หน่วยที่ 13 ประเทศไทยกับประเด็น ... ·...

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ


สธ

มสธ มสธ

หนวยท 13

ประเทศไทยกบประเดนสงแวดลอม

ผชวยศาสตราจารย ดร.ดารารตน อานนทนะสวงศ

ชอ ผชวยศาสตราจารยดร.ดารารตนอานนทนะสวงศวฒ ศ.บ.(เศรษฐศาสตร)มหาวทยาลยธรรมศาสตร M.A.(Economic)KyotoUniversity PhD.(Economic)UniversityofTennesseeatKnoxvilleต�าแหนง ผอ�านวยการศนยวจยสงคมสงอายส�านกวจย สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตรหนวยทเขยน หนวยท13

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

13-2 ไทยในเศรษฐกจโลก

แผนการสอนประจ�าหนวย

ชดวชา ไทยในเศรษฐกจโลก

หนวยท 13 ประเทศไทยกบประเดนสงแวดลอม

ตอนท 13.1 ความสมพนธระหวางกจกรรมทางเศรษฐกจกบสงแวดลอม13.2 แนวทางการปองกนและแกไขเพออนรกษสงแวดลอม

แนวคด1. กจกรรมทางเศรษฐกจและสงแวดลอมมความสมพนธกนในลกษณะของการใชทรพยากรธรรมชาต

และการปลอยของเสยออกมาเมออตราการใชทรพยากรธรรมชาตและการปลอยของเสยของกจกรรมทางเศรษฐกจ เรวกวาความสามารถในการสรางทรพยากรทดแทนหรอศกยภาพในการก�าจดหรอบ�าบดของเสยของสงแวดลอม กจะท�าใหเกดปญหาสงแวดลอม ส�าหรบประเทศไทยภายใตแผนพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตไดมการขยายตวของกจกรรมทางเศรษฐกจทงในภาคการเกษตร ภาคอตสาหกรรม และภาคบรการ ซงการขยายตวของกจกรรมทางเศรษฐกจท�าใหเกดปญหาสงแวดลอมดานการใชทรพยากรธรรมชาตและดานมลพษขน

2. การแกไขปญหาเพออนรกษสงแวดลอมมหลายแนวทางตงแตการสงการและควบคม การใชแรงจงใจทางเศรษฐศาสตรการก�าหนดโครงการแกไขโดยรฐการชกจงใจหรอการปลกจตส�านกและการสมครใจประเทศไทยไดใชแนวทางหลากหลายในการแกปญหาสงแวดลอมตลอดจนใหความรวมมอระหวางประเทศเพออนรกษสงแวดลอมและแกไขปญหามลพษ

วตถประสงคเมอศกษาหนวยท13จบแลวนกศกษาสามารถ1. อธบายกจกรรมทางเศรษฐกจกบการใชทรพยากรธรรมชาตได2. อธบายการจดการแกไขปญหาเพออนรกษสงแวดลอมได

กจกรรมระหวางเรยน1. ท�าแบบประเมนผลตนเองกอนเรยนหนวยท132. ศกษาเอกสารการสอนตอนท13.1–13.2

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

13-3ประเทศไทยกบประเดนสงแวดลอม

3. ปฏบตกจกรรมตามทไดรบมอบหมายในเอกสารการสอน4. ท�าแบบประเมนผลตนเองหลงเรยนหนวยท13

สอการสอน1. เอกสารการสอน2. แบบฝกปฏบต

การประเมนผล1. ประเมนผลจากแบบประเมนผลตนเองกอนเรยนและหลงเรยน2. ประเมนผลจากกจกรรมและแนวตอบทายเรอง3. ประเมนผลจากการสอบไลประจ�าภาคการศกษา

เมออานแผนการสอนแลว ขอใหท�าแบบประเมนผลตนเองกอนเรยน

หนวยท 13 ในแบบฝกปฏบต แลวจงศกษาเอกสารการสอนตอไป

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ตอนท 13.1

ความสมพนธระหวางกจกรรมทางเศรษฐกจกบสงแวดลอม

โปรดอานหวเรองแนวคดและวตถประสงคของตอนท13.1แลวจงศกษารายละเอยดตอไป

หวเรอง13.1.1กจกรรมทางเศรษฐกจกบการใชทรพยากรธรรมชาต13.1.2ปญหาการหมดสนไปและการเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาต13.1.3ปญหามลพษ

แนวคด1. การพฒนาเศรษฐกจของประเทศไทยไดท�าใหเกดการขยายตวของกจกรรมทางเศรษฐกจ

อยางมากมาย รวมไปถงการขยายตวในการคาระหวางประเทศ ขนาดการผลตของกจกรรมทางเศรษฐกจในภาคเกษตร ภาคอตสาหกรรม และภาคบรการไดมการขยายตวสงขนอยางตอเนองเมอคดเปนมลคาของผลตภณฑมวลรวมในประเทศ ถงแมวาสดสวนของการผลตในภาคเกษตรในผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศจะลดลง แตสดสวนของภาคการผลตอนสงขน การขยายตวของกจกรรมเหลานตองอาศยทรพยากร ธรรมชาตในประเทศ คอ ทดน แรธาต น�า ปาไม และทศนยภาพความสวยงามของ สงแวดลอมเปนปจจยในการผลตขณะเดยวกนการขยายตวทางเศรษฐกจยงท�าใหเกดของเสยจากกระบวนการผลตในลกษณะของขยะ/ของเสยมลพษทางน�าทางอากาศและทางเสยงกจกรรมทางเศรษฐกจในการพฒนาประเทศจงมความสมพนธกบสงแวดลอมทงในดานการใชทรพยากรธรรมชาตและการปลอยของเสยเขาสสงแวดลอม

2. การขยายตวของกจกรรมทางเศรษฐกจโดยการเพมปรมาณการผลตดานการเกษตรอตสาห- กรรมและการบรการรวมทงการคาระหวางประเทศท�าใหมการใชทรพยากรธรรมชาตมากขนจนเกนขดความสามารถของสงแวดลอมทจะสรางขนใหมมาทดแทนได น�าไปสปญหาการหมดสนไปของทรพยากรธรรมชาตหรอปญหาการเสอมโทรมของทรพยากร ธรรมชาตดานปาไมดนน�าแรธาตชายฝงทะเลและทรพยากรประมง

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


3. การขยายตวของกจกรรมทางเศรษฐกจ นอกจากการท�าใหเกดปญหาความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาตแลวยงท�าใหเกดปญหาดานมลพษทเกดจากกระบวนการผลตและการบรโภคสนคาและบรการมลพษทเกดขนคอของเสยทเกดขนและมการสะสมอยในปรมาณทมากเกนขดความสามารถของสงแวดลอมในการยอยสลายหรอท�าลายไดมลพษมหลายประเภท ไดแก ของเสยทเปนขยะชมชน ขยะอตสาหกรรม สารพษอนตรายและของเสยอนตรายมลพษทางน�ามลพษทางอากาศและมลพษทางเสยง

วตถประสงคเมอศกษาตอนท13.1จบแลวนกศกษาสามารถ1. อธบายขนาดการผลตของกจกรรมทางเศรษฐกจกบการใชทรพยากรธรรมชาตได2. อธบายปญหาการหมดสนไปและการเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาตได3. อธบายปญหามลพษได

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ความน�า

กจกรรมทางเศรษฐกจทเกยวของกบการผลตและการแลกเปลยนเพอการบรโภคมความส�าคญตอการด�ารงชวตของคนทกคนขณะเดยวกนสงแวดลอมทประกอบไปดวยทรพยากรธรรมชาตในรปตางๆเชนปาไมพชสตวดนแรธาตน�าลมและทศนยภาพกเปนแหลงทใหปจจยการผลตทเรยกวาทนธรรมชาต(naturalcapital)แกระบบเศรษฐกจและเปนแหลงรองรบของเสยทเกดจากกระบวนการผลตการบรโภคและการแลกเปลยนในระบบเศรษฐกจสงแวดลอมดงกลาวมไดมความส�าคญและสมพนธกบระบบเศรษฐกจในการเปนแหลงทนธรรมชาตและรองรบของเสยเทานนสงแวดลอมยงมความส�าคญตอการคงอยของสงมชวตรวมไปถงมนษยบนโลกในแงของการเปนระบบสนบสนนชวต(lifesupportingsystem)ความสมดลของสงแวดลอมทเกยวของกบดนน�าลมอณหภมแสงอาทตยมความส�าคญตอความหลากหลายทางชวภาพและการด�ารงชวตของสงมชวตรวมไปถงมนษยชาตดวย

เมอกจกรรมทางเศรษฐกจมการน�าทนธรรมชาตมาใชในอตราสงหรอในอตราทเรวกวาอตรา การสรางทดแทนของธรรมชาตทนธรรมชาตนนกสามารถเสอมโทรมและอาจหมดสนไปไดในขณะเดยวกนการปลอยของเสยของกจกรรมทางเศรษฐกจหากมากเกนกวาความสามารถในการรองรบและฟนฟของ สงแวดลอมกจะเกดปญหามลพษขนมาสงผลกระทบตอคณภาพของดนน�าและอากาศในทางกลบกนปญหาสงแวดลอมจากการเสอมโทรมหรอหมดสนไปของทนธรรมชาตและปญหามลพษจากการปนเปอนสารมลพษของดนน�าและอากาศกจะสงผลกระทบตอกจกรรมทางเศรษฐกจเนองจากการขาดแคลนทนธรรมชาตหรอปจจยการผลตทไดมาจากสงแวดลอม

ปจจบนปญหาสงแวดลอมมไดจ�ากดอยในระดบประเทศแตขยายตวเปนปญหาสงแวดลอมในระดบโลกซงสามารถสงผลกระทบตอความยงยนของการคงอยของสงมชวตบนโลกในอนาคตเชนการหมดสนไปของปาไมโดยเฉพาะในแถบเสนศนยสตรของโลกทสงผลตอความชนและอณหภมของโลกอณหภมโลกทสงขนจนท�าใหน�าแขงในแถบขวโลกละลายจนท�าใหระดบน�าในมหาสมทรสงขนและการเกดรอยรวโอโซนในชนบรรยากาศท�าใหรงสอลตราไวโอเลตจากดวงอาทตยทะลเขามาในบรรยากาศโลกสงผลกระทบตอสขภาพของมนษยและกจกรรมทางเศรษฐกจปญหาสงแวดลอมในรปของปรากฏการณเหลานเปนปญหาทขามพรมแดนการปกครองหรอเปนปญหาระหวางประเทศ การขยายตวของกจกรรมทางเศรษฐกจโดยการใชปจจยการผลตจากสงแวดลอมและการปลอยมลพษสสงแวดลอมในประเทศหนง อาจจะกอใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอมและสขภาพของมนษยในอกประเทศหนงหรอหลายประเทศได ดงเชน ปญหาหมอกควนพษทเกดจากการเผาปาเพอการเกษตรจากประเทศอนโดนเซยทสงผลกระทบตอคณภาพอากาศและระบบทางเดนหายใจของคนในประเทศสงคโปร มาเลเซย และภาคใตของประเทศไทย นอกจากนนสงแวดลอมยงมความส�าคญในการเปนระบบสนบสนนชวตของสงมชวตในโลกทมการพงพาอาศยกนโดยธรรมชาต เปนระบบนเวศทประกอบไปดวยความหลากหลายทางชวภาพ (Biodiversity) ระบบการสนบสนนชวตหรอระบบนเวศกเปนระบบทอยในพรมแดนการปกครองของประเทศหนงหรอขามพรมแดน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ประเทศไดเชนกนดงนนกจกรรมทางเศรษฐกจทท�าลายระบบนเวศในประเทศหนงกอาจสงผลกระทบตอระบบนเวศในประเทศอนได

ส�าหรบประเทศไทย กเชนกน การขยายตวของกจกรรมทางเศรษฐกจภายในประเทศ และการขยายตวทางเศรษฐกจจากความรวมมอระหวางประเทศรวมทงในภมภาคเชนการเขารวมเปนประชาคมอาเซยน(AseanCommunity:AC)กสงผลกระทบตอสงแวดลอมในประเทศซงสงแวดลอมในประเทศกเปนสวนหนงของสงแวดลอมโลกดงรายละเอยดทจะน�าเสนอในตอนตอไป

เรองท 13.1.1

กจกรรมทางเศรษฐกจกบการใชทรพยากรธรรมชาต

1. ขนาดการผลตของกจกรรมทางเศรษฐกจดานการเกษตร ประเทศไทยเปนประเทศเกษตรกรรมมากอนหลงสงครามโลกครงทสองสนสดลงประเทศไทยได

เรมการพฒนาประเทศโดยใชแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตเปนแผนหลกในกระบวนการพฒนาตงแตปพ.ศ.2504เปนตนมาโดยเนนยทธศาสตรการสรางความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจโดยอาศยการลงทนทางตรงจากตางประเทศและการผลตเพอทดแทนการน�าเขาในชวงสองแผนฯแรกและยทธศาสตรการพฒนาโดยการสงเสรมการสงออกตงแตแผนฯฉบบท 3 จนถงปจจบน แมวาประเทศไทยจะไดผานวกฤตเศรษฐกจทเกดขนในกลางป2540และมหาอทกภยในป2554จะท�าใหการพฒนาเศรษฐกจและภาคการสงออกชะลอตวลงไปกตาม การผลตของประเทศกมแนวโนมในการปรบเปลยนจากการผลตดานเกษตรกรรมมาเปนดานอตสาหกรรมและการบรการ

จากตารางท13.1ซงแสดงถงมลคาและสดสวนการผลตของผลตภณฑมวลรวมในประเทศ(GDP)เมอสนสดแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท6จนถงป2556จะเหนไดวาการผลตของภาคเกษตร (ซงประกอบไปดวย เกษตรกรรม การลาสตว และการปาไม การประมง การท�าเหมองแรและเหมองหน) มความส�าคญในดานมลคาและสดสวนนอยกวาภาคนอกเกษตร (ซงประกอบไปดวยภาคอตสาหกรรมการไฟฟาแกสและการประปาการกอสรางการคาสงและคาปลกการคมนาคมขนสงการเงนการธนาคาร ทอยอาศย การบรหารราชการและการปองกนประเทศ และการบรการ) มลคาการผลตของภาคการเกษตรในผลตภณฑมวลรวมในประเทศ มจ�านวนเทากบ 310,235 ลานบาท หรอ คดเปนสดสวนเทากบรอยละ12.01 เมอสนแผนฯฉบบท 6 ในป2534และมมลคาเพมขนเปน 1,954,491ลานบาทหรอมสดสวนเทากบรอยละ15.14ในป2556ซงเปนชวงกลางของแผนฯฉบบท11ในขณะทการผลตของภาคนอกเกษตร ในชวงเวลาเดยวกน มมลคาเทากบ 2,273,256 ลานบาท หรอสดสวนรอยละ87.99และเพมเปน10,955,547ลานบาทหรอสดสวนรอยละ84.86

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ถงแมภาคการเกษตรจะมบทบาทส�าคญนอยกวาภาคนอกเกษตรในแงของการสรางมลคาการผลตในการขยายตวทางเศรษฐกจของประเทศเมอเปรยบเทยบกบภาคนอกเกษตรแตภาคเกษตรกรรมโดยเฉพาะการผลตในสาขาเกษตรกรรม การลาสตว และการปาไม รวมทงการประมงยงมบทบาทส�าคญตอการคาระหวางประเทศโดยเปนแหลงผลตสนคาสงออกทส�าคญในทกแผนพฒนาฯตารางท13.2แสดงใหเหนวาตงแตแผนพฒนาฯฉบบท 5 เปนตนมาจนสนแผนพฒนาฯฉบบท 10สนคาเกษตรทเปนสนคาสงออก10อนดบแรกไดแกขาวมนส�าปะหลงยางพาราขาวโพดน�าตาลสตวน�าทะเลกระปองและกง

ภาคเกษตร ตองใชสารเคมมากขนในการเพมผลผลต ตารางท 13.3 แสดงใหเหนถงการน�าเขาสนคาประเภทเคมภณฑซงเปนสนคาน�าเขาใน10อนดบแรกในแผนฯทกฉบบเชนเดยวกนการใชสารเคมโดยเฉพาะสารเคมทเปนวตถอนตราย1มปรมาณมากอยางตอเนอง ในชวงป 2550–2554ดงแสดงไวในตารางท13.4ส�าหรบในป2554มการผลตสารเคมในประเทศจ�านวน60ลานตนและมการน�าเขา10.38ลานตน

ส�าหรบสารเคมทเปนวตถอนตรายทางการเกษตรทจ�าเปนตอการเพมผลผลตและการสงออกสนคาดานการเกษตร ไดมการน�าเขาหลากหลายประเภทและมปรมาณมากขน ตารางท 13.5 แสดงใหเหนถงการน�าเขาสารเคมทเปนวตถอนตรายทางการเกษตรทมผลกระทบตอสงแวดลอมในชวงปพ.ศ.2552–2556ทมปรมาณเฉลย144,145ตนตอปสารเคมทเปนวตถอนตรายน�าเขาในปรมาณทสงสด3อนดบแรกไดแกสารก�าจดวชพช สารก�าจดแมลง และสารปองกนและก�าจดโรคพช (ตารางท 13.6) ในป พ.ศ. 2556ประเทศไทยไดน�าเขาสารเคมทเปนวตถอนตรายทางการเกษตรประเภทตางๆ รวมทงสน 166,673 ตนโดยสารก�าจดวชพช มปรมาณการน�าเขาสงสด คอ 131,048 ตน (รอยละ 78.63) รองลงมา ไดแก สารก�าจดแมลง21,485ตน(รอยละ12.89)และสารปองกนและก�าจดโรคพช10,350ตน(รอยละ6.21)

บทบาทในดานการผลตของภาคเกษตร ทถงแมจะมความส�าคญลดนอยลงเมอเปรยบเทยบกบภาคนอกเกษตรแตมลคาการผลตกเพมขนอยางตอเนองรวมทงปรมาณการผลตทเพมขนเพอการสงออกยอมสงผลตอการใชทดนและน�ารวมทงการใชสารเคมอนตรายในภาคเกษตรในปรมาณมากและตอเนองกท�าใหเกดการตกคางอยในดนและน�าการผลตของภาคเกษตรจงสามารถสงผลกระทบตอสงแวดลอมรวมทงความหลากหลายทางชวภาพนอกเหนอจากผลกระทบทมตอความเปนอยและสขภาพของมนษย

2. ขนาดการผลตของกจกรรมทางเศรษฐกจดานอตสาหกรรมการผลตของภาคอตสาหกรรม มความส�าคญตอการพฒนาประเทศอยางตอเนอง ตารางท 13.1

แสดงถงมลคาและสดสวนการผลตของผลตภณฑมวลรวมในประเทศ (GDP) เมอสนสดแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 6ถง 11ภาคอตสาหกรรมมบทบาทส�าคญในการผลตของประเทศ

1วตถอนตรายหรอสารเคมอนตรายหมายถงธาตหรอสารประกอบทมคณสมบตเปนพษหรอเปนอนตรายตอมนษยสตวพชท�าใหทรพยสนและสงแวดลอมเสอมโทรมไดแกวตถระเบดวตถไวไฟวตถออกซไดซและวตถเปอรออกไซดวตถมพษวตถทท�าใหเกดโรควตถกมมนตรงสวตถทกอใหเกดการเปลยนแปลงทางพนธกรรมวตถกดกรอนวตถทกอใหเกดการระคายเคองและวตถอนๆทอาจท�าใหเกดอนตรายแกบคคลสตวพชทรพยหรอสงแวดลอม(กรมควบคมมลพษ,2555)

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


เมอสนแผนพฒนาฯฉบบท6ในป2534เปนมลคาเทากบ714,080ลานบาทหรอคดเปนสดสวนมลคาการผลตในผลตภณฑมวลรวมของประเทศเทากบรอยละ27.64และเพมเปน3,294,332ลานบาทหรอเทากบรอยละ29.15เมอสนแผนฯฉบบท10ในป2554ในขณะทในป2556มลคาเพมเปน3,578,425ลานบาท แตสดสวนลดลงเปน 27.72 เนองจากการเกดมหาอทกภยในปลายป 2554 ทสงผลกระทบตอการผลตในภาคอตสาหกรรม ส�าหรบในชวงเวลาเดยวกนการสรางมลคาการผลตของภาคนอกเกษตรทสนบสนนภาคอตสาหกรรม คอ ภาคไฟฟา แกส และประปากมมลคาสงขนอยางตอเนองโดยมสดสวน การผลตในการผลตของประเทศจะอยทรอยละ 2-3 โดยประมาณ เชนเดยวกบภาคการคมนาคมและ การขนสงทมมลคาเพมขนอยางตอเนองเชนเดยวกนโดยมสดสวนอยทประมาณรอยละ6-9ของการผลตของประเทศ ส�าหรบภาคการกอสรางนนในแงของการสรางมลคาในการผลตของประเทศสงขนอยาง ตอเนองโดยมสดสวนการผลตในการผลตของประเทศเพมขนตลอดจากสนแผนพฒนาฯฉบบท6จนถงฉบบท7คอจากประมาณรอยละ6ถงรอยละ8ในชวงเวลาดงกลาวแตหลงจากเกดวกฤตเศรษฐกจในปพ.ศ.2540กมสดสวนทลดลงเหลอประมาณรอยละ3เทานน

สนคาสงออกทส�าคญ10อนดบแรกของภาคอตสาหกรรมภายใตแผนฯฉบบท5และ6จะเปนสนคาสงทอ และอญมณ ในอนดบตนๆ ตงแตแผนพฒนาฯ ฉบบท 7 เปนตนมา สนคาประเภท เครองคอมพวเตอร อปกรณและสวนประกอบ แผงวงจรไฟฟา รถยนต อปกรณและสวนประกอบ และเมดพลาสตกไดกลายเปนสนคาสงออกในอนดบตนๆแทน(ตารางท13.2)

ส�าหรบสนคาทน�าเขานนสวนใหญจะเปนการน�าเขาวตถดบและเครองจกรอปกรณเพอมาใชเปนปจจยการผลตในภาคอตสาหกรรมส�าหรบการน�าเขาเคมภณฑนนกอยในอนดบท4ตงแตแผนพฒนาฯฉบบท9เปนตนมา(ตารางท 13.3)โดยมเคมภณฑซงเปนสารเคมทเปนวตถอนตรายประกอบอยดวยในปรมาณถง10.38ลานตนในป2554(ตารางท13.4)

ดงนนการขยายการผลตของภาคอตสาหกรรมทมการผลตสนคาหลากหลายขนเพอการสงออกนอกเหนอจากการบรโภคในประเทศท�าใหตองมการน�าเขาสนคาวตถดบเครองจกรอปกรณและเคมภณฑโดยเฉพาะวตถเคมอนตราย การผลตสนคาอตสาหกรรมในปรมาณทมากขน มความหลากหลายมากขนเชน สนคาประเภท เครองคอมพวเตอรและอปกรณ สวนประกอบคอมพวเตอร แผงวงจรไฟฟา และ เมดพลาสตก อเลกทรอนกส ยานยนตสวนประกอบและอปกรณ เมดพลาสตกพลาสตกและของท�าดวยพลาสตกเครองวดโออปกรณเครองเสยงและสวนประกอบมอเตอรและเครองก�าเนดไฟฟาหมอแปลงไฟฟาและสวนประกอบและสวนประกอบของวงจรไฟฟาสนคาเหลานเมอหมดอายการใชงานกจะกลายเปนขยะของเสยทยากตอการจดการทจะไมใหสงผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอมในประเทศรวมทงของประเทศทน�าเขา ส�าหรบสารเคมทเปนวตถอนตราย กมผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอมในประเทศเชนกน จากการไมมการจดการทเหมาะสมในการก�าจดกากสารพษและการสะสมสารพษในอากาศดนและน�ารวมทงสงผลกระทบตอชวตและสขภาพของคน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


3. ขนาดการผลตของกจกรรมทางเศรษฐกจดานการบรการตารางท13.1แสดงถงมลคาและสดสวนการผลตในผลตภณฑมวลรวมในประเทศ(GDP)เมอสน

สดแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 6 ถง 11 จะเหนวา การผลตของประเทศในสวนของภาคบรการทเกยวของกบการคาสงและปลก มมลคาเพมสงขนอยางตอเนอง โดยมสดสวนอยระหวาง รอยละ14-18โดยประมาณในสวนทเกยวของกบการบรการกเชนเดยวกนทมการสรางมลคาในการผลตสงขนอยางตอเนองโดยมสดสวนอยประมาณรอยละ11–12หากรวมภาคบรการทงหมดคอการคาสงและปลก การเงนการธนาคาร และการบรการ ภาคการผลตนจะมสดสวนในการผลตของประเทศ ระหวาง รอยละ31-36โดยประมาณ

การขยายตวของภาคบรการดานการขายสงและปลกในดานมลคาและสดสวนในผลตภณฑมวลรวมของประเทศมากกวารอยละ 14 กมผลตอสงแวดลอมในดานของผลตภณฑบรรจภณฑประเภทพลาสตกกระดาษแกวอะลมเนยมและโลหะทใชบรรจสนคาเพอสะดวกตอการขนสงการเกบถนอมสนคาและการจงใจในเกดความสนใจในสนคาของผบรโภค ทเมอไมมการใชงานหรอหมดอายการใชงาน จะกลายเปนขยะทตองมการฝงกลบทถกสขลกษณะ เพอมใหมผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอม ส�าหรบภาคบรการดานการบรการนนเปนสวนทเกยวของกบการทองเทยวทตองอาศยนกทองเทยวการพฒนาพนททองเทยวและบรการทจะใหกบนกทองเทยวการพฒนาอตสาหกรรมทองเทยวจงมผลกระทบโดยตรงตอทศนยภาพความสวยงามของสงแวดลอม ดงนน การจดการขยะทเกดจากนกทองเทยวและบรการตางๆ จงเปน สงส�าคญในการรกษาคณภาพสงแวดลอมเพอใหเกดทศนยภาพทสวยงามและการรกษาความหลากหลายทางชวภาพทงนเพอความยงยนของการขยายตวของภาคบรการ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ตาร

างท

13.

