บทที่ 2...

22
บทที่ 2 เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง งานวิจัยนี ้เป็นการศึกษาบริหารงานด้านวิชาการและการบริการของฝ่ายการศึกษาหลัง ปริญญา คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล ซึ ่งมีความสาคัญในการพัฒนาการ ดาเนินงานด้านวิชาการและด้านการบริการของฝ่ายการศึกษาหลังปริญญา คณะแพทยศาสตร์ศิริราช พยาบาล โดยผู้วิจัยได้รวบรวมเอกสาร และงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง เพื่อเป็นแนวทางในการทาการวิจัย และอภิปรายผลที่ได้จากการวิจัย ดังนี 1. ความหมายของหลักสูตร 2. หลักสูตรแพทย์ประจาบ้าน คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล 3. การบริหารงานของฝ่ายการศึกษาหลังปริญญาด้านต่าง ๆ ได้แก่ 3.1 ด้านวิชาการ ได้แก่ 3.1.1 การบริหารหลักสูตร 3.1.2 การจัดการเรียนการสอน 3.1.3 การประเมิน การทดสอบ และการวัดผลการเรียนการสอน 3.2 ด้านการบริการ ได้แก่ 3.2.1 สื่อการเรียนการสอน 3.2.2 อาคารสถานที่ในการฝึกอบรม 3.2.3 หอพักแพทย์ประจาบ้าน 3.2.4 การอานวยความสะดวก 4. ทฤษฏีการบริหารการศึกษาและการบริหารการศึกษา 5. ทฤษฏีการเรียนรู้เกี่ยวกับการบริหารและการจัดการ 6. งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ความหมายของหลักสูตร ในหลักสูตรใด ๆ ก็ตาม ผู้บริหารหลักสูตรและผู้เรียนควรทาความเข้าใจเกี่ยวกับหลักสูตรซึ ่ง เป็นพื ้นฐานในการเรียนการสอน และเป็นตัวชี ้วัดคุณภาพ รวมถึงศักยภาพของผู ้เรียน เช่นเดียวกัน การบริหาร การจัดการศึกษาหลักสูตรหลังปริญญา ซึ ่งเป็นความรับผิดชอบของฝ ่ายการศึกษาหลัง ปริญญา คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดลนั ้น ทั ้งนี ้หลักสูตรมีองค์ประกอบที

Transcript of บทที่ 2...

Page 1: บทที่ 2 เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้องresearch-system.siam.edu/images/thesismhd/Study...พ.ศ. 2461 เป็น

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

งานวจยนเปนการศกษาบรหารงานดานวชาการและการบรการของฝายการศกษาหลง

ปรญญา คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล มหาวทยาลยมหดล ซงมความส าคญในการพฒนาการด าเนนงานดานวชาการและดานการบรการของฝายการศกษาหลงปรญญา คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล โดยผวจยไดรวบรวมเอกสาร และงานวจยทเกยวของ เพอเปนแนวทางในการท าการวจยและอภปรายผลทไดจากการวจย ดงน

1. ความหมายของหลกสตร 2. หลกสตรแพทยประจ าบาน คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล 3. การบรหารงานของฝายการศกษาหลงปรญญาดานตาง ๆ ไดแก

3.1 ดานวชาการ ไดแก 3.1.1 การบรหารหลกสตร 3.1.2 การจดการเรยนการสอน 3.1.3 การประเมน การทดสอบ และการวดผลการเรยนการสอน

3.2 ดานการบรการ ไดแก 3.2.1 สอการเรยนการสอน 3.2.2 อาคารสถานทในการฝกอบรม 3.2.3 หอพกแพทยประจ าบาน 3.2.4 การอ านวยความสะดวก

4. ทฤษฏการบรหารการศกษาและการบรหารการศกษา 5. ทฤษฏการเรยนรเกยวกบการบรหารและการจดการ 6. งานวจยทเกยวของ

ความหมายของหลกสตร ในหลกสตรใด ๆ กตาม ผบรหารหลกสตรและผเรยนควรท าความเขาใจเกยวกบหลกสตรซง

เปนพนฐานในการเรยนการสอน และเปนตวชวดคณภาพ รวมถงศกยภาพของผเรยน เชนเดยวกน การบรหาร การจดการศกษาหลกสตรหลงปรญญา ซงเปนความรบผดชอบของฝายการศกษาหลงปรญญา คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล มหาวทยาลยมหดลนน ทงนหลกสตรมองคประกอบท

Page 2: บทที่ 2 เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้องresearch-system.siam.edu/images/thesismhd/Study...พ.ศ. 2461 เป็น

9

ส าคญ 4 ประการ คอ จดมงหมาย เนอหา การน าหลกสตรไปใช และการประเมนผล โดยมความสมพนธระหวางองคประกอบตางๆ ดงแผนภาพท 1

จดมงหมาย

การประเมนผล เนอหา การน าหลกสตรไปใช

แผนภาพท 1 ความสมพนธระหวางองคประกอบของหลกสตร แหลงทมา : เกษทพย ศรชยศลป:ความรเบองตนของหลกสตร, 2549.

เมอทราบถงองคประกอบของหลกสตรและความสมพนธระหวางองคประกอบของ

หลกสตรแลว ควรทราบความหมายของหลกสตรซงมนกการศกษาหลายทานไดอธบายไว ดงน กมล สดประเสรฐ (อางใน เกษทพย ศรชยศลป , 2552: 2.) ไดสรปความหมายไววา

หลกสตร มไดหมายความแตเพยงหนงสอหลกสตรของกระทรวงศกษาธการเทานน แตยงหมายถงกจกรรมและประสบการณทงหลายทจดใหกบเดก จงรวมการสอนของครตอนกเรยนไวดวย

นตยา ปรชาชวาวฒน (หลกสตรและกระบวนการจดการเรยนร, 2552.) ไดสรปความหมายไววา หลกสตร คอ แผนงานโครงการหรอเนอหากจกรรมตางๆ ทจดใหผเรยนทงในและนอกหองเรยน เพอพฒนาผเรยนทงดานความร ทศนคตและพฤตกรรมตางๆ อนจ าเปนตอการด ารงชวต หลกสตรทดตองมองคประกอบครบถวน ไดแก จดมงหมาย เนอหาวชา และประสบการณ ทงนการน าหลกสตรไปใช และการวดผลประเมนผล จะตองมความสอดคลองและมความสมพนธกนดวย

สงบ ลกษณะ( 2547: 29) ไดสรปความหมายไววา หลกสตร หมายถง มวลประสบการณทงปวง ทจดใหผเรยนไดรบ เพอเปลยนแปลงพฤตกรรม ความร ความคด ความสามารถ ทกษะ เจตคต และคานยมตางๆ ไปในแนวทางทพงปรารถนา ดงนนการวางแผนเตรยมการจดการเรยนการสอนจงตองครอบคลมถงทกสงทจะเปนวถทางไปสผลลพธคอ ผเรยนเกดการเรยนรทพงปรารถนา

Page 3: บทที่ 2 เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้องresearch-system.siam.edu/images/thesismhd/Study...พ.ศ. 2461 เป็น

10

ชศร สวรรณโชต (2544: 41)ไดสรปความหมายไววา หลกสตร หมายถง มวลประสบการณทกชนดทครจดอยางสรางสรรคใหกบผเรยน เพอใหผเรยนไดพฒนาตนเอง ใหมความรความสามารถด ารงชวตอยในสงคมไดอยางมความสขและเจรญงอกงาม จากความหมายของหลกสตรดงกลาวมาขางตน สรปไดวา หลกสตรคอมวลประสบการณและองคความรตางๆ ซงจดเตรยมไวใหส าหรบผเรยนเกดความร ทกษะ และความช านาญ สามารถบรรลตามวตถประสงคและจดมงหมายของผเรยนทวางไว การเรยนการสอนจงตองมการวางแผนการสอน เพอล าดบความส าคญของเนอหาตางๆ ทเหมาะสม และเปนแนวทางของการศกษาและการบรหารการศกษา อกทงยงเปนสงทก าหนดแนวทางการปฏบตในการจดการเรยนการสอนใหบรรลจดมงหมายทก าหนดไว หลกสตรทดตองมการปรบและพฒนาอยเสมอ เพอใหมเนอหาสาระททนตอสถานการณทเปลยนแปลงไปของสงคม เศรษฐกจ เทคโนโลย และการเมอง หลกสตรจะถกก าหนดเปนลายลกษณอกษรในแตละสาขาวชา มขอบเขตก าหนดไวชดเจนเปนแนวทางการจดเรยนการสอนเพอใหผสอนด าเนนตามหลกสตรทวางไว ดงนน หลกสตรอาจเปนหนวย เปนรายวชา หรอเปนรายวชายอย ขนอยกบแผนการศกษาทสถานศกษาก าหนดไว

หลกสตรแพทยประจาบานของคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล (หลกสตรแพทยเฉพาะทาง) คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล เปนโรงเรยนแพทยแหงแรกในประเทศไทย ซงกอตงขน

จากพระมหากรณาธคณของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว พระองคทรงเลงเหนถงความส าคญและความจ าเปนทจะตองมโรงพยาบาลส าหรบผปวยและโรงเรยนแพทยส าหรบสอนวชาแพทย จงไดมพระกรณาโปรดเกลาโปรดกระหมอม ใหตงคณะกรรมการจดสรางโรงพยาบาลขนพรอมๆ กบเตรยมการเปดสอนวชาแพทย โรงเรยนแพทยและโรงพยาบาลแหงแรกนไดเปดขนเมอวนท 26 เมษายน พ.ศ.2431 ไดรบพระราชทานนามวา “โรงศรราช-พยาบาล” ในครงนนไดใหการรกษาแผนโบราณควบคไปกบแผนปจจบน และไดมการเรยนการสอนวชาแพทยครงแรกขนท “โรงเรยนแพทยากร” ซงเปนชอทใชเรยกในสมยนน และตอมาไดรบพระราชทานนามวา “ราชแพทยาลย” โรงเรยนแพทยแหงแรกนไดมการพฒนาในดานการเรยนการสอน การวจยและการบรการอยางตอเนองอยตลอดเวลาจนถงปจจบน การศกษาหลกสตรแพทยประจ าบานของคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล มมานานกวา 80 ปแลว ตงแตเมอครงยงเปน “คณะแพทยศาสตรแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย” และตอมาไดเปลยนนามตามพระราชบญญตจฬาลงกรณมหาวทยาลย พ.ศ. 2461 เปน “คณะแพทยศาสตรและศรราชพยาบาล” (คมอแพทยประจ าบาน. 2553: 28.)

