๒๔สาระการเรยนร ภาษาไทย ชนมธยมศกษาปท ๑เรอง กาพยพระไชยสรยา เวลา ๖ ชวโมง

--------------------------------

๑ มาตรฐานการเรยนร มฐ.ท ๕.๑ เขาใจและแสดงความค ดเหน วจารณวรรณคด และวรรณกรรมไทยอยางเหนคณคาและนำา

มาประยกตใชในชวตจรง

๒ สาระสำาคญกาพยพระไชยสรยาเปนแบบเรยนทสนทรภแตงขนในสมย

รชกาลท ๓ แหงกรงรตนโกสนทร จดประสงคเพอถวายพระอกษรแดพระโอรสในพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลยและเจากณฑลทพยวด พระอครชายา นบวาเปนแบบเรยนเพอการฝกอานและเขยนเลมหนง การศกษากาพยพระไชยสรยา ผเรยนจะไดรเกยวกบมาตราตวสะกด และลกษณะการแตงคำาประพนธประเภทกาพย และขอคดคตธรรม

๓ จดประสงคการเรยนร๑. เลาเรองกาพยพระไชยสรยาได2. รและเขาใจหลกการวจกษณวรรณคด3. วจกษณวรรณคด เรองกาพยพระไชยสรยาได

๔ สาระการเรยนร

216

๑. กาพยพระไชยสรยา2. วจกษณวรรณคด : กาพยพระไชยสรยา

๕ การบรณาการบรณาการในกลมสาระสาระท ๑ : การอานมฐ.ท ๑.๑ ใชกระบวนการอานสรางความรและความคดไปใชตดสน

ใจ แกปญหาและสราง วสยทศนในการดำาเนนชวตและมนสยรกการอาน

สาระท ๔ : หลกการใชภาษามฐ.ท ๔.๑ เขาใจธรรมชาตของภาษาและหลกภาษาไทย การ

เปลยนแปลงทางภาษาและพลง ของภาษา ภมปญญาทางภาษา และรกษาภาษาไทยไวเปนสมบตของชาต

๖ กจกรรมการเรยนร

๑

๑. ครนำาภาพปลาในเรองกาพยพระไชยสรยามาแสดงหนาชนเรยน แลวใหนกเรยนชวยกนบอกชอของปลาทละตว

ภาพปลา เชน ปลากระโห ปลาโลมา ปลาท

217

2. ใหอาสาสมครนกเรยนทมความรเกยวกบปลาออกมาบรรยายถงลกษณะพเศษของปลาแต

ละชนด และชมเชยเพอเปนกำาลงใจ ๓. ครแจงจดประสงคการเรยนรใหนกเรยนทราบ และมอบหมาย

ใหนกเรยนทำาแบบทดสอบประจำาหนวยการเรยนรท ๕ เมอเสรจแลวใหตวแทนเกบรวบรวมสงคร

๔. นกเรยนและครรวมกนเลาถงวรรณคดเร องทมฉากเปนทองทะเล เพอเปนการเตรยมความ

พรอม และกระตนความใครรของนกเรยน๕. มอบหมายใหนกเรยนศกษาเร องกาพยพระไชยสรยา จากหนงสอเรยนสาระพนฐาน

ภาษาไทย ม.๑ ในหวขอศกษาตอไปน ความเปนมา ประวตผแตง เรองยอ ลกษณะคำาประพนธ

๖. เมอนกเรยนศกษาจบแลวใหรวมกนแสดงความคดเหน และสรปความรตามละหวขอท

ศกษาโดยมครคอยอธบายเพมเตมในสวนทบกพรอง๗. นกเรยนทำาใบกจกรรมท ๒๔.๑ เรอง ตามรอยกาพยพระไชยสรยา เมอทำาเสรจเรยบรอย