1 ม

ลคาก

ารผ

ลตข

องส

าขาก

ารผ

ลตข

องป

ระเท

ศไท

ยภาย

ใตแผ

นกา

รพฒ

นาเ

ศรษ

ฐกจแ

ละส

งคม

แหงช

าต ฉ

บบ

ท 6

-11

สาข

าการ

ผลต

2534

2539

2544

2549

r25

54r

2555

r25

56p

(เมอส

นแผ

นฯ

ฉบ

บท

6)

(เมอส

นแผ

นฯ

ฉบ

บท

7)

(เมอส

นแผ

นฯ

ฉบ

บท

8)

(เมอส

นแผ

นฯ

ฉบ

บท

9)

(เมอส

นแผ

นฯ

ฉบ

บท

10)

(แผ

นฯ

ฉบ

บท

11)

ลาน

บาท

รอยล

ะลา

นบ

าทรอ

ยละ

ลาน

บาท

รอยล

ะลา

นบ

าทรอ

ยละ

ลาน

บาท

รอยล

ะลา

นบ

าทรอ

ยละ

ลาน

บาท

รอยล

ะ

ภาคเกษ

ตร310,235

12.01

492,118

10.61

586,696

10.98

1,055

,196

12.56

1,711,56

915.15

1,913,623

15.49

1,954

,491

15.14

เกษต

รกรรม

การลาส

ตวและกา

รปาไม

225,48

08.73

335

,117

7.22

347,216

6.50

681,162

8.11

1,201,017

10.63

1,315,871

10.65

1,357

,522

10.52

การป

ระมง

40,938

1.58

85,376

1.84

111,518

2.09

109,013

1.30

109,978

0.97

113,491

0.92

101,628

0.79

การท

�าเหม

องแรและเหมอ

งหน

43,817

1.70

71,6

25

1.54

127,962

2.39

265,021

3.15

400,57

43.54

484

,261

3.92

495,34

13.84

ภาคน

อกเกษต

ร2,273,25

687

.99

4,14

6,48

789.39

4,75

8,316

89.02

7,345

,458

87.44

9,588,914

84.85

10,44

1,032

84.5110,95

5,54

784

.86

อตสา

หกรรม

714,080

27.64

1,202,541

25.92

1,498,469

28.03

2,548

,507

30.34

3,294

,332

29.15

3,478,562

28.16

3,578,425

27.72

การไฟฟ

าแก

สแล

ะการปร

ะปา

53,745

2.08

107,783

2.32

167,709

3.14

240

,180

2.86

303,287

2.68

326,942

2.65

353,767

2.74

การก

อสราง

167,84

26.50

349

,257

7.53

155,030

2.90

245

,217

2.92

306,622

2.71

338,360

2.74

345

,955

2.68

การค

าสงแ

ละคา

ปลก

472,089

18.27

824

,633

17.78

907,57

816.98

1,219,311

14.51

1,628,794

14.41

1,779,692

14.41

1,813,321

14.05

คมนา

คมแล

ะขนส

ง177,381

6.87

327,344

7.06

458,788

8.58

641,523

7.64

789,570

6.99

859

,811

6.96

899,475

6.97

การเงน

การธนา

คาร

145,202

5.62

368,592

7.95

230,994

4.32

448

,643

5.34

644

,852

5.71

731,948

5.92

845

,227

6.55

ทอยอ

าศย

139,732

5.41

237,457

5.12

379,028

7.09

620,819

7.39

741,399

6.56

841,578

6.81

888,118

6.88

การบ

รหารราชก

ารแล

ะการปอ

งกนป

ระเทศ

96,12

43.72

210,201

4.53

317,382

5.94

482,560

5.74

680,654

6.02

732,992

5.93

769,725

5.96

บรกา

ร307,061

11.89

518,679

11.18

643,338

12.04

898,698

10.70

1,199,404

10.61

1,351,14

710.94

1,461,534

11.32

ผลต

ภณ

ฑม

วลรว

มใน

ประ

เทศ

2,58

3,49

110

0.00

4,63

8,60

5 10

0.00

5,34

5,01

2 10

0.00

8,4

00,6

54

100.

00 1

1,30

0,48

3 10

0.00

12,

354,

655

100.

00 1

2,91

0,03

8 10

0.00

ผลต

ภณ

ฑม

วลรว

มใน

ประ

เทศ

ตอค

น (

บาท

)45

,768

77,

835

85,

388

130

,398

1

70,6

66

185

,807

1

93,3

94

ประ

ชากร

(1,

000

คน)

56,4

48 5

9,59

5 6

2,59

7 6

4,42

3 6

6,21

4 6

6,49

2 6

6,75

5

หม

ายเห

ต:

p=ต

วเลข

เบอง

ตนr=ต

วเลข

ปรบป

รงให

มท

มา:

ปร

บปรงจากต

ารางผ

ลตภณ

ฑมว

ลรวม

ประช

าชาต

ผลต

ภณฑมว

ลรวม

ในปร

ะเทศ

และรายไ

ดประชา

ชาต

ตามร

าคาป

ระจ�าป

จ�าแน

กตาม

สาขา

การผ

ลตพ

.ศ.2

533-

2556

ส�าน

กงาน

คณะก

รรมก

ารพฒ

นาเศรษ

ฐกจแ

ละสง

คมแห

งชาต

ส�าน

กนาย

กรฐม

นตรhttp://service.nso.go

.th/nso/w

eb/statseries/statserie

s15.html

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ตาร

างท

13.

2 กา

รสงอ

อกส

นคา

ของ

ประ

เทศ

ไทย

10 อ

นดบ

แรก

อนดบ

สน

คา

2529

2534

2539

2544

2549

2554

2557

(เมอส

นแผ

นฯ

ฉบ

บท

5)

(เมอส

นแผ

นฯ

ฉบ

บท

6)

(เมอส

นแผ

นฯ

ฉบ

บท

7)

(เมอส

นแผ

นฯ

ฉบ

บท

8)

(เมอส

นแผ

นฯ

ฉบ

บท

9)

(เมอส

นแผ

นฯ

ฉบ

บท

10)

(แผ

นฯ

ฉบ

บท

11)

1สง

ทอแล

ะของ

ท�าดว

ยสงท

อสง

ทอแล

ะของ

ท�าดว

ยสงท

อเครอ

งคอม

พวเตอร

แล

ะอปก

รณ

เครอ

งคอม

พวเตอร

อปก

รณ

และส

วนปร

ะกอบ

เครอ

งคอม

พวเตอร

อปก

รณ

และส

วนปร

ะกอบ

เครอ

งคอม

พวเตอร

อป

กรณแล

ะสวน

ประก

อบรถ

ยนต

อปกร

ณแล

ะสว

นประกอ

บ

2ขา

วอญ

มณไขมก

และเคร

องเพ

ชรพล

อยรป

พรรณ

เสอผ

าส�าเรจรป

แผ

งวงจรไฟฟ

ารถ

ยนต

อปกร

ณแล

ะสว

นประกอ

บรถ

ยนต

อปกร

ณแล

ะสว

นประกอ

บเครอ

งคอม

พวเตอร

อปก

รณ

และส

วนปร

ะกอบ

3มน

ส�าปะ

หลง

และผ

ลตภณ

ฑ

สวนป

ระกอ

บของ

เครอ

งประมว

ลผล

ขอมล

อตโน

มต

สวนป

ระกอ

บคอ

มพวเตอ

รเครอ

งนงห

มแผ


ายา

งพารา

อญมณ

และเคร

องปร

ะดบ

4ยา

งธรรมช

าต

ขาว

ยางพ

ารา

รถยน

ตอป

กรณแล

ะสว

นประกอ

บยา

งพารา

อญมณ

และเคร

องปร

ะดบ

เมดพ

ลาสต

ก

5อญ

มณไขมก

และเคร

องเพ

ชรพล

อยรป

พรรณ

สตวน

�าทะเลก

ระปอ

งอญ

มณไขม

กและ

เครอ

งประดบ

อาหา

รทะเลก

ระปอ

งแล

ะแปร

รป

เมดพ

ลาสต

กน�า

มนส�า

เรจรป

น�ามน

ส�าเรจรป

6แผ

งไอซ

กง

สดแช

เยนห

รอแช

แขง

แผงไอซ

อญมณ

และเคร

องปร

ะดบ

อญมณ

และเคร

องปร

ะดบ

เมดพ

ลาสต

กแผ


า

7สต

วน�าท

ะเลก

ระปอ

งยา

งธรรมช

าต

ขาว

เครอ

งรบว

ทยโท

รทศน

แล

ะสวน

ประก

อบ

น�ามน

ส�าเรจรป

ผลตภ

ณฑยา

งผล

ตภณฑยา

ง

8ขา

วโพด

รองเทา

และส

วนปร

ะกอบ

กง

สดแช

เยนห

รอแช

แขง

เมดพ

ลาสต

กเครอ

งนงห

มเค

มภณฑ

เครอ

งจกร

กลแล

ะสว

นประกอ

บของ

เครอ

งจกร

กล

9น

�าตาล

มน

ส�าปะ

หลงแ

ละผล

ตภณฑ

มนส�า

ปะหล

งอา

หารท

ะเลก

ระปอ

งแล

ะแปร

รปขา

วเหลก

เหล

กกลา

และผ

ลตภณ

ฑ

แผงวงจรไฟฟ

าเค

มภณฑ

10กง

น�าตา

ลรอ

งเทา

และช

นสวน

ยางพา

รา

เครอ

งรบว

ทยโท

รทศน

แล

ะสวน

ประก

อบขา

วเหลก

เหล

กกลา

และผ

ลตภณ

ฑ

ทม

า: ก

รมศล

กากร

(http://www.ops3.moc

.go.th/in

for/db

_sql/gp_

web

_exp

ort1.asp)

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ตาร

างท

13.

3 กา

รน�าเ

ขาส

นคา

ของ

ประ

เทศ

ไทย

10 อ

นดบ

แรก

อนดบ

สน

คา

2544

2549

2554

2557

(เมอส

นแผ

นฯ

ฉบ

บท

8)

(เมอส

นแผ

นฯ

ฉบ

บท

9)

(เมอส

นแผ

นฯ

ฉบ

บท

10)

(แผ

นฯ

ฉบ

บท

11)

1เครอ

งจกร

กลแล

ะสวน

ประก

อบ

น�ามน

ดบน�า

มนดบ

น�ามน

ดบ

2เครอ

งจกร

ไฟฟา

และส

วนปร

ะกอบ

เครอ

งจกร

กลแล

ะสวน

ประก

อบเครอ

งจกร

กลแล

ะสวน

ประก

อบเครอ

งจกร

กลแล

ะสวน

ประก

อบ

3น�า

มนดบ

เครอ

งจกร

ไฟฟา

และส

วนปร

ะกอบ

เครอ

งเพช

รพลอ

ยอญ

มณเงน

แทง

และท

องค�า

เครอ

งจกร

ไฟฟา

และส

วนปร

ะกอบ

4แผ


าเคมภ

ณฑ

เคมภ

ณฑ

เคมภ

ณฑ

5เคมภ

ณฑ


าเหลก

เหล

กกลา

และผ

ลตภณ

ฑ

เหลก

เหล

กกลา

และผ

ลตภณ

ฑ

6เครอ

งคอม

พวเตอร

อปก

รณ

และส

วนปร

ะกอบ

เครอ

งคอม

พวเตอร

อปก

รณ

และส

วนปร

ะกอบ

เครอ

งจกร

ไฟฟา

และส

วนปร

ะกอบ

สวนป

ระกอ

บและอป

กรณยา

นยนต

7เหลก

เหล

กกลา

และผ

ลตภณ

ฑ

เหลก

เหล

กกลา

และผ

ลตภณ

ฑ


าแผ


า

8สน

แรโลหะ

อนๆ

เศษโ

ลหะ

และผ

ลตภณ

ฑ

สนแรโลหะ

อนๆ

เศษโ

ลหะ

และผ

ลตภณ

ฑ

สนแรโลหะ

อนๆ

เศษโ

ลหะ

และผ

ลตภณ

ฑ

เครอ

งเพช

รพลอ

ยอญ

มณ

เงนแ

ทงแล

ะทอง

ค�า

9เครอ

งเพช

รพลอ

ยอญ

มณ

เงนแ

ทงแล

ะทอง

ค�า

เครอ

งเพช

รพลอ

ยอญ

มณ

เงนแ

ทงแล

ะทอง

ค�าเครอ

งคอม

พวเตอร

อปก

รณ

และส

วนปร

ะกอบ

เครอ

งคอม

พวเตอร

อปก

รณ

และส

วนปร

ะกอบ

10สว

นประกอ

บและอป

กรณยา

นยนต

สว

นประกอ

บและอป

กรณยา

นยนต

สว

นประกอ

บและอป

กรณยา

นยนต

สน

แรโลหะ

อนๆ

เศษโ

ลหะ

และผ

ลตภณ

ฑ

ทม

า:กร

มศลก

ากรhttp://www.ops3.moc

.go.th/in

for/db

_sql/gp_

web

_exp

ort1.asp

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ตารางท 13.4 ปรมาณการน�าเขาและผลตสารเคมในประเทศไทย ป 2550-2554 (หนวย: ลานตน)

สารเคม 2550 2551 2552 2553 2554

การน�าเขา 5.15 5.35 15.54 5.66 10.38

การผลต 25.05 24.05 33.06 74.30 60.00

ทมา: กรมควบคมมลพษ.(2555).

ตารางท 13.5 ปรมาณการน�าเขาสารเคมทเปนวตถอนตรายทางการเกษตร ป พ.ศ. 2552-2556

ป จ�านวน (ตนตอป)

2552 137,594

2553 117,698

2554 164,383

2555 134,377

2556 166,674

เฉลย 144,145

ทมา: ส�านกควบคมพชและวสดการเกษตรกรมวชาการเกษตร(อางในกรมควบคมมลพษ2557น.2-15).

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ตาร

างท

13.

6 ป

ระเภ

ทส

ารเค

มท

เปน

วตถอ

นต

รายท

างกา

รเกษ

ตรท

น�าเ

ขา

ป พ

.ศ. 2

552–

2556

(หน

วย: ก

ก.)

อนดบ

ประ

เภท

สาร

เคม

25

5225

5325

5425

5525

56

1สา

รจดว

ชพช(H

erbicide

)24

,680

,169

80,278

,188

112,17

6,810

106,86

0,02

4131,0

48,869

2สา

รก�าจดแ

มลง(In

secticide)

10,366

,987

23,417,251

34,672

,233

16,796

,966

21,485

,944

3สา

รปอง

กนแล

ะก�าจดโรค

พช(Fu

ngicide)

97,956

,856

9,67

0,89

612,17

8,73

96,97

1,704

10,350

,010

4สา

รควบ

คมกา

รเจรญเตบโ

ตของ

พช(PG

R)

622,09

72,29

2,53

43,04

6,92

62,37

4,63

11,3

90,307

5สา

รรมค

วนพษ

(Fu

niga

nts)

222,49

085

0,37

873

2,92

994

5,36

11,2

49,481

6สา

รก�าจดไร(A

caric

ide)

2,107,46

034

8,70

060

2,65

523

3,38

91,0

00,261

7สา

รก�าจดห

อยแล

ะหอย

ทาก(M

ollussicide)

695,38

840

3,138

473,25

1195,08

8149,06

4

8สา

รก�าจดห

น(R

oden

ticide)

942,94

743

7,39

549

9,44

110

-

9สา

รก�าจดไ

สเดอ

นฝอย

(Nem

atoc

ide)

--

304

6

10สา

รอนๆ

(Others)

--

03

-

รวม

137,

594,

393

117,

698,

480

164,

383,

015

134,

377,

180

166,

673,

941

ทม

า: ส�า

นกคว

บคมพ

ชและวส

ดการเกษต

รกร

มวชา

การเกษ

ตร(อา

งใน

กรมค

วบคม

มลพษ

255

7น.2-15).

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


โดยสรปการพฒนาเศรษฐกจของประเทศไทยไดท�าใหเกดการขยายตวของกจกรรมทางเศรษฐกจอยางมากมายในประเทศรวมไปถงการขยายตวในการคาระหวางประเทศโดยทกจกรรมเหลานตองอาศยทรพยากรธรรมชาตในประเทศคอทดนแรธาตน�าปาไม เปนปจจยในการผลตส�าหรบภาคเกษตรและอตสาหกรรม และทศนยภาพความสวยงามของสงแวดลอม ส�าหรบการทองเทยวในภาคบรการ ขณะ-เดยวกนกมการน�าเขาสนคาทไมมการผลตในประเทศหรอทมตนทนในการผลตต�ากวาเขามาเปนปจจยในการผลตหรอบรโภค ซงสนคาน�าเขามผลกระทบตอสงแวดลอมโดยกลายเปนมลพษทท�าลายคณภาพน�าและดนของประเทศตลอดจนการสงออกสนคาทใชทรพยากรธรรมชาตในประเทศผลตและสนคาทเมอหมดอายการใชงานแลว จะกลายเปนขยะทจะตองมการบรหารจดการเพอไมใหเกดผลกระทบตอคณภาพ สงแวดลอมในประเทศทมการน�าเขา

การพฒนาเศรษฐกจของประเทศทมความสมพนธกบประเทศอนๆ มากขนผานการคาระหวางประเทศ และความกาวหนาทางเทคโนโลยในการผลตและการสอสาร สะทอนใหเหนถงการขยายตวทางกจกรรมทางเศรษฐกจทมการเพมการน�าปจจยการผลตจากธรรมชาตหรอสงแวดลอมในประเทศของตนเองมาใชมากขนไมวาจะเปนการใชประโยชนจากทดนซงเปนพนทปาไมแรธาตสตวน�าฯลฯและการปลอยมลพษทงทางน�าอากาศและขยะสารพษมากขนจนสงผลกระทบตอสภาวะสงแวดลอมโลกท�าใหเกดการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ และภาวะโลกรอน (Globalwarming) ซงในปจจบนกลายเปนปญหาในระดบโลกและหากไมมการด�าเนนการใดๆอาจจะสงผลกระทบตอการอยรอดของมนษยชาต

กจกรรม 13.1.1

กจกรรมทางเศรษฐกจในการพฒนาของประเทศไทยมความสมพนธกบสงแวดลอมในลกษณะใด

แนวตอบกจกรรม 13.1.1

การผลตในภาคเกษตร ภาคอตสาหกรรม และภาคบรการของประเทศไทย ตองอาศยทรพยากรธรรมชาตในประเทศเปนปจจยในการผลต และการบรการดานการทองเทยว ขณะเดยวกนกมการปลอยของเสยออกมา ในรปของขยะทไมอนตรายและขยะทอนตรายน�าเสย อากาศเปนพษ เปนตนหากไมมการบรหารจดการดานการใชทรพยากรธรรมชาต และการบรหารจดการดานของเสยทเหมาะสมกจะเกดปญหาสงแวดลอมขนในประเทศระหวางประเทศและเปนปญหาระดบโลกได

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



ปญหาการหมดสนไปและการเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาต

1. ทรพยากรปาไม ปาไมเปนทรพยากรธรรมชาตทส�าคญตอความสมดลของธรรมชาตและการด�ารงชวตของสงมชวต

ทงหลายรวมทงมนษย การพฒนาเศรษฐกจของประเทศไทยทผานมา รฐไดท�าการจดการปาไมโดยเนนไปในดานการผลตไมและของปาเปนหลกภายใตดลยภาพระหวางก�าลงการผลตของปาไมกบอตราการใชประโยชน แตการเพมขนของประชากรและการขาดการจดการปาไมทเหมาะสมท�าใหเกดการตดไมและท�าลายปามากจนเกนความสามารถทปาจะฟนตวไดเองตามธรรมชาตดงจะเหนไดจากการบกเบกพนทปาเพอการเกษตร เพอเปนทอยอาศยของชมชน เพอสรางสถานทพกผอนหยอนใจ โรงแรม วด รวมทง สถานทราชการปจจยเหลานสงผลกระทบตอพนทปาไมของประเทศลดลงอยางรวดเรว

พนทปาไมของประเทศในปพ.ศ.2504เมอเรมตนแผนฯฉบบท1มประมาณ171ลานไรหรอประมาณครงหนงของพนทของประเทศ ในป พ.ศ. 2543 สวนวเคราะหทรพยากรปาไม กรมปาไม ไดประเมนพนทปาไมทงประเทศพบวาพนทปาไมของประเทศไทยมอยประมาณ107ลานไรหรอประมาณรอยละ33.40ของพนททงหมดโดยเปนพนทปาธรรมชาตประมาณ103ไรทเหลอเปนพนทสวนปาและปาฟนฟตามธรรมชาตอกประมาณ 4 ลานไร (ส�านกงานนโยบายและแผนสงแวดลอม, 2545 น. 3)ประเทศไทยยงคงสญเสยพนทปาไมอยางตอเนอง ในป พ.ศ. 2553 เหลอพนทปาไมจ�านวนทงสน 99.2ลานไร คดเปนรอยละ 30.9 ของพนททงหมดของประเทศ โดยมการบกรกท�าลายพนทปาไม ในปพ.ศ.2554 ทงสน 61,063 ไร เพมขนรอยละ 26.9 จากป พ.ศ. 2552 (ส�านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม,2556)

2. ทรพยากรดนและการใชทดนการพฒนาเศรษฐกจของประเทศทผานมาไดเกดจากการเกษตรทมทดนและน�าอนอดมสมบรณใน

อดตเปนปจจยหลกในการผลตทดนมากกวาครงของพนทประเทศจงเปนทดนทใชเพอการเกษตรอยางไรกตามแรงกดดนตอทดนเพอรองรบการขยายตวทางเศรษฐกจของภาคการผลตอนไดเพมขนอยางรวดเรวขณะทภาคการเกษตรเองกยงมความตองการทดนในการผลต เพราะจ�านวนประชากรในภาคการเกษตรยงไมลดลง ในขณะทความอดมสมบรณของทดนทใชในการเพาะปลกมสภาพเสอมโทรมลง ผลผลตของพชทมาจากก�าลงผลตของดนเรมลดลง เมอพจารณาจากตวเลขผลผลตของภาคเกษตรในการผลตของประเทศในตารางท13.1มแนวโนมทเพมขนและสนคาทส�าคญใน10อนดบแรกในการสงออกไดแกขาวและยางพาราทแสดงอยในตารางท13.2ทงนอาจเนองมาจากการปรบปรงพนธพชทใหผลผลตสงและการเพมธาตอาหารจากการใชปยเคมทเพมขน (ตารางท 13.5) ทดนทเหมาะสมตอการเกษตรทรฐไดลงทนกอสรางระบบชลประทานไว กมการเปลยนสภาพการใชไปในกจกรรมอนจ�านวนมาก จากขอจ�ากดทวา

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


พนทของประเทศไมสามารถเพมขนไดในขณะททดนท�ากนไมสามารถกลบสภาพไปเปนพนทปาไม และพนทปาไมกก�าลงหมดสนไป เมอทดนมจ�ากด แตความตองการทดนเพอประโยชนทางเศรษฐกจยงมอกมาก ท�าใหเกดปญหาทดนส�าคญ 2 ประการ คอ (1) ปญหาการใชทดน รวมถงการใชทดนไมตรงกบสมรรถนะของทดนขาดการบ�ารงรกษาขาดการอนรกษดนและน�าเกดการชะลางพงทลายของดนถงหนงในสามของพนทประเทศ นอกจากนนยงมการน�าทดนทเหมาะสมเพอการเกษตรไปใชเพอกจกรรมอนจ�านวนมาก และ (2) ปญหาการถอครองทดน รวมถงปญหาการไรกรรมสทธในทดน การไรทดนท�ากนและการเชาทดน

ผลรวมของปญหาทง 2 ประการดงกลาว กอใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอมของประเทศทงในดานความเสอมโทรมของทรพยากรดน และยงกอใหเกดผลกระทบตอเนองไปยงทรพยากรธรรมชาตในพนทลมน�าดวย ดงตวอยางกรณการไมมทดนท�ากนมผลท�าใหเกดการบกรกเขาท�ากนในพนทปาไมของประเทศจนท�าใหพนทปาไมลดลงและยงคงมการเรยกรองสทธในการเขาท�ากนในเขตพนทปาอนรกษเชนอทยานแหงชาตและเขตรกษาพนธสตวปาเปนตนซงการลดลงของพนทปาไมดงกลาวท�าใหระบบนเวศขาดสมดล กรณการใชทดนทขาดการอนรกษดนและน�า ท�าใหเกดการชะลางพงทลายของดน มผลท�าใหผลผลตของพชลดลง จนบางพนทไมสามารถใชประโยชนเพอการเกษตรตอไปได ตะกอนดนทถกชะลางลงสเบองลางไปทบถมในพนทตอนลางและแหลงน�าจนเกดปญหาตนเขน (ส�านกงานนโยบายและแผน สงแวดลอม,2545น.7-12และส�านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม,2556น.35-36)

3. ทรพยากรน�าประเทศไทยมปรมาณน�าฝนรวมประมาณ800,000ลานลกบาศกเมตร(ลบ.ม.)ตอปเปนน�าทา

ใชการไดประมาณ15,000ลานลบ.ม.ตอปปรมาณน�าทาในประเทศเฉลยตอคนในปพ.ศ.2543ประมาณ1,845 ลบ.ม. ตอคนตอป ซงคาเฉลยดงกลาวของไทยสงกวาคาดชนระดบความขาดแคลนน�าทมคาเฉลยตอคนตอปประมาณ1,700ลานลบ.ม.2(ส�านกงานนโยบายและแผนสงแวดลอม,2545น.12)คาเฉลยน�าทาทสงกวาคาดชนชวดมไดหมายความวาทรพยากรน�าของไทยมปรมาณจ�านวนมากจนเหลอเฟอในบางปและบางพนทของประเทศไทยคาเฉลยน�าทาตอคนมคาต�ากวาคาดชนเชนในปพ.ศ.2523,2531,2535-2537,2548,และ2552ทเกดภาวะแหงแลงทวประเทศขณะเดยวกนในบางปและในบางพนทของประเทศกลบมปรมาณน�าฝนเฉลยสงกวาคาเฉลยปรมาณน�าฝนปกตจงท�าใหเกดภาวะน�าทวมเปนบรเวณกวางเชนในปพ.ศ.2526,2538,2543และโดยเฉพาะอยางยงในปพ.ศ.2554ซงการเกด“มหาอทกภย”ไดสงผลกระทบตอสงแวดลอมและการลงทนทงภายในและตางประเทศ โดยธนาคารโลกไดประเมนมลคาความเสยหายทางเศรษฐกจจากน�าทวมในครงนเปนมลคาถง1.426ลานลานบาท(ส�านกงานคณะกรรมการการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต,2555)