ในประเทศไทยกอนทจะมหลกสตรส าหรบการศกษาเพอเปนแพทยเฉพาะทางนน แพทยทจบหลกสตรแพทยศาสตรบณฑตและมความตองการจะเปนแพทยผเชยวชาญตองสมครปฏบตงานในสาขาทสนใจไมนอย กวา 5 ป จงจะมสทธในการเขารบการฝกอบรมหลกสตรแพทยประจ าบาน

Page 4: บทที่ 2 เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้องresearch-system.siam.edu/images/thesismhd/Study...พ.ศ. 2461 เป็น

11

โดยในปแรกทมการเปดสอนหลกสตรแพทยประจ าบานนน มเพยง 4 สาขาวชา คอ อายรศาสตร ศลยศาสตร สตศาสตร-นรเวชวทยา และรงสวทยา” (คมอแพทยประจ าบาน. 2553: 30.)

ตอมามหาวทยาลยแพทยศาสตรไดเสนอโครงการฝกอบรมแพทยเฉพาะทางและหลกสตรโดยสงเขป ตอคณะกรรมการขาราชการพลเรอน และในป พ.ศ. 2512 และไดตงแพทยสภาขนมาก ากบดแลหลกสตรการเรยนการสอนของแพทยประจ าบาน โดยใชชอหลกสตรวา โครงการฝก อบรมแพทยประจ าบานเพอเปนแพทยเฉพาะทาง คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลจงไดเรมการ ฝกอบรมแพทยผเชยวชาญเฉพาะทาง ตามนโยบายของแพทยสภาดงกลาว โดยเรมฝกอบรมรนแรกในป พ.ศ. 2512 ใน 10 ภาควชา ไดแก อายรศาสตร เวชศาสตรปองกนและสงคม ศลยศาสตร ศลยศาสตรออรโธปดกส วสญญวทยา สตศาสตร-นรเวชวทยา รงสวทยา จกษวทยา กมารเวชศาสตร และพยาธวทยา ทงนการฝกอบรมแพทยประจ าบานเพอเปนแพทยเฉพาะทางนนใชเวลาการเรยน 3 ป หรอ 5 ป ขนอยกบสาขาวชาทเลอกเรยน โดยหลกสตรการเรยนการสอนจะแบงออกเปน 2 ระดบ คอ ระดบแรกเปนการฝกอบรมแพทยประจ าบานชนปท 1 โดยฝกอบรมทวไปในแตละสาขาวชา และเรยนควบคไปกบหลกสตรประกาศนยบตรบณฑตทางวทยาศาสตรการแพทยคลนกของบณฑตวทยาลย สวนระดบทสองเปนการเรยนในชนปท 2 เปนตนไป เปนการ ฝกอบรมเพอรบวฒบตรแสดงความรความช านาญในการประกอบวชาชพเวชกรรมสาขาตางๆ ของแพทยสภา (คมอแพทยประจ าบาน, 2553: 30.)

การดาเนนงานของฝายการศกษาหลงปรญญา คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลไดจดตงฝายการศกษาหลงปรญญาขน เพอรบผดชอบ

เกยวกบการจดการเรยนการสอนของแพทยในระดบหลงปรญญา (แพทยประจ าบาน, แพทยประจ าบานตอยอดและแพทยเฟลโลว) และประสานงานการฝกอบรมระหวางสถาบนและแพทยสภา นอกจากนยงมหนาทจดหลกสตรการเรยนการสอนของแพทยประจ าบานในระดบคณะและประสานงาน อ านวยความสะดวก ตลอดจนใหบรการแกแพทยประจ าบานและผเกยวของ ไดแก เจาหนาททสงกดภาควชาตางๆ ทมหนาทดแลแพทยประจ าบานตามสาขาของภาควชา ทงนฝายการศกษาหลงปรญญามการด าเนนงานในดานตางๆ ดงน

1. ดานวชาการ งานดานวชาการของฝายการศกษาหลงปรญญา แบงออกเปนดานตางๆ ไดแก 1.1 การบรหารหลกสตร เปนการปรบปรงพฒนาหลกสตรใหมคณภาพมาตรฐานเปนทยอมรบและเปนทนยมในระดบชาต/นานาชาต อกทงยงสอดคลองกบนโยบายและทศทางของมหาวทยาลยและประเทศ โดยมระบบและกลไกในการสราง การประเมน และการปรบปรงพฒนาหลกสตรทมความคลองตว สามารถตอบสนองทนตอเหตการณ มการจด/สรางหลกสตรนานาชาต

Page 5: บทที่ 2 เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้องresearch-system.siam.edu/images/thesismhd/Study...พ.ศ. 2461 เป็น

12

ทมคณภาพมาตรฐานในจ านวน/สดสวนทสอดคลองกบทศทาง นโยบาย และเปาหมายของมหาวทยาลย หลกสตรทเปดสอนมคณภาพมาตรฐานตามเกณฑมาตรฐานหลกสตรของกระทรวงศกษาธการ/องคกรวชาชพและเปนทยอมรบในระดบนานาชาต 1.2 การจดการเรยนการสอน เนองจากกจกรรมการเรยนการสอนเปนกระบวนการทมความส าคญในการเรยนการสอน เพราะชวยสรางสรรคประสบการณใหกบผเรยน และเปดโอกาสใหผเรยนมสวนรวมในการแสดงความสามารถในการท างาน มสวนรวมในการตดสนใจ รจกการเปนผน าและผตาม ซงสถานศกษามหนาทน าหลกสตรมาขยายในการท ากจกรรม เพอใหการเรยนการสอนมประสทธภาพมากขน ดงทนกการศกษาหลายทานไดใหความหมายของการจดกจกรรมการเรยนการสอนไววา เปนการจดกจกรรมโดยวธตางๆ อยางหลากหลายทมงใหผเรยนเกดการเรยนรอยางแทจรง เกดการพฒนาตนและสงสมคณลกษณะทจ าเปนส าหรบการเปนสมาชกทดของสงคมและประเทศชาตตอไป การจดกจกรรมการเรยนการสอนทมงพฒนาผเรยน จงตองใชเทคนควธการเรยนรแนวทางการสอนหรอกระบวนการเรยนการสอนในหลากหลายวธ (คณะอนกรรมการปฏรปการเรยนร, 2548: 36-7)

สรปไดวา การจดการเรยนการสอน เปนการจดกจกรรมเพอผเรยน ไดรบความรความเขาใจ มความสามารถ ทศนคต บรรลตามเปาหมายของหลกสตรทวางไว โดยททงผสอน และผเรยนมสวนรวมในการท าใหกจกรรมการเรยนการสอนสมฤทธผล 1.3 การประเมน การทดสอบ และการวดผลการเรยนการสอน มผใหความหมายของการประเมน การทดสอบ และการวดผลการเรยนการสอน ดงน

วสนต ทองไทย (2552: 22) ไดสรปความหมายไววา การวดและการประเมนผล เปนกระบวนการหนงในการจดการเรยนการสอน เนองจากการวดเปนการตรวจสอบ เพอใหไดมาซงขอมลเกยวกบผเรยนในรปของคะแนนหรอค าบรรยายทเกยวกบผลการเรยนรของผเรยนทแสดงออกทงในระยะเวลากอน ระหวาง หรอหลงการเรยนการสอน สวนการประเมนผลเปนกระบวนการน าขอมลตางๆ ทไดจากการวดผลมาพจารณาตดสนวา ผเรยนสามารถบรรลตามเปาหมายหรอจดประสงคของการจดการศกษาเพยงใด มสงใดทตองการปรบปรงและพฒนาใหดขน ไพศาล หวงพานช (ออนไลน เขาถงเมอ 22 เม.ย. 54) ไดสรปความหมายไววา กระบวนการการวดผล หมายถง กระบวนการในการก าหนดจ านวน ปรมาณ อนดบหรอรายละเอยดของคณลกษณะหรอพฤตกรรมความสามารถของบคคล โดยใชเครองมอเปนหลก ในการวดกระบวนการตางๆ จะท าใหไดตวเลขหรอขอมลรายละเอยดตางๆ ทใชแทนจ านวนและลกษณะทจ ากด ดงนนการวดผลจงตองด าเนนการอยางมขนตอน

Page 6: บทที่ 2 เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้องresearch-system.siam.edu/images/thesismhd/Study...พ.ศ. 2461 เป็น

13

บญเลยง ทมทอง (2545: 73) ไดสรปความหมายไววา กระบวนการการวดผล หมายถง กระบวนการทไดมาซงจ านวนและตวเลข เพอหาจ านวน ล าดบ อนดบ หรอรายละเอยดของคณลกษณะ โดยใชวธการและเครองมอทเหมาะสม แลวน าผลทไดมาตดสนคณคา วนจฉย และสรปอยางมระเบยบ ทงในดานการเรยนของนกเรยนและดานการสอนของผสอน สรปไดวา การประเมนและการวดผลการเรยนการสอน มความส าคญในการเรยนการสอนเพอปรบปรงการการเรยนการสอนใหดยงขน และบรรลผลตามเปาหมายตามทวางไว และน าผลจากการประเมนมาใชเปนขอมลเพอการปรบปรงทกๆ สวนทยงบกพรอง ทงนเพอใหการจดการเรยนการสอนในหลกสตรนนๆ ดยงขน

