การศกษาคาศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน

โดย นางสาวเปรมฤด เซงย

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาอกษรศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาภาษาไทย ภาควชาภาษาไทย

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 2557

ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

การศกษาคาศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน

โดย

นางสาวเปรมฤด เซงย

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาอกษรศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาภาษาไทย ภาควชาภาษาไทย

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 2557

ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

A STUDY OF THE NEW WORD IN ROYAL INSTITUTE DICTIONARY OF NEW WORDS

By

Miss Premrudee Sengyee

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree

Master of Arts Program in Thai

Department of Thai

Graduate School, Silpakorn University

Academic Year 2014

Copyright of Graduate School, Silpakorn University

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร อนมตใหวทยานพนธเรอง “การศกษาคาศพท ในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน” เสนอโดย นางสาวเปรมฤด เซงย เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาอกษรศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาภาษาไทย

(รองศาสตราจารย ดร. ปานใจ ธารทศนวงศ) คณบดบณฑตวทยาลย

วนท เดอน พ.ศ. อาจารยทปรกษาวทยานพนธ รองศาสตราจารยจไรรตน ลกษณะศร ผชวยศาสตราจารย ดร.อบล เทศทอง คณะกรรมการตรวจสอบวทยานพนธ ประธานกรรมการ (รองศาสตราจารยสวฒนา เลยมประวต) / / กรรมการ (ผชวยศาสตราจารย ดร.วลยา ชางขวญยน) / / กรรมการ กรรมการ (รองศาสตราจารยจไรรตน ลกษณะศร) (ผชวยศาสตราจารย ดร.อบล เทศทอง) / / / /

ง

53202207 : สาขาวชาภาษาไทย คาสาคญ : คา, พจนานกรมพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เปรมฤด เซงย : การศกษาคาศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน . อาจารย ทปรกษาวทยานพนธ : รศ.จไรรตน ลกษณะศร และ ผศ.ดร.อบล เทศทอง. 115 หนา.

การวจยมวตถประสงคเพอศกษาการสรางคา การจดหมวดหมทางความหมาย การนยามความหมายของคาศพทในพจนานกรมคาใหมและ สภาพสงคมไทยทสะทอนจากคาศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน ผลการศกษาพบวารปแบบการสรางคา ปรากฏ 6 รปแบบ คอ คาประสม คาประสาน คาซอน คาซา การใชตวยอหรออกษรยอ และคายม การจดหมวดหมทางความหมายของคาแบงออกเปน 4 หมวด คอ หมวดคาเกยวกบธรรมชาต หมวดคาเกยวกบมนษยและพฤตกรรมของมนษย หมวดคาเกยวกบจตใจ อารมณ ความรสกนกคดของมนษย และหมวดคาเกยวกบความสมพนธของบคคล รปแบบการนยามความหมายปรากฏ 4 รปแบบ คอ การอธบาย การใหขอมลของคา การใหรายละเอยดของคาเพมเตม และการอางถงคาในพจนานกรมเดยวกน โครงสรางการนยามความหมายคาศพททปรากฏ คอ โครงสรางแบบเดยวและโครงสรางแบบประสม สภาพสงคมไทยทสะทอนจากคาศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน พบวา คาใหมทเกดขนแสดงใหเหนถงการเปลยนแปลงของสงคมไทยในชวงระยะเวลาทจดเกบคาศพท คาศพททสะทอนสภาพสงคมไทย เชน คาศพทเกยวกบการเมองการปกครอง เศรษฐกจ เพศสภาพ

ภาควชาภาษาไทย บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยศลปากร ลายมอนกศกษา..................................... ปการศกษา 2557

ลายมออาจารยทปรกษาวทยานพนธ 1. ................................. 2. ..................................

จ

52202207 : MAJOR : THAI

KEY WORD : WORD, ROYAL INSTITUTE DICTIONARY OF NEW WORDS

PREMRUDEE SENGYEE : A STUDY OF THE NEW WORD IN ROYAL INSTITUTE

DICTIONARY OF NEW WORDS. THESIS ADVISORS: ASSOC. PROF. CHURAIRAT

LAKSANASIRI. ASST. PROF. DR. UBOL TEDTONG. 115 pp.

This Thesis aims to study word formation, meaning classification, and word

definition in the Royal Institute dictionary of new words; and the state of Thai society

which is reflected in those new words in the dictionary.

The results show that there are 6 forms of word formation: compound words, complex word, synonymous compound, reduplications, abbreviations, and loan words. Meaning classification is divided into 4 groups: words about nature, words about

human beings and their behavior, words about human mind, emotions, and thoughts

of, words about human relationships. Meaning definition is classified into 4 types:

explanation, word information, word detail, and word reference. The word structures

which appear in the dictionary are a single structure and a mixed structure. In regard

to the social state of society, some new words really reflect to social change in Thai

society while collecting words about politics, economics, and gender.

Department of Thai Graduate School, Silpakorn University

Student’s signature..................................... Academic Year 2014

Thesis Advisors’ signature 1. .................................... 2. .....................................

ฉ

กตตกรรมประกาศ วทยานพนธเรองการศกษาคาศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถานเลมน สาเรจไดดวยเพราะความเมตตาของ รองศาสตราจารย จไรรตน ลกษณะศร และผชวยศาสตราจารย ดร. อบล เทศทอง อาจารยทปรกษาวทยานพนธ รองศาสตรจารยสวฒนา เลยมประวต ประธานกรรมการสอบวทยานพนธ และผชวยศาสตราจารย ดร. วลยา ชางขวญยน ผทรงคณวฒ ผวจย ขอกราบขอบพระคณในความกรณาของอาจารยทกทานทไดอบรมสงสอน ใหวชาความร มอบโอกาส ใหคาปรกษาและใหความชวยเหลอ ตลอดจนคาแนะนาตางๆ อนเปนประโยชนอยางยงแกผวจย อกทงยงไดสละเวลาในการใหคาปรกษาแกผวจย และขอขอบพระคณอาจารยกณฑอเนก จารรกษาภาควชาภาษาองกฤษ คณะอกษรศาสตร มหาวทยาลยศลปากร ทไดกรณาตรวจแกไขบทคดยอภาษาองกฤษ ทาใหวทยานพนธเรองนสาเรจไดอยางสมบรณ ขอกราบขอบพระคณคณาจารยภาควชาภาษาไทย คณะอกษรศาสตร และคณาจารยภาควชาภาษาไทย คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากรทกทานทไดใหความรแกผวจยตลอดระยะเวลาทไดศกษาอยทมหาวทยาลยศลปากร ผวจยขอกราบขอบพระคณและระลกในความเมตตาและความปรารถนาดของคณาจารยทกทานทไดมอบใหแกผวจยทาใหวทยานพนธสาเรจไดอยางสมบรณ ลกขอกราบผใหชวต คอ คณพอนวล เซงย และคณแมปทมา เซงยทไดเลยงด อบรมสงสอน ใหการสนบสนนดานการศกษา คอยหวงใยและใหกาลงใจในยามททอแทเสมอมา จนเกดกาลงใจทาวทยานพนธเลมนจนสาเรจ และขอขอบคณสนนาฎ เซงย นองสาวทคอยสอบถามและใหกาลงใจเสมอมา ขอขอบคณในนาใจแหงกลยาณมตร พปอบ พดา ตอ แต นองบก นองแตง นองปลา นองปอ เพอนรวมรนปรญญาโท ทมอบความปรารถนาด มอบไมตรจตตอกน คอยชวยเหลอ แนะนา ทงในเรองการเรยนและการทางาน ขอขอบคณเพอนรวมงานทโรงเรยนยอเซฟอปถมภ อาเภอสามพราน จงหวดนครปฐม ทไดใหกาลงใจและคอยชวยเหลอผวจยเสมอมา จนทาใหงานวจยเรองนสาเรจไดอยางสมบรณ

ช

สารบญ

หนา บทคดยอภาษาไทย ง บทคดยอภาษาองกฤษ จ กตตกรรมประกาศ ฉ สารบญ ช สารบญตาราง ญ บทท 1 บทนา 1

ความเปนมาและความสาคญของปญหา 1 วตถประสงคของการศกษา 4 ขอบเขตของการศกษา 5 สมมตฐานของการศกษา 5 นยามศพทเฉพาะ 6 สญลกษณทใชในการศกษาและอกษรยอ 6 วธดาเนนการศกษา 6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 9

2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ 10 ความรทวไปเกยวกบพจนานกรม 10 ความหมายของพจนานกรม 10 ลกษณะโดยทวไปของพจนานกรม 11 การเกบคาในพจนานกรม 11 พฒนาการของพจนานกรมไทย-ไทย 12 ความรเกยวกบพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน 14 ขอบเขตและวธใชพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน 15 ความสาคญของพจนานกรม 23 การสรางคา 23 การแบงหมวดหมทางความหมาย 31 เอกสารและงานวจยทเกยวของ 32

ซ

สารบญ (ตอ)

บทท หนา 3 การสรางคาและหมวดหมทางความหมายของคาศพท ในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน 39

การสรางคาในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน 39 คาประสม 39 คาประสาน 40 คาซอน 40 คาซอนเพอความหมาย 41 คาซอนเพอเสยง 42 คาซา 43 การใชตวยอหรออกษรยอ 44 คายม 44 การทบศพท 44 การบญญตศพท 45 การยมแปล 46 การยมปน 46 หมวดหมทางความหมายของคาศพท ในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน 48 หมวดคาเกยวกบธรรมชาต 48 หมวดคาเกยวกบมนษยและพฤตกรรมของมนษย 52 หมวดคาเกยวกบสตปญญา อารมณ ความรสก และคณคา 55 หมวดคาเกยวกบความสมพนธของบคคล 57

4 การศกษาการใหคานยามศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน 69 รปแบบของการนยามความหมายในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน 69 การอธบาย 69 การใหขอมลของคา 72 การใหรายละเอยดของคาเพมเตม 81 การอางคาในพจนานกรมเดยวกน 83

ฌ

สารบญ (ตอ)

บทท หนา โครงสรางของการนยามความหมาย ในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน 84 โครงสรางเดยว 84 โครงสรางประสม 85

5 การศกษาสภาพสงคมไทยทสะทอนจากคาศพท ในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน 90

สภาพเศรษฐกจ 90 สภาพการเมองการปกครอง 92 เพศสภาพ 94 การตดตอสอสารในสงคม 96 ศาสนาและความเชอ 101 กจกรรมการเรยนร 103

6 สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ 107 สรปผลการศกษา 107 อภปรายผล 111 ขอเสนอแนะ 113 รายการอางอง 114 ประวตผวจย 115

ญ

สารบญตาราง ตารางท หนา 1 การจดเกบคาศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน 7 2 การจดเกบคาศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน 8 3 จานวนของหมวดหมทางความหมายของคาศพท ในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน 62 4 จานวนของหมวดหมทางความหมายของคาศพท ในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 1-3 64

1

บทท 1 บทนา

ความเปนมาและความสาคญของปญหา

ความเจรญกาวหนาของสงคมไทยในปจจบนกอใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคมหลายดาน เชน เทคโนโลย การสอสาร สภาพสงคม การเปลยนแปลงดงกลาวเกดขนอยตลอดเวลาในสงคมโดยเฉพาะปจจบนทเปนสงคมแหงการสอสาร คนในสงคมเลอกใชเทคโนโลยในการสอสารไดอยางหลากหลายและรวดเรว เครองมอทใชในการสอสารนอกเหนอจากสอและอปกรณอเลกทรอนกสแลว สงสาคญทสดในการสอสารของคนในสงคมคอภาษา

ภาษาเปนเอกลกษณประจาชาตเปนวฒนธรรมทสาคญทสด และเปนเครองมอท ใชตดตอสอสารกบคนในชาตทาใหเกดความเขาใจซงกนและกน ภาษามการเปลยนแปลงไปตามยคสมย ดงจะเหนไดวา เมอสงคมและสงแวดลอมเปลยนยอมสงผลใหความเปนอยของคน รวมถงภาษายอมเปลยนแปลงไปดวย ภาษาไทยมการเปลยนแปลงตลอดเวลาทงภาษาพดและภาษาเขยน 1 การเปลยนแปลงทางภาษารปแบบตางๆ เกดขนไปพรอมๆ กบการเปลยนแปลงของสงคม ภาษาไทยในปจจบนมการปรบเปลยนใหเขากบสภาพของสงคมทเปลยนแปลงอยางเหนไดชด มคาทเกดความหมายใหม การประดษฐคาใหม หรอการทคาจานวนหนงหายไปจากภาษาซงลกษณะดงกลาวเกดขนในภาษาไทยตลอดระยะเวลาทผานมา

การเปลยนแปลงของภาษาจงถอเปนลกษณะธรรมชาตของภาษาทเปนกลวธในการทาใหภาษาคงอยในสงคม ลกษณะของการเปลยนแปลงทางภาษา เชน เกดการแปรเสยง เกดการเปลยนเสยง เกดการประสมคา เกดการเปลยนแปลงตาแหนงคา เกดการแปรความ เกดการเปลยนความหมาย เกดจากการนาคาภาษาอนมาใช และเกดการคดตงคาขนใหม2 นอกจากนยงพบวา ภาษามการเปลยนแปลงดานอนๆ อก เชน การเกดศพทเฉพาะกลม เฉพาะวงการ การประดษฐศพทใหม และการรบเอาคาศพทจากภาษาอนมาใชอยางกวางขวางในลกษณะการทบศพท จากการศกษาขอมลการใชคาศพทพบลกษณะ

1กาญจนา นาคสกล, “ความเปลยนแปลงและแนวทางการอนรกษภาษาไทยในยคขาวสาร ,” สารสถาบน

ภาษาไทย 1, 3 (ตลาคม-ธนวาคม 2537): 25-27. 2ผอบ โปษกฤษณะ, ลกษณะเฉพาะของภาษาไทย, พมพครงท 5 (กรงเทพฯ : รวมสาสน, 2538), 19 -

42.

2

ของภาษาทเปลยนแปลงไป เชน การออกเสยงใหแปลกไปจากคาปกต การใชคาสแลง การสรางคาใหม ฯลฯ

การเปลยนแปลงดงกลาวไดสะทอนใหเหนอยางชดเจนถงความเปลยนแปลงของภาษา แมวาคาบางสวนจะเปนคาทเกดขนและหมดความนยมไปอยางรวดเรว แตลกษณะดงกลาวถอวาเปนขอมลในการศกษาประวตภาษาไทย คาทเกดขนสามารถนาไปวเคราะหถงความกาวหนาและความไมหยดนงของการใชภาษา รวมถงเหตการณและความเปลยนแปลงทางวฒนธรรมของสงคมชวงเวลาตางๆในอดตได จากปรากฏการณดงกลาวกระทรวงศกษาธการไดรวบรวมคาลกษณะข างตน จดทาเปนพจนานกรม ใชชอวาพจนานกรมคาคะนอง พมพเมอ พ.ศ.2543 โดยกรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ เพอเปนหนงสออางองสาหรบนกเรยน นกศกษา และผสนใจไดศกษาประวตภาษาและเพอใชเสรมการเรยนการสอนตามหลกสตร3 จากการรวบรวมและจดทาพจนานกรมคาคะนองขางตนแสดงใหเหนถงรปแบบของการจดเกบคานอกเหนอจากคาภาษามาตรฐานทจดเกบอยแลวในรปแบบของพจนานกรม

การจดทาพจนานกรมถอเปนหนาทของราชบณฑตยสถาน ดงท วลยา ชางขวญยน4 กลาวไวในการใชพจนานกรม ถงการชาระและปรบปรงโดยเรมจากปทานกรมฉบบ พ.ศ. 2470 และดาเนนการมาจนเสรจพมพครงแรกในชอวา พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2493 ตอมาไดปรบปรงใหทนสมยและสมบรณยงขน จดพมพเมอ พ.ศ. 2525 ใชชอวา พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2525 ซงมการพมพตอเนองมาจนถงครงท 6 พ.ศ. 2539 พจนานกรมฉบบทใชอางองและเปนหลกฐานในการกาหนดอกขร ว ธและการอ านภาษาไทยปจจบน ไดแก พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2554 พมพครงแรก เมอ พ.ศ. 2556

กลาวไดวาพจนานกรมมความสาคญตอภาษาไทยเปนอยางมากในดานการใชภาษาไทยและการศกษาภาษาไทย ดงท นต กสโกศล5 กลาววา พจนานกรมเปนหนงสอทใหความรเกยวกบคาและวล และเรยบเรยงไวตามลาดบอกษร ตวสะกดทถกตอง การอานออกเสยง ชนดของคา ความหมาย หรอคาจากดความของคา ประวตของคา วธการใชคา ฯลฯ เพอชวยใหเขาใจความหมายของคาไดดยงขน การจดทาและจดเกบรวบรวมคาศพทขนเปนพจนานกรมจงเปนการบนทกความเปลยนแปลงของภาษาในแตละยคแตละสมย

3กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ, พจนานกรมคาคะนอง (กรงเทพฯ: โรงพมพครสภาลาดพราว, 2543) ,

คานา. 4วลยา ชางขวญยน, “การใชพจนานกรม,” ใน การใชภาษาไทย, จไรรตน ลกษณะศรและบาหยน

อมสาราญ, บรรณาธการ (นครปฐม: คณะอกษรศาสตรมหาวทยาลยศลปากร, 2547), 3. 5นต กสโกศล, “วถชวตไทยในหนงสออกขราภธานศรบทของหมอบรดเลย ,” โดมทศน 23, 1 (มกราคม-

มถนายน 2545): 36.

3

การเปลยนแปลงของภาษาทเกดขนอยางตอเนองทาใหตองพฒนาและปรบปรงพจนานกรมใหเปนปจจบนอยเสมอ เนองจากภาษามการเปลยนแปลงจากเดมอยางมากและรวดเรว การเกบบนทกภาษาทเกดขนใหมและเปลยนแปลงอยางรวดเรวนน หนวยงานของราชบณฑตไดแตงตงคณะกรรมการชอวา “คณะกรรมการจดทาพจนานกรมภาษาไทยปจจบน” เมอวนท 22 มถนายน พ.ศ. 25486 ประกอบดวยบคคลในสาขาวชาตางๆ ดงน กองวทยาศาสตร กองธรรมศาสตรและการเมอง กองศลปกรรม และคณะกรรมการผทรงคณวฒจานวนหนง โดยรวบรวมคาจากเอกสาร สงพมพ รายการวทย และวทยโทรทศน ทาหนาทรวบรวมคาในภาษาไทยท เกดใหม คาท เปลยนแปลงความหมายไปจากเดม หรอคาทเปลยนแปลงการใชในบรบทใหม รวมทงคาทใชนานแลวแตยงไมไดบรรจไวในพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542

การจดทาพจนานกรมคาใหมของราชบณฑตยสถานจงเกดขนเพอรบความเปลยนแปลงทางภาษาดงกลาว ดงท ชยอนนต สมทวณช7 กลาวไวในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 1 วา “คณะกรรมการจดทาพจนานกรมภาษาไทยปจจบน” มหนาทจดทาพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เพอเปนการรวบรวมขอมลคาใหมตางๆและบนทกคาเหลานนไวเปนหลกฐาน แสดงการเกดและการเปลยนแปลงคาในสงคมไทยซงจะเปนประโยชนในการศกษาเรองคาและทมาของคาตอไป นบตงแตเรมจดทาถงปจจบน พจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถานไดจดพมพออกมาจานวน 3 เลม ประกอบดวย พจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 1 พจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 2 และ พจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 3

พจนานกรมคาใหมทเกดขนถอเปนสงใหมทเกดขนในสงคมไทย เปนการบนทกคาและสานวนทเกดขนและใชในสงคมไทย ดงท ไพลน รงรตน กลาววา

การจดทาพจนานกรมคาใหมแสดงใหเหนวา ราชบณฑตยคนทางานไดทนกบการเปลยนแปลงของภาษาอยางเปนธรรมชาต ไมตอตานการเกดขนของคาใหมๆ วยรนเองเมอเหนพจนานกรมเลมนเขากนาจะมองเหนความจรงของภาษาชดเจนขน คาตางๆ ทบรรจไวในพจนานกรมคาใหมลวนแสดงใหเหนทมาและความหมายของคา ทาใหเหนความสามารถในการสรางคาใหม ๆ ของคนรนใหมและคนในสงคม ภาษาทมการเกดใหมตลอดเวลายอมเปนภาษาทมชวตและไมมวนตาย8

6ชยอนนต สมทวณช, พจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตสถาน เลม 1 (กรงเทพฯ: แมค, 2550), คานา. 7เรองเดยวกน. 8ไพลน รงรตน. “ภาษาไทยของเดกรนใหมผดทใคร ผใหญหรอเดก ,” ใน ยารก(ภา)ษาไทย, ศกรสราง

ลานนาเสถยร, บรรณาธการ (กรงเทพฯ : ณ เพชรสานกพมพ, 2554), 168.

4

การเกบขอมลเบองตนจากพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน สามารถแบงประเภทของคาศพททปรากฏ ได 4 รปแบบ คอ 1.คาศพททปรากฏในพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 แตมความหมายเปลยนไป 2.คาศพททมาจากภาษาตางประเทศ 3.คาศพททเกดจากการสรางคาใหมขนในสงคมไทยดวยวธการตางๆ และ 4.คาศพททใชอยในสงคมแตไมไดรบการบนทกไวใน พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 (คาเกบตก)

จากขอมลการจดเกบคาในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน ในขางตน ผวจยสนใจศกษารปแบบของการสรางคา หมวดหมทางความหมาย การนยามความหมาย และสภาพของสงคมไทยทสะทอนจากคาศพท การศกษาดงกลาวมผทศกษาตามในแนวทางขางตน เชน รชน ศรไสยาสน9 ศกษาเรองการสรางคาและความหมายของคาสแลงในพจนานกรมฉบบมตชน ไทรงาม ประมวลศลปชย10 ศกษาเรองวฒนธรรมของคายมทปรากฏในพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2525 เสาวรส มนตวเศษ11ศกษาเรองการเปรยบเทยบวธการนยามความหมายศพทเดยวกนในพจนานกรมของ เจ.คสแวล และ เจ.เอส. แชนดเลอร กบพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 จากการศกษาในประเดนขางตนทกลาวมาเปนการศกษาจากขอมลในพจนานกรมฉบบตาง ๆ แตยงไมเคยมผศกษาทศกษาโดยใชขอมลจากพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน ผวจยจงใชหลกการและแนวทางจากการศกษาขางตนมาเปนแนวทางวเคราะหขอมลของคาศพทในพจนานกรมคาใหม

วตถประสงคของการศกษา การศกษามวตถประสงคดงตอไปน

1. เพอศกษาการสรางคาในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน 2. เพอศกษาหมวดหมทางความหมายของคาศพททปรากฏในพจนานกรมคาใหม ฉบบ

ราชบณฑตยสถาน 3. เพอศกษาการนยามความหมายของคาศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน 4. เพอศกษาสภาพสงคมของไทยทสะทอนจากคาศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน 9รชน ศรไสยาสน. “การศกษาการสรางคาและความหมายของคาสแลงในพจนานกรมฉบบมตชน” (ปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาภาษาศาสตรการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, 2551). 10ไทรงาม ประมวลศลปชย, “วฒนธรรมภาษาของคายมทปรากฏในพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2525” (ปรญญานพนธ สาขาวชาภาษาไทย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ มหาสารคาม, 2532).

11เสาวรส มนตวเศษ, “การศกษาเปรยบเทยบวธการนยามความหมายศพทเดยวกนในพจนานกรมของ เจ.คสแวล และ เจ.เอส. แชนดเลอร กบพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542” (ปรญญาอกษรศาสตร มหาบณฑต สาขาวชาภาษาไทย ภาควชาภาษาไทย บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร, 2555).

5

ขอบเขตของการศกษา ผวจยกาหนดขอบเขตของการศกษาดงตอไปน 1. ศกษาคาในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน โดยมรายละเอยดดงน 1.1 พจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 1 ฉบบพมพครงท 2 พ.ศ.2553 1.2 พจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 2 ฉบบพมพครงท 1 พ.ศ.2552 1.3 พจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 3 ฉบบพมพครงท 1 พ.ศ.2554 การรวบรวมข อม ล เบ องตนของคาท ใ ช ในการ ศกษามาจากพจนานกรม คา ใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 1-3 ประกอบดวย การสะกดคา ชนดของคา ความหมาย การยกตวอยาง และรายละเอยดอนๆ ของคา มาจากขอมลทปรากฏจากทง 3 เลมขางตนเทานน 2. การเกบรวบรวมคาศพทเพอใชในการศกษา เกบรวบรวมทงคาตงและลกคา โดยศกษาทง คาตงและลกคา และนบจานวนของคาศพททงคาตงและลกคา ดงน 2.1 พจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 1 พบคาตงและลกคา จานวน 1,324 คา 2.2 พจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 2 พบคาตงและลกคา จานวน 939 คา 2.3 พจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 3 พบคาตงและลกคา จานวน 959 คา การศกษาขอมลของคาศพท การจดเกบคา การสรางคา หมวดหมทางความหมาย การนยามความหมาย และการเปลยนแปลงทางความหมาย ใชขอมลทปรากฏในพจนานกรมคาใหมเทานน สมมตฐานของการศกษา 1. รปแบบของการสรางคาทปรากฏในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เปนการสรางคาในลกษณะการประสมคาเปนสวนใหญ 2. หมวดหมทางความหมายของคาศพททปรากฏในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน สวนใหญเปนความหมายทเกยวของกบกจกรรมการเคลอนไหวของมนษย 3. การใหนยามความหมายของคาศพททปรากฏในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เปนการใหคานยามโดยใหความหมายและยกตวอยางการใชคาเปนสวนใหญ 4. คาศพทใหมทบนทกในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน สะทอนการเปลยนแปลงของสภาพสงคมไทยในชวงเวลาทเกบรวบรวมคาศพท

6

นยามศพทเฉพาะ 1. พจนานกรมคาใหม หมายถง หนงสอสาหรบคนควาความหมายของคา จดเรยงคาตามลาดบตวอกษร จานวน 3 เลม คอ

1.1 พจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 1 พมพครงท 2 พ.ศ.2553 1.2 พจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 2 พมพครงท 1 พ.ศ.2552 1.3 พจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 3 พมพครงท 1 พ.ศ.2554

2. คาศพทในพจนานกรมคาใหม หมายถง คาศพทประกอบดวย คาตงและลกคาทปรากฏในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 1, 2 และ 3 โดยมการรวบรวมเรยงตามลาดบตวอกษร สญลกษณทใชในการศกษาและอกษรยอ 1. ล. หมายถง ลาดบทของพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน

1.1 ล. 1 หมายถง พจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 1 1.2 ล. 2 หมายถง พจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 2 1.3 ล. 3 หมายถง พจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 3

2. น. หมายถง ลาดบของหมายเลขหนาในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน 3. ล. ... น. ... หมายถง ลาดบทของพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน และลาดบของหมายเลขหนาในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เชน

ล. 1 น. 12 หมายถง พจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 1 หนา 12 ล. 3 น. 110 หมายถง พจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 3 หนา 110

4. พจน. 42 หมายถง พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 5. คมม. หมายถง คาทมความหมายเหมอนกน วธดาเนนการศกษา

1. ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ โดยศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบการจดทาพจนานกรม เอกสาร และงานวจยเกยวกบคาในพจนานกรม งานวจยทเกยวของกบคาและการศกษาคาในพจนานกรม

2. การรวบรวมขอมลเบองตน 2.1 จดเกบคาจากพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน 2.1.1. พจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 1 พมพครงท 2

พ.ศ. 2553 พบคาตงและลกคาจานวน 1,324 คา

7

2.1.2. พจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 2 พมพครงท 1 พ.ศ. 2552 พบคาตงและลกคาจานวน 939 คา

2.1.3. พจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 3 พมพครงท 1 พ.ศ. 2554 พบคาตงและลกคาจานวน 959 คา

2.2 รวมรวบคาจากพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน โดยจดเกบในรปแบบของตาราง ประกอบดวยลาดบทของคา คาศพท ลาดบความหมาย ชนดของคา และความหมายของคา รวมทงขอมลอนๆ ของคา เชน ตวอยางการใชคา คาทมความหมายเหมอนกน ทมาของคา ฯลฯ โดยเรยงลาดบกอนหลงตามทปรากฏในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน ดงตารางตอไปน

ตารางท 1 ตารางแสดงการจดเกบคาศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน

ท คาศพท

ลาดบ

ความหม

าย

ชนดข

องคา

ความหมาย-ขอมลของคา

34. คาราโอเกะ

1 น. แผนซดบนทกทานองเพลงทมเนอรองเพอใหรองตามได เชน เขาชอบรองคาราโอเกะเพราะจาเนอเพลงไมได, คมม. เกะ, โอเกะ.

2 สถานท รานอาหาร ทมบรการใหลกคารองเพลงทมเนอรองใหรองตามได เชน งานวนเกดของฉนปนจะจดทคาราโอเกะใกลบาน, คมม. เกะ, โอเกะ.

3 ชดอปกรณท มทานองเพลงและมเนอรองใหรองตาม เชน ซอโทรทศนตอนนมโปรโมชนแถมคาราโอเกะดวย, คมม. เกะ, โอเกะ.

4 ก. รองเพลงตามแผนซดบนทกทานองเพลงทมเนอรองใหรองตามได เชน วนหยดฉนชอบชวนเพอนๆมาคาราโอเกะทบาน. คานทานขาวแลวคาราโอเกะกนทบานฉนนะ. คมม. เกะ, โอเกะ. (อ. karaoke).

ล.1 น.31 2.3 การจดเกบคาตงและลกคา บนทกคาตงและลกคาแยกจากกน และนบเปนคนละคา โดยจดเรยงตามลาดบทปรากฏในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน การบนทกคาทเปนคาตงจะบนทกไวชดตาราง และคาทเปนลกคาจะบนทกโดยยอคาเขามาจากขอบตาราง ดงตารางตอไปน

8

ตารางท 2 ตารางแสดงการจดเกบคาศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน

ท คาศพท

ลาดบ

ความหม

าย

ชนดข

องคา

ความหมาย-ขอมลของคา

42. กอดรด (คาตง)

ก. ใชมอ 2 ขางโอบรอบผใดผหนงหรอสงใดสงหนงไวแนนกบอก เชน นกมวยคนไมคอยตอยกนเลย เอาแตกอดรดกนจนกรรมการตองเขามาแยก.

ล.2 น.7 43. กอดรดฟดเหวยง

(ลกคา) 1 ก. กอดรดและพยายามจะจบอกฝายหนงทม เชน นกมวยปลาคนกอด

รดฟดเหวยงกนเตมทยงไมมฝายใดเพลยงพลา. ล.2 น.7 2 ก. กอดรดในเชงชสาวอยางเมามน เชน ใครเขาจะกอดรดฟดเหวยง

กนอยางไรกไมใชเรองทเราจะไปยงดวย. ล.2 น.7 3. การวเคราะหขอมล 3.1 การวเคราะหขอมลคาศพทจากพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถานใชขอมลจากการเกบขอมลเบองตน 3.2 การวเคราะหขอมลคาศพทในเรองการสรางคาของคาศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน 3.3 การวเคราะหขอมลคาศพทในเรองหมวดหมทางความหมายของคาศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน 3.4 การวเคราะหขอมลคาศพทในเรองการใหนยามความหมายคาศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน 3.5 การศกษาคาศพททสะทอนสภาพสงคมไทย ในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน 4. สรปผลการศกษา อภปรายผล และขอเสนอแนะ 5. นาเสนอผลงานในรปแบบวทยานพนธ

9

5. ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 1. ทาใหทราบจานวนคาศพทและวธการจดเกบคาศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบ

ราชบณฑตยสถาน 2. ทาใหทราบรปแบบการสรางคา หมวดหมทางความหมาย การนยามความหมายของคาศพท

ในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน 3. ทาใหเหนสภาพของสงคมไทยโดยศกษาจากคาศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบ

ราชบณฑตยสถาน 4. เปนแนวทางในการศกษารปแบบและคาศพทของพจนานกรมเลมอนๆ ตอไป

10

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

ในการศกษาผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบพจนานกรม การสรางคา โดยมรายละเอยดดงน

1. ความรทวไปเกยวกบพจนานกรม

1.1 ความหมายของพจนานกรม ราชบณฑตยสถาน1 ใหความหมายของพจนานกรมไววา พจนานกรม คอ หนงสอวาดวยถอยคาในภาษาใดภาษาหนงเรยงตามลาดบตวอกษรโดยทวๆไปจะบอกความหมายและทมาของคาเปนตนดวย ประสทธ กาพยกลอน2 ใหความหมายของพจนานกรมวา พจนานกรม คอ คลงแหงภาษาทบนทกเสยง คอ คาพดและสญลกษณทางภาษา คอ ตวหนงสอไวเปนหมวดหม เรยงลาดบตามอกษรสาหรบผทตองการศกษาความรทางภาษาใชเปนคมอหรอทปรกษาทางภาษาไดสะดวก ธระพนธ ล.ทองคา3 ใหความหมายของพจนานกรมวา พจนานกรมมความหมายตรงกบภาษาองกฤษวา Dictionary หมายถง หนงสอทใหรายการคาหรอรายการศพท โดยเรยงลาดบตามอกษรมการใหความหมายเปนภาษาเดยวกบศพทหรอเปนภาษาอนและมกจะบอกวธการออกเสยงไวดวย Longman Dictionary of Contemporary English4 ใหความหมายของคา Dictionary ไววา 1.a book that gives a list of words in alphabetical order and explains theirmeanings in

1ราชบณฑตยสถาน, พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542. (กรงเทพฯ: นานมบคพบลเคชนส,2546), 753.

