บทท ๓ การพฒนาทกษะการฟง

Dr. Bualak Petchngam

2

“ฟงอะไร ฟงใหชด ถนดห

ฟงใหร ฟงใหเปน เนนความหมาย ฟงใหถก กอนตอบ โดยแยบคาย

ฟงดวยกาย ใจถงกน นนฟงด

ฟงอะไร ใครครวญ ดวยจตวาง

ฟงทกอยาง ฟงทกคน จนถวนถ

ฟงแลวทวง ตชม เพอเกอวจ

ฟงเชนน ลวนเลอเลศ เกดปญญา”

๒. ส านวนการฟง

Group Activity

๑.ความหมาย, ความส าคญ และประโยชน ของ“การฟง”

เขาหซายทะลหขวา

ฟงหไวห

ฟงไมศพท จบมากระเดยด

ส านวนการฟง

อยาฟงความขางเดยว

ไปไหนมาสามวาสองศอก

ลารน เอ ซาโมวารและแจคมวส กลาวไววา

มนษยใชเวลาในการฟง ๔๐-๕๐ % ของเวลาทใชในการสอสาร หรอใชเวลา ๑ ใน ๓ ของเวลาทงหมดทมนษยตนอยในวนหนงๆ

ในชวตประจ าวน เราใชทกษะการฟง มากกวาทกษะอน

สอดคลองกบ จอหน ดบบลว เคลทเนอร ทพบวา

ผทมการสอสารอยางมประสทธผล มอตราสดสวนของการใชทกษะภาษา คอ ใชเวลาใน การฟง ๔๒ % การพด ๓๒ % การอาน ๑๕ % และการเขยน ๑๑ %

7

แผนภมเปรยบเทยบการไดยนกบการฟง

เสยง ตความ

แปลความหมาย เขาใจ

รบรเสยง

ปฏกรยาตอบสนอง การไดยน

การฟง

8

ความหมาย “การฟง"

การรบรความหมายจากเสยงทไดยน เปนการรบรสารทางห เมอรบรสงทไดยน แลวสามารถ ตความ จบใจความ เขาใจ และจดจ าสงทไดยนได กจะเปนความสามารถทางสตปญญา การรจกใชวจารณญาณพจารณาวาสงทไดยนควรเชอหรอไม และสามารถน าไปใชประโยชนไดอยางไร

ในชวตประจ าวนตลอด ๒๔ ชวโมง เราสามารถหยดพด หยดอาน หยดเขยนได แตไมสามารถหยดฟงได ดงนนจงตองรจกกลนกรองสงทไดยนไดฟง เพราะมทงสงทมคณคาตอการพฒนาคณภาพชวต และสงทไรคณคา การฟงทมประโยชนตอการพฒนาคณภาพชวตของตนเองและสงคม คอ “ฟงเปน”

ความหมาย “การฟง"

10

กลวธการฟงเปน การฟงเปนมสวนประกอบ ๔ ประการ คอ ๑. มความตงใจในการฟง หรอมสมาธในการฟง ๒. ใชความคดพจารณาเนอหาสาระทฟง ๓. ใชสต จตไมวอกแวก ระลกอยเสมอวาฟงอะไรและคดอยางไร ๔. ใชปญญา วเคราะห วนจฉยและตดสนใจดวยเหตผล การฟงเมอมสวนประกอบครบถวนทง ๔ ประการ เปนการฟงทใช “วจารณญาณ” เรยกวา“ฟงเปน” เปนการฟงทมประสทธภาพ เปนประโยชนตอตนเอง และสงคมได

11

ความส าคญของการฟง

การเปนผรอบร ไดชอวา “พหสต” ตองปฏบตตามหลก “หวใจนกปราชญ” ซงประกอบดวย “ส จ ป ล” ส คอ การฟง จ คอ การคด หรอ มจตจดจอ ป คอ การถาม หากมขอสงสย ล คอ การเขยน จดบนทกไวเปนหลกฐาน

12

จดมงหมายของการฟง

การฟงเพอตดตอสอสารในชวตประจ าวน

การฟงเพอความเพลดเพลน

การฟงเพอรบความร การฟงเพอไดคตชวตและความจรรโลงใจ

จดมงหมายในการฟง

๑ . การฟง เพ อตด ตอ สอสาร ในชวตประจ าวน

เปนพฤตกรรมปกตของมนษย

ท าใหมนษยคงความสมพนธทดตอกนไดตลอด

ท าใหด ารงชวตไดอยางปกตสข

บางครงกไมอาจสอสารกนได หากผฟงไมใสใจฟง

๒.การฟง เพ อความ เพลด เพลน

การฟงเพลง และดนตร การฟงเรองราวทสนกสนาน

เบาสมอง หรอเรองทชวนใหใชความนกฝนหรอจนตนาการ

เปนการผอนคลายความตงเครยด จากกจการงานและภาวะ

แวดลอม

๓.การฟง เพ อ รบความ ร

การฟงเรองราวทเกยวกบวชาการ ขาวสาร และขอแนะน าตางๆ

จะตองฟงใหเขาใจ จดจ าสาระส าคญไวใหได แลวใชความคด

วเคราะห ตความ สงเคราะห และประเมนคณคาตามล าดบ

๔.การฟง เพ อ ไ ดคต ชวต และความจรรโลงใจ

การฟงพระธรรมเทศนาค าสอน โอวาท เรองราวตางๆ

และบทกว

เปนการฟงชนดนเปนการฟงทกอใหเกดสตปญญา

ความสขม และวจารณญาณ

๔.การฟง เพ อ ไ ดคต ชวต และความจรรโลงใจ ( ตอ )

