวดเรว โดยเฉพาะอยางยงเมอมการใช

คอมพวเตอรเขามาชวย

7. ชวยใหความคดและการตดสนใจเปนไปอยางมระบบ มความชดเจน และไมสบสน

ขอเสยของการใชวธการวจยดำาเนนงาน

1. คำาตอบทไดอาจมขอจำากดในการนำาไปใช หรอไมสอดคลองกบสภาพความเปนจรง

2. กรณทปญหาเกดขนเพยงครงเดยว การสรางตวแบบจะมราคาคอนขางสง

3. บางครงการสรางตวแบบมไดมการประสานงานทดระหวางนกวจยเชงปฏบตการ กบฝายบรหาร ทำาให ละเลย ขอจำากดบางประการของตวแบบทสรางขน และเมอนำาตวแบบไปใชอาจจะไมเหมาะสม

4. บางครงผบรหารอาจหลงลมขอจำากดทสำาคญทจำาเปนตองใสในตวแบบ

5. กรณทคำาตอบทคำานวณไดมความซบซอนยากแกการอธบายใหผบรหารเขาใจ จะเปนอปสรรคตอการนำาไปใชโอกาสทจะไดรบการสนบสนนจากผบรหารมนอย

การโปรแกรมแบบฮวรสตก การพจารณาหาทางเลอกทเหมาะสมใหกบปญหาการตดสนใจทซบซอน จะเกยวของกบขอจำากดดานเวลาและคาใชจาย หรอ

บางครงอาจเปนไปไดยากในการนำามาปฏบตจรง เนองจากการจำาลองเหตการณ (simulation) อาจจะตองใชเวลา, คอนขางซบซอนและไมแมนยำา บางครงการใชฮวรสตกอาจทำาใหไดผลลพธทนาพงพอใจไดเรวกวา และเสยคาใชจาย

นอยกวา เนองจากเปนวธททำาการทดลองคนควาหากฎดวยตวเอง (ใชดจพนจ, วจารญาณ) ในการเลอก ตดสนใจโดย ไมมทฤษฎใดๆ มาชวย โดยกฎทไดนอาจไดจากการใชผเชยวชาญ หรอไดจากการใชวธลองผดลองถก

ฮวรสตกมกจะถกใชในการแกปญหาทมโครงสรางไมดนก และสามารถใชในการหาทางแกปญหาทนาพงพอใจสำาหรบปญหาท ซบซอนหรอปญหาทมโครงสราง ไดเรวกวาและถกกวาการใชอลกอรธม ปญหาทเกดขนในการใช ฮวรสตกกคอ เปนวธการท

ไมเปนทรจกอยางแพรหลายเทากบการใชฮลกอรธม ดงนนจงสามารถนำาไปใชกบสถานการณเฉพาะบางอยางทมการวางเปา หมายเอาไวตงแตตนเทานน อกปญหาหนงกคอทางแกปญหาทไดจากการใชฮวรสตกอาจไมใชทางแกปญหาทดทสดเหมอน

การใชอลกอรธมอน แตเปนเพยงทางแกปญหาทเปนไปไดและ "ดเพยงพอ" โดย คำาวา "ดเพยงพอ" มกจะอยในชวง

90-99.9% ของทางแกปญหาทเหมาะสมจรงๆ วธการของฮวรสตก

การคดแบบฮวรสตกไมจำาเปนตองดำาเนนไปตามแนวทางการจดการทวางไว มนจะเกยวของกบการคนหา, การเรยนร, การ ประเมนคา และการตดสน โดยขบวนการในการคนหา การเรยนร และการประเมนคานจะเกดขนซำาแลว ซำาเลา เหมอนกบการ

สำารวจ เพอนำาไปสวธการอกรปแบบหนง ความรจะถกไดรบจากความสำาเรจหรอความลมเหลวทบางจด ทมผลสะทอน

(feed back) กลบมา และทำาการแกไขขบวนการคนหานนๆ ใหดขนเมอไรทควรใชฮวรสตกตอไปนเปนสถานการณซงเหมาะสมในการนำาฮวรสตกมาใช