แลวใหตรวจสอบใบงานกอนนำาสงครตรวจ

๒ – ๓

218

1. นกเรยนรวมกนทบทวนความรเกยวกบความเปนมา ประวตผแตง เรองยอ และลกษณะ

คำาประพนธของเรองกาพยพระไชยสรยา2. นกเรยนแบงกลม กลมละ ๕ คน โดยสมาชกแตละกลม

ตองคละความสามารถ เกง ปานกลาง และออน เมอแบงเสรจแลวใหเลอกประธานกลมเพอแบงภาระความรบผดชอบ

3. ตวแทนกลมออกมาจบสลากเนอเรองทตองรบผดชอบ โดยครจดแบงเนอหาใหเทากน

ทกกลม4. ครชแจงภาระงานททกกลมไดรบมอบหมายตามทครก ำาหนด

ดงน รวบรวมคำาศพท / ความหมาย ถอดคำาประพนธ เรยบเรยงสวนเนอเรอง สรป นำาเสนอความรหนาชนเรยน ตงคำาถามกลมละ ๕ คำาถาม

5. นกเรยนแตละกลมสอบถามภาระงานทครมอบหมายใหเขาใจ เพอการปฏบตงานให

ประสบความสำาเรจ6. ครยกตวอยางบทประพนธมาใหนกเรยนรวมกนหาความหมาย

ของศพท และถอดคำา ประพนธเพอทดสอบความรความเขาใจ หากนกเรยนยงไมเขาใจใหยกตวอยางเพมและอธบายใหชดเจน

ขาเฝาเหลาเสนา มกรยาอะฌาสย พอคามาแตไกล ไดอาศยในพารา

219

7. มอบหมายภาระงานใหนกเรยนทกกลม ศกษาเนอเร องตามท

ไดรบมอบหมายมาลวงหนา และใหแตละกลมนำาพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒ มาคนหาคำาศพทประกอบการเรยนในชวโมงตอไป

๔

1. นกเรยนแตละกลมรวมตวกนและจดเตรยมพจนานกรมทเตรยมมาใหเรยบรอย

2. ครสมถามนกเรยน ๑ – ๒ กลมวา สมาชกแตละกลมมการแบงภาระความรบผดชอบกน

อยางไร ทงนครควรเนนยำาใหนกเรยนตระหนกถงความรบผดชอบรวมกน3. นกเรยนแตละกลมรวมกนศกษาเนอเร องในสวนทไดรบมอบ

หมายดวยความสงบเรยบรอย4. ครคอยสงเกตการทำางานของนกเรยนแตละกลมอยางใกลชด

และใหคำาแนะนำาเมอนกเรยนมปญหาในการทำางาน

5. มอบหมายใหนกเรยนแตละกลมทำาใบงานท ๒๔.๒ เรอง ตามลาหาคำาศพท โดยเนนยำาให

สมาชกในกลมมสวนรวมทกคน เมอทำาเสรจแลวใหตรวจสอบความถกตองกอนนำาสงครตรวจ

๕

1. นกเรยนแตละกลมสรปความกาวหนาของภาระงานทรบผดชอบทละกลม ตามลำาดบ

หมายเลขกลม220

2. ใหแตละกลมเสนอแนะวธการทำางานททำาใหภาระงานทไดรบมอบหมายเสรจเรว และม

คณภาพงานด3. ครชมเชยนกเรยนทกคนทมสวนรวมในการรบผดชอบภาระงาน

ทไดรบมอบหมาย และแจงใหทกกลมทราบถงภาระงานทตองสรปและเรยบเรยงเนอหาทจะน ำาเสนอหนาชนเรยน

4. นกเรยนแตละกลมรวมกนอภปรายและสรปความร แลวรวมกนวางแผนเพอนำาเสนอผล

งานของกลมตามความเหมาะสม5. ตวแทนกลมออกมานำาเสนอความรตามลำาดบหมายเลขกลม

และถามคำาตอบใหสมาชกในกลมอนตอบ ๕ คำาถาม กำาหนดเวลากลมละ ๖ นาท

6. เมอครบทกกลมแลวใหรวมกนสรปเนอเร อง กาพยพระไชยสรยา โดยมครคอยเสนอแนะ

เพมเตมใหสวนทบกพรองและชมเชยนกเรยนทกคนทมความตงใจและใสใจภาระงานทไดรบมอบหมายเปนอยางด

1. ตวแทนนกเรยนออกมาเลาเรองยอกาพยพระไชยสรยา ใหเพอนๆ ฟงเพอเปนการ

ทบทวนเนอเรองจากชวโมงทแลว และใหเพอนๆ ปรบมอใหกำาลงใจดวย2. นกเรยนรวมกนศกษาการวจกษณวรรณคด : กาพยพระไชย

