อสระแหงจต

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:411

อสระแหงจต 2

ชอหนงสอ อสระแหงจต เลม ๑พระธรรมธรวระนนท วรนนโทชด ทางสวางของชวต

ISBN : 978-974-09-4552-9

ภาพวาดโดย ด.ญ พมพมาดา ปทมเจรญวฒนา (นำใส) อาย ๑๑ ขวบHarrow International School (Y.6)

ด.ช ธธช คชชาพงษ (Tee) อาย ๑๐ ขวบRamkhamhaeng University Demonstration School (G.4)

กญญารตน สวรรณปกษา, วชา นนทแกว, ครบญชา ยงหน

ราคา ๒๔๙ บาท

พมพครงท ๑ ตลาคม ๒๕๕๐

จดพมพโดย โครงการพมพหนงสอธรรมะวดปาเจรญราชธรรมาราม๑๒/๑๙ คลอง ๑๑ ต.บงทองหลาง อ.ลำลกกา จ.ปทมธานโทร.๐-๒๙๙๕-๒๑๑๒ แฟกซ ๐-๒๙๙๕-๒๔๗๗ หรอ๐๘๖-๕๓๔-๘๒๗๓

รายไดจากการจำหนายหนงสอเพอซอทดนถวายวดปาเจรญราชธรรมาราม

สนใจปฏบตธรรมเปนรายบคคลและหมคณะ หรอ ผมจตศรทธาทานใดสนใจสง

หนงสอเลมนจำนวนมากในราคาพเศษเพอแจกเปนธรรมทานหรอรวมบรจาคปจจย

สมทบทนในโครงการพมพหนงสอธรรมะ สอบถามรายละเอยดเพมเตมไดทวด

หนงสอเลมนพมพดวยกระดาษถนอมสายตา (green-read)

พมพท หอรตนชยการพมพ๓๓/๒๘ ซอยเพชรบร ๕ เขตราชเทว กรงเทพฯ ๑๐๔๐๐โทร ๐ ๒๒๑๕ ๙๖๘๑-๓, ๐ ๒๒๑๖ ๙๔๖๔ โทรสาร ๐ ๒๒๑๖ ๙๔๖๕

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:412

อสระแหงจต3

อสระแหงจตพระธรรมธรวระนนท วรนนโท

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:413

อสระแหงจต 4

คำนำ“อสระแหงจต” เปนหนงสอเลมท ๑ ในชดทางสวางของ

ชวต ทเรยบเรยงจากการถอดเทปธรรมบรรยายของพระอาจารยวระนนท วรนนโท ในครงทไปสอนการปฏบตวปสสนากรรมฐานทยวพทธกสมาคมแหงประเทศไทย เมอวนท ๘ธนวาคม ๒๕๔๘ ซงผเรยบเรยงไดมโอกาสฟงพระธรรมเทศนาและการตอบปญหาสภาวธรรมของผปฏบตในครงน จงเกดความศรทธาและเปนแรงบนดาลใจทจะถายทอดธรรมะของพระพทธองค ใหผปฏบตธรรมผอนไดมโอกาสสมผสธรรมะอนลกซงนบาง เพราะบางครงผปฏบตธรรมเกดปญหาสภาวะอารมณและขอของใจในการปฏบต อกทงยงตามหาพระวปสสนาจารยทตรวจสอบอารมณการปฏบตไดยาก หนงสอเลมนนาจะมคำตอบใหนกปฏบตธรรมไมมากกนอย ซง “อสระแหงจต” เลมท ๑ แบงเปน ๒ ภาค ดงน

ภาคหนง เปนธรรมบรรยายในหวขอธรรมทเกยวของกบการปฏบตวปสสนากรรมฐานตามแนวสตปฏฐาน ๔ เรมตงแตบทท ๑-๔ ซงผปฏบตสามารถนำวธการปฏบตไปเปนแนวทางในการปฏบต อนนำไปสความเปนอสระแหงจตได

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:414

อสระแหงจต5

ภาคสอง เปนการถาม-ตอบ ปญหาสภาวธรรมของผปฏบต เรมตงแตบทท ๔-๗ ประกอบดวยคำถามทเปนปญหาธรรมและสภาวธรรมของผปฏบตทเกดขนระหวางการปฏบตเรมจากคำถามทเปนปญหาของผปฏบตใหมและผปฏบตทปฏบตไดแลว ซงแตละคำถามเปนคำถามทนาสนใจและนำไปสการปฏบตไดจรงๆ ในการตอบปญหาธรรมและสภาวธรรมของผปฏบตนน พระอาจารยวระนนท วรนนโท ไดยกตวอยางนทานธรรมบท และนำอปมาอปไมยมาเปรยบเทยบ รวมทงประสบการณการเดนธดงคประกอบการตอบปญหานน โดยไดถายทอดเปนภาษางายๆ จงทำใหเกดความกระจางและเกดแสงสวางในธรรมแกผปฏบตธรรมไดเปนอยางด ซงในบางประเดนไดขยายความและเรยบเรยงใหมเพอใหเกดความเขาใจในธรรมมากยงขน

ดงนนหนงสอเลมนจงเหมาะสำหรบผปฏบตธรรมใหมและผปฏบตธรรมทปฏบตไดแลว ทกำลงคนหาคำตอบของชวตและลงมอปฏบตดวยตนเอง เพอนำไปสทางแหงความสขทแทจรง คอ ความสขของจตอสระ ทายสดนทานโปรดตดตามอาน“อสระแหงจต” เลม ๒ และหนงสอธรรมปฏบตชด ทางสวางของชวต เลมอนๆไดในเรวๆน

ผเรยบเรยงโครงการพมพหนงสอธรรมะวดปาเจรญราชธรรมาราม

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:415

อสระแหงจต 6

คำปรารภ“อสระแหงจต” ททานถออยในมอเลมน เปนคมอแนวทาง

ธรรมปฏบตไปสความเปนอสระแหงจต ซงนบวาทานเปนผมโอกาสดทจะไดเขาใจวธการปฏบตอยางละเอยดลกซง เพอทำใหจตมความสข จตทมความสข คอจตทปราศจากความหมนหมอง เมอจตไมมความหมนหมองแลว จตกจะมสขอนปราศจากทกข จตทปราศจากทกข นนคอจตทมนษยทกๆชวตในทกชาตทกศาสนาแสวงหามาโดยตลอด เพราะมนษยทกชวตลวนแตตองการความเปนอสรภาพ ความเปนอสระแหงจต นนแหละคอความสขอนแทจรง

ความสข จงเปนพลงภายในจต อนหาสงใดมาเปรยบเทยบไมได เพราะไมใชเปนวตถภายนอก แตเปนภาวะจตทมความสข ความเบา ทมองเขาไปภายในเหมอนไมมอะไรมาปดกนเลย ความเปนอสระแหงจตกเชนเดยวกน เมอจตมอสระแลว จตกมพลงอนสดใสอยขางในจต เปนลกษณะของจตทมความเบา อนหาสงใดมาเปรยบเทยบไมไดและไมมคำบรรยายใดๆทจะเขาถงได หรออาจจะกลาววาเปนภาวะจตลวนๆทไมมสงใดมาเจอปน

การทมจตอสระแลว จตกทำหนาทของจตไดอยางมประสทธภาพ มศกยภาพทเหนอมนษยธรรมดา นนคอจตทเขาถงแกนธรรม เมอจตเขาถงแกนธรรมแลว จตกไมมตวตน การทจตไมมตวตนแลวนน จตกไมมสงใดมาเกาะตดได ไมวาอารมณภายนอกหรอ

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:416

อสระแหงจต7

อารมณภายใน จตทเปนอยางนเรยกวาจตทเหนอด จตทเหนอชว จตทเหนอเหตผล ทมนษยจะหาคำจำกดความได ในลกษณะนเขาเรยกวาจตทพนโลกมนษย หรอ โคตรภญาณ คอตดขาดจากความเปนมนษยขนสการเปนอรยบคคล

อยางไรกตามหากทานผใดตองการอยากรวาทางทจะนำไปสความเปนอสระแหงจตเปนอยางไร ทานสามารถคนหาคำตอบและวธปฏบตนนไดในหนงสอธรรมปฏบตชด ทางสวางของชวต โดยทานสามารถนำไปปฏบตไดดวยตวเอง ซงทานพงเขาใจในเบองตนวาพลงจต พลงชวต อสระแหงจต คอสงทมนษยตองการและแสวงหามากวาพนป

ทายทสดนอาจกลาวโดยสรปวา พลงจต พลงชวต คอ ความสขทมอยภายใน แตคำนยามของคำวา อสระแหงจต คอ ความสขทมอยทงภายในและภายนอก เปนความสขทสดใส สดชน ความสขของจตอสระ เหมอนไมมสงใดมาขวางกน นนคอ สขจากอสรภาพแหงจตวญญาณ อยางแทจรงนนเอง

วรนนโทภกข

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:417

อสระแหงจต 8

สารบญคำนำ ๔

คำปรารภ ๖

⌦

บทท ๑ วธการปฏบตวปสสนากรรมฐานเบองตน ๑๗

สมถะและวปสสนาตองอาศยซงกนและกน ๑๘จตทองเทยวอยในคหา ๒๐หลกการนงภาวนาพองหนอ ยบหนอ ๒๑สตเปนเชอกผกจต ๒๒วธการกำหนดยน ๒๓การกำหนดยนหนอ ๕ ครง ๒๕วธการกำหนดนงภาวนา ๒๖กำหนดจตใหบรสทธกอนเจรญเมตตา ๒๘วธการกำหนดลก ๒๙วธการเดนจงกรม ๓๐

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:418

อสระแหงจต9

บทท ๒ สตปฏฐาน ๔ ๓๕

กายานปสสนาสตปฏฐาน ๓๖เวทนานปสสนาสตปฏฐาน ๓๙กรรมฐานเหมอนแวนสองใจ ๔๑วธการตอสกบเวทนา ๔๒เวทนา: ทำใหเหนตวบรรลธรรม ๔๓จตตานปสสนาสตปฏฐาน ๔๕ธมมานปสสนาสตปฏฐาน ๔๖จตนมนวลควรแกงานดใจ ๔๘

บทท ๓ นวรณธรรม ๕ ประการ ๕๑

กามฉนทะ : สภาวะแหงความตดใจ ๕๒พยาบาท : คดรายตอผอนคอรากเหงาของจต ๕๔

ทเปนอกศลมลเรอง ยกษณ : เวรยอมระงบดวยการไมจองเวร ๕๖

ถนมทธะ : จตใจหดห เซองซม ๕๙อทธจจกกกจจะ : จตฟงซาน รำคาญใจ ๖๐วจกจฉา : ความลงเลสงสย ๖๑กำหนดสตทรากเหงาของจต ๖๒เวทนา ๕ ๖๓สภาวะญาณเกดขนไดอยางไร ๖๔การแหวกมานนวรณธรรม ๖๕

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:419

อสระแหงจต 10

บทท ๔ การพฒนาสต ๖๗

สตเปนตวปกปองคมครองจต ๖๘การพจารณาพระไตรลกษณ: เกดขน ตงอย ดบไป ๖๘สภาวะนมตตดใจ ๗๑รปองอาศยนาม นามองอาศยรป ๗๒คณภาพของสต ๗๓เรองปลาสทองกปละ : ผลของการกลาวธรรมผดเพยน ๗๔

ศรทธา: คอจดเรมตนของการรแกนธรรม ๗๘เรอง นางมาคนธยา : การตงจตไวไมชอบ ๗๙

ประสบทกขในภายหลง

สภาวจตหลดพน: สคตยอมเปนทหวง ๘๑

บทท ๕ การถาม-ตอบ : ปญหาสภาวธรรมของผปฏบต ๑ ๘๗

“วธการปฏบตอยางไร จงจะเกดสมาธ” ๘๗

องคภาวนา : เปนบทนำสความสงบ ๙๖

ประสบการณการเดนธดงค : ทำไมสตวรมกนนำกลางบอ ๑๐๔

กรรมฐานแกกรรมได ๑๐๙ประสบการณการเดนธดงค : จตสงบ สยบงใหญ ๑๑๒

การแผเมตตา : อสรพษไมทำราย ๑๑๓

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4110

อสระแหงจต11

การเจรญสต : วชาหนนรก ๑๑๔

วญญาณชาวพทธ ๑๑๕

บทท ๖ การถาม-ตอบ : ปญหาสภาวธรรมของผปฏบต ๒ ๑๑๙

“กายกบจตสมพนธกนอยางไร” ๑๑๙เรอง พระตสสเถระ : จตทเขมแขงเปนจตทหลดพน๑๒๐การบำเพญทางจต : บำบดโรค ๑๒๓

เรอง พระภกษ : รกษาจตเพยงขอเดยว ๑๒๗

เรอง ทอนซงทลอยนำ : ตดเกาะแหงความด ๑๓๐

การสวดมนต : นำจตไปสความสงบ ๑๓๔

เรอง สภททปรพาชก : โลกธาตนไมวางเวนจากความเปนพทธะ ๑๓๖

สภาวจตใกลดบ : จตคนใกลตาย ๑๓๗

คตนมตกอนตาย : วธทางแหงความตาย ๑๓๘

บาปบญ : นำทางไปสภพหนา ๑๓๙

เรอง เศรษฐโตเทยยพราหมณ : ผตระหน ๑๓๙

และขวางบญผอน

ทำไมคนเราจงเกดมาแตกตางกน ๑๔๒

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4111

อสระแหงจต 12

บทท ๗ การถาม-ตอบ : ปญหาสภาวธรรมของผปฏบต ๓ ๑๕๐

“ภาวนาพองหนอ ยบหนอ เหมอนการบงคบลมเขา

ลมออก จะแกไขอยางไร” ๑๕๐

สมถะและวปสสนา : เกดทจตเดยวกน ๑๕๒

วปสสนา : รแลวปลอยวาง ๑๕๓

กรรมฐานรกษาโรคได ๑๕๘ทางสายตรง : สนพพาน ๑๖๐

ทางเลอกของการทำบญ ๑๖๒เรอง จฬปนถก : ผมปญญาทบ ๑๖๖

เรอง สามเณรผหยงร ๑๗๑สมาทานศลทำใหใจเราบรสทธ ๑๗๓ลมรสหวงแหงนพพานในขณะทมชวต ๑๗๕

บทสงทาย ๑๗๘

ภาคผนวก ๑๘๕

ประวตพระธรรมธรวระนนท วรนนโท ๑๘๕โครงการพมพหนงสอธรรมะ ๑๘๘

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4112

อสระแหงจต13

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4113

อสระแหงจต 14

⌦

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4114

อสระแหงจต15

๑.สตปฏฐานสตปฏฐานฐานนเปนทตง

ดำรงยงความระลกตรกเสมอมเผลอพลงพลาดไปใจละเมอมพรำเพอพรำกเลสเหตอบาย ขยบรบรตามดมน สารพนมนเกดหาย กำเนดจตดบกบความตาย สลายคลายสงสยใหปญญาสมาธสตตรงจงคงมนไรภยนตรายคลายปญหามารใดๆกหายหดหมดฤทธานวรณเกดสตมาฆาทนทจงพบเหนเชนทางสวางไสวสภาวธรรมนำไปในวถแหงพทธะมหากศลผลมรรคทางเอกนทนำไปใน

โดย...ธรรมบตร

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4115

อสระแหงจต 16

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4116

อสระแหงจต17

บทท ๑วธการปฏบตวปสสนากรรมฐานเบองตน

การทพวกเราทานทงหลายไดมโอกาสมาพบกนและเขามาปฏบตวปสสนากรรมฐานรวมกน เราเขามาประพฤตปฏบต เพอใหเกดความสงบทางจตและความสงบทางกาย ซงการปฏบตธรรมในหลกสตรนเปนการปฏบตธรรมแบบสตปฏฐาน ๔ แบบละเอยด บางคนอาจจะยงไมคนเคย กอนอนอาตมาขอชแจงรายละเอยดในเบองตนกอนทจะปฏบตในเรองการเดนจงกรมและการทำสมาธภาวนา จงเรมตนจากการอนเครองเลกๆนอยๆ เปนลำดบถงขยบขนไปสความละเอยดของอนทรยมากขนทละนดทละนด แตไมตองกงวลใจ

บางคนยงไมไดเรมสตารทเครองออกจากเสนชยกกลบบานไปกอนเสยแลว เพราะวาเขาเตรยมใจมานอย พอมาฟงคำชแจงจากเจาหนาท จงบอกวาผมทำไมไหว เพราะทำแลวมนเครยด ขอกลบบานกอนดกวา หากเขาเปนอยางนกนาเหนใจ เพราะสภาวจตนน ถาไมรจกมนจรงๆ มนกเปนนายขบเคลอนกายของเราออกจากสถานทปฏบตพอปฏบตไป นกปฏบตบอกวามญาณพเศษเกดขน มนเกดขนอยางไรนนคอการหอบเสอและหอบหมอนกลบบาน ซงญาณพเศษเปนเรองปกต

หากเราเขาใจเรองของจตแลว เราจะปฏบตแบบไหนหรออยางไรกได เพราะในหลกความจรง สภาวะการปฏบตธรรมนน การ

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4117

อสระแหงจต 18

บรรลธรรมเปนการบรรลธรรมทางจตใจ ซงวธการปฏบตธรรมตอง

มรปแบบ แตการบรรลธรรมไมมรปแบบ ตรงนตองทำความเขาใจใน

เบองตนเสยกอน เปรยบเหมอนกบกายและใจ กายกเปนรป ใจทไปร

กเปนนาม เขาเรยกวารรปนาม หากเขาใจหลายๆ อยาง เรากไมเครยด

และไมวตกกงวล แตสวนใหญมกจะวตกกงวลใจเกนไปกได

สมถะและวปสสนาตองอาศยซงกนและกนวธการปฏบตมหลายอยาง โดยปกตแลวในทกททกสำนก

ทกสภาวะ ทมการปฏบตธรรมตองมการอาศยกนทง ๒ อยาง คอสมถกรรมฐาน และ วปสสนากรรมฐาน เราตองเขาใจความหมายในเบองตนกลาวคอ สมถะหมายถง การฝกจตใหสงบเปนสมาธ วปสสนาหมายถง ความเหนแจงคอเหนตรงตอความเปนจรงของสภาวธรรมสวนวปสสนากรรมฐาน หมายถง อบายหรอวธททำใหเกดการเหนแจงโดยวธการปฏบตทง ๒ วธนตองอาศยซงกนและกน เหมอนรางกายกบจตใจอาศยซงกนและกนอย เพราะวาผปฏบตธรรมมใจสงบหรอจตสงบ โดยทเราเพงภาวนาอยทเดยวตรงนนคอสมถะ แตเมอเรามสต

ปญญาดรเหนอยตลอดตรงนนเปนวปสสนา งายๆ แคนเอง เพยงแต

ความเขาใจของเรานนไมถองแท พออารมณสมถะเกดขน รสกสบาย

ใจ กนงไดนาน แตพออารมณวปสสนาเกดปญญาใหพจารณา เรากลบ

ทนไมได เรยกวามนฟง เพราะเรารไมทนมน จงทำใหทรมาน กายเปน

ทกขเวทนาทงภายในและภายนอก

เราตองรวาการทมาภาวนาน เพอคนหาอะไร เรามาคนหา

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4118

อสระแหงจต19

พระพทธเจาองคจรง คอองคทอยภายใน การทเราเปนชาวพทธนนสวนใหญไมคอยเหนพระพทธเจาทอยภายในเทาไรนก เราเหนกนแตพระพทธเจาภายนอก ในคมภรตามหลกการปฏบตทางพระพทธศาสนาเรยกวาปรยต คอการศกษาเลาเรยนหลกการพระอภธรรมตางๆใหเขาใจ สวนการปฏบตคอวธการทดลองปฏบตดวยตวเอง ดวยการเขามาสมผส การลงมอกระทำใหเกดความชำนาญ เมอทำบอยๆ เรยกวาภาวนา การภาวนาบอยๆ เรยกวาเจรญ ถาเจรญบอยๆ เรยกวาสตมา อาตาป สมปชาโน กคอการทำบอยๆ จนสตขยบเขามาแกกลาขนมาจนเกดความชำนาญ เขาเรยกวาทำแลวมนเขาสมรรคผลนพพานไดงาย

ฉะนนการททานทงหลายไดมโอกาสเขามาตรงน เรามาแตเบองตน ถาจะกลาวเปนหลกของปรยต เพราะวาอารมณของสมถะและวปสสนามนแตกตางกน มนแยกกนนดเดยว สมถะมอารมณทง๔๐ ประการ ไลไปตงแตการพจารณา กสณ ๑๐ อสภะ ๑๐ อนสต ๑๐

อปปมญญา ๔ อาหาเรปฏกลสญญา ๑ จตธาตววฏฐาน ๑ อรป ๔

สงเหลานเราเรยกวาอาการของสภาวะอารมณทางสมถะ ขนอยกบใครชอบแบบไหน แตในทนมงเนนใหปฏบตแบบวปสสนาลวนๆ บางครงบางหลกสตรจะมปฏบตอยางละเอยดยบ แตหลกสตรนเครงหรอไม ผปฏบตอยาเครงเครยด ตองทำใหใจสบาย ทำใหกายสบาย อยตรงกลางๆ เพราะสงใดทมนเครง มนเครยด มนจะทนไมได ตรงนนเรยกวาทกขเกด ซงอารมณของวปสสนาม ๓๗ ประการ เรยกวา วปสสนาหากจะถามวาจะตองทำอยางไรบาง เรากไมตองทำอยางไรหรอก เพยง

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4119

อสระแหงจต 20

แตพจารณาดทกาย คอการเคลอนไหวของกาย เพยงแตพจารณาดจตคอการเคลอนไหวของจต การผสสะของจตวาชอบหรอชง ชอบหรอไมชอบ ตรงนเปนจดสำคญเปนบทพสจน และเปนขอสอบทจะกระทำกน

จตทองเทยวอยในคหาเมอเปนอยางนแลว เรากมาพสจนดวยวธการดงนคอ การเดน

การยน การนง การนอน เรยกวาอรยาบถ ถาหากอรยาบถยอย ยน เดนนง นอน กน ดม ทำ พด คด เหยยดแขนไป คแขนเขา เหยยดขาไป คขาเขา มองซาย แลขวา มองหนา มองหลง มองสง มองตำ มองใบไมมองดไฟ กระพรบตา อาปาก กรยาอาการเหลานมสตเปนทตง หากไมมสตเรยกวาใจลอย คอจตมนลอย ถามวามนลอยอยางไร จตมนไมลอยหรอก แตความรสกนกคดมนลอยไปทอน ความรสกมนแยกไปกอนทเราจะกำหนดไดทน พอสตกำหนดไมทน จตมนลอยออกจากกายไปพระพทธเจาตรสวา “สรรชวต จตต, เสยย ชวต จตต ” จตทองเทยวอยในคหา คหากคอถำ ถำนมชอง มประต มหนาตาง ซงโดยธรรมชาตม ๙ ชองบาง ๖ ชองบาง ๑๒ ชองบาง อนนคอถำ ถามวาใครสรางไวคำตอบคอธรรมชาตสรางไว ซงรางกายของเราเปรยบเสมอนคหาคอถำ จตของเราจะทองเทยว มนจะไปมองหนาตางบานโนนบาง บานน

บาง ประตตรงนบาง เพราะอะไร เพราะจตเปรยบเหมอนเดกหรอบาง

ครงทานวาจตของเราเปรยบเหมอนลง

ดงนนเราจะทำอยางไร จงใหลงมนเชอง ใหลงมนหยดนงได

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4120

อสระแหงจต21

ถาอยากใหลงมนหยดนง กตองมเชอกผกไว มเชอกผกคอไว วธการทจะทำใหจตหยดนง เราจะทำอยางไร เรากตองมองคภาวนา องคภาวนาในทนเราใชคำวา พองหนอ ยบหนอ มนพองตรงไหน พองตรงหว พองตรงคอ พองตรงทอง หรอพองตรงกน อนนคนทเคยปฏบตแลวจะเขาใจ

หลกการนงภาวนาพองหนอ ยบหนอในทนจะขอกลาวใหกบคนทไมเคยปฏบต ผปฏบตจะทำได

งายขน อาการพองใหดททอง ดทองตรงไหน หากใครไมรวาทองอยทไหน ใหดทสะดอ เปนวธการงายๆและชดเจน คอดทสะดอ วธการคอนงหลบตา นงตวตรงดลมหายใจเขาออกทสะดอ ตรงททองมนพองใหกำหนดในใจวาพอง...(กำหนดชาๆ) พอสดพองใหกำหนดคำวาหนอ...(กำหนดชาๆ) พออาการทองมนยบ ใหกำหนดภาวนายบหนอผปฏบตสงเกตแคนนกพอไมตองลากลมเขา ตามลมออก แตบางคนลากลมเขาลากลมออกแลวรสกเหนอย เวยนศรษะ วธปฏบตงายๆคอนงทำตวเปนหนกระบอก จตไปดททองพอง ดททองยบเทานนเองโดยไมตองไปเรงลม หรอถายงหาพองยบไมเจอ ใหลองหายใจเขาออกยาวๆกอนทจะเรมปฏบต โดยสงเกตวาจรงหรอไม เมอเวลาหายใจเขาทองพอง หายใจออกทองแฟบ ใหดอาการนนตามปกต เหมอนเราเปาลมเขาลกโปง รางกายของเรากเชนกน พอลมเขาไปมนกยอมพอง มนพองสวนไหน กคอสวนทสะดอหรอสวนทองนนเอง พอลมออกทองกแฟบ พอทองแฟบ ใหกำหนดวายบหนอ ไมใชกำหนดอยางอน เมอ

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4121

อสระแหงจต 22

ทองมนพอง ใหกำหนดพองหนอ และกำหนดยบหนอ เมอทองมนยบนคอหลกการงายๆ แคนเอง

ถาหากยงไมรตรงไหนมนพอง ตรงไหนมนยบกเอามอมาจบมาคลำดททองวา มนพองตรงไหน มนยบตรงไหน มนพองเปนอยางไร มนยบเปนอยางไร ใหลองเอามอมาจบด ถาหากจบนอกผาไมถกกเอามอไปจบในผา จบเนอหนงวาทองพองหรอยบตรงน เพอใหเหนชดเจน เมอเหนชดเจนแลว เราจะทำอยางไรตอไป เรากกำหนดพองหนอ ยบหนอ ดแครปพองยบ อาการพอง อาการยบเทานน นนคอการนงภาวนา

สต...เปนเชอกผกจตการนงภาวนานนวธการปฏบตงายๆ คอเมอเราจะภาวนา

อะไรกตาม เราตองมจดยนคอหลกมเชอกผก เชอกผกในทนคอสตเปน

เชอกผกดจต สงกระแสจตไปททองพอง ทองยบ โดยพยายามนงใหตวตรง ยดหลงเลกนอย ยกไหลขนนดหนอย แลวลองหายใจเขาลกๆยาวๆ ดวาทองพองหรอไม ถาทองพอง ใหรวาทองมนพอง พอหายใจออกดวาทองมนยบหรอไม กใหมนรวายบ คนทไมเคยปฏบตกลองทดสอบด คนทเคยปฏบตแลวกฟงไว เพอคนทไมเคยปฏบตเกดความเขาใจ เพราะสภาวะของแตละคนตางกนไป ขนอยกบการขยนกำหนดขยนภาวนา ขยนเดน หลายๆ บลลงก จนเกดความเคยชน เกดความชำนาญ เมอเกดความเคยชน เกดความชำนาญแลว กจะเรมมสมาธงายขน แตผปฏบตคนใดจะมสมาธงายหรอมสมาธไว จะตองจำไววาไม

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4122

อสระแหงจต23

ตองสนใจอารมณอนใดทงสน สนใจเพยงอาการทองพอง ทองยบกอนในเบองตน โดยขนแรกดททองพอง ทองยบ อยางเดยว ดใหเหนอาการทองพอง ทองยบเสยกอน

ถาเปรยบเทยบกบการขบรถ เมอจะขบรถ เราตองฝกขนนงรถเสยกอน โดยนงทาทถกตองหรอทาทถนดเสยกอน หลงจากนนกลองตดเครองยนต แตยงไมเขาเกยร เราลองทดสอบดวธการตดเครองยนตเปนอยางไร เมอเปนแลวกใหลองถอยหลง เดนหนาเสยกอน นคอการเปรยบเทยบใหเหนภาพชดเจน การดทองพอง ทองยบ กเชนกน ผปฏบตตองดใหเหนชดเจนเสยกอน เมอดทองพอง ทองยบแลว สภาวะทางสมาธกจะเกดขนงายและไว ทงนอยกบเราไมสนใจอารมณภายนอกหรออารมณอนๆ เลกๆนอยๆดวย เปนวธการททำใหสมาธเกดขนงาย แตถาสมาธเกดขนงาย มนจะเกดอนตรายไหม กตอบวาอนตราย คออนตรายตรงทขาดสต หากเผลอสต จะทำใหเกดอาการงวงนอนและหลบงาย ตรงนมนอยบนเสนยาแดง อยบนเหว บางทลมพดมา แลวรสกเยนสบาย เรยกวาหากเผลอสตเมอไรตกเหวทนท นนคองวงหลบ ลมสต ขาดสต ทกลาวมาเปนวธการทไดสมาธเกดงายและไวทสด ซงเปนวธการโดยตรงสำหรบผปฏบต

วธการกำหนดยนในขนเรมตนจะสาธตวธการปฏบต เพอใหผปฏบตทไมเคย

ทำจะไดรวธการวาทำอยางไร โดยเรมตงแตเบองตนกอน สาธตตงแตการเตรยมการปฏบต คอทายน ใหยนขาชดกน ขนอยกบการทรงตว

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4123

อสระแหงจต 24

พนฐานของแตละคน ยนใหเหมาะกบตวเอง เมอเหนเขายนขาหางกนกอยาไปทำตามเขา เขายนขาชดกนกอยาไปทำตามเขา เราตองยนใหพอเหมาะแกฐานของเรา ซงแตละคนฐานยนแตกตางกน โดยวธการกำหนดงายๆ คอเมอเตรยมตวเสรจแลวจะยกมอ กำหนดภาวนาในใจยก...หนอ... (กำหนดชาๆ วธปฏบตคอยกแขนขวาขนระดบไหล)

ไป...หนอ...(กำหนดชาๆ ยกแขนขวาลากไปดานหลง) วาง...หนอ(กำหนดชาๆ วางมอขวาไวทเอว) ยก...หนอ (กำหนดชาๆ ยกแขนซาย

ขนระดบไหล) ไป...หนอ...(กำหนดชา ๆยกแขนซายขนระดบไหล) วาง...หนอ...(กำหนดชาๆ วางมอซายทบซอนมอขวา และมอขวาจบขอ

มอซายหรอมอซายจบมอขวากได) นคอการจบมอ พอจำมอแลวกกำหนดจบหนอ

ขนตอนตอไปมาดการยกแขนสระดบไต ปอด โดยระหวางไต ปอด ถงนำด มาม สวนนของกายเปนสวนกลาง ในสวนตรงนทงหมดเปนอวยวะทเกาะตำแหนงกระดกสนหลง มนจะแนบแนนไปกบกระดกสนหลง หอยระโยงระยาง พอเรายกขนมาจะเปนการชวยใหระบบรางกายของเราดขน คนทเปนโรคไต บางทกหาย ไมใชหายจากโลก แตหายจากโรคไต การยนอยางนเพราะอะไร เพราะโดยธรรมชาตเรามกจะยนหอตว มนจะถกกดทบลงเหมอนกรรมฐาน กรรมฐานกดมนไว พอมนโผลขนมาเปนกรรม พอเรายนจบมอไว มนอยตรงระบบรางกาย สรระมนจะตรงทนท

ซงจะสงเกตไดวาพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช เมอเวลาพระองคทรงนงประทานปรญญาบตรหรอเวลาเสดจ

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4124

อสระแหงจต25

พระราชดำเนนดงพญาสหราช เมอเดนแลว ปอด ตบ หวใจ ทำงานสบฉด ทำงานไดครบสวน ฉะนนกรรมฐานจงมคณคามหาศาล ถาใครไดทำแลว เมอทำไดจรงๆ จะรกกรรมฐาน รกพระพทธเจา รกพระพทธศาสนามาก เพราะเปนสตรสำเรจททานคนหามาให เพยงแตเราอาปากเคยวกนเขาไปใหได มนกจะเปนประโยชน นนเปนวธการรกษา เราเรยกวาพทธโอสถ การยกมอขนมาระดบไหลนน อวยวะภายใน เชนไต ปอด ตบ มนจะอยในสวนนทงหมด

การกำหนดยนหนอ ๕ ครงวธการกำหนดยนคออะไร เราจะกำหนดยน ๕ ครง คอ

กำหนดยนรดภาพยน รปยน โดยกำหนดยนหนอ กำหนดทปลายผมตรงกลางกระหมอม ยนหนอ ลงฝาเทา เหมอนเราวางสมภาระทงลงไปหมด ตอไปพอกำหนดยนหนอ ตงแตฝาเทาถงศรษะหรอปลายผม เหมอนทงทงหมดออกไปเลย ไมใหอารมณเหลอซากไว มนหนกอยาเอาซากมนไว และกำหนดลงไปอก ยน...หนอ…ลงไปขางลาง ทงไมใหอารมณหรอความรสกเหลอซากไมใหมนเกาะเรา แตทกวนนอารมณมนเกาะอย เมอกำหนดยน...หนอ...อารมณมนเกาะตามสวนตางๆของรางกาย ดงนนจงตองทงทงหมดเหมอนเราทงของออกจากกาย พระพทธเจาตรสวา “ขนธทง ๕ เปนของหนกเนอ” คำวาเนอภาษาเราเรยกวา หนอ ตงแตเบองตนแลว ขนธทง ๕ เปนของหนกหนอแตเราวาขนธทง ๕ เปนของหนกน ฐานตรงนใหกำหนดภาวนา ยนหนอ ๕ ครง เราจะหลบตาไดไหม ตอบวาได โดยกำหนดยนหนอ ลง

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4125

อสระแหงจต 26

ขางลาง กำหนดยน...หนอ ๕ ครง ทำใหเปนเสนตรง กำหนดเปนเสนตรงจากศรษะผานสะดอลงฝาเทาไป กำหนดจากฝาเทาขนไปศรษะกำหนดขนลงสลบไปมา เรยกวา อนโลมปฏโลม เปนการกำหนดภาวนา

ขนตอไปใหผปฏบตยนในทาเตรยม ใหยนนอกอาสนะ ผปฏบตคนไหนยนไมไหว ใหคอยๆยน สวนผปฏบตคนใดทอายมากใหยนอยขางๆเสา เพราะปองกนทานหนามด จะหกลมลงได วธการกำหนดทาเตรยมโดยกำหนดจตทมอขวา กำหนดยก...หนอ (วธปฏบตคอยกแขนขวาขนระดบไหล) กำหนดไป...หนอ…(ยกแขนขวา

ลากไปดานหลง) กำหนดวาง...หนอ...(วางมอขวาไวทเอว) กำหนดยก...หนอ...กำหนดจตทแขนซาย (ยกแขนซายขนระดบไหล) กำหนดไป...หนอ...(ยกแขนซายขนระดบไหล) กำหนดวาง...หนอ...(วางมอซายทบซอนมอขวา และมอขวาจบขอมอซายหรอวางมอขวาทบซอน

มอซายกได) แลวกำหนดยนหนอ ๕ ครง พอกำหนดยนแลวมนจะมอย ๒ อยาง คอเมอเราจะนงและจะเดน ขอแนะนำวธการนงกอน

วธการกำหนดนงภาวนาพอเราจะนง ใหกำหนดกาวหนอครงกาว แลวกำหนดนง บาง

ทกำหนดนงหนอ บางทกำหนดยอหนอ วธปฏบตงายๆ คอเราตองเอามอออกกอน โดยกำหนดปลอยหนอๆ ปลอยมอออกกอนใหชาๆกำหนดปลอยหนอๆ อยางชาๆ เมอสาธตใหดแลว ใหนำวธการไปปฏบตเอง ขนตอนตอไปคอจะนง ใหกาวขาครงกาว คราวนกำหนด

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4126

อสระแหงจต27

ยอหนอ ยอ...หนอ ยอ...หนอ (ยอตวลงมา) ถก...หนอ ถก...หนอ (เขาแตะพน) พอกำหนดถกหนอเสรจแลว กเอามอทาวกบพน กำหนดทาว...หนอ เอาขาไขวกนในทาเตรยมนง โดยใหขาซายอยบนขาขวาและกำหนดไขว...หนอ ไขว...หนอ แลวกำหนดนง...หนอ นง...หนอขยบ...หนอ ขยบ...หนอ ขยบ...หนอ (ขยบทานงอยในทานงสมาธ)

แลวกำหนดนง...หนอ นคอวธนงเมอกำหนดนงเสรจแลว มอของเราขยบใหเขาทใหไดทกสวน

นงใหมนตวตรง นงใหมนไดจงหวะของเรา เมอนงเสรจแลวใหเอามอวางไวบนขาทงสองขาง กำหนดยก...หนอ (กำหนดจตทมอซายแลวยกมอซายขนตงฉากระดบอก) หงาย...หนอ (พลกฝามอหงายขน)

ลง...หนอ ลง...หนอ ลง...หนอ ลง...หนอ ๕ ครง ๕ หนอ และกำหนดจตทมอขวา ทำเชนเดยวกนแตถาหากอรยาบถขนสงไป ลงหนอลงหนอ กขณะแลวแตจต กำหนดพรอมกบจงหวะหายใจได นนคออรยาบถทอกฤษฏขนไปอก เรากกำหนดทมอแลวกยกมา ยกมอซายกอน จะสาธตใหดดงนคอ กำหนดยก...หนอ มา...หนอ หงาย...หนอลง...หนอ ลง...หนอ ลง...หนอ วาง...หนอ กำหนดจตไปทมอขวากำหนดยก...หนอ มา...หนอ หงาย...หนอ ลง...หนอ ลง...หนอลง...หนอ วาง...หนอ โดยวาง มอขวาทบมอซาย

การกำหนดวางนใหหวแมมอจดกนไว เพอเปนการเตอนสตและตรวจสอบตนเอง หากนงแลวเผลอสตจนหลบ หวแมมอจะแยกออกจากกนทนท ไมวาจะนงแบบไหน นงกชวโมง มอตองอยในลกษณะเดม เหมอนกบครงแรกกบครงสดทายทออกจากสมาธ นเปน

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4127

อสระแหงจต 28

การตรวจสอบเชคดวา เราเผลอสตหรอขาดสตหรอไม โดยอาศยหวแมมอจดกนไว ชดกนไวเปนธรรมชาตงายๆ เพราะระบบรางกายมระบบประจไฟฟาอยในตว จะมอานภาพอยในตว เปนการถายเท ธาตดน นำ ลม ไฟ ธาตตางๆทง ๔ จะหมนเวยนในรางกายทงหมด การถายเทจะชวยระบบสบฉดโลหตไดด

กำหนดจตใหบรสทธกอนเจรญเมตตาหลงจากนงสมาธภาวนาเสรจแลว ขอแนะนำเพมเตมในเรอง

การเจรญเมตตาอยางงายๆ โดยใหมสตรตวทวพรอม ดวยการกำหนดจตมาทมอขวา ยกมอขวา เคลอนมอขวา กำหนดยก...หนอ ไป...หนอไป...หนอ ไป...หนอ ไป...หนอ ควำ...หนอ (ควำมอวางบนหวเขา)วาง...หนอ หลงจากนนกำหนดจตไปทมอซาย กำหนดยก...หนอไป...หนอ ไป...หนอ ไป...หนอ ไป...หนอ ควำ...หนอ (ควำมอวางไวทเขา) วาง...หนอ

วธการเจรญเมตตา ดวยการกำหนดดทตนจต ใหรวมจตไวทหวใจเมอรวมจตแลวทำจตใจใหเยอกเยนบรสทธ ไมมเรองใดๆ ทงสนอยในหวใจ เรากแผเมตตาใหบดามารดา ครบาอาจารย ใหลกใหหลานใหญาต เพอน หากแผเมตตาใหกษตรย บดามารดา ครบาอาจารย ใหหงายมอขนวางไวบนเขากอนแผเมตตา โดยตองกำหนดจตใหบรสทธและนอมจตนกถงใบหนาของเขาคนนน แตกอนทจะนอมจตนกถงใบหนานน เราตองทำจตใจใหเยนสะอาดบรสทธ แลวเราคอยแผเมตตาจตนกถงใบหนาของเขา “ขอใหสรรพสตวทงหลาย เปนสขเปนสขเถด

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4128

อสระแหงจต29

อยาไดเบยดเบยนซงกนและกนเลย” เปนกระแสจตสงไป เหมอนปลอยนำไหลตามสายยางออกไป

ภาวะกระแสจตกเชนเดยวกน เมอเราสงกระแสจตไปใหเขาเราตองกำหนดจตใหเหนใบหนาของเขาใหชดเจน เราจะยงแผเมตตาไดมาก ใครทำจตใจสงบและเบาสบาย ไมมอะไรขนเคองหมองใจ ยงแผเมตตาไดงายมากขน อนนเปนการแผเมตตาแบบธรรมชาตทวไปเปนพนฐานการแผเมตตาพรหมปญญา เมตตาพรหมวหาร ถามโอกาสจะแนะนำอกคราวหนาตอไป