2ประสทธ กาพยกลอน, “วเคราะหพจนานกรมไทย,” วารสารมหาวทยาลยรามคาแหง 1, 2 (พฤษภาคม 2517): 30-31.

3ธระพนธ ล.ทองคา, รายงานผลการวจยเรองการทาพจนานกรมไทย - ไทย : อดต - ปจจบน (พ.ศ. 2389 – 2533) (กรงเทพมหานคร: โครงการวจยในโครงการรณรงคเพอภาษาและวรรณคดไทยเนองในวโรกาสสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯสยามบรมราชกมาร พระชนมายครบ 36 พรรษาในป พ.ศ. 2534 คณะอกษรศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2534), 1.

4Summers, Della, Longman Dictionary of Contemporary English (Harlow: Longman, 2003), 432.

11

the same language, or another language: a German-English dictionary 2. a book thatexplains the word and phrases used in a particular subject: a science dictionary.

1.2 ลกษณะโดยทวไปของพจนานกรม ธระพนธ ล.ทองคา5 กลาววา โดยทวไปพจนานกรมมกประกอบดวยขอมลดงตอไปน

1. คาศพทหลก คาตงหรอแมคา (main entry) ซงเปนแบบแผนของการสะกดการนตคาแตละคา

2. บทนยามศพท (definition) ซงประกอบดวย 2.1 การออกเสยง (pronunciation) 2.2 หนาททางไวยากรณ (grammatical category) 2.3 ความหมาย (meaning) ทงความหมายตรง (denotative meaning)

และความหมายแฝงหรอความหมายโดยนย (connotative meaning) 2.4 การใช (usage) และขอบเขตของการใช (range of application) 2.5 ประวตความเปนมาของคา (etymology) 2.6 การแบงพยางคในคา (syllabification) 2.7 การสรางคาใหมจากรากศพท (word derivation) 2.8 คาพองความหมาย (synonyms) 2.9 ภาพประกอบ (illustration)

พจนานกรมแตละฉบบไมจาเปนตองมรายละเอยดครบทกหวขอขางตนทงน ขนอย กบวตถประสงคของการจดทาประเภทของพจนานกรมและขอจากดตางๆ เชน งบประมาณ เวลา 3. ศพทรอง ลกศพทหรอลกคา (sub – entry) ซงมลกษณะของบทนยามคลายคลงกบบทนยามของศพทหลก

1.3 การเกบคาในพจนานกรม พจนานกรมเปนคลงของคาในภาษา พจนานกรมจงเปนแหลงทรวมคาทใชในภาษานนๆสวนจะรวมไวในจานวนหรอประเภทของคามากนอยเพยงใดนนยอมขนอยกบวตถประสงคของผจดทาพจนานกรมนนๆ

5ธระพนธ ล.ทองคา, รายงานผลการวจยเรองการทาพจนานกรมไทย - ไทย : อดต - ปจจบน (พ.ศ. 2389 – 2533), 2-3.

12

คณหญงสรยา รตนกล6 กลาวถง คาทบรรจในพจนานกรมวา คาทมใชในภาษานนจะตองบนทกไวในพจนานกรมแตกคงมคาจานวนหนงทไมไดบนทกไวดวยเหตทเปนคาสรางใหม (neologism) ซงยงตกลงกนแนนอนไมไดวาจะใหมความหมายอยางไรหรอเปนคาสแลงหรอเปนคาตองหาม (taboo word) ซงผรวบรวมพจนานกรมไมนามาลงไวเพราะเกรงจะหยาบคายหรออาจเปนเพราะความหลงหหลงตา ในกรณหลงนมกเปนคาเฉพาะวงการแตโดยทวไปแลวหากภาษานนเปนภาษาทสาคญ เชน เปนภาษาประจาชาตและคณะกรรมการทจดทาพจนานกรมไดจดทาดวยความระมดระวงพจนานกรมนนกจะครอบคลมคาทงหลายทมใชในภาษานน พจนานกรมภาษาเดยวโดยสวนมากเปนพจนานกรมภาษาประจาชาตหรอภาษามาตรฐานผจดทาพจนานกรมจะตองเปนผทมความรมากเพราะมใชเพยงเกบรวบรวมคาไวเทานน แตตองใหนยามความหมายของคาแตละคาไวดวย การนยามความหมายมใชเรองททาไดงายบางภาษาไมมพจนานกรมภาษาเดยวหรอแมแตบญชรายการคาเพราะขาดผรในภาษานน คาทปรากฏในพจนานกรมมทงคาสรรพสง (object word) หรอคาทเรยนรความหมายไดดวยการช (obsentive definition) และคาไวยากรณ (functional word) คาทเรยนรความหมายไดดวยการชสวนมากเปนคานาม หากเปนคากรยากเปนคากรยาทสามารถแสดงทาทางออกมาเปนรปธรรมชดเจนสามารถชใหดได เชน เดน ยน นอน กน สวนคาไวยากรณ เชน จะ แลว แต ก ซ เปนคาทใหนยามความหมายไดยากเพราะไมมความหมายทไดดวยการชจะทาเปนรปชแจงดวยประการใดๆกไมได 2. พฒนาการของพจนานกรมไทย - ไทย เปลอง ณ นคร7 กลาววา พจนานกรมไทยนนปรากฏเปนครงแรกในหนงสอจนดามณของ พระโหราธบดในรชสมยสมเดจพระนารายณมหาราช แลวมาปรากฏอกครงหนงในหนงสอศพททางวรรณคดเสยเปนสวนใหญ ตอมามชาวตางประเทศ คอ หมอบรดเลย ไดเรยบเรยงอกขราภธานศรบทพมพเมอป พ.ศ. 2416 นบวาเปนเอกสารทไดรวบรวมคาในภาษาไทยไวไดมากทสด วลยา ชางขวญยน8 กลาววา คนไทยในอดตมพจนานกรมใชมาแลวหลายฉบบ เชน อะดกชนนารออฟเดอะไซแอมมสแลงเควจ (A Dictionary of the Siamese Language) เรยบเรยงโดยเจ. คสแวล(J. Caswell) เมอพ.ศ. 2389 เปนพจนานกรมภาษาไทยแปลเปนไทยทเกาทสดพจนานกรมอกเลมหนง คอ หนงสอสพะ พะจะนะ พาสาไท เปนพจนานกรม 4 ภาษาเลมแรก ไดแก

6สรยา รตนกล, คณหญง, อรรถศาสตรเบองตน (นครปฐม: สถาบนวจยภาษาและวฒนธรรมเพอพฒนาชนบทมหาวทยาลยมหดล, 2544),156-181.

7เปลอง ณ นคร, พจนะภาษา (กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช, 2544), คานา. 8วลยา ชางขวญยน, การใชพจนานกรม,3.

13

ภาษาไทย - ละตน - ฝรงเศส - องกฤษ เรยบเรยง โดย ชอง-บปตสต ปาเลกว (Jean-Baptiste Pallegoix) พมพทกรงปารส เมอพ.ศ. 2397 ครนในรชสมยของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว มพจนานกรมเกดขนหลายเลมเชน อกขราภธาศรบท (Dictionary of the Siamese) เปนพจนานกรมภาษาไทยเปนไทย เรยบเรยงโดยหมอบรดเลยชาวอเมรกน พมพเมอ พ.ศ. 2416 นอกจากนยงมคาภรสรรพพจนานโยค เปนพจนานกรมภาษาองกฤษแปลเปนภาษาไทย ผแตงคอ แสมเอลเจ. สมท (Samuel J. Smith) เรมพมพจาหนาย เมอ พ.ศ. 2442 พมพอย 8 ปจงครบ 5 เลม และในปพ.ศ. 2445 รฐบาลไทยโดยกรมศกษาธการไดพมพพจนานกรม รศ. 120 ขนโดยมการบอกทมาของคายมจากภาษาตางๆ ดวย ราชบณฑตสถาน 9 กลาวถง พฒนาการของพจนานกรมไทย ดงน ในชวงรชสมยของพระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช ถงรชสมยของพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว คนไทยยงไมไดจดทาพจนานกรมขนใชเอง พจนานกรมไทยทงพจนานกรมภาษาเดยวและพจนานกรมหลายภาษาจะมชาวตางประเทศเปนผดาเนนการทงสน คนไทยทาหนาทแตเพยงผชวยดานภาษา (language assistant) เทานน คนไทยเรมทาพจนานกรมไทย-ไทย และพมพเผยแพรเปนครงแรกใน พ.ศ. 2434 จงอาจกลาวไดวาคนไทยทาพจนานกรมภาษาประจาชาต (national language) ขนใชมาประมาณ 100 กวาปแลว และมพฒนาการหรอการเปลยนแปลงไปในทางทดขนมาโดยตลอด ในรชสมยของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว มพจนานกรมฉบบทางการ 2 ฉบบ คอ ฉบบ พ.ศ. 2434 ซงเปนฉบบแรก และฉบบ พ.ศ. 2444 ซงเปนฉบบปรบปรงใหม เปนทนาสงเกตวาในตอนแรกใชคาวา “พจนานกรม” ซงเปนศพทบญญต ตรงกบคาวา “dictionary” ในภาษาองกฤษ แตตอมาไดเปลยนเปน “ปทานกรม” ในรชสมยของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวและ รชสมยของพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว สามารถสบคน ปทานกรมได 3 ฉบบ ฉบบทมชอเสยงมากทสดและใชอางองมากทสด แมแตวงวชาการในสมยปจจบน คอ ปทานกรมกรมตารา กระทรวงธรรมการ พ.ศ. 2470 การทาพจนานกรมในสมยแรก มจดประสงคเพยงเพอใหเปนตาราสาหรบคนควาหาความหมายของคา และวธสะกดคา คณะผจดทาไดพยายามรวบรวมวธสะกดคาแบบตางๆ ทใชกนตามจรงในสมยนนมาลงไวในพจนานกรมทงหมด ศพทสวนใหญทปรากฏในพจนานกรมมกเปนศพททางศาสนาและวรรณคดซงคนสวนมากไมทราบความหมาย นอกจากนยงมเหตผลอนอกดวย เชน คณะผจดทาซงเปนเจาหนาทของกรมศกษาธการสวนมากเปนเปรยญจงไมไดใหความสนใจกบศพททวไปทใชอยใน

9ราชบณฑตยสถาน, ววฒนาการของพจนานกรมไทย (นนทบร: สหมตรพรนตงแอนดพบลสชง, 2555), 32-

33.

14

ชวตประจาวน ซงทานเหลานอาจคดวาไมมความจาเปนตองใสไวในพจนานกรม เพราะคนไทยกทราบความหมายและวธสะกดคาดอยแลว ตอมาวตถประสงคของการทาพจนานกรมไทยฉบบทางราชการไดเปลยนแปลงไป คอ นอกจากวตถประสงคเดมแลว ยงเพมวตถประสงคทจะวางมาตรฐานการใชภาษาไทยใหถกตองเหมาะสมทสดเขาไปดวย ดงนน แนวคดทางดาน “บรรยายหรอพรรณนาตามความเปนจรง” (descriptive) จงเปลยนเปน “วางมาตรฐานการใชททกคนจะตองปฏบตตาม” (prescriptive) ปจจบนพจนานกรมไทยทใชกนอยางแพรหลายคอพจนานกรมทราชบณฑตยสถานไดรบมอบหมายใหชาระและปรบปรงจากปทานกรมฉบบ พ.ศ. 2470 ไดดาเนนการมาจนแลวเสรจจดพมพครงแรกในนามพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2493 ตอมาไดปรบปรงใหทนสมยและสมบรณยงขนจดพมพเมอพ.ศ. 2525 ใชชอวาพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2525 ซงมการตพมพตอเนองมาจนถงครงท 6 พ.ศ. 2539 ตอมาไดมการชาระและปรบปรงเปนพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 ซงพมพออกเผยแพรครงแรกในปพ.ศ. 2546 เปนพจนานกรมทใชอางองและเปนหลกการกาหนดอกขรวธและการออกเสยงอานภาษาไทยฉบบปจจบน 3. ความรเกยวกบพจนานกรมคาใหม

3.1 ความเปนมาของพจนานกรมคาใหม ราชบณฑตยสถาน10 กลาวถง ความเปนมาของพจนานกรมคาใหม ดงน พจนานกรมททางราชบณฑตยสถานไดจดทาขนเพอรวบรวมคาทใชในภาษาไทย กาหนดการเขยนเพอใหเปนแบบแผน ททาใหเกดเอกภาพในการเขยนภาษาไทย บอกเสยงคาอานบางคาและระบหนาทของคา จดทาคาแปลความหมายและบอกทมาของคาเพอใหครอบคลมคาทใชในภาษาไทยมากทสด แตภาษาไทยในชวงระยะเวลา 2 - 3 ทศวรรษทผานมามการเปลยนแปลงมาก เนองจากความเจรญกาวหนาทางเทคโนโลยการสอสาร การพฒนาทางเศรษฐกจ ความเปลยนแปลงของวถชวตในยคโลกาภวตนและการแลกเปลยนทางวฒนธรรม ภาษาซงเปนสงทเกยวของกบชวตและพฤตกรรมทกรปแบบของมนษยยอมไดรบผลกระทบ ทาใหมการเปลยนแปลงไปจากเดมอยางมากและรวดเรว ภาษาไทยมคาเกดใหม สานวนใหม วลใหมขนเปนปรกตทกวน คาสานวนเกามการเปลยนแปลงวธการใช ขยายความหมาย เปลยนความหมายหรอการเปลยนบรบทการใชแตกตางไปจากเดม การตดตามบนทกภาษาทเปลยนแปลงไปหรอเกดขนใหมยงไมสามารถดาเนนไดทนการณ ราชบณฑตยสถานจงไดแตงตงคณะกรรมการจดทาพจนานกรมภาษาไทย

10ราชบณฑตยสถาน, พจนานกรมคาใหม เลม 1 ฉบบราชบณฑตยสถาน. (กรงเทพฯ: แมค, 2550), 3-15.

15

ปจจบนขน เมอวนท 22 มถนายน พ.ศ. 2548 โดยมหนาทและอานาจในการศกษาและตดตามความเปลยนแปลงทเกดขนแกภาษา เกบคาทเกดใหม และคาทเปลยนแปลงการใชหรอเปลยนแปลงความหมายแตกตางไปจากทไดเกบไวในพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 แลวรวบรวมจดพมพออกเผยแพรเพอทาประชาพจารณเปนระยะ การจดทาไดรวบรวมคาใหมๆพรอมความหมาย ตวอยางการใชคา ทมาของคา และเสนอออกมาในรปแบบของพจนานกรม โดยผลการรวบรวมคาศพททผานมาไดจดพมพพจนานกรมออกมา จานวน 3 เลม คอ พจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 1 พจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 2 และพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 3 การจดทาพจนานกรมไดรวบรวมคาจากเอกสาร สงพมพ รายการวทย และวทยโทรทศนเทาทสามารถจะรวบรวมได นามาจดทาคาอธบายความหมายพรอมตวอยางแสดงวธการใชหรอบรบทการใชคานนๆ บอกชนดของคาตามทใชในภาษาไทยปจจบน บอกทมาของคา และใหประวตการเกดของคาเทาทสามารถจะสบคนได คาศพททรวบรวมนเขยนตามพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน ยกเวนคายมภาษาตางประเทศเขยนในลกษณะทใกลเสยงซงใชในภาษาไทยมากทสด

3.2 ขอบเขตและวธใชพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน พจนานกรมคาใหมเปนพจนานกรมทเกบรวบรวมคาและสานวนทเกดขนใหมตลอดจน คาทยงไมไดเกบไวในพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 รวมทงคาทมอยในพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 ซงมการเปลยนแปลงวธใช ความหมายขยายไปหรอเปลยนความหมายไปจากเดม คาทพจนานกรมเกบไวแลวแตขาดตวอยางการใชซงทาใหเขาใจความหมายไมชดเจนพอกไดเพมตวอยางใหเหนวธการใช พจนานกรมฉบบนมขอบเขตและวธการใชดงน 1. ขอบเขตของคาและสานวนทปรากฏในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน 1.1 คาทเกดขนในสงคมไทยเนองจากสงคมมการเปลยนแปลง เกดสงใหมๆและมปรากฏการณใหมเกดขน เชน

สปา

น. สถานททคนเขาไปอาบนาแรหรอสมนไพรเพอสขภาพ มกมการนวดและการบาบดเพอความงามดวย เชน ฉนชอบไปสปาเพราะตดใจกลนหอมของสมนไพรไทยทเขาใชพอกหนาและนวดตว. (อ. spa).

16

1.2 คาและสานวนทเกบไวแลวในพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 1.2.1 คาและสานวนทเกบไวแลวในพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถานแตมความหมายขยายหรอเปลยนแปลงไป

กะรต

1 น. หนวยมาตราชงเพชรพลอย 1 กะรต เทากบ 20 เซนตกรม หรอ 3.0865 เกรน, ปรมาณของทองคาแททประสมอยกบธาตอน โดยกาหนดทองคาและโลหะทประสมกนนน รวมเปน 24 สวน เชน ทองคา 14 กะรต หมายความวา มเนอทองคา 14 สวน นอกนนอก 10 สวนเปนธาตอนประสม. (อ. carat. karat) (พจน.)

2 น. ป (มกใชกบผหญงทอายคอนขางมากแตยงดสาวและสวยอย) เชน งานวนนนมสาวสสบกะรตมากนหลายคน.

1.2.2 คาและสานวนทเกบไวแลวในพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน แตขาดตวอยางการใช

สดขด ว. เตมท, มากทสด, (พจน.) เชน ตอนรถยางระเบด ฉนกลวสดขดเลย.

1.3 คาสแลง สานวน วล ทมความหมายเฉพาะ ไดแก คาหรอสานวนทมความหมายใหม คาวยรน และคาภาษาปากบางคา ซงมทมาจากทตางๆตลอดจนคายมจากภาษาตางประเทศ เชน

ชวชว

ว. สบายๆ, งายๆ, ธรรมดา, เชน ตอนเยนวนเสารจะมลกคามานงกนอาหาร นงดมชวชวกนทราน . วนหยดนเราไปถายรป ชวชวกนดกวา. (อ. chill,chill out).

1.4 คาเกบตกจากพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 เชน

ผลไม น. ผลของตนไมทกนเปนของหวาน หรอปรงเปนของหวานได เชน ผลไมไทยมใหเลอกกนไดตลอดทงป.

17

2. การเรยงลาดบคาและการเกบคา มวธการดงน 2.1 เรยงลาดบคาตามตวอกษร ก-ฮ ตามหลกของพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 2.2 คาทพด ออกเสยง หรอสะกดไดหลายแบบ เกบไวดวยกน เชน

กาลาดนเนอร, กาลาดนเนอร

น. การรบประทานอาหารคาทมการแสดงพเศษ ผชมจายคาอาหารและคาชมแพงมากกวาปรกต เนองจากเปนงานการกศล เชน สมาคมจดกาลาดนเนอรขายบตรเพอรวมเงนมาทางานการกศล. (อ. gala dinner).

2.3 คาทมความหมายเหมอนกน เกบแยกไวตามลาดบของตวอกษรของคานน และททายบทนยามหรอหลงตวอยางจะมอกษรยอวา คมม. หมายถง “ความหมายเหมอนกน” เชน

คตเอาต

น. อปกรณไฟฟาสาหรบตดกระแสไฟฟาออกจากวงจรเมอกระแส ไฟฟาสงเกนคาทกาหนดไวตอกบระบบวงจรไฟฟาใหญของบานหรอของสถานทนนๆ เชน เวลาจะตอไฟในบาน อยาลมยกคตเอาตตดกระแสไฟกอน, คมม. สะพานไฟ. (อ. cutout).

2.4 คาประสม หรอคา 2 คาทประกอบกน คาแรกเปนคาเดยวกนกบแมคาหรอคาตง และมความหมายเกยวเนองกบคาตง จะเกบเปนลกคาของคาตงนนๆ โดยจะเรยงตามลาดบอกษร เชน

โปร1

1 น. ผมความสามารถในระดบมออาชพ เชน เขาเปน โปรดานคอมฯ คงชวยแกปญหาใหได.

2 น. ครสอนกอลฟ เชน วงสวงยงไมสวย ตองไปใหโปรแกไข. คมม. โปร กอลฟ. (ตดมาจาก อ. professional).

โปร2 ก. ชอบมาก เชน เจานายโปรลกนองคนนมาก. (อ. pro). โปรโหมต ก. สงเสรมสนบสนน เชน เขาไดรบโปรโหมตเปนผจดการ

คนใหม . เพลง น โปรโหมตด จนตดหคนฟง . (อ . promote).

โปร3 ด โปรโมชน.

18

โปรโมชน

น. การสงเสรมการขายทมการลดแลกแจกแถม เชน ตอนนมโปรโมชนใหมโทรฟร 24 ชวโมง ในวนเกดเจาของโทรศพท, คมม. โปร. (อ. promotion).

2.5 คาทมรปและเสยงเหมอนกน แตมความหมายแตกตางกน หรอเปนคาทมทมาแตกตางกน จะแยกเปนคาตงคนละคากน โดยใสหมายเลขกากบ เชน

คว 1 น. ลกบาศกเมตร เชน นา 5 คว คอ นา 5 ลกบาศกเมตร. ลกบาศกฟต เชน ไม 12 คว คอ ไม 12 ลกบาศกฟต.

(ตดมาจาก อ. cubic). คว 2 1 น. แถวตามลาดบกอนหลง เชน เขาคว ตอคว แทรกคว.

(พจน.) 2 น. ชวงเวลาตามลาดบกอนหลง เชน ชวงนยงมาก ถาจะมา

พบตองโทรมาขอควกอน, ผจดการดาราจดควการถายละครใหดาราไดลงตว.

3 น. สถานททพาหนะรบสงผโดยสารออกตามลาดบ เชน ทนเปนควรถไปตางจงหวด. (อ. queue).

คว 3

น. ไมยาวสาหรบใชเลนบลเลยดหรอสะนกเกอร เชน เขาเปนนกบลเลยดควทอง. คมม. ไมคว. (อ. cue).

3. การสะกดคา 3.1 คาทยมจากภาษาตางประเทศเขยนตามเสยงทคนไทยสวนใหญออก เชน

เหรตตง

น. อตราความนยมทบคคลหรอรายการวทยโทรทศนไดรบจากประชาชนจากการสารวจและสรปผลในรปสถต เชน ละครท โปรโหมตขาวชสาววาพระเอกเปนแฟนจรงๆกบนางเอก หรอนางเอกเปนมอทสาม มกโกยเหรตตงไดอยางไมนาเชอ. (อ. rating).

19

3.2 คาทยมจากภาษาตางประเทศซงเขยนตามหลกการทบศพทของราชบณฑตยสถานจนเปนทแพรหลายและคนรจกโดยทวไปแลว จะตงศพทคกนกบคาทเขยนตามเสยงทคนไทยสวนใหญออกเสยงคานนๆ เชน

แฟกซ, แฝกซ

น. เครองทสงหรอรบเอกสารดวยอปกรณทใชคลนแมเหลกไฟฟาโดยผสงตองระบหมายเลขปลายทาง เชน ตอนนบานเรามแฝกซแลว จะสงเอกสารอยางไรกสงมาได.

เอกสารทสงหรอรบดวยเครองตามขอ 1 เชน วนนไดรบแฝกซสญญาซอขายบานแลว.

สงเอกสารดวยเครองตามขอ 1 เชน ชวยแฝกซจดหมายฉบบนไปใหลกคาดวย. (อ. fax).

4. ความหมาย 4.1 การนยามความหมายทมความหมายหลายนย โดยปรกตจะใหนยามทเปนความหมายเดมไวกอน และถาคานนเกบไวแลวในพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 จะเกบความหมายทใหไวในพจนานกรมเปนความหมายในลาดบตน โดยวงเลบทายบทนยาม ไววา “(พจน.)” สวนความหมายทขยายออกไปจะเกบไวเปนลาดบตอๆมาโดยแยกเปนขอ เชน

คอนเสรต

1 น. การแสดงดนตรสากลแบบหนง ใชเครองดนตรวงใหญ อาจมนกรองดวย (พจน.) เชน กาชาดคอนเสรตเมอคนบตรเขาชมแพง แตขายบตรไดหมดเกลยง.

2 น. การแสดงดนตรประเภทใดๆกตามท ม ผ ชม เชน คอนเสรตเปดอลบมนกรองใหมเมอวาน คนดเยอะมากเลย. (อ. concert).

4.2 การนยามคาทมหนาททางไวยากรณหลายอยาง จะเรยงลาดบนยามทมหนาททางไวยากรณทใชมากทสดไวในลาดบแรก เชน

แจกผอต 1 น. รางวลใหญ เชน เขาไดรบรางวลแจกผอตจากการแขงขนเกมในวนน.

20

2 น. โดนพอด มกใชในทางไมด เชน วนนแจกผอตถกหวหนาดาแตเชา. (อ. jackpot).

5. ตวอยางการใชคา คาทมหลายความหมายและมบรบทการใชไดหลายอยาง จะยกตวอยางแสดงวธใชคานนใหมากทสด เชน

เอสเอมเอส

1 น. ขอความสนๆทสงทางโทรศพทมอถอ เชน เขาสงเอสเอมเอสไปหาเธอทกวน.

2 น. ระบบสงขอความสนๆทสงทางโทรศพทมอถอ เชน หากทานผชมมความคดเหนเพมเตมกเอสเอมเอสมาคยกบทางรายการได. (อ. SMS ยอมาจาก short message service).

6. ทมาของคา 6.1 ภาษาซงเปนทมาของคาไดบอกไวทายคานนๆ โดยเขยนไวในวงเลบเปนอกษรยอ เชน

กมจ น. ผกดองแบบเกาหล เชน อาหารเกาหลตองมกมจเปนเครองเคยง.

น. เกาหล เชน นกเตะแดนกมจ. (กล. วา คมช). เบ น. ผรบใช, ผยอมรบใช, เชน เขาชอบวางตวเปนนาย ใหเรา

เปนเบคอยรบใชอยเรอย. (จ. เบ วา มา). ตด, ตสต

น. ผมอารมณและจนตนาการทางศลปะ มกมความคด บคลก การแตงกาย เปนตน แปลกจากคนทวไป เชน ฟงเขาพดและดจากชดทเขาใสแลว คงจะเปนพวกตด. (ตดมาจาก อ. artist).

21

6.2 คาทมหลายความหมาย ถาทกความหมายมทมาจากคาเดยวกน จะใหทมาของคาไวตอจากนยามสดทาย

บอทา 1 ก. ไมมความสามารถ, ไมไดเรอง, เชน งานสาคญอยางนเอาคนบอทามาทา งานเสยหมดส.

2 ก. หมดรป, หมดทา, เชน ไมนาเชอวาแชมปจะถกฝายทาชงถลงจนบอทา.

(บอ มาจาก จ. บอ, บอ วา ไมม)

6.3 คาทยมจากภาษาตางประเทศ และภาษาตางประเทศนนยมมาจากภาษาอนอกทอดหนง จะบอกทมาเฉพาะภาษาทภาษาไทยยมมาโดยตรง เชน

กร น. ผเชยวชาญ, ผร, เชน เขาเปนกรดานเสรมสวย. (อ. guru).

จอ น. วธทาอาหารทใชฟองเตาหหอแลวมดเปนขอๆ นงใหสกแลวทอด รบประทานกบนาจม เรยกชอตามเนอสตวทใส เชน ไกจอ. จอหม. จอป. (จ. จอ วา พทรา).

บอนไซ น. ตนไมทถกบงคบไมใหเจรญเตบโตตามปรกต เชน งานนจะมบอนไซทชนะประกวดมาโชวดวย. (ญ. บอนไซ วา ตนไมทปลกในอางหรอชาม)

7. เครองหมายตางๆ 7.1 เครองหมายจลภาค (,) 7.1.1 ใชคนแมคาทตงไวดวยกน เชน

ชป1, ชปแลกเงน

น. สงทใชแทนเงน เปนแผนพลาสตกกลมหรอหรอการด มตวเลขบอกราคา ทาเปนสตางกนตามราคา ใชในการเลนพนนเปนตน เชน จบนกพนนพรอมชป 56 ลาน. นกเรยนใชชปซออาหาร กลางวนทโรงเรยน. (อ. chip).

22

7.1.2 ใชคนบทนยามของคาทมหลายความหมายซงคลายๆกน หรอทานองเดยวกน เชน

ไกด

น. มคคเทศก, ผนาเทยว, เชน ไปเทยวตางประเทศไมมไกดดๆ กหมดสนก. (อ. guide).

7.1.3 ใชคนหลงนยามสดทายกอนหนาตวอยางทยกมาประกอบเพอแสดงวาตวอยางทยกมาประกอบนนเปนตวอยางของบทนยามทกบททอยขางหนา เชน

ทรป

น. การเดนทางแตละครง, การเดนทางทองเทยวแตละครง, เชน รางวลนจะใหกบคนพเศษทรวมเดนทางไปในทรปนเทานน. (อ. trip).

7.1.4 ใชคนบทนยามสดทายกอนขอความทเปนรายละเอยดเพมเตมของ คาตง เชน

เดต

ก. ไปเทยวกนโดยลาพง (ใชเฉพาะครกหรอคนทเรมคบหากนในเชงชสาว) เชน วนเสารนไมวางหรอก จะเดตกบแฟน, คมม. ไปเดต, มเดต, ออกเดต. (อ. date).

7.2 เครองหมายมหพภาค (.) 7.2.1 ใชเมอจบคานยาม จบตวอยาง หลงอกษรยอ หรอจบคา เชน

เทรนโปร

ก. เปลยนจากมอสมครเลนเปนมออาชพ (ใชเฉพาะนกกฬา) เชน นกบอลไทยทเกงๆมกเทรนโปรไปคาแขงตางประเทศ. (อ. turn pro).

8. อกษรยอทใชในพจนานกรมเลมน 8.1 อกษรยอในวงเลบทายบทนยาม

กล. = เกาหล ส. = สนสกฤต จ. = จน อ. = องกฤษ คมม. = ความหมายเหมอนกน พจน. = พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542

23

8.2 อกษรยอหนาบทนยาม บอกชนดของคาตามหลกไวยากรณ ก. = กรยา ว. = วเศษณ น. = นาม ส. = สรรพนาม

4. ความสาคญของพจนานกรม ราชบณฑตยสถาน11 ไดกลาวถง พจนานกรม วาพจนานกรมเปนหนงสอรวบรวมคาทมใชอยในภาษาและกาหนดอกขรวธการอานความหมายตลอดจนประวตทมาของคาจดเปนหนงสอประเภทอางองทมความสาคญและจาเปนอยางยง สาหรบหนงสอพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถานนนยงมความสาคญเปนทวคณทงนเพราะมการประกาศของทางราชการใหใชเปนแบบฉบบของการเขยนหนงสอไทยในราชการและโรงเรยนดวย พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถานจงเปนหนงสออนเปนหลกสาคญในการใชภาษาไทยทถกตองและใหลงรปเดยวกน เปลอง ณ นคร12 ไดใหความหมายของพจนานกรมวา พจนานกรม คอ คลงภาษาเปนคลงทรพยสนประเภทหนงซงมคายงของชาต ชาตยงเจรญรงเรองถอยคาภาษาทใชกยงมมากขนและในทางกลบกนชาตทมถอยคาภาษามากกแสดงวาเปนชาตทเจรญรงเรองมาก บญยงค เกศเทศ13 กลาววา พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถานเปนฉบบทใชอางองมากทสดเมอมปญหาในการใชคาภาษาไทยเพราะเปนศพททจดทาโดยทางราชการไดมการชาระตรวจทานกนหลายครงใหถกตองยงขน ผใชจะไดรบความรจากหนงสออางองดงน ความหมายของคาภาษาไทย การอานออกเสยงตวสะกด ชนดของคาและทมาของคา และความรหลกภาษาบางประการ และเปนเสมอนบรรณานกรมไทย 5. การสรางคา วนย ภระหงษ14 กลาววา การสรางคา คอ คาทใชอยในภาษาไทยปจจบนทงภาษาพดและภาษาเขยน มทงทคาเปนหนวยคาเดยว และคาทมมากกวา 1 หนวยคา เฉพาะคาทมมากกวา 1

11ราชบณฑตยสถาน, พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542, ก. 12เปลอง ณ นคร, ภาษาวรรณา: ววฒนและวบตของภาษาไทย (กรงเทพฯ: สานกพมพขาวฟาง, 2540),

90. 13บญยงค เกศเทศ, วเคราะหหลกภาษาและหนงสอแบบเรยนภาษาไทย ตอนท 6 และการบญญตศพท

(มหาสารคาม: ศนยเอกสารและตารามหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ มหาสารคาม, 2521), 100. 14วนย ภระหงษ . “วธการประกอบคา .” ใน เอกสารประกอบชดวชาภาษาไทย 3 หนวยท 7 -8 ภาษาศาสตรสาหรบคร, 72-88. นนทบร: สานกพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 2544.

