ලෙණි - seeing through the net · කටකරºනවද් ඤාණයනන්ද...

i

පැරණ බ ෞදධ චනතාබේ සංකලපය සහ යථාථථය

CONCEPT AND REALITY IN EARLY BUDDHIST THOUGHT

නමැත ගzwjරනzwjථබය සංහල අනවාදයය

කටකරැනබද ඤාණනනzwjද zwj

පරකානනය

කටකරැනබද ඤාණනනzwjද සදහම බසනසන ාරය

2016

ii

ධරzwjම දානයක ද මදලට වකණම සපරා තහනම වෙය

පරථමම මzwjරණයය - 2015 ඔකවතෝබර වදෙන මzwjරණයය - 2016 මාරත

සයලම හමකම ඇවරණ

මදලට වකණම සඳහා වහෝ ලාභ ලැබම පණස ෙන සයල ආකාරවය උපටා ගැනම නැෙත පළ කරම සපරා තහනමය වමම දහම වපාත ධමම ානනයක වලස නැෙත පළ කරමට කටකරැනවද ඤාණයනනzwjද සදහම වසනසන භාරය වෙත වමසම වයාම කරනන ධමම ගරනzwjථම සහ වදශනා සඳහා පවවසනන

wwwseeingthroughthenetnet

ISBN 978-955-41497-2-4

වමසම

කටකරැනවද ඤාණයනනzwjද සදහම වසනසන භාරය කරලලෙලෙතත දමමලල කරඳන දරකථමනය 0777127454

knssbseeingthroughthenetnet

මzwjරණයය

වකාලට පරනටරස 172 පැඟරෙතත පාර ගංවගාඩවල නවගවගාඩ දරකථමනය 0114870333

iii


කත හමයනවග දහම වපාත ලබාගත හැක සථමාන

1 සනල වවේසංහ මහතා ndash 3910 ශානත රටා පාර ගලකසස

2 වහමමාලා ජයසංහ මහතමය 298 පැඟරෙතත මාෙත මරහාන නවගවගාඩ

3 චනදන වවේරතන මහතා 2379A 1 ෙන පටමග ධමමපාල වපවදස තලෙතවගාඩ

4 සටැනල සරයාරචච මහතා ndash 25 කඩ වදය වදොවලගම

5 එස ඒ ලයනල මහතා 14019 රැහණයසර උදයානය හකමන පාර මාතර

6 සරමා වවේරතන මහතමය ndash 15 ඇලපාත රතනපර

7 ඒ ජ සරත චනzwjරරතන මහතා lsquoසමනrsquo ඇරැෙල හංදය කනඩලම පාර දඹලල

8 වේ ඒ ඩ ජයමානන මහතා ජයමානන ෙතත ලබයාය කරැණයෑගල පාර කලයාපටය

9 මහාචායය වක එම වවේරතන දනත වදයා පඨය වපරාවදණ වශෙ වදයාලය වපරාවදණය

10 වෙදය ප වරසංහ මහතා බණයඩාර බලංකලම ලංකාරාම පාර අනරාධපර

11 ආර ඒ චනද රණයසංහ මහතමය සටඩවයෝ lsquoචායාrsquo වරෝහල හනදය වපාවළානනරැෙ

12 වනරා වවේසනදර මහතමය ඉළකපටය වබවහත ශාලාෙ ඉළකපටය ගැටහැතත

13 ඩ ස ඒ නශශංක මහතා ndash 91A ෙඩෙරඩ පාර ගාලල

14 පයානස සමරවකෝන මහතා සදෙැල පැලැසස කරනද තසසමහාරාමය


wwwfacebookcomseeingthrough

iv

පටන

හැඳනවම v

අමා ගඟ ix

දෘෂටවයන ‐ දශයනයට xi

ගරනzwjථම සංවකත නරෑපනය xiii

1 පපඤච සහ පපඤචසඤඤාසංඛා 1

1 lsquoපපඤචrsquo - සතරාගත ශද ද මාලාවම මලපදයක 1

2 පපඤච සහ ඉනzwjzwjරයනනය 3

3 සතවල ෙල තරවධ වහදයාම 9

4 සංකලපයනවග බනzwjධනය 14

5 නෂපරපඤච පරතපානෙ 26

6 සංකලපයනවග සාවපකzwjෂ සපරමාණයතාෙ සහ පරාවයෝගක අගය 38

7 පපඤචය සහ පටචච සමපපාද ධමමය 66

8 සඤඤතා වහරණයය 76

9 තාරකක අවපෝහොද ආකලපවය සමාෙ 79

10 පයම සහ ගනන 97

2 පපඤච සහ පපඤච සඤඤාසංඛා පළබඳ අටො වෙරණය 105

3 මහායාන බදසමවයහ එන පරපඤච ශද දය 111

4 වමානනතවයහ එන පරපඤච ශද දය 114

5 පපඤච හා පපඤච සඤඤාසංඛා පළබඳ නතන වදෙත මත 122

6 පාදක සටහන 127

7 අනකරමණකා 161

v

හැඳනවම (lsquoConcept and Realityrsquo වපාතට ලයන ලද මල හැඳනවවමහ

සංහල අනොදයය)

සංකලපයනවග සෙභාෙය පළබඳ වගරහය බදදහවමහ එන අනාතම ධමමවයහම එක ෙැදගත අංශයක බදදහමට අනෙ ආතමයක පළබඳ අදහස පැනනගනවය අතදැකම අෙවබෝධ කරගැනවමද මලක ෙන ෙැරද ආකලපයක වහත වකාටවගනය වම අවදයාෙ වබාවහෝ දරට වලෝක ෙයෙහාරයට අයත ෙචන හා සංකලප තළ සයම වලස ගැද ව පෙත ඒොවය සමාෙන හරහැට වනාදැනවමන මනෂයයා ඒො ආධානගරාහෙ ගැනමට පරැදව සම ම ඔහවග බදමයමය හා භාෙමය ජවතය තළ පැනනගන ෙයාකතලතා රැසකට වහත වම එබැවන සංකලපයනවග යථමා සෙභාෙය වතරැමගැනම බදදහවමහ නරදෂට ආධයාතමක පරයතනවයහ මලක පයෙරක අපවග එදවනාන ජවතවය සංසදධන පළබඳ වම සවවශෂ පැතකඩට අානළ බදරජාණයන ෙහනවසවග ඉගැනවම මැනැවනම අගය කළ හැකවක lsquoපපඤචrsquo සහ lsquoපපඤච සඤඤාසංඛාrsquo යන මලපද වදක ඇසරන වමම කෘතවයහ පරමාථමමය ෙනවයද එෙැන අගැයමක

lsquoපපඤචrsquo සහ lsquoපපඤච සඤඤාසංඛාrsquo යන වදපදය සංකලපවයහ ගතක හා සථතක පැතකඩ චතරණයය කරමන සංකලපනවයහ මානසක හා ආචාරධරම පදනම භාෂාවම හා තකයවය උපරෙයහය සමග ගලපාලය එමගන සංකලපවය ආතමය අංශයට ආවමණකෙ අශදධතා සහ එහ ොසතවක අංශවය ෙන දෙමලතා අතර පෙතන වහතපරතය සමබනධතාෙ මතකර වදය වම නයන බලන කල බදදහම සංකලප වගරහවයද භාෂාමය හා තාරකක මටටවමන වනානැෙත එහ මවනෝ වදයාතමක මල වහතතන දකො ගැඹරට කමද වයය lsquoපපඤචrsquo සහ lsquoපපඤච සඤඤාසංඛාrsquo යන වදපදය ඇසරන බදදහවමහ ඇතැම මලක ඉගැනවම පළබඳ නෙතම අගැයමක කරමට වමයන අෙසථමාෙ සැලවස වමම කෘතය සමපාදනවයහද එම අෙසථමාෙද උපවයෝග කරගනනා ලද

lsquoපපඤචrsquo සහ lsquoපපඤච සඤඤාසංඛාrsquo වබෞදධ දශයනය තළ වොානපනන මලපද වදකකෙ පෙත අටො සමපරානය හා නතන වදෙත පෂයදය වම වදපදය පළබඳෙ වබාවහෝ වසයන පරසපර වවරෝධ ෙ අථමමකථමන ඉදරපත කර ඇත වම පරශනය මළමනනම නැෙත සලකා බැලමට අප වමහද යම උතසාහයක දැරෑ අතර ඒ අනසාරවයන අප ගත නගමන හැමවටම සාමපරානයක වහෝ දැනට සමමත අථමම වෙරණය සමග වනාසැසඳන බෙ කෙ යතය එබැවන වමහලා තමතමනවග

vi

වමංසන බදමයය වමවහයා ගතයතත ගැනමට පාඨකයනට ආරාධනය කරම

අපවග ඇතැම අථමම වෙරණය තළ ඇත නෙතාෙ වදයාකාර අනතගාම පරතචාරයකට තඩදය හැක බෙ දනම එක අතකන ධමමවය ගැටල තැන පළබඳෙ අප වමහද ඉදරපත කළ වචාරාතමක වගරහ වකවරහ සමපණයයවයනම වරසකෙ ආකලපයක වගාඩනැවගන වනාබැරය අවනක අතට අටො සමපරානය සමසතයක ෙශවයන අෙන සහතෙ පරතවකzwjෂප කරමට වපළවඹන සමානතක සැකයකට වමහ එන වගරහ සාධක කරගැනමටද ඉඩ ඇත අටො සාහතයවයහ ඇතැම තැවනක අඩ ලහඬකම පළබඳ අපවග වවමචනාතමක වගරහය ධමමාෙවබෝධවයහලා අටොෙනට ඇත ණයයගැත බෙ අමතක කරවවම වෂම පරයතනයක වලස කසවසත වනාතැකය යතය

වම කෘතයට මලබජයෙ රචනය අප අතන ලයැෙවණය වමයට මඳ කලකට වපර වපරාවදණය වශෙවදයාලවය සහකාර කථකාචාරයෙරයකෙ සටයදය පැවද බමට ඇතළතෙන වටද මzwjරණයය වනාව තබ එය ගරනzwjථමයක ෙශවයන එළදැකවමට මලක නමතත ෙවය ජරමන ජාතක අත පජය ඤාණයවපෝනක මාහමපාණයන ෙහනවසවග සමාරාධනයය මල අතපටපත මzwjරණයය සඳහා සකස කරවමද අලතන කරැණය රැසක අනතගයත කළහැක පරද එහ වෂය පථමය වබවහවන පළල කරනට වයදණ එවස ෙැඩණය වම අපවග කළඳල කෘතය මzwjරණයදොරවයන එළදකෙනවය අපහට සපසතර ඉගැනෙ ගරැෙරැනහට ගරැපජාෙක ෙශවයන

කටකරැනවද ඤාණයනනzwjද භකzwjෂ වපාලගසදෙ වසනසන

වානඩනදෙ 1969 ජල

vii

පරථමම ෙරට 1971 ෙසවරද මහනෙර වබෞදධ ගරනzwjථම පරකාශන සමතය මගන එළ දකෙන ලද lsquoConcept and Reality in Early Buddhist Thoughtrsquo නමැත එම කෘතය 2011 ෙසවරද වකාළඹ ධමමගරනථම මzwjරණය භාරය යටවත ධමමානන මzwjරණයයක ෙශවයන නකතෙ අතර එහ නැෙත මzwjරණයයක 2013 ෙසවරද වපාතගලගල ධමමගරනථම ධමමශරෙණය මාධය භාරය මගන නකත කැරැණ වම ෙන වට වකාරයන සහ ජරමන භාෂාෙලට පරෙතයනයව ඇත වමම ගරනථමවයහ න පරෙතයනයකද සකස වෙමන පෙත වම එහ සංහල අනොදයය

සතළස ෙසරකට පස එළදකන වමම සංහල අනොදයද වබාවහෝ දරට මල කෘතයට අනරෑපෙම ඉදරපත කරමට උතසාහ කවළම අනතගයතවයහ සැලකය යත වෙනසක වනාකළ නමද මල කෘතවයහ ඒ ඒ පටෙල එන අවධෝලප ඒකාබදධ අංක කරමයක අනෙ lsquoසටහනrsquo ෙශවයන වපාත අගට වයදවෙම ගැඹරැ වෂයයක සාකචඡා කරමට සදෙ ඇතැම තැනක ඉංගරස ෙචන සඳහා සමමත පාරභාෂක ශද ද උපවයෝග කරගැනවමන වපාතට ශාසතරය සෙරෑපයක ආවරෝපණයය වය එවස ෙෙත සාමානය පාඨකයාටද වෂය ෙන සගම වශලයකන ධමම කාරණයා වගානකර දැකවමට තැත කවළම වවශෂවයනම අපවග නෙන වදසම 33 සහ පටචචසමපපාද වදසම 20 අසා වහෝ කයො ඇත සැදැහැෙත පාඨකයනහට වම කෘතය අථමමෙතෙන ඇතැය හඟම

වමයට සසන ලැද

කටකරැනවද ඤාණයනනzwjද භකzwjෂ

සංව ෝපසථමාන සෙ වසෙන කරලලෙල ෙතත දමමලල කරඳන (2559) 2015 අවගෝසත

viii

කටකරැනබද ඤාණනනzwjද සදහම බසනසන ාරය පරකානක නබේදනය

lsquoකටකරැනවද ඤාණයනනzwjද සදහම වසනසන භාරයrsquo පඡය කටකරැනවද ඤාණයනනzwjද සොමන ෙහනවස වසන සමපාදත සයලම ධමම ගරනzwjථම හා වදශත ධමම වදශනා පරසද ධමම ානනයක ෙශවයනම ධමම පපාසත වලෝකයාහට පරානනය කරවම උනෙහනවසවග අභමතාථමමය ඉට කරමට ඇප කැප ව සටය වම අනෙ ධමම ගරනzwjථම මzwjරණයය සහ වබානහැරම පළබඳ කායයභාරයත ධමම වදශනා සංයකත තැටගත කරම සහ wwwseeingthroughthenetnet වෙද අඩවය wwwfacebookcomseeingthrough සමාජ ජාල අඩවය පෙතො වගන යාමත කටකරැනවද ඤාණයනනzwjද සදහම වසනසන භාරවය ෙගකම ෙන ඇත වදස වවදස ෙැස ධමමකාම පාඨක ශරාෙක වශාල පරසක වෙනවෙන කරයාතමක ෙන වමම පළල ධමම ානන ෙැඩ පළවෙලට ානයකවමට කැමත පනෙතන හට පහත සඳහන බැංක ගණයමට තම ආධාර මදල වයාමකරමට අෙසථමාෙ ඇත

වමම ධමම ානන ෙැඩපළවෙලට ආධාර එවම පළබඳ සයල වමසම

කටකරැනවද ඤාණයනනzwjද සදහම වසනසන භාරය කරලලෙල ෙතත දමමලල කරඳන

දරකථමන අංක 0777127454

ඊවමල ලපනය knssbseeingthroughthenetnet

ආධාර මදල වයාම කරම

කටකරැනවද ඤාණයනනzwjද සදහම වසනසන භාරය (KNSSB)

ගණයම අංක 007060000241 සමපත බැංකෙ SWIFT BSAMLKLX

ශාඛා අංකය 070

ශාඛාෙ ආර ජ වසනානායක මාෙත වකාළඹ - 07

ix

අමා ගzwjඟ මහෙැල ගඟ උතරට හැරැවවමන පස එවතක නසරැ මඩ බම

වලස පැෙත වපවදසෙල සදෙවය ඉමහත වෙනවසක පපාසයට පැන බඳක වනාලබා සට වගාවහ වපවදස පරා නහඬෙ ගලා යන සසල දය දහරන පනා ගයහ මැලෙන වගායම සරැෙ නලෙනෙ කරලන බර වය මල පලන ගැෙසගත තරැ-ලය බලා සැනවසන වපවදස ෙැසවයෝ තට කඳළ ෙගළහ

දහම අමා ගඟ lsquoඋතරටrsquo හැරැවවම ෙැඩ පළවෙළක වමයට වතෙසරකට වපර ඇරඹණ දහම පත-වපාත තබා lsquoඑාන-වමලrsquo සඳහා ෙත වයපැහැදම කරමට ෙත-කමක නැතවතෝ නහඬෙ වනාමලවය ගලායන අමල දහම අමා දය දහරන සදහම පපාසය සනසඳො ගතහ අරට මසදට හැර සැදැහැවයන සරැෙ ගණය නෙණන බරෙ පළවෙත මගට නැම ගතහ වලාව-වලාෙතරැ මල පල නළා ගනමන හද පරා පර බැතවයන නන අයරන වසාමනස පළකළහ

lsquoධමම ගරනzwjථම මzwjරණය භාරයrsquo නමන දයත කළ වමම ධමමානන ෙැඩපළවෙළ සඳහා අපවගන ෙැයෙවන පරසද ධමමානන සංකලපය පමණ අමාගඟ lsquoඋතරටrsquo හැරැෙවෙෝ සසන ගණය හඳනන පරතයාගශල සැදැහැෙතහමය lsquoනෙවන නවමrsquo වපාත වපළ එළ දැකවවමන වනානැෙත lsquoපහන කණයෙ ධමමවදශනාrsquo වපාත වපවළහ lsquoබර පැනrsquo දැරමටත වදස-වවදසෙල දහම පපාසතයන උවදසා අප අතන ලයැවෙන අනකත වපාත-පත ඒ අයරනම එළ දැකවමටත ඔෙහ උතසක ෙහ lsquoවදන වද පරසදෙම දවමrsquo අදහසන අමල ෙ දහම ඊට නස වශෝභන මzwjරණයයකනම ධමමකාමන අතට පත කරමට පයෙර ගතහ මzwjරත පටපත සංඛයාෙ අෙසනෙන හා සමගම lsquoනැෙත මzwjරණයrsquo පළකරවමන දහම අමා ගඟ වයළ යා වනාදමට දැඩ අදටනකන ඇප කැපෙහ

lsquoවපාත අවලවයrsquo පළබඳෙ වමකල බහලෙ දකනට ලැවබන ොණජ සංකලපයට පටපා තහංචෙලන වතාරෙ තමන අතට වනාමලවයම පත කැවරන lsquoදහම පඬරrsquo තළන ධමමානන සංකලපවයහ අගය ෙටහාගත වබාවහෝ පාඨක පනෙතහ තමන ලද රස අහරක නෑ-හතෙතන සමග වබාන-හාන ගනනාක වමන වනාමසරැෙ අන දහම ලැදයනටද ද ධමම ානනයට සහභාග ෙහ ඉනද වනානැෙත ශකත පමණන lsquoධමම ගරනzwjථම මzwjරණයභාරයටrsquo උරදමටද ඉදරපතෙහ ඇතැවමක වලාක කඩා දහම වපාත මzwjරණයය කරවවම හා නැෙත-නැෙත මzwjරණයය කරවවම බරපැන ඉසලමට පො පසබට වනාෙහ

x

සමබද සසන වම ලක වපාවළාවෙහ පෙතන තාක වම දහම අමාගඟ වලෝ සතන සත සනහමන වනාසඳ ගලා වයො යන අපවග පැතමය

ldquoසබබානනං ධමමානනං ජනාතrdquo


කටකරැනවද ඤාණයනනzwjද භකzwjෂ වපාතගලගල ආරණයය වසනාසනය lsquoපහන කණයෙrsquo කනවදවගදර වදොවලගම 2000 ජන 05 (2544 වපාවසාන)

xi

දෘෂටබයන ‐ දනශනයට

(පරසතාෙනාෙක) ගලකළ මත හඳගත දශයනකාමයා තමා අෙට පරසරය නරඹය

ඔහවග වනත වයාම ව ඇතවත මදම පටලය තළන යනතමන දසෙන ඈත කඳවපළ වෙතටය ඔහවග හසට ඉහළන එලවලන ෙැලක හමදරවය මඳ පෙනට පැදවදය ඈත කඳ වපළ වෙතන මෑතෙන ඔහවග වදවනත ෙැල අග රැඳන පනබඳෙ වෙත වයාම වෙය නසල නහැඬයාෙ පරසරය රජ කරය

මදම පටලය දැදරැ කරවගන අරැණයල නැග එය උානෙන හරැවග රැස දහරක පනබඳෙ මත පතත වෙය දශයනකාමයා හර-බර ගැස තම දෘෂටවකෝණයයට එය ඉලකක කරගනය ප ය බඳව ද ද ේදය දවරzwjණාවය ක ේ ද ටවප ද පවරවzwjණයක ද දවක ද ෂටක ද රzwjණයක ේ ද ටවප දදපරැදෙක

බදරදන පහළවමට වපර සෘෂහ දෘෂට හැටවදකකම දට නමත කසවෙක දශයනය නදටවමය ඔෙනවග අෙධානය ඇදගැනමට තරම වසතරැ වනාෙ lsquoයාරzwj-රපrsquo පනබඳෙ තළ එය ඇතැය ඔෙහ කසවසත වනාසතතහ එවහත උානෙන ට ධ-සකණකාද ේ රැස දහරට එලලකර තම දෘෂටවකෝණයය ඒ පනබඳෙ මත පහටෙ සැණන ඔෙහ රzwjණයක දටහ ඒ දව ය ද ෂට දඉ ේරzwjවා ද ක ද රzwjණයක ේරzwj දක

(lsquoFrom Topsyturvydom to Wisdomrsquo Vol1 - p1)

xii


(වදෙන මzwjරණයය)

පටපත 2000ක වමම වදෙන මzwjරණයවය බරපැන සමබනzwjධවයන නරනාමකතzwjවය අගය කරන වමන කරන ලද ඉලලම අනෙ වවශෂ

පණයයානවමෝදනාෙක වපාතට ඇතළත වනාකළ බෙ මදතාවෙන සලකතො

ndash අනශාසක

(2559) 2016 මාරත

උපකාරානසමෘත වමම ගරනzwjථමය මzwjරණයය සඳහා සකස කරවමද උපකාරෙතෙ පහත නම සඳහන සැමවදනාටම අපවග පණයයානවමෝදනාෙ හමවම

1 පජය මාතර යවසෝජ හම 2 චමත අභයගණයෙධමන මහතා සහ එම මහතමය 3 සරමා වවේරතන මහතමය 4 කසමා වවලවගාඩ මහතමය 5 මාලන ආරයරතන මහතමය 6 භාමන කමාරවසන මහතමය 7 දලරැකෂ වරරතන මහතමය 8 එච ඒ අමරතංග මහතා


(2559) 2015 අවගෝසත

xiii

ගzwjරනzwjථ සංබකත නරපපණය

සංක ේතය ගzwjරනzwjථය

ද න ද නකාය ම න මජඣම නකාය සං න සංයතත නකාය අං න අංගතතර නකාය ඛ න ඛදදක නකාය ධ ප ධමමපද උාන උානන ඉත ඉතෙතතක ස න සතත නපාත වථමර වථමර ගාථමා වථමර වථමර ගාථමා මහා න මහා නවදදස පට පටසමභාන මගග මහා මහාෙගග චලල චලල ෙගග වනතත වනතතපපකරණයය ව ම වසදමය මගග ද අ ද නකාය අටඨ කථමා (සමඞගල වලාසන) ම අ මජඣම නකාය අටඨ කථමා (පපඤච සදන) සං අ සංයතත නකාය අටඨ කථමා (සාරතzwjථපපකාසන) අං අ අංගතතර නකාය අටඨ කථමා (මවනාරථම පරණ ) උාන අ උානන අටොෙ වථමර වථමර ගාථමා අටඨ කථමා ස පා සමනතපාසාදකා

මා උප මාණයඩකය උපනෂද වශම වශමතාශෙතර උපනෂද මා කා මාධයමක කාරකා ලං ස ලංකාෙතාර සතර

බ ජ තර බදධ ජයනත තරපටක ගරනzwjථමමාලා වහ ම වහොවතාරණය මzwjරණයය PTS Pali Text Society

SBE Sacred Books of the East

1

1 පපඤච සහ පපඤචසඤඤාසංඛා

1 lsquoපපඤචrsquo - සතරාගzwjත නද ද මාලාබේ මලපදයක

වපළ දහවමහ එන පපඤච ශද දවයහ අථමම නගමනය ගැටළෙකෙ පෙත අටො ඇදරන වමනම නතන උගතන පපඤච යනනට වදන නෙමචන වවධාකාරය එවසද ෙෙත එහ නෙැරද අථමම වනශචය මල බදසමවයහ ඇතළතෙන දශයනය හරයාකාරෙ වතරැමගැනමට ඉමහත පටෙහලක වයහැක බෙට නම වොදයක නැත

සතර පරවදශයනහ lsquoපපඤචrsquo ශද දය වවධ ොග පරසරයනහ වවධ සෙරෑපවයන වපන සටය වවටක කරයාපදයක වහෝ කරයාරෑපයක වලසනද (පපදඤචzwj පපඤචකයzwjා පපඤචzwj) වවටක සමාස පදයක වකාටසක වලසනද (පපඤචසඤඤා පපඤචසංඛා පපඤචසඤඤා-සංඛා පපඤචසඤඤාසංඛාසරzwjානචරරzwj පඤඤzwjzwj පපඤචසංඛාපහාය පපඤචවපසරzwj පපඤචය දරාධ ඡයයපපඤච පපඤචාරාරzwj පපඤචරzwj ) එය දකනට ලැවබන අතර ඇතැම සනzwjදභයයක තළ එහ පරතශද දයද ඒ හා සමගම වයද තවබන වපවනය (ය පපපඤච

ය පපපඤචප ය පපපඤචපථ ය පපපඤචාරාරzwj ය පපපඤචරzwj අපපපඤචං) පපඤච ශද දය වයද ඇත ආකාර පළබඳ වම වවධතzwjවය එක අතකන අපවග නෙමචනයක වසවවම පරයතනයට පහසෙක සලසන නමද අවනක අතට අප ඉදරපතකරන කෙර වහෝ නෙමචනයක උචත බෙ උගර පරකසමකට ලක කරනනක

පපඤච යනන වයද ඇත වවධ සනzwjදභය සසඳා බලන වට අපට පළමවෙනම වපනයන කරැණයක නම ඒො තළ වම පදයට ලැබ ඇත ෙැදගත තැනය එකම මාතෘකාෙකට අානළ ධමම කාරණයා වගානකර දකෙන වට සාමානයවයන සතzwjරාගත නයායය ෙනවය ඒො අතවරන ෙඩාතම ෙැදගත කරැණය මලටම වහෝ අගටම වයදමය ඇතත ෙශවයනම lsquoපපඤචrsquo පදය එෙැන සනzwjදභය සතකම අගට වයද තවබන වපවන1

කරැණය වගානකර දැකවම පළබඳ ඉහත සඳහන තකයය පරමාණයෙත වනාවෙවතාත එක සනzwjදභය ගැඹරන වගරහ කරවමන lsquoපපඤචrsquo ශද දයට ලැබ ඇත ෙැදගත තැන පැහැදල ෙන ඇත ස පඤහ සතරයත රzwjධප රzwjඩ සතරයත යහවා සතරයත පදගලයා තළ වමනම සමාජය තළද දකනට ලැවබන අවනකවධ ගැටම සමානය lsquoපපඤචකrsquo මල කරවගන පැනනගන බෙ දකො තබම එක සාධකයක එවසම අංගතතර නකාවය එන අයර ධ ද සzwjරකප

2

අනෙ බදරදන අයර ධ හමයනවග රzwjහාපවරසzwj ද හතට එකත කරන අටෙන රzwjහාපවරසzwj ක පපඤච ශද දයට අානළ ෙෙක

ldquoඅයර ධකය මැනව මැනව අයර ධක ඔබ යම මහා පරැෂ වතකයයක කළා නම එය මැනව (එනම) lsquoවම ධමමය අලවපචඡයාටය (ආශා අඩ තැනැතතාටය) මහචඡයාට වනාවම වම ධමමය සනතෂටයාටය (ලද වදයන සතට ෙනනාටය) අසනතෂටයාට වනාවම වම ධමමය පරවවකතයාටය (වවමකොසයට ඇලම කරනනාටය) වම ධමමය සඞ ණ ාරාරzwjකාප (පරස මැද ොසය පරයකරනනාට) වනාවම වම ධමමය අරඹන ලද වකණක ඇතතාටය වම ධමමය කසතයාට වනාවම වම ධමමය එළඹ සට ස හ ක ඇතතාටය වම ධමමය මළාෙ ස හ ක ඇතතාට වනාවම වම ධමමය සරzwjාධක ඇතතාටය වම ධමමය සමාමයය නැතතා හට වනාවම වම ධමමය ප රනෙනතයාටය වම ධමමය පරඥාව නැතතා හට වනාවමrsquo යනවෙන ඔබ කළ මහා පරැෂ වතරකය මැනව

එවසනම අනරැදධ ඔබ වම අටවෙන මහා පරැෂ වතරකයද වතකයණයය කරනන (එනම)

ldquoවම ධමමය ය පපපඤචකප ඇලම කරන ය පපපඤචදකහ ඇලනහටය වම ධමමය පපඤචකප ඇලම කරන පපඤචදකහ ඇලනහට වනාවමrdquo

රzwjහාපවරසzwj අට ඒොවය ෙැදගතකම අනෙ ආවරෝහණය කරමයට සංගරහ ව ඇත බෙක වපවනය වම සතරවයහ සංගරහ නයායයත සතරය අගට එන ගාථමාෙනහ පපඤච ශද දය සඳහන වමත අපට නසැකෙම වහළකරනවන lsquoපපඤචrsquo පදයට ද ඇත වවශෂ ෙැදගත කමය එබැවන එහ අථමම නගමනයට දැන පයෙර ගත යතෙ ඇත

3

2 පපඤච සහ ඉනzwjරයනනය

lsquoපපඤචrsquo ශද දය ෙැඩ ෙශවයනම අපට හමෙනවන මවනෝවදයාතමක ෙටනාකමක ඇත සනzwjදභයයනහය මධපණයඩක සතරවයන වහළෙන පරද පපඤච යනන ඉනzwjzwjරයනනය හා සමබනzwjධ කරයාානමයට අතයනතවයනම අානළ ෙ පදයක කලහවොද සතරයද වමහලා සාධකයක ෙනවන පපඤච සංඛා ඉනzwjzwjරයනනය තළන පැනනගන බෙ අෙධාරණයාතමකෙ පරකාශ කරවමන (සඤඤා නානනාහ පපඤච සංඛා)2 මධපණයඩක සතරවයහ එන ඉනzwjzwjරයනනයට අානළ ධමමතාෙ පරකාශ කැවරන පහත සඳහන වදදය lsquoපපඤචrsquo ශද දය පළබඳෙ ෙඩාත පැහැදල දශයනයක ඉදරපත කරන බැවන එය අපවග අථමම වෙරණයයට පාදක කරගත හැකය

ldquoචකඛඤචාෙවසා පටචච රෑවපච උපපජජත චකඛවඤඤාණයං තණයණයං සංගත ඵවසසා ඵසසපචචයා වෙදනා යං වෙවදත තං සඤජානාත යං සඤජානාත තං වතවකකත යං වතවකකත තං පපවඤචත යං පපවඤචත තවතානානනං පරසං පපඤචසඤඤාසංඛා සමානචරනත අතතානාගත පචචපපවනනස චකඛවවඤඤවයයස රෑවපස වසාතඤචාෙවසා පටචච සවදදච ානඤචාෙවසා පටචච ගවනzwjධච ජෙහඤචාෙවසා පටචච රවසච කායඤචාෙවසා පටචච වඵාටඨවබබච මනඤචාෙවසා පටචච ධවමමච මවනාවවඤඤවයයස ධවමමසrdquo3

ldquoඇෙැතන ඇසත රෑපයනත නසා චකඛවඤඤාණයය උපද තවනහ එකෙයාම සපශයයය සපශයය පරතයවයන වමදනාෙ යමක වඳද එය හඳනාගනය යමකහඳනා ගනයද එය වතර ක කරය යමක වතර ක කරයද එය පරපඤච කරය යමක පරපඤච කරයද ඒ වහත වකාටවගන පපඤචසඤඤාසංඛාවෙෝ අතත අනාගත ෙතයමාන ඇසන දතයත රෑප පළබඳෙ ඒ පරැෂයා මැඬ පෙතෙය ඇෙැතන කණයත ශද දයනත නසා ඇෙැතන නැහැයත ගඳසෙඳත නසා ඇෙැතන දෙත රසයනත නසා ඇෙැතන කයත පැහැසය යත වදත නසා ඇෙැතන මනසත ධමමාරමමණයයනත නසා මනසන දතයත ධමමාරමමණයයන පළබඳෙ ඒ පරැෂයා මැඬපෙතෙයrdquo

ඉනzwjzwjරය සංජානනවය අෙසන අදයර lsquoපපඤචrsquo යනවනන සචත බෙ වම වදදවයන වපනනම කැවරය එය භාෂා ෙයෙහාරයට නෑ සබඳකමක දකෙන lsquoවතකකයටrsquo අනතරැෙ එන චතත තතතzwjවයක බැවන ඉනzwjzwjරය සංජානනවය ාළාරක සංකලපමය අෙසථමාෙක එයන ගමයෙන බෙට සැකයක නැත4 එබැවන අප දැන lsquoපපඤචrsquo යනන වතකක යන පදවයන වෙනසෙන අයරැ ‐ නැතවහාත ඉන ඔද බට

4

යන අරැතක දනෙන අයරැ ‐ වමසා බැලය යතය lsquoපපඤචrsquo පදවයහ නරැකතය වමහද අපට උපකාර වය හැකය lsquoපරrsquo පෙම lsquoපඤචrsquo ධාතවෙන නපන එය වසතාරය වහදයාම පැතරයාම වවධතzwjවයට පතවම යන අරැත දනෙය සංකලප තළ ඇත lsquoඅත-ඉත-වහදයාවමrsquo පරෙණයතාෙ යට ක අථමම සයලලටම වපාද ෙ ලකzwjෂණයයක එබැවන පපඤච යනවනහ මලක අථමමය වම අනසාරවයන නගමනය කළයත වස වපවනය5

වම අනෙ සලකා බලන කල චනතනවය ආරමභක පයෙර lsquoවතකකrsquo යනවනන හැවඟන අතර එහ පරතඵලයක ෙශවයන ඇතෙන සංකලපනවය වහදයාම හා වසතාරය පපඤච යනවනන සචත බැම හැ වඟ එනමත සතර වදශනාගත lsquoවචාරrsquo යන පදවයනමත සෑවහන පමණය එක වහදයාම සහ වසතාරය කයැවෙන බෙ වකනකට තකය කළ හැකය6 වමහද lsquoවචාරrsquo සහ lsquoපපඤචrsquo යන වදපදවයහ අථමම වභද වෙනකර දැකවම අෙසථමාවෙෝචතය බදමයවයහ වහද යන පැතතක lsquoවචාරrsquo යනවනන ගමය ෙන නමද එහ වමසම හා සතා බැලම ෙැන සයම අථමමවභද ගැද ව ඇත එහ වතකකයට අනගතෙම වතකකය පෙතො වගන යන සෙරෑපයක ඇත lsquoවචාරrsquo යනන තනෙ වයද තවබන තැන දකනට ලැවබනවන කලාතරකන එය වබාවහෝ වට lsquoවතකක වචාරrsquo යනවෙන යගල පදයක වලසට වයවදය

අවනක අතට lsquoපපඤචrsquo යන පදය ෙඩා පළල අරැතක දනෙමන පහදන පඟලාවග කාලපනක lsquoකළමමාrsquo ගාල කඩාවගන දෙ යන හැට ඉඟකරය සාවපක ෂ අථමමයකන ෙෙ lsquoවචාරrsquo යනන මානසක වලෝකවයහ කරමක පාලන තනතරයක හඟෙතැය ගතවහාත lsquoපපඤචrsquo යනවනන හැවඟනවන පාලනයට නත වනාෙන වපලෙකාර තතතzwjවයක එවසද ෙෙත lsquoවචාරයකrsquo ෙශවයන වබාවහෝ වට සලකන ලබන යමක ෙඩා ඉහළ දෘෂට වකෝණයයකන බලන කල පපඤචයක වමටද ඉඩ නැතවත වනාවම පපඤච යනවනන සචත වසතාරය හා වහදයාම යථමා තතතzwjවය ආෙරණයය කරමට තඩ වදනවන එමගන ෙයාකතලතzwjවයක ඇතකරෙන වනාමග යාමකට ඉඩ සැලවසන බැවන lsquoපපඤචrsquo පදවය ගැද ෙ ඇත වම අථමමචඡායාෙ එය ොග පරපඤචය වහෝ lsquoෙටන-වගාඩන කමrsquo හඟෙන අෙසථමා ෙලද පරකට වෙය ඇතත ෙශවයන ොග පරසරයක තළ නපන වම පසෙ ක අථමමචඡායාෙම lsquoපපඤචrsquo පදය මානසක පරසරයකට මාරැවවමද ානශයනක ගැඹරක ගත බෙ වපවන අප කලනද සඳහන කළ පරද කාලපනක කරයාෙලයට භාෂාෙයෙහාරය වකවතක දරට අානළද යත වතකයයම lsquoසත තළ වකවරන කතාෙකrsquo වලස සැලකය හැක වෙය එබැවන යට ක මාරැවම යකතයකතය

5

දැනට අප පපඤච පදයට ද ඇත නෙමචනය lsquoපපඤචසඤඤාසංඛාrsquo යන ගැටල පදය නරාකරණයය කරගැනමටද යතරක ෙන ඇත පපඤචය සහ භාෂා මාධයය අතර ඇත සමප සමබනzwjධතාෙ ගැන සලකා බලන වට lsquoසංඛාrsquo (lsquoසංrsquo පෙම ඛයා ධාතෙ) යනන ගණම සංකලපය පරඥපතය වහෝ සමමතය ෙැන අරැත දනෙනනක වලස ගත හැකය7 වම අනෙ lsquoපපඤචසඤඤාසංඛාrsquo යනවනන මනවසහ ඇත සංකලපයනවග ලයලන පරෙණයතාෙ තළන ජනත ගණම පැණයවම වහෝ සමමත අදහස වකවරතැය කෙ යත වම

වම නෙමචන උපවයෝග කරවගන අප දැන මධපණයඩක සතරවය එන ඉනzwjzwjරය සංජානනය පළබඳ සතර වකාටස ෙඩා සවසතරෙ වගරහ කරමට උතසාහ කරම එය ආරමභ ෙනවන පටචචසමපපාද ධමමය සහගනෙන නෂපදගල සෙරෑපයකන

lsquoචකඛඤචාෙවසා පටචච රෑවපච උපපජජත චකඛවඤඤාණයං තණයණයං සංගත ඵවසසා ඵසසපචචයා වෙදනාrsquo

lsquoඇෙැතන ඇසත රෑපයනත නසා ඇස පළබඳ වඤඤාණයය උපද ඒ තවනහ එකෙ යාම සපශයයය සපශයය පරතයවයන වමදනාෙ වෙයrsquo

නෂපදගල ොකය සෙරෑපය lsquoවෙදනාrsquo අෙසථමාෙ දකො වහවදය වමතැන සට සතාමතා කරන කරයාෙලයක හඟෙන පදගල ො කරයාපද වපළක එය

lsquoයං වෙවදත තං සඤජානාත යං සඤජානාත තං වතවකකත යං වතවකකත තං පපවඤචතrsquo

lsquoයමක වඳද එය හඳනා ගන යමක හඳනා ගනද එය වතර ක කරය යමක වතර ක කරයද එය පපඤච කරයrsquo

පරථමම පරැෂ කරයා පදවයන හඟෙන සතාමතා කරන මන ෝමය කරයාෙලය lsquoපපවඤචතrsquo යනවනන නතර ෙන බෙ වපවන සංජානන කරයා සනතතවය ඉතාමතම සැලකය යත අෙසථමාෙ ඉදරපත ෙනවන මළඟටය බැල බැලමට එය කලන වමන හද අනශචත කරයාෙලයක වහෝ සතාමතා කරනනක වහෝ වනාෙ මගහැරය වනාහැක කසයම ොසතවක බලපෑමකට යටවමක ඉනzwjzwjරය සංජානනවය වම අෙසාන අදයවරද කලන lsquoකතයෘභතතrsquo පදගලයා lsquoකමමrsquo ඉරණයමකට යටත ෙො ෙැනන

lsquoයං පපවඤචත තවතා නානනං පරසං පපඤචසඤඤාසංඛා සමානචරනත අතතානාගත පචචපපවනනස චකඛ වවඤඤවයයස රෑවපසrsquo

6

lsquoයමක පරපඤච කරයද ඒ නානන වකාට වගන (වහතවකාට වගන) පපඤචසඤඤාසංඛාවෙෝ අතත අනාගත ෙතයමානෙ ඇසන දත යත රෑපයනහලා පරැෂයා අභභෙනය කරත8 මනතරකරැෙන වසන ෙයා ර ඇටකට එකත වකාට යළ පණයගනෙන ලද ජනපරොදගත ෙයා රයා මනතරකරැෙන කා දැමොක වමන සංකලප සහ භාෂා ෙයෙහාර ඒො නපදෙ පහදන පඟලා අභභෙනය කරය ඉනzwjzwjරය නනවය තරණයාතමක අෙසාන අදයවරද සංකලපයනට ොසතවකතzwjවයක ආවරෝපණයය කැවරය වමෙැනනක සදවමට පරධාන ෙශවයනම වහත ෙනවන භාෂා මාධයයට ආවමණකෙ යම යම සවවශෂ ලකzwjෂණයය සංවකතමය මාධයයක ෙශවයන භාෂාෙ තළ අෙශයවයනම වපාද බෙක ගැද ව ඇත වම වපාද බෙ නසා සංවකත (ෙචන) වමනම ඒොවය වපළගැසවවම රටාෙන (ෙයාකරණයය හා තකයය) පළබඳ පරමතකරණයයක අෙශය වය එවහයනම ඒොට කසයම සථමාෙර බෙක ආවරෝපණයය ව ඇත ඒ අනෙ භාෂාවම කඩාම ඒකකය ෙන අකර lsquoඅකzwjෂරrsquo (සථමාෙර කලපෙතන) යනවෙන හැඳනෙ පැරණ භාරතය ානශයනකවයෝ භාෂාෙ බරහමයා හා සනාතන බෙ පළබඳ වශොසයන සමග ඈඳාගතහ

ඉනzwjzwjරය කරයාකාරතzwjවයට ආවමණක සමාෙන නසාම සථමාෙර බෙක ආවරෝපතෙ අපැහැදල සංනමාතර සංකලපන වකzwjෂතරවයද අංගසමපණයය නශචතාථමමෙත සංකලප බෙට පරෙතයනය වම නාමපද කරයානාම නාම වවශෂණය කරයාපද කරයාවවශෂණය ආදවයන සමනවත සකලාංග සමපණයය භාෂා ෙයහය එහ ඇත සමත සථමාෙර බෙ නසාම අථමමෙත නතය සෙරෑපයක ගනය භාෂා රටාෙ තළ ඇත වම ලකzwjෂණයය ෙඩාත පරකට ෙනවන තකයවයන තළා ඔපමටටම කළ (lsquoතකකපරයාහතrsquo) ආධානගරාහ දෘෂටජාල තළන එෙැන දෘෂට පළබඳෙ වබාවහෝ වට සතරවදශනාෙනහ සඳහන ෙනවන lsquoථමාමසා පරාමසස අභනවසස වොහරතrsquo (දැඩෙ පරාමශයනය වකාට එයට ඇතළෙ ෙයෙහාර කරය) යනවෙන පහදන පඟලාවග වඤඤාණයයට අරක ගත පරපඤච නමරතාෙ කාලතරය හා සමබනzwjධ සංජානන පරවතයකzwjෂණය සමවපකzwjෂණය කරයාානමයකන සංකලපමය lsquoෙංකගර ජංජාලයකrsquo ඔහ ෙටා වගාතාලය ොසතවකතzwjවයක වසයාෙක ගත ඒ සංකලප ජංජාලය පහදන පඟලා ඒ තළට වපාළඹොවගන ඔහ ගරහණයයට වගන අභභෙනය කරය බදරජාණයන ෙහනවස වඤඤාණයසකනzwjධය මායාකරැෙකවග මායාෙකට9 නැතවහාත lsquoවේජාෙකටrsquo උපමා කර ොනළහ ඒ උපමාෙ අප ඉහත දැකෙ මනතරකරැෙන වසන පණය ගනෙන ලද ෙයා රයා පළබඳ කථමාෙ සහගනෙන සලය

මධපණයඩක සතරවය එන ඉනzwjzwjරය නනය පළබඳ වදදයට අප දන ඉහත වගරහය බදවගාස හමයන ද ඇත අථමමකථමනයට ෙඩා තරමක

7

වෙනස බෙ කෙ යත වම lsquoපපඤචසඤඤාසංඛාrsquo යනනට බදවගාස හමයන වදන අථමමය lsquoපපඤචවකාටඨාසාrsquo (පපඤච වකාටස) යනය lsquoසංඛාrsquo යන ෙචනවයහ භාෂාෙට ඇත සමබනzwjධතාෙ ගැන උනෙහනවස සැලකලමත ව නැත බෙ වපවන එවමනම පරසතත සතර පාඨවයහ අප දැකෙ සවවශෂ කරයාකාරක පද සමබනzwjධතාෙද උනෙහනවසවග අෙධානයට වයාමව නැත10 එක සවවශෂ ලකzwjෂණයය ෙඩාත ඉසමතෙනවන ඉහත සඳහන ඉනzwjzwjරයනනය පළබඳ වදදය සංයතසඟවය නානන සංයතතවය එන එෙැනනක හා සසඳන වටය

lsquoචකඛඤච පටචච රෑවපච උපපජජත චකඛවඤඤාණයං තණයණයං සංගත ඵවසසා ඵසසපචචයා වෙදනා වෙදනා පචචයා තණයහා තණයහා පචචයා උපාානනං උපාානන පචචයා භවො භෙ පචචයා ජාත ජාත පචචයා ජරාමරණයං වසාකපරවදෙ දකඛවානමනසසපායාසා සමභෙනත අයං වඛා භකඛවෙ වලාකසසසමදවයාrsquo11

ඇසත රෑපයනත නසා චකඛ වඤඤාණයය උපද ඒ තවනහ එකෙ යෑම සපශයයය සපශයය නසා වමදනාෙ වමදනාෙ නසා තණයහාෙ තණයහාෙ නසා උපාානනය උපාානනය නසා භෙය භෙය නසා උපත උපත නසා ජරා මරණයය වශෝක ෙැලපම දක වානමනස ආයාස හටගන මහවණයන වමය වලෝකවයහ හටගැනමය

වමහද ඉනzwjzwjරයනනය පළබඳ පරසතත වදදය අතරමගද පටචචසමපපාදය ඉදරපත කැවරන සමමත සතරපාඨය වදසට වහද යන වපවන පටචචසමපපාදයට නදශයනයක සැපයම වමහ පරමාථමමයය එනමත මධපණයඩක සතරවයහ එන ඉනzwjzwjරයනනය පළබඳ වදදවයහ පරමාථමමය අවනකක ඒ බෙ නසැක ෙශවයනම වහළෙනවන ඒ වදදවයහ සනzwjදභයය වමසා බැලවමන පරසතත වදදය ඇතත ෙශවයනම බදරදන ොනළ පහත සඳහන සංකzwjෂපත වදශනයට මහා කචචාන හමයන දන අර ථමවෙරණයයක

lsquoයවතා නානනං භකඛ පපඤචසඤඤාසංඛා සමානචරනත එතzwjථවච නතzwjථථ අභනනzwjදතබබං අභෙදතබබං අවජඣාවසතබබං එවසෙවනතා රාගානසයානං එවසෙවනතා පට ානසයානං එවසෙවනතා දටඨානසයානං එවසෙවනතා වචකචඡානසයානං එවසෙවනතා මානානසයානං එවසෙවනතා භෙරාගානසයානං එවසෙවනතා අවජඡානසයානං එවසෙවනතා දණයඩාානන සතzwjථාානන කලහවගගහ වොද තෙනතෙ වපසඤඤ මසාොානනං එවතzwjථවත පාපකා අකසලා ධමමා අපරවසසා නරැජඣනතrsquo

lsquoමහණය යමක නානනවකාටවගන පපඤචසඤඤාසංඛාවෙෝ අභභෙනය කරතද එහලා වෙවසසන තටවමක වෙවසසන කයා පෑමක වෙළ පැටල සම මක නැදද වමයම රාගානසයනවග

8

වකළෙරය වමයම පට ානසයනවග වකළෙරය වමයම දටඨ අනසයනවග වකළෙරය වමයම වචකචඡා අනසයනවග වකළෙරය වමයම මානානසයනවග වකළෙරය වමයම භෙරාග අනසයනවග වකළෙරය වමයම අවජජා අනසයනවග වකළෙරය වමය දඬ ගැනම ආයධ ගැනම කලහ වගරහ වොද වදපළ වබදම වකලාම මසාොද ආදවයහ වකළෙරය වමතැනද වම පාපක අකශලධමමවයෝ ඉතර නැතෙම නරැදධව වයතrsquo

වම වකට වදශනාවෙන අන දමනද ෙ භකzwjෂන ෙහනවසලාවග ඉලලම පට මහා කචචාන හමවයෝ එයට ද ය අටොෙක දනහ එහද උනෙහනවස lsquoයවතානානනංrsquo (lsquoයම වහයකනrsquo) යන ෙචනය ගැන වවශෂ අෙධානය වයාම කළහ ඉනzwjzwjරයනනය පළබඳ සතරවය අග වකාටස lsquoතවතා නානනංrsquo (lsquoඑවහයනrsquo) යන සහබනzwjධක පදවයන ආරමභ ෙනවන වම නසාය එබැවන වම සතරය lsquoපපඤචසඤඤාසංඛාෙනrsquo පහදන පඟලා මැඬ පෙතෙන ආකාරය (lsquoකමක නසාද යනනrsquo) වපනොදවම පරයතනයක වකාටසක බෙ වපවන වම සතරවය කරයාකාරක පද සමබන ධය පදනම කරගත අපවග අනමාන ඒ නසා අසාධාරණය වනාවම ඇතවතනම කෙවහාත වම සතරය එහ ගැද ෙ අථමම සමානය ගැන සලකා බදරදන වසනම ඉතා උචත පරද lsquoමධපණයඩකrsquo (lsquoම පඬrsquo) යනවෙන හඳනෙන ලද නමද අටොචාරන ෙහනවසලා එහ රසය මළමනනම උරා ගැනමට අසමත ව ඇත බෙ වපවන12

9

3 සතවලවල තරවධ වහදයාම

lsquoපපඤචrsquo ශද දය තළ ගැද ෙ ඇත ගැඹරැ මවනෝවදයාතමක මල වහතතන අනාෙරණයය කර ගැනමට ඉහත උපටා දැකෙ වකට බදධභාෂතය වකවරහ අපවග අෙධානය වයාම කළ යතවම ඒ බදධෙචනවයන කයැවෙනවන යවමක පපඤචසඤඤාසංඛාෙනට යටත වමට වහතෙන වදය පළබඳෙ තටවමක කයාපෑමක වහෝ පැටලගැනමක ඇතකර වනාගනවන නම ඔහ සයලම අකශල ධමමයනවග අනසයෙලන අතමවදන බෙය අප දැනටමත වපනො ද ඇත පරද lsquoයවතානානනංrsquo යනන නසැක ෙශවයනම සමබනzwjධ වය යතවත ඉනzwjzwjරය සංජානනය පළබඳ සතරවය lsquoතවතානානනංrsquo යන පදවයන සචත මල වකාටසටය තටවමක කයාපෑමක වහෝ පැටල සම මක වනාකළ යතවත වම ඉනzwjzwjරයනනය පළබඳ කරයාානමය ගැනමය පරජානන දෘෂටවකෝණයවයන බලන කල ඒ තළ මළ පඤචපාානනසකනzwjධයම අඩංගවම13

තටවමක කයාපෑමක වහෝ පැටල සම මක (අභනනzwjදතබබං අභෙදතබබං අවජඣාවසතබබං) ගැන කයවෙන ොගපරවයෝග පළවෙලන සමබනzwjධ වය යතවත lsquoමමයrsquo lsquoමවගයrsquo යන හැඟම හා බැඳන තණයහා මාන දටඨ යන පද තන සමගය වමය ඉනzwjzwjරයනනය පළබඳ වකzwjෂතරයට lsquoආතමයකrsquo රංගා ගතතාක ෙැනය ඇතත ෙශවයන පහදන දෘෂටවකෝණයයට අනෙ නම එය කසවසතම lsquoරංගාගැනමකrsquo වනාවම මනද වෂය-වෂය සමබනzwjධතාෙ පහදන පදගලයා සලකනවන ඉනzwjzwjරයනනවය මලක හරය වලසනමය මහා කචචාන සොමන ෙහනවසවග අටො පාඨවයන පැහැදල ෙන පරද ආතමයක පළබඳ මායාතමක අනසය ධමම වමදනා අෙසථමාවමද මත වම ඉන පස එය වෂය-වෂය දෙයතාෙ තළන ෙැඩවගාස සංකලප මටටවමද තහෙරැ ව තරකානකතල සෙරෑපයක ගනය වමවස සංකණයයෙ පටචචසමපපනන කරයාෙලයක ආතමයක හා ඊට පරබාහරෙ යමක අතර ඇත ඍජ සමබනzwjධතාෙක වලස ලහලෙ ගැනවම පරෙණයතාෙක මතවම වම ෙනාහ භාෂාෙයෙහාරයට වමනම අපවග චනතන රටාෙටද ආවමණකෙ යථමාථමමය අනයම වලස සරල වකාට ගැනවම නදශයනයක

වහතපරතයයනවගන නපන සංකණයය කරයාානමයක මත ආවරෝපතෙ lsquoමමrsquo යන වලබලය ෙයෙහාර පහසෙ සඳහා වයාානගත මනඃකලපත පරබනධයක වහෝ ල වලඛන සංවකතයක ෙැනන ඇතත ෙශවයනම එය වබාවහෝ භාෂාෙනහ ඇත වකටම ෙචනයය එවසද නමත වවරෝධාභාසයක වලස වපනොදය යතවත ඒ වකටම ෙචනය පො පරපඤචයක පරතඵලයක බෙය වමය වකනකවග මවතයට වහතවය හැක පරකාශයක එවහත වම වවරෝධාභාසය - බැලබැලමට

10

පරසපර වවරෝධ පරකාශය - වතරැමගත හැකවක පහදන පඟලාවග මානසක අවපරණයයක ෙන වම මමතzwjවය පළබඳ හැඟම යථමාථමමය ඉකමොයන චනතනයක අතධාෙනයක බෙ අෙවබෝධ කරගැනවමන වමහද අපට පපඤච ශද දය lsquoොග වලෝකයrsquo තළ දනෙන අථමමානතරයන හා lsquoමවනෝ වලෝකයrsquo තළ දනෙන අථමමානතරයන අතර පදමාකාර වවධතzwjවයක දැකය හැකවම භාෂාෙක එන ල වලඛන පරවයෝග ෙැන පාරභාෂක ශද ද වහෝ ගපත සංවකත පද අපට වා ේපරපඤචදකයේ ෙැළක සම මට උපකාර ෙන නමද ඒො සංකණයය වචතසක කරයා සනතතයක තළන නපන බැවන සැලකය යත පරමාණයයක lsquoමවනෝ පරපඤචයකrsquo ඒ තළ ගැද ව ඇතැය කෙ යතය

ආතම සඤඤාෙ පහළෙන හා සමගම වහද පැතර යන සංකලපන කරයාෙලය එහ සංකණයය අතපතර තළන දගහැවරය එක පැතතකන එය lsquoමමrsquo යන හැඟමත ඒ හා බැඳන lsquoමවගrsquo lsquoමා සතrsquo යන හැඟමත සමඟ තණයහාෙ වදසට වහද යය තෙත අංශයකන බලන කල එය lsquoමවග වනාෙනrsquo lsquoඅන සතrsquo යන හැඟම සමග අනොයයවයන බැඳ ඇත බැවන පරමතයක මානයක වලසද සැලකය හැකවම තෙත පැතකඩක හැටයට සැලකය හැකවක ආතම සංකලපය ආධානගරාහෙ වගන දෘෂටයක ෙශවයන ඉදරපත කරමය වම අනෙ තණයහා-මාන -දටඨ යන එකම ආතම සංනවම පැතකඩ තනක බෙ වපවන මධපණයඩක සතරවයහ වම පැතකඩ තන lsquoඅභනනzwjදතබබං අභෙදතබබං අවජඣාවසතබබංrsquo යන පද තවනන සචතය පටක සාහතයවය නතර දකනට ලැවබන lsquoමමතතrsquo lsquoඅසමමානrsquo lsquoසකකායදටඨrsquo ෙැන පද තළන පරකට ෙනවනද ආතමසංනවම වම තරවධ සමභෙයය පහදන පඟලා පඤචපාානනසකනzwjධවයහ එක එක සකනzwjධය lsquoවමය මවගයrsquo (එතං මම) lsquoවමය මම වෙමrsquo (එවසාහමසම) lsquoවමය මවග ආතමයයrsquo (එවසා වම අතතා) යන දෘෂට වකෝණය තන අනෙ බලතැය කයනවයද වම නසාමය

මධපණයඩක සතරවයහ දැකවෙන ඉනzwjzwjරයසංජානනය පළබඳ කරයාානමය තළ පඤචපාානනසකනzwjධයම අඩංග වෙතැය ගත කල ඉහත ක සමකරණයය ෙඩාත සවහතක වලස පළගත හැකය වබෞදධ මවනෝ වදයාෙට අනෙ පැතකඩ ෙශවයන වවධ වම ධමම ෙශවයන වවධ වමක වලස ගැවණයන වහයන තණයහා මාන දටඨ එකවනකට වෙනස ෙ ධමම ෙශවයන සැලවකය එවහත තණයහා මාන දටඨ යන ඒ ධමම තනම අනයම වලස ආවරෝපත ආතම කලපතයක තළනම පැන නැඟන බැවන ඒො එකවනකට වෙනකර දැකවය වනාවහ lsquoපපඤචrsquo ශද දවයන හැවඟන සංකලපයනවග වහදයාම ඉහත ක තණයහා-මාන-දටඨ යන නාළකා තන ඔසවස සදෙන නසාම අටො සමපරානය තළ පපඤච ශද දය වගරහ කැවරනවන ඒ පද තන ඇසවරන නදසනක

11

ෙශවයන කෙවහාත මහානවදදසවයහ තණයහා මාන දටඨ යන පද තනම පපඤච ශද දය ඇසවරන හඳනො ද ඇත14

lsquoපපඤචාවයෙ පපඤචසංඛා තණයහා පපඤචසංඛා දටඨ පපඤචසංඛා මාන පපඤචසංඛාrsquo (පපඤචවයෝම පපඤචසංඛා නම වෙත එනම තණයහා පපඤචසංඛා දටඨ පපඤචසංඛා මාන පපඤචසංඛා)

බදවගාස හමවයෝද වබාවහෝවට එබඳම නෙමචනයක වදත15

lsquoපපඤචසඤඤාසංඛා නානවනා තවයා පපඤචා තණයහාපපඤචා දටඨපපඤචා මානපපඤචාrsquo (lsquoපපඤචසඤඤාසංඛා නානන වකාට ඇත යන පපඤච තනය එනම තණයහාපපඤචය මානපපඤචය දටඨපපඤචයrsquo)

පපඤචසදන මැදමසඟ අටොවම වමවස එය

lsquoතණයහාදටඨමානානං එතං අමයෙචනංrsquo16 (lsquoවමය තණයහා මාන දටඨrsquo ෙලටම තෙත නමකrsquo)

මවනාරථමපරණ අඞගතතර අටොවෙහ -

lsquoතණයහාදටඨමානපපවභදසස පපඤචසස ගතrsquo17 (lsquoතණයහා දටඨ මාන යන පරවභද ඇත පපඤචවයහ ගය හැක

සමාෙrsquo)

වවශෂවයන අනතමට දැකෙ උදධෘත පාඨවයන ගමය ෙනවන තණයහා දටඨ මාන යන පපඤචවයහ පරවභද බෙය පපඤච ශද දයට වදන ඉහත සඳහන නෙමචන අපට පපඤචය හඳනොදමට උතසාහ ගනවන එහ ෙඩා කැප වපවනන නදශයන උපටා දැකවවමන වම අනෙ බලන කල අටො සමපරානය අප කලන දැකෙ පැතකඩ පළබඳ පරශනය පළවගන ඇත බෙ වපවන lsquoතණයහාෙ පපඤචවයහ පරතඵලය මස පපඤචයම වනාවමයrsquo යන ඊආර සරචචනzwjzwjර මහතාවග18 මතයය එවහත අප ඉහත දැකෙ උදධෘත පාඨෙලන වපනයන පරද තණයහාෙ පමණයක වනාෙ මාන දටඨ යන වදකද පපඤචයට නදශයනය වම අනෙ වපර පස වභදයකට ඉඩක වනාමැත එතකද ෙෙත පපඤච යනන තණයහා දටඨ මාන යන තනටම පදනම ෙෙක වලස සැලකය හැකය මන එක එකකට පදනම ෙන අතරම පපඤචය එක එකක පරා පැතර පෙත මධපණයඩක සතරවයද බදරජාණයන ෙහනවස සං යා ෙහනවසලාට ොනළ වදශනාෙ දැන අප සමපණයඩනය කර දකෙම ඉනzwjzwjරයනනයට අානළ පටචචසමපපනන ධමම පරමපරාෙ පළබඳෙ ආතම පරකලපතයක මත පහටා තණයහා මාන දටඨ යවමක ඇත කර වනාගනවන නම ඔහ ඉහෙහා පැතර වහද යන සංකලපයනවගන

12

මවදන ඇත ඒ තළනම ඔහ පදගලයා තළත සමාජය තළත ගැටම ලයලෙන සයල අකශල ධමමයනවග අනසයද මලනපටා දැමො වෙය වම තතතzwjවය බදදහවම ආධයාතමක පරයතනවය ඉලකකය වලස හඳනෙවතාත බදදහවම පරමාථමමය කමකද යනන ගැන ගැඹරැ අනතරනනයක වම තළනම මත කරගත හැකය වමහලා අප වසන වවශෂවයන සැලකය යත කරැණය නම මධපණයඩක සතර වදශනාෙට ඇතත ෙශවයන වහතභතතෙවය දණයඩපාණ ශාකයයා බදරදනවගන ඇස පහත සඳහන පරශනයම බෙය

ldquoකං ොද සමවණයා කමකඛායrdquo

ldquoශරමණය වතම කෙර ොදයක ඇතවතකද කමක පරකාශ කරනවනදrdquo

බදරදන ඒ පරශනයට දන පළතර වමවසය

ldquoයථමාොද වඛා ආෙවසා සවදෙවක වලාවක සමාරවක සබරහමවක සසසමණයබරාහමණයා පජාය සවදෙමනසසාය න වකනච වලාවක වගගයහ තටඨත යථමාච පන කාවමහ වසංයතතං වහරනතං තං බරාහමණයං අකථමංකථං ඡනනකකකචචං භොභවෙ වතතණයහං සඤඤා නානවසනත එෙං ොද වඛා අහං ආෙවසා එෙමකඛායrdquo19

ldquoඇෙැතන යම බඳ ොදයක ඇතවතකෙ වදවයන මරැන බඹන සහත වලෝකවයහ මහණය බමණයන වදව මනසන සහත පරජාෙ තළ වලාෙ කසෙක සමගෙත කලහකාරෙ වනාසම ද යම අයරකන කාමයනවගන වෙනෙ වෙවසන සැකමස වමසම වනාමැත කකස සඳගත භෙ තතතzwjව පළබඳ තණයහාෙ දරැකළ ඒ බරාහමණයයා20 තළ සංනවෙෝ අනසය ෙශවයන ලැග වනාගනතද ඇෙැතන මම එබඳ ොදයක ඇතවතකම එබඳ (ධමමයක) පරකාශ කරනවනකමrdquo

ඒ පළතවරන බදරදනවග lsquoොදවයහrsquo කැප වපවනන ලකzwjෂණය වදකක අනාෙරණයය වම පළමවෙනම උනෙහනවසවග lsquoොදයrsquo වකබඳද යත එයන කසෙක සමග කලහ වගරහ වොදෙලට පැටලමක ඇත වනාවෙය වදෙනෙ ඉනzwjzwjරයසංජානනය තළ සාමානයවයන අනතරලන අගත අනසය උනෙහනවස තළ වදයමාන වනාවෙය එයට වහතෙ උනෙහනවස කාමයනවගන වමනම සැක කකස තණයහා බනzwjධනයනවගන වනරමකත වමය වම ලකzwjෂණය වදක උනෙහනවසවග ොදය පළබඳෙ ඒකයතzwjවයක ගනවන වලාෙ ඇත ආධානගරාහ ොද එක වෂම මවනෝභාෙයනට යටත නසාය අප ඉහත වගරහ කළ බදරදන භකzwjෂන ෙහනවසලාට වදස වකට සතරය උනෙහනවස දණයඩපාණ ශාකයයාට දන පළතවරහ තදනනතර අරැත එළදැකවමක පමණ එවමනම පපඤච ශද ානථමම වනශචය සඳහා අප මලාධාර කරගත මහා

13

කචචාන මහ රහතන ෙහනවසවග ඉනzwjzwjරය සංජානන සතරය එම වකට සතරයට සැපය අටොෙක වමයන අපට වපන යනවන පපඤච පරශනය බදරදන දණයඩපාණ ශාකයයාට දන පළතර තළ සාරාංශයක ෙශවයන අනතගයතෙ බෙය වම හැම කරැණයකනම ඉඟකැවරන පරද පපඤච ශද දය බදදහවමහ මවනෝ වදයාතමක ආචාරධරම සහ ානශයනක වකzwjෂතරයනහ ඉමහත ෙැදගත කමක ඇත මලපදයක

දැන අප මධපණයඩක සතරවයන අපවග පපඤච ශද ද වනශචවයහලා ෙඩාත ආවලෝකධාරා වහළන අවනකත සතරෙලට මාරැවෙම

14

4 සංකලපයනබගzwj නzwjධනය

සංයකත නකාවය සළායතන ෙගගවය එන යෙ කළාප සතරය21 පපඤච ශද දවයන ගමය ෙන සංකලපනවයහ අත-ඉත වහාන යාවම පරෙණයතාෙත එයට ෙහලවවම ආදනෙයත වදහා දකෙය බදරජාණයන ෙහනවස තමන ෙහනවසවග වදශනාෙට පරසතාෙනාෙක ෙශවයන ඉදරපත කරන වමපචතත අසවරනzwjzwjරයා පළබඳ උපමා කථමාෙ වමහලා වවශෂවයනම ෙැදගත වෙය එය සරාසර සංගරාමය පළබඳ චරාගත කථමා පෙතක එහ දැකවෙන පරද සංගරාමවයන ජයගරාහෙ වදවවයෝ වමපචතත අසවරනzwjzwjරයා වදඅත වදපා වගල යන පස තැනකන බැඳ ශකර වදවමනzwjzwjරයා ඉදරයට වගන එත වමපචතත බැඳන වම පඤචවධ බනzwjධනවය අමත වදවය යානතරණයයක ඇත lsquoවදවවයෝ ධාරමකය අසරවයෝ අධාරමකය මම දැන වමහම වදෙ පරයට යනවනමrsquoය සතත වගස වමපචතත පඤචවධ බනzwjධනවයන මද තමා දෙයමය පඤචකාම සමපතතය වඳන බෙක දැනගනය එවහත යම වවටක වමපචතත අසවරනzwjzwjරයාට lsquoඅසරයන ධාරමකය වදවවයෝ අධාරමකය මම ඒ අසර පරයටම යනවනමrsquoය සතනවහාත තමා පඤච බනzwjධනයකන බැඳ ඇත බෙ දකය දෙයමය පඤචකාමයනවගනද පරවහය

ldquoඑෙං සඛමං වඛා භකඛවෙ වෙපචතතබනzwjධනං තවතා සඛමතරං මාරබනzwjධනං මඤඤමාවනා වඛා භකඛවෙ බවදධා මාරසස අමඤඤමාවනා මවතතා පාපමවතා අසමත භකඛවෙ මඤඤතවමතං අයමහමසමත මඤඤතවමතං භවසසනත මඤඤතවමතං න භවසසනත මඤඤතවමතං රෑප භවසසනත මඤඤතවමතං අරෑප භවසසනත මඤඤතවමතං සඤඤ භවසසනත මඤඤතවමතං අසඤඤ භවසසනත මඤඤතවමතං වනෙසඤඤනාසඤඤ භවසසනත මඤඤතවමතං මඤඤතං භකඛවෙ වරාවගා මඤඤතං ගවණයඩා මඤඤතං සලලං තසමාතහ භකඛවෙ අමඤඤමාවනන වචතසා වහරසසාමාත එෙඤහ වො භකඛවෙ සකඛතබබං

අසමත භකඛවෙ ඉඤජතවමතං අයමහමසමත ඉඤජතවමතං භවසසනත ඉඤජතවමතං න භවසසනත ඉඤජතවමතං රෑප භවසසනත ඉඤජතවමතං අරෑප භවසසනත ඉඤජතවමතං සඤඤ භවසසනත ඉඤජතවමතං අසඤඤ භවසසනත ඉඤජතවමතං වනෙසඤඤනාසඤඤ භවසසනත ඉඤජතවමතං ඉඤජතං භකඛවෙ වරාවගා ඉඤජතං ගවණයඩා ඉඤජතං සලලං තසමාතහ භකඛවෙ අනඤජමාවනන වචතසා වහරසසාමාත එෙඤහ වො භකඛවෙ සකඛතබබං

අසමත භකඛවෙ ඵනzwjදතවමතං අයමහමසමත ඵනzwjදතවමතං භවසසනත ඵනzwjදතවමතං න භවසසනත ඵනzwjදතවමතං රෑප භවසසනත

15

ඵනzwjදතවමතං අරෑප භවසසනත ඵනzwjදතවමතං සඤඤ භවසසනත ඵනzwjදතවමතං අසඤඤ භවසසනත ඵනzwjදතවමතං වනෙසඤඤනාසඤඤ භවසසනත ඵනzwjදතවමතං ඵනzwjදතං භකඛවෙ වරාවගා ඵනzwjදතං ගවණයඩා ඵනzwjදතං සලලං තසමාතහ භකඛවෙ අඵනzwjදමාවනන වචතසා වහරසසාමාත එෙඤහ වො භකඛවෙ සකඛතබබං

අසමත භකඛවෙ පපඤචතවමතං අයමහමසමත පපඤචතවමතං භවසසනත පපඤචතවමතං න භවසසනත පපඤචතවමතං රෑප භවසසනත පපඤචතවමතං අරෑප භවසසනත පපඤචතවමතං සඤඤ භවසසනත පපඤචතවමතං අසඤඤ භවසසනත පපඤචතවමතං වනෙසඤඤනාසඤඤ භවසසනත පපඤචතවමතං පපඤචතං භකඛවෙ වරාවගා පපඤචතං ගවණයඩා පපඤචතං සලලං තසමාතහ භකඛවෙ නපපපනෙචන වචතසා වහරසසාමාත එෙඤහ වො භකඛවෙ සකඛතබබං

අසමත භකඛවෙ මානගතවමතං අයමහමසමත මානගතවමතං භවසසනත මානගතවමතං න භවසසනත මානගතවමතං රෑප භවසසනත මානගතවමතං අරෑප භවසසනත මානගතවමතං සඤඤ භවසසනත මානගතවමතං අසඤඤ භවසසනත මානගතවමතං වනෙසඤඤනාසඤඤ භවසසනත මානගතවමතං මානගතං භකඛවෙ වරාවගා මානගතං ගවණයඩා මානගතං සලලං තසමාතහ භකඛවෙ නහතමාවනන වචතසා වහරසසාමාත එෙඤහ වො භකඛවෙ සකඛතබබංrdquo

ldquoමහවණයන වමපචතත බනzwjධනය වමවස සයමය මාර බනzwjධනය එයටද ෙඩා සයමය මඤඤනා කරනවන (මමතzwjවවයන හඟනවන) මාරයාට බැඳවන වම මඤඤනා වනාකරනවන පාපෙ මාරයාවගන මදවන වම මහවණයන lsquoවෙමrsquo යන වමය රzwjඤඤ zwjක (මමතzwjවවයන හඟන ලදදක) lsquoවම මම වෙමrsquo යන වමය මඤඤතයක lsquoෙනවනමrsquo යන වමය මඤඤතයක lsquoවනාෙනවනමrsquo යන වමය මඤඤතයක lsquoරෑප ෙනවනමrsquo යන වමය මඤඤතයක lsquoඅරෑප ෙනවනමrsquo යන වමය මඤඤතයක lsquoසඤඤ ෙනවනමrsquo යන වමය මඤඤතයක lsquoඅසඤඤ ෙනවනමrsquo යන වමය මඤඤතයක lsquoවනෙසඤඤනාසඤඤ ෙනවනමrsquo යන වමය මඤඤතයක මහවණයන මඤඤතය වරෝගයක මඤඤතය ගඩෙක මඤඤතය උලක එම නසා මහවණයන මඤඤනා වනාකරන සතන වෙවසනවනමය වමවසය මහවණයන වතාප වසන හකමය යතවත

මහවණයන lsquoවෙමrsquo යන වමය ඉඤජzwjක ද(සලතයක) lsquoවම මම වෙමrsquo යන වමය ඉඤජතයක lsquoෙනවනමrsquo යන වමය ඉඤජතයක

16

lsquoවනාෙනවනමrsquo යන වමය ඉඤජතයක lsquoරෑප ෙනවනමrsquo යන වමය ඉඤජතයක lsquoඅරෑප ෙනවනමrsquo යන වමය ඉඤජතයක lsquoසඤඤ ෙනවනමrsquo යන වමය ඉඤජතයක lsquoඅසඤඤ ෙනවනමrsquo යන වමය ඉඤජතයක lsquoවනෙසඤඤනාසඤඤ ෙනවනමrsquo යන වමය ඉඤජතයක මහවණයන ඉඤජතය වරෝගයක ඉඤජතය ගඩෙක ඉඤජතය උලක එම නසා මහවණයන ඉඤජනා වනාකරන සතන වෙවසනවනමය වමවසය මහවණයන වතාප වසන හකමය යතවත