1. ขอมลเขาไมแนนอน หรอมจำากด

2. ระบบจรงๆมความซบซอนมากจนกระทงไมสามารถใชวธการหาคำาตอบทเหมาะสมทสด

(Optimization) ได

3. ไมมวธการหรออลกอรธม ทนาเชอถอทสามารถใชไดอยางแทจรง

4. ใชเวลาในการคำานวณหาทางแกปญหาทเหมาะสมทสดมากเกนไป

5. มความเปนไปไดทจะปรบปรงประสทธภาพของขบวนการในการหาทางแกทเหมาะสมทสด ( เชน โดยการหาจด

เรมตนทดในการแกปญหาทมการใช ฮวรสตก) แลวรวมการใชฮวรสตกนเขากบวธการหาคำาตอบทเหมาะสมทสด6. เปนปญหาทซบซอนไมคมคากบการใชวธหาคำาตอบทเหมาะสมทสด หรอเปนปญหาทตองใชเวลามาก

7. เมอมการเกยวของกบขบวนการทางสญลกษณ (symbolic) มากกวาทางตวเลข

(numerical)8. เมอตองการทำาการตดสนใจอยางรวดเรว โดยไมสามารถใชคอมพวเตอรเขามาชวยได (การใชฮวรสตกบาง

ครง ไมจำาเปนตองใชคอมพวเตอรเขามาชวย)

ขอดของฮวรสตก

1. งายในการทำาความเขาใจ และงายในการนำาไปใชและการอธบาย

2. ชวยในการอบรมคนใหมความคดสรางสรรและกอใหเกดการสรางฮวรสตกกบปญหาอนๆ ไดดวย

3. ประหยดเวลาในการสรางตวแบบ4. ลดความตองการในดานการเขยนโปรแกรมและความตองการดานแหลงเกบขอมลคอมพวเตอรได5. ลดเวลาในการทำางานของคอมพวเตอร จงทำาการตดสนใจไดอยางรวดเรว

6. ทำาใหเกดทางแกปญหาไดหลายทาง

7. สามารถประยกตใชฮวรสตกทมประสทธภาพ เขากบตวแบบซงสามารถแกปญหาดานการโปรแกรมเชงคณตศาสตรได

ปญหาในการใชฮวรสตก

1. ไมสามารถรบประกนไดวาทางแกปญหาทไดจะเปนทางแกปญหาทดทสดหรอเหมาะสมทสด

2. มขอยกเวนมากเกนไป ในการสรางเปนกฏขน

3. ผลลพธทไดจากทางเลอกในการตดสนใจ อาจไมเปนไปตามทคาดเดาไว

4. การขนระหวางกนของสวนใดสวนหนงของระบบ บางครงสามารถมอทธพลอยางมากกบระบบทงระบบได

นกวจยบอกวาการใชวธทวๆ ไปและการใชฮวรสตกสามารถจะเกดการผดพลาดไดเพราะวธเหลานนไมม ขอกำาหนด

ตายตว คอไมมขอจำากดวาจะตองเรมตนทจดไหน, ลำาดบขนตอนการทำางานตองเปนอยางไร หรอไมจำากดวาจะ

ตองสรางตวเลอกในการตดสนใจหรอไม, ไมเจาะจงดานขอจำากดของการแกปญหา, ทางเลอกของเกณฑทใชใน

การระบขบวนการทำางาน, ระดบของคาใชจายทใชในการหาวาผลลพธสดทายทไดเปนผลลพธทดทสดจรงๆ ผลลพธเปนพฤตกรรมทไมมจดมงหมายแนชดและไมสามารถคาดเดาได ผลลพธอาจดในการนำาไปใชกบระบบงาน

หนงแตอาจไมดในการนำาไปใชกบอกระบบงานอนกได

ตวอยางปญหา

ปญหาการเดนทางของเซลลแมน (TPS)ปญหา เซลลแมนตองเดนทางไปยงเมองจำานวนN เมอง โดยเรมจากเมองหนงและเดนทางไปยงแตละ

เมอง( เมองละ1 ครง) แลวกลบมาสนสด ณ เมองทเรมตน จงพยายามทจะหาเสนทางทดทสด (ในดานคาใช จาย หรอระยะทางทสนทสด)

ความยงยาก จำานวนของเสนทาง(นบเพยงเสนทางทศทางเดยว) เมอN คอจำานวนเมอง คอ

R = 0.5(N-1)!