2นกอทกวทยานานาชาตไดสรปวาประเทศทมปรมาณน�าทามากกวา1,700ลบ.ม.ตอคนตอปไมมปญหาขาดแคลนน�า ยกเวนในชวงฤดแลง ถามปรมาณน�าทา นอยกวา 1,700 ลบ.ม. ตอคนตอป เรมมปญหาการขาดแคลนน�า ถามปรมาณน�าทานอยกวา 1,000ลบ.ม.ตอคนตอปถอวามปญหาการขาดแคลนน�าอยางรนแรงและถามปรมาณน�าทานอยกวา500ลบ.ม.ตอคนตอปถอวาประสบปญหาขาดแคลนน�าอยางรนแรงมาก

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ส�าหรบปรากฏการณการขาดแคลนน�าของประเทศไทยไดเรมแสดงผลของการขาดแคลนน�าในหลายพนทมากขน กลายเปนภาวะภยแลงจากการทปรมาณน�าฝนไมเพยงพอการกระจายของฝนไมทวถงและความสามารถในการอมน�าของดนต�า ซงภาวะภยแลงนมผลกระทบโดยตรงตอการเกษตร แหลงกกเกบน�าแหลงน�าธรรมชาตและความเปนอยของประชาชน

ความขาดแคลนน�าผวดนในบางพนทเปนปญหาส�าคญทท�าใหประชาชนในพนทนนไดรบความเดอดรอนจากการไมมน�าเพอการอปโภคและบรโภคโดยเฉพาะในเขตชนบทแหลงน�าบาดาลเปนแหลงเกบกกน�าตามธรรมชาตทมการสะสมตวมานานเปนแหลงน�าทสามารถพฒนาน�าขนมาใชเสรมและ/หรอทดแทนน�าผวดนไดการพฒนาแหลงน�าบาดาลจะขนอยกบปรมาณและคณภาพของน�าซงแตละพนทจะแตกตางกนไปตามสภาพทางธรณวทยาน�าบาดาลมขอจ�ากดในเรองของปรมาณน�าทจะสามารถพฒนาขนมาใชไดซงหากน�าขนมาใชเกนจากปรมาณน�าบาดาลทสามารถสบขนมาใชไดโดยปลอดภยจะท�าใหเกดปญหาดานสงแวดลอมตดตามมา เชน แผนดนทรด น�าทะเลแทรกซมเขามาในชนน�าบาดาล เปนตน ดงนน กรมทรพยากรน�าบาดาลจงมมาตรการในการควบคมระดบน�าบาดาลใหอยในระดบทก�าหนดหรอระดบวกฤตซงเปนระดบทยอมรบไดของการลดระดบน�าทเทากบ5เมตรโดยการออกใบอนญาตการใชน�าบาดาลใหกบผใชน�าบาดาล

ปรมาณการใชน�าบาดาลทวประเทศ ในปพ.ศ. 2555มการขออนญาตใชน�าบาดาลปรมาณรวมทงสน 2.803ลานลกบาศกเมตรตอวนแตปรมาณการใชจรง 1.339ลานลกบาศกเมตรตอวนคดเปนรอยละ47.8ของปรมาณน�าตามใบอนญาตส�าหรบเขตวกฤตน�าบาดาลไดแกกรงเทพมหานครนครปฐมนนทบรปทมธานสมทรปราการสมทรสาครและพระนครศรอยธยามการขออนญาตใชน�ารวม979,738ลกบาศกเมตรตอวน คดเปนรอยละ 24.5 ของปรมาณน�าตามใบอนญาต (กรมทรพยากรน�าบาดาลในปพ.ศ.2555)

ในป พ.ศ. 2555 ในการใชน�าบาดาลจรงนน ปรมาณการใชน�าสวนใหญเปนการใชเพอธรกจ(อตสาหกรรมการคาและบรการ)795,725ลกบาศกเมตรตอวนรองลงมาเปนการใชเพออปโภค339,481ลกบาศกเมตรตอวนและ204,108ลกบาศกเมตรตอวนเพอเกษตรกรรม

ดงนนการพฒนาเศรษฐกจของประเทศทผานมาโดยอาศยทรพยากรน�านนท�าใหเหนวาทรพยากรน�าของประเทศไทยมไดเปนทรพยากรทมปรมาณมากเหลอเฟออกตอไปการขาดแคลนน�า ภาวะภยแลงภาวะอทกภย กลายเปนปญหาส�าคญทเกดขนในปจจบน การบรหารจดการทดจะเปนเครองมอทจะชวยจดสรรทรพยากรน�าทมจ�ากดใหกระจายสทกคนในสงคมอยางทวถงและเกดความยตธรรมขณะเดยวกนเปนการลดปญหาความขดแยงในการใชน�าในสงคมทมความรนแรงลงได

4. ทรพยากรแรทรพยากรแรและพลงงานเปนวตถดบทส�าคญตอกระบวนการผลตของอตสาหกรรมและการพฒนา

ประเทศดงไดแสดงไวในตารางท13.1เมอมการพฒนาในดานตางๆมากขนยอมสงผลท�าใหความตองการใชทรพยากรแรเพมขน แนวโนมการผลตและส�ารวจหาแหลงทรพยากรแรเพอสนองตอบความตองการจงมมากขนตามไปดวยถงแมการพฒนาทรพยากรแรสามารถสรางประโยชนมากมายในการพฒนาประเทศแตในบางครงสามารถกอใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอมและคณภาพชวตอยางไมอาจหลกเลยงได

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ในกระบวนการท�าเหมองแร ผลกระทบทางระบบนเวศทเกดขนมความหลากหลายและซบซอนขนอยกบวธการท�าเหมองสถานทตงสารตางๆทปนอยในกอนแรทขดขนมารวมไปถงกากหางแรทเปนของเสยทเกดขนจากกระบวนการผลตและแตงแรซงแรบางชนดมพษในตวเชนตะกวการประกอบโลหะกรรมแตละรปแบบตางกสรางผลกระทบทแตกตางกน เชน กระบวนการผลตโดยวธการหลอมละลายแรซงตองใชอณหภมทสงมาก จะท�าใหเกดกาซพษและมผลตอมลภาวะทางอากาศนอกจากนของเสยทเปนโลหะหนก กจะมโอกาสปนเปอนในแหลงน�าทงบนดนและใตดน สงผลใหสารพษเหลานปนเปอนในแมน�า ทะเลสาบหรอแหลงน�าดม(ส�านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม,2556,น.93)ปญหาการใชทรพยากรแรทมผลกระทบตอสงแวดลอมแสดงไดดงตวอยางตอไปน

ผลกระทบทเกดจากอตสาหกรรมเหมองแร: มลพษในล�าหวยคลตมลพษในล�าหวยคลตเปนกรณตวอยางของผลกระทบจากการปนเปอนของสารตะกวตอคณภาพ

สงแวดลอมและสขภาพของชาวบานทอาศยอยในหมบานคลต อ�าเภอทองผาภม จงหวดกาญจนบร และเปนกรณส�าคญทแสดงใหเหนถงการบรหารจดการดานสงแวดลอมของภาครฐทชาวบานผไดรบผลกระทบตองใชเวลายาวนานในการฟองรองคดเรยกคาเสยหายจากบรษทเหมองแรและการเยยวยาฟนฟคณภาพสงแวดลอมจากหนวยงานรฐคอกรมควบคมมลพษค�าพพากษาของศาลอทธรณและศาลปกครองสงสดในคดนถอไดวาเปนการสรางบรรทดฐานทส�าคญในการปฏบตหนาทของหนวยงานรฐในการเยยวยาฟนฟการปนเปอนมลพษในสงแวดลอมตามกฎหมายและการชดเชยคาเสยหายจากการละเมดสทธดานสงแวดลอมตามรฐธรรมนญตลอดจนการเรยกคาเสยหายจากบรษทผกอมลพษตามหลกกฎหมาย“ผกอมลพษเปนผจาย(PolluterPaysPrinciple:PPP)”การน�าเสนอรายละเอยดของกรณตวอยางผลกระทบตอสงแวดลอมของอตสาหกรรมเหมองแร ไดแสดงไวในสวนขางลาง ส�าหรบรปภาพประกอบในภาพท 13.1–13.3 ไดรวบรวมมาจากhttps://www.google.co.th/search?q=%E0%B8%9B%E0%B8%B1%E0%B8%8D%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%A5%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B8%A9+%E0%B8%AB%E0%B9%89%E0%B8%A7%E0%B8%A2%E0%B8%84%E0%B8%A5%E0%B8%B4%E0%B8%95%E0%B8%B5%E0%B9%89&sa=N&espv=2&biw=1366&bih=667&tbm=isch&tbo=u&source=univ&ved=0ahUKEwjFnaukoZjKAhWHBo4KHTdiDLY4ChCwBAgw#imgrc=-1kdb8ffdXBVmM%3A

มลพษในล�าหวยคลต เกดจากอตสาหกรรมเหมองแรตะกวบองามทตงอยเหนอหมบานคลตลางอ�าเภอทองผาภมจงหวดกาญจนบรทมการขดแรตะกวตงแตปพ.ศ.2498และมการใหสมปทานแกบรษทเอกชนในการท�าเหมองและตงโรงงานแตงแรขนมาตงแตปพ.ศ.2510ณบรเวณรมหวยคลตในกระบวนการแตงแรมการปลอยน�าเสยทปนเปอนสารตะกวจากบอกกตะกอนลงสล�าหวยคลต ท�าใหสารตะกวปนเปอนในล�าหวยและสะสมอยในน�าดนและสตวน�าในปรมาณสง

ในปพ.ศ.2541เกดการพงทลายของท�านบบอกกกากตะกอนแรท�าใหกากตะกอนแรตะกวไหลลงสล�าหวยและมการรองเรยนจากชาวบานหมบานคลตลางทไมสามารถใชน�าในล�าหวยไดและการใชน�าทมการปนเปอนของตะกวสงอยางตอเนองไดสงผลตอสขภาพอนามยของชาวบาน(ภาพท13.1และ13.2)

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ภาพท 13.1 ผลกระทบของกจกรรมเหมองแรตะกวตอคณภาพสงแวดลอมและสขภาพ

จากการปนเปอนสารตะกวในล�าหวยคลต

ภาพท 13.2 การปนเปอนสารตะกวในล�าหวยคลต และการฟองรองคาเสยหายและการเยยวยาฟนฟ

กรมทรพยากรธรณในฐานะหนวยงานทรบผดชอบใหสมปทานไดสงปรบและปดโรงแตงแรตะกว คลตพรอมทงปรบปรงทเกบกกกากตะกอนแรไมใหมกากตะกอนแรจากโรงแตงแรไหลลงสล�าหวยคลตและไดมการตงคณะท�างานแกไขปญหามลพษจากตะกวในบรเวณล�าหวยคลตจากกรมควบคมมลพษกรมปาไมกรมทรพยากรธรณกรมอนามยและองคกรพฒนาเอกชนเพอฟนฟสภาพล�าหวยคลตในปพ.ศ.2544ได

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


มการก�าหนดแผนกอสรางเขอนดกกากตะกอนกงถาวรเพอดกกากตะกอนในล�าหวยคลตและขดลอกขนมาฝงกลบ

กรมอนามยกรมการแพทยและส�านกงานสาธารณสขจงหวดกาญจนบรซงเปนคณะอนกรรมการแกไขปญหาผลกระทบตอสขภาพในหวยคลตท�าการศกษาผลกระทบของตะกวตอสขภาพโดยการตรวจสขภาพและตรวจตะกวในเลอดของประชาชนในพนทและใหค�าแนะน�าดานสขศกษาแกชาวบานในบรเวณล�าหวยคลตเกยวกบโรคพษตะกวอยางตอเนอง พบวา ประชาชนหมบานคลตลางมปรมาณตะกวในเลอดสงกวาคนปกตทวไปโดยเฉพาะกลมเดกอายต�ากวา6ปแตไมพบอาการโรคพษตะกวอยางชดเจน

ในปพ.ศ.2545ชาวบานเรมด�าเนนการฟองรองตอศาล เพอเรยกรองคาเสยหายจากบรษทเหมองแรเอกชนและการเยยวยาฟนฟล�าหวยคลตจากกรมควบคมมลพษจนกระทงในปพ.ศ.2555ศาลอทธรณไดมค�าพพากษาใหบรษทเหมองแรเอกชนจายคาเสยหาย และในป พ.ศ. 2556 ศาลปกครองสงสด ไดมค�าพพากษาใหกรมควบคมมลพษจายคาเสยหายและด�าเนนการฟนฟล�าหวยคลตแกชาวบานผไดรบผลกระทบ

สงทยงมการด�าเนนการอยางตอเนองมาจนถงปจจบน คอ การเฝาระวงสขภาพของประชาชน การเฝาระวงคณภาพสงแวดลอม และการรกษาผปวยทไดรบสารตะกวจากการปนเปอนของสารตะกวในน�าและสตวน�ารวมทงการแกไขคณภาพน�าในล�าหวยคลตจากการปนเปอนสารตะกวโดยวธการตรวจวดปรมาณสารตะกว การขดลอกกากตะกอนแรตะกวออกจากล�าหวยคลต (ภาพท 13.3) ส�าหรบในป พ.ศ.2556กรมควบคมมลพษไดวาจางบรษทเอกชนด�าเนนการน�าตะกอนดนทปนเปอนสารตะกวในหลมฝงกลบบรเวณล�าหวยคลตไปก�าจดนอกพนทตามหลกวชาการ และตดตามตรวจสอบคณภาพสงแวดลอมบรเวณหวยคลตพรอมทงมการเผยแพรประชาสมพนธผลการตรวจสอบคณภาพสงแวดลอมใหประชาชนในพนททราบอยางตอเนอง(กรมควบคมมลพษ,2557,น.3-17)

ภาพท 13.3 การฟนฟล�าหวยคลตของกรมควบคมมลพษ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


5. ทรพยากรชายฝงทะเลและทรพยากรประมงแนวชายฝงทะเลของประเทศไทย 2,815 กโลเมตร เปนบรเวณทมทรพยากรธรรมชาตทมความ

หลากหลายดานนเวศวทยา และมคณคาและประโยชนมหาศาล จงท�าใหเปนบรเวณทมความส�าคญทางเศรษฐกจและสงคมของประเทศ ในการพฒนาทผานมาไดมการน�าทรพยากรธรรมชาตมาใช อยางไมไดค�านงถงความสามารถในสรางขนมาทดแทนโดยธรรมชาตจนกอใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอมเชนการท�าประมงทใชเครองมอจบสตวน�าทกขนาด หรอในฤดกาลผสมพนธ จนสตวน�าไมสามารถขยายพนธไดหรอการท�าลายชายฝงทะเลโดยการกอสรางสงอ�านวยความสะดวกเพอการทองเทยวท�าใหเกดปญหาทงในดานความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาตและปญหาความขดแยงในการใชประโยชนทรพยากรธรรมชาตปญหาตางๆทเกดขนกบทรพยากรชายฝงทะเลและทรพยากรประมงมดงตอไปน(ส�านกงานนโยบายและแผนสงแวดลอม,2545,น.43-48)

5.1 ปาชายเลนเปนทรพยากรทมความส�าคญอยางยงตอระบบนเวศชายฝงปาชายเลนมความส�าคญในการกรองสารตางๆรวมถงธาตอาหารทงทเกดขนเองตามธรรมชาตและธาตอาหารทเกดจากกจกรรมของมนษยโดยกลไกทงระบบของปาชายเลนผานกระบวนการสงเคราะหและหายใจของพชและสงมชวตในปาดวยคณสมบตนปาชายเลนจงมศกยภาพในการบ�าบดน�าเสยจากชมชนโดยการสรางออกซเจนทจลนทรยตองการใชในการยอยสลายอนทรยสารทมอยในน�าหากน�าเสยมากคาความสกปรกบโอด(BiochemicalOxygenDemand:BOD)3กจะสงมากซงระบบของปาชายเลนจะชวยลดคาความสกปรกบโอดพรอมทงเพมปรมาณออกซเจนละลายน�านอกจากนปาชายเลนยงชวยปองกนการพงทลายของชายฝงก�าบงคลนลมเปนแหลงอาหารและทพกอาศยของสตวน�าและทอนบาลสตวน�าวยออนนานาชนด

ในอดตประเทศไทยมปาชายเลนทอดมสมบรณกระจายอยทวไปตามแนวชายฝงทะเลในปพ.ศ.2504 ประเทศไทยมพนทปาชายเลนอยประมาณ 2.3 ลานไร แตจากกระบวนการพฒนาเศรษฐกจอยางรวดเรว ปาชายเลนหลายแหงของประเทศไดถกท�าลาย แลวทดแทนดวยการถมดนปรบพนทเปนเขตอตสาหกรรมแหลงชมชนนากงแหลงทองเทยวและอนๆจากสถตพนทปาชายเลนในปพ.ศ.2552มพนทปาชายเลนเหลออยเพยง 1.5 ลานไรเทานน (ส�านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและ สงแวดลอม,2556,น.36)

5.2 ชายฝงและชายหาด ชายฝงและชายหาดของประเทศไทยหลายแหงทงชายฝงทะเลดาน อาวไทยและทะเลอนดามน ก�าลงประสบกบปญหาการกดเซาะและพงทลายอยางรนแรงและตอเนอง ทงเกดจากสาเหตธรรมชาตเชนลมมรสมทรนแรงการเคลอนตวของเปลอกโลกเปนตนและกจกรรมของมนษยเชนสงกอสรางทรกล�าลงในทะเลการถมทะเลการสรางสงกอสรางทไปกดขวางทางเดนของตะกอน

3บโอด(BiochemicalOxygenDemand:BOD)หมายถงปรมาณออกซเจนทจลนทรยตองการใชในการยอยสลายอนทรยสารทมอยในน�า (ในเวลา 5 วน ทอณหภม 20 องศาเซลเซยส) คา BODมหนวยเปน มลลกรม/ลตร หรอมลลกรมของออกซเจนตอน�า1ลตรคาBODถกน�ามาเปนคาหนงเพอบงบอกคณภาพของน�าซงใชกนมากในอตสาหกรรมการบ�าบดน�าเสยถาคาBODสงแสดงวาน�านนตองการออกซเจนจ�านวนมากเพอใหจลนทรยยอยสลายสารอนทรยในน�าแสดงวาน�านนมคณภาพไมดซงตรงขามกบคาBODต�าแสดงวาน�านนมคณภาพดกวา(ทมา:http://www.pcd.go.th/info_serv/reg_std_water04.html)

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


การกดเซาะชายฝงดานทะเลอนดามนมกเกดจากสาเหตธรรมชาต คอ เกดขนในชวงทไดรบอทธพลลมมรสมตะวนตกเฉยงใตส�าหรบชายฝงดานอาวไทยซงมประชากรอยหนาแนนเกดการกดเซาะมากกวาชายฝงดานอนดามนพนททมการกดเซาะรนแรงมกจะอยในพนททมการพฒนาโดยเฉพาะบรเวณอาวไทยตอนใน อนเปนทตงของกรงเทพมหานครและปรมณฑล เชนปากแมน�าบางปะกง ปากแมน�าเจาพระยาและปากแมน�าทาจนและชายฝงตะวนออกจงหวดระยองดานภาคใตฝงตะวนออกมการกดเซาะเปนแหงๆตลอดแนวชายฝงตงแตจงหวดเพชรบรถงนราธวาส

5.3 แนวปะการงแนวปะการงถกท�าลายและเปลยนแปลงไปมากขนสาเหตสวนหนงมาจากการเปลยนแปลงของกระบวนการทางธรรมชาตเชนคลนลมรนแรงการระบาดของดาวมงกฎหนามโดยเฉพาะอยางยงปรากฏการณปะการงฟอกขาว(coralbleaching)อนเปนผลมาจากปรากฏการณทางธรรมชาตทอณหภมน�าทะเลสงขนหรอทเรยกวาเอลนโญ(ElNiño)4ซงอาจเปนผลมาจากปรากฏการณโลกรอนในปพ.ศ.2540ไดเกดปรากฏการณเอลนโญขนท�าใหแนวปะการงจ�านวนมากเกดการฟอกขาวบางสวนตายไป สงผลใหระบบนเวศแนวปะการงเปลยนแปลงไป สตวน�าทตองอาศยแนวปะการงกลดจ�านวนลง มสาหรายมากขนสาเหตอกสวนหนงซงซ�าเตมใหแนวปะการงมสภาพเสอมโทรมมากขนมาจากการกระท�าของมนษยเชนกจกรรมการทองเทยวทางทะเลทขาดจตส�านกทงฝายผประกอบการและตวนกทองเทยวเองการท�าประมงโดยใชเครองมอทผดกฎหมาย และการขยายตวเพมมากขนของการพฒนาดานตางๆ ในบรเวณชายฝงทท�าใหมการปลอยน�าเสยขยะและของเสยอนๆลงสทะเลมากขนลวนเปนเหตใหปะการงไมสามารถเจรญเตบโตและฟนตวไดดเทาทควร

5.4 น�าทะเลชายฝง การพฒนาพนทชายฝงทะเลอยางรวดเรว ท�าใหมการปลอยน�าเสยทไมไดบ�าบดลงในแมน�าล�าคลองล�ารางตางๆและน�าเสยเหลานนกจะไหลลงสทะเลในทสดสงผลใหคณภาพน�าทะเลชายฝงเปลยนแปลงไป กรมควบคมมลพษไดมการประเมนสถานการณคณภาพน�าทะเลชายฝงโดยใชดชนคณภาพน�าทะเล5จากการประเมนคณภาพน�าทะเลของกรมควบคมมลพษในปพ.ศ.2556พบวามคณภาพน�าอยในเกณฑดรอยละ16พอใชรอยละ35เสอมโทรมรอยละ36เสอมโทรมมากรอยละ13และไมพบคณภาพน�าทะเลทอยในเกณฑดมากแตอยางใด

4 เอลนโญ (ElNiño) เปนค�าในภาษาสเปนแปลวา บตรพระครสต เปนปรากฏการณธรรมชาตทปฏสมพนธระหวางการหมนเวยนของกระแสอากาศกบกระแสน�าในมหาสมทรมกเกดขนในชวงเทศกาลครสตมาสเมอกระแสน�าอนในมหาสมทรแปซฟกไหลเขาแทนทกระแสน�าเยนบรเวณชายฝงเปรสงผลกระทบทางระบบนเวศและหวงโซอาหารฝงปลามจ�านวนลดลงท�าใหนกชายฝงขาดอาหารชาวประมงขาดรายไดรวมทงเกดฝนตกและดนถลมอยางรนแรงในประเทศเปรและเอกวาดอรอยางไรกตามเอลนโญเปนปรากฏการณทเกดขนอยางไมมคาบเวลาทแนนอน ไมไดเกดขนทกป ขณะทเกดขนแตละครงอาจกนเวลา 2-3 เดอนหรอ นานกวา เอลนโญจงมชอเรยกอยางเปนทางการวา“ElNiño–SouthernOscillation” เรยกอยางสนวา“ENSO”หมายถงความผนผวนซงเกดขนบรเวณมหาสมทรแปซฟกตอนใต(ทมา:http://www.lesa.biz/earth/hydrosphere/elnino)

5 ดชนคณภาพน�าทะเล(MarineWaterQualityIndex:MWQI)เปนเครองมอทกรมควบคมมลพษพฒนาขนเพอใชประเมนสถานการณคณภาพน�าทะเลโดยรวมมคาอยระหวาง0–100โดยค�านวณจากขอมลคณภาพน�าทะเล8พารามเตอรไดแกออกซเจนละลายน�า(DO)แบคทเรยกลมโคลฟอรมทงหมด(TCB)ฟอสเฟต–ฟอสฟอรส(PO43-–P)ไนเตรท–ไนโตรเจน(NO3 –N) อณหภม (Temp.) สารแขวนลอย (SS) ความเปนกรด–ดาง (pH) แอมโมเนย–ไนโตรเจน (NH3–N) อยางไรกตามหากคณภาพน�าทะเลมปรมาณสารก�าจดศตรพชและสตวและสารเปนพษ(Toxicelements)เชนปรอท(Hg)แคดเมยม(CD)โครเมยมรวม(TotalCr)โครเมยมเฮกซาวาเลนท(Cr6+)ตะกว(Pb)ทองแดง(Cu)ไซยาไนด(CN)และพซบ(PCBs)เกนมาตรฐานคณภาพน�าทะเลดชนคณภาพน�าทะเลจะมคาเปน“0”โดยทนท(ทมา:กรมควบคมมลพษ,2557)

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


บรเวณทคณภาพน�าทะเลอยในเกณฑด สวนใหญอยในพนทอาวไทยฝงตะวนตก และบางพนทในฝงทะเลอนดามน บรเวณทคณภาพน�าทะเลเสอมโทรมมาก คอ พนทอาวไทยตอนใน และพนทในฝงทะเลอนดามน(กรมควบคมมลพษ,2557)

5.5 ประมงทะเลจากสถตระหวางปพ.ศ.2538ถง2556พบวาปรมาณการจบสตวน�าเคมลดลงอยางตอเนองกลาวคอในปพ.ศ.2538จบได2.8ลานตนลดลงเหลอ1.6ลานตนในปพ.ศ.2556ดชนทแสดงความเสอมโทรมทเดนชดคอการลดลงของอตราการจบตอชวโมงลากอวนในอาวไทยพบวาในปพ.ศ. 2504อตราการจบสตวน�าหรอความสามารถในการจบสตวน�าในอาวไทยมคาเฉลยเทากบ 298กโลกรมตอชวโมงในปพ.ศ.2532ความสามารถจบสตวน�าไดลดลงเหลอ20กโลกรมตอชวโมงและในปพ.ศ.2555ความสามารถจบสตวน�าไดเหลอเพยง18กโลกรมตอชวโมง(http://www.fisheries.go.th/it-stat/) ในขณะทจ�านวนเรอประมงเพมขน กลาวคอ เพมขนจาก 54,538 ล�าในปพ.ศ. 2538 เปน57,141ล�าในปพ.ศ.2554(http://www.platalay.com/boatsurvey2554/index.php)

6. ปญหาสงแวดลอมในระดบโลกและภมภาคจากการขยายตวของการพฒนาเศรษฐกจของประเทศไทยและประเทศอนๆ ทวโลกผานการคา

การลงทนและการทองเทยวมากกวา5ทศวรรษท�าใหมการน�าทรพยากรธรรมชาตมาใชเปนปจจยการผลต จนสงผลกระทบตอการหมดสนไปของทรพยากรธรรมชาตและเกดความเสอมโทรมของสงแวดลอมและสงผลกระทบตอชวตความเปนอยของมนษย ปญหาดานสงแวดลอมในระดบโลกและระดบภมภาคในปจจบนทประเทศไทยมสวนรวมในการเผชญอยไดแก