วธการกำหนดลกวธการลกคอหลงจากเรานงบลลงก ๑ เสรจ ถามวาจะนง

บลลงกละเทาไร บลลงกละกชวโมง ถาเปนคนทเคยปฏบตมาแลวขอแนะนำใหบลลงกละ ๑ ชวโมงกอน บลลงกท ๒ นง ๑ ชวโมงบลลงกท ๓ นง ๑ ๑/๒ ชวโมง ถาเคยผานบลลงก ๔ ขยบไปตามขนตอน ผปฏบตไมตองหนกใจวาฉนจะตองตายแลว สวนผปฏบตใหมอาจจะถามวาฉนจะทำไดหรอเปลา เราไมตองคดอยางนน เราตองนงบลลงกแรก ๓๐ นาทงายๆ ใหไดกอน พอนงเสรจใหออกมาจากบลลงกเหมอนขนตอนทไดกลาวไปแลวขางตน พอกำหนดเสรจ เราตองมสตอยเสมอเวลากำหนด เพราะเปนการฝกพนฐานของสตปฏฐาน ซงขนตอนนยงไมละเอยดลกเทาไรนก ยงคงเปนกลางๆอย

พอจะออกจากกรรมฐาน ใหเอามอจบสวนทมอาการชาเมอมอาการชา เราจะเอามอจบตรงไหนดละ วธการคอเรมจากใหเอามอลบ

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4129

อสระแหงจต 30

สวนทมนชาแลวใหจบนวดวาเรากระดกนวไดหรอไม ถากระดกไมไดหรอยงมอาการปวดอย ใหเอามอไปจบเบาๆ แตตองมสต หากตะครวกนจะจบตรงนไมได ใหขยบทปลายนวเทา เพราะสวนประสาททงหมดอยทนวเทา จบเทาขยบ ยกหนอ ไปหนอ วางหนอ แลวคอยดวายนไดหรอไม เราจะรดวยตนเอง แลวคอยขยบหนอ ขยบหนอ การขยบนทำอยางไร นนคอผปฏบตกรรมฐานตองทำตนเปนคนแก โดยกำหนดทาว...หนอ(มอทงสองขางทาวกบพน) ขามนอยอยางน(แยกขาออก) ออก...หนอ ขยบ...หนอ ออก...หนอ มนอยทาน กำหนดขน...หนอ ขน...หนอ งายหรอไม ใหทำตามขนตอนเชนน ขอใหลองปฏบตด พอทำเสรจแลว หากจะเปลยนบลลงก เราเอามอจบแลวมสตรตวทวพรอมเสมอ กำหนดจบ...หนอ ยก...หนอ ไป...หนอวาง...หนอ วาง...หนอ มอของเรามาทาว...หนอ ขามนอยอยางน คอถาเราดนขาขวาไป มนจะอยไปขางลางเหมอนเดม ขยบออกหนอ ออกหนอ มอทาวกบพนและขยบสนขน กำหนดขน...หนอ ขน...หนอยน...หนอ ทำใหไดจงหวะและถอยเขามา โดยใหผปฏบตลองปฏบตอยางน

วธการเดนจงกรมในขนตอไปเตรยมตวยนหนอ ๕ ครง และกำหนดเดนหนอ

ไดทนท เรมตนจากวธการเดนจงหวะท ๑ ในการเดนนนตองดเทาใหไดปจจบนขององคภาวนา พอยนหนอ ๕ ครง กำหนดอยากเดนหนอ๕ ครงแลว กเตรยมตวเดน โดยกำหนดขวา ยาง หนอ จตกำหนดจบ

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4130

อสระแหงจต31

ขาขวา ถามวายกเทาสงไหม ใหยกเทาสงเทากบตาตม เหมอนยกของถวายอยในหตถบาส (ชวงระยะหางแคศอก) ถาสงเกนตาตมกจะนาเกลยดไป ยกเทาขวา กำหนด ขวา...ยาง...หนอ ยกเทาซายกำหนด ซาย...ยาง...หนอ( กำหนดจตจบเทาทจะยาง สลบไปมา) หามเปดสนเทา เพราะถาเปดสนเทาจะไปทบจงหวะอน เปนการไมมสตความธรรมชาตจะเสยไป กำหนดซาย...ยาง...หนอ กำหนดหนอคอเทาเหยยบพนลงเตมฝาเทา เมอกำหนดขวา...ยาง...หนอ พอลงคำวาหนอเทาแตะพนเตมฝาเทาลงพรอมเสมอกน

หลงจากกำหนดการเดนเสรจแลว เมอจะหยดเดน เราจะทำอยางไร การจะหยดนนจะกำหนดทเดยววา ขวาหยดหนอ หยดครงเดยว เหมอนการเหยยบเบรค เมอหยดหนอแลว กำหนดยนหนอ ๕ครง เหมอนเดมในขางตน โดยดรปยนแลวกำหนดอยากกลบหนอจำนวน ๕ ครง ดวธการกลบ พอกำหนดกลบหนอ ๕ ครงแลว ลกษณะทายนจะหนหนาตรงทนท กลบจำนวน ๓ ค (๖ ครง) และกำหนดยนหนอ ๕ ครง กำหนดอยากเดนหนอ ๕ ครง กำหนดขวายางหนอ ซายยางหนอ ตามลำดบจนครบกำหนดเวลา กำหนดอรยาบถใหไดจงหวะและใหไดปจจบน

หมายเหต.- บลลงก คอ การนงสมาธภาวนาแตละครง

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4131

อสระแหงจต 32

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4132

อสระแหงจต33

“การนงภาวนานนวธการปฏบตงายๆคอเมอเราจะภาวนาอะไรกตาม

เราตองมจดยนคอหลกมเชอกผกเชอกผกในทนคอสตเปนเชอกผกดจต”

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4133

อสระแหงจต 34

๒FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4134

อสระแหงจต35

บทท ๒สตปฏฐาน ๔

การแสดงธรรมในวนนเปนการแสดงธรรมไปตามประเพณทตองทำหนาทซงกนและกน โดยปกตแลวเมอมการปฏบตธรรมหรอทวดของอาตมากเชนเดยวกน ถามการปฏบตธรรมกจะมพระธรรมเทศนาหวขอธรรมทเกยวเนองกบการปฏบต บางครงกแสดงธรรมทกเยน บางครงกเวน ๑ วน หรอ เวน ๒ วนบาง ตามแตสภาวะอารมณของผประพฤตปฏบตทจะพงมพงได ในการแสดงธรรมวนนจะขอกลาวถงเรองสตปฏฐาน ๔ หรอมหาสตปฏฐานสตร ทพงปฏบตกนอยน การแสดงหรอการกลาวถงการประพฤตปฏบต เพอใหสอดคลองกบการกระทำของผปฏบต ซงทานทงหลายคงไดยนไดฟงกนมาหลายครงหลายครา แตละครงอาจจะจำไมไดหรออาจจะเกดความเขาใจมากหรอนอยตามแตสตปญญาหรอสญญาของผนนจะพงจำได

ในวนนจะกลาวสตปฏฐาน ๔ หรอมหาสตปฏฐานสตร ซงสตปฏฐาน ๔ หมายถงทตงของสต ทง ๔ สวนน เราจะพงปฏบตอยางไร ประการแรกเรยกวา กายานปสสนาสตปฏฐาน ประการทสองเวทนานปสสนาสตปฏฐาน ประการทสาม จตตานปสสนาสตปฏฐานประการทส ธมมานปสสนาสตปฏฐาน นคอสตรทเรยกวา สตปฏฐาน๔ อนเปนหลกคำสอนขององคสมเดจพระสมมาสมพทธเจาทไดทรงทำหนาทคอไดศกษาและคนควาเขาไปในจตใจของตนเอง ทเรยกกน

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4135

อสระแหงจต 36

วากรรมฐาน กรรมฐาน ในทนคำวา กรรม แปลวาการกระทำ สวนกรรมฐาน คอทตงแหงการทำงานของจต ฐานมาจากทตง ทนง ทยนทนอน ทตงของกาย ทตงของจตอยทไหน ทตงของจตคอทกายยาววา หนา คบ กวาง ศอก ฐานทง ๔ น หากเวนจากฐานทง ๔ มหรอไมตอบวามเชนเดยวกน บางครงมมาก แตขมวดวาแค ๔ ประเดน หรอ๔ ประการใหญๆ ทเรยกวาสนๆ วา กาย เวทนา จต ธรรมนคอสตรสำเรจอนเปนสตรใหญของชวต

กายานปสสนาสตปฏฐานกายานปสสนาสตปฏฐาน คอมสตระลกรกายในกาย ซง

กายม ๒ สวน คอกายนอกและกายใน กายในเรยกวากายปรงแตงขนมา กายนอกคอรปกายทนงอยตรงน ทมองเหนกนอย ทมอาการเจบปวด ปวยไข และตองหาอะไรมาเพมเตมในสงทขาด อนนกายในเรยกวากายหยาบ กายตวนองคพระสมมาสมพทธเจาตรสวาเปนรงแหงโรคโรคอะไรบาง นนคอสงใดทเปนโรคกเปนทกข สงใดทกายมกเกดความทกข ความทกขเหลานนกคอพยาธเขามาบบคน ไมวาจะมตากเปนโรคทางตา ตามด ตามว ตาฟางฝา ตาบอด ตาตอ ตาเข ตาแดงตาเหล นนคอโรคในตา

โรคอกสวนหนงคอผมแตกอนมนดกดำ สวยงาม เงาวบ แตพอขยบไปอาย ๓๐-๔๐ ปบาง มนกเปลยนแปลง จากผมดำกลายเปนหลากส มดำผสมกบขาว เรยกวาหงอก ผมหงอกบอกตวแลววาเฒาคนเฒานงซมเศรา โดยคนเฒาคนแกจะนงซมเศรา เมอลกหลานมา

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4136

อสระแหงจต37

จะยกมอกำบงมองดและรองถามวาใครมาหา เพราะเปนโรคของกายนอกคอกายรปราง อกสวนหนงมาสทฟน ฟนนมนกจะแนนและทนดเมออายยงนอย แตพอบายคลอยลงมา ๕๐-๖๐ ป มกจะโยกคลอนบางคนฟนหายไปหมด ฟนมนหยอน มนไมตง แตสวนทมนตงคอหมนตงเพราะไมไดยน แททจรงเขาพดถกคอมนหยอนยาน มนหมดสมรรถภาพ มนจงหยอนยานไป ตรงนมนเปนโรคของกาย

พอเปนโรคของกาย มนกเปนโรคทางจตวปรตขนมาดวยทำใหจำเปนตองหาสงนมาเพมเสรมแตง จงไดเกดโรงพยาบาลหรอคลนกเสรมความงามมากมาย เพราะคนไมอยากจะขเหร พระพทธเจาตรสไววาคนหรอสรรพสตวทเกดขนมาน ทานใหพจารณาวารางกายเปนสงทไมสวยไมงาม พอพดดงนหลายคนหลายบคคลกอาจจะเถยงไปไดวา ถาคดอยางเชนนนคนกไมสวยไมงาม ทำใหจตใจหอเหยวทำใหจตใจสลดหดห อางวาง หงอยเหงาได

แตแททจรงแลวคนเรานนมกจะหวเราะเรงราหรอรองไหตอกชกตว องคพระสมมาสมพทธเจาตรสวาอาการนนเปนลกษณะของคนบา คนบาคอคนขาดสต เผลอสต หรอไมมสตเลย อยากจะทำอะไรกทำ อยากจะรองเพลงกรองเพลง อยากจะแกผากแกผาออก ทำตามสญญาทอยากจะทำ แตหากเราไมมการควบคมสต เราเรยกวาคนบาหรอสตแตก กายทจตใจมนบอบบาง จากการกระทบกบสงทพอใจบางหรอสงทไมพอใจบาง สงทพอใจคอหวเราะเรงราจนเพลนใจในมายาของสงคม มายาของโลก ทำใหลมตว จงมคำกลาววา หลงตวลมตาย หลงกายลมแก หลงสมบตลมญาตพนอง หลงตวเองลมพอแม

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4137

อสระแหงจต 38

พอถงเวลาแยหาพอแมไมเจอเราหลงอยางไรจงเปนอยางนน เพราะความหลงในกายวาตวเอง

แขงแรง ไมจำเปนตองเขาวดปฏบตธรรม หากคดเชนนนแลว จะเขาวดเวลาไหน เมอจะรอเขาวดตอนแก รางกายกแย เพราะอะไรละเพราะเวลาใหเดนจงกรม กเดนกะโผลกกะเผลก นนเพราะสงขารรางกายไมอำนวย จงเกดโรคแทรกแซงทางใจ กลายเปนคนใจนอยหรอใจปลาซว พอนงไปสกหนอยมนเกดอาการปวด นงไปพลกไป มนไมไดอดทน นนคอเปนโรคใจนอยหรอนอยใจ ในทสดเปนโรคบนเพอในใจวาฉนนอยวาสนา จงขอลากลบบานไปกอน เพราะอะไรจงเปนเชนนน เพราะสตเรยกวา “สตมต ปสนเนว ชานาต” สตขาดการพฒนาพอสตขาดการพฒนา ความแกกลาของสตกนอยไป มนจงกลายเปนโรคใจออนคอสตออนนนเอง

ดงนนเมอสตออน เราจะพจารณากายไดอยางไร เพราะการทพะวงแตกาย เราไมไดพจารณากาย การพะวงกายคออะไร มนจะพะวงวาฉนจะเดนไหวหรอเปลา ฉนจะนงไหวหรอเปลา เพราะขากไมด เอวกไมด ทำไมมนยงไมพจารณา เพราะมนพะวงกาย การพะวงนทำใหเกดความวตกกงวลหรอวตกจรตแลวตตนไปกอนไขวามนจะเปนอยางนน มนจะเปนอยางน ตรงนทานใหพจารณากายวามนเปนของไมสวยไมงาม กายเปนของมตรคถ เปนหลมเหมอนกบเถาถานเพลงทมนจะแตกดบเวลาไหนกได

เมอเรากำหนดไมได ทานจงใหพจารณากายในกาย เมอเหนกายนอกเปนสงสกปรกเลอะเทอะไปดวยสงปฏกล มองเขาไปดานใน

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4138

อสระแหงจต39

มทงตบ ไต ไส พง พงพดตางๆ หอยระโยงระยางกนอยภายใน อกทงมนำเหลอง นำหนองไหลออกตามชองตางๆ มนเปนสภาพแหงวตถภายใน แตตวใจของเราจะเหนหรอเปลา หากใจของเราเหนสภาวะภายใน โดยเราเอาสภาพวตถภายในหอยไวขางนอก เหมอนไสววไสควายทเขามาวางขายตามทองตลาด เมอวางไปสกพกเจาของตลาดหรอเจาของสนคามาไลแมลงวน แมลงหว หากพจารณาในตวของเรา ถาไมไดอาบนำ ไมประแปง ไมใชเครองหอมฉาบทา มนกคงจะเหมนเชนเดยวกน เจาของกายกคงถอไมไวไลอกา ไวไลแมลงวนทบนมาตอมหรอสนขทมาแทะมากน เพราะของเหลานนเปนของสกปรกเปนของเหมน

ฉะนนกายนเปนบอเกดแหงรงของโรค ตามทกลาวไปเบองตนนนแลว นคอสวนทเปนกาย จงเรยกวา กายานปสสนาสตปฏฐานคอการพจารณากายใหละเอยดเหมอนดงพระ เมอพระบวชใหมๆ พระอปชฌายจะใหพจารณากรรมฐานวา เกศา โลมา นขา ทนตา ตโจ ใหพจารณา ผม เลบ หนง เนอ เอน กระดกวาเปนของไมสวยไมงาม เพราะหากเราพจารณาอยางนเนองๆ บอยๆ เราจะไมประมาทไมหลงในกายเราจะมสตภาวนาดอยตลอดเวลา อนนคอกายทเรยกวากายานปสสนาสตปฏฐาน

เวทนานปสสนาสตปฏฐานตอมาสวนทเปนนามทเรยกวา เวทนานปสสนาสตปฏฐาน

สวนทพอใจคอความสข ความสบาย สวนทเปนเวทนา คอทไมพอใจ

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4139

อสระแหงจต 40

และทไมชอบคอความทกข ทงทกขกายและทกขใจ สวนเวทนาทเรยกวาความพอใจ และความไมพอใจกเปนเวทนา ความพอใจเรยกวาสขเวทนา ความไมพอใจเรยกวาทกขเวทนา ความเฉยๆ ขณะเรานงภาวนาพองหนอ ยบหนออยน สภาวะทองพองทองยบ มนหายไป มนมสภาวะอาการของเวทนาเขามาแทรกแซงคอปวดทขา รสกงวง หรอรสกอดอดตรงนเรยกวาทกขเวทนา ปวดเหมอนกบระเบด มนเหมอนจะแตกดบ เหมอนกบไฟไหม มนยงปวดมากเมอพจารณาปวดหนอๆมนกไมหายปวด แตมนยงปวดมากขนๆ ตรงนเรยกวาทกขเวทนา

หากนงแลวมสมาธ ตงมนอย มนมเวทนาอยไหม ตอบวายงมเวทนาตงอย แตเราไมรสกปวด การทรสกเฉยๆ และนงนงได ตรงนเรยกวาอเบกขาเวทนา คอมนเฉย มนทนได มนรอได เมอมสมาธตรงนอย โดยเรมจาก ขณกสมาธ อปจารสมาธ อปปนาสมาธ จตตงมนเขามาระยะ ๑ พออปปนาสมาธ จตตงมนไมหวนไหว รางกายกดดขนนงตงตรงโดยอตโนมตของกาย นคอสภาวจตและกายไดสมาธ ถามองดกรลกษณะของผทำสมาธแลวไดสมาธ หากผไมมสมาธกจะนงโคลงเคลง เอยงไปเอยงมา ขยบตวไปมาและหายใจไมสมำเสมอ นคอลกษณะของสภาวะสมาธไมเกดขน มนมแตความอดอดขดเคองใจ มจตใจทรนทรายตลอดเวลา ฉะนนเมอเวลาทำสมาธภาวนา เราตองนงตวใหตรง เมอตวตรงแลวใหกำหนดภาวนาโดยอยาเผลอสตและตงจตภาวนาตลอดเวลา จงจะมสมาธพอทจะตอสกบเวทนาได

ตวเวทนานอกกบเวทนาในมนตางกนอยางไร เวทนานอกยกอยางเชน เมอไดยนเสยงแลวรสกวาเสยงนมนดงจรงๆ บางทไดยน

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4140

อสระแหงจต41

เสยงคนอนหายใจแลวรสกวาเสยงดงจง บางครงมนทำใหรสกอดอดและรำคาญใจ ทำใหเวทนาเกดขน ทำใหเกดความไมพอใจ เราจงเรยกอาการนนวาเวทนา เปนการเอาเวทนานอกมาเปนเวทนาใน คอจบเอาสภาวะคนอนมาหรอเอาสภาวะของอาการของคนอนมาเปนความทกขในใจตนเอง เพราะอะไรจงเปนเชนนน เพราะเราขาดการมองดานใน เรามองแตดานนอก จบสภาวะนอก มนจงเกดทกขกายเปนทกขงหรอเปนทกขลกษณะ ทมนรบเขามาเองโดยไมไดตงใจ มนเปนไปโดยอตโนมต เพราะใจมนเคยชนอยางนน

กรรมฐานเหมอนแวนสองใจการทำกรรมฐานเหมอนการเอาแวนมาสองใจ เราจะสองให

เหนชดเจนมากนอยเพยงใด โดยสองทงขางนอกและขางใน แตเขาให

เราสองขางในใหมาก เมอสองขางในไดชดเจนแลว การปฏบตของเรา

จะมการเรมขยบเลอนชนขนมาทละชนๆ ทละนดๆ จนเกดความเคย

ชน เมอความเคยชนเกดขนแลว กายมนกจะเบา ใจมนกจะเบา มนไม

อดอดขดเคองเนองแนนหรอกระวนกระวายใจ พอนงไปอาการพองหนอยบหนอ มนชดเจน โดยเหนทองพองกชด ทองยบกชด ดสภาวะอาการตนการพองมนชดเจน เมอกำหนดเหนได ทำใหเหนสภาวะตวนภายในใจ เหนสภาวธรรมทเกดขน ตวสภาวะนเกดขนทลกษณะอาการพองอาการยบ หรอตนพอง กลางพอง สดพอง ตนยบ กลางยบ สดยบ หากเหนไดอยางน การปฏบตจะเกดสภาวะเรวขนมา สภาวะของเวทนา มนกจะตดเบาลงไป แตถาเวทนาเกดขนแลว เราจะทำอยางไร

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4141

อสระแหงจต 42

เรากกำหนดเวทนานน ทานเรยกวา “อยากออกจากทกข เราตองรทกขเสยกอน” เหมอนกบเรารจกวาไฟมนรอน เมอเรารวาไฟรอน เรากตองออกจากความรอนได สวนวธการทจะออกจากความรอนไดอยางไรนน ขนอยกบเทคนคของแตละทานหรอแตละบคคลเหมอนกบคนรจกไฟกบคนทไมรจกไฟ คน ๒ ประเภทน หากถามวาคนประเภทใดเมอจบไฟจะรบอนตรายมากกวากน คงตอบวาคนทไมรจกวาไฟนนแหละจะไดรบอนตรายมากกวา เพราะเมอไมรจกไฟ กจะจบไฟเตมมอ ไฟกจะไหมเตมท หากคนทรจกไฟกจะรจกระวงตวเองโดยเอานวไปแหยนดๆ เสยกอน มนกจะถกไฟไหมนอยหรอไมไหมเลย เปรยบเหมอนการทผปฏบตรจกทกขกเชนเดยวกน เมอรจกทกขเวทนา กเขาใจเวทนาและมวธการทจะตอสกบเวทนา คอขาศกทเรามองไมเหนตว แตมนสามารถมาครอบงำตวและใจได สภาวทกขตวน ทานเรยกวา เวทนานปสสนาสตปฏฐาน

วธการตอสกบเวทนาการทตวเวทนาเกดขน เราตองรจกวธการตอสกบเวทนา โดย

การกำหนดปวดหนอๆ นนคอโยคผปฏบตปฏบตไดชำนาญและไดสมาธแลว แตถาโยคผปฏบตใหมๆ กใหภาวนาดทองพอง ทองยบ แลวกำหนดปวดหนอๆ สก ๒-๓ ครง หากยงมเวทนาอย กกำหนดพองหนอ ยบหนอตอไปเชนนเรอยๆ จนสมาธแกกลาขนมา เมอสมาธแกกลาขนมาพอทจะกำหนดพจารณาตอสภาวะเวทนาได จงวางพองหนอ ยบหนอไว เมอมนปวด มนเกดเวทนากกำหนดเวทนา หากปวด

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4142

อสระแหงจต43

กดอาการปวด ดทมนปวด ปวดตรงไหนกดตรงนน โดยเอาจตพจารณาอยางละเอยดลกลงไปวาขาปวด มนปวดตรงไหนของขา จดใดของขาทมนปวด ปวดตรงเนอ ปวดตรงเอน ปวดตรงกระดกหรอวาทใดทหนง ใหจบจดใหเจอ ถาจบจดไมเจอ เขาเรยกวา เกาไมถกทคน มนกไมหายคน มนจะคนไปตะพด คนไปทงตว

ในทสดกบอกวาการเดนจงกรม การนงสมาธนนไมเหนไดประโยชนอะไรเลย เพราะปฏบตแลวมอาการตางๆ เกดขนเหมอนคนจะเปนไข นนเปนโรคมายาทางจตมาหลอกหลอนเราแลว บางคนกตองพบเสอกลบบาน พอกลบไปแลวเลกนงกรรมฐาน เลกเดนจงกรม ทงกรรมฐานเหมอนไมมอะไรเกดขน อยางนเขาเรยกวาโรคมายา บางทเราไมรเทาทนมายา จงกลายเปนโรคแพกรรมฐานและยกธงขาวโบกมอลากอน การทำกรรมฐานนมนทำใหใจแพได เพราะใจไมแขงพอ เมอแพใจแลว เราไมไดสมผสกบรสชาตแหงกรรมฐานจะไดแตการนกคดเอาเองเทานนเอง

เวทนา...ทำใหเหนตวบรรลธรรมในสมยทอาตมายงไมไดบวชกเชนกน เมอเหนพระเดน

จงกรมหรอนงสมาธทงวน ทานไมไดทำอะไรเลย นอกจากเดนจงกรมและนงสมาธภาวนา มองดหลวงปไมไดทำอะไรเลย อาตมามองแลวคดวาทานคงสบาย เพราะไมตองทำอะไร เมอถงเวลาเพลกไปฉนภตตาหาร เมอฉนเสรจแลวกมานงสมาธภาวนาทงวน แมฝนจะตกหรอแดดจะออก อากาศรอนกไมใสใจและไมสนใจเรองใดๆ ทงสน

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4143

อสระแหงจต 44

หลวงปนงอยอยางนนทงวน อาตมาสงสยคดในใจวา “พระขเกยจจงเดยวจะไปบวชเปนพระบาง จะไดไมตองทำอะไร” แตพอมาบวชเปนพระและไดมาทำกรรมฐาน จงทำใหรรสชาตกรรมฐาน มนเผดยงกวาพรกขหนเสยอก เพราะเวลามนปวดสงทเราไมรอยทการสมผสเอง กบสงทเรารคอการคดเอาเองมนตางกนมาก การทำกรรมฐานกเชนเดยวกน เราอยาเพงใหเปนกรรมถอน ถอนราก ถอนโคนกลบบานไปหมดโดยไมเอากรรมฐาน หากเปนเชนนนแสดงวาจตใจกบตวสตมนไมทนตอสภาวะทมนเกดขน ตวเวทนานแหละมนสามารถเหนตวททำใหเราบรรลธรรมได เพราะเวทนามนทำใหเกดสตแกกลา มนยงปวด มน

ยงเหนชด

แตตวสขเวทนานน คอการนงไปเพลนไป จนลมกำหนดพองหนอ ยบหนอ เรากมแตตวสมาธอยางเดยว ตวสตนนไมม จงกลายเปนกะทคอมนหลบสบาย ไมมอะไรมากำหนดพจารณา และไมรสภาวะตางๆ วาเปนอยางไร นคอสมาธ เมอเปนอยางนนแลวเรากเผลอสตจนไมไดกำหนดสภาวะตางๆ ทเกดขน เมอนงสมาธภาวนาครงตอไปเราอยากใหเปนสมาธเหมอนเดม พอไมเปนสมาธกรสกอดอด ทำใหเกดอาการฟงซาน กระวนกระวายใจ นคอการทำสมาธทขาดสต โดยไมไดอาศยสตมาเปนตวกำหนดและมาเปนตวควบคมในการพจารณาอาการตางๆนน

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4144

อสระแหงจต45

จตตานปสสนาสตปฏฐานการพจารณาจต หรอการตามดจตเรยกวาจตตานปสสนา

สตปฏฐาน จตมนกหวนไหว แตถาเรามสต จตกไมหวนไหว จตตงมนตอสพจารณาอยางชดเจน มนเหนอาการตางๆทเกดขน มนเหนสภาวะทกำลงจะปวด กกำหนดปวดหนอๆ มนเปนสญญาณเตอนภยกำหนดทนทวารหนอ แตสวนใหญแลวเราจะเผลอสต เมอมนปวดแลวจงคอยกำหนดวาปวดหนอ แททจรงสภาวะปวดหรอเวทนามนเกดขนแลว ตงแตเราเดน หรอยน หรอขณะทกำลงนง ตวสภาวะตวนเกดขน แตไมไดเอามาพจารณา มนกปวดเพมขน โดยไมไดกำหนดพจารณาทางจตใหละเอยด จตตานปสสนาสตปฏฐาน คอจตทระลกรคดเปนในทางบญกใหรวาคดเปนทางบญ จตทระลกรคดเปนไปทางบาปกใหรวาคดไปทางบาป โดยใหพจารณารวาอนนมนเปนบญนะอนนมนเปนบาปนะ

การมสตระลกรอยบอยๆ เปนประจำๆ ทำใหไมเผลอสตสวนทเปนกศล สวนทไมเปนอกศล หรอสวนทมนอยตรงกลางแหงความสขคอความพอด เรากจะไดเหนไดรทน แตหากเราไมรทนไมเหนสภาวะตางๆ ทเกดขน จตกจะหวนไหวไปตามกเลสสภาวะอารมณเปนไปตามตณหารอยแปด กามตณหา ภวตณหา วภวตณหากามตณหาม ๓๖ ภวตณหาม ๓๖ วภวตณหาม ๓๖ องคธรรมรวมกน

เปน ๑๐๘ คอกเลส ๑,๕๐๐ และตณหา ๑๐๘ ซงตรงนทำใหหลงสขเกลยดทกข ไมอยากม ไมอยากเอา ตวสภาวะทเกดขนโดยทเรากไมอยากจะไดสภาวะอาการนน มนทำใหรสกปวดอดอด หายใจไมคลอง

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4145

อสระแหงจต 46

อาการพองไมเหน อาการยบไมเหน มนไมมอะไรเลย ทำใหจตอดอดเราจงไมอยากใหมสภาวะอารมณอยางนนและไมอยากเปนเชนนนพอจตไมอยากมสภาวะอารมณนน มนกเกดความทกข รสกอดอดใจตวอดอดใจตวนมนคอตวฟง

อยางไรกตามเมอมสต สมาธ ปญญา เขามาพรอมกน มสตและสมาธมากำกบ กำหนดรทนตอเหตการณตอสภาวะทเกดขน การขบเคลอน หรอการควบคมของสภาวจตของสต กจะเปนไปไดอยางงายดายและราบรน จตของเรากจะรวาขณะนจตทองเทยวไปในเรองบญ รวาขณะนจตทองเทยวไปในเรองบาป รวาขณะนจตทองเทยวไปในเรองของอดต รวาขณะนจตทองเทยวไปสอนาคต พระพทธองคตรสวาอดตทผานมาแลวใหละทงไป อนาคตยงมาไมถงกอยาเพอฝนใหกำหนดเอาปจจบนสวนนใหเหนชดเจน เมอไดยนเสยง กำหนดเสยงหนอ เสยงกระทบทไหนใหกำหนดตรงทกระทบ ไมใชกำหนดทเสยงหรอกำหนดทห กำหนดทกระทบหรอภาษาพระเรยกวาผสสะซงตรงไหนทมนกระทบหรอทมนไดยนกกำหนดตรงนน ตาเหนรปกำหนดตรงไหน กำหนดทตาหรอกำหนดทรป โดยใหกำหนดในขณะทตวผสสะคอตวกระทบนนเองวาเหนหนอ พอใจกกำหนดพอใจหนอ ไมพอใจกกำหนดไมพอใจหนอ นคอการกำหนดดวยสต

ธมมานปสสนาสตปฏฐานโดยฐานคอสตทกำหนดฐานกาย กำหนดฐานเวทนา กำหนด

ฐานจต กำหนดฐานธรรม ทเรยกวา ธมมานปสสนาสตปฏฐาน คอการ

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4146

อสระแหงจต47

พจารณาธรรม การตามดธรรมทงสวนอกศลและกศลทเกดขนในจต รธรรมทเกดขนในใจ รธรรมทคดขน สภาวะทเปนบาปหรอสภาวะทเปนบญ สภาวะทเกลยด สภาวะทโกรธ สภาวะทเกดโลภ สภาวะทเกดหลง สภาวะทเกดโมหะ ความพอใจหรอความไมพอใจตรงน คอสภาวธรรมทเกดขนในใจ ธมมานปสสนาสตปฏฐาน เราคงเคยไดยนพระทานสวดสาธยายพระมาตกา เรยกวา กสลา ธมมา อกสลา

ธมมา อพยากตา ธมมา ธรรมทเปนกศลกบธรรมทเปนอกศล ๖๖ บาทพระคาถา อยในบทมาตกา ทเรยกวา สวดกสลาธมมา ธรรมทเปนกลางๆ ไมไปทางบญหรอไมไปทางบาปอยตรงกลางเปนอพยากตาธมมา เปนธรรมทใหเราพจารณาเรยกวาขนตอเบกขาธรรม

เมอธรรมทเกดขนในใจไดแยบคายแลว เราพจารณาธรรมนนใหรเทาทน เขาเรยกวา “รเทาเอาไวทน รกนเอาไวแก รเทารทน รกน

รแก รจกตว ใชตวได ชตวออก บอกตวเปน เหนธรรม” ถายงชตวไมไดและบอกตวไมไดวาขณะนเราทำอะไรกนอย เรากเกดความทกขเปนทกขเวทนา เปนธรรมททำใหจตสลดหดหและเศราหมองใจฉะนนเมอจตตงมนแลวสภาวธรรม องคธรรมทเกดขนเขาเรยกวาองคธรรม ๘ ประการ โดยจตตงมน พอจตตงมนแลว เราจะกำหนดสภาวะตางๆได ลกษณะจตจะบรสทธ สะอาด เบาสบาย กำหนดอาการตางๆ ไดครบ พอจตเบาสบายแลว จตกผองใส

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4147

อสระแหงจต 48

จตนมนวล...ควรแกงานดใจพอจตผองใสแลวทำใหเกดเมตตา เราจะนกถงญาตพนอง

คดอยากใหคนโนนคนนไดมาปฏบต อยากใหเขาไดบญ พอจตมนผองใส จตมนเบาโลงสบาย เราจะนงไดทงวน ขยนกำหนด ขยนเดนขยนภาวนา นคอจตผองใสเกลยงเกลา จตไมเศรา จตกตนตวเบกบานตวนคอเราเหนพทธะนอยๆ เหนสภาวธรรมนอยๆ ตอมาเมอจตโปรงใส ไมเศราหมอง จตกนมนวล เมอจตมนนมนวล ไมวาจะเดนหรอจะคหรอจะเหยยดกดงามตา ไมกระโดกกระเดกเหมอนมาดดกะโหลกนนคอ เขาเรยกวา เปนผมศลจารวตรด คอ ผมศลเปนหลกประพฤตทว

ไปอนจะตองรกษาและพงถอปฏบตชอวา วตรอนนาเลอมใส ตรงนพระยอมเกดขนในใจของเราได โดยไมตองบวชเปนพระ แตพระเกด

ขนในใจ ตอมาเมอใจนมนวลตอการงาน การงานทเรากระทำคองาน

ดใจ เปรยบเหมอนเอาแวนสองธรรมสองใจ ดวาใจเรามนเปนอยางไร

พอใจนมนวลควรแกการงาน ใจกไมหวนไหวตอสงทมากระทบ

อารมณทมากระทบกบอายตนะคอ ตา ห จมก ลน กาย ใจ

ตรงนเรยกวาการพจารณาดสภาวธรรมทเกดขนทเรยกวากายประพฤต ดวยการปฏบตตามสตปฏฐานสตร หรอ สตปฏฐาน ๔

ทกลาวในเบองตน กายานปสสนาสตปฏฐาน เวทนานปสสนาสต

ปฏฐาน เวทนานปสสนาสตปฏฐาน ธมมานปสสนาสตปฏฐาน คอพจารณารกายในกาย การรสขรทกขในเวทนา รจตในจต รธรรมในธรรม โดยทง ๔ ประการเปนฐาน ๔ ฐาน ทตองพงระลกรอยเสมอแหงการประพฤตปฏบต

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4148

อสระแหงจต49

ฉะนนโยคผประพฤตปฏบตตองมสตอยในฐานทง ๔ เปนพนฐานของหลกภาวนาในการประพฤตปฏบตในกาย ยาว วา หนา คบกวาง ศอก ซงอยทสภาวะจตทรเทาทนตอสภาวะอารมณ ดวยการมสตควบคมอยในทกสภาวะ ทกอรยาบถไมวา ยน เดน นง นอน คดเหยยดขา คขา เหยยดแขน คแขน ทกกรยาอาการทเรากำหนดรสภาวะแหงจต แหงการประพฤตปฏบต ทเปนประโยชนในการปฏบต จงขออวยพรใหโยคผประพฤตปฏบตใหตงอกตงใจประพฤตปฏบต และขอใหบรรลมรรค ผล นพพาน ในปจจบนเรวพลนเทอญ

“การทำกรรมฐานเหมอนการเอาแวนมาสองใจเราจะสองใหเหนชดเจนมากนอยเพยงใด โดยสองทงขางนอกและ ขางใน แตเขาใหเราสองขางในใหมาก เมอสองขางในไดชดเจนแลว การปฏบตของเราจะมการเรมขยบเลอนชนขนมาทละชนๆ ทละนดๆ จนเกดความเคยชน เมอความเคยชนเกดขนแลว กายมนกจะเบา ใจมนกจะเบา”

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4149

อสระแหงจต 50

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4150

อสระแหงจต51

บทท ๓นวรณธรรม ๕ ประการ

วนนเปนหวงแหงเวลาทพวกเราทานทงหลายกำลงตอสกบขาศกศตรทมองไมเหนตว แตมอำนาจมากทจะบงคบบญชา หรอสงการได หากเราเผลอสต เขากสงการบงคบบญชาเราไดทกเวลาทกนาทแมวาจะอยในทมด อยทสวาง หรออยทลบ เขาจะพสจนเราอยตลอดเวลา การปฏบตธรรมเปนการมาดจต ดใจ สองดจต สองดใจของ

ตวเอง ดใหรวาจตใจของเราคดอยางไร ชอบอะไร เกลยดอะไร ชงอะไร ไมชอบอะไร ไมชงอะไร ซงตรงนทำใหเราไดด ไดเหนชดเจน

ในวนนจะกลาวธรรมะททำใหจตสบสนวนวาย มนเปนอปสรรคขวางกนความสำเรจแหงการปฏบตของเราท เรยกวานวรณธรรม อนเปนสวนททำใหผใดเกยวของหรอผใดถกนวรณธรรมเขาครอบงำแลว ผนนจะกระทำสงใดไมสำเรจสมความปรารถนาตามทตนเองตงใจไวหรอไปไมถงวตถประสงคทตนตงไว เพราะถกนวรณธรรมครอบงำ ซงนวรณธรรมแปลวาเครองขวางกนคณงามความด เครองขวางกนจตใจของเราไมใหประสบความปรารถนา ทงๆทเราตงใจไววา จะตอสเอาชนะศตรทงหมดใหได ในระยะ ๗ วน หรอ๙ วน ๑๒ วน ๑๕ วน ๑ เดอน หรอ ๓ เดอน อนนเราตองตงกตกาไวในใจหรอเปาหมายของเรา แตหากมนวรณธรรมเขาไปครอบงำ ตวนวรณตวเดยวแปลวา น เขาลม น ไมมออก ถาเขาไปในใจแลว มนจะดอหวชนฝาไมฟงใครและไมเอาอะไรทงสน

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4151

อสระแหงจต 52

ฉะนนใหผปฏบตเอามอลงไวทตกแลวตงใจฟงใหด โดยคอยฟงแลวกำหนดจตตามธรรม การฟงธรรมนนเราเรยกวานงสมาธฟงธรรม กำหนดจตฟงไปตามเสยง คำวา นวรณ คอ เครองขวางกน หากสงใดททำใหประสบผลสำเรจ นวรณตวนมนเปนตวทหลอกใหหลงตด เหมอนกบปลาทชอบกนเหยอ เมอกนจนชำนาญ กนจนถกใจ กนจนพอใจแลว พอถงเวลามนอยากจะกนอกเรอยๆ ในทสด เมอกนบอยเขา มนกเลยตดใจ

กามฉนทะ ...สภาวะแหงความตดใจนวรณตวท ๑ ในทน เรยกวา กามฉนทะ กามในทนไมไดพด

เฉพาะกามทเรยกวา สามภรรยา ทอยรวมกนเทานน แตกามในทนหมายถงสภาวะแหงความตดใจ ภาษาธรรมเรยกวา เสพอารมณหรอ

เสพวตถจนตด การเสพจนตด อยางเชนกามในทางรป รปทเราเหน เมอเหนแลวอยากเหนอก เรยกวา กามฉนทะนวรณ เมอเหนแลว หากไมไดเหนอกกเกดความทกข ยกตวอยางเชน บางคนพอไดยนขาววาดาราดงจากตางประเทศจะมาแสดงหรอมาปรากฏตวทเมองไทย ตางคนกเสยสละปจจยไปดดาราคนดงคนนน เพราะความอยากเหนเกดขนในใจ หากไมเหนกเกดความทกขนนเรยกวากามเกดขนแลว กามมนกระสน อยากจะเขาไปดและเขาไปสมผส อนนกามคอรปทำใหเกดกาม เรยกวา กามทางรป

อยางไรกตามรปทเกดขนเฉยๆ โดยไมมการปรงแตง ไมมการยดถอ เขาเรยกวา สกแตวารป หากมนไมสามารถบญชาจตใจของ

