บทท 9 การก าหนดคาตอบแทน

บคคลทกคนเมอตดสนใจเขามารวมงานกบองคการ ปฏบตงานใหกบองคการกยอมตองการ

คาตอบแทนในการท างาน บคคลทมความรความสามารถกมแนวโนมวาจะตองปฏบตงานมาก หรอม

ภาระรบผดชอบมากและสรางผลผลตหรอผลงานในระดบทมประสทธภาพสงใหกบองคการ ฉะนน

เขายอมตองคาดหวงวาจะไดรบคาตอบแทนในระดบทนาพอใจ ปญหาทองคการจะตองเผชญและ

ตองตดสนใจคอ จะท าอยางไรจงจะจายคาตอบแทนไดอยางมประสทธภาพ ประสทธผล ซง

หมายความวาการจายตองคมคาเมอเทยบกบคาตอบแทนซงถอเปนตนทนทองคการตองเสยไป แตก

ตองเปนการจายทผรบหรอตวพนกงานผปฏบตงานเองกตองพงพอใจดวยเชนกน มฉะนนจะเกด

ปญหาหรอผลเสยตางๆ ตามมา เราจงควรตองเรยนรและท าความเขาใจเกยวกบคาตอบแทนมากขน

ดงจะกลาวถงในหวขอตางๆ ตอไปน

ความหมายของคาตอบแทน

นกวชาการไดใหความหมายคาตอบแทนในเชงวชาการไวหลากหลาย ดงน คาตอบแทน หมายถง การใหผลประโยชนทางเศรษฐกจในรปแบบตางๆ เชน คาจาง

เงนเดอน เงนชดเชย หรอผลประโยชนอยางอนทองคการใหแกบคลากรเพอเปนการตอบแทนการ

ท างานของบคคล (ณฏฐพนธ เขจรนนทน, 2542, หนา 238)

คาตอบแทน หมายถง การจายใหกบการท างาน อาจเรยกเปนคาจางหรอเงนเดอนกได เงน

คาจาง หมายถง เงนทคนงานไดรบโดยถอเกณฑจ านวนชวโมงทท างาน คาจางจะขนลงตามชวโมง

ท างาน สวนเงนเดอน ไดแกรายไดทไดประจ า ในจ านวนคงทไมเปลยนแปลงไปตามจ านวนชวโมง

ท างานหรอจ านวนผลผลต โดยปกตขนอยกบระยะเวลาการท างาน (เสนาะ ตเยาว, 2543, หนา

144)

คาตอบแทน หมายถง สงทองคการหรอหนวยงานจายใหแกผปฏบตงานเพอเปนสงตอบ

แทนในการท างานใหองคการ โดยทวไปมกหมายหมายถงคาตอบแทนโดยปกต ซงประกอบดวย

ปจจยทเปนตวเงนกบปจจยทไมเปนตวเงน (บรรยงค โตจนดา, 2543, หนา 247)

174

นอกจากน ยงมผใหความหมายของการบรหารคาตอบแทนวาเปน การบรหารคาจางและ

เงนเดอน ซงใหความหมายวา หมายถง การวางแผน การจดระบบงานและการควบคมกจกรรม ทซง

เกยวของกบการจายผลตอบแทนทงทเปนประโยชนทางตรงและทางออมใหกบพนกงาน ทงนเพอ

แลกกบผลงานหรอบรการทพนกงานไดท าให (ธงชย สนตวงษ, 2540, หนา 1) การบรหารคาจางและเงนเดอนหรอคาตอบแทน หมายถง การวางแผนการจดรปงานและ

การควบคมกจกรรมตางๆ ทเกยวกบการจายคาตอบแทนทงทางตรงและทางออมใหแกลกจาง ซง

ท างานหรอใหบรการตามทไดตกลงกนไว (บรรยงค โตจนดา, 2543, หนา 257) กลาวโดยสรป คอ คาตอบแทน (Compensation) หมายถง สงทจายใหกบบคลากรเพอ

ทดแทนการท างานของบคลากร ซงอาจอยในรปของตวเงนหรอไมใชตวเงนกได การใหเปนตวเงน

อาจอยในรปแบบตางๆ เชน เงนเดอน คาจาง เงนชดเชย บ าเหนจ บ านาญ เปนตน สวนการใหใน

ลกษณะไมใชตวเงนไดแก ผลประโยชน สวสดการ หรอการใหบรการตางๆกบพนกงานในรปแบบท

ไมใชตวเงน เชน รถรบสง การบรการดานสขภาพ ใหการประกนตางๆ เปนตน

ค าวาคาตอบแทนจากความหมายของศพทภาษาองกฤษ Compensation ขางตน หมายถงตวเงนหรออาจไมใชตวเงนกได แตตามกฎหมายของประเทศไทยนน คาตอบแทน ซงหมายถง

คาจางหรอเงนเดอนนน ตองเปนตวเงนเทานน นายจางหรอตามกฎหมาย เรยกวา “ผวาจาง” เมอตกลงจะใหพนกงานทรบเขามาใหมเขามาท างานใหกบองคการซงพนกงานใหมทเขามาน ตาม

กฎหมาย เรยกวา “ลกจาง” และนายจางจะท า “สญญาจาง” กบลกจางกอนทจะท างานให ซงในสญญาจางจะระบ ถง “คาจาง” ทลกจางจะไดรบตามพระราชบญญตคมครองแรงงาน พ.ศ. 2541 ค าส าคญตางๆขางตน จะไดกลาวถงความหมายไว ดงน (กรมสวสดการและคมครองแรงงาน,

2547, หนา 2) ลกจาง หมายความวา ผซงตกลงท างานใหนายจางโดยรบคาจางไมวาจะเรยกชออยางไร

ผวาจาง หมายความวา ผซงตกลงวาจางบคคลอกบคคลหนงใหด าเนนงานทงหมดหรอแต บางสวนของงานใดเพอประโยชนแกตน โดยจะจายสนจางตอบแทนผลส าเรจแหงการงานทท านน

175

สญญาจาง หมายความวา สญญาไมวาเปนหนงสอหรอดวยวาจาระบชดเจน หรอเปนทเขาใจ

โดยปรยาย ซงบคคลหนงเรยกวาลกจางตกลงจะท างานใหแกบคคลอกบคคลหนงเรยกวานายจางและ

นายจางตกลงจะใหคาจางตลอดเวลาทท างานให

คาจาง หมายความวา เงน ทนายจางและลกจางตกลงกนจายเปนคาตอบแทนในการท างาน ตามสญญาจางส าหรบระยะเวลาการท างานปกตเปนรายชวโมง รายวน รายสปดาห รายเดอน หรอ

ระยะเวลาอน หรอจายใหโดยค านวณตามผลงานทลกจางท าไดในเวลาท างานปกตของวนท างาน และใหหมายความรวมถงเงนทนายจางจายใหแกลกจางในวนหยดและวนลาทลกจางมไดท างาน แต

ลกจางมสทธไดรบตามพระราชบญญต ใน “สญญาจาง” ทนายจางและลกจางมขอผกพนตอกนนน จะใชค าวา “คาจาง” แทนค าวา