6.1 ปญหาจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและภาวะโลกรอนปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและภาวะโลกรอน เกดจากกจกรรมทางเศรษฐกจทมการใชพลงงานถานหน น�ามน และกาซธรรมชาต เปนเชอเพลง หรอการเผาไหมตอไมในการถางปาหรอในทดนเพอการเพาะปลกพชไรตางๆท�าใหเกดการปลอยกาซเรอนกระจกเชนคารบอนมอนออกไซดไนโตรเจนไดออกไซดเขาไปในบรรยากาศของโลกเปนจ�านวนมากจนท�าใหอณหภมของโลกสงขนดงเชนอณหภมใหหองเรอนกระจกผลกระทบของการเปลยนแปลงอณหภมโลกทสงขนท�าใหสงมชวตในสงแวดลอมตองตายไปหรอตองปรบตวใหมสงผลตอความหลากหลายทางชวภาพท�าใหน�าแขงในขวโลกละลายสงผลใหน�าทะเลมระดบสงขนเปนตนการเปลยนแปลงเหลาน สงผลตอวถการเพาะปลก การประมง ทอยอาศยของมนษย สตว และพช รวมทง สงผลตอระบบนเวศโดยรวม

6.2 ปญหาดานภยพบต ในชวงทศวรรษทผานมา ประเทศตางๆ ทวโลกประสบปญหาภยพบตรนแรงมากขนศนยวจยดานระบาดวทยาจากภยพบต (CenterforResearchontheEpidemiologyofDisasters)แสดงใหเหนวาปพ.ศ.2554เปนปทมความเสยหายจากภยพบตสงทสดเปนประวตการณโดยปญหาภยพบตทสรางความรนแรงสวนใหญคอแผนดนไหวน�าทวมและพาย(ตารางท13.7)ทวปเอเชยเปนทวปทเกดภยพบตบอยครงทสดและมความรนแรงมากทสด(รอยละ44ของภยพบตทงหมดทเกดขนในโลก)ส�าหรบสาเหตของการเกดภยพบตมาจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศโลกทเกยวของ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


กบปญหาความผนผวนของอณหภม ปรมาณน�าฝน การะเกดพาย ภาวะภยแลง และการเพมสงขนของระดบน�าทะเล(อางในส�านกนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม,2556,น.13)

ภยพบตทมแนวโนมทจะมความรนแรงขนและเกดขนในแถบภมภาคเอเชย เปนปญหาทประเทศตางๆในอาเซยนโดยเฉพาะในกลมประชาคมอาเซยนดงนนประเทศตางๆรวมทงประเทศไทยจะตองใหความส�าคญในการรวมกนเตรยมความพรอมรบมอกบภยพบตทมแนวโนมรนแรงขน

ตารางท 13.7 ภยพบตทสรางความเสยหายมากทสด ป พ.ศ. 2554

ความเสยหายจากภยพบตวดจากจ�านวน

ผเสยชวต (คน)

ความเสยหายจากภยพบตวดจากความเสยหายตอ

ระบบเศรษฐกจ (พนลานเหรยญสหรฐ)

ภยพบต จ�านวนผเสยชวต ภยพบต มลคาความเสยหาย

แผนดนไหวและสนามทประเทศญปนอนโดนเซย(มนาคม)

19,847 แผนดนไหวและสนามทประเทศญปนอนโดนเซย(มนาคม)

210.0

พายทฟลปปนส(ธนวาคม) 1,439 น�าทวมทประเทศไทย(สงหาคม-พฤศจกายน)

40.0

น�าทวมทประเทศบราซล(มกราคม)

900 แผนดนไหวทประเทศนวซแลนด(กมภาพนธ)

15.0

น�าทวมทประเทศไทย(สงหาคม-พฤศจกายน)

813 พายทประเทศสหรฐอเมรกา(พฤษภาคม)

14.0

แผนดนไหวทประเทศตรก(ตลาคม)

604 พายทประเทศสหรฐอเมรกา(เมษายน)

11.0

น�าทวมทประเทศปากสถาน(สงหาคม-ธนวาคม)

509 ภยแลงทประเทศสหรฐอเมรกาและเมกซโก(มกราคม=ธนวาคม)

8.0

น�าทวมทประเทศจน(มถนายน)

467 เฮอรเคนทประเทศสหรฐอเมรกาแคนาดาและอนๆ(สงหาคม-กนยายน)

7.9

ทมา: CenterforResearchontheEpidemiologyofDisasters(CRED).(2012).

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


6.3 ปญหาหมอกควนขามพรมแดนปญหาหมอกควนขามพรมแดนเปนปญหามลพษทางอากาศทเกดจากหมอกควนและไฟปา6เพอการเพาะปลกหรอใชประโยชนทดนอนๆในปพ.ศ.2555ในทประชมครงท 2 ของคณะท�างานภายใตรฐมนตรสงแวดลอมอนภมภาค เรองมลพษจากหมอกควนขามแดนใน อนภมภาคลมแมน�าโขง (เมอวนท 29กมภาพนธ2555ณกรงฮานอยประเทศเวยดนาม)ไดใหความส�าคญกบสถานการณหมอกควนและไฟปา ในชวงฤดแลงในปพ.ศ. 2555ทพบวา มการเกดบรเวณทม คาความรอน(Hotspot)มากผดปกตเพมมากขนเมอเทยบกบชวงเดยวกนในปกอนและปรมาณความหนาแนนของปรมาณฝนละอองขนาดเลกไมเกน 10ไมครอน (PM10) เพมขนถงระดบทสงผลกระทบตอสขภาพในหลายวนระหวางชวงเวลาดงกลาว


การพฒนาเศรษฐกจของประเทศไทยไดกอใหเกดปญหาสงแวดลอมดานทรพยากรธรรมชาตในลกษณะใด


ปญหาสงแวดลอมดานทรพยากรธรรมชาตทเกดจากการพฒนาของประเทศไทย คอ การหมด สนไปของทรพยากรเชนสตวน�าแรธาตและการเสอมโทรมของทรพยากรเชนดนปาไมและน�า


ปญหามลพษ

ปญหามลพษเปนปญหาเกยวของกบของเสยทเกดจากการผลตและการบรโภคในระบบเศรษฐกจของเสยเหลาน โดยปกตจะสามารถยอยสลายไดโดยธรรมชาตหากมปรมาณสะสมไมมากเกนขดความสามารถในการก�าจดหรอบ�าบดของธรรมชาตหรอไมใชของเสยทมองคประกอบของสารทยอยสลายไมไดตามธรรมชาต เมอของเสยเหลานมปรมาณสะสมกนมากจนเกนขดความสามารถในการยอยสลายหรอมองคประกอบของสารทธรรมชาตยอยสลายไมได กจะกลายเปนปญหามลพษ ซงมหลายรปแบบ ไดแกมลพษในรปแบบของของเสยทไมอนตรายและของเสยอนตรายในรปของมลพษทางน�ามลพษทางอากาศและมลพษทางเสยง

6 ปญหาหมอกควน เปนปญหาทเกดจากหมอกควนพษ ซงประกอบไปดวยฝนละอองทมปรมาณความหนาแนนของ ฝนละอองขนาดเลกไมเกน10ไมครอน(PM10)มปรมาณสงขนถงระดบทสงผลกระทบตอสขภาพของมนษยในดานทางเดนหายใจ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


1. มลพษทางของเสย1.1 ของเสยไมอนตรายปญหามลพษทเปนของเสยไดแกขยะมลฝอยทมาจากครวเรอนชมชน

อตสาหกรรมและสถานพยาบาลเชนขยะอาหารและการปรงอาหารบรรจภณฑทใชแลวประเภทพลาสตกแกวเหลกอะลมเนยมเปนตนเปนปญหาส�าคญของประเทศไทยโดยเฉพาะในเขตกรงเทพมหานครและเมองใหญทมการพฒนาอตสาหกรรมและการทองเทยว อตราในการเกดขยะจากแหลงครวเรอน ชมชนอตสาหกรรมและการบรการมการขยายตวสงตามอตราการขยายตวของเมองและประชากรโดยเฉลยในปพ.ศ. 2543อตราการผลตขยะตอคนตอวน เทากบ 0.8ถง 1.0กโลกรมตอคน (TDRI, 2000)และอตราการผลตขยะไดเพมขนอยางตอเนองจากการประเมนของกรมควบคมมลพษอตราการผลตขยะตอคนตอวนไดเพมขนจาก1.03ในปพ.ศ.2551เปน1.15กโลกรมตอคนตอวนในปพ.ศ.2556(กรมควบคมมลพษ, 2557น. 5-1) ส�าหรบระบบก�าจดและฝงกลบขยะของประเทศกยงไมมประสทธภาพเพยงพอในการจดการกบปรมาณขยะทเพมขนรวมทงการไมมการคดแยกขยะอนตรายกอนการฝงกลบท�าใหสงผล กระทบตอสงแวดลอมและสขภาพของประชาชนทงในดานของน�าชะขยะทมการปนเปอนของขยะอนตรายทอาจรวซมสใตผวดนและแหลงน�าใตดนการสงกลนเหมนสภาพการทงขยะทไมถกสขลกษณะและความไมสวยงามของทศนยภาพ(มลพษทางสายตา)

ปรมาณขยะในประเทศไทย เพมขนทกปโดยเฉพาะในเขตกรงเทพและเขตเมอง ตารางท 13.8แสดงใหเหนถงปรมาณขยะทเกดขนในแตละวนในปพ.ศ.2535มขยะเกดขนทงประเทศ29,540ตนตอวนโดยรอยละ 20 เกดขนในเขตกรงเทพมหานคร รอยละ 26 ในเขตเทศบาลของจงหวดตางๆ ทวประเทศและรอยละ54เกดขนในเขตนอกเทศบาลหรอในชนบทในปพ.ศ.2544มปรมาณขยะเพมขนเปน38,643ตนตอวนโดยปรมาณขยะในเขตกรงเทพมหานครเพมขนในสดสวนรอยละ55ในเขตเทศบาลรอยละ56และนอกเขตเทศบาลรอยละ9เมอเปรยบเทยบกบปรมาณขยะในปพ.ศ.2535และในปพ.ศ.2554ปรมาณขยะเพมขนเปน 43,779 ตนตอวน อยในเขตกรงเทพมหานคร 9,237 ตนตอวน ในเขตเทศบาลและนอกเขตเทศบาล17,827และ16,715ตนตอวนตามล�าดบ(ตารางท13.8)

ตารางท 13.8 ปรมาณขยะในประเทศไทย ระหวางป 2535-2540, 2543-2544 และ 2553-2554

หนวย:ตนตอวน

ป ทงประเทศ กรงเทพมหานคร เขตเทศบาล นอกเขตเทศบาล

2535 29,540 6,000 7,620 15,920

2536 30,640 7,050 7,560 16,030

2537 33,008 7,000 9,802 16,206

2538 34,492 7,192 10,966 16,334

2539 36,029 8,098 11,553 16,378

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ป ทงประเทศ กรงเทพมหานคร เขตเทศบาล นอกเขตเทศบาล

2540 37,102 8,949 13,015 15,138

2543 38,170 9,130 11,785 17,255

2544 38,643 9,317 11,903 17,423

2553 41,532 8,769 16,620 16,146

2554 43,779 9,237 17,827 16,715

ทมา: ส�านกนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม2556กรมควบคมมลพษ,2555และกรงเทพมหานคร,2553

1.2 ของเสยอนตราย คอ ของเสยทมสวนประกอบของสารทมพษ ตดไฟได สกกรอนได มกมมนตภาพรงสหรอมพษทางอนทรย(Organiccontaminants)ของเสยอนตรายของไทยม14ประเภท(TDRI,2000)ทเกดจากการผลตเนองจากการขยายการผลตของภาคอตสาหกรรมภาคการเกษตรและภาคการบรโภคในครวเรอนและชมชนท�าใหปรมาณของเสยอนตรายมแนวโนมเพมสงขนตลอดเวลาปญหาส�าคญของเสยอนตรายคอการใชสารเคมหรอสารทมวตถโลหะหนก เชนแคดเมยมปรอทตะกว สารเหลานสามารถกระจายไปในอากาศ ดน และน�าได และหากซมหรอเขาไปในหวงโซอาหารหรอโดยตรงเขาไปในรางกายของคนกจะเกดเปนอนตรายตอชวตได

ของเสยอนตรายมแหลงก�าเนดส�าคญ 3 แหลงดวยกน ไดแก อตสาหกรรม ชมชน และสถานพยาบาลตารางท 13.9แสดงใหเหนถงปรมาณของเสยอนตรายระหวางปพ.ศ. 2552–2556จากแหลงก�าเนดดงกลาวซงมปรมาณรวมทวประเทศเพมขนจาก3.07ลานตนในปพ.ศ.2552เปน3.3ลานตนในป พ.ศ. 2556 ของเสยอนตรายสวนใหญมาจากแหลงอตสาหกรรม รองลงมาไดแก ของเสยอนตรายจากแหลงชมชน(รวมซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสไดแกโทรทศนเครองปรบอากาศตเยน เครองซกผา คอมพวเตอร เครองเลนวซด/ดวด โทรศพท และกลองถายรปดจตอล) และมลฝอย ตดเชอจากสถานพยาบาล

ตารางท 13.8 (ตอ)

หนวย:ตนตอวน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ตารางท 13.9 ปรมาณของเสยอนตรายจ�าแนกตามแหลงก�าเนด ระหวางป พ.ศ. 2555–2556 (หนวย: ลานตน)

แหลงก�าเนดของเสยอนตราย 2552 2553 2554 2555 2556

อตสาหกรรม 2.37 2.44 2.65 2.81 2.69

ชมชน 0.66 0.68 0.71 0.71 0.56

สถานพยาบาล 0.04 0.04 0.04 0.04 0.05

รวม 3.07 3.16 3.40 3.56 3.3

ทมา: กรมควบคมมลพษ.(2557).น.2-8.

2. มลพษทางน�าปญหามลพษทางน�าเปนปญหาทเกยวของกบการเสอมคณภาพของแหลงน�าของประเทศทเกดจาก

ความสกปรกหรอการปนเปอนของน�าจากของเสยทปลอยลงสแหลงน�าโดยกจกรรมตางๆของมนษยการพฒนาเศรษฐกจทมการขยายตวอยางรวดเรวของประเทศไทยไดท�าใหคณภาพน�าของประเทศไดเสอมลงอยางรวดเรวเชนกนโดยเฉพาะอยางยงคณภาพน�าในแมน�าล�าคลองหรอแหลงน�าทอยใกลกบอตสาหกรรมหรอเขตทมประชากรอยอาศยอยางหนาแนนกไมเหมาะสมตอการน�ามาใชหรอบรโภค น�าในแมน�าหลายสาย มการปนเปอนจากสารมลพษทไดปลอยลงไปอยางตอเนองจากแหลงทอยอาศยและอตสาหกรรม

กรมควบคมมลพษไดมการตรวจวดคณภาพน�าในแมน�าสายส�าคญตงแตป2526โดยจดท�าดชนคณภาพน�าแหลงน�าผวดน (Water Quality Index–WQI)7 เพอแสดงสถานการณของคณภาพน�าใน ภาพรวมจากการตดตามตรวจสอบคณภาพแหลงน�าส�าคญทวประเทศปพ.ศ.2556จ�านวน52แหลงน�า8 พบวา มคณภาพน�าอยในเกณฑด รอยละ 26 พอใช รอยละ 51 และเสอมโทรม รอยละ 23 แตไมพบคณภาพน�าทอยในเกณฑดมากและเสอมโทรมมาก(ตารางท13.10)

7ดชนคณภาพแหลงน�าผวดน(WaterQualityIndex:WQI)แสดงสถานการณของคณภาพน�าในภาพรวมโดยพจารณาจากคาคณภาพน�า 5 ตวพารามเตอร ไดแก ออกซเจนละลายน�า (DissolvedOxygen: DO) ความสกปรกในรปสารอนทรย (BiochemicalOxygenDemand:BOD)แบคทเรยกลมโคลฟอรมทงหมด(TotalColiformBacteria:TCB)แบคทเรยกลมฟคอลโคลฟอรม และแอมโมเนย–ไนโตรเจน โดยมคะแนนอยระหวาง 0–100 โดยจดเกณฑคณภาพน�าเปน ดมาก (91–100) ด(71–90)พอใช(61–70)เสอมโทรม(31–60)และเสอมโทรมมาก(0–30)

8 การตดตามตรวจสอบคณภาพแหลงน�าจากจดตรวจวดคณภาพน�า จ�านวน 366 จด ด�าเนนการเกบตวอยาง 4 ครงตอปโดยครงท 1 ชวงเดอนมกราคม–มนาคม ครงท 2 ชวงเดอนเมษายน–มถนายน ครงท 3 ชวงเดอนกรกฎาคม–กนยายน และ ครงท4ชวงเดอนตลาคม–ธนวาคมและท�าการประเมนคณภาพน�าโดยดชนคณภาพแหลงน�าผวดน(WQI)

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ตาร

างท

13.

10 ค

ณภ

าพแห

ลงน

�าผวด

นใน

ภาค

ตาง

ๆ ข

องป

ระเท

ศท

ท�าก

ารต

รวจว

ด ป

พ.ศ

. 255

6

เกณ

ฑ

คณภ

าพน

�าภ

าคเห

นอ

ภาค

กลาง

ภาค

ตะว

นออ

กเฉ

ยงเห

นอ

ภาค

ตะว

นออ

กใต

รอ

ยละข

อง

แหลง

น�า

ดมาก

ไมม

ไมม

ไมม

ไมม

ไมม

0

ดวงองกก

บ

แมจาง

แควใหญ

แคว

นอย

อนสงค

ราม

หนอง

หาน

ล�าช

เวฬ

ประแ

สร

ตาปต

อนบน

ตรง

ปตตา

นตอน

บนพ

มดวง

26

พอใช

ปงยม

นาน

กวง

กวาน

พะเยา

เจาพ

ระยา

ตอนบ

นเพ

ชรบร

ตอนบ

นนอ

ยแม

กลอง

ปร

าณบร

กยบ

ร

พองชมล

เสย

วล�า

ปาวเลย

ล�าตะ

คองต

อนบน

พงราดต

อนลา

งจน

ทบร

ตราด

บางปะ

กง

นครน

ายกปร

าจนบ

ร

ตาปต

อนลา

งทะ

เลนอ

ยทะ

เลหล

วงสาย

บร

ปากพ

นงป

ตตาน

ตอ

นลางห

ลงสว

นตอ

นบน

หลงส

วนตอ

นลางท

ะเลส

าบสง

ขลา

51

เสอม

โทรม

บงบอ

ระเพ

ดเจาพ

ระยา

ตอนล

าง

เจาพ

ระยา

ตอนก

ลาง

ทาจน

ตอนบ

นทา

จนตอ

นกลา

ง,ตอ

นลางป

าสกลพ

บร

สะแก

กรงเพ

ชรบร

ตอ

นลาง

ล�าตะ

คองต

อนลา

งระยอ

งตอน

บนระย

องตอ

นลางพ

งราด

ตอนบ

น

ชมพร

23

เสอม

โทรม

มาก

ไมม

ไมม

ไมม

ไมม

ไมม

0

ทม

า: กร

มควบ

คมมล

พษ.(25

57).

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


3. มลพษทางอากาศมลพษทางอากาศมแหลงก�าเนดจากหลายประเภทคอ1)จากแหลงก�าเนดเฉพาะต�าแหนงเชน

จากโรงงานอตสาหกรรมหรอจากเตาเผาขยะ2)แหลงก�าเนดชนดเคลอนทเชนจากรถยนตรถไฟหรอเรอ3)แหลงก�าเนดชนดพนท เชนเขตนคมอตสาหกรรมบรเวณทาอากาศยานแหลงก�าเนดทง3แบบน มความแตกตางในเรองของชนดสารมลพษทางอากาศและปรมาณทปลอยออกมาการเปลยนแปลงจ�านวนของแหลงก�าเนดแตละประเภทเปนสาเหตส�าคญทสงผลกระทบตอคณภาพอากาศในประเทศไทยโดยเฉพาะอยางยงแหลงก�าเนดชนดเคลอนททมปรมาณของยานยนตทใชงานทงนสาเหตส�าคญของการขยายตวของแหลงก�าเนดมลพษทางอากาศมาจากการพฒนาเศรษฐกจของประเทศ

ในการตดตามตรวจสอบมลพษทางอากาศ กรมควบคมมลพษไดตดตงสถานตรวจวดคณภาพอากาศจ�านวน62แหงใน29จงหวดเพอประเมนคณภาพอากาศจากสารมลพษหลกทางอากาศ7ตวพารามเตอรไดแกคารบอนมอนอกไซด(CO)ไนโตรเจนไดออกไซด(NO2)ซลเฟอรไดออกไซด(SO2)สารฝนอนภาครวม (Total Suspended Particulate matter: TSP) สารฝนละออง (Particulate Matter:PM10)และโอโซน(O3)

ผลจากการตรวจวดคณภาพอากาศจากสถานตรวจวดตางๆระหวางปพ.ศ.2550–2554พบวาคณภาพอากาศของประเทศไทยโดยทวไปดขนจากขอมลทแสดงวากาซคารบอนมอนอกไซด(CO)กาซไนโตรเจนไดออกไซด (NO2) กาซซลเฟอรไดออกไซด (SO2) และตะกว (Pb) โดยทวไปอยในเกณฑมาตรฐานในขณะทปรมาณฝนละอองขนาดเลก (PM10)และกาซโอโซน(O3)ยงเปนมลพษหลกทมคาเกนมาตรฐานปญหามลพษทางอากาศทส�าคญในเขตอตสาหกรรมและเมองโดยเฉพาะในกรงเทพมหานครและปรมณฑลรวมถงนคมอตสาหกรรมตารางท13.11แสดงถงคาเฉลยทงปของปรมาณฝนละอองขนาดเลก (PM10) และกาซโอโซนทงประเทศ ในป พ.ศ.2554 มปรมาณ PM10 เฉลย 39 ไมโครกรมตอ ลกบาศกเมตร(มคก/ลบ.ม.)และกาซโอโซนมปรมาณ20สวนในพนลานสวน(partperbillion-ppb)(กรมควบคมมลพษ, 2555) ส�าหรบปรมาณของพารามเตอรอนนนมระดบทสงขนแตไมเกนมาตรฐานทก�าหนดอยางไรกตามในการตรวจวดคณภาพอากาศนนหากพจารณาจากแหลงก�าเนดตามพนทจะพบวาปญหามลพษทางอากาศในเขตเมองจะเกดจากการขนสงมวลชนการจราจรตดขดการกอสรางนอกจากนนปญหามลพษทางอากาศยงเกดในเขตนคมอตสาหกรรมทมโรงงานอตสาหกรรมและในพนททมโรงงานผลตไฟฟา ทใชแกลบ ขเลอย น�ามนเตา หรอถานหนเปนเชอเพลง และไมมการจดการในการดกควนเสย ทปลอยออกมาจากปลองไฟของโรงงาน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ตารางท 13.11 ปรมาณฝนละอองขนาดเลกและกาซโอโซนทงประเทศ เฉลยรายป ป พ.ศ. 2550-2554

ป พ.ศ. ฝนละอองขนาดเลก (มคก./ลบ.ม.) กาซโอโซน (ppb)

2550 53 18

2551 45 17

2552 43 19

2553 41.5 19

2554 39 20


4. มลพษทางเสยงปญหามลพษทางเสยงเปนอกปญหาหนงทเกดขนจากผลของการพฒนาเศรษฐกจของประเทศไทย

โดยเฉพาะในเขตเมอง ปญหามลพษทางเสยงจะเกดจากยานพาหนะทมปรมาณมากขน รวมไปถงการกอสรางนอกจากนนปญหามลพษทางเสยงยงเกดจากแหลงอตสาหกรรมทเกดขนรวมไปถงการกอสรางนอกจากนนปญหามลพษทางเสยงยงเกดจากแหลงอตสาหกรรมทเกดขนภายในโรงงานทมการใชเครองจกรและเสยงทดงออกมานอกโรงงานมลพษทางเสยงนสงผลกระทบตอสขภาพของคนทไดฟงเสยงดงเกนระดบหนงอยางตอเนองคอสขภาพจตจากความร�าคาญหรอความเครยดและตอสขภาพการไดยนของคนงานและชมชน

กรมควบคมมลพษไดก�าหนดมาตรฐานระดบเสยงขนมาใชตรวจวดและตรวจสอบความรนแรงของปญหามลพษทางเสยง โดยทระดบเสยงทเปนปญหา คอ ระดบเสยงทดงเกนมาตรฐานระดบเสยง ซง ระดบเสยงทเปนมาตรฐานคอระดบเสยงเฉลยภายใน24ชวโมงไมเกน70เดซเบล(เอ)(dB(A))ตามทองคการพทกษสงแวดลอมแหงประเทศสหรฐอเมรกาไดก�าหนดไว

จากการตรวจวดระดบเสยงเฉลย (Leq)9 24 ชวโมง จากบรเวณจดตรวจวด ในป พ.ศ. 2556พบวาบรเวณรมถนนมระดบเสยงสงกวาบรเวณพนททวไปทเปนชมชนทพกอาศยและสถานศกษาโดยมสาเหตจากการจราจรในชวง5ป(2552–2556)ระดบเสยเฉลย24ชวโมงต�าสดในทกพนทมแนวโนมมคาเพมขน ซงอาจมสาเหตเนองจากจ�านวนยานพาหนะเพมขน ชวงเวลาทยานพาหนะอยบนทองถนนและพนทชมชนตางๆยาวนานขนนอกจากนจ�านวนขอมลระดบเสยงเกนคามาตรฐานบรเวณพนทรมถนนในกรงเทพมหานครปรมณฑลและตางจงหวดมแนวโนมเพมมากขน(กรมควบคมมลพษ,2555)ในปพ.ศ.2554สถานการณระดบเสยงในกรงเทพมหานครและปรมณฑลและตางจงหวดไดแสดงไวในตารางท13.12

9 Leq-EquivalentcontinuoussoundpressurelevelเปนคาระดบเสยงชวงเวลาหนงเชนLeq24ชวโมงกเปนคาความดงเสยงเฉลย24ชวโมง

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ตารางท 13.12 ระดบเสยงในกรงเทพมหานครและปรมณฑล และตางจงหวด ป พ.ศ. 2554

พนทระดบเสยงเฉลย (Leq) 24 ชวโมง (เดซเบล)

ต�าสด-สงสด เฉลยรายป% ของจ�านวนวน

ทเกนมาตรฐานบรเวณทเกนมาตรฐาน

กทม.และปรมณฑล14สถาน

รมถนน 54.2-86.8 69.2 51 ถนนลาดพราวถนนดนแดงถนนตรเพชรและถนนสนตภาพ

ทวไป 49.5-79.3 59.3 8 โรงเรยนนนทรวทยา

ตางจงหวด16สถาน

รมถนน 48.6-78.5 63 5 สระบรภเกตเชยงใหมระยองและสงขลา

ทวไป 42.4-75.2 58.1 1 ส�านกงานสามญศกษาจงหวดชลบรและวดถ�าศรวไลจงหวดสระบร

หมายเหต:มาตรฐานระดบเสยงเฉลย(Leq)24ชวโมง70เดซเบลทมา: กรมควบคมมลพษ.(2555).