2. ดานการบรการ เปนททราบกนดวาบรการทดตองเกดขนจากใจ และดวยเหตทการบรการเปนการอ านวยความสะดวกใหกบผใชบรการ เพอใหเกดความรวดเรว ความสบายใจ และความพอใจ ท าใหคนสวนใหญคดวางานบรการเปนเรองของการรบใช แตแททจรงแลวงานบรการคองานใดๆ กไดทเกดจากมผใหและมผรบอยางมเงอนไข กลาวคอเปนบรการทดแลวผรบตองพงพอใจ สวนผใหบรการสามารถทจะเตมใจท าหรอในทางตรงกนขามอาจปฏเสธทจะท าใหกได (ไพรพนา : ออนไลน เขาถงเมอ 22 เม.ย. 54)

การบรการ ม 2 ลกษณะ ไดแก การใหบรการเพราะเปนหนาทโดยตรง นนคอการรบจางเปนผใหบรการ ดงนนผใหบรการจงตองพรอมใหบรการตามความเจตนาและการรบรมาแตตน สวนลกษณะทสองเปนการใหบรการเพราะเปนหนาทรอง โดยหนาทหลกคอภารกจตามต าแหนงทก าหนดวาจาง เชน นกวชาการศกษาซงมหนาทหลกเกยวกบการพฒนาหลกสตร แตพบวามนกศกษาตองการขอมลเกยวกบหลกสตร ดงนนค าชแนะของนกวชาการศกษาจงถอเปนหนาทรอง อยางไรกตามพบวางานราชการบางอยาง งานบรการจะเปนกงหนงของงานประจ า เชน ขาราชการในหนวยงานบรการการศกษา ซงมหนาทใหบรการโดยตรง แตทงนมกจะมปญหาเมอผใหบรการทตองปฏบตหนาทใหบรการเปนหนาทรองนนไมยอมรบบทบาททจะเปนน

ผลส าเรจของงานคอผลประโยชนโดยตรงของหนวยงาน ดงนนหากไมเขาใจการบรการจะท าใหเกดผลเสยได ส าหรบคณภาพของการบรการคอ ผลรวมของการน าคณสมบตตางๆ มารวมกนเขาเพอใหงานเกดผลสมฤทธ สอดคลองกบความตองการของผใชบรการและผใหบรการ การบรการของฝายการศกษาหลงปรญญา แบงออกเปนในดานตางๆ ไดแก

2.1 สอการเรยนการสอน การน าสอมาใชในการเรยนการสอนมความส าคญอยางยง เพราะท าใหผเรยนเกดความสนใจ สามารถเรยนรและเขาใจบทเรยนไดอยางรวดเรวงายขน สอการเรยนการสอนแบงออกเปน 3 ประเภทไดแก 1) เครองมอหรออปกรณ ไดแก เครองฉายภาพยนตร เครองฉายสไลด วทย โทรทศน เครองคอมพวเตอร 2) วสด ไดแก แผน CD DVD มวนเทป

Page 7: บทที่ 2 เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้องresearch-system.siam.edu/images/thesismhd/Study...พ.ศ. 2461 เป็น

14

หนจ าลอง และ 3) เทคนคหรอวธการ ไดแก เทคนคการเลยนแบบ เทคนคการใชสอ การสาธต การศกษานอกสถานท การจดนทรรศการ และการใชผปวยมาตรฐานหรอผปวยจ าลอง มนกวชาการไดใหความหมายของสอการเรยนการสอนไวดงน

ชยยงค พรหมวงศ (ออนไลน เขาถงเมอ 9 เม.ย. 54) ไดสรปความหมายไววา สอการเรยนการสอนหมายถงวสดอปกรณและวธการประกอบการสอนเพอใชเปนสอกลางในการสอความหมายทผสอนประสงคจะสงหรอถายทอดไปยงผเรยนไดอยางมประสทธภาพรวมถงเครองมอตลอด จนเทคนคตาง ๆ ทจะมาสนบสนนการเรยนการสอนเราความสนใจผเรยนรใหเกดการเรยนรเกดความเขาใจดขนอยางรวดเรว ไอนช และคณะ (Heinich ออนไลน 9 เม.ย. 54) ไดสรปความหมายไววา สอการเรยนการสอน คอชองทางในการตดตอสอสาร มรากศพทมาจากภาษาลาตน หมายถง อะไรกตามทบรรทกหรอน าพาขอมลหรอสารสนเทศ ดงนนสอจงเปนสงทอยระหวางแหลงก าเนดสารกบผรบสาร เอ.เจ โรมซอฟ (A. J. Romiszowski ออนไลน 9 เม.ย.54) ไดสรปความหมายไววา สอการเรยนการสอน หมายถง ตวน าสารจากแหลงก าเนด ซงอาจจะเปนมนษยหรอวตถทไมมชวต ไปยงผรบสาร ซงกคอผเรยน สรปไดวา สอการเรยนการสอน คอ วสด อปกรณ วธการทกชนดทชวยสงเสรมและชวยใหการเรยนการสอนของผเรยนและผสอนมประสทธภาพมากยงขน เพอพฒนาการเรยนรของผเรยน หรออาจจะเปนตวกลางหรอชองทางในการถายทอดองคความร ทกษะ ประสบการณ จากผสอนไปสผเรยน และท าใหเกดการเรยนรอยางมประสทธภาพ

2.2 อาคารสถานทในการฝกอบรม อาคารสถานทในการฝกอบรมคอสภาพแวดลอมภายในสถาบนทมเครองมอและระบบงาน ซงหากอาคารสถานทในการฝกอบรมมลกษณะดแลว จะท าใหการพฒนานกศกษาไดผลดตามไปดวย อาคารสถานทในการฝกอบรมสามารถแบง ออกเปน 1) หองเรยนโดยทวไป ซงใชสอนตามปกต มวสดอปกรณ เครองมอเครองใชหรอกจกรรมอนๆ ทนอกเหนอไปจากการเรยนการสอน และ 2) หองเรยนเฉพาะ หมายถง บรเวณเพอการเรยนรตางๆ หรอหองเรยนประจ าวชาทมลกษณะพเศษ โดยมอปกรณพเศษแตกตางไปจากหองเรยนอน เชน หองปฏบตการทางวทยาศาสตร หองจ าลองการตรวจคนไข

2.3 หอพกแพทยประจ าบาน เปนสถานทพกผอนอรยาบถ ท ากจกรรมตามอธยาศย หรอสงสรรคระหวางกลมเพอนของแพทยประจ าบานในชวงเวลาหลงเลกเรยนหรอฝกอบรมเสรจ

2.4 การอ านวยความสะดวก เปนการไดรบบรการ อ านวยความสะดวก ความถกตอง รวดเรว ในดานตางๆ เชน เอกสาร การเรยนการสอน การประสานงานระหวางแพทยประจ าบาน

Page 8: บทที่ 2 เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้องresearch-system.siam.edu/images/thesismhd/Study...พ.ศ. 2461 เป็น

15

เจาหนาทการศกษาภาควชา

ทฤษฏการบรหารการศกษาและการบรหารการศกษา ตนตอแหงทฤษฎตาง ๆ นน มกจะมาจากประเทศสหรฐอเมรกาและประเทศตาง ๆ ในทวปยโรป ในชวงกอนสงครามโลกครงทสอง กลมนกวทยาศาสตรสงคมเชน บารนารด มาโย และราธลสเบอรเกอร ไดเปดทศนะใหมแหงการศกษาการบรหาร แตสงครามโลกไดท าใหกระบวนการเหลานหยดชะงกไประยะหนง ตอมาในทศวรรษ 1960 จงมการคนควาหาทฤษฎตาง ๆ เกยวกบการบรหารกนใหม (ปราชญา กลาผจญ และสมศกด คงเทยง : 2542) ทฤษฎการบรหารการศกษาท งหลาย มความส าคญในฐานะท าหนาทใหขอยตทวไป กอใหเกดการวจยทางดานบรหารการศกษา และการมทฤษฎตาง ๆ มาใชนน ชวยอ านวยความสะดวกเพยงจ าหลกการ หรอทฤษฎตาง ๆ เหลานนได และน ามาประยกตใชกเพยงพอแลว ทฤษฎทงหลายนนมความสมพนธกบการปฏบตในแงทวา ทฤษฎวางกรอบความคดใหแกผปฏบต การน าเอาทฤษฎมาใช ชวยใหแนวทางวเคราะหผลทเกดขนจากการปฏบตนนและทฤษฎชวยในการตดสนใจ (ปราชญา กลาผจญ และสมศกด คงเทยง : 2542) ทฤษฎกบการปฏบตนนมความเกยวของสมพนธกนใน 3 ลกษณะ ดงตอไปน ทฤษฎวางกรอบความคดแกผปฏบต ชวยใหผปฏบตมเครองมอใชในการวเคราะหปญหาทประสบ นกบรหารการศกษาทมความสามารถนน จะตองมความสามารถสงในการใชความคด (Conceptual Skill) โดยรจกตความ และน าเอาทฤษฎการบรหารการศกษามาประยกตใชอยางมประสทธภาพ ภายใตสถานการณและสงแวดลอมทมขดจ ากด และมทรพยากรตาง ๆ ไมวาจะเปนดานเวลา ก าลงคน หรอทรพยสนเงนทอง การน าเอาทฤษฏมาใช ชวยใหแนวทางวเคราะหผลทเกดขนจากการปฏบต การทผบรหารน าทางเลอกตาง ๆ มาพจารณา และตดสนใจด าเนนการลงไป โดยอาศยทฤษฎการบรหารมาประยกตใช เพอประกอบเปนเหตผลในการตดสนใจ สงการ อนเนองมาจากความมประสบการณสงของนกบรหารการศกษาเทานน ทฤษฏชวยในการตดสนใจ เปนการใหขอมลพนฐานแกการตดสนใจ การตดสนใจทดนน จะตองประกอบไปดวยกรอบความคดทแนนอนชดเจน หากปราศจากกรอบความคด การตดสนใจกอาจจะไมถกตอง มผลเสย และขอมลตาง ๆ ทไดรบมานน บางครงไมชดเจนจงตองมการตความเสยกอน การมพนฐานของทฤษฏทดจะชวยใหนกบรหารการศกษาสามารถตดสนใจไดอยางรวดเรว มความนใจในการตดสนใจนน และผลลพธทไดรบนน มกจะถกตอง และบงเกดผลดตอองคการเสมอ ท าใหสามารถน าทฤษฎตาง ๆ ทเกยวของกบการบรหารมาประยกตใชกบการบรหารการศกษา เชน ทฤษฎภาวะผน า ทฤษฎมนษยสมพนธ ทฤษฏองคการ ทฤษฏการบรหาร และทฤษฏการบรหารการศกษา ซงจวบจนปจจบนน กยงไมมทฤษฎการบรหารการศกษาใดทสามารถใหค าจ ากดความ