24

หนวยคานน มลกษณะแตกตางกนไป เชน ฝนตกหยมๆ, นกเรยนแสดงกายบรหาร, รถไฟเขาเทยบชานชาลา, ใจคอไมอยกบเนอกบตว จะเหนไดวา หนวยคาทนามาประกอบกน มลกษณะแตกตางกน คอ มทงหนวยคาอสระและหนวยคาไมอสระ ทาใหคาทประกอบขนแลว มลกษณะและความหมายแตกตางกนไป การประกอบคาทใชในภาษาไทยมอย 2 วธ คอ การรวมหนวยคา และการซาหนวยคา แตละวธมลกษณะและรายละเอยดของการนาหนวยคามาประกอบเขาดวยกน ดงน ก. การรวมหนวยคา การรวมหนวยคา ไดแก การนาหนวยคาตงแต 2 หนวยคาขนไปมาประกอบเขาดวยกน ปรากฏเปนคาใหม และมลกษณะตามชนดของหนวยคาทนามาประกอบเขาดวยกน ดงตอไปน 1 ถานาหนวยคาไมอสระ รวมกบหนวยคาไมอสระ คาทเกดใหม เรยกวา คาผสาน เชน หนวยคาไมอสระ /ชด/ รวมกบหนวยคาไมอสระ /ชอย/ เปน ชดชอย หนวยคาไมอสระ /นก/ รวมกบหนวยคาไมอสระ /เรยน/ เปน นกเรยน 2 ถานาหนวยคาอสระ รวมกบหนวยคาอสระ ลกษณะนจาแนกคาเกดใหม ตามความหมายของหนวยคาทนามารวมกน คาทเกดใหมเรยกวา คาผสม คาผสมแบงออกเปน 2 ชนด ตามความหมายของหนวยคาทนามาประกอบกน ดงน 2.1 ถาหนวยคาอสระทนามารวมกนมความหมายตางกน ไมเกยวของกน หรอไมเปนในทานองเดยวกน คาทเกดใหมเรยกวา คาประสม เชน รถไฟ โรงเรยน แมทพ 2.2 ถาหนวยคาอสระทนามารวมกนมความหมายเหมอนกน หรอเปนไปในทานองเดยวกน คาทเกดใหมเรยกวา คาซอน เชน บานเรอน ใจคอ ทบต ข. การซาหนวยคา วธการประกอบคาอกลกษณะหนง ไดแก การกลาวซาหนวยคานนๆ 2 ครง คาเกดใหมนนเรยกวา คาซา เชน บอยๆ วนหนงๆ ทวๆไป ดๆชวๆ คาผสาน (Complex Words) คาผสาน ไดแก คาทประกอบดวยหนวยคา 2 หนวยคา หรอมากกวา 2 หนวยคา และหนวยคาทนามาประกอบกนดงกลาวจะตองมหนวยใดหนวยหนงหรอทกหนวยเปนหนวยคาไมอสระ กลาวคอ อาจเปนคาผสานทเกดจากการนาหนวยคาไมอสระทกหนวยประกอบเขาดวยกน เชน คาวา ชดชอย เกดจากหนวยคา /ชด/ ซ งเปนหนวยคาไมอสระ ประกอบเขากบหนวยคา /ชอย/ ซงเปนหนวยคาไมอสระเชนเดยวกน หรออาจเปนคาผสานทเกดจากการนาหนวยคาไมอสระ ประกอบกบหนวยคาอสระ เชน คาวา นกเรยน เกดจากการนาหนวยคา /นก/ ซงเปนหนวยคาไมอสระ ประกอบเขากบหนวยคา /เรยน/ ซงเปนหนวยคาอสระ

25

จะเหนไดวาคาผสานทกคาจะตองมหนวยคาไมอสระประกอบอยอยางนอยหนงสวนเสมอ ก. ประเภทและลกษณะของคาผสาน คาผสานจาแนกตามวธการนาชนดของหนวยคาทนามาประกอบเขาดวยกนเปน 2 ประเภท คอ คาผสานแทและคาผสานเทยม แตละประเภทมลกษณะดงตอไปน 1 คาผสานแท (Complex words with a bound form) คาผสานแท ไดแก คาผสานชนดทสวนประกอบของคาเปนหนวยคาไมอสระทงหมด ตวอยาง เชน ครนเครง “เสยงดงครกครน” เกดจากหนวยคาไมอสระ /ครน/ “เอกเกรก,กกกอง” ประกอบกบหนวยคาไมอสระ /เครง/ “อกทก,กกกอง” ชดเชย “ใชแทนท เสยไป,เพมเตม” เกดจากหนวยคาไมอสระ /ชด/ “ใชแทนทเสยไป” ประกอบคาหนวยคาไมอสระ /เชย/ “เพมให” 2 คาผสานเทยม (Complex words with a free form) คาผสานเทยม ไดแก คาผสานชนดทเกดจากการนาหนวยคาไมอสระประกอบเขากบหนวยคาอสระเฉพาะหนวยคาไมอสระทนามาประกอบเปนคาผสานนน มทงทเปนหนวยหนาศพท และหนวยทายศพท โดยเหตนจงอาจจาแนกคาผสานเทยมเปนชนดยอยได ดงน 2.1 คาผสานเทยมหนวยหนาศพท ไดแก คาผสานเทยมชนดทหนวยคา ไมอสระประกอบอยหนาหนวยศพท ตวอยางเชน

หนวยหนาศพท หนวยคาอสระ คาผสานเทยม /ชาว -/ “หม ,พวก ,คนท อ ยประจาถนใดถนหนง”

/เมอง/ “จงหวด,เขตภายใน” ชาวเมอง “คนทอยในเมอง”

/นก-/ “ผ,ผชานาญ” /กฬา/ “การเลนแขงขน” นกกฬา “ผชานาญการเลนกฬา” 2.2 คาผสานเทยมหนวยกลางศพท ไดแก คาผสานเทยมชนดทหนวยคา ไมอสระประกอบอยเปนหนวยกลางศพท ตวอยางเชน

หนวยกลางศพท หนวยคาอสระ คาผสาน /-ม-/ “ทาให” /ทลาย/ “พง” ทาลาย “ทาใหพง” /-ะง-/ “ทาให” /ชก/ “ฉด,ลาก,เหนยว,รง” ชงก “ทาใหหยดทนท”

26

2.3 คาผสานเทยมหนวยทายศพท ไดแก คาผสานเทยมชนดทหนวยคา ไมอสระ ประกอบอยเปนหนวยทายศพท ตวอยางเชน

หนวยทายศพท หนวยคาอสระ คาผสาน /-กร/ “ผทา” /กรรม/ “การงาน” กรรมกร “คนงาน” /-มย/ “ประกอบดวย,แลวดวย” /ตฤณ/ “หญา” ตฤณมย “ลวนแลวดวยหญา ,

สนามหญา” คาผสม (Compound Words) คาผสม คอ คาทเกดขนจากการนาหนวยคาอสระตงแต 2 หนวยขนไปมาประกอบเขาดวยกน คาผสมจาแนกตามความหมายของหนวยคาทนามาประกอบเขาดวยกน ออกเปน 2 ชนด คอ คาประสม และคาซอน ก. คาประสม เปนคาทเกดขนจากการนาหนวยคาอสระตงแต 2 หนวยขนไปมาประกอบเขาดวยกน ทงน หนวยคาทนามาประกอบเขาดวยกนนนมความหมายตางกนหรอไมสมพนธกนในลกษณะหนงลกษณะใด และเมอนามาประกอบกนเปนคาใหมแลวจะมความหมายใหมท เหมอนหรอมเคา หรอนยของความหมายของหนวยคาทนามาประกอบเขาดวยกนอย เชน /โรง/ มความหมายวา “ททกอสรางสาหรบอยหรอเพอการอยางใดอยางหนง” ประกอบเขากบหนวยคา /เรยน/ ซงมความหมายวา “รบความร” เปน โรงเรยน มความหมายวา สถานททกอสรางสาหรบศกษา 1. ลกษณะคาประสม การนาหนวยคาอสระ หรอคาทมความหมายสมบรณในตวเอง มาประกอบเขาดวยกนและเกดเปนคาหรอกลมคาใหมนน มใชมคาผสมเทานน อาจเปน วลหรอกลมคากได ตวอยาง

กระดานดา คอ แผนปายใชเปนอปกรณการเขยน เปนคาผสม กระเปาดา คอ กระเปาทมสดา เปน วล กนใจ คอ เคลอบแคลง สงสย ไมวางใจสนท เปนคาผสม กนขาว เปนประโยค

ดงนนเพอใหเขาใจวาคาใดเปนคาประสมคาใดไมใชคาประสมใหพจารณาจากลกษณะของ คาผสม ดงตอไปน 1.1 คาประสมประกอบดวย 2 สวน สวนหนงจะเปนสวนประกอบหลก อกสวนหนงจะเปนสวนประกอบขยาย และแตละสวนอาจเปน

27

ก หนวยคา 1 หนวยคา เชน /โรง/ กบ /เรยน/ เปน โรงเรยน ข หนวยคามากกวา 1 หนวยคา เชน /หวลาน/ กบ /นอกคร/ เปน หวลานนอกคร /สม/ กบ /เขยวหวาน/ เปน สมเขยวหวาน 1.2 คาประสมเมอประกอบกนขนแลว ไมอาจแยกสวนทประกอบ หรอสบเปลยนตาแหนงของสวนประกอบของคาประสม โดยใหมความหมายเหมอนเดมได กลาวคอ เมอแยกสวนประกอบหรอสบเปลยนตาแหนงของสวนประกอบนน ความหมายจะเปลยนไป แตถาแยกสวนประกอบหรอสบเปลยนตาแหนงแลวความหมายยงเหมอนเดมในขณะทประกอบเขาดวยกนอย กไมใชคาประสม ตวอยาง ก. เขารบปากแลว ข. ปากเขารบแลว คาวา รบปาก มความหมายวา “สญญาจะทาตามทพดกน” ดงจะเหนในประโยค ก. เมอแยกสวนประกอบทงสองแลวสบเปลยนตาแหนงดงปรากฏในประโยค ข. จะเหนวาความหมายเปนอยางอน ไมเหมอนเดม ฉะนนคาวา รบปาก จงเปนคาประสม 1.3 คาประสมเมอประกอบขนแลว ไมอาจแทรกคาหนงคาใดเขาในระหวางสวนประกอบของคาประสมได ทงนเมอแทรกคาหนงคาใดเขาไปแลวความหมายจะเปลยนไป ไมใชความหมายของคาประสมนน เชน ก. เขาอยตก คาวา อยตก เปนคาประสมมความหมายแสดงวามฐานะมงคงรารวย ถาแทรกคาหนงคาใดลงไปในระหวางสวนประกอบทงสอง เชน ข. เขาอยบนตก ความหมายจะเปลยนไปทนท กลาวคอจะบอกสถานททเขาอย แทนทจะแสดงฐานะอยางประโยค ก. ข. คาซอน (Synonymous Compound) คาซอน หรอคาไวพจนผสม (Synonymous Compound) หรอคาค (Complete Word) เปนคาทเกดจากการนาหนวยคาอสระตงแต 2 หนวยขนไปมาประกอบเขาดวยกน ทงนหนวยคาทนามาประกอบเขาดวยกนนน จะมความหมายเหมอนกน หรอเปนไปในทานองเดยวกน หรออาจเปนหนวยคาทมความหมายตางกนในลกษณะตรงกนขาม

28

ตวอยาง 1 คาซอนทเกดจากหนวยคาทมความหมายเหมอนกน

บาน + เรอน บานเรอน ทบ + ต ทบต

2 คาซอนทเกดจากหนวยคาทมความหมายเปนไปในทานองเดยวกน ใจ + คอ ใจคอ ห + ตา หตา

3 คาซอนทเกดจากหนวยคาทมความหมายตางกนในลกษณะตรงกนขาม ผด + ชอบ ผดชอบ ชว + ด ชวด

1 ประเภทและลกษณะของคาซอน คาซอนอาจแบงตามลกษณะการประกอบคาได 3 ลกษณะ คอ คาซอน 2 คา คาซอน 4 คา และคาซอน 6 คา แตละชนดมลกษณะดงตอไปน 1.1 คาซอน 2 คา คาซอนประเภทนจะประกอบดวยหนวยคา 2 หนวย คอ สวนประกอบของคาซอนแตละสวนจะม 1 หนวยคา ตวอยางเชน บาน เรอน, ไร นา เปนตน 1.2 คาซอน 4 คา คาซอนประเภทนสวนประกอบของคาแตละสวนจะม 2 คา แบงออกไดเปน 4 ลกษณะ คอ 1.2.1 คาซอน 4 คา ประเภทมสมผสตรงกลางระหวางสวนประกอบ ตวอยาง เชน ยากด มจน, ผลหมาก รากไม 1.2.2 คาซอน 4 คา ประเภทซอนสลบ คาซอนประเภทนสวนประกอบแตละสวนอาจเปนคาซอนประเภท 2 คาหรอไมกไดซอนกนอย 2 ค โดยคาแรกและคาหลงของแตละคจะมความหมายเหมอนกนหรอเปนไปในทานองเดยวกนหรอมความหมายตรงขามกนเปนคๆ สลบกน ตวอยาง เชน หนาชน อกตรม , ปากหวาน กนเปรยว 1.2.3 คาซอน 4 คา ประเภทคซอนซา คาซอนประเภทน คาแรกของแตละคจะเปนคาเดยวกน สวนคาหลงจะมความหมายเหมอนหรอเปนไปในทานองเดยวกน ตวอยางเชน อดหลบ อดนอน, ผดห ผดตา

29

1.2.4 คาซอน 4 คา ประเภทซอนตาง คาซอนประเภทน คาแรกของแตละคาจะเปนคาเดยวกน อยางประเภทในขอ 1.2.3 แตคาหลงจะมความหมายตรงขาม ตวอยาง เชน มด มราย, ไมมาก ไมนอย 1.3 คาซอน 6 คา คาซอนประเภทน สวนประกอบของคาแตละสวนจะม 3 คา และมสมผสตรงกลางระหวางสวนประกอบ ตวอยาง เชน อดตาหลบ ขบตานอน, ขงกรา ขากแรง คาซา (Reduplication) คาซา ไดแก คาทเกดจากการออกเสยงหนวยคาเดยวกน 2 ครง เมอกลาวซาแลวความหมายของคาอาจเนนหนกหรอเบาลง ตางไปจากความหมายของคาเดมคาเดยว ในการเขยนคาซาในภาษาไทยตดเครองหมายทเรยกวาไม “ยมก” ใชเขยนแทนคาซาคาหลง เชน เดกเดก เขยนเปน เดกๆ, ทวทวไป เขยนเปน ทวๆ ไป สวนคาทมเสยงเดยวกนและมรปเขยนเหมอนกนแมจะอยตดกน ไมใชคาซา ไมใชไมยมก เขยนแทนคาหนง เชน เขามหนาททจะตองทาใหเสรจ, ชาวนาใสเสอดาดานา เปนทสงเกตวาหนวยคาในภาษาไทยบางหนวยปรากฏในประโยคไดทงรปคาโดดและคาซา บางหนวยปรากฏเฉพาะรปคาโดดไมสามารถซาได และบางหนวยปรากฏเฉพาะในรปแบบคาซาไมปรากฏเปนรปของคาโดด ตวอยางเชน 1. หนวยคาทปรากฏในประโยคทงในรปของคาเดมและคาซา ตวอยางเชน เขาเกอบจะมาแลว เขาเกอบๆจะมาแลว เขามาทางานสายเสมอ เขามาทางานสายเสมอๆ 2. หนวยคาทปรากฏในประโยคไดเฉพาะรปคาเดมเทานน ไมปรากฏในรปคาซาเลย ตวอยาง เชน นกบนอยในอากาศ ได นกๆ บนอยในอากาศ ไมได นองเรยนอยทกรงเทพ ได นองเรยนอยทกรงเทพๆ ไมได 3. หนวยคาทปรากฏในประโยคไดเฉพาะรปคาซา จะไมปรากฏโดดๆ ในประโยค ตวอยาง เชน เขานงยองๆ นองเคยวขนมหยบๆ มขอสงเกตวา หนวยคาทปรากฏในประโยคเดยวๆ ไมตองซานน มกมความหมายหรอแสดงการกระทาหรอแสดงเหตการณทเกดขนตดตอกน

30

ก. ประเภทของคาซา คาซาม 2 ประเภท คอ คาซาประเภทคงรปทซาและคาซาประเภทเปลยนเสยงของสวนทซา 1. คาซาประเภทคงรป คาซาประเภทนจะไมเปลยนแปลงรปหรอเสยงของสวนทซา และเมอพจารณาการปรากฏในประโยค คาซาประเภทนแบงยอยออกได 3 ชนด คอ 1.1 คาซาทอยในประโยคตาแหนงเดยวกบคาเดมได ตวอยาง เชน เขาเกอบจะมาแลว เขาเกอบๆจะมาแลว 1.2 คาซาทอาจปรากฏอยในประโยคตาแหนงเดยวกนไดในบางประโยค และในบางประโยคไมอาจปรากฏในตาแหนงของคาเดมได ตวอยาง เชน เสอตวไหนกไมถกใจ เสอตวไหนๆ กไมถกใจ คณจะซอเสอตวไหน คณจะซอเสอตวไหนๆ ไมได 1.3 คาซาประเภททเมอปรากฏในประโยคแลวไมอาจใหคาเดมอยในตาแหนงเดยวกนในประโยคเดมได ตวอยาง เชน เขานงทางานอยเงยบๆ เขานงทางานอยเงยบ ไมได 2. คาซาประเภทเปลยนเสยง คาซาประเภทนจะเปลยนเสยงสวนใดสวนหนงของคา การเปลยนมลกษณะดงน 2.1 ถาคาเดมมพยางคเดยวสวนทเปลยนแปลงจะเปลยนทงหมดเทาทปรากฏในภาษาไทยเสยงทเปลยน ไดแก เสยงสระ และเสยงวรรณยกต ดงน ก เปลยนเสยงสระ คาซาทเปลยนเสยงสระสวนทเปลยนมกจะเปนสวนหลงของคา เชน กนแกน, กวาดแกวด ข เปลยนเสยงวรรณยกต คาซาทเปลยนเสยงวรรณยกตนนมกจะเปลยนระดบเสยงของสวนหนาของคาเปนเสยงตร เชน ดาดา, ยาวยาว 2.2 ถาคาเดมม 2 พยางคขนไป เสยงทเปลยนมกเปนพยางคหลงของสวนทเปลยน ซงอาจจะเปนสวนหนา หรอสวนหลงของคาซาและเทาทปรากฏในภาษาไทยมกจะเปลยนเสยงสระ เชน อาหงอาหาร, อาหารอาแหน

31

6. การแบงหมวดหมทางความหมาย การแบงหมวดหมทางความหมาย การศกษาเรองการแบงหมวดหมทางความหมายศกษาจากเกณฑตามแนวคดของ ไทรงาม ประมวลศลปชย15 โดยอางองจากโวจลนส(1957) เปนพนฐานซงจาแนกหมวดหมทางความหมายออกไดเปน 4 หมวดใหญ คอ 1. หมวดคาเกยวกบธรรมชาต 1.1 คาเกยวกบภมประเทศ ทรพยากรธรรมชาตทไมมชวต คณสมบต อปกรณและวธการนาทรพยากรมาใช เชน แกรไฟต ชอลก เฟลดสปาร คารบอน ปโตรเลยม โอเอซส 1.2 คาเกยวกบทองฟา ดวงดาว อากาศ อณหภม ฤดกาล ปรากฏการณธรรมชาต เชน เซลเซยส บลลน ยเรนส ดเปรสชน บาร โอโซน โรเมอร 1.3 คาทเกยวกบพลงงาน ความรอน แสงสวาง ไฟ วสดอปกรณททาใหเกดพลงงาน เชน คอนเดนเซอร นวเคลยร เอกซเรย แคลอร มอเตอร แอมแปร 1.4 คาทเกยวกบสตว ชนด ประเภท อวยวะตางๆของสตว การเลยงด การลา อปกรณในการเลยงสตวและการลา เชน ชมแปนซ อะมบา ไดโนเสาร สตฟฟ ฮปโปโปเตมส 1.5 คาทเกยวกบพช เชน คลอโรฟลล เฟน เซลลโลส บารเลย โอค กาเฟอน 1.6 คาทเกยวกบวน เวลา เชน เทอม 1.7 คาทเกยวกบทศทาง จานวน ขนาด ปรมาณ มาตราชง ตวง วด ระยะทาง ลาดบท อปกรณและวธการในการชง ตวง วด และการคานวณ เชน กะรต เซนตกรม เมตร คว นอต เอเคอร กรม มลลกรม 2. หมวดคาเกยวกบมนษยและพฤตกรรมของมนษย 2.1 คาทเกยวกบอวยวะ ภาวการณเปลยนแปลงภายในรางกาย เชน ทอนซล เลนส แอนตบอด พลาสมา อะดนาลน เฮโมโกบน 2.2 คาทเกยวกบพฒนาการของรางกาย สขภาพ การรกษาพยาบาล อปกรณและวธการรกษาพยาบาล เชน กอซ ปลาสเตอร คลนก ซฟลส แอสไพรน 2.3 คาทเกยวกบการแตงกาย เครองประดบ หมวก ทรงผม รองเทา อปกรณวธการแตงกาย เชน แกป มสลน เชต ลปสตก ชฟอง 2.4 คาทเกยวกบการรบความรสกทางประสาทสมผส เชน การเหน รรส ไดกลน ไดยน

15 ไทรงาม ประมวลศลปชย, วฒนธรรมภาษาของคายมทปรากฏในพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2525, 7-8.

32

2.5 คาทเกยวกบกจกรรมการเคลอนไหว การเคลอนยาย เชน ชกแซก แยบ สลต โมเมนต 3. หมวดคาเกยวกบจตใจ อารมณ ความรสกนกคดของมนษย 3.1 คาทเกยวกบจตใจ อารมณ ความรสกนกคดของมนษย เชน แปลน 3.2 คาทเกยวกบคณคา คานยมและการเรยนร เชน ตงฉน ลออ 3.3 คาทเกยวกบลทธศาสนา ความเชอ พธกรรม อปกรณและสถานทในการประกอบกจการนนๆ เชน คอนแวนต เยซ คาทอลก หรอ โปรเตสแตนต 4. หมวดคาเกยวกบความสมพนธกบบคคล 4.1 คาทเกยวกบการจาแนกมนษยออกเปนกลมตามเชอชาต เพศ อาย ความสมพนธภายในครอบครว เครอญาต เชน ดตช ยปซ โรมน 4.2 คาทเกยวกบคมนาคม การตดตอสอสาร วธการ อปกรณในการสอสาร เชน กอปป ไซเรน แทกซ โบต เฮลคอปเตอร 4.3 คาทเกยวกบเศรษฐกจ การคา เชน เชค ดอลลาร แบงก แชร คปอง 4.4 คาทเกยวกบสงคราม การเมอง การปกครอง วธการ อปกรณ ตาแหนงหนาท เชน แกง ตอรปโด สลตาน โหวต ฟาสซส กงสล 4.5 คาทเกยวกบศลปะ ดนตร การละเลน กฬา การพนน การพกผอนหยอนใจ กลวธ เชน กอลฟ คอนเสรต แบนโจ โอลมปก กาสโน 4.6 คาทเกยวกบทอยอาศย เครองมอเครองใช เชน กอก เตนท แฟลต โฮเตล 4.7 คาทเกยวกบอาหาร เครองดม อปกรณ และวธการประกอบอาหาร เชน กลโคส ซอส วสก คอกเทล เบยร เสรฟ 7. เอกสารและงานวจยทเกยวของ ไทรงาม ประมวลศลปชย 16 ศกษาวฒนธรรมของคายมทปรากฏในพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถานพ.ศ. 2525 โดยมจดมงหมายเพอสารวจคายมจากภาษาตางประเทศจดหมวดหมและวเคราะหคายมภาษาตางประเทศทปรากฏในพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถานพ.ศ. 2525 ตามแนวการแบงวฒนธรรมภาษาของโวจลนส (Voegelins) ผลการศกษาพบวามคายมจากภาษาตางประเทศ 6,201 คา จาแนกออกเปน 15 หมวด ไดแก ภาษาจน ภาษาญปน ภาษาเขมร ภาษาตะเลง ภาษาชวา

16ไทรงาม ประมวลศลปชย, วฒนธรรมภาษาของคายมทปรากฏในพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2525.

33

ภาษามลาย ภาษาญวน ภาษาบาล ภาษาบาล-สนสกฤต ภาษาเบงคอล ภาษาฝรงเศส ภาษาละตน ภาษาสนสกฤต ภาษาองกฤษ และภาษาฮนด ผลการศกษาพบวา คายมในหมวดคาเกยวกบธรรมชาตมจานวนมากทสด คอ 1,772 คา คายมในหมวดคาเกยวกบมนษยและพฤตกรรมของมนษยมจานวนนอยทสดคอ 1,370 คา ลกษณะทางวฒนธรรมภาษาทปรากฏในคายมแตละภาษา พบวา ภาษาจนมคาในหมวดคาเกยวกบความสมพนธของบคคลมากทสด ภาษาญปนมคาในหมวดคาเกยวกบความสมพนธของบคคลมากทสด ภาษาเขมรมคาในหมวดคาเกยวกบธรรมชาตมากทสด ภาษาตะเลงมคาในหมวดคาเกยวกบความสมพนธของบคคลมากทสด ภาษาชวามคาในหมวดคาเกยวกบธรรมชาตมากทสด ภาษาญวนมคาในหมวดคาเกยวกบความสมพนธของบคคลมากทสด ภาษาบาลมคาในหมวดคาเกยวกบสตปญญา อารมณ ความรสกและคณคามากทสด ภาษาบาล-สนสกฤตมคาในหมวดคาเกยวกบมนษยและพฤตกรรมของมนษยมากทสด ภาษาเบงคอลมคาในหมวดคาเกยวกบธรรมชาตมากทสด ภาษาฝรงเศสมคาในหมวดคาเกยวกบความสมพนธของบคคลมากทสด ภาษาละตนมคาในหมวดคาเกยวกบสตปญญา อารมณ ความรสกและคณคามากทสด ภาษาสนสกฤตมคาในหมวดคาเกยวกบสตปญญา อารมณ ความรสกและคณคามากทสด ภาษาองกฤษมคาในหมวดคาเกยวกบธรรมชาตมากทสด และภาษาฮนดมคาในหมวดคาเกยวกบความสมพนธของบคคลมากทสด อรพนท โลกตถจรยา 17ศกษาวเคราะหการเปลยนแปลงคาศพทในพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2493 และพ.ศ. 2525 เพอวเคราะหหาขอสรปของสาเหตททาใหเกดการเปลยนแปลงและผลกระทบทเกดจากการเปลยนแปลงในลกษณะตางๆ ผลการศกษาพบการเปลยนแปลง ของคาศพท ดงน 1. การเปลยนแปลงจานวนคาพบวา คาตงในพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถานพ.ศ.2525 เพมขนจากพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2493 จานวน 1,367 คา และสญหายไป 2 คา ซงคาทเพมขนมสาเหตมาจากการเกบรวมรวบคาศพททมอยแลวในภาษาทควรรวบรวมไว ในพจนานกรมซงพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2493 ยงไมไดรวบรวมไวและการยมคาซงเปนคาศพททเกดใหมในภาษาและใชกนอยางแพรหลาย 2.การเปลยนแปลงบทนยามคาศพทปรากฏการเปลยนแปลงใน 2 ลกษณะคอบทนยามคาศพททแตกตางกนแตความหมายคาศพทคงเดมและบทนยามคาศพททแตกตางกนทาใหความหมายคาศพทตางกน

17อรพนท โลกตถจรยา. “การวเคราะหการเปลยนแปลงคาศพทในพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถานพ.ศ. 2493 พมพครงท 5 และ พ.ศ. 2525 พมพครงท 2” (วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาภาษาศาสตร, มหาวทยาลยมหดล, 2538).

34

3. การเปลยนแปลงลกษณะอนๆทเกยวของ ไดแก การเปลยนแปลงดานเสยงเชนการสญเสยง “ร” การซาคา การละเสยง “กระ” และการเปลยนแปลงดานรปเขยนคาศพท เชน เพมรปเขยนทใชสาหรบการเขาสมาสของคาบาลและสนสกฤตและการเขาสมาสกบคาอนได 4.ผลกระทบทเกดจากการเปลยนแปลงของคาศพท การเปลยนแปลงของคาศพทสงผลกระทบในดานอนๆทเกยวของ คอ 4.1 ผลกระทบทางดานไวยากรณเปนการเปลยนแปลงทางดานไวยากรณของคาบางคาเทานน ไมใชไวยากรณทงระบบ ไดแก 1.ประเภทของคาเปลยนไป คอ เปลยนจากความหมายเดยวเปนคาหลายความหมาย 2.ลกษณะของคาทใชเฉพาะแหงเปลยนไป คอ คาทเดมไมกาหนดลกษณะทใชเฉพาะแหงไวเปนคาทใชโดยทวไปหรอคาทกาหนดลกษณะทใชเฉพาะแหงไวอยางหนงแลว เมอเกดการเปลยนแปลงการใชคานนในลกษณะเฉพาะแหงขน หรอเปลยนลกษณะแหงการใชไปจงทาใหลกษณะของคาทใชเฉพาะแหงเปลยนไป 3.ชนดของคาเปลยนไปการเปลยนแปลงบทนยามคาศพทบางคามผลทาใหหนาทหรอชนดของคาตามหลกไวยากรณเปลยนไปดวย 4.2 ผลกระทบทางความหมายทาใหเกดการเปลยนแปลงใน 3 ลกษณะ 1.การเปลยนแปลงบทนยามใหเปนตามหลกตรรกวทยามผลทาใหความหมายของคาศพทอนทเกยวของเปลยนไปดวย 2.การเปลยนแปลงความหมายของคาศพททาใหความหมายหลกของคาเปลยนไป 3.การเปลยนแปลงเสยงหรอรปเขยนของคาศพททาใหความหมายของคาศพทเปลยนไป 4.3 ผลกระทบตอการใชภาษาในการเขยนบทนยามเกดการเปลยนแปลงในลกษณะตางๆคอ 1.การใชคาบางคาตางไปจากเดม 2.การใชคาทเปนปจจบนแทนคาเดมทเปนคาเกา 3.การใชคาทเปนศพททางวทยาศาสตร พฤกษศาสตรและสตววทยาแทนคาอธบายลกษณะของพช สตวและสงตางๆแบบเดม 4.การใชหนวยวดหรอคาบอกขนาดตางไปจากเดม 4.4 ผลกระทบตอจานวนคาการเปลยนแปลงของคาศพททมผลใหจานวนคาในพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2525 เพมขนคอการเปลยนแปลงบทนยามคาศพทตามหลกตรรกวทยาและการเปลยนแปลงดานเสยงและรป สกญญาโสภ ใจกลา18 ไดวจยเรอง การศกษาการเปลยนแปลงดานคาและความหมายของคาภาษาบาล-สนสกฤตในพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2525 และ พ.ศ. 2542 โดยนาคาภาษาบาล-สนสกฤตจากพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2525 และ พ.ศ. 2542 มาเปรยบเทยบกนเพอหาการเปลยนแปลงในดานจานวนคาท เพมขนและสญไป แลวนาคาท เพมขนและสญไปมา จาแนกตามลกษณะวฒนธรรมทางภาษา สวนวธการศกษาดานความหมายคอนาคาภาษาบาล -

18สกญญาโสภ ใจกลา. “การศกษาการเปลยนแปลงดานคาและความหมายของคาภาษาบาล - สนสกฤตในพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2525 และ พ.ศ. 2542” (วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต ภาควชาภาษาศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร, 2549).

