บทท 2

ความหมาย แนวความคด และหลกการในการทารณกรรมสตว

การทาความเขาใจถงแนวความคดหรอมาตรการทางกฎหมายใด ๆ ทเกยวของกบการปองกนโดย

ชอบดวยกฎหมายในการทารณกรรมสตวจาเปนตองมความเขาใจความร พนฐานเกยวกบสตว ท ง

ความหมาย ความสาคญ สถานภาพ พฤตกรรม ตลอดถงสถานการณการทารณสตวทเกดขนมาจากการ

กระทาของกลมบคคลหรอนตบคคลในประเทศไทย ทงนเพอใหเขาใจในรายละเอยดไปในทศทางเดยวกน

2.1 ความหมายของสตว

สตว ตามหลกสตววทยา หมายถง สมาชกของอาณาจกรสตวหรอกลมของสงมชวตทแตกตางจาก

สงมชวตชนพชและเหดรา เนองจากไมสามารถผลตคลอโรฟลลไดเอง มความตองการ สารอนทรยเปน

อาหาร ไมมผนงเซลล มการเจรญเตบโตอยางจากด มความสามารถในการเคลอนไหว และมอารมณ

ความรสกหลายประการคอสงมชวตทเรยกวาสตวจะตองเปนสายพนธ ใน Kingdom Animalia ซงสงมชวต

ตระกลดงกลาวจะมลกษณะทแตกตางไปจากสงมชวตอน เชน ม Eukaryotic Cell ไมสามารถสรางอาหาร

เองได ไมมผนงเซลล มความสามารถในการเคลอนทมอวยวะรบความรสกจงแสดงความรสกได

หลากหลาย ในปจจบนนมการคนพบสายพนธสตวเกอบ 30 ลานสายพนธโดยนกวทยาศาสตรและได

จดแบงประเภทของสตวอยางงาย ๆ เปน 6 ประเภท ไดแก กลมสตวไมมกระดกสนหลง กลมปลา กลมสตว

ครงบกครงนา กลมสตวเลอยคลาน กลมสตวเลยงลกดวยนม และกลมนก0

1 เปนตน

โดยมาตรการทางกฎหมายระหวางประเทศดานการคมครองสตวโดยรวมในระดบสากล ปจจบน

ยงไมปรากฏออกมาเปนรปธรรม มเพยงแนวทางปฏบตทเปนไปตามหลกศลธรรมอนด เทานน เชน องคกร

สวสดภาพสตวสากล ซงเปนแกนนาในการรณรงคใหประชาคมโลกรวมลงชอ สนบสนนปฏญญาสากลวา

ดวยสวสดภาพสตวกลาวถงบรบททเปนสวนหนงของระบบนเวศ เชน อนสญญาวาดวยความหลากหลาย

ทางชวภาพทมวตถประสงคในการดารงรกษาไวซงความ หลากหลายทางพนธกรรม ความหลากหลายทาง

ชนดพนธ และความหลากหลายของระบบนเวศ โดยอาจตความไดวา สตว หมายถง สงมชวตประเภทหนง

ในระบบนเวศซงไดรบความคมครองตาม อนสญญาดงกลาว สวนพระราชบญญตปองกนการทารณกรรม

1 สมาคมปองกนการทารณสตวแหงประเทศไทย และวทยาลยนวตกรรมสงคม มหาวทยาลยรงสต. (2550). โครงการสมด

ปกขาว เปดเผยสถานการณการทารณสตวในประเทศไทย. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยรงสต. หนา 9-10.

10

และการจดสวสดภาพสตว พ.ศ. 2557 ไดใหความหมายของสตว หมายความวาสตวทโดยปกตเลยงไวเพอ

เปนสตวบาน สตวเลยงเพอใชงาน สตวเลยงเพอใชเปนพาหนะ สตวเลยงเพอใชเปนเพอน สตวเลยงเพอใช

เปนอาหาร สตวเลยงเพอใชในการแสดง หรอสตวเลยงเพอใชในการอนใด ทงนไมวาจะมเจาของหรอไมก

ตามและใหหมายความรวมถงสตวทอาศยอยในธรรมชาตตามทรฐมนตรประกาศกาหนด1

2

2.1.1 ความหมายของสตวตามกฎหมาย

โดยความหมายของสตวตามกฎหมายนน สามารถแบงออกเปน 3 ประเภท คอ

2.1.1.1 ความหมายของสตวตามกฎหมายระหวางประเทศ มาตรการทางกฎหมายระหวาง

ประเทศในดานการคมครองสตวโดยรวมในระดบสากล ปจจบนยงไมปรากฎออกมาเปนรปธรรมจาก

การศกษาพบแตแนวทางปฏบตทเปนไป ตามหลกศลธรรมอนดเทานน เชน องคกรสวสดภาพสตวสากล

(World Society for the Protection of Animals : ASPCA) ซงเปนแกนนาในการรณรงคใหประชาคมโลก

รวมลงชอสนบสนนปฏญญาสากลวาดวยสวสดภาพสตว (Universal Declaration for the Welfare of

Animals) โดยมวตถประสงคในการคมครองหลกสวสดภาพสตวขนพนฐาน ปจจบนอยในระหวาง

ดาเนนการ2

3 ดงนน ความหมายเชงภาพรวมของคาวาสตวจงไมมกาหนดไว แตอาจมการกลาวถงในรปของ

บรบททเปนสวนหนงของระบบนเวศ เชนอนสญญาวาดวยความหลากหลายทางชวภาพ ทมวตถประสงค

ในการดารงรกษาไวซงความหลากหลายทางพนธกรรม ความหลากหลายทางชนด พนธ และความ

หลากหลายของระบบนเวศ 3

4 โดยอาจตความไดวาสตวหมายถงสงมชวตประเภท หนงในระบบนเวศซง

ไดรบความคมครองตามอนสญญาดงกลาว

ความหมายในเชงเฉพาะสตวบางชนดหรอบางประเภทนน ความหมายยอมหลากหลายไป

ตามชนดหรอประเภทของสตวทมงคมครอง เชน อนสญญาวาดวยการอนรกษชนดพนธทมการอพยพยาย

ถน (Conservation of Migratory Species of Wild Animal) ท มการระบชนดพนธของสตวทไดรบความ

คมครอง ซงอาจหมายความไดวาสตวทมการอพยพยายถนคอสตวทไดรบความคมครองตามอนสญญาน

2 ประพมพพรรณ เงนทพย. (2554). มาตรการทางกฎหมายในการคมครองสตวตามหลกสวสดภาพสตว. วทยานพนธนต

ศาสตรมหาบณฑต, สาขากฎหมายทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม คณะนตศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร. หนา 5-

6. 3 Universal Declaration on Animal Welfare, http://www.udaw.org/gov/ pdf/thai/thai_flyer.pdf , April 3, 2010. อางถงใน

เรองเดยวกน. หนา 6. 4 Infoterra Thailand, http://infoterra.deqp.go.th, April 3, 2010. อางถงใน ประพมพพรรณ เงนทพย. อางแลวเชงอรรถท 1.

หนา 6.

11

หรออนสญญาการคาระหวางประเทศ ซงชนดสตวปาและพชปาทใกลสญพนธ (Convention on

International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora : CITES) ทไดกาหนดชนดพน ธ ท

ไดรบความคมครองไวเปน 3 ลกษณะ คอ

ลกษณะแรก หามคาเดดขาดยกเวนเพอการศกษา เนองจากเปนสตวปาทใกลสญพนธ

ลกษณะทสอง คอ พนธของสตวปาและพชปาทยงไมถงกบใกลสญพนธจงยงอนญาตให

คาได แตตองมการควบคมไมใหเกดความเสยหาย หรอลดปรมาณลงอยางรวดเรวจนถงจดใกลสญพนธ

ลกษณะทสาม คอ ชนดพนธทไดรบความคมครองตามมาตรการทางกฎหมายของประเทศ

ใด ประเทศหนงแลวขอความรวมมอประเทศภาค4

5

ในแตละลกษณะจะมบญชรายชอชนดของสตวทกาหนดไวจงอาจอนมานความหมายของ

สตวแตละชนดจากบญชรายชอทกาหนดไวได ในสวนของมาตรการทางกฎหมายระหวางประเทศไมมการ

ใหความหมายคาวาสตวเชงภาพรวมไวโดยตรง แตอธบายในบรบททเปนสวนหนงของระบบนเวศหรอระบ

เปนชนดพนธทตองการคมครองอยางชดเจน ผเขยนเหนวาการอธบายในบรบททเปนสวนหนงของระบบ

นเวศ เพอใหภาพการคมครองเปนไปเพอระบบทงหมด และทรพยากรสตวยอมไดรบประโยชนจากการ

คมครองนน แตการคมครองโดยมการระบชนดสายพนธ เปนไปเพออนรกษคมครองชนดหรอสายพนธนน

อยางเขมงวดโดยไมตองการใหเกดการตความหรอมชองโหวในการบงคบใช

2.1.1.2 ความหมายของสตวตามกฎหมายของตางประเทศ ความหมายของคาวา สตวในแต

ละประเทศจงแตกตางกนไปตามวตถประสงคของมาตรการทางกฎหมายแตละฉบบและบรบทของแตละ

สงคม เชน พระราชบญญตวาดวยสวสดภาพสตวของประเทศมอลตา (Malta: Animal Welfare Act) ทวาง

หลกวาสตวตามพระราชบญญตนหมายถงสมาชกสตวทกชนดทอยในอาณาจกรสตว ยกเวนสงมชวตทเปน

มนษย นอกจากนใหรวมถงสงมชวตจาพวกหนอนแมลงและหรอการขยายพนธทเกดจากสตวจาพวกหนอน

แมลงดวย แตท งนไมรวมถงสตวทยงเปนตวออนหรอเพงเรมกอตว 5

6 หรอพระราชบญญตวาดวยการ

คมครองสตวของประเทศแอฟรกาใต (Animal Protecting Act : South - Africa) บญญตวา สตว หมายถง

สตวจาพวกมา วว แกะ แพะ หม สตวปกทสามารถเปนอาหารได นกกระจอกเทศ สนข แมว และสตวปาอน

5 The Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora, Official documents, “The

CITES Appendices,” http://www.cites.org, April 3, 2010. อางถงใน ประพมพพรรณ เงนทพย. อางแลวเชงอรรถท 1. หนา

7. 6 Malta Animal Welfare Act 2002 , Chapter 439 , Animal Welfare Act (8 February 2002) ACT No. XXV of 2001 ,

http://www.pictures-of-cats.org/Malta-AnimalWelfare-Act-2002.html, March 15, 2010. อางถงใน ประพมพพรรณ เงน

ทพย. อางแลวเชงอรรถท 1. หนา 10.

12

ใดทนามาเลยง หรอนก ไมวาจะเปนสตว ปา นกปาหรอสตวเลอยคลานทถกกกขงหรออยใตความควบคม

ของมนษยไมวาผใดกตาม ดงนนจงสามารถสรปไดวาในสวนความหมายคาวาสตวของมาตรการทาง

กฎหมายตางประเทศพบวา ทกประเทศทมมาตรการทางกฎหมายดงกลาวไดพยายามใหความหมายท

ครอบคลมถงสตวทกประเภท ซงสงเกตไดจากการใชคาวา “Member of Animal Kingdom” หรอ “Wild

Animal” ในบางประเทศไดอธบายในลกษณะกวางเพอใหการตความเปนไปไดโดยงาย บางประเทศไดให

ความหมายถง เฉพาะสตวทอยภายใตการควบคมของมนษยเพอใหการคมครองเปนไปอยางมประสทธภาพ

ตามวตถประสงค และบรบทของสงคมในประเทศของตนตอไป

2.1.1.2 ความหมายของสตวตามกฎหมายของประเทศไทย สามารถศกษาพระราชบญญต

หลายฉบบของประเทศไทยทสงเสรมและคมครองสตว โดยเฉพาะประเภทหรอชนดพนธ ซงไดกาหนด

ความหมายของสตวไวดงตอไปน

1) พระราชบญญตสงวนและคมครองสตวปา พ.ศ. 2535 มวตถประสงคในการสงวนและ

คมครองสตวปาทงหมด 3 ประเภท ไดแก สตวปา สตวปาสงวนและสตวปา คมครอง และไดใหความหมาย

ของสตวประเภทตาง ๆ ไวในมาตรา 4 วา

“สตวปา” หมายความวา สตวทกชนด ไมวาสตวปก สตวบก สตวน า แมลงหรอแมง ซง

สภาพธรรมชาตยอมเกดและดารงชวตอยในปา ในน า และใหความหมายรวมถงไขของสตวปาเหลานนทก

ชนดดวย แตไมไดหมายความรวมถงสตวพาหนะทไดจดทะเบยนทาตว รปพรรณตามกฎหมายวาดวยสตว

พาหนะแลว และสตวพาหนะทไดมาจากการสบพนธของสตว พาหนะดงกลาว

“สตวปาสงวน” หมายความวา สตวปาทหายากตามบญชทาย พระราชบญญตนและตามท

จะกาหนดโดยตราเปนพระราชกฤษฎกา

“สตวปาคมครอง” หมายความวา สตวปาตามทกฎกระทรวง กาหนดใหเปนสตวปา

คมครอง

2) พระราชบญญตวชาชพการสตวแพทย พ.ศ. 2545 มวตถประสงคใน การควบคมการ

ประกอบวชาชพสตวแพทย ไดใหความหมายคาวาสตวไวในมาตรา 4 วา “สตว” หมายความวาสงมชวตท

ไมใชพรรณไมและมนษย

3) พระราชบญญตควบคมการฆาสตวและจาหนายเนอสตว พ.ศ. 2535 ไดใหความหมาย

คาวาสตวไวในมาตรา 4 วา “สตว” หมายความวา สตวทมใชสตวปา และ หมายความเฉพาะโค กระบอ แพะ