“คาตอบแทน” ซงหมายความรวมถง ทงเงนคาจาง (Wage) คอการจายเปนรายชวโมง และเงนเดอน (Salary) คอการจายแบบเหมาจาย (ดหวขอประเภทของคาตอบแทน) องคการจ าเปนตองมการจายคาตอบแทนหรอคาจางหรอเงนเดอนใหกบบคคลทเขามาท างานเนองจากวตถประสงคตอไปน

วตถประสงคของการจายคาตอบแทน การจายคาตอบแทนขององคการ มวตถประสงค ดงตอไปน

1. เพอดงดดบคคลทวไปเขามาท างานในองคการ เนองจากทกคนยอมตองการคาตอบแทนในการท างาน ฉะนนหากองคการตองการให

บคคลตางๆเขามารวมงานดวยกตองมการจายคาตอบแทนใหในระดบทบคคลนนๆพอใจ เปนระดบ

ทรบได 2. เพอควบคมตนทนคาแรงงาน องคการจะตองก าหนดคาตอบแทนอยางมหลกเกณฑและตองมการวางแผนไวกอน

เพอทองคการจะสามารถควบคมคาใชจายไวได เนองจากคาตอบแทนของพนกงานในองคการกคอ

คาใชจายอยางหนงขององคการนนเอง 3. เพอจงใจพนกงานใหท างานอยางมประสทธภาพ

176

คาตอบแทนมหลายชนด หลายประเภท หลายชนดทการสรางผลผลตและผลงานของ

พนกงานมอทธพลตอการจายคาตอบแทนไมทางตรงกทางออม ดงนนพนกงานจงพยายามทจะ

ท างานมากขน เพอจะไดคาตอบแทนมากขน 4. เพอสรางความพอใจรกษาพนกงานใหอยในองคการตอไป การจายคาตอบแทนทเหมาะสม สมเหตสมผล คอมความยตธรรมและพอเพยง ท าให

พนกงานท างานดวยความพอใจ ไมมการลาออกหรอการรองทกข และพอใจทจะอยกบองคการตอไป

นานๆ เปนการธ ารงรกษาทรพยากรมนษยในองคการอยางหนงทส าคญ ทฤษฎคาจาง

แมปจจบนความกาวหนาทางอตสาหกรรมไดเจรญรดหนาไปมากกตาม แตทฤษฎคาจางก

ยงคงตองอาศยความรตามทฤษฎคาจางทเคยใชมาในอดต น ามาผสมผสานกบความรสมยใหม แตก

มบางสวนทเรากยงคงใชความรจากทฤษฎเดม ทฤษฎคาจางทส าคญ (ธงชย สนตวงษ, 2540, หนา

12) สามารถสรปไดดงน

1. ทฤษฎคาจางทยตธรรม (The Just Price Wage) ทฤษฎนมความคดวา คาจางซงสามารถชวยใหผท างานด ารงชวตอยไดอยางเหมาะสม

ใกลเคยงกบลกษณะของงานทท าอย หรออยในระดบเดยวกนกบระดบชนฐานะทเขาด ารงชพอย

ดงนน ตามแนวทางนหากบคคลใดไดท างานในต าแหนงทส าคญขน คาจางทยตธรรมของเขากจะตอง

สงขนเทาเทยมกนดวย ทฤษฎคาจางน ถอไดวาเปนทฤษฎเกาแกทมมาชานานแลวในสงคมเศรษฐกจ

สมยเดมตงแตยคโบราณจนกระทงมาถงยคกลางทมการจางแรงงานมากขน การตองมวธก าหนด

ราคาคาแรงงานจงมความส าคญในสมยนน แตระดบการจายในระยะแรกสวนมากยงอยในระดบต า

โดยถอหลกเพยงเพอใหสามารถด ารงชพอยไดตามควร และยงไมสมพนธกบตนทนผลผลตแตอยาง

ใด 2. ทฤษฎคาจางในสมยเดม (Classical Wage Theory) ทฤษฎคาจางทยตธรรมไดอยในความนยมเรอยมาจนกระทงป ค.ศ. 1870 ซงอยใน

ระยะนนนกเศรษฐศาสตรเรมเหนความส าคญของตนทนดานแรงงาน วาเปนปจจยการผลตทม

ความส าคญมากขน จงไดพยายามหาวธการจายคาตอบแทนคาจางทดขนกวาแบบเดมซงเคยใชมา

ทฤษฎม 2 ทฤษฎ คอ

2.1 ทฤษฎคาจางทอยรอด (The Subsistence Wage Theory) ทฤษฎนพยายาม เชอมโยงคาจางใหสมพนธกบประชากร จ านวนแรงงาน และการอยรอด หลกการของทฤษฎกคอ ใน

ระยะยาวแลว คาจางจะตองปรบตวตามธรรมชาตจนอยในระดบทจะชวยใหแรงงานอยรอดได ซงเมอ

177

มแรงงานนอย คาจางสง กจะเปนการจงใจใหมการผลตแรงงานเพมเขามา และจะมผลใหคาแรงงาน

ตกต าลงอกหมนเวยนกนไป เปนวฎจกร ทฤษฎนจะมใชบางเฉพาะในสงคมทมการพฒนานอยเทานน 2.2 ทฤษฎคาจางตามกองทนคาจาง (Wage Fund Theory) ถอหลกวา นายจางตางจะ

มกองทนจ านวนหนงส าหรบเพอการจายคาจาง และสวนแบงของพนกงานแตละคนจะมเทาใดนนจะ

กระท าโดยการแบงเฉลยออกตามจ านวนพนกงาน ดงนน คาจางจงขนลงตามการขยายตวเตบโตของ

ประชากร หรอตามขนาดของกองทน หรอทง 2 กรณ

ทฤษฎคาจางสมยเดมทง 2 กรณตางกมจดออนทไมเปดโอกาสใหพนกงานไดยกระดบตน

เองไปสชนฐานะทมความเปนอยดขน

3. ทฤษฎคาจางผลผลต (Productivity Theory) ทฤษฎน จดสนใจอยทการพจารณาถงความสมพนธระหวาง คาจาง ผลผลต และการจาง