35

สนสกฤต คาเดยวกนทพบในพจนานกรมทง 2 ฉบบมาเปรยบเทยบกนเพอหาการเปลยนแปลงความหมาย ผลการศกษา พบวา คาภาษาบาล-สนสกฤตในพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถานพ .ศ. 2525 มจานวนทงสน 6,460 คา คาภาษาบาล-สนสกฤตในพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถานพ .ศ. 2542 ม 6,513 คาเปนคาทเพมขน 72 คา เปนคาทสญไป 19 คาลกษณะการเพมของคามากทสด คอ การเพมคาทมความหมายใหมสวนลกษณะการสญของคามากทสดคอเปนการสญคาไปโดยสนเชงเมอจาแนกคาตามลกษณะวฒนธรรมภาษา หมวดคาทพบมากทสดในคาบาล-สนสกฤตทเพมขนและสญไปคอหมวดคาเกยวกบสตปญญา อารมณ ความรสก และคณคา สวนในดานความหมายคาบาล-สนสกฤต ทมการเปลยนแปลงความหมายม 217 คา ประเภทของการเปลยนแปลงความหมายทพบมากทสดคอคาบาล-สนสกฤตทมความหมายกวางออกและพบนอยทสดคอ คาภาษาบาล-สนสกฤตทมความหมายยายท เกอกมล พฤกษประมล19 ศกษา “ศพทบญญต” ท เกดกอนการตงคณะกรรมการบญญตศพท เพอวเคราะหหาโครงสรางของศพทบญญต ลกษณะและการสรางศพทบญญต และสถานภาพของศพทบญญตในภาษาไทยปจจบน

ผลการศกษาพบวา ลกษณะของการยมคาภาษาองกฤษมาใชในภาษาไทย ม 3 ลกษณะ ไดแก การยมปน การยมแปล และการสรางคาใหม ซงการยมคาทง 3 ลกษณะถอเปนศพทบญญต เพราะเปนคาทเกดขนใหมเพอใชเรยกสงใหมๆ ทยงไมเคยมคาเรยกมากอนในภาษาไทย โครงสราง ของศพทบญญตกอน พ.ศ. 2485 ไดแก ศพทบญญตทเปนคาเดยว คาประสม คาซอน คาผสาน และคาสมาส ผลของการศกษาโครงสรางของศพทบญญตทเปนคาเดยว มจานวนพยางคไมเกน 3 พยางค ศพทบญญตทเปนคาประสม เปนคาประสมทประกอบดวยสวนหลกกบสวนขยายมากกวาสวนหลกกบสวนหลก ศพทบญญตทเปนคาซอน พบวา เปนคาซอนไมเกน 2 หนวย ซงมจานวนพยางค 2-7 พยางค ศพทบญญตทเปนคาสมาสจะมจานวนคาไมเกน 3 คา และ ศพทบญญตทเปนคาผสานปรากฏนอยมาก กลาวไดวาโครงสรางของศพทบญญตมลกษณะเปนคาประสมมากกวาคาชนดอน ลกษณะการสรางศพทบญญตกอน พ.ศ. 2485 ไดแก การบญญตศพทอยางไมเปนทางการและการบญญตศพทอยางเปนทางการ ซงการบญญตศพทอยางไมเปนทางการปรากฏการสรางคาแบบคาประสมมากกวาวธอนๆ และการบญญตศพทอยางเปนทางการปรากฏการสรางคาแบบคาสมาสและหลายคายงปรากฏใชจนถง

19เกอกมล พฤกษประมล , “ศพทบญญตทเ กดกอนการตงคณะกรรมการบญญตศพทภาษาไทยของราชบณฑตยสถาน” (ปรญญาอกษรศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาภาษาไทย ภาควชาภาษาไทย บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร, 2532).

36

ปจจบน ในสวนของสถานภาพของศพทบญญตในภาษาไทยปจจบน มทงคาทยงปรากฏใชจนถงปจจบนและคาทเลกใชไปแลว

ฐต ร ตน รกษาศร 20 ศกษาเ ร อ ง คา ศพทภาษาตะ วนตกในพจนานกรม ไทย ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 มจดประสงคเพอศกษาปรมาณคาศพทภาษาตะวนตก ประกอบดวยภาษาองกฤษ และภาษาฝรงเศสทปรากฏในพจนานกรมไทย ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 และจดหมวดหมทางความหมายของคาศพทภาษาตะวนตก และวเคราะหลกษณะการยมคาศพทภาษาตะวนตก ผลการศกษา พบวา ปรมาณคาศพทภาษาตะวนตก ประกอบดวยภาษาองกฤษและภาษาฝรงเศส จานวน 1,007 คา คาภาษาองกฤษ จานวน 985 คา คดเปนรอยละ 97.82 และภาษาฝรงเศส จานวน 22 คา คดเปนรอยละ 2.18 การจดหมวดหมทางความหมายของคาศพทภาษาตะวนตก แบงออกเปน 5 หมวดใหญ คอ หมวดคาเกยวกบธรรมชาต คดเปนรอยละ 46.7 หมวดคาเกยวกบมนษยและพฤตกรรมของมนษย คดเปนรอยละ 9.73 หมวดคาเกยวกบจตใจ อารมณ ความรสกนกคดของมนษย คดเปนรอยละ 12.1 หมวดคาเกยวกบความสมพนธกบบคคล คดเปนรอยละ 31.1 และหมวดคาอนๆ คดเปนรอยละ 0.19 และการศกษาลกษณะการยมคาศพทภาษาตะวนตก สามารถแบงลกษณะการยมคาศพทออกเปน 5 ลกษณะ คอ การทบศพท คดเปนรอยละ 54.2 การสรางคาศพทใหมจากคาไทยหรอบาลสนสกฤตโดยการหาคามลมาเทยบและการประสมคา คดเปนรอยละ 33.5 การใชคาศพทปนคาไทยหรอบาลสนสกฤต คดเปนรอยละ 2.48 การแปล คดเปนรอยละ 8.54 และการยอคาหรอตดคาคดเปนรอยละ 1.19 สรภทร พรหมราช21 ศกษาเรองพฒนาการของคายมภาษาองกฤษทปรากฏในพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2493, พ.ศ. 2525 และพ.ศ. 2542 จดประสงคเพอศกษาพฒนาการของคายมภาษาองกฤษทปรากฏในพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2493, พ.ศ. 2525 และพ.ศ. 2542 ในดานจานวนคาศพท การสรางคาศพท การจาแนกหมวดคาศพท และพฒนาการดานบทนยามศพท โดยศกษาจากคายมภาษาองกฤษทปรากฏในพจนานกรมทง 3 เลม จานวน 1,303 คาแบงขอมล

20ฐตรตน รกษาศร. “คาศพทภาษาตะวนตกในพจนานกรมไทย ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542” (วทยานพนธมหาบณฑต ภาควชาภาษาศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร, 2551). 21สรภทร พรหมราช . “พฒนาการคาย มภาษาองกฤษในพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2493 พ.ศ. 2525 และพ.ศ. 2542” (ปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต(ภาษาไทย) สาขาวชาภาษาไทย ภาควชาภาษาไทย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, 2551).

37

ออกเปน 2 ชวง คอ ชวงพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2493 ถง พ.ศ. 2525 และชวงพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2525 ถง พ.ศ. 2542 โดยศกษาพฒนาการดานจานวนคาการจาแนกหมวดหมคาศพท และการสรางคาศพทของคายมภาษาองกฤษทเพมขนและพจารณาพฒนาการดานบทนยามศพท ผลการศกษา พบวา จานวนคายมภาษาองกฤษทเปนคาตง มจานวนเพมขนทกครงในการชาระพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน โดยชวงแรกเพมขน 527 คา คดเปนรอยละ 79.01 พบมากทสดในหมวดวทยาศาสตร ชวงท 2 เพมขน 39 คา คดเปนรอยละ 3.16 พบมากทสดในหมวดเบดเตลด การสรางคาศพทของคายมภาษาองกฤษทเพมขนในพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน ชวงทสอง พบ 3 ลกษณะใหญๆ ตรงกน คอ การทบศพท การบญญตศพทและการแปลศพท แตมความแตกตางกนในดานพฒนาการของบทนยามศพททงสองชวง พบ 2 ลกษณะตรงกน คอ บทนยามศพทเปลยนแปลงความหมายคงเดม และบทนยามเปลยนแปลงความหมายเปลยนแปลง โดยมเคาความหมายเดม แบงออกเปนความหมายแคบเขา ความหมายกวางออกและความหมายยายท ศภกร เลศอมรมสข22 ศกษาพฒนาการของคายมภาษาจนทปรากฏในพจนานกรมไทย สมยตางๆ เพอวเคราะหพฒนาการดานจานวนคาศพทของคายมภาษาจนในดาน พฒนาการดานกลมความหมายและจานวนคายมภาษาจนในแตละกลมความหมาย พฒนาการดานความเปลย นแปลงอกขรวธของคายมภาษาจน พฒนาการดานการเปลยนแปลงความหมายของคายมภาษาจน โดยศกษาขอมลจากคายมภาษาจนทปรากฏในพจนานกรมไทยทตพมพตงแต พ.ศ. 2489 ถง พ.ศ. 2554 จานวน 17 เลม แบงเปน 3 สมย สมยละ 55 ป

ผลการศกษาพบวา คายมภาษาจนทปรากฏแบงออกเปน 2 ประเภท ประกอบดวย ประเภทท 1 คาจนทปรากฏเฉพาะสมย แบงออกเปน การปรากฏเฉพาะสมยท 1 รอยละ 2.7 สมยท 2 รอยละ 0.86 และ สมยท 3 รอยละ 54.87 ประเภทท 2 คาจนทปรากฏรวมสมย ประกอบดวย การปรากฏรวมสมยท 1 และ 2 รอยละ 0.69 การปรากฏรวมสมยท 2 และ 3 รอยละ 21.19 การปรากฏรวมสมยท 1 และ 3 รอยละ 1.57 และ คาทปรากฏรวมทง 3 สมย รอยละ 18.05 พฒนาการดานกลมความหมายของคายมภาษาจน ปรากฏดงน สมยท 1 ปรากฏกลมความหมายเกยวกบสงของ เครองมอ เครองใช เครองเรอนมากทสด รอยละ 2.68 สมยท 2 และ 3 ปรากฏกลมความหมายเกยวกบคณลกษณะ กรยา อาการและพฤตกรรมมากทสด รอยละ 4.71 และรอยละ 15.42 ตามลาดบ

22ศภกร เลศอมรมสข , “พฒนาการของคายมภาษาจนทปรากฏในพจนานกรมไทย” (ปรญญา อกษรศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาภาษาไทย ภาควชาภาษาไทย บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร, 2556).

38

พฒนาการดานการเปลยนแปลงอกขรวธ ปรากฏการเปลยนแปลงดานพยญชนะ สระ และวรรณยกต โดยการเปลยนแปลงทปรากฏในสมยท 2 เปรยบเทยบกบสมยท 1 ปรากฏการเปลยนแปลงมากทสด และรปแบบการเปลยนแปลงทางดานพยญชนะปรากฏมากทสด รอยละ 22.42 พฒนาการดานการเปลยนแปลงทางความหมาย พบวา ความหมายของคายมภาษาจนสวนใหญไมมการเปลยนแปลงทางดานความหมาย ในสวนของการเปลยนแปลงทางความหมายพบวา คายมภาษาจนทปรากฏในสมยท 3 เมอเปรยบเทยบกบความหมายในสมยท 2 ปรากฏการเปลยนแปลงความหมายแบบกวางออกมากทสด รอยละ 26.74

เสาวรส มนตวเศษ23 ศกษาเรองการศกษาเปรยบเทยบวธการนยามความหมายศพทเดยวกนในพจนานกรมของ เจ.คสแวล และ เจ.เอส. แชนดเลอร กบพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 ผลการศกษาพบวา พจนานกรมของ เจ.คสแวล และ เจ.เอส. แชนดเลอร ปรากฏวธนยามความหมายศพท 9 วธ ไดแก การอธบาย การวเคราะห การแปลศพท การใหคาจากดความ การอางคาในพจนานกรมเดยวกน การบอกขอบเขตการใช การปฏเสธความหมายตรงขาม การอธบายโดยนย และการนยามเชงปฏบตการ เมอนาผลการศกษาเปรยบเทยบวธการนยามความหมายของพจนานกรมทง 2 ฉบบ พบวา วธการนยามศพทบางวธ ไดแก การอธบาย การวเคราะห การแปลศพท การอางคาในพจนานกรมเดยวกน การปฏเสธความหมายตรงขาม การอธบายโดยนย และการนยามเชงปฏบตการ ปรากฏใชเพมขนในพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 ในขณะทวธการใหคาจากดความ และการบอกขอบเขตการใช ปรากฏลดลงเมอเปรยบเทยบกบ พจนานกรมของ เจ.คสแวล และ เจ.เอส. แชนดเลอร การนยามทปรากฏรปแบบใหมเพมขนใน พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 คอ การนยามโดยใชตวเลขบอกความหมาย การศกษาเปรยบเทยบโครงสรางของบทนยามความหมายใน พจนานกรมของ เจ.คสแวล และ เจ.เอส. แชนดเลอร และพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 พบวา ลกษณะของโครงสรางการนยามเปนแบบโครงสรางเดยวและโครงสรางผสม และพบวามโครงสรางผสมมากกวาโครงสรางเดยว

23เสาวรส มนตวเศษ, การศกษาเปรยบเทยบวธการนยามความหมายศพทเดยวกนในพจนานกรมของ

เจ.คสแวล และ เจ.เอส. แชนดเลอร กบพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542.

39

บทท 3 การสรางคาและหมวดหมทางความหมายของคาศพท

ในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน

การนาเสนอผลการศกษาคาศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เรองการสรางคาและการจดหมวดหมทางความหมาย ประเดนการศกษาประกอบดวยรปแบบการสรางคาทปรากฏในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน และหมวดหมทางความหมายของคาศพททปรากฏในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน โดยศกษาจากขอมลคาศพททปรากฏในพจนานกรมคาใหมทง 3 เลม ประกอบดวย พจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 1 ปรากฏคาศพท จานวน 1,324 คา พจนานกรม คาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 2 ปรากฏคาศพท จานวน 939 คา และ พจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 3 ปรากฏคาศพท จานวน 959 คา ผลการศกษานาเสนอไดตามประเดนดงตอไปน

การสรางคาในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน การศกษาคาศพทจากพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน พบวา สามารถแบงรปแบบการสรางคาออกเปน 6 รปแบบ ดงตอไปน 1. คาประสม (Compound word) หมายถง การสรางคาโดยนาหนวยคาอสระ 2 หนวย ขนไป มาประสมกนและเกดเปนคาใหมทมความหมายใหม 1 หนวยความหมาย โดยความหมายทปรากฏใหมอาจมเคาความหมายเดมปรากฏอยมากหรอนอยกได ดงตวอยางตอไปน

คาศพท การสรางคา ความหมาย/ทมา ฉงฉบทวร การประสมคาระหวางหนวยคาอสระ

2 หนวย ประกอบดวย ฉงฉบ + ทวร

ฉ ง ฉ บ ม าจ าก เ คร อ งดนตร ท ใ ชประกอบจงหวะในขณะรองเพลงระหวางเดนทาง ทวร มาจากคาภาษาองกฤษ tour

40

คาศพท การสรางคา ความหมาย/ทมา พวงมาลยพาว -

เวอร การประสมคาระหวางหนวยคาอสระ 2 หนวย ประกอบดวย พวงมาลย + พาวเวอร

พาวเวอร ตดมาจากคาภาษาองกฤษ power steering

ทงเจอรเบอร การประสมคาระหวางหนวยคาอสระ

2 หนวย

ทงเจอร + เบอร

ทง เจอร มาจากคาภาษาองกฤษ tincture

เบอร มาจาก สะตอเบอร (สะตอ เตมสรอยเลยนคาวา strawberry

2. คาประสาน (Complex word) หมายถง การสรางคาโดยนาหนวยคาอยางนอย 2 หนวย ซงตองเปนหนวยคาไมอสระอยางนอย 1 หนวย โดยหนวยคาไมอสระอาจปรากฏตนคาหรอทายคา กได หรอเกดจากการนาหนวยคาไมอสระ 2 หนวยมาประกอบกน ดงตวอยางตอไปน

คาศพท การสรางคา ความหมาย/ทมา นกแซง การประสานระหวาง

หนวยคาไมอสระ กบ หนวยคาไมอสระ นก + แซง

คนทฉกชงวงราวหรอลวงกระเปาผอนเพอขโมยของ

ชาวเขา การประสานระหวาง

หนวยคาไมอสระ กบ หนวยคาอสระ ชาว + เขา

กลมคนทตงบานเรอนอยบนเขา (บางทใชคกบ คาวา ชาวเรา)

สบายปรอ การประสานระหวาง

หนวยคาอสระ กบ หนวยคาไมอสระ สบาย + ปรอ

สบายมาก

3. คาซอน (Synonymous compound) หมายถง การสรางคาโดยการนาคา 2 คา มาซอนกน โดยคาทนามาซอนกนมกใชคาทมความหมายเหมอนกน หรอคลายคลงกน หรอเปนคาทมความหมายตรงขามกน พบ 2 รปแบบ ไดแก คาซอนเพอความหมาย และคาซอนเพอเสยง มรายละเอยดดงน

41

3.1 คาซอนเพอความหมาย หมายถง การนาคา 2 คาทมความหมายเหมอนกน ใกลเคยงกน ทานองเดยวกน หรอตรงขามกนมาซอนกน พบ 3 รปแบบไดแก คาซอนเพอความหมายสองพยางค คาซอนเพอความหมายสามพยางค และคาซอนเพอความหมายสพยางค มรายละเอยดดงน 3.1.1 คาซอนเพอความหมายสองพยางค หมายถง คาพยางคเดยวสองคาทมความหมายเหมอนกน ใกลเคยงกน ทานองเดยวกน หรอตรงขามกนมาซอนกน ดงตวอยางตอไปน

คาศพท การสรางคา ความหมาย/ทมา ตรวจเชก การซอนคาทมความหมายเหมอนกน เชก มาจากคาภาษาองกฤษ check

หมายถง การตรวจ อวบอม การซอนคาทมความหมายใกลเคยงกน อวบ หมายถง มเนอหนงสมบรณเตง

ตงกวาปกต อม หมายถง เตมแลว, พอแลว

3.1.2 คาซอนเพอความหมายสามพยางค หมายถง การนาคาพยางคเดยว 1 คา กบ คาสองพยางค 1 คาซอนกน ดงตวอยางตอไปน

คาศพท การสรางคา ความหมาย/ทมา มวยมรณง คาซอนทมความหมายเหมอนกน 2 คา

ประกอบดวย คาพยางคเดยว + คาสองพยางค มวย + มรณง

มวย หมายถง ตาย, สนสด, วอดวาย มรณง หมายถง ตาย

แขงกระดาง คาซอนทมความหมายเหมอนกน 2 คา

ประกอบดวย คาพยางคเดยว + คาสองพยางค แขง + กระดาง

แขง หมายถง การดาง, ไมออน, ไมนม, ไมรสกสงสาร กระดาง หมายถง คอนขางแขง , ไมนมนวล ขดแขง

3.1.3 คาซอนเพอความหมายสพยางค หมายถง การนาคาพยางคเดยว คาสองพยางค หรอคาสามพยางคมาซอนกนเปนคาซอนสพยางค ดงตวอยางตอไปน

42

คาศพท การสรางคา ความหมาย/ทมา เครองดองของเมา การซอนคาทมความหมายเหมอนกน 2

คา มาซอนกน ประกอบดวย คาซอนสองพยางค + คาซอนสองพยางค เครองดอง + ของเมา

สงทดมกนแลวทาใหเมา

วนรายคนราย การซอนคาทมความหมายเตางกน 2 ค

มาซอนกน ประกอบดวย คาสองพยางค + คาสองพยางค วนราย + คนราย

วนท เคราะหราย (เลยนคาวา วนด คนด ซงหมายถง โอกาสทเหมาะ)

3.2 คาซอนเพอเสยง หมายถง การนาคาพยางคเดยวหรอหลายพยางคทมเสยงพยญชนะตนเหมอนกนและเสยงพยญชนะตวสะกดอาจเหมอนกนหรอตางกนแตประสมดวยเสยงสระตางกนซอนกน ความหมายของคาซอนอยทพยางคใดพยางคหนงหรออยททกพยางครวมกน คาซอนเพอเสยงมกมจานวนพยางคเปนค พบ 3 รปแบบไดแก คาซอนเพอเสยงสองพยางค คาซอนเพอเสยงสพยางค คาซอนเพอเสยงหกพยางค ดงรายละเอยดดตอไปน 3.2.1 คาซอนเพอเสยงสองพยางค หมายถง การนาคาสองพยางคทมเสยงสระตางกน แตมเสยงพยญชนะตนเปนเสยงเดยวกน และเสยงพยญชนะสะกดอาจเหมอนกนหรอตางกนมาซอนกน เกดเปนคาซอนสองพยางค 1 คา ความหมายของคาซอนประเภทนอยททกพยางครวมกน ดงตวอยางตอไปน

คาศพท การสรางคา ความหมาย/ทมา เนยบนง การซอนคาเพอเสยงทมเสยงพยญชนะ

ตนเหมอนกน เสยงสระและเสยงตวสะกดตางกน

ประณต, เรยบรอย, สมบรณ, ไมมทต

เวนเวอ การซอนคาเพอเสยงทมเสยงพยญชนะ

ตนเหมอนกน เสยงสระและเสยงตวสะกดตางกน

พดเพอเจอ, พดไรสาระ

43

3.2.2 คาซอนเพอเสยงสพยางค หมายถง การนาพยางค 4 พยางคมาซอนกน โดยอาจเปนคาทไมมความหมายทงสพยางครวมกนแลวจงมความหมาย หรอเกดจากการนาพยางคสองพยางค คาสองคามาซอนกน หรอการนาคา 2 พยางคหรอ 2 คาโดยมพยางคทหนงและสามเปนคาเดยวกนหรอสระสมผสกน ดงตวอยางตอไปน

คาศพท การสรางคา ความหมาย/ทมา ขนอายขนอ การซอนคาทมพยางคทหนงกบพยางค

ทสามเปนคาเดยวกน ขนอาย + ขนอ

เปลยนคาพดมาใช คาหยาบเพราะโกรธเปนตน

นงลมหมฟา การซอนคาทเกดจากคา 2 คา โดยให

คาพยางคท 2 และ 3 สมผสสระกน

นงลม + หมฟา

ไมสวมเสอผา, เปลอยกาย

3.2.3 คาซอนเพอเสยงหกพยางค หมายถง การนาคา 4 คา หรอพยางค 4

พยางค แทรกหรอเตมระหวางคาหรอความเดมทมอยแลว 2 คา หรอ 2 พยางค พยางคทสามกบพยางคทสมสมผสสระกน ดงตวอยางตอไปน

คาศพท การสรางคา ความหมาย/ทมา เฒาชเรแกชรา การนาคาเดม 2 คอ คอ เฒาและแก

มาเพมพยางค เฒา + แก เกดคาใหม คอ เฒาชเรแกชรา

แกเฒา

4. คาซา (Reduplication) หมายถง การนาคาคาเดยวกนมาซากน การเขยนคาซานยมใช ไมยมก(ๆ) แทนการเขยนซารปเดม ดงตวอยางตอไปน

คาศพท การสรางคา ความหมาย/ทมา สวๆ การนาคาเดยวมาซากน โดยใชไมยมก

(ๆ) ไมมคณภาพ

44

คาศพท การสรางคา ความหมาย/ทมา เวลาเวลา การซาคาเดม คอคาวา เวลา โดยการ

เปลยนเสยง สระและวรรณยกต เวลา, เวลาทสมควร, เวลาทเหมาะ

5. การใชตวยอหรออกษรยอ (Abbreviations) หมายถง การใชอกษรยอของแตละคาจากคาเดมมาประกอบเขาดวยกน ดงตวอยางตอไปน

คาศพท การสรางคา ความหมาย/ทมา สทร. [สอ-ทอ-รอ]

ยอมาจาก เสอกทกเรอง เปนการยอคาเพอหลกเลยงการใชภาษาทไมสภาพหรอไมเหมาะสมเปนการยอคาเพอหลกเลยงการใชภาษาทไมสภาพหรอไมเหมาะสม

ผบทบ. ยอมาจาก ผบญชาการทบาน ผบญชาการทบาน หมายถง ภรรยา

6. คายม (Loan words) พบ 4 รปแบบ คอ การทบศพท การบญญตศพท การยมปน และการยมแปล ดงรายละเอยดดตอไปน 6.1 การทบศพท (Phonetic Substitution) หมายถง การนาเอาคาภาษาอนมาใชสอความหมายโดยการถายเสยงตวอกษรทกตวเปนอกษรไทยทมเสยงใกลเคยงกบคาเดมมากทสด หากไมปรากฏเสยงทใกลเคยงกนใหเปลยนแปลงเสยงใหสอดคลองกบระบบเสยงของภาษาไทย ดงตวอยางตอไปน

คาศพท การสรางคา ความหมาย/ทมา คสโนวา อ. casanova น. ผชายซงรกนโดยทวไปวาเปนคน

เจาชมาก ปะตโคต, เปตตโคต

อ. petticoat น. กระโปรงชนในมกมลกไมประดบทชาย

45

คาศพท การสรางคา ความหมาย/ทมา สนาม อ. tsunami น. คลนหรอกลมคลนทมจดกาเนดอย

ในทะเลลก มกปรากฏหลงแผนดนไหวขนาดใหญใตทะเล ภเขาไฟใตทะเลระเบด ดนใตทะเลถลม แผนดนใตทะเลทรด หรออกกาบาตขนาดใหญตกลงในทะเล

6.2 การบญญตศพท (Technical Term) หมายถง การคดสรางคาศพทขนใชแทนคาศพทเดมของภาษาเดมใหสามารถสอความหมายไดครอบคลมหรอใกลเคยงคาเดม ดงตวอยางตอไปน

คาศพท การสรางคา ความหมาย/ทมา ภาษามอ บญญตจากภาษาองกฤษ คอ sign

languge

น . ร ะ บ บ ก า ร ส อ ส า ร ท ใ ช ก า รเคลอนไหวของมอ นว และสวนตางๆของใบหนา

วสยทศน บญญตจากภาษาองกฤษ คอ

vision

น. ความสามารถในการจนตนาการ คาดการณ หรอมองเหนเหตการณตางๆ โดยเฉพาะทจะเกดขนในอนาคต และวางมาตรการเพอปองกนหรอแกปญหาทจะเกดขน

สารตานอนมลอสระ บญญตจากภาษาองกฤษ คอ

antioxidant

น. สารทขจดอนตรายอนเกดจากอนมลอสระโดยตอตานหรอยบย งปฏกรยาลกโซของอนมลอสระ เพอไมใหอนมลอสระทาลายเซลลตางๆในรางกาย

46

6.3 การยมแปล (Loan translation) หมายถง การแปลศพทจากภาษาตางประเทศโดยสรางคาขนใหมอาจเปนคาภาษาไทยหรอภาษาตางประเทศกได ดงตวอยางตอไปน

คาศพท การสรางคา ความหมาย/ทมา ดมนาผงพระจนทร แปลมาจากภาษาองกฤษ คอ

honeymoon

ก. เทยวพกผอนกนตามลาพงหลงแตงงาน(ใชกบคแตงงาน)

ทวสาธารณะ แปลมาจากภาษาองกฤษ คอ

Public Broadcasting Service

หรอ PBS

น. สถานโทรทศนทเสนอรายการทมสาระและ เปนประโยชน แก ผ ชมโดยทวไปเปนสถานโทรทศนของประชาชนและไมมโฆษณา

กลอนเปลา แปลมาจากภาษาองกฤษ คอ

blank verse

น . ค า ป ร ะ พ น ธ ท ไ ม ก า ห น ด ฉนทลกษณตามแบบแผน

6.4 การยมปน (Loan blends) หมายถง การสรางคาโดยใชทงคาภาษาไทยและคาภาษาตางประเทศทบศพทมาปะปนกน ดงตวอยางตอไปน

คาศพท การสรางคา ความหมาย/ทมา รงสเอกซ สรางคาโดยใชคาภาษาไทย รวม

กบคาภาษาองกฤษ ประกอบดวย รงส + เอกซ

เอกซ ตดมาจาก อ. x-ray

วอลเลยบอลชายหาด สรางคาโดยใชคาภาษาองกฤษ

รวมกบคาภาษาไทย ประกอบดวย วอลเลยบอล + ชายหาด

แปลมาจาก อ. beach volleyball

47

คาศพท การสรางคา ความหมาย/ทมา บตรเครดต สรางคาโดยใชคาภาษาไทย รวม

กบคาภาษาองกฤษ ประกอบดวย บตร + เครดต

เครดต มาจาก อ. credit

ผลการศกษาการสรางคาในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน ปรากฏรปแบบการสรางคา 6 รปแบบ ไดแก คาประสม คาประสาน คาซอน คาซา การใชตวยอหรออกษรยอและคายม ดงรายละเอยดทกลาวมาแลวขางตน

48

หมวดหมทางความหมายของคาศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน การศกษาคาศพทจากพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน มวตถประสงคเพอศกษาหมวดหมทางความหมายของคาศพททปรากฏในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน โดยศกษาจากขอมลความหมายคาศพทท ปรากฏในพจนานกรมคาใหมท ง 3 เลมประกอบดวย พจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 1 ปรากฏความหมายคาศพท จานวน 2,018 ความหมาย พจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 2 ปรากฏความหมายคาศพท จานวน 1,284 ความหมาย และ พจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 3 ปรากฏความหมายคาศพท จานวน 1,237 ความหมาย

การศกษาเรองหมวดหมทางความหมายของคาศพทในพจนานกรมคาใหม ผวจยไดแบงหมวดหมทางความหมายตามแนวทางของการวเคราะหการแบงวฒนธรรมภาษาตามแนวของโวจลน (Voegelins) ทเรยกวา (Hopi Domain) ไดจาแนกลกษณะทางวฒนธรรมภาษาออกเปน 4 หมวดใหญประกอบดวย หมวดคาเกยวกบธรรมชาต หมวดคาเกยวกบมนษยและพฤตกรรมของมนษย หมวดคาเกยวกบสตปญญา อารมณ ความรสก และคณคา และหมวดคาเกยวกบความสมพนธของบคคล ไดผลการศกษาดงตอไปน จากการศกษาวเคราะหหมวดหมทางความหมายของคาศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน สามารถแบงประเภทของหมวดหมทางความหมาย ไดดงตอไปน 1. หมวดคาเกยวกบธรรมชาต ไดแก 1.1 คาเกยวกบภมประเทศ ทรพยากรธรรมชาตทไมมชวต คณสมบต อปกรณ และวธนาทรพยากรธรรมชาตมาใช พบจานวน 13 คา ดงตวอยางตอไปน

แกมลง น. แหลงพกนาเพอรบนาปรมาณมาก ชวยไมใหเกดนาทวม เชน แกมลงรบนาแถบชานเมอง ชวยไมใหนาทวมกรงเทพฯ.

ล.1 น.18 สนาม น. คลนหรอกลมคลนทมจดกาเนดอยในเขตทะเลลก มกปรากฏ

หลงแผนดนไหวขนาดใหญใตทะเล ภเขาไฟใตทะเลระเบด ดนใตทะเลถลม แผนดนใตทะเลทรด หรออกาบาตขนาดใหญตกลงในทะเล. (อ. tsunami).

ล.2 น.129

49

ไพลน น. รตนชาตชนดหนง สวนมากสนาเงน มความแขงรองจากเพชร. ล.3 น.80

1.2 คาเกยวกบทองฟา ดวงดาว อณภม ฤดกาล ปรากฏการณธรรมชาตทเกดจากทองฟา คณสมบตและวธการศกษาเกยวกบทองฟา จานวน 13 คา ดงตวอยางตอไปน

ซมเมอร น. ฤดรอน เชน ซมเมอรนลกไดทนไปเรยนทองกฤษ. ล.1 น.60 ฝนดาวตก น. ดาวตกทมปรมาณมากกวาหรอถกวาดาวตกปรกต เกดจากโลก

โคจรผานเขาไปในแนวเสนทางทดาวหางเคยผานมากอน แลวโลกดดเศษซากกอนหนและฝนผงทดาวหางทงไวใหเขามาในชนบรรยากาศของโลก เชน กรมอตนยมวทยาประกาศวาจะมฝนดาวตกคนวนอาทตยน. (แปลมาจาก อ. meteor shower).

ล.2 น.85 ดาว น. สงทเหนเปนดวงมแสงระยบระยบในทองฟาเวลามดนอกจาก

ดวงอาทตยและดวงจนทร, แตในตาราโหราศาสตรถอวา ดวงอาทตยและดวงจนทรเปนดาวในพวกดาวนพเคราะห ; เรยกกลมดาว เชน ดาวลกไก ดาวจระเข ดาวไถ; เรยกบคคลทเดนในทางใดทางหนง; เรยกสงทมรปเปนเฉกคลายคลงเชนนน เชน ดาวเครองหมายยศทหารตารวจ; ชอลายประดบเพดานเปนดวง ๆ มหลายชนด เชน ดาวจงกล. ดาวรงแตน. ดาวกระจาย. (พจน.)

ล.3 น.46

50

1.3 คาเกยวกบพลงงาน ความรอน แสงสวาง ไฟ และแหลงพลงงาน ปรากฏจานวน 9 คา ดงตวอยางตอไปน

ทองดา น. นามน เชน ประเทศนรารวยมาก นอกจากจะมทองคาแลวยงมทองดาอกดวย.

ล.1 น.85 นออน น. แกสเฉอย. (พจน.). ล.2 น.67 ชอต ก. ลดวงจร (ใชกบกระแสไฟฟา) เชน เขาพยายามหาวสาเหตททา

ใหไฟฟาชอต. ล.3 น.41

1.4 คาเกยวกบสตว ชนด ประเภท อวยวะตางๆของสตว การเลยงด การลาสตวอปกรณในการเลยงและการลาสตว พบจานวน 29 คา ดงตวอยางตอไปน

ขนเมน น. สงท ขนอยางขนรอบตวเมน มลกษณะแขงเปนลายาว ปลายแหลม มสดาปนขาว นามาใชเปนเครองประดบผม ทาดามปากกาหรออนๆกได.

