สอนอยางมืออาชีพ หยุดยั้งพฤติกรรมเสี่ยง การพัฒนาพฤติกรรมการบริโภคอาหารของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนตน

เพื่อลดปจจัยเสี่ยงตอโรคไมติดตอเรื้อรัง (NCDs)

จักรกฤษณ พลราชม คณะสาธารณสขุศาสตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร

วิทยาเขตเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดสกลนคร

กรอบการนําเสนอ

• การพัฒนาพฤติกรรมการบรโิภคอาหารของนักเรียนชัน้มัธยมศึกษาตอนตน เพื่อลดปจจัยเสี่ยงตอโรคไมติดตอเรื้อรัง (NCDs)

• แนวทางปฏิบัติเพื่อการดําเนินการพฒันาพฤติกรรมฯ

• การจัดกิจกรรมตามแผนการจัดการเรียนรู

• สาธิตการจัดกิจกรรมตามรายละเอียดของแผนการจัดการเรยีนรูตาม

CD Rom.

• ประสบการณในการดําเนนิการที่ผานมา

2

การพัฒนาพฤติกรรมการบริโภคอาหารของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนตน เพื่อลดปจจัยเสี่ยงตอโรคไมติดตอเรื้อรัง (NCDs)

แผนการจัดการเรียนรู ประกอบดวย

แผนที่ 1 สุขภาพในอนาคต

แผนที่ 2 อานฉลากสักนิด พิชิตสุขภาพดี

แผนที่ 3 ฉลาดบริโภค โรคไมถามหา

แผนที่ 4 บริโภคอยางนี้สิ ดีตอสุขภาพ

แผนการจัดกิจกรรมพัฒนาผูเรียน ประกอบดวย

ฐานกิจกรรมที่ 1 ลูกเตาแสนกล

ฐานกิจกรรมที่ 2 ช็อปปง ฉลาดคิด

3

โครงสรางแผนการจัดการเรียนรู

แผนการจัดการเรียนรู ช่ือแผนการจัดการเรียนรู เวลา

แผนการจัดการเรียนรูท่ี 1 สุขภาพในอนาคต เวลา 50 นาที

แผนการจัดการเรียนรูท่ี 2 อานฉลากสักนิด พิชิตสุขภาพดี เวลา 50 นาที

แผนการจัดการเรียนรูท่ี 3 ฉลาดบริโภค โรคไมถามหา เวลา 50 นาที

แผนการจัดการเรียนรูท่ี 4 บริโภคอยางนี้สิ ดีตอสุขภาพ เวลา 50 นาที

4

ขอบเขตของสาระการเรียนรู

หนวยการเรียนรู รายละเอียดสาระการเรียนรู

แผนการจัดการเรียนรูที่

1 “สุขภาพในอนาคต”

1. ความหมายและความสําคัญของการมีสุขภาพดี

2. ปจจัยกําหนดสุขภาพ

3. ผลเสียและผลกระทบของการมีพฤติกรรมการบริโภคที่ไมเหมาะสม

5

ขอบเขตของสาระการเรียนรู

หนวยการเรียนรู รายละเอียดสาระการเรียนรู

แผนการจัดการเรียนรูที่

2 “อานฉลากสักนิด

พิชิตสุขภาพดี”

1. ลักษณะของฉลากอาหาร ฉลากโภชนาการ ฉลากหวาน มัน เค็ม (ฉลาก GDA)

และสัญลักษณโภชนาการ “ทางเลือกสุขภาพ”

2. สวนประกอบและความหมายของขอมูลบนฉลากอาหาร ฉลากโภชนาการ ฉลาก

หวาน มัน เค็ม (ฉลาก GDA) และสัญลักษณโภชนาการ “ทางเลือกสุขภาพ”

3. ประโยชนของการอานฉลากอาหาร ฉลากโภชนาการ ฉลากหวาน มัน เค็ม

(ฉลาก GDA) และสัญลักษณโภชนาการ “ทางเลือกสุขภาพ”