แกะ สกร และ สตวอนตามทกาหนดในกฎกระทรวง

13

4) พระราชบญญตการประมง พ.ศ. 2490 ไดใหความหมายคาวาสตวน า ไวในมาตรา 4 (1)

วา “สตวน า” หมายความวา สตวทอาศยอยในน าหรอมวงจรชวตสวนหนงอยใน น าหรออาศยอยในบรเวณ

ทน าทวมถง เชน ปลา กง ป แมงดาทะเล หอย เตากระ ตะพาบน า จระเข รวมทงไขของสตวน านน สตวน า

จาพวกเลยงลกดวยนม ปลงทะเล ฟองน า หนปะการง กลปงหา และสาหรายทะเล ทงนรวมทงซากหรอ

สวนหนงสวนใดของสตวนาเหลานน และหมายความรวมถงพนธไมนาตามทไดมพระราชกฤษฎการะบชอ

5) พระราชบญญตสตวพาหนะ พ.ศ. 2482 ไดใหความหมายคาวาสตว พาหนะไวในมาตรา

4 วา “สตวพาหนะ” หมายความวา ชาง มา โค กระบอ ลอ ลา ซงไดทาหรอตองทาตวรปพรรณตาม

พระราชบญญตน

6) ความหมายในพจนานกรมฉบบราชบณฑตสถาน พทธศกราช 2554 ไดใหความหมาย

คาวา “สตว” ไววาหมายถง สงมชวตซงแตกตางไปจากพรรณไม สวนมากมความรสกและเคลอนไหวยายท

ไปไดเองหรอสตวทไมใชมนษย6 7

7) พระราชบญญตปองกนการทารณกรรมและการจดสวสดภาพสตว พ.ศ. 2557 ไดใหคา

นยามความหมายของคาวาสตวไวในมาตรา 3 วา “สตว” หมายความวา สตวทโดยปกตเลยงไวเพอเปนสตว

บาน สตวเลยงเพอใชงาน สตวเลยงเพอใชเปนพาหนะ สตวเลยงเพอใชเปนเพอน สตวเลยงเพอใชเปน

อาหาร สตวเลยงเพอใชในการแสดง หรอสตวเลยงเพอใชในการอนใด ทงน ไมวาจะมเจาของหรอไมกตาม

และใหหมายความรวมถงสตวทอาศยอยในธรรมชาตตามทรฐมนตรประกาศกาหนด7

8

2.1.1.3 ประเภทของสตว สามารถแบงออกเปน 3 ประเภท ไดแก

1) สตวบาน หมายความถง สตวทมนษยนามาเลยงเปนระยะเวลานานจนขาดจากสภาพ

ของความเปนสตวปาในทนหมายถง สนขและแมวเทาน น สวนสตวชนดอนทมนษยนามาเลยง เชน

กระตาย ปลา นก โดยสภาพธรรมชาตยงคงดารงชวตตามสภาพของสตวปาแตด งเดม เชน ปลา ยงคงเกด

และดารงชวตอยในน าตามสภาพธรรมชาตดงเดม แมปลาบางชนดนนจะไมเคยดารงชวตอยในแหลงน า

ธรรมชาตมากอนเลยกตาม8

9

7 สานกหอสมดแหงชาต. พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2554. เฉลมพระเกยรตพระบาทสมเดจพระเจาอยหว.

เนองในโอกาสพระราชพธมหามงคลเฉลมพระชนมพรรษา 7 รอบ. (พมพครงท 1). หนา 227. 8 พระราชบญญต ปองกนการทารณกรรมและการจดสวสดภาพสตวพ.ศ. 2557. 9 ยนหยด ใจสมทร. (2549). คาอธบายรวมกฎหมายปาไมและสตวปา. กรงเทพฯ: นตธรรม พบบลชชง เฮาส. หนา 231 .

14

2) สตวเศรษฐกจ หมายความถง สตวทมนษยนามาเลยง เพอผลประโยชนอยางใดอยาง

หนง หรอหลายอยาง เชน เพอใชงานและเปนอาหาร เปนตน สตวเศรษฐกจมทงสตวสเทา เชน สกร โค

กระบอ มา แพะ แกะ และสตวปก เชน เปด หาน ไก และไกงวง เปนตน9

10

3) สตวปา ในพระราชบญญตสงวนและคมครองสตวปา พ.ศ. 253511 มาตรา 4 ไดให

ความหมาย “สตวปา” ไววา สตวทกชนดไมวาสตวบก สตวน า สตวปก แมลงหรอแมง ซงโดยสภาพ

ธรรมชาตยอมเกดและดารงชวตอยในปาหรอในน า และใหความหมายรวมถงไขของสตวปาเหลานนทก

ชนดดวย แตไมหมายความรวมถงสตวพาหนะทไดจดทะเบยนทาตวรปพรรณตามกฎหมายพาหนะ

2.1.2 ความหมายของสตวตามองคกรเอกชน

“สตว” หมายถง สงมชวตใดทไมใชมนษยและพนธพช 11

12 แตความหมายดงกลาว เปนเพยงการให

ความหมายอยางกวางทใชทศนคตของมนษยเปนศนยกลางในการใหความหมายซงไมเพยงพอตอการ

ปองกนปญหาการละเมดสทธสตว กลาวคอ มนษยจานวนหนงเชอวาสตวไมม จตวญญาณ บางไมเชอวา

สตวเปนสงมชวตทมความรสก ดงนนจงเกดทศนคตในเชงความเปนเลศ ของเผาพนธมนษยทอยเหนอ

สงมชวตทงมวล หากแตจากผลงานวจยทางวทยาศาสตรหลายชน ปรากฎชดวาสตวเปนสงมชวตทสามารถ

มความรสก และอารมณเจบปวด เสยใจ ดใจไดไมแตกตาง ไปจากมนษย ดงนนองคกรเอกชนจงไดให

ความหมายของคาวาสตวเพมขนเปนสตวเปนสงมชวต ในอาณาจกรสตว ไมรวมมนษยและพนธพช และ

เปนสงมชวตทมอารมณ ความรสก เพอใหการ ดาเนนภารกจการคมครองและอนรกษสตวตามหลกสวสด

ภาพสตวเปนไปอยางราบรนและม ประสทธภาพมากยงขน

2.2 ความหมาย ลกษณะ สาเหต และผลกระทบของการทารณกรรมสตว

การทารณสตวหรอการทารณกรรมสตว ตามพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พทธศกราช

2542 ไมไดมการใหความหมายไวโดยเฉพาะแตมการใหความหมายของคาวา ทารณ ซงหมายถง ดราย

โหดราย รายกาจ และคาวา ทารณกรรม หมายถง การกระทาอยางโหดราย สวนคาวา สตว หมายถง

10 สารานกรมไทยสาหรบเยาวชนโดยพระราชประสงคในพระบาทสมเดจพระเจาอยหว. (2531). การเลยงปศสตว เลมท 12.

โครงการสารานกรมไทยสาหรบเยาวชน. หนา 28. 11 พระราชบญญตสงวนและคมครองสตวปา พ.ศ.2535 หนา 1. 12 Animal World “The Meaning of Animal”, www.animalworld.net, March18, 2010.

“Animal means all living members of the animal kingdom, other than human beings and flora.”

15

สงมชวตซงแตกตางไปจากพรรณไม สวนมากมความรสกและเคลอนไหว ยายทไปไดเองหรอสตวทไมใช

มนษย

2.2.1 ความหมายของการทารณกรรมสตว

หากพจารณาจากความหมายของคาตามพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พทธศกราช 2542 คา

วา การทารณสตว ยอมหมายถง การกระทาอยางโหดรายและรายกาจ ตอสงมชวตทไมใชมนษย คาวา การ

ทารณสตว หรอ การทารณกรรมสตว มความหมายตรงกบ คาในภาษาองกฤษวา Animal Cruelty to Animal

ซงตาม The Longman Dictionary of Contemporary English ไดใหความหมายของคาวา Cruelty ไววาการ

ตงใจหรอความประสงคทจะทา ใหคนหรอสตวไดรบความเจบปวดทกขทรมาน รปแบบพฤตกรรมทม

เจตนา หรอจงใจซงเปนสาเหตทาใหเกดความเจบปวดตอคนหรอสตว และใน Black’s Law Dictionary ได

ใหความหมายของ Cruelty to Animal วาหมายถง การกระทาทมความมงรายอนเปนสาเหตทาใหสตว

ไดรบความเจบปวดทรมานหรอถงแกความตาย นอกจากความหมายทไดจากพจนานกรมฉบบภาษาไทย

และภาษาองกฤษ ดงกลาวขางตนแลว ยงมนกวชาการจากสาขาวชาชพตาง ๆ รวมทงองคกรเกยวกบการ

พทกษ คมครองสตวหลายองคกรไดใหคาจากดความการทารณสตวในมมมองทแตกตางกนไปดงตอไปน12

13

Andrew N. Rowan (1999) ไดใหความหมายของการทารณสตววา หมายถง การกระทาใดๆ หรอ

การละเลยใด ๆ ตอสตว ทบคคลมเจตนาหรอไตรตรองไวกอน ทาใหสตวนนไดรบความเจบปวด ทกข

ทรมาน เพอใหตนไดรบความสข ความสะใจ หรออน ๆ เชน การจดไฟเผาหางแมวเพอความสนก เปนตน

Felthous and Kellert (1986) ไดใหความหมายของการทารณกรรมสตวไววา หมายถง การเจตนาทา

รายสตวโดยไมจาเปนอยางซ า ๆ จนเปนเหตใหสตวไดรบความเจบปวดทรมาน

Brown (1988), Vermeulen and Odendaal (1993) ไดใหความหมายในทานองเดยวกนกบ Felthous

and Kellert มเพยงบางประเดนทมความเหนแตกตางออกไป โดยเหนวาการทารณสตว ไมจาเปนตองเปน

การกระทาทซ า ๆ และเปนการกระทาเพยงครงเดยวกเพยงพอทจะถอวาเปนการ ทารณสตวแลว และยงเหน

ตอไปอกวาการทารณสตวนนอาจเกดขนไดจากการกระทา เชน การต การทบสตว และการละเวนการ

กระทา คอ การไมสนใจและเอาใจใสดแลรกษาสตว แตอยางไรกตาม สงสาคญคอจะตองพจารณาจาก

จดประสงคของการกระทาหรอการละเวน การกระทานน ๆ ทผกระทาตองมเจตนาหรอรไดวาจะทาใหสตว

ไดรบความเจบปวดทกขทรมาน นอกจากน Vermeulen and Odendaal เหนวา การทารณสตวรวมไปถงการ

13 สทธนย คลงมณ. (2558). ปญหาการบงคบใชพระราชบญญตปองกนการทารณกรรมสตวและการจดหลกสวสดภาพสตว

พ.ศ. 2557. สารนพนธนตศาสตรมหาบณฑต, คณะนตศาสตร มหาวทยาลยรามคาแหง. หนา 12-13.

16

กระทาโดยบงเอญหรอ อบตเหตดวย และการทารณสตวยงเปนการกระทาททาราย หรอกออนตรายทางดาน

รางกายหรอจตใจอารมณตอสตว

Frank R. Ascione (2001) ใหคาจากดความของการทารณสตวในมมมองทางกฎหมายวา หมายถง

พฤตกรรมของบคคลซงไมเปนทยอมรบของคนในสงคมอนเปนสาเหตททาใหสตวไดรบ ความเจบปวด

เดอดรอน ทกขทรมาน หรอทกขยาก และหรอตาย โดยไมมเหตอนสมควร แตไมรวมถงการกระทาใด ๆ ท

เปนอนตรายตอสตวซงสงคมเหนวาไมควรตาหนหรอควรใหอภย แกการกระทานน เชน การฆาทถกตอง

ตามกฎหมายเพอผลประโยชนทางการเกษตรหรอการวจย ทดลองทางการแพทย เปนตน

การใหคาจากดความนนยอมแตกตางไปตามบรบททางสงคมและวฒนธรรม ของแตละชมชนหรอ

สงคมวาการไปทาอะไรทเปนการทารณสตว และในความหมายของสตว ทตกเปนเหยอของการทารณ

กรรมสวนใหญจะหมายถงสตวทมกระดกสนหลง เนองจากสตว ประเภทนเปนสตวทมความสามารถใน

การรบรและแสดงความเจบปวดและหรอความทรมาน ใหเหนได

องคก รเก ยวกบ ก ารพ ทก ษ ส ต วใน ป ระ เท ศ ญ ป น ท ม ช อว า ALIVE (All Life in a Viable