ล.1 น.20 ปลาเทศบาล น. ปลานาจดประเภทปลากดมถนกาเนดในทวปอเมรกาใต ลาตว

ยาวสงสด 30 เซนตเมตร สดามลายจดขาว ทองขาว มปากพเศษดดตดกบกระจกได ใชปากดดอาหารตามหนาดน นยมเลยงรวมกบปลาสวยงามอนเพอใหกนเศษอาหาร. คมม. ปลาซกเกอร.

ล.2 น.76 หมากระเปา น. สนขพนธเลกมากทใสในกระเปาเสอได. ล.3 น.119

51

1.5 คาเกยวกบพช ชนด ประเภท สวนประกอบของพช การปลก การบารงรกษาการขยายพนธ และอปกรณในการเพาะปลกและขยายพนธ พบจานวน 37 คา ดงตวอยางตอไปน

ปยชวภาพ น. ปยทมจลนทรย เชน แบคทเรย ราบางชนด หรอสาหรายสนาเงนบางชนดเปนตวกอปฏกรยาททาใหพชไดรบธาตอาหารมากขน.

ล.1 น.108 พลม น. ไมยนตน ผลมสแดงหรอสมวงเขม รสหวานจด ผลทตากแหง

เรยกวาลกพรน. (อ. plum). ล.2 น.86

บอนไซ น. ตนไมทถกบงคบไมใหเจรญเตบโตตามปรกต เชน งานนจะม

บอนไซทชนะประกวดมาโชวดวย. (ญ. บอนไซ วา ตนไมทปลกในอางหรอชาม).

ล.3 น.67

1.6 คาเกยวกบวน เวลา พบจานวน 26 คา ดงตวอยางตอไปน

ชวลกชวหลาน น. ตลอดระยะเวลาอนยาวนานจนถงรนลกรนหลาน เชน ตอนทมาจากเมองจน เขามแคเสอผนหมอนใบ ตอนนเปนเศรษฐมเงนทองใชไปจนชวลกชวหลานกไมหมด.

ล.1 น.54 ภายภาคหนา น. เวลาใดเวลาหนงในอนาคต, ตอไป, เชน ถามความพยายามภาย

ภาคหนากจะประสบผลสาเรจ. คมม. วนหนง, สกวน, สกวนหนง.

ล.2 น.93

52

นาฬกาชวต น. เวลาแนนอนตามธรรมชาตทพชออกดอกออกผล หรอสตวเรมผสมพนธ เขาจาศล เปนตน เชน พอเขาหนารอนนาฬกาชวตกทาใหตนคณทงใบแลวออกดอกสะพรงเตมตน. (อ. biological

clock หรอ body clock). ล.3 น.63

1.7 คาเกยวกบทศทาง จานวน ขนาด ปรมาตร มาตราชง ตวง วด พบจานวน 38 คา ดงตวอยางตอไปน

คว 1 น. ลกบาศกเมตร เชน นา 5 คว คอ นา 5 ลกบาศกเมตร. ล.1 น.34 สซาหา น. จานวนสหรอหา เชน สซาหาสบ. สซาหารอย. สซาหาคน.

สซาหาตว. ล.2 น.127 ลอต น. ปรมาณของสงของจานวนมากทสงหรอสงมาครงหนง เชน

สนคาลอตใหมจะมาถงเดอนหนา. (อ. lot). ล.3 น.95

2. หมวดคาเกยวกบมนษยและพฤตกรรมของมนษย ไดแก 2.1 คาเกยวกบอวยวะตางๆ ภาวะการเปลยนแปลงภายในรางกาย พบจานวน 99

คา ดงตวอยางตอไปน

ยงกระตาย ก. ปสสาวะตามพงหญาหรอขางทางเปนตน (ใชกบผชาย) เชน รถทวรจอดขางทางใหผชายไปยงกระตาย.

ล.1 น.137

53

ผวนาผง, ผวสนาผง

น. ผวสนาตาลเหลองอยางสนาผงซงคนไทยนยมวาสวย เชน ใครวาผวเธอคลา ฉนวาผวสนาผงอยางนแหละสวยด.

ล.2 น.83 มอฝรง น. เทา เชน หมนไสไอหมอนเหลอเกน เอามอฝรงยนไปสกเปรยงด

ไหม. ล.3 น.85

2.2 คาเกยวกบพฒนาการของรางกาย สขภาพ การรกษาพยาบาล อปกรณและวธการรกษาพยาบาล พบจานวน 111 คา ดงตวอยางตอไปน

อคว น. ระดบความสมบรณทางอารมณ เชน เดกคนนแมจะมไอควสงแตมอควตา เรยนเกงแตไมรจกควบคมอารมณเลย. (อ. EQ ยอมาจาก emotional quotient).

ล.1 น.176 อมบญ ก. ตงครรภแทนดวยการนาตวออนทปฏสนธภายนอกรางกายของ

แมไปฝากไวในมดลกของผหญงทรบอมทองแทนมกทาในกรณทแมมความผดปกตไมสามารถตงครรภได เชน ภรรยาของเขามเนองอกในมดลกแตรงไขยงปรกต อยากมลกกเลยขอใหนองสาวอมบญให.

ล.2 น.144 โกโนเรย น. กามโรคชนดหนง, หนองใน. (อ. gonorrhea). ล.3 น.13

54

2.3 คาเกยวกบการแตงกาย และเครองประดบ หมวก ทรงผม รองเทา อปกรณและวธการแตงกาย รวมทงการทาความสะอาดรางกาย พบจานวน 140 คา ดงตวอยางตอไปน

เกาะอก น. เสอสตรไมมแขน ขอบบนรดอยระดบเหนออก เชน ชดราตรของผหญงเปนแบบเกาะอกทงนน.

ล.1 น.17 มองตาก น. ชอผายหอหนง เนอหนกและลน คอนขางมน ไมยบ เชน สมย

หนงคนไทยนยมเสอมองตากกนมาก. (ฝ. montagul) ล.2 น.95

ปะตโคต, เปตตโคต น. กระโปรงชนใน มกมลกไมประดบทชาย. (อ. petticoat). ล.3 น.71

2.4 คาเกยวกบการรบความรสกทางประสาทสมผสของรางกาย เชน การเหน รรส ไดกลน ไดยน การแสดงความเปนเจาของ การกระทบการแทก การปกปด เปดเผย พบจานวน 347

คา ดงตวอยางตอไปน

วดวายกะตว ก. สงเสยงดงแหลมสงเพราะตนเตนดใจ เปนตน (ใชกบผหญงและเพศท 3) เชน ผมไมไดรงเกยจกะเทย แตไมชอบเพราะพวกเธอวดวายกะตวมากไปหนอย.

ล.1 น.150 หยอนกน ก. นง เชน วนนตองยนรบแขกตงแตเชา เพงจะไดหยอนกนกตอน

กนขาวกลางวนนเอง. ล.2 น.133 พดไมรภาษาคน ก. ฟงไมรเรอง, ฟงไมเขาใจ, เชน เธอนพดไมรภาษาคนสงอยางทา

อกอยางทกทเลย. ล.3 น.80

55

2.5 คาเกยวกบกจกรรม การเคลอนไหว และการเคลอนยายในลกษณะตางๆ พบจานวน 1170 คา ดงตวอยางตอไปน

ปทาง ก. เตรยมการเพอชวตในอนาคต เชน เขาปทางใหลกเปนหมอ. ล.1 น.108 แกรนดโอเพนนง น. การเปดตวกจการใหม สถานทใหม หรอสนคา ซงจดอยาง

ย ง ใ หญ เ ป นพ เ ศษ เ ช น ง าน แก รนด โ อ เ พ น น ง ข อ งหางสรรพสนคาใหมแถวสลมอลงการเปนทสด. การจดแกรนดโอเพนนงเพอเปดตวผลตภณฑใหมเปนการดงดดลกคากระเปาหนกไดเปนอยางด. (อ. grand opening).

ล.2 น.13 บรหารเสนห ก. โปรยเสนห, หวานเสนห, เชน คณเลขาคนสวยมาบรหารเสนห

ทสโมสรกฬาทกเยน. ล.3 น.66

3. หมวดคาเกยวกบสตปญญา อารมณ ความรสก และคณคา ไดแก 3.1 คาเกยวกบจตใจ อารมณ ความรสกนกคด พบจานวน 811 คา ดงตวอยางตอไปน

ควนออกห ก. โกรธมาก เชน พอครมารายงานวาลกชายตวดหนเรยนอก พอกควนออกห.

ล.1 น.29 เจยะบโละ ก. กนไมลง, รบไมได, รงเกยจ, เชน อาหารขางถนนมแตฝนอยางน

เจยะบโละหรอก. ไมไดอาบนาหลายวน ซกมกอยางน ใครๆกเจยะบโละ. (จ.).

ล.2 น.30

56

แบบเบรด ๆ ว. อยางสบายๆ เชน วนนวนหยดผมจะขอคยกบผรวมรายการแบบเบรด ๆ นะครบ. (มาจากชอคอนเสรตของนกรองชอ ธงชย แมคอนไตย หรอ เบรด).

ล.3 น.69

3.2 คาเกยวกบคณคา คานยม และการเรยนร พบจานวน 202 คา ดงตวอยางตอไปน

ตลาดวชา น. สถานศกษาท เปดรบ นกศกษาโดยไมตองสอบเขา เชน มหาวทยาลยเปดเปนตลาดวชาใหเลอกเรยนโดยไมตองสอบเขา.

ล.1 น.76 บาป ก. เกยวของกบกจกรรมทผดศลธรรมหรอผดกฎหมาย เชน เงน

บาป. กฐนบาป. ภาษบาป. ล.2 น.71 พพจน น. พจนานกรม เชน ถาเธอเขยนคาไหนไมถก กถาม พพจนซ.

(พจน ตดมาจาก พจนานกรม). ล.3 น.79

3.3 คาเกยวกบลทธศาสนา ตานาน ความเชอ พธกรรม อปกรณ และสถานทในการประกอบกจกรรมนนๆ พบจานวน 55 คา ดงตวอยางตอไปน

เคราะหซากรรมซด ก. ไดรบเคราะหกรรมซาแลวซาอก เชน เขายากจนอยแลวยงเคราะหซากรรมซดใหบานถกไฟไหมอก. คมม. บาปซากรรมซด, ผซากรรมซด.

ล.1 น.36

57

บงไฟพญานาค น. ปรากฏการณในวนออกพรรษาทลกไฟลกกลม ๆ เรองแสงจานวนมากผดขนจากแมนาโขงและพงสงขนไป เหนไดในจงหวดทางภาคอสานทอยตดแมนาโขงโดยเฉพาะทอาเภอโพนพสย จงหวดหนองคาย.

ล.2 น.70 วนรายคนราย น. วนทเคราะหราย เชน ฉนอยทนมาตงแตเดก วนรายคนรายกถก

ยกเคาเกลยงบาน. (เลยนคาวา วนดคนด ซงหมายถง โอกาสทเหมาะ).

ล.3 น.100

4. หมวดคาเกยวกบความสมพนธของบคคล ไดแก 4.1 คาเกยวกบการจาแนกมนษยออกเปนกลมตามเชอชาต เพศ อาย ความสมพนธในครอบครวและเครอญาต พบจานวน 521 คา ดงตวอยางตอไปน

ซอโอ น. ผบรหารองคกรภาครฐหรอเอกชนทมอานาจสงสดในการตดสนใจ เชน ซอโอบรษทไมโครซอฟตตดสนใจเปดตลาด ซอฟตแวรใหมปหนา.

ล.1 น.63 ผหญงขามเพศ น. ผชายทผาตดแปลงเพศเปนผหญงแลว เชน เราจดทพกให

ผหญงข ามเพศอย ด วยกน . (ขาม เพศ แปลมาจาก อ . transsexual).

ล.2 น.85

ตาสตาสายายมายายม, ตาสตาสายายมยายมา

น. คนยากจนทไมมความร, คนยากจนทไมรความเปนไปของสงคม เชน เธอจะพดอะไรกใหตาสตาสายายมายายมรเรองบางนะ. คมม. ตาสตาสา.

ล.3 น.52

58

4.2 คาเกยวกบการคมนาคมตดตอสอสาร วธการและอปกรณตางๆ ในการสอสารพบจานวน 247 คา ดงตวอยางตอไปน

นกเหลก น. เครองบน เชน สายการบนชอดงสงซอนกเหลกรวดเดยว 10 ลา.

ล.1 น.92 โพลวชารต น. แผนภมไหล, แผนภมแสดงลาดบขนการทางานของโปรแกรม

คอมพวเตอร สายงานบรหาร ระบบบญช เปนตน, เชน โฟลวชารตนแสดงขนตอนการทางานของระบบการพมพ . (อ . flowchart).

ล.2 น.90 ขาวปงปอง น. ขาวทนาเสนอโดยใหสองฝายแสดงความคดเหน โตกลบไป

กลบมาโดยผเสนอขาวไมสนใจตรวจสอบขอเทจจรง เชน สอมวลชนทดตองเสนอขาวทตรวจสอบแลววาจรง ไมทาขาวปงปองแบบมกงาย. (ปงปอง มาจาก อ. ping pong).

ล.3 น.124

4.3 คาเกยวกบเศรษฐกจและการคา พบจานวน 111 คา ดงตวอยางตอไปน

ไตรมาส น. ระยะเวลา 3 เดอนในรอบ 1 ป ม 4 ไตรมาส ปงบประมาณเรมตนไตรมาสท 1 ในเดอนตลาคม เชน สภาพฒนฯ คาดวาไตรมาสท 3 เงนจะเฟอรนแรงขน เนองจากนามนมราคาสงขนมาก. ถาปปฏทนเรมตนไตรมาสท 1 เดอนมกราคม เชน นกธรกจคาดวาการสงออกจะดขนในไตรมาสท 2.

ล.1 น.83

59

ลมบนฟก ก. ลมละลายแตเจาของกจการไมไดรบผลกระทบเพราะรฐนาเงนภาษของประชาชนไปอดหนน เชน รฐนาจะปลอยใหผบรหารสถาบนการเงนไดรบโทษบาง แทนทจะใหลมบนฟก.

ล.2 น.107 ยคภาษอาน น. ชวงเวลาทถกเกบภาษมาก เชน กวาจะถงยคพระศรอารยไมรวา

พวกเราจะผานยคภาษอานไดหรอเปลา. (เลยนคาวา ยคพระ ศรอารย).

ล.3 น.91

4.4 คาเกยวกบสงคราม การเมอง การปกครอง วธการ อปกรณทเกยวของ และตาแหนงหนาท พบจานวน 57 คา ดงตวอยางตอไปน

การเมองธนกจ น. การเมองเพอผลประโยชนทางธรกจซงทาใหเกดคอรรปชน เชน เมอนกธรกจเปนนกการเมอง การบรหารงานจงเปนการเมองธนกจเพอเออประโยชนใหธรกจของตน.

ล.1 น.10 ลากตง ก. ไมไดมาจากการเลอกตงโดยตรง เชน กรรมการชดนเปนพวก

ลากตงกวาครง. ล.2 น.108 ไตสวนฉกเฉน ก. พจารณาไตสวนทนทเมอมผฟองรองเนองจากเปนเรองเรงดวน

เชน ศาลปกครองไตสวนฉกเฉนกรณสานกงานตรวจเงนแผนดน.

ล.3 น.56

60

4.5 คาเกยวกบศลปะ ดนตร การละเลน กฬา การพนน และการพกผอนหยอนใจ รวมทงกลวธและอปกรณในการปฏบตกจกรรมนนๆ พบจานวน 236 คา ดงตวอยางตอไปน

บอนลอยนา น. บอนการพนนซงเลนในเรอใหญทลอยอยกลางนาหรอแลนไปเรอยๆ.

ล.1 น.97 บอลโตะเลก น. ชอการแขงกฬาในรมประเภทหนง ลกษณะคลายฟตบอล แตมผ

เลนฝายละ 5 คนรวมทงผรกษาประต การแขงขนแบงเปน 2 ชวง ชวงละ 20 นาท เชน วนนจะมการถายทอดบอลโตะเลกนดปดฤดกาล. คมม. โตะเลก, ฟตซอล. (บอล มาจาก อ. ball).

ล.2 น.69 ฟตเวรก ก. เตนพรอมกบโยกตวไปมาเพอหลอกลอคชก เชน เขาเปน

นกมวยทขยนเตนฟตเวรกแตชอบทาการดตก เลยถกนอกเอาบอย ๆ. (อ. footwork).

ล.3 น.81

4.6 คาเกยวกบทอยอาศย และเครองมอเครองใชตางๆ พบจานวน 93 คา ดงตวอยางตอไปน

นอกดาวน น. บานหรอเครองเรอนทสามารถประกอบและถอดเกบได เชน รฐบาลจดหาบานนอกดาวนใหผประสบภยสนาม. ตทซอเปนแบบนอกดาวนเลยขนยายไดสะดวก. (อ. knock-down).

ล.1 น.92 เซฟเฮาส น. ทอยทปลอดภยทสดเพราะมระบบจดการดแลรกษาความ

ปลอดภยดเยยม เชน คดนสาคญมาก ตารวจตองกนพยานไวทเซฟเฮาส. (อ. safe house).

ล.2 น.42

61

เหลกดด น. เหลกเสนแบนททาเปนลวดลายตาง ๆ อยในกรอบ ใชตดประตหรอหนาตางเปนตนเพอกนขโมย เชน ฉนไมชอบบานทตดเหลกดด แตพอถกขโมยขนบานเลยตองตด.

ล.3 น.122

4.7 คาเกยวกบอาหาร เครองดม อปกรณและวธการประกอบอาหาร รวมทงคณสมบตของสารอาหารตางๆ พบจานวน 174 คา ดงตวอยางตอไปน

โฮมเมด ก. ปรงตามสตรเฉพาะของครอบครว ไมทาเปนอตสาหกรรม เชน ขนมรานนอรอยมากเพราะทาแบบโฮมเมดจรงๆ.

ล.1 น.185 จงฟด น. อาหารทไมม คณคาทางโภชนาการนก มกเปนอาหารท

ประกอบดวยแปงและไขมนมากเกนไป เชน เดก ๆ สมยนกนแตจงฟดจงทาใหเปนโรคอวน. (อ. junk food).

ล.2 น.26

เครองดมนาดา ก. นาอดลมประเภทหนง มสดา เชน พอนาตาลมราคาสงขนเครองดมนาดากขอขนราคาตามกนเปนแถว. คมม. นาโคลา.

ล.3 น.33

จากการ ศกษาหมวดหมทางความหมายของคาศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน ประเดนหมวดหมทางความหมายของคาศพททปรากฏในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน โดยศกษาจากขอมลความหมายคาศพททปรากฏในพจนานกรมคาใหมทง 3 เลมประกอบดวย พจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 1 ปรากฏความหมายคาศพท จานวน 2,018 ความหมาย พจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 2 ปรากฏความหมายคาศพท จานวน 1,284 ความหมาย และ พจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 3 ปรากฏความหมายคาศพท จานวน 1,237 ความหมาย ปรากฏผลการศกษา ดงตารางตอไปน

62

ตารางท 3 ตารางแสดงจานวนของหมวดหมทางความหมายของคาศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน

หมวดหมทางความหมาย จานวน รอยละ 1. หมวดคาเกยวกบธรรมชาต 1.1 คาเกยวกบภมประเทศ ทรพยากรธรรมชาตทไมมชวต คณสมบต

อปกรณ และวธนาทรพยากรธรรมชาตมาใช 13 0.29

1.2 คาเกยวกบทองฟา ดวงดาว อณภม ฤดกาล ปรากฏการณธรรมชาตทเกดจากทองฟา คณสมบตและวธการศกษาเกยวกบทองฟา 13 0.29

1.3 คาเกยวกบพลงงาน ความรอน แสงสวาง ไฟ วสดอปกรณททาใหเกดพลงงาน 9 0.20

1.4 คาเกยวกบสตว ชนด ประเภท อวยวะตางๆของสตว การเลยงด การลาสตว อปกรณในการเลยงและการลาสตว 29 0.64

1.5 คาเกยวกบพช ชนด ประเภท สวนประกอบของพช การปลก การบารงรกษาการขยายพนธ และอปกรณในการเพาะปลกแล

ขยายพนธ 37 0.82

1.6 คาเกยวกบวน เวลา 26 0.57

1.7 คาเกยวกบทศทาง จานวน ขนาด ปรมาตร มาตรา ชง ตวง วด 38 0.84

2. หมวดคาเกยวกบมนษยและพฤตกรรมของมนษย 2.1 คาเกยวกบอวยวะตางๆ ภาวะการเปลยนแปลงภายในรางกาย 99 2.18

2.2 คาเกยวกบพฒนาการของรางกาย สขภาพ การรกษาพยาบาล อปกรณและวธการรกษาพยาบาล 111 2.45

2.3 คาเกยวกบการแตงกาย และเครองประดบ หมวก ทรงผม รองเทา อปกรณและวธการแตงกาย รวมทงการทาความสะอาดรางกาย 140 3.08

2.4 คาเกยวกบการรบความรสกทางประสาทสมผสของรางกาย เชน การเหน รรส ไดกลน ไดยน การแสดงความเปนเจาของ การกระทบการแทก การปกปด เปดเผย 347 7.64

2.5 คาเกยวกบกจกรรม การเคลอนไหว และการเคลอนยายในลกษณะตางๆ 1,170 25.78

63

ตารางท 3 ตารางแสดงจานวนของหมวดหมทางความหมายของคาศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน (ตอ)

หมวดหมทางความหมาย จานวน รอยละ 3. หมวดคาเกยวกบสตปญญา อารมณ ความรสก และคณคา 3.1 คาเกยวกบจตใจ อารมณ ความรสกนกคด 811 17.87

3.2 คาเกยวกบคณคา คานยม และการเรยนร 202 4.45

3.3 คาเกยวกบลทธศาสนา ตานาน ความเชอ พธกรรม อปกรณ และสถานทในการประกอบกจกรรมนนๆ

55 1.21

4. หมวดคาเกยวกบความสมพนธของบคคล 4.1 คาเกยวกบการจาแนกมนษยออกเปนกลมตามเชอชาต เพศ อาย

ความสมพนธในครอบครวและเครอญาต 521 11.48

4.2 คาเกยวกบการคมนาคมตดตอสอสาร วธการและอปกรณตางๆในการสอสาร

247 5.44

4.3 คาเกยวกบเศรษฐกจและการคา 111 2.45

4.4 คาเกยวกบสงคราม การเมอง การปกครอง วธการ อปกรณทเกยวของ และตาแหนงหนาท

57 1.26

4.5 คาเกยวกบศลปะ ดนตร การละเลน กฬา การพนน และการพกผอนหยอนใจ รวมทงกลวธและอปกรณในการปฏบตกจกรรมนนๆ

236 5.20

4.6 คาเกยวกบทอยอาศย และเครองมอเครองใชตางๆ 93 2.05

4.7 คาเกยวกบอาหาร เครองดม อปกรณและวธการประกอบอาหาร รวมทงคณสมบตของสารอาหารตางๆ

174 3.83

รวม 4,539 100.00

ตารางท 3 แสดงใหเหนวาหมวดหมทางความหมายของคาศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน ทปรากฏมากทสด 3 รายการ ไดแก หมวดคาเกยวกบกจกรรม การเคลอนไหว และการเคลอนยายในลกษณะตางๆ คดเปนรอยละ 25.78 หมวดคาเกยวกบจตใจ อารมณ ความรสกนกคด คดเปนรอยละ 17.87 และ หมวดคาเกยวกบการจาแนกมนษยออกเปนกลมตามเชอชาต เพศ อาย ความสมพนธในครอบครวและเครอญาต คดเปนรอยละ 11.48 ตามลาดบ

หมวดหมทางความหมายของคาศพทในพจนานกรมคาใหม เลม 1-3 ทปรากฏนอยทสด 3 รายการ ไดแก หมวดคาเกยวกบพลงงาน ความรอน แสงสวาง ไฟ และแหลงพลงงาน คดเปนรอยละ

64

0.20 หมวดคาเกยวกบภมประเทศ ทรพยากรธรรมชาตทไมมชวต คณสมบต อปกรณ และวธนาทรพยากรธรรมชาตมาใช และหมวดคาเกยวกบทองฟา ดวงดาว อณภม ฤดกาล ปรากฏการณธรรมชาตทเกดจากทองฟา คณสมบตและวธการศกษาเกยวกบทองฟา ปรากฏจานวนเทากนคดเปนรอยละ 0.29 หมวดคาเกยวกบวน เวลา คดเปนรอยละ 0.57 ตามลาดบ

จากการ ศกษาหมวดหมทางความหมายของคาศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 1-3 สามารถแสดงผลการศกษาไดดงตอไปน

ตารางท 4 ตารางแสดงจานวนของหมวดหมทางความหมายของคาศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 1-3

หมวดหมทางความหมาย

เลม 1 เลม 2 เลม 3 จานวน

รอยละ

จานวน

รอยละ

จานวน

รอยละ

1. หมวดคาเกยวกบธรรมชาต

1.1 คาเกยวกบภมประเทศ ทรพยากรธรรมชาตทไม มช วต คณสมบต อปกรณ และว ธนาทรพยากรธรรมชาตมาใช

5 0.25 4 0.31 4 0.32

1.2 คาเกยวกบทองฟา ดวงดาว อณภม ฤดกาล ปรากฏการณธรรมชาตท เ กดจากทองฟา คณสมบตและวธการศกษาเกยวกบทองฟา

5 0.25 5 0.39 3 0.24

1.3 คาเกยวกบพลงงาน ความรอน แสงสวาง ไฟ และแหลงพลงงาน

5 0.25 1 0.08 3 0.24

1.4 คาเกยวกบสตว ชนด ประเภท อวยวะตางๆของสตว การเลยงด การลาสตวอปกรณในการเลยงและการลาสตว

11 0.55 4 0.31 14 1.13

1.5 คาเกยวกบพช ชนด ประเภท สวนประกอบของพช การป ล ก การบ า ร ง ร กษาการขยายพนธ และอปกรณในการเพาะปลกและขยายพนธ

12 0.60 17 1.32 8 0.65

65

ตารางท 4 ตารางแสดงจานวนของหมวดหมทางความหมายของคาศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 1-3 (ตอ)

หมวดหมทางความหมาย

เลม 1 เลม 2 เลม 3

จานวน

รอยละ

จานวน

รอยละ

จานวน

รอยละ

1.6 คาเกยวกบวน เวลา 11 0.55 10 0.78 5 0.40

1.7 คาเกยวกบทศทาง จานวน ขนาด ปรมาตร มาตราชง ตวง วด

24 1.19 8 0.62 6 0.49

2. หมวดคาเกยวกบมนษยและพฤตกรรมของมนษย 2.1 คาเกยวกบอวยวะตางๆภาวะการเปลยนแปลง

ภายในรางกาย 38 1.89 24 1.87 37 2.99

2.2 คาเ กยวกบพฒนาการของรางกาย สขภาพ การร กษาพยาบาล อปกรณและว ธการรกษาพยาบาล

48 2.38 32 2.49 31 2.51

2.3 คาเกยวกบการแตงกาย และเครองประดบ หมวก ทรงผม รองเทา อปกรณและวธการแตงกาย รวมทงการทาความสะอาดรางกาย

41 2.04 43 3.35 56 4.53

2.4 คาเ กยวกบการรบความรสกทางประสาทสมผสของรางกาย เชน การเหน รรส ไดกลน ไดยน การแสดงความเปนเจาของ การกระทบการแทก การปกปด เปดเผย

142 7.05 90 7.01 115 9.30

2.5 คาเกยวกบกจกรรม การเคลอนไหว และการเคลอนยายในลกษณะตางๆ

547 27.16 252 19.63 371 29.99

3. หมวดคาเกยวกบสตปญญา อารมณ ความรสกนกคด และคณคา 3.1 คาเกยวกบจตใจ อารมณ ความรสกนกคด 404 20.06 232 18.07 175 14.15

3.2 คาเกยวกบคณคา คานยม และการเรยนร 80 3.97 66 5.14 56 4.53

3.3 คาเกยวกบลทธศาสนา ตานาน ความเชอ พธกรรม อปกรณ และสถานทในการประกอบกจกรรมนนๆ

20 0.99 13 1.01 22 1.78

66

ตารางท 4 ตารางแสดงจานวนของหมวดหมทางความหมายของคาศพทใน พจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 1-3 (ตอ)

หมวดหมทางความหมาย

เลม 1 เลม 2 เลม 3

จานวน

รอยละ

จานวน

รอยละ

จานวน

รอยละ

4. หมวดคาเกยวกบความสมพนธบคคล

4.1 คาเกยวกบการจาแนกมนษยออกเปนกลมตามเชอชาต เพศ อาย ความสมพนธในครอบครวและเครอญาต

264 13.11 146 11.37 111 8.97

4.2 คาเกยวกบการคมนาคมตดตอสอสาร วธการและอปกรณตางๆในการสอสาร 122 6.06 74 5.76 51 4.12

4.3 คาเกยวกบเศรษฐกจและการคา 56 2.78 31 2.41 24 1.94

4.4 คาเกยวกบสงคราม การเมอง การปกครอง วธการ อปกรณท เ กยวของ และตาแหนงหนาท

22 1.09 24 1.87 11 0.89

4.5 คาเกยวกบศลปะ ดนตร การละเลน กฬา การพนน และการพกผอนหยอนใจ รวมทงกลวธและอปกรณในการปฏบตกจกรรมนนๆ

83 4.12 99 7.71 54 4.37

4.6 คาเกยวกบทอยอาศย และเครองมอเครองใชตางๆ

35 1.74 37 2.88 21 1.70

4.7 คาเ กยวกบอาหาร เครองดม อปกรณและวธการประกอบอาหาร รวมทงคณสมบตของสารอาหารตางๆ

43 2.14 72 5.61 59 4.77

รวม 2,018 100.00 1,284 100.00 1,237 100.00

จากตารางท 4 ตารางแสดงจานวนของหมวดหมทางความหมายของคาศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 1-3 สรปไดดงตอไปน หมวดหมทางความหมายของคาศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถานฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 1 ทปรากฏมากทสด 3 รายการ ไดแก หมวดคาเกยวกบกจกรรม การเคลอนไหว และการเคลอนยายในลกษณะตางๆ คดเปนรอยละ 27.16 หมวดคาเกยวกบจตใจ อารมณ ความรสกนกคด คดเปนรอยละ 20.06 และ หมวดคาเกยวกบคาเกยวกบการจาแนกมนษย

67

ออกเปนกลมตามเชอชาต เพศ อาย ความสมพนธในครอบครวและเครอญาต คดเปนรอยละ 13.11

ตามลาดบ

หมวดหมทางความหมายของคาศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 2 ทปรากฏมากทสด 3 รายการ ไดแก หมวดคาเกยวกบกจกรรม การเคลอนไหว และการเคลอนยายในลกษณะตางๆ คดเปนรอยละ 19.63 หมวดคาเกยวกบจตใจ อารมณ ความรสกนกคด คดเปนรอยละ 18.07 และ หมวดคาเกยวกบการจาแนกมนษยออกเปนกลมตามเชอชาต เพศ อาย ความสมพนธในครอบครวและเครอญาต คดเปนรอยละ 11.37 ตามลาดบ

หมวดหมทางความหมายของคาศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 3 ทปรากฏมากทสด 3 รายการ ไดแก หมวดคาเกยวกบกจกรรม การเคลอนไหว และการเคลอนยายในลกษณะตางๆ คดเปนรอยละ 29.99 หมวดคาเกยวกบจตใจ อารมณ ความรสกนกคด คดเปนรอยละ 14.15 และ หมวดคาเกยวกบการจาแนกมนษยออกเปนกลมตามเชอชาต เพศ อาย ความสมพนธในครอบครวและเครอญาต คดเปนรอยละ 8.97 ตามลาดบ

หมวดหมทางความหมายของคาศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 1

ทปรากฏนอยทสด 3 รายการ ไดแก หมวดคาเกยวกบภมประเทศ ทรพยากรธรรมชาตทไมมชวต คณสมบต อปกรณ และวธนาทรพยากรธรรมชาตมาใช หมวดคาเกยวกบทองฟา ดวงดาว อณภม ฤดกาล ปรากฏการณธรรมชาตทเกดจากทองฟา คณสมบตและวธการศกษาเกยวกบทองฟา และ หมวดคาเกยวกบพลงงาน ความรอน แสงสวาง ไฟ และแหลงพลงงาน ปรากฏจานวนเทากน คดเปนรอยละ 0.25 หมวดคาเกยวกบสตว ชนด ประเภท อวยวะตางๆของสตว การเลยงด การลาสตวอปกรณในการเลยงและการลาสตว และหมวดคาเกยวกบวน เวลา ปรากฏจานวนเทากน คดเปนรอยละ 0.55 และ หมวดคาเกยวกบพช ชนด ประเภท สวนประกอบของพช การปลก การบารงรกษาการขยายพนธ และอปกรณในการเพาะปลกและขยายพนธ คดเปนรอยละ 0.60 ตามลาดบ หมวดหมทางความหมายของคาศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 2

ทปรากฏนอยทสด 3 รายการ ไดแก หมวดคาเกยวกบพลงงาน ความรอน แสงสวาง ไฟ และแหลงพลงงาน คดเปนรอยละ 0.08 หมวดคาเกยวกบทองฟา ดวงดาว อณภม ฤดกาล ปรากฏการณธรรมชาตทเกดจากทองฟา คณสมบตและวธการศกษาเกยวกบทองฟา และหมวดคาเกยวกบสตว ชนด ประเภท อวยวะตางๆของสตว การเลยงด การลาสตวอปกรณในการเลยงและการลาสตว ปรากฏจานวนเทากน คดเปนรอยละ 0.31 และหมวดคาเกยวกบคาเกยวกบภมประเทศ ทรพยากรธรรมชาตทไมมชวต คณสมบต อปกรณ และวธนาทรพยากรธรรมชาตมาใช คดเปนรอยละ 0.39 ตามลาดบ

หมวดหมทางความหมายของคาศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 3

ทปรากฏนอยทสด 3 รายการ ไดแก หมวดคาเกยวกบทองฟา ดวงดาว อณภม ฤดกาล ปรากฏการณ

68

ธรรมชาตทเกดจากทองฟา คณสมบตและวธการศกษาเกยวกบทองฟา และหมวดคาเกยวกบพลงงาน ความรอน แสงสวาง ไฟ และแหลงพลงงาน ปรากฏจานวนเทากน คดเปนรอยละ 0.24 หมวดคาเกยวกบภมประเทศ ทรพยากรธรรมชาตทไมมชวต คณสมบต อปกรณ และวธนาทรพยากรธรรมชาตมาใช คดเปนรอยละ 0.32 และ หมวดคาเกยวกบวน เวลา คดเปนรอยละ 0.40 ตามลาดบ

69

บทท 4 การศกษาการใหนยามศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน

การศกษาการใหคานยามศพทจากพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 1-3 ในเบองตนผวจยสารวจจานวนคาตง ลกคา และความหมายทปรากฏในแตละหมวดตวอกษร เพอนามาศกษารปแบบและโครงสรางการนยามความหมายศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน มรายละเอยดดงน

รปแบบของการนยามความหมายคาศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน บทนยามศพท (Definition) หมายถง ขอความซงเรยบเรยงขนเพออธบายความหมายของคาศพทในพจนานกรม เปนขอความทตอจากคาศพทหลกและลกคาโดยการนยาม คอ การอธบายหรอใหความหมายของคา จากการศกษารปแบบการใหคานยามความหมายศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน พบรปแบบการใหนยาม 4 รปแบบ ผลการศกษาปรากฏดงตอไปน

1. การอธบาย

การอธบาย หมายถง การใหนยามความหมายของคาศพทโดยวธการตางๆ เชน การขยายความ การวเคราะห การใชคาทมความหมายเหมอนกน การบอกความสมพนธ การบอกกฎ การเปรยบเทยบ จากการศกษา พบวามรปแบบการอธบาย 2 รปแบบ รายละเอยดตอไปน

1.1 การอธบายโดยใหความหมายหรออธบายโดยใหรายละเอยด

การอธบายความหมายของคาทปรากฏในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน มการอธบายความหมายของคาและการอธบายโดยการใหรายละเอยดทางความหมายของคาเกยวกบลกษณะ รปทรง กตกา และวธการทาสงตางๆ ดงน 1.1.1 การอธบายโดยใหความหมาย คอ การขยายความของคาโดยใหคาจากดความ ลกษณะ หรอรายละเอยดตางๆ เกยวกบคา เปนตน ดงตวอยางตอไปน

คลองดวน น. ทางระบายนาสายตรงทระบายนาไดอยางรวดเรว. ล.1 น.29

70

หมากระเปา น. สนขพนธเลกมากทใสในกระเปาเสอได. ล.3 น.119

นายาฟอกขาว น. นายาเคมสาหรบกดสวตถเชนผา ไม หวาย เปนตน ใหขาวขน. ล.3 น.64

1.1.2 การอธบายโดยใหรายละเอยด คอ การขยายความของคาโดยการบอกรายละเอยด วธการ ลกษณะของสงตางๆอยางชดเจนเพอใหเหนภาพ วธการ กระบวนการ กฎ กตกาตางๆ เปนตน ดงตวอยางตอไปน

สาค น. แปงเมดกลมๆเดมทามาจากตนสาค แตปจจบนนยมทาจากแปงมนสาปะหลง เมอดบเปนสขาว เมอสกมลกษณะใสไมมส มกทาเปน 2 ขนาด คอ สาคเมดใหญและสาคเมดเลก ใชทาขนมและอาหารไดหลายชนด.