මහවණයන lsquoවෙමrsquo යන වමය ඵනzwjදzwjක (ගැසමක) lsquoවම මම වෙමrsquo යන වමය ඵනzwjදතයක lsquoෙනවනමrsquo යන වමය ඵනzwjදතයක lsquoවනාෙනවනමrsquo යන වමය ඵනzwjදතයක lsquoරෑප ෙනවනමrsquo යන වමය ඵනzwjදතයක lsquoඅරෑප ෙනවනමrsquo යන වමය ඵනzwjදතයක lsquoසඤඤ ෙනවනමrsquo යන වමය ඵනzwjදතයක lsquoඅසඤඤ ෙනවනමrsquo යන වමය ඵනzwjදතයක lsquoවනෙසඤඤනාසඤඤ ෙනවනමrsquo යන වමය ඵනzwjදතයක මහවණයන ඵනzwjදතය වරෝගයක ඵනzwjදතය ගඩෙක ඵනzwjදතය උලක එම නසා මහවණයන ඵනzwjදනය වනාෙන සතකන වෙවසනවනමය වමවසය මහවණයන වතාප වසන හකමය යතවත

මහවණයන lsquoවෙමrsquo යන වමය පපඤචzwjක (වහද යාමක) lsquoවම මම වෙමrsquo යන වමය පපඤචතයක lsquoෙනවනමrsquo යන වමය පපඤචතයක lsquoවනාෙනවනමrsquo යන වමය පපඤචතයක lsquoරෑප ෙනවනමrsquo යන වමය පපඤචතයක lsquoඅරෑප ෙනවනමrsquo යන වමය පපඤචතයක lsquoසඤඤ ෙනවනමrsquo යන වමය පපඤචතයක lsquoඅසඤඤ ෙනවනමrsquo යන වමය පපඤචතයක lsquoවනෙසඤඤනාසඤඤ ෙනවනමrsquo යන වමය පපඤචතයක මහවණයන පපඤචතය වරෝගයක පපඤචතය ගඩෙක පපඤචතය උලක එම නසා මහවණයන පපඤච රහත සතන වෙවසනවනමය වමවසය මහවණයන වතාප වසන හකමය යතවත

මහවණයන lsquoවෙමrsquo යන වමය රzwjාය zwjක (මමතzwjවවයන මනන ලදදක) lsquoවම මම වෙමrsquo යන වමය මානගතයක lsquoෙනවනමrsquo යන වමය මානගතයක lsquoවනාෙනවනමrsquo යන වමය මානගතයක lsquoරෑප ෙනවනමrsquo යන වමය මානගතයක lsquoඅරෑප ෙනවනමrsquo යන වමය මානගතයක lsquoසඤඤ ෙනවනමrsquo යන වමය මානගතයක lsquoඅසඤඤ ෙනවනමrsquo යන වමය මානගතයක lsquoවනෙසඤඤනාසඤඤ ෙනවනමrsquo යන වමය මානගතයක මහවණයන මානගතය වරෝගයක මානගතය ගඩෙක මානගතය උලක එම නසා මහවණයන නහතමාන සතන වෙවසනවනමය වමවසය මහවණයන වතාප වසන හකමය යතවතrdquo

ඉහත දැකෙ පරසතත නෙවයන එක එකකම වවශෂණය පද පහකන වෙවසසා දැකෙන බෙ වපවන22 රzwjඤඤ zwjං ඉඤජzwjං ඵනzwjදzwjං

පපඤචzwjං රzwjාය zwjං යන වම වවශෂණය පද lsquoවබෞදධ මවනෝ වදයාෙට

17

අනෙ පැතකඩ ෙශවයන වවධ වම ධමම ෙශවයන වවධ වමක වලස ගණය හැකයrsquo යන යට ක නයාය අනෙ දැන පරකසා බලම lsquoමඤඤතrsquo (radicමන - සතවමහ) යනවනන ඉහත ක පරසතතතයන හට ගැනමට වහතෙ චනතනය වහෝ හැඟම අදහස කැවරය lsquoඉඤජතrsquo (radicඉඤේ - වසලවවමහ) යනන තණයහාෙට අමයෙචනයක ෙ lsquoඑජාrsquo යනන සහපත කරවදන බැවන පරසතතය යටන ඇත චතතවමග ආකෂණය හඟෙය lsquoඵනzwjදතංrsquo (radicසපනද - ගැසවමහ) යනන පරසතත තළ ඇත වනාසනසන මානසක කරයාෙලය මතකර දකෙය lsquoමානගතංrsquo (radicමා - මනවමහ) පරසතතයනට පරභෙයෙ මැනම හා ගණම සමහයකම ෙන සංකලපනය නරනතර අගැයම සනතතයක වලස හඳනො වදය එවමනම lsquoපපඤචතංrsquo (පර+radicපඤච - වහදයාවමහ වසතාරවයහ) යනවනන ඒ පරසතතයන හටගැනමට වහත ෙ සංකලපනවයහ අනතරලන ලයලෙන පරෙණයතාෙ ගමය වෙතැය කෙ හැකය lsquoඅසමrsquo (lsquoවෙමrsquo) යන පරසතතය ෙනාහ මලනම ලා ගැවනන පපඤචතයය එය පපඤචය තළන නෂපාදත වලස සැලකය යතවත මකනසාද යන මධපණයඩක සතරය දැනටමත අපට වපනො ද ඇත අවනක පරසතත අට ෙඩාත වශද වලස සංකලපනවයහ ලයලෙන වහදයන සෙභාෙය වදහාපාය ඒ තළන වපෞදගලකරණය සාධාරණකරණය වවශෂකරණය හා දවධාකරණය පරෙණයතා මතොද නමැත තටට වගාඩනැගලෙලට පලංච බඳන අයරැ වහළවම වම සතරවයහ පපඤචත යනන වයද ඇත සනzwjදභයයත පපඤචය සංකලපනා වලෝකය තළ ලයලෙන-වහදයන පරෙණයතාෙ හඟෙතැය යන නගමනයට තඩ වදය

අඞගතතර නකාවය සතතක නපාතවය අෙයාකත ෙතzwjථ සතරවය එන වදදයකද ඉහත දැකෙ යෙකළාප සතරයට සමානතzwjවයක දකෙය23 චතෂවකෝට පරශනවය අනතගයත වකලප සතරන එක එකකම පැතකඩ හතක හඟෙන අනදමන වවශෂණය සෙරෑපවයන හඳනො ද ඇත චතෂවකෝට පරශනය තථමාගතෙරයාවග මරණන මත තතතzwjවය පළබඳ පරශනයට අානළ ෙන අතර එය දස අෙයාකත ෙතzwjථ නමන සමමත පරශනකර පරසතත අතවරන අෙසාන සතර ඉදරපත කරය වම පරසතත දහවයන සමනවත පරශනාෙලය පැරණ භාරතයවයෝ වවධ සමයපපොදක ශාසතෘෙරැන වෙත අභවයෝගාකාරවයන ඉදරපත කරමට පරැදෙ සටයහ උභවතෝවකෝටක සහ චතෂවකෝටක පරශන වපළක වලස සකසෙ වම පරශනාෙලය ානෑම සමයොදයක අගැයමට පරමාණයෙත සරල මනම දණයඩක වලස සමාජ සමමතෙ පැෙත බෙ වපවන ඒ මනම දණයඩ එහ ගැඹර වනාදැන හරැබහට වලස ඉදරයට ගැනමට ඔෙන වපළඹවණයද ඒ නසාය බදරජාණයන ෙහනවසට පො කහප වටකදම වම පරශනාෙලය අභවයෝගාකාරවයන ඉදරපත කරන ලද අතර ඒ හැම වටකම උනෙහනවස එය සහමලනම

18

පරතවකzwjෂප කවළ පරශනකරැෙන මවත කරෙමන වම පරශන දහය අවයෝනවසෝ මනසකාරවයන හටගත වලස සැලකත බදරජාණයන ෙහනවස එනසාම ඒොට ඒකානත ෙශවයන පළතරැ දය වනාහැක බැම වපනො දනහ ඒො හවදක මවනෝ වචාර තළන බහෙ මසදට ෙන ලැහැබක බෙත දක වෙවහස ආයාස දැවලල වගන එන සංවයෝජන බෙත පරකාශ කළහ එනසාම ඒ පරශන වසඳමට ගනනා පරයතනය නෙමාණයාෙවබෝධය පණස වහත වනාෙන බෙද ොනළහ24 චතෂවකෝට පරශනය ඇතළත ඉහත ක වදදයද මවනෝ වචාර තළන බහෙ වම දෘෂටෙල ආදනෙ වදහාපාන තෙත වෙරණයයක එහද බදරජාණයන ෙහනවස ශරැතෙත ආයය ශරාෙකයක අෙයාකත ෙසත පළබඳෙ සැක ඇතකර වනාගනවන මකනසාද යනන එකතරා භකzwjෂෙකට පැහැදල කර වදත

lsquoදටඨනවරාධා වඛා භකඛ සතෙවතා අරයසාෙකසස වචකචඡා නපපජජත අෙයාකත ෙතzwjථස වහාත තථමාගවතා පරමමරණයාත වඛා භකඛ දටඨගතවමතං න වහාත තථමාගවතා පරමමරණයාත වහාත ච න වහාත ච තථමාගවතා පරමමරණයාත වනෙ වහාත න න වහාත තථමාගවතා පරමමරණයාත වඛා භකඛ දටඨගතවමතං අසසතො භකඛ පථමජජවනා දටඨං නපපජානාත දටඨසමදයං නපපජානාත දටඨනවරාධං නපපජානාත දටඨනවරාධගාමනපටපදං නපපජානාත තසස සා දටඨ පෙඩඪත වසා න පරමචචත ජාතයා ජරාමරවණයන වසාවකහ පරවදවෙහ දවකඛහ වානමනවසසහ උපායාවසහ න පරමචචත දකඛසමාත ොනම සතො ච වඛා භකඛ අරයසාෙවකා දටඨං පජානාත දටඨසමදයං පජානාත දටඨනවරාධං පජානාත දටඨනවරාධගාමනපටපදං පජානාත තසස සා දටඨ නරැජඣත වසා පරමචචත ජාතයා පරමචචත දකඛසමාත ොනම එෙං ජානං වඛා භකඛ සතො අරයසාෙවකා එෙං පසසං වහාත තථමාගවතා පරමමරණයාත ප න ෙයාකවරාත න වහාත වහාතච න වහාතච වනෙ වහාත න නවහාත තථමාගවතා පරමමරණයාත න ෙයාකවරාත එෙං ජානං වඛා භකඛ සතො අරයසාෙවකා එෙං පසසං එෙං අෙයාකරණයධවමමා වහාත අෙයාකත ෙතzwjථස එෙං ජානං වඛා භකඛ සතො අරයසාෙවකා එෙං පසසං න චඡමහත න කමපත න චලත න වෙධත න සනතාසං ආපජජත අෙයාකත ෙතzwjථස වහාත තථමාගවතා පරමමරණයාත වඛා භකඛ තණයහාගතවමතං සඤඤාගතවමතං මඤඤතවමතං පපඤචතවමතං උපාානනගතවමතං වපපටසාවරා එවසා න වහාත තථමාගවතා පරමමරණයාත වඛා භකඛ වපපටසාවරා එවසා වහාතච න වහාතච තථමාගවතා පරමමරණයාත වඛා භකඛ වපපටසාවරා එවසා වනෙ වහාත න න වහාත තථමාගවතා පරමමරණයාත වඛා භකඛ වපපටසාවරා එවසාrsquo

19

ldquoමහණය දටඨ නවරාධ වහතවෙන ශරැතෙත ආයයශරාෙකයාහට අෙයාකත ෙසතන වකවරහ වචකචඡා නපදවනය මහණය මරණන මත තථමාගත වතම වෙය යන වමය දටඨගතයක මහණය මරණන මත තථමාගත වතම වනාවෙය යන වමය දටඨගතයක මහණය මරණන මත තථමාගත වතම වෙය සහ වනාවෙය යන වමය දටඨගතයක මහණය මරණන මත තථමාගත වතම වෙයත වනාවෙය වනාවෙයත වනාවෙය යන වමය දටඨගතයක

මහණය අශරැතෙත පෘථමගජනයා දටඨය වනාදනවනය දටඨසමදය වනාදනවනය දටඨනවරාධය වනාදනවනය දටඨනවරාධගාමන පටපානෙ වනාදනවනය ඔහවග ඒ දටඨය ෙඩාත ෙැවඩය වහ ජාතවයන ජරාමරණයවයන වශෝකවයන ෙැලපවමන දවකන වානමනවසන උපායාසවයන වනාමවදය (සසර) දවකන වනාමවද යය කයම

මහණය ශරැතෙත ආයයශරාෙකයා දටඨය දනවනය දටඨ සමදය දනවනය දටඨ නවරෝධය දනවනය දටඨනවරාධගාමන පටපානෙ දනවනය ඔහවග ඒ දටඨය නරැදධ වෙය වහ ජාතවයන ජරාමරණයවයන වශෝකවයන ෙැලපවමන දවකන වානමනසන උපායාසවයන මවදය (සසර) දවකන මවද යය කයම

මහණය වමවස දනනා දකනා ශරැතෙත ආයයශරාෙක වතම lsquoමරණන මත තථමාගත වතම වෙයrsquo යයද වෙරණයය වනාකරය මරණන මත තථමාගත වතම වනාවෙය යයද වෙරණයය වනාකරය මරණන මත තථමාගත වතම වෙය සහ වනාවෙය යයද වෙරණයය වනාකරය මරණන මත තථමාගත වතම වෙයත වනාවෙය වනාවෙයත වනාවෙය යයද වෙරණයය වනාකරය මහණය වමවස දනනා දකනා ආයයශරාෙකයා අෙයාකත ෙසතතන පළබඳෙ වෙරණයය වනාකරන සෙභාෙ ඇතවත වෙය

මහණය වමවස දනනා දකනා ආයයශරාෙක වතම අෙයාකත ෙසතතන පළබඳෙ තැත වනාගනවනය කමපා වනාෙනවනය වනාසැවලනවනය වනාවෙමලනවනය සනතරාසයට වනාපැමවණයනවනය

මහණය තථමාගත වතම මරණන මත lsquoවෙයrsquo යන වමය තණයහාගතයක වමය සඤඤාගතයක වමය මඤඤතයක වමය පපඤචතයක වමය උපාානනයක වමය වපළසර වමක මහණය තථමාගත වතම මරණන මත වනාවෙය යන වමය වපළසර වමක මහණය තථමාගත වතම මරණන මත වෙය සහ වනාවෙය යන වමය වපළසර වමක මහණය තථමාගත වතම මරණන මත වෙයත වනාවෙය වනාවෙයත වනාවෙය යන වමය වපළසර වමක

20

චතෂවකෝට පරශනය පළබඳ වවමචනය එය වදස බලන දෘෂටවකෝණය හත තළනම පැහැදලවම lsquoදටඨගතංrsquo යනන දටඨවයහ මවනාවචාර සෙභාෙ හඟෙය lsquoතණයහාගතංrsquo යනන වම දෘෂට ගැනමට ඇත තණයහාෙ හඟෙනො වය හැකය lsquoසඤඤාගතං යනවනන ඒො සඤඤාවෙන නපනබෙ සහගැනවෙය lsquoමඤඤතංrsquo යන ඒ දෘෂට පරකලපනයට මලෙ මමතzwjවවයන මතෙන සතවලල වහෝ හැඟම වපනනම කරනනක lsquoඋපාානනගතංrsquo යනන ඒ දෘෂට ආධානගරාහෙ ගැනමට වහතෙ උපාානන පැතකඩ වකවරහ අෙධානය වයාම කරෙය lsquoවපපටසාවරාrsquo යනවනහ ඒො තළන ඇතෙන මළාෙ සහ වදගඩයාෙ අෙධාරණයය කැවරය lsquoපපඤචතංrsquo යනන ගැන නම අපට අනමාන කළ හැකවක පරසතත දටඨ තළ ඇත ලයලෙන වහවදන වසවරන ලකzwjෂණය වදහාපානනක බෙය ඉහත ක චතෂවකෝටකය ඇතතෙශවයනම එක ලකzwjෂණය නදශයනය කරනවන එය වලෝවකෝතතර තතතzwjව වදසට අනයම වලස භාෂා ෙයෙහාරයට අයත සමමත වහදො ලමක බැවන

අංගතතර නකාවය චතකක නපාතවය එන මහා වකාටඨත සතරවයද25 මහා වකාටඨත සොමන ෙහනවසත සාරපතත සොමන ෙහනවසත අතර වකවරන සංොදවයනද පපඤච පදවයන හැවඟන සංකලපනවයහ ලයලෙන වහවදන සෙභාෙය පළබඳ ගැඹරැ දැකමක මතකරගත හැකය වමහදද මහා වකාටඨත සොමන ෙහනවස සැරයත මාහමයන වෙත ඉදරපත කරන පරශන සතර වලාෙතරැ තතතzwjවයක චතෂවකෝටය තළන වසඳාගැනමට දැරෑ පරයතනයක බඳය

ldquoඡනනං ආෙවසා ඵසසායතනානං අවසසවරාගනවරාධා අතzwjථඤඤං කඤතrdquo

ldquoමා වහෙං ආෙවසාrdquo

ldquoඡනනං ආෙවසා ඵසසායතනානං අවසසවරාගනවරාධා නතzwjථඤඤං කඤතrdquo


ldquoඡනනං ආෙවසා ඵසසායතනානං අවසසවරාගනවරාධා අතzwjථථච නතzwjථථචඤඤං කඤතrdquo


ldquoඡනනං ආෙවසා ඵසසායතනානං අවසසවරාගනවරාධා වනෙතzwjථථ වනා නතzwjථඤඤං කඤතrdquo


21

ldquoඡනනං ආෙවසා ඵසසායතනානං අවසසවරාගනවරාධා අතzwjථඤඤං කඤත ඉත පවටඨා සමාවනා ldquoමා වහෙං ආෙවසාrdquo ත ෙවදසrdquo ldquoඡනනං නතzwjථඤඤං කඤත ඉත පවටඨා සමාවනා ldquoමා වහෙං ආෙවසාrdquoත ෙවදසrdquo ldquoඡනනං අතzwjථථච නතzwjථථචඤඤං කඤත ඉත පවටඨා සමාවනා ldquoමා වහෙං ආෙවසාrdquo ත ෙවදසrdquo ldquoඡනනං වනෙතzwjථථ වනා නතzwjථඤඤං කඤත ඉත පවටඨා සමාවනා ldquoමා වහෙං ආෙවසාrdquo ත ෙවදසrdquo යථමාකථමමපනාෙවසා ඉමසස භාසතසස අවතzwjථා දටඨවබබාrdquoත

ldquoඡනනං ආෙවසා අතzwjථඤඤං කඤත ඉතෙදං අපපපඤචං පපවඤචතrdquo

ldquoඡනනං ආෙවසා නතzwjථඤඤං කඤත ඉතෙදං අපපපඤචං පපවඤචතrdquo

ldquoඡනනං ආෙවසා අතzwjථථච නතzwjථථචඤඤං කඤත ඉතෙදං අපපපඤචං පපවඤචතrdquo

ldquoඡනනං ආෙවසා වනෙතzwjථථ වනා නතzwjථඤඤං කඤත ඉතෙදං අපපපඤචං පපවඤචතrdquo

ldquoයාෙතා ආෙවසා ඡනනං ඵසසායතනානං ගත තාෙතා පපඤචසස ගත යාෙතා පපඤචසස ගත තාෙතා ඡනනං ඵසසායතනානං ගත ඡනනං ආෙවසා ඵසසායතනානං අවසසවරාගනවරාවධා පපඤචනවරාවධා පපඤචෙපසවමාතrdquo

ldquoඇෙැතන සපශය ආයතන සවයහ නරෙවශෂ වරාගය හා නවරෝධවයන පස අන කසෙක ඇදදrdquo

ldquoඇෙැතන එවස වනාකයෙrdquo

ldquoඇෙැතන සපශය ආයතන සවයහ නරෙවශෂ වරාගය හා නවරෝධවයන පස අන කසෙක නැදදrdquo


ldquoඇෙැතන සපශය ආයතන සවයහ නරෙවශෂ වරාගය හා නවරෝධවයන පස අන කසෙක ඇතවතත සහ නැතවතත වමදrdquo


ldquoඇෙැතන සපශය ආයතන සවයහ නරෙවශෂ වරාගය හා නවරෝධවයන පස අන කසෙක ඇතවතත නැත නැතවතත නැත වමදrdquo


22

ldquoඇෙැතන සපශය ආයතන සවයහ නරෙවශෂ වරාගය හා නවරෝධවයන පස අනකසෙක ඇදදය පරශන කරන ලදෙ lsquoඇෙැතන එවස වනාකයෙrsquoය කයහ ඇෙැතන සපශය ආයතන සවයහ නරෙවශෂ වරාගය හා නවරෝධවයන පස අනකසෙක නැදදය පරශන කරන ලදෙ lsquoඇෙැතන එවස වනාකයෙrsquoය කයහ ඇෙැතන සපශය ආයතන සවයහ නරෙවශෂ වරාගය හා නවරෝධවයන පස අනකසෙක ඇතවතත සහ නැතවතත වමදැය පරශන කරන ලදෙ lsquoඇෙැතන එවස වනාකයෙrsquoය කයහ ඇෙැතන සපශය ආයතන සවයහ නරෙවශෂ වරාගය හා නවරෝධවයන පස අනකසෙක ඇතවතත නැත නැතවතත නැත වමදැය පරශන කරන ලදෙ lsquoඇෙැතන එවස වනාකයෙrsquoය කයහ ඇෙැතන වකවස නම වම භාෂතවය අථමමය දත යත වමදrdquo

ඇෙැතන සපශය ආයතන සවයහ නරෙවශෂ වරාගය හා නවරෝධවයන පස අනකසෙක ඇතැය වමවස කයනවය පරපඤච වනාකළ යතතක ගැන පරපඤච කරය

ඇෙැතන සපශය ආයතන සවයහ නරෙවශෂ වරාගය හා නවරෝධවයන පස අනකසෙක නැතැය වමවස කයනවය පරපඤච වනාකළ යතතක ගැන පරපඤච කරය

ඇෙැතන සපශය ආයතන සවයහ නරෙවශෂ වරාගය හා නවරෝධවයන පස අනකසෙක ඇත සහ නැතැය වමවස කයනවය පරපඤච වනාකළ යතතක ගැන පරපඤච කරය

ඇෙැතන සපශය ආයතන සවයහ නරෙවශෂ වරාගය හා නවරෝධවයන පස අනකසෙක ඇතවතත නැත නැතවතත නැතැය වමවස කයනවය පරපඤච වනාකළ යතතක ගැන පරපඤච කරය

ඇෙැතන සපශය ආයතන සවයහ ගතය (වෂය යා හැක දර) යමතාක වමද ඒ තාක පරපඤචවයහ ගතයද වෙය යමතාක පරපඤචවයහ ගතය වමද ඒ තාක සපශය ආයතන සවයහ ගතයද වෙය ඇෙැතන සපශය ආයතන සවයහ නරෙවශෂ වරාගය හා නවරෝධවයන පරපඤච නවරෝධය වෙය පරපඤච සංසඳම වෙයrdquo

සැරයත මාහමයන චතෂවකෝට පරශනවයහ වකලප සතරම පරතවකzwjෂප කරනවන පරපඤච වනාකළ යතතක (සක lsquoඅපරපඤචයrsquo ndash උපනයාසය) ගැන පරපඤච කරමක ඒ තළන පළබඹ වෙතැය කයමන පරපඤචවයහ වහදයාම ෂඩනzwjzwjරය වගාචර වෂය පථමය වනාඉකමො පෙතන බෙත සපශය ආයතන සවය නරෙවශෂ වරාග නවරෝධවය පරතඵලය පපඤච නවරෝධය වනාවහාත පපඤචෙපසමයම බෙත උනෙහනවස වපනො වදත වම අනෙ මහා වකාටඨත සොමනෙහනවස ඉදරපත කළ චතෂවකෝට පරශනය පරපඤචයට ගැතෙ

23

වඤඤාණයය එහ නයම සමාෙ ෙන සංසදමය ඉකමො යන අතධාෙනයකන වලෝවකෝතතර අනභතතය මවනෝ වචාරයට හසකර ගැනමටගත තෙත පරයතනයක බෙ වපනයය මවනෝ වචාරය තළන වගාඩනගාගත ආධානගරාහ දෘෂට ෙනාහ සංකලපනය තළ ඇත වහදයන සෙභාෙය වදහාපාන අථමමවයන පපඤචවයහ උගරතම වමනම පරකටතම නදශයන වම

සැරයත මාහමයනවග පළතවරහ එන පපඤචවයහ ගතය (පපඤචසස ගත) වබෞදධ මවනෝ වදයාෙ තළ පපඤච ශද දවය ගතක ලකzwjෂණයයට හමතැන ඉසමත කර වදය වමම සවවශෂ පැතකඩ තෙත සනදභය කහපයකම දකනට ලැවද නදසනක ෙශවයන කෙවහාත උානන පාළවය චලලෙගගවය සතවෙන සතරවයහ බදරජාණයන ෙහනවස තමනෙහනවස පපඤචසඤඤාසංඛාෙනවගන සත මානගත බෙ පරතයවමකzwjෂා කරමන ොනළ පහත දැකවෙන උානන ගාථමාෙ26 සඳහන කළ හැක

( අතතවනා පපඤචසඤඤාසංඛා පහානං පචචවෙකඛමාවනා)

යසස පපඤචා ඨත ච නතzwjථථ සනzwjදානං පළ ඤච වතෙවතතා තං නතතණයහං මනං චරනතං නාෙ ජානාත සවදෙවකා ප වලාවකා

lsquoයවමකට ෙටරෙවම යාමද සම මද නැදද යවමක බනzwjධනයද බාධකයද ඉකමො ඇදද වදවයන සහත වලෝකයා තණයහාෙ නැතෙ හැසවරන ඒ මනෙරයා වහළා වනාදකයrsquo

වමහද පපඤච යනන lsquoඨතrsquo (එකතැන සම ම) යන පදය සමග ඈඳා වයදම තළන පපඤච ශද දවයහ ඇත මලක ගතක ලකzwjෂණයය ඉඟ කැවරය රෑපකාථමමයකන ගත කල පපඤච යනවනන සංකලප වලෝකය තළ ෙටරෙවම යාම හැවඟන අතර lsquoඨතrsquo යනවනන ඒ ෙටරෙවම යාමට තඩවදන අනසය ධමම27 අදහස කැවරය

සංයත සඟවය සළායතන සංයතතවය සළ ෙගගවය පරථමම සංගයහ සතරවය එන ගාථමාෙකනද පපඤච ශද දවයහ ඉහත ක මලක අථමමය පරකටෙන අතර එය අෙශයවයනම ඉනzwjzwjරයනනය හා සමබනzwjධ කරයාෙලයට ඇතළතෙන බෙ වපනනම කැවරය

පපඤච සඤඤා ඉතරතරා නරා පපඤචයනතා උපයනත සඤඤවනා මවනාමයං වගහසතඤච සබබං පනජජ වනකඛමමසතං ඉරයත28

24

සංනෙ ඇත ඒ ඒ මනෂයවයෝ පරපඤච සංනවෙන පරපඤච කරනනාහ අරමණය වෙතට (මනසන) ළඟාවෙත මනසනම නරමත ගෘහ ආශරත සතවල සයලල දරැවකාට වනකඛමමය ආශරත වදයට (මහණය වතම) ගමන කරනවනය

වමහ කයැවෙන lsquoළඟාවමrsquo මානසක ළඟාවමක බෙ lsquoමවනාමයංrsquo යන පදවයන හැවඟය එය මානසක ෙටරෙම ගැසවමද ෙනනක lsquoඋපයනතrsquo යන ෙචනවයන හැවඟන lsquoකමrsquo වහෝ lsquoගණමrsquo යන අථමමානතරයන වකවරහද අෙධානය වයාම කරන ෙම

අංගතතර නකාවය ඡකක නපාතවය සාරාණය ෙගගවය එන සතරයකන29 lsquoපපඤචrsquo යන පහදන වලෝකයා නතර වයද සටන කසයම මානසක කරයාකාරකමක බෙ වහළවම ඒ සතරවයද සැරයත මාහමවයෝ භකzwjෂෙකවග ආධයාතමක පරගතයට බාධා වය හැක පරැද බෙට පතෙ කරයාකාරකම සයක වගනහැර දකෙත

lsquoඉධාෙවසා භකඛ කමමාරාවමා වහාත කමමරවතා කමමාරාමතං අනයවතතා භසසාරාවමා වහාත භසසරවතා භසසාරාමතං අනයවතතා නදානරාවමා වහාත නදානරවතා නදානරාමතං අනයවතතා සංගණකාරාවමා වහාත සංගණකරවතා සංගණකාරාමතං අනයවතතා සංසගගරාවමා වහාත සංසගගරවතා සංසගගාරාමතං අනයවතතා පපඤචාරාදරzwjා ද දහාzwj ද පපඤචරදzwjා ද පපඤචාරාරzwjzwjං දඅයකදzwjzwjා එෙං වඛා ආෙවසා භකඛ තථමා තථමා වහාරං කවපපත යථමා යථමා වහාරං කපපයවතා න භදදකං මරණයං වහාත න භදදකා කාලකරයා අයං ෙචචතාෙවසා භකඛ සකකායාභරවතා න පහාස සකකායං සමමා දකඛසස අනතකරයායාrsquoතrsquo

ldquoවමහලා ඇෙැතන භකzwjෂෙක ෙැඩට ඇලම කරය ෙැවඩහ ඇලවන වම ෙැවඩහ ඇලන බවෙහම වයදවන වෙය වානඩමල බෙට ඇලම කරය වානඩමලවෙහ ඇලවන වම වානඩමලවෙහම වයදවන වෙය නනද ඇලම කරය නනවදහ ඇලවන වම නනවදහ ඇලන බවෙහම වයදවන වෙය පරස පරෙර ගැනමට ඇලම කරය පරස පරෙර ගැනවම ඇලවන වම පරස පරෙර ගැනවම ඇලන බවෙහම වයදවන වෙය ගහයන හා එකෙ වසම ඇලම කරය ගහයන හා එකෙ වසවමහ ඇලවන වම ගහයන හා එකෙ වසවමහම වයදවන වෙය පරපඤචය ඇලම කරය පරපඤචවයහ ඇලවන වම පරපඤචවයහ ඇලන බවෙහම වයදවන වෙය ඇෙැතන යම යම පරදවදකන ොසය කරනනකට යහපත මරණයයක වනාවෙයද යහපත කාලකරයාෙක වනාවෙයද ඒ ඒ පරදවදන වමවස ඒ මහණය ොසය වකවරය ඇෙැතන වම මහණය සකකායවයහ ඇලවන යයද මැනවන දක වකළෙර කරම පණස සකකායය අතවනාහවළ යයද කයන ලැවද rdquo

25

වම වපළගැසවම තළ පපඤච යනන අගටම සඳහන කර ඇතවත එය ඉතාමතම ෙැදගත නසා බෙ වපවන එහ ෙැදගතකම වකාවතකද යත ඒ තළ ඇත ආචාරධරම සවවශෂතාෙ ගාථමා යගලයකන පඬකර දකො ඇත

වයා පපඤචං අනයවතතා පපඤචාභරවතා මවගා වරාධය වසා නබබානං වයාගවකඛමං අනතතරං වයා ච පපඤචං හතzwjවාන නපපපඤචපවථම රවතා ආරාධය වසා නබබානං වයාගවකඛමං අනතතරං30

lsquoයම අනන පදගලවයක පරපඤචවයහ වයදවන වමද පරපඤචවයහ ඇලවන වමද ඔහ උතතරතර බනzwjධන වමකතයෙ නෙනන ඈතවෙය

යවමක පරපඤචය හැරදමා නෂපරපඤච මාගයවයහ ඇලවන වමද ඔහ උතතරතර බනzwjධන වමකතයෙ නෙනට ආරාධනය කරය (නෙනට ළඟාවෙය)

26

5 නෂපරපඤච පරතපාව

වම අනෙ බලන කල තණයහා මාන දටඨ ඔසවස සංකලපයන වහදොලවම පරෙණයතාෙට නත වම තළන භකzwjෂෙක නෙනන ඈතෙන බෙ වපවන එවසම ආධයාතමක පරයතනයනවග ඉලකකය නපපපඤචය දශාෙට වයාමව ඇත බෙද වමයන කයැවෙය නපපපඤච තතතzwjවය කරා යන මාගයය ද නකාවය සකකපඤහ සතරවය කරමෙතෙ ඉදරපත කර ඇත වමහද ශකර වදවමනzwjzwjරයා බදරදනවගන අසන පරශනය දෙය මනෂය අසර නාග ගනධබබ ආද වවධ සතතzwjව වකාටඨාස අවෙරෙ අවරැදධෙ වනාසතරැෙ වෙවසමය සතන නමත වෙරෙ වරැදධෙ සතරැෙ වෙවසනවන කෙර බනzwjධනයක නසාද යනනය වහතඵල සමබනzwjධතාවෙන බැඳන ධමම පරමපරාෙක තළන බදරජාණයන ෙහනවස වම අොසනාෙනත තතතzwjවයට මල වහතෙ lsquoපපඤචසඤඤාසංඛාrsquo31 බෙ පැහැදල කර වදත එක ධමම පරමපරාෙ අනපළවෙලන දකෙවතාත වමවස ඉදරපත කළ හැකය

ඉසසාndashමචඡරය lt පයපපය lt ඡනzwjද lt වතකක lt පපඤචසඤඤාසංඛා

ඊරෂයාෙ සහ මසරැකම lt පරය අපරය දෑ lt ඡනzwjදය lt වතර ක lt පපඤචසඤඤාසංඛා

වතකක සහ පපඤචසඤඤාසංඛා අතර වහතඵල සමබනzwjධතාෙ බැල බැලමට ගැටලෙක වස වපනයා හැකය මධපණයඩක සතරවයහ එන ඉනzwjzwjරය සංජානනය පළබඳ සතර පාඨවයහ වතකකවයන පපඤචය ඇතෙන බෙ කයෙවනන පපඤචසඤඤාසංඛාවෙන වතකක හටගනනා බෙ කම පළවෙල ෙරදො ගැනමකදැය වකනකට සැක සතමට ඉඩ තවද එනමත ඇතත ෙශවයනම වමහ පරසපර වවරෝධ බෙක වනාමැත සකකපඤහ සතරවයද පපඤචසඤඤාසංඛා තළන වතකක හටගනතැය දැකවමට වහතෙ පෘථමගජන පදගලයා වතකයණයය සඳහා අරමණය කරගනනා ෙචනය වහෝ සංකලපය පපඤචය තළනම නෂපාදත ෙෙක වමය පරපඤචවයහ වයදවමන පපඤචසඤඤාසංඛා තෙ තෙත බහවෙය පපඤචසඤඤාසංඛා (පපඤචසඤඤාවෙන නෂපාදත ගණම) වම නෂපාදනයට lsquoඅමzwjරෙයrsquo ෙන අතරම නෂපාදතයද එබඳම ෙෙක එවහත එවස නෂපනනෙ පපඤචසඤඤාසංඛාවෙෝ වපරටත ෙඩා පහදන පඟලා මළාෙට වමෝහනයට පතවකාට ඔහ අභභො සම මට සමත වෙත වම අනෙ බලන කල lsquoවතකකrsquo සහ lsquoපපඤචසඤඤාසංඛාrsquo අතර අපරැ අවනයෝනය සමබනzwjධතාෙක ndash වෂම චකරයක ndash පෙතනා බෙ වපවනය lsquoපපඤචසඤඤාසංඛාrsquo ඇත කල වතකක ඇතවම වතකක ඇත කල පපඤචසඤඤාසංඛා ෙඩ ෙඩාත

27

පැනනැග ඒොට යටත වමකද සදවම32 වම එකවනකට තඩවදන සෙභාෙය නසාම සකකපඤහ සතරවය දැකවෙන පපඤචසඤඤාසංඛා නවරාධගාමන පරතපානෙ වතකක සහ වචාර කරමානකතලෙ පරහන කරම ඉලකකය වකාටගත ශකzwjෂාමාගයයකන සමනවත වෙය

ldquoකථමං පටපවනනා පන මාරස භකඛ පපඤචසඤඤාසංඛා නවරාධ සාරැපපගාමනපටපදං පටපවනනා වහාත

වසාමනසසමපහං වදොනමනzwjද දවවධන ොනම වසවතබබමප අවසවතබබමප වානමනසසමපහං වදොනමනzwjද දවවධන ොනම වසවතබබමප අවසවතබබමප උවපකඛමපහං වදොනමනzwjද දවවධන ොනම වසවතබබමප අවසවතබබමප

වසාමනසසමපහං වදොනමනzwjද දවවධන ොනම වසවතබබමප අවසවතබබමපrsquoත ඉතවඛා පවනතං ෙතතං කවඤචතං පටචච ෙතතං තතzwjථ යං ජඤඤා වසාමනසසං ඉමං වඛා වම වසාමනසසං වසෙවතා අකසලා ධමමා අභෙඩඪනත කසලා ධමමා පරහායනතත එෙරෑපං වසාමනසසං න වසවතබබං තතzwjථ යං ජඤඤා වසාමනසසං ඉමං වඛා වම වසාමනසසං වසෙවතා අකසලා ධමමා පරහායනත කසලා ධමමා අභෙඩඪනතත එෙරෑපං වසාමනසසං වසවතබබං zwjතzwjථකදඤච දසzwj ං ද සචාරං ද කදඤච ද අzwj ං ද අචාරං ද දක ද අzwjද දඅචාදර දදස දපණzwj දzwjදර

වසාමනසසමපහං වදොනමනzwjද දවවධන ොනම වසවතබබමප අවසවතබබමපrsquoත ඉත යනතං ෙතතං ඉද වමතං පටචච ෙතතං

වානමනසසමපහං වදොනමනzwjද දවවධන ොනම වසවතබබමප අවසවතබබමපrsquoත ඉතවඛා පවනතං ෙතතං කවඤචතං පටචච ෙතතං තතzwjථ යං ජඤඤා වානමනසසං ඉමං වඛා වම වානමනසසං වසෙවතා අකසලා ධමමා අභෙඩඪනත කසලා ධමමා පරහායනතත එෙරෑපං වානමනසසං න වසවතබබං තතzwjථ යං ජඤඤා වානමනසසං ඉමං වඛා වම වානමනසසං වසෙවතා අකසලා ධමමා පරහායනත කසලා ධමමා අභෙඩඪනතත එෙරෑපං වානමනසසං වසවතබබං zwjතzwjථකදඤච දසzwj ං ද සචාරං ද කදඤච ද අzwj ං ද අචාරං ද දක ද අzwjද දඅචාදර දදස දපණzwjzwjදර

වානමනසසමපහං වදොනමනzwjද දවවධන ොනම වසවතබබමප අවසවතබබමපrsquoත ඉත යනතං ෙතතං ඉද වමතං පටචච ෙතතං

උවපඛමපහං වදොනමනzwjද දවවධන ොනම වසවතබබමප අවසවතබබමපrsquoත ඉතවඛා පවනතං ෙතතං කවඤචතං පටචච ෙතතං තතzwjථ යං ජඤඤා උවපඛං ඉමං වම උවපඛං වසෙවතා අකසලා ධමමා අභෙඩඪනත කසලා ධමමා පරහායනතත එෙරෑපං උවපඛං න

28

වසවතබබං තතzwjථ යං ජඤඤා උවපඛං ඉමං වඛා වම උවපඛං වසෙවතා අකසලා ධමමා පරහායනත කසලා ධමමා අභෙඩඪනතත එෙරෑපං උවපඛං වසවතබබං zwjතzwjථකදඤච ද සzwj ං ද සචාරං දකදඤච දඅzwj ං දඅචාරං දදක දඅzwjද දඅචාදර දදස දපණzwjzwjදර

උවපඛමපහං වදොනමනzwjද දවවධන ොනම වසවතබබමප අවසවතබබමපrsquoත ඉත යනතං ෙතතං ඉද වමතං පටචච ෙතතං

එෙං පටපවනනා වඛා වදොනමනzwjද භකඛ පපඤචසඤඤාසංඛා නවරාධ සාරැපපගාමන පටපදං පටපවනනා වහාතrsquoතrdquo

ldquoනදකාණයන ෙහනස වකවස පළපන මහවණයකද පපඤචසඤඤාවෙන හටගත ගණම නරැදධ කරමට සරලන ගමන මාගයයට පළපනවනක ෙනවන

වදවමනzwjzwjරය මම වසෙනය කළ යත වසෙනය වනාකළ යත ෙශවයන වසාමනසද වදයාකාර යය කයම වදවමනzwjzwjරය මම වසෙනය කළ යත වසෙනය වනාකළ යත ෙශවයන වානමනසද වදයාකාර යය කයම වදවමනzwjzwjරය මම වසෙනය කළ යත වසෙනය වනාකළ යත ෙශවයන උවපකzwjෂාෙද වදයාකාර යය කයම

වදවමනzwjzwjරය මම වසෙනය කළයත වසෙනය වනාකළ යත ෙශවයන වසාමනසද වදයාකාර යය කයමය වමවස වමය කයන ලද වමය කමක නසා කයන ලදද යත එහලා වම වසාමනස වසෙනය කරන කලහ මාවග අකශල ධමමවයෝ ෙැවඩත කශල ධමමවයෝ පරවහත යය යම වසාමනසක පළබඳෙ දකද වමබඳෙ වසාමනස වසෙනය වනාකළ යතය එහලා වම වසාමනස වසෙනය කරන කලහ මවග අකශල ධමමවයෝ පරවහත කශල ධමමවයෝ ෙැවඩත යය යම වසාමනසක පළබඳෙ දකද වමබඳෙ වසාමනස වසෙනය කළ යතය එහ ද කම දදසාමයස ේ ද zwj ද චාර ද සහ zwj ද කම ද දසාමයස ේ ද zwj ද චාර දරහ zwj ද (ඒ ද ද ද අzwjදරයේ) ද කරzwj ේ ද zwj ද චාර ද රහ zwj ද එකරzwj ද වඩා දපරණzwjක

වදවමනzwjzwjරය මම වසෙනය කළයත වසෙනය වනාකළ යත ෙශවයන වසාමනසද වදයාකාරයය යන යමක කයන ලදද එය වම නසා කයන ලද

වදවමනzwjzwjරය මම වසෙනය කළයත වසෙනය වනාකළ යත ෙශවයන වානමනසද වදයාකාර යය කයමය වමවස වමය කයන ලද වමය කමක නසා කයන ලදද යත එහලා වම වානමනස වසෙනය කරන කලහ මාවග අකශල ධමමවයෝ ෙැවඩත කශල ධමමවයෝ පරවහත යය යම වානමනසක පළබඳෙ දකද වමබඳෙ වානමනස වසෙනය වනාකළ යතය එහලා වම වානමනස වසෙනය කරන කලහ මවග

29

අකශල ධමමවයෝ පරවහත කශල ධමමවයෝ ෙැවඩත යය යම වානමනසක පළබඳෙ දකද වමබඳෙ වානමනස වසෙනය කළ යතය එහ ද කම දදානමයස ේ දzwj දචාර දසහ zwj දකම දදානමයස ේ දzwj දචාර දරහ zwj ද(ඒ දද දඅzwjදරයේ) දකරzwj ේ දzwj දචාර දරහ zwj දඑකරzwj දවඩා දපරණzwjක

වදවමනzwjzwjරය මම වසෙනය කළ යත වසෙනය වනාකළ යත ෙශවයන වානමනසද වදයාකාර යය යන යමක කයන ලදද එය වම නසා කයන ලද

වදවමනzwjzwjරය මම වසෙනය කළ යත වසෙනය වනාකළ යත ෙශවයන උවපකzwjෂාෙද වදයාකාර යය කයමය වමවස වමය කයන ලද වමය කමක නසා කයන ලදද යත එහලා වම උවපකzwjෂාෙ වසෙනය කරන කලහ මාවග අකශල ධමමවයෝ ෙැවඩත කශල ධමමවයෝ පරවහත යය යම උවපකzwjෂාෙක පළබඳෙ දකද වමබඳෙ උවපකzwjෂාෙ වසෙනය වනාකළ යතය එහලා වම උවපකzwjෂාෙ වසෙනය කරන කලහ මවග අකශල ධමමවයෝ පරවහත කශල ධමමවයෝ ෙැවඩත යය යම උවපකzwjෂාෙක පළබඳෙ දකද වමබඳෙ උවපකzwjෂාෙ වසෙනය කළ යතය එහ දකම දඋදපේකzwjෂාව ේ දzwj දචාර දසහ zwj දකම දඋදපේකzwjෂාව ේ දzwj දචාර ද රහ zwj ද (ඒ ද ද ද අzwjදරයේ) ද කරzwj ේ ද zwj ද චාර ද රහ zwj ද එකරzwj දවඩා දපරණzwjක

වදවමනzwjzwjරය මම වසෙනය කළයත වසෙනය වනාකළ යත ෙශවයන උවපකzwjෂාෙද වදයාකාරයය යන යමක කයන ලදද එය වම නසා කයන ලද

වදවමනzwjzwjරය වමවස පළපන මහණය පපඤචසඤඤාවෙන හටගත ගණම නරැදධ කරමට සරලන ගමනමාගයයට පළපනවනක වෙයrdquo

ෙඩවෙක රළ ඇණයයක ගලො දැමමට සයම ඇණයයක උපකාර කරගනනාක33 වමන අකශල ධමමයනට තඩවදන වතකක වචාර පරහන කරමට කශල ධමමයනට තඩවදන වතකක වචාර උපවයෝග කරගනනා නමද ඒොවයද හද සාවපක ෂ ෙටනාකමක ඇත බැම දකො තබම සැලකය යතතක ඒොටද අෙසානවයද ඉෙතෙ යාමට සදෙනවන අමාධයමය නවබබමයකා (වනවද යන) පඤඤාෙට ඉඩ සැලසම ෙශවයන ඉහත වදදවයහ පන පනා සඳහන වෙන සදධානතමය පාඨය එහලා ෙැදගත වෙය

ද නකාවය වපාටඨපාද සතරවයහ සංකලපයනවග අනපෙම පරහානය පළබඳ සවසතර වෙරණයයක ඇතළත වෙය යට ක ෙඩ උපමාෙට අනෙ මනස සංකලපයනවග ගරහණයවයන මානගැනවම කරමක කරයාානමය එහ දැකවම ඒ අනෙ එක එක ඇණයය එයට ෙඩා සයම ඇණයයකන පනනා දමමන ඉදරයට යන වයෝගාෙචරයා අනතවමද

30

ඉතාමතම සයම ඇණයය පහසවෙනම උගලා දමන වපවනය එක එක ඇණයය යනවෙන අප වමහද අදහස කරනවන ඒ ඒ සඤඤා මටටමය සයමම සඤඤා මටටම lsquoපනනා දැමමටrsquo තඩවදන නශචතාථමමෙත නගමනය lsquoපපඤචrsquo ශද දය තළන ෙඩාත වහාඳන අගැයය හැකවම

ldquoයවතා වඛා වපාටඨපාද භකඛ ඉධ සකසඤඤ වහාත වසා තවතා අමතර තවතා අමතර අනපවබබන සඤඤගගං ඵසත තසස සඤඤවගග ඨතසස එෙං වහාත වචතයමානසස වම පාපවයා අවචතයමානසස වම වසවයයා අහනෙචෙ වඛා පන වචවතයයං අභසංඛවරයයං ඉමා ච වම සඤඤා නරැවජඣයයං අඤඤා ච ඔළාරකා සඤඤා උපපවජජයයං යනනනාහං න වචවතයයං න අභසංඛවරයයනත වසා න වචෙ වචවතත න අභසංඛවරාත තසස අවචතයවතා අනභසංඛවරාවතා තා වචෙ සඤඤා නරැජඣනත අඤඤා ච ඔළාරකා සඤඤා න උපපජජනත වසා නවරාධං ඵසත එෙං වඛා වපාටඨපාද අනපබබාභසඤඤානවරාධ සමපජාන සමාපතත වහාතrdquo34

ldquoවපාටඨපාද යම වවටක මහවණයක වමහ තම සංනෙ ඇතවත වමද වහ එයන ඔද වබහ සහ එයනත ඔද වබහ අනපළවෙලන (ධයානවයන ධයානයට වගාස) සංනගරය (ආකඤචඤඤායතනය) සපශය වකවරය සංනගරවයහෙ ඔහට වමවස සවතය lsquoසතනනාෙ මාවග ඒ කරයාෙ ළාමකය වනාසතනනාෙ මට (ඒ වනාසතම) ෙඩා වහාඳය ඉදන මා සතනවනම නම අභසංසකරණයය කරනවනම නම මාවග වම සංනවෙෝ නරැදධ ෙනනාහ අවනක ාානරක (රළ) සංනවෙෝ උපදනනාහය මම වචතනා අභසංසකාර ඇතකර වනාගනවනම නම වයවහකrsquoය සතා වහ වචතනා අභසංසකාර ඇතකර වනාගනය වචතනා අභසංසකාර ඇතකර වනාගනනා ෙ ඔහවග ඒ සංනවෙෝද නරැදධ වෙත අන ාානරක සංනවෙෝද නපදත වහ නවරෝධය සපශය වකවරය වමවසය වපාටඨපාද අනපළවෙලන අභසඤඤා නවරෝධයට දැනෙතෙ සමෙැදම සදෙනවය

වකනzwjzwjරානසාර සංකණයය පපඤචසඤඤා දැවලහ පරවමග කරයාකාරතzwjවවයන අනකරමවයන මවදමන වගාස එහ පටතන ඇත අෙම වමගයකන භරමණයය ෙන දැල හසකන බැහැරට නකවමන අයරැ වපාටඨපාද සතරවයන වචතර වලස නරෑපණයය වෙය

lsquoවතකකrsquo සහ lsquoපපඤචrsquo අතර ඇත සමප සබඳතාෙ වමනම ඒො සනසඳවවම අෙශයතාෙ සතත නපාතවය උරග සතරවයනද35 ඉඟ කැවරය වම සතරවය එන ගාථමා දහහතටම වපාදෙ ධරැෙ පද වදවකහ වවශෂතzwjවය ෙනවය සපයයක දරා ගය හැෙ ලනනාක වමන භකzwjෂෙක වසන එවතරත වමවතරත පළබඳ සයල බනzwjධන අතහළ යත

31

බෙ අෙධාරණයය කරමය අතහළ යත ෙශවයන වම සතරවයන නරදෂට අකශල ධර ම වදකක ෙනවය වතකක සහ පපඤචය එක ළඟ ඇත ගාථමා වදකකන ඒබෙ පරකාශතය

යසස වතකකා වධපතා අජඣතතං සවකපපතා අවසසා36 වසා භකඛ ජහාත ඔරපාරං උරවගා ජණයණයමෙ තචං පරාණයං

යම මහණයකවග ඇතළතන මැනවන කලපතෙ වතර ක නරෙවශෂෙ පඹහරන ලදද ඒ මහණය සපයයක දරාගය පැරණ හැෙ හැරදමනනාක වමන වමවතරත එවතරත අතහරය

වයා නාචචසාර න පචචසාර සබබං අචචගමා ඉමං පපඤචං වසා භකඛ ජහාත ඔරපාරං උරවගා ජණයණයමෙ තචං පරාණයං

අතසැරැම නැත පසසැරැම නැත යම මහවණයක වම මළමහත පපඤචය ඉකමො ගවයද ඒ මහණය සපයයක දරාගය පැරණ හැෙ හැර දමනනාක වමන වමවතරත එවතරත අතහරය

පපඤච යන පදවයහ ගැද ෙ අථමම සමානය lsquoනාචචසාර න පචචසාරrsquo යන වයදම සහ ධරැෙපදවයහ ධෙනතාථමමය සමග සැසවඳන අයරැ සැලකය යතය

වතකක-වචාර නමැත වානරට පාලනය කර ගැනවමන පපඤචය දරලමට වදනලද සවවශෂ උපවදස බදදහවමහ ඉතාමතම මලක ආචාරාතමක ඉගැනවම තළද දකනට ලැවද නදසනක ෙශවයන කෙවහාත භකzwjෂෙකට නයමත ඉනzwjzwjරය සංෙරය පළබඳ ශකzwjෂණය මටටවමද පාපක අකසල ධමම ගලාඊම ෙැළැකවම සඳහා ඉනzwjzwjරයාරමමණයයනවග නමත අනෙයඤජන වනාගත යත බෙ කයැවෙය

ldquoමහරජ මහණය වතම ඉඳරනහ රකනා ලද වානර ඇතවතක ෙනවන වකවසද මහරජ වම සසවනහ මහණය වතවම ඇසන රෑපයක දැක (ශභාද ෙශවයන) එහ නමත වනාගනවන වම නමත අනෙ ගය ලකණය වනාගනවන වම යම කරැණයකන චකඛ ඉනzwjzwjරය අසංෙරෙ ෙසනනහවග චතත සනතානයට වෂම වලෝභ වානමනස ආද පාපක අකසල ධමම ගලා එනවනද ඒ නසා ඒ ඉනzwjzwjරයයාවග සංෙර පණස වහ පළපද චකzwjෂඉනzwjzwjරය රකය චකzwjෂඉනzwjzwjරය පළබඳෙ සංෙරයට පැමවණයය කණන ශද දයක අසා නැහැවයන ගඳක ආ රාණයය වකාට දවෙන රසක ආසොදනය වකාටකයන සපරෂටෙයයක

32

(ඇඟට හැවපන වදයක) සපශයවකාට මනසන ධමමාරමමණයයක දැන (ශභාද ෙශවයන) එහ නමත ගනවනක වනාවම නමත අනෙ අමතර ලකණය ගනවනකද වනාවමrdquo37

ඉහත වදදවයහ පළබඹ ෙනවන මධපණයඩක සතරවයහ ඉනzwjzwjරයනනය පළබඳෙ ානශයනක දෘෂටවකෝණයයකන ඉදරපත කරන ලද සදධානතමය පාඨවයහම ආචාරධමමානකතල සාරාථමමයය ඉනzwjzwjරය සංෙරවයහලා පරමාදයට ෙැවටන භකzwjෂෙ ගලා එන පාපක අකශල ධමමයනට යටවවමන පපඤචසඤඤාසංඛාෙන වසන මැඬලන ලැවබය

සරල ආචාරධරම සදපවදශයක වමන වපවනන ඉහත දැකෙ ඉනzwjzwjරය සංෙරය පළබඳ සතර වකාටවසහ ගැඹරැ අථමම සමානයයක ඇත බෙ එය උානන පාළවයහ වබෝමය ෙගගවය බදරදන බාහය ානරැරය තෙසාණයනට වදස සාරාථමමෙත වකට උපවදශය හා සසඳනවට පැහැදල ෙන ඇත බදරදන ොනළ වම වදසවමහ ානශයනක අථමමසාරය වකවතක ගැඹරැද යත බාහය තෙසාවණයෝ එවකවණයහම අරහතzwjවවයන වමකතය පරතයකzwjෂ කරගතහ පදමාකාර සංකzwjෂපත බෙකන යත ඒ වදසම වමවසය

lsquoතසමාතහ බාහය එෙං සකඛතබබං දවටඨ දටඨමතතං භවසසත සවත සතමතතං භවසසත මවත මතමතතං භවසසත වඤඤාවත වඤඤාතමතතං භවසසත එෙංහ වත බාහය සකඛතබබං යවතා වඛා වත බාහය දවටඨ දටඨමතතං භවසසත සවත සතමතතං භවසසත මවත මතමතතං භවසසත වඤඤාවත වඤඤාතමතතං භවසසත තවතා තzwjවං බාහය න වතන යවතා තzwjවං බාහය න වතන තවතා තzwjවං බාහය න තතzwjථ යවතා තzwjවං බාහය න තතzwjථ තවතා තzwjවං බාහය වනවධ න හරං න උභයමනතවරන එවසෙවනතා දකඛසසාතrsquo38

ldquoඑවස නම බාහය ඔබ වමවස හකමය යතය දටවෙහ දට බෙ පමණයකම ෙනවනය ඇසවනහ ඇසන බෙ පමණයකම ෙනවනය දැනවනහ දැනන බෙ39 පමණයකම ෙනවනය දතවයහ දත බෙ පමණයකම ෙනවනය වමවසය බාහය ඔබ වසන හකමය යතවත යම වවටක බාහය ඔබට දටවෙහ දට බෙ පමණයකම ෙනවනද ඇසවනහ ඇසන බෙ පමණයකම ෙනවනද දැනවනහ දැනන බෙ පමණයකම ෙනවනද දතවයහ දත බෙ පමණයකම ෙනවනද එවට ඔබ බාහය lsquoඑයනrsquo වනාවම යම වවටක බාහය ඔබ lsquoඑයනrsquo වනාෙනවනද එවට බාහය ඔබ lsquoඑහrsquo වනාෙනවනය යම වවටක බාහය ඔබ lsquoඑහrsquo වනාෙනවනද එවට බාහය ඔබ වමහත නැත lsquoඑහතrsquo නැත ඒ වදක අතරත නැත වමයම දවකහ වකළෙරයrdquo40

33

වමම වදශනාවෙහ මල වකාටස ඉනzwjzwjරය සංෙරවයහ සාරාථමමය පඬකර දකෙන අතර ඉතර වකාටස ඒ යටන ඇත දශයනය වෙරණයය කරය වමම ඉනzwjzwjරය සංෙරවයන අදහස කැවරනවය ඉනzwjzwjරයාරමමණයයනවගන ලැවබන දතතය තළ එපමණයකනම නතර ව ඒ ඔසවස ඇද යාවමන ෙැළක සම මය ඒ ශකzwjෂණයය සපරාලනනා ඉනzwjzwjරය දතතවයහ යථමාථමමය පළබඳ පරණයාෙවබෝධය ලබාගැනවමන ඒ ඔසවස මඤඤනා කරමට වනාවපළවඹය (lsquoන වතනrsquo- lsquoඑයනrsquo වනාවම lsquoන තතzwjථrsquo - lsquoඑහrsquo වනාවම) ඒ තළන ඔහ ෙයාකරණයවය ෙයහය තළ ගැද ෙ වලද ධන වමනම භාෂා ෙයෙහාරයට ආවමණක දවධාකරණයයත සමතකරමණයය කවළ වෙය සැවකවන කයවතාත ඔහ නෙනට පැමණවය වෙය බාහය තාපස තමාද වම වකට වදසම අසා එවකවණයහම වමන නෙන පරතයකzwjෂ කරගතවත සතරවයහම සඳහන පරද බදරදන හමවමට කලනම තමා රහතය යන අමයමානය ඇත කර ගැනමට තරම කසයම ආධයාතමක දයණයෙක ලබා තබන බැවන

වම අනෙ බලන කල ඉනzwjzwjරයසංෙරය පළබඳ ශකzwjෂණයය කළගැනවෙනවය ඉනzwjzwjරයානභතතයට අානළ දතතයන අරමණයකර මඤඤනා කරවමන ෙැළක සම වම හැකයාෙ ඇතකර ගැනවමන ඉනzwjzwjරයානසාරවයන ලත දතතයනවග මායාතමක ෙඤචක සෙභාෙය වකබඳද යත මඤඤනා කරන හා සමගම ඒොවය යථමා තතතzwjවය වකනකට ආෙරණයය වම සතතනපාතවය දෙයතානපසසනා සතරවයහ එන පහත සඳහන ගාථමාවෙන ඒ බෙ පැහැදල වෙය

වයන වයන හ මඤඤනත තවතා තං වහාත අඤඤථමා තං හ තසස මසා වහාත වමාස ධමමං හ ඉතතරං41

ldquoයම යම ඉනzwjzwjරයාරමමණයයකන මඤඤනා කරතද (මමතzwjවවයන හඟතද) එයනම එය lsquoඅනවස බෙකටrsquo පත වෙය එයම එහ මසාෙ වෙය ඒ ළාමක ෙ වදය මළා කරෙන සල බැවනrdquo

අප ඉහත වෙරණයය කළ වමපචතත උපමා කථමාවෙන මතකර වදනවයද ආනභවක වඥපත තළ ඇත නරයදය පඩාකාර සෙභාෙයය ආතමයක වකනzwjzwjර වකාටගත තරවධ පරපඤචය තළන නපන මඤඤනාවෙෝ අප කලනද වපනො දන පරද පපඤච නාමවයනද හැඳනවෙත එබැවන මඤඤනා කරමට වපළඹම ඉනzwjzwjරය දතතයන හා තමා අතර අනනයතාෙක ඇත වලස ගැනමක ඒ බෙ lsquoතමමවයාrsquo42 යන පදවයනද සචතය වම දතතයන මඤඤනාවෙන ගරහණයය කරන හා සමගම ඒො අසතය බෙට - වතථම බෙට - පතවෙය බදරදන සඤඤාසකනzwjධය මරඟෙකට උපමා කරමට තඩදන ානශයනක අථමමානතරය

34

වමය වය හැකය මරඟෙ ෙනාහ ගරහණයයකට හසවනාව නැෙත නැෙත ගලහ යන ෙඤචනක දශයනයක වමවස ගත කල සඤඤාෙ ගලහ යන සලය අප ඒො ගරහණයය කරමට වයාානගනනා සංකලප මළා කරෙන සලය ඉනzwjzwjරය දතතයන අනනයතාවෙන ගැනවමහ පරතඵලය නරථමමක පපඤච දවලලකම බැවන එයන ෙැළක සට (අතමමවයා) එක දතතයන යථමාභතත ෙශවයන දැකමට උතසාහ කළයත වෙය මැදම සඟවය සපපරස සතරවයන සවසතරෙ පැහැදල කරද ඇත පරද වම ශකzwjෂණයය අෙසානවයද මඤඤනා කරමට තඩවදන අනසවයන පො මද සඤඤා වෙදයත නවරාධ සමාපතතයට පතවමට මග සලසය

ldquoසපපරවසා ච වඛා භකඛවෙ ඉත පටසංචකඛත වනෙසඤඤානාසඤඤායතන සමාපතතයාප වඛා අතමමයතා ෙතතා භගෙතා වයන වයන හ මඤඤනත තවතා තං වහාත අඤඤථමාත වසා අතමමයතං වයෙ අනතරං තරතzwjවා තාය වනෙසඤඤානාසඤඤායතන සමාපතතයා වනෙ අතතානකකංවසත න පරං ෙවමභත අයමප වඛා භකඛවෙ සපපරස ධවමමා

පනචපරං භකඛවෙ සපපරවසා සබබවසා වනෙසඤඤානාසඤඤායතනං සමතකකමා සඤඤා වෙදයත නවරාධං උපසමපජජ වහරත පඤඤායචසස දසො ආසො පරකඛයාවපනත අයමප භකඛවෙ භකඛ න කඤච මඤඤත න කහඤච මඤඤත න වකනච මඤඤතතrdquo43

ldquoඑවහත සතපරැෂයා වමවස සලකා බලය වනෙසඤඤානාසඤඤාසමාපතතය පළබඳෙ පො අතමමයතාෙ භාගයෙතන ෙහනවස වසන ොනරන ලද lsquoයම යම දැයකනrsquo මඤඤනා කරතද එයනම එය lsquoඅනවසrsquo වෙය යනවෙන වහවතම අතමමයතාෙම ඇතළවකාට ඒ වනෙසඤඤානාසඤඤා සමාපතතවයන තමා හොද වනාදකෙය අනන වහළාද වනාදකෙය වමයද මහවණයන සතපරැෂ ධමමයක

නැෙතද මහවණයන සතපරැෂයා හැම අයරකනම වනෙසඤඤානාසඤඤායතනය ඉකමො වගාස සඤඤා වෙදයත නවරාධයට එළඹ ොසය කරය පරනවෙන දැක ඔහවග ආශරෙවයෝ කzwjෂයවමට පැමවණයත මහවණයන වම මහණයද කසෙක වනාහඟය (මඤඤනා වනාකරය) වකාහෙත වනාහඟය කසෙකනත වනාහඟයrdquo

මඤඤනාෙන වකළෙර කරවමන තෙදරටත කසද ඉනzwjzwjරය දතතයක අනනයතාවෙන වනාහඟන මනෙරයා lsquoඅතමමවයාrsquo යනවෙන හැඳනවෙය

35

පසයහ මාරං අභභයය අනතකං වයා ච ඵස ජාතකඛයං පධානො වසා තාදවසා44 වලාකවද සවමවධා සවබබස ධවමමස අතමමවයා මන45

පධන වයයෙත යවමක මාරයා මැඬ අනතකයා ජයවගන උපවතහ කzwjෂයවම සපශය කවළද වලෝකය දැනගත ඒ lsquoතාදrsquoෙ (lsquoඑවහෙrsquo ෙ) නෙණයැත මනෙරයා හැම වදයක පළබඳෙම lsquoඅතමමයයrsquo

සාමානය පෘථමගජනයාවග දෘෂට වකෝණයයට අනෙ සමසත ඉනzwjzwjරයානභතතයට පටපසන සට නරකzwjෂකයක ෙශවයන එය වමවහයෙන (lsquoකතයෘrsquo) ආතමයක ඇත වවධාකාර ආතමදෘෂම න පදනම කරවගන එහ අසතතzwjවය උපගරහණයය වකවරන අතර අවොදවයන පළගත යත සෙයං පරතයකzwjෂයක වලස එහ සතයතාෙ තහෙරැ කරන ලැවද සපරකzwjෂාකාර අනතරකzwjෂණයයකන පසෙ ෙෙද පහදන පඟලා lsquoමම සතම එනසා මම වෙමrsquo (lsquoCogito ergo sumrsquo) යනවෙන වඩකාටස (Descartes) නමැත ානශයනකයා ගත නගමනය අනමත කරමට වපළවඹය වහත පරතයයනවගන හටගත ඉනzwjzwjරයානසාරවයන ලත අනභතතයට අානළ දතතයනට මොව lsquoඅහංකාරයකrsquo වසයාවෙන ආතමයක දසවම පපඤචසඤඤාසංඛාෙනවග මල එයය බදදහවම ශකzwjෂණය මාගයවය ඉලකකය ෙනවය ඒ මල උදරා දැමමය සතත නපාතවය තෙටක සතරවය එන පහත සඳහන ගාථමා වදවකන ඒ බෙ පැහැදලවම46

පචඡාම තං ආදචචබනzwjධං වවෙකං සනතපදඤච මවහසං කථමං දසො නබබාත භකඛ අනපාදයාවනා වලාකසමං කඤච

ආදතය බනzwjධෙ මහාරෂ ෙ ඔබෙහනවසවගන මම ශානතපදය ෙන වවමකය ගැන අසම වකවස දැකවමනද මහවණයක වලාෙ කසෙක අලලා වනාවගන නවයනවන

මලං පපඤච සංඛායාත භගො මනතා47 අසමත සබබං උපරැවනzwjධ යා කාච තණයහා අජඣතතං තාසං වනයා සාන සවතා සවකඛ

පපඤචසඤඤාවෙන හටගත ගණමෙල මල ෙන lsquoසතනනා මම වෙමrsquo යන සයලල සඳලනවනය (යනවෙන භාගයෙතහ කහ) ඇතළත යම කස තණයහා වමද ඒො පාලනය කරමට හැමකලහ සතමතෙ හකවමනවනය

36

ආතමයක පළබඳ මායාෙ මලනපටා දැමය හැකවක තම සවයතzwjවය වෙත වයාමකළ වනවද යන පරනවෙන තම පදගල භාෙය සකස කරවදන කායක හා මානසක වකාටස වශවලෂණයය කර ඒො අනතය වලස දකඛානයක වලස අනාතම වලස යථමාභතත ෙශවයන දැකය යතවම පරපඤචවයන නපන තම පදගලභාෙය පළබඳ සංකලපය පණයය පරතසංවධානයකට භාජනය කරමට සදවෙය වමහලා සතතනපාතවය සභය සතරවය එන ගාථමාෙක අථමමෙත ෙන බෙ වපනොදය හැකය

අනවචච පපඤච නාමරෑපං අජඣතතං බහදධාච වරාගමලං සබබවරාගමලබනzwjධනා පමවතතා අනවදවතා තාද පෙචචවත තථමතතා (ගා533)

ඇතළතත පටතත ඇත වරෝගයට මලෙ පරපඤචයකම ෙ නාමරෑපය අෙවබෝධ කරවගන සයල වරෝග මලයට ඇත බැමවමන මැනවන වමකත ෙ පදගලයා අෙවබෝධ කරගත තාද (එවහෙ) වකවනකැය සතය ෙශවයනම කයන ලැවද පහදන පඟලාවග පදගලභාෙය පළබඳ සංකලපය කලටකරන lsquoපපඤචයrsquo අනකක වනාෙ lsquoවෙමrsquo යන හැඟමමය (lsquoඅසමත භකඛවෙ පපඤචතංrsquo) වම ෙැරද හැඟම පදගලයා තළ හා බැහැර සමාජය තළ ඇත සයල වරෝගයනට මල යය කයන ලැවද පදගලයා තළ ඇත වරෝග රාග දවමෂ වමෝහ ෙන අතර සමාජය තළ ඇත වරෝගයනවග ලකzwjෂණය කපයක නම කලහ වගරහ වොද මානාතමාන වකලාම කම ඊරෂයාෙ සහ මසරැ බෙය ඉහත ක වපෞදගලක හා සාමාජක වරෝග වගරහයට lsquoපපඤචrsquo ශද දය අානළ ෙන අයරැ මධපණයඩක සකකපඤහ කලහවොද ෙැන සතරෙලන මැනවන වදහා දැකවම

ආචායය සරචචනzwjzwjර මහතා ඉහත දැකෙ ගාථමාෙට වමයට වෙනස අනzwjදවම අථමමකථමනයක ඉදරපත කරය

lsquoවමහදද නාමරෑප යනවනන කායක හා මානසක අංගයනවගන සැදමලත ආනභවක පදගලයා වමනම ඔහත ඇතළ මළමහත වලෝකයම - එනම සතත zwjරෙයයත සකස කරවදන සයලල - අදහස වකවරන බෙ අප වසන සැලකය යත වෙය සාමානය චනතන ශකතය ඇත වඤඤාණයයම ඇතත ෙශවයන පදගලයා වලස ගැනම ඇතළත (lsquoඅජඣතතංrsquo) වරෝගයය බාහර වලෝකයක ඇතැය ෙැටවහනවනද වම සතවම හැකයාෙ ඇත වඤඤාණයයටය එමනසා බාහර වලෝකයක පළබඳ අදහස බාහර (lsquoබහදධාrsquo) වරෝගයය වම තරය වනවද දට (lsquoඅනවචචrsquo) අෙවබෝධ කරගත තැනැතතා (lsquoඅනවදවතාrsquo) වලස හැඳනවෙය48

37

ගාථමාෙට දන වම අථමමවෙරණයය පදනම කරවගන සරචචනzwjzwjර මහතා lsquoපපඤචrsquo ශද දයට නෙමචනයක දමට තැත දරය

lsquoවම අනෙ ඉනzwjzwjරය නනවයන දවවධ සමබනzwjධතාෙක ගමය වම එනම ඉනzwjzwjරය නනය වමවහයෙන පදගලයා සහ ඉනzwjzwjරය නනයට වෂය ෙන වලෝකය අතර සමබනzwjධතාෙය එහ ආතමය පැතකඩ වනනයය ොසතවක පැතකඩ ඉනzwjzwjරය වෂය වලෝකයය පපඤච යන වම වදඅථමමයම හඟෙන පදයකrsquo

ඉහත ගාථමාෙට අථමම දවමද ඒ මහතා ගත වෙරණය කරමය අනෙ ආධයාතමක සහ බාහර වරෝගය lsquoපපඤච නාමරෑපයrsquo වලස හඳනා වගන ඇත බෙ වපවන පපඤච පදයට නෙමචනයක සැපයවමද lsquoඉනzwjzwjරය නනය වමවහයෙන පදගලයාrsquo සහ lsquoඉනzwjzwjරය නනයට වෂය ෙන වලෝකයrsquo යනවෙන දවධාකරණයයක උපවයෝග කරගැනම එක හඳනාගැනවමහ තකයානකතල පරතඵලයය එපමණයක වනාෙ lsquoපපඤචrsquo සහ lsquoනාමරෑපrsquo යන වදපදයට වදන නෙමචන එකවනක සමමශරණයය වවමන පනරැකත වදෝෂයකද මතව වපවනය යවථමෝකත ගාථමාෙ සඳහනෙන සතරවයහම එන තෙත ගාථමා පහක සමග සැසඳවමද එම ගාථමාවෙහ පද පළවෙල සහ අථමමය වමයට ෙඩා වෙනස වමයයකන වගරහ කළ යත බෙ වපන යය49 lsquoඅජඣතතං බහදධාචrsquo යන වයදම ඒ ගාථමා පවහම දකනට ලැවබන අතර එයන ගාථමා හතරකම සඳහන ෙන lsquoසබබrsquo (lsquoසයලrsquo) යන ෙචනයත සමග සමබනzwjධකර බැලවමද වපන යනවන ඒ වයදම එක එක ගාථමාෙට වෂය ෙ කරැණය පළබඳ සමසතයක අදහස වදන අනදමන lsquoවපෞදගලකrsquo සහ lsquoසාමාජකrsquo අංශ හැඟවමට වයාදන ලදදක බෙය එනමද ගාථමා අංක 535 අපවග සැලකලල වයාමව ඇත වම ගාථමාෙට ෙඩාත සමාන සෙරෑපයක ගනවන එය ඇතළත හා පටත සයල බනzwjධනයනවග මල (සබබසඞගමල) ගැන සඳහන කරන බැවන එවහයන වම ගාථමා වදවකම මල පදවයන කයැවෙනවන යම කසෙක මලක පළබඳ අදහසය පදගලයා සහ සමාජය තළ වදයමාන කසයම බනzwjධනයක වහෝ වරෝගයක මලක පළබඳෙය එම නසා ආචායය සරචචනzwjzwjරයන කළාක වමන ගාථමාවම මල පදවය එන lsquoපපඤච නාමරෑපrsquo යනන වරෝගය වලස හඳනො දම නෙණයට හරැ වනාවම එවසම අේඣතත බහදධා යන පද යගලය වරෝග මලයට වනාෙ වරෝගයට අානළ ෙෙක බැවන lsquoපපඤච නාමරෑපrsquo ආධයාතමක බාහර ෙශවයන දවවධ වකාට දැකවමද අනෙශයය මධපණයඩක සකකපඤහ සහ කලහවොද සතර ගැන වවශෂ අෙධානය වයාම කරමන පදගලයා හා සමාජය තළ වදයමාන වම වරෝගවය සෙභාෙය අප වසන දැනටමත වපනො ද ඇත ගාථමාවම පද පළවෙල වම අනදමන වගරහ කළ වට පපඤච ශද දයට ආචායය සරචචනzwjzwjරයන ඉදරපත කළ නෙමචනය සවහතකයය පළගැනම උගහටය