ในกรณของประเทศไทยปญหามลพษเกดขนไดอยางไร


มลพษคอของเสยทปลอยออกมาจากกจกรรมทางเศรษฐกจจากการพฒนาของประเทศทมการสะสมในปรมาณทมากขนตามการขยายตวของกจกรรมทางเศรษฐกจจนเกนศกยภาพในการก�าจดหรอบ�าบดโดยธรรมชาตสงแวดลอม เนองจากการไมมการจดการดานของเสยอยางเปนระบบในประเทศไทยในชวง30-40ปทผานมา

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ตอนท 13.2

แนวทางการปองกนและแกไขเพออนรกษสงแวดลอม

โปรดอานหวเรองแนวคดและวตถประสงคของตอนท13.2แลวจงศกษารายละเอยดตอไป

หวเรอง13.2.1การบรหารจดการปองกนและแกไขในภาพรวม13.2.2การบรหารจดการปองกนและแกไขปญหาทรพยากรธรรมชาต13.2.3การบรหารจดการปองกนและแกไขปญหามลพษ

แนวคด1. การปองกนและแกไขปญหาการใชทรพยากรธรรมชาตและปญหามลพษของประเทศไทย

ในภาพรวมเปนการปองกนและแกไขโดยรฐไดใชแนวทางหลายทางไดแกการกระจาย อ�านาจการบรหารจดการสงแวดลอมสทองถนและการมสวนรวมของประชาชนมาตรการการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม การลงทนโดยรฐดานการจดการสงแวดลอม การให การศกษาและสรางจตส�านกดานสงแวดลอมความรวมมอของภาคเอกชนและความรวมมอในการแกไขปญหาสงแวดลอมระหวางประเทศ

2. การบรหารจดการปองกนและแกไขปญหาทรพยากรส�าคญเฉพาะดานไดแกปาไมน�าบาดาลแร พนทชายฝงทะเล และการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพของประเทศไทย ไดใชแนวทางการสงการและควบคมในรปของกฎหมายและมตคณะรฐมนตรททกภาคการผลตและประชาชนทกคนตองปฏบตตาม นอกจากนนยงไดใชแนวทางการบรหารจดการภายใตความรวมมอระหวางประเทศภายใตอนสญญาหรอขอตกลงตางๆ

3. การบรหารจดการปองกนและแกไขปญหาดานมลพษ ไดมการบรหารจดการของเสย ไมอนตรายของเสยอนตรายมลพษทางน�ามลพษทางอากาศและมลพษทางเสยงโดยแนวทางสงการและควบคมโดยรฐในรปของการก�าหนดมาตรฐานคณภาพสงแวดลอมและมาตรฐานการปลอยสารมลพษ

วตถประสงคเมอศกษาตอนท13.2จบแลวนกศกษาสามารถ1. อธบายการบรหารจดการสงแวดลอมในภาพรวมได2. อธบายการบรหารจดการปญหาทรพยากรธรรมชาตได3. อธบายการบรหารจดการปญหามลพษได

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ความน�า

การปองกนและแกไขปญหาการใชทรพยากรธรรมชาตและปญหามลพษเพออนรกษสงแวดลอมและความยงยนในการพฒนานนโดยหลกการแลวมหลายแนวทางไดแก

1. การสงการและควบคม (command and control) โดยรฐบงคบและควบคมพฤตกรรมทมผลกระทบตอสงแวดลอมโดยก�าหนดเปนนโยบายและมาตรการของรฐเพอใหถอปฏบตซงในการก�าหนดนโยบายและมาตรการดานสงแวดลอมนนสามารถด�าเนนการในรปของการจดท�าแผนยทธศาสตรระดบชาตและแผนปฏบตการในระดบพนทหรอระดบจงหวด/กลมจงหวด โดยภายใตแผนชาตและแผนปฏบตการจะประกอบไปดวยมาตรการและเครองมอในการปฏบตซงเครองมอในทางปฏบตจะมหลากหลายประเภทเชนการก�าหนดมาตรฐานคณภาพสงแวดลอมทเกยวกบน�าอากาศดนมาตรฐานการปลอยมลพษทเปนน�าเสย ควนพษ มาตรฐานทางวศวกรรม เปนตน หรอ การก�าหนดขอก�าหนดใหปฏบตหรอหามปฏบตเชนการหามการท�าประมงในชวงฤดปลาวางไขการหามลาสตวปาคมครองหรอก�าหนดพนทควบคมเชนพนทควบคมมลพษพนทอทยานแหงชาตแนวทางนผเกยวของตองถอปฏบต

2. การใชแรงจงใจทางเศรษฐศาสตร(economicincentives)โดยการใชเครองมอทางเศรษฐศาสตร(economic instruments) เชน ภาษมลพษ คาธรรมเนยมการใชน�าบาดาล คาธรรมเนยมบ�าบดน�าเสยการเกบคามดจ�าและคนเงนมดจ�าใบอนญาตปลอยมลพษ(tradablepermit)เปนตนเพอเปนแรงจงใจใหคนเปลยนพฤตกรรมทมผลกระทบตอสงแวดลอมโดยค�านงถงตนทนหรอความเสยหายทเกดขน แนวทางนเปนการใหทางเลอกแกผทใชประโยชนจากสงแวดลอมหรอผทกอมลพษ ในการตดสนใจปรบเปลยนพฤตกรรมทมผลกระทบตอสงแวดลอม

3. การด�าเนนการโดยรฐซงหนวยงานของรฐเปนผลงทนในโครงการแกไขปญหาสงแวดลอมเชนการปลกปาการกอสรางระบบรวบรวมและบ�าบดน�าเสยรวมการกอสรางการฝงกลบขยะหรอเตาเผาขยะเปนตนในแนวทางนผใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตหรอผกอมลพษอาจจะไมตองมคาใชจายหรอตนทนเกดขน

4. การด�าเนนการโดยการชกจงใจ (moral suasion) การปลกจตส�านกใหคนมการเปลยนพฤตกรรมทมผลกระทบตอสงแวดลอมโดยรฐบาลหรอองคกรทเกยวของ

5. การด�าเนนการโดยความสมครใจ (voluntary) แนวทางนเปนการด�าเนนการทผกอใหเกดปญหาสมครใจทจะเปลยนพฤตกรรมเองเชนการจดท�าISO14000ของโรงงานผลตสนคา(Kahn,1998p.49)

ส�าหรบประเทศไทย ไดใชแนวทางในการบรหารจดการปองกนและแกไขเพออนรกษสงแวดลอมในลกษณะผสมผสานกนโดยเนนแนวทางแรกคอการสงการและควบคม

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



การบรหารจดการปองกนและแกไขในภาพรวม

การบรหารจดการปญหาความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของประเทศจ�าเปนจะตองมการบรหารจดการทโปรงใส เปนรปธรรมและมประสทธภาพ เพอแกไขหรอตามใหทนกบสภาพปญหาทเรอรงและทวความรนแรงขนตามการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศ การน�าเสนอแนวทางจดการแกไขปญหาในภาพรวมในบรบทของประเทศไทยจะประกอบดวย

1. การกระจายอ�านาจการบรหารจดการสงแวดลอมสทองถนและการมสวนรวมของประชาชนในการบรหารจดการสงแวดลอม

2. มาตรการการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม3. การลงทนดานการจดการสงแวดลอม4. การใหการศกษาและสรางจตส�านกดานสงแวดลอมและ5. ความรวมมอในการแกไขปญหาสงแวดลอมระหวางประเทศ

1. การกระจายอ�านาจสทองถนและการมสวนรวมของประชาชน ปญหาสงแวดลอม เปนปญหาทเกดขนทงในเฉพาะพนท (เชน การลกลอบลาสตวปาในอทยาน

แหงชาตหรอขยะในชมชน)และขามพนท(เชนควนพษน�าเสยทมการปนเปอนสารพษทไหลลงในแมน�าล�าคลอง)หรอกลาวอกนยหนงไดวาปญหาสงแวดลอมเปนปญหาขามพรมแดนทางการปกครองการกระจาย อ�านาจการบรหารจดการสงแวดลอมสทองถนและการมสวนรวมของประชาชนจงเปนสงจ�าเปนและมความส�าคญในการแกไขปญหาสงแวดลอม ส�าหรบประเทศไทย ไดใชหลกการจดการแบบกระจายอ�านาจเปนแนวทางในการจดการแกไขปญหาทเกดขนกบทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมตามทไดระบไวเปนครงแรกในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2540 ซงไดใหหลกการและแนวทางเรองการกระจาย อ�านาจสทองถนไวอยางชดเจน เชน การจดบรการสาธารณะ การพฒนาคณภาพชวตและการจดการทรพยากรธรรมชาต โดยเนนใหทองถนมความเปนอสระในการก�าหนดนโยบายในการบรหารจดการและใหมอ�านาจหนาทเปนของตนเองรฐจะเปนเพยงผก�ากบดแลเทาทจ�าเปนภายในกรอบของกฎหมายเทานนและผลของการประกาศใชรฐธรรมนญฉบบน ท�าใหเกดพระราชบญญตก�าหนดแผนและขนตอนกระจายอ�านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถนพ.ศ.2542เพอเปนหลกในการปฏบตเรองการกระจายอ�านาจ

พระราชบญญตก�าหนดแผนและขนตอนกระจายอ�านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถนพ.ศ.2542เปนการกระจายอ�านาจสองคกรปกครองสวนทองถนเชนองคการบรหารสวนจงหวดองคการบรหารสวนต�าบล เทศบาล กรงเทพมหานคร และเมองพทยา ซงยงถอวาเปนภาคราชการ อยางไรกด ในทางปฏบต การกระจายอ�านาจไปยงภาคประชาชนหรอประชาสงคมยงไมสามารถกระท�าไดเตมท เนองจาก

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


การก�าหนดกลไกการท�างานและโครงสรางของระบบราชการในการกระจายอ�านาจไปสภาคประชาชนยงตองมการด�าเนนการปรบปรงแกไข

ส�าหรบการกระจายอ�านาจสองคกรปกครองสวนทองถน แผนปฏบตการก�าหนดขนตอนการกระจาย อ�านาจนนไดก�าหนดภารกจของหนวยงานภาครฐในระดบกระทรวงทตองถายโอนใหองคกรปกครองสวนทองถนไปด�าเนนการดงตวอยางเชน

1) กรมโยธาธการและกรมการเรงรดพฒนาชนบทถายโอนทางหลวงชนบททอยในเขตเทศบาลเมองพทยาและองคการบรหารสวนต�าบล ใหอยในความรบผดชอบของเทศบาลเมองพทยาและองคการบรหารสวนต�าบล

2) กรมโรงงานอตสาหกรรมมอบอ�านาจใหองคกรปกครองสวนทองถนก�ากบดแลโรงงาน10จ�าพวกท 1 ในการตรวจสอบและการจดท�าสถตขอมล และมอบอ�านาจในการเปนผรบแจงการประกอบกจการโรงงานจ�าพวกท 2 รวมทงอ�านาจในการตรวจสอบกรณโรงงานกอเหตเดอดรอน โดยกรมโรงงานอตสาหกรรม ไดมอบหมายใหองคกรปกครองสวนทองถนสามารถรบขอรองเรยนเหตเดอดรอนจากการประกอบกจการโรงงานและแจงขอรองเรยน รวมทงขอมลการกอเหตเดอดรอนทยงไมมการรองเรยนให กรมโรงงานทราบ

3) กรมโยธาธการ ถายโอนภารกจในการบ�าบดน�าเสย 23 โครงการและการจดการมลฝอย 2โครงการใหแกเทศบาล และกรมปาไมถายโอนภารกจงานพฒนาปาชมชนใหแกเทศบาลองคการบรหารสวนต�าบลและกรงเทพมหานครเปนตน

กรมควบคมมลพษและกรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอมกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเปนหนวยงานส�าคญในการถายทอดความรจากสวนกลางไปยงทองถนใหสามารถด�าเนนการบรหารจดการไดโดยเฉพาะความรเชงวทยาศาสตรและเทคโนโลยใหมๆ และการน�าเอาภมปญญาชาวบานและองคความรทองถน มารวมผสานกบกระบวนการกระจายอ�านาจจากภาครฐ เชน การจดการปาชมชน การจดการมลพษในทองถนเปนตน

2. การวเคราะหผลกระทบทางสงแวดลอมการใชมาตรการการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม (Environmental Impact Assessment:

EIA) เปนเครองมอหนงในการจดการดานสงแวดลอมของประเทศ ประโยชนของมาตรการน คอ ชวยใหการด�าเนนโครงการพฒนาตางๆมไดมงเนนเฉพาะการพฒนาเศรษฐกจเทานนแตยงใหมการหลกเลยงหรอลดผลกระทบตอทรพยากรธรรมชาต คณภาพสงแวดลอม และผลกระทบตอชมชนใหไดมากทสดอยางไรกด การเรมใชมาตรการการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท8(พ.ศ.2540-2544)ไดรบการวพากษวจารณมากทสดโดยเฉพาะในประเดนทไมสามารถใชเปนกลไกของรฐในการจดการสงแวดลอมไดอยางมประสทธภาพเนองจากการเกดเหตการณไมยอมรบ

10 การแบงประเภทหรอชนดโรงงานออกเปน3กลมเรยกชอแตละกลมวา“จ�าพวก”โดยกรมโรงงานอตสาหกรรมเพอใชในการก�ากบดแลดรายละเอยดในhttp://www.diw.go.th/hawk/data/factype.php

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ผลจากกระบวนการการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมหลายตอหลายครง เชน การไมยอมรบโครงการทรายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมไดผานการพจารณาใหความเหนชอบแลว โดยการประทวงคดคานโครงการของชาวบานทอยในพนทโครงการ ทไดรบการสนบสนนการคดคานจากองคกรพฒนาเอกชน ในการคดคานไดแสดงใหเหนขอบกพรองหรอขอมลทเปนเทจในรายงานการวเคราะหผลกระทบ สงแวดลอมขอบกพรองในกระบวนการพจารณารายงานรวมทงการคดคานหรอไมเหนดวยกบกระบวนการประชาพจารณทภาครฐไดจดขนเพอแกไขปญหาขอขดแยงอนเกดจากกระบวนการวเคราะหผลกระทบ สงแวดลอม

ปญหาในระบบการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมทไดเกดขน มหลายประเดน ไดแก ความไมเชอมนในระบบการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมของผทมสวนเกยวของทงโดยตรงและโดยออม ปญหาในกระบวนการและขนตอนการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมตงแตการกลนกรองโครงการการก�าหนดขอบเขตการศกษาการประเมนผลกระทบและจดท�ารายงานการพจารณาใหความเหนชอบในรายงานการมสวนรวมของประชาชนในกระบวนการไตสวนสาธารณะ (Public hearing) หรอการท�าประชาพจารณและการตดตามตรวจสอบโครงการ

ตงแตป พ.ศ. 2552 เปนตนมา กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และกระทรวงพลงงานไดมการออกประกาศกระทรวงหลายฉบบเพอท�าใหเกดความชดเจนมากยงขนและแกไขขอจ�ากดทเกด

3. การลงทนดานการจดการสงแวดลอมการพฒนาประเทศทผานมา ปญหาดานสงแวดลอมไดทวความรนแรงมากขนเปนล�าดบ รฐได

จดสรรงบประมาณเพอการบรหารจดการมลพษและสงแวดลอมแตสดสวนของงบประมาณดานการจดการมลพษและสงแวดลอมมนอยมากเมอเทยบกบงบประมาณแผนดนคอมสดสวนอยระหวางรอยละ0.28–0.40หรอเฉลยรอยละ0.36ในระหวางปพ.ศ.2550–2556(กรมควบคมมลพษ,2557)

งบประมาณดานการจดการมลพษและสงแวดลอมในปงบประมาณ2556มจ�านวนเทากบ9,614ลานบาทของวงเงนงบประมาณแผนดนทงหมด(2.4ลานลานบาท)แบงเปนงบประมาณภายใตยทธศาสตรการพฒนาของชาตไดแกยทธศาสตรการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจ�านวน3,513ลานบาทยทธศาสตรการบรหารกจการบานเมองทด จ�านวน 3,922 ลานบาท ยทธศาสตรการศกษา คณธรรมจรยธรรม คณภาพชวต และความเทาเทยมกนในสงคม จ�านวน 1,868 ลานบาท ยทธศาสตรการสรางความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจอยางมเสถยรภาพและยงยนจ�านวน196ลานบาทและยทธศาสตรการพฒนาวทยาศาสตรเทคโนโลยการวจยและนวตกรรมจ�านวน115ลานบาทงบประมาณเหลานไดน�ามาใชในการบรหารจดการปองกนควบคมและแกไขปญหามลพษภายใตการด�าเนนงานของหนวยงานตางๆทงสวนกลางสวนภมภาคและองคกรปกครองสวนทองถนการมสวนรวมของภาคเอกชนและชมชน

ภายใตยทธศาสตรชาต5ดานนหนวยงานตางๆของรฐจะก�าหนดแผนปฏบตการเพอการจดการคณภาพสงแวดลอมในระดบจงหวดเพอการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในพนทอยางเปนระบบ และมรปแบบชดเจน โดยมแหลงงบประมาณทมาจาก (1) งบประมาณแผนดน (เงนอดหนน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


เฉพาะกจ)11(2)กองทนสงแวดลอม12(3)งบพฒนาของจงหวด/กลมจงหวด(4)งบประมาณขององคกรปกครองสวนทองถนและ(5)การลงทนของภาคเอกชน

ในป พ.ศ. 2556 มการจดสรรงบประมาณเปนเงนอดหนนใหแกองคกรปกครองสวนทองถนไปด�าเนนการแกไขปญหาดานสงแวดลอมในทองถนซงเปนโครงการดานการจดการขยะและน�าเสยตามแผนปฏบตการเพอการจดการคณภาพสงแวดลอมในระดบจงหวดเปนเงนรวม567ลานบาทแบงเปนโครงการดานการจดการขยะมลฝอยจ�านวน25โครงการรวมเปนเงน420ลานบาทและโครงการดานการจดการน�าเสย6โครงการเปนเงนรวม147ลานบาท(ตารางท13.13)

ตารางท 13.13 งบประมาณดานการจดการขยะมลฝอยและน�าเสยภายใตแผนปฏบตการ

เพอการจดการคณภาพสงแวดลอมในระดบจงหวด พ.ศ. 2551-2556

(หนวย:ลานบาท)

ป งบประมาณ การจดการขยะมลฝอย การจดการน�าเสย

2551 1,987 803 1,184

2552 2,041 1,217 824

2553 2,543 1,395 1,149

2554 1,375 711 664

2555 127 0 127

2556 567 420 147


11 ตงแตปงบประมาณ2555เงนอดหนนเฉพาะกจโครงการภายใตแผนปฏบตการเพอการจดการคณภาพสงแวดลอมในระดบจงหวดใหตงงบประมาณไวทส�านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม จากเดมทตงไวทกรมสงเสรมการปกครองทองถน กระทรวงมหาดไทย ซงเปนไปตามมตคณะกรรมการการกระจาย อ�านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถนนอกจากนคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาตในการประชมครงท1/2554(วนท14มกราคม2554) เหนชอบกรอบแผนปฏบตการฯ ในระดบจงหวด ใหครอบคลมการด�าเนนงานปองกนแกไขปญหาสงแวดลอมในทกดาน ไมเพยงแตโครงการบ�าบดน�าเสยรวม หรอระบบก�าจดของเสยรวม และเหนชอบใหสงเสรมองคกรปกครองสวนทองถนเสนอแผนปฏบตการฯ ในระดบจงหวด ในโครงการทสามารถตอบสนองและแกไขปญหาทเกดขนในพนท และมความตอเนองในการจดการปญหารวมทงมผรบผดชอบทชดเจน

12 กองทนสงแวดลอมเปนกองทนทจดตงขนในปพ.ศ.2535ตามพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาตพ.ศ.2535เปนกลไกทางการเงนในการสนบสนนองคกรปกครองสวนทองถนสวนราชการรฐวสาหกจองคกรเอกชนและภาคเอกชนเพอการแกไขปญหาสงแวดลอมภายใตกระบวนการความรวมมอของทกภาคสวนในการจดใหมระบบบ�าบดอากาศเสยน�าเสยและระบบก�าจดของเสยส�าหรบควบคมบ�าบดและขจดมลพษรวมทงด�าเนนกจกรรมใดๆเพอการสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมในรปแบบเงนกและเงนอดหนน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ในสวนของกองทนสงแวดลอม ตงแตเรมกอตงกองทนจนถงปจจบน (2535-2556) กองทน สงแวดลอมไดใหการสนบสนนรวม 272 โครงการ เปนเงน 13,556.41 ลานบาท จ�าแนกเปนโครงการ 4ประเภทดงน

1) โครงการสนบสนนการจดใหมระบบบ�าบดน�าเสยรวมและระบบก�าจดน�าเสยรวมของราชการสวนทองถนจ�านวน104โครงการเปนเงน9,381.04ลานบาท

2) โครงการเงนกยมแกเอกชนในการจดใหมระบบบ�าบดน�าเสยและระบบก�าจดของเสยทเกดจากกจกรรมหรอการด�าเนนกจการของเอกชนทมหนาทตามกฎหมายจ�านวน27โครงการเปนเงน1,077.53ลานบาท

3) โครงการสนบสนนและรกษาคณภาพสงแวดลอมของสวนราชการและราชการสวนทองถนจ�านวน61โครงการเปนเงน2,759.28ลานบาท

4) โครงการสนบสนนและรกษาคณภาพสงแวดลอมขององคกรเอกชนทจดทะเบยนกบกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจ�านวน80โครงการเปนเงน338.56ลานบาท

4. การสรางจตส�านกดานสงแวดลอมการสรางจตส�านกดานสงแวดลอมนนกรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอมกระทรวงทรพยากรธรรมชาต

และสงแวดลอม เปนหนวยงานหลกทประสานงานกบหลายองคการทจดท�าขนเพอสรางความเขาใจเกยวกบความส�าคญของสงแวดลอมแกประชาชนหลายกลมทงทเปนนกเรยนนกศกษาและชมชนไดแก

1) การใหความรเกยวกบสงแวดลอมในทองถนแกโรงเรยน เปนการด�าเนนงานดานการพฒนางานสงแวดลอมศกษาในและนอกระบบโรงเรยน โดยกรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหการสนบสนนดานงบประมาณในการจดตงโครงการศนยศกษา สงแวดลอมระดบจงหวด เพอใหศนยสงแวดลอมศกษาระดบจงหวดท�าหนาทเปนเครอขายการพฒนางานสงแวดลอมศกษาทมการประสานรวมกบชมชน หนวยงานและองคกรตางๆ ในจงหวด เพอสรางกระบวนการเรยนรทมฐานมาจากสภาพสงแวดลอมในชมชนและมการใชทรพยากรบคคลในทองถนในการพฒนางานสงแวดลอมศกษา

2) การสนบสนนกระบวนการทางเลอกเพอหลกเลยงและลดขอขดแยงจากการใชประโยชนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมโดยกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมโดยการจดกจกรรมเผยแพรแนวคดเรองการปองกนและการไกลเกลยกรณพพาททางสงแวดลอมโดยสนตวธ(Environmen-talPreventionandDisputeResolution)

3) การสงเสรมการมสวนรวมในการบรหารจดการดานสงแวดลอมระดบทองถนโดยกรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอมจดท�าโครงการและกจกรรมทเกยวของกบการพฒนาศกยภาพขององคการบรหารสวนต�าบลในการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมรวมทงความรวมมอกบองคกรพฒนาเอกชนเชน โครงการ อบต. สเขยว และการเสรมสรางศกยภาพเครอขายองคกรเอกชน และองคกรชมชนดาน สงแวดลอม

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


4) การรณรงคประชาสมพนธเพอสรางจตส�านกดานสงแวดลอมโดยความรวมมอระหวางภาครฐและเอกชน ทงในดานการอนรกษฟนฟทรพยากรธรรมชาตและดานการปองกนแกไขปญหามลพษ เชนกรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม ไดจดกจกรรมการแกไขปญหาขยะมลฝอย รวมกบประชาชนในการลดขยะในโรงเรยนและครวเรอนในเขตเทศบาลทวประเทศมการจดตงธนาคารขยะรไซเคลศนยรไซเคลชมชนและจดตงศนยสาธตการหมกขยะอนทรยใหเปนปยหมกและน�าหมกจลนทรย โครงการทอดผาปาขยะรไซเคลในสวนภมภาค และการจดกจกรรมรณรงคประชาสมพนธเนองในวนส�าคญทางสงแวดลอม เชนวนสงแวดลอมโลก5มถนายนและวนสงแวดลอมไทย4ธนวาคมเปนตน

5. ความรวมมอในการแกไขปญหาสงแวดลอมระหวางประเทศ ในระบบเศรษฐกจโลกทมความเชอมโยงและความสมพนธระหวางประเทศสง ในดานการคา

ระหวางประเทศการทองเทยวและการสอสารโทรคมนาคมทมการขยายตวและมความกาวหนาปญหาสงแวดลอมกมความเชอมโยงระหวางประเทศมากขนเนองจากปญหาสงแวดลอมนนสามารถสงผลกระทบแผขยายไปไกลจากแหลงก�าเนดในประเทศไปยงประเทศอนและอาจกลายเปนปญหาระหวางประเทศไดดงเชนปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและภาวะโลกรอนปญหาหมอกควนพษทเกดจากการเผาปาหรอปญหาการขนยายของเสยอนตรายขามประเทศ เปนตน ดงนนจงจ�าเปนตองมการออกเปนกฎหรอกตกาดานสงแวดลอมระหวางประเทศเชนสนธสญญาอนสญญาและขอตกลงตางๆเพอประโยชนรวมกนของมวลมนษยชาตตงแตปพ.ศ.2545ไดมการออกกฎหมายสงแวดลอมระหวางประเทศมากกวา170ฉบบ