Environment in Japan)ไดใหความหมายของการทารณสตวไว ดงน

1) การกระทาโดยจงใจหรอเพกเฉย ทเปนสาเหตใหสตวไดรบความทกขทรมาน ทางกาย

หรอจตใจ หรอรปแบบของการกระทาตาง ๆ ททารณจนทาใหสตวไดรบความเจบปวด หรอตาย เชน ตแมว

จนตาย ทบขาของสตวจนไมสามารถเดนได หรอฝงสตวทงเปน เปนตน

2) การละเลย ไมสนใจ ไมเอาใจใส ทจะจดหาอาหารและน า ทจาเปน เหมาะสม ตอสวสด

ภาพของสตว เปนเหตใหสตวนนออนเพลยและอาจถงแกความตาย หรอการเกบสตวไวใน ทไมเหมาะสม

กบสภาพโดยธรรมชาตของสตว เปนเหตใหสตวตองไดรบความเจบปวดทกขทรมานเชน การเลยงไก

จานวนมากอยางแออดในสถานททคบแคบ หรอการปลอยใหสนขตองอดอยาก หวโหย เปนตน

3) การจดใหสตวมาตอสกบสตวอนหรอมนษย เชน การชนไก การปลอยใหสนขตอสกน

หรอการปลอยสตวขนาดเลกใหถกสตวขนาดใหญไลลา ไลกด จนตาย เปนตน

4) การขนสง บรรทกสตว ทตองเดนทางในระยะไกลจนเปนเหตใหสตวทรมานหรอ ตาย

ในทสด เชน การนาแมวใสในถงพลาสตกไวหลงรถบรรทก ทาใหแมวนนตายในระหวางทาง

5) การวางยาหรอทาใหสตวพการหรอฆาสตวโดยผดกฎหมาย เชน วางยาเบอสนข ทเขา

มาในสวน หรอการใชยาฆาแมลงทาบนขนมปงใหสตวกน เปนตน

17

The Longman Dictionary of Contemporary English ไดใหความหมายของคาวา “การทารณกรรม

สตว หรอ Animal Cruelty” หมายถง ความต งใจทจะทาใหสตวไดรบความเจบปวดทกขทรมาน หรอ

รปแบบพฤตกรรมทมเจตนาซงเปนสาเหตทาใหเกดความเจบปวดทกขทรมานตอสตว

“การทารณกรรมสตว” ตามพจนานกรมฉบบราชบณฑตสถาน พ.ศ. 2554 ไมไดมการ

บญญตใหความหมายไวโดยเฉพาะแตอยางใด หากเมอไดพจารณาความหมายของแตละคาแลวจะได

ความหมายตามพจนานกรมฉบบราชบณฑตสถาน พ.ศ. 255413

14 ดงน

“ทารณ” ตามความหมายในพจนานกรมฉบบราชบณฑตสถาน พ.ศ. 2554 ไดให

ความหมายไววาหมายถง ดราย โหดราย รายกาจ

“ทารณกรรม” ตามความหมายในพจนานกรมฉบบราชบณฑตสถาน พ.ศ. 2554 ไดให

ความหมายไววา หมายถง การกระทาอยางโหดรายและ

“สตว” ตามความหมายในพจนานกรมฉบบราชบณฑตสถาน พ.ศ. 2554 ไดใหความหมาย

ไววา หมายถง สงมชวตซงแตกตางไปจากพรรณไม สวนมากมความรสกและเคลอนไหวยายทไปไดเอง

หรอสตวทไมใชมนษย

พระราชบญญตปองกนการทารณกรรมและการจดสวสดภาพสตว พ.ศ. 2557 ใหความหมายการ

ทารณกรรม ไวในมาตรา 3 วาการกระทาหรองดเวนการกระทาใด ๆ ททาใหสตวไดรบความทกขทรมานไม

วาทางรางกายหรอจตใจ ไดรบความเจบปวด ความเจบปวย ทพพลภาพ หรออาจมผลทาใหสตวนนตาย

และใหหมายความรวมถงการใชสตวพการ สตว เจบปวย สตวชราหรอสตวทกาลงตงทองเพอแสวงหา

ประโยชน ใชสตวประกอบกามกจ ใชสตวทางานจนเกนสมควรหรอใชใหทางานอนไมสมควรเพราะเหตท

สตวนนเจบปวย ชรา หรอออนอาย

ศาสตราจารย ดร. หยด แสงอทย 14

15 ไดใหคานยามความหมายของลกษณะของคาวา ทารณกรรม

สตว ไวในคาอธบายกฎหมายอาญาภาค 2 และ ภาค3 หมายถง

(1) การทาทารณตอสตว หรอ

(2) การฆาสตวโดยใหไดรบทกขเวทนาอนไมจาเปน หรอ

(3) การใชใหสตวทางานจนเกนสมควรหรอใหใชทางานอนไมสมควรเพราะเหตทสตว

นนเจบปวย ชรา หรอออนอายหรอ

14 สานกหอสมดแหงชาต. (2554). พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2554. (พมพครงท 1). หนา 227. 15 หยด แสงอทย. (2544). กฎหมายอาญาภาค 2 และ ภาค 3. (พมพครงท 10). กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร. หนา

374.

18

(4) เปนการกระทาโดยเจตนาสาหรบกรณการทาทารณตอสตวหรอการฆาสตวโดยให

ไดรบทกขเวทนาอนไมจาเปน ขณะทการใชใหสตวทางานจนเกนสมควรหรอใหใชทางานอนไมสมควร

เพราะเหตทสตวนนเจบปวย ชรา หรอออนอายนน ผกระทาไมตองมเจตนาหรอการกระทาโดยประมาทก

ตองรบผด

องคกรพทกษสตว ALIVE (All Life in a Viable Environment in Japan) ใหความหมายของการ

ทารณกรรมสตวไว ดงน

(1) การกระทาโดยจงใจ หรอเพกเฉย อนเปนสาเหตใหสตวไดรบความทกขทรมานทงทาง

กายและจตใจ หรอพฤตกรรมการกระทาตาง ๆ ทถอไดวาเปนทารณกรรมจนทาใหสตวดงกลาวตองไดรบ

ความเจบปวดทกขทรมาน และอาจถงแกชวตไดในทสด อาทเชน การใชนารอนราดใสสตว เปนตน

(2) การฆาสตว หรอ ทาใหสตวพการโดยไมชอบดวยกฎหมาย อาทเชน การตดขาสนข

หรอการวางยาพษสนข เปนตน

(3) การกระทาอนเปนการกอใหสตวตองตอสกนเอง หรอตอสกบสตวอนหรอตอสกบ

มนษย อาท การจดการแขงขนสววกระทง การชนวว เปนตน

กลาวโดยสรป ขอบเขตความหมายของการทารณกรรมจะมอยอยางไรนน ยอมขนอยกบ ทศนคต

มมมองทางศลธรรมจรยธรรม ศาสนา ของคนในแตละสงคม อาจพบวาในการกระทา บางอยางตอสตว

สงคมหนงอาจเหนวาเปนการทารณสตว ขณะทสงคมอนอาจเหนวาไมเปนการ ทารณสตว ดงน น

ความหมายของการทารณสตวยอมแตกตางกนออกไปในแตละสงคม อยางไรกด ในเบองตนจากทไดม

นกวชาการตาง ๆ ใหความหมายดงกลาวมาขางตนอาจพอสรปความหมาย ของการทารณสตวไดวา การ

ทารณสตว หมายถง การกระทา หรอการละเวนการกระทาใด ๆ อนเปน เหตใหสตวไดรบความเจบปวด

ทกขทรมานทางรางกายหรอจตใจ และหรอเสยชวต โดยไมมเหต จาเปนหรอมเหตอนสมควร15

16

2.2.2 ลกษณะของการทารณกรรมสตว

Andrew N. Rowan (1999) ไดทาการจดรปแบบของการทารณกรรมสตวไว16

17 ดงน

2.2.2.1 รปแบบของการกระทาของบคคลโดยเจตนา และสวนใหญไดมการไตรตรองไว

กอนแลว โดยทาใหสตวไดรบความเจบปวดทรมาน เพอวตถประสงคทจะใหตนไดรบความพงพอใจจาก

การกระทาของตน โดยรปแบบกระทารณกรรมสตวประเภทนสามารถเรยกอกอยางวา Cruelty อาทเชน

16 ธนวรตน โรจนโรวรรณ. (2551). มาตรการทางกฎหมายในการปองกนการทารณสตว. วทยานพนธนตศาสตร

มหาบณฑต สาขาวชานตศาสตร, คณะนตศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย. หนา 14-18.

17 Jessica Vanse,ed. “How is animal cruelty defined,” Understanding Amimal Cruelty : 2.

19

การทาใหเพลงไหมทหางแมว โดยการทารณกรรมสตวในรปแบบดงกลาวนผกระทาจะตองมเจตนาทจะทา

อนตรายตอสตวเพอใหตนเองไดรบความสข ความพอใจ สาแกใจ หรอเปนการเพอสนองความตองการ

ในทางจตใจอน ๆ ของผกระทา

2.2.2.2 รปแบบของการทบคคลกระทาการอยางใด ๆ โดยวธการในการใชอานาจเหนอ

สตวนน ๆ โดยการบบบงคบใหสตวดงกลาวกระทาตามความตองการของตน อนเปนเหตใหสตวนนไดรบ

ซงความทกขทรมาน โดยรปแบบกระทารณกรรมสตวประเภทนสามารถเรยกอกอยางวา Abuse เชน การ

บงคบใหสตวฝกซอมอยางทารณโดยการควบคมการกระทาของสตว ซงสวนใหญจะเกดขนในการฝกฝน

สตวใหแสดงละครสตว

2.2.2.3 รปแบบการทารณกรรมสตวโดยการทบคคลละเลยไมกระทาการใดๆทสตว

จาเปนตองใชในการดารงชวต อาทเชน ไมอาจทจะจดหาอาหารและน าใหมความเหมาะสมและเพยงพอตอ

สตวได หรอไมจดหาทอยทเหมาะสมในการดารงชวตของสตวชนดนนได หรอไมรกษาความสะอาดให

สตว หรอไมทาการรกษาทางการแพทยแกสตวอยางเหมาะสม และทนทวงทโดยรปแบบกระทารณกรรม

สตวประเภทนสามารถเรยกอกอยางวา Neglect

2.2.2.4 รปแบบของการใชสตวเพอผลประโยชนของตนเองหรอบคคลอน โดยรปแบบ

กระทารณกรรมสตวประเภทนสามารถเรยกอกอยางวา Use โดยในรปแบบดงกลาวนผใชสตวนนไมได

กระทาไป เพอทจะใหเกดความรสกพอใจเมอสตวไดรบความทกขทรมานแตอยางใด หากแตเหนวาการ

กระทาดงกลาวเปนการกระทาทเกดขนเพราะความจาเปน เชน การเลยงสตวเพอนาปบรโภคซงอยางไรก

ตามการใชสตวในรปแบบดงกลาวนจะสามารถทจะถอเปนทยอมรบไดหากวาไดกระทาใหสตวไดรบความ

เจบปวดทกขทรมานนอยทสดเทาทจะทาไดดวย

อกทงพระราชบญญตปองกนการทารณกรรมและการจดสวสดภาพสตว พ.ศ. 2557 ไดบญญตใน

เรองรปแบบของการทารณกรรมสตวไวในมาตรา 17 ซงในมาตรา 17 นภาคประชาชนไดเสนอใหมการ

แกไขเพมเตม ในเรองของขอหามการทารณสตว 20 ขอ โดยหามมใหผใดกระทาการทารณกรรมสตวและ

การกระทาดงตอไปนถอวาเปนการทารณกรรมสตวทงสน17

18 ดงตอไปน

1) การเฆยน ทบต ฟน แทง เผาลวก หรอทาการใด ๆใหสตวไดรบความทกข ทรมาน พการ หรอ

ตายโดยไมจาเปน

2) การใชงานสตวในการทาผดกฎหมาย ใชงานจนเกนสมควรแกประเภท อาย โดยเฉพาะสตว

ออนแอ เจบปวยและชรา เชน นาชางหรอหมามาขอทาน

18 พระราชบญญตปองกนการทารณกรรมและการจดสวสดภาพสตว พ.ศ. 2557 มาตรา 17.