38

6 සංකලපයනබගzwj සාබපzwj සපරමාණතාව සහ පරාබයගzwjක අගzwjය

සයල ආධයාතමක සහ බාහර වරෝගයනවග මලවයන සපරා වමකතෙ ඒ lsquoඅනවදතrsquo (අෙවබෝධය ලත) පදගලයා lsquoනපපපවඤචාrsquo නැතවහාත lsquoනපපපඤචරවතාrsquo නමන හැඳනවම තරවධ පරපඤචයට ඇත පරෙණයතා කපා හැරය බැවන (lsquoඡනනපපවඤචාrsquo) ඔහ එහ සනසඳම (lsquoපපඤචෙපසමrsquo) එහ නවරෝධය (lsquoපපඤච නවරාධrsquo) පරතයකzwjෂ වකාට ඇත ආධයාතමක ෙශවයන පපඤචවයන මලනෙ සංකලපයනවගන ඔහ මද ඇත (lsquoපපඤචසංඛාපහානrsquo) ඉනzwjzwjරයනනයට අානළ දතත ෙන සඤඤා සහ සංකලප ඔහවග සතට ඇතළෙෙද ඉහත බාහය සතරවය එන උපවදශයට අනෙ ඒො සැවකවනම වගානවකාට ඉෙතලන ලැවද වතකකදොරවයන ඒො මනස තළට ඇතළ ෙෙද තණයහා - දටඨ - මාන ෙශවයන මනස තළ රැම පළරැම දමට ඒොට ඉඩ වනාලැවද ඔහවග මනස නමැත මැදවරහ ඇතළ ගැබ තළ රජයන අකලංක නහැඬයාෙට ඒොයන බාධාෙක වනාමැත වකතරම lsquoවතකකrsquo lsquoපරවතකකrsquo lsquoමහාපරසවතකකrsquo ඇතෙ බෙ කයතත පපඤචවයන වමකත බෙ වමකත පදගලයාවග සවවශෂ ලකzwjෂණයයක වම ෙනාහ මනෙරයා තළ ඇත නහඬබෙ හඳනාගැනවම ඉඟයක මනෙරයා නහඬෙ සටනවන කථමා වනාකරනවට පමණයක වනාවම කතාකරන වට පො මනෙරයා නහඬය ldquoමහවණයන මම වලෝකයා සමග වොද වනාකරම වලෝකයා මා සමග වොද කරයrdquo50 යන වවරෝධාභාසයක ෙැන බද ෙදන අථමමෙත ෙනවන වම නසාය බදරජාණයන ෙහනවස පමණයක වනාෙ වමකත භකzwjෂෙද වලෝකයා සමග වොද වනාකරය උපාානනවයන වතාරෙ වලෝක ෙයෙහාරය උපවයෝග කරගන පමණ

මධපණයඩක සහ සකකපඤහ සතර පමණයක වනාෙ සතතනපාතවය අටඨක ෙගගවය එන කලහවොද චලවයහ මහා වයහ ෙැන සතරද මනෙරයාවග වම අපර ෙ ගණයාංගය වවශෂවයන අෙධාරණයය කරන වපවන වමහලා අමතතක වලස වපනය හැකවක වබාවහෝ සතරෙල බදරදන වමනම රහතන ෙහනවසලාද අනය තථමමකයන සමග උගර වලස වොද කරමන ඔෙනවග දෘෂට නෂපරභා කරමය එවසද ෙෙත වොදවය උචචතම අෙසථමාවම පො මනෙරයා ඇතළතන නහඬය අනාසකතය මකනසාද යත එයන හමකර ගැනමට වහෝ අහමවමට කසෙක ඔහට නැත බැවන වම තකය වතර ක පළබඳ තණයහාෙක වහෝ රැකගැනමට මානයක වහෝ ආධානගරාහෙ අලලාවගන සම මට දෘෂටයක ඔහට වනාමැත51 ඇතැමවට වතෙනෙ දැකෙ කරැණය ෙඩාතම සවවශෂ වලස සැලකය හැකය මනෙරයා සයල දෘෂම න පරහන වකාට ඇත බෙ වබාවහෝ සතරපරවදශෙල සඳහන

39

වෙය52 ඔහට දෘෂට වනාමැතවමට වහතෙ ඔහ දෘෂටවකෝණයවයන මදමය එනම අහංකාර - මමංකාර - මානානසවයන මදමය එබැවන ඔහ දෘෂට ප රකලපනයක වහෝ ඉදරපත කරමක වනාකරය53

දටඨ යන ෙචනය සඳහන සනzwjදභයයනහද එම ෙචනවයන හවදක බරහමජාල සතරවයහ සඳහන වදසැටක මසදටම අදහස වකවරතැය හඳනොදවම පරෙණයතාෙක බහල ෙශවයන පෙත වම පරෙණයතාෙ අටොෙනහ පරකටෙ පෙතන බෙ කෙයතවත ඒො lsquoතණයහාrsquo lsquoමානrsquo යන ෙචනෙලට ෙඩා පරපණයයෙ නරෙවශෂ නෙමචන දකෙන අතර lsquoදටඨrsquo යනන හැඳනවවමද සමත සවවශෂ අථමමයක දමට පවරසසම ෙන බෙ වපවනන වහයන වම පරෙණයතාෙට එක වහතෙක වය හැකවක වදසැටක මසදට පළබඳ වලඛනවයන දටඨ සංකලපය සකලාංග සමපණයයෙ පරකාශත යය වශොස කරමය අවනක වහතෙ සමමාදටඨය රැකගැනමට ඇත කැමැතතය එනමත අටොෙනහ එන වම නෙමචනය තළන අලත පරශන මතව ඇතබෙ වපවන පහදන පඟලාවග සවතහ ගැඹරට තැනපතව ඇත සංකලපයනට මළාවවම පරෙණයතාෙ හඟෙන lsquoදටඨrsquo යන ෙචනවයහ එම මලක අථමමය වම අථමමකථමනෙලන යටපත වෙය54 දටඨ පපඤච යනවනන වදසැටක මසදට පමණයකම අදහස කැවරවතාත හවදක මසදට අතහැරම පමණයකනම බදධශරාෙකයාට දටඨපපඤචවයන මදමට හැකවය යතය එනමත අප ඉහත දැකෙ පරද එම ශරාෙකයා තළ පො නෙන පරතයකzwjෂ කරන වතක මමතzwjවය පළබඳ හැඟමක සෙරෑපවයන එම පරෙණයතාෙ තෙදරටත පෙත ඒ හැරැණය වට සංකලප ආධානගරාහෙ ගැනවම අථමමවයන දෘෂට නැඹරැෙ සමමා දටඨය තළනද පරකටවය හැකවක එය මතොදයක වලස ගැනවමන බදරජාණයන ෙහනවස අලගදදපම සතරවයද55 පහවර උපමාවෙන අනතරැ ඇඟවමක කරනවය වම පරෙණයතාෙටම අෙධානය වයාමකරෙන පණසය එහද බදරදන පැහැදලෙම පරකාශ කරන පරද උනෙහනවස වම ධමමය පහරකට උපමාවකාට වදශනා කරනවන හවදක (සසර සයවරන) එවතරවම සඳහාම මස ආධානගරාහෙ අලලාගැනමට වනාවම එවතර වවමන පස ධමමවයෝද අතහළ යතවතෝය අධමමයන ගැන කයනම කෙවරද වගරහයකට භාජනය කළයත තරම ෙැදගත ෙන එම උපවදශාතමක උපමාකථමාෙ වමවසය

ldquoමහවණයන යමවස දගමගකට පළපන පරැෂවයක සැක සහතෙ බය සහතෙ වමවතර ඇත උෙදරැ රහත බය රහත එවතර ඇත මහත ජලාශයක දකනවනය ඔහට වමවතරන එවතරට යාමට තරණයය කරෙන නැෙක වහෝ උඩන බැඳ පාලමක වහෝ වනාෙනවනය ඔහට වමවස අදහස වෙය වම මහා ජලාශවයක වමවතර සැක සහතය බය සහතය එවතර උෙදරැ රහතය බය රහතය වමවතවරන

40

එවතර යාම සඳහා එතර කරෙන නැෙක වහෝ උඩන බැඳ පාලමක වහෝ නැත මම තණය ල දඬ අත වකාළ කඩා එකත වකාට පහරක බැඳ ඒ පහර උපකාර කරවගන අතෙලන හා පාෙලන ෙෑයම කරමන සෙවස එවතර ෙනවනම නම මැනව

ඉකබත මහවණයන ඒ පරැෂයා තණය ලදඬ අතවකාළ කඩා එකත වකාට පහරක බැඳ ඒ පහර උපකාර කරවගන අතෙලන හා පාෙලන ෙෑයම කරමන සෙවස එවතරට යනවනය එවතරට පරවතරට ගය ඒ පරැෂයාට වමබඳ අදහසක ෙනවනය මට වම පහර වබාවහෝ උපකාර වය මම වම පහර උපකාර කරවගන අතෙලන හා පාෙලන ෙෑයම කරමන සෙවස එවතර වම මම වම පහර හසතබාවගන වහෝ කරතබාවගන වහෝ කැමත මගකන යනවනම නම මැනව ldquoමහවණයන ඒ කමැය හඟනනහද වමවස කරනනාෙ ඒ පරැෂයා පහර පළබඳෙ කළයත දෑ කරනවනක ෙනවනද ldquoවමය වනාවමමය සොමනrdquo

ldquoමහවණයන වකවස කරනනාෙ ඒ පරැෂයා ඒ පහර පළබඳෙ කළයත දෑ කරනවනක ෙනවනද මහවණයන වමහලා එවතරෙ පරවතරට ගය ඒ පරැෂයාට වමබඳ අදහවසක ෙනවනය ldquoමට වම පහර වබාවහෝ උපකාර ඇතවත වය මම වම පහර නසා අතෙලනද පාෙලනද ෙෑයම කරමන සෙවස එවතර ෙවයම මම වම පහර වගාඩට ඔසො තබා වහෝ දවයහ පා වකාට යො කැමත මවගකන යනවනම නම මැනවrdquo මහවණයන වමවස කරනනාෙ ඒ පරැෂයා ඒ පහර පළබඳෙ කළයත දෑ කරනවනක ෙනවනය එපරදවදනම මහවණයන මා වසන පහරකට උපමා වකාට ධමමය වදශනා කරන ලදවද (සසරන) එවතරවම පණසය ගරහණයය පණස වනාවම මහවණයන පහර කට උපමා වකාට නඹලාට වදසන ලද ධමමය මැනවන දැනගනනාෙ නඹලා වසන ධමමවයෝද අතහළ යතතාහ අධමමයන ගැන කයනම කෙවරද

(එෙවමෙ වඛා භකඛවෙ කලලපවමා මයා ධවමමා වදසවතා නතzwjථරණයතzwjථාය වනා ගහණයතzwjථාය කලලපමං වො භකඛවෙ ධමමං වදසතං ආජානවනතහ ධමමාප වො පහාතබබා පවගෙ අධමමා)

වම අනෙ බලන කල පහවර උපමා කථමාෙ ධමමවය සාවපක ෂ සහ පරාවයෝගක අගය වදහාපාන කදම නදශයනයක ෙැවඩට පරමැවහන පමණන පහර සකස කරගනනා ලදවද වමවතර ෙැවඩන අතරකල ආදවයන පහරට වගාඩව එය අලලාගත පමණන තෙ තෙත අතරකලෙලන එය සරසාගත පමණන එවතරට යා වනාහැකය එවතර බලා පටතව අතන පයන ෙෑයම කරමන පහර පහට කරවගන කරමකරමවයන එවගාඩ වය යතවම එවතරට ළඟාෙ තැනැතතා පහවරන බැස එය අතහළ යතවම එනමත වමවතර වෙවසන අය

41

ගැන කරැණයාවෙන තමතමනටම එෙැන පහරැ තනාගැනමට උපවදස දමට ඔහ ඉදරපත වය හැකය එවහත ඔහට නම තෙදරටත පහරක අනෙශයය වමවතර ෙැවඩන අතරකලෙලන සකස කරගත බැවන පහර පරවයෝජනෙත ෙනවනත අථමමෙත ෙනවනත වමවතරදය එවමනම සමමාදටඨවයහ සදධානතමය අනතගයතය ෙන ධමමයද වලෝකෙයෙහාරය අනෙ ගය භාෂාෙ හා තකයය මාධයය වකාටවගන ඉදරපත කරන ලදදක එය හැදෑරම පමණයකන එය ආධානගරාහෙ ගරහණයය කරවමන එය තෙ තෙත සංකලප තළ දැෙම වමන වකනකට පරමාථමමයට ළඟාවමට වනාහැකය56 නෙනට ළඟාවමට නම ධමමය හැදෑරවමන පස ආධයාතමක පරයතනවයහ වයදය යතය නෙනට ළඟාෙෙහට තෙදරටත ධමමවයහ පරාවයෝගක අගයක වනාමැත එවහත දකට ෙැම සටන පහදනනහට එහ ඇත අගය ඔහට දැන පරතයකzwjෂව ඇත බැවන හද කරැණයාවෙනම ඒ ධමමය ඔෙනහට වදශනා කරමට ඉදරපත වය හැකය

ධමමවයහ සතයමය අගය ගණය යතවත පෘථමගජනයාවග දෘෂට වකෝණයයට අනෙය එය ඔහට සපරැද මාධය තළන ඉදරපත කරන ලද බැවන එවස ගත කල ධමමවයහ - නැතවහාත සමමාදටඨවයහ - සතයමය අගය රඳාපෙතනවන පරතපානෙට සාවපකzwjෂකෙය එය ඇතත ෙශවයනම පරම නෂඨාෙ පළබඳ දෘෂටයක මස පරම නෂඨාෙම වනාවම වෙනත වදයකන කෙවහාත පහරක එවතරට යම පමණයට අානළ වමද එපමණයටම ධමමය නැතවහාත සමමාදටඨය පරම නෂඨාෙට අානළෙ සතයවම දෘෂට වවශෂයක බැවන එයනද කසයම දෘෂටවකෝණයයක නතැතනම අධයාහාරය එය ෙනාහ ආයය ශරාෙකයාවග දෘෂට වකෝණයයය අප කලන වපනො දන පරද වමකත පදගලයාට දෘෂට වකෝණයයක වනාමැත ඇතවතනම ඔහට දෘෂට වකෝණයයක අෙශයතාෙකද නැත ඒ ඔහ පරම නෂඨාෙට සමපරාපතව ඇත බැවන සතයය පළබඳ සයල දෘෂට සමතකරමණයය වකාට සතය දශයනය ඔහ ලබාවගන ඇත57 වම අනෙ මනෙරයාවග නශශද දතාෙ පළබඳ පරශනවයද වමන වමහදද අපට වසංොදයක ඉදරපත වෙය මථමයාදෘෂට ඛණයඩනය කරනවට පමණයක වනාෙ සමමාදටඨය වදශනා කරනවට පො මනෙරයා තළ කසද දෘෂටයක නැත සමමාදටඨය තළම එහ සමතකරමණයයට තඩවදන බජය ගැද ෙ ඇතැය කෙහැකවක එහ පරමාථමමය එයත ඇතළ සයලම දෘෂම නවගන සත වමකත කරමම බැවන ධමමවයහ වම වසංොද ලකzwjෂණයය පරථමම ෙරට ධමමය ඇස සමාජය තළ ආනවදෝලනයක ඇත කරන ලද බෙ බදරජාණයන ෙහනවසම අලගදදපම සතරවයහද වමවස පරකාශකරත

ldquoඉධ භකඛ එකචචසස එෙං දටඨ වහාත වසා වලාවකා වසා අතතා වසා වපචච භවසසාම නවචචා ධවො සසසවතා

42

අවපරණයාමධවමමා සසසතසමං තවථමෙ ඨසසාමත වසා සණයාත තථමාගතසස ො තථමාගතසාෙකසස ො සවබබසං දටඨටඨානාමයටඨාන පරයටඨානාභනවෙසානසයානං සමග ාතාය සබබ සංඛාර සමථමාය සබබපමයපටනසසගගාය තණයහකඛයාය වරාගාය නවරාධාය ධමමං වදවසනතසස තසස එෙං වහාත උචඡජජසසාම නාම ස වනසසසසාම නාම ස න ස නාම භවසසාම වසා වසාචත කලමත පරවදෙත උරතතාළං කනzwjදත සවමමාහං ආපජජත එෙං වඛා භකඛ අජඣතතං අසත පරතසසනා වහාත තrdquo58

ldquoමහණය වම වලෝකවයහ ඇතැම එකකට lsquoඒ වලෝකයය ඒ ආතමයය ඒ මම පරවලාෙ වගාස නතය ෙනවනම සථර ෙනවනම සානකාලක ෙනවනම වෙනස වනාෙන සෙභාෙ ඇතවතම ෙනවනම ශාසෙතයක වමන එවසම සටනවනමrsquoය වමබඳ දෘෂටය වමද වහවතම සයල දෘෂට දෘෂට ඇතෙන තැන දෘෂට පහටන තැන දෘෂට නැඟ සම ම දෘෂට බැසගැනම දෘෂම න සවතහ ලැගගැනම මලසන කරමටද සයල සංසකාරයන සංසඳවම පණසද සයල උපධන අතහැරම පණසද තණයහාෙ කzwjෂය කරම පණසද වරාගය පණසද නවරෝධය පණසද නෙමානය පණසද දහම වදසන තථමාගතයන ෙහනවසවග වහෝ තථමාගතශරාෙකයකවග වහෝ වදශනාෙ අසය ඔහට වමෙැන අදහසක වෙය (අනතපතත ෙශවයන) උවචදද ෙනවනමල වනාශ ෙනවනමල (උතපතත ෙශවයන) වනාෙනවනමල (යනවෙන) වහවතවම වශෝක කරය කලානත වෙය ෙැලවපය වළහ අතගසා වගන හඬය මළාෙට ෙැවටය මහණය වමවස තමා පළබඳ ෙෙක නැත කලහ තැතගැනම වෙයrdquo

වමයන වපනයන පරද සමමාදටඨවයහ ඉලකකය සයලම දෘෂට වමනම ඒොට ඇත පරෙණයතාෙනද මලනපටා දැමමය කරමකරමවයන නමත මළ මහත සංකලප වගාඩනැගලලම ඉෙත වය යතවම අනතම පරචවදදයන බලන කල අපවග ආධයාතමක පරයතනයට ඉතාමතම උපකාරෙ සංකලපවයෝද අප වෙතන සමගත යතතාහ එබැවන සමමාදටඨයට අානළ සංකලප වහෝ පපඤච පළබඳෙ සපරකzwjෂාකාරවමට සදවම සාවපකzwjෂකෙ ගත කල දෘෂට සතය වහෝ අසතය ෙශවයන ෙගයකළ හැකය පදමාලාෙක පැහැදල වහෝ අපැහැදල ෙශවයන වෙනකර දැකවය හැකය ොග රටාෙක ශාසතරය වහෝ අශාසතරය වලස හැඳනවය හැකය එතකද ෙෙත පරඥපත ෙශවයන ඒ සයලලම එකම ගණයයකට අයත බෙ අප වසන මතක තබාගත යතය ඇතැම පරඥපත අවනකො වමන වනාෙ ඒකානත ෙශවයනම සතය යය වගන lsquoපරමතzwjථrsquo වලබලය ඇලෙ සපර සරැකම දෙටනයක අසරා තැබය යත වනාවම අවනක පරඥපතනට ෙඩා පරමාථමමයට හතකර වලස - ෙඩා සතය වලස - ෙඩාත පැහැදල වලස - ෙඩාතම ශාසතරය

43

වලස සලකා ඒො lsquoපරමතzwjථrsquo නමන හැඳනවවමහ ෙරදක නැත වමහලා අපට වපනො දය හැක වවශෂ කරැණයක නම මල යගවය පාරභාෂක වනාෙන ෙයෙහාරය තළ ඇතත ෙශවයනම lsquoපරමතzwjථrsquo යන ෙචනවයන සචත ෙවය සාකzwjෂාත කරගතයත පරම-අථමමය ෙන නෙනය ඒ පරමාථමමයට අානළෙ ෙචන lsquoපරමතzwjථසංහතrsquo59 වලස හඳනෙන ලදවද සවවශෂ පාරභාෂක අථමමයකන වනාවම බදරජාණයන ෙහනවස නම ඒ සයල පරඥපත සැලකවම lsquoසමමතrsquo වලසටමය වලෝකසමඤඤා වලෝකනරැතත වලෝකවොහාර වලෝකපඤඤතත ෙශවයන හැඳනෙ ඒ සයලල උනෙහනවස ෙයෙහාර කළ නමත ඒ කසෙක පරාමශයනය වනාකළහ දැඩෙ වනාගතහ

බදරදන පරඥපතන පළබඳෙ දැකෙ වම සරල නමත ගැඹරැෙ ආකලපය වබෞදධ චනතන පරමපරාෙ තළ නසවලස පෙතො වගන ආවමදැය වකනකට සැක සවතනවන මැදම සඟවය එන අනඞගණය සතරයට බදවගාස හමයන සැපය අටොවෙහ පහත සඳහන (අනතකතයෘක) ගාථමා දකනනට ලැවබන වටය60

දවෙ සචචාන අකඛාස - සමබවදධා ෙදතං ෙවරා සමමතං පරමතzwjථඤච - තතයං නපලබභත සංවකත ෙචනං සචචං - වලාක සමමතකාරණයා පරමතzwjථෙචනං සචචං - ධමමානං භතතකාරණයා තසමා වොහාර කසලසස - වලාකනාථමසස සතථමවනා සමමතං වොහරනතසස - මසාොවාන නජායත

ොදන අතර උතම ෙ සමබදරජාණයන ෙහනවස සතය වදකක ොනළ වසක සමමත සහ පරමත ථම යනවෙන වතෙැනනක වනාමැත

සංවකත ෙචනය සතයෙනවය වලෝක සමමතය වහතවෙන පරමතzwjථ ෙචනය සතය ෙනවය ධමමයනවග ඇත බෙ නසාය

එබැවන ෙයෙහාරවයහ දකzwjෂෙ වලෝකනාථමෙ ශාසතෲන ෙහනවසට සමමතය ෙයෙහාර කරවමන මසාොදයක ඇත වනාවම

lsquoනපපපඤචrsquo යන පදවයහ අරැත වකනකට අගය කළ හැකනම සෙවෙන සකපදය කැඩවම වචෝදනාෙට එවරහෙ ඉහත දැකෙ තකය කසෙක බදරදනහට අනෙශය බෙ ෙැටහ යන ඇත

අටො යගවයහද මල සථමාෙරය වෙනසෙ අයරැ පැහැදල ෙන තෙත අෙසථමාෙක වනයචලලෙගගවයහ එන61 එකතරා වදදයක බදරදන භාෂාෙ වකවරහ දැකෙ ආකලපය පළබඳෙ බදවගාස හමයන වදන වෙරණයය තළන දැකය හැකය වපවළහ එන පරද යවමළ සහ වතකල නමෙ කලයාණයෙචන ඇත කලයාණයොගශකතය ඇත (කලයාණයොචා කලයාණයොකකරණයා) බරාහමණය ජාතක සවහෝදර භකzwjෂන

44

වදවදවනක වවධ නාමවගෝතර ඇතෙ වවධ ජාත ෙලන කලෙලන නකම පැවදෙ භකzwjෂන තම තමනවග ෙයෙහාර වමයෙලන බදධ ෙචනය දෂණයය කරන බෙ කයමන බදධ ෙචනය ඡනzwjදසට නැඟමට අෙසර පැතතහ

(ldquoඑතරහ භවනත භකඛ නානානාමා නානාවගාතතා නානාජචචා නානාකලා පබබජතා වත සකාය නරැතතයා බදධ ෙචනං දවසනත හනzwjද මයං භවනත බදධෙචනං ඡනzwjදවසා ආවරාවපමාතrdquo)

එවහත බදරජාණයන ෙහනවස ඒ ඉලලම පරතවකzwjෂප කවළ ගැරහමකන

ldquoවගරහ බවදධා භගො කථමංහ නාම තවමහ වමා පරසා එෙං ෙකඛථම හනzwjදමයං භවනත බදධෙචනං ඡනzwjදවසා ආවරාවපමාත වනතං වමා පරසා අපපසනනානං ො පසාානය පසනනානං ො භවයයාභාොය අථමවඛෙතං භකඛවෙ අපපසනනානං වචෙ අපපසාානය පසනනානඤච එකචචානං අඤඤථමතතායාතrdquo

භාගයෙතන ෙහනවස ldquoහස පරැෂවයන වතාප lsquoෙහනස අප බදධෙචනය ඡනzwjදසට නගමහrsquoය වකවස නම වමබනදක කයෙද හස පරැෂයන වමය වනාපහන ෙෙනවග පැහැදම පණසද පැහැදනෙනවග ෙැඩම පණසද වනාවම අවනක අතට මහවණයන වමය වනාපැහැදනෙනවග වනාපැහැදම පණසද පැහැදන ඇතැම වකනකනවග වෙනස වම පණසද වමයrdquoය වෙවසසන ගැරහ වසක

වමවස ගරහා දැහැමකතා වකාට එවස ඡනzwjදසට නඟවතාත දකලා ඇෙැතක ෙන බෙද ොනරා සෙකය භාෂාවෙන බදධෙචනය ඉවගනම අනදැන ොනළහ

ldquoන භකඛවෙ බදධ ෙචනං ඡනzwjදවසා ආවරාවපතබබං වයා ආවරාවපයය ආපතත දකකටසස අනජානාම භකඛවෙ සකාය නරැතතයා බදධෙචනං පරයාපණතංrdquo

ldquoමහවණයන බදධ ෙචනය ඡනzwjදසට වනානැගය යත යවමක නගනවන නම ඔහට දකලා ඇෙැත ෙනවනය මහවණයන සෙකය භාෂාවෙන බදධෙචනය හැදෑරමට අනදනමrdquo

lsquoසකාය ය රzwjzwj කාzwj එතzwjථ සකා ය රzwjzwj නාම සමමාසමබවදධන ෙතතපපකාවරා මාගමයක වොහාවරාrsquo62

(lsquoසකාය නරැතතයාrsquo යන වමහද සකානරැතත නම සමමාසමබදන වදස පරකාර මාගමයක ෙයෙහාරයය)

45

lsquoපපඤචrsquo පළබඳ පරශනය තබවයො ඉහත උදධෘත වදදවයහ සනzwjදභයය අනෙ ෙෙද වපනයනවන බදරදන කසවසත අටොවෙහ දැකවෙන අදහස අනමත වනාකළ බෙක යට ක භකzwjෂන වදනමවග ඉලලම ගැරහමකන පරතවකzwjෂප කරවමනත lsquoසකාය ය රzwjzwj කාrsquo යන වදපදවයන පැහැදලෙම ගමයෙනවය (lsquoතමාවගම ය ර zwj දකයේrsquo - වමම වයදම එක වදනම වසනද වයාාන ඇත බෙ සැලකය යතය) බදරදන සයලලනටම තම තමනවග භාෂාවෙන ධමමය හැදෑරමට අනදැන ොනළ බෙය එය ධමමවය පරචලත වමට අනබලයක වහයන63 බදරජාණයන ෙහනවස බැෙහර බස පළබඳෙ වකතරම සහනශලද යන රzwjදම ද සඟ දකේ ද අරරzwj ද භඞ ද සතරවය එන පහත සඳහන වදදවයන පැහැදල ෙන ඇත

ldquoජනපද ය රzwjzwj ං නාභනවෙවසයය සමඤඤං නාතධාවෙයයාතrsquo ඉත වඛා පවනතං ෙතතං කවඤචතං පටචච ෙතතං කථමඤච භකඛවෙ ජයප ය රzwjzwj කාච අභනවෙවසා වහාත සමඤඤායච අතසාවරා ඉධ භකඛවෙ තවදවෙකවචචස ජනපවදස lsquoපාතrsquo ත සඤජානනත lsquoපතතනතrsquo සඤජානනත වතzwjථනත සඤජානනත සරාෙනත සඤජානනත ධාවරාපනත සඤජානනත වපාණයනත සඤජානනත පසලනත සඤජානනත ඉත යථමා යථමා නං වතස වතස ජනපවදස සඤජානනත තථමා තථමා ථමාමසා පරාමසස අභනවසස වොහරත lsquoඉදවමෙ සචචං වමා මඤඤනත එෙං වඛා භකඛවෙ ජනපදනරැතතයා ච අභනවෙවසා වහාත සමඤඤායච අතසාවරා කථමඤච භකඛවෙ ජනපදනරැතතයාච අනභනවෙවසා වහාත සමඤඤායච අනතසාවරා ඉධ භකඛවෙ තවදවෙකවචචස ජනපවදස lsquoපාතrsquo ත සඤජානනත පතතනත සඤජානනත වතzwjථනත සඤජානනත සරාෙනත සඤජානනත ධාවරාපනත සඤජානනත වපාණයනත සඤජානනත පසලනත සඤජානනත ඉත යථමා යථමා නං වතස වතස ජනපවදස සඤජානනත ඉදං කරවම ආයසමවනතා සනධාය වොහරනතත තථමා තථමා වොහරත අපරාමසං එෙං වඛා භකඛවෙ ජනපදනරැතතයා ච අනභනවෙවසා වහාත සමඤඤාය ච අනතසාවරා rdquo

ජනපද නරැකතවයහ දැඩෙ ඇතළ වනාෙනවනය සමමතය වනාඉකමෙනවනයය යන වමය කයන ලද කමක සඳහා වමය කයන ලදද වකවසද මහවණයන ජනපදනරැකතවයහ දැඩෙ ඇතළ ෙනවන සමමතය ඉකමවමක ෙනවන මහවණයන වමම එකම බඳන ඇතැම ජනපදයනහ lsquoපාතrsquo යය හඳනත lsquoපතතrsquo යය හඳනත lsquoවතzwjථrsquo යය හඳනත lsquoසරාෙrsquo යය හඳනත lsquoධාවරාපrsquo යය හඳනත lsquoවපාණයrsquo යය හඳනත lsquoපසලrsquo යය හඳනත64 වමවස ඒ බඳන ඒ ඒ ජනපදයනහ යම යම පරදවදකන හඳනතද ඒ ඒ පරදවදන දැඩෙ පරාමශය වකාට එයට

46

ඇතළෙ lsquoවමයම සතයයය අවනකො හසයrsquoය ෙයෙහාර කරය වමවසය මහවණයන ජනපද නරැකතවයහ දැඩෙ ඇතළ ෙනවන සමමතය ඉකමෙනවන වකවසද මහවණයන ජනපද නරැකතවයහ දැඩෙ ඇතළ වනාෙනවන සමමතය වනාඉකමෙනවන මහවණයන වමහ එකම බඳන ඇතැම ජනපදයනහ lsquoපාතrsquo යය හඳනත lsquoපතතrsquo යය හඳනත lsquoවතzwjථrsquo යය හඳනත lsquoසරාෙrsquo යය හඳනත lsquoධාවරාපrsquo යය හඳනත lsquoවපාණයrsquo යය හඳනත lsquoපසලrsquo යය හඳනත වමවස ඒ බඳන ඒ ඒ ජනපදයනහ යම යම පරදවදකන හඳනතද lsquoවමය ආයෂමතහ වම සඳහා ෙයෙහාර වකවරතrsquoය ඒ ඒ පරදවදන ෙයෙහාර වකවරය දැඩවකාට වනාගන මහවණයන වමවස ජනපද නරැතතවයහ දැඩෙ ඇතළ වනාවමද සමමතය වනාඉකමවමද වෙය

ඉහත අනශාසනාවෙහ අගය ෙඩාත ඉසමතව වපවනනවන වමහද බදරජාණයන ෙහනවස භකzwjෂන ෙහනවසලා සඳහා අනදැන ොනළ සාමකාම පරතපානවම (අරණය පටපාන) එක පයෙරක වසතර කරවමද පරකාශ කරනනක බැවන වම පරතපානෙ සටනකාම පරතපානවෙන (සරණය පටපාන) හාතපසනම වෙනවකාට දකො ඇත අතර පසෙ ක පරතපානෙට එක නදසනක ඉහත නේදවයහම සඳහන ෙන ජනපද නරැකතය පළබඳ ආධානගරාහ අනතගාම ආකලපය තළනම පරකට වෙය ආයයශරාෙකයා වසන වම පසෙ ක ආකලපය දරලා ජනපද නරැකත සමබනධවයන මධයසථම සහනශල ආකලපයක ෙැඩය යතෙ ඇත ඔහ තළ එෙැන සහනානයක චතතතතතzwjවයක පැලපදයම කරනවය පහවර උපමාෙට පටපසන ඇත අවපෝහක අථමම සමානයමය

දෘෂම න අතර lsquoසමමාදටඨයrsquo අදවතය වලස සැලකය හැකවක ඒ තළ ඇත සවවශෂ අවපෝහක මලධමමය නසාය වම අදවතය ලකzwjෂණයය නාටයාකාරවයන නරෑපණයය ෙන එක අෙසථමාෙක නම මධපණයඩක සතරවයහ බැල බැලමට රළෙත චතතාකරෂණය වනාෙත ආරමභයය එහද අපට දණයඩපාණ ශාකයයා බදරදනවගන උනෙහනවස වදසන ොදය නශචය කරගැනවම අටවයන පරශන කරන දකනට ලැබන එයට බදරදන අප කලන වෙරණයය කළ අනzwjදවම ෙැලෙටාරම වදවය පළතරක දන වලසක වපනන අප සාමානයවයන බලාවපාවරාතත ෙන පරදම දණයඩපාණ බලාවපාවරාතතෙනට ඇතවත කසයම ොදයක වහෝ ලද මයයක හඟෙන වකට ෙචනයක එනමත බදරදනවග පළතර ොග පරපඤචයක වලස හැඟන නසාවදෝ දණයඩපාණ එයන සෑහමකට පත වනාවය ඔහ තම ෙයාකතල හසසලා ගැටමස නළල රැළගනො නකම ගවය ඒ නසාය බදරජාණයන ෙහනවසවග පළතර තළ ගැද ෙ ඇත ගැඹරැ අථමමානතරයන අගය කළ වනාහැක කෙරක ෙෙද එෙැන පරතචාරයක දැකවමට වපළවඹන ඇත සයල ොදයන වමනම ොදයනට තඩවදන සයල අනසයද පරහන කළ

47

බෙම මස පරකාශකරමට ොදයක බදරදනට වනාවය ශාසතෘෙරයක ෙශවයන උනෙහනවසවග පරමාථමමය ෙවය තමනෙහනවස සමපරාපතෙ නෂඨාෙ කරා යන පරතපානෙ අනයයනට වපනොදමය

සංකලපයන වකවරහ දැකවය යත පරබදධ ආකලපය පළබඳෙ ෙඩාත ගැඹරැ දශයනයක අප වෙත ඉදරපත කරන සතර වදශනා අතර ඉතාමතම ෙැදගත සතරයක ෙනවය එහ ෙැදගතකම නසාම මැදමසඟවයහ මලටම තබා ඇත මලපරයාය සතරයය ඒ සතරවයහ පහත සඳහන පදගලයන හතරවදනාවග වලෝක දශයනය නරෑපණයය වකවරය

1 අරzwjර zwjවzwjේ දප ථ ේජයකා ආයයයන වනාදට ආයයධමමවයහ වනාහසළ ආයය ධමමවයහ

අවනත සතපරැෂයන වනාදට සතපරැෂ ධමමවයහ වනාහසළ සතපරැෂ ධමමවයහ අවනත අශරැතෙත පෘථමගජනයා (අසසතො පථමජජවනා අරයානං අදසසාව අරය ධමමසස අවකාවවාන අරයධවමම අවනවතා සපපරසානං අදසසාව සපපරසධමමසස අවකාවවාන සපපරස ධවමම අවනවතා)

2 දසඛ දභ කzwjෂව වශකzwjෂෙ අහයතzwjවයට වනාපැමණ අනතතර වයෝගවකzwjෂම නමෙ

රහතබෙ පතමන වෙවසන භකzwjෂෙ (භකඛ වසවඛා අපපතතමානවසා අනතතරං වයාගවකඛමං පතzwjථයමාවනා වහරත)

3 රහzwjේ දභ කzwjෂව රහතෙ කzwjෂය කළ ආශරෙ ඇත ෙැස නමකළ බඹසර ඇත

කළයතත වකාට ඇත බහා තැබ පඤචසකනzwjධ බර ඇත පැමණ සොථමම ඇත මළමනන කzwjෂය කළ භෙ බනzwjධන ඇත මැනවන දැන වමකතෙ රහත භකzwjෂෙ (භකඛ අරහං ඛණයාසවො ෙසතො කතකරණවයා ඔහතභාවරා අනපපතතසදවතථමා පරකඛණයභෙසංවයාජවනා සමමදඤඤා වමවතතා)

4 සරzwjරzwjා දසරzwjට ධව දzwjථා zwjකයේ දවහයේදසේ

අරහතෙ සමයක සමබදධෙ තථමාගතයන ෙහනවස ( තථමාගවතා අරහං සමමාසමබවදධා)

වම පදගල සතර වකාටඨාසවයන අෙසන වකාටස වදක එකක ෙශවයන ගණය හැකවක ඒ වදවකාටසවගම වලෝක දශයනය එකම බැවන ඒ අනෙ මලක ෙශවයන වමහ පදගල වකාටඨාස තනක වම සතරවයද බදරජාණයන ෙහනවස සයල ධමමයනවග lsquoමලපරයායrsquo වදශනා කරත (lsquoසබබධමම මලපරයායං වො භකඛවෙ

48

වදසසසාමrsquo) උනෙහනවස සංකලප වසහතරක වලඛනයක ඉදරපත වකාට ඉහත ක පදගල වකාටඨාස ඒ සංකලප පළබඳෙ දකෙන ආකලපය පැහැදල කරවදත ඒ වලඛනයට පහත සඳහන සංකලප ඇතළත වම පඨව ආවපා වතවජා ොවයා භතතා වදො පජාපත බරහමා ආභසසරා සභකණයහා වෙහපඵලා අභභත ආකසානඤචායතනං වඤඤාණයඤචායතනං ආකඤචඤඤායතනං වනෙසඤඤානාසඤඤායතනං දටඨං සතං මතං වඤඤාතං එකතතං නානතතං සබබං නබබානං

වම පද අතර වපවනන වවධතzwjවය වකවස වෙතත ඒ හැම එකකම සංකලප වලස ගත කල ඒකාකාරය ඒ සංකලප පළබඳෙ අශරැතෙත පෘථමගජනයාවග ආකලපය වමවස වසතර කැවරය

ldquoඉධ භකඛවෙ අසසතො පථමජජවනා පඨවං පඨවවතා සඤජානාත පඨවං පඨවවතා සඤඤතzwjවා පඨවං මඤඤත පඨවයා මඤඤත පඨවවතා මඤඤත පඨවං වමත මඤඤත පඨවං අභනනzwjදත තං කසස වහත අපරඤඤාතං තසසාත ොනම

ldquo ආපං ආපවතා නබබානං නබබානවතාrdquo

මහවණයන වම වලෝකවයහ අශරැතෙත පෘථමගජන වතවම පෘථවය පෘථවය ෙශවයන හඳනාගනය පෘථවය පෘථවය ෙශවයන හඳනාවගන පෘථවය යය හඟය පෘථවවයහ යය හඟය පෘථවවයන යය හඟය පෘථවය මවග යය හඟය පෘථවය පළබඳෙ සතටවෙය ඒ කෙර වහයනද ඔහ වසන පෘථවය පරසඳ වනාදනනාලදැය කයම (වම අනදමනම lsquoආවපාrsquo සට lsquoනබබානrsquo දකො)

වශකzwjෂ භකzwjෂෙවග ආකලපය වමවස දැකවම

ldquoවයා ප වසා භකඛවෙ භකඛ වසවඛා වසා ප පඨවං පඨවවතා අභජානාත පඨවං පඨවවතා අභඤඤාය පඨවං මා මඤඤ පඨවයා මා මඤඤ පඨවවතා මා මඤඤ පඨවං වමත මා මඤඤ පඨවං මා අභනනzwjද තං කසස වහත පරවඤඤයයං තසසාත ොනම

මහවණයන වශකzwjෂෙ යම මහවණයක පෘථවය පෘථවය ෙශවයන වශෂට නනවයන දැනගනය පෘථවය පෘථවය ෙශවයන වශෂට නනවයන දැනවගන පෘථවය ෙශවයන වනාහඟෙ පෘථවවයහ යය වනාහඟෙ පෘථවවයන යය වනාහඟෙ පෘථවය මවග යය වනාහඟෙ පෘථවය පළබඳෙ සතට වනාවෙෙ ඒ කෙර වහයනද ඔහ වසන පරසඳ දතයත වහයනැය කයම

49

රහත භකzwjෂෙවග සහ තථමාගතයන ෙහනවසවග ආකලපය වම වදදය ඇසවරන දත හැකය

ldquoවයා ප වසා භකඛවෙ භකඛ අරහං ඛණයාසවො වසා ප පඨවං පඨවවතා අභජානාත පඨවං පඨවවතා අභඤඤාය පඨවං න මඤඤත පඨවයා න මඤඤත පඨවවතා න මඤඤත පඨවං වමත න මඤඤත පඨවං නාභනනzwjදත තං කසසවහත පරඤඤාතං තසසාත ොනම

ආපං ආපවතා නබබානං නබබානවතා

ldquoමහවණයන යම ඒ මහවණයක රහතෙවය කzwjෂය කළ ආශරෙ ඇතවත වහවතවමත පෘථවය පෘථවය ෙශවයන වශෂට නනවයන දන පෘථවය පෘථවය ෙශවයන වශෂට නනවයන දැන පෘථවය යය වනාහඟය පෘථවවයහ යය වනාහඟය පෘථවවයන යය වනාහඟය පෘථවය මාවග යය වනාහඟය පෘථවය පළබඳෙ සතට වනාවෙය ඒ කෙර වහයනද යත ඔහ වසන පරසඳ දනනා ලද වහයනැය කයම

සංනෙ පමණයක පහට වකාට ඇත අශරැතෙත පෘථමගජනයා ඉහත ක සංකලප වසහතර සතට එන අරමණය ෙශවයන හඳනාගනය එවස හඳනාවගන වභකත රටාෙ අනෙ ඒො පළබඳෙ මඤඤනා කරමන ඒො ගැන සතට වෙය පරසඳ දැනමක ඔහට වනාමැත බැවන හද ඉනzwjzwjරය අනභතතවය ෙසඟයට ගය ඔහ තණයහා මාන දටඨ පපඤචයනට අෙනතවම සංකලපයක මත කරගත පස එය පරහරණයවය පහසෙ තකා සඛනමය කරගැනමට ඔහ වපළවඹය භාෂාෙක මලක ලකzwjෂණය ෙන වභකත හා ෙරනැගල උපවයෝග කර ගනය භාෂාවම ෙයාකරණයයත සෙභාෙ ධමමවය ෙයාකරණයයත අතර සමබනධකරණයයක මතකර වගන පපඤච ජාලයන වගතමට ඔහ පටනගනය නෙන පළවෙවතහ අපරමාදෙ වයවදන භකzwjෂෙට යට ක සංකලප පළබඳෙ ධමමානකතලෙ පරසද උතකෘෂට දැනමක ඇත බැවන65 ඔහ වභකත රටාෙ අනෙ ගය මඤඤනාෙනවගන ෙැළක සම මට යතන දරය ඔහ පළබඳෙ කයැවෙනවන ඒ ශකzwjෂණයය තළන ඔහ පරසඳ දැනගැනමට ළංෙන බෙය රහතන ෙහනවසලා සහ තථමාගතයන ෙහනවස පරතයකzwjෂ ෙශවයනම අභන ලබාවගන පරසඳ දත බැවන මඤඤනාෙලට ඇදයාමට තරම වභකත - ෙයාකරණය ආද සංකලප රටාෙනට මළා වනාවෙත පරඤඤාෙ නමෙ පණයයාෙවබෝධය ඔෙන සතෙ ඇත

සතරවයහ පපඤච යන පදය සඳහන වනාවෙතත බදවගාස හමවයෝ සතරයට ඒ පදය අානළ ෙන බෙ හරහැට ෙටහාවගන වමවස එයට අෙධානය වයාමකරෙත

50

lsquoපඨවං පඨවවතා සඤඤතzwjවාත වසා තං පඨවං එෙං වපරත සඤඤාය සඤජානතzwjවා lsquoසඤඤා නානනාහ පපඤචසංඛාතrsquo ෙචනවතා අපරභාවග ථමාමපපවතතහ තණයහා මාන දටඨ පපවඤචහ ඉධ මඤඤනානාවමන ෙවතතහ මඤඤත කවපපත වකවපපත නානපපකාරවතා අඤඤථමා ගණයහාත වතන ෙතතං පඨවං මඤඤතතrsquo

lsquoපෘථවය පෘථවය ෙශවයන හැඳනrsquo යන ඔහ (අශරැතෙත පෘථමගජනයා) ඒ පෘථවය වමවස වපරත සඤඤාවෙන හැඳනවගන lsquoපපඤචසංඛාවෙෝ සඤඤාෙ නානන වකාට ඇතතාහrsquo යන ක වහයන පස කවලක වමහ මඤඤනා නමන කයන ලද දැඩ බෙට පත තණයහාමානදටඨ පරපඤචෙලන හඟය කලපනය කරය වකලපනය කරය නානාපරකාරවයන අනයාකාරවයන ගනය එයන කයන ලද lsquoපඨවං මඤඤතrsquo යනවෙනrsquo

බදවගාස හමවයෝ සතරවයහ කයැෙන වවධාකාර මඤඤනාෙලන එක එකක පරපඤචයනවගන එකක වහෝ කහපයක ඇසරන වෙරණයය කරත එබැවන උනෙහනවසට අෙසානයට සඳහනෙන lsquoපඨවං අභනනzwjදතrsquo යන පාඨය පරවහලකාෙක වලස වපන ගවයන එය පනරැකතයක වලස සලකත වම lsquoපනරැකතයටrsquo වහතෙ වපාරණය ඇදරන (lsquoවපාරාණයාrsquo) වනාදකෙතය පෙසන උනෙහනවස වමවස එයට වහතෙක ඉදරපත කරත

lsquoපඨවං අභනනzwjදතත ෙතතපපකාරවමෙ පඨවං තණයහා දටඨහ අභනනzwjදත අසසාවදත පරාමසත චාත ෙතතං වහාත පඨවං මඤඤතත එවතවනෙ එතසමං අවතථම සවදධ කසමා එෙං ෙතතනත වච අවචාරතවමතං වපාරාවණයහ අයං පන වම අතතවනා මත වදසනා වලාසවතාො ආදනෙ දසසනවතාොrsquo

lsquoපෘථවය ගැන සතටවෙයrsquo - යන කයන ලද පරද තණයහා දටඨ ෙශවයන පෘථවය ගැන සතට වෙය ආසොද කරය පරාමශයනය කරය කවයම වෙය lsquoපෘථවය යය හඟයrsquo යන වම පාඨවයනම වමම අථමමය ඉටවෙන කලහ කෙර වහයන වමවස කයන ලදවදද වම කාරණයය පැරැනනන වසන වසඳා ද නැත වම ෙනාහ මාවග මතයය (වහතෙ) වදශනා වලාසයක ෙශවයන වහෝ (මඤඤනාවෙහ) ආදනෙ දැකවම ෙශවයනrsquo

අෙසන පාඨය පනරැකතයක වලස වපනගවය බදවගාස හමයනම මලන සඳහන මඤඤනා වමය තණයහා මාන දටඨ පපඤච ෙශවයන වගන වෙරණයය කරන ලද බැවන එනමත අප ඉහත වපනොදන පරද මලන ක මඤඤනා වමය සතර පහදන පඟලා ෙයාකරණය ෙයහයට ගැතෙ සම වම නදශයනයක වලස ගත කල

51

පනරැකතයක වහෝ අතරකතයක පළබඳ පරශනයක පැන වනානඟ අවනක අතට ඒ තළන සත රවයහ ගැඹර හා ෙැදගතකම ෙැඩවෙන ඇත බදරදන වම සතරය වදශනා කරවම පරමාථමමය ෙවය පදගලයන සතරවදනාවග මනසට සයල ධමමයන ඉදරපත ෙන මලක ආකෘතය (සබබධමමමලපරයාය) වපනොදමය භාෂාවම ෙයාකරණය ෙයහය ඉතාමතම මලකෙ ඉදරපත කරම පරකාරයය සංකලපයනට අෙශයෙන සඛනමය බෙ ගනො තණයහා-මාන-දටඨ ඔසවස ලයලා ෙැඩමට මාන හරනවය වමහදය අශරැතෙත පෘථමගජනයා වම ෙයාකරණය ෙයහයට ගැතවෙය ආයය මාගයවයහ හකවමන වසඛ පදගලයා එයට පරතවරෝධය දකෙය වමකත පදගලයා එය සමතකරමණයය කරය

අටොෙ දකෙන පරද බදරදන වම සතරය වදශනා කරවම ආසනන වහතෙ පයයාපතය නසා මානය උපදො ගත භකzwjෂන පනසය නමකවග මානය දරැකරමය ඔෙනවග මානයට වවශෂවයන තඩදන කරැණය හැටයට අටොෙ සඳහන කරනවන ඔෙන පැවදදට වපර තරවමද පාරගත බමණයනෙ සම මය සතරවයන එෙැන මතයකට පැහැදල ඉඟයක වනාලැවබන නමද එෙැනනකට ඉඩ ඇත බෙක සතරය අෙසාන ෙන පහත සඳහන ෙැකවය අමත සෙරෑපවයන හැඟයය

lsquoඉදමවොච භගො න වත භකඛ භගෙවතා භාසතං අභනනදනතrsquo

lsquoභාගයෙතන ෙහනවස වමය ොනළහ ඒ භකzwjෂහ භාගයෙතන ෙහනවසවග භාෂතය ගැන සතට වනාෙහrsquo

වම තරම දග සතර වදශනාෙක එය වදසමට වවශෂවයන අරමණයෙ භකzwjෂනවග සතටට වහත වනාවයය සඳහන ෙන අන තැනක නැත තරම ය වම නසා ඇතැමවට අටො මතය සවහතක වය හැකය අප ඉහත දැකෙ පරද වම සතරය සමසතයක ෙශවයන සංකලපයනවග වමනම ඒොවය කරයාකාරක පද සමබනධවය යථමා තතතzwjවය වහළදරම කරය සංකලප වභෞතක වහෝ වමො ආධයාතමක වහෝ වමො වලෞකක වහෝ වමො වලෝවකෝතතර වහෝ වමො ආධානගරාහෙ දෘෂටගරාහවයන වනාගත යතය ඒො පරමාථමම ෙශවයන වනාගතයත අතර ආධයාතමක පරයතනය තළදම අෙසථමානකතලෙ ඒො අතහැර දැමය යතවම සතරවය සැබෑ අථමමසාරය වමය නම එය ඇස ඒ මානතzwjථදධ භකzwjෂන දරමඛ වවමහ පදමයක නැත අටො මතයට අනෙ නම ඔෙන දරමඛ ෙවය වම ගැඹරැ සතර වදශනාෙ ඔෙනට වතරැම වනාගය නසාය එවහත ඒ වෙනෙට අපට වපනොදය හැකවක ඔෙන දරමඛෙවය සතරය වතරැම ගත නසාම බෙය ඔෙනවග මානය දරැෙවය (අටොෙ කයන පරද) සතරවය ගැඹරැ බෙ නසා වනාවම සතරය තළන ඉසමත වකවරන භාෂාවම අනතරලන අවපෝහක බෙම ඔෙනවග මානය මදයනය කළබෙ

52

කෙ හැකය66 ඇතවතනම වම සතර වදශනාවෙන කැවරන lsquoඅනාෙරණයයrsquo අප වබාවහෝ වදවනකන වනාසනසන කරෙන සලය බදවගාස හමයන පො වම සතරය යටන දවෙන අථමමචඡායාෙන මළමනනම අගය කරමට පසබට ෙ බෙ වපවන වමයට සාධක ෙන කදම ඉඟයක සංකලප වසහතවර වලඛනවය අගට එන lsquoනබබානrsquo යන ෙචනය පළබඳෙ බදවගාස හමයන වදන වෙරණයය තළන මතවෙය වම වෙරණයවයද උනෙහනවස lsquoනබබානrsquo යනවනන වමහද අදහස කැවරනවන අනයතථමමකයනවග lsquoනබබානrsquo සංකලප පහ පමණයක බෙ වපනො දමට යහසළ වෙත වමවස පට අථමමයකන ගැනම සතරවය ගැඹරැ අනතගයතය හා කසවසත වනාසැසවඳනනක අටො සමපරානය වබාද හද බැඳගත චරාගත lsquoනබබානrsquo සංකලපය වද රා ගැනමට ගත අනස පරයතනයක ඒ තළන පරකට වම67 වමකත මනෙරයා lsquoනබබානrsquo වහෝ lsquoවරාගrsquo ෙැන සංකලප පො ගරහණයය කර වනාගනනා බෙ සතතනපාතවය සදධටඨක සතරවය එන පහත සඳහන ගාථමාවෙන පැහැදලවම

lsquoසමාතවගා බරාහමවණයා තසස නතzwjථථ ඤතzwjවා ෙ දසො ෙ සමගගහතං න රාගරාග න වරාගරවතතා තසසධ නතzwjථථ පරමගගහතංrsquo

lsquoබරාහමණයයා (මනෙරයා) සමාෙන ඉකමො ගවය වෙය ඔහට දැන වහෝ දැක දැඩෙ ගත කසෙක වනාමැත ඔහ රාගයට ඇලවනද වනාවම වරාගයට ඇලවනද වනාවම68 ඔහට උතමයය ගරහණයය කළ කසෙක වමහ නැතrsquo

අෙසථමාෙ පැමණවට කනසසලවලන වතාරෙ සංකලප අතහැරමට හැකෙන පරද සංකලප පළබඳෙ වරාග ආකලපයක ඇත කරගැනවම අගය අෙධාරණයය කැවරනවන මලපරයාය සතරවයන පමණයකම වනාවම අප කලන සාකචඡා කළ අලගදදපම සතරවය මලක වතමාෙද එයය lsquoසවබබ ධමමා නාලං අභනවෙසායrsquo69 (lsquoකසම වදයක ෙැද-ගැනමකට ගත යත නැතrsquo) යන පාඨය තළන ධෙනත ෙනවනද එම උපවදශයමය පහත සඳහන ධමමපද ගාථමාෙ තළනද ඒ වතමාෙම මතවෙය

lsquoසවබබ ධමමා අනතතාත යාන පඤඤාය පසසත අථම නබබනzwjදත දවකඛ එස මවගගා වසදමයයාrsquo

lsquoහැම වදයකම අනාතම යය යම වවටක පරනවෙන දකද එවට දක ගැන කලකවරය වමය වසදමයයට මාගයයයrsquo

53

වම අනෙ අපට අනොයයවයන ඉදරපතෙන නගමනය නම සංකලපයක ෙශවයන lsquoනබබානrsquo යනන අවනක සංකලපයනට ෙඩා පරමාථමම ෙශවයන සතයෙෙක වනාෙන බෙය එය හවදක වලෝවකෝතතර අනභතතය නවෂධක පදයකන සංවකතෙත කරමක නෙන පළබඳ සයලම නෙමචනෙල සපරමාණයතාෙ ඇතවත පහදන දෘෂටවකෝණයයට අනෙය වලෞකක පැෙැතවම වවධ පැතකඩ ඒො තළන පරකටෙම වහෝ ෙයංගවයන නවෂමයතවම70 නදසනක ෙශවයන කෙවහාත වලෝකවය ඉතාමතම ඉසමතෙ ෙයාපතෙ වපවනන ලකzwjෂණයය පරපඤචය නම නෙන පළබඳ වලෝවකෝතතර අනභතතය lsquoනපපපඤචrsquo යන නෙමචනවයන වහෝ lsquoපපඤච නවරාධrsquo lsquoපපඤචෙපසමrsquo ෙැන පදයකන වහෝ හැඳනවය හැකවෙය රහතන ෙහනවසලාවග වඤඤාණයය පළබඳෙ සඳහන ෙන සතරෙල වබාවහෝ වට අප මවතයට පත කරෙන අනzwjදවම කසයම නවෂධාථමමෙත පදමාලාෙක දකනට ලැවබනවන වම නසාය රහතන ෙහනවසවග වඤඤාණයය වකවතක අොචයද කෙවහාත වදවයනට බරහමයනට පො එහ පදනම වහෝ අරමණය වසායාගත වනාහැක බෙ කයා ඇත71 සාමානයවයන ධයානයකට වහෝ සමාමයයකට අතයෙශය වස සැලවකන කසද ඉනzwjzwjරය වගෝචර දතතයක පදනම කර වනාගත අසමසම සමාමයයකට සමෙැදවම හැකයාෙක රහතන ෙහනවස තළ ඇත72

lsquoවසා වනෙ පඨවං නසසාය ඣායත න ආපං නසසාය ඣායත න වතජං නසසාය න ොයං න ආකාසානඤචායතනං න වඤඤාණයඤචායතනං න ආකඤචඤඤායතනං න වනෙසඤඤානාසඤඤායතනං න ඉධවලාකං න පරවලාකං යමපදං දටඨං සතං මතං වඤඤාතං පතතං පරවයසතං අනවචරතං මනසා තමප නසසාය න ඣායත ඣායතච පන එෙං ඣායඤච පන සනzwjධ භzwjරං පරසාජානයං ස ඉනzwjදා වදො සබරහමකා සපජාපතකා ආරකාෙ නමසසනතrsquo

lsquoනවමා වත පරසාජඤඤ නවමා වත පරසතතම යසස වත නාභජානාම යමප නසසාය ඣායතrsquo73

lsquoවහවතම පෘථවය ඇසරැ වකාට ධයාන වනාෙඩය ජලය ඇසරැ වකාට ධයාන වනාෙඩය ගනන ොයෙ ආකාසානඤචායතනය වඤඤාණයඤචායතනය ආකඤචඤඤායතනය වනෙසඤඤානාසඤඤායතනය වමවලාෙ පරවලාෙ ඇසරැ වකාට ධයාන වනාෙඩය යම දට - ඇස - දැනන - දැනගත - මනසන පැමණ වසායා බැල වහෝ වචාරා බැල වහෝ කසෙක වමද එද ඇසරැ වකාට ධයාන වනාෙඩය එවහත

54

ධයානයකද ෙඩය සනzwjධ වමවස ධයාන ෙඩනනාෙ භzwjරෙ ආජාවනයය පරැෂයාට ඉනzwjzwjර බරහම පජාපත ඇතළ වදවවයෝ ඈතන සටවගනම නමසකාර කරතrsquo

ldquoආජානය පරැෂය ඔබට නමසකාර වමො පරැවෂෝතතමය ඔබට නමසකාර වමො ඔබ යමක ඇසරැ වකාට ධයාන ෙඩනවනහද එය අප වනාදනවනමrsquo

රහතන ෙහනවස ධයානයක ෙැඩමට අරමණය කරගත හැක තාක සයලල මනසන බැහැර කළ මත ධයානයක නම ෙඩන බෙ අෙධාරණයය කර ඇත ආකාරය වවශෂවයන සැලකය යත වෙය එකම වතමාෙක අනෙ යන සතර ගණයනකදම74 භකzwjෂන ෙහනවසලා - අනඳ හමයනද ඇතළෙ - එබඳ සමාමයයක තබය හැකද යනන ගැන බදරදනවගන හා සැරයත මාහමයනවගන වචාරණය අෙසථමා අපට හමවම හැම වටම ොවග පරශනය තළන සැකය හා මවතය වෙනත වම ldquoවමබඳ සමාමයයක තබය හැකද යමබඳ සමාමයයකද භකzwjෂෙක පෘථවවයහ පෘථව සංනෙක වහෝ ජලවයහ ජලසංනෙක වනාමැතද එවසද නමත සංඥද වෙය75 සාමානය රතයක වමන එෙැන තැනෙල ඊට අනතරැෙ නැ වඟන පරත පරශනයකද වෙය ldquoවකවසද සොමන (එබඳ සමාමයයක) තබය හැකවකrdquo යන වසන එයට පළතරැ ෙශවයන එම සමාමයවයහ සෙභාෙය හඟෙන කසයම ඉඟයක වදන ලැවබය නදසනක ෙශවයන කෙවහාත අනඳ හමයනවග පරශනයට පළතරැ ෙශවයන සැරයත මාහමවයෝ තමනෙහනවස අනධෙනවයහ ෙැඩ වෙවසන වටක එෙැන සමාමයයකට සමෙන බෙ පරකාශ කරමන එය වමවස වසතර කරත

lsquoභෙ නවරාවධා නබබානං භෙනවරාවධා නබබානනතrsquo වඛා වම ආෙවසා අඤඤාෙ සඤඤා උපපජජත අඤඤාච සඤඤා නරැජඣත වසයයථමාප ආෙවසා සකලකගගසස ඣායමානසස අඤඤා ෙ අචච උපපජජත අඤඤාෙ අචච නරැජඣත එෙවමෙ වඛා වම ආෙවසා භෙනවරාවධා නබබානං භෙනවරාවධා නබබානනත අඤඤාෙ සඤඤා උපපජජත අඤඤාෙ සඤඤා නරැජඣත භෙ නවරාවධා නබබානං සඤඤච පනාහං ආෙවසා තසමං සමවය අවහාසනතrsquo

භෙනවරෝධය නෙනය භෙනවරෝධය නෙනය යනවෙන ඇෙැතන එක සඤඤාෙක උපද අවනක සඤඤාෙකම නරැදධවම යමවස ඇෙැතන කැබැලතතක දැලවෙන කලහ එක ගන සලක උපදද අවනක ගන සලකම නරැදධ වමද එවසම ඇෙැතන භෙ නවරෝධය නෙනය භෙ නවරෝධය නෙනය එක සඤඤාෙක උපද අවනක

55

සඤඤාෙකම නරැදධ වම ඇෙැතන වම අෙසථමාවෙහ මම lsquoභෙ නවරාවධා නබබානංrsquo යන සඤඤාෙම ඇතෙ සටවයම

වම සමාමයවයහ අදවතය ලකzwjෂණයය ෙනවය එහ ඇත සනතත (ගලායන) සෙභාෙයය ඒ තළ යමක ඇසරැ වකාට (නසසාය) යමක අරමණය වකාට (ආරමමණය) පෙතතැය කෙ හැක අනzwjදවම සථතයක වනාමැත තථමාගතයන ෙහනවසවග වඤඤාණයවය අරමණය වසායන වදවමනසනවග බලාවපාවරාතත කඩවම ඒ අනෙ වතරැම ගත හැකය සාමානයවයන ධයානයක ලකzwjෂණයය ෙනවය වඤඤාණයයට රඳා පැෙතමට වහෝ නසලෙ සම මට ආධාර ෙන සථත අංශෙක සහත වමය ආතමයක පළබඳ මායාෙ සරැවලස ෙැවඩනවන වම lsquoසථතයමrsquo උපකාර කරවගනය එවසද ෙෙත වමකත පදගලයාවග ඉහත ක ධයානවයද නම වශෙෙයාප සමදය-නවරාධ කරයා සනතතය දකන පරන අගනවයන lsquoආතමයrsquo දැව උණයව වගාසන සකzwjෂමතම පපඤචය ෙන lsquoමමrsquo සංකලපය පමණයක වනාෙ ඒ හා සමගම ඉනzwjzwjරය අනභතතයට අානළ දතතයන සමසතයක ෙශවයනම දැව වයැක වගාස ඇත වමවස ඒ රහතනෙහනවසවග වමක ධයානය තළ වශෙෙයාප අනතයතාෙ නමැත පරතයකzwjෂ නනාගනයට හසව මළ මහත සංකලප වලෝකයම කලපානත ෙහනයට හසෙ කලක වමන උණයව දයව වයැක යය76

වමය අප සහයට නගනවන බදරදනවග පරනමයගමය ආවලෝකය පහළවමක හැටයට හඳනෙන පරකට සතර පාඨයය77 ඒ ආවලෝක උානෙ තළ වමාහානධකාරය ෙැනස ගය බෙද වබාවහෝ වට කයවම අප තළන පරකලපතෙ වවධ මටටවම සාරාථමමයක හා සථමාෙරතzwjවයක ගැනෙන සංකලපයනට පරන ආවලෝකය හමවම සටගැනමට ශකතයක වනාමැත එබැවන නැඟ එන චනzwjzwjරයා හමවම තාරකාෙන වමන උානෙන සයයයා හමවම චනzwjzwjරයා වමන ඒ සංකලපවයෝ පරන උානෙ හමවම මැක වයැක වයත

යතzwjථ ආවපාච පඨව - වතවජා ොවයා න ගාධත න තතzwjථ සකකා වජාතනත - ආදවචචා නපපකාසත න තතzwjථ චනzwjදමා භාත - තවමා තතzwjථ න වජජත යානච අතතනා වෙද - මන වමාවනන බරාහමවණයා අථම රෑපා අරෑපාච - සඛදකඛා පමචචත

ජලද වපාවළාෙද ගන-ො - යම තැවනක වනාරඳා නම වනාබැබවල එහ තරැ කැල - වනාවහදෙන ඇත හරැ එළ නැත එහ සඳද වසාබමන - අඳර නැත එහ වදමන පැණයැසන දට කල තමන - මනෙර බමණය උතමන රෑ අරෑතල සමගන - සැපදක වදකනද මවද

56

බාහය සතරය අගට එන ඉහත සඳහන ගාථමාෙ බදරජාණයන ෙහනවස ොනවළ අරහතzwjවය ලැබවමන පසෙ හදස මරණයයට වගාදරැෙ බාහය තෙසාණයන පළබඳෙය අප කලන දැකෙ පරද බදරදන දන උපවදස අනෙ ඒ තෙසාණයනවග මළසරැර දො බහමන ෙශවයන සථමපයකද ඉදවකාට භකzwjෂන ෙහනවසලා ඉන අනතරැෙ බාහය උපන තැන ගැන බදරදනවගන වමසහ මහකරා ගය පරනෙක ඇත බාහය තෙසාණයන ඉතා වකට ධවමමෝපවදශයකනම රහතෙ බෙ බදරදහ අනාෙරණයය කළහ වම අෙසථමාවමද බදරදන ොනළ ගාථමාෙය අප ඉහත උපටා දැකෙවය ඒ ගාථමාෙ ඇතත ෙශවයනම බාහය තෙසාණයනවග අදවතය අරහතzwjව පරතලාභය අගය කරමන ොනළ උානන ගාථමාෙක මස භකzwjෂන ෙහනවසලා ඇස පරශනයට දන පළතවරහම වකාටසක වනාවම භකzwjෂන ෙහනවසලා ඒ පරශනය නගන වට බාහය තෙසාණයන රහතන ෙහනවස වකනක හැටයට ජවතකzwjෂයට පතෙ බෙ දැන වනාසටයහ එබැවන ඉහත සඳහන පළතවරනම උනෙහනවසලා සෑහමකට පතෙනට ඇත අටොචාර ධමමපාල හමයන වම කරැණය ගැන වනාතැකත නසාවදෝ ඉහත ක ගාථමාෙ තෙසාණයන මරණන මත සැපතෙ අනපාදවසස නබබාන ධාතෙ පළබඳ හැඳනවමක වලස ගත බෙ වපවන

වම ගාථමාවෙන බදරජාණයන ෙහනවස බාහය තෙසාණයනවග මරණන මත තතතzwjවය ඒ භකzwjෂන ෙහනවසලාට සවසතරෙ පැහැදල කරවදන බෙක ධමමපාල සොමන ෙහනවස නගමනය කළා වය හැකය එනසා වදෝ උනෙහනවස වම ගාථමාෙට වදන වෙරණයවයහ ජලය වපාවළාෙ ගනන ොයෙ තරැ හරැ සඳ අඳර යන ෙචනෙලට සලභ ාළාරක අථමම ඉදරපත කර ඇත ඒ වෙරණයයට අනෙ ඒ නෙමාණය ධාතවෙහ ජලය වපාවළාෙ ගනන ොයෙ පරතෂඨාෙක වනාලබය තරැද හරැද සඳද එහ වනාමැත නසා ආවලෝකය පැතරවමකද නැත lsquoතවමා තතzwjථ න වජජතrsquo (අඳරක එහ වදයමාන වනාවම) යන පාඨය ධමමපාල හමයන වෙරණයය කරන ආකාරවයනම උනෙහනවසවග අථමමකථමනවයහ දෙමලතාෙ වහළවම සඳ හරැ ආද එළය වහදෙන ෙසතතන නැත lsquoනෙමාණය ධාතෙrsquo වලෝකානතරක නරකය වමන නතයනධකාර තැනකැය සැක සතමට ඇත ඉඩකඩ ෙැසවම අදහසන ඒ පාඨය වයාාන ඇතැය වපනොදමට උනෙහනවස යහසළ වෙත අවදයා අනධකාරය සහ පරන ආවලෝකය පළබඳෙ අප ඉහත වයාාන ඇත උපමා රෑපක අනෙ කෙ යතවත ඒ වමකත සත තළ අනධකාරයක වනාමැත නසාම ඉර හඳ තාරකා වනාබැබවලන බෙය78 ඒ හැම අභභො යන වදශයනාමය ආවලෝකය තළන ඒොවය පරභාෙ නෂපරභාව ඇත79 තරැ හරැ සඳ පළබඳෙ ගාථමාවෙහ වයාාන ඇත කරයාපද තන තළන හැ වඟනවන ඒො වනාබැබවලන බෙ මස කසයම ගතඪ භෙයක ඒ ආකාශ ෙසත වභෞතක අථමමවයනම නැත බෙ වනාවම උානන

57

ගාථමාෙනහ නතර දකනට ලැවබන ඉතා උචත ලකzwjෂණයයක ෙන රෑපකාථමම ගැනවම අනෙ වමහ වයාාන ඇත පදෙලනත හඟෙනවන ජෙමාන රහතන ෙහනවසවග වලෝවකෝතතර වඤඤාණයය තළ වපාවළාෙ ජලය ගනන ොයෙ තරැ හරැ සඳ අඳර රෑපාරෑපභෙ සැප දක යන සංකලපෙල lsquoසථමාෙරතzwjවයrsquo හැම අතනම මැක වගාස ඇත බෙය

ඉහත ක කරැණය පසතල වකාටවගන අප දැන සැරවසනවන ද නකාවය වකෙඩඪ සතරවයහ එන පහත සඳහන අතශය වොානපනන ගාථමාෙ වගරහ කරමටය

වඤඤාණයං අනදසසනං - අනනතං සබබවතාපභං එතzwjථ ආවපාච පඨව - වතවජා ොවයා න ගාධත එතzwjථ ද ංච රසසඤච - අණයං ථමලං සභාසභං එතzwjථ නාමඤච රෑපඤච - අවසසං උපරැජඣත වඤඤාණයසස නවරාවධන80 - එවතථමතං උපරැජඣත වදහා වනාදකෙන සල වනැවණයක නම වනාහඳනන හැමrsquoතන පබාෙත වමහ දය වපාවළෝ-ො-ගන වහෝ දග-වකට මනම වනාරඳය දළ වහෝ සයම බෙ වහෝ සබ වහෝ අසබ වද නැත නම-රෑ වදක නැත ඉතර සඳල වමන එහැම වමහ නතරෙ කල වනැණයම අතර සඳ ෙැන වම හැම

වමහදද සනzwjදභයය පළබඳ යම අෙවබෝධයක උපකාරෙත වය හැකය එකතරා භකzwjෂෙකට වමෙැන වතකයයක ඇතවය වපාවළාෙ ජලය ගනන ොයෙ යන වම මහා භතත ධමම සතර වකාතැනක නම නරැදධ වමද81 වම පරශනයට පළතරැ ලබාගැනමට ඒ භකzwjෂෙ තමා ලබාවගන තබ අභන ශකතය උපකාර කරවගන වදමවලාවන වදමවලාෙට බඹවලාවන බඹවලාෙට ගය මත ඒ පරයතනය ෙයථමම වය අනතවමද ඒ භකzwjෂෙ බදරජාණයන ෙහනවස වෙත පැමණය ඒ පරශනය ඉදරපත කළවට උනෙහනවස ඒ පරශනය නෙැරදෙ ගලපා නැත බෙ ොනරා ඉහත දැකෙ ගාථමාවෙන වසඳමක දමට වපරාතෙ පහත සඳහන පරද පරශනය නැෙත නසවලස ගලපා ොනළහ

කතzwjථ ආවපාච පඨව - වතවජා ොවයා න ගාධත කතzwjථ ද ඤච රසසඤච - අණයං ථමලං සභාසභං

58

කතzwjථ නාමඤච රෑපඤච - අවසසං උපරැජඣත

වකාතැනක නම ජලය වපාවළාෙ ගනන ොයෙ පරතෂඨාෙක වනාලබාද දග-වකට අණය-සථමල සභ-අසභ වභද සහ නාමයත රෑපයත වකාතැනක නරෙවශෂෙ උපවරෝධනය වමද