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4152

อสระแหงจต53

เราได ตรงนนไมใชนวรณ แตเปนสกแตวารปเฉย ถามความอยาก มความกระสน อยากจะเจอ อยากจะเหน ตองดนรนและตองสละ อนนเรยกวา กามเกดขนแลวกบตวเรา มนยดตดใจและครอบงำจตใจของเราแลว เชน ขอยกตวอยางเดกวยรน พอไดทราบขาววาดารานกรองมาแสดงกตองหนโรงเรยนไปดและไปเฝานกรองคนนน หรอเหตการณนกรองชอดงคนหนงเกดอบตเหต วยรนกลมหนงตองหนโรงเรยนไปใหกำลงใจและไปเฝาทโรงพยาบาล ถาพอแมของตนเองปวยจะมาหรอไม คดวากคงไมแนวาเขาอาจจะไมมากได นนเพราะเปนกามกระสน กามเกดขนแลว

สงคมบรโภคทำใหเกดกาม เมอเปนเชนน หากมองลกลงไปกามตวนนน มนเปนตวอนตรายทสามารถทำลายผอนได ซงจะขอยกตวอยางอธบายใหชดเจนในเรอง ภรรยาหลวงและภรรยานอย เมอฝายภรรยาหลวงทราบขาววาสามของตนไปตดใจนกรองสวยๆ ถาไมพอใจกวางแผนหรอวางอบาย เอานำกรดไปสาดหนาเขา นนแหละเพราะกามเกดความกระสน ความหนวงเหนยว ความยดถอ ความยดตด จตเกาะตดเปนตงเม มนเกดความไมพอใจหงหวงขนมาทนท นนคอกามตดในรป หรอรปของกาม ตรงนคอสวนของกามทางรป

กามอกสวนหนงทเปนเสยงหรอ กามทางเสยง คออยากฟงเสยง จงตองเสยสละเวลาหาปจจยไปซอมาฟง เมอฟงแลวกเกดความอยาก บางครงพอไมมใหฟง จงตองดนรนหามาฟง นคอกามทางเสยงหรอกามอกอยางคอกามทางกลน ซงจะตองซอกลนหอมๆ มาดอมดมการทตองซอรสหรอซอกลนดๆ นคอกามคณ รป เสยง กลน รส สมผส

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4153

อสระแหงจต 54

นมนม ตรงนคอสงทเราตองการแตกามทางหนงคอ กามทางจต มกเปนทกลาวถงในสงคม

ทเกดความวนวายยงเหยง อยางเชนขาวผหญงเอามดไลแทงเดก นนคอกามทเกดขนทางจต เปนกามอยางหนงทกระสนแฝงดวยความอาฆาตพยาบาท มนฝงรากลก ตวกามนพระพทธเจาตรสเปรยบเปรยวา อปมาเหมอนดงคนขดไมลงบนพนดน กบบคคลขดไมลงบนแผนหน

กามตวนมนตดตรงเหมอนดงสนขแทะกระดก แทะเนอเคมๆบาง

มนๆบาง ซงในความเปนจรงแลวเนอนนไมม ถามกเปนเนอตดกระดก

นนคอมนเปนกามทตด พอมนไดชมไดแทะแลว พอสนขตวอนมา มน

กแยงทำลายกน มนษยกไมตางกน ถารวามใครมาแยงของรกกตอส

ปกปองของรกของหวงของตนจนขาดสต นคอกามคณหรอกามนวรณ

ตรงนเรยกวา อวชชา มนตดยดหนวงเหนยวไวจนสลดไมออก

พยาบาท...คดรายตอผอนคอรากเหงาของจตทเปนอกศลมลกามนวรณตวท ๒ เรยกวาพยาบาท พยาบาทตวนเกดขนขาม

ภพขามชาต มนคลายกบทคนเอาไมไปขดบนแผนหน ขดครงแรกเหนรอยขดธรรมดา พอขดครงท ๒ เหนรอยลกขน พอขดครงท ๓ จะเหนรอยหนกขนกวาเดม พยาบาทตวนมนฝงรากลกในจตขนธสนดานเรยกวากนบงรากเหงาของจตทเปนอกศลมล เมอมนมโอกาสและเวลามนกจะถายทอดกนทนท บางครงถายทอดเปนกรรมทายาท ทางกรรมพนธเปนอยางไร นนคอการถายทอดทางกรรมทายาท ยกตวอยางเชนเราโกรธใคร โกรธมาขามภพขามชาต ขณะทตงครรภ เรากโกรธเขา

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4154

อสระแหงจต55

อก ความรสกโกรธนนมนสอกระแสไปสลกในทอง พอลกเกดมากโกรธคนนน โดยไมมสาเหต เมอเหนหนาคนนนแลวจะเกดความรสกไมชอบคนนนทนท นนคอความโกรธพยาบาทขามภพขามชาตตวพยาบาทอยางเดยวไมพอ มนยงคอยจองพยาบาทลางผลาญอก เราจะเหนวาตวพยาบาทมนรายแรง เปนการสรางเวรสรางกรรมกนไดอยางใหญหลวง เมอเจอทไหนกทำลายทนน เพราะมนเกดความขดแคนเคอง ทำใหเกดความขดใจ

ในบางครงมนรสก ทงรก ทงชง ทงเกลยด ทงโกรธฝงรากลกในจตใจ และประทบตราตรงในใจ เปรยบเหมอนการทมาปฏบตธรรมรวมกลมกนเปนกลมใหญๆ น มนจะเกดจตปฏฆะขนมาวา คนนนเดนอยางน คนนนเดนอยางนน มนรสกไมพอใจ แมบางครงเจาหนาทผคอยชวยเหลอไปแนะนำการเดนอยางนกเกดความขนเคองใจทนทเพราะความพยาบาทตวนมนฝงไว มนแสดงออกทนทดวยกรยาทาทางอาการเชนนเมอมนเกดขนในใจผใด มนจะฝงรากลกในจตใจของผนนซงหากเกดขนกบผใดแลวมนจะขวางกนไมใหรสภาวะอารมณ สตจะแตก ไมสามารถควบคมสตได เพราะกำหนดสตไมทนหรอกำหนดไมอย เมอเรากำหนดสตไมอยแลว มนกเกดทรมาน เมอเปนเชนนนแลวจะรสกอดอด ขมขน และเศราใจ ทำใหตองระบายออกมาพอระบายออกมากจะหายแคนและหายพยาบาท ซงแททจรงมนยงไมหาย มนยงฝงรากลกอย เราเรยกวา อนสยมนนอนกน คอ กเลสทนอน

เนองอยในสนดาน มอย ๗ คอ ๑ ) กามราคะ คอกามกำหนดในกาม๒) ปฏฆะคอความหงดหงด ๓) ทฏฐ คอความเหนผด ๔) วจกจฉา

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4155

อสระแหงจต 56

คอ ความลงเลสงสย ๕) มานะ คอ ความถอตว ๖) ภวราคะ คอ ความกำหนดในกาม ๗) อวชชา คอ ความไมรจรง ถามอะไรมาแหยกเลสทนอนเนองอยในสนดานนแคนดหนอย มนกฟงขจรขนมาทำลายลางไดทเดยว

เรอง ยกษณ“เวรยอมระงบดวยการไมจองเวร”

ในอดตครงพทธกาลสองสามภรรยาคหนง เมอแตงงานกนแลว ฝายภรรยาเปนหมน ไมมบตรใหสาม ฝายแมสามจงคดหาผหญงใหมใหลกชาย สวนทางภรรยากลววาสามจะหลงใหลภรรยาใหม จงตดสนใจหาลกหลานตนเองใหเปนภรรยานอย โดยภรรยาหลวงผเปนปาไดบอกหลานตนเองวา “ถาตงครรภขนมาเมอใดใหรบมาบอกฉน

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4156

อสระแหงจต57

ทนท ฉนจะหายาบำรงครรภมาใหรบประทาน” ผเปนหลานกเชอใจปาของตน พอตงครรภประมาณ ๒ เดอนกไปรายงานแกปาผเปนภรรยาหลวง

สวนปาผเปนภรรยาหลวงคดวาหากหลานผเปนภรรยานอยมลก สามจะลมหลงหลานของตนเองแลวจะทงตนเองใหวาเหว จงวางแผนปรงยาพษทำลายครรภ ฆาลกในทองของภรรยานอยใหตาย นางใหกนยาพษครงท ๑ ลกในครรภของภรรยานอยกตาย พอภรรยานอยตงครรภครงท ๒ นางกไมระแวงภรรยาหลวง กเชอใจอก จงไปบอกภรรยาหลวงอกวาตนเองตงครรภ ภรรยาหลวงกปรงยาพษใหกนอกปรากฏวากแทงลกอก ครงนนางเรมสงสยแลววา ทำไมเมอบอกภรรยาหลวง นางตองแทงบตรทกครง ทงๆ ทรางกายแขงแรง ทางฝายสามกไมระแคะระคายอะไร

ในทสดพอครงท ๓ นางตงครรภแลวไมบอกภรรยาหลวงทางฝายภรรยาหลวงไมไดชองทางทจะผสมยาพษเพอทำลายครรภของนาง จนกระทงนางตงครรภใกลจะคลอด ภรรยาหลวงจงไดโอกาสทำลายครรภ แตปรากฏครรภไมตก เพราะเดกนอนขวาง นางจงไดรบทกขเวทนาแสนสาหสจนสนชวต แตกอนทจะสนชวต นางไดอธษฐานขอจองเวรกบหญงผเปนภรรยาหลวงนน

เมอนางตายไปแลวกไปเกดเปนแมวตวเมยในเรอนของนางนนเอง ฝายสามเมอรวาภรรยาหลวงปรงยาใหภรรยานอยถงแกความตาย จงไดฆาภรรยาหลวงตาย เมอภรรยาหลวงตายจงไปเกดเปนแมไกในเรอนของนาง พอแมไกตกไข แมวกไปกนเสย ๓ ครง แมไกจงผก

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4157

อสระแหงจต 58

พยาบาทขอใหเกดเปนแมเสอ สวนนางแมวไปเกดเปนแมเนอ พอแมเนอคลอดลกออกมา แมเสอกกนลกแมเนอเสยทกครง แมเนอจงผกพยาบาท เมอตายจากชาตนนไปเกดเปนยกษณ สวนแมเสอเกดไปเปนหญงชาวบานธรรมดา เมอหญงชาวบานนนคลอดลก ยกษณจะปลอมตวมากนลกของนางทกครง พอครงท ๓ หญงคนนนหนไปคลอดทบานพอแมของนาง สวนฝายยกษณเมอทราบขาว จงไดตามไป ปรากฏวาไปเจอหญงคเวรอยรมสระหนาวดพระเชตวนมหาวหาร

พอนางเหนยกษณตามมา นางจงอมลกวงหนเขาไปในวดพระเชตวนมหาวหาร นางนำลกไปวางใกลพระบาทของพระสมมาสมพทธเจา และรองขอความชวยเหลอจากพระองค ซงพระองคทรงทราบเหตการณโดยตลอด จงรบสงใหพระอานนทนำนางยกษเขาเฝาและตรสกบนางยกษวา “เพราะเหตใดเจาทงสองจงจองเวรกนเชนนเวรยอมไมระงบดวยการจองเวร แตยอมระงบดวยการไมจองเวร ถาไม

ไดพบพระพทธเจา เวรของเจาทงสองกจะดำรงอยชวกป” เมอยกษณไดฟงพระเทศนาจบ จงไดบรรลโสดาบนปตตผลเปนโสดาบน พระศาสดาจงใหหญงคนนนสงลกใหยกษณ ยกษณรองไหและบอกวาในครงกอนนางกนโดยไมเลอก ตอไปนางจะหากนไดอยางไร พระพทธเจาจงใหหญงนนนำนางยกษไปเลยงอปการะ

โดยยกษณไดชวยทำนายวาปนฝนจะตกมากใหทำนาบนทดอน ปนฝนตกนอยใหทำนาบนทลม ทำใหหญงคนนนไดขาวดทกปเมอชาวบานทราบขาวจงมาขอคำแนะนำจากยกษณและไดนำขาว นำและผลไมมาใหยกษณกนเปนการตอบแทน ในทสดทงหญงคนนน

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4158

อสระแหงจต59

และยกษณตางกอปการะซงกนและกนตลอดมา และเลกจองเวรซงกนและกน

เราคงเคยไดยนคนโบราณเขากลาวกนวาทกป มหญงคนหนงจะเอาขาวของไปหอยไวตามกงไมเพอใหยกษไดกน เรองนจงไดจำแลงแปลงมาเปนวนสารท เดอน ๙ จากทกลาวมาทงหมดน คอตวพยาบาททเกดขนกบใจมนษย แลวแปรสภาพเปนสตวตางๆ เพราะตวพยาบาทเปนตวรายกาจทำลายไดทกสงทกอยาง แมพอแมกทำลายได หากผใดมตวนแลวกจะทำลายผลแหงความด คอธรรมะ คนเหลานจะไมมศล มธรรมอยในใจ มอยางเดยวหวงใหไดสงทตนตองการกพอใจแลว

ถนมทธะ...จตใจหดห เซองซมนวรณตวท ๓ คอตว ถนมทธะ กามตวนเปนตวสำคญอยางยง

ตอผประพฤตปฏบตธรรม เพราะถนมทธะ ทำใหจตใจหดห เซองซมมนไมอยากกำหนด มนไมอยากจะภาวนา มนรสกเบอ มนรสกเซงเพราะกำหนดไมไดเรอง ทำอะไรกไมเขาทา ทำใหรสกอดอดไปหมดตวถนมทธะ ทำใหงวงเหงาหาวนอน พอมาทำกรรมฐานนงอาปากหวอ เหมอนกบพระลกษณ พระราม หนมาน ตองมนตไมยราพเปาเพยงสปหงกทนท เมอตวถนมทธะเขาครอบงำ ทำใหเรมงวงนอน มนกงวงหลบ ทำใหสตขาด พอสตขาด การกำหนดดองคภาวนากขาดไปดวย พอองคภาวนาขาดไป การกำหนดไมตอเนอง ทำใหสภาวะอารมณทเกดขนกขาดไปดวย จงทำใหมการปรงแตงของจตขนมา เมอมการปรงแตงทางจตขนมา เรากหลงปรงแตงตามจต พอหมดเวลา

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4159

อสระแหงจต 60

เรากลมสต หากเราเผลอสต การปรงแตงกเกดขน ตวนวรณกเขามาครอบงำใหอยากจะนอน อยากจะหลบ อยากจะพก อยากจะเลก เพราะกำหนดสตไมทนกบสภาวะ เมอเปนเชนนแลว เรากขาดการกำหนดองคภาวนา

อทธจจกกกจจะ...จตฟงซาน รำคาญใจตอมามตวนวรณตวท ๔ ซงเปนตวหนนเนองกนมาเปนเสน

ขบวนการ เรยกวาตวอทธจจกกกจจะ คอตวรำคาญหรอตวฟง นวรณตวนทำใหรสกอดอด และกระสบกระสาย ไมรวาจะกำหนดอารมณอะไรด ไมวาจะกำหนดพองตรงไหน ยบตรงไหน เราไมรจดทจะกำหนดและหาฐานกำหนดไมได พอหาฐานกำหนดไมได จตกฟงวนวายใจหมด พอวนวายใจ จงทำใหรสกเซงและรสกเบอ เมอเปนเชนนผปฏบตจะมญาณพเศษอกรอบหนง ญาณพเศษคอความยงเหยง บางครงเรยกวาบาหอบฟาง จะตองเลอกทปฏบต โดยอางวาทตรงนไมสงบบาง มนวนวายบาง มนตองไปหาทสงบ พอไปทสงบแลวกรสกกลวไมรวาจะกำหนดอะไร เพราะรสกเวงวางไปหมด ไมรจะกำหนดอะไรตรงไหนด ในทสดกขาดหลกขาดฐานในการกำหนด

เมอขาดฐานในการกำหนดแลว จตกฟงไมมจดเรมตน ไมมจดตาง ไมมจดจบ เรมตนทามกลางทสด เราหาไมเจอ เมอหาไมเจอถามวาอาการเหลานเกดขน เราจะทำอยางไร เมอจตฟงอยางน วธการปฏบตตองสรางสตขนมาดวยการกำหนดทกอรยาบถ กำหนดฟงหนอฟงหนอ กำหนดไปมากๆ หากอาการฟงไมหยดกกำหนดพองหนอยบหนอ กำหนดใหเรวและกำหนดใหมนเตมท โดยกำหนดใหมนทน

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4160

อสระแหงจต61

และกำหนดใหไว กำหนดใหเรวใหทนตรงทมนฟงซาน หากรอนใจไปทกอยาง เราเรยกวาลนลาน ไมวาทำอะไรกลนลานหวงหนาพะวงหลงไปเสยหมด นคอตวฟงซานหรอเรยกวาตวอทธจจกกกจจะ องคธรรมตวนจะฉดกระชากจตของเราใหตกตำลง อยางเชนเราตงใจจะปฏบตธรรมชวโมงนใหด พอมาเจอแรงกระทบเขา ใจมนกวบไปตาตม ใจมนฟง และขาดสต เพราะกำหนดอาการไมทนกบสภาวะอารมณทเกดขนนน

วจกจฉา...ความลงเลสงสยนวรณตวท ๕ คอ วจกจฉา พอกระบวนการทง ๔ มาครบ

แลว ขบวนการท ๕ กตามมา คอความลงเลสงสย ไมมความแนใจวาทองพองหรอไม หรอทองยบหรอไม ถาสงสยหนกเขาไปอกวาพระพทธเจามจรงหรอไม พระธรรมมจรงหรอไม พระสงฆมจรงหรอไมบาปบญมจรงหรอไม มนลงเลสงสยไปตลอดเวลา ในทสดเปนวปสสนก นกวาบาปไมม บญไมม บดามารดาไมมบญคณ จตนกไปและคดเปรยบเทยบไปตางๆ นาๆ เพราะฉะนนครบาอาจารยจงไมใหอานหนงสอ ฟงวทยหรอดโทรทศน ถาจะปฏบตเขาจรงถงขนอกฤษฏกเดนแค ๗ กาว มองลงไปแคคบ แคศอก เทานนเอง ไมมการเหลยวซายแลขวา กำหนดหางจากตนเองเลยไปแค ๑ วา นนคออกฤษฏ ทปฏบตอยางเครงครด กำหนดกรยาอาการการเคลอนไหวของกาย แมลมพดกตองกำหนดเสยงทมากระทบ กำหนดอาการเยน รอน ออนแขง ทมากระทบ ถาเกดสภาวะความไมพอใจหรอความพอใจ การเปลยนแปลงอรยาบถ การพลกขากตองกำหนด นคอการกำหนดสต

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4161

อสระแหงจต 62

กำหนดสตทรากเหงาของจตโดยการกำหนดสตนน ถาฐานเกดทไหน ตองกำหนดทฐาน

นน หากใจของเราเกดไมพอใจ กใหกำหนดทใจ คอตนจต ตนขวรากเหงาของจต ดวยการกำหนดทใจ กำหนดสตตามความรสกเชนไมพอใจหนอ หรออดอดหนอ กำหนดทดวงจต คอดวงใจ คอหวใจกำหนดตรงนทนทอยาปลอยใหผานไป เมอกำหนดสตทนอยางน ตวสภาวธรรมทจะหนนเนองขนมา คอขนต แปลวา ความอดทน พอขนตมา สตกเรมมา เมอสตมา สมาธมา จงเปนขณกสมาธ อปจารสมาธอปปนาสมาธ ตามลำดบ จตใจกจะเบาขนมา เรากกำหนดดอาการพองยบชดเจนยงขน ดสภาวะทเกดขนชดเจน ถาเรามสตแกกลา เรากำหนด๒-๓ ครง สภาวะอารมณนนตดจบลงไปทนท ตอไปกกำหนดพองหนอ ยบหนอใหตอเนองกน อาการทกอาการตองกำหนดทกระยะ

เมอกำหนดอยางนเราเรยกวาเปนการหนนสภาวธรรม จะเหนไดวาธรรมะขององคพระสมมาสมพทธเจาเปนการหนนเนองซงกนและกน อยางเชนกามฉนทะเกดขนมากอน องคพยาบาทตามขนมาเราเรยกวาอธบดอารมณหรอเอกคคตาอารมณ คอความมอารมณเปนอนเดยว ซงจะเปนอารมณทางไหน เปนอารมณทางบญหรอเปนอารมณทางบาป ตรงนเราตองรเทาทน บางครงพอนงภาวนานงไป จนไปเจอถนมทธะมากอน มนหนนขนมาชดเจน ตวอทธจจกกกจจะ หนนใหสงขนทงงวงทงฟง มนหนนใหเกดเปนแรง ๒ เทา เปนแรงผลกเหมอนกบแมนำเออลนทเขอนหรอประตนำ หากเราเปนผคอยเฝาดประตนำถานำเกดไหลไปในชองทางเดยว มนกไหลอยางแรง จนสามารถ

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4162

อสระแหงจต63

ทำลายทกสงทกอยางได เพราะแรงหนนมนมมาก มนตดพยาบาทหนนเขาไปอก มนกยงหนก แตถาตวศลมนมแลว สมาธมนมขนมาความบรสทธเกดขน ตวศล สมาธกเกดขนดวย บางครงสมาธเกดขนมามาก เชนผปฏบตทนงสมาธภาวนาไป โดยมนไมรอะไร มนนงเฉยนคอสภาวะของสมาธมาก พอสมาธมาก ถามสตเขามาหนน สมาธกจะตงมนไดด

เวทนา ๕การกำหนดอรยาบถอาการไดชดเจนไมวาจะฟง ไมวาจะปวด

มนกำหนดเหนอาการไดชดเจนมากยงขน เรยกวาอเบกขาเวทนา เรมตงแตเวทนา คอ เวทนา ๕ โดยตวเวทนาตวท ๑ คอ ทกข เปนเวทนาทมทกขมาก เวทนาตวท ๒ คอ สข คอเวทนาทมสขมาก มทกขหรอไมตอบวาม แตมทกขนอย เพราะตวสขมากอน ตวทกขตามมาทหลง มนทกขนอย มนจงหนนอยางน เพราะตวสขมนยงใหญกวาและเกดขนกอน แตถาเมอใดตวทกขมากอน ตวสขตามมา ตวสขกแพไป แตขณะใดหากเวทนา ตวท ๓ คอตวอเบกขามากอน มนจะสขหรอจะทกขเวทนาขนาดไหน มนกยงทนได ตอมาเปนเวทนาตวท ๔ คอโทมนส ขณะทมทกขอยน มนนกถงทกขในอดต ยกตวอยาง เชนเราโดนแมสามตอวาหรอโดนสามตอวา หรอคนอนปรามาส ทำใหรสกทกขโทมนส จนบางครงนงสะอนนำตาไหล เพราะมนทกขทใจ นกถงทไร ทำไมชวตของเรามนทกขทรมานขมขน เดอดรอนวนวาย ตองดนรนสารพดเชนน มนโทมนสเหลอเกน การทเราทนได เรยกวา

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4163

อสระแหงจต 64

อเบกขา ตอไปตวเวทนาตวท ๕ คอ โสมนส หมายถง สบายใจหรอพอใจ หากมนพอใจสงเหลานนอย เราจะนงยมปลมปตยนดกบสงเหลานน ซงเวทนาทง ๕ ตวน มนจะหนนเนองซงกนและกน

สภาวะญาณเกดขนไดอยางไรเมอกำหนดภาวนา สตจะด เมอตวขนตตามมา ตววรยะ

ตามมา ทำใหขยนเดน ขยนนง ขยนกำหนดภาวนาอยตลอดเวลา นนคอสภาวะญาณกจะเกดขนงายและไว จะเหนชดเจนตงแตนามรปตงแตปฐมฌานคอฌานท ๑ เราจะเหนรปเหนนาม แยกรปแยกนามอยางชดเจน เราเหนการเคลอนไหวคเขา เหยยดออก เปนรปเปนนามทงหมดทงสน ไมมสภาวะอะไรเกดขน มแตรปกบนามทแยกกนอย อารมณทพองคอรป มนเกดกบรปกบนาม โลกทงโลกมแตรปกบนามนน ถามนหนนเนองกนอยางน คอสภาวธรรมทเกดขน องคญาณทเกดขนกจะเปนญาณตามลำดบ ตงแตญาณท ๑ ญาณท ๒ ญาณท ๓จนถง ญาณ ๑๖ แหงการกำหนดชดเจน โดยจตอยในกาย มนเกดสภาวะอะไร กกำหนดพจารณาตรงนน มนแยกรปแยกนาม แยกแลวเกดปญญาหรอไม หากเกดปญญาจะเหนชดเจน เราเรยกวาวปสสนาญาณ แตสวนหนงเรยกวาวปสสนาฌาน คอเมอนงสมาธแลว มสมาธมากขน สมาธแกกลาเปนอปปนาสมาธ เอาตววปสสนาฌานไปกำหนดสภาวธรรมเอากำลงฌานไปพจารณาสภาวธรรมทเกดขนพอกำหนดชดเจน ตรงนเรยกวาวปสสนาญาณอกขนหนง

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4264

อสระแหงจต65

การแหวกมานนวรณธรรมการกำหนด การพจารณา หรอการภาวนากดตอสภาวะ

อารมณทเกดขน ตวนวรณทเกดขนกบใจของเรา เมอมนเกดขนแลวหากเผลอสต ขาดสต โดยสตตามไมทน ตวนวรณกจะเขามาครอบงำตวเราได เมอมนเขามาครอบงำใจของเรา มนกทำใหไมประสบกบสงทเราตงใจไว อาจจะกลาวไดวามนเปนตวขดกน ตวขวางกนไมใหประสบผลสำเรจ

การทจะผานตรงนไดตองมจตใจกลาแขง จตใจกลาแขงคอตองมสตทเขมแขงขนมา มสตสมปชญญะทลกอยตลอดเวลา ทำใหเกดความหนกแนนและระลกได สมปชญญะรตวทวพรอมตอสภาวะทเกดขนวามนเกดขนมาไดอยางไร เราอยากจะนงนงๆ นงเฉยๆ ไมอยากจะกำหนดมนกเปนกามรป หลงในรปเหมอนกบเทวดา บางทเราทำบญแลวอยากไปเปนเทวดา นนคอหลงในกาม ซงเปนกามเชนเดยวกน นนกคอนวรณชนดหนงทลกลงไปอกขนหนง

ฉะนนในทายทสดทกลาวมาในนวรณธรรม องคธรรมทง ๕ทเปนตวขวางกนทำใหเราไมประสบผลสำเรจในการปฏบตธรรม การกระทำหนาทอะไรกตาม ถาเกดองคธรรมทง ๕ ประการ เขาไปครอบงำทางจต แลวเรากจะทำงานนนไมสำเรจ ทายทสดนขออวยพรใหพวกเราทานทงหลายผประพฤตปฏบตธรรม จงแหวกมานนวรณธรรมทง๕ ประการใหผานพนไปไดทะลเปาหมาย ใหรสภาวธรรมชดเจนจงทกทานจงทกประการเทอญ

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4265

อสระแหงจต 66

๔FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4266

อสระแหงจต67

บทท ๔การพฒนาสต

ในวาระนพวกเราทานทงหลายจะไดฟงพระธรรมเทศนาอนเปนแนวทางในการปฏบต ในการฟงธรรมวนนอาจจะยำเตอนสงเกาๆทไดเคยเตอนและเคยพดไป แตเพมสงใหมทละนด หากจะเตมสงใหมเขาไปเตมท จตของเราทยงสบสนวนวายกจะเกดความสบสนโกลาหลเพมขนอก เราอาจจะตามไมทน หรออาจจะยงไมเขาใจ ทำใหเกดความสบสนมากยงขน

ฉะนนในวนนจะกลาวยำเตอนบางสงบางหวขอ และกลาวเพมเตมใหกอเกดในสวนทเปนอปมาอปไมยใหฟง เมอเราฟงธรรมกใหนงหลบตาฟง โดยเอามอวางไวทตก และนอมจตไปฟงตามเสยงธรรมนน การททานทงหลายไดเขามาคนหาพระพทธเจาองคจรงกคอการเจาะใจของตนเอง พจารณาวาธรรมทมอยในโลก ทเราไดยนกนมาตงแตเดกมาจนอายปนนแลว เราไดเหนธรรมมากนอยอยางไร ในชวงระยะผานมาของชวตหนง สงทไดกลาวไวตงแตเรองนวรณธรรม๕ ประการ และไดมการสอบสภาวะอารมณของผปฏบต ซงใหผปฏบตไปคดพจารณา การทเราตงใจฟงและนำไปพจารณา นำไปปฏบตตามสภาวะ ตามหวขอธรรมทไดกลาวไปนน จะแกสภาวะอารมณไดและเขาใจหลกของการปฏบตบางไมมากกนอย

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4267

อสระแหงจต 68

สตเปนตวปกปองคมครองจตในทนขอยกตวอยางเรองลกเศรษฐทเขามาบวชในพระพทธ

ศาสนาแลวเกดความอดอดกระวนกระวายใจในการทจะรกษาระเบยบวนย กฏกตกามารยาทในสงคม จนพระพเลยงไดนำเรองไปกราบทลพระพทธเจา พระองคทานทรงเมตตาชแนะวธการรกษาจตเพยงขอเดยวคอการรกษาใจไมใหเกดกเลส ดงนนเมอลกของเศรษฐรกษา

ใจไมใหเกดกเลสแลว ทานกแนะนำใหรจกพฒนาจต หรอ พฒนาสต

เมอทานทงหลายรจกพฒนาสตใหมากขนแลว สตนกจะเปนตวปกปอง

คมครองจต เมอสตด สตแกกลาเขมแขงมากขน สตตวนกจะตามไป

ปกปกรกษาจตไมใหสงสกปรกมวหมองคอกเลสเขามาในใจได ใจ

ของเรากจะบรสทธผดผองแผว เมอใจของเราบรสทธผดผองแลว การ

พฒนาจตของเราจะเรมดขนเปนทกขณะ จตกจะรเทาทนตอสภาวะท

เกดขน เชนอาการททองพอง กเหนทองพองชดเจน อาการทองยบกเหนทองยบชดเจน เพราะเรามสตและตงจตดอยพรอมกน และเหนความชดเจน ความละเอยดคอสมปชญญะ รวาขณะนอาการทองพองและรวาขณะทพองเปนอยางไร

การพจารณาพระไตรลกษณ“เกดขน ตงอย ดบไป”

ในบางครงเกดพระไตรลกษณคออนจจงหรอความไมเทยงซงความไมเทยงเกดขนนเองเปน อนจจลกษณะ ลกษณะของอาการทองพอง ลกษณะของอาการทองยบ บางครงทองพองโตขนมา รสก

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4268

อสระแหงจต69

อดอดเหมอนใจจะขาด แตบางครงอาการพองหายไปเลย จนเราตกใจนกวาไมมลมหายใจเสยแลว บางครงผปฏบตตกใจ ถอดใจลมตา ตกใจนกวาใจจะขาด นกวาสงทเกดขนกบตนเองเปนสงผดปกต เพราะสภาวะของอนจจง ความไมเทยงของสภาวะททองพอง สภาวะทอาการพองหายไป เรากำหนดมองไมเหนสภาวะนน

บางครงเมอสภาวะทองยบ อาการยบหายไปจนหมดเหมอนรางกายของเราไมมกระดก ลกษณะเหมอนมชองวางกลวงไปทงตว นคอลกษณะอาการของพระอนจจง เรยกวาอนจจลกษณะทเกดขน บางครงกำหนดทองพอง ทองยบ เรากำหนดไดด แตบางครงกำหนดทองพอง ทองยบไมเหนเลย มนเกดความไมเทยงเกดขน เชนชวโมงทผานมา กำหนดทองพองทองยบชด แตพอมานงชวโมงตอไป เรากำหนดไมชด บางทนงสมาธภาวนาไดชวโมงหนง มนกไมปวด แตบางครงนง ๑๐ นาท กเกดอาการปวดแทบจะตาย หากเรามสตกำหนดรทน เรากจะมปญญารองอทานวา “มนเปนอยางนเอง” เราเรยกวาอนจจง นคอสภาวะของพระอนจจง

แตหากเราไมมปญญา คอสตไมมา ปญญาไมเกด สตเตลด เรากออกจากกรรมฐาน แลวบอกวาเวรกรรมของฉนมมากเหลอเกนจะทำกรรมฐานกไมได มนเปนเวรกรรมมาบบคนอะไรนกหนา การทโทษเวรกรรม นนเปนเพราะสตไมมา อาตาป สมปชาโนกไมมา มนแยกแยะไมออก มนปลงไมตก มนกเกดแตความทกข เรยกวาทกขลกษณะ หรอ อนจจลกษณะเกดขนแลว มนรสกทนไมได พอรสกทนไมได สภาวะตางๆกตามมา บางครงตวโยกไปมา นำตาไหลปตเกด

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4269

อสระแหงจต 70

ขน มนเปนไปสารพดอาการ หากเรากำหนดไมทน อะไรๆมนกเกดขนได บางครงอาการพองมนสน บางครงพองมนยาวเปนอยอยางนอนจจลกษณะ ทมนแสดงปรากฏใหเหน มนจะเหนไดเฉพาะผทมสภาวะเทานน แตมนตางกนกบคนทคดเองวามนเปนอยางนน มนเปนอยางน แตความจรงแลวความคดกบสภาวะมนหางไกลกนเหลอเกน

ดงนนหากเราผปฏบตธรรมมสตพฒนาขน จตมนกจะเหนสภาวะเกดดบ เราจะนบทนตลอดอาการสดสายสภาวะน จตกเบกบานจตกผองใส จตกไมมอะไรกนกลาง จตไมมคด จตไมมปวด ถงแมจะมอาการปวดกมอาการทกขเวทนานอยๆ แตมนทนได บางคราวถาสตปญญาไมมา มนกเกดทกขบบคน อนจจงเกดความไมเทยง ทำใหวนวายใจไปเสยหมด ทำใหเกดทกขตามมา เรยกวาทกขลกษณะ ปวดทขาพอจะยกยางกาว มนกวงเวยนศรษะ หนามดตาลาย บางทปวดทองเวยนหวเหมอนจะอาเจยนออกมา ซงตรงนมนแสดงถงความทกขทมนไมเทยง มนถกบบคน บางครงหายใจเขาออก ๒-๓ ครง มนกเหนอยงวง เพราะความทกขเขามา พระไตรลกษณแสดงผลแสดงเหตใหเหนแตถาหากเราเผลอสตและขาดสต ปญญาจะไมเกดตามทกลาวมาแลวเรากไมรเทาทน เรากกนไมไดและแกไมได ผลสดทายกมแตทกขทวมทบ ทกขบบคน ในทสดทนสภาวทกขไมได กแตกดบไป สดทายกปลงสงขารจะตายกชาง ถาบญมนเอายากขนาดน นพพานมนเอายากขนาดนไมเอาแลว จงทงกรรมฐานไปเลย

ในทสดกเกดแตอกศลกรรม คอกรรมบาป พอคดถงเรองบาปเรองผดศลผดธรรม มนคลองตวเลย จตปรงแตงไปสารพดเรอง มนเปน

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4270

อสระแหงจต71

วมานทไมไดวาดไว นงคดตรกตรองเอาเอง เขาเรยกวาวปสสนก คอนกคดเอาเองจะเปนอยางโนนอยางน ลมกำหนดภาวนา โมหะจงเขาครอบงำ ในทสดกเลยหลง โทสะ โมหะ ลมสงเหลานไป มนไมมหรโอตตปปะ มแตความคดปรงแตงไปในทางทเปนบาปเปนกรรม เขาเรยกวาทกขลกษณะทตามมา แตถามสตมาสกดทกขลกษณะ ปญญากเกด ใจกผองใส มขนต มฉนทะ มศรทธา พอมขนตอดทนได ตวสตจะทำใหเหนสภาวะตางๆ ชดเจน ไมวาอาการทองพองยบชดเจน เหนสภาวทกข เหนสภาพทกข สภาพเปนอดต สภาวะทเปนปจจบน

สภาวะนมตตดใจในขณะทสภาพอดตมนทรงอย เมอเราออกจากสมาธ ใจมน

นกถงอดตวาเราทำอยางนแลวมนด ความรสกนนมนคางอยทใจพอมนคางอยทใจ ทำใหนกถงคนอน อยากจะใหคนอนไดรและไดมาปฏบตเหมอนเรา แสดงวาสภาวะมนคาง มนเปนอดตทผานมา มนยงตดจตอย ตรงนเขาเรยกวาเปนนมตตดใจ เมอจะไปทไหนกเหนคนนนเปนอยางน คนนเปนอยางนน เราเหนคนเจบหรอเหนคนเปนอยางนนเปนอยางนแลว เราอยากจะชวยใหเขาพนทกข ความคดมนปรงแตงไปมนเปนการปรงสภาวทกขเกดขนมาอก เพราะสภาวะของตนเองกยงทกขอย กลายเปนทกขเพมกลายเปนทกขลกษณะทกำหนดไมได ตรงนพระไตรลกษณทเกดแสดงใหเหน เหมอนกบลกของเศรษฐทเขามาบวชในพทธศาสนาแตรกษาจตตนเองไมได พระพทธเจาใหกลบไปรกษาจตของตนเอง เพราะมนกำหนดอารมณไมทน สภาวะอนจจงสภาวะทกขง จงเกดขนตามมา

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4271

อสระแหงจต 72

ในทสดกเปนอนตตาคอไมมอะไรเลย พอกำหนดได มนมแตรปนาม เกดดบๆ รปเกดดบ นามเกดดบ สลบไปมา รปเปนเหตใหอาศยซงนาม นามเปนเหตใหอาศยซงรป กำหนดรอยอยางนเปนอนตตาเปนอนตตลกษณะ แสดงลกษณะตางๆ ออกมาใหเหนวามนเปนของทไมใชตวตน มนเกดขนแลวมนกสลายไป สภาวะทองพองทองยบกเชนเดยวกน พอทองพองขนมา แลวสภาวะนนหายไป นนคอรปลกษณะทกำหนดและมนแสดงออกใหเหน เพยงแตใหเราไดรการกำหนดสภาวะสต โดยเรากำหนดจมลงอยในสภาวะตวน เมอเรามสตสมปชญญะแกกลากกำหนดสภาวะตรงนนไดลกลงไป กำหนดเหนไดเปนชนๆ ลงไปวาสตเปนอยางน สมปชญญะเปนอยางน สภาวธรรมเปนอยางน มนเกดขน ตงอย ดบไป นนเอง

รปองอาศยนาม นามองอาศยรปการกำหนดอรยาบถตางๆ ทเปนสภาพธรรม และเปนสภาว

ธรรมกเดนชดเจน ซงตรงนทำใหเกดวรยะ ความขยนหมนเพยรในการกำหนด เราเหนรป เหนนามและเหนการเกดดบของรปของนามสภาวะรปทเกดขนองอาศยนาม นามกองอาศยรป รปอาศยมหาภตรป

รปองอาศยซงกนและกน รปทสามารถเปนมหาภตรปคอรปใหญ คอ

สวนทเรยกวา ดน นำ ลม ไฟ ธาตทง ๔ รปทอาศยคอรปรางกายทเกดขน เดนได ขยบได เคลอนทไดน มาองอาศยนาม นามอาศยรป แลว

นามกอาศยนาม คำวานามอาศยนามคอสงทรสภาวจต จตเปนนามธรรม สภาวจตไปรสภาวธรรมเปนนามธรรม มนจงเปนนามอาศย

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4272

อสระแหงจต73

นาม นามพจารณานาม ความทกขเปนสภาวะทเปนนาม เมอเรามสตหยงร เรยกวาสมปชญญะ ไปพจารณาสภาวทกข สภาวะอนจจงสภาวะทกขง สภาวะอนตตา การรพจารณาในนามธรรม

เราพจารณาเหนสภาวะอยางนตงแตตนจนจบ เขาเรยกวา การพจารณาโดยสภาวจต จตทเหนสภาวธรรม เรยกวาจตทมพลง หรอจตมพลงเรยกวา Mental Power เมอจตมพลงมนกตามด ตามร ตามเหนสภาวทกข สภาวธรรมทเกดไดทกขณะ ดงนนเมอมการพฒนาสตไดอยางน สตกจะไปคมครองจต สตกจะรกษาจตได นามรกษานาม รปรกษารปอาศยไดซงกนและกน ตรงนเหนสภาวธรรมทเกดขน โดยเกดดบนบไมถวน สภาวะทเกดอยางน เรยกวาสภาวะสตของอรยบคคลขนตน แตถากำหนดรตลอดสาย โดยไมมสภาวะสงใดมาปดขวางกน เราไมขาดสต กเรยกวาสภาวะสตของพระอรหนต อนนเปนสภาวะการเหนพระไตรลกษณชดเจนแจมแจง

คณภาพของสตเมอเหนสภาวะชดแจงเชนน คณภาพของรป คณภาพของสต

เขาเรยกกนวา Mental Expression แหงการรบรสภาวะ รสภาพตลอดสายแหงการเกดและดบของชวต ของขนธ ๕ นนเอง ซงขนธ ๕ ทเกดดบแตละครงนน ผมปญญาญาณทานนทจะรได มสตสมปชญญะปญญาตรงนเปนสภาวะปญญาธรรม กายเปนสงกปปะปญญา ถาเปนภกษเปนภกษปญญา เปนสมาธทเปนสมาธปญญา เปนพละเรยกวาพละปญญาเปนพลงแหงปญญาทเกดขน นคอพลงแหงความรท

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4273

อสระแหงจต 74

แตกแยกออก ปลงตกได หากตไมแตกและแยกไมออก หรอปลงไมตกทกขกจะเกดขน กจะเปนความหลง คอหลงสภาวะหรอหลงสภาพธรรมวาตวเรานกำหนดชดเจนรทกอยางถวนทวหมดแลว ดงตวอยางพระกปละ