6

ขอบเขตของสาระการเรียนรู

หนวยการเรียนรู รายละเอียดสาระการเรียนรู

แผนการจัดการเรียนรูที่

3 “ฉลาดบริโภค

โรคไมถามหา”

1. ประเภท/ลักษณะของขนมกรุบกรอบ อาหารใสสี อาหารทอด และน้ําอัดลม

2. พิษภัยที่เกิดจากการบริโภคขนมกรบุกรอบ อาหารใสสี อาหารทอด และ

น้ําอัดลม

3. การบริโภคขนมกรุบกรอบ อาหารใสสี อาหารทอด และน้ําอัดลมอยางปลอดภัย

4. การปฏิบัติตนเพื่อหลีกเล่ียงจากการบริโภคอาหารทีไ่มปลอดภัย

7

ขอบเขตของสาระการเรียนรู

หนวยการเรียนรู รายละเอียดสาระการเรียนรู

แผนการจัดการเรียนรูที่

4 “บริโภคอยางนี้สิ

ดีตอสุขภาพ”

1. สรุปสาระสําคัญของฉลากอาหาร ฉลากโภชนาการ ฉลากหวาน มัน เค็ม

(ฉลาก GDA) และสัญลักษณโภชนาการ “ทางเลือกสุขภาพ”

2. การใชประโยชนจากการอานฉลากอาหาร ฉลากโภชนาการ ฉลากหวาน มัน เค็ม

(ฉลาก GDA) และสัญลักษณโภชนาการ “ทางเลือกสุขภาพ”

3. ประโยชน และการปฏิบัติตนเพื่อหลีกเล่ียง หรือลดการบริโภคอาหารทีไ่ม

ปลอดภัย

8

แนวทางการปฏิบัติเพือ่การดาํเนินการ

1. ขั้นเตรียมการ

2. ขั้นดําเนินการ

3. ขั้นประเมินผล 9

1. ศึกษาคูมือครูในการดําเนินการฯ

2. ศึกษารายละเอียดของแผนการจดัการเรียนรู

3. จัดเตรียมสื่อ-วัสดุอุปกรณ เคร่ืองมือในการประเมินผล

4. จัดเตรียมโสตทัศนูปกรณในหองเรียนสาํหรับการจัดการเรียนรู

ข้ันที่ 1 : ข้ันเตรียมการ

10

เตรียมการโดยการศึกษา จากแผนการจัดการเรียนรู

11

1. ดําเนินการตามกระบวนการจัดการเรียนรู (ข้ันนําเขาสูบทเรียน ข้ันกิจกรรมการเรียนการสอน และข้ันสรุป)

ข้ันที่ 2 : ข้ันดําเนินการ

12

แนวทางที่ 1 แนวทางที่ 2

โปรแกรมสําเร็จรูป (โปรแกรม Flash) อธิบายดวยตนเองโดยใชสื่อประกอบ

2. แกไขปญหาเฉพาะหนา

(หากไมไดเปนไปตามที่วางแผนเอาไว อยูในดุลพินิจของครู)

ข้ันที่ 2 : ข้ันดําเนินการ (ตอ)

13

ครูดําเนินการประเมินผลตามเครื่องมือของแผนการจัดการเรียนรูแตละแผน

(รายละเอียดตาม การวัดและการประเมินผลในแผนการจัดการเรียนรู)

ข้ันที่ 3 : ข้ันประเมินผล

14

การจัดกิจกรรม

ตามรายละเอียดของแผนการจัดการเรียนรู

15

ในกรณีท่ีครูตองการศึกษาเปรียบเทียบผลการพัฒนาพฤติกรรมนักเรียน ครูตองใหนักเรียนทําแบบทดสอบกอนเรียน (Pre-test) กอนเริ่มกิจกรรม โดย

ใชเวลาอ่ืนนอกคาบเรียน (ใชเวลาประมาณ 20 นาที)