งาน เปนส าคญ ในการการพจารณาถงความสมพนธระหวางคาจางกบผลผลตน นกทฤษฎตางก

พยายามดถงประสทธภาพผลผลตของแรงงานเปนตวหลก และจะอาศยตวผลผลตนเปนฐานส าหรบ

การจายคาจาง โดยคดตามคาของงานทท าออกมาไดนนเอง แบงเปน 2 ทฤษฎยอย คอ

3.1 ทฤษฎคาจางตามผลผลตสดทาย คาจางทจายใหพนกงานจะเทากบมลคาของผล

ผลตสวนทเพมเตมขนมาจากผลผลตรวมตามปกตทท าได(ทงนโดยถอวาผลผลตจากปจจยอนๆลวน

คงท) มลคาของผลผลตทคนงานท าไดนน การพจารณาจะท าโดยพจารณาจากผลตอบแทนทนายจาง

ไดรบมาอนเนองจากผลผลตคนงานทสงขน สภาพการจางงานจะมลกษณะ คอ จากการจางคนงาน

เขามาแตละคนนนจะท าใหผลผลตเพมสงขนจะกระทงถงจดหนงทผลไดจะลดต าลง ดงนนนายจาง

ยงคงสามารถจางงานไดตราบเทาทคาจางทจายยงคงนอยกวารายไดทไดรบจากการขายผลผลตท

ผลตเพมขน

3.2 ทฤษฎประสทธภาพผลผลต ทฤษฎนยอมเปดโอกาสใหพนกงานแตละคนแสดง

ความสามารถเพม(หรอลด)คาจางของตน ตามประสทธภาพผลผลตทตนท าได ทฤษฎนมขอสมมต

วา เมอใดทคนงานไดรบโอกาสใหท าการเพมผลผลตใหสงกวาผลงานมาตรฐานทตงไวแลว ดงน

รายไดของคนๆนนกจะเพมสงขนตามกน ในทางตรงขาม หากผลงานทท าไดมระดบต ากวามาตรฐาน

แลว ดงนน รายไดของคนๆนนกจะคงระดบอยางเดมหรอลดต ากวาระดบถวเฉลย โดยสรป คาจาง

ตามผลผลตนมงพยายามทจะสมพนธคาจางและเงนเดอนใหเปนไปตามผลผลตทท าไดเปนส าคญ

4. ทฤษฎคาจางจากผลของการเจรจาตอรอง (Bargaining Theory of Wage)

ทฤษฎนมขอสมมตวา แทจรงแลวคาจางของงานระดบตางๆจะมหลายอตรา โดยจะม

178

การกระจายเปนชวงของอตราคาจางหลายๆอตราดวยกน โดยระดบสงสดกจะเปนคาจางสงสดท

นายจางเตมใจจะจาย และระดบต าสดคอคาจางต าสดทซงคนงานจะเตมใจรบ ในการนนายจางและ

ลกจางกจะท าการตอรองกนเพอก าหนดคาจางทแทจรงขนภายในชวงดงกลาว ทงนเพอจะน าเอา

อตราทตอรองกนนนมาจายใหกบคนงาน ดงนน คาจางจงเทากบเกดจากอ านาจการเจรจาตอรองกน

ในทางเศรษฐกจของฝายนายจางและลกจาง ทฤษฎนเทากบเปนการปรบปรงทฤษฎคาจางตาม

ผลผลตสดทาย โดยไดมการน าเอาสหภาพแรงงานเขามา และในเวลาเดยวกนกยงคงอยในกรอบของ

ทฤษฎประสทธภาพผลผลตดวย

5. ทฤษฎคาจางอนๆ

ซงไดมการพฒนามาเปนระยะ และมกจะเปนพนฐานทฝายนายจางและลกจางมกจะ

น ามาตอรองกน มชอเรยกแตกตางกนไป คอ

5.1 ทฤษฎคาจางตามการอปโภคบรโภค

5.2 ทฤษฎคาจางตามกฎของอปสงคและอปทาน

5.3 ทฤษฎคาจางตามแนวคดพฤตกรรมศาสตร ทฤษฎนจะพจารณาระดบคาจางของ

กจการ มการก าหนดโครงสรางคาจาง การพจารณาคาจางเฉพาะบคคล และการก าหนดคาจางใหเปน

เครองมอจงใจดวย

ปจจยทมอทธพลตอการก าหนดคาตอบแทน

1. ปจจยทวไป

1.1 ระดบคาจางทวไป องคการจะตองค านงถงองคการอนๆดวย วามระดบคาจางใน ต าแหนงตางๆ อยระดบเทาใด หรอในแตละคณวฒการศกษา ไดคาจางอยระดบเทาใด ซงองคการ

จะมทางเลอกได 3 แนวทาง ดงจะกลาวในหวขอ “ทางเลอกในการตดสนใจเมอเปรยบเทยบกบคาจางทวไป”

1.2 ความสามารถในการจาย องคการตองพจารณาความสามารถของตนเอง วา สามารถจายไดในระดบใด อนงความสามารถในการจายขององคการจะสอดคลองกบ “ผลผลตขององคการ” องคการมผลผลตมาก กยอมไดผลก าไรมาก ท าใหความสามารถในการจายมากขนดวย

1.3 ลกษณะของงานโดยใชการประเมนคางาน ตองค านงถงลกษณะของงานเปนเรอง

179

หลกวา งานใดควรจะไดคาตอบแทนมากกวางานใด ซงพจารณาจากลกษณะของงาน โดยใชวธการ

“ประเมนคางาน” เปนเครองมอหาคาตอบแทนออกมาเปนรายชวโมงอยางมหลกเกณฑ 1.4 คาครองชพ องคการจะก าหนดคาตอบแทนอยางไรนนตองค านงถงคาครองชพ

ดวย เพราะการจายจะตองจายอยางเพยงพอ ใหพนกงานสามารถด ารงชพอยไดตามสมควรกบสภาพ

สงคม หรอในแหลงชมชนนนๆ เนองจากบางชมชนหรอบางจงหวดมคาครองชพสงต าแตกตางกน 1.5 หนวยงานอนๆ อนไดแก สหภาพแรงงาน มอทธพลตออ านาจการตอรอง หรอ

หนวยงานของรฐ ทดแลขอกฎหมายตางๆทเกยวของกบแรงงาน องคการจะตองค านงถงและปฏบต

ตาม มใหผดกฎหมาย เชน การจายคาแรงขนต า การจางแรงงานเดก แรงงานตางดาว เปนตน

2. ปจจยดานพนกงาน

2.1 การปฏบตงานของแตละคน การปฏบตงานของพนกงานแตละคน แสดงถงขด ความสามารถในการท างาน การจะจายใหยตธรรมจงควรค านงถงผลงานทปฏบตออกมาดวยวา

ท างานดเพยงใด อกทงเปนการสงเสรมใหคนปฏบตงานดขน สรางขวญก าลงใจใหกบคนท างาน 2.2 ความอาวโสและประสบการณ นอกจากความสามารถในการท างานแลว องคการ

