1

องคประกอบของโมเดลแบบ E-R ความหลากหลายขอเอนตต ตวอยางการวเคราะหและออกแบบโมเดลขอมลแบบ E-R

บทสรป

บทท 4 โมเดลขอมลแบบ E-R

• หวขอในการน าเสนอ

2

องคประกอบของโมเดลแบบ E-R

เอนตต แอททรบวท

ความสมพนธ

3

องคประกอบของโมเดลแบบ E-R

เอนตต – เอนตตเชงรปธรรม

เอนตตทเปนบคคล เชน ”นกศกษา” ”พนกงาน” ”อาจารย” เปนตน เอนตตทเปนสถานท เชน ”รานคา” ”บรษท” ”โรงพยาบาล” เปนตน เอนตตทเปนวตถ เชน ”เครองจกร” ”รถยนต” ”หนงสอ” เปนตน

– เอนตตเชงแนวความคด เชน ”วชา” ”คณะ” ”แผนก” เปนตน – เอนตตเชงเหตการณ เชน ”การลงทะเบยน” ”การซอ” ”การขาย” ”การยม” ”การคน”

เปนตน

4

องคประกอบของโมเดลแบบ E-R

แอททรบวท – ความสมพนธระหวางประเภทของเอนตต แอทรบวท และสมาชกของเอนตต – ประเภทของแอททรบวท

แอททรบวทแบบธรรมดา แอททรบวทแบบรวม แอททรบวททมคาขอมลไดเพยงคาเดยว แอททรบวททมคาขอมลไดหลายคา

– แอททรบวททเปนตวชเฉพาะสมาชกของเอนตต

5

แสดงความสมพนธระหวางประเภทของเอนตต แอททรบวท และสมาชกของเอนตต

6

ประเภทของแอททรบวท

แอททรบวทแบบธรรมดา

7

ประเภทของแอททรบวท

แอททรบวทแบบรวม

8

ประเภทของแอททรบวท

แอททรบวททมคาขอมลหลายคา

9

แอททรบวททเปนตวชเฉพาะสมาชกของเอนตต

10

องคประกอบของโมเดลแบบ E-R

ความสมพนธ – ประเภทของความสมพนธระหวางเอนตต – ความหลากหลายของความสมพนธแตละประเภท – ความสบสนระหวางความสมพนธแบบหนง-ตอ-กลม และกลม-ตอ-กลม – ชนของความสมพนธ – จ านวนความสมพนธระหวางเอนตต – การก าหนดแอททรบวทเพอแทนความสมพนธ – แอททรบวทของความสมพนธ – ความสมพนธทมขอมลขนกบเวลา

11

ประเภทของความสมพนธระหวางเอนตต

ความสมพนธแบบ หนง-ตอ-หนง ความสมพนธแบบ หนง-ตอ-กลม ความสมพนธแบบ กลม-ตอ-กลม

12

ความสมพนธแบบ หนง-ตอ-หนง

13

ความสมพนธแบบหนง-ตอ-กลม

14

ความสมพนธแบบ กลม-ตอ-กลม

15

ความหลากหลายของความสมพนธแตละประเภท

ความหลากหลายของความสมพนธแบบ หนง-ตอ-หนง – ทางเลอก 1:1* – ทางเลอก 1*:1 – ทางเลอก 1*:1*

ความหลากหลายของความสมพนธแบบ หนง-ตอ-กลม – ทางเลอก 1:M* – ทางเลอก 1:M – ทางเลอก 1:M*

ความหลากหลายของความสมพนธแบบ กลม-ตอ-กลม

16

ทางเลอก 1:1*

17

ทางเลอก 1*:1

18

ทางเลอก 1*:1*

19

ทางเลอก 1:M*

20

ทางเลอก 1*:M (หรอ 0..1:M)

21

ทางเลอก 1*:M* (หรอ 0..1:0..M)