20

3) การใชยาหรอสารพษททาใหสตวไดรบอนตรายหรอทรมานหรอตาย เชนสารกระตน โดบให

สตวครกครน หรอทารายรางกาย

4) การใชพาหนะขนหรอเคลอนยายสตวทไมเหมาะสมทาใหสตวทกขทรมาน บาดเจบ ตาย

5) การเลยงกกขงในทแคบเเออด จนทาใหสตวไดรบความทกขทรมาน บาดเจบ หรอตาย

6) การนาสตวทเปนอรกนไวในทเดยวกน เชน กระตายกบง เปนตน

7) การพรากแมพรากลกทยงไมหยานม นอกจากมเหตจาเปน เชน ลกหรอแมสตวเปนโรคตดตอ

8) การทอดทงสตวเพอใหพนภาระ ไมวาจะเปนสตวทเคยถกเลยงประเภทใด ผดกฎหมายทงหมด

9) การทาใหสตวเลยงในครอบครองทกขทรมานโดยการอดขาวอดนา

10) กรณทเจาของสตวไมใหการดแลรกษาสตวเลยงในยามเจบปวย

11) การใชยาพษเพอใหสตวไดรบการทกขทรมานหรอตาย

12) การกระทาใด ๆ ใหสตวตองพการหรอเสยรปรางจากเดมโดยไมจาเปน

13) การนาสตวมาประลองตอสกนโดยไมไดรบอนญาตตามกฎหมาย

14) การฆาหรอทารายสตวโดยลแกโทสะ

15) การพนธนาการ เชน ลาม ผก ขงสตวไวนานจนเกนไป และการใชเครองพนธนาการสตวโดยท

ไมเหมาะสม

16) การใชสตวเลอดอนทมชวตอยใหเปนอาหารสตวอนโดยมทางเลอกอนทเปนอาหาร

17) การบรโภคสตวทงทมชวตและลมหายใจอย โดยเฉพาะสตวทมกระดกสนหลง

18) การสงวาสหรอใชสตวประกอบกามกจ

19) การสนบสนนหรอมสวนใหผอนกระทาการทารณกรรมสตว

20) การกระทาอน ๆ ตามกาหนดในกฎกระทรวงหรอเนอหาดานบนทงหมดกาหนดใหนบเปนการ

ทารณกรรมสตวทผดกฎหมายทงสน

2.2.3 สาเหตของการทารณกรรมสตว

สาเหตของการทารณกรรมสตวน ไดมนกวชาการตางประเทศไดกลาวถงการกระทาทารรกรรม

สตวไว คอ Richard Ryder กลาววา สงกระตนหรอแรงจงใจในการทารณสตวนนมสาเหตอยมากมายซงอาจ

แบงประเภทได ดงน18

19

1) เนองมาจากอาการปวยทางจตของผทกระทาทไดแสดงอาการปวยทางจตออกมาใน

รปแบบของการทารณกรรมสตว

19 Richard Ryder, “Culture of cruelty,” New Internationalist (January 1991) : 1.

21

2) เนองมาจากความกาวราวทางอารมณของผทกระทาในอนทจะสนองความตองการทาง

อารมณของตน โดยปราศจากซงการคานงถงผลกระทบทจะเกดขนกบสตวนน ซงสงผลใหสตวนนตกเปน

เครองระบายออกซงทางอารมณของบคคลดงกลาว

3) เนองมาจากผลประโยชนทางการคาทมงหวงเพยงแคผลกาไรโดยทผกระทานนไมม

ความสนใจในสวสดภาพของสตวแตอยางใด แตกลบมงเนนถงการทาใหเกดประโยชนในทางการคาใหสง

ทสด อนมผลทาใหสตวไดรบความเจบปวดทกขทรมาน

อกทง Kellert and Felthous ไดทาการคนควาโดยการสมภาษณนกโทษในคดอาญาเพอหาสาเหต

ของพฤตกรรมในการทารณกรรมสตวโดยเปนการกระทาทเกดจากเจตนาของผตองโทษคดอาญา ซง

สามารถแบงแยกไดดงน19

20

1) เกดเนองมาจากการบงคบสตว รวมถงการขบไลสตวทมพฤตกรรมทไมพงประสงค

อาท การเตะอณฑะสนขทไดสงเสยงสรางความราคาญ เปนตน

2) เกดมาจากตองการทตองลงโทษสตวนน หากแตวาไดกระทาไปรนแรงเกนจาเปนแก

เหต หรอเปนกรณของการตอบโตสตวททาผดหรอไดทาใหเกดความเสยหาย หากแตไดกระทาดวยความ

รนแรงเกนไป อาทเชน การจดไฟเผาสนขททาลายทรพยสนเสยหาย เปนตน

3) เกดมาจากอปนสยของตวบคคลทมความกาวราว จงกระทาโดยรนแรงตอสตวอยางไร

ซงเหตผล

4) เกดมาจากการตวบคคลทมพฤตกรรมนยมชมชอบความรนแรง หรอเปนกลมบคคลท

เขาขายซาดสม โดยมความพงพอใจในการทไดเหนความเจบปวดทกขทรมาน หรอความตายของสตว หรอ

เปนกรณของบคคลทชอบทจะใชอานาจในการควบคมสตวจนกวาจะพอใจทไดเหนความทกขทรมานของ

สตว หรอในบางกรณอาจใช หรอบงคบสตวนนเพอชดเชยความรสกออนแอของตนเอง

5) เกดมาจากบคคลหรอกลมบคคลทมความคกคะนอง หรอตองการสรางความเขยาขวญ

ใหเกดขนแกสงคม อาท การจดระเบดทหางสนขแลวใหวงไปตามถนน เปนตน

6) เกดจากการใชสตวเปนสงทดลอง เพอทจะเพมความสามารถในการกระทาผดกฎหมาย

โดยการทารณกรรมสตวน นถอเปนหนทางหนงในการพฒนาทกษะและความสามารถในการกระทา

ความผดตามกฎหมาย อาท การการยงเปาโดยใชสตวเปนเปาแทนเพอทดสอบความแมนยากอนทจะลงมอ

กระทาความผดจรงเปนตน

20 Mark R.Dadds,Cynthia M.Turner,&John McAloon, “Developmental Link between Cruelty to animals and Hument

Violence,”Australian New Zealand Journal of Criminology : 9-11.

22

7) เกดมาจากความมอคต หรอความรงเกยจตอชนดพนธของสตวนน ทงนชนดของสตว

นนๆยอมจะเปนตวกาหนดใหผกระทาความผดนนชอบหรอเกลยดสตวชนดนน โดยสตวทพบวาถกอคต

หรอเกลยดสวนใหญจะเปนสตวในกลมประเภทใชฟนแทะ แมลง หรอสตวครงบกครงน าหรอ

สตวเลอยคลาน

8) เกดมาจากผทกระทาความผดมความอาฆาตพยาบาทหรอมความตองการทจะตอบโต

เจาของสตว อนไมเกยวของกบสตวโดยตรงแตอยางใด อาท ผทกระทาการฆาสนขเพยงเพราะตนไมพอใจ

เจาของสนขตวดงกลาว เปนตน

9) เกดมาจากอาการปวยทางจตของผกระทาความผด สงผลใหการแสดงพฤตกรรมออกมา

ดวยการทารณกรรมสตว

2.2.4 ผลกระทบจากการทารณกรรมสตว

2.2.4.1 ผลกระทบทเกดตอสตวทถกทารณกรรม ผลกระทบตอสตวทถกทารณกรรม ไมวา

สตวจะถกทารณกรรมในรปแบบใด ยอมมผลกระทบตอสตวเสมอ กรณสตวถกทารณกรรมทางรางกาย

พบวา จะมบาดแผลและรองรอยของการถกทาราย ในบางกรณกถงขนพการ ซงสงผลตอการดารงชวตของ

สตวนน ๆ สาหรบการทารณทางดานจตใจของสตว รวมไปถงการละเลยไมใหอาหาร นา หรอทพกอาศยท

เหมาะสม พบวาจะมผลกระทบตออารมณและสภาพจตใจของสตวโดยตรง อาจทาใหสตวนนกลายเปน

สตวทดราย เกดความเครยด หงดหงดงาย และอาจนาไปสการทาราย หรอทาอนตรายคนอน ๆ ได ดวยเหต

น ไมวากรณสตวถกทารณกรรมทางรางกาย หรอการทารณสตวโดยการละเลยใหสตว อดอาหาร หวโหย

หรออยในสภาพแวดลอมทไมเหมาะสม การทารณกรรมนนยอมมผลทาใหเกด ปญหาทางรางกายและ/หรอ

จตใจของสตวโดยตรง ไมวาจะทาใหสตวไดรบความเจบปวดเกดความวตก ความหวาดระแวง กลว เบอ

หนาย โดดเดยว เพมความเครยด ความกาวราว ความกดดน ความเศรา หรออน ๆ ใหแกสตว ซงสตวทถก

ทารณกรรมนนจะไดรบความเสยหายทแตกตางกนออกไปตามรปแบบของการทารณกรรมทไดเกดขนกบ

ตวสตวดงกลาว ซงหากเปนการทารายรางกายแลวจะเหนไดวาผลกระทบจะเกดกบรางกายของสตวอยาง

โดยตรง อาท การทบต เปนตน แตหากเปนการกระทาการทารณกรรมตอสตวในดานจตใจแลว ผลกระทบก

จะเกดโดยตรงในสวนของอารมณ เชน อารมณซมเศรา หรอดราย 20

21

21 Animal Protection Midnight University. (2550). กฎหมายค มครองและสงเสรมสวสดภาพสตวไนประเทฅไทย.

(ออนไลน). เขาถงไดจาก : http://vl.midnightuniv.org/midnight2544/0009999516.html. [2559, 25 มถนายน].

23

2.2.4.2 ผลกระทบทเกดแกผ กระทาการทารณกรรมสตว ผ ท เคยทารณกรรมสตวม

แนวโนมทจะทารายหรอรกราน มนษยมากกวาผทไมเคยทารณสตว หรอในการศกษาทางจตวทยาไดแสดง

ใหเหนวา คนทมความสขในการทาใหสตวไดรบความเจบปวด ทกขทรมาน มโอกาสมากทจะกระทา

เชนน นตอมนษย ซงสงนจะเปนสญญาณทจะพฒนาทาใหเกดอาการทางจตได กลาวคอ ในกรณของ

ผกระทา ซงมพฤตกรรมการทารณกรรมสตวอยางซ า ๆ อาจมผลทาใหผกระทานนมอาการปวยทางจตได

โดยเฉพาะอยางยงในเดกและเยาวชน ขณะเดยวกนพฤตกรรมดงกลาวกอาจเปนตวบงชถงสภาพ ทางจตของ

ผกระทาไดเชนกน ทงน ในทางจตเวชเรยกอาการของโรควา Conduct Disorder : CD (พฤตกรรมทผดปกต)

ซงเรองดงกลาวนไดปรากฏในงานวจยวา บคคลทเคยทารณกรรมสตวมาแลวน น จะมแนวโนมทจะ

สามารถทารายมนษยคนอนไดมากกวาผทไมเคยทารณกรรมสตว โดยสงเหลานจะเปนตนเหตอยางหนงท

จะทาใหเกดอาการทางจตแกผกระทาดงกลาวนน และจะยงเพมความเสยงตามปรมาณจานวนครงทได

กระทา 21

22

2.2.4.3 ผลกระทบทเกดแกสงคม Romen Gleyer การทารณกรรมสตวไม เพยงแตม

ผลกระทบตอสตวหรอตวผกระทาเทานน ยงมผลกระทบถงสงคมหรอคนในชมชนได ทงน มการวจยทาง

จตวทยา สงคมศาสตร และอาชญาวทยา หลายฉบบทบงชวาการทารณกรรมสตวมผลกระทบตอคนใน

สงคมหรอชมชน เนองจากม ความสมพนธระหวางการทารณสตวกบการละเมดสทธของบคคลอน การ

กระทาความผดกฎหมาย หรอการกออาชญากรรม เชน งานวจยฉบบหนงพบวา อาชญากรทเคยทารายหรอ

ทารณกรรมสตว หรอทารณกรรมเดกมากอน มจานวนมากกวาอาชญากรทไมเคยทารายสตวหรอเดกมา

กอน และ ตามรายงานของ FBI ในสหรฐอเมรกา พบวา ประวตการทารณสตวเปนหนงในอปนสยทปรากฏ

อยางสมาเสมอในบนทกทางคด และบคคลทกระทาผดกฎหมายสวนหนงจะมประวตเคย ทารณกรรมสตว

มากอน โดยเฉพาะเดกและเยาวชน ในงานวจยฉบบหนงบงชวา คนทชอบทารายสตว สวนใหญจะมระดบ

ของการรกรานมนษยมากกวาผทไมเคยทารายสตว และมการสารวจของ นกจตเวชพบวา ผกระทาการ

ทารณสตวจะไมสามารถหยดพฤตกรรมได มผลทาใหไปกระทาตอ เพอนมนษยดวยกนนอกจากทกระทา

ตอสตว และในผปวยททรมานสนขและแมว จะมระดบการละเมดหรอรกรานผอนสงกวาผปวยทไมเคย

ทรมาน

นอกจากน การศกษาวจยทางจตวทยาของ Roman Gleyzer และคณะ ไดขอสรปวา การ

แสดงออกของการทารณสตวสมพนธกบการกอการ ทารณหรอการละเมดตอบคคลอน และการม

พฤตกรรมตอตานสงคม จงไดขอสรปในการวจยวา การแสดงออกของการทารณสตวนนมความสมพนธ

22 เรองเดยวกน.