สำาหรบเมอง10 เมองจะมเสนทางถง 181,440 เสนทาง ถาม11 เมองจะมถงสองลานเสนทาง และ

ถาม20 เมองจะมถง6.1 x 1016 เสนทาง จะเหนวาการเพมจำานวนเมองเพยงเลกนอยจะทำาใหเกดทางเลอกในการแกปญหาเพมขนมากมาย

วธแกปญหา การใชวธการคนหาโดยการอางอยางสมบรณ (complete enumeration) และการใชอลกอรธมไมมประสทธภาพและไมมประสทธผลเพยงพอเนองจากมทางเลอกคอนขางมาก การใชวธฮวร

สตกสามารถแกปญหาลกษณะนไดด และอาจใชเวลาเพยงไมนาน

วธแกปญหาโดยใช ฮวรสตก คอ " เรมทเมองใดๆ และเดนทางตอไปยงเมองทใกลทสด ทำาแบบนเรอยๆ จนกระทง

เดนทางถงเมองสดทาย และกลบมาทเมองเรมตน" วธแกปญหาอกวธหนง คอ ใชการลองผดลองถก คอ " เรมทเมองใดๆ แลวเดนทางไปยงเมองทอยภายนอกกอน

โดยไมมการเดนตดเสนทางทเดนไปแลวและไมมการยอนกลบ แลวจงกลบมาสนสดทเมองเรมตน"

การจำาลองเหตการณ การจำาลองเหตการณ เปนการดำาเนนการบนตวแบบทถกสรางขนเพอเปนตวแทนระบบจรงในชวงหนงๆ เพอศกษา พฤตกรรมของระบบ และนำาผลทไดจากตวแบบไปใชในการพยากรณพฤตกรรมของระบบงานทแทจรง ในการจำาลอง

เหตการณจะใชขอมลเกาหรอขอมลทวางแผนไวกได โดยตวแบบทใชสามารถแสดงผลลพธการคำานวณตางๆ ได เชน กำาไร

รวม ( หรอ ขาดทนรวม) เปอรเซนตของลกคาทไมพอใจ และจำานวนสนคาทเหลอ เปนตน

คณลกษณะหลกของการจำาลองเหตการณ

1. เปนการจำาลองระบบในความเปนจรง ซงมการทำางานกบความเปนจรงทงายกวาแบบจำาลองอนๆ

2. เปนวธการสำาหรบนำาไปสการทดลอง ดงนนการจำาลองเหตการณจะเกยวของกบการทดสอบคาทกำาหนดไว ใน การตดสนใจหรอตวแปรทไมสามารถควบคมไดในแบบจำาลอง และทำาการสงเกตผลทเกดตามมา

3. เปนเครองมอแบบเชงบรรยาย จงสามารถอธบาย และ/หรอคาดเดาคณลกษณะของระบบทกำาหนดภายใต สถานการณตางๆ ได

4. การจำาลองเหตการณมกจะประกอบดวยการทำาการทดลองหลายๆ ครงเพอประมาณผลกระทบทจะเกดจากการกระทำานนๆ

5. มกจะใชกบปญหาทมความยงยากเกนกวาทจะใชวธการหาคำาตอบทเหมาะสมทสดเชน การโปรแกรมเชงเสนได

ขอดของการจำาลองเหตการณ

1. ลดเวลาในการทำางาน (ถามการนำาคอมพวเตอรเขามาใช)2. เปนทฤษฎทมการเปรยบเทยบอยางชดเจน3. งายในการรวบรวมสวนตางๆทสมพนธกนและขนตอกน4. เปนแบบจำาลองเชงบรรยาย (descriptive model) ซงทำาใหผบรหารสามารถถามคำาถาม

ประเภทเงอนไข (what-if) ได ดงนนวธนจะเรวและถกกวา และเสยงนอยกวาวธลองผดลองถก

5. ตวแบบทมความแมนยำาตองมความรเกยวกบปญหานนๆ ดงนนจงเปนการบงคบใหผสรางระบบสนบสนนการบรหารมการประสานงานกบผบรหารอยางด