ทดสอบกอนเรียน

Pre-test

ทดสอบหลังเรียน

Post-test

แผนการจัดกิจกรรมพัฒนาผูเรียน

แผนการจัดการเรียนรู

16

แผนการจัดกิจกรรมการเรียนรูท่ี 1 เรื่อง “สุขภาพในอนาคต”

จุดประสงคการเรียนรูเพื่อใหผูเรียน

1. รับรูโอกาสเส่ียงในการเกิดโรคไมติดตอเรื้อรงั หากมีพฤติกรรมการบริโภคทีไ่มเหมาะสม

2. รับรูความรุนแรงของโรค เมื่อเจ็บปวยดวยโรคไมติดตอเรื้อรัง หากมีพฤติกรรมการบรโิภคที่ไมเหมาะสม

3. เชื่อมั่นในความสามารถของตนเองในการปฏิบัติตนเพือ่ปองกนัโรคไมติดตอเรื้อรงั

4. มีส่ิงชักนําสูการปฏิบัติเพื่อนําไปสูการมีพฤติกรรมบริโภคเพื่อปองกันไมโรคติดตอเรื้อรัง

17

ขั้นนําเขาสูบทเรียน

1. ดู VDO ชุด “เมื่อสุขภาพเสียไป”

2. เช่ือมโยง VDO เขาสูบทเรียน

18

ขั้นกิจกรรมการเรียนการสอน

1. ดู VDO ชุด “ความสําคัญของการมีสุขภาพดี

2. สนทนากับนักเรียนเก่ียวกับ VDO

3. ทําใบงาน “สุขภาพในอนาคต”

4. ทําใบงาน “มาปรับเปลี่ยนพฤติกรรมกันเถอะ”

19

ขั้นสรุป

1. สรุปบทเรียน - ความสําคัญของสุขภาพ - ปจจัยกําหนดสุขภาพ - พฤติกรรมการบริโภคที่ไมเหมาะสม

2. นําใบงานไปทําเปนการบาน

20

แผนการจัดกิจกรรมการเรียนรูท่ี 2 เรื่อง “อานฉลากสักนิด พิชิตสุขภาพดี”

จุดประสงคการเรียนรูเพื่อใหผูเรียน

1. มีความรูเกี่ยวกับการอานฉลากอาหาร ฉลากโภชนาการ ฉลากหวาน มัน เค็ม (ฉลาก GDA) และสัญลักษณโภชนาการ “ทางเลือกสุขภาพ”

2. สามารถใชประโยชนจากสวนประกอบตาง ๆ ของฉลากอาหาร ฉลากโภชนาการ ฉลากหวาน มัน เค็ม (ฉลาก GDA) และสัญลักษณโภชนาการ “ทางเลือกสุขภาพ”

21

ขั้นนําเขาสูบทเรียน

1. สุมใบงานเพ่ือสนทนา

2. นําฉลากประเภทตางๆในผลิตภัณฑใหนักเรียนด ู3. สนทนาและเชื่อมโยงเขาสูบทเรียน

22

ขั้นกิจกรรมการเรียนการสอน

1. ใชสื่อชุด “อานฉลากสักนิด พิชิตสุขภาพดี”

2. สนทนากับนักเรียนเก่ียวกับฉลากประเภทตางๆ และประโยชนในชีวิตประจําวัน

3. เลนเกม “Lab กร๊ิงฉลากอาหาร”

23

ขั้นสรุป

1. สรุปบทเรียน - ฉลากประเภทตางๆ

- เหตุผล ความจําเปน ประโยชนจากฉลาก

2. ใหการบานสรางสื่อชุด “อานฉลากสักนิด

พิชิตสุขภาพดี” และเผยแพรใหเพ่ือนๆ ทราบในชองทางที่นักเรียนสื่อสารกับเพ่ือน

24

แผนการจัดกิจกรรมการเรียนรูท่ี 3 เรื่อง “ฉลาดบริโภค โรคไมถามหา”