24

กบการกอการทารณหรอการละเมดตอบคคลอน และการมพฤตกรรมตอตานสงคม ทาใหเหนไดวาการ

ทารณกรรมสตวนนมความสมพนธกบการละเมดสทธของบคคลอนการกระทาความผดกฎหมาย หรอการ

กออาชญากรรม จงยอมมผลกระทบตอคนในสงคมหรอชมชนโดยตรงดวย ซงทาใหเหนวาการทารณกรรม

สตวน น มความสมพนธกบการละเมดสทธของบคคลอนการกระทาความผดกฎหมาย หรอการกอ

อาชญากรรม จงยอมมผลกระทบตอคนในสงคมหรอชมชนโดยตรง

สามารถสรปไดวา การกระทารนแรงตอสตวอาจนามาสอาชญากรรมรนแรงตอมนษย ไมวาจะเปน

ความรนแรงในครอบครว อาชญากรรมตอชวตคนและทรพยสน การใชยาเสพตด หรอพฤตกรรม ทขดตอ

ความสงบเรยบรอยอน ๆ เปนตน การกระทาทารณตอสตวจานวนมากยอมแสดงถง ความโหดรายของ

ผกระทามากกวากระทาตอสตวจานวนนอย จงนาจะมแนวโนมทจะกอ อาชญากรรมอนทรนแรงมากกวา

ตามไปดวย อกทงการกระทารนแรงตอสตวอาจนามาสอาชญากรรมรนแรงตอมนษย ไมวาจะเปนความ

รนแรงในครอบครว อาชญากรรมตอชวตคนและทรพยสน การใชยาเสพตด หรอ พฤตกรรมทขดตอความ

สงบเรยบรอยอน ๆ แสดงใหเหนถงความเสอมโทรมของสงคมและ ศลธรรมในสงคม ความขาดคณธรรม

จรยธรรมของคนในสงคม

อกทงยงสงผลกระทบตอเศรษฐกจ กลาวคอ นามาซงความสญเสยทงทรพยากรของประเทศทตอง

ตกเปนเหยอ นนคอสตวทถกทารณ ตลอดจนงบประมาณในการปองกนแกไขปญหาการกระทาทารณสตว

เชน คาใชจายในการดแล รกษาสตวทถกทารณ การกระทาทารณตอสตวกอใหเกดการสญเสยความ

หลากหลายทางชวภาพ จานวนมากและไมสามารถเอากลบคนมาได ซงการกระทาทารณตอสตวจานวน

มากยอมสงผล กระทบอยางใหญหลวงตอการสญเสยทรพยากรธรรมชาตและระบบนเวศวทยา นอกจากน

ยงสงผลกระทบเปนลกโซทาใหสตวปาอน ๆ พลอยสญพนธไปดวยในทสด กอใหเกดการสญเสยระบบ

นเวศวทยาของสงมชวตทงหลาย ซงจะสงผลตอเนองไปยงแหลงตนน าลาธาร แหลงอาหารและ ความ

แปรปรวนของสภาพอากาศ ดงน นการกระทาทารณตอสตวจานวนมากจงยอมสงผลเสยหาย ดงกลาว

ขางตนมากกวากระทาตอสตวจานวนนอย

2.3 แนวความคดการคมครองสทธเสรภาพในชวตและรางกาย

สถานะของสตวในสงคมโบราณเชอวา สตวเปนเพยงวตถชนดหนงทมอยเพอใหมนษย ไดใช

ประโยชนเทานน โดยไมสนใจวาสตวจะมความรสกนกคด หรอมความสามารถในการรบร ความเจบปวด

ไดเชนเดยวกบมนษยหรอไม ทงน จะเหนไดจากความสมพนธระหวางมนษยและสตว ในสมยเรมแรกนบ

แตยคสมยหนเกาเมอประมาณ 2.5 ลานป กอนทมนษยดารงชวตอยดวยการ ลาสตวและหาผลไม ใบไมปา

25

และในชวงยคหนกลางและยคหนใหมทมนษยไดเรมรจกการ เพาะปลกและเรมรจกนาสตวปามาเลยงเพอ

กนเปนอาหาร นาเอาหนงสตวมาใชทาเปนเครองนงหม หรอกระโจมทพก และนาสตวปาบางชนดมาเลยง

ไวเพอเปนยานพาหนะหรอยารกษาโรคสาหรบ มนษย เปนตน ความสมพนธระหวางมนษยและสตวใน

ลกษณะของการนาสตวมาใช เพอประโยชนของมนษยดงกลาวนมมากขนเปนลาดบและยงคงมอยเรอยมา

จนถงยคประวตศาสตร

ซงจากความสมพนธในลกษณะนเองยอมเปนการสะทอนใหเหนถงสถานภาพของสตวในสงคม

โบราณวามนษยมองสตวอยางไร แนวความคดเกยวกบสถานะของสตวในสงคมมนษยไดเรมปรากฏ และ

สะทอนใหเหน อยางชดเจนมากขนเมอเขาสยคกรกโรมน เปนตนมา เนองจากมนกคดนกปรชญาหลายคน

ไดแสดง ทศนะและมมมองเกยวกบสถานะของสตวในทางสงคมไวอยางกวางขวาง โดยแนวคดดงกลาวได

ปรากฏอยท งในหลกปรชญาของกรกโรมน ตาราคาสอนทางศาสนาของนกบวชในพทธศาสนา และในงาน

เขยนของนกปรชญาสมยใหม ในเรองของความหมายของสวสดภาพสตวนน ความหมายจะเปนไปใน

ทศทางใดยอมจะขนอยกบลกษณะของสตวแตละประเภท วตถประสงคของการใหความหมาย รวมทง

ความเหมาะสมของในแตละสงคมดวย ดวยเหตนจงอาจสรปแนวความคดเกยวกบสถานะ ของสตวใน

มมมองของสงคมไดดงน

การคมครองสทธและเสรภาพในชวตและรางกาย ไดรบอทธพลของปรชญาการเมองทสาคญ 2

ประการ คอ ลทธปจเจกชนนยม (Individualism) และลทธชมชนนยม (Collectivism) 22

23

1) ลทธปจเจกชนนยม (Individualism) เนนความมอสระ และเสรภาพของบคคลโดยมอบ

ความสมพนธระหวางคนกบรฐวา รฐมอยเพอเปนเครองมอทจะชวยใหบคคลในสงคมมชวตทมนคง

ปลอดภย และทาใหบคคลมความสมบรณ รฐไมมความสาคญอยเหนอบคคล บคคลมไดมอยเพอรฐ มนษย

แตละคนมคณคาในตวเอง มนษยมสทธเสรภาพและศกดศรความเปนมนษย รากฐานทสาคญของ

แนวความคดนมาจากสานกสโตอค (Stoic) ทเชอวา มนษยในภาวะธรรมชาตทสมบรณนน เปนอดมคตท

สงสงมนษยจะบรรลสภาวะดงกลาวไดจะตองมความเปนตวของตวเอง รจกดารงชวตอยางเปนเหตผล

ความมเหตผลจะทาใหมนษยรจกแยกแยะไดวาสงใดเปนความด ความชว แกนแทของมนษยอยท

ความสามารถในการใชเหตผล ซงทาใหมนษยแตกตางจากสตวโลกอน ๆ แนวความคดดงกลาวกอใหเกด

23 อระ หวงออมกลาง. (2547). สทธและเสรภาพตามรฐธรรมนญ ความเปนจรงและในทางปฏบต. รวมบทความทาง

วชาการ ชดท 3 ศาลรฐธรรมนญกบการพฒนาประชาธปไตยในระบบนตรฐ, ในโอกาสการสถาปนาศาลรฐธรรมนญ

ครบรอบ 6 ป. หนา 474.

26

แนวความคดทางเสรนยม ซงเปนพนฐานสาคญของอดมการณประชาธปไตยแบบเสรนยม เชอวาเสรภาพ

ของบคคลทเหนอกวาอานาจรฐ

2) สวนแนวความคดชมชนนยม (Collectivism) เหนวาการทมนษยรวมตวกนเปนสงคม

ทาใหมนษยแตละคนมาสามารถทจะแยกตวออกไปมสถานะเปนเอกเทศจากสงคมทตนเองเปนสมาชกได

มนษยแตละคนจงเปนสวนประกอบทแยกไมไดจากโครงสรางสงคม อกทงทาใหมนษยแตละคนไมมคณคา

ในตวเอง มนษยจะมคณคากตอเมอกระทาตามสงทสงคมตองการเทานน มนษยดารงอยเพอสงคม ชมชน

นยมเนนความสาคญของความมนคงและเสถยรภาพของสงคม ดงนนรฐจงเปนกลไกสาคญตอความเปนอย

ของมนษยในสงคม รฐมความชอบธรรมทจะดาเนนการใด ๆ กไดไมวาจะเปนการเขาแทรกแซง หรอ

กาหนดวถชวตของบคคลแตละคน

จากแนวความคดในเรองเสรภาพท งสองแบบทไดกลาวไปแลว นาไปสการบญญตเรองสทธ

เสรภาพไวในรฐธรรมนญตามเหตผลทางการเมองของประเทศตาง ๆ พจารณาไดวารฐธรรมนญของ

ประเทศใดจะมลกษณะเสรประชาธปไตยมากนอยเพยงใด ขนอยกบวารฐธรรมนญของประเทศนน ๆ ม

บทบญญตใหสทธและเสรภาพ และจากดสทธเสรภาพประชาชนมากนอยเพยงใด23

24

สทธ คอ อานาจทกฎหมายรองรบใหแกบคคล ในการกอใหเกดนตสมพนธกบบคคลอน การทจะ

เรยกรองใหบคคลอนกระทาการ หรองดเวนการกระทาเพอใหเกดประโยชนแกตน กอใหเกดหนาทแกรฐ

ในอนทตองปฏบตตามสทธของบคคลทรฐธรรมนญรบรองไว เชน สทธของประชาชนในการรบรขอมล

สาธารณะทอยในความครอบครองหรอควบคมดแลของหนวยงานของรฐ กอใหเกดหนาทแกรฐ หนวยงาน

ของรฐในอนทจะใหขอมลขาวสารแกประชาชนทใชสทธเรยกรองเพอขอรบขอมลขาวสารนน ๆ

เสรภาพ คอ อานาจทกฎหมายรบรองใหแกบคคลในอนทจะทาการทเกยวกบตนเองเปนอานาจทจะ

กระทาในสงทตนเองประสงคกระทาและไมกระทาในสงทตนเองไมประสงคจะกระทาการทกฎหมาย

รบรองเสรภาพใหแกบคคลหนงบคคลใด กอใหเกดหนาทตอบคคลอนเชนกน โดยกอใหเกดหนาทละเวน

แกรฐหรอบคคลอนทจะไมกระทาการในอนทจะเปนอปสรรคขดขวางผทรงเสรภาพทเขาจะใชสทธนน ๆ

เชน เสรภาพในการแสดงความคดเหน การพด การพมพ การโฆษณา การกอใหเกดหนาทแกรฐในอนทจะ

ละเวนการเขาไปแทรกแซงขดขวางผทใชเสรภาพ โดยสทธและเสรภาพตามปฏญญาสากลวาดวยสทธ

มนษยชน (Human Rights)

24 ณรงคฤทธ ปาศร. (2557). การปองกนโดยชอบดวยกฎหมาย : ศกษาขอบเขตทเหมาะสมของการใชสทธในการปองกน

ลวงหนา. วทยานพนธนตศาสตรมหาบณฑต, คณะนตศาสตรปรด พนมยงค มหาวทยาลยธรกจบณฑตย. หนา 9-10.

27

ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน เปนการรบรองและคมครองสทธขนพนฐาน สามารถแบง

ออกเปน 4 ประการ24

25 คอ

ประการแรก คอ สทธสวนบคคล (Personal Right) อนหมายถงสทธแหงความเสมอภาค

สทธในชวต อสรภาพ และความมนคง

ประการทสอง คอ สทธซงเปนของปจเจกบคคลในความสมพนธของเขากบกลมสงคมซง

ตนเขาไปมสวนรวม ไดแก สทธในความเปนสวนตวในชวต ครอบครว และการแตงงาน สทธในการม

เสรภาพในการเคลอนไหวภายในรฐหรอออกนอกรฐ สทธในการมสญชาต ในการลภยในกรณถก

ประหตประหาร สทธในทรพยสนและในการปฏบตของศาสนา

ประการทสาม เปนเรองอสรภาพของพลเมองและสทธทางการเมอง ซงมการใชเพอใหเกด

การกอตงองคกรแหงรฐบาล หรอเขาไปมสวนในกระบวนการกาหนดตดสนใจ อนไดแก เรองเสรภาพใน

มโนธรรม ความคดและการแสดงออก เสรภาพในการสมาคมและรวมตวกน สทธในการลงคะแนนและ

สมครรบเลอกตง สทธในการเขาถงรฐบาล และการบรหารงานสาธารณะ และ

ประการทส คอ สทธซงมการใชในดานเศรษฐกจและสงคม นบตงแตบรรดาสทธซง

แสดงออกในเรองทเกยวกบแรงงานและความสมพนธในการผลต และในดานทเกยวกบการศกษา สทธใน

การทางาน และการประกนทางสงคม และมอสระในการเลอกการทางาน มเงอนไขการทางานทเปนธรรม

ในการไดรบคาจางอนเทาเทยมกนสาหรบงานทเสมอกน สทธในการกอตงและเขารวมในสหภาพแรงงาน

ในการพกผอนและมเวลาวางในการไดรบดแลรกษาสขภาพ ในการศกษาและสทธในการเขามสวนรวม

อยางอสระในชวตทางวฒนธรรมของชมชน

2.4 แนวคดเกยวกบการปองกนการทารณกรรมสตว

เนองดวยมการพสจนแลววาสตวมความรสกนกคด อารมณ ตลอดจนความเจบปวดรวดราวได

เชนเดยวกบมนษย สงผลใหประเทศในโลกสวนใหญไดมการยดหลกแนวคดในการทจะนอมรบหลกใน

เรองการปองกนการทารณกรรมสตวตามหลกจรยธรรมในทางธรรมชาต ถอไดวาเปนการยอมรบในเรอง

ของสทธความชอบธรรมขนพนฐานในการมชวตอย ตลอดจนการดารงชวตของสตว โดยการยอมรบ ซง

25 จรญ โฆษณานนท. (2545). สทธมนษยชนไรพรมแดน ปรชญา กฎหมาย และความเปนจรงทางสงคม. กรงเทพฯ: นต

ธรรม. หนา 288-290.

28

สทธความชอบธรรมขนพนฐานดงกลาวยอมจะสงผลใหจาตองมการเคารพในสทธการมชวตอย ตลอดจน

การดารงชวตของสตวดวย ทงนหลกจรยธรรมตามธรรมชาตทเกยวของสตว สามารถอธบายได25

26 ดงน

1) หลกจรยธรรมจากการมความรสกนกคดของสตว เปนหลกทถอวาสตวเปนสงมชวตทม

อารมณ ความรสกนกคด ซงหลกดงกลาวนไดมพนฐานมาจากการทถอวาสงมชวตนนเปนสงทมความรสก

ตาง ๆ ไดเชนเดยวกบมนษย กลาวคอ เปนการกระทาเชงจรยธรรมทเปนลกษณะสวนบคคลของมนษยแต

ละคน อาทเชน ความปราณ ความรก ความหวงใย ความเจบปวด ความทรมาน เปนตน

2) หลกจรยธรรมจากมลคาในตวของสตวเอง คอ การทตองกระทาการใด ๆ อนเปนการ

ปกปองคมครองสตวเนองมาจากสาเหตทสตวในชนด ประเภท หรอสายพนธนน ๆ มมลคาในดานใดดาน

หนง อาทเชน เปนสตวใกลสญพนธ หรอเปนสตวทมความจาเปนตอระบบนเวศในบรเวณน น ๆ โดย

เหตผลดงกลาวในขางตนนยอมทาใหสตวชนดนนเกดความมมลคาขนมานนเอง โดยทฤษฎหนาททาง

จรยธรรม (Duty ethics theory หรอ Deontology) ไดอธบายวาหลกจรยธรรมอนมพนฐานจากมลคาใน

ตวเองนนเปนการกระทาในเชงจรยธรรม ซงเปนหนาททพงตองกระทา แมอาจเปนเรองทไมถกตองกตามก

ตาม ทงนโดยคานงถงหนาททตองทามากกวาผลทจะตามมา อาท เจาของไรปศสตวกมความจาเปนทจะตอง

ขบไลหรอยงเสอซงเปนสตวปาใกลสญพนธทลงมากนปศสตวในไรเพอหยดย งมใหเสอกนปศสตวทเลยง

ไว โดยคานงถงผลกระทบทเกดขนกบเสอทเปนสตวปาใกลสญพนธนอยกวาหนาทในการดแลปศสตวของ

ตนเอง

3) หลกจรยธรรมจากการใชประโยชน ถอวาเปนการปกปองคมครองสตวโดยม

วตถประสงคในเรองของการใชประโยชนจากสตวนนเปนหลก เชน การเลยงววอยางเอาใจใสและคอย

ปกปองคมครองอยางใกลชดและสมาเสมอ ทงนกเพอวตถประสงคเดยวคอใหไดเนอทมคณภาพดทสด ซง

ทฤษฎผลจากจรยธรรม (Consequence Ethics Theory หรอ Teleology) ไดอธบายวาหลกจรยธรรมอนม

พนฐานจากผลประโยชนนถอเปนการกระทาเชงจรยธรรมทนามาสผลสมฤทธทดทสดหรอตรงกบ

วตถประสงคทตองการมากทสด หากแมหลกจรยธรรมนนจะผดไปบางกตาม อาท ถาหากการพบควายวง

หนออกมาจากโรงฆาสตว และหากชวยแลวควายกจะรอดตาย แตผชวยเหลอควายตวดงกลาวกอาจม

ความผดทางอาญาในฐานลกทรพย แตอยางไรกตามหากวาผพบเหนไมทาการชวยเหลอกจะทาใหบคคล

ดงกลาวนนเกดความรสกผดในใจของตวเองไดเชนกน ทงนการกระทาของผทพบเหนดงกลาวนนทายทสด

จะเปนเชนไรกขนอยกบวตถประสงคในจตใจทบคคลนนอยากใหเปนดวย

26 ประพมพพรรณ เงนทพย. อางแลวเชงอรรถท 2. หนา 43 – 44.