6. เปนแบบจำาลองทสรางจากมมมองของผบรหารและสรางตามโครงสรางการตดสนใจของผบรหารคนนนๆ7. ตวแบบในการจำาลองเหตการณหนงๆ ถกสรางขนเพอใชกบปญหาเฉพาะ ไมเกยวกบปญหาอนๆ ดงนน ผ

จดการไมจำาเปนตองรและเขาใจในทกๆ สวนทอยในแบบจำาลองกได

8. การจำาลองเหตการณ สามารถจดการกบปญหาไดหลายประเภท

9. ผบรหารสามารถทดลองกบตวแปรตางๆ เพอพจารณาเลอกทางเลอกทดทสดในกลมได

10. อนญาตใหมการรวมความซบซอนของปญหาจรงๆ เขาไวดวยกได เชนมการนำาการกระจายความนาจะเปนท เกดขนจรงๆ เขามาใช

11. งายในการหาประสทธภาพตางๆขอจำากดของการจำาลองเหตการณ

1. แตละทางเลอกตองถกทดลองอยางสมบรณ

2. ไมสามารถรบประกนไดวาการแกปญหานนเหมาะสมทสดจรงๆ อาจเปนเพยงทางเลอกทดทสดในจำานวนททำาการทดลองเทานน

3. ตองการผเชยวชาญมาชวยในการออกแบบการจำาลองเหตการณ และการโปรแกรมลงไปในคอมพวเตอร และแปลผลลพธทางสถต

4. คาใชจายทใชในการสรางและทดสอบอาจคอนขางสง5. การสรางตวแบบในการจำาลองเหตการณมกจะใชเวลานาน

6. การแกปญหาโดยการศกษาจากการจำาลองเหตการณ มกจะไมสามารถนำาไปใชกบปญหาอนๆ ได (เพราะมการ ใชปจจยเฉพาะกบปญหานนๆ เลย)

ประเภทของการจำาลองเหตการณการจำาลองเหตการณทเปนทนยมมากไดแก

การจำาลองเหตการณเชงความนาจะเปน (Probabilistic Simulation) ในการจำาลอง เหตการณแบบน ตวแปรอสระมความนาจะเปนเขามาเกยวของดวย สามารถแบงประเภทยอยออกเปน

- การจำาลองเหตการณทมการกระจายแบบไมตอเนอง (Discrete distributions) เปนการจำาลองเหตการณท เกยวของกบสถานการณทมเหตการณ(หรอตวแปร)จำากด

- การจำาลองเหตการณทมการกระจายแบบตอเนอง (Continuous distributions) เปนการจำาลอง เหตการณท เกยวของกบสถานการณทมเหตการณทเปนไป

ไดเปนจำานวนไมจำากด

นอกจากนยงสามารถแบงประเภทการจำาลองเหตการณตามการขนตอเวลาไดเปน

- การจำาลองเหตการณทขนตอชวงเวลา (Time Dependent) หมายถงสถานการณทตองทราบเวลาทแนนอนในการเกดเหตการณ

- การจำาลองเหตการณทเปนอสระตอชวงเวลา (Time independent) หมายถง สถานการณทไมจำาเปนตองทราบวาเมอไรทเหตการณนนๆ เกดขน

ขบวนการในการจำาลองเหตการณ การจำาลองเหตการณทมประสทธภาพจำาเปนตองมการวางแผน และมขนตอนในการดำาเนนการทด ซงขนตอนโดยทวไปใน

การจำาลองเหตการณแสดงดงรปท12

รปท12 ขบวนการในการจำาลองเหตการณ

1. กำาหนดปญหา (Problem Definition) ไดแกการกำาหนดปญหาทเกดขนในระบบ ขอบเขต ของระบบ และปจจยอนๆทเขามาเกยวของ

2. สรางตวแบบจำาลองเหตการณ (Construction of the Simulation Model) ไดแก การรวบรวมขอมลท จำาเปน อาจใชแผนภาพโฟลวชารต (flowchart) มาใชในการ

