วิชา CMA 322 การผลิตรายการวิทยุ ... · Web viewช...

อาจารยพนตตา สขโกศล คณะวทยาการจดการและสารสนเทศศาสตร ภาควชานเทศศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร

บทท 2การเขยนบทรายการและประเภทของบทรายการวทยกระจาย

เสยง(Radio Script writing and Radio script

format)

การเขยนบทวทยกระจายเสยง บทวทยกระจายเสยงนบเปนแหลงขอมลประเภทหนงทใหความร

และขาวสาร หากเกบไวนานวนจะกลายเปนแหลงขอมลทางประวตศาสตรทสำาคญสำาหรบการคนควาอางอง นอกเหนอจากเทปรายการทผลตขนมาแลว ดงนนบทรายการวทยจงเปนสงสำาคญทผเขยนบทรายการวทยควรจะศกษาใหมาก บทรายการวทยแบงออกเปน 3 ประเภท คอ บทรายการวทยประเภทเตมรป กงสมบรณ และแบบแสดงเคาโครง ทงนควรจะตองมสวนประกอบทสำาคญ 4 สวน ตามลำาดบดงน

1. สวนหว (Heading) เปนสวนแรกของบทซ งบอกใหร ส งสำาคญดงนคอ

1.1 ชอรายการ1.2 ชอเรองทจะนำาเสนอ1.3 ชอสถานวทยกระจายเสยงทออกอากาศ คลนหรอ

ความถ1.4 วน เวลา ทออกอากาศ1.5 ความยาวของรายการ

2. สวนทบอกหนาทของผรวมงานสงทจำาเปนใชในรายการ โดยมขอมลดงน

2.1 ชอผทำางานทเกยวของกบรายการ2.2 ชอผแสดง (ถาม)2.3 เสยงประกอบทตองการในรายการ2.4 ดนตรหรอเพลงทตองการใชในรายการ

เอกสารประกอบการสอนวชาการผลตสอกระจายเสยง (Broadcasting Production) รหสวชา 216317 ตลาคม 2549

26


3. สวนเนอหา สวนนจะบอกผเกยวของและสงทกำาหนดใหทำา เชน ใครพด พดอะไร พดอยางไร เราเรยกสวนนอกอยางวา บท“ ”

4. สวนปดทาย เปนทแสดงสญลกษณใหผฟงรวารายการกำาลงจะจบลง จะเปนสวนสรป และประกาศขอบคณผรวมรายการทกคน มชอผรวมงานในลกษณะใหเกยรต (Credit)

บทวทยกระจายเสยงประเภทเคาโครงบทรายการลกษณะนจะใหขอมลลกษณะการรางลำาดบ หรอควของ

การทำางานและบอกเฉพาะสงสำาคญเทานน บทรายการประเภทนแบงไดเปน 2 ลกษณะ คอ

1. บทแบบรางกำาหนดของรายการ ( Run down sheet ) เพอแสดงโครงรางอยางคราวๆ เหมาะสำาหรบรายการทไมมความซบซอน และมผรวมรายการไมมากนก ผเขยนบทไมสามารถกำาหนดรายละเอยดทกคำาพดหรอเสยงอนใดไวลวงหนาได รายการทเหมาะสำาหรบบทรายการประเภทน คอ รายการสารคด รายการนตยสาร รายการพดคย รายการสนทนา รายการอภปราย รายการสมภาษณ ซงจะบอกเฉพาะสงสำาคญ คอ

1.1 ชอรายการ 1.2 รปแบบรายการ 1.3 ชอเพลงทใชในรายการ โดยกำาหนดคราวๆ วาจะใช

เพลงใด ชวงใด 1.4 ลกษณะเสยงประกอบในรายการและจะใชเมอใดบทรายการแบบน เหมาะส ำาหร บผ ด ำา เน นรายการท ม

ประสบการณในการจดรายการวทย แตตองทำางานรวมกบผผลตรายการ หรอผควบคมเสยง หรอเปนการคำานวณเวลาเพอใหทราบขอบเขตในการดำาเนนรายการ ซงบทรายการลกษณะนจะชวยใหผดำาเนนรายการควบคมเนอหาในการดำาเนนรายการไดเหมาะกบชวงเวลา ทงนผดำาเนนรายการจะตองเลอกเพลงทจะใชประกอบใน


27


รายการไวลวงหนา การจดรายการโดยใชบทรายการแบบยอไมเหมาะกบรายการทเปดโอกาสใหคนฟงโทรศพทเขารวมในรายการ