බදරදන වදන පළතර අනෙ වපාවළාෙ ජලය ගනන සහ ොයෙ පරතෂඨාෙක වනාලබනවයද දග වකට අණය-සථමල සභ-අසභ සහ නාමයත රෑපයත නරෙවශෂ ෙශවයන උපවරෝධනය ෙනවනද අනනතෙත හැම අතනම පරභාෙතෙත කසෙක වදහා වනාදකෙන82 අනදසසන වඤඤාණයයකය83 වමයද රහතන ෙහනවසවග අඤඤාඵල සමාමයය පළබඳ හැඳනවමක බෙ වපවන එතරමම පැහැදල නැත නමත වමහ ඇත පරතවෂධ වපළගැසවම එෙැන සනzwjදභයයනහ දකනට ලැවබන පරතවෂධ මාලාෙට සමානතzwjවයක දකෙය දග-වකාට අණය-සථමල සභ-අසභ යන පද වමනම නාමරෑප යනනත දට ඇස දැනන දැනගත මනසන පැමණ වසායා බැල සතා බැල යන ඒකාකාර වතමාෙක වමන සඳහන පාඨය ඇසවරන පහසවෙන වතරැම ගත හැකය ගාථමාවම අෙසාන පද වදවකන අෙධාරණයය කැවරනවය මහා භතත ධර ම සතර රහතන ෙහනවසවග අනදසසන වඤඤාණයවයහ පරතෂඨාෙක වනාලබනවනත ඒ සයලල පයයzwjයාපනනෙ නාමරෑප වදක නරෙවශෂෙ උපවරෝධනය ෙනවනත ඉනzwjරයානභතතයට අානළ දතතයන මත පහටා සටන වඤඤාණයවයහ නවරෝධවයනම බෙය

යට ක භකzwjෂෙට ඇතෙ වතකයයට තඩ දන හැඟම ෙවය මහා භතත ධර ම සතර වකාතැනක වහෝ නරෙවශෂවයන නරැදධ වය යත බෙය වම ගාථමාවෙන ඒ මතය සාෙදය බෙ අෙධාරණයවයන කයැවම ඒ මථමයා මතයට පදනම ව ඇතවත තනෙ පෙතනා වභෞතක මලධාත ඇතැය යන පහදන සංකලපයය84 ඒ භකzwjෂෙ ඇස පරශනය බදරදන සංවශෝධනය කරවමනත වම ගාථමාවම අෙසාන වදපදවයනත ඒ මථමයා මතය පරතවකzwjෂප වම ගාථමාවම මල වදපදය සහ අෙසාන වදපදය (පරශනය සහ පළතර සසඳා බලනන) ඉතාමතම ෙැදගත ෙනවන අර භකzwjෂෙ ඇස පරශනවයන බලාවපාවරාතත ෙන අනzwjදවම (එවහත ඊට සාකලයවයනම සමාන වනාෙ) තතතzwjවයක ලැබය හැකවක අනදසසන වඤඤාණයවයම බෙ එමගන අෙධාරණයය කැවරන බැවන රහතන ෙහනවසවග වමම වඤඤාණයය ෙකල අපවග සංකලප වලෝකවය කසෙක වදහා වනාදකෙන සල එකක එය හැමතනම පරභාෙත නසාම අවද ගනඳවරහ නවයෝජතයනෙ සංකලපවයෝ ඒ තළ නෂපරභා වෙත85 රහතන ෙහනවස තම වනවද යන නවබබමයකා පරනවෙන86 සංකලප වනවද දකත සංනවෙහ අරමණය පෘථමගජනයාවග මනසකාරයට වගාදරක lsquoමනැසනrsquo බලා සටය හැක වදයක එතකද ෙෙත රහතන ෙහනවසවග lsquoසබබවතාපභrsquo දශයනය තළ ඒ සංකලප වකවතක වනවද

59

වයද කෙවහාත නමෙළල හා වසෙනැල වසයා සයලල පරන පරභාෙ තළ වයැක මැක වය87 අනනත (නම නැත) යන ෙචනවයහ නයම අරැත එයය එබැවන සංකලප වනවද දකන දැහැනගත ඒ මනෙරයාවග වරැදධාභාසයක බඳ වරාග බැලමට වකනzwjzwjරගත ෙන අරමණයක පහදන පඟලකට වසායාගත වනාහැකය ඒ ෙනාහ සංඥද වනාෙන අසංඥද වනාෙන88 මනසකාරයකද වනාෙන අමනසකාරයකද වනාෙන89 ද ඣායද වනාෙන අඡඣායද වනාෙන90 කෂතජයක වනාහඳනන බැලමක91

බදවගාස හමයන ඉදරපත කරන දැනට සමමත වෙරණයය වමයට හාතපසනම වෙනස මගක ගන පළමවෙනම බදවගාස හමයන පරකලපනය කරන පරද යට ක භකzwjෂෙවග පරශනය බදරදන සංවශෝධනය කවළ එම පරශනය තළන පඨව ආවපා වතවජා ොවයා යන මහා භතත ධමමයනවග උපාදනන අනපාදනන යන වදඅංශයකම ගමය ෙන බැවන උනෙහනවසවග අදහසට අනෙ පරශනය උපාදනනයට පමණයක සමා වය යතෙ තබණ ඒ අනෙ උනෙහනවස නගමනය කරනවන බදරදන වසන සංවශෝමයත පරද පරශනය උපාදනනයට පමණයක සමා ෙෙක බෙය (උපාදනනං වයෙ සනධාය පචඡා) වම වෙරණයය අභෙය වලස වපවනනවන සතර වදශනාෙනහද බදරදන වමනම උනෙහනවසවග ශරාෙකයන නැෙත නැෙතත වභෞතකවයහ උපාදනන-අනපාදනන දෙයතාෙ සමහන කරන බෙ සලකා බැලවමහදය92 බදවගාස හමයනවග මතභරමය පළගතවහාත සංවශෝමයත පරශනය වකවතක ාළාරක වමද යනන උනෙහනවසවග වෙරණයය උපටා දැකවවමනම වපනො දය හැකය

lsquoද රසසනත සණයඨානෙවසන උපාානරෑපං ෙතතං අණයං ථමලනත ඛදදකංො මහනතං ො ඉමනාප උපාානරෑවප ෙණයණයමතතවමෙ කථතං සභාසභනත සභඤච අසභඤච උපාානරෑපවමෙ කමපන උපාානරෑපං සභං අසභනත අතzwjථථ නතzwjථථ ඉටඨානටඨාරමමණයං පවනෙ කථතං නාමඤච රෑපඤචාත නාමඤච ද ාදවභදං රෑපඤච

lsquo -ද ාප උපාානරෑපවයහ හැඩරැෙ ෙශවයන කයන ලද අරzwjංථයං යන කඩා වහෝ මහත වමයනද උපාාන රෑපවයහ වපනම පමණයකම කයැවම සභාසභං යන සභ සහ අසභ උපාාන රෑපය මැය කවමකද උපාාන රෑපවයහ සභ අසභ බෙක ඇදද නැත ඉෂටානෂට අරමණයම කයන ලද යාරzwjඤච ද රපඤච යන නාමයත ද ාද පරවභද ඇත රෑපයතයrsquo

වම වෙරණයයට අනෙ දග-වකාට සභ-අසභ යන පද පදගලයකවග ශාරරක ලකzwjෂණය සඳහා වයදණ නාම යන ඔහවග නමය රෑප යන ඉහත ක ලකzwjෂණය ඇත ඔහවග රෑපයය පරශනවයහ

60

නයම අරැත වම වෙරණයය තළන මතව නැත බෙ අමතවෙන වපනො දය යත වනාවම එවහත වම අථමමකථමනය කලනම බැසගත නගමනයක තහෙරැ කරමට අටොගත අටොෙක බෙ යථමා කාලවයද වපන යන ඇත බදරදන ොනළ වෙරණයාතමක ගාථමාෙ රහතන ෙහනවස ඇතත ෙශවයනම මරණන මත පතවෙන නෙන තතතzwjවයකට ඉඟයකැය වගනහැර දැකවමට බදවගාස හමවයෝ තැත දරත lsquoවඤඤාණයයrsquo යනවනන නබබානය අදහස වකවරන බෙට වදන අපරැ නරැකතය lsquoවඤඤාතබබනත වඤඤාණයංrsquo lsquoදැනගත යතතකැයrsquo යන අථමමවයන නෙන වඤඤාණයය නමනද හැඳනවෙන බෙක lsquoඅනදසසනංrsquo යනන lsquoනදශයන වනාමැත නසාrsquo (නදසසනාභාෙවතා) නෙන අනදසසන වලස හැඳනවෙතැය කයා ඇත lsquoපභංrsquo යනවනන lsquoපැනවතාටකrsquo (පපං) අදහස වකවරන බෙත lsquoසබබවතාපපංrsquo යන නෙනට අටතස කමටහවනන ානෑම භාෙනා කමටහනකන ළං වය හැක බෙ හඟෙන පදයක බෙත බදවගාස හමවයෝ වෙරණයය කරත වම කයන නබබානයට පැමණවමන (ඉදං නබබානංආගමම) උපාදනනයට අානළ ඉහත ක සයල වභෞතක ධමම නරෙවශෂෙ නරැදධෙන බෙද කයා ඇත93 උපාදනනයට සමා වකාට වභෞතක මලධමම පළබඳ පට නෙමචනයක දම තළන වම ගාථමාෙට වමබඳ වෙරණයයක සැපයමට බදවගාස හමයන සමතව ඇත බෙ දැන වපන යා යතය

ඉහත ක වෙරණයාතමක ගාථමාවම මල පදය මැදම සඟවය බරහමනමනතනක සතරවයහද දකනට ලැවබනවන අප ඉදරපත කළ අථමමකථමනය සනාථම කරන අයරන

lsquoවඤඤාණයං අනදසසනං අනනතං සබබවතා පභං තං පඨවයා පඨවවතතන අනනභතතං ආපසස ආපවතතන අනනභතතං වතජසස වතජවතතන ොයසස ොයවතතන භතතානං භතතවතතන වදොනං වදෙවතතන පජාපතසස පජාපත වතතන බරහමානං බරහමවතතන ආභසසරානං ආභසසරවතතන සභකණයණයානං සභකණයණයවතතන වෙහපඵලානං වෙහපඵලවතතන අභභසස අභභවතතන සබබසස සබබවතතන අනනභතතංrsquo

lsquoකසෙක වදහා වනාදකෙන වඤඤාණයය අනනතය හැම අතනම පරභාෙතය එය පෘථවවයහ පෘථව භාෙයට යටත නැත ජලවයහ ජල භාෙයට යටත නැත ගනවනහ ගන භාෙයට ොයවෙහ ොය භාෙයට භතතයනවග භතත භාෙයට වදවයනවග වදව භාෙයට පජාපතවග පජාපත භාෙයට බරහමයනවග බරහම භාෙයට ආභසසරයනවග ආභසසර භාෙයට සභකණයණයයනවග සභකණයණය භාෙයට වෙහපඵලයනවග වෙහපඵල භාෙයට අභභතවග අභභත භාෙයට සයලවල සයල බෙට යටත නැතrsquo

61

වම සතරවයහදද නම පඨව ආවපා වතවජා ොවයා යනාද පද වයකත සංකලප ෙශවයන සැලකය යත බෙට සැකයක නැත94 වම සතරයට වදන අටොවෙහද බදවගාස හමයන තම අථමමකථමන තරමක දරට වෙනස කර ඇත බෙ වපවන කලන lsquoවඤඤාණයrsquo යනනට දන නෙමචනය එවසම පළවගන ඇතත lsquoඅනදසසනrsquo යනන මඳක වෙනස අනදමන වතරැම කර ඇත වඤඤාණය නමෙ නබබානය lsquoඅනදසසනrsquo ෙනවය චකඛ වඤඤාණයවය ආපාථමයට වනාපැමවණයන වහයනැය කයා ඇත (චකඛවඤඤාණයසස ආපාථමං අනපගමනවතා අනදසසනං නාම) lsquoඅනනතංrsquo යනන වකෙඩඪ සතරවයහ අටොෙට අනෙම වෙරණයය කර ඇත නමත lsquoසබබවතාපභංrsquo යන වයදමට වමහද ෙඩා සවසතර අථමමවෙරණයයක ලැවද lsquoපභාrsquo යන ෙචනවයහ අරැත දැකවමට ෙැඩ තැනක ද ඇත නෙනට ෙඩා පරභාෙත වහෝ පරසද වහෝ සද අනකසෙක නැත95 යන අරැවතන lsquoහැම වදකටම ෙඩා පරභාසමපනන බැවන lsquoසබබවතාපභංrsquo යනවෙන හඳනො ඇතැය කයා ඇත වදෙැන වකලප අථමමකථමනයට අනෙ lsquoනෙන හැම වදකටම ෙඩා lsquoපරභතයrsquo නැතවහාත නැවගනහර ආද දශා අතවරන අසෙල දශාවෙහ නෙන නැතැයද කසද තැනක වනාමැතවත යයද වනාකෙයත නසාත lsquoසබබවතා පභංrsquoය එවසත නැතවහාත lsquoපපrsquo යන වතාටට නම හැම පැතවතනම වතාටක ඇතැය යන lsquoසබබවතා පපංrsquoය යම වස මහාසමzwjරයට යම යම තැනකන බැසගන කැමතවෙතද ඒ ඒ තැනම වතාට වමද වනාවතාටක නම නැතද එවමනම අටතස කමටහන අතවරන යම යම කමටහනක වපරට වකාට නෙනට බැසගන කැමැතතනහට ඒ ඒ කමටහනම වතාටක වමද වනාවතාටක ෙන කමටහනක නැදද එවහයන lsquoසබබවතාපපංrsquo යය කයන ලද වකෙඩඪ සතර අටොවෙහද මලතැන ලැබන වතාටක පළබඳ වෙරණයයට වම හද වතෙැන තැන ලැබ ඇත බදවගාස හමයන lsquoසබබවතාපභrsquo යනනට වකලප අථමම දවමනම උනෙහනවස එහ නයම අථමමය ගැන සැක ඇතෙ සටබෙ වපන යය අථමම වෙරණයවයහලා තම සථමාෙරය වෙනස කරම වමනම ඒ වෙරණයයනහ ඇත සාෙදය බෙද උනෙහනවස තළෙ සැක වදගඩයා වහළකරය

උානන පාළවයහ එන උගතන නතර උදධෘත වකාට දකෙනනාෙත වොානපනන අථමමකථමන සහතෙත වදද වදකක දැන ඉදරයට ගනම

lsquoඅතzwjථථ භකඛවෙ තානයතනං යතzwjථ වනෙ පඨව න ආවපා න වතවජා න ොවයා න ආකාසානඤචායතනං න වඤඤාණයඤචායතනං න ආකඤචඤඤායතනං න වනෙසඤඤානාසඤඤායතනං නායං වලාවකා න පරවලාවකා න උවභා චනදමසරයා තතර පාහං භකඛවෙ වනෙ ආගතං ොනම න ගතං

62

න ඨතං න චතං න උපපතතං අපපතටඨං අපපෙතතං අනාරමමණයං එවෙතං එවසෙවනතා දකඛසසrsquo96

lsquoමහවණයන ඒ ආයතනය ඇත යම තැනක පෘථවයත නැදද ජලයත නැදද ගනනත නැදද ොයෙත නැදද ආකාසානඤචායතනයත නැදද වඤඤාණයඤචායතනයත නැදද ආකඤචඤඤායතනයත නැදද වනෙසඤඤානාසඤඤායතනයත නැදද වමවලාෙත නැදද පරවලාෙත නැදද සඳහරැ වදකත නැදද මහවණයන එහ මම ඒමකද නැතැය කයම යාමකද නැතැය කයම සම මකද නැතැය කයම චතයකද නැතැය කයම උතපතතයකද නැතැය කයම වමය වනාපහටයකමය වනාපෙතනනකමය වමහ අරමණයකද නැත වමයම දවකහ වකළෙරයrsquo

lsquoඅතzwjථථ භකඛවෙ අජාතං අභතතං අකතං අසංඛතං වනාවචතං භකඛවෙ අභවසස අජාතං අභතතං අකතං අසංඛතං නයධ ජාතසස භතතසස කතසස සංඛතසස නසසරණයං පඤඤාවයථම යසමා ච වඛා භකඛවෙ අතzwjථථ අජාතං අභතතං අකතං අසංඛතං තසමා ජාතසස භතතසස කතසස සංඛතසස නසසරණයං පඤඤාවයථමාතrsquo97

lsquoමහවණයන නපන වනාහටගත වනාකළ සකස වනාකළ තතතzwjවයක ඇත මහවණයන වමම නපන වනාහටගත වනාකළ සකස වනාකළ තතතzwjවයක වනාමැත නම වමහ උපන හටගත කළ සකසකළ98 වදයන නකමමක වපනොලය වනාහැක යම වහයකන මහවණයන නපන වනාහටගත වනාකළ සකස වනාකළ තතතzwjවයක ඇදද එවහයන උපන හටගත කළ සකසකළ වදයන නකමමක වපනොලය හැකrsquo

වම වදද වදකම උානන පාළවයහ ඉදරපත කර ඇතවත බදරදන සඟපරස උතසාහෙත කරමට වදස නෙමාණය පරතසංයකත ධමම කථමා වල සන වදද වදකම lsquoඇතrsquo (අතzwjථථ) යන අසතයථමමෙත අෙධාරණයාතමක පදවයන ඇරඹ නසතයථමමෙත පදසමහයක වගනහැර දකෙය එකම වතමාෙක අනෙ යන සතර වදශනා ගණයනක අතවරන එක සතරයක නදශයනයක වලස වගන lsquoඅඤඤාඵල සමාමයයrsquo පළබඳෙ කළ වෙරණයවයද අප ඒොවය එන පරශනාථමමෙත පද තළන දවෙන අවනශචත බෙ හා වසමය සාකචඡා කවළම ඒොට වදන පළතරැ තළ ඇත අෙධාරණයාතමක සෙරෑපයද අවප සැලකලලට වයාමෙන රහතන ෙහනවසවග ඒ අරැම පදම සමාමයවයන මතෙන වසංොද බෙද සාකචඡාෙට භාජන වය වම ොතාෙරණයය තළ ඉහත සඳහන සතර වදද වදකට මලපරන අෙධාරණයාතමක lsquoඅතzwjථථrsquo යන පදය අපට අමතතක වය වනාහැක පරසතත වදද වදකහ එන නසතයථමමෙත

63

පදමාලා වදක අතර බැල බැලමට දවපරකාර බෙක වපවන එබැවන අප එක එක වදදය වෙනම වගන වගරහකරමට උතසාහ කරම

පළම වදදවය කයැවෙනවන යමකස ආයතනයක99 මහා භතත ධමම සතරත අරෑපභෙ සතරත වමවලාෙ හා පරවලාෙත සඳහරැ වදකත නැත බෙක වම ෙනවට අපට වමෙැන ොග පරවදශ සෑවහන පමණය හමව තවබන බැවන ඒ ොංමාලාෙ හද සංකලප හඟෙන බෙ වතරැමගැනමටත ඒ තළන ාළාරක වභෞතධමමයන මතකර වනාගැනමටත සමත වෙම එවසම වම ආයතනවයහ ඒමක යාමක සම මක චතයක වහෝ උතපතතයක නැතැයද කයා ඇත වමහදද අපට හමෙනවය වයකත සංකලප මස ඒොයන ගමයෙන සැබෑ සංසදමය වනාවම වම සයලල සාවපක ෂ පරඥපතෙලන සැදන අවප කලපත වලෝකයට අයත සංකලප ෙන අතර ඒො lsquoදට-ඇස-දැනන-දැනගත පැමණය වසායාබැල මනසන සසාරා ගය (දටඨං සතං මතං වඤඤාතං පතතං පරවයසතං අනවචරතං මනසා) යන සතරාගත පාඨය තළටම ෙැවට වදදවයහ එන සවවශෂ අථමමෙත පද තන එනම lsquoඅපපතටඨංrsquo (වනාපහට) lsquoඅපපෙතතංrsquo (වනාපෙතන) හා lsquoඅනාරමමණයංrsquo (අරමණයක නැත) රහතන ෙහනවසවග වලාෙතරැ සවතහ කෂතජයක නැත වසංොද බැලම අපට සහපත කරවදය වම පද තන පළවෙලන අපපණහත සඤඤත අනමතත යන වවමාකඛ තන හා සැස වඳය100 නවබබමයකා පරනෙ හමවම සංකලප වනවද වගාස (අනමතත) ආසා පරණමය වනාමැත වරාග බෙක (අපපණහත) ඇතවවමන මනෙරයා වලාවෙහ ශතනයතzwjවය (සඤඤත) පරතයකzwjෂ කරගනය වම වලාෙ ආතමයකන වහෝ ආතමය වදයකන ශතනය යය (සඤඤං අවතතන ො අතතනවයනො)101 බදරදන වමනම රහතන ෙහනවසලාද පරකාශ කරනවන වම වලෝවකෝතතර දශයනවය lsquoආවලෝකයrsquo තළන

වදෙැන වදදය අෙධාරණයාතමකෙ පෙසනවන නපන වනාහටගත වනාකළ සකස වනාකළ තතතzwjවයක ඇත බෙත එෙැනනක නැතවහාත උපන හටගත කළ සකසකළ තතතzwjවවයන නසසරණයයක වනාමැත බෙතය වම නසසරණයය (නකමම) - දටදැමවයදම - lsquoවමහදමrsquo (සැය වදදවයහ lsquoඉධrsquo) සදෙනනක එය රහතන ෙහනවසවග වමකත සත තළ102 සදෙනවන උපන හටගත කළ සකසකළ සයලල දට ඇස දැනන දැනගත පැමණ වසායාබැල මනසන සසාරා ගය යන පාඨය තළනම ඒ සයලල ගමය ෙන බැවන වම වදදවයහ ඇත අෙධාරණයාතමක සෙරෑපය ෙඩා වහාඳන අගැයමට බදරදන පහළෙන සමවයහ දඹදෙ පැෙත ආධයාතමක ොතාෙරණයය වකවරහ අපවග අෙධානය වයාමකළ යතවම වයෝග චනතාෙනවගන පරවපෝෂත තතකාලන මනස සඤඤ බෙත අසඤඤ බෙත අතර උභවතෝවකාටක lsquoස-වසෝ පැදලලකrsquo අතරමං ව තබණය සඤඤාෙ සහත

64

ඉතාමතම සයම භෙ තතතzwjවයන වකවරහ පො වශොසයක තැබය වනාහැක බෙ ඇතැම වයෝගනහට ෙැටහණ එනසාම වපාටඨපාද සතරවයන වහළෙන පරද සඤඤා දැවලන මදවම හැකයාෙක ගැන සාකචඡා කරම මහණය බමණයනවග රැසවමෙල ජනපරය මාතෘකාෙක වය මැදම සඟවය එන සභ සතරයට අනෙ103 වපාකඛරසාත ෙැන ඇතැම නම දැරෑ අනයතථමමක ආචායයෙරැන එෙැන හැකයාෙක මනෂයයනට ඇතැය යන අදහස පො සාෙඥ වලස බැහැර කළ බෙ වපවන එබැවන දට දැමවයහම සඤඤා දැවලන මදවම මගක ඇත බෙ දැඩවලස අෙධාරණයය කරම යකත යකතය104

නෙන හැඳනවමට වබාවහෝවට වයාාන ඇත නසතයථමමෙත පදෙලන සචත ෙනවන සයලම වලෞකක හා සංඛත දැයන වෙනෙ බෙක පඤචපාානනසකනzwjධය අනාතම වලස දැකය යතයය සඳහන වකවරන හැම තැනකදම ගමය ෙනවන කසයම පදගලයකට සමමශයනය සඳහා ලැවබන සකනzwjධය නරෙවශෂ වරාගය දයණය කරගැනම සඳහා යමකස පදගලයක අරමණය කරගනනා සකනzwjධයනවග තතතzwjවය පළබඳ වවධතzwjවයක තබය හැකය105 නදසනක ෙශවයන කෙවහාත පරථමමධයානය පාදක කරවගන සසරන මවදන අයක අරමණය කරගනනා සකනzwjධයනවග තතතzwjවය වදවෙන ධයානය පාදක කරගනනා අයකවග සකනzwjධ තතතzwjවයට ෙඩා වෙනස වෙය සතරාගත උපමාෙට අනෙ106 යමවස දනොයක වහෝ ඔහවග අතෙැසයක වහෝ පළමෙ පඹයකට වහෝ මැට රෙමකට වදවමන ලද අභයාසය ඇතෙ දනශලපවයහ නපණයෙ පස අකණය එළවයන වද දර ඇත වශාල කයක පො වදපල කරමට සමත ෙනවනද එවසම වයෝගාෙචරයා තමාට දැනට අරමණය කරගත හැක සකනzwjධ අනතය දඃඛ අනාතම ෙශවයන සමමශයනය වකාට පසෙ lsquoඅමෘත ධාතrsquo නමෙ (අමතාධාත) නෙන තම ෙතයමාන තතතzwjවයට හාතපසනම වෙනස තතතzwjවයක හඟෙන උචත පාඨයකන අරමණය කරය නෙන හඟෙන පයයාය පද වෙෘතෙ වහෝ පයයායවයන වහෝ වලෞකක වකවලසමල සයලවලහ පරතවරෝධය හඟෙනවන එවහයන වයෝගාෙචරයා උපවයෝග කරගනනා ඒ ෙචන හා පද හවදක ඔහවග නරෙවශෂ වරාගය උවදසා ඉලකකයක පමණ ඒ ෙනාහ ඔහ ගරහණයය වනාකරන ඉලකකයක හවදක පරනෙ නමැත හවයන වද වදපල කරනනක

පඤචපාානනසකනzwjධවයන සත මානවගන අතයනත වරාගය හඟෙන අමෘත ධාත නමෙ නෙන අරමණය කරගනනා භකzwjෂෙට ඉතාමතම සයමෙ උපාානනයකනද මදමට සදවම පහවර උපමාවෙන ඉගැනවෙන පාඩම හරහැටයට ෙටහාගැනමට අසමත වෙවතාත නෙන පසක කරගැනමට උපවයෝග කරගනනා දහම පද වකවරහද ඇලමක (ධමමරාග ධමමනනද) ඔහ තළ ඇතවමට ඉඩ ඇත වානළපහරකන

65

එතරවමට වමවතර ගසක එලවලන ෙැලක අලලාවගන පැදවදන වකනක එවතරට පහතෙ පසද ෙැල අත වනාහැර ඉනනාක වමන ෙැල අලලාගත දැඩ ගරහණයය අතහැරවයාත මස ඔහ ආපස වමවතරට පැදද එන බැවන107 වකවස වෙතත අනාගාම (ආපස වනාඑන) පදගලයා නමට අනzwjෙථමමෙම ආපස වනාඑන පමණයට භාවත සතක ඇත වහයන සංසකාර සංස වඳන තරැ මඳක පැකවළන නමද වමවතරට පැදද ඒමට කලන ෙැල අතහරය ආවනඤජ සපපාය සතරවය අනඳ හමයන උදන අනන ෙැකය පරතරාෙයට නඟවතාත ldquoආශචයයය සොමන අදභතතය සොමන භාගයෙතන ෙහනවස එකවනක ඇසරැ කරමන සැඬපහරන එතරවම ොනළ අයරැrdquo (අචඡරයං භවනත අබභතං භවනත නසසාය නසසාය කර වනා භගෙතා ඔ සස නතzwjථරණයා අකඛාතා)108

අරඅටැඟ මවගහ ගමන ගනනා ආයය ශරාෙකයාවග නහතමාන අභපරාය ෙනවය lsquoවම තනකර දක ක වඳහ වකළෙරක දැකමට ලැවද වrsquo යනනය109 lsquoතනකර දකකඳrsquo යය කයන වට වහ එය lsquoතනකර දකකඳකමrsquo බෙ දනය තමා සාවපක ෂ ෙශවයන අලලාගනනා සංකලපය වහෝ සංකලප - හැම පහරකම ඉලකක පෙරැෙකම එලවලන ෙැලකම - ඒොයන ඉටකැවරන අථමමය ඉටෙ පස ගරහණයය වනාකළ යත බෙද මැනවන දන එවහයන වකතරම සයම අනzwjදවම නමද සනාතන පැෙැතමක පළබඳ මතභරමයක ඔහ තළ නැත ාළාරකෙ වහෝ සයම ෙ වහෝ සයලම ඇලම බැඳම සඳ දැමවමන ඔහ වම මළ මහත දක වගාවඩහ වකළෙර දකය (අනපාාන පරනබබානං)110 එය කළ කලහ lsquoකළයතත කවළමrsquoවම (කතං කරණයං)

66

7 පපඤචය සහ පටචච සමපපාද ධමථය

බැඳම සහ මදම පළබඳ පරශනය සංකලප ශෂයවයන වගරහකරම සපරමාණය ෙනවන දටදැමවයහම වමකතය ලබාගැනවම හැකයාෙ අෙශයවයනම රඳා පෙතනවය වඤඤාණයය හා නාමරෑපය අතර ෙන අවනයෝනය පරතයතාෙ තළ ඇත ආතමසවනහය නමැත දැඩ බනzwjධනය බඳ දැමවමහලා අප තළ ඇත හැකයාෙ මත බැවන ඒ අවනයෝනය පරතයතාෙ (අඤඤමඤඤ පචචයතා) ඉහළන එකවනකට වහතතව තවබන එනසාම එකක ඇදද වට අවනක ෙැවටන බටවකෝට මට වදකකට සමාන බෙ කයා ඇත වඤඤාණය-නාමරෑප වදක අතර ඇත වමම අවනයෝනය පරතයතාෙ වමනම සංකලප පරශනයට ඒ වදක අානළෙන අයරැ පහත සඳහන සතර වදද තළන පැහැදල ෙන ඇත

ldquoවසයයථමාප ආෙවසා වදෙ නළකළාපවයා අඤඤමඤඤං නසසාය තවටඨයං එෙවමෙ වඛා ආෙවසා නාමරෑප පචචයා වඤඤාණයං වඤඤාණය පචචයා නාමරෑපං නාමරෑප පචචයා සළායතනං සළායතන පචචයා ඵවසසා ඵසසපචචයා වෙදනා වෙදනා පචචයා තණයහා තණයහා පචචයා උපාානනං උපාානන පචචයා භවො භෙ පචචයා ජාත ජාත පචචයා ජරාමරණයං වසාක පරවදෙ දකඛවානමනසසපායාසා සමභෙනත එෙවමතසස වකෙලසස දකඛකඛනzwjධසස සමදවයා වහාත වතසංච ආෙවසා නළකළාපනං එකං ආකනෙඪයය එකා පපවතයය අපරවඤච ආකනෙඪයය අපරා පාපවතයය එෙවමෙ වඛා ආෙවසා නාමරෑප නවරාධා වඤඤාණය නවරාවධා වඤඤාණය නවරාධා නාමරෑප නවරාවධා නාමරෑප නවරාධා සළායතන නවරාවධා එෙවමතසස වකෙලසස දකඛකඛනzwjධසස නවරාවධා වහාතrdquo111

ldquoයමවස ඇෙැතන බට වකෝට මට වදකක එකවනක නසා සටවගන සම ද එවසම ඇෙැතන නාමරෑප පරතයවයන වඤඤාණයය වඤඤාණය පරතයවයන නාමරෑප නාමරෑප පරතයවයන සළායතනය සළායතන පරතයවයන සපශයය සපශය පරතයවයන වමදනාෙ වමදනා පරතයවයන තණයහාෙ තණයහා පරතයවයන උපාානනය උපාානන පරතයවයන භෙය භෙ පරතයවයන ජාතය (උපත) ජාත පරතයවයන ජරා මරණය වසෝක ෙැළපම දක වානමනස දැඩ ආයාස හටගන වමවස වම තනකර දක වගාවඩහ හටගැනම වෙය ඇෙැතන ඒ බටවකෝට මටෙලන එකක ඇදදවහාත අනක ෙැවටනවනය අනක ඇදදවහාත වමය ෙැවටනවනය එවසම ඇෙැතන නාමරෑප නවරෝධවයන වඤඤාණය නවරෝධය වෙය වඤඤාණය නවරෝධවයන නාමරෑප නවරෝධය වෙය නාමරෑප නවරෝධවයන සළායතන නවරෝධය වමවස වම තනකර දක වගාවඩහ නවරෝධය වම

67

ldquoපචචානෙතතත වඛා ඉදං වඤඤාණයං නාමරෑපමහා නාපරං ගචඡත එතතාෙතා ජාවයථම ො ජවයථම ො මවයථම ො චවෙථම ො උපපවජජථම ො යදදං නාමරෑප පචචයා වඤඤාණයං වඤඤාණය පචචයා නාමරෑපං නාමරෑප පචචයා සළායතනං එෙවමතසස වකෙලසස දකඛකඛනzwjධසස සමදවයා වහාතrdquo112

ldquoවම වඤඤාණයය නාමරෑපය වකවරන ආපස කැරක එය අනකකට වනායය වමවතකනය උපදවන වහෝ දරවන වහෝ මයයනවන වහෝ චතෙනවන වහෝ යළ උපදවන වහෝ එනම නාමරෑප පරතයවයන වඤඤාණයය වඤඤාණය පරතයවයන නාමරෑපය නාමරෑප පරතයවයන සළායතනය වමවස වම තනකර දක වගාවඩහ හටගැනම වෙයrdquo

ldquoඑතතාෙතා වඛා ආනනzwjද ජාවයථම ො ජවයථම ො මවයථම ො චවෙථම ො උපපවජජථම ො එතතාෙතා අමයෙචනපවථමා එතතාෙතා නරැතතපවථමා එතතාෙතා පඤඤතතපවථමා එතතාෙතා පඤඤාෙචරං එතතාෙතා ෙටටං ෙටටත ඉතzwjථතතං පඤඤාපනාය යදදං නාමරෑපං සහ වඤඤාවණයනrdquo113

ldquoවමවතකනමය ආනනzwjද උපදවන වහෝ දරවන වහෝ මයයනවන වහෝ චතෙනවන වහෝ යළඋපදවන වහෝ වමවතකනමය අමයෙචන මාගයයක ඇතවත වමවතකනමය නරැකත මාගයයක ඇතවත වමවතකනමය පරඥපත මාගයයක ඇතවත වමවතකනමය පරනෙට බැසගැනමක ඇතවත වමවතකනමය වම භෙතතතzwjවයක වපනනම කරමට ෙටටයක කරකැවෙනවය එනම නාමරෑපය වඤඤාණයය සමගනrdquo114

පහදන පඟලාවග වඤඤාණයය හා නාමරෑපය අතර ඇත අවනයෝනය පරතයතාෙ වකබඳද යත වඤඤාණයය නාමරෑපය වදසට ආපස කැරක එන මස (පචචානෙතතත) ඉන ඔද බට වනාවය (නාපරං ගචඡත) සයලම සාංසාරක දයෙැලෙලට lsquoදයසළයrsquo ෙනවන වමයය චතවරෝ වයන115 ද (සැඬෙතර සතරන) එවතරවමට දැරෑ සයලම පරාග වබෞදධ පරයතන ගලගතවත වම දයසළයය එබැවන නතය වසඳමක දැකය හැකවක වම දයසළය තළනමය වතරවපන කැරවකන වම ජලපරොහයට ළංවය හැකවක සයල අමයෙචන මාර ග නරැකත මාර ග පරඥපත මාගය ඒ වදසට ඇදයන බැවන ඒ තළන පරනෙට බැසගැනමට ඉඩක මතවවමන (එතතාෙතා පඤඤාෙචරං) වකවස වෙතත අවදයාවෙන වපෝෂණයය ෙන සංසකාර ෙැල කනත සයලල සඳ දමනතරැ පරනෙට එහ පවසමට වනාහැක වම බදරජාණයන ෙහනවස වම අතදෂකර කතයෙයය ඉටකරගැනවමන තෘෂණයාෙ නරෙවශෂෙ පරහන කළහ116 ද නමක නැත වම සංසාර චකරයට අවජජා - සංඛාර

68

පරතය වදක බලපාන අයරැ උනෙහනවසවග පරබදධ සනතානයට ෙැටහණ සඳලය වනාහැක වස වපවනන වඤඤාණය නාමරෑප වදක අතර ඇත සවනහ බනධනය එයන සඳලන ලදන117 මනෙරයා දයෙැල ආපස හරො යෙන දයසළයට ළංවය වනාවහන අනදසසන වඤඤාණයවයහ ඇත වකzwjෂම භතමවයහ වමකතවය118

වඤඤාණයය හා නාමරෑපය අතර ඇතැය ඉහත සඳහන කළ අවනයෝනය පරතයතා සමබනධතාෙ බදදහමට අනකතල අථමමවයන ගත කල lsquoනාමය හා රෑපයrsquo අතර ඇත අවනයෝනය සමබනධතාවෙහම උපපරවමයයක119 රෑපයට වඤඤාණයවයහ පරතෂඨාෙක ලැබය හැකවක නාමය හෙලකරගැනවමන මය120 සංකලපයට තැනක ලැවබනවන වමහදය වභෞතක ශරරය ඇත තාක රෑපය එහ ාළාරක සමමත අථමමවයන සමපණයයවයනම සමතරකරමණයය කළ වනාහැක නමද lsquoනාමරෑපයrsquo zwjරෙයවයහ සංකලපාථමමයක වලස පරනවෙන lsquoදයකරrsquo වහෝ lsquoදොලයrsquo හැකය බද රහතන ෙහනවසලා කවළද එයය සංකලපය තළ කසයම සකස කළ කලපත සෙරෑපයක ඇත එය ආශරෙයනවග (ආසො) බලපෑවමන සදෙෙක අවදයා අනධකාරය ආශරෙ තළ පලව පැසො යය121 සතර වදශනාෙනහ අරහත ඵල වමකතය පරකාශයට පත වකවරන ඉතාමතම සලභ පාඨය lsquoපඤඤායසස දසො ආසො පරකඛණයා වහානතrsquo (පරනවෙන දැක ඔහවග ආශරෙවයෝ මළමනනම කzwjෂය ෙහrsquo) යනය

පැසොලන ආශරෙ සරාෙ එවස කzwjෂය කළ පස වමකත සවතහ ෙචනවය පරසමාපත අථමමවයනම lsquoසංකලපrsquo ඇතවය වනාහැක නමද ඔහට වලෝක ෙයෙහාරවය ඇත සංකලප උපවයෝග කරවගන සතමට වහෝ කථමා කරමට බාධාෙක වනාමැත සංකලපය සංලගනනය කරන ආශරෙ සරාෙ වනාමැත වහයන රහතන ෙහනවසට තම ධයාන සවතහ ඒො lsquoඅනදසසනrsquo තතතzwjවයට වකවතක පහසවෙන පත කළ හැකද යනන සතරාගත උපමාෙක අනෙ කෙවහාත අත පා සඳන ලද මනවසක තමාට අතපා වනාමැත බෙ පරතයවමකzwjෂා මාතරවයනම දැනගනනාක වමන122 වම ආශරෙ සංසකාර ෙශවයන ගතක සෙරෑපවයන වපන සට මයැවදන පඟලකවග වඤඤාණයයට ඔහවග පනභයෙයට පදනම ෙන සංකලපය වහෝ සංනෙ123 ඉදරපත කරය ඉන පසෙ සදෙන සංසකරණය කරයා සනතතය ෙනාහ භාණයඩ නෂපාදකයක තළ පහළෙ අදහසක ගරහණයය හා හැඩගැසවම තළන නෂපාදත භාණයඩයක බෙට පතවම ෙැනන මැට ෙළඳක තනන කඹලකරැො පළබඳ චරාගත උපමාෙ තෙම lsquoයලපැනrsquo නැත124 ඔහ අමzwjරෙය ෙන මැටපඬ අලලා ගැනම සහ එය හැඩගැනවම ඔහ කලයක පළබඳ සංකලපය lsquoඅලලාගැනවමහrsquo ආවරභාෙයක පමණ යම වහයකන ඔහ තළෙ ඒ සංකලපය පළබඳ ගරහණයය අතහැවරවතාත - වනා එවසනම

69

සංකලපය පළබඳ lsquoසතතාෙrsquo ඔහ තළන ගලහ යතවහාත - අදහස මැට කලයක බෙට පතකරවම lsquoඡනzwjදයrsquo ඉවද ම සනසඳ මැට කලයක lsquoබහ වනාෙනrsquo ඇත එවමනම සංකලප තළ ඇත lsquoදරැපලානෙrsquo කසයම පදගලයක තළ කzwjෂයව නම ඒො කසද පනරභෙයකට තඩවදන පරද lsquoසංවසචනයrsquo වනාෙන ඇත lsquoදරැපලrsquo වනාදරන ඇත අප ඉහත සඳහන කළ පරද බදරජාණයන ෙහනවසවග සහ රහතන ෙහනවසලාවග වඤඤාණයය අනදසසනය ආශරෙ කzwjෂයෙ වසංසකාරව ඇත (lsquoඛණයබජාrsquo ndash lsquoවසංඛාරගතං චතතංrsquo) එබැවන උනෙහනවසලා lsquoවනාපහට වඤඤාණයයකනrsquo පරනෙන පාත (අපපතටඨවතන වඤඤා වණයන)125 වෙනත ෙචනයකන කෙවහාත උනෙහනවසලාවග වඤඤාණයය අසතයට ගවය වම (වඤඤාණයං අතථමං අගමා)126

සසර දක පළබඳ පරශනයට බදරදන දන වසඳම ෙඩාත වහාඳන අගැයමට අප වමකතය උවදසා වයාමෙන පරාග වබෞදධ පරයතන පළබඳෙ සැවකවන සලකා බලම lsquoමනසතrsquo lsquozwjරෙයයතrsquo අතර සාෙදයෙ දවධාකරණයයක පරකලපනය කරම වම පරයතන තළෙ වපාද ලකzwjෂණයයක දවකන මදවම මගක වසෙ ඔෙනවගන ඇතැවමක මනස zwjරෙයයට එවරහෙ තබාගත පළවෙතක (අතතකලමථමානවයෝගය) අනගමනය කළ අතර තෙත වකවනක lsquozwjරෙයය මනසට එවරහ කළ පළවෙතකrsquo (කාමසඛලලකානවයෝගය) ගතහ මලන ක පරසට අයතෙ වයෝගහ වකළෙර ෙසා ඇත ආධයාතමක වදයක අතරමං ෙොහ lsquoසංඥ වෙමද - අසංඥ වෙමදrsquo යන උභවතෝවකෝටක පරශනයකට මහණය පෑහ ඔෙනවග බෙන ම වගහ වකළෙර lsquoවනෙසඤඤානාසඤඤායතනrsquo නම ෙ අරෑප ධයානය වය පසෙ ක පරස පැෙැතම හා වනාපැෙැතම පළබඳ lsquoභෙ-වභෙrsquo පරශනය තළ හරෙහ මලන ක වයෝග පරසට වලෞකක ධයාන අතවරන ඉතාමතම සයම ධයාන තතතzwjවවයන සත මානගැනමට වනාහැක ෙවය ඒ අනභතය පළබඳ ඇලමක ඇතකරගත බැවන එවහයනම ඔෙහ අරෑප වලෝකෙල උපත ලැබහ පසෙ ක පරස ඔෙනවග ාළාරක කමසැප වනදනය තළන වභෞතකොදෙ සයල ආචාරධමම වනාතකාහැරම කරණයවකාට වගන නැෙත නැෙතත කාමවලෝක තළම හර ෙහ පළමෙැනනා පාරවභෞතකෙ ආතමයක පළබඳ සංකලපයකට නතව lsquoපසටසේසrsquo අතර වදෙැනනා තම සරැරට ඇත ආතම සවනහය නසා ඉ ේරzwjවා ද දකේක127 ද ඒ වදවදනාම තම තමන නැඹරැෙ (lsquoනතrsquo) වදසටම ෙැටන නමත lsquoවසෙවදrsquo ලබා ගැනවමහ අසමතෙහ එයට වහතෙ ෙවය ඔෙන තම කාය - ෙ - මවනෝ සංසකාරයනට නතෙ පඤඤ - අපඤඤ - ආවනඤජ අභසංසකාර රැස කරගැනමය තණයහා - මාන - දටඨ පපඤච මගන ඔෙහ තම තමනවග lsquoවලෝකrsquo මොවගන ඒ තළටම ෙැටනාහ

70

වම පසබම තළ බදරජාණයන ෙහනවස දවකන පර වලෝකවයන මදම පළබඳ පරශනයට වසඳමක ඉදරපත කවළ මළ පරශනයම සමසතයක ෙශවයන පරතසංවධානය කරවමන අනතරැෙය වශෙමය නයාමතාෙක ෙන පටචචසමපපාද ධමමය පළබඳ උනෙහනවසවග නනදශයනයත එහම උපපරවමය ෙන අනතය - දඃඛ - අනාතම ලකzwjෂණයතරයත මනස හා zwjරෙය අතර තැබ අනමය දවධාකරණයවය අසතයතාෙ අනාෙරණයය කවළය උනෙහනවසට වලෝකවයහ පරතයවයෝතපනන පරපංච සෙරෑපය පරතයකzwjෂ ෙවයන lsquoවලෝකrsquo යන පරඥපතයට නෙ නෙමචනයක දවම අෙශයතාෙ වපන ගවයය එබැවන බදන ෙහනවස ආයය ෙයෙහාරයට අනෙ (lsquoඅරයසස වනවයrsquo) lsquoවලෝකයrsquo ඒ පළබඳ පරඥපතවයන වෙනකර දැකවය වනාහැක බෙ ොනළහ බදධ ෙචනයට අනකතලෙ වවටක අනඳ හමවයෝ වමවස වෙරණයය කරත

ldquoඇෙැතන යමකන වලෝකය පළබඳ සංනෙක (වලාක සඤඤ) වලෝකය පළබඳ මානයක (වලාක මාන) ඇතකරගනද එය ආයය ෙයෙහාරයට අනෙ වලෝකය නම කමකනද ඇෙැතන වලෝකවයහ වලෝක සංනෙක වලෝක මානයක ඇතකරගනවන ඇෙැතන ඇසන වලෝකවයහ වලෝක සංනෙක වලෝක මානයක ඇතකර ගන කණන නැහැවයන දවෙන කවයන මනසන වලෝකවයහ වලෝක සංනෙක වලෝක මානයක ඇතකරගනrdquo128

ldquoඇෙැතන යම තැවනක වනාදරයද වනාමවයද චත වනාවමද යළ නපදද ඒ වලෝකානතය මම ගමන කරවමන දත හැකැය දැකය හැකැය පැමණය හැකැය වනාකයම තෙද ඇෙැත ඒ වලෝකානතයට වනාපැමණය දක වකළෙර කරමක ඇතැයද වනාකයම එවසද ෙෙත ඇෙැත සඤඤාෙත මනසත සහත බඹයක පමණයෙ වම ශරරවයහම වලෝකයත වපනොලම වලෝක සමදයත වපනොලම වලෝක නවරෝධයත වපනොලම වලෝක නවරෝධය කරා යන පරතපානෙත වපනොලමrdquo129

ldquoසොමන lsquoවලෝකයrsquo lsquoවලෝකයrsquo යය කයන ලැවද සොමන වකවතකනද වලෝකයක වහෝ වලෝක පරඥපතයක ෙනවනrdquo

ldquoසමදමය යම තැවනක ඇස ඇදද රෑප ඇදද චකඛ වඤඤාණයය ඇදද චකඛ වඤඤාණයවයන දතයත වද ඇදද එතැන වලෝකයක වහෝ වලෝක පරඥපතයක වහෝ ඇත කණය නැහැය දෙ කය මනස ඇදද ධමම ඇදද මවනෝ වඤඤාණයය ඇදද මවනෝ වඤඤාණයවයන දතයත වද ඇදද එතැන වලෝකයක වහෝ වලෝක පරඥපතයක වහෝ ඇත

71

නමත සමදමය යම තැවනක ඇස නැදද රෑප නැදද චකඛ වඤඤාණයය නැදද චකඛ වඤඤාණයවයන දතයත වද නැදද එතැන වලෝකයක වහෝ වලෝක පරඥපතයක වහෝ නැත කණය නැදද නැහැය නැදද දෙ නැදද කය නැදද මනස නැදද ධමම නැදද මවනෝ වඤඤාණයය නැදද මවනෝ වඤඤාණයවයන දතයත වද නැදද එතැන වලෝකයක වහෝ වලෝක පරඥපතයක වහෝ නැතrdquo130

වම නයන බලන කල වලෝකය යන අපවග ඉනzwjzwjරයයන අපට ඉදරපත කරන වලෝකයමය එවසද ෙෙ වලෝකය එකානත වනනොදයක වමන හවදක මනවසහම පරවකzwjෂපණයයක වනාවම131 එය ෙ කල ආනභවක වඤඤාණයයට වහළ කරගත වනාහැක සංසදමයයක මකනසාද යත ආනභවක වඤඤාණයය වලෝකයටම හසව ඇත බැවන වකනකට ආනභවක වඤඤාණයය සමතකරමණයය කර පරන ආවලෝකවයන වලෝකය ොසතවකෙ දැකමට වනාහැකවක වනාවම එවහත එවට වමවතක තමාට එය වලෝකයකෙ ලකzwjෂණයයනවගනම දැන එය ශතනය බෙ අෙවබෝධ ෙන ඇත

වලෝකය පළබඳෙ තමනට සෙපහස වලස සංකලප ෙයහයන අටොවගන ඒ මත නසැකෙ හඳගත වලෝකයා හට අන කසෙකටත ෙඩා තැතගනෙන වහළදරමෙ වලෝකය ශතනය බෙ අසනට ලැබමය සංකලප ශතනයෙ පාතාලයක බඳ පරපාතයකට තලල කරන ලැබම පළබඳ සතවලලම ඔෙන තළ චකතයක ඇත කරෙනනක එවහත එවස බයගත යතතක වමහ නැත මකනසාද යත ඒ ගැඹරන ගැඹරට යාම අනකරමකෙත හතකර අතදැකම ලබාවදනනාෙත බැසමක වහයන වබෞදධ ආචාරධමම පදධතය තළ lsquoඅනපබබසකඛාrsquo lsquoඅනපබබකරයාrsquo lsquoඅනපබබපටපානrsquo132 යන පද තන අථමමෙත ෙනවනද වම වහත වකාටවගනය එබැවන සැකමස පැකළමකන වතාරෙ තමා වෙත ඇත සංකලප වමෙලම තම ආධයාතමක පරයතන තළද උපවයෝග කරගත හැකය ඔහ වසන කළ යතෙ ඇතවත ඒො මෙහත කරමන නැෙත නැෙතත මෙහත කරමන පාවචචය තළනම ඒො වගො දැමමය133 සාවපක ෂ පරාවයෝගක මලධමම වදකට ඔහ අනගත වය යතය බද දහවමහ ඉගැනවෙන ආධයාතමක ශකzwjෂණයය lsquoදකඛrsquo නමෙ ඉතාමතම මලක අතදැකම පදනම වකාට ගතතක ඒ ශකzwjෂණයය කරම කරමවයන ඉදරයට යනවනත අතදැකම තළනමය අෙසන ෙනවනත අතදැකමකනමය සතයවය පරම නරණයායකය - අෙසාන මනමදණයඩ - අනභතතයම මස එහ ොචය බෙ වනාවම එනමත වලෝකයාවග දෘෂට වකෝණයයට අනෙ ොචය බෙ සතයවයහ අතයෙශයම ලකzwjෂණයයය

lsquoඅවකඛයය සඤඤවනා සතතා අවකඛයයසමං පතටඨතා අවකඛවයය අපරඤඤාය

72

වයාගමායනත මචචවනා අ වකඛයයඤච පරඤඤාය අකඛාතාරං න මඤඤත තං හ තසස න වහාතත වයන නං ෙජජා න තසස අතzwjථථrsquo134

lsquoසතතzwjවවයෝ ෙචනවයන නමකර කෙයත දෑ පළබඳ සංනෙ ඇතතාහය නමකර කෙයත වද මතම පහටයාහය නමකර කෙයත වද පළබඳෙ පරසද අෙවබෝධයක නැත බැවන මාරයාවග වයගහ යටට එත

නමකර කෙයත වද පළබඳ පරසද අෙවබෝධය ලබාවගන lsquoකයනවනකrsquo කයන හැඟමක ඇත කරගනවන නැත ඔහට ඒ සතවලල එනවන නැත යමකන ඔහ ගැන කයනවනද එය ඔහට නැතrsquo

වමවස බලන කල පහදන පඟලා සංකලපයට ගැතව සටනවනක135 එවහත බදරජාණයන ෙහනවස ඔහට තමා සටන තතතzwjවවය ඇත බනධනය තළනම නැඟ සම මට මගක දැකෙහ සංකලපයනවග ශතනයතාෙ ෙැඩමට සංකලපයම උපවයෝග කරගත හැක ආකාරය වපනො දනහ අෙශයෙ ඇතවත අනතගාම භෙ-වභෙ දෘෂට වදක අතර මැදම පළවෙතක බදධ මතයට අනෙ වලෝකය ෙැඩ ෙශවයනම භෙ-වභෙ පළබඳ ොචක දවධාකරණයයක මත රඳා සටය පරන පරභාෙ තළ වම අනත වදවකහම අසතයතාෙ වහළවම

lsquoදෙයනසසවතා ඛොයං කචචාන වලාවකා වයභතවයයන අතzwjථථතවඤචෙ නතzwjථථතඤච වලාක සමදයං වඛා කචචාන යථමාභතතං සමමපපඤඤාය පසසවතා යා වලාවක නතzwjථථතා සා න වහාත වලාක නවරාධං වඛා කචචාන යථමාභතතං සමමපපඤඤාය පසසවතා යා වලාවක අතzwjථථතා සා න වහාත

උපයපාානනාභනවෙස වනබවනධා ඛොයං කචචාන වලාවකා තඤචායං උපයපාානනං වචතවසා අමයටඨානං අභනවෙසානසයං න උවපත න උපාදයත නාමයටඨාත අතතා වමත දකඛවමෙ උපපජජමානං උපපජජත දකඛං නරැජඣමානං නරැජජතත න කඞඛත න වචකචඡත අපරපපචචයා ඤාණයවමෙසස එතzwjථ වහාත එතතාෙතා වඛා කචචාන සමමා දටඨ වහාත

සබබං අතzwjථථත වඛා කචචාන අයං එවකා අවනතා සබබං නතzwjථථත අයං දතවයා අවනතා එවත වත උවභා අවනත අනපගමම මවජඣන තථමාගවතා ධමමං වදවසත අවජජා පචචයා සංඛාරා සංඛාර පචචයා වඤඤාණයං එෙවමතසස වකෙලසස

73

දකඛකඛනzwjධසස සමදවයා වහාත අවජජායවතzwjවෙ අවසස වරාග නවරාධා සංඛාර නවරාවධා සංඛාර නවරාධා වඤඤාණය නවරාවධා එෙවමතසස වකෙලසස දකඛකඛනzwjධසස නවරාවධා වහාතrsquo136

lsquoකචචාන වම වලෝකයා වබවහවනම අසතතzwjවයද නාසතතzwjවයද යන වදක ඇසරැ කවළ වම කචචාන වලෝක සමදය තතෙ පරදවදන මනා නෙණන දකනනාහට වලෝකවයහ යම නාසතතzwjවයක ඇදද එය වනාවම වලෝක නවරෝධය තතෙ පරදවදන මනා නෙණන දකනනාහට වලෝකවයහ යම අසතතzwjවයක ඇදද එය වනාවම

කචචාන වම වලෝකයා ළංවම අලලාගැනම ඇතළවමෙලන බැඳවන වම යවමක ඒ ළංවම අලලාගැනම ඇතළවමෙල අනසයට ළං වනාවමද එය ඇලම වනාකරයද lsquoවම මවග ආතමයrsquo යය එහ අමයෂඨාන ෙශවයන පහටා වනාසම ද වහ lsquoඋපදනවන දකකම උපදය නරැදධෙනවන දකකම නරැදධ වෙයrsquo දැන සැක වනාකරය වදගඩයා නපදෙය අනන පරතය කර වනාගත සෙපරතයකzwjෂවයනම වමහලා නනය වෙය කචචාන වමවතකනම සමයක දෘෂටය ඇතවතක වෙය

කචචාන සයලල ඇත යන වමය එක අනතයක සයලල නැත යන වමය වදෙන අනතයය

ඒ වම අනත වදකට වනාපැමණය තථමාගත වතම මැදම මඟකන ධමමය වදසය අවදයා පරතයවයන සංසකාර වෙය සංසකාර පරතයවයන වඤඤාණය වෙය වමවස වම තනකර දකවගාවඩහ හටගැනම වෙය අවදයෙවගම නරෙවශෂ වරාග නවරෝධවයන සංසකාර නවරෝධය වම සංසකාර නවරෝධවයන වඤඤාණය නවරෝධය වම වමවස වම තනකර දක වගාවඩහ නවරෝධය වෙය

සංකලපය ෙයෙහාරයට අනෙ කෙවහාත වමම මැදම මගන අදහස වකවරනවය සංසදමය තළ උතපාදයක (උපපාවාන) වගවයාමක (ෙවයා) සහ සථතවයහ අනයාකාරයකට පතවමක (ඨතසස අඤඤථමතතං) ඇත බෙය වසංොද පදෙලන එය හකළා දැකවය හැකවක ශ රවයන ඇතෙ - නැතෙ යාවම පරොහයක ඇතෙ - නැත ෙන lsquoවදයකrsquo වනාමැතෙ සදෙන භෙවසරෝතයක - පමණයක බෙය නමත වම සංකලපවයන යා හැක දර පමණ ඉතර මඟ පරන පරතභානය තළන අෙවබෝධ කරගත යත වෙය පටචච සමපපාද සතරවයහ මලකම අදහස වම තළ ගැද ෙ ඇත මානසක හා වභෞතක සංසදමය වලඛන lsquoපචචයrsquo යනවනන වහෝ එෙැන අන පරතයය සමබනධතාෙ හැඟවෙන පදයකන137 ද ඈඳන ලදෙ ඒොවය පරතයවයෝතපනන බෙ හා නසසාර බෙ වශවලෂණයය හා සංශවලෂණයය තළන අෙධාරණයය කර ඇත ඒ ඒ වලඛන තළ ඇත සවවශෂ පරමාථමමය ඉටකරන අතරම වම සතර අපට අවප සත සතන පරනෙ ලබාගැනම වදසට වයාමකරොගැනමට

74

උපකාර වෙය වම සතර සකස ව ඇත ෙචන වහෝ වම සතරම වහෝ පරමාථමම ෙශවයන වනාගත යතවම අප ඇතත ෙශවයන බැලය යතවත ඒො lsquoද සrsquo වනාෙ ඒො lsquozwjෙ ය rsquo

වම පටචච සමපපාද සතර යනහ එන ෙචන පරමාථමම ෙශවයන ආධානගරාහෙ ගැනම lsquoකැලයrsquo හඳනාගැනමට වගාස එක එක ගස අලලාගැනම ෙැනන සංකලප ෙශවයන සලකා බලන කල ඒො හවදක වභෞතක හා මානසක ජෙ වසරෝතය කලපනා වලෝකය තළ සරවකාට කැබල බෙට පත කරගත lsquoකරrsquo lsquoදකරrsquo lsquoවෙඬරැrsquo lsquoගවතලrsquo ෙැන පරකාර රැසක පමණ138 පහදන පඟලාවග දෘෂටවකෝණයයට අනෙ ඒ සංකලපවයෝ අනනයතාෙ හා අනයතාෙ පළබඳ පරශනෙලට භාජනෙ ඒකානත අසතතzwjවය හා එකානත නාසතතzwjවය අනෙ ගය අනතගාම වසඳම වදසට වයාමවෙත පටචච සමපපාද සතරවයහ මලක පරමාථමමය ෙනවය පහත සඳහන වයකත මල සදධානතවයන හකළො දකෙන පරද පරතයවයෝතපනනතාෙ පළබඳ මැදම මගට මං සලකණය දැකවමය

lsquoඉමසමං සත ඉදං වහාත ඉමසසපපාාන ඉදං උපපජජත ඉමසමං අසත ඉදං න වහාත ඉමසස නවරාධා ඉදං නරැජඣතrsquo139

lsquoවමය ඇතකලහ වමය වෙය වමය ඇත වවමන වමය ඇත වෙය වමය නැත කලහ වමය වනාවෙය වමය නැත වවමන වමය නැත වෙයrsquo

සයලම පටචචසමපපාද සතර වම සදධානතවයහ සවවශෂ පරවයෝගවයෝය අපවග එදවනාන අතදැකම හා සමබනධ සංසදමයෙලට වම සදධානතය පරයකත කරගැනම තළන අපට අපවග සත අසතතzwjවය හා නාසතතzwjවය පළබඳ සංකලප මත රඳා සම වම පරෙණයතාවෙන මාන ගැනවම හැකයාෙ ලැවද වමම ඉලකකය වදසට තබන පළම පයෙර ෙශවයන යට ක අනතගාම සංකලප වදක වෙනෙට lsquoඋපපාදrsquo (ඇත වම) හා ෙය (වගවයාම) යන වදපදය ඉදරපත කැවරය වම වදපදය අනෙ අපට අනත වදක lsquoනෙැරද වලස දැකමටrsquo (සමමාදටඨ) උපකාර ෙනවන ඒො පරතයවයෝතපනන බෙ හඟෙන වහයන සමථම වපසසනා ෙැඩවමද මනස වම වදපදය අතර කරමකරමවයන ශ ර වෙන ජෙයකන පැදදමට සලසෙනවය අනතය - දඃඛ - අනාතම තරලකzwjෂණයවය පරවමගකාරතzwjවවයන වම පැදදම ජෙවය උපරම අෙසථමාෙ තළද අසතතzwjවය හා නාසතතzwjවය පළබඳ වශෂෙ ඇත හැඟම මාතර පො මැකයනවය මනස දැන ඒො මත රඳා සම මට ඉඩක වනාලබන වහයන වමම පැදදමට අානළ තරලකzwjෂණයය වම ෙනවට පරබල වරාග අභවපරරණය

75

වමගයක වගාඩනගාවගන ඇත ඒ තළන මනස යට ක අනත වදක පළබඳෙ කලකරමක (නබබාන) ඇතකරවගන වම කරයා ානමවයන නකමමට (නසසරණයය) තරණයය කරය එහ පරතඵලයක ෙශවයන වයෝගාෙචරයා - වනෙසඤඤානාසඤඤා අෙසථමාවෙහද වමන - වම ෙනවට ඉතාමතම සයම ව ඇත ආතමය පළබඳ හැඟවම lsquoනලrsquo කපා හරය සංකලප නමැත කෘතරම උපරෙයහය යට ඔහවග මනස වමවතක වදෝලනය ෙවය වම නවල පහවටන ආතමයක පළබඳ හැඟම මාතරයද lsquoඅතහරනrsquo හා සමගම ඔහ නවරෝධය සපශය කරය (වසා නවරාධං ඵසත) වමවස ඔහ තළෙ පඩාකාර ආතතය සනස වඳය (දකඛෙපසම) මානසක සංශකතන සනසන වෙය (සංඛාරෑපසම) තරවධාකාර සංකලපන කරයාානමය ෙයපසමනය වෙය (පපඤචෙපසම) lsquoඅනත වදකrsquo පළබඳ සංකලප හා සමගම lsquoමැදකrsquo පළබඳ සංකලපයද වගව යය සැවකවන කෙවහාත සයලම සංකලපෙල සංවකතාතමක බෙ ඔහට නැතව යය (පපඤචසංඛාපහාන) අප වමහද වයාානගත (පැදවදන) lsquoමවනෝ-බටටාවගrsquo උපමාවෙහ උචත බෙ දැකවමට නෙන පළබඳ පරශනයටම අානළෙ වදශත පහත සඳහන උානන පාළ වදදය දැන ඉදරයට ගනම140

ldquoනසසතසස ච චලතං අනසසතසස චලතං නතzwjථථ චලවත අසත පසසදමය පසසදමයයා සත නත න වහාත නතයා අසත ආගත ගත න වහාත ආගතගතයා අසත චතතපපාවතා න වහාත චතතපපාවත අසත වනවධ න හරං න උභයමනතවරන එවසෙවනතා දකඛසසතrdquo141

lsquoයමක ඇසරැ කරනනාට සලතයක (සැලමක) ඇත යමක ඇසරැ වනාකරනනාට සලතයක නැත සලතයක නැත කලහ සනසන බෙක ඇත සනහන බෙක ඇත කලහ නැඹරැෙක නැත නැඹරැෙක නැත කලහ ඒමක-යාමක නැත ඒමක-යාමක නැත කලහ චත-උතපතත නැත චත- උතපතත නැත කලහ වමහත නැත එහත නැත ඒ වදක අතරත නැත වමයම දවකහ වකළෙරයrsquo

වම lsquoනසසතrsquo යන ෙචනය බදරදන කචචාන හමයනට දන අෙොදය සහගනෙන සලය වම නසා වදදවය ඉතර හරය lsquoමවනෝ බටටාrsquoවග උපමාෙ හා වහාඳනම සැස වඳය මවනාමය දවධාකරණයය තළ රැඳ සටනනහට මානසක අසථමාෙර බෙ නැතවහාත උතකපයතාෙ ඇත එවහයන එහ රඳා වනාසටනනහට එෙැන උතකපයතාෙක නැත උතකපයතාෙ නැත වම තළන චතත පසසදමයය (සනසඳම) ඇත වෙය සනසන මනවසහ අනතදෙය පළබඳ සංකලපමය වවශෂතාෙකට වහෝ මධයසථමානයතzwjවයකට වහෝ නමරතාෙක නැත සංකලප බනධනවයන ලබන වම වමකතයම දවකහ වකළෙරය142

76

8 සඤඤතා වහරණය

ශතනයතාෙට බැසගැනම අනපළවෙලන සදෙනනක බෙත එය අනභතතය හා සමගාම බෙත වහළ වකවරන ෙඩාත පැහැදල නදශයනයක මැදම සඟවය චල සඤඤත සතරවයහ දැකය හැකය වමහද අනඳ හමයන භාගයෙතන ෙහනවස වසන ෙැඩකාලයක සඤඤතා වහරණයවයන වෙවසන බෙට නගරක නමැත නෙරද කරන ලද පරකාශවයහ සවහතක බෙ පළබඳෙ තරමක සැකමස සෙරයකන වමසන අපට දකනට ලැවද බදරජාණයනෙහනවස එය එවසම බෙ ඒතත ගනෙමන අතතවය පමණයක වනාෙ දැනද තමන ෙහනවස සරත ෙශවයන සඤඤත වහරණයවයන ෙැඩ වෙවසන බෙ ොනරත අනතරැෙ උනෙහනවස සතයෙත අවපරතෙත පරශදධෙත සඤඤත බෙට බැස ගැනවම කරමවමදය පැහැදල කර වදත (යථමාභචචා අවපලලතzwjථා පරසදධා සඤඤතාෙකකනත) අනභතතයට මල තැන වදන තමන ෙහනවසවග වෙරණය මාගයයට අනරෑපෙම වමහද බදන ෙහනවස ෙැඩ වෙවසන පරසරය ෙන පෙමාරාමය තළනම වෙරණය මාගයය පාාන ගනත

lsquoවසයයථමාප ආනනzwjද අයං මගාරමාත පාසාවාන සවඤඤා හතzwjථථගොසසෙළවෙන සවඤඤා ජාත රෑප රජවතන සවඤඤා ඉතzwjථථපරසසනනපාවතන අතzwjථථ වචවදං අසඤඤතං යදදං භකඛ සං ං පටචච එකතතං එෙවමෙ වඛා ආනනzwjද භකඛ අමනසකරතzwjවා ගාමසඤඤං අමනසකරතzwjවා මනසසසඤඤං අරඤඤසඤඤං පටචච මනසකවරාත එකතතං තසස අරඤඤ සඤඤාය චතතං පකඛනzwjදත පසදත සනතටඨත අමයමචචත වසා එෙං පජානාත වය අසස දරථමා ගාමසඤඤං පටචච වතධ න සනත වය අසස දරථමා මනසසසඤඤං පටචච වතධ න සනත අතzwjථථ වචවදං දරථමමතතා යදදං අරඤඤසඤඤං පටචච එකතතනත වසා සඤඤමදං සඤඤාගතං ගාමසඤඤායාත පජානාත සඤඤමදං සඤඤාගතං මනසස සඤඤායාත පජානාත අතzwjථථ වචවදං අසඤඤතං යදදං අරඤඤසඤඤං පටචච එකතතනත ඉත යං වඛා තතzwjථ න වහාත වතන තං සඤඤං සමනපසසත යං පන තතzwjථ අෙසටඨං වහාත තං සනතං ඉදං අතzwjථථත පජානාත එෙමපවසසසා ආනනzwjද යථමාභචචා අවපලලතzwjථා පරසදධා සඤඤතාෙකකනත භෙතrsquo143

lsquoයමවස ආනනzwjද වම මගාරමාත පරාසාදය ඇත - ගෙ - අස - වෙළඹනවගන ශතනයද රනරදෙලන ශතනයද සතර පරැෂ රැසවවමන ශතනයද වම අශතනයතාෙම ඇදද - එනම භකzwjෂ සං යා නසාෙ ඒකතzwjවය එවසම ආනනzwjද මහවණයක ගරාම සංනෙ වමවනහ වනාවකාට මනෂය සංනෙ වමවනහ වනාවකාට අරණයය සංනෙ නසා ඒකතzwjවයක වමවනහ කරය ඔහවග සත අරණයය සංනෙ වදසට පනය එහ

77

පැහැවදය එහ සටය එහ වෙවසසන මවදය වහ වමවස නෙණන දැනගනය lsquoගරාම සංනෙrsquo නසා යම කායක පඩා වමද ඒො වමහ නැත මනෂය සංනෙ නසා යම කායක පඩා වමද ඒො වමහ නැත වම කායක පඩා මාතරය පමණයක වමහ ඇත එනම අරණයය සංනෙ නසාෙ ඒකතzwjවය වහවතම වම සඤඤාගතය ගරාම සඤඤාවෙන ශතනය යය නෙණන දැනගනය වම සඤඤාගතය මනෂය සඤඤාවෙන ශතනය යය නෙණන දැනගනය වම අශතනයතාෙ පමණයක ඇත එනම අරණයය සංනෙ නසාෙ ඒකතzwjවය වමවස යමක ෙනාහ එහ වනාමැතද එයන එය ශතනය යය දැනගනය යමක ෙනාහ එහ ඉතරෙ ඇදද ඇතතාෙ එය lsquoවමය ඇතැයrsquo නෙණන දැනගනය වමවසද ආනනzwjද ඔහට වම තතෙ පරදම අවපරතෙ පරසදෙ ශතනයතාෙට බැසගැනම වෙයrsquo

වම නයනම බදහරදහ අනපළවෙලන අෙසථමා ෙශවයන මහවණයක ධයාන භාෙනා අරමණය වලස පඨව සඤඤාෙ ආකාසානඤචායතන සඤඤාෙ වඤඤාණයඤචායතන සඤඤාෙ ආකඤචඤඤායතන සඤඤාෙ වනෙසඤඤානාසඤඤායතන සඤඤාෙ සහ අනමතත වචවතාසමාමයය ලබාගනනා අයරැ වසතර කරත අෙසන ෙශවයන සඳහන කළ අනමතත වචවතාසමාමය අෙසථමාවමද තමා අත වඳනවන සළායතනකෙ වම කය නසා ජවතය වහත වකාටවගන ඇතෙන කායක පඩා පමණයක බෙ භකzwjෂෙක නෙණන දැකගනය වමවස යමක එහ වනාමැතද එයන එය ශතනයයය දැනගනය යමක ෙනාහ එහ ඉතරෙ ඇදද ඇතතාෙ එය lsquoවමය ඇතැයrsquo නෙණන දැනගනය නැෙතද ඔහ ආකඤචඤඤායතනයත වනෙසඤඤානාසඤඤායතනයත වමවනහ වනාවකාට අනමතත වචවතාසමාමයය ඒකතzwjවයක වකාට වමවනහ කරය ඔහවග සත අනමතත වචවතා සමාමයය වදසට පනය එහ පැහැවදය එහ සටය එහ වමකත වෙය ඔහ වමවස නෙණන දැනගනය

ldquoඅයමප වඛා අනමවතතා වචවතාසමාමය අභසංඛවතා අභසවඤචතයවතා යං වඛා පන කඤච අභසංඛතං අභසවඤචතයතං තදනචචං නවරාධ ධමමංrdquo

ldquoවම අනමතත වචවතා සමාමයය වෙවසසන සකස කරගනනා ලදදක වෙවසසන වචතනා තළන ඇත කරගත එකක යමක ෙනාහ වෙවසසන සකස කරගනනා ලදද වෙවසසන වචතනා තළන ඇතකරගනනා ලදද එය අනතයය නරැදධ ෙන සලය වමවස දනනාෙ දකනාෙ ඔහවග සත කාමාශරෙයනවගනද වමකත වෙය භොශරෙයනවගනද වමකත වෙය අවදයාශරෙයනවගනද වමකත වෙය වමකත ෙවෙහ වමකතයය නනය වෙය උපත කzwjෂය වය බඹසර ෙැස නම වය කළයතත කරන ලද නැෙත වම භෙ තතතzwjවයට ඒමක නැතැය දැනගනයrsquo

78

කාමාශරෙ නසා යම කායක දැවල වමද භොශරෙ නසා යම කායක දැවල වමද අවදයාශරෙ නසා යම කායක දැවල වමද ඒො තමා තළ වනාමැත බෙත සළායතනකෙ වම කය නසා ජෙතවම වහත වකාටවගන ඇත ෙන කායක පඩා ටක පමණයක ඇත බෙත ඒ භකzwjෂෙ දැනගනය එවසම වම සඤඤාගතය කාමාශරෙ භොශරෙ හා අවදයාශරෙ ෙලන ශතනය බෙත වම අශතනයතාෙ පමණයක - එනම වම සළායතනකෙ කය නසා ජෙතවම වහතවකාටවගන තවබන අශතනයතාෙ පමණයක - ඇත බෙද දැනගනය වමවස යමක එහ වනාමැතද එයන එය ශතනය යය දැනගනනා අතර යමක එහ ඉතරෙ ඇදද ඇතතාෙ එය වමය ඇතැයද නෙණන දැනගනය බදරදන වම වෙරණයය හකළො දකෙනවන වම පාඨවයන

ldquoඑෙමසස එසා ආනනzwjද යථමාභචචා අවපලලතzwjථා පරසදධා පරමානතතරා සඤඤතාෙකකනත භෙතrdquo

ldquoවමවසය ආනනzwjද වමාහවග තතෙ පරද අවපරත පරශදධ පරමානතතර ශතනයතා අෙකරානතය (ශතනයතාෙට බැසගැනම) සද ෙනවනrdquo