อธบายการทำางาน แลวจากนนจงทำาการเขยนโปรแกรม

3. ทดสอบและตรวจสอบตวแบบ (Testing and Validating the Model) ไดแกการตรวจสอบวาตวแบบจำาลองทสรางขนนนถกตอง หรอเปนตวแทนของระบบจรงหรอไม

4. ออกแบบการทดลอง (Design of the Experiments) ไดแก การออกแบบการ ทดลอง โดยทำาการพจารณาวาจะตองทำาจำาลองเหตการณนานเพยงใด ในขนนจะเกยวของกบเรองความแมนยำา

และคาใชจาย

5. ทำาการทดลอง (Conducting the Experiment) ไดแก การสรางเลขสม, กฎ ในการหยดทดลอง และการแสดงผลลพธ

6. ประเมนผลลพธ (Evaluating the results) ไดแก การประเมนผลลพธวาผลลพธทได มความหมายอยางไร

7. การนำาไปใชงาน (Implementation) ไดแก การนำาผลการทดลองทผานการประเมนแลวไปใชงานกบระบบจรง

ระบบสนบสนนการตดสนใจในระดบกลมงาน การตดสนใจครงสำาคญๆ ในองคกรมกถกตดสนใจโดยกลมบคคล โดยการจดตงกลมเพอทำาการตดสนใจ แตละเรองแตละ

ครงนนคอนขางยาก และเสยคาใชจายสง อกทงการนดประชมเพอทำาการตดสนใจมกใชเวลานานและอาจไมไดผลเปนทนา พอใจ ผบรหารมหลายคนและมเวลาวางไมตรงกน หรออยหางไกลกนคนละสาขาจงจำาเปนตองหาวธการทสนบสนนการ

ตดสนใจในลกษณะนขน เรยกวาระบบสนบสนนการตดสนใจในระดบกลมงาน หรออาจเรยกวาระบบการทำางานรวมกนโดยใช

คอมพวเตอร (Computerized Collaborative Work System) ประกอบดวย สวนประกอบทเหมอนกบระบบสนบสนนการตดสนใจทวไป เพยงแตเพมซอฟตแวรในการจดการในระดบกลมงานเขาไป เพอ

สนบสนนการตดสนใจในระดบกลมงานใหมประสทธผลมากขน รปท 13 แสดงสวนประกอบตางๆ ในระบบสนบสนนการตดสนใจในระดบกลมงาน

รปท 13 สวนประกอบในระบบสนบสนนการตดสนใจในระดบกลมงาน

คณลกษณะของระบบสนบสนนการตดสนใจในระดบกลมงาน ระบบสนบสนนการตดสนใจในระดบกลมงานมคณลกษณะพเศษเฉพาะตวทเหนอกวาระบบสนบสนนการ ตดสนใจ

สวนบคคล เชนความสามารถในการแลกเปลยนขอมลและความเชยวชาญระหวางบคคลโดยไมตองพบหรอประชม กนจรงๆ คณลกษณะของระบบสนบสนนการตดสนใจในระดบกลมงาน ไดแก

1. มการออกแบบพเศษ เพอใหระบบสนบสนนการตดสนใจในระดบกลมงานสามารถตอบรบกบขบวนการ

ดำาเนนงาน, อปกรณ และวธการตางๆ ทจำาเปนในการจดตงกลมในการตดสนใจได โดยขบวนการในการ

ดำาเนนงานเหลานจะตองสงเสรมใหเกดความคดทสรางสรรค, เกดการสอสารทมประสทธภาพ และเกดวธการในการตดสนใจในระดบกลมงานทดได

2. งายตอการใช ระบบสนบสนนการตดสนใจในระดบกลมงานตองงายทจะเรยนรและใชงาน เนองจากผตดสนใจในระดบกลมงานจะมความอดทนตอระบบทใชงานยากนอยกวาผตดสนใจเฉพาะราย

3. มความยดหยน เนองจากผตดสนใจแตละคนททำาการตดสนใจปญหาเดยวกน อาจมรปแบบในการ ตดสนใจทแตกตางกน โดยแตละคนทำาการตดสนใจตามประสบการณ และรปแบบทตนเชยวชาญ ดงนน