29

2.4.1 แนวคดเกยวกบการปองกนการทารณกรรมสตวตามหลกสทธของสตว

อาจกลาวไดวาสตวนนมใชมนษย หากแตเมอสตวนนกเปนเปนสงมชวตทมอารมณ ความรสกนก

คด ความรก ความหวงใย หรอความเจบปวดเฉกเชนเดยวกบมนษย ดงเชน การทดลองของ Mark Berghoff

ทไดทาการทดลองเกยวกบเรองการมอารมณความรสกในเชงจรยธรรมของสตวประเภทหน ซงเปนเลยงลก

ดวยนม พบวาหนจะไมกนอาหารทมอบให หากการกนนนจะสงผลใหหนตวอนเจบปวด หรอกรณหมาปา

จาฝงจะแสดงความเสมอภาคกนโดยยนยอมใหหมาปาตวอนทมตาแหนงดอยกวาตนสามารถกดโดยไม

รนแรงแกตวมนเองได 26

27 ฉะนนในเรองของสทธตาง ๆ ของสตว เชน เรองของความเปนอย การดารงชวต

รวมถงความมอสรภาพของสตวของสตว มนษยควรทจะใหความเคารพในฐานะสงมชวตชนดหนงดวย

เชน

1) Tom Regan ไดมแนวความคดวาสตวกสามารถทจะมความสามารถในการรบร

ความคด หรอหลกเหตผลไดดงเชนมนษย โดยเฉพาะจรยธรรม แมเปนจรยธรรมทไมสมบรณ (Moral

patients) ซงอาจไมสงเทยบเทากบมนษยกตาม เนองดวยเหตทวากระบวนการทางสมองของสตวนนยงไม

สามารถทจะพฒนาไดเทยบเทากบมนษย สงผลใหสตวนนไมอาจทจะทาการแยกแยะความถกผดในเชงเหต

ผลได จงไมอาจทจะระบไดวาสงใดทไดกระทาไปนนถกตองหรอผดพลาด ฉะนนการปฏบตอยางใด ๆ ตอ

สตวจงควรกระทาดวยความเคารพตอสทธของสตวดวย27

28

2) Peter Singer มแนวคดในการพจารณาความเทาเทยมกนเชงผลประโยชนทสตวควรจะ

ไดรบ โดยเขามความเชอวา สตวไมอาจบอกมนษยไดวาระดบความเจบปวดทไดรบนนมมากนอยเพยงใด

สวนมนษยกไมอาจระบไดเชนกนวาความเจบปวดทสตวไดรบนนมความมากนอยแตกตางไปจากมนษย

อยางไร ซงถอเปนแนวคดในการพเคราะหความเทาเทยมกนระหวางมนษยกบสตวในเชงผลประโยชน

นนเอง กลาวคอเปนการตดสนความเทาเทยมกนตามกฎแหงผลประโยชนนนเอง โดยเขาเหนวาความเทา

เทยมกนตามกฎแหงผลประโยชนดงกลาวนมนษยเปนผตดสนแตเพยงฝายเดยวเทานน เนองจากการให

นาหนก ขอบเขต และความสมพนธของผลประโยชนทสตวควรจะไดรบวามเทาใดนน มนษยเปนผกาหนด

ใหกบสตวทงสน28

29

27 วราพร สรวด. (2546). เมอชางรองไห เรองของชวตจตใจสตวหลากหลายในโลกทมอารมณ ความรสกซงมนษยสมผส

ได. กรงเทพฯ: สานกพมพคบไฟ. หนา 191. 28 ประพมพพรรณ เงนทพย. อางแลวเชงอรรถท 2. หนา 49. 29 ประพมพพรรณ เงนทพย. อางแลวเชงอรรถท 2. หนา 48.

30

3) Carl Cohen มแนวคดทเชอวาสตวน น โดยตวของมนเองไมอาจทจะแยกแยะความ

แตกตางระหวางสทธของตนเองกบผลประโยชนทตนจะไดรบได กลาวคอผถอสทธจาเปนตองมความ

เขาใจในหลกเกณฑความรบผดชอบในขอบเขตของสทธทงหมด ฉะนนการทจะใหสถานะสตวเทยบเทากบ

มนษยในเชงประธานแหงสทธนนจงไมอาจเปนไปได แตอยางไรกตามมนษยกจะกระทาตอสตวอยางขาด

ความเมตตากรณามได เพราะสงมชวตแตละชนดตางกมลกษณะเฉพาะและมผลประโยชนเฉพาะตว ฉะนน

สทธทางจรยธรรมจงควรเปนไปตามผลประโยชนและเอกลกษณของสงมชวตนน ๆ ดวย29

30

2.4.2 หลกการใหความคมครองสวสดภาพของสตว

ตงแตในอดตคนใชสตวเปนอาหาร นามาใชแรงงาน นาเปนสตวเลยง และเมอสตวนน ตายลงกนา

ขน หนง หรอกระดกมาทาเปนเครองใช เครองประดบ แตในบางกรณ นาสตวมาแขงขน เพอการกฬา หรอ

การพนน เปนตน สวนอกกรณทคนนาสตวมาใชเกยวกบการทดลองเพอคนหายาทใชในการรกษาโรค จะ

เหนไดวา สตว มประโยชนแกคนมากมาย และถอวาเปนสวนหนงในชวตของตนดวย แตในทางกฎหมาย

นน สตวปา ไมถอวาเปนทรพยทมเจาของ แตไดรบการอนรกษตามหลกการอนรกษทรพยากรธรรมชาต

ในขณะทสตวทคนนามาเลยง เพอการอปโภคบรโภค เปนทรพยทมเจาของ คนทเปนเจาของมสทธใชสอย

และหวงกนได

แนวความคดในกฎหมายจงมองวาสตวเปนสงทคนครอบครองเปนเจาของได เวนแตจะมการสงวน

ไวตามกฎหมายวาดวยการสงวนและคมครองสตวปา ทงในประเทศ และการคมครองสตวปาหายากซงเปน

กฎหมายระหวางประเทศ ดงนนเมอเปนเจาของสตวแลว เจาของสามารถดาเนนการอยางใด ๆ แกสตวของ

ตนเองได เพราะถอเปนทรพยของตน จะทง ทาลาย กไมมความผดฐานทาใหเสยทรพย หรอไมไดละเมด

สทธของผอน แตถาไปทาลายสตวของผอน หรอสตวปา กจะมความผดตองชดใชคาเสยหาย หรอเปน

ความผดอาญา หากไดกระทาโดยเจตนาทาลายสตวของผอน หรอสตวปา แนวคดน เปนแนวคดทคมครอง

สตวในฐานะเปนทรพยของผอน หรอเปนทรพยทเกดขนตามธรรมชาต ทตองการสงวนรกษาไวในคงอย

อยางย งยนตามแนวคดในเรองการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ

อยางไรกด แนวคดในปจจบนทมองสตวในฐานะทมสทธเปนของตนเอง ควรไดรบการดแลเอาใจ

ใส ไมถกทรมาน หรอการกระทาใด ๆ ทคนเขามาเกยวของอนจะกอใหเกดความเสยหาย หรอทาใหสตว

ไดรบการทกขทรมาน หรอถกทาใหตายอยางทารณแมวาจะเปนการฆาไปเพอประกอบอาหารกตาม

แนวคดนจงแยกสทธของสตวออกจากความเปนทรพยของคน ดงนน แมเปนเจาของสตว หรอเลยงดสตว

30 Carl Cohen, “Reply to Tom Regan,” In the Animal Ethics Reader, EditedBy Susan J Armstrong and Richard G.

Botzler (London: Routledge, 2003), p. 25.

31

นนมา หรอซอสตวนนมาเลยงกตองปฏบตตอสตวโดยมพนฐานทจะตองดแล รกษา และใหมสวสดภาพ

ตามหลกเกณฑมาตรฐานในเรองน

โดยหลกความมสวสดภาพของสตว (Animal Welfare) นน การตรวจวดหรอแสดงใหสามารถเหน

ไดถงความมสวสดภาพน น มหลกเกณฑในการทจะพจารณาซงถอเปนขอกาหนดในการเลยงสตวท

ประกาศใชโดยสหภาพยโรป ไดแกหลกทเรยกวา อสรภาพ 5 ประการ (Five Freedom of Animal) ซง

หลกการดงกลาวนถอไดวาเปนหลกการททาใหเราสามารถทจะพจารณาไดวาสตวนนมสวสดภาพหรอไม

โดยจะมหลกเกณฑ 5 ประการ30

31 ดงน

2.4.2.1 อสระจากความหวกระหาย

อสรภาพในการไดรบอาหารและน าเพอบรโภคทเพยงพอนนถอไดวาเปนอสรภาพจาก

ความหวหรอกระหายของสตว โดยหมายความวา สตวน นจาเปนตองไดรบอาหารและน าทมปรมาณ

ตลอดจนคณภาพทเพยงพอและเหมาะสมกบชนด อาย และสภาวะของสตวนน ๆ ดวย อาท สตวประเภท

ฟนแทะ กจาเปนทจะตองไดรบสารอาหารประเภทถว อาหารหยาบ ทมความเหมาะสมกบการกดแทะ ทงน

กเพอชวยในการลบฟนใหสกสนลงไมยาวจนเกนไป อกทงยงตองใหพชสเขยว หรอใชวตามนซในอตราท

เพยงพอกบความตองการดวย เนองจากเปนสตวทมความตองการวตามนซสงมากกวาสตวอน อยางไรกตาม

หากมการใหสารอาหารในปรมาณทเกนกวาพอด กอาจสงผลใหเกดโรคภยตาง ๆ แกสตวนนได อาท โรค

อวน โรคเบาหวาน หรอโรคขอกระดก เปนตน ซงการกระทาในลกษณะเชนนถอไมไดวาเปนการจดสวสด

ภาพใหแกสตวทถกตองแตอยางใด

2.4.2.2 อสระจากความไมสบายกาย

อสระจากความไมสบายกาย ถอเปนความไมมอสรภาพในทางกายภาพอนเกดมาจาก

สภาพแวดลอมรอบตวสตวน นทกอใหเกดความเปนอยทไมปกตสขแกสตวดงกลาว โดยรบกวนตอ

ประสาทสมผสทางใดทางหนงจนไมอาจอยอยางสงบสขได และกอใหเกดความเครยดแกสตว อาท อยใน

กรงทคบแคบ พนทเลยงไมเหมาะสมกบการใชชวตของสตวชนดนน ๆ พนทเลยงสกปรก พนทเลยงไม

เหมาะสมกบปรมาณจานวนสตวทเลยง เปนตน ทงนผลกระทบจากความเครยดของสตวนนอาจนาไปสการ

เกดของโรคตาง ๆ ไดเชนกน เชน โรคซมเศรา เปนตน

2.4.2.3 อสระจากความเจบปวยและโรคภย

ความมอสรภาพของสตวจากความเจบปวยและโรคภยนน ยอมสามารถทจะเหนไดอยาง

ชดเจนจากสขภาพของสตวทสมบรณแขงแรง มความราเรง แจมใส ในการดารงชวต ดงคากลาวทวา อโรค

31 สวสดภาพสตว (Animal Welfare). (ออนไลน). เขาถงไดจาก : http://www.vs.mahidol.ac.th/ [2561, 7 มกราคม].