เรอง ปลาสทองกปละ“ผลของการกลาวธรรมผดเพยน”

พระกปละไดศกษาพระไตรปฎกครบจบทง ๓ หมวด คอพระวนยปฎก พระสตตนตปฎก พระอภธมมปฎก เรยนจบทกหมวดรทกสตร ทกบาทพระคาถา ทกคำพจนทกลาวของพระพทธเจา แตพระกปละไมไดรสภาวธรรมทเทยงแทตามความเปนจรงของรปธรรมนามธรรม แตรดวยการตรกตรองคดเอาเอง รตามบททฤษฎปรยต แตไมรสภาวธรรมทางการปฏบตทแทจรง แตขณะเดยวมพชายทมอายมากไดบวชพรอมกน กมงเนนแหงการประพฤตปฏบตตามแนวสตปฏฐาน คอรกายในกาย รเวทนาในเวทนา รจตในจต รธรรมในธรรมพจารณาธรรมอย ๔ อยาง จงเกดรแจงแทงตลอดเหนจรง จนบรรลธรรมเปนพระอรหนต แตอยางไรกตามสงเหลานไมมปายปรญญาบอกวาผใดบรรลธรรมแลว ในสมยพทธกาลพระสมมาสมพทธเจาจะเปนผยกยองวาคนนนเปนเอตทคคะหรอมความเปนเลศทางดานนนหรอทางดานนเทานน โดยทวไปแลวจะไมมปรญญาบตรบอกเหมอนผบรรลทางวชาการ

เรองราวของพระกปละปรากฏในอรรถกถาธรรมบท ในเรอง

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4274

อสระแหงจต75

ปลาสทอง กลาวคอในสมยทศาสนาพระพทธเจาพระนามวา กสสปไดมกลบตรสองพนองออกบวชในสำนกพระสาวกทงหลาย คนพชอวาโสธนะ คนนองชอวากปละ เมอบวชแลวคนนองไดชอวา พระกปลเถระ ทานเปนผมพหสตในเรองพระไตรปฎกเปนอยางด คอรสภาวธรรมตามหลกพระไตรปฎกทจารกเขยนไว มบรวารและลาภสกการะมากมาย เพราะทานเปนพระทพดเกง สอนเกง เมอบคคลทเปนพระปฏบตมาตเตยนหรอมาตกเตอนในสงทพระกปลเถระ ไดสงสอนลกศษยอย พระกปลเถระ กลบตอบวา “พวกคณทงหลายไมรเทาฉน อยามาแนะนำฉนเลย” พระกปละถอตนวาเปนผฉลาดกวาผอนเมอพระภกษไมเชอคำตนกจะดาดวยวาจาหยาบคาบ จากพฤตกรรมดงกลาว พระกปลเถระ จงเปนผทอางวางโดดเดยวเปลยวเอกา โดยไมมใครทจะกลาตกเตอน ไมมใครทจะกลาบอก เพราะพระกปลเถระ เปนผเกงดานปรยต ซงในครงนนพชายคอพระโสธนะทไดบวชพรอมกนกขอเรยนการปฏบตวปสสนาธระ ทานชอบปฏบตอดมสข คอมความสขอยในปาไมสะแกนน ไมไดสนใจโลกภายนอกใดๆ จนบรรลเปนพระอรหนตในทสด

ดวยความหลงโมหะของพระกปลเถระ ทคดวาตวเองสำเรจเปนคมภรเคลอนทและดาบรภาษพวกพระภกษผมศล เมอตายไปจงตกนรกอเวจจนสนพทธนดรหนง ดวยเศษวบากกรรมดงกลาวจงไดไปเกดเปนปลาสทองในแมนำอจรวด เหตทไปเกดเปนปลาสทองเพราะรกษาศลดแตไมไดประพฤตปฏบต การรกษาศลคอไมประพฤตผด ยกตวอยางบางคนบอกวาฉนอยเฉยๆ ไมผดศล ไมคดอจฉารษยา

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4275

อสระแหงจต 76

ทำลายใคร ฉนกรกษาศลอยแลว แตศลกรรมบถ ๑๐ นน วจกรรม ๔

มโนกรรม ๓ กายกรรม ๓ คอไมลกของเขา ไมฆาสตว ไมประพฤตผดลกเมยเขา วจกรรม ๔ คอไมพดเพอเจอ พดเทจ พดสอเสยด พด

คำหยาบ เหลาน ตลอดทงมโนกรรม ๓ ไมคดราย ไมอาฆาต ไม

พยาบาท สงเหลานนไดเกดขนหรอไม จงตองเอามาพจารณาดวยอยางไรกตามพระกปลเถระ ผไมไดสภาวธรรมตามความเปน

จรง ดวยเศษกรรมนน จงเกดเปนปลาสทอง ขณะนนชาวประมงลากอวนไดปลาสทอง ชาวประมงกคดในใจวา “เราจะเอาไปขายกใชท จะเอาปลามากนกกระไรอย” จงนำไปถวายพระเจาพมพสาร เพอหวงจะไดรบพระราชทานรางวลบาง เมอพระเจาพมพสารทอดพระเนตรเหนปลาสทองผดปกตไปจากปลาทวไป จงนำไปเขาเฝาพระพทธเจาทพระเชตวนมหาวหาร ขณะททกคนไปดปลาสทองๆกอาปากหายใจสงกลนเหมนหงทวพระเชตวนมหาวหาร เมอปลาสทองหบปากกจะไมมกลนเนาเหมน ทำใหพระเจาพมพสารแปลกใจยงนก จงไดทลถามพระพทธเจาวา “ทำไมปลาจงมสทองคำและทำไมปลาจงมกลนปากเหมนเชนน” พระพทธเจาทรงเลาบพพกรรมของปลากปละ และตรสวา “การทปลาสทองอาปากทไรไดกลนเหมนเนาทกท สาเหตทเปนเชนน เพราะปลาสทองกลาวธรรมผดเพยน การ

กลาวธรรมทผดเพยนนนเปนการประทษรายธรรมและพทธพจนของ

พระพทธเจา” จากผลของกรรมนนเปนกรรมหนกทำใหปลาสทองปากเนา ปากเหมน

คนทเปนมะเรงทปากอาจจะมาอยในกรรมตวนกได เพราะ

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4276

อสระแหงจต77

เคยโกหกมดเทจหรอเคยหลอกลวงผอน จงทำใหปากเนาปากเหมนฉะนนตองระวงวจกรรมใหด ทางฝายพชายคอพระโสธนะนน ไมตองกลบมาเกดอก เพราะไดสำเรจเปนพระอรหนตเขาสแดนพระนพพาน นคอการรสภาวธรรม รสภาวทกขตามความเปนจรง กบการรหลกปรยตโดยฝายเดยว

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4277

อสระแหงจต 78

ศรทธา...คอจดเรมตนของการรแกนธรรมเราควรสำนกเสมอวาจะปฏบตอยางไร จงใหรถองแทถงแกน

ธรรม รถงความเปนจรงของธรรมนน หากเรมตงแตศรทธา ตวศรทธาพฒนาจนเปนตวฉนทะ มศรทธาแลวกมความพอใจ เมอมความพอใจกมความขยน คออยากจะทำ อยากจะกำหนด อยากจะภาวนา วรยะคอความเพยร เมอมวรยะ มสตมา ตวสต สมาธ ปญญา จงเกดขน เรยกวาพละ ๕ คอธรรมอนเปนกำลง เมอมพละกำลงทง ๕ เกดขนแลว การกำหนด การรจกสภาวะ การเหนสภาพธรรมทเกดขนกบใจ การเหนสภาวทกขทเกดขนกบกาย การเหนความคดของตนเองทเกดขน เราอยากจะทำอยางโนน อยากจะทำอยางน ซงตองถามใจตวเองวามนเกดขนเพราะอะไร มนเกดขนดวยการกำหนดแหงสตทเปนสมมาสตหรอไม หรอเกดขนดวยมจฉาสต คอการกำหนดดวยกเลสอารมณเปนผบงคบบญชาใหทำหรอไม

ฉะนนจะตองไถถอนสงทกเลสมาครอบงำ โดยใหรวาเวลานเรากำลงทำอะไร จงตองสำนกดวยการมหรโอตตปปะอยกบตวเราอยเสมอ เราจะยบยงไววาขณะนกำลงทำสมาธ หรอขณะนกำลงเดนจงกรม หากยงไมถงกำหนดเวลา กตองทำใหถงกำหนดเวลาเสยกอนจงจะลกเปลยนอรยาบถไปเขาหองนำ การททนสภาวะหรอดสภาวะตวนไดทน นคอเรารตามความเปนจรงแลวจะรจกแยกแยะ เรยกวารตวออก บอกตวได ใชตวเปน เหนทางออก ถงจะสามารถปฏบตธรรมอยางมสต เรยกวา สตปฏฐาน ซงเกดขนทกาย ยาว วา หนา คบ กวางศอก อนนมนเปนสตปฎฐานท เปนไปตามแบบอยางของพระ

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4278

อสระแหงจต79

อรยบคคลหรอบคคลทพฒนาขนมาอยางถกตองและถกวธ ใหไปสความเจรญสงบรมเยน หากความเจรญไมถกตอง เราจะเกดทกขในภายหลง

เรอง นางมาคนธยา“การตงจตไวไมชอบ ประสบทกขในภายหลง”

ในอรรถกถาธรรมบทไดปรากฏเรองของนางมาคนธยา กลาวคอนางเปนผทเกลยดพระพทธเจา เกลยดพระสงฆสาวก เกลยดคนทนบถอพระพทธเจาคอนางสามาวด เหตทนางเกลยดพระพทธเจาเพราะนางผกใจเจบทพระพทธเจาปฎเสธรบนางเปนภรรยา ในคราวทพราหมณผเปนบดายกนางใหกบพระพทธเจา โดยนางไดผกใจอาฆาตวา หากนางไดพรงพรอมดวยชาตตระกล โภคะ ยศและวยแลว นางจะแกแคนพระสมณโคดม ซงในกาลตอมาอาของนางไดนำนางไปถวายแดพระเจาอเทน นางไดรบการแตงตงเปนอครมเหสเชนเดยวกบพระนางสามาวด

โดยพระนางมาคนธยาไดจางคนใหเทยวตามดาพระพทธเจาไปทกท แตไมสามารถใหพระองคออกจากเมองโกสมพได นางจงคดวาเปนเพราะพระนางสามาวดไดผอปถมภบำรงพระพทธเจา จงคดกำจดพระนางสามาวด นางคดวาหากพระพทธเจาขาดผอปถมภพระพทธเจาจะออกจากเมองโกสมพไปเอง

พระนางมาคนธยา จงมจตทมงทำลายพระนางสามาวดอยตลอดดวยกลอบายวธตางๆ จนในทสดไดเผาพระนางสามาวดพรอม

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4279

อสระแหงจต 80

กบบรวาร ๕๐๐ ชวตตายทงเปนในปราสาทของพระนางสามาวด แตสดทาย พระนางมาคนธยากถกเผาเชนกน เพราะหลงจากพระนางสามาวดถกเผาตายแลว พระเจาอเทนผทเปนพระสวามไดใชอบายหลอกถามพระนางมาคนธยาวา “นองหญงพอยากทราบวาใครเปนคนทำลายพระนางสามาวด หากรแลวพจะใหรางวลแกเขาผนน” พระนางมาคนธยาหลงกลตอบไปวา “หมอมฉนกบบรวารไดเปนคนเผาพระนางสามาวด” เมอพระราชาไดฟงเชนนนกจบตวพระนางมาคนธยาไปกลางทงนา พระองคทรงสงใหเผาและไถรางพระนางมาคนธยาเปนทอนๆ อยางทกขทรมาน นนเปนเพราะผลกรรมทเกดขนในปจจบนชวตนน เพราะการตงใจไวผด ตงจตไวไมชอบ ประกอบทกข จงไดรบทกขในภายหลง

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4280

อสระแหงจต81

สภาวจตหลดพน..สคตยอมเปนทหวงในทสดฉนใดกฉนนน หากผปฏบตกำหนดรสภาวะ รวา

ขณะนกำลงทำอะไรอย ขณะนกำลงนงสมาธภาวนาหรอขณะนกำหนดอรยาบถใด รสภาวะตามความเปนจรงของกาย รสภาวะความเปนจรงของจต หรอรปนามขนธ ๕ และของจตทไมไดตกแตง เมอเรารอยางน รสภาวธรรม รสภาวทกข สตมนจะคอยสกดกนสงทจะทำใหใจมวหมองและเศราหมอง สงทมนจะดงใจใหตกหลมหวงเหวแหงทกข อนนเปนทกขทมองไมเหนฝง ทำใหสามารถเหนทกขง ทกขทเปนมลภาวะทกขทงชวต เขาเรยกวาเกดกมด อยกมด ไปกยงมดอกเรยกวา ตโม ตมปรายโน เมอมดมาแลว กจะทำวถชวตหรอทำจตใหมดบอดไปดวย แตวธทจะไมใหมดบอด คอการสรางสตหรอเสรมสตคอการภาวนา การกำหนดสภาวะตางๆ โดยสตทเรยกวาสมมาสตเทานน จงจะไดชอวาเปนการฉดกระชากลากดงสภาวจต สภาวะกายใหหลดออกจากหวงเหวนรก อนเปนหลมดำททำใหชวตมดมน

เมอดงสภาวจตหลดพนขนมาได สคตยอมเปนทหวง อยกเปนสข นงกเปนสข กำหนดสภาวะตางๆ ไดอยางแจมแจง จตตน จตนมนวลทนแกการงาน ควรแกงานเสมอ นนคอเรยกวาปฏบตตามหลกสตปฏฐานสตร การกลาวธรรมเกดแกสต การเสรมสรางสต และการปกปองรกษาจต การไถถอนจตออกจากสภาพบาปกรรมทงปวง คดวาพอสมควรแกเวลา

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4281

อสระแหงจต 82

ในทายทสดน “ธมโม หเว รกขต ธมมจาร, ธมมธาร สข

เสต” ธรรมยอมรกษาผประพฤตธรรมใหเกดความสขฉนใดกฉนนนอาตมาภาพขออนโมทนาแหงบญคณพระพทธ คณพระธรรมคณพระสงฆ จงปกปองรกษาญาตโยมสาธชนทงหลายใหผประพฤตปฏบตใหสมควรแกการเขาสมรรคผลนพพานใหเรวพลนเทอญ

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4282

อสระแหงจต83

“สตนกจะเปนตวปกปองคมครองจตเมอสตด สตแกกลาเขมแขงมากขน สตตวนกจะตามไปปกปกรกษาจตไมใหสงสกปรกมวหมองคอกเลสเขามาในใจไดใจของเรากจะบรสทธผดผองแผว”

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4283

อสระแหงจต 84

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4284

อสระแหงจต85

๒. จตอสระอนจตใดไรหวงมาหนวงขงจตนนจงไรกรอบมาขอบขงอนจตใดไรตณหามาเบยดบงจตจงยงบรสทธหลดเวรกรรม

จงปลอดโปรงโลงสบายคลายจากทกขจงถกปลกจากความหลงทลงตำ

พนธนาการถกปลดปลอยดวยรอยธรรมบญนอมนำใหหลดพนจากกลกาม

นคอจตพทธะซงละแลวงามเพรศแพรวพรอมพรงทงโลกสามเพราะวางแลววางครบจบรปนามชะรอยตามนพพานแทแนนรนดร

โดย...ธรรมบตร

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4285

อสระแหงจต 86

๕FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4286

อสระแหงจต87

บทท ๕การถาม-ตอบ

“ปญหาสภาวธรรมของผปฏบต ๑”

“วธการปฏบตอยางไร จงจะเกดสมาธ”

คำถาม เราจะปฏบตอยางไร จงจะเกดสมาธ เพราะเวลานง

สมาธ จะนงไมคอยได

ตอบ ขอถามตอไปวานงไมคอยได หรอกำหนดไมไดคำถามนไมชดเจน หากกำหนดไมได ใหพจารณาดวาขณะนนกำลงวตกกงวลเรองอะไรอยหรอไม ผปฏบตตองตดภาระหรอตดความกงวลใจทกอยาง โดยใหรปจจบนวาทำอะไร พยายามปลอยวางทกอยางใหไดกอน กำหนดดเวทนาของตนเองตามอาการทเกดขนและสงเกตวาเรามสมาธไดกนาท แลวคอยๆ กำหนดเพมเวลาขนไปเรอยๆ แตถานงไมได เนองจากเกดจากสงขารรางกายมปญหาเรองสขภาพ เชน ปวดขา ปวดเขา ผปฏบตอาจเลอกนงอรยาบถใดกได แตใหกำหนดองคภาวนาตามสตใหทนเทานนเอง

คำถาม การกำหนดพองหนอ ยบหนอนนไดเปนชวงๆ และ

เมอออกจากสมาธจะคลนไสทกครงไมทราบวาเปนเพราะอะไร

ตอบ อาการคลนไสนน ถาผปฏบตมสมาธจรงๆ มนจะเกยวกบระบบของรางกาย คอธาต ๔ ดน นำ ไฟ ลม อยในรางกาย

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4287

อสระแหงจต 88

ถามวามนปกตหรอเปลา โดยปกตอาการหลงจากออกสมาธแลวเกดอาการคลนไส อาจจะเปนอาการของคนงวงนอน แตไมไดนอน หรอนอนหลบพกผอนไมเพยงพอ เมอมานงสมาธ จงทำใหเกดอาการงวงคอถนมทธะเขาครอบงำ เมอฝนอาการนนไป เวลาจะออกจากสมาธลมแปรปรวนในทองไสกคอธาตแปรปรวนนนเอง ทำใหรสกอยากจะอาเจยน แตกไมอาเจยน

การทกำหนดพองยบไดเปนชวงๆ นนแสดงวายงมโอกาสทำไดอย คอกำหนดไดเปนชวงๆ ถาไมไดเลยกตองดกนนานอกผปฏบตจะกำหนดใหไดตลอด กตองใชเวลาฝกปฏบตกนนาน ตองขยนภาวนานานสกหนอย ขยนดสภาวะใหละเอยด ตรงนหากเกดอาการคลนไสทกครง ผปฏบตไมตองวตกกงวลกบสภาวะนน อาการคลนไสเปนเรองปกตของสภาวะของธาตทพยายามแปรสภาวะใหมนเปนหนงเดยว ใหเปนสมาธ

บางครงมาปฏบตธรรมในหองแอร ผปฏบตอาจจะไมคนเคยทำใหเกดการแปรปรวนของธาตตางๆ ในรางกาย อาตมากยงเปนโรคแพแอร สมยทไปเรยนหนงสอทมหาวทยาลยมหดล หองเรยนเลกๆกแพแอรทกครง เปนโรคเมาแอร วธแกคอการออกมาเดนจงกรม นงสมาธ ขบลมปราณใหเหงอออกมากๆ เมอเหงอออกมาก อาการดงกลาวกหายไปเอง ยกตวอยางเมอวานนอาจจะเหนอาตมาหนาซดไปนนเพราะแพแอร จงตองออกไปปรบตวกอน จงรสกดขน นถอวาเปนโอกาสดทยงเหนอาการพองหนอ ยบหนอ เมอรางกายปรบอณหภมไดปรบธาตได อาการนนมนกจะหายไปเอง

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4288

อสระแหงจต89

คำถาม เวลานงสมาธ สตกำหนดทหนาทองไมเหนสภาวะ

ใดๆ ไมรสกวาพองหรอยบ แตกลบรสกเหนอย

ตอบ แสดงวาผปฏบตคนนตามลมมากเกนไป ใหดอาการของทองพอง ดอาการของทองยบ ไมตองไปตามลมเขา ตามลมออกเหมอนสบลมเขายางรถวงขนวงลง การปฏบตเชนนนจะมอาการเหนอย แตอาการเหนอยจะไมมากเทาไรนก พอสกระยะหนงอาการเหนอยจะหายไปเอง รปของอาการพองยบกชดเจนขนมาเองเหมอนกบมนขนตามลม ชกขนชกลง ตามลมหายใจเขา ลมหายใจออก ซงการตามลมหายใจจะรสกเหนอยได

โดยใหกำหนดดแคทองพอง ทองยบเทานนกพอ หากทองพองกกำหนดพองหนอ และทองยบใหกำหนดยบหนอ เหมอนเราดทวเชน เขาแสดงเปนตวละครบทบาทอะไร เขาจะแสดงเปนพระเอก เปนนางเอก เปนนางราย เปนลก เรามหนาทแคดเทานน เราไมไดเปนผกำกบ หรอแสดงเอง แตหากตราบใดทเราแสดงเอง เราจะเหนอยเพราะจะตองรองไหบาตามตวละครไป ฉะนนสงเกตดตามอาการของทองพอง ทองยบเทานนเอง

คำถาม เมอกำหนดดลมหายใจ ยบหนอ พองหนอ จะเรว

มาก ทำใหการหายใจตดจะเรวไป ควรแกไขอยางไร

ตอบ อนทจรงเขาใหภาวนาพองกอนแลวคอยยบ หายใจเขาทองมนพอง หายใจออกทองมนยบ เหมอนการสบลมเขายางรถยนต เมอฉดหวฉดลมเขาไปในลอรถ ยางรถกจะพองขน นนคอรปพอง

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4289

อสระแหงจต 90

ฉะนนกำหนดวาพองหนอ ยบหนอ ตรงนคอตองกำหนดพองกอนแลวคอยกำหนดยบ การหายใจตดจะเรวนน จะหายใจเรวหรอหายใจชาไมใชตวปญหา มนจะเรวหรอจะชากชางเขา เรากำหนดดใหรวาหายใจเรวหรอหายใจชา หนาทของเราคอดใหรวาเรวหรอชาเทานน โดยใหเขาใจและใหรจกวาเรวหรอชา ไมใชวากำหนดใหเรวหรอชาตามสภาวะนน เราจะใหมนพอใจหรอดใจกไมได แตใหดเฉพาะอาการเทานนเอง ผปฏบตอยาไปกำหนด อยาไปจบ ถาเราไปจบอาการนนแลวมนจะรสกเครยด

อาตมาสงเกตหนาตาของหลายทานเครยดเหลอเกน เพราะไปจบอาการตามใจตวเอง สภาวะโดยแทจรงไมเปนตามทเราคดวามนจะเปนของมนอยางนน เราจะเปนเพยงผร ผด ผเหน รแลวปลอยวางภาษาโบราณพดวาปลง รแลวปลง รแลวปลอยไป นนคอหนาทของเราจตกไมสะสมหมกหมม เพราะหากเปนเชนนนจตจะเนาขางในกลายเปนความเครยด

คำถาม นงสมาธแลว มกคดฟงซานไปตางๆนาๆ

ตอบ หากคดฟงซานไปเรองอะไร ใหกำหนดคดหนอๆ ถามนไมหยด เราหยดกำหนดคดหนอ กำหนดพองหนอ ยบหนอ เทานนเอง ถาไมเชนนนแลว มนจะกลายเปนปรงแตงและฟงไป ซงตรงนหากคดฟงไปตางๆ นาๆ เราแกไขอยางไร เรากตองกำหนดคดหนอๆ สก๔-๕ ครง แลวกหยดกำหนด หลงจากนนกกำหนดพองหนอ ยบหนอพอกำหนดพองหนอ ยบหนอ มนจะคดหรอไม ตอบวายงคดอย แต

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4290

อสระแหงจต91

อาการคดมนอยในขอบเขต เหมอนมเชอกผกไว กำหนดองคภาวนาคอพองหนอ ยบหนอ ใหตดตอกนโดยอยาใหขาดชวง ขาดสาย วธนทำใหตดความคดนนได แตถาถามวาจรงๆ แลวตดไดหรอไม ตอบวาตดไมไดหรอก

เพราะจตของเรายงมชองวางอย มนยอมมสงมาแทรกระหวางตรงกลาง หากมตวเชอมซงกนและกน ตวทจะแทรกกไมมเพราะเรามองคภาวนาอยตลอดเวลา เมอมองคภาวนาบรกรรมอยตลอดเวลา ความคดอนๆ ทเขามาแทรกแวบเดยวแลวกหายไป แตหากเรานงไปคดยาว คดทงเรองอดต คดเรองอนาคตบาง คดไปนานานบประการจงจบตนชนปลายไมได เราตองกำหนดภาวนาใหมากขน อนทรยในทนไมใชรางกายอยางเดยว ตา ห จมก ลน กาย ใจ เราเรยกวาอนทรยแตยงไมพดถงเรองอนทรย แตขอพดเฉพาะตรงนกอน นคอการกำหนดความคดหรอตดความคด โดยไมไดตดคำภาวนา การกำหนดอาการพองหนอ ยบหนอ คอการบรกรรมอยตลอดเวลา ขณะเดยวกนความคดตางๆ มนจะแทรกซมตลอดเวลา ถากำหนดบรกรรมภาวนาอยตลอดเวลา ตวฟงมนจะหายไปเอง นคอวธการตดความคด หรอวธการสกดความคด

คำถาม เวลานงสมาธรสกสมองมนตอ แตไมงวง มนเหมอน

อาการจะหลบแตไมหลบ มนรสกหนกทศรษะ

ตอบ ถาเปนเชนนนแสดงวามนจะเกรงเกนไป ตองพยายามขยบตว ลองขยบเทา หรอวธงายๆ คอการลกเดนไปขางนอก

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4291

อสระแหงจต 92

ไปออกกำลงกาย หมนซาย หมนขวา ไปสรางสตสกครหนง ทำรางกายใหรสกเบาเสยกอน อยางเชนเมอเวลาเราเดนหรอนงกเชนกน พยายามจดทานงใหสบาย ไมใหกมศรษะเพราะถากมศรษะมากๆ การหมนเวยนโลหตจะไมด มนไมสมดล เรานงสงาเหมอนกบดพระพทธรปนงไมมพระพทธรปองคใดทปนมา หนางำ หนางอ มแตพระพทธรปนงหนาตรงหรอหลงตรง นนแสดงถงทศนะ วธการตรงเทยงแหงการวางสรระรปกาย มนเปนระบบของสรระศาสตรทจะมสวนเชอมสมพนธเชอมโยงซงกนและกน

ระบบการถายเทของลม ของเลอด การถายเทหมนเวยนของอากาศหรอของอณหภมในรางกาย มนสมพนธกนไปหมด ซงไดเคยบอกไปแลววาในรางกายของคนเรามประจไฟฟาขวบวกกบขวลบอยในตว มนเปนระบบนเวศวทยาไปในตว หากเราไมสรางเขอนกกกนไมใหมนถงกนกไมเปนไร ระบบการถายเทจะเปนไปโดยธรรมชาตระบบนเวศวทยาเปลยนหมนเวยนทดแทนโดยธรรมชาต คำวาไมงวงแสดงวาหนกศรษะ รสกมนสะลมสะลอ แกไดโดยออกไปเดนขางนอก เอามอเคาะสมองสกหนอย เอามอเขยาศรษะสกหนอย แลวคอยมานงสมาธใหมอกครง

คำถาม กำหนดอาการไมทนบาง กำหนดไดลางๆบาง แสดง

วาจะหลบกไมหลบ แสดงอาการซมๆ ควรจะทำอยางไร บางครงรสก

เสยววบวาบในตว ปนปวนในตว กำหนดไมไดควรแกไขอยางไร

ตอบ ผปฏบตลองทำอยางทแนะนำไปขางตนคอลกไปออกกำลงกายขางนอก สวนอาการปนปวนในตว กไมทราบวาอาการ

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4292

อสระแหงจต93

มนเสยวเปนอยางไร มนเสยวลกษณะไหน มนจะปวดหรอเปลา หรอมนกระตก ไมเขาใจวาเสยววบวาบในตว มนรอนๆ หนาวๆ หรอเปลามนเสยวในตวเหมอนลกษณะอณหภมในรางกายยงปรบไมไดหรอไมฉะนนผปฏบตตองอดทนและใหคอยๆ ทำไป จนอณหภมในรางกายปรบธาตตางๆ ได อาการดงกลาวจะหายไปเอง

คำถาม เวลาเดนจงกรม ควรรสกรอยทอาการยาง กบนำหนก

ทลงอกขางหนงเกอบพรอมกน จะกำหนดสตใหรอยทการยางได

อยางไร

ตอบ กำหนดทละเทา เชน เมอกำหนดจตอยทเทาขวากำหนดขวายาง...หนอ ยก...หนอ... กำหนดยาง...หนอ... สวนหนอกลงเปนปจจบนอารมณ คำวาหนอเปนสมปชญญะบอกชดเจนวามนคงแลว คำวาหนอนเปนการตดภพตดชาตไดเจดชาตแตละครงทกำหนด เพราะสตของเราอยทยก ยาง เหยยบ อยตลอดเวลา เชนเมอเดนจงหวะท ๑ กำหนดขวาคอจตของเราจบทเทาขวา เมอกำหนดยางจตอยทอาการยางเทา เมอกำหนดหนอเทาเหยยบถงพนเตมฝาเทาการกำหนดอยางนจะไดปจจบนอารมณ

แตถากำหนดไมไดปจจบนอารมณ อาการอนกจะแทรกพอซาย ยาง หนอ จตกำหนดจบทเทาซาย อาการยางกเสอกเทาไปขางหนา อาการเหยยบ เทากเหยยบลงพน กำหนดหนอ นนคอปจจบนอารมณ กำหนดใหไดปจจบนอารมณ แตถาเดนไมไดปจจบนอารมณมนกเกดความเควงควาง มนจะหกคะเมนลมไปบาง แสดงวาการเดนมสมาธนอยไป

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4293

อสระแหงจต 94

คำถาม นวรณดานฟงซาน กายเดน แตจตคดไปตรงอน

หรอจตคดบอกวาขวายางหนอ แตเทาตามทหลงไมพรอมกน

บางท บอกวาซายยางหนอ เทาไปแลว แตปากวาทหลง จตมนสงทหลง

มนไมสมดลกน มนไมพรอมกน

ตอบ ถาเปนเชนนน เปนการกำหนดไมไดปจจบนอารมณจงเกดการรงไว ฉะนนพยายามเดนใหไดปจจบน ตรงไหนทยางกยางเหยยบกเหยยบ ขวากคอขวา ไมใชยางเทาขวา แตกำหนดซายยางหนอแทน เราจงเรยกวาสตเปนตวสำคญ ถาเดนอยางมสต มนกจะไปพรอมเพรยงกนได เราตองพยายามตงสตแลวกำหนดอยางชาๆ

คำถาม เวลานงสมาธ กำหนดพองหนอ ยบหนอ รสกอดอด

เพราะเกดลงเลวา ใชพองหรอไม หรอใชยบหรอไม

ตอบ ทำไมเราตองลงเลกบมนละ ทองพองกกำหนดพองหนอ มนยบกกำหนดยบหนอเทานนเอง ไมตองไปสงสยหรอก พองหรอยบ นคอหลกการงายๆ ไมตองไปสงสยวาใชหรอเปลา หากตองการรวาอาการพองมากๆ เปนอยางไร เราลองหายใจเขาแลวยดตวขนนดหนง ใหพยายามทำไปกอน หากไมเคยทำแลวจะใหมนไดเลย มนคงไมไดหรอก เราตองใชเวลาปฏบตสกหนอย อาตมาทำกรรมฐานเดอนหนงเตมๆ ยงหาพองยบไมเจอ เหมอนกบพระนกเทศนทตงนะโม เดอนหนงยงตงนะโมไมได จะเหนวาไมใชของงายๆ เพราะอาตมาเคยฝกปฏบตอยางอนมาจนเกดชำนาญการแลว แตพอมาภาวนาพองยบ มนจงทำไมได แทบจะรองไห นงจนจวรเปยกเลย นง

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4294

อสระแหงจต95

กลางแดดกแลว ฝนตกกแลว ยงทำไมได เมอตงจตตายเปนตายผลสดทายมนกลวตาย มนจงไดเหนพองยบ พอเหนพองยบ มนกมทางเดนอยางกวางขวาง

ซงถาไมส มนไมเหนพองยบ เรากคงไมไดอะไร หากเราอยากจะกนรสชาตหวานอรอย มนตองสสกหนอย อยาเพงทอถอย การนงกรรมฐานทผานมา ใครเคยไดยนหรอไมวานงกรรมฐานแลวตายไปเลย หรอไมไดเลย สวนมากจะไดยนวานงกรรมฐานแลวไดประโยชนอาตมารจกพระเพอนกนทนงกรรมฐานจนตาย แตไมไดตายเพราะนงกรรมฐานตาย แตเพราะเบอหนายสงขาร อยทปากชองนเอง ทานมาพดใหฟงวานงแลวเหนแตซโครง ทำไมคนเราตองเวยนวายตายเกดรตวเองวาเกดมาแลว มแตทกขทรมาน สดทายกตงสจจะวาภายใน๓ เดอนน จะตายเวลาไหนกพรอมละสงขาร ทานกนงสมาธตาย แตทานไมไดตาย เพราะไมมประโยชน แตตายเพราะไดสมาธแลวถงตายทานเปนโรคมะเรงแลวไมยอมรกษา แตสจนไดคณธรรม รอยางไรวาไดคณธรรม เพราะไดมาพดมาเจรจาใหฟง

อาตมากไลดจบดธรรมรวาคนทไดคณธรรมตองบรรลธรรมสงโยชน ๑๐ ไลไปทละขอ พระโสดาบนละสงโยชน ๓ ขอ คอสกกายทฏฐ วจกจฉา สลพพตปรามาส สวนพระสกทาคาม

ละสงโยชน ๓ ขอ เชนเดยวกบพระโสดาบนและสามารถทำราคะ

โมหะ โทสะ ใหเหลอเบาบางลง พระอนาคามละสงโยชน ๕ ขอ คอ

เพมจากพระโสดาบนอก ๒ ขอคอละกามราคะ ปฏฆะ พระอรหนต

ละสงโยชน ๑๐(เพมอก ๕ ขอจากพระอนาคาม คอ รปราคะ อรปราคะ

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4295

อสระแหงจต 96

มานะ อทธจจะ อวชชา) ตดกามคณทงหมดแคนเอง พระพทธเจาทรงวางแผนหรอทรงวางขอวดไวอยางชดเจน โดยวดวาคนไหนไดบรรลธรรมแลว

ขอใหโยคผปฏบตทกทานพยายามปฏบตตอไป โดยไมตองสงสย จากทมคำถามตอวาเมอกำหนดพองหนอ ยบหนอไมได จงเปลยนมากำหนดลมหายใจเขาออก ทำใหรสกเบาขน อาตมาตอบวากสามารถทำได นคอการตงจตไวในเบองตน เรามกชอบลมหายใจเขาออก เพราะมนเบา แตหากเราทำจตใจใหมนชอบพองหนอ ยบหนอ เราสนกกบพองหนอ ยบหนอ มนกเบาเชนกน ทกองคภาวนาเปนเพยงเสนทางจดเรมตนเทานน แตเมอเรมตนเดนทางไปครงทาง เราจะเลอก

ทางเดนของเราเอง เหมอนอปมาดงพอคาทจะไปขายของ ตองเดนทาง

ดวยเรอสำเภา พอเดนทางขามฟากแลว ถามวาพอคาจะแบกเรอขาม

ไปขายของหรอไม คำตอบคอวาไม เพราะการแบกเรอขามฟากมน

หนก

องคภาวนา...เปนบทนำสความสงบองคภาวนาพองหนอ ยบหนอ พทโธ สมมา อะระหง นะมะ

พะธะ นะโมพทธายะ เกด ดบ ไหว นง นเปนเพยงบทนำไปสความสงบ และเกดสมาธไดงาย สดทายเราไมไดเอาสงเหลานไปกำหนด เราจะกำหนดแตสภาวธรรมขนสงทเกดขน เปรยบเหมอนกบเจดยกบยอดเจดย เราจะเหนวาฐานเจดยจะกวาง ยอดเจดยจะแหลมสดทเดยวนนคอเขาสรางจากปรศนาปรชญาสอนธรรมแหงพทธศาสนา แมการ

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4296

อสระแหงจต97

สรางพระพทธปฏมากรทมเกศแหลมกเชนกน จะอยางไรกตาม ไมวาจะยน จะนง หรอจะนอน แตสดทายกวนเขาเกศแหลม ซงทกคนตองทงทงหมดดแตสภาวะคอสภาวะอาการพอง สภาวะอาการยบ สภาวะอาการปวด สภาวะอาการเจบ สภาวะเมอย นคอเรามหนาทดสภาวะอาการทเกดขน ไมไดเปนคนบงคบหรอเปนคนแตงบทละคร แตมนเปนของมนเอง จงเรยกวาปรมตถสภาวะ พดไปจะเปนเรองหนกเกนไป เกรงวาจะตามไมทน อาตมาจะพดเรองสภาวะปรมตถในคราวตอไป

ดงนนจะเหนไดวาตวภาวนาเปนแตเพยงทางผานหรอดอกไมรมทางเอามาหลอก ไมใหจตของเราแกวงไป ในทนคอลง พระพทธเจาตรสวาจตของเราเปรยบเหมอนลง ลงมนกระโดดโลดเตนไป เจาของจงผกลามโซไวทคอ เปรยบวาจตของเรา มตาเหมอนง มหเหมอนจระเข จตเหมอนสนขบาน ตาเหมอนงทมนจะคอยมองคนอน คอยเหลอบมองคนอนเรอยๆ ไป มนมองดวยจตทมความรสกในตว เรากมองธรรมดา ไมวาคนนนเปนอยางน คนนนไมเปนอยางน เราไมปรงแตงจต ถามองดวยสตตวเองควบคมอย เราจะมองเฉยๆ เชน คนสกวาคน ผหญงสกวาผหญง ผชายสกวาผชาย แตสงขนไปไมมผหญง ไมมผชาย มแตธาตเทานน โดยไมมตวตน

คำถาม จำเปนหรอไมทจะตองเดนจงกรมกอนนงสมาธทก

ครง

ตอบ ถาถามวาจำเปนหรอไม ตอบวาไมจำเปน ถานงสมาธแลวเดนไดหรอไม ตอบวาได เดนแลวนงไดหรอไม ตอบวาได

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4297

อสระแหงจต 98

แตถาเราเดนแลวคอยนง พลงกบสมาธมนจะไปไดด ยกตวอยางอาตมาเดนขางนอกแลวมานงเลย โดยไมไดเขามาเดนขางในหองน กนงไดเลย สวนวธการนงแลวคอยเดน กสามารถทำได แตขอใหเราจบสภาวะใหได การทเราจะทำสภาวะใดหรออรยาบถใด ใหเลอกทำไดเลยเจาหนาทจะคอยดและชวยสนบสนนเทานนเอง ถาเราทำถกทำดเขากสนบสนน ถาเราทำผด เขากคอยบอก เปนผคอยชขมทรพยใหบางทชขมทรพยกลายเปนพญามาร แตยงไมพดถงเรองพญามารฉะนนผปฏบตจะนงหรอเดนกอน กสามารถเลอกทำได หากเดนจงกรมกอนนงสมาธภาวนา สมาธจะตงมนไดไวและนงไดนานเทานนเอง

คำถาม ถานงสมาธแลวงวงจะทำอยางไร

ตอบ หากนงสมาธแลวงวง พระพทธเจาทรงแกอาการงวงของพระโมคลลานะพระองคตรสวา “พระโมคลลานะเธองวงขนาดนนกเอามอลบตว ลบหนา ลบหว ถาไมไหวกแยงห ถาไมไหวกดงห

ถาไมไหวกดงเสนขนจมก ถาไมไหวกลางหนา ถาไมไหวกไปนอน

หลบเสยกอน” อาตมามวธแกแมชนงหลบมาหลายป วธแกกคอนงหนหนาเขาหาเสา โดยทจรงไมไดหลบจรงหรอก แตเปนอาการของมายาของจตมนหลอก พอกลบถงหองตาใสแปว ฉะนนเราอยาหลงมายาของจต เขาเรยกวามายาสาไถของจต ถาแกไมไดกลางหนาลางตาถาไมไหวกลองนงหนหนาเขาหาเสา ถาไมไหวกนอนสมาธเสยกอนคอการนอนกำหนดภาวนาพองยบนนเอง

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4298

อสระแหงจต99

คำถาม เหตใดจงเรยกผปฏบตธรรมวาโยค

ตอบ โยคมาจากโยคาวจรแปลวา ประกอบความเพยรผเจรญภาวนา ผหยงลงสความเพยร หรออาจหมายถงผเหนภยในวฏฏะในการเวยนวายตายเกดนนเอง โยคคอผปฏบตเปนอนเดยวกน ในสมยพทธกาลพระพทธเจาประทบอยในกรงโกสมพกมพระภกษนงฟงธรรมอยดานขวา อบาสกอบาสกานงฟงธรรมอยดานซาย พระพทธเจาตรสวาภกษทงหลายไมไดตรสวาอบาสกอบาสกา พระองคตรสวา“ภกษทงหลาย” ถาพระกวาพระภกษทงหลาย แตพระองคจะตรสวาภกษทงหลายในหลายๆ สตรในพระไตรปฎก คอรวมทงผปฏบตธรรมอบาสกอบาสกา พระพทธเจาทานตรสเรองจต ไมไดตรสเรองรปกายจตของผมศล สมาธ ปญญา นนคอผเปนภกษ ผปฏบตมศล สมาธปญญาบรสทธ นนคอผเปนภกษไมตางกน คำวาโยคกคอผปฏบตธรรม ผประกอบความเพยร เปนผเหนภย เปนผออกจากทกข