Page 9: บทที่ 2 เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้องresearch-system.siam.edu/images/thesismhd/Study...พ.ศ. 2461 เป็น

16

เกยวกบการทฤษฎการบรหารการศกษาทสมบรณได จงตองมการประยกตทฤษฎและแนวคดหลากหลายมาใช เพอใหไดความเหมาะสมและความถกตองเกยวกบการบรหารการศกษา การบรหารงานใด ๆ กตาม จ าเปนจะตองมทฤษฎเปนพนฐาน การบรหารการศกษากเชนเดยวกน หากนกบรหารการศกษาบรหารงานไป โดยมไดใชทฤษฎเขามาชวยในการคดและตดสนใจ กหมายความวา เขาด าเนนการไปโดยอาศยประสบการณดงเดม อาศยสามญส านก การคดและแกไขปญหาดวยสามญส านกเชนน เปนการกระท าอยางไมมหลกการ เปนการมองในแงมมแคบ ๆ หรอผกตดอยกบแนวทางใดแนวทางหนงแตเพยงอยางเดยว อาจจะท าใหตดสนใจผดพลาดไดโดยงาย หากผบรหารการศกษาบรหารงานโดยอาศยหลกการและทฤษฎการบรหาร (การบรหารการศกษา) เปนหลกหรอเปนพนฐานในการคด พจารณาและตดสนใจแลว กจะท าใหสามารถบรหารงานไดอยางมทศทางทตรงแนวไปในทางใดทางหนงทพงประสงค ไมสะเปะสะปะ เมอจะตดสนใจ กมหลกการ และทฤษฎเขามาสนบสนน วาสงทจะตดสนใจกระท าลงไปนน ไดเคยมผ ปฏบตและกระท าซ า ๆ ในลกษณะเดยวกนนนมาแลวมากมาย และเขากท าไดถกตองและเปนผลดดวยกนทงสน ดงนน เมอเราปฏบต หรอตดสนใจในลกษณะอยางเดยวกนนนบาง กนาจะไดรบผลดหรอท าไดถกตองเชนเดยวกน

ความหมายของการบรหารการศกษา อมรชย ตนตเมธ (อางใน นางอบลศร ออนพล 2546 : 16) การบรหารการศกษาเปนศลป

เพราะการน าเอาความรทางการบรหารการศกษาไปใชนน ผบรหารตองรจกประยกตใชใหเหมาะสมกบ คน วตถ สถานท สงแวดลอม บรรยากาศหรอสถานการณซงแตกตางกน

กมล สดประเสรฐ (2544 : 175) การบรหารการศกษา เปนการก าหนดนโยบาย เปาหมาย การวางแผน โครงการการก ากบดแลปรบเปลยนพฒนาโครงสรางองคการบรหารการศกษา การก าหนดต าแหนงบทบาทหนาทความรบผดชอบของผปฏบตงานในระดบตาง ๆ ก าหนดรายละเอยดของงานในแตละบทบาท ตรวจสอบประเมนผลการด าเนนกจกรรมตามบทบาทและหนาทตาง ๆ ทไดรบมอบหมาย

วระ แทงทอง (อางใน นายณฐพงศ จนทรผล 2549 : 210) การบรหารการศกษา หมายถง การด าเนนงานจดการศกษาในโรงเรยนทกระดบ และในหนวยงานทเกยวของกบการศกษาทไมอยในระบบโรงเรยน เชน การศกษาผใหญ การศกษาตอเนอง ใหบรรลผลอยางมประสทธภาพตามจดหมายทวางไว โดยธรรมชาตการบรหารการศกษาตาง ๆ ทงระบบในโรงเรยน และไมอยในระบบมธรรมชาตของงานคลายคลงกน การบรหารการศกษาจงมหลกการและกระบวนการบรหารเปนแนวปฏบตเดยวกน

Page 10: บทที่ 2 เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้องresearch-system.siam.edu/images/thesismhd/Study...พ.ศ. 2461 เป็น

17

วรณยภา วโนทพรรษ (2546 : 9) การบรหารการศกษา หมายถง ความพยายามทผบรหารการศกษา ผเกยวของกบการศกษารวมมอกนกระท า เพอพฒนาบคคลใหเปนสมาชกทดของสงคมในทก ๆ ดาน โดยมการใชทรพยากรการบรหาร คอ คน เงน วสด และวธการใหเกดประโยชนสงสด

หวน พนธพนธ (2549 : 4) การบรหารการศกษาคอ กจกรรมตางๆทบคคลหลายคนรวมมอกนด าเนนการ เพอพฒนาเดก เยาวชน ประชาชน หรอสมาชกของสงคมในทกๆดาน เชน ความสามารถ ทศนคต พฤตกรรม คานยม หรอคณธรรม ท งในดานการสงคม การเมอง และเศรษฐกจ เพอใหบคคลดงกลาวเปนสมาชกทดและมประสทธภาพของสงคม โดยกระบวนการตางๆ ทงทเปนระเบยบแบบแผน และไมเปนระเบยบแบบแผน

ศลใจ วบลกจ (2534 : 9) การบรหารการศกษา หมายถง กระบวนการทบคคลตงแตสองคนขนไป รวมกนด าเนนการกจกรรมทางการศกษา เพอพฒนาใหผเรยนไดบรรลตามวตถประสงคของการจดการศกษาอยางมประสทธภาพ

กด (Good ,อางใน นายวโชต ชยชนะ 2544 : 9) การบรหารการศกษา หมายถง การวนจฉยสงการ การควบคมและการจดการทกสงทกอยาง เพอด าเนนงานของโรงเรยนใหบงเกดผลส าเรจตามวตถประสงคทวางไว

ฮอยและมสเกล ( 1978 : 273 ) ไดกลาวถงแนวทางในอนาคตของแนวโนมในการพฒนาทฤษฎ ตาง ๆ ทางดานการบรหารการศกษา สงทเขาท านายเอาไวกคอวา สวนใหญแลวจะเกยวของกบเทคโนโลยใหม ๆ การรวมอ านาจไวทสวนกลาง และการเปนวชาชพมากยงขนกวาเดม

สรปไดวาการบรหารงานทกอยาง จะตองอาศยทฤษฎเขามามสวนชวยหรอยดถอปฏบต ประยกตใชอยางมหลกการและมสวนชวยในการตดสนใจ ซงรวมทงทางดานการบรหารการศกษา จ าเปนจะตองหาแนวทางหรอทฤษฎเขามาเพอชวยอ านวยความสะดวกในการตดสนใจแกผศกษา นกการศกษา หรอท าใหมขอยตลดขอถกเถยงในการบรหารงานดานการศกษา น ามาใชหรอปฏบตตามเพอลดและแกไขปญหาทเกยวกบการบรหารการศกษา

องคประกอบของการบรหารการศกษา ลเนนเบรกและออนสไตน (Lunenburg&Ornstein , 2000 : 6) ไดกลาววา องคประกอบ

ของการบรหาร นนม 7 องคประกอบ ซงแตละองคประกอบนนมสวนส าคญในการบรหารงาน ทงทเปนการบรหารงานทางดานการบรหารองคการหรอการบรหารการศกษา เพอใหเกดผลสมฤทธของงานนน ๆ จะประกอบดวย การวางแผน การจดองคการ การบรการงานบคคล การอ านวยการ การประสานงาน การจดรายงาน การจดงบประมาณ หรอทเรยกวา POSDCORB ไดแก

1. การวางแผน (Planning) คอการก าหนดโครงการและสงทจะตองท า

Page 11: บทที่ 2 เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้องresearch-system.siam.edu/images/thesismhd/Study...พ.ศ. 2461 เป็น

18

2. การจดองคการ (Organizing) คอการแบงงาน การก าหนดสายบงคบบญชา การก าหนดหนาท การประสานงาน

3. การบรหารงานบคคล (Staffing) คอ การจดอตราก าลง การสรรหา การคดเลอก การฝกอบรม การพฒนาบคลากร การประเมนผลงาน การจดสวสดการ

4.การอ านวยการ (Directing) คอ การสงการ การสอสาร การควบคมบญชาการ การตดสนใจ และน าการตดสนใจไปสการปฏบต

5.การประสานงาน (Coordinating) คอการประสานงานเพอใหเกดความรวมมอในการด าเนนงานไปสความส าเรจตามเปาหมาย

6.การรายงาน (Report) เปนการรวบรวมกาวหนาดวยการบนทกผลการปฏบตงานทเกดขนจากการวางแผน

7.งบประมาณ (Budgeting) เปนกจกรรมทเกยวกบงบประมาณคาใชจาย ควบคม วางแผนทางการงบประมาณการเงน

อาจจะสรปไดวาในเรองของทฤษฎการบรหารการศกษา ดงทกลาวมาแลว การบรหารงานเปนเรองของทงศาสตรและศลป ซงทฤษฎการบรหารการศกษานน ยงไมมทฤษฎทชดเจน แตจะขนอยกบทางดานสงคมทเปลยนแปลงไปตลอดเวลา การปกครอง การเรยนรทเปลยนไปในแตละยคสมย การทจะใชทฤษฎในการบรหาร จะท าไดโดยมการทดสอบ การทดลอง เพอ ชวยอ านวยความสะดวกใหแกผศกษา นกวชาการศกษา เพอจะไดไมตองไปจดจ าขอมล หรอขอความตาง ๆ มาก และเพอเปนตวชแนะในการปฎบตงานเพอเกดการพฒนางานใหม ๆ ขนมา ซงการบรหารจะตองน าเอาทฤษฎในดานตาง ๆ มาพฒนาใช เชน ทฤษฎผน า ทฤษฎการบรหาร ทฤษฏองคการ และยงตองน าองคประกอบดานตาง ๆ ไดแก POSDCORB มาใชเพอใหเกดผลสมฤทธและประโยชนสงสดในดานการบรหารการศกษา