ระบบสนบสนนการตดสนใจในระดบกลมงานทมประสทธผลตองไมเพยงแตสนบสนนวธการตดสนใจท หลากหลายของผตดสนใจเทานน แตเมอรวบรวมผลการตดสนใจแลวระบบยงตองสามารถหาคาเฉลย

ของผลการตดสนใจทแตกตางจากผตดสนใจแตละรายไดดวย

4. สนบสนนการตดสนใจ ระบบสนบสนนการตดสนใจในระดบกลมงานสามารถสนบสนนวธการการ ตดสนใจแบบตางๆ ไดแก

4.1 วธเดลฟ (Delphi Approach) วธนกลมของผตดสนใจกระจายอยในตำาแหนงทางภมศาสตรท

แตกตางกนอาจกระจายอยในประเทศเดยวกน หรอกระจายอยทวโลกกได วธการนเปนวธทชวย สงเสรมใหเกดความหลากหลายในกลมสมาชก และสงเสรมใหเกดความคดสงสรรคในการ

ตดสนใจ

4.2. การระดมสมอง (Brainstorming) ประกอบดวยการนำาเสนอความคด ทดทสดของสมาชก

สงเสรมใหเกดความคดสรางสรรค และเกดการคดทอสระ

4.3 วธการลงมตเอกฉนทของกลม (Group Consensus Approach) เปนการบงคบสมาชกในกลมใหเกดการตดสนใจทเปนเอกฉนท

4.4 วธความเชอของกลม (Nominal Group Technique) เปนวธทผตดสนใจแตละคนสามารถม

สวนรวมได โดยวธนจะทำาการกระตนใหเกดการปฏกรยาโตตอบจากสมาชกแตละรายในกลมและการตดสนใจสดทายจะเกดขนจากการลงคะแนนเสยง

5. นำาเขาขอมลโดยไมระบชอได ระบบสนบสนนการตดสนใจในระดบกลมงานหลายๆ ระบบอนญาตให สมาชกสามารถนำาเขาขอมล หรอแสดงความคดเหนโดยไมระบชอได ทำาใหสมาชกรายอนไมทราบวา ขอมล

นนมาจากสมาชกรายใด ตวอยางเชน การแสดงความคดเหนตอผบรหารในองคกร เปนตน

6. ลดพฤตกรรมดานลบของกลมลงได หมายถงระบบสนบสนนการตดสนใจในระดบกลมงานควรม

ความสามารถในการกำาจดพฤตกรรมของกลมทไมเกดประโยชน หรอทเปนอนตรายตอประสทธผลของ การ ตดสนใจได ตวอยางเชน การเขาครอบครองเพอใหสมาชกอนมความคดเหมอนตน หรอเพอไมให

สมาชกอนออกความคดเหนของตนเองตอกลม ซงเมอเกดปญหาลกษณะนขนจะทำาใหการประชมนนเสย เวลาโดยเปลาประโยชน และไดผลการตดสนใจทไมไดเกดจากความตองการทแทจรงของสมาชก

7. มการสอสารแบบขนาน ในการประชมกลมทวไปสมาชกตองมการผลดกนพดถงประเดนตางๆ คอม ผพดเพยงคนเดยวในขณะใดขณะหนง แตในระบบสนบสนนการตดสนใจในระดบกลมงาน สมาชกทก

คนในกลมสามารถพดถงประเดนทตองการ และแสดงความคดเหนในเวลาเดยวกนไดโดยการปอนลงใน เครองคอมพวเตอรสวนบคคลหรอเครองสถานงานของตน และความคดเหนเลานนจะถกแสดงบนหนา

จอของเครองคอมพวเตอรของสมาชกทกคนในกลมโดยทนท ทำาใหเกดการสอสารแบบขนานสงผลให ทำาการ ตดสนใจไดดขน

8. มการเกบขอมลอตโนมต ระบบสนบสนนการตดสนใจในระดบกลมงานสวนใหญควรมความสามารถ ในการเกบรายละเอยดของการประชมไดอยางอตโนมต นอกจากนนยงมคณสมบตพเศษในการลงคะแนน