ตวอยางบทรายการขนาดสนหรอแบบยอ

รายการพบกนวนเสาร นาท วนาท- ดนตรนำารายการ (Jingle) Fade in 0 20- คำาพดคนรายการ 0 10- ซด/ เทป/ แผนเสยงเพลงแรก 3 55- คำาพดคนทสอง (เปดเสยงดนตรเพลงสองคลอ/ Fade down CD2) 0 15- ซด/ เทป/ แผนเสยงเพลงสอง 3

47- ตอเพลงไมพดคน- ซด/ เทป/ แผนเสยงเพลงสาม 3

15- คำาพดคนรายการ (Fade down CD3) 0 33- ซด/ เทป/ แผนเสยงเพลงส 3 25- ปดรายการ 0 10- ดนตรปดรายการ (Jingle Fade out) 0

10เวลารวม 15

0

2. บทแบบเปดเพอแสดงโครงรางของรายการ ( Open script ) บทแบบนเหมาะสำาหรบรายการทผพดมประสบการณในการบรหารเวลา สามารถแกปญหาเฉพาะหนาได ไมจำาเปนตองซกซอมลวงหนา (ad-lib) บทแบบนเหมาะส ำาหรบรายการสมภาษณ รายการสนทนา รายการเอกสารประกอบการสอนวชาการผลตสอกระจายเสยง (Broadcasting Production) รหสวชา 216317 ตลาคม 2549

28


อภปราย รายการพดคย รายการเพลงประเภท Disc Jockey ซงมรายละเอยดดงน

2.1 ชอรายการ2.2 รปแบบรายการ2.3 ลำาดบรายการ2.4 ประเดนหรอแนวในการพด หรอแนวคำาถาม2.5 เพลงทใชในรายการ

ประเภททสอง บทวทยกระจายเสยงประเภทกงสมบรณ (Semi script)

บทรายการลกษณะนเหมาะสำาหรบรายการทตองการรายละเอยดในสวนทตองการใหระบไวทกขนตอน เปนรายละเอยดทสามารถกำาหนดได แตบางสวนไมสามารถกำาหนดไดลวงหนา รปแบบรายการทใชบทประเภทกงสมบรณไดแก รายการสนทนา รายการสมภาษณ รายการอภปราย รายการสารคด และรายการนตยสารบางรายการ

บทรายการลกษณะนมเนอหาเฉพาะหวขอ หรอใจความสำาคญ จำานวนเวลา เพอแสดงใหเหนวารายการในชวงวนเวลานน ผจดรายการจะนำาเสนอเร องราว หรอประเดนใดบาง การเขยนบทรายการกงสมบรณเหมาะสำาหรบผดำาเนนรายการทมความคนเคยกบการทำางานหลงไมคในระดบหนงแลว หรอเปนรายการทมความยาวมาก และสามารถควบคมเครองออกอากาศ (Console) ไดเอง หากไมสามารถควบคมเครองมอในการออกอากาศไดเอง ผเขยนบทจะตองเขยนคำาขนตนและคำาลงทายทจะพดในแตละชวงไวทบทรายการดวย เพอใหผควบคมเสยงรลำาดบของการเกดเสยงอนๆ จากคำาพดขนตนและลงทายของชวงนน ผดำาเนนรายการจงตองอาศยบทรายการประเภทน


29


ตวอยางบทรายการแบบกงสมบรณ

สถานวทยกระจายเสยงมหาวทยาลยนเรศวร ค ล น ค ว า ม ถ เอฟ.เอม. 107.25 เมกกะเฮรตซ ชอรายการ รเรองเมองไทย ความยาว 5 นาทวนออกอากาศ วนศกรท 23 ตลาคม 2547 เวลา 8.30 – 8.35 น.ผดำาเนนรายการ ภรตพร สขโกศล ผ ค ว บ ค ม เ ส ย ง

Mr.Soundman

ดนตรนำารายการ (Jingle) 3 วนาท แลว Fade out (2 วนาท)ผดำาเนนรายการ กลาวเปดรายการ แจงชอรายการ (10 วนาท)ผควบคมเสยง เสยงประกอบ จ ดประท ด หรอแหสงโต (3 วนาท)ผดำาเนนรายการ เปดประเดน เทศกาลตรษจน (3 นาท 25 วนาท)

ความเปนมา และความสำาคญ ลกษณะอาหารทเปนมงคล และของไหว งานประเพณ และการแสดง

ผควบคมเสยง เสยงเพลงจนบรรเลง แลว Fade under เทป Vox pop (30 วนาท)ผดำาเนนรายการ ปดรายการ (1 นาท)ผควบคมเสยง Fade in Jingle แลว Fade out (2 วนาท)