สรยา จากหนงสอเรยนสาระพนฐานภาษาไทย ม.๑ ตามหวขอทครกำาหนด ดงน

ลกษณะการแตง จดประสงคการแตง การวเคราะหคณคาดานวรรณศลป

221

การวเคราะหคณคาดานสงคม3. เมอศกษาจบแลวใหรวมกนอภปรายและสรปความร โดยคร

อธบายเพมเตมในสวนทบกพรอง4. สมตวแทนนกเรยนตอบคำาถามเกยวกบเรองกาพยพระไชยสรยา

เพอเปนการวดความรความเขาใจ ดงน

พฤตกรรมตวละครใดทแสดงใหเหนวา ผหญงเปนชางเทาหลง

เหตใดบานเมองจงเกดภยพบต ความเชอเรองไสยศาสตรมอทธพลตอคนในสงคมปจจบน

อยางไร5. นกเรยนและครรวมกนสรปความรทไดรบจากการศกษาเรอง

รามเกยรต ตอนศกไมยราพ 6. นกเรยนนำาใบงานท ๒๔.๓ เรอง คณคากาพยพระไชยสรยา ทำา

เปนการบานสงครกอนการเรยนในชวโมงตอไป

๗ สอการเรยนร/แหลงการเรยนร1. หนงสอเรยนสาระพนฐานภาษาไทย ม.๑ 2. ใบงานท ๒๔.๑ เรอง ตามรอยกาพยพระไชยสรยา3. ใบงานท ๒๔.๒ เรอง ตามลาหาคำาศพท4. ใบงานท ๒๔.๓ เรอง คณคากาพยพระไชยสรยา5. รปภาพปลา6. สลากหมายเลขกลม7. พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒

222

๘ การวดและประเมนผล๘.๑ วธวดและประเมนผล

1. ตรวจผลการปฏบตกจกรรมในใบงานท ๒๔.๑ – ๒๔.๓2. สงเกตพฤตกรรมการทำางานกลมทไดรบมอบหมาย3. ประเมนจากการรายงานหนาชนเรยน4. ทำาแบบทดสอบกอน – หลงเรยนประจำาหนวยการเรยนรท ๕

๘.๒ เครองมอวดและประเมนผล๑. ใบงานท ๒๔.๑ – ๒๔.๓ 2. แบบสงเกตพฤตกรรมการทำางานกลม3. แบบประเมนการรายงานหนาชนเรยน4. แบบทดสอบกอน – หลงเรยนประจำาหนวยการเรยนรท ๕

๘.๓ เกณฑการวดและประเมนผล (อยในภาคผนวก)

๙ บนทกหลงการจดการเรยนร

๙ .๑ เ ว ล า ..........................................................................................................................

๙ .๒ ส า ร ะ ก า ร เ ร ย น ร ...........................................................................................................

……………………………………………………………………………………………………

๙ .๓ ก ร ะ บ ว น ก า ร จ ด ก า ร เ ร ย น ร ………………………………………………………………….