เสยงและจดลำาดบความสำาคญของปญหา และสามารถแบงชวงของการลงคะแนนเสยงทเหมาะสมได

9. ปจจยดานคาใชจาย, การควบคม และความซบซอน กอนทจะมการใชระบบสนบสนนการตดสนใจใน

ระดบกลมงาน ควรคำานงถงปจจยทสำาคญไดแก คาใชจาย, การควบคมระบบได และความซบซอนของ

ระบบ เนองจากระบบสนบสนนการตดสนใจในระดบกลมงานอาจตองใชคาใชจายสง, หรอตองใชเครองคอมพวเตอรจำานวนมาก, ตองใชซอฟตแวร, เครอขาย, บคลากร และการสนบสนนในการตดสนใจใน

ระดบกลมงาน, อกทงตองคำานงถงความซบซอนของระบบทจะนำามาใช และความสามารถในการควบคม ระบบได กอนทจะจดหาและนำาระบบสนบสนนการตดสนใจในระดบกลมงานเขามาใชงาน

วตถประสงคของระบบสนบสนนการตดสนใจในระดบกลมงาน ในการนำาระบบสนบสนนการตดสนใจในระดบกลมงานมาใช มวตถประสงคตางๆ ไดแก

1. เพอใหผบรหารทมเวลาไมมากนก สามารถทำาการตดสนใจในเรองเดยวกนไปพรอมกนได

2. ลดประเดนการขดแยงในภายหลง3. ไดขอสรปทชดเจน รวดเรว

4. มความยตธรรม เสมอภาค

5. ประหยดเวลาของผบรหาร6. ผบรหารไดขอมลในการตดสนใจในระดบทเทาๆ กน

สวนประกอบและซอฟตแวรของระบบสนบสนนการตดสนใจในระดบกลมงาน สวนประกอบของระบบสนบสนนการตดสนใจในระดบกลมงานสวนหนงเหมอนกบระบบสนบสนนการ ตดสนใจแบบเฉพาะราย

คอระบบยอยในการจดการขอมล, ระบบยอยในการจดการตวแบบ และระบบยอยในการ ตดตอกบผใช แตในระบบสนบสนน การตดสนใจในระดบกลมงานมสวนประกอบ และการโตตอบทตางไปจากแบบเฉพาะราย เนองจากระบบเหลานอนญาตใหผใช

หลายๆ คนเขาใชงานแฟมขอมล, ฐานขอมล และเครอขายอนเทอรเนตในขณะเดยวกนได และอนญาตใหสมาชกกลม สามารถทำางานงานเดยวกนในขณะอยในกลมได นอกจากนนระบบยงสนบสนนการตดสนใจเชงกลมผานเครอขายไดอกดวย

จงสามารถสนบสนนการตดสนใจทมสมาชกกลมกระจายอยในทตางๆ ได ซอฟตแวรของระบบสนบสนนการตดสนใจในระดบกลมงานเปนสวนสำาคญในระบบ ทมเครองมอทมอประโยชนตอการทำางาน

ในระดบกลม ตวอยางเชน เอกสารผสม (Compound Document) สามารถรวมสารสนเทศจาก โปรแกรมแผนงาน (Spreadsheet), โปรแกรมฐานขอมลสำาเรจรป, โปรแกรมประมวลผลคำา, และโปรแก

รมอนๆ นำามาสราง, ใช และแบงกนใชรวมกนในกลมได นอกจากนนเอกสารผสมยงรวมเอาขอมลสอผสม เชน เสยง และภาพ เคลอนไหวเขาไวดวยได โดยเอกสารผสมจะถกเกบรวมอยในแฟมขอมลเดยว ในขณะทแอพลเคชนทวไปจะตองทำาการเกบ

แฟมขอมลแยกกนตามแอพลเคชน (เชนหนงแฟมสำาหรบโปรแกรมประมวลผลคำา, หนงแฟมทเปนรปภาพฯลฯ) โปรแกรมระบบสนบสนนการตดสนใจในระดบกลมงานยงอนญาตใหเอกสารผสมรวมสารสนเทศจากแอพลเคชนตางๆจากบรษทซอฟตแวรทแตกตางกนไดดวย

ซอฟตแวรระบบสนบสนนการตดสนใจในระดบกลมงาน มกเรยกวากรปแวร (Groupware) หรอซอฟตแวรใน ระดบกลมงาน ซงชวยในการจดตารางเวลา, การสอสาร และการจดการของกลมงานได โปรแกรมสำาเรจรปทเปนทนยมมาก