คำถาม เวลานงสมาธจะเกดอาการปวดขามากจนบางครง

ทนไมไหว จะเปลยนอรยาบถไดหรอไม

ตอบ หากทนไดกทนไปกอนสกระยะหนง ถาทนไมไหวจรงๆกคอยขยบเปลยนอรยาบถ แตตองเปลยนอยางมสต ถาจรงๆ แลวควรลองทนไปสกระยะหนง ทนไปดวาอาการปวดนน มนจะขามไปไดหรอไม มนปวดมาตงแตอดตชาตทเรายงไมไดเกด มนปวดขามภพขามชาต ในคำสวดมนตสาธยายวาขนธทง ๕ เปนของหนกเนอขนธทง ๕ เปนของหนก มนหนกตรงไหนละ ยกตวอยาง บางคนนง

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:4299

อสระแหงจต 100

เลนไพกนทงวน ไมเหนมนปวดอะไรเลย ผปฏบตคนใดทเคยเลนไพลองคดดวาทำไมนงไดทงวน โดยไมมอาการปวดเกดขน นงไดสบายมาก แตพอมานงสมาธ มนรสกปวดทรมานเหลอเกน ดงนนใหพจารณาดวาสงขารเปนของไมเทยง มนเกดขนแลวมนจงเกดทกข

ทกขตวนโยคผเหนภยจงไมอยากเกดเปนมนษย ถามวาเกดเปนเทวดา ทกขหรอไม กทกขเหมอนกนไมวาเทวดาชนไหน กยงมทกขอย ฉะนนลองทนไปสกระยะหนง อดทนไปดวามนจะเปนอยางไร อาตมาบอกใหดทกขแลวเราจะออกจากทกขได เขาใจทกขดวามนปวดตรงไหน ปวดจนกระดกมนแตกหรอไม ใหดลงไปสกระยะกอนพจารณาอาการปวด สกบมนไปกอน จะรวาปวดแวบเดยวกเปลยนไปเลย แตความปวดยงคงอยเชนเดม ถาเราทนปวดไดครงน ได ๑ ชวโมงครงตอไปได ๒ ชวโมง ตามลำดบ ความปวดจะขยบเลอนชนขนไปมนกมอาการปวดอยตลอดเวลา แตปวดแลวทนได นคอวธการตอสและแกไข

คำถาม คำวาอนโมทนาม แปลวาอะไร

ตอบ คำวาอนโมทนาม คำวาสาธ สาธ อะหงเปนเอกวจนะมะยงเปนพหวจนะ อนโมทนา แปลวายนดดวยเทานนเอง มเปนภาษาบาล ถา ๒ คนขนไปเปน มะ ถาคนเดยวกเปนม คำวาอนโมทนาแปลวายนดดวยนะ

ถาม เวลาเขาปฏบตธรรมจะมอาการทองเสย ถายมาก แต

ไมปวดทอง อาการเกดเฉพาะวนท ๒ และวนท ๓ แกไขไดอยางไร

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42100

อสระแหงจต101

ตอบ เปนเรองปกตธรรมดาของสภาวะธาตแปรปรวนยกเวนคนททองเสย แตลกษณะนอาการทองไมเสยและไมปวด เมอทำสมาธ หากมสมาธหรอมจตทละเอยดเบาขนแลว การยอยสลายของกากอาหาร ธาตอาหาร กระเพาะอาหารจะทำงานละเอยดทสด ตงแตการเคยว กำหนดเคยวหนอๆ ลงหนอๆ กลนหนอๆ กำหนดไปทกระเพาะอาหาร มนจะเหนแวบเลยลงมาทกระเพาะอาหาร ซงจะทำหนาทบบกากอาหารอยางละเอยด ขณะเดยวกนธาตภายนอกและธาตภายใน มนจะกลมกลนกน มนกจะขบบบของสกปรกของเสยนออกไป เขาจงเรยกวาผคนกนของบดเนา พระอรยเจากนของบรสทธ สงใดทไมเหมาะกบธาตขนธ มนจะขจดออกและสกดออกทนท ถามวาดหรอไม ตอบวาด นำยอยกจะดขน กระเพาะ หวใจ ปอด ทำงานสบฉดไดเตมท

การทใหนงตวตรงนน เพราะบางครงบางคนหายใจไมถงปอด หายใจอยแคน แตเมอนงตวตรง ระบบการหายใจ ปอดจะสบฉดโลหตไปทวรางกาย เราสงเกตดไดวาเมอผปฏบตธรรมปฏบตไดดและไดสภาวะดแลว หนาตาจะผองใส ผวพรรณผองใส นนคอผปฏบตไดถกวธ ไมใชปฏบตธรรม ๑๐ ป หนายงดำเครงเครยด นนเปนวธทปฏบตไมถก มนไมสกดของสกปรกออก แตมนเอาของสกปรกเขามาอาการทองเสยนนไมเปนไรหรอก มนเปนการขบกากเดนของเสยออกจากรางกาย หากสภาวะใจและสภาวะกายมนปรบอณหภมได อาการตางๆ กจะปกต รางกายกจะเบา ผวพรรณ วรรณะกจะเปลยนและจะมองดเนยนไปหมด

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42101

อสระแหงจต 102

นนเปนอานสงสทเปนผลพลอยได แตไมใชสงทเราตองการสงทเราตองการไมใชตวน เรยกวาตกแตงทงภายในและภายนอก ดวยศล สมาธ สมาธเปนตวอบอาบดวยศลและดวยสมาธ มนทงอาบและอบ อบแลวทำใหของสกปรกเลอะเทอะออกจากรางกาย สงอะไรทมนตกสะเกด มนกคอยหลดไป พอจตเปนสมาธ ผปฏบตกสบายใจมองอะไรกมชวตชวา แตถามองอะไรหอเหยวไปหมด มนเรมจะเหนญาณพเศษ คอ นพพทาญาณ คอเบอทงตวเอง เบอทงคนอน แตตองเหนดวยตวเอง เหนดวยสต หากหลบไปนอนอยางเดยว ญาณพเศษกลายเปนญาณผเปรตไป

คำถาม ลมหายใจเขา ลมหายใจออกสน การกำหนดพอง

หนอ ยบหนอไมทน เพยงแตรวาพองหรอยบเทานน หากจะใหลม

หายใจยาวกตองฝน

ตอบ การทเราเหนอาการทองพองหรออาการทองยบไมสำคญ แตใหเหนไปกอนวามนจะยาวจะสนอยางไร มนเหนสนกดสนๆ ไมตองไปฝนใหมนยาว มนจะจดระบบเอง เราอยาไปจดระบบเหมอนการขบรถนำมนจะหมดไมใชอยทเรา แตขนอยกบเครองยนตทกนนำมนมากหรอนอย ยกตวอยางเราขบรถ ๑๐ วน โดยหามไมใหรถกนนำมนกไมได หนาทของเครองยนต มนตองเผาผลาญนำมนใหหมดไป

หนาทของพองยบกเชนเดยวกน มนจะสนหรอยาวเปนเรองของเขา หนาทของเราดใหมนสนหรอยาวเทานน อยาไปเปนหวง อยาไปพะวงหรอวตกกงวล มนจะเปนของมนเองมนจะจดกระบวนการ

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42102

อสระแหงจต103

ของมนเอง ใหเปนไปตามธรรมชาต ไมตองไปตาม ไมตองฝน มนจะเปนไปเองตามอตโนมต พระพทธเจาตรสวา “อตตา ห อตตโน

นาโถ, โก ห นาโถ ปโร สยา” หมายถงตนแลเปนทพงแหงตน ใคร

ไหนเลาจะเปนทพงใหเราได เหมอนกบพระโพธสตวทลอยคออยกลางมหาสมทร มนตองพงตนเองอยางอตโนมต เปนไปโดยธรรมชาตมนตองดนรนเอง ทกๆชวตเปนไปตามธรรมชาต เราไมตองเปนหวงกบสภาวะนน มนจะสนหรอจะยาว ใหดแคนนกพอ และใหดไปเรอยๆ

คำถาม เวลานงสมาธแลว รสกเปนเหนบชา มวธแกอยางไร

ตอบ ไมตองแกอะไร ปลอยใหมนเหนบชาไปเลย มนเปนเรองธรรมดา ดวาอาการชาเรมกนทละนด ขยบมาเขาเตมตวพออาการชาเขาเตมตวแลว เราจะไมรสกวาชา แตจะรสกวาตวแขงพอรสกตวแขง อาการปวดมนจะนอยลง บางทสมาธจะมากขน นคอผลทไดจากอาการชาน แตถาอาการปวดมากอน มนจะไมชาหรอก มนจะทรมาน เราจะมเวทนาเกดขน พอมนชา ใหเราลองดดๆ บางครงสมาธมนจะได ฉะนนไมตองกลววาเมอเกดอาการชาแลวจะเปนโรคเหนบชาหรอเปนอมพาต เพราะมนไมเปนหรอก เมอออกจากสมาธแลวอาการชามนกจะหายเปนปกต ไมตองแก แตใหดอาการชาเฉยๆเทานนเอง

คำถาม ทำไมมบทสวดมนตเยอะ จะตองสวดมนตกอน

ทำสมาธเสมอไปหรอไม

ตอบ บทสวดมนตอะไร ยงไมไดใหสวดมนต ในทน

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42103

อสระแหงจต 104

อาตมาตองการใหปฏบตใหมากทสด ใครขยนเดน ขยนนง ขยนภาวนา ขยนกำหนด ใหเรากอบโกยเอาเขาตวเองใหไดมากทสด ซงผลพลอยได เขาเรยกวามาทำบญเหมอนกน มาเอาบญเหมอนกน แตไดบญไมเทากน คนโบราณวามาทางเดยวกน แตไมเหยยบรอยเทา

กน กนนำบอเดยวกน แตอรอยไมเหมอนกน ยวพทธกสมาคมแหงประเทศไทยกเปรยบเหมอนบอนำใหญทกคนตางคนกมากนมาตกตวง ใครจะไดรสชาตอะไรอยทตวเราทจะไดรสชาตทแทจรง

ประสบการณการเดนธดงค

ตอน...ทำไมสตวรมกนนำกลางบออาตมาขอเลาประสบการณการเดนธดงคเรองหนงคอมบอนำ

บอหนงทอยบนภพาน ตรงกลางภพาน เขาเรยกวาภอธษฐาน คอภเขาตรงนนพอถงเวลา ๕ โมงเยน จะมชาง เสอ สตวปา ลงมากนนำ และอาบนำ อยกลางภพานนน สตวบางตวเอาตวเกลอกกลงเอาขโคลนสตวบางตวกเดนกนนำอยขางรมบอ รมตลง สตวบางตวกเดนไปกนนำอยกลางบอนำนน หากตงคำถามวา หากชางตวท ๑ ยนอยรมบอเอางวงไปแหยดดนำขนมากน ตวท ๒ ลงไปกนนำเลยตลงนดหนง ชางตวท ๓ กนนำถดจากชางตวท ๒ อกนดหนง ชางตวท ๔ กนกลางบอนำ ชางตวท ๕ ดำไปกนในนำ ถามวาชาง ๕ ตววาไดรบรสชาตเหมอนกนหรอไม คำตอบกคอวาไมเหมอนกน เพราะตงแตความคดแรกกไมเหมอนกนแลว เขามในคำพทธทำนายอยไววามบอใหญ ไดมสตวทงหลายตางกรมกนกนนำตรงกลางบอ แตตรงขอบรมตลงนำใสแจว การ

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42104

อสระแหงจต105

ทบอนำตรงกลางขนเพราะอะไร เพราะคนทงหลายตางกยอแยงไปส

จดๆ เดยวกน เพราะอะไรเปนเชนนน ฝากไวกอน แตอยาไปคดนะ แคฝากไวเฉยๆ

ตรงนแหละการทเรามาปฏบตธรรมสงเกตวาคนอนนงตวตรงนง นงภาวนาดด แตทำไมเรานงไปกปวดและคดโนนคดนอยตลอดเวลา เรากมขาและมรางกายครบ ๓๒ ประการ เหมอนกน แตทำไมเราทำไมได เมอมองเขาไปดานในจะเหนวามนขน มนกขนอยทใจ ถามนใส มนกใสอยทใจ เมอใจอยขางนอก มนตองใสอยขางใน คนดใจกบคนใจดนนมนจะตางกน คนใจดเขาจะดตลอดเปนไปโดยธรรมชาตแตคนดใจมนไมใชธรรมชาตโดยปกต พอเขาดา หนางำหนางอไปเลยยกตวอยางแมชคนหนง เรองนจำครบาอาจารยมาเลานะ แมชปฏบตธรรมมา ๒๐ กวาป วนหนงเขามากราบหลวงพอ บอกวา “โยมปฏบตไดแลว ไมมโกรธ ไมมเกลยด มนบรรลธรรมแลว” หลวงพอ

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42105

อสระแหงจต 106

กบอกวา อตอแหลเทานนแหละ แมชโกรธมาก วงกลบกฏไปเลย เราลองคดดวาอะไรมนออกมา สงทออกมากคอกเลสนนเอง พอโดนสอบอารมณโดยไมรตว สตมนหายไป เราตองระวงไวใหด มนเปนหญาปากคอกรมตลงนนเอง แครมตลงยงไมได เราตองเขาใจรมตลงเสยกอน

คำถาม พลงจกรวาล มจรงหรอไม

ตอบ คนถามไปเรยนมาหรอไม มนนอกเหนอจากหลกปฏบต แตจะตอบใหเปนความร พลงจกรวาลมาจากไหน จกรวาลคออะไร ขอตอบในแนวพทธวาพลงจกรวาล คอพลงสมาธของพทธนนเอง แตมาเปลยนชอใหมนสวยหร เพราะคนเกดความนยมขนมา ทจรงแลวคอพลงสมาธ ในรางกายของเรามประจไฟฟาทงขวบวกและขวลบ รางกายมนษยมคลนแมเหลกไฟฟาในตว เพยงแตเราจะนำมาใชไดอยางไร ถามวามจรงหรอไม พระสมมาสมพทธเจาตรสในวนทภกษมาประชมกน จำนวนมาก ๑,๒๕๐ รป โดยไมมการนดหมาย ไมมโทรเลข ไมมโทรสาร แตมโทรจตเปรยบเหมอนคลนพลงไฟฟาพลงแมเหลก หรอคลนกระแสวทย ทว คลนตวนคอพลง

การสงสภาวะกควรมอำนาจสมาธมากไดขนฌาน กสามารถสงเขาไปยกตวขนไปเรยกวา อภญญา ๖ หรอไมถงอภญญา ๖ กได คอไดฌาน ๔ ผปฏบตกสามารถไดฌานตรงนได กลาวคอไดสมาธแคขนยงไมถงอปจารสมาธดวยซำ ในพลงนใชกนมากททเบต จน เปนการจจดใน ทเบต เรยกวาการใชพลงพทธ ในทางจนเรยกวา พลงหยนหยาง แตมาเปลยนใหมเปนพลงจกรวาล

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42106

อสระแหงจต107

คำถาม ในระหวางการปฏบตธรรม จะอานบทสวดมนต

หรอหนงสอไดหรอไม

ตอบ ผปฏบตอยาอานหนงสอระหวางการปฏบต เพราะถาเราอานหนงสอ มกคดวาสงสยเรองอารมณเปนอยางนนเปนอยางนอารมณมนออกนอก มนรวเหมอนตมนำรว เราตกเทาไรมนกรวออกหมด เมอมาปฏบต หากมเวลาเทาไรกเรงปฏบต ใหพยายามตกตวงเอาเองในเรองการปฏบตใหเตมท หากอยากจะสวดมนต เรากไปสวดทบานใหเสยงดง แตเวลานเปนเวลาปฏบต พยายามทำใหอยในกรอบเพราะถาเราอานหนงสอ เราจะไมไดสมาธ จะรสกหงดหงด นงกนงไมได กำหนดกกำหนดไมไดและรสกสบสนไปหมด เพราะเราไมรกษาอารมณ ทำใหสตปฏฐาน ๔ ไปหมด ฉะนนใหพยายามปฏบตเปนไปตามระบบระเบยบทวางไว

ในครงพทธกาลในพทธศาสนา ไมมการสวดมนต มแตการกลาวธรรมทเรยกวา สมโมทนยกถา และการเสวนาธรรม (สนทนาธรรม) การสวดมนตมมาในยคหลง คอยคลงกาเจรญรงเรอง ซงในศาสนาฮนดมการสวดแบบออนวอนพระเจา และเมอประมาณ ๕๔๐ปหลงพทธปรนพพาน ศาสนาครสตกเกดขน จงมการสวดหรอรองเพลงสรรเสรญพระเจา ในชวงนนศาสนาครสตเขามาและมพลงอำนาจมาก คณะมชชนนารไดใชบทสวดรองเพลงเพอปลอบขวญคนไข ทางฝายพทธศาสนาจงใชการกลาวคำ สมโมทนยกถา คอการกลาวใหเกดความรนเรงในธรรมเมอเขาใหทาน

เรามาสวดมนตสาธยายในยคลงกานนเอง การสวดมนตนน

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42107

อสระแหงจต 108

ถามวาดหรอไม กตอบวาด แตอยาเพงสวดในระหวางการปฏบตในขณะนใหตงใจปฏบตเสยกอน สวนการใหปดวาจานน ใหพดไดเฉพาะกรณการสอบอารมณกบครบาอาจารยเทานนเอง

คำถาม การปฏบตธรรมจะชวยตดกรรมไดหรอไม

ตอบ ผถามไปทำกรรมอะไรมาหรอ เราตองรเบองตนกอนวากรรมอะไร โดยกรรมมอย ๓ ทาง คอทางกาย วาจา ใจ การตดกรรมนนไดหรอไม กขนอยกบกรรมนนเปนกรรมอะไร ในสมยทอาตมายงไมไดบวชเพอนชวนไปดไกชนกน พอไกตวหนงถกแทงทคอ อาตมากรบอาสาเอาไปรกษา โดยการเอาขนไกแทงเขาไปในคอและหมนเอานำเสลด นำเลอดออก เมอเวลามานงกรรมฐาน เหมอนมใครมาแทงคอหมนอยทงวน ดไปกเหนแวบ ไกมนโผลหนาขนมา มนบอกอโหสกรรม ตงแตนนมากรรมจากคอไกหายไป กไมเหนอกเลย เพราะไกอโหสกรรม กรรมนนกหมดลง อาตมานกถงผปฏบตทเปนโรคเกยวกบไขสนหลง เพราะเคยตแมว กตองยอมรบกรรม โดยปฏบตใหแมวอโหสกรรมกนไป

สวนกรรมหนกคอ กรรม ๕ อยางดงน ๑) มาตฆาตคอฆา

มารดา ๒) ปตฆาต คอฆาบดา ๓) อรหนตฆาตคอฆาพระอรหนต

๔) โลหตปบาท คอทำรายพระพทธเจาจนถงยงพระโลหตใหหอ

๕) สงฆเภท คอทำสงฆใหแตกแยกกน นนคอกรรมหนกเปนบาปหนกทสด จะตองใชเวลาหลายกปหลายกลปจงจะชดใชหมด

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42108

อสระแหงจต109

กรรมฐานแกกรรมไดผปฏบตคนหนงทำกรรมฐานทวดนงรองไหในกฏ เขาบอกวา

เหนภาพตวเองเลอยคอพระพทธรปทเชยงใหม เราคงไดยนขาวลงหนงสอพมพ ผปฏบตคนนนงไป รองไหไป คอเปนจำ เพราะสตออนเขารวาเขาไปทำอะไรมา รวาในอดตเขาเคยไปตดคอพระพทธรปไปขาย อกคนหนงนงไปกบบทองไปมวนทองไป เหมอนทองจะระเบดกมาสารภาพวาไปทำแทง กไมเปนไร เราพยายามแผเมตตาใหเจากรรมนายเวร จนใหเขาโผลหนาอโหสกรรมใหเรา กรรมนนกหมดซงกนและกน หรอไมกใหเราปฏบตใหมากขน จนใหจตหลดพน

ซงอยาวาแตพวกเราคนธรรมดาทตองรบกรรม พระอรหนตอยางพระโมคคลลานะ ทบตบดา มารดา สดทายกโดนทบต แตชดใชกรรมแคชวงระยะหนงเทานน ไมตองรบกรรมในนรกอกเหมอนกบพระเทวทต หรอยกตวอยางพระเจาสปปพทธะ เปนถงกษตรย หยงผยองวาพระพทธเจาเปนลกเขยตนเอง ลกเขยตองคารวะพอตา สดทายกถกแผนดนสบ ทกวนนรบกรรมยงไมไดเกด ยงไมหลดพนจากกรรมนน พระเทวทต กเชนเดยวกนไดทำกรรมหนกคอทำสงฆใหแตกกนและทำรายพระพทธเจาจนพระโลหตหอ ดวยการกลงหนลงมาในทสดพระเทวทต จงถกแผนดนสบจนตาย

ในเมองไทยกเรมมแผนดนไหวเกดขนแลว เพราะตราบใดศลธรรมมนเสอมจากจตใจของมนษย กรรมจะปรากฏเปนหมคณะหลายคนถามวาทำไมมสงแปลก คอตายเปนหม อาตมาวาไมแปลกหรอก สมยพทธกาลพระนางสามาวดตายพรอมกบบรวารใน

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42109

อสระแหงจต 110

พระราชวงทละ ๕๐๐ ชวต เพราะทำกรรมรวมกน เราสามารถแกกรรมดวยการทำกรรมฐานไดหรอไม ตอบวาได หากเราทำอยางจรงจง แตถาทำกรรมฐานไมจรงจง คอทำใหฐานแตกบอยๆ มนกไมสามารถแกกรรมของเราได

โดยศล สมาธ ปญญา กายกรรม วจกรรม มโนกรรม ๓ อยางน เปนกระบวนการแกกรรม ไมใชใหคนอนมาแกกรรมของเรา เมอทำกรรมอะไรมา เราตองแกกรรมดวยตนเอง กรรมในเบองตนคอจตคอ มโนกรรม คดด ทำด พดด ในหลวงของเราตรส เมอวนท ๕ธนวาคมทผานมา คดด พดด ทำด เพยงพอแลว เพราะตดกรรมไดและละกรรมได ถากรรมจะเกดได ๓ ทาง คอกายกรรม มโนกรรม วจกรรมการฆาหรอพยายามฆาผอน คอครบองคปาณาตปาตา ๑) สตวมชวต

๒) รวาสตวนนมชวต ๓) มจตคดจะฆา ๔) ความพยายามทจะฆา

๕) สตวนนตายตามความตงใจหรอตายตามความปรารถนา นนคอ

ครบองคกรรม จงทำใหกรรมเกดขนดงนนจงใชวธรอกรรม การรอกรรมเหมอนกบการปอก หว

หอม เราจะปอกหวหอมวนเขาไปขางใน เหลออยเพยงนดเดยว คอยางทจะเปนเชอ จงทำใหเกดกรรม เรากวดตรงนน คอตดรากถอนโคนเสยมนงายนดเดยว แตทำยากนะ ดวยวธการทำกรรมฐาน อาศยการมศลสมาธ ปญญา ไตรสกขา เปนตวสำคญ เปนสดยอดของชวต เปนขมทรพยยงใหญ ทสามารถละตดกรรมได

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42110

อสระแหงจต111

คำถาม เราจะไดรบอานสงสอะไรจากการเจรญวปสสนา

กรรมฐาน

ตอบ คำวา อานสงส แปลวา ผลแหงบญกศล ทเราทำใหเกดศล สมาธ ปญญาน อานสงสยอมเกดขนอยางไร ตอบวาจะเกดขนเมอใจเปนสข แตถาใจเปนทกข กระวนกระวายใจกจะไมไดรบผลบญน เมอเราไดสมาธ นอนกเปนสข นงเปนสข กนกเปนสข เปนทรกของมนษยและเทวดา อสรพษไมทำราย ยาพษไมทำราย

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42111

อสระแหงจต 112

ประสบการณการเดนธดงค

ตอน... จตสงบ สยบงใหญโดยเมอกลาวคำวาอสรพษไมทำราย อาตมาจะขอเลาประสบ

การณตอนธดงค ซงในครงนนอาตมาธดงคทภเขาควาย ประเทศลาววนนนในชวงเทยงคน ขณะทนอนภาวนาพทโธ ตอนนนใชภาวนาพทโธ อาตมารสกวาเหมอนมอะไร มนนม มนนมทสด พอลกขนมามองด ปรากฏวากลายเปนงใหญ ดนะทงไมกดตาย เมอเหนตนไมขนาดใหญ พระธดงคตองพจารณารวา ตนไมมลกมดอกหรอไม มลกสกแลวหรอยง ถามลกสก เราจะนอนไมได หรอถามลกเลกๆ อย เรากนอนใตตนไมไมไดเชนกน เพราะสตวจะมากดกนผลไมทมนรวงหลนลงมา มนจะเกดอนตรายแกเราได ซงเปนขอธดงคขอหามขอหนงเปนขอหามทดมากและละเอยดมากทเดยว ยกตวอยางขอศลทไมใหนอนทสง เพราะในสมยพทธกาลคนนอนแลวละเมอจนตกเตยงขาหกพระภกษทบวชเปนลกคหบดตกเตยงลงมาขาหก เพราะนอนละเมอ จงกำหนดขอหามไวไมใหนอนสงเกนไป บางทไมสงมาก แตตกลงมากตายไดเหมอนกน

ทำใหมองเหนวาพระพทธองคทานทรงละเอยดในเรองนมากเปนการชวยรกษาชวตของมนษยเราได ทรงมทศนะปญญาทฉลาดลกซงมาก เรยกวาพทธปญญา ไมใชปญญาอยางมนษยทวไป ในทนตวศล สมาธ ปญญา การกำหนดภาวนา จตใจไมเบยดเบยนใคร ไมอจฉารษยาใคร ศลเกดขนโดยปรมตถ เมอเดนขวายางหนอ ซายยางหนอ เราไมไดไปฆาคน ไมคดอจฉารษยาใคร ศลเกดขนโดยปรมตถ

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42112

อสระแหงจต113

โดยธรรมชาต ตรงน เปนศลบรสทธ ไมตองสมาทาน ไมตองอาราธนาศล แตศลเกดขนโดยอตโนมต เมอมนเกดขนแลว จตมสมาธมากขนๆ มนรสกเบา สภาวะทางกายและจตสมพนธกน

สภาวะทางกายคออณหภมรางกายของตวเราทอยกบธรรมชาตเชอมโยงกนเปนหนงเดยวกน เราไมมโรคภยไขเจบ เมอไปทางไหนมนกปรบสภาวะได ยกตวอยางอาตมาธดงคอยในปา แตไมเคยเปนโรคมาเลเรย เพราะสภาพอากาศตรงนน เราสามารถปรบตวไดเพราะสมาธแกกลา เปนขอดอยางหนง คอเปนลกษณะเหมอนกบอณหภมรางกายของมนษยกบสตวจะเทากน เมออยในสถานทเดยวกนเชนงเปนสตวเลอดเยน แตหาทอนมาอาศยพงพากนและกน คนทถกงกดถาไมดวงซวยจรงๆ หรอคราวเคราะหจรงๆ จะไมโดนงกด การทงกดนน เปนเพราะเราไปเหยยบมนเทานนเอง แมแตงทมพษดราย มนกไมทำรายหรอก ถาไมไปเหยยบมน

การแผเมตตา...อสรพษไมทำรายเหตการณททงใหญนเรศวรเชนเดยวกน อาตมาเดนธดงคไป

นงสมาธภาวนา พอนงไดสกชวโมงหนง รสกวามนหนกทมอ พอลมตามากเจองนอนขดเตมตวทมอ งตวใหญมาก อาตมากนงสมาธแผเมตตาตอไป เพอทำใหใจสงบ ในทสดมนกเลอยไป ถาเขาใจธรรมชาตของง มนกมาหาทนอนหรอทนงเหมอนกบเรานนแหละ งไมตางกนกบเรา แตทตางกนกตรงทหากเราไมมขาไมมแขนกเหมอนสตวเลอยคลาน สงเกตดวาเรากมแตสมมตวาสตวประเสรฐ แตไมใชสตว

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42113

อสระแหงจต 114

ประหลาด ถาเราคดมากกเปนโรคประสาท มนษยนเปนสตวประเสรฐ เพราะมการคดการจำ มการพฒนาได กระดกสนหลงตงฉากกบโลก สามารถพฒนาได

กลาวโดยสรปคออานสงสทไดรบจากการปฏบตธรรม เรานอนหลบสบาย จตใจไมวตกกงวล เมอศล สมาธเกดขน ใจสงบ ระบบลมหายใจเขาออกด และมภมตานทานโรคภยไขเจบไดดขน ถงแมโรคจะมอย กเปนเรองของกรรม แตกพยงกายดวยสมาธและการเจรญสตสตนมอานสงสมาก เราตองระวงไมใหตวเราเผลอสต ถาเราเผลอสตเชนเราทำงานเกยวกบเรองเงนๆ ทองๆ เรองเซนเชคตางๆ เมอเงนในบญชขาด เชคกเดง หากเรามสต สตงคมนกไมหาย แตหากสตไมมสตงคมนกหาย บางคนฆาตวตาย เพราะขาดสต นนคอเกดอาการบาจนตองฆาตวตาย

การเจรญสต...วชาหนนรกนคออานสงสของการเจรญสต หลบกเปนสข ตนกเปนสข นง

กเปนสข นอนกเปนสข เปนทรกของมนษยเทวดา อานสงสผลพลอย

ไดทำใหเราสขสบาย เขาเรยกวา บญอนน โจรปลนเอาไปไมได ไฟไม

ไหม สดทายเปนวชาหนนรก การปฏบตวปสสนากรรมฐาน มนเปน

วชาหนนรก เราทำบอยๆ เราไมตกนรก รบประกนไดหรอไม อาตมารบประกนไมตกนรกอยางแนนอน เพราะเรามทงศล สมาธ ปญญา แมพระพทธองคยงทรงรบประกนได หากเดนตามหลกทพระองคทรงวางไว และทรงชบอกทาง ซงบอกแคนนกยงไมพอ พระองคยงทรง

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42114

อสระแหงจต115

จดไฟสองทางใหเดนตาม ของทมนควำกหงายขน สงทมนมดกสวางเราปฏบตได เราจะรองอทานออ มนเปนเชนนเอง ไมสามารถตคาประมาณได ใครอยากไดตองขวนขวายเอามาเทานน อยากไดของจรงกทำจรง อยากไดของเลนกทำเลนๆ นนคอแกนแททางพทธศาสนา เรามาหาใจของตวเองวาใจมนตก ใจมนลนไปทางไหน เมอใจของเรามนตกใจมนลน เรากกลายเปนโรคหวใจ เชน โรคหวใจวาย โรคหวใจโตโรคหวใจตบ หรอโรคใจแคบ

วญญาณชาวพทธดงนนเรามาเปดใจตวดใจตวเราเพอเขาสเสนทางเหนพระ

ไตรลกษณคอเหนความเปนจรง คอเหนอรยสจ ถาเอาจตวญญาณออกจากชวตของเรา เรากเหลอแตซาก ถอนออกทละอยาง วญญาณชาวพทธไมไดลองหาย วญญาณชาวพทธคอ ตา ห จมก ลน กาย ใจแบงตามทางทเกด คอจกขวญญาณ โสตวญญาณ ฆานวญญาณ ชวหา

วญญาณ กายวญญาณ มโนวญญาณ เปนการรแจงผานประสาทสมผสทง ๕ และทางใจ เชน ลนลมรส กายสมผส รอน ออน แขง ใจรสกนกคด นคอวญญาณชาวพทธทเปนอยและยงไมตาย ดงนนจงหมายถงสงขารทมวญญาณครอบครองจะทำประโยชนใหแกตวเราเองไดโดยอตโนมต

ฉะนนในการตอบปญหาไขขอของใจของผปฏบตทถามมาวนนกพอแคน เวลากเลยไปมาก สำหรบผปฏบตทเดนไมได ยนไมไดใหพยายามตอไป ถามนอดอด มนเวยนศรษะ มนมนตอ ใหลองออก

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42115

อสระแหงจต 116

ไปเดนทอากาศโลงๆ แลวคอยมาปฏบตใหม ใหเอามอไปบบนวดคอนวดทายทอย ถามนไมหาย กลองกมลงบดซายบดขวา ถาไมไหวจรงๆใหลองเหยยด ๒ ขา กมหวลง เราคอยๆ ทำกจะคลายความตงเครยดสวนผปฏบตทสงสยวาลมหายใจมนสนมนยาว เราไมตองสงสย ดพนฐาน ดสภาวะทองพอง ทองยบ ใหไดกอน ตางคนตางดสภาวะของตนเองตามลำดบใหไดเสยกอน

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42116

อสระแหงจต117

“อานสงสของการเจรญสตหลบกเปนสข ตนกเปนสข นงกเปนสขนอนกเปนสข เปนทรกของมนษยเทวดาอานสงสผลพลอยไดทำใหเราสขสบายเขาเรยกวาบญ อนนโจรปลนเอาไปไมได ไฟไมไหม สดทายเปนวชาหนนรก.”

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42117

อสระแหงจต 118

๖FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42118

อสระแหงจต119

บทท ๖การถาม-ตอบ

“ปญหาสภาวธรรมของผปฏบต ๒”

“กายกบจตสมพนธกนอยางไร”คำถาม กายกบจตสมพนธกนอยางไร การปฏบตธรรม

จะชวยบำบดโรคทางกายหรอไม

ตอบ ชวตคนเราประกอบดวยกายกบจตเปนสำคญ กายเปนรป จตเปนนาม ตามทไดกลาวไปแลวในเรองรปองอาศยนามนามองอาศยรป รปประกอบดวยธาตดน นำ ลม ไฟ คอรปรางทเคลอนไหวได เดนได ขยบได นนคอกาย สวนนามคอจตทไปรสภาวะทเกดขน กายและจตจะทำงานสมพนธกน เชน ตาเหนรปจตไปรเปนนาม ถาทงสองสวนทำงานสมพนธกนจะเปน เอกคคตาคอ ความมอารมณเปนอนเดยวเปนสมาธ คอจตไมฟงซาน ยกตวอยางเชน ขาขวายาง เรารวาขาขวายาง ในขณะทกายเคลอนไหว ใจไปรในทศทางเดยวกน มทงสตสมปชญญะอยตลอดเวลา

อยางไรกตาม เมอจตปวยกายกปวยตาม เปรยบเหมอนกบววลากเกวยน ววในทนคอกาย เกวยนคอจต ถาววแขงแรง มนสามารถลากเกวยนหรอจตเดนทางไปไดไกล แตถาจตปวยหรอเพลาเกวยนหก ววกไมสามารถลากเกวยนไปไดเชนกน ซงทงสองสวนตองทำงานสมดลกน จงจะนำเราไปสเปาหมายไดเรวขน การทเรามาปฏบตธรรมกนในทนกเชนเดยวกน จตกบกายไมปวย คอ จตกบกาย

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42119

อสระแหงจต 120

สมพนธกน เรากจะปฏบตบรรลเปาหมายไดงายขนฉะนนกายกบจตยอมสมพนธกน จตเปนภมคมกนทางกายได

ในทางกลบกนหากกายเจบปวย ยอมสงผลใหจตใจออนแอไดเชนกนแตถาหากจตมภมคมกนทด ทำใหสภาวะโรคดบไดดงตวอยางในเรองพระตสสเถระ

เรอง พระตสสเถระ

จตทเขมแขงเปนจตทหลดพนในทนขอกลาวถงเรองพระทเปนเจบปวยแลวกำหนดอารมณ

พทธานสต ในสมยพทธกาลคอพระตสสเถระเปนชาวเมองสาวตถ ไดสดบพระธรรมเทศนาของพระผมพระภาคเจาแลวเกดศรทธาขอบรรพชาอปสมบท ตอมาทานอาพาธดวยโรคผวหนงอยทพระเชตวนมหาวหาร เปนตมเตมตวไปหมด ถายคนคงเรยกวาอสกอใส แตมนหนกกวาอสกอใสเสยอก ตมทแตกกสงกลนเหมน จนผาสบงจวรเปอนไปดวยนำเลอดและนำหนอง มแผลแตกเปรอะไปทวรางกาย ทำใหเกดอาการทรมานจนนอนซมอยกบท แมแตศษยของทานเองกพากนหลกหนไปหมด

เมอพระพทธเจาทรงทราบจงเสดจไปพรอมกบพระอานนทเพอดแลพระตสสเถระทกฏ จงมองเหนวาพระตสสะมรางกายเปนตมเปนตอมนำหนองนำเหลองไหลแตกตามรางกายและนอนรองครวญครางทรมานมาก มนปวดยงกวาโยคนงกรรมฐานในทนเสยอก เพราะขนาดพระทานฝกกรรมฐาน พระกรรมฐานกเอาไมอยเลยทเดยวพระพทธเจาจงตรสวา “เปนอะไรตสสะ พอทนไดไหม” พระ

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42120

อสระแหงจต121

ตสสเถระนอนตวสน พระพทธเจาจงนำพระหตถไปแตะตว ในทสดพระตสสะ จงมสตรสกตวขนมา การสมผสไมไดสมผสเฉพาะเนอหนง แตสมผสทางจต พระพทธองคไดใหพระอานนทไปตมนำรอนแลวนำนำอนมาเชดตวพระตสสะ

โดยปกตแลวพระพทธเจาไมตองทำดวยพระองคเองกได แตอยางไรกตามพระองคตองการแสดงถงความเมตตาใหพระภกษทงหลายไดรจกวาการทมาบวชในพระพทธศาสนาแลวนน ทกคนคอญาตธรรมคอพนองกน ฉะนนหนาทของเราคอพระคถาคตเทานนเองพระองคทรงเอาพระหตถทไมไดใสถงมอเชดถสรระของพระตสสะโดยไมรงเกยจ เมอทานไดนงสบงจวรใหม รางกายและจตใจกชนบานนอนรอรบกระแสพระธรรมเทศนา โดยพระบรมศาสดาประทบยนอยเบองศรษะและตรสวา “ตสสะเธอจงพจารณาเนอง ๆ วาสงทงหลาย

ทงปวงเปนของไมเทยง รางกายของเราเปนรงของโรค เปนของไม

เทยง ไมนานนกมนกตองแตกดบ ไมนานหนอ รางกายนจกนอนทบ

แผนดน ปราศจากวญญาณอนบคคลทงแลว ราวกบทอนไมไรคาทเขา

ไมไยด” พระพทธองคใหพระตสสะพจารณาวาเปนอยางนพระตสสะไดพจารณาเหนทกขง อนจจง อนตตา เหนพระ

ไตรลกษณเกดขนในสงขารของตนเอง แมแตสงขารของพระคถาคตกตองแตกดบเชนเดยวกน พอพจารณาอยางนกเกดสมาธ เกดญาณ ญาณคอความหยงรสภาวะการแตกดบของกายของเซลลตาง ๆ ของรางกายพระตสสเถระกเอาจตตามดอาการปวดหนอ ปวดหนอ มนปวดขนาดไหน ปวดถงไหน จงพจารณาตดตามดความปวดนน

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42121

อสระแหงจต 122

ในทสดพระไตรลกษณกเกดขน ถงแมไมมเรา กายกตองแตกดบ กายกตองทกขทรมาน แตสงทเราทกขทรมานรองครวญครางเพราะอะไร นนเพราะใจมนทรมานตางหาก ในทสดกรจกการแยกกายกบใจ หรอจตออกจากกายได แตผปฏบตทนงอยในทนเรายงไมไดแยกกายกบใจหรอก เพราะกายของเรานงอย แตใจไปทอน จตมนออกโดยธรรมชาตของความเคยชน นนคอแยกกายกบแยกจตชดเจนไปเลย แตถาแยกโดยปรมตถธรรม มนไมไดแยกเชนนน มนจะแยกเหมอนกบเราจบกานบวมาดงออกจากกนเปนยวงใย เปนสายโซ เหมอนกบใยบวทขาดออกจากกน เปรยบเหมอนใจของเราจะขาดแหลไมขาดแหล ใจมนหวว ยงหางกนยงเหลออยใยเดยว ยงปวดราวทรมาน หวใจสนระรก ๆ เหมอนกบเราทนความปวดขณะนงภาวนา เรารสกปวดเหมอนไฟไหม ปวดแสบ ปวดรอน นนแหละปวดเหมอนมารดาคลอดบตรดวยตนเองตามธรรมชาต เขาบอกวาปวดอยางไรอยางนน ปวดเหมอนใจจะขาด เหมอนตวเราจะหลดออกจากกน เหมอนเนอหนงจะหลดออกจากกน

พระตสสเถระไดพจารณาไปตามกระแสธรรม เหนสภาวะตามความเปนจรง เมอเหนแลวเกดปญญาบรรลเปนพระอรหนต พรอมดวยปฏสมภทา แตดวยทานอาพาธหนกมาก จงนพพานดวยอนปาทเสสนพพาน หมายถง ดบกเลสไมมเบญขนธเหลอ คอสนทงกเลสและชวต นนเอง