ทฤษฏการเรยนรเกยวกบการบรหารและการจดการ การเรยนรนนเกดขนไดทกแหงในชวตประจ าวน การเรยนรอาจเกดจากการลองผดลองถก

จากการวางเงอนไขซงอาจเปนความสมพนธระหวางประสบการณเดมกบสงใหมๆ หรอจากการเลยนแบบกตาม ถอวาเปนการเรยนรทงสน หรออาจเกดจากความตองการเปนแรงผลกดนเพอใหเกดความอยากรอยากเหน และเมอเกดความอยากรอยากเหนแลวกจะลงมอกระท าการตางๆ การเรยนรเปนสวนหนงแหงการปรบตวใหเขากบสงคม สามารถด ารงชวตและพฒนาสงคมใหดขน

การเรยนรไมเพยงแตเปนกจกรรมทจดขนภายในโรงเรยนเทานน แตยงเกดขนไดในสภาพแวดลอมทวไป การเรยนรของนกเรยนจะเรมจากสภาพแวดลอมทางบาน และขยายกวางขน

Page 12: บทที่ 2 เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้องresearch-system.siam.edu/images/thesismhd/Study...พ.ศ. 2461 เป็น

19

เรอยๆ เมอกาวเขาสโรงเรยน ซงเปนแหลงใหความรอยางเปนระบบ รวมทงความรในวชาชพทจะน าไปประกอบอาชพได

ความหมายของการเรยนร มนกวชาการใหค าจ ากดความของ “การเรยนร” เอาไวมากมาย จ ารอง เงนด (2545 : 159) กลาววา การเรยนรเปนกระบวนการอยางหนงทบคคลไดผาน

ประสบการณหรอการฝกหดมา อนกอใหเกดผลของการเปลยนแปลงทเกยวของคอนขางถาวร จราภา เตงไตรรตน (2554 : 123) กลาววา การเรยนรเปนการเปลยนแปลงพฤตกรรมท

คอนขางถาวร ซงเปนผลเนองจากประสบการณและการฝกหด พฤตกรรมทเปลยนแปลงทไมจดวาเกดจากการเรยนรเนองจากเปนการเปลยนแปลงเพยงชวคราวเทานน เชน ความเหนดเหนอย ผลจาการกนยา การเปลยนแปลงพฤตกรรมทเนองมาจากวฒภาวะ การไดรบบาดเจบทางดานรางกาย เหลานไมนบวาเกดจากการเรยนร

ไคลน (Klein 1987 : 102) ใหค าจ ากดความของการเรยนร คอ การเรยนรเปนการเปลยนแปลงทถาวรอยางไดสดสวน ในความสามารถแสดงพฤตกรรม การเปลยนแปลงนเกดขนในฐานะผลของประสบการณทไดรบความส าเรจหรอไมไดรบความส าเรจกได

ฮลการด และ บาวเวอร (Hilgard and Bower : 1981) กลาววา การเรยนรเปนกระบวนการทท าใหพฤตกรรมเปลยนแปลง ไปจากเดมอนเปนผลจากการฝกฝนและประสบการณ แตมใชผลจากการตอบสนองทเกดขนตามธรรมชาต เชน สญชาตญาณ หรอวฒภาวะ หรอจากการเปลยนแปลงชวคราวของรางกาย เชน ความเมอยลา , พษของยา เปนตน อาจสรปไดวาการเรยนรเปนกระบวนการหนงทจดขนเพอเปลยนแปลงพฤตกรรมของบคคล ทอาจมผลสบเนองจากประสบการณ หรอการฝกฝน โดยมเปาหมาย คอวตถประสงค ตอบสนองความตองการ หรอแกปญหากตาม การเรยนรจะเกดขนไดใน 3 ดาน คอ ความร ทกษะ และความรสกทเปนผลจากสงเรา สงแวดลอม คร สอ อปกรณการสอน ครอบครว สงคม กระบวนการจดการเรยนการสอน แรงจงใจ และมการตอบสนองจากนกเรยน ท าใหนกเรยนมความสนใจใฝรเขามามสวนรวมหลายๆ ครง จนมพฒนาการเปนนสยหรอพฤตกรรม ในทสดแลวจงสามารถกลาวไดวาการเรยนรเกดสมฤทธผลโดยสมบรณ

องคประกอบของการเรยนร เกเน (Gagne อางใน กองจตวทยาและการน าทหาร, 2554 : 87) กลาววา องคประกอบส าคญ

ทท าใหเกดการเรยนรประกอบดวย 3 องคประกอบ คอ 1. ผเรยน (The Learner)

Page 13: บทที่ 2 เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้องresearch-system.siam.edu/images/thesismhd/Study...พ.ศ. 2461 เป็น

20

2. สงเราหรอสงกระตน (Stimulus) หมายถง สงแวดลอมหรอสถานการณตางๆ รอบตวผเรยน

3. ปฏกรยาตอบสนอง (Response) เปนพฤตกรรมทเกดขนเมอไดรบสงเรา เชยรศร ววธสร (2527: 23-4) กลาววา สงทจะชวยใหผเรยนเกดการเรยนรไดงาย ขนอยกบ

องคประกอบ 3 ประการ คอ 1. ตวผเรยนตองมความพรอม มความตองการทจะเรยน มประสบการณมาบางแลว และม

ทศนคตทดตอสงทจะเรยน 2. ตวครจะตองมบคลกภาพด มความรในเนอหาวชาทสอนเปนอยางด มวธการเทคนคทจะ

ถายทอดความรไปสผเรยนไดหลายวธ และแตละวธทใชจะตองเหมาะสมกบแตละเนอหาวชา และตองรจกการใชสอการเรยนการสอนใหสอดคลองกบเนอหาวชาทจะสอน เพอผเรยนจะไดเขาใจงาย

3. สงแวดลอม คอ ตองมบรรยากาศในชนเรยนด มมนษยสมพนธอนดระหวางผเรยนกบผสอน มสถานทเรยน ตลอดจนอปกรณ เชน ทนง โตะเรยนทอ านวยความสะดวกและเหมาะสม สถานทเรยนตองมบรรยากาศถายเทด อยหางไกลจากสงรบกวน และแหลงเสอมโทรมตางๆ รวมถงทางไปมาสะดวก สอดคลองกบ ปราณ รามสต (2528 : 79-82) กลาววา องคประกอบทสงเสรมการเรยนรนนแบงออกเปน 4 องคประกอบ คอ

1. องคประกอบทเกยวกบผเรยน ไดแก วฒภาวะและความพรอมในการเรยนรใดๆ ถาบคคลถงวฒภาวะและมความพรอมจะเรยนรไดดกวายงไมถงวฒภาวะและไมมความพรอม ความสามารถในการเรยนรจากเดกวยรนจะเพมขนเรอยๆ จากวยรนถงวยผใหญ และจะคงทจากวยผใหญ แลวลดลงในวยชรา ประสบการณเดม ความบกพรองทางรางกาย ยงมความบกพรองมากเทาใด ความสามารถในการรบรและเรยนรกนอยลงเทานน แรงจงใจในการเรยน เชน ทศนคตตอคร ตอวชาเรยน ความสนใจและความตองการทอยากรอยากเหนในสวนทเรยน

2. องคประกอบทเกยวกบบทเรยน ไดแก ความยากงายของบทเรยน ถาเปนบทเรยนทงาย ผลการเรยนรยอมดกวา การมความหมายของบทเรยน ถาผเรยนไดเรยนในสงทมความหมาย เปนทสนใจของเขา ยอมท าใหเกดการเรยนรไดดกวา ความยาวของบทเรยน บทเรยนสนๆ จะท าใหเกดการเรยนรทดกวาบทเรยนทยาว ตวรบกวนจากบทเรยนหรอจากกจกรรมอน จะขดขวางการเรยนรในสงนนๆ ไมวาตวรบกวนนนจะเปนกจกรรมกอนหรอหลงการเรยนร

3. องคประกอบทเกยวกบวธเรยนวธสอน ไดแก กจกรรมในการเรยนการสอน ครควรเลอกกจกรรมเพอใหเกดผลการเรยนรทดทสดแกนกเรยน ตามเนอหาวชาและโอกาส การใหรางวล

Page 14: บทที่ 2 เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้องresearch-system.siam.edu/images/thesismhd/Study...พ.ศ. 2461 เป็น

21

และการลงโทษ เพอใหเกดแรงจงใจในการเรยน การใหค าแนะน าในการเรยน โดยครแนะน าใหถกตองและเหมาะสมจะชวยใหผเรยนเรยนไดดขน

4. องคประกอบการสงแวดลอมอนๆ เชน สภาพแวดลอมทางจตวทยา ไดแก บรรยากาศในหองเรยน ความสมพนธระหวางนกเรยนกบนกเรยน ระหวางนกเรยนกบคร สภาพของโตะ เกาอ ทศทางลม แสงสวาง ความสะอาด และความเปนระเบยบ วนช บรรจง และคณะ (2554 : 87) กลาวเกยวกบองคประกอบทมอทธพลตอการเรยนรดงน

1. การจงใจ การเรยนรตองมมลเหตจงใจใหผเรยนเกดความสนใจทจะเรยน การจงใจอาจท าไดโดยการใหรางวลและลงโทษ การใหคะแนน การยอมรบนบถอจากผอน ความส าเรจในการงาน การรจดมงหมายของการเรยน

2. ตวคร ตองเปนคนดในทกๆ ดาน ควรเปนผทรกในวชาทตนสอนและตองปลกฝงความรกความสนใจและความเขาใจในตวเดก สนใจผเรยน นอกจากนตองรจกใชกลยทธของการสอนในแนวทางตางๆ ตามความเหมาะสมของลกษณะวชา ตองหมนศกษาหาความรใหทนสมย และทนตอเหตการณ

3. สงแวดลอมทงทางครอบครว และทางโรงเรยนโดยเฉพาะสงแวดลอมทางโรงเรยนมผลตอการเรยนรเปนอยางมาก เชน สภาพของหองเรยนทนาอยนาอาศย อปกรณการเรยนการสอนทเหมาะสมกบบทเรยน