ประเทศไทยไดใหความรวมมอในการแกไขปญหาสงแวดลอมระหวางประเทศภายใตสนธสญญาอนสญญาและขอตกลงตางๆดงตอไปน

5.1 ความรวมมอระดบโลก ประเทศไทยไดใหความรวมมอระดบโลก โดยมการด�าเนนการตามกฎหรอกตกาดานสงแวดลอมระหวางประเทศทส�าคญไดแก

1) แผนปฏบตการ 21 (Agenda 21) ซงเปนแผนปฏบตการเพอการพฒนาอยางยงยน(Agenda21:ProgrammeofActionforSustainableDevelopment) เปนกรอบความรวมมอดานสงแวดลอมโลกทเกดจากการประชมสหประชาชาตวาดวยสงแวดลอมและการพฒนา(UnitedNationsConferenceonEnvironmentandDevelopment:UNCED)หรอEarthSummitทนครรโอเดอจาเนโร ประเทศบราซล ในป พ.ศ. 2535 เพอแกไขปญหาความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาตและ สงแวดลอมของโลกและเพอการพฒนาอยางยงยนมสาระส�าคญเกยวกบแนวคดหลกการและการด�าเนนงานแบงออกเปน4สวนคอ

(1)การพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยนในประเทศก�าลงพฒนา(2)การแกไขปญหาทเกดขนกบทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทส�าคญของโลก

โดยสงเสรมใหการใชทรพยากรธรรมชาตในเชงอนรกษมประสทธภาพและมใชอยางยงยน(3)การใหความส�าคญกบกลมคนตางๆ ทเปนสวนส�าคญของการพฒนาอยางยงยน

ไดแกสตรเดกและเยาวชนคนพนเมององคกรเอกชนรฐบาลทองถนและคนงานเปนตน(4)แนวทางและวธการตางๆทจะใหเกดการปฏบตเพอการพฒนาอยางยงยน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ในป พ.ศ. 2555 องคการสหประชาชาตไดมการประชม UnitedNations Conferenceon Sustainable Development (UNCSD) หรอ RIO+20 เนองในวาระครบรอบ 20 ปของ EarthSummitณนครรโอเดอจาเนโรประเทศบราซลโดยมหวขอหลกของการประชม2เรองไดแกเศรษฐกจสเขยวในบรบทของการพฒนาทยงยนและการขจดความยากจน(GreenEconomyintheContextofSustainableDevelopmentandPovertyEradication)และกรอบเชงสถาบนส�าหรบการพฒนาทยงยน(InstitutionalFrameworkforSustainableDevelopment)เพอเปนการก�าหนดแนวทางในการมงสการพฒนาทยงยนหลงจากทโลกไดเกดวกฤตการณทางสงแวดลอมหลายดานโดยเฉพาะดานพลงงานและการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

ประเทศไทยไดใหการรบรองตอแผนปฏบตการ21เมอวนท14มถนายนพ.ศ.2535มผลใหประเทศไทยจดท�า“แผนปฏบตการ21ส�าหรบประเทศไทย”โดยมคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาตเปนองคกรทจะตองด�าเนนการตามพนธกรณของแผนปฏบตการดงกลาวและจากผลการประชมRIO+20ในปพ.ศ.2555ประเทศไทยไดตกลงรวมมอในการด�าเนนการตามแนวปฏบตทส�าคญ13ไดแก

(1)การจดตงกระบวนการระหวางรฐทครอบคลมและโปรงใสในการจดท�าเปาหมายการพฒนาทยงยน

(2)การเหนชอบวาดวยเศรษฐกจสเขยว14 เปนเครองมอหนงในการบรรลการพฒนาทยงยน

(3)การขยายขอบเขตของการเขามามสวนรวมของภาคเอกชนและความรวมมอตางๆเพอการพฒนาทยงยน

(4)การสงเสรมใหภาคธรกจมความรบผดชอบในการจดท�า“รายงานความยงยนของบรษท”

(5)การก�าหนดขนตอนทเปนรปธรรมในการด�าเนนตามแนวทางการปฏบตโดยเฉพาะในเรองการเงนและเทคโนโลย

(6)การรบรองกรอบ10ปของการบรโภคและการผลตทยงยน(10-yearframeworkofSCP)และ

(7)ความกาวหนาของความตกลงในประเดนสาขาดานพลงงานเชนการเขาถงบรการดานพลงงานททนสมยและดานมหาสมทรเชนการใหความส�าคญในการรกษาและจดการมหาสมทรและทะเลและการดแลแนวปะการงเปนตน

13 ขอสรปจากส�านกงานคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต (ส�านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและ สงแวดลอม.(2556).น.8.

14 เศรษฐกจสเขยวหมายถงการพฒนาความเปนอยของมนษยและความเทาเทยมกนของสงคมในขณะทลดความเสยงดานสงแวดลอมและความขาดแคลนทรพยากรหรออกนยหนงหมายถงการพฒนาทกอใหเกดคารบอนนอยมการใชทรพยากรอยางมประสทธภาพและมความเทาเทยมกนทางสงคม(ส�านกงานโครงการสงแวดลอมแหงสหประชาชาต(UNEPอางในส�านกนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม,2556น.9)

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


2)อนสญญาสหประชาชาตวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (United NationsFrameworkConventiononClimateChange:UNFCCC)เปนขอตกลงระหวางประเทศในการตอสกบภาวะโลกรอนโดยองคกรทมอ�านาจสงสดในการสงเสรมการปฏบตงานตามอนสญญานคอการประชมประเทศภาคอนสญญา(ConferenceoftheParties:COP)15

ประเทศไทยไดมการรบรองใหความรวมมอในการปฏบตตามขอตกลงของอนสญญานและตามพนธกรณในพธสารเกยวโตเกยวกบการใชคารบอนเครดตในประเทศไทยอยางไรกตามประเทศไทยในฐานะภาคในกลมประเทศก�าลงพฒนาจงไมมพนธกรณในการลดปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกแตประเทศไทยไดน�ากลไกการพฒนาทสะอาด(CleanDevelopmentMechanism:CDM)มาด�าเนนงานโดยมองคการบรหารจดการกาซเรอนกระจก (องคกรมหาชน) หรอ อบก. ไดรบมอบหมายใหเปน หนวยงานหลกในการท�าหนาทวเคราะห กลนกรองโครงการกลไกการพฒนาทสะอาดและใหความเหนแกคณะกรรมการบรหารองคการกาซเรอนกระจก เพอพจารณาใหความเหนชอบตอขอเสนอโครงการตางๆทด�าเนนงานในประเทศไทยและออกหนงสอรบรองโครงการ(LetterofApproval:LoA)ใหกบผพฒนาโครงการตามเกณฑการพฒนาอยางยงยนทก�าหนด

3)อนสญญาวาดวยความหลากหลายทางชวภาพ(ConventiononBiologicalDiversity)เปนความตกลงระหวางประเทศดานสงแวดลอมทตองการใหมความรวมมอกนระหวางประเทศ ระหวางหนวยงานภาครฐและเอกชน และระหวางประชาชนทวโลก ในการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพและการใชประโยชนระบบนเวศชนดพนธ และพนธกรรมอยางยงยน โดยมการวางกรอบการด�าเนนงานใหประเทศตางๆอนรกษความหลากหลายทางชวภาพในประเทศของตนใหมากทสดเทาทจะท�าได

พธสารภายใตอนสญญาน คอ พธสารคารตาเฮนาวาดวยความปลอดภยทางชวภาพ(CartagenaProtocol onBio-safety)ทมการก�าหนดขนตอนวธทเหมาะสมในการขนยายดแล และการใชประโยชนอยางปลอดภยซงสงมชวตทไดรบการดดแปลงพนธกรรม(GMOs)อนอาจมผลเสยหายตอการอนรกษและใชประโยชนความหลากหลายทางชวภาพอยางยงยนโดยเนนเรองการเคลอนยายขามเขตแดนของสงมชวตทไดรบการดดแปลงพนธกรรม

15 ในปลายปพ.ศ.2558ไดมการประชมรฐภาคอนสญญาสหประชาชาตวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศสมยท21(COP21)ณกรงปารสในระหวางวนท11พฤศจกายน–11ธนวาคม2558และมขอตกลงจากการประชมหรอขอตกลงปารส(ParisAgreement)ในสาระส�าคญดงน (1)การจ�ากดการเพมสงขนของอณหภมเฉลยผวโลกใหไมเกน2องศาเซลเซยสและจะจ�ากดไมใหเกน 1.5 องศาเซลเซยส (2) การจ�ากดการเพมสงขนของอณหภมเฉลยผวโลกเปนการผกพนของทงประเทศทพฒนาแลวและประเทศทก�าลงพฒนา และประเทศทพฒนาแลวจะตองจดหาเงนชวยเหลอแกประเทศก�าลงพฒนา 100,000 ลาน ดอลลารตอปใหไดภายในปค.ศ.2020

กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมได มการจดท�าขอเสนอในการปฏบตตามขอตกลงปารส ทมเนอหาส�าคญคอประเทศไทยมความตงใจทจะลดกาซเรอนกระจกรอยละ20ภายในในปค.ศ.2030(พ.ศ.2573)และอาจจะสามารถลดไดถงรอยละ25หากไดรบการสนบสนนทางการเงนการพฒนาและถายทอดเทคโนโลยและการเสรมสรางศกยภาพ(ทมา:ศนยภมอากาศส�านกพฒนาอตนยมวทยา22ธนวาคม2558จากhttp://www.tmd.go.th/programs/%5Cuploads%5Cweatherclimate%5CCOP21_hot%20issue.pdf และปรเวท วรรณโกวท, 2558. “COP21 สรางโอกาสรบมอวกฤตโลกรอน” Climate@Risk, ทศนวจารณ,กรงเทพธรกจวนพธท16ธนวาคม,น.10)

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ประเทศไทยไดมการปฏบตตามขอตกลงตามอนสญญานรวมทงพธสารวาดวยความปลอดภยทางชวภาพโดยหนวยงานรฐทเกยวของ(รายละเอยดในเรองท13.2.2หวขอ5)

4)อนสญญาวาดวยพนทชมน�าทมความส�าคญระหวางประเทศ (The Convention onWetlandsofInternationalImportance)หรออนสญญาแรมซาร(TheRamsarConvention)เปนขอตกลงระหวางประเทศเพอการอนรกษสตวปาและพนทชมน�า16ซงเปนพนททมส�าคญตอความหลากหลายทางชวภาพ

ประเทศไทยเขาเปนภาคอนสญญาวาดวยพนทชมน�าตงแตปพ.ศ.2541โดยมพนทชมน�าควนขเสยนเขตหามลาสตวปาทะเลนอยไดรบการเสนอใหเปนพนทชมน�าทมความส�าคญระหวางประเทศ(RamsarSite)แหงแรกของประเทศหลงจากนนไดมการเสนอพนทชมน�าอก11แหงเปนพนทชมน�าทมความส�าคญระหวางประเทศรวมพนททงหมดประมาณ2.39ลานไรดงแสดงในตารางท13.14

ตารางท 13.14 พนทชมน�าทมความส�าคญระหวางประเทศ (Ramsar Sites) ในประเทศไทย

ล�าดบท Ramsar Site จงหวด พนท (ไร) ประกาศเมอวนท

984 พนทชมน�าพรควนขเสยนเขตหามลาสตวปาทะเลนอย พทลง 3,085 13-พ.ค.-41

1098 พนทชมน�าเขตหามลาสตวปาบงโขงหลง หนองคาย 13,838 5-ก.ค.-43

1099 พนทชมน�าดอนหอยหลอด สมทรสงคราม 546,875 5-ก.ค.-43

1100 พนทชมน�าปากแมน�ากระบ กระบ 133,120 5-ก.ค.-43

1101 พนทชมน�าเขตหามลาสตวปาหนองบงคาย เชยงราย 2,713 5-ก.ค.-43

1102 พนทชมน�าเขตรกษาพนธสตวปาเฉลมพระเกยรตสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ(พรโตะแดง)

นราธวาส 125,625 5-ก.ค.-43

1182 พนทชมน�าหาดเจาไหม-เขตหามลาสตวปาหมเกาะลบง-ปากแมน�าตรง

ตรง 515,745 14-ส.ค.-45

1183 พนทชมน�าอทยานแหงชาตแหลมสน-ปากแมน�ากระบร-ปากคลองกะเปอร

ระนอง 677,625 14-ส.ค.-45

1184 พนทชมน�าอทยานแหงชาตหมเกาะอางทอง สราษฎรธาน 63,750 14-ส.ค.-45

1185 พนทชมน�าอทยานแหงชาตอาวพงงา พงงา 250,000 14-ส.ค.-45

1734 พนทชมน�าอทยานแหงชาตเขาสามรอยยอด ประจวบครขนธ 43,074 14-ม.ค.-51

1926 พนทชมน�ากดทง บงกาฬ 16,500 19-ม.ย.-52

รวม พนท (ไร) 2,391,949

16 พนทชมน�าในอนสญญาฉบบน ครอบคลมพนททเปนหนองน�า บง พร หรอแหลงน�าทเกดโดยธรรมชาตหรอสรางขนถาวรหรอชวคราวจะเปนน�านงหรอน�าไหลน�าจดหรอกรอยหรอเคมรวมไปถงพนทน�าทะเลทมความลกไมเกน6เมตรในเวลาน�าลง

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


5)อนสญญาวาดวยการคาระหวางประเทศทเกยวกบพนธพชและสตวทใกลสญพนธ(TheConventiononInternationalTradeinEndangeredSpeciesofWildFaunaandFlora:CITES)เปนขอตกลงระหวางประเทศเพอควบคมการคาพชและสตวปาโดยใชมาตรการในการแบงพชและสตวปาออกเปน 3 บญช ตามระดบของอนตรายจากการสญพนธ พชและสตวทถกควบคมน หมายถงตวอยาง(Specimen)ซงครอบคลมถงพชและสตวทมชวตและซากตลอดจนอนพนธประเทศไทยไดเขารวมเปนภาคของอนสญญาฯโดยกรมอทยานแหงชาตสตวปาและพนธพชเปนหนวยงานประสานกลางของชาต(NationalFocalPoint)และมคณะกรรมการและคณะอนกรรมการทจดตงโดยหนวยงานรฐดงตอไปน

(1) คณะกรรมการอนสญญาวาดวยการคาระหวางประเทศซงชนดพนธสตวปาและ พชปาทใกลสญพนธประจ�าประเทศไทย ไดรบการแตงตงตามค�าสงกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและ สงแวดลอม

(2) คณะกรรมการอนสญญาวาดวยการคาระหวางประเทศซงชนดพนธสตวปาและ พชปาทใกลสญพนธ กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ไดรบการแตงตงตามค�าสงกรมอทยานแหงชาตสตวปาและพนธพช

(3)คณะอนกรรมการพชอนรกษแตงตงขนตามค�าสงกระทรวงเกษตรและสหกรณ(4)คณะกรรมการอ�านวยการจดท�าเครอขายความรวมมอระหวางประเทศในภมภาค

อาเซยนเพอการบงคบใชกฎหมายตามอนสญญาวาดวยการคาระหวางประเทศซงชนดพนธสตวปาและ พชปาทใกลสญพนธตามค�าสงกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

6)อนสญญาบาเซลวาดวยการเคลอนยายขามแดนของของอนตรายและการก�าจด(BaselConvention on the Control of TransboundaryMovement ofHazardousWaste and theirDisposal:BASEL)เปนขอตกลงระหวางประเทศเพอปองกนการลกลอบน�าของเสยอนตรายจากประเทศอตสาหกรรมไปทงในประเทศดอยพฒนาทอยในทวปแอฟรกา อเมรกากลาง และเอเชย โดยการควบคมการเคลอนยายและการก�าจดของเสยอนตรายขามแดนขนโดยพธสารวาดวยความรบผดชอบและการชดใชความเสยหายอนเนองมาจากการเคลอนยายของเสยอนตรายขามแดนภายใตอนสญญาฯน

ประเทศไทยไดเขาเปนประเทศภาคอนสญญาบาเซลฯ และพธสารวาดวยความรบผดชอบและการชดใชความเสยหายฯ โดยกรมควบคมมลพษเปนหนวยงานกลางประสานงานการด�าเนนงานภายใตอนสญญาบาเซลในการแจงรายละเอยดขอมลตามพนธกรณไดแกการแจงรายชอของเสยอนตรายทควบคมภายใตกฎหมายของประเทศการรายงานขอมลการสงออกการน�าเขาและการจดการของเสยอนตรายประจ�าปการใหขอคดเหนและขอมลทฝายเลขาธการสอบถามรวมทงรวมการประชมเกยวกบอนสญญาฯและกรมโรงงานอตสาหกรรมเปนหนวยงานผมอ�านาจในการควบคมการเคลอนยายและการก�าจดของเสยอนตรายขามแดนภายใตพระราชบญญตวตถอนตรายพ.ศ.2535ซงเปนกฎหมายเพออนวตการตามสญญา

7) อนสญญาสตอกโฮลมวาดวยสารมลพษทตกคางยาวนาน (StockholmConventiononPersistentOrganicPollutants:POPs)เปนขอตกลงระหวางประเทศเพอคมครองสขภาพอนามยของมนษยและสงแวดลอมโดยการลดและเลกการผลต การใช และการปลอยสารมลพษทตกคางยาวนาน(POPs) ซงเปนกลมสารประกอบอนทรยซงถกยอยสลายไดยาก มคณสมบตเปนพษ สะสมในสงมชวต

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


และสามารถเคลอนยายไดไกลในสงแวดลอมประเทศไทยไดเขารวมเปนภาคอนสญญาฯและมการด�าเนนการจดท�าแผนจดการระดบชาตเพอการปฏบตตามอนสญญาฯ ในการน�าเทคนคทดทสดและแนวการปฏบตดานสงแวดลอมทดทสดมาใชเพอลดหรอเลกการปลอยสารไดออกซน/ฟวแรนจากแหลงก�าเนดดานการผลตเหลกและโลหะ โรงไฟฟา หมอน�าอตสาหกรรม และเตาเผาศพ รวมทงการหามผลต หามใช และก�าจด สารมลพษทตกคางยาวนานทมการก�าหนดเพมเตมตามอนสญญาฯใหหมดไป

8) อนสญญารอตเตอรดมวาดวยกระบวนการแจงขอมลสารเคมลวงหนาส�าหรบสารเคมอนตรายและสารเคมปองกนก�าจดศตรพชและสตวบางชนดในการคาระหวางประเทศ (Rotterdam ConventiononthePriorInformedConsentProcedureforCertainHazardousChemicalsandPesticidesinInternationalTrade:PIC)เปนขอตกลงระหวางประเทศเพอการสงเสรมความรวมมอและรบผดชอบรวมกนในกลมภาคสมาชกการคาสารเคมระหวางประเทศในการปกปองสขภาพอนามยของมนษยและสงแวดลอมจากอนตรายของสารเคมและการสงเสรมการใชสารเคมอยางปลอดภยตอสงแวดลอมโดยใหมการแลกเปลยนขอมลเกยวกบลกษณะของสารเคมและใหมกระบวนการตดสนใจในการน�าเขาและสงออกสารเคมอนตรายตองหามหรอจ�ากดการใชอยางเขมงวดและสตรผสมของสารเคมปองกนก�าจดศตรพชและสตวทเปนอนตรายรายแรง และใหมเผยแพรขาวการตดสนใจใหภาคสมาชกทราบ รายชอสารเคม ภายใตอนสญญารอตเตอรดมทถกควบคมมทงหมด 47 ชนด จ�าแนกประเภทเปนสารเคมปองกนก�าจดศตรพชและสตว(pesticides)สตรผสมของสารเคมปองกนก�าจดศตรพชและสตว(pesticideformulation)ทเปนอนตรายอยางรายแรงและสารเคมอตสาหกรรม(industrialchemicals)

ประเทศไทยไดเขารวมเปนภาคอนสญญาและมการด�าเนนการตามขอตกลงโดยมหนวยงานหลกรบผดชอบ3หนวยงานไดแก

(1)กรมวชาการเกษตรรบผดชอบสารเคมปองกนก�าจดศตรพช(2)กรมโรงงานอตสาหกรรมรบผดชอบสารเคมทางอตสาหกรรมและ(3)กรมควบคมมลพษรบผดชอบสารเคมอนๆนอกเหนอจากสารเคมปองกนก�าจด

ศตรพชและสตวและท�าหนาทเปนหนวยงานกลางประสานการด�าเนนงานของอนสญญารอตเตอรดมฯ(4)หนวยงานอนๆทเกยวของส�านกงานคณะกรรมการอาหารและยากรมศลกากร

กรมองคการระหวางประเทศกรมสนธสญญาและกฎหมายกรมการคาตางประเทศกรมยโรปการทาเรอแหงประเทศไทยและสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย

5.2 ความรวมมอในการแกไขปญหาสงแวดลอมระหวางภมภาคประเทศไทยไดเขารวมในกรอบความรวมมอระดบภมภาคและอนภมภาค (Regional and Sub-regional Cooperation) ทางดาน สงแวดลอมหลายกรอบดงตอไปน

1) คณะกรรมาธการเศรษฐกจและสงคมในเอเชยและแปซฟก

คณะกรรมาธการเศรษฐกจและสงคมในเอเชยและแปซฟก (Economic and Social Commission forAsia and the Pacific: ESCAP) เปนองคกรระดบภมภาคภายใตสหประชาชาตม หนาทสงเสรมความรวมมอในการพฒนาเศรษฐกจและสงคมในภมภาคเอเชยและแปซฟกมคณะกรรมการวาดวยการพฒนาสงแวดลอมและทรพยากร รบผดชอบงานทางดานสงแวดลอม ส�านกงานนโยบายและ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


แผนสงแวดลอม กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมท�าหนาทเปนหนวยงานกลางประสานการด�าเนนงานของประเทศไทยโดยมบทบาทในการพจารณาจดท�าองคประกอบของคณะผแทนไทยเขารวมประชมและจดการประชมเตรยมการระหวางหนวยงานทเกยวของเพอก�าหนดทาทและจดท�าขอคดเหน/ถอยแถลงส�าหรบใหผแทนไทยกลาวในทประชมตลอดจนตดตามความคบหนาจากผลการประชม

2) ความรวมมอดานสงแวดลอมของอาเซยน

อาเซยน(TheAssociationofSouthEastAsianNations:ASEAN)ไดเรมโครงการความรวมมอดานสงแวดลอมเปนครงแรกในปพ.ศ.2520โดยความชวยเหลอจากโครงการสงแวดลอมแหงสหประชาชาตคณะผเชยวชาญดานสงแวดลอมของอาเซยนเปนผด�าเนนการโครงการภายใตคณะกรรมการดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยของอาเซยน และไดมการประชมคณะผเชยวชาญดานสงแวดลอมของอาเซยนเปนประจ�าทกป

ผลจากการประชมสดยอดผน�าอาเซยนในปพ.ศ. 2540 ไดมการก�าหนดวสยทศนอาเซยนปพ.ศ.2563 (ASEANVision2020)ซงเปนแนวทางความรวมมอในการด�าเนนงานดานสงแวดลอมเพอใหเกดความเปนหนงเดยวของประเทศในอาเซยน โดยมการรวมกนจดท�าแผนปฏบตการฮานอย(HanoiPlanofAction)ระยะเวลาการด�าเนนงาน6ป(พ.ศ.2542–2547)เพอพทกษสงแวดลอมและการพฒนาอยางยงยนมการยกรางแผนปฏบตการเชงยทธศาสตรดานสงแวดลอมของอาเซยน(StrategicPlanofActionontheEnvironment)ขนโดยมแผนการด�าเนนงานทส�าคญจ�าแนกเปนดานตางๆ5ดานคอการจดการไฟปาและหมอกควนการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและความหลากหลายทางชวภาพการจดการสงแวดลอมทางทะเลและหลากหลายทางชวภาพ การจดการสงแวดลอมทางทะเลและชายฝงขอตกลงความรวมมอพหภาคดานสงแวดลอมและการจดการสงแวดลอมดานอนๆ

ส�าหรบประเทศไทยในปพ.ศ.2544ไดเปนเจาภาพจดประชมความรวมมออาเซยนทส�าคญคอการประชมคณะท�างานขอตกลงพหภาคดานสงแวดลอมของอาเซยน(ASEANWorkingGrouponMultilateral EnvironmentalAgreement) ครงท 4ณ จงหวดเชยงใหม ทประชมไดรวมกนก�าหนดทาทของอาเซยนส�าหรบการประชมภาคอนสญญาตางๆ และเหนชอบใหมการศกษาเกยวกบความเชอมโยงระหวางอนสญญา ตลอดจนเหนชอบใหอาเซยนโดยมาเลเซยเสนอขอความชวยเหลอจากโครงการ สงแวดลอมแหงสหประชาชาตเพอชวยเหลอประเทศสมาชกอาเซยนในการปฏบตตามอนสญญาดาน สารเคมและของเสยอนตราย

3) โครงการสงแวดลอมทางทะเลภมภาคเอเชยตะวนออก โครงการสงแวดลอมทางทะเลภมภาคเอเชยตะวนออก(EastAsianSeasProgramme)

เปนโครงการหนงภายใตโครงการทะเลภมภาค(RegionalSeasProgramme)ของโครงการสงแวดลอมแหงสหประชาชาตทจดขนโดยมวตถประสงคเพอด�าเนนการตามแผนปฏบตการดานสงแวดลอมทางทะเลของภมภาคเอเชยตะวนออกมประเทศสมาชกทงหมด10ประเทศรวมทงประเทศไทยและไดจดตงกลมผประสานแผนปฏบตการทางทะเลตะวนออก (Coordinating Body on the Seas of East Asia: COBSEA)ขนเพอท�าหนาทพจารณาและตดตามความกาวหนาของแผนปฏบตการตลอดจนอนมตเงนจดสรรงบประมาณโครงการใหบรรลตามแผนปฏบตการดงกลาวโดยจดใหมการประชมทกป