223

……………………………………………………………………………………………………

๙ .๔ ส อ ป ร ะ ก อ บ ก า ร จ ด ก า ร เ ร ย น ร ………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

๙ .๕ ก า ร ว ด แ ล ะ ป ร ะ เ ม น ผ ล ……………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………

๙ .๖ ข อ ป ร บ ป ร ง ต อ ส ภ า พ ป ญ ห า ท พ บ …………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

๒๔.๑

224

เรอง ตามรอยกาพยพระไชยสรยา

คำาชแจงใหนกเรยนนำาคำาทกำาหนดมาเตมลงในหนาขอทมความสมพนธกน

ความหมายแฝง วจกษณ กาพยพระไชยสรยาเหรา

ลกษณะคำาประพนธ พจนานกรม สนทรภกงสดาล

กระโห กาพยสรางคนางค ๒๘ สมผสสระ วรรณคด

๑. ความเขาใจแจมแจงประจกษในคณคา

๒. หนงสอทแตงด แนวคดด ๓. คนหาความหมายพนฐาน

คำาอธบายศพท ๔. หมากด อยากดตอบ ๕. แบบเรยนทสนทรภแตง

ขนในสมยรชกาลท ๓ ๖. กาพยยาน ๑๑ , กาพย

ฉบง ๑๖ , กาพยสรางคนางค ๒๘ ๗. เกดในสมยรชกาลท ๑

แหงกรงรตโกสนทร ๘. ระฆงวงเดอน ๙. ชอปลานำาจดชนดหนง หว

โต เกลดใหญ

225

๑๐. ชอแมงดาทะเลชนดหนง สนหางมน มขนตามรมกระดอง

และหาง ๑๑. กาพยมลลาออนหวาน เศรา

มกใชในการพรรณนาอารมณ ความรสก

๑๒. ไม – ใน , ลง – ปรง , มวง – พลวง

๒๔.๑

เรอง ตามรอยกาพยพระไชยสรยา

คำาชแจงใหนกเรยนนำาคำาทกำาหนดมาเตมลงในหนาขอทมความสมพนธกน

ความหมายแฝง วจกษณ กาพยพระไชยสรยาเหรา

ลกษณะคำาประพนธ พจนานกรม สนทรภกงสดาล

กระโห กาพยสรางคนางค ๒๘ สมผสสระ วรรณคด

วจกษณ ๑. ความเขาใจแจมแจงประจกษในคณคาวรรณคด ๒. หนงสอทแตงด แนวคดด

226

พจนานกรม ๓. คนหาความหมายพนฐาน คำาอธบายศพท

ความหมายแฝง ๔. หมากด อยากดตอบกาพยพระไชยสรยา ๕. แบบเรยนทสนทรภแตงขนในสมย

รชกาลท ๓ลกษณะคำาประพนธ ๖. กาพยยาน ๑๑ , กาพยฉบง ๑๖ , กาพย

สรางคนางค ๒๘สนทรภ ๗. เกดในสมยรชกาลท ๑ แหงกรงรต

โกสนทรกงสดาล ๘. ระฆงวงเดอนกระโห ๙. ชอปลานำาจดชนดหนง หวโต เกลดใหญเหรา ๑๐. ชอแมงดาทะเลชนดหนง สนหางมน ม

ขนตามรมกระดอง และหาง

กาพยสรางคนางค ๒๘ ๑๑. กาพยมลลาออนหวาน เศรา มกใชในการพรรณนาอารมณ

ความรสกสมผสสระ ๑๒. ไม – ใน , ลง – ปรง , มวง – พลวง

๒๔.๒

เรอง ตามลาหาคำาศพท

227

คำาชแจง ใหนกเรยนคนหาคำาศพททอยในตารางใหมความสมพนธกบความหมายทกำาหนดให

ก ร ร ม เ ว ร ต พ ฆ า โ พ วร ม ด บ ห ด จ า ก ค ห ล ย าะ ญ ท ย ม ง ข ถ ข ฆ ว โ น ตเ ว น จ น ย เ ว ท ย เ ภ ร าง อ น น ต ม จ ก า ณ อ ห น ทป ช บ ข ล ย ง ย ร ท ร า ง าโ ล ก ธ า ต ม ร ณ น โ ร ม ณ

คำาศพท ความหมาย............... ความโลภ ความอยากไดไมรจกพอ............... มนตร คาถา............... ลม............... การกระทำาทสนองผลรายซงทำาไวแตปาง