จุดประสงคการเรียนรูเพื่อใหผูเรียน 1. รับรูโอกาสเส่ียงของการบริโภคขนมกรุบกรอบ อาหารใสสี อาหารทอด และน้ําอัดลม 2. รับรูความรุนแรงของการบริโภคขนมกรุบกรอบ อาหารใสสี อาหารทอด และน้ําอัดลม 3. ลดการรับรูอุปสรรคจากการบริโภคขนมกรุบกรอบ อาหารใสสี อาหารทอด และน้ําอัดลม 4. เชื่อมั่นในความสามารถของตนเองในการลดการบริโภคขนมกรุบกรอบ อาหารใสสี อาหารทอด และน้ําอัดลม

25

ขั้นนําเขาสูบทเรียน

1. สนทนาเรื่องสื่อที่นักเรียนพัฒนาข้ึน

2. ดู VDO ชุด “มันมากับอาหาร”

26

ขั้นกิจกรรมการเรียนการสอน

1. สนทนาและอธิบายเพิ่มเติมเก่ียวกับ VDO

2. ครูและนักเรียนรวมกันอธิปรายเก่ียวกับวิธีการ

หลักเลี่ยง ปฏิเสธ การบริโรคอาหารไมปลอดภัย

4. ครูเนนย้ําเรื่องพิษภัยเก่ียวกับการบริโภค

อาหารท่ีไมปลอดภัย

27

ขั้นสรุป

1. สรุปบทเรียน - พิษภัยจากจากการบริโภคอาหารไมปลอดภัย

2. กระตุนและใหกําลังใจเรื่องการปฏิบัติตัว

ในการลด/หลีกเลี่ยงการบริโภค

3. มอบหมายในการจัดทํา “สุสานอาหารไม

ปลอดภัย”

28

แผนการจัดกิจกรรมการเรียนรูท่ี 4 เรื่อง “บริโภคอยางน้ีสิ ดีตอสุขภาพ”

จุดประสงคการเรียนรูเพื่อใหผูเรียน

1. มีพฤติกรรมการอานฉลากอาหาร ฉลากโภชนาการ ฉลากหวาน มัน เค็ม (ฉลาก GDA) และสัญลักษณโภชนาการ “ทางเลือกสุขภาพ”

2. มีพฤติกรรมการใชประโยชนจากขอมูลบนฉลากอาหาร ฉลากโภชนาการ ฉลากหวาน มัน เค็ม (ฉลาก GDA) และสัญลักษณโภชนาการ “ทางเลือกสุขภาพ”

3. มีพฤติกรรมการหลีกเลี่ยง หรือลดการบริโภคอาหารท่ีไมปลอดภัย

29

ขั้นนําเขาสูบทเรียน

1. ครูสนทนากับนักเรียนเรื่องการเตรียมการนําเสนอและขอตกลงตางๆ ในการทํากิจกรรม “สุสาน อาหารไมปลอดภัย”

30

ขั้นกิจกรรมการเรียนการสอน

1. นักเรียนนําเสนอ “สุสาน อาหารไมปลอดภัย”

2. ครูใชสื่อชุด “บริโภคอยางนี้สิ ดีตอสุขภาพ”

3. สนทนาเก่ียวกับพฤติกรรมการบรโิภคที่เหมาะสมในสือ่

ที่นักเรียนดู

4. ครูสรุปแนวคิดเพือ่ใหนักเรียนนําไปใชใน

ชีวิตประจําวัน

31

ขั้นสรุป

1. ใชสื่อ “อาน งด ลด ทํา”

2. ทําใบงานความประทับใจ และสุม

นักเรียนเพ่ือใหออกมาเลาประโยชนและ

ความประทับใจที่ไดรับ

3. ชมเชยและใหกําลังใจนักเรียน

32

สาธิตการจัดกิจกรรม ตามรายละเอียดของแผนการจัดการเรียนรู

โดยใชโปรแกรมสําเร็จรูป (โปรแกรม Flash)

33

วัสดุอุปกรณที่โรงเรียน อย.นอย จะไดรับ

1. คูมือครูในการดําเนินการการพัฒนาพฤติกรรมการบริโภคอาหารของนักเรียนช้ันมัธยมศึกษาตอนตน เพื่อลดปจจัยเสี่ยงตอโรคไมติดตอเรื้อรัง (NCDs)