22

ความสบสนระหวางความสมพนธแบบหนง-ตอ-กลม และกลม-ตอ-กลม

ความสมพนธแบบ 1:M ความสมพนธแบบ M:N

23

ความสมพนธแบบ 1:M

24

ความสมพนธแบบ M:N

25

ชนของความสมพนธ

ความสมพนธระหวางหนงเอนตต ความสมพนธระหวางสองเอนตต ความสมพนธระหวางสามเอนตต

26

ความสมพนธระหวางหนงเอนตต

27

ความสมพนธระหวางหนงเอนตต

28

ความสมพนธระหวางสองเอนตต

29

ความสมพนธระหวางสามเอนตต

30

จ านวนความสมพนธระหวางเอนตต

อาจารยแตละคน อาจถกประเมนวชาไดมากกวา 1 วชา แตละวชาอาจมอาจารยทถกประเมนไดมากกวา 1 คน

31

การก าหนดแอททรบวทเพอแทนความสมพนธ

แสดงรปแบบทผดในการเกบแอททรบวททแสดงความสมพนธไวในเอนตตของแผนภาพ E-R

32

แอททรบวทของความสมพนธ

แอททรบวท “วนทเรมเขารวมโครงการ” ถกออกแบบเปนแอททรบวทของความสมพนธ “เขารวมโครงการ”

33

ความสมพนธทมขอมลขนกบเวลา

34

ความสมพนธทมขอมลขนกบเวลา

35

ความหลากหลายของเอนตต

เอนตตเชงความสมพนธ เอนตตแบบออน

36

เอนตตเชงความสมพนธ

การแปลงความสมพนธ “เขารวมโครงการ” เปนเอนตตเชงความสมพนธชอ “การเขารวมโครงการ”

37

เอนตตแบบออน

แสดงตวอยางเอนตต “ผเอาประกน” ทเปนเอนตตแบบออน

38

ตวอยางการวเคราะหและออกแบบโมเดลขอมลแบบ E-R

การวเคราะหระบบงานรบเหมากอสราง

การวเคราะหระบบเชาสอภาพยนตร การวเคราะหระบบการลงทะเบยน

39

การวเคราะหระบบงานรบเหมากอสราง

40

การวเคราะหระบบงานรบเหมากอสราง

41

การวเคราะหระบบงานรบเหมากอสราง

การวเคราะหหาเอนตต การวเคราะหความสมพนธ การวเคราะหแอททรบวทใหกบเอนตตและความสมพนธ การวเคราะหตวชเฉพาะ การสรางแผนภาพ E-R ของระบบ

42

การวเคราะหหาเอนตต

คนงาน ความช านาญ สถานทกอสราง

43

การวเคราะหความสมพนธ

44

การวเคราะหแอททรบวทใหกบเอนตตและความสมพนธ

45

การวเคราะหตวชเฉพาะ

46

การสรางแผนภาพ E-R ของระบบ

47

การวเคราะหระบบเชาสอภาพยนตร

การลงทะเบยนสอภาพยนตรใหม การลงทะเบยนสอภาพยนตร การรบสมครสมาชก การบรการเชาสอภาพยนตร การบรการคนสอภาพยนตร การวเคราะหหาเอนตต การวเคราะหความสมพนธ การวเคราะหแอททรบวทใหกบเอนตตและความสมพนธ การวเคราะหตวชเฉพาะ การสรางแผนภาพ E-R ของระบบ

48

การวเคราะหระบบเชาสอภาพยนตร

การลงทะเบยนสอภาพยนตรใหม – ชอภาพยนตร – ประเภทภาพยนตร (เชน ผรง ไทย จน สารคด การตน และอนๆ) – แนวภาพยนตร (เชน ชวต โรแมนตก ผจญภย action และอนๆ) – บรษทเจาของลขสทธ (เชน CVD EMI UNIVERSAL และอนๆ) – จ านวนตอน (เชน 1 ตอน ตอ 1 แผน) – วนทลงทะเบยน – รหสอนญาต

49

การวเคราะหระบบเชาสอภาพยนตร

การลงทะเบยนสอภาพยนตร – ประเภทสอภาพยนตร (VDO, VCD, และ DVD) – ชอภาพยนตร เปนตน

50

การวเคราะหระบบเชาสอภาพยนตร

การรบสมครสมาชก – ชอ-สกล – ทอย – เพศ – วน-เดอน-ป เกด – วนสมคร – วนหมดอาย

51

การวเคราะหระบบเชาสอภาพยนตร

การบรการเชาสอภาพยนตร – หลงจากทสมาชกเลอกสอภาพยนตร (VDO, VCD และ/หรอ DVD) ทตองการเชาได