จะชวยใหผฟงมแนวทางในการด าเนนชวตทดงาม

และเปนในทางสรางสรรคเพอประโยชนแกตนเองและ

สงคม

๔.การฟง เพ อ ไ ดคต ชวต และความจรรโลงใจ ( ตอ )

ผฟงควรใชความคดพจารณาไปดวย เลอกเชอในสงท

ควรเชอ รจกปฏเสธในสงทตนไดพจารณาแลววาไมชอบ

ดวยเหตผลหรอขดตอสภาพความเปนจรง

19

ฟงใหสมฤทธผล หมายถง ฟงแลวไดรบความส าเรจในเรองตาง ๆ ซงความส าเรจนนอาจอยในระดบสงต าตางกน ดงน

๒. รวาไดรบสารครบถวนเพยงใด

๔. ประเมนคณคาของสารทฟงได

๓. พจารณาความนาเชอถอของสารได

๑. รจดประสงคของผสงสาร

20

๑. รจดประสงคของผสงสาร

จดประสงคในการสงสาร ทส าคญไดแก

๑. เพอใหความร ๒. เพอโนมนาวใจใหผฟงเหนคลอยตาม ๓. เพอแนะน าใหผฟงปฏบตตาม ๔. เพอเปนการตกเตอน ๕. เพอแสดงความคดเหน ๖. เพอใหผฟงไดรบความสนกสนานเพลดเพลน

21

๒. รวาไดรบสารครบถวนเพยงใด

รจกใชดลพนจของตน ใชปญญาพจารณาอยางมเหตผล ไมมอคต พจารณาสารทฟงวาไดเนอหาครบถวนหรอไม

ฟงใหเขาใจ และล าดบเหตการณ วา เปนเรองของอะไร ใครท าอะไร ทไหน อยางไร

มสงใดทขาดหายไป และอาจเปนแนวทางทจะซกถามปญญหาขอสงสยจากผสงสารได

22

๓. พจารณาความนาเชอถอของสารได

พจารณาไดวา สวนใดเปนขอเทจจรง สวนใดเปนความคดเหน สวนใดเปนหลกฐาน เหตผลสนบสนน

แยกใหออกวา ตอนใดเปนใจความส าคญ ตอนใดเปนสวนขยาย

23

๔. ประเมนคณคาของสารทฟงได

บอกไดวาเรองทฟงนนมคณคาหรอไม

ในดานไหน อยางไร ใหประโยชนอยางไร

การฟงใหสมฤทธผล

มารยาทในการฟง

ระดบของการฟงใหสมฤทธผล

ประเภทโอกาสในการฟง

โอกาส ในการฟง

การฟงระหวางบคคล

การฟงในกลมขนาดเลก

การฟงวทยกระจายเสยง วทยโทรทศน และสออเลกทรอนกส

การฟงในทประชมหรอใน

ทชมนม

๑ .การฟงระหวาง บคคล

โอกาสฟงทไมเปนทางการ เชน การฟงในขณะททกทายกน หรอ

ระหวางการสนทนาปราศรยการสอบถาม

โอกาสฟงทเปนทางการ เชน การฟงในระหวางการสมภาษณ

๒.การฟง ในกล มขนาดเลก

เปนการสอสารกงทางการ หรอคอนขางไมเปนทางการ เชน ใน

กลมทใชความคดรวมกน ปรกษาหารอกน

๓.การฟง ในทประ ชมหรอในท ชม นม

มกคอนขางเปนทางการหรอเปนทางการมาก เชน การฟง

บรรยายประกอบการสาธต ฟงโอวาท ฟงค ากลาวรายงาน

๔.การฟงวท ยกระจาย เ สยง วท ย โทรทศ น และ สออ เลกทรอนก ส

สวนใหญแลวโอกาสการฟงจะเปนทางการ เชน ฟงขาว

ประจ าวน ฟงรายการความร

30

หลกการฟงเพอจบใจความส าคญ

๑. มสมาธด ตงใจฟง ตดตามเรอง รจดประสงคของผสงสาร ๒. ฟงใหเขาใจ ฟงใหครบ และล าดบเหตการณวา เปนเรองของอะไร ใครท าอะไร ทไหน อยางไร ๓. พจารณาความนาเชอถอ แยกใหออกวา ตอนใดเปนใจความส าคญ ตอนใดเปนสวนขยาย ๔. ประเมนคณคาของสาร ๕. บนทกขอความส าคญจากการฟง