2. โปรแกรมสําเร็จรูปในการจัดการเรียนรู (โปรแกรม Flash)

34

สวนประกอบของ Folder ในแตละแผนการจัดการเรียนรู

โปรแกรมสําเร็จรูป

ในการจัดการเรียนรู

35

สวนประกอบของ Folder ในแตละแผนการจัดการเรียนรู

โปรแกรมสําเร็จรูป

ในการจัดการเรียนรู

Folder อื่นๆ เพ่ือใชในการ

เตรียมการและประกอบ

การจัดการเรียนรู 36

ครูเปดใชโปรแกรม Flash เพื่อใชในการจัดกิจกรรมการเรียนรูในแตละครั้ง

ข้ันตอนการใชโปรแกรมสําเร็จรูปในการจัดการเรียนรู (ตอ)

click ที่ ไฟล main

37

ข้ันตอนการใชโปรแกรมสําเร็จรูปในการจัดการเรียนรู (ตอ)

38

จะพบหนาตางเล็ก ๆ ปรากฏ

บนหนาจอ ให click Run

เพ่ือเขาสูหนาจอหลักของ

โปรแกรมสําเร็จรูปในการ

จัดการเรียนรู

ตัวอยางหนาจอหลักในแผนการจัดการเรยีนรู 39

ตัวอยางหนาจอในสวนกิจกรรมการเรียนการสอน 40

ตัวอยางหนาจอในสวนเคล็ดลับสําหรับคร ู41

ตัวอยางหนาจอในสวนของแบบฝกหัด 42

ประสบการณในการดาํเนินการที่ผานมา

43

1. กิจกรรมการเรียนการสอนมีความหลากหลาย เปลี่ยนแปลงไปแตละสัปดาห

2. มีกิจกรรมเสริมการเรียนการสอน (การพัฒนาสื่อ สิ่งประดิษฐ) ซึ่งนักเรียนจะไดพัฒนากระบวนการคิด และสัมพันธภาพระหวางบุคคล

3. มีกิจกรรมการเสริมแรงโดยการใชเทคนิคตางๆ อยางตอเนื่อง

4. ครูผูจัดกระบวนการเรียนรู มีความกระตือรือรนในการพัฒนาตนเอง

(ท้ังท่ีมาจากตนเอง และมาจากการสนับสนุนจากทีมวิจัย อย.)

จุดแข็ง

44

1. ระยะเวลาในการจัดการเรียนรูสั้น (50 นาที) จึงตองมีการบริหารจัดการเวลาเปนอยางดี (การเปลี่ยนคาบเรียน, กิจกรรมเยอะ)

2. การทําชิ้นงานของนักเรียน ยังเปนตามตัวอยางท่ีครูนําเสนอหรือยกตัวอยาง (ท้ังชิ้นงานในใบงาน การพัฒนาสื่อ และ ชิ้นงานสุสานอาหารไมปลอดภัย)

จุดที่ควรพงึระวัง

45

46

บุคลิกลักษณะของ

ผูจัดการเรียนการสอน

•เปนบุคคลที่มีความเปนกันเองตอนักเรียน (Friendly)

•เปนบุคคลที่สรางความผอนคลายแกนักเรียน (Relax)

•เปนบุคคลที่ชวยเสริมสรางความเชื่อมั่นในความสามารถของตนเองใหแกนักเรียน (Self-Efficacy)

47

บุคลิกลักษณะของผูจัดการเรียนการสอน

•เปนบุคคลที่นักเรียนมั่นใจที่จะปลอดภัยในความลับ (Secure)

•เปนบุคคลที่สรางทาทายใหแกนักเรียน (Challenge)

•เปนบุคคลที่สรางความสนุกและความสุขใจใหแกนักเรียน (Enjoy)

48

บุคลิกลักษณะของผูจัดการเรียนการสอน (ตอ)