79

9 තාරකක අබපහවාද ආකලපබය සමාව

මල බදසමය තළ ශතනයතාෙ පළබඳෙ දකෙන ලද ආකලපය වහළ කරන චල සඤඤත සතරය ඇසවරන අවපෝහොදයාටද පාඩමක උගත හැකය වබෞදධ චනතාවම ඉතහාසය වමසනනකට සංකලප පපරැො හැරවම අවපෝහොද නපණයතාෙ තළ අනතරකද සැඟව තබය හැක බෙට සාධක ඇත අවපෝහොදයක ඇතැම වට බදමයවය අත ධාෙනවයන තමා අෙට ඇත සයල සංකලප සහ මතොද අෙන සහතෙ සඳ බඳ දැමමට වපළඹය හැකය සයල ආචාරධමම තකයය තළනම පරතවකzwjෂප කර තමා සතයය වෙත ළඟාව ඇතැය මතභරමයක අතරමං වමටද ඉඩ ඇත අවපෝහක ොංමාලා වගානනක තම සංශයොද lsquoපැසබර හසrsquo සඟොවගන මනzwjද බදමයක පහදනනවග සංකලපෙලන මද යාවම අසාථමමක පරයතනයකද දැරය හැකය එෙැන පණයඩතමානහ තම හස මෑත කරගත වගස වහෝ ඊට කලනම ඒ සංකලපෙල වහාලමනෙලට වගාදරැ වෙත ඒ මකනසාද යත වමකත මනෙරයා පළබඳෙ සැවකවන ඉහත දැකෙ වරැදධාභාස ඒ බදමයොදන පළබඳෙ සතය වනාෙන වහයන සතයානවමෂණයවයහලා හවදක භාෂාෙ හා තකයයම වනාවපාවහානාබෙ අෙවබෝධ කරගත යතවත බදමයොද lsquoහැංගමතතංrsquo කරඩාෙක සඳහා වනාෙ තමා තළ හා තමා අෙට ඇත අතදැකම රටාවම දෙමල තැන ගැන දැනෙත වමටය එබැවන සංකලප පපරැො හැරවම තම පරයතනවයද අවපෝහොදයාට ඒ සංකලපයම උපවයෝග කර ගැනමට සදෙන බෙ ෙටහාගත යතෙ ඇත වම සතවලලම නහතමානෙ තමා අත ළඟම ඇත උපකරණය ෙලන සංකලප සමතකරමණයය කරමට ඔහෙ උනනද කරවය යතය සහනයකන අෙදෙ පස එහ අසතය බෙ අෙවබෝධ ෙන නමද අතදැකමක ෙශවයන එහ සාවපක ෂ සතයතාෙක ඇත එවමනම සංකලප තළ ඇත මළා කරෙන සෙභාෙයම අතදැකමක බැවන එය වනාතකා හැරය වනාහැකය අප මළා කරවවම වෂම ශකතයක සංකලප තළ ගැද ෙ ඇතත ඒො වෙත වානස පැෙරය වනාහැකවක ඒ සංකලප හවදක අප තළ ඇත තණයහා-මාන-දටඨෙල ොසතවක පරවකzwjෂපණය පමණයකම බැවන වම නසා අනතම පරචනේදවයන සලකන කල සංකලප ඒො ඇත ෙන තැනනම පලො හැරමට සදවම තෙද බඳ දැමම වෙනෙට ඒො පණයය අෙවබෝධය තළන සමතකරමණයය කළ යතෙ ඇත හද බදමයමය මටටවමනම සංකලප දරැ කරවම තැත නමක නැත චනතන පරතගමනයකට මඟ පාදන අයරැ බදරදන හා ද නඛ පරබරාජකයා අතර ඇතෙ පහත සඳහන සංොදවයන වහළවම144

ldquoභෙත වගෞතමවයන සයලල මට වනාරැසවනය යන වමෙැන ොදයක වමෙැන දෘෂටයක ඇතවතක වෙමrdquo

80

ldquoඅගගවෙසසන ඔබවග යම ඒ සයලල මට වනාරැසවනය යන දෘෂටයක ඇදද ඒ දෘෂටයත ඔබට වනාරැසවනදrdquo

ldquoඉදන භෙත වගෞතමවයන ඒ දෘෂටය මට රැසවන වම නම එයද එවසම ෙනවනය එයද එවසම ෙනවනයrdquo

ldquoඅගගවෙසසන වලෝකවය යම වකවනක එයද එවසම ෙනවනය එයද එවසම ෙනවනය කයත නමත ඒ දෘෂටය වනාහරතද අවනක දෘෂටයක අලලා ගනතද එබඳ අයම ඉතාමතම ෙැඩය එවහත වලෝකවය යම වකවනක එයද එවසම ෙනවනය එයද එවසම ෙනවනය කයමන ඒ දෘෂටයද අතහරතද අවනක දෘෂටයක අලලා වනාගනතද එබඳ අය ඉතාමතම අඩයrdquo

ldquoඅගගවෙසසන සයලල මට රැසවනය යන වමබඳ ොදයක වමබඳ දෘෂටයක ගත ඇතැම මහණය බමවණයක ඇත අගගවෙසසන සයලල මට වනාරැසවනය යන වමබඳ ොදයක වමබඳ දෘෂටයක ගත මහණය බමවණයෝද ඇත

එහලා අගගවෙසසන සයලල මට රැසවනය යන වමබඳ ොදයක වමබඳ දෘෂටයක ගත යම මහණය බමවණයෝ වෙතද ඔෙනවග වම දෘෂටය ඇලමට සමපය බැඳමට සමපය වෙවසසන තටවමට සමපය වෙළ සම මට සමපය අලලාගැනමට සමපය

එහලා අගගවෙසසන සයලල මට වනාරැසවනය යන වමබඳ ොදයක වමබඳ දෘෂටයක ගත යම මහණය බමවණයෝ වෙතද ඔෙනවග වම දෘෂටය වනාඇලමට සමපය වනාබැඳමට සමපය වෙවසසන තට වනාවමට සමපය වනාවෙළ සම මට සමපය අලලා වනාගැනමට සමපය

බදරදන වමවස ොනළ කලහ ද නඛ පරබරාජකයා වමවස කය ldquoභෙත වගෞතමවයෝ මවග දෘෂටය හො දකෙත භෙත වගෞතමවයෝ මවග දෘෂටය ඉහළනම හො දකෙතrdquo එවහත එවස වනාෙන බෙ ඔහට ඒතත ගවය බදරදන අනතරැෙ ොනළ පහත සඳහන වගරහවයන පසෙය

එහලා අගගවෙසසන යම මහණය බමණය වකවනක මට ඇතැම දෘෂටයක රැසවනය ඇතැම දෘෂටයක වනාරැසවන යය වමබඳ ොදයක වමබඳ දෘෂටයක ගතතහද ඔෙනවග රැසවනය යන යම දෘෂටයක වමද එය ඇලමට සමපය බැඳමට සමපය වෙවසසන තට වමට සමපය වෙල සම මට සමපය ඔෙනවග වනාරැසවනය යන යම දෘෂටයක වමද වනාඇලමට සමපය වනාබැඳමට සමපය වෙවසසන තට වනාවමට සමපය වනාවෙළ සම මට සමපය

81

එහලා අගගවෙසසන යම ඒ මහණය බමණය වකවනක lsquoසයලල මට රැසවනයrsquo යන වම ොදය වම දෘෂටය ගතතහද ඔෙනතවරන නෙණයැත පදගලයක වමවස සලකා බලය lsquoමාවග යම සයලල මට රැසවනය යන ඒ දෘෂටයක වමද ඉදන මම වම දෘෂටය දැඩෙ පරාමශයනය වකාට එයට ඇතළෙ වමයම සතයයය අන සයලල හස යය ෙයෙහාර කරනවනම නම යම ඒ මහණය බමවණයක සයලල මට වනාරැසවනය යන වමබඳ ොදයක වමබඳ දෘෂටයක වගන ඇදද යම මහණය බමවණයක ඇතැම දෘෂටයක මට රැසවනය ඇතැම දෘෂටයක මට වනාරැසවනය යන වමබඳ ොදයක වමබඳ දෘෂටයක වගන ඇදද වම වදවදනාම සමග කලහයක ෙනවනය වමවස කලහයක ඇත කලහ වොදයක වෙය වොදයක ඇත කලහ බලාවපාවරාතත කඩ වමක වෙය බලාවපාවරාතත කඩ වමක ඇත කලහ වෙවහසක වෙය වමවස ඔහ කලහයද වොදයද බලාවපාවරාතත කඩවමද වෙවහසද තමා තළන දකමන ඒ දෘෂටයද අතහරය අවනක දෘෂටයක අලලා වනාගනය වමවස වම දෘෂම නවග පරහානය වෙය වමවස වම දෘෂම නවග හැරදැමම වෙය

එහලා අගගවෙසසන යම ඒ මහණය බමණය වකවනක lsquoසයලල මට වනාරැසවනයrsquo යන වම ොදය වම දෘෂටය ගතතහද ඔෙනතවරන නෙණයැත පරැෂවයක වමවස සලකා බලය lsquoමාවග යම සයලල මට වනාරැසවනය යන ඒ දෘෂටයක වමද ඉදන මා ඒ දෘෂටය දැඩෙ පරාමශයනය වකාට එයට ඇතළෙ lsquoවමයම සතයයය අන සයලල හස යය ෙයෙහාර කරනවනම නම මට වදවදනක සමග කලහයක ෙනවනය යම වම මහණය බමවණයක සයලල මට රැසවනය යන වමබඳ ොදයක වමබඳ දෘෂටයක වගන ඇදද යම වම මහණය බමවණයක ඇතැම දෘෂටයක මට රැසවනය ඇතැම දෘෂටයක වනාරැසවනය යන වමබඳ ොදයක වමබඳ දෘෂටයක වගන ඇදද වම වදවදනා සමගම මට කලහයක ෙනවනය වමවස කලහයක ඇත කලහ වොදයක වෙය වොදයක ඇත කලහ බලාවපාවරාතත කඩවම වෙය බලාවපාවරාතත කඩ වම ඇත කලහ වෙවහස වෙය වමවස වහ කලහයද වොදයද බලාවපාවරාතත කඩ වමද වෙවහසද තමා තළනම දකමන ඒ දෘෂටයද අතහරය අවනක දෘෂටයකද අලලා වනාගනය වමවස වම දෘෂම නවග පරහානය වෙය වමවස වම දෘෂම නවග හැරදැමම වෙය

එහලා අගගවෙසසන යම ඒ මහණය බමණය වකවනක lsquoඇතැම දෘෂටයක මට රැසවනය ඇතැම දෘෂටයක මට වනාරැසවනය යන වම දෘෂටය ගතතහද ඔෙනතවරන නෙණයැත පරැෂවයක වමවස සලකා බලය මාවග යම ඇතැම දෘෂටයක මට රැසවනය ඇතැම දෘෂටයක මට වනාරැසවනය යන ඒ දෘෂටයක වමද ඉදන මා ඒ දෘෂටය දැඩෙ

82

පරාමශයනය වකාට එයට ඇතළෙ වමයම සතයය අන සයලල හසයrsquoය ෙයෙහාර කරනවන නම මට වදවදනක සමග කලහයක ෙනවනය යම වම මහණය බමවණයක සයලල මට රැසවනය යන වමබඳ ොදයක වමබඳ දෘෂටයක වගන ඇදද යම වම මහණය බමවණයක සයලල මට වනාරැසවනය යන වමබඳ ොදයක වමබඳ දෘෂටයක වගන ඇදද වම වදවදනා සමගම මට කලහයක ෙනවනය වමවස කලහයක ඇත කලහ වොදයක වෙය වොදයක ඇත කලහ බලාවපාවරාතත කඩවම වෙය බලාවපාවරාතත කඩ වම ඇත කලහ වෙවහස වෙය වමවස වහ කලහයද වොදයද බලාවපාවරාතත කඩවමද වෙවහසද තමා තළනම දකමන ඒ දෘෂටයද අතහරය අවනක දෘෂටයකද අලලා වනාගනය වමවස වම දෘෂම නවග පරහානය වෙය වමවස වම දෘෂම නවග හැරදැමම වෙය145

වම සංොදය තළ කාලන ෙටනාකමකද ඇතැය කෙයතවත අවපෝහනයාය සමානතකෙ අගය කරන නතන ානශයනකයනවග ඇතැම මථමයා සංකලපයන ගැන සලකා බැලවමදය ආචායය ම ආර ව මරත මහතා මාධයමක දශයනය නරෙදය බෙ වපනවමට ඉදරපත කරන පහත සඳහන අදහස ඒ සංොදය හා සසඳා බලන ෙම 146

ශතනයතා නමෙ අවපෝහ නයාය අපවග සංකලප තළ ඇත පරාවයෝගක නැතවහාත ඡනානනගත අභනතය මගන සතයය මෙහ කරනනාෙ අෙවරෝධයන ඉෙත කරනනක එය ෙනාහ සතයවය පරතවෂධනයක වනාෙ හවදක සතයය ආෙරණයය කරන කෘතරම හා ආනසංගක අෙවරෝධයනවගන මානලමය ශතනයතා යන නවෂධන නවෂධ කරමක එබැවන එය සතයවයහ අනනත අොචක පරතජානක බෙ තහෙරැ කරනනක (160 පට)

සදධානත වවමචනය තෙත සදධානතයක ඉදරපත කරමක වනාවම වවමචනය හවදක සදධානතයක යථමා තතතzwjවය හා එහ සැකැසම පළබඳ දැනෙත වමක මස අලත සදධානතයක ඉදරපත කරමක වනාවම සථමාෙරයනවග පරතවෂධනය තෙත සථමාෙරයක වනාවම වශවලෂණයයකම ෙන අවපෝහකය අලවතන යමක වනාපනෙය එය නරාෙරණයය කරමක මස වකෘත කරමක වනාවම (161 පට)

මාධයමක දශයනය එකවනකට පටහැණ සදධානතමය දෘෂටවකෝණය අතර ගැටම වසඳාලනවන හැම සදධානතයකම වශවලෂණයය කර ඒ තළ ඇත දෙමලතාෙ වගන හැර පෑවමන අවපෝහකය සදධානත නරෙවශෂෙ දය කර හරය වෙනත සදධානතයක මත වමට ඉඩ වනාතබය (305 පට)

83

වවමචනය යන මනසමනස සයලම බැඳමෙලන හා ඇලමෙලන මානගැනමක එයම වමකතයය වමයය නයම මාධයමක සථමාෙරය (41 පට)

අපට නම වපවනන හැටයට අවපෝහකය පළබඳ වම චතරණයය කර ඇත සතෙම වචතර ෙැඩය අවපෝහකවය සෙමබලධාරතzwjවය ගැන වමෙැන නසැක ආකලපයක ඇත කරගැනම තළන අනතරැ ඇත වය වනාහැකවක වනාවම වම බෙ මාධයමක සමපරානය තළම ඇතෙ යම යම චනතාෙලනවගන පරකට වම චනතන පරතකරමණයයට පැහැදල නදශයනයක වලස දැකවය හැකවක අතයනත ශතනයතාවෙන වකළෙර වෙතැය හඟන නවෂධක වපළය වයකත ශතනයතා සංකලපය උපසථමාපනය කර එය වකෙලතzwjවයට ැංවවම පරෙණයතාෙකද වය එය ශාසෙත මලධමමයක වලස වගන හැම වදයකම ඒ තළන නකතව අෙසානවය ඒ තළටම පැමවණයතැය සැලකත බෙකද වපනණ වම පසෙ ක නැඹරැෙ ගැන සලකා බැලවමද චල සඤඤත සතරය තළන බදරදන lsquoසඤඤතාrsquo යනන අවනකත පද වමනම සාවපක ෂ බෙ ඉතාමත සරල සගම අනදමන අෙධාරණයය කළ ආකාරය ෙැදගත වෙය ඒ නසාම දවපරකාර අනතරාෙවලෝකන වගරහයක තළන තම සත කෙර ආනභාවක දතතයනවගන ශතනයද කෙර දතතයනවගන අශතනයදැය නසැකෙ නගමනය කරම එක ශතනයතා මටටමක නරණයය කරමට වපරට ෙන දකනට ලැබණ යළ යළත කයැවෙන lsquoවමවස යමක ෙනාහ එහ වනාමැතද එයන එය ශතනයයය දකය යමක ෙනාහ එහ ඉතරෙ ඇදද ඇතතාෙ එය lsquoවමය ඇතැයrsquo නෙණන දැන ගනයrsquo යන ෙැකය වමක නරණයායකය සරලෙ ඉදරපත කරය වමම නරණයායකය සතරවයහ වසතර කැවරන ඉහළම ශතනයතා අතදැකමට පො (පරමානතතරා සඤඤතාෙකකනත) අානළ වෙය වමම අෙසථමාවමද සත කාමාශරෙයනවගන භොශරෙයනවගන හා අවදයාශරෙයනවගන ශතනයය එනමත අතදැකමක ෙශවයන සතය ෙන අශතනය ෙෙකද ඇත එනම සළායතනකෙ වම කය නසා ජෙතවම වහත වකාටවගන ඇතෙන කායක පඩාය වම අනෙ සලකා බලන කල හද ශතනයතා සංකලපය උපසථමාපනය කරවම අෙශයතාෙක වනාවපවන කාලාථමමො ෙයෙහාර මාගය තන පටලොගැනවමන වකෙල පරම ශතනයතාෙක පරකලපනය කරන වෙනෙට ෙතයමානය ෙතයමානය ෙශවයනත අතතය අතතය ෙශවයනත අනාගතය අනාගතය ෙශවයනත පළගැනමට තරම යථමාථමමොද වය යතය ශතනයතාවම අෙසථමා අතදැකම මටටම හා එවට සැස වඳන ඇත

ldquoමහවණයන සමමශරණයය වනාෙ වපර සමමශරණයය කර වනාගත සමමශරණයය වනාකර ගනනාෙ නෙණයැත මහණය බමණයන වසන පරතවකzwjෂප වනාකළ වම නරැකත මාගය අමයෙචන මාගය පරඥපත මාගය

84

තනක ඇත කෙර තවනකද මහවණයන යම රෑපයක අනතයද නරැදධද වෙනසව වගාසද එයට lsquoවකrsquo යන ගණම වෙය වය යන හැඳනවම වෙය වය යන පැණයවම වෙය එයට lsquoඇතrsquo යන ගණම වනාවෙය යම වමදනාෙක යම සංනෙක යම සංසකාර යම වඤඤාණයයක අතතද නරැදධද වෙනසව වගාසද එයට lsquoවයrsquo යන ගණම වෙය වය යන හැඳනවම වෙය වය යන පැණයවම වෙය එයට lsquoඇතrsquo යන ගණම වනාවෙය එයට ෙනවනය යන ගණම වනාවෙය

මහවණයන යම රෑපයක හටවගන නැදද පහළව නැදද එයට lsquoෙනවනයrsquo යන ගණම වෙය ෙනවනය යන හැඳනවම වෙය ෙනවනය යන පැණයවම වෙය එයට lsquoඇතrsquo යන ගණම වනාවෙය එයට ෙවයය යන ගණම වනාවෙය යම වමදනාෙක යම සංනෙක යම සංසකාර යම වඤඤාණයයක හටවගන නැදද පහළව නැදද එයට ෙනවනය යන ගණම වෙය ෙනවනය යන හැඳනවම වෙය ෙනවනය යන පැණයවම වෙය එයට lsquoඇතrsquo යන ගණම වනාවෙය එයට ෙවයය යන ගණම වනාවෙය

මහවණයන යම රෑපයක හටවගන ඇතද පහළව ඇතද එයට ඇත යන ගණම වෙය ඇත යන හැඳනවම වෙය ඇත යන පැණයවම වෙය එයට ෙවයය යන ගණම වනාවෙය එයට ෙනවනය යන ගණම වනාවෙය යම වමදනාෙක යම සංනෙක යම සංසකාර යම වඤඤාණයයක හටවගන ඇදද පහළව ඇදද එයට lsquoඇතrsquo යන ගණම වෙය lsquoඇතrsquo යන හැඳනවම වෙය lsquoඇතrsquo යන පැණයවම වෙය එයට ෙවයය යන ගණම වනාවෙය එයට ෙනවනය යන ගණම වනාවෙයrdquo147

චල සඤඤත සතරවයන නැෙත නැෙතත මතවෙන ෙචන වදකක හරහැට වතරැම ගතවහාත අවපෝහොදයා තමාට නස තැනම රැඳ සටන ඇත ඉන පළමෙැනන lsquoදරථමාrsquo (දැවල) යනනය එය ඔහට තම අවපෝහොද නපණයතzwjවය මගන යටපත කළ වනාහැක අනභතතය පළබඳ අපරසනන යථමාතතතzwjවය මතක කර වදය වදෙැනන අවපලලතzwjථා (අවපරතාථෙත) යනනය පරසදෙ නයත ෙශවයනම සඤඤතයට බැසගැනම හඟෙන ඒ ෙචනය සඤඤතාෙට බැසවම අවපෝහොද කරමය ෙැන අන හැම කරමයකම වපරත බෙ ෙයංගවයන හඟෙනනක ඇතවතනම යවමක එතරට යාමට පටත වමටත වපර පහර බඳ දමා තට පහට ෙනවන නම එය වපරත පළවෙතක එෙැන වපරත කරයා මාගයයක පළබඳ ෙඩාත වහාඳ නදශයනයක අලගදදපම සතරයට ඒ නාමය හම කර දන සපයයා පළබඳ උපමා කථමාෙ තළනම වහළ වෙය148

85

ldquoමහවණයන යමවස අලගදද නම සපයයකවගන ෙැඩක ඇත අලගදදයක වහායන අලගදදයක වසායමන හැසවරන පරැෂවයක මහත අලගදදයක දකවනද වහවතම ඒ සපයයාවග ශරරවයන වහෝ නගවටන වහෝ අලලා ගනවනද ඒ සරපයා ආපස හැර ඔහවග අත වහෝ බාහෙ වහෝ අන අඟපසඟක වහෝ දෂට කරනවනය ඒ වහත වකාට වගන මරණයයට වහෝ මරණයය පමණයෙ දකකට පැමවණයනවනය ඒ කෙර වහයනද යත සරපයා ෙැරද වලසන අලලාගත වහයන එවසම වම ශාසනවයහ ඇතැම හස පරැෂවයෝ සතත වගයය වෙයයාකරණය ගාථමා උානන ඉතෙතතක ජාතක අද භතතධමම වෙදලල යන ධමම හානරත ඔෙහ ඒ ධමම හානරා ඒ ධමමයනවග අථමමය නෙණන පරකzwjෂා වනාකරත නෙණන අථමමය පරකzwjෂා වනාකරන ඔෙනට ධමමවයෝ මැනවන වනාෙැටවහත ඔෙහ පරොදවයහ වානස දැකවම අනසස වකාට ඇතතාහද වමවස ොදවයන මවදම යන අනසසම දකමනද ධමමය උගනත යමක සඳහා ධමමය හානරතද ඒ අථමමය වනාලබත ෙරදො ගත ධමමවයෝ ඔෙනට වබාවහෝ කලක අහත පණස දක පණස පෙතත ඒ කෙර වහයනද යත මහවණයන ධමමය ෙරදො උගත බැවනrdquo

කෘතඥතාෙ තළන ඇතෙ ළාමක හැඟම නසා එවතරෙ පස පහර කරගහවගන ගය මනසාවග හාසයජනක කථමාෙ සරපයාවග ෙලගවයන ඇලල තරාසජනක කථමාෙ සමග සැසඳය හැකය පළමෙැනනාවග සථමාෙරය තළන වහළෙක මත වෙවතාත වදෙැනනාවග සථමාෙරය තළන අොනනමක දව හාන කරගැනමක මතවෙය

අලගදදයාවග උපමා කථමාෙ ඇතත ෙශවයනම එලල කරන ලදවද බදරදන කමසැප වඳවමහ ආදනෙ ෙශවයන දැකෙ කරැණය වකෘත වලස ඉදරපත කළ දඩද බර අරටඨ භකzwjෂෙ වෙතටය අරටඨ භකzwjෂෙවග පාප දෘෂටය පහත සඳහන ෙැකෙල ගැද ෙ ඇත

ldquoතථමාහං භගෙතා ධමමං වදසතං ආජානාම යථමා වය වම අනතරායකා ධමමා ෙතතා භගෙතා වත පටවසෙවතා නාලං අනතරායායrdquo

ldquoභාගයෙතන ෙහනවස වසන වදශත ධමමය මා වතරැම වගන ඇත හැටයට නම යම අනතරායකර ධමමයන භාගයෙතන ෙහනවස පරකාශ වකාට ඇදද ඒො වසෙනය කරම අනතරාය පණස වනාෙනවනය

කෙර අවපෝහොද තකය කරමයකන අරටඨ වම වරැදධාභාසය ඉදරපත කවළද යනනට පැහැදල ඉඟයක සතරය තළන වනාලැවද 149 එවහත තම සබරහමචාරන ෙහනවසලාවග උගර වවමචන හමවම අරටඨ භකzwjෂෙ සෙමතවයහ දැඩෙ එලබවගන සට අයරන ඔහ තළ යම

86

අවපෝහොද ආකලපයක තබ බෙ සතය හැකය ඉහත දැකෙ බදරදනවග ෙදන තළනද එෙැනනක ඉඟවම ඇතැම වට වමය අවපෝහොදවය වපරත අතධාෙනවයන ආචාරධමම බඳෙැම වම මල අෙසථමාෙක වය හැකය නෙන පරමාථමමයට ආසනන වවමද ඉදරපතෙන සයම පාරවභෞතක ගැටල හද බදමයමය ෙයාපාරයකන වතරැමගැනමට උතසාහ කරවමද මවනෝවදයාතමක හා ආචාරාතමක අෙශයතාෙන වනාතකාහැරම නයක දමනය කරමට වපර උවග ෙලගවයන ඇලලම ෙැනන ආචාර ධමමයනවග ෙැදගතකම ඉසමත කරවම යම යම පරයතන ඒ තළ තබන නමද මාධයමක දශයනය සංකලපය වෙත එලල කළ නදයය පරහාර එහ අවපෝහොද අතධාෙනවයන ඉලකකය ඉකමො ගය වලසක වපවන හනයාන දශයනොද සංකලප තළම පැලපදයම ව සම වම නරථමමක බෙ වහළ කරවමන මාධයමක දශයනය සැලකයයත වසෙයක ඉට කළ නමද ඒ දශයන ොදවයහෙ යම යම සමානතක ලකzwjෂණය එම වසෙය නසවලස අගැයමට බාධාෙක වය ශතනයතාෙද ඇතළ සයලම දෘෂම නවග පරහානය බදරදන අනදත බෙ මාධයමක දශයනය නෙැරදෙ වපනො ද ඇතත150 එම දශයන සමපරානය තළම ඒ නගමනය වපරත වලස ගැනමට ඇත ඉඩකඩ අෙරාලමට පයෙර ගත වලසක වනාවපවන වමහලා පාළ නකායාගත මලක වබෞදධ දශයනය එෙැන වපරත ගැනමකට ඉඩ වනාලැවබන පරද කරමෙතෙ සංගරහ ව ඇත පැරණ වබෞදධ චනතාෙ අනෙ ගය සථමාෙරය ෙවය මධයම පරතපානෙ යන හැම පරොදයකටම පරතොදයක ඉදරපත කරම වහෝ ඒොවය සංශවලෂණයය වහෝ නරෙවශෂ ඛණයඩනය කරම වහෝ වනාෙ සංකලපයනවග සාවපක ෂ හා පරාවයෝගක අගය පළබඳ තලනාතමක අෙවබෝධයකම බෙය බදමයමය මටටවමන සංකලපයනවග අතයනත නසසාරතzwjවය ෙටහාගැනමක ෙශවයන අවපෝහොද ආකලපයක අෙශයතාෙ පළගතහැක නමත එය පරමාථමමයට ළඟා වමට කසවසත පරමාණයෙත වනාවම එය සෙමපරකාර දඃඛ නොරණයයට lsquoවකෝකටත වතලයකදrsquo වනාවම ඇතවතනම එය පරතපානවෙහ මලපයෙර ෙන සමමාදටඨවයහ අතයෙශය උපාංගයක බෙට සැකයක නැත එනමත ආචාරධරම මධයම පරතපානෙ වයෝනවසෝ මනසකාරවයන හා වරාග ආකලපයකන උපවයෝග කරගතයත සංකලපය ශකzwjෂාපද වපළක ඔසවස ඉදරයට යනනක තරකානකතල සංගත භාෙයට නතෙ අවපෝහොදයාට ඇතැම වට වමක සථමාෙරය පරසපර වවරෝධ වලස වපනයා හැකය සතත නපාතවය මාගනzwjදය සතරවයද151 මාගනzwjදය බරාහමණයයාවග ෙචන තළන එබඳ ආකලපයක පරකට වම

න දටඨයා න සතයා න ඤාවණයන (මාගනzwjදයාත භගො) සලබබවතනාප වසදමයමාහ අදටඨයා අසසතයා අඤඤාණයා අසලතා අබබතා වනාප වතන

87

එවතච නසසජජ අනගගහාය සවනතා අනසසාය භෙං න ජ වපප

දෘෂටවයන ශරැතවයන නනවයන ශලෙරතවයනද වශදමයය වමයය වනාකයය දෘෂටවයන වතාරෙද ශරැතවයන වතාරෙද නනවයන වතාරෙද ශලවයන ෙරතවයන වතාරෙද වශදමයය වනාවම වමොද අතහැර වමොද ගරහණයය කර වනාවගන ශානත පදගලයා නශරයක වනාමැතෙවය භෙය වනාපතනවනය

වනාවච කර දටඨයා න සතයා න ඤාවණයන සලබබවතනාප වසදමයමාභ අදටඨයා අසසතයා අඤඤාණයා අසලතා අබබතා වනාප වතන මවඤඤමහං වමාමහවමෙ ධමමං දටඨයා එවක පවචචනත සදමයං

ඉදන දෘෂටවයන ශරැතවයන නනවයන ශලෙරතවයන වශදමයය වමයය වනාකයය නම දෘෂටවයන වතාරෙද ශරැතවයන වතාරෙද ශල ෙරතවයන වතාරෙද වශදමයය වමයය වනාකයය නම එම ධමමය මළාෙකම යය හඟම ඇතැවමක දෘෂටවයන ශදමයය වම යය කයත

බැල බැලමට පරසපර වවරෝධ වලස වපවනන වම සථමාෙරවය සපරමාණයතාෙ වදහා දකෙන ද ය වෙරණයයක මැදම සඟවය රථමවනත සතරවයහ152 සාරපතත පණයණයමනතානපතත යන මහ රහතන ෙහනවසලා වදනමවග සංොදයක සෙරෑපවයන එය වසදමය අෙසථමා හත අතර එකවනකට ඇත සමබනධතාෙට නදශයනයක ෙශවයන පණයණයමාහමයන වගනහැර දකෙන රථමවනත උපමාෙ සාවපකzwjෂ පරාවයෝගක මලධමම යගලය අථමමෙත කරය

lsquoඇෙැතන යමවස සැෙැත නෙර ෙසන පවසනද වකාවසාල රජ හට සාවකත නෙර කසයම ඉකමන කටයතතක ඇතෙනවනය ඔහට සැෙැතටත සාවකතයටත අතර හකමණය අසන වයද රය හතක පළවයල කර තබනනාහ ඇෙැතන ඉකබත පවසනද වකාවසාල රජ සැෙැත නෙරන නකම ඇතළ පර වානරන පළමෙැන වනත රථමයට නඟනවනය පළමෙැන වනත රථමවයන වදෙැන වනත රථමයට පැමවණයනවනය පළමෙැන වනත රථමය අතහරනවනය වදෙැන වනත රථමයට නඟනවනය වදෙැන වනත රථමවයන තනෙැන වනත රථමයට පැමවණයනවනය වදෙැන වනත රථමය අතහරනවනය තනෙැන වනත රථමයට නඟනවනය සතරෙැන පසෙැන සයෙැන සතෙැන වනත රථමවයන සාවකතවයහ ඇතළ නෙර වානරටෙ කරා පැමවණයනවනය

88

ඇෙැතන වමපරදවදනම සල වසදමයය හවදක චතත වසදමයය සඳහාම වෙය චතත වසදමයය හවදක දටඨ වසදමයය සඳහාමය දටඨ වසදමයය හවදක කඞඛාවතරණය වසදමයය සඳහාම වෙය කඞඛාවතරණය වසදමයය හවදක මගගාමගගඤාණයදසසන වසදමයය සඳහාමය මගගාමගගඤාණයදසසන වසදමයය හවදක පටපානඤාණයදසසන වසදමයය සඳහාමය පටපානඤාණයදසසන වසදමයය හවදක ඤාණයදසසන වසදමයය සඳහාමය ඤාණයදසසන වසදමයය හවදක අනපාාන පරනබබානය සඳහාමය

ඇෙැතන අනපාාන පරනබබානය (අලලා වනාවගන පරනවම) සඳහාය භාගයෙතන ෙහනවස වෙත බරහමචරය ෙසන ලබනවනrsquo

සංකලප පළබඳ පරශනය වකවරහ මල බද සමවයන අනමත වකවරන ආකලපයත මාධයමක දරශන සමපරානවයන අනමත වකවරන ආකලපයත අතර ඇත වෙනස lsquoසඤඤrsquo සහ lsquoඅතතාrsquo යන පද වදවකහ වෙරණයය සමබනධවයන කැවරන අෙධාරණයවයහ කසයම සයම අනzwjදවම අථමමවභදයකැය කෙයත වසය පාළ නකායයනහ අනඳ හමයනවග පරශනයකට පළතරැ ෙශවයන බදරදන වසන වදනලද පහත සඳහන නෙමචනය දකනට ලැවද

ldquoසවඤඤා වලාවකා සවඤඤා වලාවකාත භවනත ෙචචත කතතාෙතාන වඛා භවනත සවඤඤා වලාවකාත ෙචචතrdquo

යසමාච වඛා ආනනzwjද සඤඤං අවතතන ො අතතනවයනො තසමා සවඤඤා වලාවකාත ෙචචත කඤච ආනනzwjද සඤඤං අවතතන ො අතතනවයනො

චකඛං වඛා ආනනzwjද සඤඤං අවතතන ො අතතනවයනො රෑපං චකඛ වඤඤාණයං චකඛ සමඵවසසා සවඤඤා අවතතන ො අතතනවයනො යමපදං චකඛ සමඵසසපචචයා උපපජජත වෙදයතං සඛංො දකඛංො අදකඛමසඛංො තමප සඤඤං අවතතන ො අතතනවයනො153

සොමන වලෝකය ශතනයය වලෝකය ශතනය යය කයන ලැවබය සොමන වකවතකන වලෝකය ශතනය යය කයන ලැවද ද

ldquoයම වහයකන ආනනzwjදය ආතමවයන වහෝ ආතමයට අයත වදයන වහෝ ශතනය වමද එවහයන වලෝකය ශතනය යය කයන ලැවබය ආනනzwjදවයන කමක ආතමවයන වහෝ ආතමයට අයත වදයන වහෝ ශතනය වමද

චකඛෙ ආතමවයන වහෝ ආතමයට අයත වදයන වහෝ ශතනයය රෑප ආතමවයන වහෝ ආතමයට අයත වදයන වහෝ ශතනයය චකඛ

89

වඤඤාණයය ආතමවයන වහෝ ආතමයට අයත වදයන වහෝ ශතනයය චකඛ සමඵසසය ආතමවයන වහෝ ආතමයට අයත වදයන වහෝ ශතනයය චකඛ සමඵසස පරතයවයන උපදනා සැප වහෝ දක වහෝ වනාදක වනාසෙ වහෝ යම වමදයතයක ඇදද එයද ආතමවයන වහෝ ආතමයට අයත වදයන ශතනයය කණය නාසය දෙ කය මන මවනෝ සමඵසසය පරතයවයන උපදනා සැප වහෝ දක වහෝ වනාදක වනාසෙ වහෝ වමදයතයක ඇදද එයද ආතමවයන වහෝ ආතමයට අයත වදයන වහෝ ශතනයය යම වහයකන ආනනzwjදවයන ආතමවයන වහෝ ආතමයට අයත වදයන වහෝ ශතනය වමද එවහයන වලෝකය ශතනය යය කයන ලැවද rdquo

වලෝකය ශතනය යය කයන ලබනවන එය ආතමයකන වහෝ ආතමයකට අයත වදයන ශතනයය යන අදහසන වම නෙමචනවයහ වලෝකය යනවනන සළායතනය අනසාරවයන ලබන සමසත ඉනzwjරයානබදධ අනභතතයම අදහස කැවරය එයන හැ වඟනවන අනභතතවයහ කසද වකාටසක තමාවග ආතමය වලසන වහෝ ආතමයට අයත වදයක වලස වහෝ සැලකය වනාහැක බෙය lsquoඅතතාrsquo යනන lsquoමමrsquo යන හැඟම වගන වදන ආතමයක පළබඳ ආතමය අථමමවයනම වමහද වයද ඇත එහ ලකzwjෂණයය lsquoෙශවයහ පෙතෙන බෙrsquo හා පාලනය කරවම ශකතයය බදපයාණයන ෙහනවස වම කාරණයය අනාතමවයහ ලකzwjෂණය පළබඳෙ වදශනා කළ පරථමම සතරවයදම පැහැදල කළහ154

ldquoමහවණයන රෑපය අනාතමය මහවණයන යම වහයකන වම රෑපය ආතම ව නම වම රෑපය පඩා පණස වනාෙනවනය මාවග රෑපය වමවස වමො වමවස වනාවමො යන ලැබය හැක ෙනවනය මහවණයන යම වහතෙකන රෑපය ආතම වනාවමද ඒ වහතවෙන රෑපය පඩාෙ පණස පෙත මාවග රෑපය වමවස වමො වමවස වනාවමො යනනක රෑපවයහ වනාලැවද

මහවණයන වමදනාෙ අනාතමය මහවණයන සංනෙ අනාතමය මහවණයන සංසකාරවයෝ අනාතම වෙත මහවණයන වඤඤාණයය අනාතමය

වමයන වපනයනවන ආතම සංකලපය හා බැඳන ෙසෙතතන භාෙය (ෙශවයහ පැෙැතවවම හැකයාෙ) පළබඳ වශොසය වකළනම වවමචනයට ලකව ඇත බෙය සඛාසොදය ෙසෙතතන භාෙයටම අයත ෙන අතර එය පරම සඛයක වමට නම නතය බෙ අතයෙශය වම පරම සඛය පළබඳ හැඟමට තඩ වදනවය නතය සංනෙ බෙ සැබෑය එවහත ඒ නතය බෙ හරෙත බෙ lsquoනචච යන ෙචනය තළන සෑවහන පමණය පරකට වම හරෙත බෙ පළබඳ භරානතය සමග සඛානවෙෂණය

90

පරෙණයතාෙ බැඳ ඇත අතර ඒ තළන වපරත ආතම සංනෙ වපෝෂණයය වම මාධයමක දශයනය වබාවහෝ වට මායා සෙරෑප ආතම සංකලපය යටන ඇත වම හරෙත බෙ පළබඳ හැඟම අෙධාරණයය කරන වපවන එමගන ආතම සංකලපයට කසයම ොසතවක බෙක ආවරෝපණයය කැවරය

අප ඉහත දැකෙ පරද සංන මටටවමද පැන නඟන වම හරෙත බෙ පළබඳ මලක හැඟම lsquoනචචrsquo යන ෙචනවයනමත සෑවහන පමණය පරකාශවම lsquoසඛrsquo සහ lsquoඅතතාrsquo යන වදපදවයන වපරත නතය සංනවම අනවමදනය හා සංවචතනක පරතකරයා ඉදරපත කැවරය කරැණය වමවස වහයන සඛ සංකලපවය මල බජය ගැද ෙ ඇතවත මනවසහ සංවචතනාතමක ආවමග තළය එය බැහැර වභෞතක ෙසතතනහ සංකලපයනහ ගැද ෙ ඇත වදයක වනාවම හවදක අපම ඒොට ආවරෝපණයය කරනනක පමණ එබැවන සංකලප වහෝ දෘෂට සඳ බඳ දැමවමනම ඒො සමතකරමණයය කළ හැක යය වශොස කරම පරශනවය මෙවානර ළඟ නතරවමක පදගල වනරාතමය ධමම වනරාතමය යන ෙයෙහාර වමය වදකක ඉදරයට ගැනවමන මාධයමකයන අනතතා යන පදවයහ මලක අථමමය වනාතකා හැරය බෙ වපවන මල බදසමවය දෘෂටවකෝණයයට අනෙ එවස එකවනක වෙනකර දැකවමට පදනමක නැතවත ධමමය යවමකවග ආතමය වස වහෝ ආතමයට අයත වස වහෝ ගත කල ඒො ඔහවග මනසට අරමණය ව ඔහවග පඤචපාානනසකනzwjධයට ඇතළත ෙන බැවන හැම ධමමයකම අනාතම වලස දැකය යත යය (සවබබ ධමමා අනතතා) කවමන අදහස කැවරනවය ඒො තමාවග ආතමය වලස වහෝ ආතමයට අයත වලස වහෝ වනාසැලකය යත බෙය වම කයන පදගල වනරාතමයය පරතයකzwjෂ කරගත පස අමතවෙන පරතයකzwjෂ කරගත යත ධමම වනරාතමයයක ඉතරෙ තවද ද යන පරශනය නැඟවමන වම අප නඟන තකයවය අථමමය මතකර දය හැකය

හනයානකයන ධමමය පළබඳෙ දැකෙ ආධානගරාහ ආකලපය නසා යට ක වදෙැදෑරැම වනරාතමයය ඉදරපත කරමට සදව යැය ඇතැමවට නදහසට කරැණයක ෙශවයන වගනහැර පෑමට ඉඩ ඇත එවහත එපමණයකන එය සවහතක වනාෙනවන හනයානකයනවග ඒ ආධානගරාහ ආකලපය ඔෙන තළ වනරාතමය ධමමය ගැන යථමාෙවබෝධයක නැත බෙට සාධකයක පමණයක බැවන යථමාෙවබෝධයක තබණ නම ඔෙන සෙැන ඉනzwjzwjරයට අරමණය ෙන ධමමයන ආධානගරාහෙ වනාගන ඇත වකවස වහෝ වමො වම මලක කරැණය පළබඳ ෙයාකතලතzwjවය මාධයමක ශතනයතා සංකලපය වකවරහ බලපෑ බෙ වපවන අවනක අතට බලන කල පාළ නකායාගත ශතනයතා සංකලපය නතරම අනභතතයට සාවපකzwjෂෙ වෙරණයය වය

91

lsquoහැම කලහ සතමතෙ වලෝකය ශතනය වලස දකනනrsquo (සඤඤවතා වලාකං අවෙකඛසස) ක වට පො එය වතරැම ගත යතවත වරාගය දකො යන ශකzwjෂණය මාගයවය එක පයෙරක වලසන155 ඒ වකවස වෙතත ශතනයතාෙ පළබඳ පරතයකzwjෂය ගැන සලකා බලන වට චල සඤඤත සතරවයහ වසතර කැවරන ශතනයතා මටටම පරමාණය කරගත යතවම

පටසමභාන මගගවය සඤඤකථමා තළන වම වෙරණය මාගයය තෙ දරටත ඉදරයට වගන යන බෙ වපවන එහද පසවධ ආකාර සඤඤතාෙක වගරහ කැවරය එහ එන සඤඤ සඤඤ සංකලපය පො බැල බැලමට මාධයමක lsquo ශතනයතා ශතනයතාrsquo සංකලපයට සමාන වලසක දකෙන නමද එය හවදක ෂඩනzwjරය පළබඳ ආතම ශතනයතාෙ හඟෙන වයදමක පමණ ශතනයතාෙ නගමනය කරවමහලා වයාානගත සාවපකzwjෂතා මල ධමමය ශතනයතා වලඛනවය මල සට අග දකොම ඉසමතව වපවනය අෙසානයට ඇත lsquoපරමතzwjථසඤඤrsquo යනන හඳනො ද ඇත ආකාරවයහ සවවශෂ ෙැදගතකමක ඇත ඉහළම ශතනයතාෙ ෙශවයන සාමානයවයන වකනක බලාවපාවරාතත ෙනවන අන කසෙකට සමබනධතාෙක නැත නරවපකzwjෂක තතතzwjවයක එවහත එය එෙැනනක වනාවම එය තෙමත සමපජඤඤයට සාවපක ෂ ෙෙක බෙ lsquoසමපජානසස පෙතතපරයාානනං සබබ සඤඤතානං පරමතzwjථසඤඤංrsquo156 ද(දැනෙතෙ පැෙැතම වකළෙර කරන හැම ශතනයතා අතරන පරමාථමම ශතනයතාෙ) යන හැඳනවවමන වපවන වම පාඨවයන වමකත පදගලයාවග අෙසාන පරනෙමාණයය සචත බැවන මල බදසමවයහ ශතනයතාෙ නතරම සාවපකzwjෂෙත අනභතතය හා සමානතරෙත සංකලපයක ෙ බෙට වමයද පැහැදල සාධකයක වලස ගත හැකය

ශතනයතාෙ පළබඳ ඉහත දැකෙ වගරහය තළන පැහැදලෙ මතෙන එක කරැණයක ඇත එනම අවපෝහොදයා ඇතත ෙශවයනම සයලම දෘෂම නවගන හා සංකලපයනවගන අතමවදන කැමත නම කළයතවත ඒො සඳ බඳලම වනාෙ ඒො අතහැරවමනම සමතකරමණයය කරමය සෙැන ඉනzwjzwjරයයට අයත අරමණය වලස සංකලප අවනකත ඉනzwjරයාරමමණයයන වමන අනභතතයට වගාදරැ වම එබැවන ඒ සයලල ඒොට ආවමණක ඌනතා වසංොදතා සහතෙම වලෝකෙයෙහාර වලස තෙ දරටත වලාවෙහ පෙතන ඇත මැදම පළවෙතට අානළ කායයභාරය ෙනවය පරාවයෝගක දෘෂටවකෝණයයකන අෙශයතාෙට සරලන වද වතෝරාවගන උපාානනවයන වතාරෙ ඒො උපවයෝග කරගැනමක බදරදන නතර සතර වදශනාෙල වදහා දකෙන එකතරා මනම දණයඩක තළන වම පරාවයෝගක දෘෂටවකෝණයය පැහැදල කැවරය පරසතත සාකචඡාෙට අතශයනම ගැළවපන පහත සඳහන වදදය වමහලා නදශයනයක ෙශවයන උදධෘත වකාට දැකවය හැකය

92

ldquoඒකාංශකෙද වපාටඨපාද මවසන ධමම වදශතය පරඥපතය අවනකාංශකෙද වපාටඨපාද මවසන ධමම වදශතය පරඥපතය වපාටඨපාද මවසන අවනකාංශකෙ වදශත පරඥපත ධමම කෙවරද lsquoවලෝකය ශාසෙතයrsquo යනවෙන වහෝ වපාටඨපාද මවසන අවනකාංශකෙ ධමමය වදශතය පරඥපතය lsquoවලෝකය අශාසෙතයrsquo යනවෙන වහෝ වපාටඨපාද මවසන අවනකාංශකෙ ධමමය වදශතය පරඥපතය වලෝකය අනතෙතය වලෝකය අනනතෙතය ජෙයත ශරරයත එකමය ජෙය එකක ශරරය අවනකක තථමාගත වතම මරණන මත වෙය තථමාගත වතම මරණන මත වනාවෙය තථමාගත වතම මරණන මත වෙය සහ වනාවෙය තථමාගත වතම මරණන මත වෙයත වනාවෙය වනාවෙයත වනාවෙය යනවෙන වහෝ වපාටඨපාද මවසන අවනකාංශකෙ ධමමය වදශතය පරඥපතය

කෙර වහයනද වපාටඨපාද මවසන අවනකාංශකෙ ධමමය වදශත පරඥපත ෙනවය වපාටඨපාද ඒො අථමමසංහත වනාවම ධමම සංහත වනාවම ආදබරහමචරයක වනාවම නවෙමදය පණස වරාගය පණස නවරෝධය පණස උපසමය පණස අභඤඤාෙ පණස සමවබෝමයය පණස නබබානය පණස වනාපෙත එනසා ඒ ධමම අවනකාංශකෙ මවසන වදශතය පරඥපතය

වපාටඨපාද මවසන ඒකාංශකෙ වදශත පරඥපත ධමම කෙවරද වමය දක යය වපාටඨපාද මවසන එකාංශකෙ ධමමය වදශතය පරඥපතය වම දවකහ හටගැනම යය වපාටඨපාද මවසන ඒකාංශකෙ ධමමය වදශතය පරඥපතය වමය දවකහ නරැදධවම යය වපාටඨපාද මවසන ඒකාංශකෙ ධමමය වදශතය පරඥපතය වමය දකඛ නවරෝධය කරා යන පරතපානෙ යය වපාටඨපාද මවසන ඒකාංශකෙ ධමමය වදශතය පරඥපතය

කෙර වහයනද වපාටඨපාද මවසන ඒ ධමම ඒකාංශකෙ වදශත පරඥපත ෙවය වපාටඨපාද වම ධමම අථමමසංහතය ධමමසංහතය ආද බරහමචරයකය වම ධමම නරවමදය පණස වරාගය පණස නවරෝධය පණස උපසමය පණස අභඤඤාෙ පණස සමවබෝමයය පණස නබබානය පණස පෙත එනසා ඒ ධමම මවසන ඒකාංශකෙ වදශතය පරඥපතයrdquo157

වදශනා කරවමද වහෝ පරශන වසජයනවයද බද රදන වවටක ඒකාංශකෙ බෙත වවටක අවනකාංශකෙ බෙත වමයන වපනයය එහලා පරාවයෝගක හා ආචාරධමම නරණයායකයක වලස වගන ඇත බෙකද පරකාශතය දස අෙයාකත ෙසතතන පළබඳෙ ඒකාංශකෙ පළතරැ වනාදවම බදරදනවග පළවෙත සමබනධවයන වමම මනම දණයවඩහ සපරමාණයතාෙ එකලත වමකලත උගතනවග වොදයට භාජනය ව ඇත

93

මහාචායයzwjය බැරවඩල කත ෙැනවනෝ158 ඒ තළන බදරදනවග ානශයනක චනතනවය දරzwjරතාෙක දැක බදරදන නයම අවඥයොදයක වලස සැලකතහ තෙත වකවනක එක මනම දණයවඩහ ගැඹරක වහෝ සවහතක බෙක වනාදැක අෙයාකත පරශන පළබඳෙ බදරදනවග නශශද දතාවෙහ රහස හද අවපෝහක නයායයන ඔසවස වහළකරගැනමට තැත දැරෑහ වම අංශවයන මල යගවයදම දරණය ලද පරයතනයක මාධයමක දශයනය තළ දැකය හැකය එම රහස වහළකර ගැනවමහ ලා ඔෙන තරමක දරට සමතෙ බෙ වපවන එනමත බදරදනවග නහැඬයාවෙහ රහස වහළකරගැනවම සමානතක උදවයෝගය තළන ඔෙනට එම රහවසහ අගය අමතක ෙ බෙ කෙ යතය රහසක අගය වසවය යතවත ඒ රහස තළම වනාෙ එය රහසක වමට තඩදන වහතතන තළය වම වහතතන වහළකරගැනමට අප ආපහ පයනැඟය යතවත බදරදන වසනම මතකර දන ඉහත ක පරාවයෝගක මනමදණයඩ වෙතටය ඒ මනමදණයඩ ෙඩාත ගැඹරන අගය කරමට අෙසථමාෙක මැදමසඟවය චල මාලඞකය සතරවයන හමවම159

කහලන රතෙ හසැත මාලඞකය පතත වතරණයවෙෝ අෙයාකත ෙසතතන පළබඳ පරශනය සදහටම වසඳා ගැනමට ඉටාගනත උනෙහනවස බදරදන වෙතට වගාස අෙයාකත පරශන දහයට ඒකාංශක පළතරැ වනාදනවහාත තමන සෙරැ හැර යන බෙ අභවයෝගයක ෙශවයන කයාපාය උනෙහනවස වකතරම පරගලභ වද යත පරශන ෙලට පළතරැ වනාද මඟහරන වෙනෙට බදරදන තමන ෙහනවසවග අනනකම පළගත යත යයද වචෝදනා කළහ බදරදනවග දැඩ ආකලපය සඟ පරස තළම වපලෙයක ඇත කළ වලසක වමයන වපවන එවහත එයට යටත ෙවය බදරදන වනාවම උනෙහනවසද මාලඞකය පතත වතරැන වමෝ පරැෂයක වලස හඳනෙමන අෙයාකත පරශනෙලට පළතරැ දවම වපාවරානදෙ පට පැවදෙවනදැය අසා තරෙට කළහ

වම තරෙටෙ මහාකාරැණක සමමා සමබද වකනක නවග අකාරැණක අවඥයොද ආකලපයක වලස ඇතැවමකට වපවනන වනාබැරය එවහත බදරජාණයන ෙහනවස එයන වනානැෙත ගැඹරැ සතයයක ගැද ෙ උපමා කථමාෙක ඉදරපත කරත වෂ වපෙ හයකන වදන ලැබ එකතරා පරැෂවයක ඔහවග නෑ හතෙතන වසන භෂග වෙදය ශලය වෙදයෙරයක වෙත වගන යන ලද ඔහ ඒ හය වද තැනැතතාත හවයහ හා දනවනහ සැකැසමත පළබඳ පරශන මාලාෙකට පළතරැ ලබාගනනා තරැ හය ඇද දැමමට වෙදයෙරයාට ඉඩ වනාවදය වහ ඒ සමානතක කතහලය වෙනවෙන හතෙකකාර වලස තම දව රැකගැනමට ඇත අෙසථමාෙ පරවහළා ගනය වම උපවදශාතමක උපමා කථමාෙ ඇසවරන බදරදන මාලඞකය පතත භකzwjෂෙට ඒතතගනෙන කරැණය ෙනවය තමන ෙහනවස අෙයාකත

94

ෙසතතන පවසක තැබමට වහතෙ ඒො වමකතයට අානළ වනාෙන නසාය යනනය අෙයාකත දස ෙසතතන අෙයාකත වලසත ෙයාකත චතරායය සතයය ෙයාකත හැටයටත දරාගනනා වලස බදරදන දන ඔෙදන මාලඞකය පතත වතරහ පළගතහ එවහත වචාර බදමයය අන සයලලටම ෙඩා අගය කළ අවපෝහොදයා එයන සෑහමට පත වනාෙ බෙ වපවන අනතතර ශලය වෙදයෙරයාවග නහැඬයාෙ හා ඊට තඩදන පරාවයෝගක වහත ගැන ඔහ තැකමක වනාවකවළය වචාර බදමයය ඔසවසම එළොවගන ගය ඔහ දනොයාත දනනත ඊතලයත පළබඳ ලපවගානෙත රැවගන අනතතර ශලය වෙදයෙරයා වෙත ළඟා වෙන වට ඔහවග තතතzwjවය අසාධය වය වකතරම දැඩෙ ඔහ අවපෝහ න යායය වයාානගතවතද කෙවහාත එයන බදදහවමහ පරාවයෝගක හා ආචාරධරම පදනම වද දරා ගවයය බදරදනවග නහැඬයාවම අගයත ඊට තඩදන පරනෙත ඒ තළන පරකට වය

අනචච - අනතතා ලකzwjෂණය වදක සමබනධ කරන අතයෙශය පරැක ෙන දකඛ ලකzwjෂණයය ගැන වම වචාරාතමක ආකලපය එතරම සැලකලමත නෙ බෙ වපවන මල බදසමයට හරැ ආකලපය ෙවය භාෂාවම හා තකයවය අඬ ලහඬ කම ඒ මගන පදගලයා හා සමාජය තළ ආධයාතමක හා බාහර ෙශවයන ඇතෙ සං ටටන වකවරහ අෙධානය වයාම කරවමනම අෙවබෝධ කර ගැනමය සතත නපාතවය අටඨක ෙගගවයන වම බෙ මැනවන වහළවම160 හැම පරොදයකටම පරතොදයක ඉදරපත කරවමන වහෝ හද අවපෝහොද අභයාසයක ෙශවයන පරසංග සාධනවයන ොද පරොද ඛණයඩනය කරම වහෝ අෙශය වනාවය ඒ තළන කලහ වගරහ වොද ෙැවඩන බැවන මල බද සමවයන අනමත කැරැණය ආකලපය ෙවය දක නමැත සාෙමතරක සදධානතය අෙවබෝධ කරගැනමය අසම මානය මලනපටා සයල ොද පරොද සමතකරමණයය කරවම ආධයාතමක පරයතනයට නයම ජෙය සැපවයනවය ඒ අෙවබෝධවයනම බැවන

ඉහත දැකෙ වෙරණයවයන පැහැදල ෙන පරද මල බද සමවයන පරකට ෙන අදවතය සංසදමයය ෙ කල පරබදධ අවපෝහක දැනෙත බෙක සරල ආචාර ධරම පදනමකට මග පෑදමය ගතඪ වතණයඩොද තකය වතකයෙලන ආධයාතමක ෙටනාකම යටපත කරන වෙනෙට නයායොදයට ඉහළන අනභතතය තැබවමන මල බදසමය ඒ ෙටනාකම ෙඩාත ඉසමත කර දැකවය චතරායය සතයය ඒකාංශක ෙශවයන වදශනා කරවමද බදරජාණයන ෙහනවස වගනහැර දැකෙ පරාවයෝගක වහතතන හවදක ධමමය පළපැදමට සැදැහැතයනට කළ අනශාසනාෙකම වනාවම සමසතයක ෙශවයන සංකලප පළබඳ බදරදනවග ආකලපය ගැන සලකා බලන කල කෙයත ෙනවන පරාවයෝගකතzwjවයම චතරායය සතය වදශනාෙට එකම සාධාරණය වහතෙ බෙය ෙචනෙල ෙටනාකමක

95

ඇතවත ඒො අනභතතවයහ අංශ මාතරයක වහෝ ඉඟ කරන පමණයටය එවසද ෙෙත ෙචනයට ළං වය වනාහැක තනහ පො අනභතතය ජයගන සඤඤතාෙ අනභතතයක - අතදැකමක - ෙශවයන ඉදරපත කරවමන මල බදසමය සංකලපයනවගන ශතනයෙ පමණන සඛය පරතවකzwjෂප වනාෙන බෙ වපනො වදය බදදහවම ආධයාතමක පරයතනයනවග පරම නෂඨාෙ සංකලප වලෝකවය අතයනත නවරෝධයක වලස ානශයනක ොංමාලාෙක තළන වගනහැර දැකවම ඇතැම වට මානසක හස බෙක පළබඳෙ බයකරැ හැඟමක වකනක තළ දැනවමට වහත වය හැකය බදරජාණයන ෙහනවස අනපළවෙලන සඤඤාෙන හා වමදයතයන නරැදධ කරවම සමෙත (අනපබබාභසඤඤානවරාධ සමපජාන සමාපතත) පළබඳ ානශයනක අනzwjදවම වදසමක අෙසානවයද වපාටඨපාද වසන නැඟය හැක වරැදධ ොදයක තමන ෙහනවසම මතකර එම සමෙවතහ ඇත සොනයක බෙ ඒතත ගනෙත

ldquoවපාටඨපාද ඔබට වමෙැන අදහසක ඇතවය හැකය සංකවලසක ධමමවයෝ පරහන ෙනනා හ වෙෝානනය ධමමවයෝ ෙැවඩනනාහ පරන පරපණයයතzwjවය වපලතzwjවය දටදැමවයහම සෙකය අභනවෙන සාකzwjෂාත වකාට ඊට එළඹ ොසය කරනවනය එවහත වහරණයය දක සහගතය වපාටඨපාද එය ෙනාහ වමවස වනාදත යතය සංකවලසක ධමමවයෝ පරහන ෙනනාහය වෙෝානනය ධමමවයෝ ෙැවඩනනාහ පරන පරපණයයතzwjවය වපලතzwjවය දටදැමවයහම සෙකය අභනවෙන සාකzwjෂාත වකාට ඊට එළඹ ොසය කරනවනය පරවමෝදයද ෙනවනය පරතයද පරශරද මයයද සතයද සමපජඤඤයද සඛ වහරණයයද ෙනවනයrdquo161

චල සඤඤත සතරය වම අදහසම නවෂධක පදෙලන lsquoදරථමාrsquo යන ෙචනය උපවයෝග කරවගන ඉදරපත කළ ආකාරය ඉහත දටවෙම අනභතතයක ෙශවයන නෙවනහ ධනාතමක බෙ හැඟවවම පරයතන අතවරන ෙඩාත චතතාකරෂණය ෙනවන පයවමහ රෑපකාථමමය වයාාන ගැනමය අප කලන වරැදධාභාස තළන ඉදරපත කළ වලෝවකෝතතර දශයනය සකලාංග සමපණයයෙ පරකාශයට පත වකවරනවන පයවම කලාතමක ආකෘතය තළන

උදබනද යථමාප වපාකඛවර පදවම ොර යථමා න ලපපත එෙං මන වනාපලපපත යදදං දටඨ සතමමවතස ො162

96

lsquoයමවස දයබඳ පයම පවතහ වනාතැෙවරද යමවස පයවමහ ජලය වනාඇවලද එවසම මනෙරයා දට ඇස දැනන වදවයහ වනාඇවලයrsquo

වයහ වවවතතා වචවරයය වලාවක න තාන උගගයහ ෙවදයය නාවගා එලමබජං කණයටකං ොරජං යථමා ජවලන පනෙකන අනපලතතං එෙං මන සනතෙවාන අගවදධා කාවමච වලාවකච අනපලවතතා163

lsquoයම දෘෂම නවගන වෙනෙ පරැෂනාගයා වලාවෙහ හැසවරයද ඔහ ඒො දැඩ වලස ගරහණයය වකාට ොදයට වනායනවනය දවයහ උපන කට සහත නටෙක ඇත වහළපයම යමවස දවයනත ම වඬනත වනාතැෙර තවද ද එවසම ශානතොදෙ ගජ වනාෙ මනෙරයා කාමවයනත වලෝකවයනත වනාතැෙර වෙවසයrsquo

97

10 පයම සහ ගzwjනන

වම ෙනාහ පපඤචෙපසම නමෙ පපඤචයනවග සනසඳවමහ දපතමත පැතතය උපාානනසකන ධ පවසහ එකතෙක ෙන පදගල වපෞරැෂවයහ පෂවපෝදභෙය වමයය වරාගය තළන සදෙන පරෙතයනය වකවතක උතකෂයෙතද යත එය මනෙරයාට වලාවන එතර ෙවෙකෙ වලාවෙහ වසමට හැකයාෙ ලබාවදය ඔහ චතතාවමගෙලන වනාසැවලන (අවනවජා) බදමයමය ෙශවයන වනාමඟට ඇද වනායන (නපපපවඤචා) අවයක ෂඩනzwjරය වගෝචර ඉෂටානෂට ආරමමණයවයෝ අෂටවලෝකධමම වලස ඔහ මත පතතෙ පයම වපතවතහ වහෝ පයම පවතහ ෙැවටන දයබඳ වමන සවතහ වනාතැෙරම වපරළ වයත164 පයවමහ රෑපකාථමමය තළන ධෙනත ෙන ඒ මවලහ සනzwjදරතzwjවය හා සගනzwjධයද අථමමෙත ෙනවන එහ යට ඇත මඩට වහෝ අෙට ඇත දයට වහෝ වනළම පඳවර මල වකාළ ආදයට වහෝ වකළනම සමබනධ කළ වනාහැක බැවන165 එනමත ඒොයන වතාරෙ පයවමහ සනzwjදරතzwjවය වහෝ සගනzwjධය ඇත වනාවය හැකය වමයත ඇතවතනම භාෂාෙ හා තකයය ඉකම ගය දරෙවබෝධ තතතzwjවයක එවහත පයමක පවතරබෙ සනදර බෙ හා සගනzwjධෙත බෙ වමනම එහ අනාසකත බෙ ඒ අෙට වෙවසනනනට පරතවකzwjෂප කළ වනාහැක පරතයකzwjෂ කරැණයය මනෙරයාවග පරනෙ හා කරැණයාෙත ගැඹරැ උපශානත බෙත අපවග බදමය වෂය හා පරකාශන ශකතය ඉකමො සටය

වමකත මනෙරයාවග ජවතය අපට පරවහලකාෙක නම ඔහවග මරණයය ඊටත ෙඩා පරවහලකාෙක මයගය පස ඔහට කමක වමද මරණන මත ඔහ වෙයද වනාවෙයද වෙය හා වනාවෙය යන වදකමද වෙයත වනාවෙය වනාවෙයත වනාවෙයද අප ඉහත දැකෙ පරද දස අෙයාකත ෙසතතනවගන හතරක තළන පරකාශ ෙවයද වම පරශනයමය පරශනයට අානළ වකලප හතරම බදරජාණයන ෙහනවස පවසක තැබහ වමය උගතන අන දමන ද කරන පරවහලකාෙක වම පරශන හමවම බදරදනවග සථමාෙරය පළබඳෙ වවධ අථමමකථමන හෙමාරැව ඇත එනමත ඒ වකලප සතර පවසක තැබවම වහත ඇතැම සතර වදශනා ෙල ඒ ඒ පරශනකරැෙන සෑහමකට පතෙන අනදමන පැහැදල කරද තවද lsquoතථමාගතrsquo යන පදය උතතම පරැෂයා (උතතම පරවසා පරමපරවසා පරම පතතපවතතා)166 යන පෘථමලාථමමය අනෙ බදරදනට වමනම වමකත භකzwjෂෙටද වයද ඇත (වමතත චවතතා භකඛ)167 වකලප සතර තළන ඒ උතතම පරැෂයා lsquoඅසතතzwjව නාසතතzwjවrsquo සංකලප ඔසවස ඒකාංශකෙ වතරැමගැනමට උතසාහ කැවරය අංගතතර නකාවය සතතක නපාතවය අෙයාකත ෙතzwjථ සතරවයද වම වකලප සතරම තණයහාවෙන (තණයහාගතං) සඤඤාවෙන (සඤඤාගතං)

98

මඤඤනාවෙන (මඤඤතං) පරපඤචවයන (පපඤචතං) මළාවෙන (වපපටසාවරා) නපදොගත වතර ක වලස හඳනෙන ලද වම සතරවකාන පරශනය සාෙදය බෙත වනාමග යෙනසල බෙත එයන ගමය වෙය මැදම සඟවය අගගෙචඡවගාතත සතරවයන වම බෙ පැහැදලෙ පරකාශ වෙය එහද බදරජාණයන ෙහනවස වම පරශනෙල මථමයා සෙරෑපය168 ෙචඡවගාතත පරබරාජකයාට ගනවන උපමාෙ තළන වදහා දකෙය

ldquoඒ කමැය හඟෙද ෙචඡ ඉදන ඔබ ඉදරවයහ ගනනක දැලවෙනවන නම මා ඉදරවයහ වම ගනන දැලවමයය දනවනහදrdquo

ldquoඉදන භෙත වගෞතමය මා ඉදරවයහ ගනනක දැලවෙය නම මා ඉදරවයහ වම ගනන දැලවමයය දනවනමrdquo

ldquoඉදන ෙචඡ යවමක lsquoඔබ ඉදරවයහ යම ගනනක දැලවමද ඒ ගනන කමක නසා දැලවමදැය අසනවනද එවස පරශන කරන ලැබ ඔබ කවමකැය පළතරැ වදනවනහදrdquo

ldquoභෙත වගෞතමය ඉදන යවමක මවගන lsquoඔබ ඉදරවය යම වම ගනනක දැලවෙයද එය කමක නසා දැලවමදැය අසනවන නම එවස පරශනකරන ලැබ මම භෙත වගෞතමය වමවස පළතරැ වදනවනම lsquoමා ඉදරවය යම වම ගනනක දැලවමද එය තණයවකාළ ල කැබල යන ඉනzwjධන නසා දැලවෙයrdquo

ldquoඉදන ෙචඡ ඔබ ඉදරවය ඒ ගනන නවෙනවන නම lsquoමා ඉදරවය වම ගනන නෙවන යය දනවනහදrdquo

ldquoභෙත වගෞතමය ඉදන මා ඉදරවයහ ඒ ගනන නෙවන නම lsquoමා ඉදරවයහ වම ගනන නෙවන යය දනවනම

ldquoඉදන ෙචඡ යවමක ඔබවගන lsquoඔබ ඉදරවයහ යම වම ගනනක තබවනද ඒ ගනන වමතැනන කෙර දසාෙකට ගවයද වපරදගටද අෙරදගටද උතරටද දකණයටද ෙචඡ වමවස පරශන කරන ලැබ ඔබ කමකැය පළතරැ වදනවනදrdquo

ldquoවනාගැළවපය භෙත වගෞතමය මක නසාද යත භෙත වගෞතමය තණයවකාළ ලකැබල ඉනzwjධන වකාට දැලෙන ඒ ගනන ඒ ඉනzwjධනයනවග නමවවමන හා අවනක ආහාර වනාලැබවමන ආහාර වනාමැතෙ නෙවනය යන ගණමට වයය (නබබවතා වතzwjවෙ සංඛං ගචඡත)rdquo

lsquoනව - කrsquo ගනන වකාහ ගවයදැය වසවම බැෙහර ෙදනකට ෙහල වවමන ඇතෙ හාසයජනක අතධාෙනයක බෙ ෙචඡට ඒතත ගැනවන ෙහා ඇවවලන ෙහා නවෙන ගනන වහත පරතයයන ඇත

99

කල ඇතවමත වහතපරතයය නැත තැන නැතවමත නදශයනය කරන සරල සගම සංසදමයයක ෙචඡ වම බෙ මැනවන ෙටහාගත පස බදරදහ තථමාගත පදය පළබඳ සාදෘශයය ඉදරපත කරත

lsquoඑෙවමෙ වඛා ෙචඡ වයන රෑවපන තථමාගතං පඤඤාපයමාවනා පඤඤාවපයය තං රෑපං තථමාගතසස පහනං උචඡනනමලං තාලාෙතzwjථකතං අනභාෙකතං ආයතං අනපපාද ධමමං රෑපසංඛාවමවතතා වඛා ෙචඡ තථමාගවතා ගමභවරා අපපවමවයයා දපපරවයාගාවහා වසයයථමාප මහාසමවදාන උපපජජතත න උවපත න උපපජජතත න උවපත උපපජජත ච නච උපපජජතතප න උවපත වනෙ උපපජජත න නපපජජතතප න උවපත යාය වෙදනාය යාය සඤඤාය වයහ සංඛාවරහ වයන වඤඤාවණයන නඋවපතතrsquo

lsquoඑවසම ෙචඡ යම රෑපයකන තථමාගත වතම පණයොලනවන පණයෙනවනද ඒ රෑපය තථමාගතෙරයාට පරහනය මලනපටා දමන ලදවදය උගලා තබන ලද තල ගසක වමන කරන ලදවදය නැෙත නපදනා බෙට පතකරන ලදවදය ෙචඡ තථමාගත වතම රෑප සංඛයාවෙන (රෑපයයය ගණවමන) වමකතය ගමභරය අපරවමයය මහා සමzwjරය වමන ගැඹර දත වනාහැකය උපදය යන වනාවයවදය නපද යන වනාවයවදය උපද සහ නපද යන වනාවයවදය නපද සහ නපදත වනාවම යනද වනාවයවදය යම වමදනාෙකන යම සඤඤාෙකන යම සංසකාරෙලන යම වඤඤාණයයකන තථමාගත වතම පණයොලනවන පණයෙනවනද වනාවයවදයrsquo

යම උපාානනසකන ධ පහක නසා තථමාගතෙරයක වලස හඳනෙන ලැවද ද ඒ එක එක සකනzwjධයට ඇත ඇලම අතහැරවමන අථමමානවතෙ තථමාගතෙරයක ගැන කථමා කරමට ඉඩක නැත බෙ බදරජාණයන ෙහනවස වපනො වදත ඒ අනෙ තථමාගතෙරයා රෑප සංඛාවෙන169 (රෑපයක වලස ගණවමන) වෙදනා සංඛාවෙන සඤඤා සංඛාවෙන සංඛාර සංඛාවෙන වඤඤාණය සංඛාවෙන වමකතය ඒ සංකලප අථමමෙත කරමට අෙශය මමායනය ඔහ තළ පරහනය තථමාගතෙරයා එකද උපාානනසකන ධයකෙත මමතzwjවවයන වනාගනනා බැවන තථමාගතෙරයාවග යළ උපතක ගැන කථමා කරම ඉනzwjධනයනවගන lsquoමදrsquo නව lsquo කrsquo ගනනක වසවම වමන අථමම ශතනයය

අෙයාකත සංයතතවයද බදරජාණයන ෙහනවස ෙචඡවගාතතට පහදන පඟලා හා වමකත පදගලයා අතර වෙනස ගනනක උපමාවෙන පැහැදල කරවදත170

100

ldquoයමවස ෙචඡ ගනන උපාානන සහත ෙවයම දැලවමද උපාානන රහතෙවය වනාදැලවමද එවසම ෙචඡ මම උපාානන සහත ෙෙහට උපතක වපනො ලම උපාානන රහත ෙෙහට වනාවමrdquo

ldquoයම අෙසථමාෙක භෙත වගෞතමය ගනසලක ොතවයන වසකරන ලැබ දරකට පො වයද වමයට භෙත වගෞතමවයෝ කෙරක උපාානන ෙශවයන තවද දැය පනෙතදrdquo

ldquoයම අෙසථමාෙක ෙචඡ ගනසලක ොතවයන වසකරන ලැබ දරකට පො වයද එය මම ොතය උපාානනය වකාට ඇතැය කයම ොතයම ෙචඡ ඒ අෙසථමාවෙහ උපාානන වෙයrdquo

ldquoයම අෙසථමාෙක ෙනාහ භෙත වගෞතමය වම කය බහා තබනවනද සතතzwjවයා එකතරා කයකට පැමණවය වෙයද වමාහට භෙත වගෞතමවයෝ කමක උපාානන ෙශවයන වපනොලතදrdquo

ldquoයම අෙසථමාෙක ෙචඡ වම කය බහා තබනවනද සතතzwjවයා එකතරා කයකට පැමණවය වෙයද මම ඔහ තණයහාෙ උපාානනය වකාට ඇතැය කයම තණයහාෙම ෙචඡ ඒ අෙසථමාවෙහ ඔහට උපාානනය වෙයrdquo

lsquoනබබානrsquo යන පදය ගනනක නවයාම පළබඳ රෑපකාථමමයට ඇත සබඳකම නසා ඉහත සඳහන චතෂවකෝට පරශනය lsquoලත තැනම වලාපකරනrsquo අනzwjදවම පදයක බෙ කෙ යතය ගනන ගැන කවමද වමන එය අතධාෙනය වනාකළ යත ෙරදො වනාගත යත ෙයෙහාර මාතරයක (lsquoනබබවතාත සංඛං ගචඡතrsquo - නෙවන යය ගණමට වයය) රාග වදෝස වමෝහ යන ගන තවනහ නවම පළබඳ මවනෝවදයාතමක ෙැදගතකම හැරැණය වට නබබාන යනවනහ සසරදක නමැත ගනජාලාෙ මළමනනම නවම (දකඛ නවරාධ) යන අථමමවයන පරමමරණය තතතzwjවය හඟෙන අථමමයකද ගැද ෙ ඇත එවසද නමත නබබාන යන පදවයහ ගැද ෙ වම රෑපකාථමම කාලයාවග ඇෙෑවමන ඉහෙහා ගය අටො වෙරණය ෙලන ආෙරණයය ෙ බැම වපවන171