ล.1 น.157 หมกะท น. อาหารอยางหนง ทาดวยเสนหมลวกนารอน ผดกบกะทใสซอส

มะเขอเทศใหเปนสชมพออน ๆ ราดดวยนาปรงรสทาดวยเตาเจยวขาวตา กงสบ หมสบ หวกะท ปรงรสเคมหวานเลกนอย เวลารบประทานบบมะนาว มหวปล ถวงอกดบ ใบกยชาย เปนเครองเคยง.

ล.3 น.119

หมกรอบ น. ของกนอยางหนง ใชเสนหมทอดนามนใหกรอบ คลกดวยนาปรง

รสเปรยว เคม หวาน ซงใสกง ไก หม หนเปนชนเลกๆ โรยหนาดวยเตาหแขงหนชนเลกๆทอดกรอบ ผวสมซา และไขทโรยทอดในกระทะใหเปนฝอย.

ล.3 น.119

71

1.2 การอธบายโดยใหความหมายหรออธบายโดยใหรายละเอยดและยกตวอยาง การอธบายและยกตวอยางทปรากฏในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน นนนอกจากประกอบดวยการอธบายโดยใหความหมายและการอธบายโดยใหรายละเอยดแลวยงเพมตวอยางการใชคาและประโยคในบรบทและสถานการณตาง ๆ ประกอบดวย

1.2.1 การอธบายและยกตวอยางการใชคา ดงตวอยางตอไปน

บาป ก. เกยวของกบกจกรรมทผดศลธรรมหรอผดกฎหมาย เชน เงนบาป. กฐนบาป. ภาษบาป.1

ล.2 น.71 สซาหา น. จานวนสหรอหา เชน สซาหาสบ. สซาหารอย. สซาหาคน.

สซาหาตว. ล.2 น.127

นาโคลา น. นาอดลมประเภทหนง มสดา เชน โคคาโคลา. เปปซโคลา.

กระทงแดงโคลา. คมม. เครองดมนาดา. ล.3 น.63

1.2.2 การอธบายและยกตวอยางประโยค ดงตวอยางตอไปน

ฟนธง ก. พดใหชดเจน, ตดสนดวยความเชอมน, เชน เรองนฟนธงมาเลยวาจะเอาอยางไร. หมอดฟนธงวาดาราคนจะตองเลกกน.

ล.1 น.120 ไมพทโธ ก. ไมสงสาร, ไมเหนใจ, เชน บอกใหดหนงสอกไมสนใจถาสอบตก

ฉนจะไมพทโธเลย. ล.3 น.87

1 ขอความทปรากฏในแถบสเทาแสดงสวนของบทนยามทใชวธการนยามทกลาวถงในหวขอนนๆ เพอแสดงใหเหนถงรปแบบของการนยามความหมายในบทนยามศพททกลาวถงโดยเฉพาะ

72

หาอะไร, หาพระแสงอะไร, หาพระแสงของาวอะไร, หาสวรรควมานอะไร, หาหอกอะไร

ว. ทาไม, เพออะไร, (มนยวาผพดเหนวาสงททานนไมมประโยชน) เชน มายนหาอะไร ไปใหพน ๆ เลย. มเสอผาตงเยอะแยะแลวจะซอมาหาพระแสงอะไรอก. จะพดหาพระแสงของาวอะไร ไมมใครเขาสนใจฟงหรอก. รบๆทาใหเสรจดกวา จะมวบนหาสวรรควมานอะไร. วนๆเอาแตเลนเกม จะเลนไปหาหอกอะไร.

ล.3 น.122

2. การใหขอมลของคา การใหขอมลของคา หมายถง การนยามคาในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน นอกเหนอจากการอธบาย และ การอธบายและยกตวอยางคาและประโยคในการใชคาแลว มการใหขอมลของคา ประกอบดวย การบอกทมาของคาจากพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 การบอกทมาของคา การบอกคาทมความหมายเหมอน การบอกเสยงอาน มรายละเอยดดงตอไปน 2.1 การบอกทมาของคาจากพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542

คาทมาจากพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 ในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน จะบนทกคา ความหมายและตวอยางการใชคาทปรากฏในพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 คาทยกมาจะใชอกษรยอ “พจน.” กากบ เพอแสดงใหเหนวาคาดงกลาวมอยในพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 แตพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน อาจมการเพมการนยาม การยกตวอยางการใชคาเพมเตม การเปลยนตวอยางหรอปรากฏความหมายใหมนอกเหนอจากทบนทกไวในพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 มรายละเอยดดงตอไปน 2.1.1 คาทมความหมาย การนยาม และตวอยางการใชคาตรงกบพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 ดงตวอยางตอไปน

มน ก. เมาออนๆ, รสกวงเวยน เชน มนศรษะ, รสกตอในสมอง เชน อานหนงสอมากชกมน, มนหว กวา.

พจน. 422 น.3865

2 พจน.42 ยอมาจาก พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 3 น. ยอมาจาก เลขหนา

73

มน ก. เมาออนๆ, รสกวงเวยน เชน มนศรษะ, รสกตอในสมอง เชน อานหนงสอมากชกมน. (พจน.)

ล.1 น.128

ปโลปเล (ปาก) ก. พดหรอทาพอใหเสรจๆ ไปโดยไมตองการรายละเอยด,

ประโลประเลกวา. พจน. 42 น.703 ปโลปเล ก. พดหรอทาพอใหเสรจๆ ไปโดยไมตองการรายละเอยด,

ประโลประเลกวา. (พจน.). คมม. โปโลโปเล ความหมายท 1. ล.2 น.79 พดจนลงหลบ (ปาก) ก. พดจนผฟงเคลบเคลมไปตาม. พจน. 42 น.797 พดจนลงหลบ ก. พดจนผฟงเคลบเคลมและเหนคลอยตาม. (พจน.). คมม.

กลอมจนลงหลบ, กลอมลงหลบ. ล.3 น.79

2.1.2 คาทมความหมาย การนยาม ตรงหรอคลายคลงกนกบพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 แตมการเปลยนแปลงตวอยางการใชคา สามารถแบงได 3 รปแบบไดแก 2.1.2.1 การเพมตวอยางการใชคา ดงตวอยางตอไปน

ชนว ก. ไดแตสงการใหผอนทา ไมลงมอทาเอง. พจน. 42 น.365 ชนว ก. ไดแตสงการใหผอนทา ไมลงมอทาเอง (พจน.) เชน ฉนไมเหน

เขาทาอะไร ไดแตนงชนว ใหลกนองทาใหทกอยาง. ล.3 น.42

74

2.1.2.2 การตดตวอยางการใชคา ดงตวอยางตอไปน

ลมปาก น. ถอยคาทกลาว เชน อยาสญญาเพยงลมปาก, คาพดทจงใจใหเหนคลอยตาม เชน หลงลมปากจงตามเขาไป.

พจน. 42 น.988 ลมปาก น. ถอยคาทกลาว, คาพดทจงใจใหเหนคลอยตาม. (พจน.) น. คาพดหรอคามนสญญา เชน อยาไปเชอลมปากผชายคนน

เขาหยอดคาหวานไปทว. ล.1 น.145

2.1.2.3 การเปลยนตวอยางการใชคา ดงตวอยางตอไปนดงตวอยางตอไปน

กระบงโกย (ปาก) ว. มากมาย เชน มขาวของเปนกระบงโกย ถกบนตงกระบงโกย. พจน. 42 น.47

กระบงโกย น. ลกษณะนามใชเปรยบเทยบในความหมายวา มาก เชน เขา

บนไมรกกระบงโกย. คมม. กระบง ความหมายท 2. ล.1 น.4

2.1.3 คาทบนทกในพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 แลว แตมความหมายขยาย ความหมายใหม ในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน ความหมายใหมบนทกไวหลงความหมายเดมทปรากฏในพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 สามารถแบงได 2 รปแบบ คอ 2.1.3.1 คาทเกดความหมายขยาย ดงตวอยางตอไปน

วดวา ก. พอเทาๆกน, พอเสมอกน เชน พนองสองคนนสวยพอวดวากนได.

พจน. 42 น.1059

75

วดวา ก. พอเทาๆกน, พอเสมอกน, (พจน.) ; ไมไดไมเสย (ภาษาการพนน) เชน เจามอปอก เรากปอก ตานเราวดวากนนะ.

ล.1 น.148 ซกแหง ก. ทาความสะอาดเสอผาหรอสงทอตางๆ ดวยวธพเศษ เชน ใช

สาร เคม โรยบนรอยเป อนแลวปดออก หรอแชลง ในสารละลายเคม.

พจน. 42 น.377 ซกแหง ก. ทาความสะอาดเสอผาหรอสงทอตางๆ ดวยวธพเศษ เชน ใช

สาร เคม โรยบนรอยเป อนแลวปดออก หรอแชลง ในสารละลายเคม. (พจน.), ซกผาโดยไมจมผาลงในนา เชน เมอวานฉนเอาชดผาไหมไปซกแหง.

ก. ไมอาบนา เชน เมอคนเขากลบดกและเพลยมากเลยซกแหง. ล.2 น.37 ชง 1 ก. เทนารอนลงบนใบชาหรอยาเปนตนเพอใหรสออก. พจน. 42 น.343 ชง 1 ก. เทนารอนลงบนใบชาหรอยาเปนตนเพอใหรสออก. (พจน.),

ผสมเครองดมประเภทผงดวยนารอนและปรงรสใหพรอมทจะรบประทาน เชน ชวยชงกาแฟมาใหถวยหนง นาตาลชอนเดยวนะ. (จ.)

ก. เตรยมการให, ดาเนนการให, เชน เขาชงเรองใหรฐมนตรลงนาม.

ก. เตะลกบอลใหผอนทาประต เชน เขาทาแฮตถรกไดแตกลบถลมตววาเพอนรวมทมชงลกไดด.

ล.3 น.40

76

2.1.3.2 คาทเกดความหมายใหม ดงตวอยางตอไปน

ใบบญ น. รวมบญ, สวนบญทปกปองคมครองอย. พจน. 42 น.643

ใบบญ น. รวมบญ, สวนบญทปกปองคมครองอย, (พจน.) เชน เขาได

เจานายเปนใบบญ จงกาวหนามาทกวนน. น. บารม, อทธพล, เชน เขาตองอาศยใบบญของเจาพอจง

คาขายทนได. เขาเขานอกออกในได เพราะพงใบบญผมอานาจ.

ล.1 น.105 นางฟา น. นางในเทพนยายทถอวาอยบนสวรรค. พจน. 42 น.574

นางฟา น. นางในเทพนยายทถอวาอยบนสวรรค. (พจน.). น. พนกงานผหญง มหนาทบรการผโดยสารบนเครองบน เชน

เธอเปนนางฟาสายการบนอะไร . คมม . แอร 2, แอรโฮสเตส.

ล.2 น.65 สาวก น. ศษยของศาสดา. (ป.; ส. ศราวก). พจน. 42 น.1185

สาวก น. ศษยของศาสดา. (พจน.) น. ผทนยมชมชอบบคคลหรอสงใดสงหนงอยางคลงไคล เชน

สาวกของ พบ. สาวกทมแมนย. ล.3 น.110

77

2.2 การบอกทมาของคา ทมาของคา หมายถง การอธบายภาษาซงเปนทมาของคาไวทายคานนๆ เปนการ ทบศพท หรอการแปลศพท การบอกทมาเขยนไวในวงเลบเปนอกษรยอ เชน กล. หมายถง เกาหล จ. หมายถง จน อ. หมายถง องกฤษ ฯลฯ โดยอาจมการกลาวถงคาศพทในภาษาเดม และเสยงคาศพทเดมในภาษา พบ 2 รปแบบ คอ การทบศพท และการแปลศพท 2.2.1 การทบศพท ดงตวอยางตอไปน

กมจ น. ผกดองแบบเกาหล เชน อาหารเกาหลตองมกมจเปนเครองเคยง.

น. เกาหล เชน นกเตะแดนกมจ. (กล. วา คมช). ล.1 น.13 เบ น. ผรบใช, ผยอมรบใช, เชน เขาชอบวางตวเปนนาย ใหเรา

เปนเบคอยรบใชอยเรอย. (จ. เบ วา มา). ล.1 น.101 ไวนล น. แผนพลาสตกชนดเรยบ นม ใชพมพตวอกษรหรอรปเปนตน

มกมขนาดใหญแตสามารถตดใหเปนทรงตางๆได มวนเกบได นยมทาเปนปายโฆษณาหรอปายนทรรศการ.

(ตดมาจาก อ. vinyl plastic). ล.3 น.103

78

2.2.2 การแปลศพท ดงตวอยางตอไปน

จตอาสา

น. จตใจทเออเฟอและชอบชวยเหลอผอนโดยไมหวงสงตอบแทน เชน โรงเรยนของเราฝกให เดกมจตอาสา รจกชวยเหลอผอนและชอบทางานเพอสาธารณะ.

(แปลจาก อ. public mind) ล.2 น.93 วกฤตตมยากง น. ภาวะทรดตวลงอยางฉบพลนของเศรษฐกจไทยทเกดขนในป

พ.ศ. 2540 เกดจากการเกงกาไรและการลงทนเกนตวของภาคเอกชน โดยกอหนตางประเทศอยางมหาศาล ทาใหตองลอยตวคาเงนบาท สถาบนการเงนในประเทศจานวนมากตองปดไป และสงผลกระทบไปทวเอเชย. (แปลมาจาก อ. Tom Yam Kung Crisis).

ล.2 น.115 เจษฎาธการ น. คาเรยกผอานวยการของโรงเรยนเอกชนทอยในความ

อปถมภของศาสนาครสตนกายคาทอลก เชน ทานผนคอเจษฎาธการโรงเรยนอสสมชญธนบร. (แปลมาจาก อ. Reverend).

ล.3 น.38

2.3 การบอกคาทมความหมายเหมอน

คาทมความหมายเหมอน หมายถง คาทมความหมายเหมอนกนในการจดเกบในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน มการแยกเกบไวตามลาดบอกษรของคานนๆ โดยในทายบทนยามจะมอกษรยอ คมม. กากบ หมายถง “ความหมายเหมอนกน” ดงตวอยางตอไปน

คาวา เคราะหซากรรมซด, บาปซากรรมซด, ผซากรรมซด เปนคาทมความหมายเหมอนกน

79

เคราะหซากรรมซด ก. ไดรบเคราะหกรรมซาแลวซาอก เชน เขายากจนอยแลวยงเคราะหซากรรมซดใหบานถกไฟไหมอก. คมม.4 บาปซากรรมซด, ผซากรรมซด.

ล.1 น.36 บาปซากรรมซด ก. ไดรบเคราะหกรรมซาแลวซาอก เชน เขาถกใหออกจากงาน

กหนกหนาอยแลว ยงบาปซากรรมซดมาประสบอบตเหตอก. คมม. เคราะหซากรรมซด, ผซากรรมซด.

ล.1 น.99 ผซากรรมซด ก. ไดรบเคราะหกรรมซาแลวซาอก เชน เขากาพราพอแมแลว

ยงผซากรรมซด ปาทเลยงดอยมาประสบอบตเหตตายจากไปอก. คมม. เคราะหซากรรมซด, บาปซากรรมซด.

ล.1 น.112

คาวา ดอกไมเหลก, สตรเหลก, หญงเหลก เปนคาทมความหมายเหมอนกน

ดอกไมเหลก น. ผหญงทมความเขมแขงอดทน สามารถตอส เอาชนะอปสรรคตางๆได เชน ดอกไมเหลกแหงพมากคอนางออง ซาน ซจ. คมม. หญงเหลก ความหมายท 1, สตรเหลก.

ล.2 น.45

สตรเหลก น. ผหญงทมความเขมแขงอดทน สามารถตอส เอาชนะ

อปสรรคตางๆได เชน อดตนายกรฐมนตรมารกาเรต แทชเชอร ไดรบฉายาวาเปนสตรเหลกแหงองกฤษ. คมม. ดอกไมเหลก, หญงเหลก ความหมายท 1.

ล.2 น.118

4 คมม. ยอมาจาก ความหมายเหมอนกน

80

หญงเหลก น. ผหญงทมความเขมแขงอดทน สามารถตอส เอาชนะอปสรรคตางๆได เชน อดตนายกรฐมนตรมารกาเรต แทชเชอร ไดรบฉายาวาเปนหญงเหลกแหงองกฤษ. คมม. ดอกไมเหลก, สตรเหลก.

น. ผหญงทแขงแรงมสขภาพด ไมเจบไขไดปวย เชน เขาเปนหญงเหลกในททางานเรา ทางานหนกมา 30 ป ไมเคยลาปวยแมแตวนเดยว.

ล.2 น.131

2.4 การบอกเสยงอาน

การบอกคาอาน หมายถง การบอกคาอานออกเสยงในบางคาทอาจไมตรงตามกฎหรออกขรวธทใชกนทวไปโดยมการเขยนเสยงอานกากบ ในทนรวมถงการอานออกเสยงคาทเปนอกษรย อดวย คาทเปนอกษรยอในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เกดจากการยอคาโดยเอาตวอกษรตวแรกมาเรยงตอกน ดงตวอยางตอไปน

ซทร [ซ-ทร]

น. เสอผาทบางมากจนมองทะลเหนขางในได เชน ดาราคนนนใสชดซทร มองเหนรปรางชดเจน. (อ. see through).

ล.2 น.38 ผบทบ. [ผอ-บอ-ทอ-บอ]

น. ภรรยา เชน วนน ผบทบ. สงใหรบกลบบาน. (คายอของคาวา ผบญชาการทบาน).

ล.2 น.82 มคปด. [มอ-คอ-ปอ-ดอ]

ก. มผแยงคนรกไป พดเตมๆวา หมาคาบไปแดก เชน มวแตทางานไมมเวลาใหแฟน ระวงจะถกมคปด.. คมม. สนขคาบไปรบประทาน.

ล.3 น.82

81

3. การใหรายละเอยดของคาเพมเตม

รายละเอยดของคา หมายถง ขอมลทเปนการใหรายละเอยดของคานอกเหนอจากขอมลทกลาวไวในขอ 1 และ 2 ซงทาใหผทตองการศกษาคาศพทจากพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน ทราบถงขอมลท เกยวของกบคาศพทดานตางๆ เชน ประวตของคา โครงสรางคา ผรเรมใชคาและระยะเวลาการเรมใชคา มรายละเอยดดงตอไปน 3.1 การใหรายละเอยดเกยวกบประวตของคา ประวตของคา หมายถง ทมาของการเกดคาศพทขนใชในสงคม เชน มาจากชอภาพยนตร ดารา บคคลทมชอเสยง บทเพลง สานวนทใชในสงคม ชอสนคา ชออาหาร ชอสถานท เปนตน ดงตวอยางตอไปน

คลเหนก น. กระดาษทชชใชเชดหนา เชน คลเหนกหมดแลวไปซอใหหนอยเอายหออะไร ก ได . (มาจาก ยหอกระดาษทชช Kleenex).

ล.1 น.29 ตดปลายนวม ก. ไดผลประโยชนเลกๆนอยๆโดยไมคาดคดมากอน เชน เสรจ

งานนเรากไดของตดปลายนวมมานดๆหนอยๆ. (สานวนนมาจากการชกมวย).

ล.1 น.78 โสภา, โสภาสถาพร

ก. สขสบาย เชน กอนจะจบปนยงใครสกคนใหคดถงคกกอนเพราะในนนไมโสภานกหรอก. เขาไดเมยรวยปานนคงโสภาสถาพรไปแลว. (คาวา โสภา สถาพร มาจากชอดาราทใชในการแสดงภาพยนตร).

ล.3 น.115 3.2 การใหรายละเอยดเกยวกบโครงสรางคา โครงสรางคา หมายถง การใหขอมลของคาทมาประกอบกนเปนคาใหม โดยอธบายถงรปคาศพทเดมกอนเกดเปนคาใหม เพอใหทราบถงความหมายของคาศพทเดม และบอกถงวธการสรางคาศพทคาใหม ดงตวอยางตอไปน

82

เชลยร ก. สนบสนนและประจบประแจงอยางออกหนาออกตา เชน เขาเชลยรเจานายอยางน เลยได 2 ขนทกป. (มาจากคา เชยร + เลย).

ล.1 น.57 ธนาธปไตย น. ระบอบการเมองทถอเงนเปนใหญ เชน พรรคการเมองพรรค

นยดระบอบธนาธปไตยจายเงนส.ส. เปนรายเดอน. (มาจากคาวา ธน + อธปไตย).

ล.2 น.62 สะตอเบอเรอ ก. ปลนปลอนโกหกหลอกลวงยงกวาสะตอหรอสะตอเบอร เชน

พวกสะตอเบอเรอกคอ สะตอเบอรตวแมนนแหละ. (มาจาก สะตอ + เบอเรอ).

ล.3 น.108

3.3 การใหรายละเอยดเกยวกบผรเรมการใชคาและระยะเวลาการเรมใชคา ผรเรมการใชคาและระยะเวลาการเรมใชคา หมายถง การใหขอมลของผทใชคาศพทเปนคนแรก และระยะเวลาหรอชวงเวลาทคาศพทปรากฏใชในสงคมเปนครงแรก ดงตวอยางตอไปน

อรยะขดขน ก. ขดขนหรอตอตานอยางคนมอารยธรรม เชน การออกเสยงไมเลอกใครเปนผแทนราษฎรถอเปนการตอตานแบบอรยะขดขน.คมม.อารยะขดขน(แปลจาก อ.civil disobedience;

คาวา “อารยะขดขน” รศ.ชยวฒน สถาอนนท เปนผใชคนแรกในป พ.ศ. 2548)

ล.1 น.171

83

ศลปาธร น. ชอรางวลทกระทรวงวฒนธรรมมอบใหแกศลปนรวมสมยทมผลงานสรางสรรคอยางตอเนอง เพอสงเสรมใหผลตผลงานตอไปอยางอสระ ม 5 สาขา คอ ทศนศลป วรรณศลป คตศลป ภาพยนตร และศลปะการแสดง เชน นายเฉลมชย โฆษตพพฒนไดรบรางวลศลปาธรเมอ พ.ศ. 2547. (มอบรางวลครงแรกเมอ พ.ศ. 2547).

ล.2 น.117 ไผแยกกอ หนอแตกเหลา

น. ผทเคยทางานรวมกนมาภายหลงแยกยายกนไปทางานตามความชอบหรอความถนดของตน เชน เมอโครงการวจยสนสดลงนกวจยกแยกยายกนไปเปนไผแยกกอ หนอแตกเหลา แตกนดพบกนไมเคยขาด. คมม. นาแยกสาย ไผแยกกอ. (ใชครงแรกเมอ พ.ศ. 2553).

ล.3 น.78

4. การอางถงคาในพจนานกรมเลมเดยวกน

พรพลาส เรองโชตวทย5 กลาววา การอางถงคาในพจนานกรมเดยวกน หมายถง ศพททมคาพองความหมายในพจนานกรมเดยวกนอาจใชวธการอางถงกนโดยไมตองเขยนนยามศพทซาอก ดงตวอยางตอไปน

กระจบกระจอกขาว ด กระจอกขาว. ล.1 น.2 นาตาลโตนด ด ตาลโตนด. ล.2 น.66

5พรพลาส เรองโชตวทย , การทาพจนานกรม. (เชยงใหม : ภาควชาภาษาไทย คณะมนษยศาสตรมหาวทยาลยเชยงใหม, 2533),60.

84

โครงสรางการนยามความหมายคาศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน จากก าร ศ กษา โ คร ง สร า ง ก าร น ยามความหมาย ค า ศพท ใ นพจนา นก รม ค า ใหม

ฉบบราชบณฑตยสถาน พบวา มความคลายคลงกบการนยามคาศพท ในพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 คอ ประกอบดวย คาศพท ชนดของคา บทนยาม จากการศกษาโครงสรางการนยามในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน สามารถแบงออกไดเปน 2 ชนด คอ โครงสรางแบบเดยวและโครงสรางแบบประสม มรายละเอยดดงตอไปน

1. โครงสรางแบบเดยว โครงสรางแบบเดยว หมายถง การนยามความหมายทมบทนยามเพยงสวนเดยวปรากฏ 2

รปแบบ คอ การอธบายโดยใหความหมายหรออธบายโดยใหรายละเอยด และ การอางถงคาในพจนานกรมเลมเดยวกน ดงน

1.1 การอธบายโดยใหความหมายหรออธบายโดยใหรายละเอยด ดงตวอยางตอไปน

ขนมกวน น. ของหวานททาดวยวธใสกระทะตงไฟแลวใชพายกวนใหสก อยางถวกวน เผอกกวน กลวยกวน ขนนกวน สบปะรดกวน.

ล.2 น.14 ปลาเสน น. ของกนเลนอยางหนง เปนเสนเลกๆ ยาวๆ ทาดวยแปงผสม

เนอปลา อบแหง. ล.3 น.71 ผาตาพรกไทย, ผาเมดพรกไทย

น. ผาลกษณะโปรงบาง เนอผาเปนรเลกๆ ขนาดเมดพรกไทย ใชทามง เสอครย หรอถงบหงา.

ล.2 น.83 รานสะดวกซอ น. รานคาขนาดเลกซงขายของเครองใชกระจกกระจกทจาเปน

รวมทงอาหารกนรองทอง มกเปดขายตลอด 24 ชวโมง. ล.2 น.104

85

1.2 การอางถงคาในพจนานกรมเลมเดยวกน ดงตวอยางตอไปน

กระจบกระจอกขาว ด กระจอกขาว. ล.1 น.2 นาตาลโตนด ด ตาลโตนด. ล.2 น.66

2. โครงสรางแบบประสม

โครงสรางแบบประสม หมายถง การนยามความหมายทมบทนยามตงแต 2 สวนขนไป ปรากฏ 2 ลกษณะ คอ โครงสรางแบบประสม 2 สวน และ โครงสรางแบบประสม 3 สวน ดงน

2.1 โครงสรางแบบประสม 2 สวน พบ 4 รปแบบ ดงตวอยางตอไปน รปแบบท 1 การอธบายโดยใหความหมายหรออธบายโดยใหรายละเอยด + ยกตวอยาง

การใชคา ดงตวอยางตอไปน

นาเลยง น. เงนสนบสนน // เชน พอหมดนาเลยง ผชมนมกสลายตว. ล.1 น.94 รอยเปอรเซนต ว. แท , สมบรณ , ไมมอย างอนปน , // เชน ผ ชายรอย

เปอรเซนต. ขาวสารรอยเปอรเซนต. ล.3 น.93

รปแบบท 2 การอธบายโดยใหความหมายหรออธบายโดยใหรายละเอยด + การใหขอมลของคา ดงตวอยางตอไปน

ดวด น. แผนซดทมความจมาก ใชบนทกขอมลหลายประเภท เชน ภ า พ ย น ต ร เ พ ล ง เ ก ม ค อ ม พ ว เ ต อ ร ภ า พ ถ า ย ภาพเคลอนไหว. // (อ. DVD ยอมาจาก digital versatile

disc). ล.1 น.69

86

ยงสลต ก. ยงปนใหญ 21 นด ตดตอกน เ พอถวายพระเกยรตพระมหากษตรยในงานพระราชพธสาคญ เชน งานวนเฉลมพระชนมพรรษา. // (สลต มาจาก อ. salute).

ล.3 น.91

รปแบบท 3 การอธบายโดยใหความหมายหรออธบายโดยใหรายละเอยด + การใหรายละเอยดของคาเพมเตม ดงตวอยางตอไปน

กระป น. พนกงานหญงทเกบคาโดยสารรถประจาทาง, // เปนคาคกบกระเปา ซงหมายถงพนกงานชาย.

ล.1 น.4 กางเกงใน น. กางเกงสาหรบสวมไวชนใน ไมมขา หรอขาสน. // เรยก

ยอๆวา กกน. [กอ-กอ-นอ]. ล.2 น.8

รปแบบท 4 การอธบายโดยใหความหมายหรออธบายโดยใหรายละเอยด + การอางถงคาในพจนานกรมเลมเดยวกน ดงตวอยางตอไปน

นมเปรยว น. โยเกรตชนดเหลวหรอโยเกรตพรอมดม ไมใสผลไมหรอธญพช. // (ด โยเกรต).

ล.2 น.63

2.2 โครงสรางแบบประสม 3 สวน ปรากฏ 3 รปแบบ ดงตวอยางตอไปน รปแบบท 1 การอธบายโดยใหความหมายหรออธบายโดยใหรายละเอยด + ยกตวอยางการใชคา + การใหขอมลของคาดงตวอยางตอไปน ดงตวอยางตอไปน

เจยะบโละ ก. กนไมลง, รบไมได, รงเกยจ, // เชน อาหารขางถนนมแตฝนอยางนเจยะบโละหรอก. ไมไดอาบนาตงหลายวน ซกมกอยางน ใครๆกเจยะบโละ. // (จ.).