4. อปกรณการศกษาหรอเครองมอทครน ามาประกอบการสอน ชวยใหครสามารถถายทอดขอเทจจรง ทกษะตางๆ ไดเปนอยางด และจะชวยใหผเรยนไดใชประสาทสมผสหลายทางชวยเราความ สนใจแกผเรยน ตลอดจนท าใหผเรยนมความตงใจเรยน ไมเบอหนายและรสกวาตนมสวนรวมในกจกรรมการเรยนการสอน

5. วนย เปนเครองมอชวยใหมนษยอยรวมกนดวยความเรยบรอย และมความสขชวยใหความสมพนธระหวางบคคลเปนไปอยางเรยบรอย ซงจะสงผลการเรยนรของผเรยน

6. การวดและการประเมนผลการศกษา จะชวยใหเหนความกาวหนาของผเรยนไดอยางแจมชด ท าใหสามารถปรบปรงผลการเรยนทงรายบคคลและสวนรวมไดเปนอยางด กลาวไดวานกเรยนเปนองคประกอบทส าคญองคประกอบแรกของการเรยนร การเรยนรนนเปนเรองทเกดขนในตวนกเรยน นกเรยนเปนผทรดวยตนเอง พบเอง เหนเอง และเปลยนประสบการณและพฤตกรรมดวยตนเอง นอกจากนในการเรยนรยงตองพจารณาองคประกอบดานความแตกตางระหวางบคคล เพราะมนษยเรามความแตกตางกนทางดานรางกาย อารมณ สงคม สตปญญา และความถนด ความแตกตางทง 5 ดานน เปนองคประกอบทเกยวของกบการเรยนรโดยตรง อนจะเปนผลใหมนษยเรามการรบรไดแตกตางกน

Page 15: บทที่ 2 เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้องresearch-system.siam.edu/images/thesismhd/Study...พ.ศ. 2461 เป็น

22

ทฤษฎการเรยนร ทฤษฎการเรยนร (Theories of Learning) เปนพนฐานเพอความเขาใจเกยวกบการเรยนการ

สอนซงทฤษฎการเรยนรนจะเปนหลกของการสอนและวธการสอน ทฤษฎการเรยนรแบงเปน 4 กลม คอ

1. ทฤษฎพฤตกรรมนยม (Behaviorism) นกจตวทยาในกลมน ไดศกษาเกยวกบพฤตกรรมทเหนชด สามารถวดได สงเกตไดและทดสอบได แนวความคดของกลมนถอวาสงแวดลอมหรอประสบการณจะเปนตวก าหนดพฤตกรรมและการเรยนรจะเกดขนเมอมการเชอมโยงระหวางสงเราและการตอบสนอง การแสดงพฤตกรรมจะมความถมากขนถาหากไดรบการเสรมแรง แตนกจตวทยาบางคนในกลมนไมเหนดวย และไดเสนอความคดเหนวาการเรยนรจะเกดขนไดถามความใกลชดระหวางสงเรา และการตอบสนอง กมลรตน หลาสวงษ (2528 : 23) ไดสรปแนวความคดของกลมพฤตกรรมนยมไววา พฤตกรรมทกอยางจะตองมสาเหต สาเหตนนมาจากวตถหรออนทรย ซงเรยกสงเรา (Stimulus) เมอมากระตนอนทรย จะมพฤตกรรมแสดงออกมาเรยกวา การตอบสนอง (Response) ซงกคอพฤตกรรมจะเกดขนเมอมสงเรามาเราอนทรยนนเอง กลมพฤตกรรมนยมสามารถจ าแนกทฤษฎการเรยนรหลกๆ ได 3 ทฤษฎ (พรรณ ช. เจนจต 2538: 275-351)

1. Classical Conditioning หมายถง การเรยนรใดๆ กตาม ซงมลกษณะการเกดตามล าดบขน ดงน

1.1 ผเรยนมการตอบสนองตอสงเราใดสงเราหนง โดยไมสามารถบงคบได มการสะทอนกลบ (Reflex) ทเกดขนโดยไมมการเรยนร (Unlearned หรอ Unconditioned) เปนไปโดยอตโนมต ผเรยนไมสามารถควบคมพฤตกรรมได

1.2 การเรยนรเกดขนเพราะความใกลชด และการฝกหดโดยการน าสงเราทมลกษณะเปนกลาง คอ ไมสามารถท าใหเกดการตอบสนองไดมาเปน Conditioned Stimulus (CS) โดยน ามาควบคกบสงเราทท าใหเกดการตอบสนองในชวงทผเรยนเกดการตอบสนองตอสงเราทเคยเปนกลางนนเรยกวา เกดการเรยนร ชนดม Conditioned

2. Operant Conditioning ทฤษฎนไดเนนถงความส าคญของการเสรมแรงโดย Skinner มความคดเหนวา การเสรมแรงจะมสวนชวยใหมนษยเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรม พฤตกรรมของมนษยสวนใหญจะเปนไปในลกษณะทวา อตราการแสดงการกระท าตางๆ มกจะมการกระท าตอสงแวดลอมตางๆ เสมอ พฤตกรรมใดกตามทไดเปนการกระท าตอสงแวดลอมในลกษณะทวา เปนผลของอตราการตอบสนองซงมการเปลยนแปลงได เราเรยกสงทท าใหอตราการตอบสนองของ

Page 16: บทที่ 2 เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้องresearch-system.siam.edu/images/thesismhd/Study...พ.ศ. 2461 เป็น

23

ผเรยนมการเปลยนแปลงนวา ตวเสรมแรง แตถาพฤตกรรมใดกตามไมมการเปลยนแปลงแลว หลกการของทฤษฎนถอวาพฤตกรรมนนไมไดรบการเสรมแรง ทฤษฎของ Skinner นอาจน ามาใชในการวดพฤตกรรมหรอปลกฝงพฤตกรรม หรอสรางลกษณะนสยใหมๆ ได วธการวดพฤตกรรมนจ าเปนจะตองใชสงเสรมแรงเขาชวยในระยะทผเรยนเกดพฤตกรรมทจะตองการปลกฝง นนคอถาผเรยนกระท าพฤตกรรมทตองการจะใหเกดพฤตกรรมแลวจะตองรบใหรางวลโดยทนท

3. Social Learning หรอการเรยนรทางสงคม Bendura มความเหนวา คนเรยนรทจะสงเกตและเลยนแบบพฤตกรรมของตวแบบ (ซงตวแบบอาจจะไดรบแรงเสรมหรอไมกได) กระบวนการเรยนรทางสงคมจะประกอบดวย

3.1 ความใสใจ (Attention) จดไดวาเปนสงทส าคญมาก เพราะถาผเรยนไมมความใสใจในการเรยนร โดยการสงเกตหรอเลยนแบบกจะไมเกดขน

3.2 การจดจ า (Retention) เมอผเรยนมความสนใจในการเรยน ผเรยนกจะสามารถจดจ าสงตางๆ เหลานนได

3.3 การลอกเลยนแบบ (Reproduction) เปนกระบวนการทผเรยนแปรสภาพสงทจ าได ออกมาเปนการกระท าหรอแสดงพฤตกรรมทเหมอนหรอใกลเคยงตวแบบ

3.4 แรงจงใจ (Motivation) หมายถง การเสรมแรง ซงการเสรมแรงอาจจะมาจากบคคลใดบคคลหนงโดยตรง หรอจากการคาดหวงวาจะไดรบรางวลเหมอนตวแบบ (Vicarious) หรอจากการทต งมาตรฐานดวยตนเองและไดใหขอเสนอแนะวา พฤตกรรมทางสงคมหลายๆ ชนด เชน ความกาวราวอาจจะเรยนรไดโดยการเลยนแบบจากตวแบบ นอกจากนนพฤตกรรมทเกยวของกบดานวชาการกสามารถเรยนรไดจากการสงเกตและเลยนแบบจากตวแบบ เชน ความมานะพยายาม ความเชอมน ในตวเองและทกษะทางสตปญญา

2. ทฤษฎความรความเขาใจหรอทฤษฎปญญา (Cognitive Theories) พรรณ ช. เจนจต (2538 : 404-6) ไดสรปแนวคดของนกจตวทยากลมนมความเหนวา

การศกษาพฤตกรรมควรเนนความส าคญของกระบวนการคด และการรบรของคน ไดใหขอเสนอแนะวาคนทกคนมธรรมชาตภายในทใฝใจใครเรยน เพอกอใหเกดสภาพทสมดล ดงนนการทเดกไดมโอกาสเรยนตามความตองการ และความสนใจของตน จะเปนสงทมความหมายส าหรบเดกมากกวาทครหรอผอนจะบอกใหท า ซงกคอ “การจดการเรยนการสอน โดยเนนผเรยนเปนส าคญ”

แนวความคดของนกจตวทยากลมนไดมาจากหลกการของ Field theory ซง Lewin เปนผ เสนอไว ทฤษฎนเนนเกยวกบการรบรของคนซงจะไดรบอทธพลทงจากวธการทคนจดสงเราเพอใหเกดการรบรหรอจากประสบการณ หรอจากความสนใจของบคคล Lewin ไดอธบายเกยวกบการ

Page 17: บทที่ 2 เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้องresearch-system.siam.edu/images/thesismhd/Study...พ.ศ. 2461 เป็น

24

แสดงพฤตกรรมของคนอนเนองมาจากการรบรดวย “Life Space” ซงคนจะแสดงพฤตกรรมตามสงทตนรบรภายใน Life Space นนๆ ซงถอวาเปน สงแวดลอมตามทเรารบร ดงนน ในการท าความเขาใจพฤตกรรมของคน จ าเปนจะตองรทกๆ สงทเกยวของกบคนๆ นนภายในชวงเวลาใดเวลาหนงโดยเฉพาะ แตมหลกการบางอยางของจตวทยากลมนไดรบอทธพลจากกลม Gestalt ซงเนนเกยวกบเรองความเขาใจอยางแทจรง Bruner ไดชใหเหนวาในการจดการเรยนการสอนนน วธทจะชวยใหนกเรยนเกดการเรยนร และจ าสงทเรยนไปแลวไดคอการใช “เคาโครง” หรอ “โครงสราง” เพอชวยใหเดกมองเหนภาพรวมของสงทจะเรยนทงหมด ซงจะท าใหเดกสามารถเขาใจหลกการของสงทเรยน ซงจะสามารถน าไปใชในเรองอนๆ ไดอก นอกจากนนยงเปนลทางทเดกจะสามารถเรยนสงอนทยงยากซบซอนไดตอไป