32

ยา ปรมาลาภา ซงหมายความวา ความไมมโรค เปนลาภอนประเสรฐ โดยความหมายดงกลาวนยอมหมาย

รวมไปถงสงมชวตทก ๆ ชนดดวย ฉะนนสตวจงควรไดรบการดแลปองกนและรกษาความเจบปวยทเกดมา

จากโรคภยตาง ๆ อยางเหมาะสมและเพยงพออยางทนทวงท กลาวคอ เมอสตวเกดการเจบปวยขน สตวนน

จะตองไดรบการตรวจวนจฉยโรคอยางถกตองตามหลกวชาทเชอถอได และไดรบการรกษาดวยวธการท

เหมาะสมและมประสทธภาพทนตอเหตการณจากบคลากรทางการสตวแพทยผมความรความชานาญ อาท

เชน สตวเลยงทเกดอาการปวยเจบ หรอประสบอบตเหตจะตองถกนาสงโรงพยาบาลสตวอยางทนท และ

ไดรบการดแลรกษาจากผประกอบวชาชพการสตวแพทยอยางทนทวงทเชนเดยวกน

2.4.3.4 อสระจากความกลวและความไมพงพอใจ

เมอสตวซงถอเปนสงมชวตดงเชนมนษย ทาใหสตวน นสามารถทจะมอยซงอารมณ

ความรสกตาง ๆ ไดเชนเดยวกบมนษย ฉะนนความสขภายในจตใจของสตวจงเปนเรองสาคญทจะมองขาม

ไปไมได โดยเฉพาะอารมณทเกดจากความกลว หรอความไมพงพอใจในสงใดสงหนงของสตว อนจะสงผล

ใหสตวทกขทรมานจตใจอยตลอดเวลา และอาจจะระบายออกมาได อาท ทารายเจาของ หรอบคคลอน เปน

ตน หากไมไดรบการบาบดเยยวยาอยางถกตอง แตอยางไรกตามในเรองของการทจะประเมนสภาพจตใจ

ของสตวนนกเปนเรองทยากยงดวย เนองจากสตวนนไมสามารถทจะบอกหรอสอสารถงอารมณความรสก

ทอยภายในจตใจไดอยางสมบรณอยางเชนมนษย ทาใหการจะพจารณานนทาไดเพยงศกษาถงพฤตกรรม

ของสตวชนดนน ๆ ทไดแสดงออกมาใหเหน เชน ซมเศรา หรอราเรง เปนตน อนจะทาใหสามารถทจะ

เขาใจถงสภาพภายในใจของสตวนน และสามารถทจะปฏบตตอสตวไดอยางถกตองเหมาะสมในทสด

2.4.3.5 อสรภาพในการแสดงพฤตกรรมตามธรรมชาต

โดยทวไปในสตวแตละชนดจะมพฤตกรรมการแสดงออกทแตกตางกนออกไป อาท การ

ใชลนเลย การกระดกหาง หรอการคลอเคลย เปนตน ซงพฤตกรรมเหลานลวนแลวแตเปนพฤตกรรมท

เกดขนเองและมความจาเปนตอการดารงชวตของสตวตามธรรมชาต ฉะนนการกระทาใด ๆ ของมนษยท

อาจสงผลใหสตวไมสามารถทจะแสดงออกซงพฤตกรรมเหลานนในขางตนได อาท การตดเสนเสยงของ

หมา การมดปากหมาไมใหเหา หรอการปดตามาอยตลอดเวลา เปนตน ซงการกระทาเหลานยอมจะสงผลตอ

การดารงชวตของสตวนนอยางหลกเลยงไมได และเมอสตวนนปราศจากซงการแสดงออกในพฤตกรรมท

เกดขนเองและมความจาเปนตอการดารงชวตของสตวตามธรรมชาต ยอมจะทาใหเกดความเครยดสะสมขน

ในสตว หรอเกดปญหาความไมสะดวกในการดารงชวตตามธรรมชาตของสตวนนขนในทสด

ปจจบนหลกสวสดภาพของสตวในอสรภาพ 5 ประการ (Five Freedom of Animal) น เปน

ทไดรบการยอมรบอยางแพรหลายในระดบสากล โดยเหนไดจากทปรากฏอยในรางปฏญญาสากลวาดวย

33

สวสดภาพสตว (Universal Declaration on Animal Welfare) ซงถอเปนรางปฏญญาสากลทเปนขอตกลง

รวมกนระหวางประเทศทมหลายประเทศรวมทงกลมประเทศสหภาพยโรปดวยทไดใหการสนบสนนราง

ปฏญญาสากลดงกลาวน ทงนรางปฏญญาสากลวาดวยสวสดภาพสตว (Universal Declaration on Animal

Welfare) เปนรางปฏญญาทไดใหการยอมรบวาสตวนนกเปนสงมชวตทมความรสกนกคดดงเชนมนษย

ฉะนนความตองการตาง ๆ ของสตวจงจาเปนตองไดรบความเคารพและรบรอง อนเปนความรบผดชอบ

รวมกนของมนษย โดยอาศยหลกสวสดภาพสตว 5 ประการ (Five Freedom of Animal) เพอใชเปนกลไกใน

หนาทความรบผดชอบดงกลาวในขางตน31

32

2.5 หลกเกณฑการปองกนโดยชอบดวยกฎหมาย32

33

หลกเกณฑเรองการปองกนตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 68 เปนเรองของการปองกนโดย

ชอบดวยกฎหมาย ตองเปนการปองกนภยนตรายทใกลจะถง ดงนนเมอมขอเทจจรงเกยวกบการกระทาไว

เพอเปนการปองกนภยนตรายไวลวงหนาเกดขน จงมปญหาวาการกระทาดงกลาวเปนการใชสทธปองกน

โดยชอบดวยกฎหมายหรอไม ซงจะศกษาไดจากแนวคาพพากษาของศาลฎกาเกยวกบการปองกนภยนตราย

ไวลวงหนา สามารถแบงออกไดดงน

2.5.1 กรณทศาลถอวาไมเปนการปองกนภยนตรายไวลวงหนา

กรณคาพพากษาทเหนวาไมเปนการปองกนเมอมการกระทาไวเพอเปนการปองกนภยนตรายไว

ลวงหนา มดงนคอ

1) คาพพากษาของศาลฎกาท 32/2510 ผตายเรยนหนงสออยทวดละหารซงจาเลยเปนครอย

ทงเปนเดกหญงและเปนหลานของจาเลย มบานอยตดกบบานของจาเลย เมอจาเลยขงลวดเสนเดยวและเลก

ไวในบรเวณบานและปลอยกระแสไฟฟาใหแลนไปตามลวดนนเมอเวลาจวนสวางผตายเขาไปในเขตรว

บานจาเลยและมาถกสายไฟฟาของจาเลยเขาถงแกความตาย ดงน จงถอไมไดวาการกระทาของจาเลย

32 สมาคมพทกษสตวแหงโลก. (2550). สวสดภาพ สตวมความสาคญ ตอสตว มนษยและสงแวดลอม เรองท

เกยวกบปฎญญาสากลวาดวยสวสดภาพสตว. เอกสารประกอบการรณรงคปฏญญาสากลวาดวยสวสดภาพสตว.

http://media.animalsmatter.org/media/resources/thai/thai_.broshure.pdf, [2553, 31 สงหาคม]. 33 เอกพล ปรมา. (2542). การปองกนโดยชอบดวยกฎหมาย : ศกษาเฉพาะกรณการกระทาไวเพอเปนการปองกนภยนตราย

ไวลวงหนา. วทยานพนธนตศาสตรมหาบณฑต, คณะนตศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร. หนา 80.

34

ดงกลาวเปนการปองกนสทธของตนโดยชอบดวยกฎหมายจาเลยจงมความผดฐานทาใหคนตายโดยไมม

เจตนา33

34

ตามคาพพากษานผเขยนเหนวาศาลมไดวนจฉยตามหลกองคประกอบเรองการปองกน

อยางเปนระบบ และทสาคญศาลควรใหเหตผลวาไมมภยนตรายทเกดจากการประทษรายอนละเมดตอ

กฎหมายในขณะทจาเลยกระทาการซงอางวาเปนการปองกนมากกวา ผกระทาจงไมมอานาจในการปองกน

2) คาพพากษาของศาลฎกาท 1999/2511 (ประชมใหญ ครงท 29/2511) การทจาเลยใชเสน

ลวดทไมมวตถใด ๆ หอหมขงทางดานบนของรวไมโรงภาพยนตของจาเลย แลวปลอยกระแสไฟฟา 220

โวลทไปตามเสนลวดนน เพอปองกนมใหคนขามรวเขาไปลอบดภาพยนตทางรฝาโรงภาพยนต เปนการ

กระทาทจาเลยมไดเจตนาฆาแตเจตนาทารายผอนจนเปนเหตใหผนนถงแกความตายตามประมวลกฎหมาย

อาญา มาตรา 290 หาใชวาจาเลยกระทาโดยประมาทและการกระทานนเปนเหตใหผอนถงแกความตายตาม

ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 291 ไมฟองวาทาใหคนตายโดยประมาท ขอเทจจรงไดความวาทาใหคนตาย

โดยไมเจตนา ตองยกฟอง34

35

ตามคาพพากษาเรองน โจทกฟองขอหากระทาโดยประมาทเปนเหตใหผอนถงแกความ

ตาย ตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 291 แตศาลพจารณาแลวเหนวาการกระทาของจาเลยเปนเจตนาทา

รายผอนจนเปนเหตใหผนนถงแกความตาย ตามมาตรา 290 ยกฟองโจทก เมอพจารณาในประเดนทเกยวกบ

เรองการปองกน การกระทาของจาเลยเปนการกระทาไวเพอเปนการปองกนภยนตรายไวลวงหนา แตเปน

การปองกนภยนตรายทจะเกดขนแกสทธตามขอเทจจรงเรองน จาเลยไมไดตอสวากระทาการเพอปองกน

และศาลกมไดหยบยกประเดนดงกลาวขนพจารณา ซงหากไดหยบยกขนมาพจารณากคงตองวนจฉยวา

กรณตามขอเทจจรงดงกลาวเปนภยนตรายอนใกลจะถงหรอไม ถาใชตองพจารณาตออกวาไดกระทาการ

พอสมควรแกเหตหรอไม

3) คาพพากษาของศาลฎกาท 4884/2528 การท ส. ผตายไดเขาไปในบรเวณบอปลาของ

นายจางของจาเลย เพอจะเกยวหญา ซงจาเลยไมมสทธทารายผตายไดเมอจาเลยขงลวดไว ภายในรวลาด

หนามทลอมรอบบรเวณบอเลยงปลาของนายจางและ ปลอยกระแสไฟฟาเขาไปตามลวดนนผตายมาถก

สายไฟฟาของจาเลยเขา ถงแกความตาย ถอไมไดวาการกระทาของจาเลยเปนการปองกนสทธของผอน โดย

ชอบดวยกฎหมาย จาเลยยอมมความผดตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 29036

34 คาพพากษาของศาลฎกาท 32/2510. หนา 2727-2728. 35 คาพพากษาของศาลฎกาท 1999/2511 (ประชมใหญ ครงท 29/2511). หนา 2727-2728. 36 คาพพากษาของศาลฎกาท 4884/2528. หนา 2727-2728.

35

คาพพากษาเรองนศาลใหเหตผลแตเพยงส นๆวา “ผตายเขาไปในบรเวณบอปลาเพอทจะ

เกยวหญา จาเลยไมมสทธทารายผตายได” ทจรงแลวศาลฎกาควรใหเหตผลโดยละเอยดกวาน เพอเปน

ประโยชนในการทาความเขาใจในขอกฎหมายนน ๆ และเพอใหสาธารณชนทศกษาคาพพากษาสามารถ

เขาใจในขอกฎหมายนน ๆ ทศาลปรบบทมาใชไดดยงขน ขอเทจจรงในคดนเปนการปองกนโดยชอบดวย

กฎหมาย หรอเปนการกระทาไวเพอปองกนภยนตรายไวลวงหนาหรอไมตองพจารณาเปนขนตอนไป

เชนเดยวกบทกลาวมาแลวขางตน กลาวคอ ตามขอเทจจรงปรากฏวาไมมภยนตรายจากการประทษรายอน

ละเมดตอกฎหมายเกดขน จงทาใหผกระทาไมสามารถอางการปองกนได ผตายเขาไปในบรเวณบอปลา

เพอทจะเกยวหญา ไมเปนภยนตรายตอทรพยของนายจางของจาเลย และไมใชการประทษรายอนละเมดตอ

กฎหมาย ดงนน อานาจกระทาการปองกนของจาเลยจงยงไมเกดขน จาเลยจงไมมสทธทารายผตาย

2.5.2 กรณทศาลถอวาเปนการปองกนภยนตรายไวลวงหนา

กรณคาพพากษาศาลฎกาทเหนวาเปนการปองกนเมอมการกระทาไวเพอเปนการปองกนภยนตราย

ไวลวงหนา มดงนคอ

1) คาพพากษาของศาลฎกาท 1923/2519 โรงเกบของของจาเลยอยในบรเวณสวนของ

จาเลย มรวตนพระหงปลกเปนแนวเขต จาเลยเกบของอนมคาเชนเครองยนตสบน าและอปกรณอนๆไว

ทรพยสนทจาเลยเกบไวในโรงเกบของเคยถกคนรายลกไปในตาบลทเกดเหตมคนรายชกชม จาเลยเอาเสน

ลวดขงทโรงเกบของและปลอยกระแสไฟฟาจากบานไวเพอปองกนคนรายผตายกบพวกอก 3 คนบกรกเขา

ไปทโรงเกบของในเวลาวกาล โดยเจตนาจะลกทรพย ในมอผตายมเหลกไขควง 1 อน แตผตายไปถกเสน

ลวดทปลอยกระแสไฟฟาไวถงแกความตายเสยกอน มฉะนนผตายกบพวกยอมลกทรพยของจาเลยไปได

นบไดวาภยนตรายทจะเกดแกทรพยสนของจาเลยใกลจะถงแลว ถาจาเลยไปพบเหนเขา จาเลยยอมมสทธทา

รายผตายกบพวกเพอปองกนทรพยสนของจาเลยได ดงนน การกระทาของจาเลยจงเปนการปองกนสทธ

ของตนโดยชอบดวยกฎหมาย และพอสมควรแกเหต จาเลยจงไมมความผด

ตามคาพพากษาเรองนศาลเหนวาการทจาเลยขงลวดและปลอยกระแสไฟฟาไวเปนการ

ปองกนพอสมควรแกเหต เพราะมภยนตรายทจะเกดแกทรพยสนของจาเลยและเปนภยทใกลจะถงแลวและ

การทปลอยกระแสไฟฟา 220 โวลต ศาลมองวาเปนความรายแรงเพยงทารายผทจะมาลกทรพยเทานน โดย

ความเปนจรงกระแสไฟฟาขนาดดงกลาวมความรนแรงทาใหคนตายได ประกอบกบหลกสมมตทวา หาก

จาเลยอยในทเกดเหตในขณะเกดเหตจาเลยมสทธปองกนได อนเปนแนวคดในทางคอมมอนลอว ใน

ลกษณะเดยวกนกบคาพพากษาฎกาท 32/2510

36

2) คาพพากษาของศาลฎกาท 684/2538 ผตายเจาะกาแพงอฐบลอกแลวมดเขาไปใน

โรงงานเพอลกทรพยของจาเลยแตผตายไปเหยยบแผนไมสเหลยมทมกระแสไฟฟาผานเสนลวดจนถกชอต

จนถงแกความตายถอวาจาเลยไดกระทาการปองกนโดยชอบดวยกฎหมายยอมไดรบนรโทษกรรมไมตอง

รบผดชดใชคาสนไหมทดแทนใหแกโจทกตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมาตรา449วรรคหนง