අනරාධ සතරවයහ අනරාධ වතරැන තථමාගතෙරයා පළබඳ වම චතෂවකෝට පරශනය නඟන අනය තරzwjථකයනට පළතරැ දය යත ආකාරය ගැන බදරදනවගන වමසත172 තමන ෙහනවසට එෙැන අපරසනන අෙසථමාෙකට මහණය පෑමට සදෙ බෙත තථමාගතෙරයාවග මරණන මත තතතzwjවය එක වකලප සතවරන පට අන කරමයකන දැකවය හැකය යන සථමාෙරවයහ පහටා තමන පළතරැ දන බෙත වහළ කළහ එවට ඒ අනය තථමමකයන තමාට වම නෙක පැවදදක වහෝ බාල අෙයකත වතර වකනක වය යතයය නගරහ කළ බැවන ඉදරවයද එෙැන ොදයකද කෙර සථමාෙරයක ගත යතදැය බදරදනවගන වමසහ එවකවණයහම බදරජාණයන ෙහනවස පඤචපාානනසකනzwjධවයහ අනතය

101

දකඛ අනාතම තරලකzwjෂණයය අනරාධ භකzwjෂෙවග සතට කාෙදදන අනදමන පරශන මාලාෙක ඉදරපත කළහ එමඟන අනාතම ලකzwjෂණයය ඒතත ගැනෙ පස173 තථමාගත යනන එකද සකනzwjධයක හා සමග වහෝ ඉන පටත අන කසෙක සමග වහෝ හඳනාගත වනාහැක බෙ පරකාශ කළහ තකයවය හා ෙයෙහාරවය සමාෙන චතෂවකෝටවයන පට වනායන වහයන එයන බැහැර අන කරමයකන තථමාගතෙරයාවග මරණන මත තතතzwjවය දැකවය හැකය යන අනරාධවග මතය බදහ පරතවකzwjෂප කළහ අනතරැෙ උනෙහනවස වකනක පදමයට පතකරෙන පරකාශයක කළහ තථමාගතෙරයාවග මරණන මත තතතzwjවය තබවයො දටදැමවයහම සතය ෙශවයන තථමාගතෙරයක වසායාගත වනාහැකය යන ඒ අරැම පදම අනාෙරණයයය

ldquoඑතzwjථ වත අනරාධ දවටඨෙ ධවමම සචචවතා වථමතවතා තථමාගවත අනපලබභයමාවන කලලංන තං වෙයයාකරණයං වයා වසා ආෙවසා තථමාගවතා උතතම පරවසා පරමපරවසා පරම පතතපවතතා තං තථමාගවතා අඤඤතරවමහ චතහ ඨාවනහ පඤඤාපයමාවනා පඤඤාවපත lsquoවහාත තථමාගවතා පරමමරණයාතො rdquo

ldquoවමහලා අනරාධ දටදැමවයහම සතය ෙශවයන සථර ෙශවයන තථමාගත වකවනක වනාලැබය හැක කලහ ඇෙැතන යම ඒ තථමාගතෙ උතතම පරැෂ පරම පරැෂ පරම පරාපතයට පැමණවයක වමද ඔහ lsquoතථමාගත වතම මරණන මත වෙයrsquo යනාද වම සතර කරමවයන හැර අන කරමයකන වපනො ලය යනවෙන වෙරණයය කරම සදසදrdquo

ldquoනැතමය සොමනrdquo යනවෙන අනරාධ හමවයෝ පළතරැ වදත

අෙසානවයද බදරජාණයන ෙහනවස නෙැරද සථමාෙරය පහත සඳහන ෙචනෙලන ඉදරපත කරත

ldquoපවබබ චාහැං එතරහච අනරාධ දකඛවඤචෙ පඤඤවපම දකඛසස ච නවරාධංrdquo

ldquoවපරත දැනත අනරාධ මම දකක සහ දවකහ නවරෝධයකම වපනොලමrdquo

වම සතරවයනද සෑවහන පමණය පැහැදල ෙනවන චතෂවකෝට වකලප සතර පවසක තබන ලදවද ඒො ධමමවයන අනමත කැවරන සථමාෙරයට අනෙ අථමමශතනය නසා බෙය චතෂවකෝට පරශනයට පදනමෙ මථමයා සංකලප වශවලෂණයය කර දැකෙ පස චතෂවකෝට වකලප සතර ඉවද ම දයව වසඳ යය වසඳම ඇතවත පටචච සමපපාද ධමමතාෙ තළමය lsquoතථමාගතrsquo යන පදය අන හැම සංකලපයක වමනම සංකණයය මානසක හා කායක පරතයවයෝතපනන සංසදමය සනතතයක වගාන කර

102

දැකවමට ෙයෙහාර පහසෙ සඳහා වයාානගත භාෂාමය සංවකතයක එය සකනzwjධ පඤචකවයහ වහෝ ඉන පට ඇත වදයක වනාවම තථමාගතයන ෙහනවසටද පඤචසකනzwjධයක ඇත නමත පහදන පඟලනවග සකනzwjධ මටෙලට ෙඩා එහ ඇත වෙනස අහංකාර මමංකාර මානානසයන වනාමැත නසා ඒ සකනzwjධයනහ වනාඇලමය අප ඉහත දැකෙ පරද වම නසා තථමාගතයන ෙහනවස වකවතක දරෙවබෝධද යත පහදනනවග දෘෂට වකෝණයයට අනෙ උනෙහනවස මහා සමzwjරය වමන ගමභරය අපපවමයයය දපපරවයාගාහය

උපාානනය වනාමැත නසා යළ උපතක නැත එවහත වම බෙ වදවෙන වකලපය තළන දැකවය වනාහැකවක එහ තථමාගත පදය තළන ආතමයක පළබඳ පරාගවනශචයක ගමය ෙන බැවන වදෙැන වකලපය පළගතවහාත (lsquoතථමාගත වතම මරණන මත වනාවෙයrsquo) උවචදදොද වචෝදනාෙට එයන ඉඩ සැලවසන ඇත පටචච සමපපාද ධමමය ෙටහාවගන බදරදන දකක හා දවකහ නවරෝධයක පමණයකම වදශනා කළබෙ වතරැමගතවට උවචදදොද වචෝදනාෙ මතවය වනාවහ උවචදදයකට ඉඩක නැතවත උචඡනන වමට ආතමයක නැත වහයනමය එබැවන නෙවනන අදහස කැවරන නවරෝධය පළබඳ පරම නෂඨාෙ නපන දරැෙකවග මරණයය වමන වශෝක ෙැලපම ඇත වනාකරනනක තථමාගතෙරැ පො සානකාලක වනාවෙත ඔෙහ හවදක පටචච සමපපාද ධමමය අෙවබෝධ කරවගන වලාෙට වහළ කරන අය පමණ එවහත පටචච සමපපාද ධමමය ෙකල තථමාගතෙරැ උපදවන වහෝ වමො නපදවන වහෝ වමො වලාෙ කෙදත පෙතන ධමම නයාමතාෙක174 lsquoතථමාගතrsquo නමන හැඳනවෙනවයද තෙ දරටත ඉනධන (උපාානන) වනාපතා අෙසාන උදදපතමත ආවලෝක වහදවමකන පස ය වකය සවවශෂ දකගන ජාලාවෙෝය බදදහවම සථමාෙරය වම තරම පැහැදලෙ පරකාශත නමද බහතරය තළ ගනවන උපමාෙ ගැන අරැචයක පෙතවන උවචදදොද අනතයට ෙැම වම බය නසාය175 එවහත ඒ බය මළමනනම අසථමාන භතයක බෙ කෙ යතය අවනක අතට වම ගනවන උපමාෙම අනස වලස උපවයෝග කරගනමන සතතzwjවයනට පරභෙ සථමානය ෙශවයනත පරම නෂඨාෙ ෙශවයනත පෙතනා කසයම සනාතන වශෙධමමතාෙක පළබඳ ගතඪ මතයක වගනහැර දකෙන උගතතද ඇත භාරතයයන අතර පැෙත ගනවන සංකලපය එෙැන අනතරලන සනාතන පානථමමයකට ඉඩ සලසනනකැය බැර වඩල කත අනමාන කරය176 තමා තළ පැලපදයමෙ ආතම දෘෂටය වම තරම මරගා කයාපෑමට අකමැත ඇතැම වකවනක ශාසෙත උවචදද දෘෂට වදක අතර වදගඩයාෙක හරව සටන වපවන නයම සථමාෙරය සමබනධවයන පරශනකරැට පළතරක වනාද අෙලමබන තතතzwjවයකම තබාගැනවම තැතත දකනා ලැවද ගනවන උපමාෙට මහණය දමට ඇත වම පසබට බෙ මනසා

103

තළ ඇත සකකාය දටඨවයහ වකඳරමක ෙැනන බදරජාණයන ෙහනවසවග ආකලපය වමයට හාතපසනම වෙනස ෙෙක උනෙහනවස සතරවකාන පරශනයට ඒකාංශක පළතරක වනාදන නමත පටචචසමපපාද ධමමය තළන නෙැරද සථමාෙරය පැහැදල කර දනවන ගනවන උපමාෙ නදශයනයක ෙශවයන ඉදරපත කරවමන

lsquoඅච යථමා ොතවෙවගන ඛවතතා (උපසොත භගො) අතzwjථැං පවලත න උවපත සංඛං එෙං මන නාමකායා වමවතතා අතzwjථැං පවලත න උවපත සංඛංrsquo

lsquoයමවස ොතවමගවයන වසකරන ලැබ ගනසල අසතයට වයද ගණමට වනාඑයද එවමනම නාමකයන වමකතෙ මනෙරයා අසතයට වයය ගණමට වනාඑයrsquo

lsquoඅතzwjථැං ගවතා වසා උදො වසා නතzwjථථ උානහවෙ සසසතයා අවරාවගා තං වම මන සාධ වයාකවරාහ තථමාහ වත වදවතා එස ධවමමාrsquo

lsquoඔහ අසතයට ගවයද වනාඑවස නම නැතද එවසද නැවතාත සානකලහ නවරෝග වමද මනෙරයාවණයන එය මට වහාඳන පහාන වදන මැනෙ ඔබ වසන වම ධමමය වතරැමවගන ඇත වහයන rsquo

lsquoඅතzwjථැංගතසස න පමාණයමතzwjථථ වයන නං ෙජජ තං තසස නතzwjථථ සවබබස ධවමමස සමහවතස සමහතා ොදපථමාප සවබබrsquo177

lsquoඅසතයට ගයහවග පරමාණය කරමක නැත යමකන ඔහ ගැන කයතද එය ඔහට නැත සයලම ධමමයන මලනපටා දමන ලද කලහ සයල ොද පථමවයෝද මලනපටා දමන ලදානහ වෙතrsquo178

වම තාක කළ සාකචඡාවෙන වහළෙන පරද පපඤච හා පපඤචසඤඤා සංඛා යන වදපදවයහ අථමම නගමනය බදදහවම මලක ඉගැනවම කහපයකම ගැඹරන අගය කරමට වබවහවන උපකාර ෙනනකැය කම අතශවයෝකතයක වනාෙන ඇත මවනෝ වදයාෙ හා ආචාරවදයාෙ අතරත ආචාරවදයාෙ හා දශයනය අතරත ඇත සබඳතාෙ නරෙලෙ නරාකරණයය කරගැනමට ඒ තළන මග පෑවදය පයවම රෑපකාථමමය මරතමත කරන පරවහලකාෙක බඳ මනෙරයාවග ජෙන දශයනයටද එයන ඉඟයක සැපවයය භාෂාෙ හා තකයය පළබඳ පරශන වකවරහ මල බදසමය දකෙන ආකලපය වමනම සදධානතය හා

104

පරතපතතය අතර ඇත සබඳතාෙ එමඟන වබාවහෝ දරට වහළ කරගත හැකය වම නයන බලන කල පාළ නකායාගත සතර පරවදශ රාශයක සැඟෙණය අරැත එළදකෙන නෙතම වෙරණය මාගයයක වම තළන වෙෘත වම

105

2 පපඤච සහ පපඤච සඤඤාසංඛා පළ ඳ අටවා වවරණ

පපඤච සහ පපඤච සඤඤා සංඛා යන වදපදවයහ අථමම නගමනවයද සහ අගැයවමද අපට පැරණ සහ නතන උගතන ඉදරපත කළ ඇතැම වෙකලපක අථමම වෙරණය අෙසථමානකතලෙ වගනහැර දැකවමට සදවය එවහත එහද අප සවසතර වහෝ තලනාතමක වගරහයක ඒ පළබඳෙ වනාකවළ වතමාවම නරෙල ගලා යාමට එයන බාධා පැමණය හැක බැවන එමනසා දැන අප ඒ අථමමකථමන අෙසථමානකතල වෙරණය සමග ඉදරපත කරනවනම පරසතත මාතෘකාෙ පළබඳෙ අප කළ අගැයවමන සෑහමකට පත වනාෙන පාඨකයාට අටො වෙරණය තළන යමකස අතෙැලක ලද හැකවමය යන බලාවපාවරාතතවෙන

පපඤච සහ පපඤචසංඛා පළබඳ පැරණම අටො වෙරණය අපට ලැවබනවන පටකාගත අටොෙක ෙන මහා නවදදසවයන එහද අපට පහත සඳහන අථමමකථමන හමවම

i lsquoපපඤචා වයෙ පපඤචසංඛා තණයහා පපඤචසංඛා දටඨ පපඤචසංඛා මාන පපඤචසංඛාrsquo179

lsquoපපඤචවයෝම පපඤචසංඛා නම වෙත (එනම) තණයහා පපඤචසංඛා දටඨ පපඤචසංඛා මාන පපඤචසංඛාrsquo

ii lsquoපපඤචා වයෙ පපඤච සංඛා තණයහා පපඤචසංඛා දටඨ පපඤචසංඛා කතමං තණයහා පපඤචසස මලං අවජජා මලං අවයානවසා මනසකාවරා මලං අසමමාවනා මලං අහරකං මලං අවනාතතපපං මලං උදධචචං මලං කතමං දටඨ පපඤචසස මලං අවජජා මලං උදධචචං මලංrsquo180

lsquoපපඤචවයෝම පපඤචසංඛාවෙෝය තණයහා පපඤචසංඛා දටඨ පපඤචසංඛා තණයහා පපඤචවයහ මල කමකද අවජජාෙ මලය අවයෝනවසෝ මනසකාරය මලය අසමමානය මලය අහරකය මලය අවනාතතපපය මලය උදධචචය මලය දටඨ පපඤචවයහ මල කමකද අවජජාෙ මලය උදධචචය මලයrsquo

ඉහත ක වදපදය පයයාය පද හැටයට වමහ සලකා තවද ඒ පද ඒොවය නරැකත අනෙ වගරහ කර නැත ඒ වෙනෙට අපට පපඤචවයහ පරවභද තනක දැකවවමන නෙමචනයක සපයා ඇත පපඤචවයහ මල වසවමට කසයම උතසාහයක දරා ඇත නමද එය පපඤච යනවනහ මලක අථමමය එළදැකවමට සමතව නැත

106

වනතතපපකරණයවයහ පපඤච පදවයහ අථමමය එළදැකවමට ෙඩාත පරකට වලස උතසාහ දරා තවබන දකනට ලැවද

i lsquoපපඤචා නාම තණයහාදටඨමානා තදභසංඛතාච සංඛාරාrsquo181

පපඤචවයෝ නම තණයහා දටඨ මාන සහ ඒොයන සකසකැරැණය සංසකාරවයෝය

ii lsquoවයා චාප පපවඤචා වය ච සංඛාරා යාච අතතානාගත පචචපපනනසස අභනනzwjදනා ඉදං එකතතංrsquo

lsquoයම පපඤචයක වමද යම සංසකාරවයෝ වෙතද අතතානාගත ෙතයමාන පළබඳ යම සතට වමක වමද වමය ඒකතzwjවයක (වම සයලල එකමය)rsquo

iii lsquoපපඤචා නාම ෙචචත අනබවනධාrsquo

lsquoපපඤච යය කයන ලබනවන ලහබැඳමකrsquo

පපඤච යනවනන ගමයෙන සංකලපයනවග ලයලා යාම ඉහත නෙමචන තවනන යනතමන මතව එය පරථමමවයනම පපඤච යන තණයහා මාන දටඨ පමණයක වනාෙ ඒොයන සකස කැරැණය සංසකාර වලස සැලකම සැලකය යත ඉදර පයෙරක වදෙනෙ පපඤච සංසකාර සහ අතතානාගත ෙතයමාන කාලතරවයහ සතටවම එකකම වලස සැලකවම පරෙණයතාෙ දකනට ඇත වම පසෙ ක සතට වම වවශෂය මධපණයඩක සතරවය එන ඉනzwjzwjරය නනය පළබඳ වදදය සහගනෙන අතර සතවල ෙල ලයලායාම එයනද වෙනත වම වතෙනෙ පපඤචය ලහබැඳමකැය කමද ඉහත ක අථමමානතරෙලටම ඉඟයක වදය

මලනද පරශනවයහ දැකවෙන පරද මලඳ රජද දැන අපවග අෙධානය වයාමව ඇත පරශනයට පළතරක ලබාගැනවම අවපකzwjෂාවෙන සට බෙ වපවන ඒ අදහසන ඔහ නාගවසන හමයනවගන වමවස පරශන කරය

ldquoභවනත නාගවසන භාසතවමපතං භගෙතා නපපපඤචාරාමා භකඛවෙ වහරථම නපපපඤචරතවනාත කතමං තං නපපපඤචනතrdquo

ldquoසොමන නාගවසනයන භාගයෙතන ෙහනවස වසන වමෙැනනක පරකාශ කරන ලද lsquoමහවණයන නඹලා නපපපඤචයට ඇලම කරමන ොසය කරෙ නපපපඤචවයහ ඇලම ඇතෙ ොසය කරෙrsquo කමකද ඒ නපපපඤචයrdquo

එවහත නාගවසන හමයන ඊට දන පළතර නම ලහලය අපැහැදලය

107

ldquoවසාතාපතතඵලං මහාරාජ නපපපඤචං සකානගාම ඵලං නපපපඤචං අනාගාම ඵලං නපපපඤචං අරහතතඵලං නපපපඤචංrdquo

ldquoමහරජ වසෝොන ඵලය නපපපඤචය සකානගාම ඵලය නපපපඤචය අනාගාම ඵලය නපපපඤචය අරහත ඵලය නපපපඤචයrdquo

වම අනෙ අපවග පරශනයට මලනද පරශනය අානළ ෙනවන හවදක එෙැන පරශනයක ගැන දැනෙතෙ සම ම මාතරවයන

බදවගාස හමයනවග කාලයට ළං ෙන වට අපට පපඤච හා පපඤච සඤඤා සංඛා වදපදය පළබඳෙ වෙරණයයෙ තැන කහපයකම හමවම වම උනෙහනවසවග අථමමකථමන කහපයක

i lsquoපපඤච සඤඤා සංඛා නානවනාත තවයා පපඤචා තණයහාපපවඤචා මානපපවඤචා දටඨපපවඤචාත තතzwjථ අටඨසත තණයහා වචරතං තණයහාපපවඤචා නාම නෙවවධා මාවනා මාන පපවඤචා නාම දොසටඨදටඨවයා දටඨපපපවඤචා නාම වතස ඉධ තණයහාපපවඤචා අමයවපපවතා වකනවටඨන පපවඤචා මතතපමතතාකාරපාපනවටඨනrsquo182

lsquoපපඤචසඤඤාසංඛා යන පපඤච තවනක තණයහා පපඤචය මාන පපඤචය දටඨ පපඤචය එහද එකසය අටක තණයහාෙනවග හැසරම තණයහා පපඤචයය නෙවධ මානය මාන පපඤච නම වදසැටක දෘෂට දටඨ පපඤච නම ඒො අතවරන තණයහා පපඤචය වමහ අදහස කැවරය කෙර අථමමයකනද පපඤච නම ෙනවය මතතපරමතත ආකාරයට පමණයෙන අථමමවයනrsquo

ii lsquoපපඤචසඤඤාසංඛාත එතzwjථ සංඛාත වකාටඨාසා පපඤචසඤඤාත තණයහාදටඨ පපඤච සමපයතතා සඤඤා සඤඤානාවමනො පපඤචා වයො ෙතතා තසමා පපඤච වකාටඨාසාත අයවමතzwjථඅවතථමාrsquo183

lsquoපපඤච සඤඤාසංඛාrsquo වමහ සංඛා යන වකාටසය පපඤච සඤඤා යන තණයහාදටඨ පපඤච හා වයදන සඤඤා සඤඤා නමන පපඤචම කයැෙණ එබැවන පපඤච වකාටස යන වමය අථමමයය

iii lsquoපපවඤචාතච මතතපමතතාකාරභාවෙන පෙතතානං තණයහාදටඨමානානං එතං අමයෙචනංrsquo184

108

lsquoපපඤචrsquo යන වමය මතතපරමතතාකාරභාෙවයන පෙතනාෙ තණයහාදටඨ මානයනට අමයෙචනයකrsquo

iv lsquoඉඤජතාන ආදන යසමා ඉවමහ කවලවසහ සතතා ඉඤජනත වචෙ ඵනzwjදනතච පපඤචතාච වහානත පමතතාකාරපපතතාrsquo

lsquoඉඤජතාන ආදය යම වහයකන වම වකවලසෙලන සතතzwjවවයෝ සැවලතද සලත වෙදද පපඤචතෙ පරමතතාකාරයට පැමවණයතදrsquo

v lsquoපපවඤචාත තණයහාදටඨමානෙවසන පෙවතතා මදනාකාර සණයඨවතා කවලස පපවඤචාrsquo185

lsquoපපඤච යන තණයහාදටඨමාන ෙශවයන පෙතනාෙ මදනාකාරවයන පහට වකවලස පපඤචයrsquo

බදවගාස හමයන පපඤචය තරවධාකාර බෙ පළවගන ඇත නමත දටඨ යනනට උනෙහනවස වදන නෙමචනය අප කලන දකො ඇත වහත අනෙ පරශනකරය පපඤච සහ පපඤච සංඛා සාමානාථමමෙත වලස දැකවමත සංඛා යනනට වකාටස යනවනන අරැත දැකවමත අප ඉහතන සෑවහන පමණය සාකචඡා කර ඇත පරද තෙත පරශන වදකක වම හැරැණය වට පපඤච යනන lsquoපමතතrsquo යන ෙචනය වහෝ එහ අථමමානතරයන ඔසවස වගරහ කරම පරසතත පදවය අථමම වකාශනවය ෙැදගත සනමයසථමානයක වපනනම කරනනක වමක ශද ානථමම වකාශනයට අපෙම තතහාසක පසබමක ඇත බැම වපවන පපඤච පදවයහ නරැකතයට අනෙ ගය මලක අථමමය වගරහ කරවමද ඒ පදවයන හැ වඟන වසතාරය හා වහදයාම ොගවෂයට අානළ අනදමන ගත කල ොග පපඤචය වහෝ lsquoෙටන-වගාඩන-කමrsquo හඟෙන බෙ කවෙම වම පසෙ ක අථමමානතරයන තළත පරසතත කාරණයය එකවහළා පරකාශ කරවම පරමාදයක ගමය වම කථමාවම පරමාදවය සට කරයාවම පරමාදයට ඇතවත එක පයෙරක දරක එනසාම ජනෙහවරහ පපඤච යනන සාදෘශයය අනෙ වමක වදඅරැතහම අවවශෂවයන වයවදනට වය සතරාථමම නෙැරදෙ එළදැකවමට බාධාෙක වනාවෙතවහාත අටොෙනහද ජනෙහවර වමන එවස අවවශෂවයන අරැත කවමහ වානසක දැකවය යත නැත එවහත අපට නම හැ වඟන හැටයට වදෝෂ දරශනයකට ඉඩක ඇත මකනසාද යත පපඤච යනන lsquoපමාදrsquo යනනට සමානාථමමෙත වලස සැලකවමන එම පපඤච පදය තළ ගැද ෙ ගැඹරැ මවනෝවදයාතමක සහ ානශයනක අථමමානතරයන ආෙරණයය වය අප දැනටමත වපනොද ඇත පරද lsquoොග වෂවයනrsquo lsquoමවනෝවෂයටrsquo මාරැ වවමද පපඤච ශද දයට හමෙ ානශයනක ගැඹර වකවතකද යත lsquoොග පරපංචයrsquo දරලමට වයාානගනනා ඉතාම වකට සංවකත පදය (නද lsquoමමrsquo) lsquoමවනා පපඤචයකrsquo වමට වහාඳටම ඉඩ ඇත එකවනකට සමප

109

මවනෝ වෂය හා ොග වෂය අතරත ඒ සා පරතරයක ඇත කල සතවලල පළබඳ පරපඤචයත කරයාෙ පළබඳ පරපඤචයත අතර ඇත පරතරය වකනකට සතාගත හැකය සතවලවලහ වසතාරය කරයාවම අෙසථතය හා හඳනාගැනම තළන පපඤචයට ආවමණකෙ ගැඹරැ අථමමචඡායා මළ ගැනවන වම හඳනාගැනමට තඩදන මවනාමය අභනතය ෙනට ඇතවත ආචාරධරම අගයකන යත lsquoපමාදrsquo යන පදවයහ ආකරෂණයයය නෙන පසක කරවම උතසාහවය හන බෙ යන සවවශෂ අථමමවයන පමාද පදය බහලෙ වයද ඇත අවනක අතට lsquoපපඤචrsquo යනන වයද ඇත තැන වරලය එවහත වම වරල බෙම අටොචාරන ෙහනවසලාට දැනමත වමට ෙඩාත කලපනාකාර වමට වහතෙක වය යතෙ තබණ එවසද ෙෙත අටොචාරන ෙහනවසලා ආචාරධරම ශද ද මාලාෙකට දැකෙ අභරැචය නසා lsquoපරමාදrsquo පදය වම lsquoඅරැත තරඟවයනrsquo ජයලබා සතරාථමම වෙරණයයට අතයනතවයනම අානළෙ සකzwjෂම ගමභර අථමමචඡායා සමානය පපඤච ශද දයට අහම කවළය

ධමමපාල හමයනවග අටොෙනහද පපඤච ශද දයට ලැබ ඇතවත වමෙැනම තැනක නැතවහාත මටත ෙඩා ලහල තැනක පපඤච ශද දය දැන lsquoකවලසrsquo යනනට සමානාථමමෙත වලස පළගැනවමන ෙඩාත ලහලෙ වෙරණය මාගයයකට ඉඩ ලැවබය

i lsquoපපඤච සංඛා පහානනත පපවඤචනත යතzwjථ සයං උපපනනා තං සනතානං වතථමාවරනත චරං ඨවපනතත පපඤචා - කවලසා වවසසවතා රාග වානස වමාහ දටඨ මානා තථමාහ ෙතතං රාගපපවඤචා වානසපපවඤචා වමාහපපවඤචා දටඨපපවඤචා තණයහාපපවඤචා මානාපපවඤචාත අපච සංකවලසවටඨා පපඤචවටඨා කචෙරවටඨා පපඤචවටඨා තතzwjථ රාගපපඤචසස සභ සඤඤා නමතතං වානසපපඤචසස ආ ාතෙතථම වමාහපපඤචසස ආසො තණයහාපපඤචසස වෙදනා දටඨපපඤචසස සඤඤා මානපපඤචසස වතවකකා නමතතං වතහ පපවඤචහ සහගතා සඤඤා පපඤචසඤඤා පපඤචසඤඤානං සංඛාභාගාවකාටඨාසා පපඤචසඤඤාසංඛාrsquo186

පපඤචසංඛාපහාන පපඤචා යන යම තැවනක උපදතද ඒ සනතානය දගගසසෙත වබාවහෝ කල පෙතෙත කවලසය වවශෂවයන රාග වානස වමාහ දටඨ මාන එබැවන කයන ලද රාග පපවඤචා වානස පපවඤචා වමාහපපවඤචා දටඨපපවඤචා මානපපවඤචා තෙද පපඤච යනවනහ සංකවලස අථමමයක ඇත පපඤච යනවනහ lsquoකසළrsquo යන අථමමය ඇත එහලා රාගපපඤචයට සභසඤඤාෙ නමතතය වානසපපඤචයට ආ ාත ෙසතෙ නමතතය වමාහපපඤචයට

110

ආශරෙවයෝ නමතතය තණයහා පපඤචයට වෙදනාෙ නමතතය දටඨ පපඤචයට සඤඤාෙ නමතතය මාන පපඤචයට වතකකය නමතතය ඒ පපඤචයනවගන සහගතෙ සඤඤාෙ පපඤච සඤඤාය පපඤච සඤඤාෙනවග ගණයන භාග වකාටස පපඤච සඤඤා සංඛා නම

ii lsquo සතත සනතානං සංසාවර පපඤචයනත වතzwjථාවරනතත පපඤචාrsquo187

lsquoපපඤච යය කයනවය සතතzwjවසනතානය සංසාරවය දගගසසෙය යන අථමමවයනrsquo

iii lsquoපපඤචානාම රාගාදවයා කවලසා වතසං ෙපසමතාය තදභාෙවතාච වලාකතතරා ධමමා නපපපඤචා නාමrsquo188

පපඤච යන රාගාද වකවලසය ඒො සනසඳෙන අථමමවයනද ඒො නැත අථමමවයනද වලෝවකෝතතර ධමම නපපපඤච නම

පපඤච ශද දවයහ ඇත ගතක අථමමවයහ වලශ මාතරයක lsquoවතzwjථාවරනතrsquo (දගගසසෙත) යන ෙචනවයන ධමමපාල හමයනවග නෙමචනය තළන මතවම එනමත උනෙහනවස එයට සසර දගගැසසවම අදහස ඈඳවමන එයන ආචාරධරම අථමමානතරයකම මතකර ද ඇත

අටො අථමමකථමන අතර දකනට ලැවබන ඉහත ක වෂමතා නසා lsquoපපඤචrsquo සහ lsquoපපඤච සඤඤා සංඛාrsquo යන වදපදවයහ මල අථමමය වසවය යතවත සතර වදශනාෙල සනzwjදභයය පළබඳ වශවලෂණයය පදනම කරවගනය පරසතත මාතෘකාෙට අටො තළන යම ආවලෝකයක ලැවබන නමද ඒොද ශද ානථමම වකාශනවය ගරහණයයට හසව ඇත බෙ වපවන එබැවන අරැත පරකාශ කරම සතර වදශනාෙලටම පැෙරමට සදවම

111

3 මහායාන දසමබයහ එන පරපඤච නද දය මහායානය තළ පරපඤච පදයට ආවමණක ගැඹරැ ානශයනක අථමම

රැසක ආරකzwjෂාව ඇත අතර මාධයමක අවපෝහොදවයත වනනොදනවග වනනොදවයත ෙැදගත තැනක එයට හම වය ඒ දශයනොද වදකම සයලම සංකලප වදසට පරබල පරහාරයක එලල කළ අතර පරපඤච මළමනනම සනසඳවවමහ (පරපවඤචාපශම) අෙශයතාෙ අෙධාරණයය කවළය මාධයමකයනට පරම සත යය සයල ොග ෙයෙහාර ඉකමෙෙකම වය ඒ බෙ මාධයමක කාරකාවෙහ වමවස පරකාශ වකවරය

අපරපරතයයං ශානතං - පරපවඤචරපරපඤචතම නරවකලපං අනානාථමමම - එතත තතzwjවසය ලකzwjෂණයම189

පරපරතයවයන වනාෙෙක ශානතය පරපඤචයනවගන පරපඤචත වනාෙෙක වකලප රහතය අනානාථමමය - වමය සතයවයහ ලකzwjෂණයය

පරපඤචයනත වය බදධං - පරපඤචාතත මෙයයම වත පරපඤචහතාඃ සවෙම - න පශයනත තථමාගතම190

යම වකවනක පරපඤචය ඉකමෙ අෙයයෙ බදනෙහනවස පළබඳෙ පරපඤච කරතද පරපඤචවයනම නැසනා ෙ ඔෙහ තථමාගතයනෙහනවස වනාදකත

සඤඤතා යන පදය ගැන වවශෂවයන සාකචඡා කළ අෙසථමාවමද මාධයමක අවපෝහොදවයහ ඇතැම සමාෙන අප වපනො දනම අවපෝහොද මැදම පළවෙත පළබඳ ඔෙනවග සංකලපය සථමාෙරයක නැත බෙම තම සථමාෙරය බෙ පරකාශ කරමට පො තඩදන නමද පරාවයෝගක දෘෂටවකෝණයයක අගය සෑවහන පමණය අෙවබෝධ කර වනාගැනවමන මාධයමක දශයනයට අෙසානවයද දෂකරතාෙනට මහණයපෑමට සදවය වථමරොදනට නම වම දෘෂටවකෝණයය වකතරම අභමත ෙවයද යත එනසාම පපඤච පදවයහ අවපෝහොද ෙැදගතකම ඔෙනවග අෙධානයට ලක වනාවය කරැණය වමවස වහයන පපඤච ශද දය යටවත මහායාන - වථමරොද වදපකzwjෂය අතර සහද අදහස හෙමාරැෙක වෙවතාත එය වදපකzwjෂයටම ෙැඩානය ෙන ඇත ඔෙවනාෙන අතර lsquoසටහනrsquo සසඳා බැලම තළන වදපකzwjෂයටම lsquoගත යතrsquo සහ lsquoහළ යතrsquo වද නශචය කරගත හැක වහයන

වනසරගක පාරශදමයයකන යත අදෙයෙ ආලය වනනයක පළබඳ මතයක ඉදරපත කළ වනනොදහ එහ යථමා තතතzwjවය ආෙරණයය ෙනවනද කලට ෙනවනද සංකලප වතර කෙලනයය කහ ඒ

112

නසා ඔෙහද lsquoපපඤචrsquo යනන තම ානශයනක සමපරානය තළ මලපදයක කරගතහ වම අනෙ ලංකාෙතාර සතරවයහ වමවස සඳහන වෙය

lsquoජලප පරපඤචාභරතාහ බාලාඃ තවතzwjව න කෙමනත මතං වශාලාැං ජවලපාහ වතරධාතක දඃඛවහතඃ තතතzwjවං හ දඃඛසය වනාශවහතඃrsquo191

lsquoබාලවයෝ වානඩමලෙ පරපඤචවයහ ඇලනාහය ඔෙහ සතයය පළබඳ මහා පරනෙට ළං වනාවෙත වදඩවල භෙතරවයහ දකට වහතෙය සතයය දක නැසවමහ වහතෙයrsquo

lsquoඑෙමනාගවතාධනාප ධමමතයා නරවකලපඃ තථමාගතඃ සෙමවකලපපරපඤචාතතඃrsquo192

lsquoවමවස අනාගතවයද දැනද ධමමතාවෙනම තථමාගතෙරැ නරවකලපය සයල වකලප පරපඤච ඉකමො ගයාහයrsquo

වනසරගක පරභාෙකන යත නමත ආගනතක උපකවලශයනවගන කලට ෙ සතක ගැන අංගතතර නකාවයහ සඳහන වෙය එවමනම වමකත පදගලයාවග වඤඤාණයය සංකලපෙලනද වනාකලට බෙ කයා ඇත එවහත වනනොදවයහ වමන පාළ නකායයනහ වනනය පරමාථමම සතයයක වලස හඳනො නැත වමකත පදගලයාවග ජවතය අෙසානවයද වඤඤාණයයද අෙසන ෙනවන එය සකනzwjධ පඤචකවයන එකක බැවන

lsquoඅවභද කාවයා නවරාමය සඤඤා වෙදනා සතරහංස සබබා ෙපසමංස සංඛාරා වඤඤාණයමතzwjථමගමාrsquo193

lsquoකය බඳ ගවයය සඤඤාෙ නරැදධවය සයල වමදනාවෙෝ සසල ෙොහය සංසකාරවයෝ සනසඳනාහ වඤඤාණයය අසතයට ගවයයrsquo

වනසරගක පරභාෙකන යත සතක ගැන සඳහන වම ආතමයක වමන හැම සතතzwjවයක තළම තැනපතෙ ඇත පරමාථමම ධමමයක වලස වනාගත යතය සවතහ පරභාසෙර බෙ භෙයතාෙක පමණ එය සතතාෙක බෙට පත ෙනවන අෙශය වහතපරතයයනවගන සමපණයයෙ වටය සාමහකෙ ගත කල වම වහත පරතය lsquoභාෙනාrsquo නමන හැඳනවම lsquoභාෙනාrsquo යනවනහ ොචයාථමමය පො lsquoෙැඩමrsquo යනනය අංගතතර නකාවය ඉහත සඳහන වදදය ඇතත ෙශවයනම භාෙනාවෙහ ෙැදගතකම අෙධාරණයය කරනනක වම අනෙ බලන කල පාළ නකායාගත දශයනයට අනෙ සවතහ පරභාසෙර බෙ භාෙනාවෙන ළැංවය යත තතතzwjවයක එය කසයම පාරවභෞතක අථමමයකන මල

113

පටනම පෙතන අවපෝහමය වහෝ අන කරමයකන වහෝ නරාෙරණයය කර ගත යත ගතඪ චතත තතතzwjවයක වනාවම පයම ෙනාහ පාරවභෞතක අථමමයකන බජවයහ පැලවයහ ගැද ෙෙක වනාවම එය පයමක ෙනවන පප වකසත වවමනමය

වනනොදනවග තෙත නවකරණයයක වලස වපවනනවන වනන අටක වපළගැසමක තළන පරතෂඨාපනය කරන උගර වනනොදයය වමහදද අපට අනතගාම පරෙණයතාෙක හමවම සංසදධනවග පරතතයසමතපනන බෙත ඉනzwjzwjරය පදධතවය භාෂාවම හා තකයවය සමත බෙත පළබඳ අදහස හැරැණය වට මල බදසමවයහ සයල වභෞතක හා වචතසක සංසදධන නකත කරන lsquoආලය වනනයකrsquo ගැන සඳහනක වනාමැත

පාළ නකායයනහද අපට හම ෙ lsquoපපඤච සංඛාrsquo සහ lsquoපපඤචසඤඤාසංඛාrsquo යන අමත වයදම මහායාන ගරනzwjථමෙල දකනට වනාලැබම කැප වපවනන වවශෂතාෙක ඇතැම වට lsquoපරපඤචrsquo යන පදය කරයා අථමම වමනම නාම අථමමද පරකාශ කරමට සමත වලස සැලකො වය හැකය එනමත පාළ නකායයනහ පපඤච එක පවසකටත lsquoපපඤචසංඛාrsquo lsquoපපඤචසඤඤාසංඛාrsquo තෙ පවසකටත දමා වගරහ කරම අථමමෙත කැවරන යමකස පදනමක දටම lsquoපපඤචrsquo යනවනන ගතක අථමමයකන සංකලපනවයහ තරවධ ලයලෙන පරෙණයතාෙ සචතෙ අතර lsquoපපඤචසංඛාrsquo පපඤචසඤඤාසංඛාrsquo යන වදපදවයන එක පරෙණයතාෙ ලකzwjෂණයය වකාට ගත සථතක සෙරෑපය ඇත සංකලප පරඥපත අදහස කැරැණ වම නසා lsquoපරපඤචrsquo ශද දවයන අෙධාරණයය කැරැවණය ආතම හැඟම වකනzwjzwjර වකාටගත ගැඹරට කාෙැදන මානසක පරෙණයතාෙම මස එහ බාහර පරතපරණය ෙන සංකලප භාෂා ෙයෙහාර ආදය වනාවම පපඤචය එහ පරභෙසථමානවයනම මලනපටා දැමවමන මනෙරයා lsquoපපඤචසංඛාrsquo සහ lsquoපපඤචසඤඤාසංඛාrsquo පරහානය කරන නමත වලෞකක සංකලප (වලාක සමඤඤා වලාක නරැතතවයා වලාකවොහාරා වලාකපඤඤතතවයා) ඒොට යටවවම බයකන වතාරෙ ෙයෙහාර කරමට ඔහ සමත වෙය එබැවන නයම සටන බම අධයාතමයම මස ොද භතමය වනාවය පද කහපයක තළන ඉදරපත කරන ලද වම සවවශෂ අථමමය lsquoපරපඤචrsquo යන තන පදවයනම පරකාශ වමද යන සැක සහතය

114

4 බේානතබයහ එන පරපඤච නද දය පාළ නකායාගත පපඤච ශද දයත වමානනතවයහ එන

පරපඤච ශද දයත අතර ඇත කාල ෙකොන පරතරය වොානපනනය වමයට වහතෙ සාමානයවයන පරගවබෞදධ හැටයට සමමත බෘහානරණයයක ඡාවනzwjානගය ආද පරධාන උපනෂද ගරනzwjථමෙල පරපඤච ශද දය ානශයනක අථමමයකන සඳහන වනාවමය එය සඳහනෙ තවබන දකනට ලැවබනවන මාණයඩකය සහ ශවමතාශෙතර ෙැන පසකාලන උපනෂද ගරනzwjථමයනහය ඇතත ෙශවයනම මාණයඩකය උපනෂදහ lsquoපරපඤචrsquo ගැන සඳහන ෙන වදදය බෘහානරණයයක උපනෂදහ සැවකවන එන ඇතැම ඉගැනවම වසතරාතමකෙ ඉදරපත කරන සෙරෑපයක ගනය වම අනෙ කාලනණයයය එතරම පැහැදල නැතත වමානනතවයහ එන පරපඤච ශද දයත මල බදසමවයහ එන පරපඤච ශද දයත අතර කසයම සමානතර බෙක වසයාෙක දැකය හැකය

lsquoාමrsquo යනවනහ ගතඪාථමම වෙරණයය සඳහාම කැපෙන මාණයඩකය උපනෂදය ආතමවය අෙසථමා (පාද) සතර පළබඳ ද ය වගරහයක කරය ආතමවය මල අෙසථමා තන lsquoඅෙද අෙසථමාෙrsquo (ජාගරතසථමාන) lsquoසහන අෙසථමාෙrsquo (සෙපනසථමාන) සහ lsquoගැඹරට නදගත අෙසථමාෙrsquo (සෂපතසථමාන) lsquoාමrsquo සෑද ඇත lsquoඅrsquo lsquoඋrsquo lsquoමrsquo යන මාතරා තන හැටයට හඳනො ද ඇත මාතරාෙක නැත සෙෙන සථමානය ෙයෙහාර ඉකම ෙ (අෙයෙහායයඃ) පැතරම සනසඳන (පරපවඤචාපශමඃ) යහපත (ශෙඃ) වදෙැනවනක නැත (අදදෙතඃ) අෙසථමාෙක වලස දකො ඇත වම අනෙ මල අෙසථමා තන සමසතයක ෙශවයන lsquoපරපඤචrsquo නාමවයන හැඳන වම වමක සථමාන තන පරථමමවයනම lsquoපාදrsquo සතරක ඇසවරන වගරහ කර තවද

lsquoජාගරතසථමාවනා බහසපරඥඃ සපතාංග එවකානවංශත මඛඃ සථමලභගවෙශොනරඃ පරථමමඃ පාදඃrsquo194

lsquoවෙශොනර නම ෙ පරථමම අෙසථමාෙ අෙද බෙ තළ කරයාතමක ෙන අතර බාහර අරමණය පළබඳ දැනම ඇතෙ අංග සතක සහ මඛ දහනෙයක සහතෙ සථමල අරමණය අනභෙ කරනනකrsquo

lsquoසෙපනසථමාවනාrsquoනතඃපරඥඃ සපතාංගඃ එවකානවංශතමඛඃ පරවවකතභකවතජවසා දවතයඃ පාදඃrsquo195

lsquoවදෙැන අෙසථමාෙ වතජස නම එහ කරයාතමක සථමානය සෙපනයය එය ඇතළත අරමණය ගැන දැනම ඇතෙ අංග සතක මඛ දහනෙයක සහතෙ සයම අරමණය අනභෙකරනනකrsquo

115

lsquoයතර සවපතා න කඤචන කාමං කාමයවත න කංචන සෙපනං පශයත තතසෂපතං සෂපතසථමාන එකභතතඃ පරනන න එොනනzwjදමවයා හයානනzwjදභක වචවතාමඛම පරානසතෘතයඃ පාදඃrsquo196

lsquoයම තැනක නදගතවත කසම කාම ෙසතෙකට ආශා වනා කරයද කසම සහනයක වනාදකද එතැන ගැඹරැ නනවද අෙසථමාෙක එහද සයල අතදැකම ඒකභතත ෙවය ඒක න පරනෙක ෙවය ආනනzwjදමය ආනනzwjදය අනභෙ කරනවය (අවනක අෙසථමා වදකම අෙවබෝධයට මාගයෙ) තෘතය පරාඥ අෙසථමාෙයrsquo

මළඟට ඒ අෙසථමා තනට මාතරා තන ඇසවරනද නෙමචන ද ඇත

lsquoජාගරතසථමාවනා වෙශොනවරාrsquoකාරඃ පරථමමා මාතරාවපතරාදමතzwjවාානවපනාත හ වෙ සෙමානකාමානාදශච භෙත ය එෙං වෙදrsquo197

lsquoඅෙද බෙ තළ කරයාතමක ෙන වෙශොනර පරථමම මාතරය lsquoඅrsquoකාරය ෙනවන සයලවලහ පැතරැන සහ සයලලට මල ෙන අථමමවයන යවමක වමය දනද වහ සයල කාමයන සපරාවගන පළමෙැනනා වෙයrsquo

lsquoසෙපනසථමානදසතජස lsquoඋrsquoකාවරා දවතයා මාවතරාතකශයාදභයතzwjවාවදොතකෂයත හ වෙ නනසංතත සමානශච භෙත නාසයාබරහමවතකවල භෙත ය එෙං වෙදrsquo198

lsquoසෙපනය කරයාකාර සථමානය කරගත වතජස වදෙැන මාතරාෙ ෙන lsquoඋrsquoකාරය ෙනවන උතකෂය භාෙය නසා වහෝ අතරමැද බෙ නසාය යවමක වමය දනවනද වහ උතකෘෂට නනයකට පැමවණයය සයලලනවගන එක සමානෙ සැලකම ලබය බරහම වනාදනනා කසවෙක ඔහවග කලවයහ වනාවමrsquo

lsquoසෂපතසථමානඃ පරාවන මකාරසතෘතයා මාතරා මවතරපවතෙමා මවනාත හ ො ඉදං සෙමමපතශච භෙත ය එෙං වෙදrsquo199

lsquoසෂපත නම ෙ ගැඹරැ නනද කරයාකාර සථමානය කරගත පරාඥ නම ෙ තනවෙන මාතරාෙ lsquoමrsquoකාරයය මතය හා සයලල එකෙන තැනය වමය යවමක දනද වහ සයලල මැනමට සමත වෙය සයලල තමා තළ තැනපත කරගනයrsquo

මල අෙසථමා තනට අානළ මාතරා සංවකත කරමය හරැපරැද යමක අවප සහයට නඟය ජාගරත සථමානය සංවකතෙත කරන lsquoඅrsquoකාරය සයල කාමයන ලබාගැනම (ආපත) සහ පළමෙැනනා වම (ආදමතzwjව)

116

පළබඳ අදහස සමග සමබනzwjධකර තවද වමය අපට මල බදසමවයහ lsquoපපඤචrsquo ශද දයට අානළ lsquoතණයහාrsquo පැතකඩ සහගනෙය

lsquoඋrsquoකාරය සමග හඳනාවගන ඇත සෙපනසථමානය උසස බෙ වහෝ උතකෂයයත (උතකෂය) අතරමැද බෙත (උභයතzwjව) හඟෙන බෙ කයා ඇත වමය දනනා තැනැතතා උතකෘෂට නනයට පැමණමට හා සමානවමට (සමාන) සමත බෙද කයා ඇත වම අෙසථමාෙ පපඤචවයහ මාන පැතකඩට සබඳතාෙක දකෙය

lsquoමrsquoකාරවයන සංවකතෙත ෙන සෂපත සථමානය වලෝකය මැනවමහ (මත) වහෝ වගාඩනැගවම අදහසත ඒ තළ තැනපත වවම (අපත) අදහසත සමග ඈඳා තවද වමය lsquoපපඤචrsquo ශද දවය දටඨ අංශය සහයට නගය

වම අථමමකථමනය අනමතයක පමණයක බෙත වමානනත සමපරානය තළ වම අෙසථමා තන අනයාකාරයකන වෙරණයය කර ඇත බෙත වමහලා සඳහන කරම එතකද ෙෙත ඉහත දැකෙ සමානතර බෙ වනා තකා හැරය වනාහැක පමණයට කැප වපවනය

චතථමමසථමානය පළබඳ නෙමචනය නම දැනටමත ආචායය සරචචනzwjzwjර මහතාවග අෙධානයට ලක ව ඇතවත සතත නපාතවය අංක 878 ගාථමාෙට එහ ඇත සමානතzwjවය නසාය200 පපඤච පරශනය සාකචඡා කරවමද ඒ මහතා උපනෂද වදදය ෙැඩ වගරහයක වනාමැතෙ උපටා දකෙය දැන අප එක වදදය හා අානළ ගාථමාෙ තෙත සවසතරෙ සසඳා බලම

lsquoනානතඃපරඥම න බහඃ සපරඥම වනාභයතඃපරඥං න පරඥං නාපරඥං අදෘෂටමෙයෙහායයම ලකzwjෂණයමචනතයමෙයපවදශzwjයවමකාතමපරතයයසාරම පරපවඤචාපශමං ශානතං ශෙමවදෙතං චතථමමං මනයවත ස ආතමා ස වවඥයඃrsquo201

තරයසථමානය ආධයාතමක වලෝකය ගැන පරනෙක (දැනමක) නැත බාහර වලෝකය ගැන පරනෙක නැත ඒ වදකම ගැන පරනෙක නැත තනකර පරනෙම වනාෙන පරනෙ නැතවතත නැත (ඉනzwjzwjරයයන මගන) අදෘෂට කසෙකට සබඳතාෙක නැත (අඳනාගැනමට) ලකණයක නැත අචනතය වසතර කළ වනාහැක ආතමය පමණයක පරතයය කරගත වනන සාරයකමෙ පරපඤච සනසඳමෙ ශානතෙ යහපතෙ අවදෙතෙ සෙෙැනන නමෙ වම ආතමය දත යතය

lsquoන සඤඤසඤඤ න වසඤඤසඤඤ වනාප අසඤඤ න වභතතසඤඤ එෙං සවමතසස වවභාත රෑපං

117

සඤඤානානනා හ පපඤචසංඛාrsquo202

lsquoසාමානය සංනෙ ඇතවතකද වනාවම වසංඥ ෙවෙකද වනාවම අසඤඤ ෙවෙකද වනාවම සඤඤාෙ මළමනනම නැත කවළද වනාවම වමබඳ තතතzwjවයක සටයහට රෑපය නැතවෙය පපඤචවයන ඇතකරගත ගණම සඤඤාෙ නානනවකාට ඇත බැවනrsquo

කලහවොද සතරවයහ ඉහත ගාථමාෙ සඳහන ෙන සනzwjදරභය වමසවමද පැහැදල ෙනවන ඒ සතරවය පරථමම ගාථමාවෙන නගන පරශනයට වමම ගාථමාෙ අෙසන පළතර සපයන බෙය පරශනය

lsquolsquoකලහවොද ෙැලපම වශෝක මසරැබෙ මාන අතමාන වකළාම කම යන වමො වකාතැනන හටගනද එය මට කයන මැනෙrdquo203

ඇතළත හා පටත ඇත වම ගැටවමහ මල වහතෙ වදබසක සෙරෑපවයන වකාශනය ෙන වම සතරවයහ කරමකරමවයන නරාෙරණයය වෙය වමම වහත පරතය දමෙැවලහ පරැක පහත සඳහන පරද වගාන කර දැකවය හැකය

කලහා වොාන ndash පරවදෙ වසාක මවචඡර මානාතමාන වපසනා පයා ndash ආසා නටඨා ඡනzwjද ndash වනචඡයා වකාධ වමාසෙජජ කථමංකථමා සාතං ndash අසාතං - වභෙ භෙ ඵසස ndash පරගගහා මමතත නාමරෑප ndash ඉචඡා සඛ දකඛ204

පරසතත ගාථමාෙ අංක 875 වෙන ගාථමාවෙන නඟන ලද පරශනයට අෙසන පළතර වදන නමද ඒ පළතර ෙඩාත එලල ෙනවය 877 ගාථමාවෙන නඟන පහත සඳහන පරශනයටය lsquoවකවස සමනවත ෙෙහටද රෑපයත (රෑපං) එවසම සැපදක වදකත නැතෙ යනවය (වවභාත) lsquoඑය දනමrsquo යන වම සතවලල මට ඇත වයrsquo

රෑපය වභතත ෙන තතතzwjවය 878 වෙන ගාථමාවෙහ දකො ඇතවත වකනක අනදනකනදන ෙන අනzwjදවම වසංොදයකන ඒ තතතzwjවවයද යවමක සාමානය සංනවෙන යකතද වනාවම වසංඥ ෙවයද වනාවම අසංඥද වනාවම සංනෙ මළමනනම නැතකවළද වනාවම වම පරවහලකාෙක ෙැන පරකාශය අප වම කෘතවය මල වකාටවසද සාකචඡා කළ අඤඤාඵල සමාමයය සහයට නඟනනක රහතන ෙහනවසවග අනදසසන වඤඤාණයය නාමරෑපය පළබඹ වනාකරන බැවන රෑප සංකලපය කරයාතමක වමට ඉඩක වනාමැත අතර ඒ හා සමගම සපශයද නරැදධවම205 ගලා එන සපශය දයෙැල මැද

118

වම අනදසසන වඤඤාණයය රහතන ෙහනවසට වලනක වහෝ දෙයනක ෙන සැට අප ඉහත සාකචඡා කර ඇත ගාථමාවෙහ අෙසාන උපවදශාතමක පදය (lsquoසඤඤානානනා හ පපඤචසංඛාrsquo - පපඤචවයන කළ ගණම සඤඤාෙ නානනය වකාට ඇතෙ වහයන) වවශෂවයන සඳහන කළයත ෙනවන එය මළ මහත පරශනවයහම අථමමසාරය කළගනෙන බැවන

ඊළඟ ගාථමාවෙහද පරශනකරැ තමාවග පරශනයට පළතරැ ලැබ ඇත බෙ පළගනනා නමත තෙත පරශනයකට පළතරැ ලබාගැනමට බලාවපාවරාතත වෙය

lsquoයනතං අපචඡමහ අකතතය වනා අඤඤං තං පචඡාම තදඞ බරෑහ එතතාෙතගගමප ෙදනත වහවක යකඛසස206 සදමයං ඉධ පණයඩතාවස උානහ අඤඤමප ෙදනත එවතතාrsquo

lsquoඅප යමක ඇසවෙමද එය ඔබ අපට කයා දනවනහය අප අනකක අසම එය කයා වදන මැනෙ වමහ පණයඩතයන හැටයට සැලවකන ඇතැවමක වමපමණයකනම ආතමවයහ ශදමයය වමයය කයතද නැතවහාත වමයන අනය ෙ තතතzwjවයක කයාපාතද

වමහද පරශනකරැවග බලාවපාවරාතතෙ ඉහත ගාථමාවෙන දැකෙ සවවශෂ තතතzwjවය පදගල ආතමවය පරම පාරශදමයයදැය දැනගැනම බෙ වපවන වශෙෙයාපත ටටනය පළබඳ තමාවග පරශනය දැන වසඳ ඇතැය පළගනනා නමද ආතම ොදයට අනරෑප වලස ඒ පළතර ගළපා ගනනා වතක පරශනකරැ සෑහමකට පත වනාෙන වසය207

සතරවය අෙසාන ගාථමා වදවකන ඔහවග සථමාෙරය ෙැරද බෙ වපනො ද ඇත

lsquoඑතතාෙතගගමප ෙදනත එවක යකඛසස සදමයං ඉධ පණයඩතාවස වතසං පවනවක සමයං ෙදනත අනපාදවසවස කසලා ොනනාrsquo208

lsquoවමහ පණයඩතයන හැටයට සැලවකන ඇතැවමක වමපමණයකනම ආතමවයහ ශදමයය වමයය කයත එවහත ඔෙනවගන ඇතැවමක අනපාදවසසවයහ දකzwjෂ යය කයමන උවචදදයක කයා පාතrsquo

lsquoඑවතචඤතzwjවා උපනසසතාත ඤතzwjවා මන නසසවය වසා වමංස ඤතzwjවා වමවතතා න වොදවමත

119

භොභොය න සවමත ධවරාrsquo209

වමාෙහ දෘෂට ඇසරැ කරවගන සටනවනෝ යය දැන ඒ දෘෂට පළබඳ වමංසන බදමයයක ඇත මනෙරයා අෙවබෝධය තළන වමකතෙවය වොදයට වනාඑය ධර ෙ ඒ මනෙරයා කසද භෙයකට වනාපැමවණයය

ඇතැම lsquoපණයඩතයනrsquo ඉහත ක වසංොදයක බඳ තතතzwjවය ආතමවයහ පරම වශදමයය යය කයන අතර ඔෙනවගනම ඇතැවමක එය උවචදදය යය කයත වම දෘෂටවකෝණය වදකම ආතමයක පළබඳ මළාෙ පදනමකරගත දෘෂට පරකලපනවයහ පරතඵලය එබැවන ඒොවය නසරැ බෙ දත මනෙරයා අෙවබෝධය තළන වමකතෙවය කසද භෙයක වනාපණයෙනවන භෙනවරෝධය පරතයකzwjෂ කළ බැවන (භෙනවරාවධා නබබානං)

880 වෙන ගාථමාවම ධෙනයට අනෙ හැවඟනවන lsquoපණයඩතාrsquo යන ෙචනය වමහ වයද ඇතවත උපහාසාථමමයකන බෙය වම lsquoපණයඩතයනrsquo වදපළ ආතමය නමැත එකම පලවහ වදපැතත ගැන ොද කරමන lsquoවෙමවදෝ - වනාවෙමවදෝrsquo වකලප වදක අතර නරතරැෙම වදෝලනය වෙමන සටයහ වම වදපවලන පළම පල උගර වලස නවයෝජනය කවළ උපනෂද සමපරානයය මාණයඩකය උපනෂදවයහ එන ආතමවයහ මල සථමාන තන සංවකතෙත කරන මාතරා තනත බදදහවමහ පරපඤච වගරහයත අතර සමානතර බෙක වසයාෙක දැකවමට අප උතසාහ දැරැවෙම වම උතසාහය පළගත හැක නම අඤඤාඵල සමාමයය වමන වසංොද සෙරෑපයක ගතතාෙත පරපඤච සනසඳමක (lsquoපරපවඤචාපශමrsquo) ගැන වවශෂවයන සඳහන ෙනනාෙත lsquoතරයrsquo නමැත සතරවෙන සථමානය පළබඳ වගරහය බදදහවමහ lsquoපපඤචrsquo ගැන ඇත ඉගැනවම වෙනත මහණයෙරකන ඉදරපත කරමකැය අනමාන කළ හැකය lsquoපරපවඤචාපශමrsquo යන වයදම lsquoඅවදෙතrsquo යය ගැවණයන ආතමවයහ තරය සථමානයට වවශෂණයයක ෙශවයන අනයම වලස උපයකත බෙ මාණයඩකය වදදවයන පැහැදල වම වමවස ආතමයක සතභාෙ පළබඳ පෙම අභzwjයපගමයක යළ සථමාපනය කරමට ඉහත වයදම උපවයෝග කරවගන ඇත lsquoපපඤචrsquo පදය හා සමබනzwjධ වබෞදධ ඉගැනවම උපනෂද සමපරානයට ආවමණක ෙ ආතමොදවය අවයෝමය රාමෙ තළට පරදදවම පරයතනයක වම තළන දැකය හැකය210

226 ගාථමාවම කයැවෙන වසංොදයක බඳ අඤඤාඵල සමාමයය ආතමවය පරම වශදමයය යැය ගනනා 880 වෙන ගාථමාවම සඳහන පණයඩතයන පළම පල වමහද අප සහයට නැවඟය

120

ශවමතාශෙතර උපනෂදය නානතzwjවයකන යත ඉනzwjzwjරය වගෝචර වලෝකය හැඳනවමට පරපඤච යන පදය වයාානවගන ඇත එයට අනෙ වලෝකය එකම නරමාතෘ ෙ බරහමයාවගන නකතෙන සෘෂටයක

lsquoස ෙෘකzwjෂකාලාකෘතභඃ පවරාවනයා යසමාත පරපඤචඃ පරෙතයවතයං ධමමාෙහං පාපනදං භවගෂම ඤතzwjවාතමසථමං අමෘතං වශෙධාමrsquo211

lsquoවලෝකෙෘකzwjෂය කාලය හා ආකෘත සයලලටම ඉහළන අනය ෙ ඔහවගන වම පරපඤචය වපරළ ආවය ධමමය වගන එනනාෙ පාප දරැ කරනනාෙ භාගයයට ඊශෙර ෙ ඔහ තම ආතමය තළ පහට අමෘත ෙ වශෙමය නොසය වලස දනෙrsquo

lsquoයසතනතනාභ ඉෙ තනතභඃ පරධානවජඃ සෙභාෙතඃ වදෙ එකඃ සෙමාෙෘවණයාත ස වනා දධාද බරහමාපයයමrsquo212

lsquoඑකම වදවෙරයා තම සෙභාෙවයන මකළෙක ඇතළත ෙ zwjරවzwjයවයන කළ දැවලන තමා ආෙරණයය කර ගනනාක වමන ආෙරණයය කරගනය ඔහ අප බරහම තළට පරවමශ කරගනොrsquo

lsquoඑවකා ෙශ නෂකරයානාං බහනාං එකං බජං බහධා යඃ කවරාත තමාතමසථමං වයනපශයනත ධරාඃ වතෂාැං සඛං ශාසෙතං වනතවරෂාංrsquo213

යවමක එක බජයක බහවධ කරයද නෂකරයෙ වබාවහෝ වදනාට එකම පාලකයා ෙන ඔහ යම නෙණයැත වකවනක තමනවග ආතමවයහ පහටවස දකයද සානකාලක සැපය ඔෙනවගය අනයයනවග වනාවමrsquo

lsquoපපඤචrsquo යනවනන හැවඟන බහවධ බෙ වමහ නනවභාග අථමමවයන ඔද බට වගාස ඇත එහ පෙම අභzwjයපගමයක ෙනවන බහවධ ෙ වලෝකය තමා තළ ඇත අනාවරභතත zwjරෙයයකන (lsquoපරධානrsquo) මෙන නරමාතෘෙරයක පළබඳ හැඟමක ඒ මැවම මකළෙක තමා තළ ඇත තනzwjzwjරය zwjරෙයයකන තැන දැලෙලන තමා ආෙරණයය කර ගැනමට සමාන කර ඇත වලෝක නමමාණයය සතය ෙශවයන වදව වකනකවග සෘෂට නමමාණයයක වලස පරකලපනය ව ඇත අතර ඔහ වලෝකවය අවනකතාෙට පටපසන සටන එකම පාලකයා වලස සැලවක එකම බජය ඔහ lsquoඅවනකrsquo බෙට පත කරය

121

පරපඤචය පළබඳ වමෙැන සරවමශෙර ොදයක පාළ තරපටකවයහ දකනට නැත එහද අපට හම ෙ අවනකවධ භාෙය සතය ෙ එකක පරභෙවකාට ඇත ෙ සෘෂට නමමාණයයක වනාවම එහ එන පරද ගණක ලකzwjෂණයයකන යත තණයහා - මාන - දටඨ තළන කරයාතමක ෙන ආතම සමවමෝහයම අපරශදධ ඉනzwjzwjරයයන හා හෙලෙ අප ඉදරපට සතය සෙරෑප අවනකවධ වලෝකයක මො පාය වම කරයාකාරතzwjවවයහ lsquoඅගරඵලයrsquo අප වෙත වගන එනවන සංකලපයය එනසාම lsquoපපඤචසංඛාrsquo lsquoපපඤච සඤඤා සංඛාrsquo යන වදපදය ෙැදගත තැනක ගන ඒ වකවස වෙතත පරන ආවලෝකය තළන දට වට වලෝකය ඒකතzwjවයකද (එකතතං) වනාවම නානතzwjවයකද (නානතතං) වනාවම පපඤච නවරෝධය හා සමගම වම සංකලපත වභද සයලල අවහෝස වෙය

122

5 පපඤච හා පපඤච සඤඤාසංඛා පළ ඳ නතන වදවත මත

පාළ තරපටකවයහ එන lsquoපපඤචrsquo සහ lsquoපපඤච සඤඤාසංඛාrsquo යන වදපදවයහ අථමම නගමනය සහ සවවශෂතාෙ පළබඳෙ නතන වදෙතන අතර ඒකමතකතzwjවයක වනාමැත පාළ වපාත සමාගවම (PTS) පාළ-ඉංගරස ශද ද වකෝෂවයද lsquoපපඤචrsquo ශද දවය අථමම කථමනය ඇරවඹනවය අවනශචත බෙ හඟෙන පද මාලාෙකන

එයට පාළවයහ එන අථමමය සංසකෘත පරපඤච යනවනහ අථමමයමද යනන අවනශචතය (පර + radicපඤච - පැතර යාම පළල වම වසරම බහවධ භාෙය) නරැකතය හා අථමමය අනෙ ෙඩාත ඉඩ ඇතවත lsquoපදrsquo යන ෙචනය හා සමබනධ වලස සැලකමටය ඇතැම වට මල සෙරැපය lsquoප + පද + යrsquo එනම පාදයට බාධාෙක වලස ඉදරවයන ඇත

බාධකය උෙදර පරමාදයට වහතෙන බර අෙහරය පරමාදය මළාෙ ගරසතය ආධයාතමක පරගතයට අෙහරය වසරණයය බාහලයය lsquoපපඤච සංඛාrsquo - ගරසතවය ලකzwjෂණයය lsquoපපඤච සඤඤාrsquo (සංඛා) - ගරසතය පළබඳ අදහස දැඩෙ ගත අදහස මළාෙ

සංසකෘත lsquoපපඤචrsquo යනවනහ අථමමය පාළ අටොෙනහ පපඤච ශද දයට ද ඇත අථමමකථමන හා ගළපාලවමහ අසරැතාෙ නසා ශද දවකෝෂ කතයෘෙරැන lsquoප + පද + යrsquo යන අලත නරැකතයක ඉදරපත කළා වය හැකය එවහත වම ඉඟයක ෙශවයන ද ඇත නරැකතය අත ධාෙනයක වස වපවන එහ පරමාථමමය දැනට පළවගන ඇත අථමම ෙන බාධකය උෙදර පරමාදය වහෝ අෙහරය ෙැන අථමම සවහතක බෙ දැකවම නම එය වකාවහතම අෙශය වනාෙනවන අප කලන වපනොද ඇත පරද වමො ොග වෂයට අානළ පපඤචවයහ දවතයක අථමම බැවන කරයා වෂවයද ඒො මලක අථමම බෙට පත වම අටොචාරහ ආචාරධරම ෙටනාකමක ඇත lsquoපමාදrsquo යන පදයට දන ෙැදගත කම නසා lsquoපපඤචrsquo පදයත කරයා වෂයට අානළ අනදමන වෙරණයය කළ අයරැ ඉහත දැකෙවෙම ශද ද වකෝෂය lsquoපපඤච සඤඤාසංඛාrsquo යනන ගරසතවය සලකණය වහෝ ලකzwjෂණයය වලස අථමම දකො ඇත lsquoසංඛාrsquo යනවනහ පරඥපතයට ඇත සබඳතාෙ අෙධානයට ලකව නැත

අත පජය ඤාණයාතවලෝක මහ වතරැන ෙහනවසවග වබෞදධ ශද දවකෝෂවයහ (Buddhist Dictionary) පපඤච ශද දයට පහත සඳහන අථමම ද ඇත පළල වම වසරම සවසතර වෙරණයය ෙරධනය

123

නානතzwjවය බාහලයය (වලෝකවය) වවභදනය උපාලමබනය උනෙහනවස මධපණයඩක සතරවයහ එන ඉනzwjzwjරය නනය පළබඳ වදදය ගැන අෙධානය වයාම කරෙමන ඉන වකාටසක උපටා දකො (ඉංගරස බසට) පරෙරතනය කරත

lsquo යං පපවඤචත තවතානානනං පරසං පපඤච සඤඤාසංඛා සමානචරනත rsquo

lsquo යමක ඔහ වවභදනය කරයද ඒ වහත වකාටවගන වවභදනය පළබඳ අදහස හා වමරශන (පපඤච සඤඤාසංඛා) ඔහ තළ හටගනයrsquo

lsquoපපඤචrsquo යනනට lsquoවවභදනයrsquo (වෙන කර දැකවම) යන අරැත දවමන සංකලපයනවග ලයලෙන සෙභාෙය ඉඟ කළ බෙක වපවන lsquoපපඤච සඤඤාසංඛාrsquo යනන වෙරණයය කර ඇත ආකාරයද තරමක දරට අප දන අථමමකථමනයට සමපය එවහත lsquoසමානචරනතrsquo යනන වමහද lsquoහටගැනමrsquo අථමමවයන වගන ඇත නමත අප එයට lsquoයටත වවමrsquo අථමමය දනම

වකඊ වනායමන (KE Neumann) මහතා තම ජරමන පරෙරතනවයද lsquoපපඤචrsquo යනනට lsquoනානතzwjවයrsquo (Vielheit) වහෝ වවධතzwjවය (Sonderheit) යන අථමම වදය වම අථමමය එහ තාරකක සහ සතභාෙ පරතගෘහතය ෙන lsquoඒකතzwjවයrsquo සමග ඇත සබැඳයාෙ නසා එතරම උචත වනාවම ඒ අථමමකථමනය වමානනත චනතනය හා ගැළවපන නමත පැරණ වබෞදධ චනතාෙ හා වනාසැසවඳය

ම ඩද ලම රස වඩවඩස මහතා සහ එම මැතණය ද නකායට කළ ඉංගරස පරෙරතනවයද214 ද lsquoපපඤච සඤඤාrsquo යනනට lsquoදැඩෙ ගත අදහසrsquo යන අරැත වදත ඔෙහ බදවගාස හමයන lsquoමතතපමතතාකාරපාපනrsquoයන වයදවමන ඉදරපත කළ ආචාරධරම අරථමානතරයත අෙධාරණයය කරත පරෙරතකවයෝ පපඤච පදවයහ ෙැදගතකම පළබඳෙ පහත සඳහන සටහන තබත

lsquoවමය ආරය මාගයයට අානළෙ ගැඹරැ බදදහවමහ නතර සඳහන ෙන සංකලපයක අවදයාෙ පළබඳ භාරතය සංකලපයට ෙඩා නෙැරදෙත ආචාරධරමෙත අථමමයක ගැනවමට පැරණ වබෞදධයන දැරෑ උපාය මාගය ෙලන එකක එවසම එය වබාවහෝ වට ෙරදො ෙටහාගනනා පාරභාෂක ශද දයක rsquo

රස වඩවඩස මැතණය215 lsquoදෂකර ෙචනයකrsquo වලස හඳනෙන lsquoපපඤචrsquo යනනට lsquoගරසතයrsquo (obsession) යන අරැත වදය ඇය වනායමන මහතාවග අථමමකථමනය වවමචනය කරමන lsquoඒකතතrsquo

124

යනවනහ වරැදධාරථමය lsquoනානතතrsquo මස lsquoපපඤචrsquo වනාෙන බෙ වපනො වදය වමය lsquoපපඤචrsquo ශද දවයහ මලක අථමමය වසායායාමට ඉඟයක

අයබ වහෝනර මැතණය lsquoපපඤච සඤඤාසංඛාrsquo යන පදයට දකෙන අථමමය lsquoගරසත සහ සඤඤා ගණයනාෙකrsquo යනය lsquoපපඤචrsquo lsquoසඤඤාrsquo වදකක වලස වෙන කර දැකවම පරශනකරය ඇය lsquoසංඛාrsquo යනනට lsquoගණයනrsquo යන පයයාය පදය දම සැලකය යතය අප එය lsquoගණමrsquo යන අථමමවයන පරඥපතයට පයයාය වලස ගතවතම