31

ประโยชนของการฟง

ประโยชนสวนตน ๑. ฟงเพอเปนเครองมอของการเรยน ผทเรยนหนงสอไดดตองมการฟงทดดวย ๒. การฟงชวยใหผฟงพฒนาความสามารถในการพด การอานและการเขยน และยงชวยพฒนาความสามารถในการใชภาษาดวย ๓. การฟงชวยปพนฐานความคดทดใหกบผฟงดวย ๔. การฟงชวยใหผฟงมมารยาทในการฟงดวย

32

ประโยชนของการฟง

ประโยชนทางสงคม ๑. การฟงท าใหเกดความรทเปนประโยชนตอชาตบานเมอง เชนการฟงประกาศตางๆ ๒. การฟงชวยท าใหผฟงประพฤตด ปฏบตชอบ ท าใหสงคมเปนสข

มารยาท ในการฟง

การฟงเฉพาะหนาผใหญ

การฟงในสาธารณะ การฟงในทประชม

การฟง เฉพาะหนา ผ ใหญ

ส ารวมกรยาอาการ

สบตากบผพดเปนระยะๆ ใหพอเหมาะ แตไมถงกบจองหนา

ไมชงพดกอนทคสนทนาพดจบความ

ถาฟงไมเขาใจ ควรถามเมอผพดพดจบ

การฟง ในทประ ชม

ขณะทประธานหรอผรวมประชมคนอนพด จ าเปนตองตงใจฟง

อาจจดความส าคญ

ไมควรพดกระซบกบคนทอยขางเคยง

ไมท ากจธระสวนตวอยางอน

ไมควรพดแซงขน ตองฟงจนจบแลวจงใหสญญาณขออนญาตพด เชน

ยกมอขน

การฟง ในสาธารณะ

๑.รกษาความสงบ ไมพดคย ไมวพากษวจารณเรองทก าลงดหรอฟงอย

๒.ไมน าอาหารหรอวตถทมกลนแรงหรทนารงเกยจเขาไปในสถานทนน

การฟงในสาธารณะ ( ตอ )

๓.ไมเดนเขาออกบอยๆ ถาจ าเปนจะตองเลอกทนงซงอยรมหรอใกลประต

ทางเดน

๔.ไมควรแสดงกรยาอาการทไมสมควรระหวางเพอนตางเพศในโรงมหรสพ

เพราะเปนเรองสวนตวของบคคล ไมควรแสดงในทสาธารณะ

38

มารยาทการฟง ๑. มารยาทในการฟงทวไป - ฟงดวยความตงใจและมสมาธในการฟง - แสดงความสนใจตอเรองทฟงและตอผพด ตาควรมองผพด ไมคยกบผอนเวลาฟง - ฟงดวยความอดทน แมจะมความคดเหนขดแยง - ไมพดสอดแทรกขณะทฟง ควรฟงใหจบกอน คอยซกถาม หรอแสดงความคดเหน - ไมหวเราะเสยงดง หรอกระทบเทา เปาปาก แสดงความพอใจ - เมอจะซกถามตองเลอกโอกาสทผพดเปดโอกาสใหซกถาม - ไมแสดงกรยากาวราว เบอหนาย หรอลกออกจากทนงโดยไมจ าเปนขณะฟงการพด - เมอฟงผใหญพดตองอยในอาการส ารวม

39

มารยาทการฟง มารยาทการฟงในทประชม - ปรบมอใหเกยรตเมอพธกรแนะน าผพด และปรบมอใหแกผพด เมอผพดพดถกใจ หรอพดจบลง - ระหวางทผพดก าลงพด ผฟงควรรกษาความสงบ ไมใหเสยงรบกวน หรอพดคยกน และลกเดนไปมาโดยไมจ าเปน - ไมรบกวนผอนโดยเคาะโตะ สนขา หรอรบประทานอาหาร ในทประชม - ส ารวมกรยาอาการแมจะไมสบอารมณกไมสงเสยงโหฮา - การซกถามผพดควรปฏบตดงน - ซกถามเมอผพดเปดโอกาสใหซกถาม - ยกมอขนขออนญาต หรอแสดงความประสงคในการซกถาม - ถามดวยถอยค าสภาพ - ใชค าถามสนๆเขาใจงาย - ไมถามนอกเรอง - ถามดวยเสยงดง ฟงชด แตไมใชตะโกน ...

40

ใหนกศกษาฟงและดเรองราวตอนแลวจบใจความส าคญ

Company

LOGO

www.themegallery.com

SSRU.ac.th

Live like you will die tomorrow, learn like you will live forever.

ใชชวตเหมอนมนจะสนสดลงวนพรงน, เรยนรใหเหมอนชวตจะไมมวนจบลง.