ควรใหความส าคญกบความอาวโส คอผมากอน-มาหลง ส าหรบผทเขาท างานในองคการกอน ม

แนวโนมมประสบการณมากกวา ควรจะไดรบคาตอบแทนมากกวา หากมการพจารณาเพม

คาตอบแทน 2.3 คณวฒการศกษา ปจจบนสงคมยงใหความส าคญกบวฒการศกษามากยงขน ผม

คณวฒยงสงยงด ไดรบการยอมรบในสงคม และควรไดคาตอบแทนมากกวา แมจะเรมเขางานพรอม

กนกตาม ทางเลอกในการตดสนใจเมอเปรยบเทยบกบคาจางทวไป

จากปจจยทมอทธพลตอการก าหนดคาตอบแทนนน สงหนงทตองพจารณาคอระดบคาจาง

ทวๆไป ขององคการอนๆ วาสวนใหญใหกนอยในระดบเทาใด เพราะองคการอยในสงคมทตองม

ความเกยวของสมพนธกบองคการอนๆ รวมทงการแขงขนดวย เมอองคการตองก าหนดคาตอบแทน

องคการตดสนใจท าได 3 แนวทาง คอ

1. จายใหระดบต ากวาองคการอนๆ

ต าแหนงเดยวกน แตลกษณะงานอาจไมเทากน เมอเหนวาลกษณะงานงายกวา หรอ

180

องคการมความสามารถจายไดเทาน หรอองคการอาจมสวสดการดานอนมากกวาองคการอนๆ

ดงนนองคการอาจตดสนใจจายใหต ากวาองคการอนๆกได

2. จายใหระดบสงกวาองคการอนๆ

หากองคการตองการสรางภาพลกษณทเหนอกวาองคการอนๆ หรอตองการคดเลอก

บคลากรทมความสามารถสงกวาทวไป หรอเนนทตวเงน ไมเนนการใหสวสดการ หรอเนองานมมา

กวาในต าแหนงเดยวกน องคการกอาจใชวธการจายใหสงกวาองคการอนๆ

3. จายใหระดบเทากนกบองคการอนๆ

องคการอาจไมสามารถจะจายใหต ากวาได หรอไมสามารถจายใหสงกวาได เนองจาก

เหตผลตางๆ องคการจงตองจายใหในระดบมาตรฐานทวๆไป เพอคงระดบของการแขงขนเอาไว

การส ารวจคาจาง

การจะก าหนดคาตอบแทนหรอคาจางเงนเดอนใหกบพนกงานทกคนในองคการนน เปน

ปญหาส าคญในการบรหารทรพยากรมนษยขององคการ เพราะจะตองจายใหอยางพอเพยง และเปน

ธรรม เพอใหพนกงานทกคนพงพอใจ ลดปญหาเรองการรองทกข การจายคาตอบแทนจะตอง

สมพนธกบผลผลตของพนกงานแตละคน อกทงตองมความสอดคลองกบตลาดแรงงานหรอไมตาง

ไปจากองคการอนๆ ดงนนการส ารวจคาจางเงนเดอนจงเปนกจกรรมหนงทฝายทรพยากรบคคล

จะตองจดท า 1. ขนตอนการส ารวจคาจาง แบงเปน 3 ขนตอนใหญๆ คอ (นพ ศรบญนาค ,2546, หนา 45)

1.1 การวางแผนการส ารวจ ประกอบดวยกจกรรม ดงตอไปน

1.1.1 การก าหนดจดมงหมาย 1.1.2 การก าหนดเขตและประเภทขององคการทจะส ารวจ 1.1.3 สมเลอกองคการทอยในขอบเขตการส ารวจ 1.1.4 พจารณาเลอกต าแหนงงานทจะส ารวจ

1.1.5 ก าหนดรายละเอยดเกยวกบขอเทจจรงทตองการ

181

1.1.6 เลอกใชเครองมอหรอวการทถกตองในการรวบรวมขอมล

1.2 การส ารวจ ประกอบดวยกจกรรม ดงตอไปน

1.2.1 ตดตอขอความรวมมอจากองคการทเกยวของ 1.2.2 รวบรวมขอมล 1.2.3 วเคราะหขอมลเกยวกบต าแหนงงานแตละต าแหนงในเชงเปรยบเทยบ

1.3 การเสนอผลการส ารวจ ประกอบดวยกจกรรม ดงตอไปน

1.3.1 ขอมลเกยวกบคาจางเงนเดอน 1.3.2 ขอมลเกยวกบแนวปฏบตตางๆ ทเกยวของกบคาจางเงนเดอน

2. วธการรวบรวมขอมล เปนการหาขอมลทวไปเสมอนการท าวจย ไดแก

2.1 การสงเกต 2.2 การใชแบบสอบถาม 2.3 การสมภาษณ 2.4 การส ารวจจากเอกสารตางๆ 2.5 การส ารวจจากเครอขายอนเตอรเนต

นอกจากการส ารวจคาจางองคการทวไปแลว ปจจยทส าคญหรอเปนตวหลกในการก าหนด

คาตอบแทนขององคการ กคอ การพจารณาลกษณะความยากงายของงาน โดยใชวธ “การประเมนคางาน” ซงไดกลาวถงไปแลวใน บทท 2 การวเคราะหงาน

182

การก าหนดโครงสรางการจายคาจางเงนเดอน

การก าหนดโครงสรางคาจางเงนเดอนหรอคาตอบแทน เปนสงส าคญเพราะเปนตนทน

คาใชจายขององคการ การก าหนดโครงสรางเปนการตราคางาน (Job Pricing) ซงกระท าหลงจากการส ารวจคาจาง (Wage Survey) ทงนเพราะขอมลทไดชวยใหองคการสามารถก าหนดคาตอบแทนไดอยางเหมาะสม การก าหนดโครงสรางคาจางเงนเดอน จะเกยวของกบขนตอนทส าคญ 3 ประการ

คอ

1. การก าหนดชนของงาน การก าหนดชนของงาน (Job Classes) ซง หมายถง “การรวมกลมงานทงหมดของ

องคการเขาไวดวยกนและงานทน ามารวมกลมกนนนจะมความยากยายของงานเหมอนกน” การ

ก าหนดชนของงานกเพอตองการก าหนดเงนเดอนหรอชวงของเงนเดอนใหแกพนกงานทงหมดใน

องคการ 2. การก าหนดอตราคาจาง

การก าหนดอตราคาจาง (Wage Rate) เมอมการก าหนดชนของงานแลว กจะมการลงจดคาคะแนนทไดจากการประเมนคางานและอตราคาจางในปจจบน (Current Wage Rate) ของงานแตละงานตามตวอยาง ภาพท กราฟแสดงอตราคาจางโดยเฉลยและระดบคาคะแนนดวยเสนอตรา

คาจางเฉลย (เสนแนวโนม) ซงเสนนอาจต ากวา เทากน หรอสงกวาองคการอนๆ กได

3. การปรบปรงอตราคาจางเงนเดอน

การปรบปรงอตราคาจางเงนเดอนใหสอดคลองกบนโยบายขององคการ ตลอดจน

หลกเกณฑหรอมาตรฐานตางๆทเปนปจจยทมผลกระทบตอคาจางเงนเดอน เพอใหการจายคาจาง

และเงนเดอนมความเหมาะสมกบสภาพสงคมและมความเหมาะสมเปนธรรม

183

60,000

55,000

50,000

45,000

40,000

35,000

30,000

25,000

20,000

15,000

10,000

5,000

ระดบคาของ

งาน

0 100 200 300 400 500 600 700 (คะแนน)

รปภาพท 18 กราฟแสดงอตราคาจางโดยเฉลยและระดบคาคะแนนดวยเสนอตราคาจางเฉลย

(เสนแนวโนม) ทมา (นพ ศรบญนาค, 2546, หนา 53)