กอน............... ตระเวน เทยวไป หรอวนเวยนไป............... ฤดหนาว............... มากลน ไมมทสนสด............... โลกทงหมด............... บนไป เหาะไป............... ดราย โหดราย............... นากลวยง............... ทองฟา............... ชอปลากระเบนชนดหนง

228

๒๔.๒

เรอง ตามลาหาคำาศพท

คำาชแจง ใหนกเรยนคนหาคำาศพททอยในตารางใหมความสมพนธกบความหมายทกำาหนดให

ก ร ร ม เ ว ร ต พ ฆ า โ พ วร ม ด บ ห ด จ า ก ค ห ล ย าะ ญ ท ย ม ง ข ถ ข ฆ ว โ น ตเ ว น จ น ย เ ว ท ย เ ภ ร าง อ น น ต ม จ ก า ณ อ ห น ทป ช บ ข ล ย ง ย ร ท ร า ง าโ ล ก ธ า ต ม ร ณ น โ ร ม ณ

คำาศพท ความหมายโลโภ ความโลภ ความอยากไดไมรจกพอเวท มนตร คาถาวาตา ลมกรรมเวร การกระทำาทสนองผลรายซงทำาไวแต

ปางกอนกระเวน ตระเวน เทยวไป หรอวนเวยนไปเหมนต ฤดหนาวอนนต มากลน ไมมทสนสดโลกธาต โลกทงหมดเขจร บนไป เหาะไป

229

ทารณ ดราย โหดรายรทร นากลวยงเวหา ทองฟาราห ชอปลากระเบนชนด

๒๔.๓

เรอง คณคากาพยพระไชยสรยา

คำาชแจง ใหนกเรยนพจารณาคำาประพนธทกำาหนดให แลวตอบคำาถามใหถกตอง

1. ใหนกเรยนสมผสอกษรจากคำาประพนธทกำาหนดให

ลงคางครางโครกครอก ฝงจงจอกออกเหาหอน

ชะนวเวกวอน นกหกรอนนอนรงเรยง

2. ใหนกเรยนอธบายถงลกษณะของสงคม คานยม ทปรากฏในคำาประพนธ

สวนสมาลวนทาสาม เทวอยงานเฝาอยดแล เหมอนแตกอนกาลใหพระภบาล สำาราญวญญาณ

230

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………3. ใหนกเรยนยกตวอยางบทประพนธในเร องกาพยพระไชยสรยา ท

แสดงใหเหนความเชอของคนในสงคม

………………………………………………………………..

………………………………………………………………..

………………………………………………………………..

………………………………………………………………..

๒๔.๓

เรอง คณคากาพยพระไชยสรยา

คำาชแจง ใหนกเรยนพจารณาคำาประพนธทกำาหนดให แลวตอบคำาถามใหถกตอง

1. ใหนกเรยนสมผสอกษรจากคำาประพนธทกำาหนดให

ลงคางครางโครกครอก ฝงจงจอกออกเหาหอน

ชะนวเวกวอน นกหกรอนนอนรงเรยง

231

2. ใหนกเรยนอธบายถงลกษณะของสงคม คานยม ทปรากฏในคำาประพนธ

สวนสมาลวนทาสาม เทวอยงานเฝาอยดแล เหมอนแตกอนกาลใหพระภบาล สำาราญวญญาณ

สงคมไทยมความเชอและคานยมในครอบครวเกยวกบการปฏบตของภรรยาตอสามวา ภรรยา

ตองเคารพกราบไหวสาม ดแลปรนนบตอยางดและตองปฏบตอยางเครงครด เชน ภรรยาตองตนกอน และนอนหลงจากสามนอนหลบแลว .

.

.3. ใหนกเรยนยกตวอยางบทประพนธในเร องกาพยพระไชยสรยา ท

แสดงใหเหนความเชอของคนในสงคม

“ผปามากระทำา มรณะกรรมชาวบรนำาปาเขาธาน กไมมทอาศย”

232