ในครงนนพระผมพระภาคเจาทรงใหประชมสงฆ ปรารภขอภกษอาพาธ โดยไมมผพยาบาล จนไดรบความลำบากดงกรณ

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42122

อสระแหงจต123

พระตสสเถระ แลวตรสพระพทธพจนอนจบใจวา“ภกษทงหลาย พวกเธอบดนไมมมารดาไมมบดาแลว ถาพวก

เธอไมรกษาพยาบาลกนเองใครเลาจะพยาบาล ภกษทงหลาย ผใดม

ความประสงคจะปฏบตบำรงเรา ขอใหผนนปฏบตบำรงภกษอาพาธ

เถดเทากบไดปฏบตบำรงเรา”จากพทธวจนะนเอง ทำใหภกษทงหลายแมมาจากวรรณะตาง

กน แตเมอมาสธรรมวนยนแลว กมความรสกตอกนฉนพนอง มไมตรจตตอกน โดยมพระสมมาสมพทธเจาเปนพระบดา พระองคทรงแสดงใหเหนวาเมอภกษทงหลายมาบวชในพระพทธศาสนากยอมเปนญาตธรรมกนคอเปนญาตพนองกนนนเอง

การบำเพญทางจต...บำบดโรคเมอสภาวธรรมเกดขนสภาวะโรคดบไป ทจรงแลวสภาวะ

โรคดบไหม กไมดบหรอก โรคยงคงอย แตภมคมกนทางจตมนแขงกวา จงเอาชนะโรคได นแสดงวาเพราะสภาวจตมภมธรรมเปนภมคมกนทางกายและจตสมพนธกน ขบของเสยออก ขบนำหนอง ขบนำเลอดออกจนแหง จนรางกายเขาสภาวะปกตดเหมอนเดม นคอวธการบำบดจตบำบดกาย ผเปนทางกายกสามารถสงกระแสจตไปยงสวนทเปนโรค โดยสงเขาไปเหมอนกบเราใชพลงของไฟ หรอธาตไฟเขาไปเผาผลาญ ทำใหเกดความอน ความรอน ขบของเสยออกมาได

การทำบอย ๆ จะชวยขบของดหรอของไมดออกจากรางกายโดยอตโนมต โรคกสามารถหายดวยพลงงานนน เขาเรยกวาการ

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42123

อสระแหงจต 124

บำเพญพลงทางจต การรกษาจตใหจตมพลงแลวสรางภมคมกนตานทานสงทเปนเชอ คอทเปนอนตรายหรอสงทแปลกปลอมทอยในรางกาย คอวธการรกษาขบโรค แตตองมเวลาใหตวเองไดพกผอน ถาไมมเวลาใหตวเองพกผอน การรวมพลงจตจะนอยไป จนใชไมไดผล หากผปฏบตคนใดเปนโรคทางกายอยในขณะน กตองเรงปฏบตเพอสรางภมคมกนทางจตใหเขมแขง ขบโรคออกจากรางกายใหได ผปฏบตอยาเพงทอแทไปเสยกอนกแลวกน

คำถาม มายาจตคออะไร

ตอบ มายาจต คอจตทมนหลอก จตทไมเปนจรง จตทหลงในความรสก การเหนไมชดในนมตนน หรออาการทไมเปนจรง แตเปนความรสกทางจต เปนสภาวธรรมทเกดขนในใจ แตสตของเรารไมเทาทน ยกตวอยางเชนเรารสกปวดทองขณะทเราปฏบต แตพอไปหองนำกลบขบถายไมออก หรอขณะนงปฏบตอยรสกงวงนอนมากแตพอไปนอนแลวนอนไมหลบเปนตน ซงมายาจตมกเกดขนกบผปฏบตทมสตไมแกกลาพอ เพราะทนกบกเลสทมายวยไมได มตวนวรณทำใหจตเราฟงปรงแตงไปตาง ๆ นา ๆ มายาจตจะเปนนายเขามาหลอกอยตลอดเวลา ถาไมมสตเขามาสกดกนมนออกไป

คำถาม สตสมปชญญะคออะไร

ตอบ สตคอความระลกได สมปชญญะคอความรสกตวทวพรอม ทงสองคำนมกจะใชคกน ถาสตโดยธรรมชาต ยกตวอยางเมอเราเดนไปเจองแลวตกใจกระโดดโลดเตน โดยไมรอะไรเปนงหรอเปน

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42124

อสระแหงจต125

เชอก เรารองอทานกระโดดหนโดยอตโนมต นนคอขาดสตทเปนสตของตวเอง แตเปนสญชาตญาณโดยธรรมชาต สมปชญญะคอรตวทวพรอม รการเคลอนไหว รวานคอเชอกหรอง แตหากไมรวาเปนงหรอเปนเชอก เรากระโดดโหยง ๆ ไปแลว นนคอสตและสมปชญญะทมนมาพรอมกน หากจะถามวาตวไหนทเกดกอน

เราจะเหนวามการพดถงเรองสตกนมาก เพราะสตคอการรตวกอน อยางเชนเราเอามอไปจบซอน เราจบแลวตวสมปชญญะมนซอนกน เมอมอจบแลวมนยกขนมาได นนแหละตวสมปชญญะทแฝงอยในรปพลงงาน มนแฝงอยในรปของสตนคอสมปชญญะ หรอในขณะนทกคนในทนไดยนเสยงอาตมาพด ไดยนเสยงคออะไร ไดแปลเปนภาษาสำนวนรแลวเขาใจวาพดเรองอะไร นนคอตวสมปชญญะ สมองใหญเรยกวาซรบรม (Cerebrum) ทำหนาทในการรบร ตความแปลความหมาย ความสามารถในการคด การจำ สมองสวนนแบงออกเปน๒ ซก ซกซายและซกขวา สมองทง ๒ ทำงานตดตอเชอมโยง โดยมใยประสาทแผนหนาเปนตวเชอมตรงกลาง ซงสมองทง ๒ ซกทำงานประสานกน สมองซกซายทำหนาทหลก ๆ คอดานความจำ ดานการคำนวณ ความคด การพด อาน เขยน ควบคมรางกายซกขวา สวนสมองซกขวาทำงานดานอารมณ ดานภาษา ควบคมรางกายซกซาย หากสมองทง ๒ ซกทำงานสมดลกนกจะคดได จำได เรากจะฉลาด ถาใชสมองซกเดยวไดแตจำลอกเลยนแบบ กจะเปนสญญาอยางเดยว

ตวสมปชญญะมความสำคญมากในการปฏบต ยกตวอยางเมอกำหนดวาพองหนอ เราเหนสภาวะของพองยบชดเจน จนตกใจทงท

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42125

อสระแหงจต 126

สตมนด แตตวสมปชญญะมนตามมาไมทน ทำใหเกดความกลว จงเรยกเจาหนาทมาชวย มนเหนการเกดดบชดเจน หากมสต เราจะดวามนเกดขนอยางไร มนเกดขนกขณะ การภาวนาทถกวธ จะตองเหนสภาวะพองออกและยบออกเปนขณะ ๆ เหนสภาวะอยางชดเจนบางครงนากลวเหมอนคลนทะเลใหญมาทบตมเดยว บางทอาการทเหนนน เลกจนไมมอะไรเลย ซงแสดงถงทกขง อนจจง อนตตา แสดงพระไตรลกษณใหเหน ตวสตสมปชญญะตองรตวตลอด เวลาเรานำมาใชตลอดเวลาในชวตประจำวน ตงแตเกดจนตาย บางทมคนมาแตะตวเรารวามคนมาแตะ พอรวาใครนนแหละคอตวสมปชญญะ รสกวาใครทำอะไร คอตวสมปชญญะ

คำถาม เวลานงปฏบตนาน ๆ ไป จนอาการพองยบหายไป

มแตความนง เราจะทำอยางไรตอไป

ตอบ กำหนดความนง คอนงหนอ ๆ กเทานนเอง รสกตวทวพรอม การนำจตไปรอยางไรหรอจะทำอะไรนน เราตองรสกตวกอนวาจะทำอะไร ยกตวอยางเชน การเตรยมตวแผเมตตา เรามสตรตวทวพรอมวาขณะนเราเคลอนมอออก ขณะนจตของเราอยในขณะไหนมนนงอยอยางไร ใหจบอาการนนไวแลวคอยคลายออก เวลาจะทำสมาธบลลงกตอไป ยกจตเขาสอาการเดม เปนการตอสมาธและเปนการตอจตชนดหนง โดยไมตองวนมานบหนงใหมอก นนคอการรสกตวทวพรอม เปนการนำจต สวนจตจะไปตรงไหนนน มนกไปทกท ขนอยกบวาตรงไหนเราจะขยบไปกอน

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42126

อสระแหงจต127

คำถาม ขณะนงสมาธ รตววามสมาธ จะขยบเขยอนได

หรอไม

ตอบ ถาเปนสมาธอยาเพงขยบเขยอน มนแคทรงสมาธเทานนเอง เวลามนปวดถงจะขยบ ถาสมาธมาก สตมาก ตวเวทนาจะไมม แตถาเวทนามาก สมาธไมมา สตออน เรากจะมอาการเปลยนทาไปเปลยนทามา พลกขวาพลกซาย นนคออาการของการมสมาธนอยฉะนนตองทำจตสงบใหไวทสด กอนทจะหมดเวลาหรอหมดวนไป

คำถาม คนทมาปฏบตแลวไมตงใจปฏบตกบคนทไมไดมา

ปฏบต ใครจะบาปกวากน

ตอบ เรากคดเอาเองวาใครบาปกวากน ผปฏบตเวลาปฏบตจะไมมองหนากน ทจรงกเหมอนกบพระทอยดวยกน แตไมไดคยกน คอทำหนาทดแลจตตนเอง เฝารกษาจตตนเอง

เรอง พระภกษ

รกษาจตเพยงขอเดยวในสมยพทธกาลไดมลกเศรษฐเขามาบวชแลวปรากฏวา

ลกเศรษฐเจอกฏระบบระเบยบตาง ๆ จงเกดความกระวนกระวายใจอดอดใจ เมอบวชครบ ๓ เดอน รางกายผอมกระหรองลงจนพระพเลยงสงสยถามวา “ทานเปนปวยเปนโรคอะไร” ไดรบคำตอบวา “ผมมาบวช ผมตองการพนทกขอยางเดยว ผมไมไดตงใจมาปฏบตตาม

ระเบยบกตกาอะไรมากมาย ศล ตง๒๒๗ ขอ” เราเหนหรอไมแคศลแคระเบยบยงทนไมไหว จนรางกายซบผอม เปนลกเศรษฐเคยอยอยาง

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42127

อสระแหงจต 128

สขสบายพระพเลยงกนำเรองไปกราบทลพระพทธเจา พระพทธเจา

กถามวา “เธอเปนอะไรภกษ” พระภกษลกเศรษฐตอบวา “ผมตองการจะพนทกข แตพอมาบวชในพระเชตวนมหาวหารแลว ผมมาเจอ

ระเบยบระบบ ศล ๒๒๗ ขอ มนเยอะยงยากไปหมด ผมทำไมไหว

กเลยเครยด” พระพทธเจาตรสวา “ถาอยางนนเธอวาอะไรงายทสดขอบอกใหเธอปฏบต ๑ ขอ คอใหเธอกลบไปรกษาจตของเธอ เธอ

ทำไดไหม ขอเดยวเทานน” พระภกษตอบวา “จตเปนนาย กายเปน

บาว มนสงใหทำทกอยางได” พระภกษจงตอบรบวาทานสามารถปฏบตได

แตพระภกษหนมหารไมวานนแหละคอแกนแทของธรรมการรกษาจตรวาจตตองการอะไร รวาจตโกรธ จตหลง จตเกดโทสะ จต

เกดโมหะ จตเกดปฏฆะ พอใจหรอไมพอใจ เราตองรวธรกษาจต โดย

ตองสรางสตเปนตวปกปองกน เปนภมคมครองจต สตคอภมคมครอง

ทางจตใจ ถาเราไมมสตแลว ภมคมครองจตใจกไมม เมอสตดแลว มน

พฒนาสงขน ๆ มนกลายเปนสตสมปชญญะ

หากผกสตอยกบฐานทกาย ดวยอบายเทคนคตาง ๆ อาท ผกจตหรอสตดลมหายใจเขา ลมหายใจออก เรยกวา อานาปานปพพะการผกสตลงทอรยาบถใหญ คอ ยน เดน นง นอน เรยกวา อรยบถปพพะ หากผกสตลงทอรยาบทยอย เชน การกน การดม การเคยว การตดเลบ หวผม อาบนำ การถายอจจาระ การถายปสสาวะ เปนตน เราเรยกวา สมปชญญปพพะ หากผกสตพจารณาตงแตพนเทาขนไปเบอง

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42128

อสระแหงจต129

บน ตงแตปลายผมลงมาเบองลาง มหนงหมเตมไปดวยของไมสะอาดทอยในกายนพจารณาตงแต ผม ขน เลบ ลำไล นำเหลอง เสลด นำเลอดเปนตน เราเรยกวา ปฏกลปพพะ ซงเมอเรามสตเชนนแลว สตจะคมครองจตไมใหแสสายไปหาสงภายนอกหรอสงทมากระทบจตใจ มนกลายเปนเกราะปองกนสกดสงเลวรายไมใหเขามาสทางใจ นนคอตวสต

หนาทของตวสตมอานภาพมากขนาดนน สตสามารถพฒนาได มนสามารถปองกนจตใจและคมครองจตได เมอคมครองได ใจกเปนสข พอใจกเปนสขได นนคอจตเปนสมาธ เราจะเหนความสวางไสว ความสงบทางกาย เปนใจทบรสทธ เกดวสทธศล เปนวสทธจตนนคอการพฒนาทางสตแลวมาสจต มนเชอมโยงกนเปนลกโซเหมอนอทปปจจยตา หมายถง “ เมอสงนม สงนจงม เพราะสงนเกด สงนจง

เกดขน” เมอสงนนเกดขนพฒนาได สงนนกยอมเชอมโยงตอกนได ถามนพฒนาไมได สตไมม สมปชญญะไมมา ใจกคดวาจะมสงคมครองเมอไมมสงคมครอง จตกตกตำ จตกคดไปสอกศลกรรม ซงเราจะมองยอนกลบกนทนท เขาบอกวาสงนด แตฉนบอกวาไมด ใครบอกวาเปนระเบยบ เราบอกวาไมเปนระเบยบ มนจะวนวายใจมากทสด เพราะขาดสต นคอวธการพฒนาสต

ทำไมถงพดสตมาก เพราะสตเปนหลกในการดำรงชวต เราเดนกาวยางไปในทองถนน หากไมมสต เราอาจไปชนรถเขา หรอเขาชนเราตายได ถาคนไมมสต หรอคนเสยสต เขาเอาขาวใสปากไดไหมมนกใสไมเปน เราเรยกวาคนบา อยากจะรองเพลงกรอง อยากจะแก

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42129

อสระแหงจต 130

ผากแกผา คงตองไปอยโรงพยาบาลศรธญญาใสโซตรวนไว มนคอการควบคมกายทสอไปทางจต เพอไมใหออกไปเผนพลานเทานนเอง การรกษาคนบา ไมใชรกษาทกายแตรกษาทจต โรงพยาบาลตองใหยากลอมประสาทใหหลบ การรกษาเปนการรกษาจตไมใชทกาย แตกายกบจตอาศยซงกนและกน พงพาซงกนและกน รปอาศยกาย กายอาศยรป นนคอสตสมปชญญะ และวธการพฒนาสต

ในทสดพระลกชายของเศรษฐกเดนยมกลบไปดวยความสบายใจ เพราะคดวาการรกษาจตนนงายนดเดยว แตพอฝกเขาไปแลวเปนการหาเหตผลรกษาใจ อยางไรกตามสดทายกไดบรรลธรรมเปนพระโสดาบน เปนพระอรหนต ตามลำดบ เราจะเหนวาการรกษาจตมนงายนดเดยว หากมจตส ถาใจไมส มนไมไดอะไรเลย

เรอง ทอนซงทลอยนำ

“ตดเกาะแหงความด”ในสมยพทธกาลพระพทธเจาทรงเหนกษตรยสงใหคนตดไม

เปนทอนซงทงลงไปในนำ พระองคตรสวา “ภกษทงหลาย เธอยงชอบ

วฏฏะสงสาร เวลาเธอทำบญรกษาศล อธษฐานขอใหขาพเจาไดเกด

เปนเทวดานางฟากยงไมเขาถงธรรม มนกแคเกดเปนเทวดานางฟาคนสวย คนรวยนนเอง มนยงไมหลดพน เธอตองการแบบไหน

พอทอนไมลอยไป มมนษยเอาบาง เทวาดามาเอาบาง คำวามนษยมา

เอาหมายความวาเราไปตดอยกบเพอนฝงเหมอนกบทอนไมทลอยไป

กลางแมนำไปตดเกาะตดความด” เปรยบเหมอนเราปฏบตธรรมใน

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42130

อสระแหงจต131

ขณะน เรากลวเขาวาหยง หากไมพดดวยเวลาปฏบตธรรม ซงความจรงแลวมนกสมควรจะหยง เพราะเวลาปฏบต เราจำเปนตองสรางพลงใหได ตองทำตวเราใหดกอน ใหสตคมครองจตใหไดเสยกอน

การทเราไปพดคยเจรจากน นนคอการไปตดในบญ ตดในเพอน จตกออกไปขางนอก จตกรว อารมณมนจบไมได จตกรวไหลไป เหมอนกบทอนไมทลอยไปกลางแมนำแลวไปตดเกาะ คอตดความดนนเอง พระพทธเจาตรสวาทดคอกศลกรรม ทไมดคออกศลกรรม ใหพจารณาแลวปลอยละวางไป สงทเราจะไปนนมนไกลและดกวานสงทตดตามเกาะแกงนนเขาเรยกวาดอกไมรมทาง

ผปฏบตบางคนนงภาวนามานานตดในนมต ตดในวงวนของความสข ตดในวงวนในนมตนน เหมอนกนกบคนฝกปฏบตมโนมยทธพอเหนนรกสวรรค กพอใจอยแคนนไมผานไปไหน กไดแคดอกไมรมทางเทานนเอง มผปฏบตเขยนถามเหมอนกนวาวดไหนสอนใหเหนนรกสวรรค กคอวดทาซงของหลวงพอฤๅษลงดำ ใครสนใจไปฝกไดเลย

สวนอกทอนซงหนง ขณะลอยไปในนำปรากฏวาเกดเนาไมมใครอยากได เปรยบเหมอนตวเราบดเนา เราตองพจารณาวาใจมนเนาไหมในระบบระเบยบทมอย เราตงใจมาแลวศรทธาเกดขน แตเราทำใหใจของเราเนาหรอไม จรง ๆ แลวระบบระเบยบนนไมเนา แตตวคนคดนนแหละใจมนเนา มนจงไมไดอะไร ทำใหอดอดเนองแนนกระวนกระวายใจ

อกทอนซงทอนหนง ทอนซงทอนนลอยไปตดตรงไหน

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42131

อสระแหงจต 132

จะงอกเงยขนมาเปรยบเหมอนมกาม คอยงตดสขอย เชน เมอนงสบายนงไปงวงเหงาหาวนอนไป ปวดขา ปวดแขง กลกไปชงโอวลตนชงกาแฟสกหนอย อาการปวดเมอยกคลายไป นนแหละมนจะไมไดอะไร หรออาจจะไดเหมอนกน แตมนไมไดถงแกน ไมไดสมผสรสชาตทรมาน ไมไดสมผสรสชาตทมนอรอย รสทเปนอมตะคอรสแหงธรรม วสทธธรรม คอ รสสงสด เปนความสขทางธรรม เรากไมไดความสขทางโลกกไมได เราหาไมเจอ เพราะใจมนเนาเสยกอน

อกทอนซงทอนหนงทลอยไปในนำ ไมตดทงเกาะแกง ไมตด

ทงคน ไมตดทงเทวาดา ถามนลอยไปนานๆ มนออกไปสทองทะเลได

จตกเชนกน หากไมตดกบสงเหลาน มนจะออกไปสงสดไปสสขสงบได เชนเดยวกบทอนซงทลอยอยกลางทองทะเลมหาสมทรใหญ พรอมจะทองเทยวทกแหงหนตามความตงใจปรารถนาไว นนคอนพพานมหาสมทรยงใหญ ยงเยน ยงลก ดงกลาว ฉนใดกฉนนน จตมนษยกเชนกน ถาตดเกาะแกงเลก ๆ นอย ๆ ซงภาษาพระ เราเรยกวา ปลโภธหมายถง เครองผกพนหรอหนวงเหนยว หรอความกงวลตาง ๆ เชนตดทอย ตดตระกล ตดปจจยส เปนตน การทเรามาปฏบตกน นกเชนกนบางคนอาจตดยศถาบรรดาศกด ตดวาฉนเปนคนรำรวยเปนคหบดจะมาทำอยางนไมได เมอมปลโพธ กจะทำใหการปฏบตกาวหนาไดยาก ฉะนนเราพงพจารณาวาสดทายกตายในโลงเนาเหมอนกนทงนนมนคอสงขารรางกาย จตใจเทานนคอสงทเหนอกวากน นนคอการหลดพน เราพจารณาเอาเองวาจะเลอกเปนทอนซงทอนไหนด

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42132

อสระแหงจต133

คำถาม การสะเดาะเคราะหตอชะตา คออะไร

ตอบ การสะเดาะเคราะหตอชะตา เปนธรรมชาต ของบคคลมจตใจออนแออย ถาเขาใจวถธรรมชาตของชวต ในอดตกอนพทธกาลมการสะเดาะเคราะห เมอถงวยอายมาก เพอทำใหเกดสรมงคลคำวาเกดสรมงคลน การสมาทานศล ๘ มสตรตวทวพรอม รการเคลอนไหวกาย รการเคลอนไหวจต นคอการสรางมงคลใหสงสด

ในครงพทธกาลมคนไปถามพระพทธเจาวาอะไรคอมงคลสงสด ถามกนโกลาหลวนวายมาก นกปราชญมหาบณฑตในยคนนกบอกวาทำอยางนนทำอยางนเปนมงคลบาง จงไปถามพระพทธเจาพระองคทรงตอบวามงคล ๓๘ เปนมงคลสงสด เรมจากมงคลทดทสดคอ ๑ ไมคบคนพาล คบบณฑต ชขมทรพยใหแกเรา สวนคบคนพาลชทางไปนรกใหแกเรา คอความทกขใหแกเรา บางทเขายยงใหเราทำเรองไมด สดทายเรากรบทกข สามภรรยากเชนกน เจอกนใหม ๆกรกชอบกนอยางด พออยกนไป ชกจะครำคร เหมนขหนากน เพราะอยดวยกน โดยไมไดพงพากนเปนทาสกน ถาอยกนเปนเพอนมความสขสบาย ตอสดวยกนได

นนคอวธการทางจต การสะเดาะเคราะหกเชนกน เราตองรวาอะไรคอเคราะห เราสรางขนหรอมนเกดขนเอง เราตองระมดระวง การสะเดาะเคราะหนนเปนวธการอยางหนงทใหกำลงใจตนเอง พระไมรจะทำอะไรกใหกำลงใจดวยวธน

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42133

อสระแหงจต 134

การสวดมนต...นำจตไปสความสงบในสมยพทธกาลไมมการสวดมนตสาธยาย มแตการกลาว

คำสมโมทนยกถา คอแสดงใหเขาใจ ชแจงเหตและผล พระพทธศาสนาเปนศาสนาทมเหตมผล และเปนเหตผลทเหนอกวาอวยวะทสบทอดตอ บางครงเหตผลเหนอเหตผลทระบบประสาทสมผสทางตาหไดยน ตาเหนรป นอกเหนอจากสงนมนไกลกวา ทจะใชสอตวเดยวพระพทธเจาตรสวา “ในอากาศมเชอโรคอยมากมายกายกอง มทงธาตดน นำ ลม ไฟ ถายเทอยตลอดเวลา แตเรามองไมเหนดวยตาเนอ” ในทสดกมบคคลทฉลาดทสามารถคนพบได โดยสามารถทำกลองจลทรรศนสองดวาสงนเปนเรองจรง จงยอมรบกนมาเทานนเอง

ระบบทางจตกเชนกน การสะเดาะเคราะหทด คอการสวดมนตไหวพระ เราตงใจปฏบตบอย ๆ ทบาน โดยไมใหจตวอกแวก ไมใชวาเมอไดยนเสยงอะไรนดหนอยแลวกเกดอาการตกใจ การสะเดาะเคราะหจะไมเกดประโยชนอะไร เราสวดมนตใหมนขนใจ สวดใหมนมสมาธอยางทเขาเรยกสวดมนตเปนยาทา ภาวนาเปนยากน คอสวดมนตเปนบทเรยนนำไปสความสงบทางจต เมอสวดแลวจตสงบเขาสสมาธขนตน พอมนเปนสมาธแลว จตกนง พอจตมนนง มนกมพลงพอจตมพลงแลว มนกมสงทตองขจด สงไหนไมดมนตองขจดออกไป

การทจตมนใส จตมนประภสสรคอบรสทธ แตหากจตมนขนมว เพราะเรามาฉาบทากเลส เหมอนกระจกเงา เมอเราทาแปงทกเชาทกเยน ทาไปกปลวไปเกาะกระจกเงา พอนานเขากทบมดมองไมเหนเรากตองเอามาขดและมาถออก กระจกนนจงจะสวาง มองเหนตวเรา

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42134

อสระแหงจต135

เอง จตกเชนกนมนถกฉาบทาสารพดเรองตงแตเกดจนมาถงปจจบนนมนฉาบทามาก มนกมดมน ในทสดมนกมองไมเหนตว จงกลายเปนมจจราชทมองไมเหนตว มนจะคอยงาบและคอยแทะกนตวเราอยตลอดเวลา นนคอการสะเดาะเคราะหทถกวธ

คำถาม เราจำเปนตองเชอเรองอดตชาต หรอไม

ตอบ พระพทธเจาใหมองปจจบน เราจะเชอหรอไม มนไมสำคญ ใหรกษาปจจบนใหดทสด ทำปจจบนใหดทสดของความเปนมนษย ในเรองภพชาตเปนเรองหนงทมนหางไกล ถาอยากรเรองภพชาต ตองเขาถงฌาน ตงแตฌาน ๑-๒-๓-๔ เหนดวยตาเนอตาในคอตาท ๓ การเหนดวยตาท ๓ เราจะขจดความสงสยทงหมด คอการสรางวชาขนมา วชาคอความร

พระพทธเจาทรงบอกวารแจง เหนแจง พระองคไมไดพดถงการเหนจรง อยางเรารวาพองยบ ตาในของเราเหนดวย นนแหละรเหนรแจงคอเหนทกสภาวะการเกด การดบ รวาสตวไปเกดเปนอะไร รชดเจน คอรทงเหน ทงร ทงเขาใจ นนคอรทางพทธศาสนาของพระพทธเจา ไมใชรดวยการคดการนกรนน ถาคดรกเหมอนทฤษฎมากมายทถกเถยงกนไมจบ ไมใชทฤษฎทบรบรณ ทฤษฎทถกเถยงทดลองจนจบ นนคอทฤษฎทบรบรณ ฉะนนทฤษฎทางพทธเปนทฤษฎททดสอบไดดวยตนเอง แลวคนอนทำตามไดไหม ตอบวาได การสำเรจเปนพระอรหนตมมากมาย คนอนทำซำทำตามแบบสามารถบรรลเปนพระอรหนตไดเชนกน

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42135

อสระแหงจต 136

เรอง สภททปรพาชก“โลกธาตนไมวางเวนจากความเปนพทธะ”

ครงหนงกอนทพระพทธเจาจะดบขนธปรนพพาน พระองคทรงบรรทมอยระหวางตนสาละคในเมองกสนารา มปรพาชกนามวาสภททะ ทราบขาววาพระองคจะปรนพพาน จงปรารถนาเขาเฝาเพอทลถามขอของใจ พระอานนททรงหามไว แตพระพทธเจาตรสอนญาตใหสภททปรพาชกเขาเฝา ขณะทสภททปรพาชกถามวา “ในโลกธาตนเมอพระองคปรนพพานไปแลวใครจะเปนตวแทน และสงสยวาจะม

พระอรหนตอยในโลกธาตนหรอไม” พระองคตรสและแสดงธรรมความวา “ตราบใดทสาวกของพระองค ปฏบตตามอรยมรรค ๘

ประการอยอยางถกตอง โลกธาตนไมวางเวนความเปนพทธะ หรอ

พระอรหนต”

เมอสภททปรพาชกไดสดบฟงเชนนนแลวจตเลอมใส จงทลขออปสมบทและบรรลอรหตตผลในราตรนน นบเปนพทธสาวกองคสดทายทไดเปนพระอรหนตทนพระชนมชพของพระพทธเจา นนคอเปนทยนยนวาคนทปฏบตตามอรยมรรคองค ๘ ประการ อยเนอง ๆ ไมวาพระหรอฆราวาสกสามารถบรรลธรรมเปนอรหนตไดเชนกน

ฉะนนใหเราทำในชวตปจจบนใหดทสด ไมใชชวตหลงตายนนคอคำยนยนของพระพทธเจาจะเชอหรอไม ใหผปฏบตไปอานพระไตรปฎกกได ไมใหเชอทอาตมาพด สวนเรองภพชาตอยากศกษาเรองพระเจา ๕๐๐ ชาต ไปศกษาเอาเอง ไมตองเสยเวลามาคด ไปอานเอาเอง หากปฏบตใหไดฌาน กจะรเองวามนเปนไปอยางไร รวาสตว

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42136

อสระแหงจต137

แตละจำพวกมสภาวะเปนอยางไร จตไปเกดทไหน ถาพดเรองการตายอาตมาไมอยากจะพดลกไปเทาไรหรอก แตจะขอกลาวเพยงยอ ๆ ใหไดฟง เพอชวยไขขอของใจของผปฏบตสกหนอย

สภาวจตใกลดบ : จตคนใกลตายจตของเราจะดบได ลกษณะคอสภาวจตจะดบหรอตาย

ลกษณะของกายจะไมมพลง แรงงานทางกายจะไมมอณหภม จะเยนยะเยอกไปทงตว พอเยนยะเยอกไปทงตวอาการสภาวะทจะยกมอขนมา มนยกไมได มนเหมอนรางกายมแตเนอ รางกายของเรามนำซมออกมาเปนนำเหนยวเรยกวายางตาย ผดออกมา ใจสนหวว ตกลงมาทนทระยะเขาสลนป ขนมาทคอ และลงไปทลนป เขาสหวใจเงยบกรบเหมอนเขมมาแทงครงเดยวแปบลงไป จตจะลอยลงไปขางลาง ลงไปจดสดทายใตทองนอย ขยบจากทองนอยเรยกวาจดปราณ ปราณตรงทเราคอยในทองของมารดา ถาผปฏบตเปนผหญงจะรจกด อาตมาเปนพระ แคพดตามน เราไมสามารถพดไดหรออาปากได เพราะสภาวะนนอณหภมในรางกายเยนเปนนำหมด

ซงตรงนถาเรารสกตกใจ จตจะขาดชวงนน แตถามสตคอยควบคมหรอคอยดอย เราจะเหนจตแวบขนมา ขยบขนมาทลนป ขณะนถาถามวาตายหรอยง ตอบวายงไมตาย แตสภาวะทางกาย หรอจตกบกายอต พลงงานตรงนนหมดไป ขยบเขยอนไมได อตพลงงานในรางกายมนออน รางกายมอณหภมตำสด ถาเราคอยสงเกต จะรวาจตจะยกขน และแวบขนมาเหมอนกบเราจดแสงไฟขนมาอกนดหนง จตมนตอ

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42137

อสระแหงจต 138

ขนมา เพราะจะใชคำวาขณะจตเหมอนกบคนทจะมาเกด คอเรามาเกดจากหยดนำหยดเดยว เหมอนกบเขาเอาขนจามจรจมไปในนำมะนาวสลดไป ๗ ครง อยางเบาทสดยงเหลออยหยดเดยวนนแหละ คอตวชวตทเรามาเกด

คตนมตกอนตาย : วถทางแหงความตายถาคนตายคอตวสภาวะมาอยทลนป ในกรณทยงไมตาย แต

กระเปาะลมแตก ปากเผยอ เจตภตออกจากกายไปแลวนนคอตายเชนกน เจตภตตวนไปไหน กไปสกายใหม ไปสรปลกษณขนธ ๕ ใหม ขนอยทบญและกรรมทเราทำมา มนจะสองเราไปทางไหน มนจะมไฟฉายสองเราหรอเปลา มนอยทบญและกรรมททำในปจจบนน

เราคงเคยไดยนคนโบราณบอกวา เมอบดามารดาหรอญาตของเรา นอนปวยอยโรงพยาบาลใกลจะตายใหเขาภาวนา พทโธ อะระหงแตบางคนภาวนา พทโธ อะระหง ไมได เพราะมนไมเคยชน เขาจะเหนเรองไมดทตนเองทำไว ทานเรยกวาเปนคตนมต บางทความรสกมนมตเกดขน บางทมการเหนลาง ๆ วาใครจะมาทำอะไรบาง บางทเหนวาตนเองไปทำอะไรเขาไวบาง มนปรากฏมาใหเหนเปนนมต บางครงทำใหรสกตกใจกลว เราสงเกตดวาคนแตละคนตายไมเหมอนกน บางคนตายดวยความสงบนง เหมอนคนทมสตตาย เตรยมพรอมทจะตายบางคนตายไปนำลายฟมปาก กำมอแนน ปากบดเบยว ตาถลนออกมาเพราะผวาตาย หากถามวาคนนตายแลวไปไหน ตอบวาทคตเปนทไปเหมอนเรามใบผานทางเดนทางมาในโลกน พอใบผานทางหมดอายกกลายเปนคนรอนเรไป

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42138

อสระแหงจต139

บาปบญ...นำทางไปสภพหนามนษยภมเชนเดยวกน ถาไมประมาทกรบขวนขวายสรางบญ

สรางกศลคณงามความด บญกศลสรางไดหลายทาง หากชวยเหลอคนกเปนบญกศล เมอชวยแลวเขาแลวกใหเขาไดด เราจะแชงเขาไมไดจะไมไดบญ เราตองชวยดวยจตใจทบรสทธ เรยกวาพทธวธ สภาวจตเมอเจตภม จตไปเกดนนขนอยกบบญทกระทำไว ใครจะมาชวยกไมได ดงพระพทธเจาตรสวา “อตตา ห อตตโน นาโถ, โก ห นาโถ ปโร

สยา” คอตนเปนทพงแหงตน เราจะทำอะไรขนอยกบตวเรา “ปญาน

โลกสม ปชโชโต, ปญาน ปานโน โหต ปานนนต” บาปบญนเราสะสม

ไว แลวบญนจะนำไปสโลกหนา พระองคทานกไมไดพยากรณ แตชบอกเปนนยยะไป

เรอง เศรษฐโตเทยยพราหมณผตระหนและขวางบญผอน

ในสมยพทธกาลมเรองเลาวาไมไกลจากเมองสาวตถ มเศรษฐชอวา โตเทยยะ เขามทรพยสมบตประมาณ ๔๕ โกฏ เปนมหาเศรษฐรำรวยเงนทองมาก แตเปนคนตระหนเปนอยางยง เขาคดวา “ชอวาความไมสนเปลองแหงโภคสมบต ยอมไมมแกผให” เขาเปนคนทคอยขวางบญของผอน เมอพระพทธเจาบณฑบาตผานเสนทางออกจากวดพระเชตวนมหาวหาร เศรษฐโตเทยยพราหมณ มานงตงวงเหลากนขวางหนา จะปดทางไมใหพระพทธเจาผานทางนน

ในสมยโบราณเราคงเคยไดยนวาหากสามภรรยาทะเลาะกน

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42139

อสระแหงจต 140

เมอพระจะบณฑบาตกหยดทะเลาะเพราะอยตอหนาพระ แตพอพระเดนผานกทะเลาะกนอกยกท ๒ นนคอเขาเกดความละอาย ในกาลตอมาเศรษฐโตเทยยพราหมณกตาย เมอตายไปกเกดไปเปนสนขอยในเรอนนนเอง ซงสภมาณพ ผเปนบตร รกสนขตวนมาก ใหกนอาหารเหมอนกบตน อมนอนบนทนอนอยางด

เชาวนหนงกอนทพระพทธเจาออกไปบณฑบาต พระองคทรงนงสมาธประมาณต ๓ ถง ต ๕ ทรงตรวจดวาใครจะอยในขอบขายทจะไปโปรดเรยกวาโปรดสตว หรอชวตคนใดทพอจะโปรดไดบางทานเรยกวาบณฑบาตโปรดสตว ทกวนนพระบณฑบาตโปรดตนเองเพราะกลวไมไดขาวมาฉน

พอพระพทธเจาไปบณฑบาตเจอสนขมาเหา พระพทธเจารวาสนขตวนเปนใครมากอนดวยจกษญาณเปนสมมาสมโพธญาณ รวาสนขตวนเปนใครมาเกดพระองคตรสวา “ดกอนโตเทยยพราหมณขณะทเธอเปนสตวเดรจฉาน เธอยงมาเหาหอนขวางทางผอนหรอ แม

เธอชาตเปนมนษยเธอไมไดทำบญสนทาน เธอปดเสนทางกนพระ

โพธสมภารของผอนทจะร ขณะนทำไมเธอยงไมเปลยน บดนเธอกเหา

เรา จกไปอเวจมหานรก” เมอสนขไดฟงเชนนนจงวงกลบเขาไปในบานตนเอง โดยปกตนอนบนทนอนอยางด แตวนนไปบนขเถาระหวางเตาไฟ ไมมใครสามารถอมไปนอนบนทนอนได

เมอ สภมาณพ นำอาหารมาใหมนกน มนกไมกน เพราะมนตรอมใจ คดวาชาตน ไมมใครรวาฉนเปนสนข พอมคนรวามนเปนสนขมนกละอายใจ ความลบแตก สดทายลกชายคอสภมาณพไปถาม

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42140

อสระแหงจต141

คนใชวาสนขมนปวยไขเปนโรคอะไร คนใชบอกวาเมอวานพระสมณโคดมมาบณฑบาต และพดกบสนขวาอยางน เมอไดฟงเชนนนสภมาณพ รสกโกรธขนมาทนทวา “ทำไมมาดถกวาบดาของเราเปนสนขไดอยางไร บดาของเราบงเกดในพรหมโลก” จงไปทพระเชตวนมหาวหาร ตงหนาตงตาจะทวงตงพระพทธเจา

พอไปถง เหนพระภกษน งสงบเงยบทำกรรมฐานอยพระพทธเจาประทบนงตรงกลาง จงคลานเขาไปทลถามวา “พระสมณโคดม เมอวานพระองคตรสวาสนขเปนเศรษฐโตเทยยพราหมณ

บดาของเราใชไหม” พระพทธเจาตรสตอบวา “ถกตองแลว เรากลาว

อยางนนจรง” สภมาณพ ถามตอวา “จะพสจนไดหรอไมวาสนข

ตวนเปนบดาของเรา หากพสจนไดเราจะอปถมภศาสนาตอไปจนสน

ชวต” พระพทธเจาจงตรสวา “ดกอนสภมาณพ ทรพยทบดาของเจายง

ไมไดบอกมอกไหม”สภมาณพ ตอบวา “หมวกทองคำมคาหนงแสนรองเทาทองคำมคาหนงแสน ถาดทองคำมคาหนงแสนกหาปณะ”พระพทธองคจงตรสวา “ตงแตวนนเปนตนไป เธอเอาสนขไปอาบนำ

ทำใหอยางด เอาอาหารทดทสดใหสนขกนคอขาวมธปายาสมนำนอย

แลวอมไปนอนบนทนอนอยางด แลวใหพดกบสนขวาพอสนขจากนอาหารแลวนอนหลบ คอยนงเฝาสนขอย ขณะทสนขพลกตวขางหนง

เธอนงเฝากอน ถาสนขพลกตวครงท ๒ เธอเขาไปกระซบขางหวา

พอ ๆ โตเทยยพราหมณ ทรพยทพอฝงซอนไวทไหน ใหกระซบอยาง

น”

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42141

อสระแหงจต 142

สภมาณพกไดทำตามทพระพทธเจาตรสแนะนำวาเอาอาหารดใหสนขกนใหนอนสบาย ปผาใหนอน นงเฝาอยหาง ๆ จนสนขพลกตวครงท ๑ และครงท ๒ กกระซบถามตามพระพทธเจาทรงแนะนำเทานนแหละ สนขโตเทยยพราหมณวงไปใตถนบาน เอาขาหนาทง ๒ขางตะกยพนดน สภมาณพไดใหคนใชขดพนดนตอ ปรากฏวากเจอทรพยสนเงนทองทพอไดซอนไว จงกลบมากราบทลถามพระพทธเจาวาเรองดงกลาวจรงหรอไม พระพทธเจาตรสวาจรงหรอไมกใหดวาภายใน ๗ วนสนขจะตาย เมอสนขตายไปแลวมาเขาฝนลกชายวาพอไดไปเกดเปนเทวดา แคลกทำบญใหนดเดยว มนสามารถลดบวงทางจตใจ จนสามารถไปเกดตามในภพภมอน โดยไมตองมาเกดเปนสตวเดรจฉาน แคนดเดยวเทานนเอง