ประเภทของคาตอบแทน การแบงประเภทของคาตอบแทนมเกณฑในการแบงหลายๆดาน ดงน

1. แบงตามแหลงทมาของคาตอบแทน ซงแบงไดเปน 2 ประเภทใหญๆ คอ ภายในกบภายนอกตวบคคล

184

1.1 คาตอบแทน/รางวล ภายในตวพนกงาน ไดแก เงนเดอน คาจาง คาตอบแทน

ตางๆ เชน บ าเหนจ บ านาญ การเลอนขนเลอนต าแหนง ค าชมเชย และความส าเรจทคนงานหรอ

พนกงานไดรบจากองคการ ซงทมาของรางวลมาจากภายนอกตวพนกงานเอง 1.2 คาตอบแทน/รางวล ภายนอกตวพนกงาน ไดแก รางวลทคนงานหรอพนกงาน

ใหแกตวเขาเองอนเกยวกบการท างาน เชน ความพงพอใจ ความภาคภมใจ และความรสกทดตางๆ

2. แบงตามชนดของสงทจายคาตอบแทน ซงแบงไดเปน 2 ประเภทใหญๆ คอ เปนตวเงนกบไมใชตวเงน 2.1 คาตอบแทนทเปนตวเงน แบงออกเปน (บรรยงค โตจนดา, 2543, หนา 248-

249)

2.1.1 คาจาง (Wage) มความหมายเดยวทแคบกวาค าวา คาตอบแทน เพราะ หมายถง การจายคาตอบแทนเฉพาะเปนตวเงนเทานน คาจางค านวณจากฐานของเวลา เชน จายเปน

รายวน รายชวโมง หรอค านวณจากจ านวนชนงานทผลตได 2.1.2 เงนเดอน (Salary) เปนการจายเหมาเปนรายเดอน ไมไดคดคาหนวยเวลา

ท างานหรอตอหนวยชนงานทผลตได 2.1.3 คานายหนา (Commission) มกจะใชในการจายคาตอบแทนใหพนกงานขาย

คลายกบคาจางตามผลงาน แตคานายหนาคดจากยอดเงนไมใชคดจากผลผลต 2.1.4 โบนส (Bonus) เปนคาตอบแทนพเศษม 2 แบบ คอโบนสเนองจากมผล

งานทด นบเปนการจายแบบจงในอยางหนง กบอกแบบหนงเปนโบนสทจายใหในโอกาสพเศษโดยไม

มขอผกพน เชน ปใหม ตรษจน ครสตมาส เปนตน 2.1.5 รายรบ (Earning) เปนจ านวนเงนทงหมดทพนกงานไดรบ รวมทงคาลวง

เวลา คานายหนา โบนส และอนๆ ฉะนนรายรบอาจจะมากกวาเงนเดอนหรอคาจาง 2.1.6 คาจางทแทจรง (Real Wage) หมายถงอ านาจซอ เปนการกลาวถงคาจาง

เพอเปรยบเทยบกบคาครองชพ 2.1.7 การปรบคาจาง (Escalator) เกยวเนองกบค าวาคาจางทแทจรง คอ เปนการ

185

ปรบคาจางโดยอตโนมต อาจจะเนองมาจากคาครองชพ หรอมปจจยอนทตกลงกนไว ถาปจจยนน

เปลยนแปลง คาจางกจะตองปรบปรงตาม

2.1.8 กองทนทรพย (Estate-building Plan) เปนเงนสะสมทเกบออมไวใหลกจาง โดยรวมเปนกองทน เพอใหลกจางไดกยม

2.2 คาตอบแทนทไมเปนตวเงน มไดในหลายรปแบบ ไดแก

2.2.1 ภาพลกษณขององคการ ชอเสยงขององคการ ท าใหพนกงานมความ ภาคภมใจในองคการ และมขวญก าลงใจในการท างานทด

2.2.1 สภาพแวดลอมบรรยากาศทสวยงามในองคการท าใหท างานอยางมความสข 2.2.2 การไดรบสทธพเศษเฉพาะพนกงาน เชน สทธตางๆเกยวกบเรองตอไปน

1. ไดรบบรการดานสขภาพ 2. ไดรบโครงการประกนภยตางๆ 3. การรบค าปรกษาดานกฎหมาย 4. การพกผอนทองเทยว 5. การเบกคาพาหนะ 6. การใชโทรศพทมอถอ 7. การเบกคาทพกหรอใหทอยอาศย 8. การรบบรการอาหารและโรงอาหาร 9. การใชสถานทเลนกฬา 10. การใหทนการศกษา 11. การใชทจอดรถ 12. การมรถรบสง 13. การใชบรการหองสมดและยมหนงสอ 14. สนคาราคาพเศษ

ฯลฯ

186

3. แบงตามหลกเหตผล ความเสมอภาคและความเหมาะสม คาตอบแทนแบงออกเปน 4 ประเภท ประกอบกนดงน (ณฏฐพนธ เขจรนนทน, 2542,

239) 3.1 คาตอบแทนเนองจากความส าคญของงาน คาตอบแทนในลกษณะนจะเปนคา

ตอบแทนตามปกตทใหแกบคคล เนองจากผลการปฏบตงานโดยตรงทบคคลกระท าใหแกองคการ

เชน เงนเดอน คาจาง และคาลวงเวลา เปนตน 3.2 คาตอบแทนเพอจงใจ คาตอบแทนเพอจงใจใหเขาปฏบตงานอยางมประสทธภาพ

และเตมความสามารถ เชน การใหเงนตอบแทนเมอสนป หรอทเรยกวา โบนส (Bonus) สวนแบงก าไร สวนแบงผลผลต เปนตน

3.3 คาตอบแทนพเศษ คาตอบแทนพเศษ คาตอบแทนในลกษณะนจะใหแกบคคลท มคณสมบตส าคญตามทองคการตองการ เชน ปฏบตงานมานาน หรอเงนตอบแทนส าหรบการ

ปฏบตงานบางประเภท เปนตน 3.4 ผลประโยชนอน ผลประโยชนอน ผลประโยชนพเศษทองคการใหแกบคลากร เชน

การใหคาแรงในวนหยด การจายคาประกนชวตพนกงาน การสนบสนนกจกรรมสนทนาการของ

บคลากร การจายคาเลาเรยนบตร เปนตน

4. แบงตามต าแหนงหนาท ส าหรบการจายตามต าแหนงหนาทจะกลาวถงเฉพาะในสวนของคาตอบแทนทเปนตวเงน

เทานน แบงออกเปน 2 ประเภทตามลกษณะของต าแหนงหนาท คอ

4.1 คาจาง (Wage) หมายถงการจายใหโดยพจารณาจากจ านวนชวโมงทท างาน หรอ ตามชนงานทท าได จะใชกบกลมคนทท างานในโรงงาน ทเราเรยกวา “Blue Collar” หรอ กลมทไมใชระดบหวหนางาน ทเราเรยกวา “Non-supervisor”

4.2 เงนเดอน (Salary) เปนการจายแบบเหมาจาย ใหกบกลมคนทท างานในส านกงาน หรอผบรหารระดบตางๆ เรยกวา “White Collar” หรอใชกบกลมนกวชาการ กลมผเชยวชาญในสายอาชพตางๆ ซงเราเรยกวาเปน “Professional”