පජය ඤාණයවමෝල වතරැනෙහනවස lsquoපපඤචrsquo ශද දයට පහත සඳහන වෙරණයය වදත216

ldquo සතරයනහ වම ෙචනය වයද ඇතවත lsquoවවධතzwjවයට පතකරමrsquo යන අථමමවයන ඒ බෙට වහාඳම නදරශනය මධපණයඩක සතරවය එය

ldquoඇෙැතන අසත රෑපයනත නසා චකඛ වඤඤාණයය උපද තවනහ එකෙයාම සපශයයය සපශයය පරතයය කරවගන වමදනාෙ ඇත වම යමක වඳද එය වහ හඳනා ගනය යමක හඳනාගනයද වහ එය ගැන වතර ක කරය යමක ගැන වතර ක කරයද එය ඔහ lsquoවවධතzwjවයට පතකරයrsquo (පපවඤචත) ඔහ එය වවධතzwjවයට පත කරම නසා වවධතzwjවකරණයසංනෙනවග ඇගැයම අතත අනාගත ෙතයමාන රෑපයන පළබඳෙ ඔහ මැඬ පෙතෙය ආද ෙශවයන අටොෙ වම අනzwjදවම lsquoපපඤචrsquo වතරැම කරනවන තණයහා මාන දටඨ නසා ඇත ෙන බෙය වම වෙරණයය අනෙ සඤඤාෙ හා සතවලල වගන එන දළ අරමණය මත තණයහා ආදවයන වතෝරාගැනම පරතවකzwjෂප කරම අනමත කරම අනමත වනාකරම ආද ෙශවයන වකවරන වවධතzwjවයට පතකරම අදහස වකවරන බෙ වපවන

වමහද මධපණයඩක සතරවය එන පරසතත වදදවය නෙැරද අථමමය වබාවහෝ දරට මතව ඇත වවධතzwjවකරණය ගණයය ඇතවතනම පපඤචවයන අදහස වකවරන සංකලපයනවග ලයලායාමට උපකාරවම lsquoපපඤච සඤඤාසංඛාrsquo යන පදයට ඤාණයවමෝල හමයන lsquoවවධතzwjවකරණයසංනෙනවග ඇගැයමrsquo යන අථමමය වදන නමත lsquoසංඛාrsquo යනන වමහ බහෙචනවයන වයද ඇත නසා lsquoගණමrsquo lsquoපරඥපතrsquo යන අථමම ෙඩා ගැළවපය

ඊ එම වහයා මහතා අංගතතර නකාය ඉංගරස පරෙතයනවයද වමවස සඳහන කරය217

ldquoපපඤචrsquo ොචයථමමවයන ගත වට lsquoවසරමrsquo lsquoමළාෙrsquo සමහරවට lsquoඅබරහස පරකසමrsquo යන අරැත වදය වමක සනzwjදභයවයද ඒ මහතා පපඤච යනනට lsquoවසරමrsquo යන අථමමය වදන අතර lsquoනපපපඤචrsquo යනනට lsquoනයමත බෙrsquo lsquoනෙැරද බෙrsquoයන අදහස වදන පදෙලන පරෙතයනය

125

කරය එවහත වමහද ඒ මහතා මවනෝ වෂයට ෙඩා ොග වෂය ගැන අෙධානය වයාම කළ බෙ වපවන වකවස වෙතත සතත නපාත පරෙතයනවයද වහයා මහතා lsquoඅෙහරයrsquo යන අරැත පපඤච පදයට වදය218

කලහවොද සතරවයහ එන lsquoසඤඤා නානනාහ පපඤච සංඛාrsquo යන ගාථමා පදයට lsquoසඤඤාවෙහ නානනය අෙහරයක වලස ගණයන ගන ලැවබයrsquo යන අථමමකථමනය වදය පරසතත වයදවමහ පද සමබනධය නහරට වගන lsquoසඤඤා නානනාrsquo යන ෙචනෙලට මල තැන ද ඇත එවසද ෙෙත ඒ මහතාවග වෙරණයවයහ lsquoසංඛාrsquo යනවනහ ඇත lsquoගණමrsquo යන අථමමවයහ වසයාෙක මතව ඇත බෙ වපවන

ජ ස පාණයවඩ මහතා පපඤච යනවනහ වබෞදධ සංසකෘත සහ වමානනතක මලාශරෙල එන පපඤච ශද දයට ඇත සමබනධතාෙ අෙධානයට ලක කරය219 lsquoසබබං අචචගමා ඉමං පපඤචංrsquo (සනගා 8) සහ lsquoඅනවචච පපඤච නාමරෑපංrsquo (සනගා 533) ෙැන වයදම ගැන සලකා බලා ඒ මහතා පහත සඳහන නගමනයට එළවඹය lsquoපපඤච වම අනෙ නාම රෑප හා සමානාථමමෙතය එය අෙසන කරම ඉහළම අමයගමයට පැමණමයrsquo

ඉහත උදධෘත පාඨ වදක වමනම පාළ තරපටකවයහ පපඤච ගැන සඳහනෙන අන වබාවහෝ ොකය පරවදශත වමසා බැලවමද පපඤච යනන ෙඩා ගතක අථමමයකන වගන lsquoලයලෙන සංකලපනයrsquo වහෝ සංකලපයනවග වහද යාම යනවෙන වෙරණයය කරම ෙඩා උචත බෙ අප වපනො දනම අවනකත චනතන සමපරානයයනහ පරපංච පදවයන ගමය ෙන අථමම අනසාරවයන පපඤච යනන නාමරෑපයට සමානාථමමෙත වලස ගැනම මලක බද සමවය එන දශයනවය ෙැදගත අංශයක ආෙරණයය කරමක

ඊ ආර සරචචනzwjzwjර මහතා220 පපඤච ශද දවයහ මලක අථමමය වසායායාවමද වමානනතවයහ එන පපඤච ශද දයට ද ඇත අථමමමාගයය තරමක දරට අනගමනය කර ඇත බෙ වපවන ඒ මහතාද lsquoපපඤචrsquo යනන නාමරෑප හා සමානාථමමෙත වලස වගන ඇත එක අථමමකථමනයට අනෙ lsquoඅනවචච පපඤච නාමරෑපංrsquo යන ගාථමා පදය වතරමට යාවමද ඇතෙන පනරැකත වදෝෂයද වනාතකා ඒ මහතා එම අථමමකථමනය සථමාපනය කරමට තැත දරා ඇත වකවස වෙතත ඒ මහතා ඉනzwjzwjරය නනයට පපඤචවයහ ඇත සමබනධය හා එහ සවවශෂ ානශයනක අගය තරමක දරට සාකචඡා කර තවද චනතනය පළබඳ මමායනය තළන පපඤච සංඛා ඇත ෙන බෙද පළවගන ඇත එවහත පපඤච සංඛා යනන ඒ මහතා වතරැම කර ඇතවත පපඤච නමැත ගරසතය (සංඛා) යනවෙන ඇතැමවට වමහද සැකය යන අරැත ඇත lsquoසංකාrsquo (සං

126

ශංකා) සහ lsquoකංඛාrsquo (සං කාංකzwjෂා) යන වදපදවයහ සංකලනයක තළන lsquoසංඛාrsquo යනනට අරැත දකෙො වය හැකය

නතන වදෙතන වසන ඉදරපත කරන ලද අථමමකථමන රැසකන අතවළාසසක පමණ වම ඒ සයලල වමහලා වගාන කර දැකවමට අපහට බලාවපාවරාතතෙක වහෝ හැකයාෙක වහෝ වනාමැත එනමත වම එකවනක ගැවටන වදෙත මත අතවළාසස තළන lsquoපපඤචrsquo හා lsquoපපඤච සඤඤාසංඛාrsquo වදපදවයහ අථමමනගමනය පළබඳෙ ඇත අවනශචත භාෙය ෙටහාගත හැකවෙතැය හඟම වම වෂය පළබඳෙ ෙඩාත ගැඹරැෙත පළලෙත වගරහයකට අප වම දැරෑ පරයතනය ආරාධනාෙකම ෙන ඇතැය හඟම

127

6 පාදක සටහන (වපාත අගට එන සටහනෙලටද අානළය)

1

i සකකපඤහ ස දන 2- 416-420 (බජතර 8) ii මධපණයඩක ස මන 1-276-284 (බජතර 10) iii චලසහනාද ස මන 1-160 (බජතර 10) iv කලහවොද ස සන 272-276 (බජතර 25) v භදදක ස අංන 4-24 (බජතර 21) vi අනරැදධ ස අංන 5-138 (බජතර 22) vii පපඤචකඛය ස උාන ඛන 1-284 (බජතර 24)

2 කලහවොද ස සන ගා 878 (බජතර 25)

3 මධපණයඩක ස මන 1-280 (බජතර 10)

4 lsquoපවබබ වඛා ආෙවසා වසාඛ වතවකකතzwjවා වචාවරතzwjවා පචඡා ොචං භනzwjදත තසමා වතකක වචාරා ෙ සංඛාරාrsquo

- චලලවෙදලල ස මන 1-128 (බජතර 10)

lsquoඇෙැත වසාඛවයන පරථමමවයන වතකය කර වචාර කර පසෙ ෙචනය පට කරය එම නසා වතකක වචාර ෙ සංසකාරයrsquo

5

i සසඳනන වපඤචතඤඤ අංන 2-260 (බජතර 19) lsquoකතවමාච පගගවලා වපඤචතඤඤ යසස පගගලසස සංඛවතතන භාසතසස වතzwjථාවරන අවතzwjථ වභජයමාවන ධමමාභසමවයා වහාත අයං ෙචචත පගගවලා වපඤචතඤඤrsquo - පගගල පඤඤතත - 332 (බජතර 47)

lsquoකෙර පදගලවයකද lsquoවපඤචතඤඤrsquo යම පදගලයකට සැවකවන කය වදයක අථමමය සවසතරෙ වභාගකර දකෙන කලහ ධමමාෙවබෝධය වමද වම පදගලයාට lsquoවපඤචතඤඤrsquo යය කයන ලැවද rsquo

ii වපඤචයත වපඤචනා වපඤචතඤඤ - වනතත 20 (බජතර 39)

128

6 lsquoවතකකrsquo සහ lsquoවචාරrsquo පළබඳ වසතරාතමක හැඳනවමක

වසදමයමගගවය පඨව කසණය නවදදසවය එය - වම 105 (වහම)

7 lsquoයං භකඛවම රෑපං අතතං නරැදධං වපරණයතං අවහාසත තසස සංඛා අවහාසත තසස සමඤඤා අවහාසත තසස පඤඤතත helliprsquo - නරැතතපථම ස සංන 3-122 (බජතර 15)

lsquoමහවණයන යම රෑපයක අතතද නරැදධද වෙනස ව ඇතද lsquoවයrsquo යන එහ ගණමය lsquoවයrsquo යන එහ හැඳනවමය lsquoවයrsquo යන එහ පැණයවමයhelliprsquo

8 පපඤච සඤඤා සංඛාෙනවග වෂම ලකzwjෂණය වහළ වකවරන තරමක හාසයජනක පෙතක ධමමපදටඨකථමාවෙහ භාගවනයය සං රකඛත ෙසතවෙහ එය

9 වඵණය පණයඩපමං රෑපං - වෙදනා බබබලපමා මරචකතපමා සඤඤා - සංඛාරා කදලපමා මායපමඤච වඤඤාණයං - දපතාදචච බනzwjධනා - වඵණය පණයඩපම ස සංන 3-244 (බජතර 15)

lsquoආදතය බනzwjධ ෙ බදරජාණයන ෙහනවස වසන රෑපය වපණය පඬෙකටත වමදනාෙ දය බබලකටත සඤඤාෙ මරඟෙකටත සංසකාර වකවසල කඳකටත වඤඤාණයය මායාෙකටත උපමා කරන ලදrsquo

10 lsquoචකඛඤචාෙවසාත ආදස අයමවතථමා ආෙවසා නසසය භාවෙන චකඛපපසාදඤච ආරමමණයභාවෙන චතසමටඨානක රෑවපච පටචච චකඛවඤඤාණයං නාම උපපජජත තණයණයං සංගත ඵවසසාත වතසං තණයණයං සංගතයා ඵවසසා නාම උපපජජත තං ඵසසං පටචච සහජාතාදෙවසන ඵසස පචචයා වෙදනා උපපජජත තාය වෙදනාය යං ආරමමණයං වෙවදත තවදෙ සඤඤා සඤජානාත යං සඤඤා සඤජානාත තවදෙ ආරමමණයං zwjද ා වතවකකත යං වතවකකා වතවකකත තවදොරමමණයං පපදඤචා පපවඤචත තවතා නානනං එදzwjහ ද ච ඛරපාදහ ද ාරදරzwjහ පරසං පපඤචසඤඤාසංඛා සමානචරනතත තං අපරඤඤාතකාරණයං පරසං පපඤචද ාපඨාසා අභභෙනත තසස පෙතතනතත අවතථමාrsquo

- මඅ - 63 (වහම)

129

lsquoචකඛඤචාෙවසා ආදවයහ වම අථමමයය ඇෙැතන නසසය භාෙවයන චකඛපපසාදයත ආරමමණය භාෙවයන චතසමටඨානක රෑපත නසා චකඛ වඤඤාණය නම වදයක උපද lsquoතණයණයං සංගත ඵවසසාrsquo යන ඒ තවනහ එක වවමන සපශය නම වදයක උපද ඒ සපශයය නසා සහජාත ආද ෙශවයන සපශයය පරතයවයන වමදනාෙ උපද ඒ වමදනාවෙන යම අරමණයක වඳද එයම සඤඤාව හඳනා ගනය සඤඤාෙ යමක හඳනාගනද එම අරමණයම zwj ණක වතර ක කරය යමක වතකයය වතර ක කරයද එම අරමණයම පපඤචක පපඤච කරය තවතානානනං යන වම ච ඛරපාද ද රරzwjවය යේ පරසං පපඤචසඤඤාසංඛා සමානචරනත යන කරැණය හර හැට වතරැම වනාගත ඒ පරැෂයා පපඤච වකාටස වසන අභභෙනය කරන ලැවද ඔහට පෙතත යන අථමමයයrsquo

11 වලාක ස සංන 2-114 (බජතර 14)

12 lsquoවමවස ක කලහ ආයෂමත ආනනzwjද හමවයෝ භාගයෙතන ෙහනවසට වමය කහ lsquoයම වස සොමන කසගන පඩාවෙන දබලෙ පරැෂවයක ම පඬක ලබනවනද ඔහ යම යම පැතතකන එහ රස බලනවනද වනාසවඳන රසයක ඔහ එයන ලබනවනද එවසම සොමන සහජවයනම ෙැටවහන නෙණයක ඇත භකzwjෂෙක වම පයයායවයහ අථමමය යම යම පැතතකන පරකසයද ඔහ සතටකම ලැබගනවනය චතත පරසාදයකම ලැබගනවනය සොමන වම ධමම පයයායවයහ නම කමකදrsquo

lsquoඑවසනම ආනනzwjද වම ධමම පයයායය මධපණයඩක ධමම පයයාය යය දරාගනෙrsquo - මධපණයඩක ස මන 1-286

13 වකවස වෙතත බදවගාස හමයන නගමනය කරනවන වකනක තටවමක කයා පෑමක වහෝ පැටල සම මක වහෝ වනාකළ යතවත ආයතන වානළස පළබඳෙ කයාය (lsquoඑතzwjථ වම නතzwjථථ අභනනzwjදතබබනත තසමං දොදසායතවන කාරවණය සත මඅ 2-61) වමවස නගමනය කරමට වහතෙ උනෙහනවසම lsquoතවතා නානනංrsquo යනවනන ඉනzwjzwjරයයන හා ඒොවය අරමණය පමණයක ගමය වෙතැය වෙරණයය කරමය පරසතත පාඨවයහ එන lsquoපටචචrsquo යන ෙචනය පමණයට ෙඩා අෙධාරණයය කරවමන වමවස වෙරණයය කර ඇත

14 මහා නවදදස - 382 (බජතර 33)

130

15 දඅ 2-516 (වහම)

16 මඅ 2-6 (වහම)

17 අඅ 2-546 (වහම)

18 Buddhist Psychology of Perception - p5

19 මන 1-274 (බජතර 10)

20 lsquo බරාහමණයrsquo යනවනන වමහද රහතන ෙහනවස අදහස කැවරය

21 සංන 4-384 (බජතර 16)

22 වභඞග 2-260 වම කරැණය නෙය ඉඤජත ඵනzwjදත පපඤචත සංඛත යන පදෙලන හැඳනවම

23 අෙයාකත ෙතzwjථ ස අංන 4-380 (බජතර 21)

24 lsquoසසසවතා වලාවකාත වඛා ෙචඡ දටඨගතවමතං දටඨගහණයං දටඨකනතාරං දටඨවසකං දටඨවපඵනzwjදතං දටඨසවඤඤාජනං සදකඛං සව ාතං සඋපායාසං සපරළාහං න නබබානය න වරාගාය න නවරාධාය න උපසමාය න අභඤඤාය න සවමබාධාය න නබබානාය සංෙතතතrsquo

- අගගෙචඡවගාතත ස මන 2-260 (බජතර 11)

lsquoෙචඡ lsquoවලෝකය ශාසෙතයrsquo යන වමය දටඨගතයක දටඨගහණයයක දටඨකානතාරයක දටඨ වහළෙක දටඨ තගැසමක දටඨ හැකලලක දක සහත බලාවපාවරාතත කඩවම සහත දැඩ වෙවහස සහත දැවල සහත ෙෙක කලකරම පණස වනාඇලම පණස නවරෝධය පණස සංසඳම පණස අභනෙ පණස සමවබෝමයය පණස නබබානය පණස වනාපෙතනනකrsquo

25 මහා වකාටඨත ස අංන 2-312 (බජතර 19)

26 පපඤචකඛය ස උානඛන 284 (බජතර 24)

27 lsquoඨත නාම අනසයාrsquo ndash වනතත 60 (බජතර 39)

28 ඡ ඵසසායතන ස සං න 4-154 (බජතර 16)

29 අනතපප ස අංන 4-26 (බජතර 21)

30 වම ගාථමා වථමරගාථමාවමද එය සාරපතත වථමරගාථමා

131

- වථමර - 989-990 (බජතර 28)

31 සතත නපාතවය කලහවොද සතරයද කලහවොදයනවග පරභෙය වසවම පපඤචසංඛා දකො වහදොලවමද වබාවහෝ දරට වමෙැනමෙ ධමම පරමපරාෙක වගනහැර දකෙය (පපඤචසංඛා යනන පපඤචසඤඤාසංඛා යන අරැතම වගන වදනනක)

32 සසඳනන lsquoවතකක පඤඤතතයා සත පපඤචසඤඤාසංඛා සමානචරණය පඤඤතතං පඤඤාවපසසතත ඨානං එතං වජජතrsquo

- මධපණයඩක ස මන 1-280 (බජතර 10)

lsquoවතකකrsquo යන පරඥපතය ඇත කලහ පපඤචසඤඤාසංඛා සමානචරණයය පළබඳ පරඥපතයක පණයෙනවනය යන වමෙැනනකටද අෙකාශ ඇත

33 වම උපමාෙ මැදම සඟවය වතකකසණයඨාන සතරවයහ දකනට ලැවබනනක

- මන 1-300 (බජතර 10)

34 දන 1-404 (බජතර 7)

35 සන ගා 78 (බජතර 25)

36 අටොෙ වම ගාථමාවම මලපද වදක වතෝරනවන රාග දවමෂ වහංසා ෙැන අකසල වතර ක රහත වවමද භකzwjෂෙක තළ lsquoමළමනනම කපා හරන ලබනrsquo (සවකපපතා) බෙ හැ වඟන අයරනය එනමත ෙඩා ගැළවපනවන සවකපපතා යනන lsquoවධපතාrsquo යන පදය වමන කරයාපදයක වලස ගැනම වෙනෙට lsquoවතකකාrsquo යනනට වවශෂණයයක ෙශවයන ගැනමය එවස ගතවට lsquoඅජඣතතං සවකපපතාrsquo යන වයදවමහ අථමමය lsquoඇතළතන මැනවන කලපනය කළrsquo යනය වම අථමමවෙරණයයට සාධක ෙශවයන lsquoවකලපrsquo යන පදවයන ගමයෙන අථමමානතර වකවරහ අෙධානය වයාම කැරවය හැකය

බලනන සභතත ස උාන ඛන 1-272 (බජතර 24)

සංන 1-230 (බජතර 13)

37 සාමඤඤඵල සතරය දන 1-122 (ඛජතර7)

132

38 අටොෙ වම පරවහලකා සෙරෑප වදදයට එකවනක ගැවටන

වෙරණය කහපයක වදය

39 lsquoමතrsquo යනවනන ගඳ-සෙඳ බැලවමන රස බැලවමන සහ සපශය කරවමන ලැවබන දැනම අදහස කැවරය

40 බාහය ස උාන ඛන 1-142 (බජතර 14)

41 දෙයතානපසසනා සතරය සනගා760 (බජතර 15)

42 තමමය = තද+මය (ොචයථමමය) lsquoඑයනම නපනrsquo

lsquoනහ තමමවයා වසාත න තණයහාෙවසන න දටඨෙවසන තමමවයා වහාත තපපරවමා තපපරායවණයාrsquo - මහානවදදස 280 (බජතර 33)

lsquoඔහ තමමය වනාවමයrsquo යන තණයහා ෙශවයන දටඨ ෙශවයන එයනම නපන එයම පරම වකාට එයම පරායණය වකාට ගතවත වනාවම

වම ෙචනය හා එහ වරැදධාථමමෙත පදය පහත සඳහන තැනෙල වයද ඇත

i සපපරස ස මන 3-160 (බජතර 12) ii මාගනzwjදය ස සන ගා 850 (බජතර 25) iii අංන 1-270 (බජතර 18)

43 සපපරස ස මන 3-164 (බජතර 12)

44 වමකත පදගලයාට උපපදයක ෙශවයන වයද ඇත lsquoතාදrsquo (වහෝ තාදවසා) යන පදය තමමය යන ෙචනය හා සබඳකමක දකෙතැය සතය හැක තාදෘශ (තද+දෘෂ) යන ෙචනවයන බඳ ආ වහයන එහ වතරැම lsquoඑබඳrsquo lsquoඑවසෙrsquo lsquoඑවහෙrsquo යනය අප මනෙරයා හා සමබනධ කරන කසෙක සමග මනෙරයා තමා හඳනා වනාගන එවහත බැල බැලමට එවස හඳනාගනනා බෙක - අනනයතාෙක - වසයාෙක වපවන ඒ අනෙ ඔහ lsquoඑබඳrsquo (තාදවසා) නමත lsquoඑයන නපනrsquo (තමමවයා) වනාවම මනෙරයාවග සථර බෙට අකමපය බෙට වහතෙ වමය වය හැක

සසඳනන කාළකාරාම ස අංන 2-50 (බජතර 19)

45 අංන 1-270 (බජතර 18)

133

46 සන ගා 919 920 (බජතර 25)

47 නවදදසය lsquoමනතාrsquo යනන පඤඤාෙට පයයාය පදයක වලස දකෙය (lsquoමනතා ෙචචත පඤඤාrsquo - 474 බජතර 33) එවහත පරාථමමක අථමමය (PTS ශද ද වකෝෂවය දකො ඇත පරද) (සං මනතෘ) lsquoසතනනාrsquo වලස ගත හැකය වම ෙචනය වයවදන වබාවහෝ සනzwjදභයෙලද එය lsquoපඤඤාrsquo යන දවතයක අථමමවයන ගත හැක නමත වමක සනzwjදභයය තළ lsquoසතනනාrsquo යන පරාථමමක අථමමයම ෙඩා ගැළවපය

බලනන Buddhist Psychology of Perception p5 අංන 4-432 (බජතර 21) වහමෙත ස සන ගා159 (බජතර 25)

48 Buddhist Psychology of Perception p8

49 යසසනzwjරයාන භාවතාන - අජඣතතං බහදධා ච සබබවලාවක නබබජඣ ඉමං පරඤචවලාකං - කාලං කංඛත භාවවතා ස දවනතා

- ගා 519

නනහාය සබබපාපකාන - අජඣතතං බහදධා ච සබබවලාවක වදෙමනවසසස කපපවයස - කපපවනනත තමාහ නහාතවකාත

- ගා 524

දභයාන වවචයය පණයඩරාන - අජඣතතං බහදධා ච සදමයපවඤඤා කණයහ සකකං උපාතෙවතතා - පණයඩවතා තාද පෙචචවත තථමතතා

- ගා 529

අසතඤච සතඤච ඤතzwjවා ධමමං - අජඣතතං බහදධා ච සබබවලාවක වදෙමනවසසස පජවයා වසා - සඞගැං ජාලැං අතචච වසා මන

- ගා 530

යසසසස ලතාන ඛනධනාන - අජඣතතං බහදධා ච සඞගමලං සබබසඞගමලබනධනා පමවතතා - ආජානවයා තාද පෙචචවත තථමතතා

- ගා 535

50 lsquoනාහං භකඛවෙ වලාවකන වොනම වලාවකා ච මයා වෙදතrsquo - පපඵ ස සංන 3-238 (බජතර15)

51 පහනමානසස න සනත ගනzwjථමා වධපතා මානගනථමාසස සවබබ සවතෙවතතා මඤඤනං සවමවධා අහං ොනමත ප වසා ෙවදයය මමං ෙදනතතප වසා ෙවදයය

134

වලාවක සමඤඤං කසවලා වදතzwjවා වොහාරමවතතන වසා වොහවරයය - සංන1-28 (බජතර13)

lsquoමානය පරහන කළහට ගැට නැත ඔහවග මානගැට සයලල පඹහරන ලද මඤඤනා ඉකමෙ ඒ නෙණයැතතා lsquoමම කයමrsquoය කයනවනද lsquoමට කයතrsquoය කයනවනද වලෝක සමමතය දකෂවයකෙ දැන ෙයෙහාර මාතරයක ෙශවයන ෙයෙහාර කරනවනයrsquo

52 උපවයාහ ධවමමස උවපත ොදං අනපයං වකන කථමං ෙවදයය අතතං නරතතං න හ තසස අතzwjථථ අවධාස වසා දටඨමවධෙ සබබා - දටඨටඨක ස සන ගා791 (බජතර25)

lsquoතණයහා ෙශවයන ළංෙනනා ධමමයන පළබඳ ොදයට එළවඹය එවස ළං වනාෙනවන කමකන වකවස නම කයනවනද ඔහට අලලාගත වදයකෙත වසකළ වදයකෙත නැත ඔහ වමහදම සයල දෘෂට පඹ හැරවය වෙයrsquo

53 න කපපයනත න පවරකඛවරානත අචචනත සදධත න වත ෙදනත ආානන ගනzwjථමං ගථතං වසජජ ආසං න කබබනත කහඤච වලාවක - සදධටඨක සතරය සන ගා 798 (බජතර25)

lsquoඔෙහ දෘෂට පරකලපනය වනාකරත දෘෂට වපරට කර වනාගනත වමය අතයනත ශදමයයකැය ඔෙහ වනාකයත ගැට ගැසන ඇදගැනම ගැටය හැරදමා වලාෙ වකාතැනකෙත ආශාෙක වනාකරතrsquo

54 දටඨ දටඨ සමදය දටඨ නවරාධ දටඨ නවරාධගාමන පටපාන - අංන 4-380 (බජතර21)

55 මන 1-336 (බජතර10)

56 lsquoඉමවඤච තවමහ භකඛවෙ දටඨං එෙං පරසදධං එෙං පරවයාානතං අලලවයථම වකලාවයථම ධනාවයථම මමාවයථම අපන තවමහ

135

භකඛවෙ කලලපමං ධමමං වදසතං ආජාවනයයාථම නතථමරණයතථමාය වනා ගහණයතzwjථායාතrsquo lsquoවනා වහතං භවනතrsquo

ldquoමහවණයන ඉදන නඹලා වමවස පරශදධෙ පයයොනතෙ දෘෂටවයහ ඇවලනනහ නම එහ වලාල ෙනනහ නම එය ධනයක වකාට ගනනාහ නම මවග යය කයනනහ නම නඹලා එතරවම පණස මස ගරහණයය කරම සඳහා වනාෙන පහරකට උපමා වකාට ධමමය වදශනා කරන ලදැය වතරැමගත බෙ කෙ හැකදrdquo ldquoනැතමය සොමනrdquo

57 lsquoදටඨඤච අනපගමම සලො - දසසවනන සමපවනනාrsquo - වමතත ස සන ගා152 (බජතර 25)

lsquoසලෙත ෙවය දෘෂටයට වනාපැමණය දශයනවයන යකත ෙවයrsquo

58 මන 1-342 (බජතර 10)

59 උළාරං ෙත වම මාතා - පවතාදං සමෙසසර පරමතථම සංහතා ගාථමා - යථමා ප අනකමපකා - වථමර ගා 210 (බජතර 28)

lsquoමාවග මෙ අනකමපා ඇතතයක වලසන පරමාරථම සංහතෙ ගාථමාෙකන උානර වකවටකමය මා මතවතහ වහලවයrsquo

60 මඅ 1-124 (වහම)

61 චලල 2-100 (බජතර 5(2))

62 සපා 897 (වහම)

63 වනය චලලෙගගවයහ එන වම වදදය නතන වදෙතන වසන වවධාකාරවයන වෙරණයය කර ඇත වනය පටකවය ඉංගරස පරෙතයනවයද (Vin Texts SBE XX p 150fn) රස වඩවඩස හා ාලඩනබරග මහතන lsquoඡනzwjදවසා ආවරාවපමrsquo යන ෙචන මලක සංසකෘත භාෂාෙ ගැන සඳහනක වලස ගනමන එහලා බදවගාස හමයනවග මතයට එකඟ වෙත (lsquoඡනzwjදවසා ආවරාවපමාත වෙදං වය සකකත භාසාය ොචනා මගගං ආවරාවපමrsquo - සපා 897) එවහත ඔෙන lsquoඡනzwjදවසාrsquo යන ෙචනය පරෙතයනය කරනවන lsquoසංසකෘත ශවලෝකrsquo යන අදහස වදමන බදරදන භකෂන ෙහනවසලාට අනදැන ොනළ බෙ කයැවෙන lsquoසකාය නරැතතයාrsquo යන ෙචන වතරවමද ඔෙන ෙඩාත පැහැදලෙ අටො මඟන

136

ඉෙතෙ බෙ වපවන එනම lsquoමහවණයන මම නඹලාට zwjරzwj දzwjරzwjයේද ේ දභාෂාදවයේ බදධ ෙචනය ඉවගනම අනදනමrsquo

ඔලඩනබරග මහතාද වම වදදවයන හැමවදනාටම තම තමනවග බසන බදධ ෙචනය හැදෑරමට අනමතය ලැවබතැය පළගනනා නමද ඒ වදදවය තතහාසකතzwjවය ගැන සැක කරමන වමවස පෙසය lsquoවමෙැන අනදැනමක බදරදනවගන පරකාශව යය වම කථමාෙ අනෙ වශොස කරම අසරැයrsquo

අවනක අතට අපට නම ෙැටවහනවන වම අනදැනම බදරදන භාෂා පළබඳෙ දැකෙ ආකලපය හා හැම අතනම සැස වඳන බෙය

වගගර මහතාද lsquoඡනදසrsquo යනවනන සංසකෘත භාෂාෙ වහෝ සංසකෘත ශවලෝක අදහස වකවරතැය පළගනමන බදවගාස හමයන lsquoසකාය නරැතතයාrsquo යනනට දන අමත අනදවම අථමම කථමනය සමපණයයවයනම අනමත කරය ඒ මහතා තෙ දරටත වම අනෙ නගමනය කරනවන බදරදන ජෙමාන කලහ පො බදධ ෙචනය එහ අනතගයතය ෙශවයන වමනම එහ බාහර සෙරෑපවයනද වෙනස වනාවකාට තබාගැනමට පරබල පරෙණයතාෙක තබ බෙත එයට වම වදදවයන අනබල ලැවබන බෙතය ඒ මහතා වමවසද පෙසය lsquoඒ භකෂන වදනම වමනම බදරජාණයන ෙහනවසද ඒ ඒ තනහද ඒ ඒ භාෂාෙලන දහම වදසමට සතනට ඇතැය වශොස කළ වනාහැකයrsquo

වහෝනර මහතමයද ඡනzwjදස යනවනන සංසකෘත භාෂාෙ අදහස වකවරතැය පළගනනා අතර භකෂන ෙහනවසලා වදනමවග බලාවපාවරාතතෙ බදධෙචනය ඡනදසට නැගම යය අදහස කරය පරසතත වදදවයහ lsquoසකාය නරැතතයාrsquo යනන වදෙැන ෙර සඳහන වවමද එයන අදහස වකවරනවන බදරදනවගම භාෂාෙ ෙන මාගධ භාෂාෙ යය බදවගාස හමයන ඉදරපත කරන මතය වහෝනර මහතමය තෙත පටලොවගන ඇත බෙ භකෂන ෙහනවසලා වදනමවග ඉලලම ඉංගරසයට නඟා ඇත ආකාරවයන ගමයවම lsquoසොමන දැන වනාවයක නම ඇත වනාවයක වගෝතරෙලන ජාතෙලන කලෙලන නකම පැවදෙ භකෂහ උයේවහයේදසේද ේරzwj භාෂාවෙන ඉවගනවමන බදධෙචනය දෂණයය කරතrsquo පරශනය අෙවලන අෙලට වගාස ඇත බෙ වමයන වපවන

137

යවමළ-වතකළ වදනමවග වචතනාෙ ෙනට ඇතවත

පරාවදශය ෙයෙහාර වමය හා උචචාරණය වදෝෂආදවයන බදධෙචනය දෂණයය වම ෙැළැකවමය එවස නම බදධ ෙචනය සංසකෘත භාෂාෙට නැඟම එයට පළයම වය වනාහැකය වම භකෂන ෙහනවසලා වදනමට භාෂාෙයෙහාරවය නවානස බෙ මටසලට බෙ ගැන සමානතක උදවයෝගයක තබබෙ උනෙහනවසලා පළබඳෙ වයාාන ඇත lsquoකලයාණයොචා කලයාණයොකකරණයාrsquo යන වවශෂණය පද වදවකන හැ වඟ එබැවන උනෙහනවසලා බදධෙචනය ඡනදසට නැඟවමන ෙෘතතය හා උචචාරණය වමය තළන යම පාලනයක කරමට අදහස කරනට ඇත වමය වෙදක ගරනථමෙල වමන බදධ ෙචනයටද බාහර සෙරෑපය අතන යම දැඩ උචචාරණය වමය සහත ගතඪ බෙක ගැනවවම පරයතනයක වය හැකය

64 වම සයලල පාතරය හඳනෙන වවධ පරාවදශය ෙයෙහාරය

65 වම සනදභයය තළ lsquoඅභජානාතrsquo සහ lsquoපරජානාතrsquo යන වදපදවයහ අථමම වවධතෙය වතරැමගැනමට මැඳම සඟවය මහාවෙදලල සතරවයහ lsquoපඤඤාrsquo lsquoවඤඤාණයrsquo යන පද වදකට ද ඇත නෙමචන ගැන අෙධානය වයාම කරම මැනව

lsquoයා චාෙවසා පඤඤා යඤච වඤඤාණයං ඉවමසං ධමමානං සංසටඨානං වනා වසංසටඨානං පඤඤා භාවෙතබබා වඤඤාණයං පරවඤඤයයං ඉදං වනසං නානාකරණයංrsquo

- මන 1-686 (බජතර 10)

lsquoඇෙැතන පඤඤා යය යමක වමද වඤඤාණය යය යමක වමද එකවනක සමබනධෙ අසමබනධ වනාෙ වම ධමම අතවරන පඤඤාෙ ෙැඩය යතය වඤඤාණයය පරසඳ දත යතය වම වදක අතර වෙනස වමයයrsquo

66 උපනෂද ආතමොද සමපරානය වම වභකත රටාෙ වකවතක දැඩෙ ගරහණයය කවළද යනන බෘහානරණයයක උපනෂදවයහ (373) එන වම රටාෙට අනෙ අමරණය ෙ අනතරලන ආතමයක සතතාෙ අෙධාරණයය කරමට සංගෘහතෙ සංකලප වලඛනවයන පැහැදල වෙය

lsquoයඃ පෘථෙයාං තෂඨන පෘථෙයා අනතරඃ යං පෘථව න වෙද යසයපෘථව ශරරම යඃ පෘථවං අනතවරා යමයත එස ත ආතමානතයයාමෘතඃrsquo

138

යවමක පෘථවවයහ සටවය නමත පෘථවවයහ

ඇතළතද පෘථවය යවමක ගැන වනාදනද යමකවග ශරරය පෘථවය වමද යවමක ඇතළතන පෘථවය පාලනය කරනවනද ඒ නඹවග ආතමයය ඇතළත අමෘතෙ පාලකයායrsquo

වම වලඛනවයහ එන අවනක සංකලප නම ජලය ගනන ොතය දෙයවලෝකය සයයzwjයයා දශා චනzwjරයා තාරකා අෙකාශය අනzwjධකාරය ආවලෝකය පරාණන ආශොස පරශොස ෙචනය ඇස කණය මන සම බදමයය ජනන නzwjzwjරය

මලපරයාය සතරවයහ එන වබාවහෝ දරට වම හා සමානතරෙ යන සංකලප වලඛනය වවශෂවයනම උපනෂද දශයනයට බදරදන එලල කළ අභවයෝගයක නම වදශනාෙ ඇසවමන ඒ භකෂන ෙහනවසලා පනසය නම තළ ඇතෙ කමපනය ෙඩාත වතරැම ගතහැකය

වම සමානතර බෙ වකවරහ අපවග අෙධානය වයාම කරෙන ලදවද අතපජය ොණයවපානක මාහමපාණයන වසන

බලනන සාරැපප පටපාන ස සංන 4-44 (බජතර 16)

67 බලනන අමතාරමමණයකථමා කථමාෙතථම 2-456 (බජතර 45)

68 වකවස වෙතත මහානවදදසය lsquoරාගරතතාrsquo යනන පඤචකාමගණයවයහ ඇලන අය යනවෙන වතරැම කරන අතර lsquoවරාග රතතාrsquo යනන lsquoරෑප අරෑප සමාපතතෙලට ඇලම කරන අයrsquo හැටයට වතරැම කරය

- මහා නවදදසය - 140 පට (බජතර 33)

බලනන ඛජජනය ස සංන 3-154 (බජතර 15)

69 චල තණයහා සංඛය ස මන 1-598 (බජතර 10)

70 පයයාය පද 33ක සංයත සඟවය අසංඛත සංයතතවය එය lsquoනබබානrsquo ඉන එකක

- සංන 4-656-666 (බජතර 16)

71 lsquoඑෙං වමතතචතතං වඛා භකඛවෙ භකඛං සඉනzwjදා වදො සබරහමකා සපජාපතකා අවනෙසං නාමයගචඡනත lsquoඉදං නසසතං තථමාගතසස වඤඤාණයනත තං කසස වහත දවටඨොහං භකඛවෙ ධවමම තථමාගතං අනනවෙවජජාත ොනමrsquo

139

- අලගදදපම ස මන 1-348 (බජතර 10)

lsquoමහවණයන වමවස වමකතෙ සත ඇත භකzwjෂෙ ගැන ඉනzwjර බරහම පජාපත ඇතළ වදවවයෝ lsquoවම තථමාගතෙරයාවග වඤඤාණයය වමය ඇසරැ වකාට ඇතැrsquoය වසායනනාහ වසායාගත වනාහැක වෙත ඒ මකනසාද යත මහවණයන දට දැමවයහම තථමාගතෙරයා වතරැමගත වනාහැකවකකැය කයම

72 බදරජාණයන ෙහනවස වම සමාමයය lsquoඅඤඤාඵලrsquo (පරතයකzwjෂාෙවබෝධය ඵලය වකාට ඇත) අංන 5-496 (බජතර 22) නමනද lsquoආනනතරකrsquo (අතරක නැතෙම ලැවබන) රතන ස න ගා 228 (බජතර 25) නමනද හැඳනෙහ අටොෙනහ වබාවහෝ වට වමය අරහතතඵල සමාමය යනවෙන හඳනො ඇත

සසඳනන lsquoසමාමයනා වතන සවමා න වජජතrsquo - ඒ හා සමාන සමාමයයක නැත

- රතන ස සන ගාථමා 228

බලනන එම ගා 227

73 වයසං සනනචවයා නතථ - වය පරඤඤාත වභාජනා සඤඤවතා අනමවතතා ච - වවමාවකඛා වයස වගාචවරා ආවකාවසෙ සකනතානං - ගත වතසං දරනනයා - ධප ගා 92 අරහනතෙගග ඛන 1-44 (බජතර 24)

lsquoයම වකනකනට රැස කරමක නැදද යම වකනක වභෝජනය පරසඳ දැන ඇදද සඤඤත සහ අනමතත වවමෝකෂය යම වකනකනවග වගාදරැ බමද අහවස කරැලලන ගය මග වමන ඔෙන ගය මගද වසායාගත වනාහැකයrsquo

අටොෙ lsquoගතrsquo යන ෙචනය වතරැම කරනවන නැෙත ඉපදය හැකතැන නම කරවමන එවහත lsquoගතrsquo යනවනන අෙශයවයනම උපදන තැන අදහස වනාවකවරය වමහද කයැවෙනවන වබාවහෝ වදනා සතන පරද රහතන ෙහනවසලාවග මරණන මත තතතෙය වනාවම වමහ අදහස රහතන ෙහනවසලාවග වගාදරැ බම (වගාචර) ෙන සඤඤත අනමතත වවමෝකzwjෂය රහතන ෙහනවසලාවග වම අසාමානය lsquoමවනාගතයrsquo උපමා වෂයාතකරානතය

140

වම වලෝවකෝතතර සත පළබඳෙ අංක 93 179 180 යන ධමමපද

ගාථමාෙලද සඳහන වම

74 අංන 5-494 අංන 6-14 16 598~602 666~674

75 වම වදදෙල lsquoසඤඤrsquo (සඤඤාෙ ඇත) ඣායත (ධයාන ෙඩය) මනසකවරාත (වමවනහ කරය) යන ෙචන වබාවහෝ දරට සමානාථමමෙතෙ වයද ඇත

76 සසඳනන lsquoඅවතකක සමාමයrsquo - සභතත ස උානන ඛන 1-272 (බජතර 24) lsquoඅවතකක ඣායrsquo - සංන 1-230 (බජතර 13) lsquoඅවතකකං සමාපවනනාrsquo - සාරපතත වථමර ගාථමා වථමර 230 (බජතර 28) lsquoඣායත අනපාානවනාrsquo - භදදය වථමර ගාථමා වථමර 208 (බජතර 28) lsquoයසය වතකකා වධපතාrsquo - උරග ස සන ගා7 (බජතර 25)

77 i lsquoඉදං දකඛං අරයසචචනත වම භකඛවෙ පවබබ අනනසසවතස ධවමමස චකඛං උදපාද ඤාණයං උදපාද පඤඤා උදපාද වජජා උදපාද ආවලාවකා උදපාදrsquo

- සංන 5(2) - 272 (බජතර 17 (2))

lsquoවම දකඛ ආයයzwjය සතයයය යනවෙන මහවණයන මා හට වපර වනාඇසවරෑ ධමමයන පළබඳෙ ඇස පහළවය ඤාණයය පහළ වය පරනෙ පහළ වය වදයාෙ පහළ වය ආදයෝ ක දපහෙ දකrsquo

ii lsquoඔභාසජාතං ඵලගං චතතංrsquo - නනzwjදය වථමරගාථමා වථමර 12 (බජතර 28)

lsquoආවලෝකෙතෙ ඵලයට ගය සතrsquo

78 lsquoවරාගrsquo යන පදවයහ lsquoමැකයාමrsquo lsquoපාට වසදයාමrsquo යන අරැතද ඇත බලනන

i ධාතවභංග ස මන 3-500-502 (බජතර 12) ii සංන 1-418 (බජතර 13) iii සංන 3-48 (බජතර 15) iv ඉත ඛන 1 - 396 (බජතර 24)

79

141

i lsquoචතවසසා ඉමා භකඛවෙ පභා කතමා චතවසසා lsquoචනzwjදපපභා සරයපපභා අගගපපභා පඤඤපපභා - ඉමා වඛා භකඛවෙ චතවසසා පභා එතදගගං භකඛවෙ ඉමාසං චතසසනනං පභානං යදදං පඤඤපපභාrsquo

lsquoමහවණයන වම පරභා සතරක ඇත කෙර සතරකද චනzwjරපරභාෙ සයයපරභාෙ අගනපරභාෙ පරනපරභාෙ වමය මහවණයන පරභා සතර මහවණයන වම පරභා සතවරන වමයම අගරය එනම පරනපරභාෙrsquo

- පභා ස අංන 2-268 (බජතර 19)

ii lsquoනතථ පඤඤාසමා ආභාrsquo lsquoපරනෙ හා සමාන ආවලෝකයක නැතrsquo - නතථ පතත ස සංන 1-12 (බජතර 13) 80 සසඳනන

i අංන 1-420 (බජතර 18) ii සංන 2-64 (බජතර 13) iii සන ගා 1041 (බජතර 25)

81 lsquoකතzwjථ නවඛා ඉවම චතතාවරා මහාභතතා අපරවසසා ය රජඣයzwj වසයයථදං පඨව ධාත අවපා ධාත වතවජා ධාත ොවයා ධාතතතrsquo

82 lsquoඅනදසසනrsquo යන ෙචනවයහ වම සවවශෂ අථමමය සඳහා බලනන කකචපම ස මන 1-320 (බජතර 10)

lsquoඅයං හ භවනත ආකාවසා අරෑප අනදසසවනා තතzwjථ න සකරං රෑපං ලඛතං රෑප පාතභාෙං කාතංrsquo

lsquoසොමන වම අහස අරෑපය යමක වදහා වනාදකෙනවනය එහ රෑප ඇඳම රප දපහෙ ද රරzwj පහසවෙන කළ හැකකක වනාවමrsquo

lsquoනදසසනrsquo යනවනහ සාමානය අථමමය ෙන lsquoය රzwjණයකrsquoද වනාපැහැදල වදයක පැහැදල කරමට වදන ලබනනක

බලනන අංන 6-110

lsquo උමමා පපඵං නලං නලෙණයණයං නලනදසසනං නලනභාසං rsquo

lsquo නලෙ නල ෙණයයෙ නල නදශයනෙ නවලන දවලනනාෙ දය වබරලය මලrsquo

142

83 සෙමතර ෙයාප වනවද යන සෙභාෙය නසාම දෘෂටයක වනාෙන

දශයනයකම ෙන පරන පරභාෙ අදහස කැවරය

පරභාසෙර සතක ගැන අංගතතර නකාවය ඒකක නපාතවය සඳහන වෙය

lsquoපභසසරමදං භකඛවෙ චතතං තඤච වඛා ආගනතවකහ උපකකවලවසහ උපකකලටඨං තං අසසතො පථමජජවනා යථමාභතතං නපපජානාත තසමා අසසතෙවතා පථමජජනසස චතතභාෙනා නතzwjථත ොනම පභසසරමදං භකඛවෙ චතතං තඤච වඛා ආගනතවකහ උපකකවලවසහ වපපමතතං තං සතො අරයසාෙවකා යථමාභතතං පජානාත තසමා සතෙවතා අරයසාෙකසස චතතභාෙනා අතzwjථත ොනමrsquo

- අංන 1-20 (බජතර 18)

lsquoමහවණයන වම සත පරභාසෙරය එවහත එය ආගනතක උපකවලශෙලන කලටව ඇත වම බෙ අශරැතෙත පෘථමගජනයා තත ඇත පරද වනාදනය එබැවන අශරැතෙත පෘථමගජනයාට චතත භාෙනාෙක නැතැය කයමrsquo

lsquoමහවණයන වම සත ප රභාසෙරය එය ආගනතක උපකවලශෙලන මද ඇත වම බෙ ශරැතෙත ආයයශරාෙකයා තත ඇත පරද දනය එනසා ශරැතෙත ආයයශරාෙකයාට චතතභාෙනාෙක ඇතැය කයමrsquo

84 මල පරශනවයහ එන lsquoනරැජඣතrsquo යන කරයාපදය වෙනෙට බදනෙහනවස lsquoඋපරැජඣතrsquo යන කරයාපදය වයාදත එබැවන වම පද වදවකහ අථමම වවභදනය කළයතෙ ඇත නරැජඣත යනවනන පණයයනවරෝධය (සඤඤාවමදයත නවරෝධවයහ වමන) අදහස වකවරන අතර උපරැජඣත යනවනන lsquoෙළකොලමකrsquo lsquoකපාහැරමකrsquo හැ වඟන බෙ කෙ හැකය එවස ගතවට රහතන ෙහනවසවග ධයාන සවතහ මහා භතත ධමම පරතෂඨාෙක වනාලබය (න ගාධත) යන පරකාශය සමග වම ෙචන මැනවන ගැලවපය

උපරැජඣත යනනට වම ඉදරපත කළ අථමමයට සාධකයක මහා සචචක සතරවයහ එය

lsquoවසා වඛා අහං අගගවෙසසන මඛවතාච නාසවතාච අසසාසපසසාවස උපරැනමයංrsquo

143

- මන 1-576 (බජතර 10)

lsquoඅගගවෙසසන මම මඛවයනද නාසවයනද ආශොස පරශොස ෙළකො ලමrsquo

85 අංන 2-50 (බජතර 19)

86 නවබබමයකා පඤඤා පඤඤාපටවෙධ අඤඤාපටවෙධ (පට + radic ෙයව - සදරැ කරම)

87 වමයන කාම-රෑප-අරෑප භෙයන හැ වඟන වස ගත හැක

88 න සඤඤ අසස සඤඤ ච පන අසස

89 න මනසකවරයය මනසච පන කවරයය

90 න ඣායත ඣායත ච පන

91 i lsquoයසස ජාලන වසතතකා - තණයහා නතථ කහඤච වනතවෙ

තං බදධමනනතවගාචරං - අපදං වකනපවදන වනසසථමrsquo - ධප බදධෙගග ගා 180 - ඛන 1 (බජතර 24)

lsquoයමකට වකාතැනකටෙත ඇදවගන යාමට තණයහා නමැත ඇවලනසල දැල නැදද වකළෙරක නැත වගාදරැ බමක ඇත ගයමඟක නැත ඒ බදෙරයා කෙර මගකන වගනයනවනහදrsquo

ii lsquoදදදසං අනනතං නාම - න හ සචචං සදසසනං පටවදධා තණයහා ජානවතා - පසසවතා නතzwjථථ කඤචනංrsquo - උාන ඛන290 (බජතර 24)

lsquoඅනනතය දදයශය සතයය දැකම පහස නැත තණයහාෙ වනවද දකනා ලද දනනහට දකනනහට lsquoකසෙක නැතrsquo යන දැකම වෙයrsquo

අටොෙ වම පාඨානතරය පළගන lsquoඅනතංrsquo යන පාඨයද වයද ඇත

92 lsquoයා වචෙ වඛා පන අජඣතතකා පඨවධාත යා ච බාහරා පඨවධාත පඨවධාතවරවෙසා rsquo

- මහා හතzwjථථපවානපම ස මන 1-450 (බජතර 10)

144

lsquoඇතළත යම පඨවධාතෙක වමද බැහැර යම පඨවධාතෙක වමද ඒ වම පඨවධාතෙමයrsquo

93 බදවගාස හමවයෝ lsquoනරැජඣතrsquo සහ lsquoඋපරැජඣතrsquo යන වදවකහ අථමම වවශෂයක වනාදකත එවහයන උනෙහනවස lsquoඋපරැජඣතත නරැජඣතrsquo යනවෙන වෙරණයය කරත (උපරැජඣත යන නරැජඣතමය)

බලනන අංක 84 සටහන

94 වම වලඛනය මලපරයාය සතරවයහ එන වලඛනයට සමාන බෙ සැලකය යතය

වමහ lsquoපඨවතතrsquo - lsquoආපතතrsquo යනාද පදෙලන කයැවෙන ගණයය (lsquoතzwjවයrsquo) මලපරයාය සතරවයහ එන පරථමම මඤඤනා වමයය ෙන lsquoපඨවං මඤඤතrsquo (lsquoපෘථවය යය හඟයrsquo) සහගනෙය

95 lsquoසබබවතා පභාසමපනනංrsquo ndash lsquoසබබවතා පභංrsquo යන වම සමාස පදය තළන තලනාථමමයක මතකරගනනා වම වගරහය වනාගැලවපය

96 පඨම නබබාන ස උාන ඛන 1-290 (බජතර 24)

97 තතය නබබාන ස උාන ඛන 1-292 අජාත ස ඉත ඛන 2-366 (බජතර 24)

98 lsquoසංඛතrsquo යනවනන lsquoසකස කළ එකරැස කර තනාගතrsquo යන අරැත ලැවද අනතම පරචවදදවයන ගත කල වම සකස කරම කරනවන රzwjයසක ආතම සමවමෝහනවයන උසගැනෙන වචතනා තළන වම lsquoසකස කරමrsquo සදවම (අභසංඛතං අභසවඤචතයතං) රහතන ෙහනවස වම සකස කරවම එකරැස කරවම පරෙණයතාෙ මළමනනම සනසඳෙත (සබබ සංඛාර සමථම) වමහලා සකස කරනනා තනනනා මනසම බැවන lsquoකළ වදයrsquo (කතං) ෙ දහටකපරzwj වනවද දැකවමන එය lsquoදයා ෙrsquoවම (lsquoඅකතංrsquo) සකස කළ වදය (සංඛතං) ස සේ ද ෙ ද හටකපරzwj වනවද දැකවමන වනාසකසකළ (අසංඛතං) වෙය අමතවෙන එකරැසකරගැනමක සකස කරමක නැත තැන වසරයාමක බඳෙැම මක නැත ඒ තළන රහතන ෙහනවස lsquoඅසංඛත ධාතrsquo නමෙ අමෘතතzwjවය (අමතං) පසක වකාට ෙැඩ වෙවසත

145

සසඳනන lsquoසංඛාරානං ඛයං ඤතzwjවා - අ zwjඤඤස බරාහමණයrsquo - ධප ගා 383 බරාහමණයෙගග ඛන1-118 (බජතර 24)

lsquoසංසකාරයනවග කෂයවම දැන බරාහමණයය ඔබ lsquoඅ zwjක ද යේදය ේrsquo ෙනන

99 සසඳනන lsquoකොන නම මම යම ආයතනයකට දැන ආයයවයෝ එළඹ ොසය කරතද ඒ ආයතනයට (තානයතනං) එළඹ ොසය කරනවනමrsquoද යනවෙන අනතතර වවමෝකzwjෂයන පළබඳ බලාවපාවරාතතෙක ඇත කරගනනාෙ ඔහට ඒ බලාවපාවරාතතෙ නසා වානමනසක හටගනrsquo

- සළායතන වභංග ස මන 3-462 (බජතර 12)

100 සසඳනන ධප අරහනතෙගග ගා 92 ඛන 1-44 (බජතර 24) පට 1-490 (බජතර 35)

101 සංන 4-122 (බජතර 16)

102 පරසතත උානන වදද වදකන එකකනෙත සඤඤා වෙදයත නවරාධ සමාපතතය අදහස කැවරන බෙක වනාවපවන එවහත ඒ සමාපතතය හා අඤඤාඵල සමාමයය අතර යම සබඳතාෙකද ඇත සඤඤා වෙදයත නවරාධ සමාපතතවයහද සඤඤාෙ වකාවහතම වනාමැත බැවන මල වදදවයහ එන නාසතයථමමෙත පදමාලාෙ අනචතය එනමත ඒ සමෙත අඤඤාඵල සමාමයයට අානළ ෙනවන එය පරනවෙන වකවරන නසසරණයයට පරසතාෙනාෙක ෙන බැවන වම බෙ පහත සඳහන උදධෘත පාඨවයන පැහැදල ෙන ඇත

lsquoසඤඤාවෙදයත නවරාධ සමාපතතයා ෙටඨතං වඛා ආෙවසා වසාඛ භකඛං තවයා ඵසසා ඵසනත සඤඤවතා ඵවසසා අනමවතතා ඵවසසා අපපණහවතා ඵවසසා තrsquo

- චල වෙදලල ස මන 1-710 (බජතර 10)

lsquoඇෙැතන වසාඛවයන සඤඤා වෙදයත නවරාධ සමාපතතවයන නැඟ සට භකzwjෂෙට සපශය තනක සපශය වම සඤඤත සපශයය අනමතත සපශයය අපපණහත සපශයයrsquo

103 lsquo සඤඤා වරාවගා සඤඤා ගවණයඩා සඤඤා සලලං අසඤඤා සවමමාවහා එතං සනතං එතං පණතං යදදං වනෙසඤඤානාසඤඤනතrsquo

- පඤචතතය ස මන 3-34 (බජතර 12)

146

lsquoසඤඤාෙ වරෝගයක සඤඤාෙ ගඩෙක සඤඤාෙ උලක සඤඤාෙ නැත බෙ මළාෙක වමය ශානතය වමය පරණතය එනම සඤඤාෙ ඇතත නැත නැතත නැත බෙrsquo

104 lsquo කාමානං එතං නසසරණයං යදදං වනකඛමමං රෑපානං එතං නසසරණයං යදදං ආරැපපං යං වඛා පන කඤච භතතං සංඛතං පටචචසමපපනනං නවරාවධා තසස නසසරණයං ඉමා වඛා භකඛවෙ තවසසා නසසරණයා ධාතවයාrsquo

- ඉත ඛන 1-402 (බජතර 24)

lsquoකාමයනවගන නකමම වමයය එනම වනකඛමමය රෑපයනවගන නකමම වමයය එනම ආරැපපය යම කසෙක හටවගන ඇදද සකසව ඇදද පටචචසමපපනනද (පරතයයනවගන හටවගන ඇදද) නවරෝධය එයන නකමමයrsquo

105 එවකාවළාස වමයයක අටඨකනාගර සතරවය සඳහන වම - මන 2-26 (බජතර 11) අංන 6-654

මැඳම සඟවය ආවනඤජසපපාය සතරයද බලනන - මන 3-82~89 (බජතර 12)

106 අංන 5-490 (බජතර 22)

107 වම උපමාෙ බදවගාස හමයන වශදමයමාගයවයහ (505 පටෙ වහම) වයාානවගන ඇත නමද එහ නයම අථමමය මතව නැත බෙ වපවන

අනාගාම පදගලයාවග සයම ඇලම පළබඳ නදශයනයක වඛමක සතරවයහ එය

- සංන 3-218 (බජතර 15)

108 මන 3-88 (බජතර 12)

109 lsquoඅවපපෙ නාම ඉමසස වකෙලසස දකඛකඛනzwjධසස අනතකරයා පඤඤාවයථමrsquo

- ජවකා ස ඉත ඛන 1-440 (බජතර 24)

110 lsquoනාඤඤතර සබබනසසගගා - වසාතzwjථථං පසසාම පාණනංrsquo - සංන 1-102 (බජතර 13)

සයලල අතහැරවමන මස පරාණනට වසතක වනාදකම

147

111 නළකලාප ස සංන 2-180 (බජතර 14)

112 මහා පානන ස දන 2-48 (බජතර 8)

113 මහා නානන ස දන 2-94 (බජතර 8)

114 අටොෙ වම වදදවයහ එන මලපදෙලට වකට අරැත වදන නමත ඒොවය ගැඹරැ අථමම එළදැකවමට උතසාහ වනාකරය

වකවස වෙතත ම ඩද සහ සඒඑfප රස වඩවඩස යෙළ ද නකාය ඉංගරස පරෙතයනවයද වම වදදවයහ ෙැදගතකම ගැන යම හැඟමක ඇතෙ වමවස පළකරත

lsquoවම කඩා වදදය තළ නතන මවනෝ වදයාවම වශාල වකාටසක බජ සෙරෑපවයන ගැද ෙ ඇතrsquo

115 කාම භෙ දටඨ අවජජා

116 lsquoවසංඛාරගතං චතතං - තණයහානං ඛයමජඣගාrsquo - ජරාෙගග - ධප ගා 154 ඛන 1-64 (බජතර 24)

lsquoසත වසංසකාර තතතzwjවයට ගවයය තණයහාෙනවග කෂයවමට පැමණවයමrsquo

117 පහාස සංඛං - නච මානමජඣගා අවචඡචඡ තණයහං - ඉධ නාමරෑවප තං ඡනනගනzwjථමං - අන ං නරාසං පරවයසමානා - නාජඣගමං වදො මනසසා ඉධ ො හරං ො සවගගස ො සබබ නවෙසවනස - සංන 1-22 (බජතර 13)

lsquoගණම හැරදැමය මානයට වනාගවයය වමහ නාමරෑපවයහ තණයහාෙ කපා හැරවයය ගැට සඳල නවානසෙ ආශාෙ නැත ඔහෙ වදවවයෝද මනෂයවයෝද වමහ වහෝ වමයන බැහැර වහෝ සෙගයයනහ වහෝ සයල නවමසයනහ වහෝ වසායනනාහ වසායාගත වනාහැක වෙතrsquo

118 කවතා සරා නෙතතනත - කතzwjථ ෙටටං න ෙටටත කතzwjථ නාමඤච රෑපඤච - අවසසං උපරැජඣත යතzwjථ ආවපාච පඨව - වතවජා ොවයා න ගාධත

148

අවතා සරා නෙතතනත - එතzwjථ ෙටටං න ෙටටත එතzwjථ නාමඤච රෑපඤච - අවසසං උපරැජඣත - සරස සංන 1-30 (බජතර 13)

lsquoවකාතැනන දයෙැල නෙතද වකාතැනක දයසළය වනාකරකැවමද නාමයත රෑපයත වකාතැනක නරෙවශෂෙ ෙළකොලන ලැවද දrsquo

lsquoයම තැවනක ජලය වපාවළාෙ ගනන හා ොයෙ පහම මක වනාලබයද වමතැනනය දයෙැල නෙතනවය වමතැනය දයසළය වනාකරකැවෙනවය වමතැනය නාමයත රෑපයත නරෙවශෂෙ ෙළකොලන ලැවබනවයrsquo

සසඳනන

i උාන දතය භදදය ස ඛන 1-278 (බජතර 24) ii ධප ගා 25 - එම - iii මන 3-508 (බජතර 12)

119 lsquoවයහ ආනනzwjද ආකාවරහ වයහ ලවඞගහ වයහ නමවතතහ නාම කායසස පඤඤතත වහාත වතස ආකාවරස වතස ලවඞගස වතස නමවතතස වතස උවදදවසස අසත අප න වඛා රෑප කාවය අමයෙචන සමඵවසසා පඤඤාවයථමාත වනාවහතං භවනත වයහ ආනනzwjද ආකාවරහ රෑපකායසස පඤඤතත වහාත වතස ආකාවරස අසත අප න වඛා නාමකාවය පට සමඵවසසා පඤඤවයථමාත වනා වහතං භවනත වයහ ආනනzwjද ආකාවරහ නාමකායසසච රෑපකායසසච පඤඤතත වහාත වතස ආකාවරස අසත අප න වඛා අමයෙචන සමඵවසසාො පට සමඵවසසාො පඤඤවයථමාත වනා වහතං භවනත

- මහා නානන ස දන 2-90-92 (බජතර 8)

lsquoආනනzwjදය යම ආකාරෙලන යම ලකණයෙලන යම නමතෙලන යම මාතෘකාෙලන නාමකායයාවග පැණයවමක වමද ඒ ආකාර ඒ ලකණය ඒ නමත ඒ මාතෘකා නැත කලහ රෑපකායවයහ අමයෙචන සමඵසසයක පැණයවය හැකද නැතමය සොමන ආනනzwjදය යම ආකාරෙලන යම ලකණයෙලන යම නමතෙලන යම මාතෘකාෙලන රෑපකායයාවග පැණයවමක වමද ඒ ආකාර ඒ ලකණය ඒ නමත ඒ මාතෘකා නැතකලහ නාමකායවයහ පට සමඵසසයක පැණයවය හැකද නැතමය සොමන ආනනzwjද යම

149

ආකාරෙලන යම ලකණයෙලන යම නමතෙලන යම මාතෘකාෙලන නාමකායයාවග හා රෑපකායයාවග පැණයවම වමද ඒ ආකාර ඒ ලකණය ඒ නමත ඒ මාතෘකා නැත කලහ අමයෙචන සමඵසසයක වහෝ පට සමඵසසයක වහෝ පැණයවය හැකෙනවනද නැතමය සොමනrsquo

120 lsquoවෙදනා සඤඤා වචතනා ඵවසසා මනසකාවරා ඉදං ෙචචතාෙවසා නාමං චතතාරච මහාභතතාන චතනනඤච මහාභතානං උපාානය රෑපං ඉදං ෙචචතාෙවසා රෑපංrsquo

- සමමාදටඨ ස මන 1-126 (බජතර 10)

lsquoවමදනා සඤඤා වචතනා ඵසස මනසකාර වමය ඇෙැතන නාමයය කයන ලබනවන සතර මහා භතයන හා සතරමහා භතතයන නසා පෙතන රෑපය වමය ඇෙැතන රෑපයrsquo

121 lsquoආසෙ සමදයා අවජජා සමදවයා ආසෙ නවරාධා අවජජා නවරාවධාrsquo

- සමමාදටඨ ස මන1-130 (බජතර 10)

lsquoආශරෙ හටගැනවමන අවදයාවම හටගැනම වම ආශරෙ නවරෝධවයන අවදයාවම නවරෝධය වමrsquo

122 මැදම සඟවය සනzwjදක සතරවය එන උපමාෙක - මන 2-238 (බජතර 11)

123 ානෑම සලකණයක වහෝ සංවකතයක භාෂාමය ෙෙකම වනාවම අනසය මාතරය ෙෙ පරමාණයෙතය

බලනන සංන 2-104 (බජතර 14)

124 සංයත සඟවයහ එන චතරකාරයාවග උපමාෙ හා සසඳනන

සංන 3-260 (බජතර 15)

125 සංන 1-222 (බජතර 13)

126 උාන ඛන 1-316 (බජතර 24)

127 lsquoමහවණයන දෘෂට වදකකන මඩනා ලද සත ඇත ඇතැම වදවවයෝ හා මනෂයවයෝ පසබසත (ඔලයනත) ඇතැවමක ඉකමො දෙ වයත (අතධාෙනත) ඇස ඇතවතෝමැ දකතrsquo

- ඉත ඛන 1-374 (බජතර 24)

150

128 සංන 4-200~201 (බජතර 16)

129 අංන 2-94 (බජතර 19)

130 සංන 4-88~90 (බජතර 16)

සසඳනන මධපණයඩක ස මන 1-282 (බජතර 10)

131 ඉහත සමදමය සතරවයම එෙැන නගමනයක ෙැළැකවමට අෙශය පයෙර වගන ඇත බෙ වපවන ඇසත රෑපයනත චකඛවඤඤාණයයත යන කරැණය තනට අමතරෙ එහ සෙෙැනනක ෙශවයන චකඛ වඤඤාණයවයන දත යත වද ගැනද සඳහන වම

132 මන 2-246 (බජතර 11) මන 3-90 (බජතර 12)

133 බලනන අපණයණයක ස මන2-124 (බජතර 11)

134 සංන 1-22 (බජතර 13)

135 lsquoනාමං සබබං අ නzwjෙභව - නාමා භවයයා න වජජත නාමසස එක ධමමසස - සවබබෙ ෙසමනෙගතrsquo - සංන 1-72 (බජතර 13)

lsquoනාමය සයලල යටත වකාට සටවයය නාමයට ෙඩා වදයක නැත නාමය නමෙ එකම වදවයහ ෙසයට සයලවලෝම ඇද වයතrsquo

136 සංන 2-28 (බජතර 14)

137 වහත නානන සමදය පභෙ උපනසා ෙැන පදයකන

138 lsquoවසයයථමාප චතත ගො ඛරං ඛරමහා දමය දමයමහා නෙනතං නෙනතමහා සපප සපපමහා සපපමවණයඩා යසමං සමවය ඛරං වහාත වනෙ තසමං සමවය දධත සංඛං ගචඡත න නෙනතනත සංඛං ගචඡත න සපපත න සපපමවණයඩාත ඛරවනතzwjවෙ තසමං සමවය සංඛං ගචඡත යසමං සමවය දමය වහාත නෙනතං වහාත සපප වහාත සපපමවණයඩා වහාත වනෙ තසමං සමවය ඛරනත සංඛං ගචඡත න දධත න නෙනතනත න සපපත සපපමවණයඩාවතzwjවෙ තසමං සමවය සංඛං ගචඡත එෙ වමෙ වඛා චතත යසමං සමවය ඔළාරවකා අතතපටලාවභා වහාත වනෙ තසමං සමවය මවනාමවයා අතතපටලාවභාත සංඛං ගචඡත න අරෑවපා අතතපටලාවභාත

151

සංඛං ගචඡත ඔළාරවකා අතතපටලාවභාවතzwjවෙ තසමං සමවය සංඛං ගචඡත යසමං චතත සමවය මවනාමවයා අතතපටලාවභා වහාත යසමං චතත සමවය අරෑවපා අතතපටලාවභා වහාත වනෙ තසමං සමවය ඔළාරවකා අතතපටලාවභාත සංඛං ගචඡත න මවනාමවයා අතතපටලාවභාත සංඛං ගචඡත අරෑවපා අතතපටලාවභාවතzwjවෙ තසමං සමවය සංඛං ගචඡත

ඉමා වඛා චතත වලාකසමඤඤා වලාකනරැතතවයා වලාකවොහාරා වලාකපඤඤතතවයා යාහ තථමාගවතා වොහරත අපරාමසනත

- වපාටඨපාද ස දන 1-434~436 (බජතර 7)

lsquoයමවස චතත ගෙවදනවගන කරද කවරන දකරද ද කවරන වෙඬරැද වෙඬරැෙලන ගවතලද ගවතලන ගවතල මණයඩයද ලැවද ද යම අෙසථමාවෙක කර වමද ඒ අෙසථමාවෙහද කර යය ගණමට වනාවයය වෙඬරැ යය ගණමට වනාවයය ගවතල යය ගණමට වනාවයය ගවතල මණයඩ යය ගණමට වනාවයය කරය යනවෙනම ඒ අෙසථමාවෙහ ගණමට වයය යම අෙසථමාවෙක ද කර වමද වෙඬරැ වමද ගවතල වමද ගවතල මණයඩය වමද ඒ අෙසථමාවෙහ කර යය ගණමට වනාවයය ද කර යය ගණමට වනාවයය වෙඬරැ යය ගණමට වනාවයය ගවතල යය ගණමට වනාවයය ගවතල මණයඩය යනවෙනම ගණමට යය එවමනම චතත යම අෙසථමාවෙක ාළාරක ආතම පරතලාභය වමද ඒ අෙසථමාවෙහ මවනාමය ආතම පරතලාභයය ගණමට වනාවයය අරෑප ආතම පරතලාභයය ගණමට වනාවයය ාළාරක ආතම පරතලාභයය යනවෙනම ගණමට වයය

චතත වමො වලෝක සමමතය වලෝක නරැකතය වලෝක ෙයෙහාරය වලෝක පරඥපතය තථමාගත වතම වමොයන ෙයෙහාර කරය - පරාමශයනය වනාකරrsquo

139 බහධාතක ස මන 3-198 (බජතර 12)

140 වම වදදය ඡවනනාොද සතරවයහද එය - මන 3-542 (බජතර 12)

141 උාන ඛන 1-294 (බජතර 24) වනතත 98 (බජතර 39)

152

142 වම වදදවයහ එන දවධාකරණය සෙරෑප පදෙලට

නශචත අථමම දමට අටොචාරහ උතසාහ දරත එවහත වමහ එන පරද lsquoආගත-ගතrsquo lsquoචතතපපාතrsquo ෙැන යගල පද ඇතත ෙශවයනම මරණයය හා උපත දකෙන පද වනාෙ හවදක ඒ හැඟම වදන වයකත සංකලප මාතර පමණ වම බෙ පහත සඳහන වදදවයහ චතතපපාත යන පදය lsquoආයතං ජාත ජරා මරණයrsquo (අනාගත උපත හා ජරා මරණය) යනනට පෙමවහතෙ ෙශවයන දැකවවමන පැහැදල වම

lsquoයවතාච වඛා භකඛවෙ වනා වච වචවතත වනාච පකවපපත වනාච අනවසත ආරමමණයං එතං න වහාත වඤඤාණයසස ඨතයා ආරමමවණය අසත පතටඨා වඤඤාණයසස න වහාත තදපපතටඨවත වඤඤාවණය අවරෑ වළහ නත න වහාත නතයා අසත ආගතගත න වහාත ආගතගතයා අසත චතතපපාවතා න වහාත චතතපපාවත අසත ආයතං ජාත ජරාමරණයං වසාක පරවදෙ දකඛ වානමනසසපායාසා නරැජඣනත එෙවමතසස වකෙලසස දකඛකඛනzwjධසස නවරාවධා වහාත තrsquo

- සංන 2-104 (බජතර 14)

lsquoඑනමත මහවණයන යමක වචතනාෙක ඇතකර වනාගනද පරකලපනයක වනාකරයද (යමක තළ) අනසයකද නැදද වඤඤාණයවය සටගැනමට වමය අරමණයක වනාවම අරමණයක නැත කලහ වඤඤාණයවයහ පහම මක වනාමැත එවස වඤඤාණයය වනාපහටා වනාෙැඩන කලහ නැඹරැෙක වනාවෙය නැඹරැෙක නැත කලහ ඒරzwj ේ-කාරzwj ේ නැත ඒමක-යාමක නැත කලහ චzwj ක ේ-උzwjේපතzwj ක ේ නැත චතයක-උතපතතයක නැත කලහ අනාගතවය උපතක දරමක මරණයයක වශෝක ෙැලපම දක වානමනස උපායාස නරැදධ වම වමවස වම තනකර දක ක වඳහ නවරෝධය වෙයrsquo

143 මන 3-264 (බජතර 12)

144 මන 2-280 (බජතර 11)

145 ද නඛ සතරයට අනෙ සැරයත මහවතරණයවෙෝ වම වදබස අසා අරහතzwjවයට පැමණයහ

146 The Central Philosophy of Buddhism - TRV Murti

153

147 lsquoතවයා වම භකඛවෙ නරැතතපථමා අමයෙචනපථමා පඤඤතතපථමා

අසංකණයණයා අසංකණයණයපබබා න සංකයනත අපපතකටඨා සමවණයහ බරාහමවණයහ වඤඤහ කතවම තවයා

යං භකඛවෙ රෑපං අතතං නරැදධං වපරණයතං අවහාසත තසස සංඛා අවහාසත තසස සමඤඤා අවහාසත තසස පඤඤතත න තසස සංඛා අතzwjථථත න තසස සංඛා භවසසතත

යා වෙදනා යා සඤඤා වය සංඛාරා යං වඤඤාණයං අතතං නරැදධං වපරණයතං අවහාසත තසස සංඛා අවහාසත තසස සමඤඤා අවහාසත තසස පඤඤතත න තසස සංඛා අතzwjථථත න තසස සංඛා භවසසතත