ทำไมคนเราจงเกดมาแตกตางกน เมอ สภมาณพกไดพสจนแลว จงเลอมใสในพระผมพระภาค

เจา ไปทลถามปญหา ๑๔ ขอ เรองกฎแหงกรรม เมอจบปญหา เขาขอถงพระผมพระภาคเจาเปนสรณะ ทานกลาวความขอนน หมายถงสภมาณพโตเทยยบตร จงถามพระพทธเจาดวยความสงสยวาอะไรเปนเหตปจจยใหมนษยทเกดมาในโลกนปรากฏความเลวและความประณต คนและสตวนนตายแลวไปเกดทไหน บางคนเกดมาอายยนบางคนเกดมาอายสน บางคนเกดมามโรคมาก บางคนเกดมามโรคนอยบางคนเกดมาผวคลำดำ เกดมาผวพรรณสวยขาว บางคนเกดมามโภคะนอย บางคนเกดมามโภคะมาก บางคนเกดมาในตระกลรำรวย บาง

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42142

อสระแหงจต143

คนเกดมาในตระกลตำ บางคนเกดมาปญญามาก บางคนเกดมามปญญานอย เปนตน มนษยในโลกนเกดมาตางกนเพราะอะไร พระพทธเจาเรยกวากรรม เนองจากสตวทงหลายมกรรมเปนของตน เปนทายาทแหงกรรม มกรรมเปนเผาพนธ ยอมจำแนกสตวใหเลวและประณต ในทนจะขอพดเรองกรรมน เพราะพดแลวมนยาวจะไมจบขอพดในโอกาสตอไป

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42143

อสระแหงจต 144

คำถาม เวลานงสมาธคนเดยวตอนกลางคน บางครงไดยน

เสยงมากระทบทำใหตกใจมาก

ตอบ แสดงวากลวหรอเปลา ตองระวงการเปดปดประตถาจตผมสมาธ จตมนจะละเอยด ถาขาดสตแลว พอมอะไรมากระทบเขา มนจะตกใจ กลายเปนโรคหวใจได นงอยในปา พอใบไมตกปบกตกใจเหมอนไฟฟาซอตทนท นนคอมนเขาขวหวใจ พระพทธเจาจงสอนใหมสตอยตลอดเวลาไมวาจะทำอะไร ไมใชนงสมาธแลวใจลอยโดยไมไดกำหนดอะไร หากเปนเชนนนคอตวอนตราย เขาเรยกวาสตแตก มนผดวธ ถาทำถกวธกไมมปญหา ยกตวอยางวาบางคนกำหนดไดละเอยดด สตอยกบตวตลอด บางคนนงไปเคลมจนลมสต การทเอาหวแมมอจดกนเวลานงสมาธ เปนการตรวจสอบตนเองไปในตวเพราะถาหวแมมอแยกออกจากกน แสดงวาเราขาดสตนนเอง

คำถาม เวลานงแผเมตตาใหพอแมเอยชอแตละคน แลวม

สมาธเกดปต นำตาไหล

ตอบ เปนเรองธรรมดา และเปนเรองธรรมชาต ไมมอะไรเสยหาย คนเกดความปต เกดจากการนกเหนหนากนเอง นกเหนสภาวะสภาพอยรวมกนมา นำตามนไหลโดยอตโนมต เมอพอแมของเราตายซงความจรงแลวคดวาไมเศราหรอก แตนำตาไหลออกมาเหมอนทำนบแตก มนกลนไมได เปนธรรมชาตของสภาวจต ไมมอะไรมาบงคบบญชาได ฉะนนสงทแกไข คอการหายใจออกลก ๆ ยาว ๆ ไมใหนำตาไหลออกมา ใหทำสก ๒-๓ ครง อาการดงกลาวกหายไปเอง

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42144

อสระแหงจต145

การแผเมตตาจะถงผรบหรอไมนน มนขนอยกบเราทำจตใจใหบรสทธหรอไม การแผเมตตาสามารถทำใหไดทงสงมชวตและไมมชวต

คำถาม ตาเหนพนเปนสเขยวใบไมออนเวลาเดนจงกรม

เมอเพงมองไป ยงเขยวสดๆเหมอนใยไม เปนการเหนโดยสภาวธรรม

หรอไม

ตอบ การเหนสภาวธรรมน ผปฏบตเหนเปนสภาวะภายนอกหรอจกษประสาทหรอเปลา ทางประสาทตาหรอไม ตาลายหรอไม หรอสภาวะถายเทของจต เปนสภาวจต หรอบางทตาลายเพราะเกดจากแสงไฟ เราตองดใหดอกนดหนง ถาเหนสภาวะเกดขน เมอเราเหนปบ เชน เหนคน ๆ นนงอยเขยวเหมอนใบไม นนเปนสภาวจต แตใหกำหนดร เขามหนาทแสดงใหเราด เรามหนาทดเทานน โดยไมตองปรงแตงทางจต

คำถาม การกำหนดลมหายใจทปลายจมกแลวผลจะเปน

อยางไร

ตอบ การกำหนดสตหรอการกำหนดอานาปานสต คำถามนถามกนบอยมาก หากอยากรวาไดผลหรอไม กำหนดลมหายใจเขาลมหายใจออกน เราดลมหายใจวาหนกหรอเบา มนละเอยดหรอหยาบแคไหน มนรอนหรอเยนแคไหน ตรงนคอสภาวะทเกดขนจากการสมผสลมโดยอานาปานสต

ถารลมหายใจไดละเอยดเปนขณะ ๆ แลวใหพจารณาตอไปวาลมทหายใจเขา ลมทหายใจออกมนเปนอนเดยวกนหรอคนละอน

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42145

อสระแหงจต 146

ลมหายใจสนหรอมนยาวตางกน จดของลมเกดขนตรงไหน ดแหลงกำเนดของลม ลมเกดจากตรงไหน แหลงสดทายของลมมนหยดตรงไหน นนคอการฝกอานาปานสต กำหนดทปลายจมก นคอวธการพนฐานเบองตน ขนท ๒ คออาการตามลมเขา ตามลมเขาออก สวนขนท ๓ คอตามลมตรงไหน หรอชองไหน การยกจตเขาสวปสสนาเทานน นคอวธการกำหนดลมทปลายจมก ถาไมมสตกไมมอะไร ถาไมมสต เรากไมตองกำหนดอยางอนอกตอไปแลว

คำถาม มปญหาทกครงเวลานงสมาธคอจบลมหายใจไมทน

ถง ๑๐ นาท สตกหลด ไมรบรอะไรเลย มนรสกเฉย ๆ บางครงกเหมอน

หลบไป เมอหลบแลว ยงฝนจนจบตนชนปลายไมได จะแกไขอยางไร

ตอบ แสดงวาจตวน จตวตกกงวล เราตองพยายามขจดความวตกกงวลออกไปเสยกอน พยายามกำหนดดง ๆ ในใจวา พองหนอ ยบหนอ ใหกองในใจของเรา ถาไมไหวใหลกออกไปสดลมหายใจเขาออกแรง ๆ สก ๓-๔ ครง หรอถาไมหยดกกลนลมโดยปดจมก ปดหไว นบ ๒๐ วนาท แลวกคอย ๆ หายใจออกมา และลองผอนลมหายใจเขาออก จะไดรวาสตมาดแลว สตจะไดไมวนวายและวตกกงวลใจ

คำถาม เราจะทราบไดอยางไรวาสภาวธรรมเกดขน

ตอบ ถาสภาวธรรมเกดขนขณะภาวนา คอการเหนอาการพองนน เราจะไมเหนอาการพองตรงทเนอทองขางนอก แตเหนอาการพองตรงเนอทองขางใน สภาวะจะเกดลกษณะอาการตาง ๆ บางทเกด

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42146

อสระแหงจต147

อาการคลนไส แตมนไมออกมา บางทสภาวะทองพอง เหมอนกบทองมนจะระเบด นนคอสภาวธรรม บางทนงแลวรสกตวสงยาวเหมอนเปรต ถามสตกไมมปญหา บางทเหมอนตวเลกนดเดยวหลดไปในแผนดน นนคอสภาวธรรม แตจตของเราเปนอยางไร จตของเรารบรตลอดเวลาวารอน ออน แขง บางทเวลานงฟงพระเทศน บางคนคดวาตวเองเทศนเกงกวาพระอาจารยเสยอก พระอาจารยเทศนไมเขาเรองเลย นนคอสภาวธรรมเปนไปคนละเรอง มนเปน การปรงแตงไป

คำถาม เวลาเดนแลวงวงนอนมาก แตพอเวลานงสมาธ

แลวจะรสกสดชน สภาวะนเปนอยางไร

ตอบ ด แตตองปรบใหสมดลหนอย ในการเดนจงกรมนนการยนกำหนดภาวนา หรอการนงสมาธภาวนา กสามารถเหนนมตไดทง ๔ อรยาบถ คอ ยน นง เดน นอน โดยเรามสตควบคม แตการทผปฏบตคนนเดนแลวงวง นงแลวสดชน กตองปรบอนทรยใหเกดความสมดลกน

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42147

อสระแหงจต 148

“ภกษทงหลาย เธอยงชอบวฏฏะสงสาร เวลาเธอทำบญรกษาศล อธษฐานขอใหขาพเจาไดเกดเปนเทวดานางฟากยงไมเขาถงธรรม มนกแคเกดเปนเทวดานางฟา คนสวย คนรวยนนเอง มนยงไมหลดพน เธอตองการแบบไหน พอทอนไมลอยไป มมนษยเอาบาง เทวาดามาเอาบาง คำวามนษยมาเอาหมายความวาเราไปตดอยกบเพอนฝงเหมอนกบทอนไมทลอยไปกลางแมนำไปตดเกาะ ตดความด”

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42148

อสระแหงจต149

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42149

อสระแหงจต 150

บทท ๗การถาม-ตอบ

“ปญหาสภาวธรรมของผปฏบต ๓”

“ภาวนาพองหนอ ยบหนอ เหมอนการบงคมลมเขาลมออก จะแกไขอยางไร”

คำถาม เวลานงภาวนาพองหนอ ยบหนอ มความรสกเหมอน

กบเราบงคบลมใหทองพองทองยบแลวตวจะโยกตามลมเขาออก

จะแกไขอยางไร

ตอบ การตามดอาการทองพอง ทองยบ เปนปญหาทถามกนบอยมาก ซงไดตอบไปแลววาอยาบงคบลม เพยงแตเฝาดสงเกตดอาการทองพอง ทองยบเทานน ไมใหบงคบลม ดแคทองพอง ทองยบ และกำหนดพองหนอ ยบหนอเทานน

ผปฏบตคนหนงบอกวาไมเหนอะไรเลย เพราะเคยทำมาหลายครงแลวไมเหนทองพอง ทองยบ ถาเปนเชนนนใหลองเดนหรอยนมากกวานง พยายามปรบสภาวะใหได โยคผปฏบตบางทานหายใจแผวเบามาก หายใจไมเตมปอด หายใจไมถงทอง ฉะนนตองพยายามปรบจดระบบหายใจของตวเอง ในเบองตนอาจจะรสกฝนไปหนอย สวนตวโยกตามลมเขาตามลมออก อาตมากเคยตอบไปแลว จะตอบซำอกคำวาตวโยกนนเหมอนเราดงลมเขา ดงลมออก ถาเราเอาลกษณะดงลมเขาดงลมออกตรงนน มนจะเปนลกษณะ ๒ สวน คอแบบอานาปานสต

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42150

อสระแหงจต151

คอการตามดลมเขา ลมออก ถาดอาการเฉย ๆ ไมตองตามลมออก พรอมกบมสต มนกจะ

ไมโยก ถาหากเปนอาการโยกของสภาวะ กไมเปนไรหรอก เพราะมนไมผด ฉะนนการทเหลอแตตวพองยบ นนคอสภาวะทองยบยงเหลออยมนม ๒ อารมณ เราตามดเฉพาะพองหนอ ยบหนอเทานนกพอ โดยสรปวธการคอขอ ๑ ไมใหบงคบลมหายใจ เพยงแตการสงเกตเฝาดอาการพองยบเปนอยางไร ขอ ๒ ไมตองตามลมเขา ตามลมออก ดทอาการพอง อาการยบของทอง พอทองพองยบแลวพยายามทำใหตวนงตงสตดทพองยบ ไมตองตามลมเขา ตามลมออก มนจะชกกะเยอ ทง๓ สวนน

คำถาม กำหนดพองยบกบพทโธ เปนสมถะหรอวปสสนา

ตอบ หากเรากำหนดเฉย ๆ ในเบองตนเปนสมถะคอไมจบอาการอารมณ แตถาจบอาการอารมณแยกสวนในการกำหนดจะเปนวปสสนา ยกตวอยางกำหนดภาวนาพทโธ ตามลมเขาตามลมออกพอสภาวะเกด เราหยดภาวนาพทโธ ไมเอาพทโธ มแตคำวารอย เกดอย ดบอย คอพทโธ ถาขนสงขนไปกขยบไปอก คอยกจตเขาสวปสสนา แตตองใหเขาใจขนตอนของพทโธ ถาเขาใจแลว เรากรวาสดทายคำภาวนากไมมพทโธอก

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42151

อสระแหงจต 152

สมถะและวปสสนา...เกดทจตเดยวกน การกำหนดวธการใดนนเปนไดทงสมถะหรอวปสสนาขน

อยทเราเลอกจะเอาอะไร เพราะเมอเวลานงภาวนาพองหนอ หรอพทโธพอจตสงบ จตมนนง คอสมถะ จตมนสงบงาย สวนวปสสนาคอทำจตใหเกดปญญา นคอหลกทฤษฎทบอกชดเจน สมถะคอทำใหใจสงบงายคอนงเฉยๆ โดยไมคดอะไร ถานงภาวนาเฉย ๆ เปนลกษณะการเพงเปนสมถะ แตพอสภาวะเกดขน เราตองเอาสภาวะนน สภาวะใดชดเจนกจบสภาวะนนเปนองคภาวนาพจารณา องคสภาวะเปนสภาวะ

พจารณา ซงเปนการแยก มนจะแยกของมนเองระหวางเสนทางเดน เรา

จะเลอกเดนเสนทางเอกหรอเสนทางโท เราวงไปมนแยกซายหรอแยก

ขวา เราจะแยกตรงไหน อยทเราตองการทจะแยก สมถะหรอวปสสนา

หรอฌาน มนอยเสนเดยวกน เกดอยทจตทเดยวกน จะแยกหรอไมแยกอยทเราจะเอาอะไร

ยกตวอยางเรองขาว เราจะเอาขาวสารมาทำเปนขาวสวย หรอจะเอาขาวมาผสมเปนขนมกคอวธการแยกแยะเทานนเอง เทคนคอยทวาในเบองตนเปนสมถะทงหมด แตพอมนแยกออกไป เราเขาใจวธแยกสภาวะอารมณ หรอเขาใจสภาวะทมนแยกเอง เรากกำหนดสภาวะทมนแยกใหมนละเอยด นนคอสภาวะวปสสนาทเกดขน แลวจะเกดอารมณวปสสนาขนมา สวนสภาวะสมถะกเกดอารมณทางสมถะเกดขนมาเชนกน

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42152

อสระแหงจต153

วปสสนา...รแลวปลอยวางหากเราปฏบตเนนหนกไปหนอย เราเพงไปทเดยวกจะเกด

องคฌานเกดขน ม วตก วจาร ปต สข เอกคคตา ตงแตปฐมฌานทตยฌาน ตตยฌาน จนสมาธดงนงไปเลยนนแหละจะสามารถทำอะไรได คอสามารถบงคบบญชาได และสามารถทจะมฤทธเดช เหาะเหนเดนอากาศได เรยกวาองคทางฌาน แตองควปสสนาคอรแลวปลอยวางรแลวศกษาใหรชดเจน ยกตวอยางการลางชาม ลางจาน เปรยบสมถะคอการเทนำใสภาชนะ เทเสรจแลวปลอยวางทงเกบเทานนเอง แตวปสสนาตองถไปลางไป ตรงนตองลางเชดคราบใหสะอาดเสมอกนตวเสมอกน สามารถปรบอนทรยของกายและจต อนทรยทงภายในและภายนอก พอเกดเสมอกนแลว คราวนตวปญญาเกด เรามองดแลวจตมนใส จตมนเบา เหมอนเราจบจานแลว มนมคราบตดมอ นนแหละตววปสสนา คำวาวปสสนาหมายถง ความเหนแจง คอเหนตามความเปนจรงของสภาวธรรม

คำถาม การเดน ยก ยาง เหยยบใหไดปจจบนอยางไร

ตอบ เราตองกำหนดใหทนสภาวะใหได รวาขณะนนเรากำลงยก ยาง เหยยบ ตองกำหนดใหทน ตองพยายามตงใจฝก เชนเหยยบหนอ คำวา เหยยบตองเหยยบใหเตมฝาเทา คำวาหนอ ตองลงใหเตมสดฝาเทาใหหมด ใหเนนหนกลงไป มนเปนสมปชญญะ เราตองกำหนดใหไดปจจบน

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42153

อสระแหงจต 154

คำถาม หากเราจบลมทปลายจมกรลมเขาออก โดยไม

บรกรรมพทโธไดหรอไม

ตอบ มหลายสำนกทใชอย คอไมบรกรรมใด ๆ โดยจบสภาวะอาการเฉย ๆ หากปฏบตเชนน ตวโมหะเขามาแทรกครอบงำใหเปนการปรง ทำใหไมเกดสภาวธรรม ทำใหเกดตดสขแลว เราไมจบอารมณอน หากถามวาปฏบตตามวธการดงกลาวไดหรอไม ตอบวาไดถาเราชอบ แตถาคดวาอยากจะไปดกวาน เรากตองละสงนน เพราะทกสงทกอยาง เราตองละใหได ถาเราจะตองการสขสบาย เรากตองนงเฉย ๆ ไมตองดลมไดหรอไม ตอบวาได ขนอยกบความตองการของเรา สมมตวาเราเดนทางไปเชยงใหม พอขนรถไป เรามเงนแครงสตกไปถงแครงสต เพราะฐานมนไมแนน เมอฐานไมแนนเราจะเดนทางไปไดไมไกล มนไมถงยอด เมอถามวาไดหรอไม ตอบวาได ขนอยกบวาจะเอาระดบไหนแคนนเอง เพราะเมอกลบไปดทองพอง ทองยบจะไมกำหนดพองยบตอไป หรอจะกำหนดพทโธหรออะไร ซงกไดตอบไปแลวในเบองตน

คำถาม บางครงเมอนงสมาธไป จบพองยบไมชด เรา

จะกำหนดอยางไร จะตองเพงททองตอไปหรอไม หรอจะกลบมา

ดลมทปลายจมกหรอไม

ตอบ จบลมทปลายจมกงายกวาการกำหนดพองยบอยางแนนอน ถาอาการพองยบหายไป ใหกำหนดหายหนอ ๆ ใหมองคภาวนา ดแลวมนงาย กำหนดหายหนอ ๆ ตรงไปตรงมา มนเปนไป

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42154

อสระแหงจต155

ตามอาการ หากปวดกกำหนดวาปวดหนอ ๆ งวงกกำหนดวางวงหนอนคอกำหนดอาการตรงไปเลย ถาจะเอาลมหายใจทปลายจมกคอพทโธเราจบทปลายจมก ดลมเขาลมออกอยางเดยวกได แตวาเมอเราทำแลวมนกจะอยตรงนน มนกไมไปทไหน หากเราจะทำกใหไปทำทบาน ในทนใหภาวนาพองหนอ ยบหนอ

คำถาม การกำหนดอารมณใหมนละเอยดลกไดหรอไม เรา

จะยกอารมณไดหรอไม

ตอบ ได เพราะทกอยางในองคภาวนา มนเปนแคไกดไลนเสนทางไวเฉย ๆ พอสดทายเรากทงทางหรอทงเรอ ยกตวอยางอปมาดงวาพอคาเดนทางดวยเรอสำเภา เมอเวลาขามฝงแลว ถามวาจะแบกเรอไปหรอไม ตอบวาไมแบก เขากตองทงเรอ แมแตรางกายสงขารของเรา เรากตองทง มนมแตดวงจตทตองไปเทานนเอง

คำถาม การกำหนดพองหนอ ยบหนอ กบอานาปานสต

เหมอนกนหรอตางกน

ตอบ ตางกน อานาปานสตคอการกำหนดอาการดลมหายใจเขา ลมหายใจออก แตกำหนดภาวนาพองหนอ ยบหนอดสภาวะทองพอง ทองยบ โดยธรรมชาตมนมพองยบอยแลว แตเราไปสงเกตวามนมอยจรงหรอไมเทานนเอง

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42155

อสระแหงจต 156

คำถาม เวลานงสมาธเหนหอยแมลงภเรยงอยในหมอ เหน

ภาพตนเองนงกนหอยแมลงภ ขณะนงสมาธเหมอนมลมวงขนวงลงท

คอและทอน ๆ อยตลอดเวลา

ตอบ ถาเหนอยางนนเปนสญญา มนแมนยำ มนจำไดในอดต กำหนดเหนหนอ ๆ นงภาวนาตอไป ถายงเหนอกกแผเมตตาใหหอยแมลงภจงเปนสขเปนสขเถด อยาเบยดเบยนซงกนและกน หากเปนสญญาเกาพอนงไปมนจะไหลออกมาเอง หากเรามองคบรกรรมภาวนาอยตลอดเวลา มนจะตดไปไดเอง

คำถาม เวลานงสมาธขนหวลก และเมอเวลาแผเมตตาก

ขนหวลกแถบซาย พอจตนงเหมอนมลมจกทคอ กำหนดตอไปไมได

ตอบ มนเปนเรองปกตธรรมดา เมอปฏบตไปลกแลว จตมนจะละเอยด หรอคนมอดต มนกเปนอยางนนแหละ ถาพดงาย ๆ เหมอนลกษณะคนมรางทรง จะมสมผสท ๖ แตจะไมเอามายงเกยวตรงน ถาเรานอมจตจรง การแผเมตตาดความนงนน สภาวะทางกายและจตจะสมพนธกนกบสภาวะภายนอก

ดงนนคนทแผเมตตา มสภาวะ ๒ สวน ระหวางภายในและภายนอกสมพนธกนได การแผเมตตาจะมพลงอานภาพ และสวนทลมมาจกทคอ มนจกลกษณะไหน ลกษณะมนแนนตดหรอตดตลอดเวลาเราแผเมตตาหรอกำหนดภาวนา ถามนจกแนนตด กำหนดจกหนอแนนหนอ ๆ ทคอ ถาไมหายกดพองหนอ ยบหนอ ถามนเปนอกหรอมนเปนบอย ๆ กตองแผเมตตา นนคอวธการแก แตขนหวลกไมเปนไร

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42156

อสระแหงจต157

กตงสตรหนอ กำหนดทนทวารหนอ ๆ รวาขนหวลกอย นคอวธการปฏบตงาย ๆ

คำถาม โรคไวรสตบอกเสบบ ใชวธแก โดยการทำกรรมฐาน

รกษาโรคไดหรอไม

ตอบ โรคไวรสตบอกเสบบรกษางาย ไมตองรกษากหายโดยกนนำหวานเฮลบลบอยผสมกบนำมะนาว และนอนหลบพกผอนใหมาก ๆ ไมตองไปเสยเงนใหโรงพยาบาล อาตมาเคยเหนพระทปฏบตดวยกน เปนโรคไวรสตบอกเสบบจนตวเหลอง ตาเหลองอาตมากเอานำหวานเฮลบลบอยผสมนำมะนาวใหพระฉน แลวกใหพกผอน ทำได ๑๐ กวาวน กไปเชคทโรงพยาบาล ผลปรากฏวาดขนหากทำบอย ๆ กสามารถหายได

สวนการใชวธกรรมฐาน คอการเพงทตบ ตบอยสวนไหนกเพงสวนนน แลวใชลมปราณหรอเพงเขาไปตรงทเปน พยายามขบออกมากหาย ตองใชวธทง ๒ อยาง คอ ผสมนำหวานเฮลบลบอยกบนำมะนาวดม หรอนงสมาธไปนาน ๆ ระบบนำยอยจะปรบและขบออกเอง ผปฏบตคนใดทนงไปรอนไป แสดงวาธาตแปรปรวน ความไมสมดลของธาตภายในมนจะขบหลงของเสยออกมาตามรขมขนโดยปกตเมอทำสมาธ รขมขนจะเปด ถาไมไดเอาครมอะไรมาทาหรอนำหอมมาทาไว ของเสยในรางกายจะขบออกมาเอง

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42157

อสระแหงจต 158

กรรมฐานรกษาโรคไดวธการทำกรรมฐานทดสดคอการปฎบตกรรมฐานโดย

ธรรมชาตเหมอนสมยโบราณ คออยสภาพตามธรรมชาต อากาศรอนกรอน หนาวกหนาว รขมขนจะเปด ในระบบรางกายของมนษยเปนระบบนเวศวทยาโดยธรรมชาต สวนทมนพรอง มนจะจบออก เรานงกรรมฐานขบเหงอออก รางกายกจะเบา ทำใหสขภาพกายดดวย โรคบางอยางได เชน โรคความดน โรคหวใจ จะหายได เพราะมนมสารหลงมาจากตอมใตสมองมลกษณะเยน เสนปลายประสาทจะเยน นนคอวธการรกษาทางสมาธ หลวงพอพท ฐานโย พระปฎบตททานรจกกนด เปนมะเรงมาหลายป ทานใชวธทำกรรมฐานรกษามะเรงมา ๑๓ป ทานถงละสงขาร พระกรรมฐานเปนมะเรงกนมาก เพราะตวกรรมแตมชวตอยเกนหมอกำหนดไว เพราะอาศยตวกรรมฐาน ตวสมาธทำใหระบบการทำงานของเซลสมนหยด แตระบบเลอดลม ระบบหวใจทำงานปกต

โดยไดมการทดสอบกรณหลวงปแหวนรกษาตวทโรงพยาบาลเชยงใหม ขณะทหลวงปแหวนทำสมาธ เขาเอาคลนไฟฟามาจบ ผลปรากฏวาหวใจของหลวงปแหวนมลกษณะนงเงยบไมทำงานจบชพจรมนเบามาก ในทสดคณหมอทานหนงบอกวา หลวงปแหวนอยดวยฌาน พอสกพกหนงหลวงปแหวนกลกขนมาคยกบญาตโยมได แสดงใหเหนวาสมาธเหนอกวาความคด นอกเหนอจากวตถทจะควบคมได ถาทำสมาธบอย ๆ กมโอกาสด คอหายได แตตองใชเวลา ขนอยกบวาเปนสมาธแนบแนนไดขนไหน

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42158

อสระแหงจต159

สมาธขนไหนทจะรกษาได ขอตอบวาสมาธขนอปจารสมาธกสามารถรกษาได ถามากขนระดบอปปนาสมาธ มนไมปวด มนเขาสองคฌานไดเลย นคอวธรกษาโรค ชาวตะวนตกเขาใชวธการสะกดจตรกษาโรค โรคบางอยางใชวธสะกดจตรกษาโรคได เพราะเปนการหยดการทำงานของระบบประสาทสวนใดสวนหนง การสะกดจตจะชวยคนในระยะเจบปวดระยะหนง โดยไมใหคนไขเจบปวดและไมใหทรมานมากเกนไป

คำถาม เวลานงสมาธเหนแสงสตางๆ เปนประจำหมายถง

อะไร

ตอบ การเหนแสงสเปนเรองธรรมดา เพราะเวลานงสมาธการทำงานของระบบปลายประสาทสมผสตามธรรมชาตระหวางอากาศกบสภาวจต แตเราไมสามารถมองเหนดวยตาเปลา เพราะวาในอากาศมนมธาตดนนำไฟลมทไหลถายเทตลอดเวลา มประจไฟฟาทงขวบวกและขวลบ นกวทยาศาสตรใชวธชกวาวคอปลอยวาวและชกทดสอบ จงรวาประจไฟฟาอยในอากาศ ทกสงทกอยาง มนมอยในอากาศ เพยงแตวามนษยจะคนพบหรอไม หากคนพบกมาประกาศใหคนรจก ในอากาศนนมครบ แมแตคลนแมเหลก คลนวทย มนมอยแลวเพยงแตใครสามารถคนพบได

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42159

อสระแหงจต 160

ทางสายตรง...สนพพานการปฏบตกรรมฐานกเชนกน พองหนอ ยบหนอ มอยตาม

ธรรมชาต เพยงแตหากมจตสงบ เรากจบได พระพทธเจาทรงคนพบประกาศใหคนรจกวธการนทำใหจตใจสงบ ทำใหหลดพนความทกขได หรอทำใหมจตใจสงบ ทำใหเกดปญญา โดยวธแตละขน ๆพระพทธเจาทรงชบอกใหหมด เพยงแตวาใครจะเลอกแนวทางใดในการเดน เราจะเดนเสนทางตรงหรอทางออม ตามทไดบอกไปวาเรองการฝกฌานเปนทางออม เพราะการฝกฌาน หากเขาสภาวะนพพานจะตองยกจตเขาสวปสสนาเหมอนพระพทธเจาจะดบขนธปรนพพานทรงเขาปฐมฌาน ทตยฌาน ตตยฌาน จตตถฌาน ครบรปาพจรสมาบต

ทง ๔ ตามลำดบ จตมนดบละเอยดแลวกถอยออกจากฌาน ๔ เขา

อรปสมาบตทง ๔ คอ อากาสานญจายตนะ วญญาณญจายตนะ

อากญจญญายตนะ เนวสญญานาสญญายตนะ ตามลำดบ ออกจากเนวสญญานาสญญาตนสมาบต ทรงเขาสญญาเวทยตนโรธสมาบต เมอ

ออกจากสญญาเวทยตนโรธสมาบต แลวถอยเขาฌาน ๔-๓-๒-๑ เขา

สรปาพจรทง ๔ เปนปฏโลมตามลำดบ จนดบขนธปรนพพาน นเปนการกลาวโดยยอ

ฉะนนการเหนแสงสเปนเรองปกตไมเปนไร แสดงวาโยคผปฏบตกเรมสนกแลว แตไมใหยดตดตรงนน เพราะมนเปนเรองธรรมดาขนพนฐานเทานนเอง

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42160

อสระแหงจต161

คำถาม หากเรามความทกขตาง ๆ มากมาย การปฏบต

กรรมฐานสามารถคลายความทกขไดหรอไม

ตอบ การทำกรรมฐานสามารถคลายทกขไดแนนอนคนเรามนทกขอย ๒ สวน ใหเราแยกออกใหได ทกขทางกายกบทกขทางจต ถานบจรง ๆ ม ๓ คอทกขทางกาย ทกขทางจต ทกขทางวญญาณ วญญาณคอการคด กทกขไป ทางกายเรารวามนเจบปวดทางกาย กไปหาหมอชวยรกษา สวนไหนไมดกตดทงเสยหรอกนยาใหบรรเทาอาการนน

สวนทางจตกคอใหรจกรกษาจตของเราใหด ทกขทางกายหรอทกขทางจต ใหดทกขง อนจจง อนตตา นนคอตวทกข คนเราเกดมากทกขแลวในเบองตน ตงแตอยในทองของแม เรากทกข นอนในทองเปนเวลา ๙ เดอน มนทรมานมาก พอออกมากรอน กทกขอก ไมมกนกทกข นงกทกข นอนมากกทกข อมมากกทกข เพราะกนจนทองแตก พระพทธเจาจงสอนเรองทกขกบการดบทกข ๒ เรอง ทกขเทานนเกดขน ทกขเทานนตงอย ทกขเทานนดบไป เพราะทกคนเกดมาในสภาวทกข ฉะนนบางคนจงไมอยากเกด เพราะเบอหนายในความทกข

คำถาม การนงสมาธสลบเดน ๑๕ นาท กบ ๓๐ นาท

ปฏบตอยางไหนดกวากน

ตอบ ถาปวดมาก ๆ การนงใชเวลานอยยอมดกวา เพราะถานงใชเวลามาก เราปวดมาก ๆ มนยงทรมานมากเกนไป มนกไมดการใหผปฏบตมาสอบอารมณ เนองจากบางคนนงไมไดเลย นงแลว

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42161

อสระแหงจต 162

ความปวดกมา จงแนะนำใหยนหรอเดนมากกวานง พยายามปรบอนทรย พยายามขยนภาวนา ถามสมาธดแลว เราจะกำหนดอะไรไดทกอยาง

เมอนงได กำหนดไปเลยใหมนชด กำหนดใหมนละเอยด เมอมนชดละเอยดแลว พอเวลาออกจากกรรมฐานจะออกเลยหรอไม หรอจะนงตอทงวนกได แตอยาเผลอสตเทานนเอง โดยกำหนดทกอรยาบถทกอาการเคลอนไหว อาการเกดดบกใหรชดเจน เรากนงไดทงวน แตถามนไมเปนสมาธ จตฟงซานมาก กหาวธกำหนดรใหเทาทนมน หากเรานงสมาธไมไดจรง ๆ กใหเดนจงกรมแทน

ทางเลอกของการทำบญผปฏบตคนหนงถามวาวธไหนทำบญทางลดไดบาง ทางลด

คอการทำกรรมฐานนนเอง เมอนงกรรมฐาน จตของเราสงบแวบเดยวกไดแลว การปฏบตวปสสนากรรมฐานเปนเสนทางตรง ไมใชเสนทางออม จงขอแนะนำวาเราตองมทงทาน ศล ภาวนา พระพทธเจาทรงสอนและบอกทางใหคนรจกเลอกเอาเองวาหากคนไมมโอกาส ไมมเวลาแตมปจจย กทำทานไป วธการทำบญทางพระพทธศาสนาแยกไวใหเราเลอกชดเจน คนไมมเงนทองเลอกวธการรกษาศลหรอทำกรรมฐานไดหรอไม กตอบวาได รวมทงการอนโมทนาบญ นคอทางเลอกของคนไมมเงนไมมทอง ไมมปจจยทจะทำบญ พระพทธองคทรงแสดงไวละเอยดยบสำหรบบคคลทกระดบ

ในอนเดยมคนทกระดบ ทกจำพวก บคคลจำพวกคหบดเทานนทมโอกาสเขาใกลพระพทธเจาและไดฟงธรรม คนยากจนนนอย

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42162

อสระแหงจต163

คนทจะมโอกาสเชนนน แตกยงมคนยากจนไดมโอกาสฟงธรรม ใชวาจะไมมโอกาสเสยทเดยว วธการทำบญทกลาวไปนน ถาใหพจารณาวาวธการใดดกวากน มนตอบยากวาอะไรดกวากน เพราะขนอยทวาเราพอใจตรงไหนถงเรยกวาด

คำถาม การจบพองหนอ ยบหนอ โดยการนงพบเพยบได

หรอไม

ตอบ ผปฏบตสามารถนงพบเพยบจบพองหนอ ยบหนอไดเชนกน เราจะนงในอาการใดกได ถาไมเอารปแบบ สำคญแตวาจตของเรามนไดหรอไม ถาจตตามทน กไมเปนไร ไมวาจะนง นอน ยนเดน ดม พด คด กำหนดอรยาบถไดหมด ตงแตอรยาบถเลกถงอรยาบถใหญ โดยปกตการนงขดสมาธ ถานำหนกเอยงไปขางใดขางหนงทำใหนงไดไมนาน เสนเอนทขาทง ๒ ขาง เกดอาการเจบตงแตวนาทแรก แตสตของเราไมไดจบอาการของมนเทานนเอง เพราะจรง ๆ แลวเวลาเราเคลอนไหว หากมอาการเกดขน เราตองสงเกตหยดพจารณาทนท

คำถาม เวลานงมอาการปวดตงวนาทแรก เราจะแกไข

อยางไร

ตอบ หากเปนเชนนนกกำหนดอาการนน กำหนดทกขใหเหนทกขแลวละทกข นคอวธการภาษาโบราณเรยกวาปลง กำหนดรแลวปลงและปลอยวาง

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42163

อสระแหงจต 164

คำถาม อาการพองหนอ ยบหนอหายไปตงแตวนแรกทเขา

ปฏบต รสกอดอดมาก นงมาหลายบลลงก จงนงหลบตลอด เพราะไม

มพองยบ ไมมองคภาวนา จะทำอยางไรด ทง ๆ ทตงใจจะกำหนดสต

ใหได

ตอบ หากไมมอาการพองยบ ใหกำหนดหายหนอ ๆ มนไมเหนกกำหนดนงหนอ ๆ กำหนดเชนนนตอไป อยาไปคดไวกอนวาเวลานงสมาธครงนจะดหรอไม หรอบลลงกไหน เราจะนงดหรอไมด หากเราตงใจวาบลลงกนจะด แตมนไมด มนจะเกดเวทนามาก เราจะนงไมได เรากะเกณฑลวงหนาวาจะเปนอยางไร มนกไมไดหรอก

คำถาม เมอออกจากสมาธ เพราะเหตใดจงอยากจะอาเจยน

ซงไมเคยมอาการเชนนมากอน

ตอบ สงสยวาผปฏบตคงเกรงและเครงเครยดเกนไป ถาลกออกไปผอนคลายขางนอก จะคลายความเครยดออกมาได เพราะจตมนโดนกกไว ฉะนนพยายามใหจตเปนธรรมชาต ใหมนธรรมดา อยาคดวามนยาก เพราะในทสดเมอออกจากกรรมฐานจะรสกเหมอนออกจากขมนรก เรามกจะคดเปนอยางนน

ในสมยทอาตมาปฏบตใหม ๆ กเชนกน อาตมาปฏบตกบหลวงป หลวงปไมไดวาอะไรหรอก แตเราจะตายเอง อยากจะทำอะไรกทำงาย แตตวกำหนดเปนตวสำคญทสด รปแบบกเปนสวนหนง เมออยรวมกน รปแบบทางพระคอพระวนยเปนกตกา ซงทางเราดแลวงามตา แตถาไปดอนเดยในแถบชมพทวป แมนำคงคา แมนำสนธ

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42164

อสระแหงจต165

คนในอนเดยจะนงทกประเภท อยางเชนฤๅษเขาฌาน ฤๅษนงทบขาบางกนงอาปากทงวนทงคน หรอนงเพงมองใบไม หากถามวาอกฤษฏหรอไม กตอบวาอกฤษฏ แตเขาทำแบบไมเครงครด

ตวอยางมลทธหนง เขานงไปและไมยอมลกคอลทธของมหาวระ ถาพดแลวคอชเปลอยไมนงผา หรออกลทธหนงคอพวกลามะในธเบต ซงลามะทจะไตเตาเปนอาจารยลามะอกขนหนงจะเขาสมาบต๓ เดอน ผมเผายาวรงรง เวลาจะออกตองเอามาไปรบออกจากถำ เดนไมไดและตองหยอดนำขาวตมกอน การฝกลามะเปนการเพงเผาตบะพวกลามะจะนบถอวาพวกลามะทเปนคร การเปนครเปนสงสงสดครมหนาทสอนลาไลลามะ ดงนนเรองสมาธ ตองเปนท ๑ ตองเกง และตองฝกมาอยางด

คำถาม การกำหนดรพองหนอ ยบหนอ เราดทตาหรอจบ

ความรสก หายใจเขาลก ๆ จะแรง และรสกรได ถาหายใจปกตกลบไมรสกถงอาการทองพองยบ

ตอบ ในเบองตนเราจะไมรจกอาการพองยบ โดยจะไมเหนความรสกในการเหนภายนอก แตในการเหนจรงนน อาตมาวาเหนในตาใน มนเหนเหมอนเราเหน มนจะพองแวบ ๆ อยขางใน คอตาในทมองเหนพองยบเรยกวาสภาวธรรม เปนสภาวธรรมทละเอยดลก ซงตรงนทอาตมาบอกวาผปฏบตบางคนทปฏบตมา ๑๐ กวาปแลว จงไมใหผปฏบตคนใดคนหนงเสยโอกาสไป

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42165

อสระแหงจต 166

ดงนนใหตางคนตางทำและปดวาจา การเหนจรงเรามองเหนดวยสภาวะหรอมองเหนดวยตาใน โดยความรสกจรงแลวไมใชเปนเชนนน แตในเบองตน เราไดความรสกกอนจากนอกเขาสความรสกขางใน จากการเหนอาการพองยบ เหนวาเปนอยางไร ลกษณะอาการอยางไร กไลตามลำดบขนตอน สำหรบผทตองการฝกญาณ ๑๖ ขนไปและเหนตามลำดบนน การเหนสภาวะขางใน ไมใชรสกสภาวะ นนคอการเหน แตรสกไดหรอไม ตอบวาได เราจะรสกในเบองตนกอนเราตองพยายามทำ ถาตงใจปฏบตไปเรอย ๆ เรากสามารถปฏบตได ไมมใครทำไมไดหรอก แมแตพระจฬปนถก ผมปญญาทบยงบรรลธรรมได