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


โครงการทส�าคญภายใตCOBSEAทประเทศไทยด�าเนนการอยคอโครงการแกไขปญหาความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทางทะเลและชายฝงบรเวณทะเลจนใตและอาวไทย(UNEPGEFProjectonReversingEnvironmentalDegradationTrendsintheSouthChinaSea andGulf of Thailand) โครงการนรเรมโดยหนวยประสานงานภมภาคทะเลเอเชยตะวนออกของโครงการสงแวดลอมแหงสหประชาชาตและไดรบเงนสนบสนนจากGlobalEnvironmentFacility(GEF)จ�านวน 753.71 ลานบาท มระยะเวลาการด�าเนนโครงการ 5 ป ตงแต พ.ศ. 2545-2549 โดยก�าหนด เปาหมายหลกเพอจดท�าแผนการจดการสงแวดลอมทางทะเลและชายฝง และสนบสนนใหมการประสานความรวมมอในการแกไขปญหาความเสอมโทรมของสงแวดลอมในภมภาคระหวางผมสวนเกยวของทงภาครฐและเอกชน รวมทงเพอเสรมสรางศกยภาพในการวางแผนและการจดการสงแวดลอมทางทะเลแบบบรณาการในกลมประเทศในภมภาคเอเชยตะวนออกทมอาณาเขตตดตอกบทะเลจนใตและอาวไทย

4) แผนงานสงแวดลอมของคณะกรรมาธการแมน�าโขง

คณะกรรมาธการแมน�าโขง (Mekong River Commission) เปนองคกรกลางระหวางประเทศทไดรบการจดตงขนภายใตขอตกลงวาดวยความรวมมอในการพฒนาลมแมน�าโขง (AgreementontheCooperationfortheSustainableDevelopmentoftheMekongRiverBasin)ระหวางประเทศผรวมลงนาม4ประเทศไดแกสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาวกมพชาเวยดนามและไทย เพอพจารณาความรวมมอและสงเสรมการพฒนาทยงยนในลมแมน�าโขงอยางเปนรปธรรม ในดาน การชลประทานพลงงานน�า การเดนเรอ การปองกนน�าทวม การประมง สนทนาการ และการทองเทยวเพอใหเกดประโยชนสงสดรวมกนของประเทศรมฝงแมน�าโขงและลดผลกระทบทเปนอนตรายทเกดทงจากธรรมชาตและกจกรรมของมนษย มแผนงาน 3 แผน คอ แผนงานพฒนาลมน�า แผนงานการใชน�าและ แผนงานสงแวดลอม

แผนงานสงแวดลอมของคณะกรรมาธการแมน�าโขงมระยะเวลาการด�าเนนงาน5ป ตงแตพ.ศ. 2544-2548 เปนตนมา โดยมวตถประสงคเพอใหเกดความสมดลระหวางการพฒนาดานเศรษฐกจและการอนรกษสงแวดลอมในภมภาค ในการด�าเนนงานตามแผนงานน ส�านกงานนโยบายและแผน สงแวดลอมมหนาทเปนหนวยงานหลกในการด�าเนนงานและท�าหนาทประสานกบหนวยงานอนทเกยวของและไดมการจดตงคณะอนกรรมการดานแผนงานสงแวดลอมของคณะกรรมาธการแมน�าโขง (ฝายไทย)เพอท�าหนาทก�ากบดแลการด�าเนนงานภายใตแผนงานดงกลาว

5) โครงการปรบปรงประสทธภาพการใชพลงงานและการบรรเทาผลกระทบตอการ

เปลยนแปลงสภาพภมอากาศในภาคการขนสงทางบกของภมภาคอาเซยน (ASEAN–German Project

on Energy Efficiency and Climate Change Mitigation in the Land Transport Sector)

โครงการปรบปรงประสทธภาพการใชพลงงานและการบรรเทาผลกระทบตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในการขนสงทางบกของภมภาคอาเซยนมวตถประสงคในการพฒนายทธศาสตรการขนสงทางบกสรางแผนกลยทธและแผนปฏบตงานเพอใชในการปรบปรงประสทธภาพการใชพลงงานและการลดการปลอยกาซเรอนกระจกในภาคการขนสงทางบก และน�าแผนดงกลาวไปประยกตใชและตดตามผลงานตามระบบการตรวจวด การรายงาน และการทวนสอบ (measurement, reporting and verification:

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


MRV)ตลอดจนเสรมสรางความรวมมอระหวางผเชยวชาญระดบทองถนและนานาชาตเพอรวมกนพฒนานโยบายการขนสงทางบกทเหมาะสมตอบรบทของประเทศสมาชกของอาเซยน

คณะรฐมนตรเหนชอบหนงสอแลกเปลยนของฝายอาเซยนและรางความตกลงวาดวยการด�าเนนการปรบปรงประสทธภาพการใชพลงงานและการบรรเทาผลกระทบตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในการขนสงทางบกของภมภาคอาเซยนเมอวนท24กนยายนพ.ศ.2556โดยมอบหมายใหส�านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เปนหนวยงานหลกของโครงการฯ เพราะเปนการด�าเนนงานในสวนทเกยวของกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศทส�านกงานฯเปนประธานคณะท�างานอาเซยนดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

6) ขอตกลงอาเซยนเรอง มลพษจากหมอกควนขามแดน (ASEANAgreement onTransboundary Haze Pollution) เปนขอตกลงในการประสานความรวมมอแกไขปญหาไฟปาและ หมอกควนในกลมประเทศสมาชกเขตใตเสนศนยสตรและในอนภมภาคแมโขง

7) ความรวมมอระดบทวภาค (Bilateral Cooperation)ดานสงแวดลอมทประเทศไทยไดท�ากบประเทศตางๆ มบทบาทอยางมากในการสนบสนนใหการพฒนาประเทศเปนไปตามแผนงานท วางไวเชนความรวมมอกบออสเตรเลยเดนมารกญปนเวยดนามและสหรฐอเมรกาเปนตนลกษณะของความรวมมอจะอยในรปแบบของการด�าเนนโครงการดานสงแวดลอมการสงผเชยวชาญเปนทปรกษาการแลกเปลยนขอมลและขอสนเทศและการฝกอบรม

นอกจากนน ประเทศไทยยงไดมโครงการดานสงแวดลอมรวมกบสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาวไดแกโครงการความรวมมอดานการตดตามตรวจสอบคณภาพสงแวดลอมและการจดการมลพษภายใตโครงการความรวมมอทวภาคดานการจดการทรพยากรน�าและสงแวดลอมระหวางราชอาณาจกรไทยและสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาวตดตงสถานตรวจวดคณภาพอากาศแบบกงถาวรณสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว และด�าเนนการตดตงสถานตรวจวดคณภาพน�าในลมน�าโขงในปงบประมาณ2558


ขอใหทานสงเกตและอธบายวา ในพนททานอยอาศยนน มการแกไขปญหาสงแวดลอมตามแนวทางแกไขปญหาสงแวดลอมในภาพรวมโดยรฐบาลหรอไมถามแนวทางนนเปนแนวทางใด


แนวทางการแกไขปญหาสงแวดลอมในภาพรวมของรฐบาลไทยนนม5แนวทางคอ1)การกระจาย อ�านาจการบรหารจดการสงแวดลอมสทองถนและการมสวนรวมของประชาชนในการบรหารจดการสงแวดลอม2)มาตรการการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม3)การลงทนดานการจดการสงแวดลอม4)การใหการศกษาและสรางจตส�านกดานสงแวดลอม และ 5) ความรวมมอในการแกไขปญหาสงแวดลอมระหวางประเทศ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



การบรหารจดการปองกนและแกไขปญหาทรพยากรธรรมชาต

1. การบรหารจดการทรพยากรปาไมการบรหารจดการทรพยากรปาไมของประเทศไทยซงเปนทรพยากรธรรมชาตทมความส�าคญตอ

ระบบนเวศและความหลากหลายทางชวภาพ ไดมการด�าเนนงานตามแนวทางการสงการและควบคม(CommandAndControl:CAC)โดยภาครฐภายใตนโยบายกฎหมายและมตคณะรฐมนตรดงน

1) การก�าหนดนโยบายปาไมแหงชาต ตงแตป พ.ศ. 2528 ทมวตถประสงคเพอการจดการและพฒนาทรพยากรปาไมอยางยงยนในระยะยาวนโยบายปาไมแหงชาตไดก�าหนดใหมพนททปาไมทงประเทศอยางนอยรอยละ40ของพนทประเทศประกอบดวยพนทปาอนรกษและพนทปาเศรษฐกจเทากบรอยละ15 และ 25 ตามล�าดบ อยางไรกตาม ตงแตแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 7 (พ.ศ.2535–2539) เปนตนมา ไดมการปรบสดสวนใหเปนพนทปาอนรกษมากขนและพนทปาเศรษฐกจลดลงเปนรอยละ25และ15ของพนทประเทศตามล�าดบรวมทงมการก�าหนดสดสวนพนททลาดชนโดยเฉลยรอยละ 35 ขนไปใหเปนพนทปาไม และไมอนญาตใหออกเอกสารการครอบครองและรบรองการท�าประโยชนตามประมวลกฎหมายทดนในพนททลาดชน

2)การบญญตกฎหมายปาไมเพอการบรหารงานของกรมปาไม5ฉบบไดแกพระราชบญญตปาไม พ.ศ. 2484 พระราชบญญตอทยานแหงชาต พ.ศ. 2504 พระราชบญญตปาสงวนแหงชาต พ.ศ.2507พระราชบญญตสงวนและคมครองสตวปาพ.ศ.2535พระราชบญญตสวนปาพ.ศ.2535ส�าหรบรางพระราชบญญตปาชมชน ซงก�าลงอยในขนตอนการพจารณาก�าหนดเปนกฎหมายนน มวตถประสงคเพอใหสทธแกชมชนในการจดตงปาชมชนในพนทปาทถกท�าลายและใหสทธแกคนทองถนดงเดมในการจดตงปาชมชนในพนทคมครองสทธ

3) มตคณะรฐมนตร เปนมตเพอการบรหารจดการทรพยากรปาไมในดานตางๆ ไดแก มตคณะรฐมนตรเกยวกบการจดชนคณภาพลมน�าและมาตรการการใชทดนในเขตลมน�ามตคณะรฐมนตรเกยวกบการจ�าแนกเขตการใชประโยชนทรพยากรและทดนปาไมในเขตปาสงวนแหงชาต และมตคณะรฐมนตรเกยวกบการแกไขปญหาทดนในพนทปาไมตามมตคณะกรรมการนโยบายปาไมแหงชาตซงครอบคลมถงมาตรการและแนวทางการแกไขปญหาทดนในพนทปาไม โดยเฉพาะในปาสงวนแหงชาต ปาอนรกษตามกฎหมายและพนทอนๆ

ส�าหรบการบรหารจดการทรพยากรปาไมในทางปฏบตนน มหลายวธการ ไดแก การปลกปาทดแทนในพนทปาไมทถกบกรกท�าลายและในพนทปาไมเสอมสภาพโดยเปนการด�าเนนงานภายใตความรวมมอระหวางหนวยงานภาครฐซงไดแกกรมปาไมกรมอทยานแหงชาตสตวปาและพนธพชและกรมทรพยากรทางทะเลและชายฝง และภาคเอกชน อยางไรกตาม แมวาการปลกปาทดแทนจะชวยลดอตราการสญเสยปาไมแตปาไมทมการปลกทดแทนสวนใหญมพนธไมเพยงไมกชนดดงนนการปลกปาทดแทนจงยงไมสามารถแกไขปญหาการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพได

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


วธการตอมาเปนการจดตงปาชมชนซงเรมด�าเนนการมาตงแตปพ.ศ.2542โดยมวตถประสงคหลกในการอนรกษและฟนฟปาไปพรอมกบการใชประโยชนโดยคนในชมชนไดมการบญญตพระราชบญญตปาชมชนพ.ศ.2550ทก�าหนดใหปาชมชนเปนพนทปาทชมชนชวยกนจดการดแลในการเขาไปดแลบ�ารงรกษาตนไมการปองกนไฟปารวมถงการเขาไปใชประโยชนจากปาโดยชมชนทดแลปาไมจะมการก�าหนดกฎระเบยบในการดแลและใชประโยชนในปพ.ศ.2554ประเทศไทยมการจดตงปาชมชนใน7,361หมบานนบรวมพนททงสนมากกวา2.56ลานไร

2. การบรหารจดการทรพยากรน�าบาดาลการบรหารจดการทรพยากรน�าบาดาลนน ประเทศไทยยงคงใชแนวทางการสงการและควบคม

โดยมกฎหมายทเกยวของ ไดแก พระราชบญญตน�าบาดาล พ.ศ. 2520 (มการแกไขเพมเตมฉบบท 2พ.ศ.2535และฉบบท3พ.ศ.2546)และกรมทรพยากรธรณเปนหนวยงานรฐทรบผดชอบเกยวกบการจดการทรพยากรน�าบาดาล กรมทรพยากรธรณไดใชมาตรการก�าหนดเขตวกฤตน�าบาดาลในพนททมสถานภาพและขอมลเกยวกบการลดลงของระดบน�าบาดาลและอตราการทรดตวของแผนดนรวมทงจ�ากดและควบคมการใชน�าบาดาลในพนทเขตวกฤตส�าหรบเกณฑจ�าแนกเขตวกฤตมดงน เขตวกฤตอนดบ 1คลมพนททมการทรดตวของแผนดนมากกวา3เซนตเมตรตอปและระดบน�าบาดาลลดลงมากกวา3เมตรตอปเขตวกฤตอนดบ2คลมพนททมการทรดตวของแผนดนระหวาง1-3เซนตเมตรตอปและระดบน�าบาดาลลดลงระหวาง2-3เมตรตอปและเขตวกฤตอนดบ3คลมพนททมการทรดตวของแผนดนนอยกวา2เมตรตอปพนทกรงเทพมหานครและปรมณฑลไดรบการประกาศใหเปนเขตวกฤตน�าบาดาลทง3อนดบ

นอกจากการก�าหนดเขตวกฤตน�าบาดาลแลว ยงมการก�าหนดยกเลกการใชน�าบาดาลส�าหรบอปโภคบรโภคในพนททมน�าประปาบรการไดอยางเพยงพอโดยเปนมตคณะรฐมนตรและการก�าหนดเขตปลอดการใชน�าบาดาลอปโภคบรโภคในบางเขตพนทของกรงเทพมหานครโดยกรมทรพยากรธรณรวมทงมการตดตงอปกรณตรวจวดปรมาณการใชน�าบาดาลแบบอตโนมต (Telemeter) เพอเพมประสทธภาพการก�ากบดแลดานการประกอบกจการน�าบาดาล โดยเนนความรวมมอในการตรวจสอบปรมาณการใช น�าบาดาลรวมกนระหวางผใชน�าบาดาลและผมหนาทก�ากบดแลโดยใชอปกรณตรวจวดปรมาณการใช น�าบาดาลแบบอตโนมต นอกจากนน ยงมการประชาสมพนธผานสอตางๆ เชน สอวทย ใหประชาชนตระหนกถงคณคาของน�าบาดาลเพอการใชประโยชนน�าบาดาลไดอยางยงยน

นอกเหนอจากแนวทางการสงการและควบคมดงกลาวขางตน ยงมการใชแนวทางดานเครองมอดานเศรษฐศาสตรในการจดการทรพยากรน�าบาดาล ไดแก การจดเกบคาน�าบาดาล โดยกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไดมประกาศกระทรวงเกยวกบการจดเกบคาน�าบาดาลซงแบงเปน2ประเภทไดแกคาใชน�าบาดาลและคาอนรกษน�าบาดาลการทผใชน�าบาดาลตองจายคาใชน�าบาดาลและคาอนรกษน�าบาดาล จะท�าใหผใชน�าบาดาลทตองจายคาน�าบาดาล ไดรบรถงตนทนการใชน�าบาดาลของตนเองจะท�าใหเกดแนวคดในการลดตนทนการใชน�าโดยการประหยดการใชน�าบาดาลหรอในกรณทผใชน�าบาดาลอยในพนททมน�าประปาจะท�าใหเกดการเปรยบเทยบตนทนการใชน�าบาดาลกบคาใชจายทเกดจากการใชน�าประปา ถาการจดเกบคาน�าบาดาลสงกวาคาน�าประปา กจะท�าใหผใชน�าบาดาลหนมาเลอกใช น�าประปาทดแทน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


วธการจดเกบคาน�าบาดาลนนก�าหนดเปนอตราคาน�าบาดาลทแตกตางกนตามประเภทผใชเขตและพนททก�าหนดรายละเอยดการจดเกบคาน�าบาดาลแสดงอยในตารางท13.16และ13.17คาน�าบาดาลทจดเกบมาไดจะน�าไปเขากองทนพฒนาน�าบาดาลทมการจดตงขน เพอเปนเครองมอทางการเงนในการจดการพฒนาและอนรกษน�าบาดาลไดทนกาลและตอบสนองตอปญหาการใชน�าบาดาลในพนทตางๆ

ตารางท 13.16 ประเภทผใชน�าทตองจายคาน�าบาดาลตามเขตประปา

ประเภทผใชน�าในเขตประปา นอกเขตประปา

คาใชน�าบาดาล คาอนรกษ คาใชน�าบาดาล คาอนรกษ

ก. ธรกจอตสาหกรรมและบรการ จาย จาย จาย จาย

ข. อปโภคบรโภค จาย จาย X จาย

ค. เกษตรกรรม

-เพาะปลก จาย จาย X จาย

-เลยงสตว จาย จาย 51ลบ.ม.ขนไป จาย

ทมา: กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม.

ตารางท 13.17 อตราคาใชน�าบาดาลตอลกบาศกเมตรในพนททก�าหนด

พนทคาใชน�าบาดาล คาอนรกษ

น�าบาดาลในเขต/พนททมน�าประปา นอกเขต/พนททมน�าประปา

ในเขตอนรกษ7จงหวด1

8.50บาท ยกเวน* 8.50บาท

ลดหยอนเกบ30-75%ของปรมาณน�าขนกบประเภทของการใช

นอกเขตอนรกษ69จงหวด2

3.50บาท ยกเวน** ไมเกบ

ลดหยอนเกบ30-75%ของปรมาณน�าขนกบประเภทของการใช

หมายเหต: 1 เขตวกฤตน�าบาดาลประกอบดวย7จงหวดคอกรงเทพมหานครพระนครศรอยธยาปทมธานสมทรสาครสมทรปราการนนทบรและนครปฐม

2 นอกเขตวกฤตน�าบาดาล69จงหวด(ยกเวนจงหวดในเขตวกฤต7จงหวด) * น�าเพออปโภคหรอบรโภค **น�าเพอการเพาะปลกหรอเลยงสตววนละไมเกน50ลบ.ม.ทมา: กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


3. การบรหารจดการทรพยากรแรส�าหรบการบรหารจดการทรพยากรแรประเทศไทยใชแนวทางการสงการและควบคมเปนสงส�าคญ

กรมทรพยากรธรณในกระทรวงอตสาหกรรมเปนหนวยงานหลกในการบรหารจดการและการสงเสรมใหมการพฒนาทรพยากรแร ควบคไปกบการดแลรกษาคณภาพสงแวดลอม การส�ารวจและการประเมนศกยภาพแหลงแรทมความส�าคญในดานเศรษฐกจสงเพอเปนขอมลในการวางแผนเพอการพฒนาแหลงแรใหเกดผลผลตซงมคณคาทางเศรษฐกจในเชงพาณชยและการปรบปรงแกไขกฎระเบยบและขนตอนการด�าเนนงานเพอใหเกดความรวดเรวมประสทธภาพและมความเปนไปไดในทางปฏบตเพอเอออ�านวยตอการลงทนของภาคเอกชนใหมมากขน

ภายใตการบรหารจดการและการสงเสรมการพฒนาทรพยากรแรเพอใหมการลงทนและการดแลสงแวดลอมกรมทรพยากรธรณไดมการด�าเนนการปรบปรงแกไขกฎหมายไดแกพระราชบญญตแรพ.ศ.2510พระราชบญญตพกดอตราคาภาคหลวงแรพ.ศ.2509รวมทงกฎระเบยบตางๆทเกยวของใหเหมาะสมและสอดคลองกบสถานการณแรทเปลยนแปลงไป

นอกจากนน มการใชเครองมอทางเศรษฐศาสตรในการบรหารจดการทรพยากรแร เพอให ผประกอบการเหมองแรมการประกนหรอรบผดชอบทางการเงน หากมการด�าเนนงานทสงผลกระทบตอ สงแวดลอม โดยก�าหนดใหผประกอบการวาง “เงนประกนการท�าเหมอง” ซงการวางเงนประกนนเปนแนวคดทางเศรษฐศาสตรในการเพมตนทนการด�าเนนงานของผประกอบการเหมองแร เพอรองรบความเสยงทจะเกดผลกระทบตอสงแวดลอมจากการด�าเนนงานของการประกอบการเงนประกนนสามารถน�ามาใชแกไขปญหาสงแวดลอมและพนฟบรณะพนททท�าเหมองแรไดหากเกดความเสยหายตอสงแวดลอมหรอสขภาพของคนจากการประกอบการเหมองแร

นอกจากนนยงมการก�าหนดใหประชาชนนกวชาการและกลมตวแทนผมสวนไดเสยในพนทการท�าเหมองแร มสทธมสวนรวมในการตดสนใจของภาครฐ โดยการเสนอขอคดเหนในขนตอนการตดสนใจของภาครฐรวมถงสทธในกระบวนการตรวจสอบการด�าเนนงานของหนวยงานรฐและผประกอบการเหมองแรดวย

แนวทางการบรหารจดการทรพยากรแร ยงรวมไปถงการสรางแรงจงใจในการอนรกษทรพยากรแรดวยวธการมอบ “รางวลเหมองแรสเขยว (GreenMiningAward)” แกผประกอบการเหมองแร โดย กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร กระทรวงอตสาหกรรม ภายใตนโยบายเหมองแรสเขยว เพอเสรมภาพลกษณทดใหกบการท�าเหมองแรการแตงแรการประกอบโลหะกรรมการโมบดและยอยหนและสรางจตส�านกแหงความรบผดชอบตอสงคมใหกบผประกอบการเหมองแร

4. การบรหารจดการพนทชายฝงแนวทางการบรหารจดการพนทชายฝงทะเลของประเทศไทย เปนการสงการและควบคมภายใต

พนธกรณของอนสญญาวาดวยพนทชมน�า (RamsarConvention)ตงแตปพ.ศ. 2545 เปนตนมาวธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


การด�าเนนงานคอการก�าหนดพนทชมน�าทมความส�าคญระหวางประเทศ 12แหงเปนพนทชมน�าโลก17 ซงในจ�านวนน 8 แหงเปนพนทอนรกษในพนทบรเวณชายฝงทะเล18 ซงก�าหนดพนทดงกลาวโดย คณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต

แนวทางการบรหารจดการตอไปไดแกการจดท�ายทธศาสตรการจดการปองกนและแกไขปญหาการกดเซาะชายฝงประเทศไทยโดยกรมทรพยากรทางทะเลและชายฝงตงแตปพ.ศ.2551เพอเปนการปองกนปญหาการกดเซาะและพงทลายในพนทชายฝงทะเลทยงมสภาพปกตตามธรรมชาตและการแกไขและฟนฟพนทชายฝงทะเลทไดรบความเสยหายจากปญหาการกดเซาะและพงทลายรวมทงการสรางความตระหนกและการมสวนรวมของทกฝายทเกยวของเพอจดการปองกนและแกไขปญหาการกดเซาะชายฝงทะเลอยางมประสทธภาพและยงยน

แนวทางและมาตรการในการปองกนและแกไขปญหาภายใตยทธศาสตรการปองกนและแกไขปญหาการกดเซาะชายฝงไดแกการพฒนาและปรบปรงระบบฐานขอมลพนทชายฝงการมสวนรวมของประชาชนในการจดการปองกนและแกไขปญหาการกดเซาะชายฝงการจดท�าแผนแมบทการจดการปญหากดเซาะชายฝงเชงบรณาการในระดบพนท การปองกน แกไข และฟนฟสภาพพนทชายฝง โดยก�าหนดและจ�าแนกเขตพนททมปญหากดเซาะชายฝงทะเล หรอมแนวโนมทจะเกดปญหาขนในอนาคต และการพฒนาระบบก�ากบ ตรวจสอบ และควบคมการด�าเนนงานดานการจดการปองกนและแกไขปญหาการกดเซาะชายฝ ง รวมทงการก�าหนดกลไกในการตดตามและประเมนผล (ส�านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม,2556)

5. การจดการดานความหลากหลายทางชวภาพการบรหารจดการดานความหลากหลายทางชวภาพของประเทศไทยเปนการใชแนวทางการสงการ

และควบคม ภายใตการปฏบตตามอนสญญาวาดวยความหลากหลายทางชวภาพ วธการด�าเนนการนนเปนการก�าหนดระเบยบส�านกนายกรฐมนตรวาดวยการอนรกษและใชประโยชนความหลากหลายทางชวภาพ และการจดตงคณะกรรมการอนรกษและใชประโยชนความหลากหลายทางชวภาพแหงชาต โดยมศนยความหลากหลายทางชวภาพเปนส�านกงานเลขานการ รวมทงการออกกฎหมาย ไดแก พระราช-บญญตคมครองพนธพช และพระราชบญญตคมครองและสงเสรมภมปญญาแพทยแผนไทย และการสนบสนนการปฏบตการดานการจดการความหลากหลายทางชวภาพจากกองทนสงแวดลอมโลก

17 รายละเอยดในhttp://www.onep.go.th/library/index.php?option=com_content&view=article&id=64:-ramsar-convention-on-wetlands-&catid=26:2012-04-02-06-57-22&Itemid=34

18พนทบรเวณชายฝงทะเลดงกลาวไดแกพนทชมน�าอทยานแหงชาตอาวพงงาจงหวดพงงาอทยานแหงชาตแหลมสน- ปากคลองกะเปอร-ปากแมน�ากระบร จงหวดระนอง อทยานแหงชาตเจาไหม-เขตหามลาสตวปาหมเกาะลบง-ปากน�าตรง จงหวดตรง อทยานแหงชาตหมเกาะอางทอง จงหวดสราษฎรธานพนทชมน�าดอนหอยหลอดสมทรสงครามพนทชมน�าปากแมน�ากระบจงหวดกระบและพนทชมน�าอทยานแหงชาตเขาสามรอยยอดประจวบครขนธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ในการด�าเนนการจดการภายใตกรอบปฏบตของอนสญญาวาดวยความหลากหลายทางชวภาพส�านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เปนหนวยงานหลกทรบผดชอบในการก�าหนดนโยบายมาตรการและแผนการอนรกษและใชประโยชนความหลากหลายทางชวภาพอยางยงยนระยะเวลา 5 ป การด�าเนนงานดานการสอสาร การใหการศกษา และการเสรมสรางความตระหนกแกสาธารณชนรวมทงการสงเสรมการวจยความหลากหลายทางชวภาพและการมสวนรวมของภาคธรกจในการอนรกษและใชประโยชนความหลากหลายทางชวภาพอยางยงยน