ไดแกโปรแกรมโลตสโนต (Lotus Notes) ซงสามารถจบ (capture), เกบ (store), จดการ

(manipulate) และกระจาย (Distribute) บนทกขอความ และการสอสารทเกดขนระหวางการ

ทำางานกลมได โปรแกรมการประชมผานเครอขายของบรษทไมโครซอฟต (NetMeeting) สนบสนนการใหเกด การประชมแบบหลายสายได ผใชแตละคนสามารถเลอกไดวาการกระทำาใดตองการทำาแบบเฉพาะราย และการทำางานใด

ตองการทำาแบบทำารวมกน ในการทำางานแบบทำารวมกนผใชสามารถใชงานโปรแกรมใดๆ รวมกนได โดยขณะทผใชคนหนง กำาลงปฏบตงานหรอนำาเสนอ ผใชคนอนๆ สามารถเหนการนำาเสนอนนๆ ได โปรแกรมแลกเปลยนของบรษทไมโครซอฟต

(Exchange) เปนโปรแกรมในระดบกลมงานโปรแกรมหนงทอนญาตใหผใชสรางกระดานขาว, ตารางนดหมาย และใชจดหมายอเลกทรอนกสในกลมทกำาหนดขนได ตวอยางของซอฟตแวรในระบบสนบสนนการตดสนใจในระดบกลมงา

นอนๆ เชนCollabra Share, OpenMind และTeamWare เปนตน สรป

การตดสนใจนนสามารถแบงไดเปน 3 ประเภทคอ การตดสนใจของปญหาทมลกษณะเปนโครงสราง, กง โครงสราง และ แบบไมเปนโครงสราง โดยผททำาการตดสนใจมหลายระดบอาจเปนผบรหารระดบสง ระดบกลาง หรอระดบปฏบตงาน ซง

ขบวนการตดสนใจนนจะแบงออกเปน 3 ขนตอนหลกไดแก การกำาหนดปญหา, การออกแบบทางแกปญหา, และการ เลอกทางแกปญหาทจะนำาไปใชในการแกปญหา

คณลกษณะของระบบสนบสนนการตดสนใจ คอสนบสนนการตดสนใจไดหลากหลาย, ใชงานงาย, ประหยดเวลา, มความ สามารถในการสรางตวแบบและวเคราะหขอมลไดอยางรวดเรว ทำาใหผตดสนใจไมวาจะเปนในระดบรายบคคลหรอในระดบกลม

งาน สามารถทำาการตดสนใจไดอยางมประสทธผลมากขน ในระบบสนบสนนการตดสนใจนนจะประกอบดวยตวแบบอยางนอยหนงตวแบบ เพอใชเปนตวแบบระบบทจะทำาการตดสนใจ

ซงตวแบบนนมหลายประเภท ไดแก ตวแบบเชงขนาด, ตวแบบเชงอปมา, ตวแบบเชงคณตศาสตร โดยตวแบบนนจะถก จดการโดยระบบยอยในระบบสนบสนนการตดสนใจทเรยกวาระบบยอยในการจดการตวแบบ และนอกจากระบบยอยนแลว

ระบบสนบสนนการตดสนใจยงประกอบดวยระบบยอยอก 3 ระบบ คอระบบยอยในการ จดการขอมล, ระบบยอยในการ จดการความร และระบบยอยในการตดตอกบผใช

ในระบบสนบสนนการตดสนใจนนสนบสนนการตดสนใจภายใตสถานการณหลายรปแบบ เชน ภายใต สถานการณททราบ

ขอมลแนนอน, ภายใตสถานการณทมความเสยง หรอภายใตสถานการณภายใตความไมแนนอน โดยมตวแบบและ

เทคโนโลยทมบทบาทสำาคญมากมาย ยกตวอยางเชน การหาคำาตอบทเหมาะสมทสด, การโปแกรมแบบฮวรสตก, การจำาลองเหตการณ, การทำาคลงขอมล, และการวเคราะหขอมลเชงวเคราะหแบบออนไลน เปนตน