ล.2 น.30

87

บอกเซอร น. กางเกงขาสน มลกษณะคลายกางเกงทนกมวยใสขนชกบนเวท มกใชผาเนอบาง สวนมากเปนผาลาย ผชายนยมสวมทบกางเกงชนใน // เชน วยรนเดยวนชอบใสกางเกงยนสเอวตาเพออวดขอบบอกเซอรลายตวเกง. // (อ. boxer).

ล.2 น.69

รปแบบท 2 การอธบายโดยใหความหมายหรออธบายโดยใหรายละเอยด + ยกตวอยางการใชคา + การใหรายละเอยดของคาเพมเตม ดงตวอยางตอไปน

สพเพเหรก [สบ-เพ-เห-รก]

ว. ไมเปนชนเปนอนและรกรงรง // เชน บานเราไมเคยโดนขโมยขนเพราะมนคงเหนวามแตของสพเพเหรกทงนน. // (มาจาก สพเพเหระ + รก).

ล.2 น.123 ไมรภาษาคน ก. ไมรเรอง, โง, // (ใชเปนคาดา) // เชน เธอนชางไมรภาษา

คนเสยเลย บอกกหนกไมเคยทาถกสกท. ล.3 น.87

รปแบบท 3 การอธบายโดยใหความหมายหรออธบายโดยใหรายละเอยด + การใหขอมลของคา + การใหรายละเอยดของคาเพมเตม ดงตวอยางตอไปน

เกาเจง น. ชาตหมา // (เปนคาดา). // (จ. เกาเจง). ล.1 น.17 ช ส. สรรพนามบรษท 3 // (เปนคาทสาวประเภทสองมกใชเรยก

ผหญงหรอสาวประเภทสองดวยกน). // (อ. she). ล.1 น.56

จากผลการ ศกษารปแบบการ ให คา นยามความหมายศพท ในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน พบรปแบบการใหนยาม 4 รปแบบ คอ การอธบาย การใหขอมลของคา การให

88

รายละเอยดของคาเพมเตม และการอางถงคาในพจนานกรมเลมเดยวกน ซงลกษณะรปแบบการนยามความหมายทปรากฏมความคลายคลงกบรปแบบการนยามศพทท ปรากฏในพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 ดงท วลยา ชางขวญยน6 ไดกลาวถงสวนประกอบตางๆ ในการนยามศพท ในพจนานกรม วาประกอบดวย 1 คาศพทหลกหรอแมคาหรอคาตง 2 ลกคา 3 คาบอกเสยงอาน 4คาบอกชนดของคาตามหลกไวยากรณ 5คาทใชเฉพาะแหง 6อกษรยอบอกทมาของคา 7วรรณคดทอางถง 8คาโยงความหมาย กลาวไดวา การนยามความหมายศพทเปนไปในทางเดยวกน แตลกษณะทอาจกลาวไดวามความแตกตางกนจากการศกษา คอ การยกตวอยางคาและประโยคทปรากฏในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถานสวนหนงเปนการยกตวอยางจากการใชภาษาพด หรอเปนภาษาทใชในสนตางๆในสงคม ตวอยางเชน

ปลอยโฮ ก. รองไหออกมาอยางเตมท เชน ดาราสาวถงกบปลอยโฮ เมอนกขาวถามถงคหมนของเธอทประสบอบตเหตเสยชวต.

ล.3 น.70

ตวอยางคาวา “ปลอยโฮ” ทปรากฏใชในขาว เชน

“อาย สงครามนางงาม” ปลอยโฮ! โดนโกงรวม 10 ล. หวงเกบเงนทงชวตเตรยมรกษาแม!!7 ปลอยโฮ! เปดใจเปนทแรก โดนคนใกลตวโกงเงนเกอบ 10 ลาน สาหรบ อาย วราไพรนทร ลภสนธโรจน ผรบบท บบ ในละครดง สงครามนางงาม แถมยงตองหาเงนทางานหนกเพอมาเคลยรหนสนทงๆทตวเองไมไดกอ เรยกไดวาเปนภาระทหนกเพราะ อายเองมความรบผดชอบตองเลยงดแมทปวย แถมตงใจปนจะพาแมไปรกษาผาตดโรคลมชก แตเงนทเกบสะสมทงหมดกบมลายหายไปเพราะโดนโกงซะงน เรยกไดวาชวต ดรามามากกวาละครท อาย แสดงซะอก

6 วลยา ชางขวญยน, การใชพจนานกรม, 3-4. 7 เอกสารเผยแพร[online], “อาย สงครามนางงาม” ปลอยโฮ! โดนโกงรวม 10 ล. หวงเกบเงนทงชวตเตรยมรกษาแม!!, เขาถงเมอ 15 มนาคม 2558 เขาถงไดจากhttp://www.nakom.me

/2015/08/10_9.html#

89

โครงสรางการนยามความหมายคาศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน พบวามความคลายคลงกบการนยามคาศพทในพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 คอ ประกอบดวย คาศพท ชนดของคา บทนยาม ผลการศกษาปรากฏโครงสรางการนยาม 2 รปแบบ คอ โครงสรางแบบเดยว และโครงสรางแบบประสม โดยโครงสรางคาทปรากฏสวนใหญเปนลกษณะโครงสรางแบบประสม ซงผลการศกษาดงกลาวมความสอดคลองกบ ผลการศกษาของ เสาวรส มนตวเศษ8 ศกษาเรองการศกษาเปรยบเทยบวธการนยามความหมายศพทเดยวกนในพจนานกรมของ เจ.คสแวล และ เจ.เอส. แชนดเลอร กบพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 ผลการศกษาพบวา โครงสรางของการนยามทปรากฏในพจนานกรมทง 2 ฉบบ ปรากฏโครงสรางแบบประสมมากกวาแบบเดยว

8 เสาวรส มนตวเศษ, การศกษาเปรยบเทยบวธการนยามความหมายศพทเดยวกนในพจนานกรมของ

เจ.คสแวล และ เจ.เอส. แชนดเลอร กบพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542, 142.

90

บทท 5 การศกษาสภาพสงคมไทยทสะทอนจากคาศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน

การศกษาคาศพททสะทอนสภาพสงคมไทยในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เปนการรวบรวมคาศพททเกดขนใหมในสงคมไทย คาศพทโดยสวนใหญเปนคาศพททเกดขนใหมในชวงระยะเวลาหลงการจดทาพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 จนถงชวงทจดทาพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน ดงนนคาทปรากฏในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถานจงสะทอนสภาพสงคมไทยในชวงระยะเวลาดงกลาว โดยอาจเปนคาทมใชในชวงสนๆ จากเหตการณหรอสงทเกดขนในสงคมไทยขณะนน หรออาจเปนคาทเกดขนและใชตอเนองของคนในสงคมจนกลายเปนคาใหมทเกดขนในสงคมไทย จากการศกษาคาศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน พบภาพสะทอนทางสงคมไทยในดานตางๆ ไดแก เศรษฐกจ การเมองการปกครอง เพศสภาพ การตดตอสอสารในสงคม ศาสนาและความเชอ กจกรรมการเรยนร ในการวจยนพบคาศพททสะทอนสภาพสงคมไทยในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน ดงตอไปน

1. สภาพเศรษฐกจ เศรษฐกจมสวนเกยวของกบคนในสงคม การเปลยนแปลงของเศรษฐกจในชวงระยะเวลาทผานมาไดสงผลตอคนในสงคมเนองจากประเทศไทยตองเผชญกบภาวะการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจทสาคญครงหนงคอ การลดคาเงนบาทของรฐบาลใน ป พ.ศ. 2540 สงผลใหภาคการคา การลงทนประสบปญหาและสงผลตอเนองมายงประชาชนในประเทศ คาศพททเกยวของกบเศรษฐกจในชวงเวลาดงกลาวไดบนทกไวในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน แสดงใหเหนถงสภาพเศรษฐกจในชวงระยะเวลาดงกลาววาประเทศกาลงประสบปญหาภาวะเศรษฐกจตกตา ดงตวอยางตอไปน

เศรษฐกจฟองสบ น.

สภาวการณทราคาอสงหารมทรพยสงขนอยางรวดเรวเพราะการเกงกาไร เชน เศรษฐกจของประเทศไทยเมอ พ.ศ. 2540 เปนเศรษฐกจฟองสบ. (แปลมาจาก อ. bubble economy)

ล.1 น.152

91

ฟองสบแตก น. ปรากฏการณการทรดตวลงอยางฉบพลนของเศรษฐกจทเฟองฟขนอยางรวดเรวโดยไมสมพนธกบความตองการในการบรโภคอยางแทจรง เปรยบเหมอนการแตกของฟองสบ เชน ป 2540 ประเทศไทยเกดฟองสบแตก ทาใหคนจานวนมากตกงาน.

ล.1 น.119 เศรษฐกจตกสะเกด

น. ภาวะเศรษฐกจตกตา ขาวของมราคาแพง ผคนตกงานเปนจานวนมาก เชน เรากาลงอยในภาวะเศรษฐกจตกสะเกด ทกคนตองรดเขมขด อยาใชจายเกนจาเปน.

ล.2 น.117 วกฤตตมยากง น. ภาวะทรดตวลงอยางฉบพลนของเศรษฐกจไทยทเกดขนในป

พ.ศ. 2540 เกดจากการเกงกาไรและการลงทนเกนตวของภาคเอกชน โดยกอหนตางประเทศอยางมหาศาล ทาใหตองลอยตวคาเงนบาท สถาบนการเงนในประเทศจานวนมากตองปดไป และสงผลกระทบไปทวเอเชย. (แปลมาจาก อ. Tom Yam

Kung Crisis). ล.2 น.115

คาศพทท เกยวกบเศรษฐกจยงรวมถงคาทเกยวกบการเงน การลงทน ภาวะทางการเงน ประสบการณของคนเกยวกบการเงน การลงทน ซงเปนกจกรรมหนงของคนในสงคม คาศพทในกลมนสะทอนใหเหนถงพฤตกรรม ความคดเกยวกบการเงนและระบบเศรษฐกจทเกดขนในสงคมดวย ดงตวอยางตอไปน

ลมบนฟก ก. ลมละลายแตเจาของกจการไมไดรบผลกระทบเพราะรฐนาเงนภาษของประชาชนไปอดหนน เชน รฐนาจะปลอยใหผบรหารสถาบนการเงนไดรบโทษบาง แทนทจะใหลมบนฟก.

ล.2 น.107

92

ยคภาษอาน น. ชวงเวลาทถกเกบภาษมาก เชน กวาจะถงยคพระศรอารยไมรวาพวกเราจะผานยคภาษอานไดหรอเปลา. (เลยนคาวา ยคพระ ศรอารย).

ล.3 น.91 วานชธนกจ น. ธนาคารเพอการลงทน สถาบนการเงนซงทาธรกจแบบซอมาขาย

ไปมความเชยวชาญในการขายผลตภณฑทางการเงนเพอทากาไรจากสวนตางมากกวาการปลอยก เชน สาเหตหลกททาใหสหรฐประสบปญหาวกฤตทางการเงนกคอการใหอสระในการประกอบกจการของวานชธนกจ.

ล.2 น.114

2. สภาพการเมองการปกครอง ระยะเวลาทมการรวบรวมคาศพทและจดทาพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน อยในชวงท พ.ต.ท. ดร.ทกษณ ชนวตร (พ.ศ. 2544 - 2549) เปนผนารฐบาล ในชวงเวลาดงกลาวไดมการเปลยนแปลงรฐธรรมนญ มระบบการเลอกตงรปแบบใหม สงผลใหมคาศพททเกยวของกบการเมองการปกครองเกดขน รวมถงคาศพททใชโดยนกขาว หนงสอพมพ และสอตางๆ ดงตวอยางตอไปน

ปารตลสต น. บญชราย ชอสมาชกพรรคการเมองทพรรคคดเลอกตามขอกาหนดในรฐธรรมนญ พ.ศ. 2540 โดยมการจดลาดบผทพรรคจะใหเปนสมาชกผแทนราษฎร หรอรฐมนตร เชน การเลอกตงครงน พรรคใหญ ๆ สงปารตลสตครบ 100 คน.

น. ผทมชออยในบญชพรรคการเมองทพรรคคดเลอกจากสมาชก โดยมการจดลาดบผทพรรคจะใหเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอรฐมนตร เชน เขาเปนปารตลสตลาดบท 99 ของพรรคน คงยากทจะไดเปน ส.ส. .

ล.1 น.107

93

ส.ว. ลากตง น. สมาชกวฒสภาทมาจากการแตงตงโดยอาศยพรรคพวกมากกวาคณสมบต เชน เวลาจะเปนเครองพสจนวา ส.ว. เลอกตง กบ ส.ว. ลากตง ใครจะคานงถงผลประโยชนของชาตมากกวากน.

ล.2 น.118 สภาลาง น. สภาผแทนราษฎร เชน ราง พรบ.หลายฉบบผานสภาลางแลว

รอสงใหวฒสภาพจารณา ล.3 น.105 สภาสง น. วฒสภา เชน สภาสงตกลบราง พรบ. ระเบยบบรหารราชการ

แผนดนฉบบใหม จงตองตงกรรมาธการรวม 2 สภา ขนมาพจารณา.

ล.3 น.106

นอกจากคาศพททเกยวกบระบบการเมองการปกครองแลว ยงไดมการกลาวถง กจกรรมทางการเมอง พฤตกรรมของนกการเมอง คาศพทสวนใหญทปรากฏจะเกยวของกบกจกรรม และพฤตกรรมในดานลบของนกการเมอง ซงเปนการสะทอนใหเหนวาระบบการเมองการปกครองของไทยมการบรหาร การจดระบบการปกครองทเออประโยชนตอนกการเมองบางกลมทมงแสวงหาประโยชนสวนตน ดงตวอยางตอไปน

การเมองธนกจ น. การเมองเพอผลประโยชนทางธรกจซงทาใหเกดคอรรปชน เชน เมอนกธรกจเปนนกการเมอง การบรหารงานจงเปนการเมองธนกจเพอเออประโยชนใหธรกจของตน.

ล.1 น.10 ธนาธปไตย น. ระบอบการเมองทถอเงนเปนใหญ เชน พรรคการเมองพรรคนยด

ระบอบธนาธปไตย จายเงนส.ส. เปนรายเดอน. (มาจากคาวา ธน + อธปไตย)

ล.2 น.62

94

บฟเฟต คาบเนต น. คณะรฐมนตรทรฐมนตรโกงกนโครงการตาง ๆ กนมากเทาทตองการ เหมอนกบการกนบฟเฟตซงสามารถกนไดมากเทาทตองการ (ใชกบคาวา ครม.) เชน คนไทยสวนใหญไมยอมรบ ครม. บฟเฟต คาบเนต เพราะพากนคอรปชน. (ใชครงแรกเมอ พ.ศ. 2532). (บฟเฟต มาจาก ฝ. buffet).

ล.2 น.73 ฐานเสยง, ฐานเสยงเลอกตง

น. กลมผสนนสนนซงจะลงคะแนนเสยงใหผส มครของพรรคการเมองหรอกลมทตนสนบสนนในการเลอกตงทกครง เชน เขาตองไดเปนผแทนแนนอนเพราะพรรคมฐานเสยงแนนมาก.

ล.3 น.44

3. เพศสภาพ

สงคมไทยเปนสงคมทเปดกวางในเรองเพศสภาพ สงผลใหผทมความหลายหลายทางเพศไดรบการยอมรบเปนสวนหนงในสงคมไทย จากขอมลคาศพททเหนไดเดนชด คอ คาทใชเรยกกลมผมความหลากหลายทางเพศ และเมอยคสมยเปลยนไปมคาทใชเรยกคนกลมดงกลาวเพมมากขน มการสราง คาใหมขนเพอใชในกลมของตนเอง เพอแสดงอตลกษณเฉพาะกลมของตน หรอเปนคาทมาจากคาศพททางวชาการหรอคาศพทภาษาตางประเทศ ดงตวอยางตอไปน 3.1 คาศพททใชกลาวถงผมความหลากหลายทางเพศ ดงตวอยางตอไปน

ไมปาเดยวกน น. ชายรกรวมเพศ เชน ตดใจเสยเถอะ เขาเปนพวกชอบไมปาเดยวกน ไมมวนเปลยนใจมาชอบเธอแน ๆ .

ล.1 น.134 สาวประเภทสอง น. ผชายทมกรยาทาทางและการแตงกายอยางผหญง อาจจะผาตด

แปลงเพศแลวหรอไมกได เชน สาวประเภทสองบางคนสวยกวาผหญงจรง ๆ เสยอก.

ล.1 น.185

95

เพศสภาพ น. สภาพทบงบอกวาเปนหญงหรอชาย หรอไมใชหญง ไมใชชาย เปนการจดประเภทตามวฒนธรรมและสงคม มใชตามชววทยา เชน คนเราควรมสทธเทาเทยมกน ไมวาจะม เพศสภาพเปนอยางไร. (แปลมาจาก อ. gender).

ล.2 น.88 ผหญงขามเพศ น. ผชายทผาตดแปลงเพศเปนผหญงแลว เชน เราจดทพกใหผหญง

ขามเพศอยดวยกน.(ขามเพศ แปลมาจาก อ. transsexual). ล.2 น.85 ชาวสมวง น. คนทเปนเกยและกะเทย เชน งานนเปนงานสงสรรคประจาปของ

ชาวสมวงเทานน ชายจรงหญงแทไมเกยว. คมม. ชาวสรง, คาวา “สมวง” อาจใชประกอบคาอนไดในความหมายเดยวกน เชน หวใจสมวง.

ล.2 น.34

3.2 คาศพททกลมผมความหลากหลายทางเพศใชในกลมของตนเอง ดงตวอยางตอไปน

ชะน น. ผหญง (เปนคาทกะเทยใชเรยกผหญง) เชน หมนไสพวกนางชะนชะมด.

ล.1 น.54

ช ส. สรรพนามบรษท 3 (เปนคาทสาวประเภทสองมกใชเรยกผหญง

หรอสาวประเภทสองดวยกน). (อ. she). ล.1 น.56 ภชงค น. ผชายแท (เปนคาทชายรกรวมเพศใช) เชน ผบเฉพาะทพวกเรา

เคยไปกนบอยๆ ตอนนถกชะนกบภชงคยดหมดแลว. บางทใชวา ชงค.

ล.1 น.124

96

นอกจากคาทแสดงถงความหลากหลายทางเพศของคนในสงคมทกลาวในขางตนแลว ยงมคาศพทเกยวกบกจกรรม พฤตกรรมทางเพศ ทพบวามคาใชเพมมากขน โดยคาทเกดขนเหลานในปจจบนไดปรากฏใชในสอตาง ๆ เชน ภาพยนตร รายการทางโทรทศน ทมการกลาวถงบคคลเพศท 3 คาเหลานแมวาจะเปนคาทใชเฉพาะกลมแตคนในสงคมกรบรและเขาใจความหมายของคากนโดยทวไป ดงตวอยางตอไปน

แตงหญง ก. แตงตวเปนผหญง, นาเสอผาผหญงมาใส, (ใชกบผชาย) เชน เราไมควรใหนกศกษาชายแตงหญงมาเรยน.

ล.1 น.82 ปลาสองนา น. ผชายทรกหรอมความสมพนธทางเพศไดทงกบผหญงและผชาย

เชน เขาเปนพวกปลาสองนา แตงงานมลกแลวแตมชายหนมเปนกก. คมม. เสอไบ, เสอใบ, ไบ, ใบ.

ล.3 น.71 เลนดนตรไทย ก. รวมหลบนอนกนระหวางหญงรกรวมเพศ เชน ผมจบเธอมานาน

แตเธอไมเลนดวย เพงมารทหลงวาเธอชอบเลนดนตรไทย. คมม. ตฉง.

ล.3 น.98

4. การตดตอสอสารในสงคม การตดตอสอสารของคนในสงคมจากอดตถงปจจบนมความเปลยนแปลงตลอดเวลา สบเนองมาจากอทธพลของเทคโนโลยทเกดขน เมอเทคโนโลยมความกาวหนาจงสงผลใหระบบ รปแบบ และวธการสอสารเปลยนแปลงไป วธการสอสารบางวธอาจเลกใชไปหรอไมเปนทนยมสบเนองมาจาก มวธการสอสารรปแบบใหมขนใชในสงคม คาศพททสะทอนเกยวกบการสอสารทเกดขนในสงคมไทย แบงไดดงตอไปน

97

4.1 อปกรณ เครองมอทเกยวกบการสอสาร ดงตวอยางตอไปน

โทรศพทเคลอนท น. โทรศพทสวนบคคลทใชสงและรบสญญาณเสยงหรอภาพโดยอา ศยคล น วทย อปกรณชนดน ม วงจรอ เ ล กทรอนกสทประกอบดวยหนวยประมวลผลผลตสญญาณสาหรบการสอสารผานคลนวทย ณ ความถทเกยวของ มหนวยความจาสาหรบเกบขอมลตางๆ มจอภาพทใชแสดงผล ขอความหรอรปภาพ อกทงอาจมอปกรณถายภาพอยในตวอกดวย. (แปลมาจาก อ. mobile

phone). ล.1 น.90

โทรศพทไรสาย น. โทรศพทพนฐานทหฟงไมพวงสายกบตวเครอง. ล.1 น.90 โทรสาร น. เครองทสงหรอรบเอกสารดวยอปกรณทใชคลนแมเหลกไฟฟา

โดยกดพวงกบสายโทรศพท หมายเลขโทรศพทของผรบปลายทาง เชน ตอนนบางเรามโทรสารแลว จะสงเอกสารอะไรกสงมาได. คมม. แฝกซ, แฟกซ ความหมายท 1.

เอกสารทสงหรอรบดวยเครองตามขอ 1 เชน วนนไดรบโทรสารสญญาซอขายบานแลว. คมม. แฝกซ, แฟกซ ความหมายท 2.

ล.1 น.90 เผจ ก. สงขอความสนๆ เขาเครองเผจเจอร เชน ใหพยาบาลเผจตาม

หมอมาดวน มคนไขหนกรออย. (ตดมาจาก อ. pager). ล.1 น.112

เผจเจอร น. เครองมอสอสารทรบขอความสนๆ. (อ. pager). ล.1 น.112

98

ดวด น. แผนซดทมความจมาก ใชบนทกขอมลหลายประเภท เชน ภาพยนตร เพลง เกมคอมพวเตอร ภาพถาย ภาพเคลอนไหว. (อ. DVD ยอมาจาก digital versatile disc).

ล.1 น.69

วซด น. แผนซดทบนทกภาพและเสยงอยางภาพยนตรหรอมวสควดโอ

เชน อยาลมซอวซดหนงซปเปอรแมนตอนใหมมาฝากดวยนะ . (อ. VCD ยอมาจาก Video Compact Disc).

ล.2 น.116

จากตวอยางคาศพทเกยวกบเครองมอสอสาร อปกรณในการสอสารทปรากฏขางตน แสดงใหเหนถงความเปลยนแปลงของเทคโนโลยในการสอสารทเกดขนอยางชดเจน เชน เครองมอสอสารทเรยกวา เผจเจอร ในปจจบนนนไมมใชแลว เพราะเกดเทคโนโลยใหมขนมาใชแทนท คอ โทรศพทเคลอนท

4.2 รปแบบและวธการตดตอสอสาร ดงตวอยางตอไปน

จดหมายลกโซ น. จดหมายทมเนอความอยางเดยวกน ผสงซงไมลงชอจรงทาขน แลวสงไปใหคนจานวนมาก เนอความในจดหมายกลาวถงเหตรายทเกดขนแกผรบถาไมสงจดหมายตอไปยงผอนตามจานวนทระบ และกลาวถงเรองดๆ ทเกดแกผรบทสงจดหมายตอไปยงผรบคนอนๆ ตามจานวนทระบ ถาสงทางอเมล เรยกวา อเมลลกโซ. คมม. อเมลลกโซ.

ล.2 น.25

99

อเมลลกโซ น. จดหมายทมเนอความอยางเดยวกน ผสงซงไมลงชอจรงทาขน แลวสงไปใหคนจานวนมาก เนอความในจดหมายกลาวถงเหตรายทเกดขนแกผรบถาไมสงจดหมายตอไปยงผอนตามจานวนทระบ และกลาวถงเรองดๆ ทเกดแกผรบทสงจดหมายตอไปยงผรบคนอนๆ ตามจานวนทระบ ถาสงทางไปรษณย เรยกวา จดหมายลกโซ. คมม. จดหมายลกโซ.

ล.2 น.143 ภาษาเอม น. รปแบบภาษาทใชเขยนในอนเทอรเนตโดยเฉพาะอยางยงผาน

โปรแกรมสนทนาเอมเอสเอน แมสเซนเจอร เปนภาษาทเขยนเลยนตามเสยงพดของวยรนโดยไมสนใจอกขรวธ เชน เดกๆ ใชภาษาเอมกนทางคอมพวเตอร . ( เอม ตดมาจาก อ. MSN

Messenger). ล.2 น.94

คาวา จดหมายลกโซ อเมลลกโซ ทกลาวขางตน พบวา ในปจจบนวธการสอสารดงกลาวไมเปนทนยมแลว แตวธการเขยนขอความกลาวถงเหตรายหากไมสงหรอกระทาตามความตองการของผสง พบวา ปจจบนยงพบไดในโปรแกรมไลน (line) ซงเปนโปรมแกรมสนทนาทไดรบความนยมในปจจบน

คาวา ภาษาเอม ทกลาวถงคอ โปรแกรมเอสเอน แมสเซนเจอร (MSN Messenger) ในคาวา ภาษาเอมนน ปจจบนโปรแกรมดงกลาวไมมใชแลว แตลกษณะการใชภาษาลกษณะดงกลาวยงปรากฏในการสอสารผานระบบอนเตอรเนต เชน โปรแกรมเฟซบก (face book)

4.3 การตดตอสอสารผานทางสอวทยและโทรทศน การสอสารอกประเภทหนงทใกลอยตว คอ การสอสารผานระบบวทยและโทรทศน เพราะคนในสงคมสามารถเขาถงไดงาย คาศพทไดสะทอนใหเหนถงรปแบบหรอวธการของการสอสารผานระบบดงกลาว ดงตวอยางตอไปน

100

พรายมทายม, ไฟรมไทม

น. ชวงเวลาในการเสนอรายการทางโทรทศนหรอวทยทมผชมผฟงมากทสด เชน ละครของผสรางคนน ทางสถานมกจะจดใหออกอากาศชวง พรายมทายม. (อ. prime time).

ล.1 น.114

ฟรทว น. ระบบโทรทศนทสงสญญาณโดยผรบไมตองจายคาบรการ เชน

ฟรทวบานเราทกชองมโฆษณาเยอะมาก. (อ. free TV). ล.1 น.118 เหรตตง น. อตราความนยมทบคคลหรอรายการวทยโทรทศนไดรบจาก

ประชาชน จากการสารวจ และสรปผลในรปสถต เชน ละครท โปรโหมตขาวชสาววาพระเอกเปนแฟนจรงๆ กบนางเอก หรอนางเอกเปนมอทสาม มกโกย เหรตตงไดอยางไมนาเชอ. (อ. rating).

ล.1 น.167 ทวไดเรก น. รายการโทรทศนโฆษณาขายสนคาทไมมจาหนายในทองตลาด

เชน ปาของฉนชอบสงซอของทางทวไดเรก เพราะไดลดราคาแลวยงมของแถมอกดวย. (อ. TV direct).

ล.2 น.60 ทวสาธารณะ น. สถานโทรทศนทเสนอรายการทมสาระและเปนประโยชนแกผชม

โดยทวไปเปนสถานโทรทศนของประชาชนและไมมโฆษณา. (แปลมาจาก อ. Public Broadcasting Service หรอ PBS).

ล.2 น.60 คาศพททกลาวขางตนแสดง ไดสะทอนใหเหนถงความเปลยนแปลงของการสอสารในสงคมไทย ทสบเนองมาจากเทคโนโลยทใชในการสอสารทาใหรปแบบการสอสารเกดการเปลยนแปลง

101

5. ศาสนาและความเชอ

ศาสนาและความเชอเปนสงสาคญทสงผลตอจตใจของคนในสงคมไทย โดยเฉพาะศาสนาพทธซงเปนศาสนาประจาชาต คนมความคดความเชอเกยวกบศาสนามาอยางยาวนาน แตเมอยคสมยเปลยนไปความเปลยนแปลงทางความคดเกยวกบศาสนากเปลยนแปลงดวย ดงจะเหนไดวาหนาทของศาสนานอกเหนอจากกลอมเกลาจตใจของคนแลวยงมบทบาทอนๆ ดงตวอยางตอไปน 5.1 บทบาทหนาทของศาสนาทเกยวของกบศาสนกจและพธกรรม ดงตวอยางตอไปน

กฐนทวร น. การทอดกฐนทจดการทองเทยวรวมไปดวย เชน เขาจดกฐนทวรทกป ผทไปรวมทาบญกไดเทยวสนกดวย.

ล.1 น.1

ฎกากฐน น. ใบบอกบญเรยไรเงนในการทอดกฐน เชน เดอนนไดรบฎกากฐน

มาตง 5 ซอง. คมม. ซองกฐน. ล.1 น.66

กองบญ น. บญทรวมกนทาอยางบรจาคเงน บรจาคขาว เชน ทหนาวดมตรบ

บรจาคเพอกองบญตางๆ. ล.3 น.6

5.2 บทบาทของศาสนาทเกยวของกบธรกจ การคา ดงตวอยางตอไปน

มวลสาร น. เนอของเทหวตถทรวมกนอยในเทหวตถนนๆ. (พจน.) สงทนามาใชในการสรางวตถมงคล มดน เนอไม ผงธป เกสร

ดอกไม เสนผม ชานหมาก จวร ของพระภกษทนบถอกนมาก เปนตน เชน พระเครองชดนไดมวลสารมาจากพระอาจารยชอดง 4 ภาค.

ล.1 น.125

102

พทธพาณชย น. การคาในวงการพทธศาสนา เปนตนวาคาพระเครอง ผายนต ตะกรด วตถมงคคลอนๆ เชน เดยวนบางวดสนใจพทธพาณชยมากกวาสอนธรรมะใหคนเปนคนด.

ล.2 น.88 พมพนยม น. พระเครองรนทนยมกนมาก เชน พมพนยมรนนหายากมากนะ

ถาใหเชาจะไดราคาดทเดยว. ล.3 น.79

5.3 ศาสนากบความเชอเกยวกบเรองกรรมและโชคชะตา ดงตวอยางตอไปน

เคราะหซากรรมซดวบตเปน

ก. ไดรบเคราะหกรรมซาแลวซาอก เชน เขาบอกวาปนชงกบปเกดของเขา จงเคราะหซากรรมซดวบตเปนอยางทเหนนแหละ. (มาจาก นราศภเขาทองของสนทรภ)

ล.3 น.33 ชวดฉลขาลเถาะ 2 น. ชะตากรรม เชน อยาไปวาเขาเลย ตวแกเองกไมพนชวดฉลขาล

เถาะหรอก. ล.1 น.53

ดวงจ ก. เคราะหราย, อบโชค เชน วนนดวงจจรงๆ หยบจบอะไรกเกด

เรองไปหมด แถมยงโดนแมดอกตางหาก. ล.2 น.44

103

ดวงไมสมพงศ, ดวงไมสมพงศกน

น. ดวงชะตาไมตองกน หากแตงงานกนจะอยกนไมยด เชน ถงหมอดจะบอกวาดวงไมสมพงศกน แตเขากไมสนใจ ตอนนมลก 2 คนแลวกยงรกกนดอย.

ดวงชะตาไมตองกนจงไมไดพบกน หรอไมประสบผลตามทตองการ เชน เขาทาธรกจของเขากรงเรองด แตพอฉนไปเขาหนดวยกเจงหมด คงเปนเพราะดวงไมสมพงศกน.

ล.2 น.44 กรรมตดจรวด น. การทาชวทสงผลตอผกระทาอยางรวดเรว เชน สมยนกรรมตด

จรวด ทาอะไรไวกเหนผลในชาตนเลย ไมตองรอชาตหนาหรอก. คมม. กรรมออนไลน.

ล.3 น.1 กรรมออนไลน น. การทาชวทสงผลตอผกระทาอยางรวดเรว เชน จะเหนวาเดยวน

กรรมตามทนเรวมาก เพราะเปนกรรมออนไลน. คมม. กรรมตดจรวด.

ล.3 น.1

จากตวอยางทกลาวมาขางตน แสดงใหเหนถงบาทบทของศาสนาในสงคมไทย ศาสนาในปจจบนมบทบาทนอกเหนอจากการกลอมเกลาจตใจ ศาสนายงมความสมพนธกบความเชอ และยงสมพนธกบธรกจและการคาอยางชดเจน

6. กจกรรมการเรยนร การเรยนรของคนในสงคมปจจบนเกดขนอยางกวางขวาง โดยเฉพาะการศกษาและการเรยนร พบวามการสงเสรม สนนสนนไมวาจะเปนวธการจดการเรยนการสอน พฤตกรรมการเรยนร ตลอดจนการสงเสรมใหเลอกใชสอการเรยนรทมความหลากหลายมาใชในการจดการศกษา เพอใหสอดคลองกบคณภาพการศกษาของชาต และตอบสนองกบทกษะการเรยนรในปจจบน ทาเกดคาศพททสะทอนถงกจกรรมการเรยนรในดานตางๆ ดงน

104

6.1 รปแบบการเรยนการสอนและการเรยนรทเกดขนในสงคมปจจบน ดงตวอยางตอไปน

ตลาดวชา น. สถานศกษาท เป ดรบ นก ศกษาโดยไมตอ งสอบเข า เช น มหาวทยาลยเปดเปนตลาดวชาใหเลอกเรยนไดโดยไมตองสอบเขา.