แลว ทางรานตองท าการบนทกการเชาและการช าระเงนคาเชา (ในทนจะไมกลาวถงรายละเอยดเกยวกบการเงน) โดยการเชาจะมเงอนไขคอ สมาชกแตละคนสามารถเชาสอในขณะใดขณะหนง (รวมถงทยงไมคน) รวมแลวไมเกน 10 สอ

52

การวเคราะหระบบเชาสอภาพยนตร

การบรการคนสอภาพยนตร – สอภาพยนตรแตละประเภท จะมอตราและจ านวนวนทสามารถเชาไดแตกตางกน ดงนน

เมอครบก าหนดสมาชกตองน าสอทเชามาคนแกทางราน ในกรณทสมาชกคนใดคนชากวาทก าหนด ทางรานจะคดคาปรบตามอตราคาปรบของสอภาพยนตรแตละประเภท

53

การวเคราะหระบบเชาสอภาพยนตร

การวเคราะหหาเอนตต – สมาชก – ภาพยนตร – สอภาพยนตร

54

การวเคราะหระบบเชาสอภาพยนตร

การวเคราะหความสมพนธ – ความสมพนธ “ส าเนา” ระหวางเอนตต ”ภาพยนตร” และ ”สอภาพยนตร” หมายความวา

ภาพยนตรหนงเรองสามารถท าส าเนาเปนสอภาพยนตรไดมากกวาหนงสอ เชน ท าส าเนาเปนสอแบบ VDO จ านวน 10 มวน VCD จ านวน 20 แผน และ เปนสอแบบ DVD จ านวน 40 แผน เปนตน แตสอภาพยนตรแตละชดจะถกส าเนาจากภาพยนตรเพยงเรองใดเรองหนงเทานน ดงนน ความสมพนธนจงเปนแบบ 1:M

– ความสมพนธ “เชา” ระหวางเอนตต ”สมาชก” และ ”สอภาพยนตร” หมายความวา สมาชกคนหนงๆ จะ สามารถเชาสอภาพยนตรไดมากกวาหนงสอ (ไมเกน 10 สอ) แตสอแตละสอ(แตละแผนหรอมวน) จะถกเชาโดยสมาชกเพยงหนงคน ดงนน ความสมพนธนจงเปนแบบ 1:M

55

การวเคราะหระบบเชาสอภาพยนตร

การวเคราะหแอททรบวทใหกบเอนตตและความสมพนธ – สมาชก ประกอบดวยแอททรบวท รหสสมาชก ชอ-สกล ทอย เพศ วนสมคร และ วน

หมดอาย – ภาพยนตร ประกอบดวยแอททรบวท รหสภาพยนตร ชอภาพยนตร ประเภทภาพยนตร

แนวภาพยนตร บรษทเจาของลขสทธ จ านวนตอน วนทลงทะเบยน และ รหสอนญาต เปนตน

– สอภาพยนตร ประกอบดวยแอททรบวท รหสสอภาพยนตร ประเภทสอภาพยนตร อตราคาเชา (ณ ปจจบน) จ านวนวนทเชาได อตราคาปรบ และ สถานะ (‘ถกเชา’ หรอ ‘ยงไมถกเชา’) เปนตน

56

การวเคราะหระบบเชาสอภาพยนตร

การวเคราะหตวชเฉพาะ

57

การวเคราะหระบบเชาสอภาพยนตร

การสรางแผนภาพ E-R ของระบบ

58

การวเคราะหระบบการลงทะเบยน

กรอกประวตนกศกษา ตรวจสอบรายวชาทเปดสอน การกรอกรายวชาทตองการลงทะเบยนเรยน การประมวลผลการเรยน การสรางรายงานสรปผลการเรยนของนกศกษา การวเคราะหหาเอนตต การวเคราะหความสมพนธ การวเคราะหแอททรบวทใหกบเอนตตและความสมพนธ การวเคราะหตวชเฉพาะ การสรางแผนภาพ E-R ของระบบ