หมายเหต ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมาตรา 449 ผกระทาละเมดทจะไมตอง

รบผดใชคาสนไหมทดแทนนนจะตองกระทาไปเพอปองกนโดยชอบดวยกฎหมายซงการปองกนโดยชอบ

ดวยกฎหมายกตองพจารณาตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 68 กลาวคอผกระทาละเมดจะตองกระทา

เพอปองกนสทธของตนหรอของผอนใหพนภยนตรายซงเกดจากการประทษรายอนละเมดตอกฎหมายและ

เปนภยนตรายทใกลจะถง ถาไดกระทาพอสมควรแกเหตการณกระทานนเปนการปองกนโดยชอบดวย

กฎหมายผกระทาไมมความผด เมอผกระทาไมมความผดทางอาญาจงไมจาเปนตองรบผดในทางแพงซงเปน

บทบญญตทสอดคลองกน แตถาหากผกระทาละเมดไดกระทาไปเกนสมควรแกเหตหรอเกนกวากรณแหง

ความจาเปนหรอเกนกวากรณแหงการจาตองกระทาเพอปองกนผกระทายงตองรบโทษเพราะถอวาเปนการ

กระทาความผดตามกฎหมายอยเพยงแตศาลจะลงโทษนอยกวาทกฎหมายกาหนดไวเพยงใดกไดเทานน

ดงนนในทางแพงผกระทาละเมดกยงตองรบผดชดใชคาสนไหมทดแทนแกผถกกระทา

3) คาพพากษาของศาลฎกาท 6490/2548 แมขณะเกดเหตผตายจะเขาไปในบรเวณบอปลา

กดของจาเลยเพอลกปลากด ซงถาจาเลยพบเหนจาเลยยอมมสทธทารายผตายพอสมควรแกเหตเพอปองกน

ทรพยสนของตนได แตกระแสไฟฟาทจาเลยปลอยผานเสนลวดทลอมรอบบอปลากดยอมเปนอนตราย

รายแรงโดยสภาพซงสามารถทาใหผอนถงแกความตายได สวนทรพยสนของจาเลยเปนเพยงปลากดมมลคา

ไมมากนก การปลอยกระแสไฟฟาเขาเสนลวดกบการปองกนทรพยสนของจาเลยยอมไมเปนสดสวนกน

เมอผตายถกกระแสไฟฟาทจาเลยปลอยผานเสนลวดดงกลาวดดถงแกความตาย การกระทาของจาเลยจงเปน

การปองกนสทธของตนเกนสมควรกวาเหต ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 69

จากตวอยางคาพพากษาของศาลฎกาทไดกลาวมาแลวทงหมด สามารถสรปหลกเกณฑทศาลใชเปน

แนวทางการวนจฉยปญหาเกยวกบการกระทาไวเพอเปนการปองกนภยนตรายไวลวงหนาได ดงน36

37

1) หากผทถกกระทาการปองกนมใชคนราย ศาลจะวนจฉยวาไมมภยนตรายอนละเมดตอ

กฎหมายทจะทาใหจาเลยอางสทธปองกนได ดงนนเมอไมเขาหลกเกณฑเรองการปองกนจาเลยจงไมมสทธ

ปองกน การขงเสนลวดทมกระแสไฟฟาไวและมผถกเสนลวดถงแกความตาย จาเลยจงมความผด

37 เอกพล ปรมา. อางแลวเชงอรรถท 33. หนา 89-90.

37

2) กรณทกระทาการปองกนภยนตรายทมใชอนจะเกดจากการกระทาของบคคลไว

ลวงหนา ผกระทาไมอาจอางวาเปนการปองกนได โดยเหนวามไดมเจตนาปองกนสทธจากภยนตรายอน

ละเมดตอกฎหมาย

3) กรณทผถกกระทาการปองกนเปนคนราย ศาลยอมรบวาสามารถอางวาปองกนไดแมจะ

เปนการกระทาไวเพอเปนการปองกนโดยชอบดวยกฎหมายหรอภยนตรายไวลวงหนา แตเหตผลทศาลหยบ

ยกมาวนจฉยไดนาหลกการสมมตวาถาผกระทาอยในทเกดเหตในขณะเกดภย จะมสทธปองกนไดหรอไม

ซงเปนการใหเหตผลของศาลในระบบคอมมอนลอว

จากแนวคาพพากษาฎกาดงกลาว ขอเทจจรงลวนแลวแตเปนกรณทผกระทามเจตนากระทาการ

ปองกนทรพยของตนเองไวเปนการลวงหนาทงสน แนวคาวนจฉยของศาลจะพจารณาจากผทถกกระทาจาก

การปองกนหรอไดรบอนตรายจากการปองกนเปนสาคญวาเปนคนรายหรอคนด หากมใชคนรายกอางเปน

การปองกนไมไดโดยถอวายงไมมภย หากเปนคนรายจรงกอางการปองกนไดโดยถอวามภยนตรายอน

ละเมดตอกฎหมายเกดขนแลว และเปนภยทใกลจะถงเพยงแตรายละเอยดของเหตผลจะแตกตางออกไปใน

แตละเรอง บางคาพพากษาฎกากนาหลกสมมตอนเปนแนวทางของระบบคอมมอนลอวมาอางประกอบดวย

ซงผเขยนเหนวาการวนจฉยกรณการปองกนลวงหนา ศาลไทยยงคงตองยดหลกเกณฑตามมาตรา 68 อย

ปญหาทเกดขนคอการกระทาไวเพอเปนการปองกนภยนตรายไวลวงหนา ผกระทาไมมโอกาสรไดวาผทจะ

เขามาไดรบอนตรายจากการปองกนไวลวงหนานนจะเปนเหตรายหรอไม และการกระทานนจะเปนการ

กระทาทพอสมควรแกเหตหรอไม อนเปนความสาคญของหลกการเผชญหนาภยนตราย เพราะจะไดรถง

การตอบโตตอภยนตรายทพอสมควรแกเหต37

38

โดยประเทศไทยไดมหลกกฎหมายและมาตรการทางกฎหมายทเกยวของกบการทารณกรรมสตว

ไวในมาตราตาง ๆ ในหลากหลายกฎหมายซงยงมผลบงคบใชอยจนถงปจจบน คอ พระราชบญญตปองกน

การทารณกรรมและการจดสวสดภาพสตว พ.ศ. 2557 ในอดตประเทศไทยน นแมจะไดมการบญญต

กฎหมายทเกยวของกบการคมครองและปองกนการทารณกรรมสตวไวในมาตราตาง ๆ ในหลากหลาย

กฎหมาย หากแตยงไมมการบญญตขนซงบทกฎหมายกฎหมายทเกยวกบการปองกนการทารณกรรมสตว

เปนการเฉพาะ และในปจจบนกเปนทยอมรบในทางสากลในเรองการคมครองสทธตามธรรมชาตของสตว

มใหไดรบการถกทารณกรรมซงกระทาโดยมนษยจงสงผลใหเกดการรวมตวกนขนเพอทจะเรยกรองใหม

กฎหมายทเกยวกบปองกนการทารณกรรมสตวโดยมตวแทนในการเสนอกฎหมายดงกลาว คอ สมาคม

38 เอกพล ปรมา. อางแลวเชงอรรถท 33. หนา 91-92.

38

ปองกนการทารณสตวแหงประเทศไทย (Thai Society for the Prevention of Cruelty to Animals) สภานต

บญญตแหงชาต (The National Legislative Assembly) ไดรบหลกการของรางพระราชบญญตดงกลาวน

โดยจดมงหมายในการประกาศใชพระราชบญญตปองกนการทารณกรรมและการจดสวสดภาพ

สตว พ.ศ. 2557 ฉบบนเนองจากสตวเปนสงมชวตทมความรสกและเปนองคประกอบสาคญของ

สงแวดลอม จงควรไดรบการคมครองมใหถกกระทาการทารณกรรม และเจาของสตวซงนาสตวมาเลยง

จะตองจดสวสดภาพใหเหมาะสมตามประเภทและชนดของสตว ทงในระหวางการเลยงด การขนสง การนา

สตวไปใชงาน หรอใชในการแสดง เพอกาหนดหลกเกณฑในการปองกนการทารณกรรมสตว เพอใหสตว

ไดรบการคมครองตามธรรมชาตของสตวอยางเหมาะสม 38

39 ไดมมาตรการในการคมครองการทารณกรรม

สตวซงไดบญญตกาหนดไวในมาตรา 20 แหงพระราชบญญตปองกนการทารณกรรมและการจดสวสดภาพ

สตว พ.ศ. 2557 ใหผทกระทาการใด ๆ อนเปนการทารณกรรมสตวโดยไมมเหตอนสมควร39

40 และหากฝาฝน

ผกระทาจะตองมโทษตามมาตรา 31 ตองระวางโทษจาคกไมเกน 2 ป หรอปรบไมเกน 40,000 บาท หรอทง

จาทงปรบ 40

41 สวนของสตวทจะไดรบความคมครองตามพระราชบญญตดงกลาวจะเปนไปตาม มาตรา 3 ท

ในพระราชบญญตนไดใหความหมายของคาวา “สตว” ใหหมายความวาสตวทโดยปกตเลยงไวเพอเปนสตว

บานสตวเลยงเพอใชงานสตวเลยงเพอใชเปนพาหนะสตวเลยงเพอใชเปนเพอนสตวเลยงเพอใชเปนอาหาร

สตวเลยงเพอใชในการแสดงหรอสตวเลยงเพอใชในการอนใดทงนไมวาจะมเจาของหรอไมกตามและให

หมายความรวมถงสตวทอาศยอยในธรรมชาตตามทรฐมนตรประกาศกาหนด 41

42 ซงผลของพระราชบญญต

ปองกนการทารณกรรมและการจดสวสดภาพสตว พ.ศ. 2557 ฉบบนยอมจะทาใหสตวไดรบการคมครองม

ให ถกทารณกรรมอยางเชนท เปนมาในอดต โดยโทษสาหรบความผดฐานทารณกรรมสตวตาม

พระราชบญญตปองกนการทารณกรรมและการจดสวสดภาพสตว พ.ศ. 2557

(1) มาตรา 31 กาหนดใหผใดฝาฝนมาตรา 20 ตองระวางโทษจาคกไมเกนสองป หรอปรบ

ไมเกน 40,000 บาท หรอทงจาทงปรบ

(2) มาตรา 32 กาหนดใหเจาของสตวหรอผใดไมปฏบตตามหลกเกณฑ วธการ และ

เงอนไขทรฐมนตรประกาศกาหนดตามมาตรา 22 มาตรา 24 หรอฝาฝนมาตรา 23 ตองระวางโทษปรบไม

เกน 40,000 บาท

39 พระราชบญญตปองกนการทารณกรรมและการจดสวสดภาพสตว พ.ศ. 2557 มาตรา 13. 40 พระราชบญญตปองกนการทารณกรรมและการจดสวสดภาพสตว พ.ศ. 2557 มาตรา 20. 41 พระราชบญญตปองกนการทารณกรรมและการจดสวสดภาพสตว พ.ศ. 2557 มาตรา 31. 42 พระราชบญญตปองกนการทารณกรรมและการจดสวสดภาพสตว พ.ศ. 2557 มาตรา 3.

39

(3) มาตรา 33 กาหนดใหกรณทศาลไดพพากษาลงโทษผใดตามมาตรา 31 หรอมาตรา 32

หากศาลเหนวาการใหสตวนนยงอยในความครอบครองของเจาของหรอผกระทาความผดตอไป สตวนน

อาจถกทารณกรรมหรอไดรบการจดสวสดภาพสตวทไมเหมาะสมอก ศาลอาจสงหามมใหเจาของหรอ

ผกระทาความผดนนครอบครองสตวดงกลาว และมอบใหหนวยงานของรฐหรอบคคลทเหนสมควรเปนผ

ครอบครองหรอดแลสตวนนตอไป

(4) มาตรา 34 กาหนดใหผใดไมปฏบตตามมาตรา 28 ตองระวางโทษปรบไมเกน 20,000

บาท

(5) มาตรา 35 กาหนดใหบรรดาความผดตามพระราชบญญตนทมโทษปรบสถานเดยว ให

อธบดหรอผซงอธบดมอบหมายมอานาจเปรยบเทยบได

โดยในพระราชบญญตดงกลาวนยงมขอยกเวนสาหรบผทกระทาการทารณกรรมสตวโดยการ

ปองกนเอาไวในมาตรา 21 กาหนดวา การกระทาดงตอไปน ไมถอวาเปนการทารณกรรมสตวตามมาตรา 20

(6) การฆาสตวในกรณทมความจาเปนเพอปองกนอนตรายแกชวตหรอรางกายของมนษยหรอสตวอน หรอ

ปองกนความเสยหายทจะเกดแกทรพยสน เมอพเคราะหแลวผเขยนมความเหนวาการกระทาทเปนการ

ปองกนอนตรายแกชวต รางกาย หรอทรพยสนนนในพระราชบญญตดงกลาวไมไดกาหนดหลกเกณฑใน

การกระทาเอาไววาการกระทาอยางไรถงจะเปนการปองกน และหากผกระทาไดกระทาไปเกนกวาเหตเปน

เหตใหสตวตาย หรอพการจะมโทษอยางไร ซงแตกตางกบกฎหมายของประเทศเยอรมนทกาหนดวา หาก

การปองกนนนไดกระทาไปเกนขอบเขต หรอเกนสมควรแกเหตถอวามใชการปองกนทชอบดวยกฎหมาย

ผกระทากตองไดรบโทษตามความผดทไดกระทาลงและไมมสวนในการลดโทษแตประการใด