ในดานการจดการเรยนการสอนนกจตวทยากลมน ไดเสนอใหใชเทคนคของ Discovery ซงหมายถง การทใหเดกไดคนพบวธแกปญญาดวยตนเอง ซงจากการทเดกท าไดดวยตนเองเชนนน จะชวยพฒนาความเชอมนในตนเอง และท าใหเดกคนเคยกบทกษะของการแกปญหา นอกจากนนยงมการใชเทคนคของการใหขอมลทไมตรงกบความเปนจรง การเปดโอกาสใหเดกท าผดพลาดและการคดผด เพอทจะไดทราบความคดของเดก ตลอดจนการใชเทคนคการสอบถาม (Inquiry) เพอฝกใหเดกรจกการตงค าถาม

ในปจจบนการจดการศกษาตามแนวความคดของกลมนไดใหความสนใจกบการจดการเรยนการสอนในลกษณะ Expository ซงกคอ การสอนทครใหทงหลกเกณฑและผลลพธ แตเปนไปในลกษณะทผเรยนเรยนอยางรความหมาย โดยทถอวาเปนการเรยนรจะดขนไดถาในการเรยนรสงใหมนนผเรยนเคยมพนฐานเดมซงสามารถเชองโยงเขากบการเรยนรใหมได ไมไดเปนการเรยน สงใหมทงหมดโดยไมไดน าความรเดมมาใช ซงถาเปนเชนนนการจดการเรยนการสอนกจะเปนไปในลกษณะของการทองจ า

3. ทฤษฎของกลมมนษยนยม (Humanism) กลมมนษยนยมจะค านงถงความเปนคนของคน จะมองธรรมชาตของมนษยในลกษณะทวามนษยเกดมาพรอมกบความดทตดตวมาแตเกด มนษยเปนผทมอสระสามารถทจะน าตนเองและพงตนเองได เปนผทมความคดสรางสรรคทจะท าประโยชนใหสงคม มอสรเสรภาพทจะเลอกท าสงตางๆ ทจะไมท าใหผใดเดอดรอน ซงรวมทงตนเองดวย มนษยเปนผทมความรบผดชอบและเปนผ สรางสรรคสงคม

Maslow (อางใน พรรณ ช. เจนจต 2538 : 438-9) ไดเสนอแนวคดใหม เรยกวา Third Force Psychology ซงมความเชอพนฐานวา “ถาใหอสรภาพแกเดก เดกจะเลอกสงทดส าหรบตนเอง พอแมและครไดรบการกระตนใหมความไววางใจในตวเดกและควรเปดโอกาสและชวยใหเดก

Page 18: บทที่ 2 เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้องresearch-system.siam.edu/images/thesismhd/Study...พ.ศ. 2461 เป็น

25

เจรญเตบโตตอไป ไมใชใชวธการควบคมและบงการชวตของเดกทงหมดเพอใหเปนไปตามทตนเองตองการ สรปไดวา แนวความคดของกลมมนษยนยมทเกยวกบการศกษา คอ นกเรยนควรจะไดรบความชวยเหลอใหมความเขาใจในตนเอง มจดยนเปนของตนเองอยางชดเจนวา ตนเองมความตองการสงใดแนและมจดมงหมายในชวตอยางไร เพราะในปจจบนมสงทเดกจะตองตดสนใจเลอกมากมาย คนทมจดยนทแนนอนเทานนจงจะสามารถเลอกสงทมความหมายและกอใหเกดความพงพอใจใหกบตนเองใหดทสด นกจตวทยาในกลมนมความเหนตรงกนวา เดกควรไดรบความชวยเหลอจากครในทกดานไมใชเฉพาะการไดรบความร หรอการมความเฉลยวฉลาดเพยงอยางเดยว แตควรไดรบความชวยเหลอใหรจกศกษาและส ารวจเกยวกบอารมณความรสก และท าความเขาใจเกยวกบความรสกนกคด เจตคต และจดมงหมายความตองการของตนเอง

4. ทฤษฎผสมผสาน (Integrated Theory) ทฤษฎการเรยนรของ Gagne (อางใน ปรยาพร วงศอนตรโรจน 2543 : 86-8) ไดผสมผสาน

ทฤษฎพฤตกรรมนยมกบทฤษฏความรความเขาใจ แลวสรปเปน 8 ขนตอนการเรยนร ดงน 1. การเรยนรสญญาณ (Sign Learning) เปนการเรยนรทอยในระดบต าสด เปนพฤตกรรมท

เกดขนอยางไมตงใจ เชน จากการทดลองการหลงน าลายของสนข เมอสนขไดยนเสยงกระดง ตามทฤษฎการเรยนรแบบมเงอนไขของ Pavlov การเรยนรสญญาณเปนสงทเราสามารถสงเกตเหนจากชวตประจ าวนของเรา ไดแก การกระพรบตา เมอมของมากระทบตาเรา

2. การเรยนรความสมพนธระหวางสงเราและการตอบสนอง (Stimulus Response Learning) เปนการเคลอนไหวของอวยวะตางๆ ของรางกายตอสงเรา เปนการเนนขอตอระหวางสงเราและการตอบสนองโดยผเรยนเปนผกระท าเอง เชน การทดลองจกแปนสของนกพราบจากการทดลองของ Skinner

3. การเรยนรการเชอมโยง (Chaining) เปนการเรยนรทเกดจากการเชอมโยงระหวางสงเราและการตอบสนองตดตอกนเปนการเรยนรในดานทกษะ เชน การเขยน การอาน การพมพดด และการเลนดนตร เปนตน

4. การเชอมโยงทางภาษา (Verbal Association) เปนการเชอมโยงความหมายทางภาษาโดยออกมาเปนค าพด แลวจงใชตวอกษร เชน การเรยนการใชภาษา รวมทงการเขยนตวอกษรดวย

5. การแยกประเภท (Multiple Discrimination Learning) เปนความสามารถในการแยกสงเราและการตอบสนอง ผเรยนเหนความแตกตางของสงของประเภทเดยวกน เปนการจ าแนกความแตกตางดานทกษะและภาษา สามารถแยกลกษณะของลายเสนจากหมกได

Page 19: บทที่ 2 เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้องresearch-system.siam.edu/images/thesismhd/Study...พ.ศ. 2461 เป็น

26

6. การเรยนรความคดรวบยอด (Concept Learning) เปนความสามารถทผเรยนมองเหนลกษณะรวมของสงตางๆ เชน เมอนกถงวทยกนกถงความถของเสยง การใชไฟฟา และแบตเตอรการรบฟงขาวสารบนเทงได

7. การเรยนรหลกการ (Principle Learning) เปนการเรยนรทเกดจากการน าความคดรวบยอดสองความคดหรอมากกวานนมาสมพนธกน แลวสรปตงเปนกฎเกณฑขน เชน ไฟฟาเปนสอน าความรอน

8. การเรยนรการแกปญหา (Problem-Solving) การเรยนรดวยการแกปญหาทเกดขนจากทผเรยนน าหลกการทมประสบการณมากอนมาใชในการแกปญหา เปนความสมพนธระหวางสงแวดลอมกบปญหา เชน ไฟฟาเปนสอน าความรอน เรากน าไฟฟามาใชหงตมได ทฤษฎการเรยนรโดยการผสมผสานหลกการเรยนรตามทฤษฎตางๆ เขามารวมกนเพอท าใหนกเรยนสามารถเลอกใชหรอเกดการเรยนรอยางมประสทธภาพและรวดเรว ซงทงหมดนจะตองมการผสมผสานหลกทฤษฎเขาดวยกน การจดกระบวนการใหเชอมโยงถายโอนความรหรอแยกแยะใหเหนความแตกตาง แลวเอาความรพนฐานของตนมารวมคดประกอบกอนตดสนใจ ตอบสนอง หรอแกปญหานนๆ

งานวจยทเกยวของ มผวจยไดศกษาคนควางานวจยทเกยวของกบการเรยนการสอนของแพทย และการบรหาร

การศกษา ไดแก

งานวจยในประเทศ สพาภรณ เฉลมวฒ (2552) ไดท าการวจยเรอง แรงจงใจของแพทยประจ าบานในการเลอก

เขารบการฝกอบรมทคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล พบวา แพทยประจ าบานมแรงจงใจในการเลอกเขารบการฝกอบรมทคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลในดานลกษณะสถาบนและดานบรบทสงคม โดยสวนใหญเกดจากการชกชวนของเพอน และไดรบค าแนะน าใหมาฝกอบรมจากรนพหรออาจารยทเคยสอนอยในระดบแพทยศาสตรบณฑต รวมถงแพทยทมชอเสยงหรอผบงคบบญชาแนะน าใหมารบการฝกอบรมทคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล ตลอดจนหนวยงาน โรงพยาบาล หรอสถาบนทท างานอยมความรวมมอกบคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล สวนในดานการประกอบอาชพ พบวา แพทยประจ าบานมแรงจงใจวาเมอฝกอบรมทคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลแลวจะมความกาวหนาในสายงานอาชพดกวาผทจบจากสถาบนอน เพราะการไดรบการฝกอบรมจากสถาบนแหงนจะท าใหไดรบความไววางใจจากผบงคบบญชา จงมโอกาสไดเลอนต าแหนง และไดรบเงนเดอนสงขน

Page 20: บทที่ 2 เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้องresearch-system.siam.edu/images/thesismhd/Study...พ.ศ. 2461 เป็น