187

การจายคาตอบแทน เปนการจายเพอตอบแทนทพนกงานท างานใหองคการ การจายแบบ

เงนเดอน อาจไมไดชวยกระตนใหพนกงานมความกระตอรอรนทจะท างานมากยงขน ดงนนถา

ตองการจะกระตนใหพนกงานมความพยายามทจะท างานมากยงขนนน จะตองใชวธ การจายแบบจง

ใจ ซงสามารถแบงออกเปน 3 ประเภทใหญๆ ไดแก (เสนาะ ตเยาว, 2543, หนา 167)

1. การจายตามจ านวนทผลตได เปนวธการจายตามชนงาน (Piece-rate) แตคนงานจะไดรบคาจางขนต า หากเขาท างาน

ไดตามมาตรฐานทก าหนดไว ถาท างานไดเกนกวามาตรฐานสวนทเกนกจะไดเพมขนตามสวน สมมต

วาคนงานจะตองท าอยางนอยวนละ 5 ชวโมง อตราคาจางชวโมงละ 30 บาท ตามมาตรฐานคนงาน

คนหนงจะท างานได 15 ชน หรออตราคาจางมาตรฐานตามชนกคอชนละ 2 บาท สมมตวานาย ก

ท างาน 5 ชวโมง ไดงานจ านวน 70 ชน นาย ข ไดงาน 90 ชน โดยใชเวลาเทากน การค านวณคาจาง

เปนดงน นาย ก ท างาน 5 ชวโมง ไดงาน 70 ชน แตมาตรฐาน นาย ก ควรท างานได 5*15 = 75 ชน

นาย ก ท างานไมถงมาตรฐาน ฉะนนเขาจะไดคาจางขนต า ส าหรบการท างาน 5 ชวโมงคอ 30*5 = 150 บาท (หากคดตามผลงานเขาจะได 70*2 = 140 บาท)

นาย ข ท างาน 5 ชวโมง ไดงาน 90 ชน ฉะนนจงเกนมาตรฐานไป 90-75 = 15 ชน การคดคาจางจงคดตามจ านวนทผลตไดคอ 90*2 = 180 บาท อตราขนต าส าหรบท างาน 5 ชวโมงคอ 150 บาท ฉะนน นาย ข ไดคาจางรวม 180 บาท ซงมสวนทเปนคาจางจงใน 180-150 = 30 บาท

2. การจายตามเวลา การผลตทไมอาจนบจ านวนหนวยทผลตไดกใชวการคดคาจางตามเวลาซงอาจเปนเวลา

จรงหรอเวลามาตรฐาน การคดตามเวลาสวนใหญพจารณาเวลาทประหยดได วธทส าคญกคอ การ

จายตามชวโมงมาตรฐาน การคดคาจางแบบนคลายกบคดตามชน แตใชเวลาเปนเกณฑ คอ ม

มาตรฐานของงานก าหนดขนส าหรบเปนหลกค านวณ คนงานจะตองท างานใหไดตามมาตรฐานหรอ

สงกวาจงจะไดคาจางเพม แตถาท าไดต ากวามาตรฐานกจะไดเพยงคาจางขนต าเทานน สมมตวา

คาจางมาตรฐานชวโมงละ 20 บาท เวลาหนงชวโมงผลตสนคาได 4 ชน เวลาท างานตอวน 5 ชวโมง

หรอหนงวนผลตได 20 ชน คาจางขนต าตอวน 5*20 = 100 บาท นาย ก ท างาน 5 ชวโมง ไดงาน 24 ชน นาย ข ท างาน 5 ชวโมง ไดงาน 18 ชน การค านวณคาจางมดงน

188

นาย ก ท างาน 5 ชวโมง ไดงาน 24 ชน สมรรถภาพของนาย ก สงกวามาตรฐาน 20%

((100/5) * 6 = 120%) นาย ก ประหยดเวลาได 1 ชวโมง คาจาง นาย ก คอ คาจางขนต า 5*20 100 บาท ประหยดเวลา 1 ชวโมง 1*20 20 บาท คาจางรวม 120 บาท

นาย ข ท างาน 5 ชวโมง ไดงาน 18 ชน ต ากวามาตรฐานนาย ข จะไดคาจางขนต า คอ 5*20

= 100 บาท หมายเหต คาจางขนต าเปนคาจางคาจางสมมต ไมใชอตราคาจางตามกฎหมายปจจบน 3. การใหมสวนในก าไร เมอคนงานร วาผลงานของคนเองจะมผลตอรายไดของเขาดวย หากเขาท างานดกจะท า

ใหก าไรสงขนซงเขาจะมสวนแบงในก าไรอกตอหนง วธการใหคนงานมสวนรวมในผลก าไรของบรษท

อาจแยกได 3 วธ ตามลกษณะของการจาย คอ

3.1 จายใหในปจจบน คอจายเงนสดเปนเชค หรอหนใหกบคนงานเมอมผลก าไร ซง อาจจายเปนรายเดอน รายไตรมาส ครงป หรอปละครงกได วธนเปนวธทเกาทสด และยงคงเปนท

นยมกนอยในปจจบน 3.2 จายใหในอนาคต ก าไรทจะแบงใหเปนสวนของคนงานจะถกบนทกไวหรอเครดต

บญชคนงาน และจะจายกตอเมอคนงานออกจากงาน ตาย ไรความสามารถ หรอเลกจาง ในบางกรณ

อาจเกบเงนก าไรนนเปนบญชเงนฝากโดยคนงานอาจถอนเงนนนไดตามจ านวนทก าหนดไวเปนปๆไป 3.3 สวนหนงจายใหปจจบนอกสวนหนงจายใหในอนาคต คอรวมทงวธทหนงและสอง

เขาดวยกน นอกจากนวธทงสามแลวยงมวธปลกยอยอนอกซงตงชอตามชอผทเกยวของ คอ Kaiser Steel Sharing Plan วธนคอหากการด าเนนงานของบรษทสามารถท าใหลดตนทนลงได อน

เนองมาจากการท างานทมประสทธภาพดขน สวนลดไดนนซงจะท าใหก าไรมากขนจะแบงใหคนงาน

32.5% และแบงใหบรษท 67.5% และวธ Scanlon Plan คอตนทนทประหยดไดเนองจากคนงานท างานมประสทธภาพมากขนจะแบงออกเปนสองสวน คอสวนแรกเปนของคนงาน 75% และสวนท

สอง 25% เปนของบรษท สวนทเปนของคนงานจะจายใหทนท 75% ทเหลอเกบไวเพอปองกนการ

เพมขนในตนทนแรงงาน หากไมมการเพมขนสวนทกนไว 25% กจะจายใหคนงานในตอนสนป

189

กฎหมายทเกยวของกบคาตอบแทนและสทธประโยชน

การพจารณาคาจางเงนเดอนหรอคาตอบแทนจะตองอยภายใตกรอบทกฎหมายก าหนดดวย

ฉะนนเราจงตองตดตามขอมลขาวสารทเกยวของกบการจายคาตอบแทนและสทธประโยชนตางๆท

นายจางและลกจางควรตองทราบ ส าหรบในบทน จะกลาวถง 2 สวนหลกๆ ไดแก 1. อตราคาจางขนต าปจจบน ซงกสามารถเปลยนแปลงไดเรอยๆ ดงนนจงตองตดตามขาวสารจากกระทรวงแรงงาน