යං භකඛවෙ රෑපං අජාතං අපාතභතතං භවසසතත තසස සංඛා භවසසතත තසස සමඤඤා භවසසතත තසස පඤඤතත න තසස සංඛා අතzwjථථත න තසස සංඛා අවහාසත යා වෙදනා යා සඤඤා වය සංඛාරා යං වඤඤාණයං අජාතං අපාතභතතං භවසසතත තසස සංඛා භවසසතත තසස සමඤඤා භවසසතත තසස පඤඤතත න තසස සංඛා අතzwjථථත න තසස සංඛා අවහාසත

යං භකඛවෙ රෑපං ජාතං පාතභතතං අතථත තසස සංඛා අතzwjථථත තසස සමඤඤා අතzwjථථත තසස පඤඤතත න තසස සංඛා අවහාසත න තසස සංඛා භවසසතත යා වෙදනා යා සඤඤා වය සංඛාරා යං වඤඤාණයං ජාතං පාතභතතං අතzwjථථත තසස සංඛා අතzwjථථත තසස සමඤඤා අතzwjථථත තසස පඤඤතත න තසස සංඛා අවහාසත න තසස සංඛා භවසසතතrsquo

- නරැතතපථම ස සංන 3-122 (බජතර 15)

148 මන 1-336 (බජතර 10)

149 අටොෙට අනෙ අරටඨවග තකය නයාය පහත සඳහන අනදවම එකක

lsquoවම ගහවගෙල ෙැසවයෝ පසකම සැප වඳමනම වසෝොන සකානගාම අනාගාම තතතzwjව ලබාගනත භකzwjෂහද ඇසන මනාප රෑප දකත කයන මනාප සපශය වඳත මෘද ඇතරල වපරවල පරවභෝග කරත වම හැම භකzwjෂනට ෙම එවසනම සතරනවග රෑප ශද ද ගනzwjධ රස සපශය කෙර වහයන වනාෙම ද වමොද ෙම rsquo

154

- මඅ 2-85 (වහම)

150 ශතනයතා සෙමදෘෂම නං - වපරෝකතා නඃසරණයං ජවනඃ වයෂාැං ත ශතනයතා දෘෂටඃ - තානසාධයාන බභාෂවර - මාධයමක කාරකා XIII - 8

හැම දෘෂම නවගනම නකමම ශතනයතාෙ හැටයට බදෙරැන වසන ොනරන ලැබ ඇත එනමත යම වකනකනට ශතනයතාෙම දෘෂටයක වමද ඔෙහ අසාධය යය කයන ලැවද

151 සන ගා 843844 (බජතර 25)

152 මන 1-368 (බජතර 10)

153 සංන 4-120 (බජතර 16)

154 අනතත ලකඛණය ස මහා 1-28 (බජතර 3) සංන 3-114 (බජතර 15)

155 සඤඤවතා වලාකං අවෙකඛසස - වමා රාජ සාන සවතා අතතානදටඨං ඌහචච - එෙං මචචතවරා සයා එෙං වලාකං අවෙකඛනතං - මචචරාජා න පසසත - වමා රාජ ස සන ගා 1124 (බජතර 25)

lsquoවමා රාජ හැම කලහම සතමතෙ වලෝකය ශතනය ෙශවයන දකෙ ආතමානදෘෂටය මලනපටා දමා වමවස මාරයාවගන එතර ෙවෙක ෙනවනය වමවස වලෝකය වදස බලනනකෙ මෘතය රාජයා වනාදකයrsquo

156 lsquo අථමො පන සමපජානසස අනපාදවසසාය නබබානධාතයා පරනබබායනතසස ඉදවඤචෙ චකඛපපෙතතං පරයාදයත අඤඤඤච චකඛපපෙතතං න උපපජජත ඉදවඤචෙ වසාතපපෙතතං ානපපෙතතං ජෙහාපෙතතං කායපපෙතතං මවනාපෙතතං පරයාදයත අඤඤඤච මවනා පෙතතං න උපපජජත ඉදං සමපජානසස පෙතත පරයාානනං සබබසඤඤතානං පරමතzwjථසඤඤනතrsquo

- පට 2-152 (බජතර 35)

lsquo එවසත නැතවහාත සමපජඤඤවයන යකතෙ අනපාදවසස නබබාන ධාතවෙන පරනවෙනනහවග වම ඇවසහ පැෙැතම වකළෙර වෙය අවනක ඇසක පැෙැතමක නපද වම කවණයහ

155

පැෙැතම වම නැහැවයහ පැෙැතම වම දවෙහ පැෙැතම වම කවයහ පැෙැතම වම මනවසහ පැෙැතම වකළෙර වෙය අන මනසක පැෙැතමක නපද වම සමපජඤඤවයන යකතෙ පැෙැතම වකළෙර කරම නමෙ සයලම ශතන යතාෙන අතවරන පරමාථමමෙ ශතනයතාෙයrsquo

157 වපාටඨපාද ස දන 1-418 (බජතර 7)

158 Buddhist Philosophy p63

159 මන 2-152 (බජතර 11)

160 බලනන ගහටඨක දටඨටඨක සදධටඨක පරමටඨක පසර මාගනzwjදය කලහවොද සතර

161 දන 1-426 (බජතර 7)

162 සන ගා 816 (බජතර 25)

163 සන ගා 849 (බජතර 25)

164 ලාභය සහ අලාභය යසස සහ අයස නනානෙ සහ පරශංසාෙ සඛය සහ දඃඛය

165 බලනන පපඵෙගග ධප ගා 5859

166 සංන 4-702 (බජතර 16)

167 මන 1-348 (බජතර 10) මන 2-262 (බජතර 11)

168 මන 2-262 (බජතර 11)

169 lsquoපපඤචසංඛාපහානrsquo යන වයදම lsquoරෑපසංඛා වමවතතාrsquo සහ ඒ හා සමානාථමමෙත අවනක සකනzwjධ පළබඳ පද සමග සසඳනන lsquoපපඤචrsquo ශද දය සමග වයවදන වට lsquoසංඛාrsquo යන ෙචනවයහ අථමමය lsquoගණමrsquo පරඥපතය වහෝ ොග ෙයෙහාරය බෙට වමයද සාධකයක

170 සංන 4-702 (බජතර 16)

171 බලනන වම 378-380 (වහම) වභඞග අ 36-38 (වහම)

172 සංන 4-676~680 (බජතර 16)

156

173 යමක සතරවයද (සංන 3-188 බජතර 15) සැරයත මාහමවයෝ

යමක භකzwjෂෙවග උවචදදොද මතය දරලමට වම පරශවනෝතතර වමයයම අනගමනය කරත

174 lsquoකතවමාච භකඛවෙ පටචචසමපපාවාන ජාත පචචයා භකඛවෙ ජරාමරණයං උපපාානො තථමාගතානං අනපපාානො තථමාගතානං ඨතාෙ සා ධාත ධමමටඨතතා ධමමනයාමතා ඉදපපචචයතාrsquo

- සංන 2-40 (බජතර 14)

lsquoකමකද මහවණයන පටචචසමපපාදය මහවණයන ජාත පරතයවයන ජරාමරණයය තථමාගතෙරැ උපදවන වහෝ වමො නපදවන වහෝ වමො ඒ ධමමධාතෙ ඒ ධමමසථතතාෙ ඒ ධමමනයාමතාෙ ඉදපරතයතාෙ සටවයමයrsquo

175 සසඳනන lsquo නරොණය යනවනහ ොචයථමමය අපට වමහද උපකාරෙත වනාවම එහ අර ථමය පහනක වමන නව යාමය වම කරයාපදය ආවලෝකයක නොදැමම යන ොචයථමමවයන වයවදන නමද වම වෂය ගැන සලකා බලන කල වමය මලක අදහස වනාවම වම අථමමය තෙත කරයාපදයක හා සමබනzwjධ කරවමන නෙය සෙරෑපයක ගනො ඇත lsquoනර-ොrsquo යන නරැකතය අනෙ සනහන බෙ සතට වම නරැදධ වම යන අරැත දැකවය හැක අතර lsquoපරනරෙෘතrsquo යන පාරභාෂක අථමමවයන lsquoනරොණයයට පතෙrsquo යනන අදහස කැවරය වකවස වෙතත වමයන පදගලයාවග උවචේදය පරකාශ වනාවමrsquo

- EJ Thomas The History of Buddhist Thought pp123ff

176 Buddhist Philosophy pp65f

177 උපසෙ මාණයෙ පචඡා සන ගා 1078-1080 (බජතර 25)

178 උතපරාසයක ෙශවයන දකොලය හැකවක වම ගාථමා වපළම ඇතැම වදෙතන මරණන මත තථමාගතයන ෙහනවසවග තතතzwjවය අෙයාකත නමත උනෙහනවස නරැදධ වනාවමය යන තම මතය සනාථම කරමට සාධක කරගනනා බෙය වම පරකාශය පරසපර වවරෝධ ෙනවන තථමාගතයන ෙහනවසවග පැෙැතම කසයම ආකාරයකන තහෙරැ කරවමන ඔෙන උනෙහනවසවග පැෙැතම ගැන වෙරණයය කරන බැවන එපමණයක වනාෙ වම සථමාෙරය අනරාධ හමයන ගත සථමාෙරයමය එය පළමෙ අනය

157

තරථමකයනවගද පසෙ බදරජාණයන ෙහනවසවගද ගරහාෙට ලක ෙෙක

අංක 1079 ගාථමාවෙන උපසෙ නඟන පරශන ෙචඡ නැගත පරශන ෙලටම සමානය උපසෙද වමහද නවගය ගනන වසායාගැනමට වෙවහවසය


180 එම - 474

181 වනතත - 60 (වහම)

182 ද අ 2-516 (වහම)

183 මඅ 2-61 (වහම)

184 මඅ 2-9 (වහම)

185 අඅ 2-657 (වහම)

186 උානඅ 248 (වහම)

187 වථමරඅ 1-496 (වහම)

188 වථමරඅ 2-71~72 (වහම)

189 මාකා XVIII - 9

190 මාකා XXIII - 15

191 ලංස III -73

192 එම - 19 පට

193 උාන ඛන 1-316 (බජතර 24)

194 මාඋප III

195 එම IV

196 එම V

197 එම IX

198 එම X

158

199 එම XI

200 Buddhist Psychology of Perception p9 n19

201 මා උප VII

202 කලහ වොද ස සන ගා 878 (බජතර 25)

203 එම ගා 866

204 වහත lsquoෙැවලහrsquo තැන තැන අත ඉත ඇත බැවන පරධාන වහතතන යටන ඉර ඇඳ ඇත

205 අටොෙනට අනෙ (මහා නවදදසය හා පරමතzwjථවජාතකා) 878 වෙන ගාථමාවම සඳහන ෙනවන අරෑප වලෝකෙලට යන මාගයවයහ (අරෑපමගග සමඞග) සටන වකනක ගැනය ගාථමාවම එන නසතයථෙත (නවෂධ) පද සතර වතරැම කරවමද ඒ සඳහන අරෑප සමාපතතලාභයක පළබඳෙ වය හැකය යනන නවදදසවය පරතවකzwjෂප කර ඇත

( වභතත සඤඤවනා ෙචචනත චතනනං අරෑප සමාපතතනං ලාභ) එය නවරෝධ සමාපතතය ගැන සඳහනක වය හැකය යනනත lsquoවනාප අසඤඤrsquo යනනට වදන අථමමකථමනවයන පරතකෂපත වම එබැවන වම සංකට අෙසථමාවෙන මදමට ඇත එකම මග හැටයට වපනවගාස ඇතවත වම පරවහලකා සෙරෑප පදමාලාවෙන කසයම අරෑප සමාමයයකට සත නැඹරැ කරන (චතතං අභනහරත අභනනනාවමත) අzwjරරzwj දඅවසේථාව ේ අදහස වකවරතැය වතරැම කරමය ගාථමාවෙන අරෑප සමාපතතයකට යම ඉඟයක ලැවබතැය සතාගැනම ඇතැම වට ගාථමාවෙහ එන lsquoවවභාත රෑපංrsquo යන වයදම අනෙශය වලස අෙධාරණයය කරවමන ෙෙක වය හැකය නවදදසවයහම සඳහන ෙන පරද අරෑපභෙයනහ සදෙන රෑපය සමතකරමණයය කරම රෑපය ඉකමවවම කරම සතවරන එකක පමණ එමනසා ෙඩාත සවහතක ෙනවන වම සනzwjදභයය තළන අදහස කැවරන සමතකරමණයය රහතන ෙහනවසවග අඤොඵල සමාමයයට අානළෙ ඉතාමතම මලක අනදවම රෑප සමතකරමණයය වලස ගැනමය වම පරශනය පළබඳෙ තෙදරටත සාධක වහළ කරගැනමට පහත සඳහන ඉඟ ඉෙහල ෙන ඇත

i යතzwjථ නාමඤච රෑපංඤච - අවසසං උපරැජඣත

159

පට ං රෑපසඤඤාච - එතzwjථ සා ඡජජවත ජටා

lsquoයම තැවනක නාමයත රෑපයත පට ය සහ රෑප සඤඤාෙත නරෙවශෂෙ උපවරෝධනය වමද වමතැනය ඇතළත වෙළම කපාහරන ලබනවනrsquo

ii යසස වතකකා වධපතා - අජඣතතං සවකපපතා අවසසා තං සඞගං අතචච අරෑපසඤඤ - චතවයාගාතවගා න ජාතවමත

lsquoයමකවග ඇතළතන මැනවන වකලපනය කරන ලද වතර ක දමො හරන ලදද ඒ බැඳම ඉකමො රෑප සඤඤාවෙන මද (අ-රප-සඤඤ මස lsquoඅරෑප-සඤඤ දයාදේ) වයෝග සතර ඉකමෙ ඔහ උපතකට වනාඑයrsquo

206 lsquoකලාතරකන lsquoයකඛrsquo යන පදය පදගල ආතමය හඳනෙන ානශයනක පදයක වලස වයවදrsquo

- PED (PTS) lsquoYakkharsquo 7

207 අභසඤඤා නවරෝධය පළබඳ බදරදනවග වදශනාෙ වපාටඨපාද ආතමොදය ඔසවස වතරැමගැනමට තැත කරවමද වමෙැනම අෙසථමාෙක වපාටඨපාද සතරවයහ පැන නඟ ඔහවග පරයතනය බදරදනවග වනාදැඩ වවමචනයකට ලකෙ අතර ඔහට බදවගාස හමයනවගන ඌරකවග උපමාෙකන තයණය උපහාසයක එලල වය

- දන 1-408 (බජතර 7) දඅ 1-246 (වහම)

බලනන සටහන අංක 178

208 සන ගා 880 (බජතර 25)

209 සන ගා 881 (එම)

210 සෙමං වහයතද බරහමායමාතමා බරහම වසා යමාතමා චතෂපාත (මාඋප II) lsquoවම සයලල බරහමමය වම ආතමය බරහමය ඒ වම ආතමයට වකාටස සතරක

211 වශව VI 6

212 එම VI 10

213 එම VI 12

160

214 Dialogues of the Buddha II SBB III p312fn

215 Psalms of the Early Buddhists p343

216 The Path of Purification p578fn 17 The Guide p60fn203-2

217 Gradual Sayings IV 155fn4

218 Woven Cadences of Early Buddhists pp2 129

219 Studies in the Origins of Buddhism p474fn

220 Buddhist Psychology of Perception pp4ff

161

7 අනකරමණකා

(වපාත අගට එන සටහනෙලටද අානළය)

පාල - සංසකෘත පද යතර

අ

අකzwjෂර 6 අඤඤාපටවෙධ 143 අඤඤාඵල 58 62 117 119 139

145 158 අතතා 10 41 72 88 89 90 අතමමයතාෙ 34 අතමමවයා 34 35 අවදෙත 116 119 අමයෙචන 67 83 148 අනතතා 90 94 අනනතං 57 60 61 143 අනාගාම 107 අනාරමමණයං 62 63 අනචච 94 අනදසසන 58 60 61 68 117 අනමතත 63 77 139 145 අනපාදවසස 56 154 අනපබබසකඛා 71 අනසය 8 9 12 23 46 149 152 අවනවජා 97 අපපණහත 63 145 අපපතටඨං 62 63 අපපපඤචං 1 21 අපපෙතතං 62 63 අපරපඤචය 22 අරණය පටපාන 46 අරහතතඵල සමාමය 139 අරයසාෙවකා 18 142 අරෑප 69 138 143 151 158 159 අෙයාකත 17 18 19 92 93 94 97

99 130 156 අවජජා 67 72 105 147 149

අවතකක 140

අසංඛත 138 144

ආ

ආකාසානඤචායතන 77 ආකඤචඤඤායතන 77 ආනනතරක 139 ආවනඤජ අභසංසකාර 69 ආයතන 21 22 129 ආරමමණය 55 129 ආලය වනනය 111 113 ආසෙ 149

උ

උපාානන 7 20 66 100 102

ක

කවලස 108 109

ඛ

ඛණයබජා 69

ච

චතත 3 75 88 113 142 150 151 චතතපපාත 152

ඡ

ඡනzwjදස 136 ඡනනපපඤච 1

162

ජ

ජාගරත සථමානය 115 ජාත 7 44 66 152 156

ත

තකකපරයාහත 6 තණයහා 7 9 10 11 12 26 35 38

39 49 50 66 69 79 105 106 107 110 116 121 124 132 134 138 143

තථමාගත 19 73 92 97 99 101

102 139 151 තමමය 132 තාද 36 133 තාදවසා 35 132 වතජස 114 115

ද

දරථමා 76 84 95 දටඨ 8 9 10 11 18 19 20 38 39

41 49 50 69 72 79 88 105 106 107 108 109 116 121 124 130 132 134 147

දකඛ 71 92 94 100 117 140 152 වදෙ 66 120 වානස 109

ධ

ධමම වනරාතමය 90

න

නානතත 124 නාම xi 6 42 44 59 61 106 107

110 113 125 128 130 143 146 148

නදසසන 141 නපපපඤච 1 26 43 53 110 124

නබබාන 48 52 53 56 100 138

144 නබබාන 75 නෙමාණය 56 156 නරැතත 44 නවරාධ 19 27 28 34 38 53 55

77 100 134 145 නසසරණයය 63 75 වනෙසඤඤානාසඤඤායතන 34

69 77 වනරාතමයය 90

ප

පඤඤතත 1 43 127 128 148 153

පඤඤා 133 137 140 143 පටචච සමපපාද 73 74 101 102 පපඤච iv xiii 1 2 3 4 5 7 9

10 11 12 13 14 16 20 22 23 24 25 30 31 33 35 36 37 38 39 42 45 49 50 53 69 103 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 116 119 120 121 122 123 124 125 126 128 129 155

පපඤචනවරාධ 1 පපඤචෙපසම 1 38 75 97 පපඤචසංඛා 1 11 105 113 117

118 121 131 පපඤචසඤඤා 1 30 103 109 පපඤචසඤඤාසංඛා 1 3 5 7 11

23 26 27 28 107 109 113 128 129 131

පපඤචත 1 17 130 පපවඤචත 1 3 5 21 123 124

128 පභා 61 141 පමතත 108 පමාද 108 122 පරධාන 6 114 120 158 පරපඤච 3 6 22 24 50 111 112

113 114 116 119 120 122

163

පරපඤවචාපශම 111 පරමතzwjථ 42 43 පරමතzwjථසඤඤ 91 පරාඥ 115 වපාරාණයා 50

ඵ

ඵසස 66 117 128 149

බ

බරහමා 48

භ

භෙ 7 12 47 54 64 66 69 72 77

117 147 භෙ නවරෝධය 54 භාෙනා 60 77 112

ම

මඤඤනා 15 33 34 49 50 134

144 මඤඤත 17 මනතා 35 133 මවනාමය 75 109 151 මමතත 10 117 මහා භතත 57 59 63 142 මහාපරසවතකක 2 38 මාගමයක 44 මාතරා 114 115 119 මාන 9 10 11 26 38 39 49 50

69 79 105 106 107 109 116 117 121 124

මායා 6 90 මාර 15 මන 35 55 95 103 133 වමාහ 109

ය

යථමාභතතං 72 142

ර

රාග 36 100 109 131 138 රෑප xi 3 59 70 71 76 88 99

117 125 138 141 143 148 153 158 159

ව

ෙය 74 වකලප 131 වචාර 4 27 28 29 31 94 127 128 වඤඤාණය 61 66 67 68 73 99

129 137 වතකක 3 4 26 28 29 30 31 38

127 128 131 වතකක වචාර 4 28 29 වපඤචනා 127 වපඤචතඤඤ 127 වපසසනා 74 වභෙ 69 72 117 වවමාකඛ 63 වරාග 22 52 73 138 140 වොද 7 8 12 36 38 94 158 වසංඛාරගතං 69 147 වෙදනා 3 5 7 66 99 109 112

128 149 153 වෙශොනර 114 115 වොහාර 43

ශ

ශතනයතා 72 76 77 78 79 82 83

90 91 154 155

ස

සංඛත 64 130 144

164

සංඛා 3 5 7 103 105 107 108

109 110 113 121 122 124 125 128 153 155

සංඛාර 42 67 72 99 144 සංසාර 67 සකකායදටඨ 10 සඤඤා 3 12 23 30 38 50 54 64

99 105 107 109 110 112 121 122 123 124 125 128 145 149 153

සමඤඤා 43 113 128 153 සමමාදටඨ 74 149 සමමත 5 20 43 සමාමය 140 සරණය පටපාන 46 සඛ 90 95 117 සඤඤ 88 91 සඤඤතා 76 83 111 සෂපතසථමාන 114 115

165

වබනෂ පද යතර

අ

අකzwjෂර 6 අකශල ධමම 31 අගගෙචඡවගාතත 98 130 අවඥයොද 93 අටඨකනාගර 146 අටො iv v 1 9 10 11 43 51 100

105 110 135 අතතකලමථමානවයෝගය 69 අතතපටලාවභා 150 අතධාෙනය 100 අමයෙචන මාගය 67 අනඞගණය සතරය 43 අනත වදක 74 75 අනතත ලකඛණය ස 154 අනතරනනය 12 අනතරකzwjෂණයය 35 අනනයතාෙ 74 අනඳ හමයන 76 අනය තථමමක 38 100 අවනයෝනය පරතයතා 68 අනාගාම 65 146 153 අනාතම 36 64 100 අනතයතාෙ 55 අනදසසන වඤඤාණයය 118 අනතපප ස 130 අනපාදනන 59 අනපාදවසස නබබාන ධාතෙ 56

154 අනපබබකරයා 71 අනපබබපටපාන 71 අනපබබසකඛා 71 අනපබබාභසඤඤානවරාධ

සමපජාන සමාපතත 30 අනපෙම පරහානය 29 අනභතතය 23 35 53 55 76 84 90

91 94 අනරාධ 100 101 156 අනරැදධ ස 127 අනෙයඤජන 31

අනසය 8 9 12 23 46 73 149

152 අවනකාංශකෙ 92 අපණයණයක ස 150 අපපණහත 63 145 අපපතටඨං 62 63 අපපතටඨවතන වඤඤා වණයන 69 අවපෝහක 46 51 79 93 94 අවපෝහක නයාය 93 අවපෝහොද 79 84 85 94 111 අභන 49 57 95 අභවපරරණය වමගය 75 අභසංසකරණයය 30 අභසඤඤා නවරෝධය 30 159 අමෘත ධාත 64 අවයෝනවසෝ මනසකාරය 18 105 අරණය වභඞග දසතරය 45 අරණයය සංනෙ 76 77 අරටඨ 153 අරෑප 14 15 16 141 අලගදදපම ස 52 අෙයාකත ෙතzwjථ 17 18 97 130 අවජජා 8 67 72 105 147 149 අශරැතෙත පෘථමගජනයා 19 47 49

50 51 142 අසංඛත 144 අසඤඤ 14 15 16 63 116 158 අසතයථමමෙත 62 අසමමාන 105 අසර 14 26 අහංකාර මමංකාර මානානසය

102

ආ

ආකාසානඤචායතනය 53 62 ආකඤචඤඤායතනය 30 53 62

77 ආචාර ධමම 86 ආජාවනයය පරැෂයා 54 ආතම සංනෙ 90

166

ආතමය 116 ආධයාතමක iv 12 26 37 38 41

42 51 69 71 94 95 116 ආධානගරාහ 6 12 23 90 ආවනඤජ සපපාය ස 65 ආයය ෙයෙහාරය 70 ආයය ශරාෙක 18 41 65 ආලය වනනය 111 113 ආවලෝකය 55 56 63 121 138 140 ආශරෙ 47 49 68 69 149

ඇ

ඇතළත 35 36 37 114 117 120

138 144 159

ඉ

ඉඤජතය 16 ඉනzwjzwjරය කරයාකාරතzwjවය 6 ඉනzwjzwjරය වගෝචර 53 120 ඉනzwjzwjරය වගෝචර දතත 53 ඉනzwjzwjරය නනය 6 37 106 123 125 ඉනzwjzwjරය සංජානනය 5 9 26

උ

උවචදදය 102 118 119 156 උපකවලශ 112 142 උපත 7 66 69 77 99 100 102

152 159 උපනෂද xiii 114 116 119 137

138 උපපරවමය 68 70 උපපාද-ෙය 73 උපමා

අත-පා සඳ මනසා 68 ඉර හඳ තාරකා 56 කාලපනක කළමමා 4 කැබලත ගනන 98 කැලය හඳනා ගැනම 74 කර දකර වෙඬරැ 74 කඹලකරැො 68 ගනසලගනන 100 103

චතරකාරයා 149 දය බබල 128 දයසළය 67 68 148 දනොයා 94 වානළපහරන එතරවම 65 පලංච 17 පහර 40 41 84 85 පැසබර හස 79 පයම පවතහ දයබඳ 97 වපණය පඬෙ 128 බටවකෝට මට වදක 66 මකළො හා දැල 120 මනතරකරැෙන හා ෙයා රයා 6 මවනෝ බටටා 75 මහා සමzwjරය 99 102 මායා කරැ හා වේජාෙ 6 මරඟෙ 33 ම පඬ 8 129 රථමවනත 87 ෙංකගර ජංජාලය 6 ෙඩො සහ ඇණයය 29 වෂවපෙ හය 93 සපයයා හැෙ දැමම 30 සපයයාවග ෙලවගන ඇලලම 84 ස-වසෝ පැදලල 63

උපරෙයහය iv උපවරෝධනය 58 159 උපසෙ මාණයෙ පචඡා 156 උපාාන රෑප 59 උපාානනය 7 66 100 102 උපාානනසකනzwjධ 97 99 උපාදනන 59 උවපකzwjෂාෙ 28 29 උරග ස 30

එ

එජා 17

ඒ

ඒකතzwjවය 76 77 106 123 ඒකාංශක 92 93 94 97 103

167

ක

කචචාන හම 75 කරයාකාරක පද සමබනzwjධය 8 කලපත වලෝකය 63 කලහ-වගරහ-වොද 8 12 94 කලහවොද ස 1 3 37 117 125

127 131 155 කාමසඛලලකානවයෝගය 69 කාලතරය 6 කාළකාරාම ස 132 කත බැර වඩල 93 102 වකවලස 64 108 110 වකනzwjzwjරානසාර 30

ඛ

ඛජජනය ස 138 වඛමක ස 146

ග

ගතක ලකzwjෂණයය 23 ගරසතය 122 123 125 ගණම 5 24 84 125 147 155 වගගර 136

ච

චතෂවකෝට පරශනය 17 18 20 22

100 101 චතත සනතානය 31 චල මාලඞකය ස 93 චල වෙදලල ස 145 චල සඤඤත ස 76 79 83 84

91 95

ඡ

ඡනzwjදය 26 69 ඡනzwjදස 44 ඡවනනාොද ස 151 ඡාවනzwjානගය 114

ඡනනපපඤච 1 38

ජ

ජනපද නරැකතය 46 ජෙ වසරෝතය 74 ජවකා ස 146

ඩ

වඩකාටස 35

ත

තණයහා-මාන-දටඨ 10 51 තණයහාෙ 7 10 11 12 17 20 23

42 66 100 107 143 147 තථමාගත 19 73 92 97 99 101 102 තමමවයා 33 132 තකයය 1 6 41 79 97 103 තරලකzwjෂණයය 74 101 තාදවසා 35 132 තාද 35 132 තෙටක ස 35 වතකළ 137

ද

දණයඩපාණ ශාකයයා 46 දශයනය iv xi 1 33 41 58 82 86

90 93 95 103 දෙයතානපසසනා ස 33 දෙයතාෙ 9 59 දවධාකරණය 17 33 37 69 70 72

152 ද නඛ 79 80 දකඛ 71 92 94 100 117 140 152 දතය භදදය ස 148 දෘෂට xi 4 6 10 20 23 35 38 39

41 42 71 72 80 90 102 107 119 134 149

දෘෂටවකෝණය 20 82 119

168

ධ

ධමමපාල හම 56 109 110 ධයානය 30 54 55 64 69 ධමම වනරාතමයය 90

න

නසතයථමමෙත 62 64 නළකලාප ස 147 නාගවසන හම 106 නානතzwjවය 123 නාමරෑපය 36 37 66 67 68 117

125 නාසතතzwjවය 74 නපපපඤච 1 2 26 38 43 53

106 107 110 124 නපපපඤචපථම 1 නපපපඤචපද 1 නපපපඤචරත 1 නපපපඤචාරාම 1 නබබාන 52 53 54 56 60 100 නබබාන 75 130 නවබබමයකා පඤඤා 143 නමත 31 148 නෙමාණය 56 156 නෙමාණය පරතසංයකත 62 නරැකත මාගය 67 නවරෝධය 19 22 30 38 42 54 66

70 73 75 92 102 121 130 146 149 152

නෂපරභා 38 56 58 නෂපදගල 5 නසසරණයය 63 75 145 වනකඛමමය 24 146 වනෙසඤඤානාසඤඤායතනය 34

53 62 77 වනෙසඤඤනාසඤඤ 14 15 16 වනායමන වකඊ 123

ප

පචචය 73

පඤචකාම 14 පඤචතතය ස 145 පඤචපාානනසකනzwjධය 64 පටචචසමපපනන 9 11 පටචචසමපපාදය 7 156 පඨව කසණය නවදදස 128 පපඤච 1 2 3 4 5 7 9 10 11 12

13 14 16 20 22 23 25 30 31 33 35 36 37 42 45 50 69

පපඤච සංඛා 3 108 125 පපඤච සඤඤා iv 105 107 110 පපඤච සඤඤාසංඛා iv 122 123

126 පපඤචකඛය 127 130 පපඤචනවරාධ 1 පපඤචයනතා 1 23 පපඤචරත 1 පපඤචෙපසම 1 22 38 53 75 97 පපඤචසංඛාපහාන 1 38 75 109

155 පපඤචාරාම 24 පපඤචත 1 15 16 17 19 108

130 පපවඤචත 1 3 5 21 123 124

128 පමාද 108 122 පරවකzwjෂපනය 71 පරඥපතය 5 70 71 122 124 131

151 155 පරනෙ 2 63 64 73 97 116 140

141 පරතවෂධ 58 82 පරපඤච 4 6 9 22 24 25 26 33

36 38 50 98 109 111 112 113 114 116 119 120 121 122

පරභා 58 60 61 72 141 142 පරම නෂඨාෙ 41 102 පරමතzwjථ 42 43 91 පරසපර වවරෝධ iv 10 26 86 87

156 පරාමශයනය 6 43 50 81 82 151 පවසනද වකෝසල 87 පාණයවඩ ජ ස 125

169

පාරවභෞතක 86 112 පාරභාෂක ශද ද vi 10 123 පාරශදමයය 111 118 පැෙැතම 69 91 154 156 පටත 37 101 117 පඤඤ - අපඤඤ - ආවනඤජ

අභසංසකාර 69 පණයණයමනතානපතත 87 පදගල වනරාතමයය 90 පනභයෙය 68 69 පපඵ ස 133 පහදන පදගලයා 9 වපාකඛරසාත 64 වපාටඨපාද ස 151 155 වපෞදගලක 36 37 වපෞදගලකරණය 17

ඵ

ඵනzwjදතය 16 ඵසසායතන ස 130 වඵණය පණයඩපම ස 128

බ

බනzwjධනය 14 15 66 68 72 බරහමජාල ස 39 බරහමනමනතනක ස 60 බරහමයා 6 120 බරාහමණයයා 12 52 86 බහධාතක ස 151 බාහය ානරැරය 32 බදවගාස හම 6 7 11 43 49 50

52 59 60 61 107 108 123 129 135 136 144 146 159

බදරජාණයන ෙහනවස 6 11 14

18 23 26 38 39 43 44 45 46 47 56 57 67 70 72 93 94 97 99 100 101 128 139

බදසමය 79 94 103 බෘහානරණයයක 114 137

භ

භදදක ස 127 භදදය වථමර ගාථමා 140 භෙය 7 66 87 119 භෙවසරෝතය 73 භාෙනා 60 77 112 භාෂා මාධයය 5 6 භාෂා රටාෙ 6 භාෂා ෙයෙහාරය 3 20 33 භාෂා ෙයහය 51 වභෞතක 51 56 58 60 68 73 74

90 113

ම

මඤඤනා 15 33 34 49 50 මඤඤත 14 15 17 18 19 මධයම පරතපානෙ 86 මධපණයඩක ස 1 3 5 6 7 8 10

11 13 17 26 32 36 37 38 46 106 123 124 127 129 131 150

මනසකාරය 58 59 මවනෝ පරපඤචය 10 මවනෝ වලෝකය 10 මවනෝ වචාර 18 23 මවනෝ වදයාෙ 10 16 23 103 මවනෝමය කරයාෙලය 5 මමතzwjවය 10 39 මමායනය 99 125 මහා කචචාන හම 7 8 9 13 මහා වකාටඨත ස 130 මහා වකාටඨත හම 20 22 මහා නානන ස 147 148 මහා භතත ධමම 57 58 59 142 මහා සචචක ස 142 මහා හතzwjථථපවානපම ස 143 මහාපරසවතකක 2 38 මහායාන 111 113 මාගමයක ෙයෙහාරය 44

මාගනzwjදය ස 86 132 155

170

මාන 9 10 11 26 38 39 49 50

69 79 105 106 107 109 116 117 121 124

මානගතය 16 මානසක අවපරණයය 10 මායාෙ 6 36 55 128 මාර 14 15 35 72 154 මනම දණයඩ 17 91 මරඟෙ 128 මලඳ රජ 106 මසදට 39 මනෙරයා 23 34 35 38 41 52 59

63 68 79 96 97 103 113 119 132

මරත ම ආර ව 82 මලපරයාය ස 47 52 138 144 වමතත ස 135 වමා රාජ ස 154

ය

යමක ස 156 යවමළ 137 යෙකළාප ස 17 වයෝනවසෝ මනසකාරය 86

ර

රථමවනත ස 87 රහතන ෙහනවස 13 38 49 53

54 56 57 58 60 62 63 69 117 118 130 144

රාගය 52 රස වඩවඩස මැතණය ස ඒ

එ ෆ 123 147 රස වඩවඩස ම ඩද ලම 123 135

147 රෑපකාථමමය 23 95 97 100 103 රෑප 14 15 16

ල

ලංකාෙතාර ස xiii 112

වලාක ස 129 වලෝක දශයනය 47 වලෝක නමමාණයය 120 වලෝක පරඥපත 70 71 151 වලෝක මානය 70 වලෝක සංන 70 වලෝවකෝතතර වඤඤාණයය 57

ව

ෙචඡවගාතත 98 99 130 ෙටටය 67 147 ෙයාකරණය 6 33 49 50 51 ෙසෙතතන භාෙය 89 ොග පරපඤචය 46 ොග වලෝකය 10 ොසතවක iv 5 6 වකලප 17 22 61 97 100 101

102 111 112 119 වචකචඡා 8 18 19 වඤඤාණයඤචායතනය 53 62 වඤඤාණයය 5 7 23 53 57 58 60

66 67 68 69 70 71 89 112 117 124 128 137 139 152

වඤඤාණයසකනzwjධය 6 වනනොදය 71 113 වතකකසණයඨාන ස 131 වතකය 2 3 4 5 26 31 38 57 98

111 124 127 129 131 159 වතකයණයය 2 26 වපසසනා 74 වමකත පදගලයා 38 41 51 55

91 99 112 වවමාකඛ 63 වරාගය 21 22 42 64 91 92 97 වවරෝධාභාසය 9 38 වශවලෂණයය 36 73 82 101 110 වෂම චකරය 26 වෂය පථමය v 22 වෂය-වෂය සමබනzwjධතාෙ 9 වසංොද 41 117 119 වසංොදතා 91 වසංසකාර 69 147

171

වසදමය හත 87 88 වමදනාෙ 3 5 7 66 84 89 99

124 128 129 වමානනත 114 116 වමපචතත 14 15 33

ශ

ශකර වදවමනzwjzwjරයා 14 26

ස

සංකලප iv 4 6 9 23 34 38 39

41 42 48 49 51 52 55 58 61 63 65 66 68 71 74 75 79 82 86 88 90 91 94 97 99 101 111 113 137 138 152

සංකලපනය 17 23 125 සංකවලස ධමම 95 සංවකත 6 10 43 102 108 115 සංඛත 62 64 සංඛා iv 99 107 108 109 110

121 122 124 125 සංගයහ ස 23 සංවයෝජන 18 සංශවලෂණයය 73 86 සංසකාර 42 65 67 68 69 73 84

89 99 106 112 128 සංසාර චකරය 67 සංසදමය 23 63 73 101 සකකපඤහ ස 1 26 36 37 38

127 සකකාය 24 සකකායදටඨ 10 102 සඤඤා 3 10 12 20 30 34 38 50

54 55 64 70 76 77 95 99 107 110 112 117 118 121 122 123 124 125 128 129 140 142 145 149 153 159

සඤඤා වෙදයත නවරාධ සමාපතත 34 145

සඤඤාගත 18 19 77 78

සඤඤ 14 15 16 63 70 140 143

159 සතතාෙ 69 112 137 සතපරැෂයා 34 සථතය 55 සනතත සෙභාෙය 55

සනzwjදක ස 149 සපපරස ස 34 132 සපශය ආයතන 21 22 සපශයය 3 5 7 66 124 129 145 සබබවතාපභ දශයනය 58 සභය ස 36 සමතකරමණයය 33 41 51 71 79

90 91 158 සමථම 74 144 සමවබෝමයය 92 130 සමමාදටඨ ස 149 සමමාදටඨය 39 41 46 සමමතය 5 43 45 134 151 සමාමයය 2 58 62 77 117 119

139 145 සමදමය ස 150 සමදමය හම 70 71 සමදය 19 55 70 73 134 150 සරචචනzwjzwjර ඊආර 36 37 සරණය පටපාන 46 සරවමශෙර ොදය 121 සලතය 15 75 සාධාරණකරණය 17 සාවපකzwjෂ 4 29 40 41 42 63 65

71 79 83 86 90 91 සාවපකzwjෂ පරාවයෝගක 40 71 86 87 සාමඤඤඵල ස 131 සාමාජක 36 37 සාරපතත හම 20 87 130 140 සැඩපහර 65 සදධානතය 74 82 94 103 සඤඤකථමා 91 සඤඤත 63 76 84 139 145 සදධටඨක ස 52 134 155 සභ ස 64 සභතත ස 131 140 සෘෂට නමමාණයය 120 121

172

වසඛ භකzwjෂෙ 47

හ

හනයාන දශයනය 86

වහයා ඊඑම 124 125 වහෝනර මය අය බ 124 136

කත හමයනබගzwj සංහල කෘත 1 උතතරතර හදකලාෙ 2 පන රැවකක මහම 3 වදසන උපවදස 4 නෙවන නවම ndash පළම වෙළම 5 නෙවන නවම ndash වදෙන වෙළම 6 නෙවන නවම ndash වතෙන වෙළම 7 නෙවන නවම ndash සෙෙන වෙළම 8 නෙවන නවම ndash පසෙන වෙළම 9 නෙවන නවම ndash සයෙන වෙළම 10 නෙවන නවම ndash සතෙන වෙළම 11 නෙවන නවම ndash අටෙන වෙළම 12 නෙවන නවම ndash නෙෙන වෙළම 13 නෙවන නවම ndash දසෙන වෙළම 14 නෙවන නවම ndash එවකාවළාසෙන වෙළම 15 නෙවන නවම ndash පසතකාල මzwjරණයය පරථමම භාගය (1-6 වෙළම) 16 නෙවන නවම ndash පසතකාල මzwjරණයය (1-11 වෙළම) 17 පහන කණයෙ ධමම වදශනා ndash 1 වෙළම 18 පහන කණයෙ ධමම වදශනා ndash 2 වෙළම 19 පහන කණයෙ ධමම වදශනා ndash 3 වෙළම 20 පහන කණයෙ ධමම වදශනා ndash 4 වෙළම 21 පහන කණයෙ ධමම වදශනා ndash 5 වෙළම 22 පහන කණයෙ ධමම වදශනා ndash 6 වෙළම 23 පහන කණයෙ ධමම වදශනා ndash 7 වෙළම 24 පහන කණයෙ ධමම වදශනා ndash 8 වෙළම 25 පහන කණයෙ ධමම වදශනා ndash 9 වෙළම 26 හතක මහම ndash 1 27 හතක මහම ndash 2 28 හතක මහම ndash 3 29 හත තැනම 30 පැෙැතම හා නැෙැතම 31 ඇත හැට දැකම 32 දව කතවර සැඳෑ අඳර 33 කය අනෙ ගය සහය

34 මා-පය උෙැටන 35 පරතපතත පජාෙ 36 චලන චතරය 37 දය සළය 38 අබනකමන 39 බද සමය පදගලයා හා සමාජය 40 මනවස මායාෙ 41 භාෙනා මාගයය 42 සසන පළවෙත 43 පළවෙතන පළවෙතට 44 තසරණය මහම 45 කවය කතාෙ 46 වමත සවත වමකතය 47 පටචච සමපපාද ධමමය ndash 1 වෙළම 48 පටචච සමපපාද ධමමය ndash 2 වෙළම 49 පටචච සමපපාද ධමමය ndash 3 වෙළම 50 පටචච සමපපාද ධමමය ndash 4 වෙළම 51 සකමවන නෙන 52 තවපෝ ගණය මහම 53 කමම චකරවයන ධමම චකරයට 54 පැරණ වබෞදධ චනතාවම සංකලපය සහ යථමාථමමය

නැෙත මzwjරණයය කරවම පළබඳ වමසම

කටකරැනවද ඤාණයනනzwjද සදහම වසනස කරලලවzwjලවzwjතත දමමලල කරඳ

දරකථමනය 0777127454


By The Same Author

1 Concept and Reality in Early Buddhist Thought

2 Saṁyutta Nikaya ndash An Anthology

3 Ideal Solitude

4 The Magic of the Mind

5 Towards Calm and Insight

6 From Topsy-turvydom to Wisdom Volume I

7 From Topsy-turvydom to Wisdom Volume II

8 Seeing Through

9 Towards A Better World

10 Nibbāna ndash The Mind Stilled Volume I

11 Nibbāna ndash The Mind Stilled Volume II

12 Nibbāna ndash The Mind Stilled Volume III

13 Nibbāna ndash The Mind Stilled Volume IV

14 Nibbāna ndash The Mind Stilled Volume V

15 Nibbāna ndash The Mind Stilled Volume VI

16 Nibbāna ndash The Mind Stilled Volume VII

17 Nibbāna ndash The Mind Stilled Library Edition

18 Nibbāna and The Fire Simile

19 A Majestic Tree of Merit

20 The End of the World in Buddhist Perspective

21 The Law of Dependent Arising Volume I

22 The Law of Dependent Arising Volume II

23 Walk to Nibbāna

24 Deliverance of the Heart through Universal Love

All enquiries should be addressed to

Kaṭukurunde Ntildeāṇananda Sadaham Senasun Bhāraya

Kirillawala Watta Dammulla Karandana

Phone 0777127454 knssbseeingthroughthenetnet

ii


පරථමම මzwjරණයය - 2015 ඔකවතෝබර වදෙන මzwjරණයය - 2016 මාරත

සයලම හමකම ඇවරණ

මදලට වකණම සඳහා වහෝ ලාභ ලැබම පණස ෙන සයල ආකාරවය උපටා ගැනම නැෙත පළ කරම සපරා තහනමය වමම දහම වපාත ධමම ානනයක වලස නැෙත පළ කරමට කටකරැනවද ඤාණයනනzwjද සදහම වසනසන භාරය වෙත වමසම වයාම කරනන ධමම ගරනzwjථම සහ වදශනා සඳහා පවවසනන


ISBN 978-955-41497-2-4

වමසම

කටකරැනවද ඤාණයනනzwjද සදහම වසනසන භාරය කරලලෙලෙතත දමමලල කරඳන දරකථමනය 0777127454


මzwjරණයය

වකාලට පරනටරස 172 පැඟරෙතත පාර ගංවගාඩවල නවගවගාඩ දරකථමනය 0114870333

iii



















iv

පටන


අමා ගඟ ix




















v






vi






vii






viii












ix






x





xi







xii






(2559) 2016 මාරත




(2559) 2015 අවගෝසත

xiii







1








2






3






4




5










6




7







8



9





10




11









සමාෙrsquo)


12








13



14






15






16







17



18



19







20











21















22








23









24






25





26






27









28









29








30






31









32






33






34







35








36






37




38




39




40






41




42




43









44











45




46




47












48









49







50







51






52







53





54






55






56



57






58





59






60





61




62






63




64




65



66





67






68




69



70






71





72








73







74






75





76





77





78




79




80









81




82






83




84





85







86



87







88










89






90




91




92






93




94




95





96




97




98











99






100








101









102



103









104


105









106













107










108







109





110








111









112










113




114








115











116









117









118










119






120









121


122







123









124









125






126



127


1







5




128









- මඅ - 63 (වහම)

129







130

15 දඅ 2-516 (වහම)

16 මඅ 2-6 (වහම)

17 අඅ 2-546 (වහම)


19 මන 1-274 (බජතර 10)


21 සංන 4-384 (බජතර 16)












131

- වථමර - 989-990 (බජතර 28)






- මන 1-300 (බජතර 10)

34 දන 1-404 (බජතර 7)

35 සන ගා 78 (බජතර 25)



සංන 1-230 (බජතර 13)


132














45 අංන 1-270 (බජතර 18)

133

46 සන ගා 919 920 (බජතර 25)





- ගා 519


- ගා 524


- ගා 529


- ගා 530


- ගා 535



134








55 මන 1-336 (බජතර10)


135





58 මන 1-342 (බජතර 10)



60 මඅ 1-124 (වහම)

61 චලල 2-100 (බජතර 5(2))

62 සපා 897 (වහම)


136






137






- මන 1-686 (බජතර 10)




138













- සංන 4-656-666 (බජතර 16)


139










140



74 අංන 5-494 අංන 6-14 16 598~602 666~674




- සංන 5(2) - 272 (බජතර 17 (2))






79

141














142





- අංන 1-20 (බජතර 18)






143

- මන 1-576 (බජතර 10)


85 අංන 2-50 (බජතර 19)














144










145






101 සංන 4-122 (බජතර 16)







146



- ඉත ඛන 1-402 (බජතර 24)




106 අංන 5-490 (බජතර 22)



- සංන 3-218 (බජතර 15)

108 මන 3-88 (බජතර 12)





147













148




සසඳනන





149












සංන 3-260 (බජතර 15)

125 සංන 1-222 (බජතර 13)

126 උාන ඛන 1-316 (බජතර 24)


- ඉත ඛන 1-374 (බජතර 24)

150

128 සංන 4-200~201 (බජතර 16)

129 අංන 2-94 (බජතර 19)

130 සංන 4-88~90 (බජතර 16)



132 මන 2-246 (බජතර 11) මන 3-90 (බජතර 12)


134 සංන 1-22 (බජතර 13)



136 සංන 2-28 (බජතර 14)



151









152




- සංන 2-104 (බජතර 14)


143 මන 3-264 (බජතර 12)

144 මන 2-280 (බජතර 11)



153








148 මන 1-336 (බජතර 10)



154

- මඅ 2-85 (වහම)



151 සන ගා 843844 (බජතර 25)

152 මන 1-368 (බජතර 10)

153 සංන 4-120 (බජතර 16)





- පට 2-152 (බජතර 35)


155




159 මන 2-152 (බජතර 11)


161 දන 1-426 (බජතර 7)

162 සන ගා 816 (බජතර 25)

163 සන ගා 849 (බජතර 25)



166 සංන 4-702 (බජතර 16)

167 මන 1-348 (බජතර 10) මන 2-262 (බජතර 11)

168 මන 2-262 (බජතර 11)


170 සංන 4-702 (බජතර 16)


172 සංන 4-676~680 (බජතර 16)

156




- සංන 2-40 (බජතර 14)







157




180 එම - 474

181 වනතත - 60 (වහම)

182 ද අ 2-516 (වහම)

183 මඅ 2-61 (වහම)

184 මඅ 2-9 (වහම)

185 අඅ 2-657 (වහම)

186 උානඅ 248 (වහම)

187 වථමරඅ 1-496 (වහම)

188 වථමරඅ 2-71~72 (වහම)




192 එම - 19 පට

193 උාන ඛන 1-316 (බජතර 24)


195 එම IV

196 එම V

197 එම IX

198 එම X

158

199 එම XI




203 එම ගා 866





159








- දන 1-408 (බජතර 7) දඅ 1-246 (වහම)


208 සන ගා 880 (බජතර 25)

209 සන ගා 881 (එම)


211 වශව VI 6

212 එම VI 10

213 එම VI 12

160








161




අ



99 130 156 අවජජා 67 72 105 147 149

අවතකක 140

අසංඛත 138 144

ආ


උ

උපාානන 7 20 66 100 102

ක

කවලස 108 109

ඛ


ච

චතත 3 75 88 113 142 150 151 චතතපපාත 152

ඡ


162

ජ

ජාගරත සථමානය 115 ජාත 7 44 66 152 156

ත

තකකපරයාහත 6 තණයහා 7 9 10 11 12 26 35 38

39 49 50 66 69 79 105 106 107 110 116 121 124 132 134 138 143

තථමාගත 19 73 92 97 99 101


ද

දරථමා 76 84 95 දටඨ 8 9 10 11 18 19 20 38 39

41 49 50 69 72 79 88 105 106 107 108 109 116 121 124 130 132 134 147

දකඛ 71 92 94 100 117 140 152 වදෙ 66 120 වානස 109

ධ


න

නානතත 124 නාම xi 6 42 44 59 61 106 107

110 113 125 128 130 143 146 148

නදසසන 141 නපපපඤච 1 26 43 53 110 124

නබබාන 48 52 53 56 100 138




ප

පඤඤතත 1 43 127 128 148 153


10 11 12 13 14 16 20 22 23 24 25 30 31 33 35 36 37 38 39 42 45 49 50 53 69 103 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 116 119 120 121 122 123 124 125 126 128 129 155



23 26 27 28 107 109 113 128 129 131

පපඤචත 1 17 130 පපවඤචත 1 3 5 21 123 124


113 114 116 119 120 122

163


ඵ

ඵසස 66 117 128 149

බ

බරහමා 48

භ

භෙ 7 12 47 54 64 66 69 72 77

117 147 භෙ නවරෝධය 54 භාෙනා 60 77 112

ම

මඤඤනා 15 33 34 49 50 134


69 79 105 106 107 109 116 117 121 124

මායා 6 90 මාර 15 මන 35 55 95 103 133 වමාහ 109

ය


ර

රාග 36 100 109 131 138 රෑප xi 3 59 70 71 76 88 99

117 125 138 141 143 148 153 158 159

ව


129 137 වතකක 3 4 26 28 29 30 31 38


128 149 153 වෙශොනර 114 115 වොහාර 43

ශ

ශතනයතා 72 76 77 78 79 82 83

90 91 154 155

ස

සංඛත 64 130 144

164

සංඛා 3 5 7 103 105 107 108

109 110 113 121 122 124 125 128 153 155


99 105 107 109 110 112 121 122 123 124 125 128 145 149 153


165


අ






අනසය 8 9 12 23 46 73 149



102

ආ



166

ආතමය 116 ආධයාතමක iv 12 26 37 38 41


ඇ

ඇතළත 35 36 37 114 117 120

138 144 159

ඉ


උ


152 159 උපනෂද xiii 114 116 119 137





එ

එජා 17

ඒ

ඒකතzwjවය 76 77 106 123 ඒකාංශක 92 93 94 97 103

167

ක



ඛ


ග


ච



91 95

ඡ



ජ


ඩ


ත



ද




41 42 71 72 80 90 102 107 119 134 149


168

ධ


න




70 73 75 92 102 121 130 146 149 152



ප

පචචය 73


13 14 16 20 22 23 25 30 31 33 35 36 37 42 45 50 69



155 පපඤචාරාම 24 පපඤචත 1 15 16 17 19 108

130 පපවඤචත 1 3 5 21 123 124


151 155 පරනෙ 2 63 64 73 97 116 140

141 පරතවෂධ 58 82 පරපඤච 4 6 9 22 24 25 26 33

36 38 50 98 109 111 112 113 114 116 119 120 121 122



169



ඵ


බ


52 59 60 61 107 108 123 129 135 136 144 146 159


18 23 26 38 39 43 44 45 46 47 56 57 67 70 72 93 94 97 99 100 101 128 139


භ


90 113

ම


11 13 17 26 32 36 37 38 46 106 123 124 127 129 131 150



170

මාන 9 10 11 26 38 39 49 50

69 79 105 106 107 109 116 117 121 124


63 68 79 96 97 103 113 119 132


ය


ර


54 56 57 58 60 62 63 69 117 118 130 144


එ ෆ 123 147 රස වඩවඩස ම ඩද ලම 123 135

147 රෑපකාථමමය 23 95 97 100 103 රෑප 14 15 16

ල



ව



66 67 68 69 70 71 89 112 117 124 128 137 139 152




171

වසදමය හත 87 88 වමදනාෙ 3 5 7 66 84 89 99

124 128 129 වමානනත 114 116 වමපචතත 14 15 33

ශ


ස

සංකලප iv 4 6 9 23 34 38 39

41 42 48 49 51 52 55 58 61 63 65 66 68 71 74 75 79 82 86 88 90 91 94 97 99 101 111 113 137 138 152





54 55 64 70 76 77 95 99 107 110 112 117 118 121 122 123 124 125 128 129 140 142 145 149 153 159


සඤඤාගත 18 19 77 78

සඤඤ 14 15 16 63 70 140 143






172


හ







දරකථමනය 0777127454


By The Same Author



3 Ideal Solitude





8 Seeing Through















23 Walk to Nibbāna






iii



















iv

පටන


අමා ගඟ ix




















v






vi






vii






viii












ix






x





xi







xii






(2559) 2016 මාරත




(2559) 2015 අවගෝසත

xiii







1








2






3






4




5










6




7







8



9





10




11









සමාෙrsquo)


12








13



14






15






16







17



18



19







20











21















22








23









24






25





26






27









28









29








30






31









32






33






34







35








36






37




38




39




40






41




42




43









44











45




46




47












48









49







50







51






52







53





54






55






56



57






58





59






60





61




62






63




64




65



66





67






68




69



70






71





72








73







74






75





76





77





78




79




80









81




82






83




84





85







86



87







88










89






90




91




92






93




94




95





96




97




98











99






100








101









102



103









104


105









106













107










108







109





110








111









112










113




114








115











116









117









118










119






120









121


122







123









124









125






126



127


1







5




128









- මඅ - 63 (වහම)

129







130

15 දඅ 2-516 (වහම)

16 මඅ 2-6 (වහම)

17 අඅ 2-546 (වහම)


19 මන 1-274 (බජතර 10)


21 සංන 4-384 (බජතර 16)












131

- වථමර - 989-990 (බජතර 28)






- මන 1-300 (බජතර 10)

34 දන 1-404 (බජතර 7)

35 සන ගා 78 (බජතර 25)



සංන 1-230 (බජතර 13)


132














45 අංන 1-270 (බජතර 18)

133

46 සන ගා 919 920 (බජතර 25)





- ගා 519


- ගා 524


- ගා 529


- ගා 530


- ගා 535



134








55 මන 1-336 (බජතර10)


135





58 මන 1-342 (බජතර 10)



60 මඅ 1-124 (වහම)

61 චලල 2-100 (බජතර 5(2))

62 සපා 897 (වහම)


136






137






- මන 1-686 (බජතර 10)




138













- සංන 4-656-666 (බජතර 16)


139










140



74 අංන 5-494 අංන 6-14 16 598~602 666~674




- සංන 5(2) - 272 (බජතර 17 (2))






79

141














142





- අංන 1-20 (බජතර 18)






143

- මන 1-576 (බජතර 10)


85 අංන 2-50 (බජතර 19)














144










145






101 සංන 4-122 (බජතර 16)







146



- ඉත ඛන 1-402 (බජතර 24)




106 අංන 5-490 (බජතර 22)



- සංන 3-218 (බජතර 15)

108 මන 3-88 (බජතර 12)





147













148




සසඳනන





149












සංන 3-260 (බජතර 15)

125 සංන 1-222 (බජතර 13)

126 උාන ඛන 1-316 (බජතර 24)


- ඉත ඛන 1-374 (බජතර 24)

150

128 සංන 4-200~201 (බජතර 16)

129 අංන 2-94 (බජතර 19)

130 සංන 4-88~90 (බජතර 16)



132 මන 2-246 (බජතර 11) මන 3-90 (බජතර 12)


134 සංන 1-22 (බජතර 13)



136 සංන 2-28 (බජතර 14)



151









152




- සංන 2-104 (බජතර 14)


143 මන 3-264 (බජතර 12)

144 මන 2-280 (බජතර 11)



153








148 මන 1-336 (බජතර 10)



154

- මඅ 2-85 (වහම)



151 සන ගා 843844 (බජතර 25)

152 මන 1-368 (බජතර 10)

153 සංන 4-120 (බජතර 16)





- පට 2-152 (බජතර 35)


155




159 මන 2-152 (බජතර 11)


161 දන 1-426 (බජතර 7)

162 සන ගා 816 (බජතර 25)

163 සන ගා 849 (බජතර 25)



166 සංන 4-702 (බජතර 16)

167 මන 1-348 (බජතර 10) මන 2-262 (බජතර 11)

168 මන 2-262 (බජතර 11)


170 සංන 4-702 (බජතර 16)


172 සංන 4-676~680 (බජතර 16)

156




- සංන 2-40 (බජතර 14)







157




180 එම - 474

181 වනතත - 60 (වහම)

182 ද අ 2-516 (වහම)

183 මඅ 2-61 (වහම)

184 මඅ 2-9 (වහම)

185 අඅ 2-657 (වහම)

186 උානඅ 248 (වහම)

187 වථමරඅ 1-496 (වහම)

188 වථමරඅ 2-71~72 (වහම)




192 එම - 19 පට

193 උාන ඛන 1-316 (බජතර 24)


195 එම IV

196 එම V

197 එම IX

198 එම X

158

199 එම XI




203 එම ගා 866





159








- දන 1-408 (බජතර 7) දඅ 1-246 (වහම)


208 සන ගා 880 (බජතර 25)

209 සන ගා 881 (එම)


211 වශව VI 6

212 එම VI 10

213 එම VI 12

160








161




අ



99 130 156 අවජජා 67 72 105 147 149

අවතකක 140

අසංඛත 138 144

ආ


උ

උපාානන 7 20 66 100 102

ක

කවලස 108 109

ඛ


ච

චතත 3 75 88 113 142 150 151 චතතපපාත 152

ඡ


162

ජ

ජාගරත සථමානය 115 ජාත 7 44 66 152 156

ත

තකකපරයාහත 6 තණයහා 7 9 10 11 12 26 35 38

39 49 50 66 69 79 105 106 107 110 116 121 124 132 134 138 143

තථමාගත 19 73 92 97 99 101


ද

දරථමා 76 84 95 දටඨ 8 9 10 11 18 19 20 38 39

41 49 50 69 72 79 88 105 106 107 108 109 116 121 124 130 132 134 147

දකඛ 71 92 94 100 117 140 152 වදෙ 66 120 වානස 109

ධ


න

නානතත 124 නාම xi 6 42 44 59 61 106 107

110 113 125 128 130 143 146 148

නදසසන 141 නපපපඤච 1 26 43 53 110 124

නබබාන 48 52 53 56 100 138




ප

පඤඤතත 1 43 127 128 148 153


10 11 12 13 14 16 20 22 23 24 25 30 31 33 35 36 37 38 39 42 45 49 50 53 69 103 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 116 119 120 121 122 123 124 125 126 128 129 155



23 26 27 28 107 109 113 128 129 131

පපඤචත 1 17 130 පපවඤචත 1 3 5 21 123 124


113 114 116 119 120 122

163


ඵ

ඵසස 66 117 128 149

බ

බරහමා 48

භ

භෙ 7 12 47 54 64 66 69 72 77

117 147 භෙ නවරෝධය 54 භාෙනා 60 77 112

ම

මඤඤනා 15 33 34 49 50 134


69 79 105 106 107 109 116 117 121 124

මායා 6 90 මාර 15 මන 35 55 95 103 133 වමාහ 109

ය


ර

රාග 36 100 109 131 138 රෑප xi 3 59 70 71 76 88 99

117 125 138 141 143 148 153 158 159

ව


129 137 වතකක 3 4 26 28 29 30 31 38


128 149 153 වෙශොනර 114 115 වොහාර 43

ශ

ශතනයතා 72 76 77 78 79 82 83

90 91 154 155

ස

සංඛත 64 130 144

164

සංඛා 3 5 7 103 105 107 108

109 110 113 121 122 124 125 128 153 155


99 105 107 109 110 112 121 122 123 124 125 128 145 149 153


165


අ






අනසය 8 9 12 23 46 73 149



102

ආ



166

ආතමය 116 ආධයාතමක iv 12 26 37 38 41


ඇ

ඇතළත 35 36 37 114 117 120

138 144 159

ඉ


උ


152 159 උපනෂද xiii 114 116 119 137





එ

එජා 17

ඒ

ඒකතzwjවය 76 77 106 123 ඒකාංශක 92 93 94 97 103

167

ක



ඛ


ග


ච



91 95

ඡ



ජ


ඩ


ත



ද




41 42 71 72 80 90 102 107 119 134 149


168

ධ


න




70 73 75 92 102 121 130 146 149 152



ප

පචචය 73


13 14 16 20 22 23 25 30 31 33 35 36 37 42 45 50 69



155 පපඤචාරාම 24 පපඤචත 1 15 16 17 19 108

130 පපවඤචත 1 3 5 21 123 124


151 155 පරනෙ 2 63 64 73 97 116 140

141 පරතවෂධ 58 82 පරපඤච 4 6 9 22 24 25 26 33

36 38 50 98 109 111 112 113 114 116 119 120 121 122



169



ඵ


බ


52 59 60 61 107 108 123 129 135 136 144 146 159


18 23 26 38 39 43 44 45 46 47 56 57 67 70 72 93 94 97 99 100 101 128 139


භ


90 113

ම


11 13 17 26 32 36 37 38 46 106 123 124 127 129 131 150



170

මාන 9 10 11 26 38 39 49 50

69 79 105 106 107 109 116 117 121 124


63 68 79 96 97 103 113 119 132


ය


ර


54 56 57 58 60 62 63 69 117 118 130 144


එ ෆ 123 147 රස වඩවඩස ම ඩද ලම 123 135

147 රෑපකාථමමය 23 95 97 100 103 රෑප 14 15 16

ල



ව



66 67 68 69 70 71 89 112 117 124 128 137 139 152




171

වසදමය හත 87 88 වමදනාෙ 3 5 7 66 84 89 99

124 128 129 වමානනත 114 116 වමපචතත 14 15 33

ශ


ස

සංකලප iv 4 6 9 23 34 38 39

41 42 48 49 51 52 55 58 61 63 65 66 68 71 74 75 79 82 86 88 90 91 94 97 99 101 111 113 137 138 152





54 55 64 70 76 77 95 99 107 110 112 117 118 121 122 123 124 125 128 129 140 142 145 149 153 159


සඤඤාගත 18 19 77 78

සඤඤ 14 15 16 63 70 140 143






172


හ







දරකථමනය 0777127454


By The Same Author



3 Ideal Solitude





8 Seeing Through















23 Walk to Nibbāna






iv

පටන


අමා ගඟ ix




















v






vi






vii






viii












ix






x





xi







xii






(2559) 2016 මාරත




(2559) 2015 අවගෝසත

xiii







1








2






3






4




5










6




7







8



9





10




11









සමාෙrsquo)


12








13



14






15






16







17



18



19







20











21















22








23









24






25





26






27









28









29








30






31









32






33






34







35








36






37




38




39




40






41




42




43









44











45




46




47












48









49







50







51






52







53





54






55






56



57






58





59






60





61




62






63




64




65



66





67






68




69



70






71





72








73







74






75





76





77





78




79




80









81




82






83




84





85







86



87







88










89






90




91




92






93




94




95





96




97




98











99






100








101









102



103









104


105









106













107










108







109





110








111









112










113




114








115











116









117









118










119






120









121


122







123









124









125






126



127


1







5




128









- මඅ - 63 (වහම)

129







130

15 දඅ 2-516 (වහම)

16 මඅ 2-6 (වහම)

17 අඅ 2-546 (වහම)


19 මන 1-274 (බජතර 10)


21 සංන 4-384 (බජතර 16)












131

- වථමර - 989-990 (බජතර 28)






- මන 1-300 (බජතර 10)

34 දන 1-404 (බජතර 7)

35 සන ගා 78 (බජතර 25)



සංන 1-230 (බජතර 13)


132














45 අංන 1-270 (බජතර 18)

133

46 සන ගා 919 920 (බජතර 25)





- ගා 519


- ගා 524


- ගා 529


- ගා 530


- ගා 535



134








55 මන 1-336 (බජතර10)


135





58 මන 1-342 (බජතර 10)



60 මඅ 1-124 (වහම)

61 චලල 2-100 (බජතර 5(2))

62 සපා 897 (වහම)


136






137






- මන 1-686 (බජතර 10)




138













- සංන 4-656-666 (බජතර 16)


139










140



74 අංන 5-494 අංන 6-14 16 598~602 666~674




- සංන 5(2) - 272 (බජතර 17 (2))






79

141














142





- අංන 1-20 (බජතර 18)






143

- මන 1-576 (බජතර 10)


85 අංන 2-50 (බජතර 19)














144










145






101 සංන 4-122 (බජතර 16)







146



- ඉත ඛන 1-402 (බජතර 24)




106 අංන 5-490 (බජතර 22)



- සංන 3-218 (බජතර 15)

108 මන 3-88 (බජතර 12)





147













148




සසඳනන





149












සංන 3-260 (බජතර 15)

125 සංන 1-222 (බජතර 13)

126 උාන ඛන 1-316 (බජතර 24)


- ඉත ඛන 1-374 (බජතර 24)

150

128 සංන 4-200~201 (බජතර 16)

129 අංන 2-94 (බජතර 19)

130 සංන 4-88~90 (බජතර 16)



132 මන 2-246 (බජතර 11) මන 3-90 (බජතර 12)


134 සංන 1-22 (බජතර 13)



136 සංන 2-28 (බජතර 14)



151









152




- සංන 2-104 (බජතර 14)


143 මන 3-264 (බජතර 12)

144 මන 2-280 (බජතර 11)



153








148 මන 1-336 (බජතර 10)



154

- මඅ 2-85 (වහම)



151 සන ගා 843844 (බජතර 25)

152 මන 1-368 (බජතර 10)

153 සංන 4-120 (බජතර 16)





- පට 2-152 (බජතර 35)


155




159 මන 2-152 (බජතර 11)


161 දන 1-426 (බජතර 7)

162 සන ගා 816 (බජතර 25)

163 සන ගා 849 (බජතර 25)



166 සංන 4-702 (බජතර 16)

167 මන 1-348 (බජතර 10) මන 2-262 (බජතර 11)

168 මන 2-262 (බජතර 11)


170 සංන 4-702 (බජතර 16)


172 සංන 4-676~680 (බජතර 16)

156




- සංන 2-40 (බජතර 14)







157




180 එම - 474

181 වනතත - 60 (වහම)

182 ද අ 2-516 (වහම)

183 මඅ 2-61 (වහම)

184 මඅ 2-9 (වහම)

185 අඅ 2-657 (වහම)

186 උානඅ 248 (වහම)

187 වථමරඅ 1-496 (වහම)

188 වථමරඅ 2-71~72 (වහම)




192 එම - 19 පට

193 උාන ඛන 1-316 (බජතර 24)


195 එම IV

196 එම V

197 එම IX

198 එම X

158

199 එම XI




203 එම ගා 866





159








- දන 1-408 (බජතර 7) දඅ 1-246 (වහම)


208 සන ගා 880 (බජතර 25)

209 සන ගා 881 (එම)


211 වශව VI 6

212 එම VI 10

213 එම VI 12

160








161




අ



99 130 156 අවජජා 67 72 105 147 149

අවතකක 140

අසංඛත 138 144

ආ


උ

උපාානන 7 20 66 100 102

ක

කවලස 108 109

ඛ


ච

චතත 3 75 88 113 142 150 151 චතතපපාත 152

ඡ


162

ජ

ජාගරත සථමානය 115 ජාත 7 44 66 152 156

ත

තකකපරයාහත 6 තණයහා 7 9 10 11 12 26 35 38

39 49 50 66 69 79 105 106 107 110 116 121 124 132 134 138 143

තථමාගත 19 73 92 97 99 101


ද

දරථමා 76 84 95 දටඨ 8 9 10 11 18 19 20 38 39

41 49 50 69 72 79 88 105 106 107 108 109 116 121 124 130 132 134 147

දකඛ 71 92 94 100 117 140 152 වදෙ 66 120 වානස 109

ධ


න

නානතත 124 නාම xi 6 42 44 59 61 106 107

110 113 125 128 130 143 146 148

නදසසන 141 නපපපඤච 1 26 43 53 110 124

නබබාන 48 52 53 56 100 138




ප

පඤඤතත 1 43 127 128 148 153


10 11 12 13 14 16 20 22 23 24 25 30 31 33 35 36 37 38 39 42 45 49 50 53 69 103 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 116 119 120 121 122 123 124 125 126 128 129 155



23 26 27 28 107 109 113 128 129 131

පපඤචත 1 17 130 පපවඤචත 1 3 5 21 123 124


113 114 116 119 120 122

163


ඵ

ඵසස 66 117 128 149

බ

බරහමා 48

භ

භෙ 7 12 47 54 64 66 69 72 77

117 147 භෙ නවරෝධය 54 භාෙනා 60 77 112

ම

මඤඤනා 15 33 34 49 50 134


69 79 105 106 107 109 116 117 121 124

මායා 6 90 මාර 15 මන 35 55 95 103 133 වමාහ 109

ය


ර

රාග 36 100 109 131 138 රෑප xi 3 59 70 71 76 88 99

117 125 138 141 143 148 153 158 159

ව


129 137 වතකක 3 4 26 28 29 30 31 38


128 149 153 වෙශොනර 114 115 වොහාර 43

ශ

ශතනයතා 72 76 77 78 79 82 83

90 91 154 155

ස

සංඛත 64 130 144

164

සංඛා 3 5 7 103 105 107 108

109 110 113 121 122 124 125 128 153 155


99 105 107 109 110 112 121 122 123 124 125 128 145 149 153


165


අ






අනසය 8 9 12 23 46 73 149



102

ආ



166

ආතමය 116 ආධයාතමක iv 12 26 37 38 41


ඇ

ඇතළත 35 36 37 114 117 120

138 144 159

ඉ


උ


152 159 උපනෂද xiii 114 116 119 137





එ

එජා 17

ඒ

ඒකතzwjවය 76 77 106 123 ඒකාංශක 92 93 94 97 103

167

ක



ඛ


ග


ච



91 95

ඡ



ජ


ඩ


ත



ද




41 42 71 72 80 90 102 107 119 134 149


168

ධ


න




70 73 75 92 102 121 130 146 149 152



ප

පචචය 73


13 14 16 20 22 23 25 30 31 33 35 36 37 42 45 50 69



155 පපඤචාරාම 24 පපඤචත 1 15 16 17 19 108

130 පපවඤචත 1 3 5 21 123 124


151 155 පරනෙ 2 63 64 73 97 116 140

141 පරතවෂධ 58 82 පරපඤච 4 6 9 22 24 25 26 33

36 38 50 98 109 111 112 113 114 116 119 120 121 122



169



ඵ


බ


52 59 60 61 107 108 123 129 135 136 144 146 159


18 23 26 38 39 43 44 45 46 47 56 57 67 70 72 93 94 97 99 100 101 128 139


භ


90 113

ම


11 13 17 26 32 36 37 38 46 106 123 124 127 129 131 150



170

මාන 9 10 11 26 38 39 49 50

69 79 105 106 107 109 116 117 121 124


63 68 79 96 97 103 113 119 132


ය


ර


54 56 57 58 60 62 63 69 117 118 130 144


එ ෆ 123 147 රස වඩවඩස ම ඩද ලම 123 135

147 රෑපකාථමමය 23 95 97 100 103 රෑප 14 15 16

ල



ව



66 67 68 69 70 71 89 112 117 124 128 137 139 152




171

වසදමය හත 87 88 වමදනාෙ 3 5 7 66 84 89 99

124 128 129 වමානනත 114 116 වමපචතත 14 15 33

ශ


ස

සංකලප iv 4 6 9 23 34 38 39

41 42 48 49 51 52 55 58 61 63 65 66 68 71 74 75 79 82 86 88 90 91 94 97 99 101 111 113 137 138 152





54 55 64 70 76 77 95 99 107 110 112 117 118 121 122 123 124 125 128 129 140 142 145 149 153 159


සඤඤාගත 18 19 77 78

සඤඤ 14 15 16 63 70 140 143






172


හ







දරකථමනය 0777127454


By The Same Author



3 Ideal Solitude





8 Seeing Through















23 Walk to Nibbāna






ලෙණි - seeing through the net · කටකරºනවද් ඤාණයනන්ද...

Documents

Transcript of ලෙණි - seeing through the net · කටකරºනවද් ඤාණයනන්ද...