27

สนนท สขสวสด (2552) ไดท าการวจยเรอง สภาพแวดลอมทเกยวของกบการจดการศกษาของคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลในทศนะของนกศกษาแพทย เพอศกษาความพงพอใจของนกศกษาแพทยทศกษาอยทคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล พบวานกศกษาแพทยมทศนะตอสภาพแวดลอมทเกยวของกบการจดการศกษาของคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลทกดานวามความเหมาะสมมาก นกศกษาแพทยมทศนะตอสภาพแวดลอมเกอบทกดานวามความเหมาะสม ยกเวนดานอาคารสถานท ทนกศกษาแพทยมทศนะวามความเหมาะสมปานกลาง และนกศกษาแพทยชายและหญง มทศนะตอสภาพแวดลอมทเกยวของกบการจดการศกษาของคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล ไมแตกตางกน ยกเวนดานอาจารยผสอนและดานอาคารสถานท ทนกศกษาแพทยชายและหญงมทศนะแตกตางกน

ถนอมศร ศรชยกล (2550) กลาววา ในอดตแพทยไดรบการยกยองนบถอวาเปนผให ท าใหผปวยมอบชวตใหแพทยดแลดวยความไวเนอเชอใจ แพทยจงปฏบตหนาทของตนเองอยางดทสดโดยค านงถงชวตของผปวยเปนสงส าคญทสด ส าหรบคณลกษณะของการเปนแพทยนน แพทยจะไดรบการสงสอนตงแตเรมตนเรยนวชาแพทยวา ผปวยเปนครคนแรกของเรา ถาไมมผปวยเราจะไมมโอกาสเรยนรจากของจรง และจะจบเปนแพทยไมได ในสวนของอาจารยและศษยทมความใกลชดสนทสนมกน ศษยจะดดซบความร ความคด และการกระท าตางๆ ของอาจารยไว จรยธรรมและจรรยาแพทย มไวใหพงปฏบตกบบคคลสองกลม คอ จรยธรรมและจรรยาระหวางแพทยกบผปวยและแพทยกบญาตของผปวย ในเรองการเรยนรตอเนอง พบวา แพทยตองพยายามเรยนรอยางตอเนอง เพอใหตนเองรอบรในวชาแพทยโดยเฉพาะในสาขาวชาทตนเองปฏบตอย เพอใหน าความรมาใช รกษาผปวยไดอยางเหมาะสม ทงนหากมปญหาในการรกษาหรอการวนจฉยอาการของผปวย แพทยจะตองปรกษาแพทยผเชยวชาญเสมอ นอกจากนยงมจรรยาแพทยกบเพอนแพทยและเพอนรวมงานทวา แพทยจะไมกลาวตเตยน ทบถม และวจารณการกระท าของเพอนแพทยตอผปวยหรอบคคลอน ในสวนของการรกษาพยาบาลและการแพทยไทยไดมการเปลยนแปลงมาตลอดตามสภาพของสงคม ปจจยส าคญทท าใหมการเปลยนแปลงไปนน ประกอบคณลกษณะของแพทย อาจารยแพทย ความสมพนธของแพทยและผปวย เรองทส าคญทสดคอ คณลกษณะของแพทยทเปลยนไป และความสมพนธระหวางแพทยกบผปวยทไมคอยดนก ทงนปจจยเรมตนทส าคญคอ ปรชญาการเรยนการสอนซงในปจจบนมไดเนนทผปวยเปนหลก ตางจากในอดตทนกศกษาแพทยจะเรยนรจากผปวย และมความสมพนธหวงใยใกลชดกบผปวยตลอดเวลา โดยมอาจารยแพทยเปนผใหความร แนะแนวทางในการดแลรกษารวมกน แตปจจบนแนวทางการสอนไดเปลยนไป นกศกษาแพทยหรอแพทยประจ าบานใชเวลากบผปวยนอยลง ความส าคญของการเรยนการสอนเปลยนมาเปนการเรยนรทางทฤษฎมากขน ใชเวลาในหองเรยน เพอฟงการบรรยายและท ากจกรรม

Page 21: บทที่ 2 เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้องresearch-system.siam.edu/images/thesismhd/Study...พ.ศ. 2461 เป็น

28

อนๆ มากขน ท าใหความสมพนธระหวางแพทยกบผปวยนอยลง อยางไรกตามพบวา ปจจบนนความรทางการแพทยของแตละสาขาไดกาวหนาไปอยางมากมาย ซงมประโยชนเพราะชวยใหการรกษาดขนจนผปวยรอดชวต มโอกาสหายจากโรคทเคยรกษาไมได เชน มะเรง เปนตน การใช high technology เปนสงทจ าเปนในการวนจฉยและการรกษา สงเหลานท าใหอาจารยตองพยายามปอนความร และวทยาการอนกาวหนาใหศษย ท าใหความสมพนธระหวางศษยกบอาจารยแพทยนอยลง เพราะขาดเวลาในการปฏบตงานรวมกน งานทส าคญทสดคอการรกษาผปวยใหรอดชวต เปนงานททาทายและผกพนธระหวางอาจารยกบศษยใหอยรวมกน ถาเรายงอยากเหนแพทยทด มความรความสามารถ และรบผดชอบในชวตของผปวยเอออาทรตอผปวยในฐานะเพอนมนษย อกทงยงเปนครผมพระคณใหแพทยไดเรยนร เราคงตองกลบมาพจารณาหลกสตรการเรยนการสอนในปจจบนวาเหมาะสมหรอไมเพยงไร แพทยทดตองมเวลาใหกบผปวยทงดานการตรวจรกษา การวเคราะหใชความ คดชวยขบปญหาทซบซอนฉนทใด อาจารยแพทยทดกตองมเวลาใหศษยแพทยทเรารบผดชอบในการดแลผปวยใหเพยงพอฉนทนน

อบลศร ออนพล (2550) ไดท าวจยเ รอง การศกษา การบรหารความสมพนธของสถานศกษาอาชวศกษากบสถานประกอบการ เพอศกษาและเปรยบเทยบความคดเหนของผบรหาร อาจารยของสถานศกษาเกยวกบสภาพการบรหารความสมพนธระหวางสถานศกษาอาชวศกษากบสถานประกอบการ อยในระดบปานกลาง ผลการวเคราะหขอมลเปรยบเทยบความแตกตาง ของคาเฉลยความคดเหนเกยวกบสภาพการบรหารความสมพนธระหวางสถานศกษากบสถานประกอบการ พบวาไมแตกตางกน เมอพจารณารายดานพบวา มความคดเหนแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.1 ในดานการมสวนรวมของสถานประกอบการในกจกรรมของสถานศกษา ดานการจดท าขอมลทเกยวของกบสถานประกอบการในการจดหลกสตรการเรยนการสอนและมความคดเหนแตกตางกน

งานวจยตางประเทศ เซยเลอรและอเลกซานเดอร (จกรกฤษณ ประกอบผล 2546 : 13 อางองจาก Saylor; &

Alexander. 1974 : 17) กลาววาหลกสตรเปนแผนงานทสถาบนอดมศกษาจดขนใหผเรยนมโอกาสเรยนรเพอบรรลเปาหมายกวางๆ ของการศกษาและสมพนธกบวตถประสงคเฉพาะ ดงนนหลกสตรทดควรเปนหลกสตรทสามารถพฒนาใหผเรยนมความร ความสามารถ และทศนคตทจะน าไปใชใหเปนประโยชนตอตนเองและสงคมใหมากทสด จากทกลาวมานจะเหนไดวาการจะพฒนานกศกษาใหมคณภาพตองเรมตงแตการจดหลกสตร ดงนนการจดหลกสตรการศกษาทกระดบจะตองมงหวงใหผส าเรจการศกษา สามารถด ารงชวตไดอยางมคณภาพ

Page 22: บทที่ 2 เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้องresearch-system.siam.edu/images/thesismhd/Study...พ.ศ. 2461 เป็น

29

โรไมน (พระมหาปราโมทย วงศร าพนธ 2548 : 39 อางองจาก Romine 1974 : 139-43) ไดอธบายวาบรรยากาศเกยวกบการสอนทชวยใหเกดการเรยนรนน มดงนคอ ดานบคลกภาพของผสอนเปนผมความกระฉบกระเฉง มอารมณขน สนใจวชาทสอน มความจรงใจและเปนกนเองกบผเรยน มการเตรยมการสอนมาด ชแจงวตถประสงคในวชาทเรยนใหผเรยนทราบทกครง รวมทงแนะน าหนงสออางองตางๆ ดานเนอหาวชามการอธบายชดเจน กระตนใหผเรยนรจกคดในการแกปญหา มเทคนคการสอนหลายๆ แบบทสามารถท าใหผเรยนเขาใจเนอหาไดแจมแจงและรวดเรว

เกอรน (จนทรเพญ หงษทอง 2549 : 32 อางองจาก Guerin 1981 : 18) ไดสรปไววา การทจะถายทอดความรและทกษะความช านาญนน สงทอาจารยผสอนจะตองม คอ รบรความตองการและรเกยวกบนกศกษาทตนจะสอน รทศนคตและสภาพแวดลอมของนกศกษา อนญาตใหนกศกษาเลอกวธการและกจกรรมทนกศกษาคดวาจะเปนประโยชนและประสบผลส าเรจในการเรยนของนกศกษาเองไดอยางอสระ ตองรจกเชอมโยงประสบการณหรอความรใหกลมกลนสอดคลองกบสถานการณจรง

จากการทบทวนวรรณกรรมตางๆ ท าใหผวจยสนใจศกษาความคดเหนตอแนวทางการด าเนนงานดานวชาการและดานบรการของฝายการศกษาหลงปรญญา คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล มหาวทยาลยมหดล เพอน าผลทไดจากการวจยมาพจารณาพฒนาเพมความพงพอใจในการใชบรการ เพมศกยภาพของบคลากรในหนวยงาน และเปนตวชวดของหนวยงาน ในการพฒนาคณภาพอยางตอเนอง และรถงปญหาและอปสรรคในการพฒนาดานตางๆ อนจะน าไปสการพฒนาดานตางๆ ของฝายการศกษาหลงปรญญาอยางมคณภาพและมาตรฐาน สามารถแขงขน เพอคงไวซงความเปนสถาบนอนดบหนงของผทตองการศกษาตอทางดานแพทยเฉพาะทางในสาขาตางๆ ตลอดไป