งานเรองการประกาศขนคาแรงงานขนต า เพอทองคการจะไดปฏบตใหถกตองตามกฎหมาย และ

ลกจางเองจะไดสามารถรกษาสทธประโยชนเกยวกบคาแรงทตนควรได 2. วนหยดตางๆ วนหยดมหลายประเภท ทงในฐานะองคการจะตองรสทธทตนจะตองใหกบลกจาง

เกยวกบเรองของวนหยด และในฐานะลกจางเองกจะตองรสทธของตนวาสามารถมวนหยดใดไดบาง

และหยดไดมากนอยเพยงใด

190

ตารางท 5 แสดงอตราคาจางขนต าใหม ซงจะเรมประกาศใหมผลใชบงคบ ตงแตวนท ๑

มกราคม ๒๕๔๙

1. อตราคาจางขนต าปจจบน

คาจางขนต า พนท 184 กรงเทพมหานคร นนทบร นครปฐม ปทมธาน สมทรปราการ และสมทรสาคร 181 ภเกต 166 ชลบร 163 สระบร 158 นครราชสมา 155 เชยงใหม พงงา พระนครศรอยธยา ระนอง และระยอง 153 ฉะเชงเทรา 151 กาญจนบร กระบ และลพบร 150 จนทบร เพชรบร และสมทรสงคราม 148 ตรง และอางทอง 147 ประจวบครขนธ ปราจนบร ราชบร สระแกว และสงหบร 145 ชมพร ตราด ล าปาง ล าพน สโขทย สพรรณบร และอดรธาน 144 กาฬสนธ ขอนแกน นครพนม นครศรธรรมราช นราธวาส บรรมย ปตตาน ยะลา

เลย สงขลา สตล และหนองคาย 143 ก าแพงเพชร ตาก นครนายก นครสวรรค พทลง พษณโลก เพชรบรณ สราษฎรธาน

และอตรดตถ 142 ชยนาท ชยภม เชยงราย มหาสารคาม มกดาหาร ยโสธร รอยเอด ศรสะเกษ สกลนคร

หนองบวล าภ และอทยธาน 141 พจตร แมฮองสอน สรนทร อบลราชธาน และอ านาจเจรญ 140 นาน พะเยา และแพร

ทมา (กระทรวงแรงงาน, 2548)

191

2. วนหยดตางๆ

หมวด 2 การใชแรงงานทวไป

มาตรา 28 ใหนายจางจดใหลกจางมวนหยดประจ าสปดาห สปดาหหนงไมนอยกวาหนงวน

โดยวนหยดประจ าสปดาหตองมระยะหางกนไมเกนหกวน นายจางและลกจางอาจตกลงกนลวงหนา

ก าหนดใหมวนหยดประจ าสปดาหวนใดกได ในกรณทลกจางท างานโรงแรม งานขนสง งานในปา งานในททรกนดาร หรองานอนตามท

ก าหนดในกฎกระทรวง นายจางและลกจางอาจตกลงกนลวงหนาสะสมวนหยดประจ าสปดาหและ

เลอนไปหยดเมอใดกได แตตองอยในระยะเวลาสสปดาหตดตอกน มาตรา 29 ใหนายจางประกาศก าหนดวนหยดตามประเพณใหลกจางทราบเปนการลวงหนา

ปหนงไมนอยกวาสบสามวนโดยรวมวนแรงงานแหงชาตตามทรฐมนตรประกาศก าหนด ใหนายจางพจารณาก าหนดวนหยดตามประเพณจากวนหยดราชการประจ าป วนหยดทาง

ศาสนา หรอขนบธรรมเนยมประเพณแหงทองถน ในกรณทวนหยดตามประเพณวนใดตรงกบวนหยดประจ าสปดาหของลกจาง ใหลกจางได

หยดชดเชยวนหยดตามประเพณในวนท างานถดไป ในกรณทนายจางไมอาจใหลกจางหยดตามประเพณได เนองจากลกจางท างานทมลกษณะ

หรอสภาพของงานตามทก าหนดในกฎกระทรวง ใหนายจางตกลงกบลกจางวาจะหยดในวนอนชดเชย

วนหยดตามประเพณหรอนายจางจะจายคาท างานในวนหยดใหกได มาตรา 30 ลกจางซงท างานตดตอกนมาแลวครบหนงปมสทธหยดพกผอนประจ าปไดป

หนงไมนอยกวาหกวนท างาน โดยใหนายจางเปนผก าหนดวนหยดดงกลาวใหแกลกจางลวงหนาหรอ

ก าหนดใหตามทนายจางและลกจางตกลงกน ในปตอมานายจางอาจก าหนดวนหยดพกผอนประจ าปใหแกลกจางมากกวาหกวนท างานกได นายจางและลกจางอาจตกลงกนลวงหนาใหสะสมและเลอนวนหยดพกผอนประจ าปทยงมได

หยดในปนนรวมเขากบปตอๆไปได ส าหรบลกจางซงท างานยงไมครบหนงป นายจางอาจก าหนดวนหยดพกผอนประจ าปใหแก

ลกจางโดยค านวณใหตามสวนกได

192

หมวด 5

คาจาง คาลวงเวลา คาท างานในวนหยด และคาลวงเวลาในวนหยด

มาตรา 55 ใหนายจางจายคาจาง คาลวงเวลา คาท างานในวนหยด คาลวงเวลาในวนหยด

และเงนผลประโยชนอนเนองในการจางใหแกลกจาง ณ สถานทท างานของลกจางถาจะจาย ณ

สถานทอนหรอดวยวธอนตองไดรบการยนยอมจากลกจาง มาตรา 56 ใหนายจางจายคาจางใหแกลกจางเทากบคาจางในวนท างานส าหรบวนหยด

ตอไปน (1) วนหยดประจ าสปดาห เวนแตลกจางซงไดรบคาจางรายวน รายชวโมง หรอตามผลงาน

โดยค านวณเปนหนวย (2) วนหยดตามประเพณ (3) วนหยดพกผอนประจ าป มาตรา 57 ใหนายจางจายคาจางใหแกลกจางในวนลาปวยตามมาตรา 32 เทากบอตรา

คาจางในวนท างานตลอดระยะเวลาทลา แตปหนงตองไมเกนสามสบวนท างาน ในกรณทลกจางใชสทธลาเพอท าหมนตามมาตรา 33 ใหนายจางจายคาจางใหแกลกจางใน

วนลานนดวย มาตรา 58 ใหนายจางจายคาจางใหแกลกจางในวนลาเพอรบราชการทหารตามมาตรา 35

เทากบคาจางในวนท างานตลอดระยะเวลาทลา แตปหนงตองไมเกนหกสบวน มาตรา 59 ใหนายจางจายคาจางใหแกลกจางซงเปนหญงในวนลาเพอคลอดบตรเทากบ