59

การวเคราะหระบบการลงทะเบยน

กรอกประวตนกศกษา – รหสนกศกษา – ชอ-สกล – คณะ – สาขาวชา – ทอย

60

การวเคราะหระบบการลงทะเบยน

การตรวจสอบรายวชาทเปดสอน – รหสวชา – ชอวชา – จ านวนหนวยกต – เงอนไขวชา

61

การวเคราะหระบบการลงทะเบยน

การกรอกรายวชาทตองการลงทะเบยนเรยน

62

การวเคราะหระบบการลงทะเบยน

การประมวลผลการเรยน

63

การวเคราะหระบบการลงทะเบยน

การสรางรายงานสรปผลการเรยนของนกศกษา

64

การวเคราะหระบบการลงทะเบยน

การวเคราะหหาเอนตต – นกศกษา – วชา – คณะ – สาขาวชา

65

การวเคราะหระบบการลงทะเบยน

การวเคราะหความสมพนธ – ความสมพนธ “ลงทะเบยน” ระหวางเอนตต ”นกศกษา” และ ”วชา” จะเปนแบบ M:N หมายความวา

นกศกษาหนงคนสามารถลงทะเบยนเรยนมากกวาหนงวชา และในทางกลบกน วชาหนงๆ กอาจมนกศกษาลงทะเบยนมากกวาหนงคน เปนตน

– ความสมพนธ ”เงอนไขวชา” ระหวางเอนตต ”วชา” ดวยกนเอง ซงเปนความสมพนธแบบรเคอรซฟแบบ M:N หมายความวา วชาแตละวชาจะมวชาอนทเปนเงอนไขไดมากกวาหนงวชาขนไป และในทางกลบกนวชาหนงๆจะสามารถเปนเงอนไขวชาใหกบวชาอนๆไดมากกวาหนงวชา เชนกน

– ความสมพนธ “สงกดคณะ” ระหวางเอนตต “สาขาวชา” และ “คณะ” จะเปนแบบ 1:M หมายความวา สาขาวชาหนงๆจะสามารถสงกดคณะไดเพยงหนงคณะ และในทางกลบกน คณะแตละคณะจะสามารถมสาขาวชาสงกดไดมากกวาหนงสาขาขนไป

– ความสมพนธ “สงกดสาขาวชา” ระหวางเอนตต “นกศกษา” และ “สาขาวชา” จะเปนแบบ 1:M หมายความวา นกศกษาหนงคนจะสามารถสงกดสาขาวชาไดเพยงหนงสาขา และในทางกลบกน แตละสาขาวชาจะสามารถมนกศกษาสงกดไดมากกวาหนงคนขนไป

66

การวเคราะหระบบการลงทะเบยน

การวเคราะหแอททรบวทใหกบเอนตตและความสมพนธ

67

การวเคราะหระบบการลงทะเบยน

การวเคราะหตวชเฉพาะ

68

การวเคราะหระบบการลงทะเบยน

การสรางแผนภาพ E-R ของระบบ

69

บทสรป

องคประกอบทส าคญของโมเดลแบบ E-R ประกอบดวยเอนตต แอททรบวท และความสมพนธระหวางเอนตต ทงนเอนตตจะแบงออกไดเปนสามประเภทคอ เอนตตปกต เอนตตเชงสมพนธ และเอนตตแบบออน โดยเอนตตปกตจะเปนเอนตตทไมขนกบเอนตตใด โดยมแอททรบวทตงแตหนงแอททรบวทขนไปท าหนาทเปนตวชเฉพาะของเอนตต เอนตตเชงสมพนธจะเปนเอนตตทถกแปลงมาจากความสมพนธระหวางสมาชกของเอนตตทมความสมพนธกน โดยจะมแอททรบวททเปนตวชเฉพาะทน ามาจากเอนตตปกตทสมพนธกน และยงมแอททรบวททเปนของความสมพนธเองดวย ส าหรบเอนตตแบบออนจะเปนเอนตตทขนกบการปรากฏของสมาชกในเอนตตปกตเสมอ โดยจะมแอททรบวททท าหนาทเปนตวชเฉพาะเพยงบางสวน ซงจะตองถกน าไปรวมกบแอททรบวททเปนตวชเฉพาะจากเอนตตปกต เพอท าหนาทเปนตวชเฉพาะทสมบรณ

70

เอกสารอางอง

- ผศ. ดร. สมจตร อาจอนทร และ ผศ.ดร. งามจต อาจอนทร หลกการวเคราะหและออกแบบฐานขอมล กรงเทพฯ: มหาวทยาลยขอนแกน