ล.1 น.76 โรงเรยนขยายโอกาส

น. โรงเรยนระดบประถมศกษาทขยายการสอนจนถงระดบมธยมศกษาปท 3 เพอเปดโอกาสใหเดกนกเรยนในชนบทสามารถเรยนตอในชนทสงขนไปได เชน ตอนนรฐบาลเปดโรงเรยนขยายโอกาสในจงหวดตางๆ.

ล.1 น.144 ดชนชวด น. สงทใชเปนตวกาหนดหรอเปนเครองวดความสาเรจของผลงาน

เชน การแลกเปลยนนสตกบมหาวทยาลยในตางประเทศเปนดชนชวดความสาเรจในการพฒนามหาวทยาลยสความเปนนานาชาต. คมม. ตวชวด.

ล.2 น.45 องกลม ก. ใชคะแนนของกลมเปนหลกในการตดสน เชน ถาตดเกรดแบบอง

กลม นกศกษาจะสอบผานไดมาก. ล.3 น.128 องก ก. ใชตนเองเปนหลก เชน ฉนวาเขาตดสนโดยไมไดองกล ม องเกณฑ

อะไรหรอก สงสยจะองกมากกวา. (เลยนคาวา องกลม, องเกณฑ)

ล.3 น.128

105

องเกณฑ ก. ใชคะแนนทกาหนดไวเปนหลกเกณฑในการตดสน เชน ถาตดเกรดแบบองเกณฑ ขอสอบตองมมาตรฐานทด.

ล.3 น.128

6.2 พฤตกรรมการเรยนรของคนในสงคม ดงตวอยางตอไปน

พลกตารา ก. นาความรท เคยศกษามาใชในการแกปญหา เปนตน เชน รฐมนตรตองพลกตารากนเปนพลวนเพอรบมอกบเศรษฐกจโลก.

ล.2 น.86 ความรรอบตว น. ความรเกยวกบสงตางๆ ทคนทวไปควรจะร เชน เดกทเกงดาน

วชาการสมยนใมคอยจะมความรรอบตวเอาเสยเลย. ล.3 น.31 ความรรอบโตะ น. ความรทไดจากการแอบดคาตอบของคนทอยขางๆ เชน คราวน

ผมทาขอสอบไดเอง ไมไดอาศยความรรอบโตะเลยนะ. ล.3 น.31

ดหนงสอ ก. อานหนงสอหรอตารา ทบทวนความรเพอเตรยมตวสอบ เชน น

ใกลจะสอบแลว ดหนงสอบางหรอยง. ล.3 น.46

6.3 การเรยนรทเกยวของกบการใชเทคโนโลย ดงตวอยางตอไปน

ครก น. เวบไซตคนหาขอมลในอนเตอรเนตของบรษท Google ซงเปนเวบไซตทคนใชนยมใชมากทสด เชน เดกสมยนชอบหาขอมลจากครก. (ก ตดมาจาก อ. Google).

ล.3 น.30

106

พพจน น. พจนานกรม เชน ถาเธอเขยนคาไหนไมถก กถามพพจนส. (พจน ตดมาจาก พจนานกรม).

ล.3 น.79 พวกก น. ชอสารานกรมสาธารณะบนอนเตอร เ นต ม ชอทางการวา

Wikipedia เปนสารานกรมทใหบคคลทวไปเขามาเขยนขอมล แกไขขอมล และสบคนขอมล เชน ทางานสงอาขจารยคราวน ฉนไดพวกกชวยตลอด. (วกก ตดมาจาก Wikipedia).

ล.3 น.79 อาก 2 น. เวบไซตคนหาขอมลในอนเตอรเนตของบรษท Google ซงเปน

เวบไซตทคนนยมใชมากทสด เชน ฉนลองคนขอมลเรอง ‘เกาก’ ในอากแลว ไดขอมลไมตรงกบทตองการเลย. บางทพดเตมวา อากรทกเรอง. (ก เลยนเสยงจาก Google).

ล.3 น.127

จากตวอยางคาศพททกลาวของตนไดสะทอนถงการเรยนรทเกยวของกบการใชเทคโนโลยทไดรบความนยมมากในปจจบน คอ การเรยนรผานคอมพวเตอรและระบบอนเตอรเนต ยงสะทอนใหเหนวา คนในสงคมเลอกใชวธการหาความร การสบคนขอมลจากสอประเภทอนเตอรเนตมากขน

คาศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน ทกลาวมาขางตนทาใหเหนสภาพสงคมไทยทเกดการเปลยนแปลง ในสงคมปจจบนมปจจยหลายประการททาใหเกดคาศพทใหม และคาศพททเกดขนไดสะทอนสภาพสงคมไทยในชวงระยะเวลาดงกลาว เชน สะทอนสภาพเศรษฐกจ การเมองการปกครอง เพศสภาพ การตดตอสอสาร ศาสนาและความเชอ กจกรรมการเรยนร ดงนนการศกษาคาศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถานจะชวยใหเขาใจ และเหนภาพความเปลยนแปลงของสงคมในแตละยคสมย

107

บทท 6 สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ

สรปผลการศกษา การศกษาเรองคาศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน มจดมงหมายเพอ ศกษาการสรางคา ศกษาหมวดหมทางความหมายของคาศพท ศกษาการนยามความหมายของคาศพท และสภาพสงคมของไทยทสะทอนจากคาศพท โดยใชขอมลคาศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน จานวน 3 เลม คอ พจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 1

พจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 2 และพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 3

ในการศกษาผศวจยไดตงสมมตฐานไว 4 ประเดน คอ รปแบบการสรางคาทปรากฏเปนการสรางคาในลกษณะการประสมคาเปนสวนใหญ หมวดหมทางความหมายของคาศพททปรากฏสวนใหญเปนคาทเกยวของกบกจกรรม การเคลอนไหวของมนษย รปแบบการนยามความหมายของคาศพทเปนการใหนยามโดยใหความหมายและยกตวอยางการใชคาเปนสวนใหญ และคาศพทใหมทบนทกไวในพจนานกรม ไดสะทอนการเปลยนแปลงของสงคมในชวงเวลาทเกบรวบรวมคาศพท ผวจยเกบขอมลคาศพทจาก พจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน ทตพมพในชวง พ.ศ. 2550-2554 จานวน 3 เลม โดยในเบองตนผวจยรวมรวบคาศพทและความหมายของคาศพท พบวา จานวนคาศพททเกบในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน มดงน พจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 1 มคาศพท 1,324 คา พจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 2 มคาศพท 939 คา พจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 3 มคาศพท 959 คา รวมจานวนคาศพทท งหมด 3,222 คา และ จานวนความหมาย ทเกบในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน พบวา พจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 1 มความหมายคาศพท 2,018 ความหมาย พจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 2 มความหมายคาศพท 1,284

ความหมาย พจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน เลม 3 มความหมายคาศพท 1,237

ความหมาย รวมจานวนคาศพททงหมด 4,539 ความหมาย ผลการศกษาสรปไดดงน

108

1. การสรางคาในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน

ผลจากการศกษาคาศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน พบวา สามารถจดรปแบบการสรางคาได 6 รปแบบ คอ

คาประสม (Compound word) การนาหนวยคาอสระมากกวา 2 หนวยขนไปมารวมกนและเกดความหมายใหม ในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน พบวา การสรางคาในรปแบบคาประสมนเกดขนในปรมาณมาก เนองมาจากคาศพททเปนคาใหมทพจนานกรมไดบนทกไวนนเปนการสรางคาศพทใหมขนมาเพอใชในภาษา การสรางคาใหมเพอเรยกสงของ กรยาอาการ กจกรรมตางๆ ทเกดขนในสงคม

คาประสาน (Complex word) การนาเอาหนวยคาอยางนอย 2 หนวย ซงตองเปนหนวยคาไมอสระอยางนอย 1 หนวยมาประกอบกน คาประสานทปรากฏในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน พบวา ปรากฏรปแบบทประกอบกนดวยหนวยคาไมอสระประกอบกบหนวยคาไมอสระ และ หนวยคาไมอสระประกอบกบหนวยคาอสระ

คาซอน (Synonymous compound) การนาคา 2 คามาซอนกน โดยความหมายของคามความหมายเหมอนกน คลายคลงกน หรอมความหมายตรงขามกน พบวา คาซอนทปรากฏในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน ปรากฏ 2 รปแบบ คอ คาซอนเพอความหมาย และคาซอนเพอเสยง โดยคาซอนเพอความหมายปรากฏ 3 รปแบบ คอ คาซอนเพอความหมายสองพยางค คาซอนเพอความหมายสามพยางค และคาซอนเพอความหมายสพยางค คาซอนเพอเสยงปรากฏ 3

รปแบบ คอ คาซอนเพอเสยงสองพยางค คาซอนเพอเสยงสพยางค และคาซอนเพอเสยงหกพยางค คาซา (Reduplication) การนาคาเดยวกนมาซากน โดยใชเครองหมายไมยมก(ๆ) คาซาท

ปรากฏในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน พบวา ปรากฏรปแบบทนอกเหนอจากการใชไมยมก คอ คาซาทเปลยนเสยงวรรณยกต

การใชตวยอหรออกษรยอ (Abbreviations) การนาอกษรยอของแตละคามารวมกนเพอยอคา คาทใชอกษรยอปรากฏในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน ทปรากฏ พบวา ไมไดเกดจากการยอทเปนหลกเกณฑหรอเปนทางการ แตเปนการยอคาเพอใหคาสน ยอเพอเลยงคาหยาบ เปนตน

คายม (Loan words) การรบเอาคาภาษาตางประเทศมาใชในภาษาไทย โดยคายมทปรากฏในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน พบวา รบมาจากหลายภาษา เชน องกฤษ จน ฝรงเศส ญปน เกาหล โดยคายมทปรากฏ ม 4 รปแบบ ไดแก การทบศพท(Phonetic Substitution) การบญญตศพท (Technical Term) การยมแปล (Loan translation) และการยมปน (Loan blends)

109

2. หมวดหมทางความหมายของคาศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน การจดหมวดหมทางความหมายของคาศพท ไดใชเกณฑในการแบง คาศพท ออกเปน 4 เกณฑ ไดแก หมวดคาเกยวกบธรรมชาต หมวดคาเกยวกบมนษยและพฤตกรรมของมนษย หมวดคาเกยวกบสตปญญา อารมณ ความรสก และคณคา และหมวดคาเกยวกบความสมพนธของบคคล ผลการศกษาแตละหมวดทางความหมาย ไดผลการศกษาดงน หมวดคาเกยวกบธรรมชาต ปรากฏรอยละ 3.64 ประกอบดวย หมวดคาดงตอไปน คาเกยวกบภมประเทศ ทรพยากรธรรมชาตทไมมชวต คณสมบต อปกรณ และวธนาทรพยากรธรรมชาตมาใช รอยละ 0.29 คาเกยวกบทองฟา ดวงดาว อณภม ฤดกาล ปรากฏการณธรรมชาตทเกดจากทองฟา คณสมบตและวธการศกษาเกยวกบทองฟา รอยละ 0.29 คาเกยวกบพลงงาน ความรอน แสงสวาง ไฟ วสดอปกรณททาใหเกดพลงงาน รอยละ 0.20 คาเกยวกบสตว ชนด ประเภท อวยวะตางๆของสตว การเลยงด การลาสตว อปกรณในการเลยงและการลาสตว รอยละ 0.64 คาเกยวกบพช ชนด ประเภท สวนประกอบของพช การปลก การบารงรกษาการขยายพนธ และอปกรณในการเพาะปลกและขยายพนธ รอยละ 0.82 คาเกยวกบวน เวลา รอยละ 0.57 คาเกยวกบทศทาง จานวน ขนาด ปรมาตร มาตรา ชง ตวง วด รอยละ 0.84

หมวดคาเกยวกบมนษยและพฤตกรรมของมนษย ปรากฏรอยละ 41.13 ประกอบดวย หมวดคาดงตอไปน คาเกยวกบอวยวะตางๆ ภาวะการเปลยนแปลงภายในรางกาย รอยละ 2.18 คาเกยวกบพฒนาการของรางกาย สขภาพ การรกษาพยาบาล อปกรณและวธการรกษาพยาบาล รอยละ 2.45

คาเกยวกบการแตงกาย และเครองประดบ หมวก ทรงผม รองเทา อปกรณและวธการแตงกาย รวมทงการทาความสะอาดรางกาย รอยละ 3.08 คาเกยวกบการรบความรสกทางประสาทสมผสของรางกาย เชน การเหน รรส ไดกลน ไดยน การแสดงความเปนเจาของ การกระทบการแทก การปกปด เปดเผย รอยละ 7.64 คาเกยวกบกจกรรม การเคลอนไหว และการเคลอนยายในลกษณะตางๆ รอยละ 25.78 หมวดคาเกยวกบสตปญญา อารมณ ความรสก และคณคา ปรากฏรอยละ 23.53

ประกอบดวย หมวดคาดงตอไปน คาเกยวกบจตใจ อารมณ ความรสกนกคด รอยละ 17.87 คาเกยวกบคณคา คานยม และการเรยนร รอยละ 4.45 คาเกยวกบลทธศาสนา ตานาน ความเชอ พธกรรม อปกรณ และสถานทในการประกอบกจกรรมนนๆ รอยละ 1.21

หมวดคาเกยวกบความสมพนธของบคคล ปรากฏรอยละ 31.70 ประกอบดวย หมวดคาดงตอไปน คาเกยวกบการจาแนกมนษยออกเปนกลมตามเชอชาต เพศ อาย ความสมพนธในครอบครวและเครอญาต รอยละ 11.48 คาเกยวกบการคมนาคมตดตอสอสาร วธการและอปกรณตางๆในการสอสาร รอยละ 5.44 คาเกยวกบเศรษฐกจและการคา รอยละ 2.45 คาเกยวกบสงคราม การเมอง การปกครอง วธการ อปกรณทเกยวของ และตาแหนงหนาท รอยละ 1.26 คาเกยวกบ

110

ศลปะ ดนตร การละเลน กฬา การพนน และการพกผอนหยอนใจ รวมทงกลวธและอปกรณในการปฏบตกจกรรมนนๆ รอยละ 5.20 คาเกยวกบทอยอาศย และเครองมอเครองใชตางๆ รอยละ 2.05

คาเกยวกบอาหาร เครองดม อปกรณและวธการประกอบอาหาร รวมทงคณสมบตของสารอาหารตางๆ รอยละ 3.83

3. โครงสรางการนยามความหมายคาศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน ผลการศกษาพบวาสามารถแบงออกไดเปน 2 ชนด ไดแก โครงสรางแบบเดยว ประกอบดวย การอธบายโดยใหความหมายหรออธบายโดยใหรายละเอยด และการอางถงคาในพจนานกรมเลมเดยวกน

โครงสรางแบบประสม แบงเปน โครงสรางแบบประสม 2 สวน พบวา ม 4 รปแบบ ไดแก รปแบบท 1 การอธบายโดยใหความหมายหรออธบายโดยใหรายละเอยด + ยกตวอยางการใชคา รปแบบท 2 การอธบายโดยใหความหมายหรออธบายโดยใหรายละเอยด + การใหขอมลของคา รปแบบท 3 การอธบายโดยใหความหมายหรออธบายโดยใหรายละเอยด + การใหรายละเอยดของคาเพมเตม

รปแบบท 4 การอธบายโดยใหความหมายหรออธบายโดยใหรายละเอยด + การอางถงคาในพจนานกรมเลมเดยวกน

โครงสรางแบบประสม 3 สวน พบวา ม 3 รปแบบ ไดแก รปแบบท 1 การอธบายโดยใหความหมายหรออธบายโดยใหรายละเอยด + ยกตวอยางการใชคา + การใหขอมลของคา รปแบบท 2 การอธบายโดยใหความหมายหรออธบายโดยใหรายละเอยด + ยกตวอยางการใชคา + การใหรายละเอยดของคาเพมเตม

รปแบบท 3 การอธบายโดยใหความหมายหรออธบายโดยใหรายละเอยด + การใหขอมลของคา + การใหรายละเอยดของคาเพมเตม

111

4. สภาพสงคมไทยทสะทอนจากคาศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน ผลจากการศกษาพบวา คาศพททปรากฏในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน ได

สะทอนใหเหนความเปลยนแปลงของสงคมไทยในชวงระยะเวลาทไดจดทาพจนานกรม เมอศกษาคาศพทจากพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถานแลว พบวา คาศพททไดบนทกไวแสดงใหเหนถงความเปลยนแปลงในดานตางๆ ของสงคม ดงน

คาศพททสะทอนสภาพเศรษฐกจ แสดงใหเหนถงปญหาของเศรษฐกจทเกดขน เน องจากในชวงป พ.ศ. 2540 ประเทศไทยไดเกดเหตวกฤตทางเศรษฐกจ สงผลใหการลงทน การคาประสบปญหา ประเทศประสบปญหาภาวะเศรษฐกจตกตาเปนระยะเวลาหลายป

คาศพททสะทอนสภาพการเมองการปกครอง การเมองการปกครองของประเทศไทยในสมยของ พ.ต.ท. ดร.ทกษณ ชนวตร เปนชวงระยะเวลาทมการเปลยนแปลง มการนาวธและรปแบบในการกระจายอานาจทางการเมองการปกครองมาใช สงผลใหเกดนโยบายและวธคดทางการเมองการปกครองในรปแบบทแตกตางจากเดม

คาศพททสะทอนเพศสภาพ สงคมไทยเปนสงคมทเปดกวางในเรองความหลากหลายทางเพศ ดงนน กลมผมความหลายหลายทางเพศจงเปนทยอมรบในสงคม และเปนสวนหนงของสงคม

คาศพททสะทอนการตดตอสอสารในสงคม เนองจากความกาวหนาทางเทคโนโลยทเกดขนในสงคม การสอสารจงเปนปจจยหนงของคนในสงคม รปแบบ อปกรณในการสอสารมความกาวหนาและเปลยนแปลง ตลอดจนวธการสอสารเปลยนแปลงไปดวยตามความทนสมยของเทคโนโลย

คาศพททสะทอนศาสนาและความเชอ ศาสนาถอเปนสวนหนงของสงคมไทย ทมบทบาทหลกในเรองของการกลอมเกลาและยดเหนยวจตใจ แตเมอสภาพสงคมมการเปลยนแปลงจงทาใหบทบาทของศาสนาเปลยนแปลงตามไปดวย ศาสนาไดรบเอาระบบเศรษฐกจมาเปนสวนหนงของกจกรรมทางศาสนา

คาศพททสะทอนกจกรรมการเรยนร รปแบบการเรยนร การแสวงหาความรของคนในสงคมไดเปลยนแปลงไป ทกคนสามารถเขาถงแหลงความรไดโดยใชเทคโนโลยเปนตวชวยในการเรยนร ดงนนจงกลาวไดวาคาศพททเกดขนใหมในสงคมทบนทกไวในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถานไดสะทอนใหเหนถงความเปลยนแปลงของสงคมในชวงระยะเวลาหนง คาศพททเกดขนจงเปนภาพสะทอนใหเหนถงสภาพสงคม วธคด รวมถงการกระทาของคนในสงคม

อภปรายผล จากผลการศกษาพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน พบวา ขอสนนษฐานทผศกษาไดตงไวในเบองตนทง 4 ขอมความสอดคลองกบผลการศกษา ประกอบดวย รปแบบการสรางคาใน

112

พจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน พบวา รปแบบการสรางคาทปรากฏมากทสด คอ คาประสม ผลการศกษาสอดคลองกบการศกษาของ รชน ศรไสยาสน1 พบวา คาสแลงทพบในพจนานกรมฉบบมตชน ปรากฏวธการสรางคาดวยประสมคามากทสด คอ รอยละ 29.74 รปแบบการสรางคาประเภทประสมทเกดขนปรมาณมากน อาจเนองมาจากคาทรวบรวมในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถานนนเปนคาทใชจรงในสงคม เปนคาทมลกษณะท เปนภาษาพด และมจดมงหมายอกประการคอ การสรางคาเพอรองรบสงใหมๆ ทเกดขนในสงคม ดงนนการประสมคาจงเปนวธทนามาใชไดงายและรวดเรวทสด นอกเหนอจากคาประสมแลว คาทมปรมาณมากรองลงมาในการสรางคา คอ คายม สบเนองมาจากอทธพลของเทคโนโลย การรบเอาวทยาการ ความรตางๆ จากตางประเทศมาใชทาใหเกดคายม

ผลการศกษาการดานการสรางคา พบวา มคาประเภทหนงทบนทกไวในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน คอ คาผวน เชน คาวา ยนป ซงผวนมากจาก ญปน และการแปลคาจากภาษาไทยเปนภาษาองกฤษเพอสอความหมาย เชน คาวา “โอเพน” แปลวา แอบหลบไป ซงเปนการแปลมาจากคาวา “เปด” และนามาใชในรปแบบของคาทบศพท แตในการศกษาครงนไมไดจดคาดงกลาวไวในรปแบบของการสรางคา เนองจากมปรมาณนอยและเปนการสรางคาในรปแบบใหมขนใชในสงคม ซงเปนปรากฏการณทควรเฝาสงเกตถงความเปลยนแปลงทเกดขน

ผลการศกษาดานหมวดหมทางความหมายของคาศพททปรากฏในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน ไดแสดงใหเหนวาคาศพทปรากฏอยในหมวดคาทเกยวกบมนษยและพฤตกรรมของมนษย และหมวดคาเกยวกบสตปญญา อารมณ ความรสก และคณคา ในลาดบท 1 และ 2 ของผลศกษา ซงปรมาณคาศพทมความแตกตางกบหมวดคาเกยวกบธรรมชาต และหมวดคาเกยวกบความสมพนธของบคคล เนองจากการจดเกบคาในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถานนมงเนนทจะจดเกบคาทเปนภาษาพด คาทปรากฏในสอมวลชน และในสอสารสนเทศตางๆ ดงนนคาเหลานจงอยในหมวดของคากรยา คอ คาทเกยวกบการแสดงอาการในปรมาณมาก ผลการศกษาดานรปแบบและโครงสรางของการนยามคาศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน พบวา มความสอดคลองกบผลการศกษาของ เสาวรส มนตวเศษ2 คอ รปแบบโครงสรางของการนยามในพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 ปรากฏรปแบบโครงสรางประสมมากทสด การนยามทมรปแบบโครงสรางประสมทมความสอดคลองกนนน เนองมาจากผจดทา

1รชน ศรไสยาสน, การศกษาการสรางคาและความหมายของคาแสลงในพขจนานกรมฉบบมตชน ,

107.

2เสาวรส มนตวเศษ, การศกษาเปรยบเทยบวธการนยามความหมายศพทเดยวกนในพจนานกรมของ เจ.คสแวล และ เจ.เอส. แชนดเลอร กบพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542, 192.

113

พจนานกรมเปนกลมหนวยงานเดยวกน คอ ราชบณฑตยสถาน แมวารปแบบและวธการนยามจะมความคลายคลงกน แตรปแบบการนยามทไมปรากฏในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน คอ การนยามโดยใชภาพประกอบ ผลการศกษาดานคาศพททแสดงถงสภาพสงคมไทยทปรากฏในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน สามารถสะทอนภาพของสงคมในขณะจดทาพจนานกรมไดอยางชดเจน นอกจากการใหความหมายและการใหรายละเอยดเกยวกบคาแลว การยกตวอยางประกอบทสวนใหญนามาจากการใชจรงในสงคม หรอตวอยางทปรากฏจรงในสอตางๆ สงนเปนตวสะทอนใหเหนถงสภาพสงคมไดเชนกน

ขอเสนอแนะ 1. ศกษาวเคราะหคาศพทจากพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน ทปรากฏในบรบทการใชตางๆ ในสงคมปจจบน เชน สอ หนงสอพมพ ตารา เอกสารทางวชาการ ในประเดนการเขยนสะกดคา ความหมายและบรบทการใชคา 2. ศกษาทศนคตของคนในสงคมทมตอคาศพทในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถานของคนสามระดบอาย

3. ศกษาเปรยบเทยบคาศพทเดยวกนในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2554 กบคาศพทเดยวกนทปรากฏในพจนานกรมเลมอนๆ เชน พจนานกรมคาคะนอง พจนานกรมฉบบมตชน ในเรองของการสะกดคา การนยามความหมาย และการยกตวอยางการใชคา เพอเปรยบเทยบความเหมอนและความแตกตาง ตลอดจนการเปลยนแปลงทเกดขนเมอคาศพทมการจดเกบโดยผจดทาตางหนวยงาน

114

รายการอางอง กาญจนา นาคสกล. “ความเปลยนแปลงและแนวทางการอนรกษภาษาไทยในยคขาวสาร . ”

สารสถาบนภาษาไทย 1,3 (ตลาคม-ธนวาคม): 11. เกอกมล พฤกษประมล. “ศพทบญญตทเกดกอนการตงคณะกรรมการบญญตศพทภาษาไทยของ

ราชบณฑตยสถาน.” ปรญญาอกษรศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาภาษาไทย ภาควชาภาษาไทย บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร, 2532.

ฐตรตน รกษาศร. “คาศพทภาษาตะวนตกในพจนานกรมไทยฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542.” วทยานพนธมหาบณฑต ภาควชาภาษาศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร, 2551.

ไทรงาม ประมวลศลป ชย . “ วฒนธรรมภาษาของคาย มทปรากฏในพจนา นกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2525.” ปรญญานพนธ สาขาวชาภาษาไทย มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ มหาสารคาม, 2532.

ธระพนธ ล.ทองคา. รายงานผลการวจยเรองการทาพจนานกรมไทย – ไทย : อดต – ปจจบน (พ.ศ. 2389 – 2533). กรงเทพฯ: โครงการวจยในโครงการรณรงคเพอภาษาและวรรณคดไทยเนองในวโรกาสสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯสยามบรมราชกมารพระชนมายครบ36พรรษาในป พ.ศ. 2534 คณะอกษรศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2534.

นต กสโกศล. “วถชวตไทยในหนงสออกขรภธานศรบทของหมอบรดเลย .” โดมทศน 1, 23 (มกราคม-มถนายน 2545): 36.

บญยงค เกศเทศ. วเคราะหหลกภาษาและหนงสอแบบเรยนภาษาไทยตอนท 6 และการบญญตศพท. มหาสารคาม : ศนยเอกสารและตารามหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒมหาสารคาม, 2521.

ประสทธ กาพยกลอน. “วเคราะหพจนานกรมไทย.” วารสารมหาวทยาลยรามคาแหง 1,2 (พฤษภาคม 2517): 30-31.

เปลอง ณ นคร. พจนะภาษา. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช, 2544. _____________,ภาษาวรรณา: ววฒนและวบตของภาษาไทย. กรงเทพฯ: สานกพมพขาวฟาง,

2540. ผอบ โปษกฤษณะ. ลกษณะเฉพาะของภาษาไทย. พมพครงท 5. กรงเทพฯ: รวมสาสน, 2538. พรพลาส เรองโชตวทย. การทาพจนานกรม. เชยงใหม: ภาควชาภาษาไทย คณะมนษยศาสตร

มหาวทยาลยเชยงใหม, 2533.

115

ไพลน รงรตน. “ภาษาไทยของเดกรนใหมผดทใคร ผใหญหรอเดก” ใน ยารก(ภา)ษาไทย, 168. ศกรสราง ลานนาเสถยร, บรรณาธการ. กรงเทพฯ: ณ เพชรสานกพมพ, 2554.

รชน ศรไสยาสน. “การศกษาการสรางคาและความหมายของคาสแลงในพจนานกรมฉบบมตชน .” ปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาภาษาศาสตรการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, 2551.

ราชบณฑตยสถาน.พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542. กรงเทพฯ: นานมบคพบลเคชนส,2546.

______________. พจนานกรมคาใหม เลม 1 ฉบบราชบณฑตยสถาน. กรงเทพฯ: แมค, 2550. ______________. พจนานกรมคาใหม เลม 2 ฉบบราชบณฑตยสถาน. กรงเทพฯ: ยเนยนอลตรา

ไวโอเลต, 2552. ______________. พจนานกรมคาใหม เลม 1 ฉบบราชบณฑตยสถาน. พมพครงท 2. กรงเทพฯ:

ธนาเพรส, 2553. ______________. พจนานกรมคาใหม เลม 3 ฉบบราชบณฑตยสถาน. กรงเทพฯ: ยเนยนอลตรา

ไวโอเลต, 2554. ราชบณฑตยสถาน. ววฒนาการของพจนานกรมไทย. นนทบร: สหมตรพรนตงแอนดพบ

ลสชง, 2555. วลยา ชางขวญยน และคณะ, บรรทดฐานภาษาไทย เลม 2 : คา การสรางคา และการยมคา .

กรงเทพฯ: สถาบนภาษาไทย สานกวชาการและมาตรฐานการศกษา สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ, 2549.

________________. “การใชพจนานกรม,” ใน การใชภาษาไทย, จไรรตน ลกษณะศรและบาหยน อมสาราญ, บรรณาธการ, นครปฐม: คณะอกษรศาสตร มหาวทยาลยศลปากร, 2547.

วชาการ,กรม. กระทรวงศกษาธการ. “พจนานกรมคาคะนอง” .กรงเทพฯ: โรงพมพครสภาลาดพราว, 2543.

วนย ภระหงษ. “วธการประกอบคา,” ใน เอกสารประกอบชดวชาภาษาไทย 3 หนวยท 7-8 ภาษาศาสตรสาหรบคร, นนทบร: สานกพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 2544.

ศภกร เลศอมรมสข. “พฒนาการของคายมภาษาจนทปรากฏในพจนานกรมไทย .” ปรญญา อกษรศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาภาษาไทย ภาควชาภาษาไทย บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร, 2556.

116

สรภทร พรหมราช. “พฒนาการคายมภาษาองกฤษในพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2493 พ.ศ. 2525 และพ.ศ. 2542.” ปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต(ภาษาไทย) สาขาวชาภาษาไทย ภาควชาภาษาไทยมหาวทยาลยเกษตรศาสตร, 2551.

สกญญาโสภ ใจกลา. “การศกษาการเปลยนแปลงดานคาและความหมายของคาภาษาบาล – สนสกฤตในพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถานพ.ศ. 2525และพ.ศ. 2542.” วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต ภาควชาภาษาศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร, 2549.

สรยา รตนกล, คณหญง. อรรถศาสตรเบองตน. นครปฐม: สถาบนวจยภาษาและวฒนธรรมเพอพฒนาชนบทมหาวทยาลยมหดล, 2544.

เสาวรส มนตวเศษ. “การศกษาเปรยบเทยบวธการนยามความหมายศพทเดยวกนในพจนานกรมของ เจ.คสแวล และ เจ.เอส. แชนดเลอร กบพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542.” ปรญญาอกษรศาสตร มหาบณฑต สาขาวชาภาษาไทย ภาควชาภาษาไทย บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร, 2555.

อรพนท โลกตถจรยา. “การวเคราะหการเปลยนแปลงคาศพทในพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถานพ.ศ. 2493 พมพครงท 5 และพ.ศ. 2525 พมพครงท 2.” วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาภาษาศาสตร, มหาวทยาลยมหดล, 2538.

อชฌา เพชรรตน . เรองสนรางวลยอดเยยมนายอนทรอะวอรด ประจาปพทธศกราช 2552: การเมอง ความรก และศรทธา. กรงเทพฯ: อมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง, 2552.

ภาษาตางประเทศ Summers, Della. Longman Dictionary of Contemporary English. Harlow: Longman.

2003. ขอมลออนไลน เอกสารเผยแพร[online]. อาย สงครามนางงาม ปลอยโฮ! โดนโกงรวม 10 ล. หวงเกบเงนทงชวตเตรยมรกษาแม!!. เขาถงเมอ 15 มนาคม 2558. เขาถงไดจาก http://www.nakom.me /2015/08/10_9.html#

115

ประวตผวจย

ชอ-สกล นางสาวเปรมฤด เซงย ทอย 361/69 หม 5 ตาบลบางรก อาเภอเมอง จงหวดตรง ประวตการศกษา

พ.ศ. 2551 สาเรจการศกษาศกษาศาสตรบณฑต สาขาวชาภาษาไทย คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร อาเภอเมอง จงหวดนครปฐม พ.ศ. 2553 ศกษาตอระดบปรญญามหาบณฑต สาขาวชาภาษาไทย บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร อาเภอเมอง จงหวดนครปฐม

ประวตการทางาน พ.ศ. 2552-2553 ตาแหนงคร โรงเรยนยอเซฟอปถมภ อาเภอสามพราน จงหวดนครปฐม