คาจางในวนท างานตลอดระยะเวลาทลา แตไมเกนสสบหาวน มาตรา 60 เพอประโยชนแกการจายคาจางตามมาตรา 56 มาตรา 57 มาตรา 58 มาตรา

59 มาตรา 71 และมาตรา 72 ในกรณทลกจางไดรบคาจางตามผลงานโดยค านวณเปนหนวย ให

นายจางจายคาจางในวนหยดหรอวนลาเทากบคาจางโดยเฉลยในวนท างานทลกจางไดรบในงวดการ

จายคาจางกอนวนหยดหรอวนลานน มาตรา 61 ในกรณทนายจางใหลกจางท างานลวงเวลาในวนท างานใหนายจางจายคาลวงเวลาใหแก

ลกจางในอตราไมนอยกวาหนงเทาครงของอตราคาจางตอชวโมงในวนท างานตามจ านวนชวโมงทท า

หรอไมนอยกวาหนงเทาครงของอตราคาจางตอหนวยในวนท างานตามจ านวนผลงานทท าไดส าหรบ

ลกจางซงไดรบคาจางตามผลงานโดยค านวณเปนหนวย

193

มาตรา 62 ในกรณทนายจางใหลกจางท างานในวนหยดตามมาตรา 28 มาตรา 29 หรอ

มาตรา 30 ใหนายจางจายคาท างานในวนหยดใหแกลกจางในอตรา ดงตอไปน (1) ส าหรบลกจางซงมสทธไดรบคาจางในวนหยด ใหจายเพมขนจากคาจางอกไมนอยกวา

หนงเทาของ อตราคาจางตอชวโมงในวนท างานตามจ านวนชวโมงทท าหรอไมนอยกวาหนงเทาของอตราคาจางตอ

หนวยในวนท างานตามจ านวนผลงานทท าไดส าหรบลกจางซงไดรบคาจางตามผลงานโดยค านวณเปน

หนวย (2) ส าหรบลกจางซงไมมสทธไดรบคาจางในวนหยด ใหจายไมนอยกวาสองเทาของอตรา

คาจางตอชว โมงในวนท างานตามจ านวนชวโมงทท า หรอไมนอยกวาสองเทาของอตราคาจางตอหนวยในวนท างาน

ตามจ านวนผลงานทท าไดส าหรบลกจางซงไดรบคาจางตามผลงานโดยค านวณเปนหนวย มาตรา 63 ในกรณทนายจางใหลกจางท างานลวงเวลาในวนหยด ใหนายจางจายคา

ลวงเวลาในวนหยดใหแกลกจางในอตราไมนอยกวาสามเทาของอตราคาจางตอชวโมงในวนท างาน

ตามจ านวนชวโมงทท าหรอไมนอยกวาสามเทาของอตราคาจางตอหนวยในวนท างานตามจ านวน

ผลงานทท าไดส าหรบลกจางซงไดรบคาจางตามผลงานโดยค านวณเปนหนวย

ทมา (พระราชบญญตคมครองแรงงาน พ.ศ. 2541, 2547, หนา 7-8, 12-13)

สรปสาระส าคญของบทท 9

คาตอบแทน (Compensation) หมายถง สงทจายใหกบบคลากรเพอทดแทนการท างานของ

บคลากร ซงอาจอยในรปของตวเงนหรอไมใชตวเงนกได แตคาตอบแทนทนายจางจะตองจายใหกบ

ลกจางตามกฎหมายเรยกวา “คาจาง” นน ตองเปนตวเงนเทานน การจายคาตอบแทนมวตถประสงคเพอ (1) ดงดดคนใหเขามาท างานในองคการ (2) เพอองคการสามารถควบคมคาใชจายได (3)

เพอจงใจใหพนกงานท างานอยางมประสทธภาพ และ (4) เพอสรางความพอใจใหกบพนกงาน สวน

ปจจยทมอทธพลตอการจายคาจางมทงปจจยทวไป เชน ระดบคาจางทวไป ความสามารถในการจาย

194

ขององคการ และลกษณะของเนองานในแตละต าแหนง เปนตน และปจจยทตวพนกงานเองวาม

คณสมบตเชนใด การจายคาจางขององคการแตละแหงแตกตางกนไปตามโครงสรางการจายของแต

ละองคการ ขนอยกบปจจยแวดลอมทจ ากดของแตละองคการ และประเภทของคาตอบแทนมหลาย

ประเภทขนอยกบเกณฑทใชในการแบง เชนหากแบงตามชนดของสงทจาย แบงเปนคาตอบแทนท

เปนตวเงนและไมใชตวเงน เปนตน

195

ค าถามทายบท

1. ค าวาคาตอบแทน ตามความหมายทางวชาการ กบความหมายตามกฎหมายของไทย

เหมอนหรอตางกนอยางไร

2. องคการตองมการก าหนดคาตอบแทน เพอวตถประสงคใดบาง

3. การก าหนดคาตอบแทนขององคการมปจจยใดบางทเกยวของ

4. การส ารวจคาจางมขนตอนอยางไร

5. การแบงประเภทของคาตอบแทนหากแบงตามชนดของสงทจาย แบงไดเปนกประเภท

อะไรบาง

6. การแบงประเภทของคาตอบแทนหากแบงตามลกษณะของกลมของคาตอบแทนแบงได

เปนกประเภท อะไรบาง

7. การจายคาตอบแทนแบบคาจาง (Wage) และเงนเดอน (Salary) แตกตางกนอยางไร 8. การจายคาตอบแทนแบบจงใจ มการจายแบบใดบาง

9. จงอธบายวธการค านวณการจายคาตอบแทนตามจ านวนทผลตได ยกตวอยางการ

ค านวณ

10. ปจจบนคาแรงขนต าในจงหวดกรงเทพเปนกบาท และจงหวดทนกศกษาอาศยอยเปนกบาท

196

เอกสารอางอง

ภาษาไทย

1. ณฏฐพนธ เขจรนนทน. (2542). การจดการทรพยากรบคคล (พมพครงท 2).

กรงเทพฯ: โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

2. ธงชย สนตวงษ. (2540). การบรหารคาจางและเงนเดอน (พมพครงท 5).

กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพาณช.

3. นพ ศรบญนาค. (2546). การคดเลอกบคคลและการบรหารคาตอบแทน.

กรงเทพฯ: สตรไพศาล.

4. นพ ศรบญนาค. (2546). การบรหารคาจางและคาตอบแทน. กรงเทพฯ: สตร

ไพศาล.

5. บรรยงค โตจนดา. (2543). การบรหารงานบคคล. กรงเทพฯ: รวมสาสน (1977).

6. เสนาะ ตเยาว. (2543). การบรหารงานบคคล (พมพครงท 12). กรงเทพฯ: โรง

พมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร.

7. สวสดการและคมครองแรงงาน,กรม. (2547). พระราชบญญตคมครองแรงงาน พ.ศ.

2541. กรงเทพฯ: บางกอกบลอก.

8. แรงงาน, กระทรวง. (2548). คาจางแรงงานขนต า. [online]. Available HTPP: http//www.mol.go.th/statistic_01html