ส�าหรบวธการด�าเนนการในการอนรกษและใชประโยชนความหลากหลายทางชวภาพอยางยงยนนนเปนการด�าเนนการแบบบรณาการโดยหนวยงานในกระทรวงตางๆทเกยวของกบการอนรกษพนธกรรมการอนรกษชนดพนธสตว การจดการชนดพนธตางถนทรกรานเพอควบคมและปองกนการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพ การอนรกษระบบนเวศพนทชมน�า การอนรกษถนทอยอาศยตามธรรมชาต การอนรกษนอกถนทอยอาศยตามธรรมชาต การอนรกษพนธขาว การควบคมและก�ากบดแลการดดแปลงพนธกรรมหรอพนธวศวกรรม การจดตงคณะอนกรรมการการสงเสรมการอนรกษและใชประโยชนความหลากหลายทางชวภาพอยางยงยนโดยมภาคธรกจเขารวมเปนอนกรรมการ

ปญหาความเสอมโทรมหรอหมดสนไปของทรพยากรธรรมชาตจนสงผลตอความหลากหลายทางชวภาพนนมไดเกดจากปจจยภายในประเทศเทานนแตยงเกดขนไดจากปจจยภายนอกประเทศทประชมประเทศภาคอนสญญาวาดวยความหลากหลายทางชวภาพไดมมตเหนชอบใหประเทศภาคมความพยายามในการปฏบตตามขอตกลงภายใตอนสญญาอนๆทเลงเหนความส�าคญของการคกคามจากชนดพนธตางถนเชนพธสารคารตาเฮนาวาดวยความหลากหลายทางชวภาพ(CartagenaProtocolonBiodiversity)ทเกยวของโดยตรงกบสงมชวตทมการดดแปลงพนธกรรม (GMOs) โดยการมงเนนในระดบทเหมาะสมในเรองของความปลอดภยในการเคลอนยายขามพรมแดน การจดการและการใชสงมชวตดดแปลง พนธกรรมจากเทคโนโลยชวภาพสมยใหมซงอาจกอผลกระทบตอการอนรกษและใชประโยชนความหลากหลายทางชวภาพอยางยงยนอนสญญาวาดวยพนทชมน�า(RamsarConvention)กรอบอนสญญาสหประชาชาตวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (UNFCCC)อนสญญาวาดวยการอนรกษชนดพนธทอพยพยายถนของสตวปา (CMS)อนสญญาวาดวยการคมครองมรดกโลกทางวฒนธรรมและธรรมชาตอนสญญาวาดวยการคาระหวางประเทศซงชนดพนธสตวปาและพชปาทใกลสญพนธ (CITES) และอนสญญาวาดวย การอนรกษชนดพนธสตวปาทอพยพยายถน(BonnConvention)เปนตน

ประเทศไทยในฐานะประเทศภาคอนสญญาวาดวยความหลากหลายทางชวภาพจงไดมการด�าเนนการตามมตทประชมประเทศภาคในการด�าเนนการตามอนสญญาอนๆซงในความพยายามด�าเนนงานดานความหลากหลายทางชวภาพทผานมาถงแมวาประเทศไทยไดมนโยบายเกยวกบการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพโดยรวมคอนขางชดเจนตามมตคณะรฐมนตรแตในระดบหนวยงานและองคกรของรฐทเกยวของยงไมสามารถก�าหนดนโยบายทชดเจน รวมถงการประสานงานระหวางหนวยงานและองคกรตางๆ ทเกยวของยงไมมประสทธภาพเพยงพอเนองจากประเทศไทยมหนวยงานทด�าเนนการดานนมากมายและหลากหลาย ไดแก กระทรวงเกษตรและสหกรณ ซงมหนวยงานทด�าเนนการ ไดแก กรมประมง กรมวชาการเกษตรและกรมปศสตวกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไดแกกรมปาไมส�านกงาน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


นโยบายและแผนสงแวดลอม กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม ศนยวจยพนธวศวกรรมและเทคโนโลยชวภาพแหงชาตกระทรวงพาณชยและหนวยงานอนๆไดแกส�านกนายกรฐมนตรส�านกงานคณะกรรมการอดมศกษา สถาบนวจยจฬาภรณ สงกดกระทรวงศกษาธการ และศนยความหลากหลายทางชวภาพ รวมไปถงการขาดองคความรความเขาใจในเรองความหลากหลายทางชวภาพการขาดกจกรรมทจะท�าใหประชาชนทวไปไดเขาใจและเกดจตส�านกทดในการอนรกษและใชประโยชนความหลากหลายทางชวภาพอยางยงยน รวมไปถงกระแสโลกทใหความส�าคญกบความหลากหลายทางชวภาพไปในลกษณะทเปนเงอนไขส�าคญส�าหรบการคาระหวางประเทศ ท�าใหการจดการทรพยากรธรรมชาตอยางยงยนทเกยวของกบความหลากหลายทางชวภาพของประเทศไทยยงตองใชความพยายามและงบประมาณอกระดบหนงในการบรรลเปาหมายตามพนธสญญาตามขอตกลงระหวางประเทศ


แนวทางการจดการทรพยากรธรรมชาตดานใดทเกยวของกบการจดการภายในประเทศและดานใดทเกยวของกบความรวมมอระหวางประเทศท�าไมจงเปนเชนนน


การจดการทรพยากรธรรมชาตดานปาไมน�าบาดาลแรและพนทชายฝงจะเปนการจดการภายในประเทศ ส�าหรบการจดการทรพยากรธรรมชาตดานความหลากหลายทางชวภาพซงเกยวของกบการอนรกษพนธกรรมชนดพนธ ระบบนเวศพนทชมน�าถนทอยอาศยตามธรรมชาตและนอกถนทอยอาศยตามธรรมชาต การดดแปลงพนธกรรมหรอพนธวศวกรรม จะเปนการจดการโดยความรวมมอระหวางประเทศทงนเนองจากทรพยากรดานปาไมน�าบาดาลแรและพนทชายฝงเปนทรพยากรทมขอบเขตการปกครองหรอความเปนเจาของอยในประเทศไทยอยางชดเจน การใชทรพยากรเหลานไมสงผลกระทบโดยตรงตอสงแวดลอมและการใชทรพยากรนนในประเทศอน รฐบาลจงสามารถจดการได แตส�าหรบทรพยากรดานความหลากหลายทางชวภาพนน ขอบเขตการปกครองไมชดเจนและการใชทรพยากรเหลานเชน การสญพนธของสตวหรอพช หรอการสญเสยถนทอยอาศยตามธรรมชาต จะสงผลกระทบตอ สงแวดลอมและการใชทรพยากรในวงกวางตอประเทศตางๆ ดงนนการจดการจงตองอาศยความรวมมอระหวางประเทศ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



การบรหารจดการปองกนและแกไขปญหามลพษ

1. การบรหารจดการของเสยชมชนการบรหารจดการของเสยชมชนมการด�าเนนการไดหลายแนวทางส�าหรบประเทศไทยแนวทาง

หลกยงเปนแนวทางการสงการและควบคมและมการใชแนวทางแรงจงใจทางเศรษฐศาสตรดงตอไปน1.1 การจดเกบขนและก�าจดขยะมลฝอยโดยหนวยงานรฐในระดบทองถนองคกรปกครองสวน

ทองถน กรงเทพมหานคร และเมองพทยา เปนหนวยงานหลกในการจดการของเสยชมชนโดยมเพยง รอยละ 54 ขององคกรปกครองสวนทองถน (จ�านวน 4,179 แหงจากจ�านวนทงหมด 7,782 แหง) ในปพ.ศ.2556ทมการใหบรการเกบขนและน�าขยะมลฝอยไปก�าจดและมเพยง446แหงทมระบบการก�าจดทถกตองการก�าจดทไมถกตองคอการก�าจดขยะมลฝอยแบบเทกอง (opendump)การเผากลางแจง(open burning) หรอ การก�าจดโดยใชเตาเผาทไมมระบบก�าจดมลพษทางอากาศ ซงมองคกรปกครองสวนทองจ�านวน2,024แหงทใชวธการก�าจดทไมถกตอง

1.2 การใชแรงจงใจทางเศรษฐศาสตรในการสรางรายไดจากการใชประโยชนขยะมลฝอยชมชน การใชแรงจงใจทางเศรษฐศาสตรเพอสรางรายไดแกผทท�าใหเกดขยะมลฝอย เปนวธการจดการทเพอลดขยะมลฝอยทตองน�าไปก�าจด ซงในป พ.ศ. 2556 ปรมาณขยะมลฝอยชมชนทเกดขนทงหมด มจ�านวน26.774ลานตน/ปขยะมลฝอยชมชนทน�ากลบมาใชประโยชนมประมาณ5.152ลานตน/ปหรอรอยละ19ของปรมาณขยะมลฝอยทเกดขนทงหมด การใชประโยชนขยะมลฝอยชมชนทสรางรายได ม 3 ลกษณะคอ

(1)การคดแยกและการน�ากลบมาใชใหมหรอการรไซเคลวสดทใชแลวประเภทแกวกระดาษพลาสตก เหลก อะลมเนยม ยางรถ และอนๆ ผท�ากจกรรมน สามารถสรางรายไดผานการซอขายกบ รานรบซอของเกา ศนยวสดรไซเคลชมชน ธนาคารขยะ การเรยกคนบรรจภณฑจากผประกอบการ และการท�าสงประดษฐจากวสดรไซเคล ปรมาณขยะมลฝอยทมการคดแยกและน�ากลบมาใชใหม มจ�านวนประมาณ3.935ลานตน/ปหรอคดเปนรอยละ76ของปรมาณขยะมลฝอยทมการน�ากลบมาใชประโยชนทงหมด

(2) การท�าปยหมกอนทรย น�าหมกชวภาพ จากขยะอนทรยประเภทเศษอาหาร พช ผกผลไมตางๆส�าหรบการใชบ�ารงดนเพอการเกษตรการผลตกาซชวภาพจากขยะอนทรยเพอทดแทนพลงงานเชอเพลง การใชประโยชนจากขยะอนทรยในการท�าปย สามารถสรางรายไดแกผท�ากจกรรมน หรอการผลตกาซชวภาพ กสามารถลดตนทนคาใชจายในการประกอบกจกรรมทางการเกษตรหรอคาพลงงานในครวเรอนได ขยะมลฝอยทมการน�าไปใชประโยชนโดยวธการน มประมาณ 1.114 ลานตน/ป คดเปน รอยละ22ของปรมาณขยะมลฝอยทน�ากลบไปใชประโยชน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


(3) การแปรรปขยะมลฝอยใหเปนพลงงาน โดยการน�ามลฝอยมาผานกระบวนการแปรรปใหเกดประโยชนในดานการผลตเปนพลงงานไฟฟาหรอเชอเพลงทดแทนในรปของแทงเชอเพลงขยะ(ReuseDerived Fuel: RDF) เปนอกวธการหนงในการสรางรายไดแกผท�ากจกรรม โดยปรมาณขยะมลฝอย ทน�ามาใชประโยชนโดยวธการน มจ�านวนประมาณ 0.103 ลานตน/ป หรอรอยละ 1.2 ของขยะมลฝอย ทน�ามาใชประโยชนทงหมด

ส�าหรบประเทศไทยการมหนวยงานรฐเพยงรอยละ54ทใหบรการเกบขนและน�าขยะมลฝอยไปก�าจดและมเพยงรอยละ5ทมระบบการก�าจดทถกตองรวมทงมเพยงรอยละ19ของปรมาณขยะมลฝอยทงหมดของประเทศทมการน�ากลบมาใชประโยชนสรางรายไดใหกบผท�ากจกรรมการบรหารจดการขยะมลฝอยชมชนจงเปนประเดนปญหาส�าคญทจะตองมการปรบปรงเพอใหมการก�าจดอยางถกตองและมการน�าใชประโยชนขยะมลฝอยใหมากกวาทเปนอย

1.3 การใชแรงจงใจทางเศรษฐศาสตรในการสรางรายไดหรอประหยดตนทนจากการใชวสด

รไซเคลในภาคอตสาหกรรม วธการนเกยวของกบการน�าของเสย (Waste) ทเปนวสดทใชเปนปจจยในการผลตของภาคอตสาหกรรมเชนโรงงานผลตกระปองอะลมเนยมมของเสยประเภทเศษแผนอะลมเนยมทเกดจากการตดขนรปกระปอง หรอโรงงานผลตถวยกระดาษ มของเสยทเปนเศษแผนกระดาษจากการตดขนรปถวย เปนตน การน�าของเสยจากเศษวสดมาใชใหมโดยการรไซเคล ท�าใหโรงงานผลตสามารถประหยดตนทนการผลตไดซงการใชประโยชนจากของเสยในการผลตของผผลตสนคานนมหลายวธเชนการรไซเคลวสดภายในโรงงาน หรอวธการทเรยกวา การจดการของเสยใหเปนศนย (Zero waste management)หรอการแลกเปลยนของเสยระหวางโรงงานผลต(Wasteexchange)หรอการซอขายขยะมลฝอยทมการคดแยกแลวจากชมชนโดยโรงงานผลต

ส�าหรบประเทศไทยในปพ.ศ.2556มการใชประโยชนวสดรไซเคลในภาคอตสาหกรรมประมาณ8.44ลานตน/ปจากปรมาณของเสยทงหมด12.84ลานตนตอปหรอรอยละ65.7ซงเปนการใชประโยชนโดยวธการแลกเปลยนของเสย(wasteexchange)4.51ลานตนตอป(รอยละ53.4)และการซอขายวสดรไซเคลในชมชน3.94ลานตน(รอยละ46.6)

2. การบรหารจดการของเสยอนตรายของเสยอนตรายมทงทเกดจากชมชนอตสาหกรรมและของเสยทเปนมลฝอยตดเชอการบรหาร

จดการของเสยอนตรายเหลา จงเปนการบรหารจดการในแนวทางการสงการและควบคม โดยวธการ ดงตอไปน

(1)การควบคมการน�าสงปฏกล ของเสยอนตราย หรอวสดทไมใชแลวออกนอกบรเวณโรงงานโดยกรมโรงงานอตสาหกรรม

(2)การก�าหนดมาตรฐานดานการก�าจดของเสยของสถานพยาบาล และการควบคมการขนสงมลฝอยตดเชอ โดยการออกกฎกระทรวงสาธารณสขวาดวยการก�าจดมลฝอยตดเชอ การจดตงระบบการรบรองมาตรฐานการประเมนและรบรองคณภาพโรงพยาบาลและระบบการก�ากบการขนสงมลฝอยตดเชอ(infectiouswastemanifestsystem)

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


(3)การควบคมก�ากบดแลการบ�าบด/ก�าจดของเสยอตสาหกรรม (กากอตสาหกรรม) ของผใหบรการก�าจดกากอตสาหกรรมภาคเอกชน

(4)การสงเสรมการยายโรงงานอตสาหกรรมประเภททมปญหามลพษในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑลใหไปตงในพนททก�าหนดรวมทงท�าการจดตงนคมอตสาหกรรมและเขตอตสาหกรรมขนเพอสะดวกตอการควบคมมลพษ

(5)มาตรการปองกนมลพษโดยการลดมลพษณแหลงก�าเนดไดแกการสงเสรมการใชเทคโนโลยสะอาดหรอการผลตทสะอาดและน�าของเสยไปใชใหเกดประโยชนซงท�าใหเกดประโยชนแกทงผประกอบการและประชาชนในบรเวณขางเคยงโครงการการผลตทสะอาดเพอประสทธภาพอตสาหกรรม(CleanerProductionforIndustrialEfficiency)เปนโครงการแรกทเกดขนในจงหวดสมทรปราการ

3. การบรหารจดการสารอนตรายสารอนตราย ประกอบไปดวย สารเคมอนทรยและอนนทรยทใชในภาคอตสาหกรรมและภาค

เกษตรกรรม สารเหลานสามารถปนเปอนเขาไปในสงแวดลอมและกอเกดอนตรายตอคณภาพสงแวดลอมและสขภาพของมนษยอยางรายแรงการจดการจงเปนการใชแนวทางการควบคมและสงการตามพระราช-บญญตวตถอนตรายพ.ศ.2535 (แกไขเพมเตมปพ.ศ.2551)ซงเปนการควบคมการผลตการน�าเขาการสงออกการจ�าหนายและการครอบครองวตถอนตรายทกฎหมายดงกลาวไดก�าหนดไว

4. การบรหารจดการมลพษทางน�าการบรหารจดการมลพษทางน�าเปนการจดการโดยแนวทางการสงการและควบคมซงกระทรวง

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมรวมกบหนวยงานทเกยวของทงสวนกลาง สวนทองถน และองคกรประชาชน รบผดชอบในการบรหารจดการ ซงแนวทางการสงการและควบคม เกยวของกบวธการ ดงตอไปน

(1)การจดท�าแผนปฏบตการปองกนและแกไขพนทลมน�าจากตนน�าจนถงปากแมน�า(2)การจดท�าแผนปฏบตการฟนฟคณภาพน�าในแหลงน�าทมความส�าคญทวประเทศ(3)การควบคมมลพษจากแหลงก�าเนดประเภทตางๆไดแกชมชนอตสาหกรรมและเกษตรกรรม

เพอลดของเสยทระบายลงสแหลงน�า ไดแก การจดการน�าเสยจากบอเพาะเลยงกงทวประเทศ การหามเลยงกงกลาด�าในพนทน�าจดการกอสรางระบบบ�าบดน�าเสยจากฟารมสกรเพอแกไขปญหาน�าเสยของแมน�าบางปะกงและแมน�าทาจน

(4)การกอสรางระบบบ�าบดน�าเสยรวมในเขตเทศบาลทวประเทศจ�านวนมากกวา86แหง(5)การก�าหนดมาตรฐานคณภาพน�าผวดน การตดตามตรวจสอบและเฝาระวงคณภาพน�าเปน

ประจ�าเพอใหไดขอมลในการปองกนและแกไขปญหาและเผยแพรแกสาธารณชน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


(6)การมสวนรวมของผแทนชมชนประชาคมและองคกรปกครองสวนทองถนในการปองกนและแกไขปญหาในพนทเชนการตดตามตรวจสอบและเฝาระวงคณภาพน�าของแมน�ากวงในจงหวดล�าพนและลมน�าทาจน

(7)การรณรงคและประชาสมพนธใหประชาชนไดรบความรและเกดจตส�านกเกยวกบการปองกนและแกไขปญหามลพษทางน�าเชนการอบรมและสมมนาเพอใหเกดความรและความเขาใจทถกตองการเผยแพรประชาสมพนธและใหความรแกประชาชนโดยผานทางสอตางๆ

(8) การพฒนาเทคโนโลยทใชเปนเครองมอในการวางแผนจดการคณภาพน�า ไดแก ระบบฐานขอมลคณภาพน�า ระบบสารสนเทศภมศาสตร และการใชแบบจ�าลองทางคณตศาสตรในการประเมนและท�านายคณภาพน�า

ส�าหรบแนวทางการใชเครองมอทางเศรษฐศาสตรในการบรหารจดการน�าเสยนน ประเทศไทยมการจดเกบคาบรการบ�าบดน�าเสยโดยหนวยงานทองถนทมระบบบ�าบดน�าเสยและไดด�าเนนการจดเกบคาบรการแลว4แหงไดแกเมองพทยาเทศบาลต�าบลแสนสขจงหวดชลบรเทศบาลนครหาดใหญจงหวดสงขลาและเทศบาลต�าบลปาตองจงหวดภเกต

5. การบรหารจดการมลพษทางอากาศการบรหารจดการเพอแกไขปญหามลพษทางอากาศกเปนแนวทางการสงการและควบคมเหมอน

การบรหารจดการมลพษดานอนๆโดยมวธการตางๆดงน(1)การก�าหนดมาตรฐานคณภาพอากาศ(2)การตรวจวดคณภาพอากาศโดยกรมควบคมมลพษ(3)การตรวจวดคณภาพอากาศและเสยงโครงการระบบขนสงมวลชนกรงเทพมหานคร (BTS)

โดยกองควบคมและจดการคณภาพสงแวดลอมกรงเทพมหานคร(4)โครงการสาธตการตดตงและใชงานเครองยนตดเซลขนาดใหญปรมาณมลพษต�ากบรถโดยสาร

ประจ�าทาง(ERROII)ซงเปนโครงการความรวมมอระหวางประเทศสหรฐอเมรกาและประเทศไทยโดยองคกรเพอการพฒนาระหวางประเทศสหรฐอเมรกา(USAID)และกรมควบคมมลพษ

6. การบรหารจดการมลพษทางเสยงแนวทางการสงการและควบคมยงเปนแนวทางหลกในการบรหารจดการมลพษทางเสยงโดยกรม

ควบคมมลพษเปนหนวยงานรบผดชอบหลกโดยมวธการดงตอไปน(1)การก�าหนดนโยบายและแผนจดการมลพษทางเสยงและความสนสะเทอน(2)การก�าหนดและปรบปรงคามาตรฐานระดบเสยง เชนมาตรฐานระดบเสยงของเครองจกรใน

โรงงานมาตรฐานระดบเสยงจากรถจกรยานยนตทมผลตอสขภาพการไดยนของประชาชนและมาตรฐานความสนสะเทอนทมผลตอโครงสราง เพอควบคมกจกรรมทอาจสงผลกระทบตอโครงสรางของอาคารพาณชยกรรมและอตสาหกรรมอาคารทพกอาศยและโบราณสถานเปนตน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


(3)การสงเสรมการใชเทคโนโลยตางๆส�าหรบการลดมลพษทางเสยงและความสนสะเทอน(4)การสรางกลไกใหประชาชนมสวนรวมในการลดมลพษทางเสยงและความสนสะเทอน


ประเทศไทยมการจดการมลพษทครอบคลมมลพษประเภทใดและใชแนวทางการจดการแบบใด


การจดการมลพษของประเทศไทยเปนการจดการดานของเสยหรอขยะมลฝอยชมชน ของเสยอนตรายและสารอนตรายมลพษทางน�ามลพษทางอากาศและมลพษทางเสยงแนวทางการจดการสวนใหญเปนการจดการทรฐบาลสงการและควบคมโดยการก�าหนดเปนกฎหมายแผนปฏบตการมาตรฐานน�าเสยมาตรฐานการปลอยควนมาตรฐานเสยงการหามปฏบตกจกรรมทกอใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอมการลงทนดานการก�าจดของเสยชมชน สารอนตรายและของเสยอนตราย หรอดานการบ�าบดน�าเสย รวมทง การควบคมการผลตการน�าเขาสงออกการจ�าหนายและการครอบครองวตถอนตรายเปนตน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


บรรณานกรม

กรมทรพยากรธรณ. (2541ก). พนทกนเขตศกยภาพแรตะกวในพนทเตรยมประกาศอทยานแหงชาตล�าคลองงจงหวดกาญจนบรเสนอตอกรมปาไมธนวาคม.

.(2544ข).สรปปญหาโรงแตงแรตะกวคลตและตะกวตกคางล�าหวยคลตกองสงแวดลอมทรพยากรธรณเอกสารเผยแพร.

กรมควบคมมลพษ.(2544).ล�าดบเหตการณและผลการด�าเนนงานฟนฟล�าหวยคลต.เอกสารอดส�าเนา. . (2557). รายงานสถานการณมลพษของประเทศไทย ป 2556. กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอม.กระทรวงสาธารณสข.(2544ก).“การตดตามผลกระทบตอสขภาพของประชาชนในหมบานคลตลางจ.กาญจนบร

จากสารตะกวทปนเปอนในสงแวดลอมป2543”ส�านกอนามยสงแวดลอมกรมอนามยเอกสารส�าเนา. . (2544ข). “ความกาวหนาการด�าเนนการแกไขปญหาผลกระทบตอสขภาพของประชาชนทไดรบ

สารตะกวในบรเวณหมบานคลตลาง”ส�านกอนามยสงแวดลอมกรมอนามยเอกสารอดส�าเนา.ส�านกงานนโยบายและสงแวดลอม. (2545). รายงานสถานการณคณภาพสงแวดลอม พ.ศ. 2544. กระทรวง

วทยาศาสตรเทคโนโลยและสงแวดลอม.กรงเทพฯ.ส�านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม.(2556).รายงานสถานการณคณภาพสงแวดลอม

พ.ศ. 2555. กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม.กรงเทพฯ.ส�านกประเมนผลและเผยแพรการพฒนา. (2556). ววฒนาการของการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของไทย.

ส�านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตธนวาคม.Kahn, J.R. (1998).The Economic Approach to Environmental and Natural Resources. Second

Edition.NewYork:TheDrydenPress.ThailandDevelopmentResearchInstitute(TDRI).(2000).The State of Environment in Thailand:

A Decade of Change.EditedbyMingsarnKaosa-ard,PornpenWijukprasert.Bangkokhttp://www.onep.go.th/library/index.php?option=com_content&view=article&id=64:-ramsar-con-

vention-on-wetlands-&catid=26:2012-04-02-06-57-22&Itemid=34https://www.google.co.th/search?q=%E0%B8%9B%E0%B8%B1%E0%B8%8D%E0%B8%AB%E0%B8

%B2%E0%B8%A1%E0%B8%A5%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B8%A9+%E0%B8%AB%E0%B9%89%E0%B8%A7%E0%B8%A2%E0%B8%84%E0%B8%A5%E0%B8%B4%E0%B8%95%E0%B8%B5%E0%B9%89&sa=N&espv=2&biw=1366&bih=667&tbm=isch&tbo=u&source=univ&ved=0ahUKEwjFnaukoZjKAhWHBo4KHTdiDLY4ChCwBAgw#imgrc=-1kdb8ffdXBVmM%3A

หน่วยที่ 13 ประเทศไทยกับประเด็น ... ·...

Documents

Transcript of หน่วยที่ 13 ประเทศไทยกับประเด็น ... ·...