เรอง จฬปนถกผมปญญาทบ

ในครงพทธกาล พระจฬปนถก เปนพระมหาสาวกองคหนงในอสตมหาสาวก เปนนองชายของมหาปนถกะ เปนชาวเมองราชคฤหออกบวชในพระพทธศาสนา ทานมปญญาทบมาก พชายมอบคาถาเพยง ๑ คาถาใหทองตลอด ๔ เดอน ยงทองไมได เรยกวาโงขนาดหนกทเดยว โดยกลาววาเหตทพระจฬปนถกมปญญาทบเชนน เพราะกรรมเกา คอในศาสนาของพระสมมาสมพทธเจา พระนามวากสสป ทานบวชในศาสนานน เปนผมปญญาด แตมภกษรปหนงเปนคนโงเขลากำลงนงทองปรยตธรรมอย พระจฬปนถกหวเราะเยาะภกษรปนนจนเกดความละอาย จงเลกเรยนปรยตธรรม เพราะวบากกรรมนนจงทำใหพระจฬปนถกเปนผโงเขลาในกาลบดน

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:42166

อสระแหงจต167

เมอเปนเชนนพชายจงขบไลพระจฬปนถก ฝายพระจฬปนถกรสกเสยใจมากและคดจะสก พระพทธเจาไดตรสปลอบดวยความเมตตา เพราะทรงทราบดวยพระญาณโดยตลอด จงประทานผาขาวบรสทธใหลบคลำพรอมกบบรกรรมวา “รโชหรณๆ ” แปลวาผาเชดธลทานบรกรรมจนผาสคลำหมอง ทำใหมองเหนพระไตรลกษณ สดทายกบรรลธรรมเปนพระอรหนต

การทพระจฬปนถกมอปนสยมาทางผาเปอนธลนน เพราะในอดตชาตทานเคยเกดเปนพระเจาแผนดน วนหนงทรงทำประทกษณพระนคร เมอพระเสโทไหลจากพระนลาต ทรงเอาผาสะอาดเชดพระเสโทนน ทรงไดอนจจสญญาวา “ผาสะอาดอยางนเศราหมองแลวเพราะอาศยสรระน สงขารทงหลายไมเทยงหนอ” พระบรมศาสดาทรงไดประทานอปกรณอนเหมาะสมแกอปนสยของทาน จงสำเรจบรรลธรรมไดเรว ซงพระจฬปนถกมความชำนาญในอภญญา ๖ ไดรบยกยองเปนเอตทคคะในบรรดาผฉลาดในเจโตววฏฏ

โยคทมาปฏบตในครงน อาตมาดหนาตาแลวมความรทกคนแตขออยางเดยวอยาขเกยจกพอ

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:43167

อสระแหงจต 168

คำถาม การมาเขากรรมฐาน ถามหวงภาระอยแลว เราสละ

ทงภาระไวขางหลง เราจะเปนกรรมหรอไม

ตอบ จะเปนมโนกรรม คอใจหนวงเหนยวแตภาระงานนกถงแตเรองทางบาน อยางเชนเมอเรานงกรรมฐาน จตกไปนกถงททำงาน บางครงคดกลววาเขามาแยงท แยงตำแหนง เมอเขามาปฏบตตองตดละทง จะตองพยายามวางหรอจดระบบระเบยบการงานใหเรยบรอยเสยกอน ใหบอกทกคนวาระยะนฉนจะมาทำจตใจใหสงบสกหนอย สวนทถามวาเปนกรรมหรอไม ไมใชเปนกรรมหนกหนาสาหสหรอก แตใจของเราหวง มนตดอย บางคนถามวาถาไมสบายใจแลวมาปฏบต จะเปนบาปจรงหรอไม มนกเปนบาปทางมโนกรรมมากกวา

คำถาม ในขณะทนงสมาธหรอเดนจงกรมมสมาธตลอดทก

ยางกาว ระหวางสนจมกกบศรษะ จะมความรสกตงหนกเหมอนม

ไอรอนหนกไปหมด ไมทราบวาเปนอะไร เวลาหายใจลกๆ เมอกำหนด

แลวกยงหนกศรษะขางหลงอย

ตอบ เรากำหนดพองยบแลวยงรสกหนกศรษะ เรากำหนดรทนทวารหนอ ๆ รวามนหนก รสกตงกกำหนดรหนอ ๆ พอมาทสนจมกเลยไปทศรษะนน แสดงวาผปฏบตคนนจบอาการนได รอาการรสภาวะ กำหนดอยางนใหรวามนเคลอนไปไหน รวามนเคลอนไปไหนเรยกวาตวสต สกครมนจะหายไปเอง กำหนดไปไมผดหรอก กำหนดพอใหร ถาเราไมร มนกลมเผลอสต มนจะขาดสต

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:43168

อสระแหงจต169

คำถาม การเรยนพระอภธรรมมความจำเปนแกผปฏบต

หรอไม

ตอบ อาตมาอยากจะบอกวาหลวงปชาเคยบอกพระภกษทไปปฏบตวา “พวกเธอถาอยากจะไปปฏบตใหด พวกเธอตองเปน

คนโงและไมตองสงสยอะไรทงสน ใหทำตามครบาอาจารยบอกเทา

นนแลวเธอจะเขาใจเอง” หลวงปมนเคยดพระมหาหลวงตาบววาหลวงตาบวนงกรรมฐานกสงสยวาจะรจตรใจคนจรงหรอเปลา ตอนนนหลวงตาบวไมเชอ ในครงนนหลวงปมนลงมาสอน หลวงปมนกพดวากรรมฐานขหมาอะไร อยากจะรใจคนอน ใจของตวเองยงไมรเลยวามนโงแคไหน หลวงตาบวกหยดแวบดใจตวเองใหมาก ๆ จงเปนหลวงตาบวจนทกวนน

ประเดนนคงไมตองอธบายมาก ผปฏบตคงเขาใจวาถาเราทำได เราตองดใจตวเองใหมาก ๆ การดใจคนอนกไมตางกบใจของเราหรอก กายคนอนกไมตางกายเรา เขาปวด เรากปวด เขาทกข เรากทกข เขาหว เรากหว เพยงแตใครจะมสตคอยยบยงความหว ความปวด ไดมากกวากน นนคอความอดทน ถาอดทนอยางเดยวกไมได เขาเรยกวาหรโอตตปปะ คอความละอายตอบาป ความเกรงกลวเกรงใจตอบาป นนแหละตวสำคญ การกำหนดยนเรมตงแตศรษะถงปลายเทาหรอตงแตปลายเทาถงศรษะ เรยกวาอนโลมปฏโลม จากศรษะลงเทาจากเทาขนศรษะ กำหนดขนลงสลบไปมา

คำถาม ขณะนงสมาธมความรสกปวดนอง และปลายเทาขวา

มาก เมอเพงทเทา ทำใหความรสกปวดมากกวาเดม จตขณะทองค

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:43169

อสระแหงจต 170

ภาวนาพองหนอ ยบหนอ ชดเจนดมาก ควรจะถอองคภาวนาหรอเพง

ทความรสกเจบปวด

ตอบ ใหพจารณาดอาการอะไรทชดเจนกวากน ระหวางพองหนอ ยบหนอ หรอความปวด ดวาอะไรมนเดนชดกวากน สภาวะอาการใดเดนชด กยดเอาอาการนนอยางเดยว กำหนดใหเปนอารมณ

คำถาม การนอนทำสมาธกอนนอนอยเสมอ จนจตใจเบา

สบายเคลมหลบ และไดยนเสยงตวเองนอนกรนอย จนสะดงรสกตว

สงเกตวาตวเองนอนกรนอยหลายครง เราสามารถใชสมาธแกการ

นอนกรนไดหรอไม

ตอบ การแกการนอนกรนคอนอนตะแคง การนอนกรนเปนปญหาในระบบลมหายใจ หรอการหลบใหลจนฝนจบจดอะไรไมได บางทนกวาผอำ ในหลกความจรงแลวเปนระบบธาตอากาศทไมสมดลกน วธแกโดยการนอนตะแคง ถาฝกนอนสมาธเสมอ เราจะรวาเรานอนหลบไปในเวลาไหน ถาภาวนาพทโธ เราจะรวาตวเองหลบในชวงพทหรอโธ หรอภาวนาพองยบ กจะรวาหลบในชวงทองพองหรอทองยบ หรอตนขนมาตามเวลาทตองการ หากเราตองการตนเวลาต ๓ตรง นาฬกาจตกจะปลกเวลานน ถาลองทดสอบแลวตรงกแสดงวาเราปฏบตใชไดแลว

คำถาม ถาเรามเวลาปฏบตทบาน ๑ ชวโมง ควรแบงเวลาสวด

มนตกนาท และปฏบตกนาท

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:43170

อสระแหงจต171

ตอบ การสวดมนตโดยปกตจะสวดครงละประมาณครงชวโมง แตกขนอยกบตวเรา โดยทวไปมกจะสวดมนตกอนทำสมาธเมอทำสมาธเสรจกแผเมตตา ขนอยกบเวลาปฏบตของเรา การทำทบานเรากไมตองหวงเรองกฎกตกา อยากสวดมนตกนาทกสวดไป เราสามารถบรหารเวลาของตวเองไดทงนน

คำถาม เวลานงสมาธแลวรสกงวง เวลาเดนจงกรมกรสกงวง

มวธแกไขอยางไร

ตอบ ผปฏบตลองนงสมาธหนหนาเขาหาเสา อาการเชนนน เราเรยกวาวาถนมทธะเขาครอบงำตลอดเวลา ถามนงวงจรง ๆ ใหสงเกตมนงวงชวงเชาหรอชวงบาย ถาชวงบายอาหารกำลงยอยสลายธาตไฟเผาผลาญมาก อาจทำใหงวงมากกได เมอเวลาเรามาเจอหองแอร มนกนงสบายแลวหลบงาย วธแกโดยนงหนหนาเขาหาเสาหรอฝาผนง ไมเชนนนกยนกำหนดภาวนา

เรอง สามเณรผหยงรอาตมาเคยบวชสามเณรรปหนงเปนสดยอดของสามเณร

จรง ๆ ใครจะดวาอยางไรกเฉย พรรคพวกจะตหรอดงเนอหนงกเฉยจบไปนงตรงไหน สามเณรจะนงตรงนนทงวนทงคน เขาไมรเรองอะไร แตเขากรทกอยาง เขาใหทำอะไรกไมทำ การทกลาววาไมรเรองแตพดทกเรอง คอรทกเรองวาขณะทเหนเครองบนบน เขาบอกวาเครองนเปนสายการบนอะไร เขาสามารถบอกไดหมด เขามญาณพเศษอาตมาถามเขาวารไดอยางไร กทดสอบ ๓-๔ ครง ปรากฏวาตอบถก

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:43171

อสระแหงจต 172

ทกครงถาสงใหทำอะไร เขากไมใสใจใครหรอก เปนประเภทคนดบ

หากใครใหไปซายกไปขวา หากบอกใหเดนตรงกถอยหลง เหมอนกบแมวเวลาจะถกทำโทษกมานอนซกแลวกนง หากใครสงไมใหลกไปไหน เขากไมไป ถาไมไปเรยกกไมยอมลก ใครมลกอยางนสบายใจไดถงบอกวาเครองบนบนผานทกครงกบอกไดหมดวาสายการบนนจะไปประเทศอะไรบาง อาตมาตรวจสอบกตรงทกครง คนพเศษเชนน คนลานคนจะมสก ๑ คน ทดสอบใหตอบปญหาโดยไมดหนงสอเขยนหนงสอไมได แตใหพด กสามารถตอบปญหาไดหมด ทำใหนกถงพระจฬปนถก ลกษณะใกลเคยงกนทเดยว

คำถาม เพราะเหตใดเราถงตองสมาทานศลทงเชาทงเยน

ทกวน

ตอบ การสมาทานศลทงเชาและเยน อาตมามงเนนใหหนกในเรองความบรสทธ ตงแตศลขอท ๑ปาณาตปาตาการเวนจากการฆาสตวศลขอ ๒ อะทนนาทานา เวนจากการขโมยสงของผอน จนศลขอ ๓อะพรหมะจรยา คอการประพฤตแหงพรหมจรรยสงสด พรหมจรรยในทนรวมถงไมตดเครองประดบประดา ซงเปนการเสพเหมอนกน แตวาเขาเปลองออกได ศลขอ ๔ มสาวาทา คอเวนจากการพดเทจ พดโกหก ในทนเวนจากการพดคอปดวาจา ขอสราเมรยมนอยในศล ขอ๕ สวนขอ ๖ วกาละโภชะนา คออาหารหลงจากเทยงเราไมทานผานลำคอลงไป ยกเวนเฉพาะนำปานะทดมได แลวกการรองรำ ขบรอง

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:43172

อสระแหงจต173

ดนตร เครองทรงใส มดอกไมของหอม ขอท ๗ โดยนยยะนนจจะคตะ คอเวนจากการดดสตเปารองรำทำเพลง มาลาคนธะวเล ดอกไมนหมายถงไมมการประดบประดาเครองทรงตาง ๆ ดอกไม เครองหอมผดทา ซงตองเอาหนงแทมาดกน ไมใหหลงในมายาตรงน ขอ ๘ คออจจาสะยะนะ มะหาสะยะนา คอ เวนจากการนง หรอนอนทสง ซงไดพดขอนไปแลว การปฏบตทดนนตองใหสะอาดบรสทธทงกายวาจา ใจ ใหบรสทธ การปฏบตจงจะไมมอปสรรคมาก เพอการบรรลธรรม คอ มศล สมาธ ปญญา เปนกำลง ตดกเลส ตณหา อปาทาน จงใหสมาทานทงเชาและเยน

สมาทานศลทำใหใจเราบรสทธการทใหสมาทานบอย ๆ เปนการเตอนสตตวเองวาเรามศล เรา

ทำความบรสทธใหมากขน ๆ การทผจะบรรลธรรมกตองอาศยศลเปนตวหลกทจะไดธรรม เราจะเหนธรรมอยางงายและไว กคอตวบรสทธความบรสทธเกดขนทตวเรา การทอาตมาใหสมาทานศลน จรง ๆ แลวในอดตสมยพทธกาล จะสมาทานศลตงแตเชามด เชา สาย บาย เยนตลอด นนถอปฏบตจรง แตอาจจะเปนเรองแปลกใหม สำหรบโยคทยงไมเคยในการปฏบตแบบอกฤษฏ เมอปฏบตอกฤษฏแลว ตอมากสมาทานหรออธษฐานจต อาตมาจะดวาอารมณทปฏบต ดสภาวะการเดนจงกรมและนงสมาธภาวนา สามารถปฏบตไดหรอไม หากไดแลวกจะไดสมาทานอธษฐานจต บางทกใหอธษฐานใหธรรมะทยงไมไดเกดขนกใหเกดขน ธรรมะทเกดขนแลวยงไมแจมแจงกใหแจมแจง

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:43173

อสระแหงจต 174

จะพจารณาดทความพรอมของผปฏบต ความพรอมทเกดขนจากสมาธภาวนา ไมใชความพรอมจากการบอกเลา นนคอการสมาทานศล จงเปนสงทสำคญทเมองไทยไดไปเอาจากสำนกใหญทพมา ซงเราไปฝกฝนกนมาจากพระมหาสสยาดอ ในสมยสมเดจพระพฒาจารย พระเถระทวดมหาธาต ตอมาเจาคณโชดกไปศกษากสมาทานศลตลอดรวมทงฆราวาส อบาสก อบาสกา กสมาทานศลตลอดเชนกน

ครงทอาตมาไปปฏบตทประเทศพมา พอถงเวลาต ๓ ตางคนตางเดนมาจากภเขา เดนมารวมกลมกนทศาลา ศาลามขนาดเทากบในทน สดทายสามารถจคนไดจำนวนเปนพน ตางคนตางเดน ตางคนตางนง แตคนทไปปฏบตตรงนนตองมพนฐานด บางคนทำไมไดกกลบบาน คนไทยไปตกมาตายตรงนนเยอะ เพราะเกงอยในเมองไทยพอไปทโนนกทำไมได จงตองกลบไป เพราะระบบระเบยบของทนนเขมงวดมากในการสอบอารมณ

แตถามอาตมาวาเขมงวดมากไหม อาตมาวามนกเปนการปฏบตธรรมดานเอง อยางทอาตมาไมพดถงเครองประดบเพราะเปนเรองพน ๆ เปนเรองธรรมดา โดยทวไปทกคนตองรตวดวยธรรมชาตดวยจตสำนกของนกบวช คำวาบวชอยางพระไมเหนมนาฬกา ไมมสรอยคอมาตดคอ ไมมพดยศมาตดคอ เพราะรดวยนยยะของตนเองการสมาทานศลเปนการสรางใจใหมความบรสทธมากขน ๆ

สล โลเก อนตตร, สเลน สคต ยนต, สเลน โภคสมปทา, สเลน

นพพต ยนต, ตสมา สลวโส ทเย

ศลเปนเยยมในโลก ศลทำใหเราเขาถงสคต ศลกอใหเกดโภคทรพย และศลนำเราไปสนพพาน ฉะนนเราจงควรรกษาศลไวใหด

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:43174

อสระแหงจต175

ลมรสหวงแหงนพพานในขณะทมชวตเราไดลมรสหวงแหงนพพาน นบวาเปนประโยชนสข ซง

ความสขทไมใชเนอแท กยงสขขณะน ถาสขทเปนเนอแทจะสขขนาดไหน เขาเรยกวา รสนนดทสด เปนอมตะรสคอนพพาน เราสมผสอยทกขณะทมชวตอยไดหรอไม เรานพพานไดในขณะทมชวตอย คอการ

ประพฤตปฏบต คนควาดจตใจ ทำใหจตใจใสสะอาดบรสทธ สงบเยน

นนคออยในหวงแหงนพพาน นพพานโดยวสทธ ชวงหนงหวงหนง

เนกขมมะจะมอยในชวงระยะหนง ชวงระยะนพพาน ๑ ชวโมง ๑ นาท

๑ วนาท กมตามลำดบ คำวานพพานของคนอนเดย คอเยนลง เปนภาษาชาวบาน ยกตวอยางกำลงตงหมอขาว หมอขาวเยนลงเรยกวานพพานแลวกนได นนคอนพพานในภาษาอนเดย ถาภาษาของเราหมายถงใจเยน ๆ หรอปลงแลว คำวาปลงหมายถงมนหมดแลว ภาษาของเราคำวาปลงหมายถงวางแลว เบาแลว ทกอยางโลงใจเลย นพพานทกลาวเปนนพพานแงภาษา แตนพพานแหงธรรม คอจตเขาสสภาวะแหงกระแสนพพานแหงภาวะนพพาน สอปาทเสสนพพาน นพพานทมรางกายอยมขนธ ๕ อย แตกเลสดบ พระพทธเจาเมออาย ๓๕ พรรษา ทรงทำหนาทความเปนพทธ ทำหนาทสงเคราะหชาวโลก ชวงตงแต ๓๕พรรษาขนไป ทำงานจนอาย ๘๐ พรรษาทำงานรวมเปน ๔๕ พรรษาเมอพระองคทานดบขนธปรนพพาน คอสงขารดบ คอขนธ ๕ ดบนพพานดบ นคอถาเราเขาใจระดบของนพพาน เราจะเขาใจและยมไดวาเราเขาใกลพระนพพาน เปนวธทหนนรก ไมตกนรก ถาทำบอย ๆทำไดแลว เรากไมตกนรก

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:43175

อสระแหงจต 176

นคอเหตผลทสมาทานศลบอย ๆ ถอวาเปนฐานแรกทจะนำสพระนพพาน นำสความสำเรจทกเมอ เราทำมาก ๆ อานสงสหรอพลงจะเกดขน เมอรางกายทกอยางบรสทธ จตทองเทยวไปในความบรสทธตลอดเปน วสทธ คอความบรสทธ ความหมดจด จนบรรลจดหมายคอพระนพพาน ม ๗ ชนคอ ๑)สลวสทธ ๒)จตตวสทธ ๓)ทฏฐวสทธ๔)กงขาวตรณวสทธ ๕)มคคามคคญาณทสสนวสทธ ๖)ปฏปทาญาณทสสนวสทธ ๗)ญาณทสสนวสทธ อาตมาจะไมพดถงในรายละเอยดลกลงไป จะแสดงธรรมใหฟงในคราวตอไป บางคนอยากรเรองนรกสวรรค มนไมยาก เพราะมครบาอาจารยสอนไวหมด ในสมยพทธกาลกสอนไว เชนในพระมาลยสตรสอนไวชดเจน เรองลงไปอยนรก นรกขมไหน เปนอยางไร สวรรคเหนอยางไรมหมด เพยงแตเราไมเอาสงทไกลตว เอาสงปจจบนเปนสงสำคญคอการปฏบตนนเอง

“เรานพพานไดในขณะทมชวตอย คอการประพฤตปฏบต คนควาดจตใจ ทำใหจตใจใสสะอาดบรสทธ สงบเยน นนคออยในหวงแหงนพพาน นพพานโดยวสทธ ชวงหนงหวงหนง”

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:43176

อสระแหงจต177

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:43177

อสระแหงจต 178

บทสงทายวปสสนากรรมฐาน

กรรมฐาน คอ การทำงานในฐานตางๆ งานในทนคอการทำงานของจต เพอความสงบของจตเรยกวาสมาธ สมาธคอการตงใจมน

กรรมฐานคออะไร กรรมฐานคอการทำงานของจตทำกรรมฐานทำไม ทำเพอใหจตสงบในฐานทกาย

ฐานทเวทนา ฐานทจต และฐานทธรรมทำกรรมฐานเพออะไร เพอใหจตสงบทำกรรมฐานโดยวธใด ทำกรรมฐานโดยวธสตปฏฐาน ๔ทำกรรมฐานแลวไดอะไร ไดสต ไดสมาธ ไดรจตของตวเองมากขนวปสสนา ความเหนแจงคอเหนตรงตอความเปนจรง

ของสภาวธรรมวปสสนากรรมฐาน อบายหรอวธททำใหเกดการเหนแจง

วธทำกรรมฐานงาย ๆ คอเราจะนงทไหนหรอเวลาใดกได เมอมจตใจพรอมทจะทำ พรอมทจะนง เพยงแตตองทำใจใหวาง ไมมความวตกกงวลอยในใจ การทำสมาธกจะงายขน โดยตองทำใจใหสงบและมสตอยเสมอ ไมตองกำหนดภาวนาอะไร เพยงแตนงนงๆสกประมาณ๕ หรอ ๑๐ นาท ไมวาจะปฏบตแบบไหนกสามารถทำได แตสำหรบ

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:43178

อสระแหงจต179

ผเรมปฏบตใหม ๆ ใหนงนงๆและใหมสตรตวทวพรอมวากำลงนงอยโดยไมตองคดอะไร เพยงแตทำใจใหสงบเทานนกพอ

สำหรบผปฏบตทจะฝกกรรมฐานใหเกดประโยชนจากการนงกรรมฐานจรง ๆ นน ตองเลอกเอาเองวาทานจะทำแบบไหน เพยงแตทำความเขาใจใหด ใหถกตองเสยกอนจะลงมอปฏบต ไมวาทานจะภาวนาแบบใดในเบองตน เพราะคำภาวนาเปรยบเหมอนเชอกทผกจตไวไมใหหลดออกนอกเสนทางในการฝกขนเบองตนเทานน แตเมอเขาใจทำไดดแลวหรอมสมาธดและจตสงบมากขน มสตแกกลามากขน ซงหากผปฏบตทานใดมสตแกกลาจรง ๆ ไมหลงในมายาแหงจตแลวกไมตองมคำภาวนา เพยงแตใหมสตรใหเทาทนอารมณปจจบนเทานนกเพยงพอ

แตผเรมตนปฏบตใหมๆ จะตองมคำกำกบคอมคำภาวนาเสยกอน เปนตวกำกบจตใหนงสกระยะหนง เพราะพนฐานเบองตนเปนสงจำเปนในการปฏบต เหมอนกบคนฝกหดขบรถใหม ๆ กตองอาศยครผฝกคอยบอก คอยเตอน เมอฝกไดดแลว ครผฝกกจะไมนงอยดวยและไมตองตดสนใจใหอก คนทฝกเปนแลวจะตองตดสนใจเอาเองวาจะขบรถแบบไหนขนอยกบเทคนคของคนขบแตละคนวาจะแกปญหาหรอขบแบบไหนด เมอเราขบบอยๆ ความชำนาญกเกดขน เมอความชำนาญมมากขน กจะทำใหเกดปญญาหรอเกดเทคนคเฉพาะตวในการขบรถ

การทำกรรมฐานกเชนเดยวกน ผลทจะเกดขนจากการทำกรรมฐานกมมากขนเปนลำดบในขณะททำ เชน เมอจตเปนสมาธ

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:43179

อสระแหงจต 180

ด จะทำใหเกดการหลงสารเอนโดรฟน (endorphin) จากตอมใตสมองออกมา ทำใหลดอาการเมอยลา อารมณด จตใจสบายไมเครยดทำใหจตใจสงบเยอกเยน ลดอาการปวดศรษะ และทำใหสมองเกดความจำดและสามารถจำไดแมนยำขน นอกจากนแลวยงทำใหมความอดทนสง ไมเหนแกตว คำวาไมเหนแกตวในทนคอ การทำการงานอะไรสกอยาง โดยไมหวงวาจะใหคนอนมายกยองตวเองวาดหรอเกงแตถามความคดอยางนแฝงอยอารมณ แสดงวาการทำสมาธหรอการกำหนดกรรมฐานยงไมถกตองเทาทควร เพราะสมาธทเปนความสงบจะไมมความคดใด ๆ ตดคางอยเลย ความสงบระดบนเรยกวาความสงบแบบสมถะ แตถามสมาธลกลงไปมากๆ กเรยกวา ฌาน คอ จตทสงบแนบแนนไมหวนไหวตออารมณภายในหรออารมณภายนอกทเขามากระทบ

อำนาจจตทสงบเยอกเยนจตทสงบเยอกเยน เมออารมณสงบเชนนเกดบอยๆ กจะเกด

ความเปลยนแปลงดานพฤตกรรม จากอารมณรอนหรออารมณรายกจะกลายเปนอารมณสงบเยอกเยน มมารยาทด มความเกรงอกเกรงใจผอน มสตมากขน เขาใจผอนมากขน ทำใหเกดความสงบเยนเปนสข ซงมหลายคนทปฏบตแลวทำใหโรคบางชนด เชน โรคความดนโลหตสง โรคความดนโลหตตำ โรคหวใจ โรคซมเศรา ตลอดทงโรคปวดศรษะทเรยกวา โรคไมเกรน กสามารถหายจากโรคนนได แตไมใชวตถประสงคหลกทตองการ

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:43180

อสระแหงจต181

สำหรบผทมความคดฟงซานมาก กตองหาอบายทจะทำใหจตสงบ โดยการเอาจตไปกำหนดอยทจดใดจดหนงกอน เชน เอาจตไปจดจอทพระพกตรของพระพทธรป (หนาพระพทธรป) เรยกวา พทธานสต หรอ จะมองใบไมสเขยวกได หรอ จะนกใหเหนใบหนาของคณพอคณแมกได เพอเปนอบายทำใหใจสงบ สวนทานทจะปฏบตเพอวตถประสงคใหเกดสตปญญาทเรยกวา วปสสนาปญญา หรอ วปสสนามยปญญา ปญญาอนเกดจากการปฏบต หรอ ภาวนามยปญญา เปนปญญาทเกดจากการภาวนา เปนการปฏบตขนสงสด สามารถทำใหเขาสมรรคผลนพานได การทำบญอนสงสดคอการทำใจใหสงบใหเกดปญญาละสงโยชน ๑๐ ได โดยตดขาดจากการเปนปถชน เพราะการทำจตใหสะอาดบรสทธขาวรอบอยตลอดเวลานน เปนภาวะแหงนพพาน พลงงานของจตมอานภาพมากทจะตอสกบกเลสตณหาอปาทานได

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:43181

อสระแหงจต 182

การพฒนาจตการพฒนาจตนำไปสความสงบสข พนจากความทกขทไมยด

มนถอมน คอ การพฒนาจตไมใหไปยดถอในรปนามขนธ ๕ ของรางกายภายนอกและภายใน เมอพฒนาไดดขนเปนลำดบแลวกสามารถแกไขปญหาของชวตได เพราะมนษยมหนาทดแลกาย ดแลจตเทานน จตม ๒ อยาง คอ

๑. กจการงาน คอ กจการงานทเรารบผดชอบหรอกจวตรในสงคมนนๆ ทเราเขาไปเกยวของ เชน กจการงานในฐานะความเปนพอแม กจการงานในฐานะความเปนครบาอาจารย กจการงานในฐานะความเปนเจานายหรอหวหนา กจการงานตางๆ ทเราเขาไปเกยวของ และกจการงานทมาเกยวของกบเรา เมอรวาเราจะทำกจการงานอะไรอยางถกตอง ไมมความเหนแกตวมาก ไมโลภมาก กจะสามารถแกไขปญหานนได ดวยการใชสตปญญา ไมใชอารมณแกปญหา การรบผดชอบกจการงานนนๆ กจะบรรลเปาหมายไดอยางลลวงไปดวยดมความพอใจทงสองฝาย ความสงบเยนจงเกดขนตามมา

๒. จต หรอ จตวญญาณ จตทตองรบผดชอบตงแตเกดจนตายในทกททกสถาน ไมวาทลบหรอทแจง ทมด หรอทสวาง จตนนกรอยทจตใตสำนกของคนนนๆวามมากนอยเพยงใดตอจตวญญาณทจะรบผดชอบ กอยทวธการพฒนาของคน ถาเรามวธการฝกหรอพฒนาทดกยอมเกดผลดเรวขน โดยไมเสยเวลามากนก พระพทธเจาทรงเอาภมปญญาแบบธรรมชาตทมชอวา สตปฏฐานสตร หรอ สตปฏฐานส

มาเปนแนวทางในการพฒนาจตดวยพระองคเอง และทรงนำมาพฒนา

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:43182

อสระแหงจต183

จตของเหลาสาวกของพระองค จนสามารถประสบผลสำเรจเปนจำนวนมาก เชน นางวสาขามหาอบาสกา หมอชวกโกมารภจจ และผคนอกมากมายทไดรบการพฒนา โดยใชหลกสตปฏฐาน ๔ เปนเครองมอในการฝกปฏบต จนสามารถทำใหผปฏบตตาม ประสบผลสำเรจไดเปนอยางด และทำใหจตหลดพนจากความทกขทงปวงไดอยางสนเชง

วปสสนากรรมฐานนจงเปนวชาหนนรก เปนวชาทไมมการสอนในมหาวทยาลยใดในโลกน ยกเวนมหาวทยาลยพทธศาสนา เปนวชาททกคนสามารถลงมอปฏบตไดดวยตนเอง หากผใดไมอยากตกนรก กใหเรงปฏบตใหไดเรว ๆ นอกจากจะไมตกนรกแลว ยงนำทางทานไปสความสขทแทจรง สขจากจตหลดพนจากความทกขทงปวง นนคอความสขจากจตอสระนนเอง

วรนนโทภกข

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:43183

อสระแหงจต 184

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:43184

อสระแหงจต185

ภาคผนวกประวตพระธรรมธรวระนนท วรนนโท

พระธรรมธรวระนนท วระนนโท เกดเมอวนอาทตยท ๒๑ ตลาคม๒๕๐๕ ขน ๑๑ คำ เดอน ๑๑ ทบานเลขท ๒๙ หม ๖ ตำบลเมองบว อำเภอเกษตรวสย จงหวดรอยเอด

การศกษา- จบชนมธยมศกษาปท ๕ (ม.ศ.๕) ทโรงเรยนจนทรเบกษานสรณอำเภอเกษตรวสย จงหวดรอยเอด

- จบปรญญาตรศลปศาสตรบณฑต สาขาศาสนศกษาศาสตรมหาวทยาลยมหดล

- จบปรญญาโทศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาไทยศกษามหาวทยาลยราชภฏธนบร

อปสมบทศกษาพระธรรมวนยและวปสสนากรรมฐาน

อปสมบทประมาณป ๒๕๒๕ จนถงปจจบน (ปพ.ศ ๒๕๕๐) ๒๖พรรษา เปนลกศษยหลวงปพมพา โกวโท ซงหลวงปพมพา เปนลกศษยหลวงปฝน อาจาโร และพระธรรมธรวระนนท วรนนโท ไดปฏบตธรรมโดยการจารกธดงคอยในปาเปนเวลา ๑๑ ป

ตอมาไดรบนมนตจากพระครไพบลยสมทรสาร เจาอาวาสวดศลปวเศษศรทธารามใหมาชวยสอนกรรมฐานทวดน โดยพระครไพบลยสมทรสารเปนลกศษยหลวงปศข วดปากคลองมะขามเฒา ขณะนนพระครไพบลยสมทรสารอายได ๘๗ พรรษา และเปนพระอาจารยรปหนงท พระพมลธรรม(สมเดจ

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:43185

อสระแหงจต 186

พระพฒาจารย) วดมหาธาตฯ กรงเทพฯ ใหความเคารพเปนอยางมากในขอวตรการปฏบตของทาน และนอกจากนทานยงเปนพระอภธรรมมหาบณฑตในยคนนดวย

พระธรรมธรวระนนทไดเปนลกศษยของพระครไพบลยสมทรสารในดานการปฏบตและศกษาพระอภธรรมอยางเครงครด พระครไพบลยสมทรสารจงพาไปฝากเปนลกศษยของพระสมเดจพระพมลธรรม และไดศกษาปฏบตสตปฏฐาน ๔ วธกำหนดพองหนอ ยบหนอ จากสมเดจพระพมลธรรม

หลงจากนนไดไปศกษาการปฏบตธรรมกบพระมหาสสยาดอ (โสภณมหาเถระ) อดตพระอาจารยใหญฝายวปสสนาแหงประเทศพมา การเดนทางไปประเทศพมาในครงนนไดเดนธดงคทงไปและกลบ โดยไดศกษาปฏบตทประเทศพมาเปนเวลา ๑ ป เมอกลบมาประเทศไทยกเขาศกษาปฏบตธรรมกบพระราชเวท (มหาโชตดก เถระ) ทวหารหลวงวดมหาธาตฯ เปนเวลา ๓ เดอนและในเวลาตอมาไดรบการแนะนำใหชวยเหลอในการสอนกรรมฐานในสถานทตางๆจนถงปจจบนน

ผลงานงานดานสาธารณประโยชนและงานดานเผยแผพระพทธศาสนา

- อดตเจาอาวาสวดปทมคงคา อำเภอเกษตรวสย จงหวดรอยเอด- อดตรกษาการตำแหนงเจาอาวาสวดธาต อำเภอเกษตรวสย

จงหวดรอยเอด- รองประธานศนย ครว.ประจำอำเภอเกษตรวสย จงหวดรอยเอด- พระวทยากรอบรมนกโทษประจำจงหวดสมดสงครามในป

พ.ศ.๒๕๓๗-๒๕๔๐- พระวทยากรอบรมคายพทธบตร- พระวทยากรในโครงการปฏบตวปสสนากรรมฐาน

ทยวพทธกสมาคมแหงประเทศไทย- พระวทยากรโครงการโรงเรยนสขาวประจำศนยวปสสนาเคลอนท

แหงประเทศไทยวดสวรรณประสทธ บางกะป กรงเทพฯ

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:43186

อสระแหงจต187

- พระวทยากรอบรมพระวปสสนาจารยประจำศนยวปสสนาเคลอนทแหงประเทศไทยเมอป พ.ศ.๒๕๓๐-๒๕๔๐

- พระวทยากรไดรบนมนตใหไปสอนทประเทศสเปน เปนพระรปแรกในประเทศไทยเปนเวลา ๕ เดอน ทงภาคปรยตและภาคปฏบต

ฯลฯ

ปจจบน- เจาอาวาสวดปาเจรญราชธรรมาราม อำเภอลำลกกา จงหวดปทมธาน- ประธานมลนธวมลธรรม- พระวทยากรอบรมพระนวกะประจำอำเภอลำลกกา จงหวดปทมธาน- พระวทยากรอบรมนกศกษาทนตแพทย มหาวทยาลยมหดล- พระวทยากรอบรมนกศกษาคณะแพทยศาสตร

มหาวทยาจฬาลงกรณ- พระวทยากรอบรมโครงการปฏบตวปสสนากรรมฐาน

ของยวพทธกสมาคมแหงประเทศไทย- พระวทยากรอบรมการปฏบตวปสสนากรรมฐานใหแกนกเรยน

นกศกษา ในเขตกรงเทพมหานคร และ ในเขตตางจงหวด- พระวทยากรอบรมการปฏบตวปสสนากรรมฐานใหแกหนวยงาน

ทงภาครฐและเอกชนตามทไดรบนมนตมา- พระวปสสนาจารยใหแกพทธบรษททมาปฏบตวปสสนา

กรรมฐานทวดตลอดทงปงานดานหนงสอ

- คสรางคสม- พยากรณนอสตรานามส- โลกลลบในเมองมนษย- ธดงคขามแดน- วปสสนาชวต- ธรรมทวนกระแส- พทธทำนาย ๑๖ ประการ

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:43187

อสระแหงจต 188

โครงการพมพหนงสอธรรมะหลกการและเหตผล

จากการทมผปฏบตธรรมทงชาวไทยและชาวตางประเทศสนใจเขามาปฏบตวปสสนากรรมฐานทวดปาเจรญราชธรรมาราม อยางตอเนองตลอดทงปซงผปฏบตธรรมสวนใหญมกจะมคำถามวาวดนสอนการปฏบตธรรมแบบไหนพระธรรมธรวระนนท วรนนโท (เจาอาวาส) สอนใหกำหนดภาวนาแบบพทโธหรอ กำหนดภาวนาพองหนอ ยบหนอ เพราะตางคนตางกแสวงหาแนวทางปฏบตทตรงกบจรตของตน

ฉะนนจงมกจะขอหนงสอธรรมะททางวดไดพมพเผยแพรเพอดแนวทางการปฏบต โครงการการพมพหนงสอธรรมะของวดปาเจรญราชธรรมารามน จงจดขนเพอรวบรวมพระธรรมเทศนา และผลงานทพระอาจารยฯไดเขยนไว มทงหลกการปฏบตธรรมและสงสอนธรรม ตลอดจนประสบการณในการเดนธดงคมาเปนเวลา ๑๑ ป เพอจดพมพเผยแผเปนธรรมทาน หรอเปนธรรมบรรณาการสำหรบพทธบรษททเขามาทำบญสรางกศลทวดหรอเขามาปฏบตธรรมทวด

อนงหนงสอบางชดของทางวด เชน ชดทางสวางของชวต ไดจดพมพจำหนายเพอนำรายไดทงหมดซอทดนถวายวด และสวนหนงสำหรบเปนกองทนสำหรบพมพหนงสอธรรมะเลมอนๆ ตอไป ซงในเบองตนไดรบเงนบรจาคปจจยจากคณะศษยานศษยของพระอาจารยวระนนท วรนนโท เพอเปนกองทนในการจดพมพในครงแรกนวตถประสงค

๑. เพอพมพหนงสอธรรมะออกเผยแพรใหแกพทธบรษททสนใจการปฏบตวปสสนากรรมฐานตามแนวสตปฏฐานส

๒. รวบรวมปจจยเปนกองทนเพอพมพหนงสอธรรมะของวดปาเจรญราชธรรมาราม แจกเปนธรรมทาน

๓. นำรายไดทงหมดจากการจำหนายหนงสอธรรมปฏบตบางชดสมทบทนซอทดนถวายวด

๔. เพอตงกองทนปฏบตธรรม

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:43188

อสระแหงจต189

ผรบผดชอบโครงการพระธรรมธรวระนนท วรนนโท และ คณะศษยานศษย

งบประมาณงบประมาณไดจากผมจตศรทธารวมบรจาคปจจยในการพมพในครง

แรก คอ หนงสอชดทางสวางของชวต จำนวน ๒,๐๐๐ เลม ซงจะแจงรายนามผรวมบรจาคปจจยในภาคผนวกของหนงสออสระแหงจต เลม ๒ ตอไป

ผลประโยชนทคาดวาจะไดรบ๑. ไดเผยแพรหลกธรรมคำสอนของพระสมมาสมพทธเจา เพอ

จรรโลงพระพทธศาสนาใหสบตอไป๒. ไดเผยแพรธรรมปฏบต อนเปนแนวทางสำหรบผปฏบตวปสสนา

กรรมฐานตามแนวสตปฏฐานส ซงเปนทางสายเอกทจะนำความสขทแทจรงใหแกผปฏบต

หากผมจตศรทธาทานใดตองการบรจาคปจจยสมทบทนพมพหนงสอธรรมะเลมใด เพอเผยแพรเปนธรรมทานหรอตองการรวมบรจาคปจจยเพอเปนกองทนพมพหนงสอธรรมะของวด ทานสามารถบรจาคปจจยไดโดยตรงทวดหรอโอนเงนผานบญช พระธรรมธรวระนนท วรนนโท เพออโบสถธนาคารไทยพาณชย สาขานมตใหม เลขทบญช354-2-19782-4พรอมทงสงหลกฐานการโอนเงน เขยนชอ ทอย และเบอรโทรศพท ระบ“พมพหนงสอธรรมะ” สงแฟกซมาท 0-29952477 หรอ สอบถามรายละเอยดไดทวดทกวน โทร 0-29952112 หรอ 086-5348273

ขออนโมทนาบญ

คณะผจดพมพหนงสอ

FreedomMind14x18.5cm.pmd 14/12/2552, 15:43189