30


ประเภททสาม บทวทยกระจายเสยงประเภทเตมรปแบบ (Fully script)

บทรายการลกษณะนจำาเปนตองมรายละเอยดทกขนตอน ทกคำาพด และตองกำาหนดทกเสยงทตองการอยางละเอยดจงจะสามารถผลตรายการได รปแบบรายการทใชบทรายการลกษณะนคอ รายการละคร รายการสารคด รายการนตยสาร รายการขาว รายการวเคราะหขาว รายการบทความ รายการสารคด

ขนตอนการเขยนบทรายการวทย1. ขนเร มตนแนวคด (Begin with idea) เปนขนตอนในการ

พจารณาวาสงทเราจะนำามาทำาเปนบทรายการวทยนนมความเปนมาอยางไร ซงอาจจะเกดมาจากความคดของผเขยนบท หรอนำาเอาความคดอนมาดดแปลง แนวคดขนเร มตนจงเปนสงท ส ำาคญมาก เพราะจะเปนการบอกแนวทาง ขอบเขตและการวางแผนการผลตในอนาคต

2. ขนไตรตรองแนวคด (Investigate idea) เมอมแนวคดจะตองมการไตรตรองแนวคดนนวามความเหมาะสมกบสภาพกลมคนฟง สภาพสงคม หรอมผลกระทบตอสงใดบาง ทงนในการพจารณาแนวคดดงกลาวตองดวาเปนแนวคดเร องอะไร กลมเปาหมายในรายการคอใคร เรองนนๆ สอดคลองกบกลมเปาหมาย หรออยในความสนใจของกลมเปาหมายอยางไรดวย

3. ขนพฒนาแนวคด (Develop idea) เปนการนำาแนวคดทพจารณาวาดแลวมาขยายหรอดดแปลง ใหเปนรปแบบของรายการขน โดยพจารณาตามลำาดบดงน

3.1 แนวคดทไดมานนสมควรจดทำาเปนรปแบบรายการอยางไรไดบาง

3.2 รปแบบรายการตางๆ นนรปแบบรายการใดเหมาะสมกบกลมคนฟงเปาหมาย เวลาในการนำาเสนอ อยางไร แลวจงมาดวาควรจะปรบใหเหมาะสมกบกลมคนฟงอยางไรตอไป


31


3.3 ระยะเวลาในการนำาเสนอ ในการดำาเนนการผลตตองอาศยเวลามากนอยเพยงใด จะเหมาะสมกบชวงเวลาทออกอากาศนนหรอไม และสามารถผลตไดทนเวลาออกอากาศในขณะนนหรอไม

4. ขนเขยนบท (Write into script) การเขยนบทรายการประเภทสมบรณเหมาะสำาหรบผดำาเนนรายการ

ใหม มเนอหาทจะนำาเสนอในรายการมาก การเขยนบทรายการสมบรณจะชวยปองกนความผดพลาดในการนำาเสนอเนอหา และสามารถปรบปรงเนอหาไดทนกอนการออกอากาศ เราสามารถจดลำาดบและแบงขนตอนการเขยนบทออกเปน 4 ขนตอนดงน คอ

4.1 ขนเร มรายการ (Introduce) ขนนเปนขนของการเปดรายการ หรอแนะนำารายการ ซงตองใชความสามารถในการจงความสนใจและเรยกรองใหผฟงตรงอยในรายการนตอไปใหมากทสด โดยอาจจะนำามารายการดวยวธแนะนำารายการสนๆ งายๆ เชน แกนของเร อง (Theme) มาเปนจดดงความสนใจเพอใหเกดความอยากรอยากตดตาม ใชเวลาประมาณ 2 นาท เชน

การใชคำาถาม เปนการสรางปรศนาขนในความรสกของผฟง ทำาใหผฟงอยากร อยากคดตาม เพอจะไดทราบคำาตอบ ทำาใหตองตดตามตอไป เชน คณผฟงเคยสงเกตหรอเปลาคะวา ทำาไมทกๆ 76 ปเราจะเหนดาวหางปรากฏบนทองฟา

การใชเสยงประกอบ เปนการเปดรายการโดยใชเสยงประกอบสรางความสนใจใหผฟงหยดคดและตดตาม ดวยความอยากรวาเกดอะไรขน นอกจากนผด ำาเนนรายการอาจจะใชวธจงใจดวยบทเจรจา ซกถามกน หรอใชเพลงทมความหมายสอดคลองในรายการมาดงดดในชวงเรมตน

4.2 ขนจดรปและตกแตงรายการ (Development) ขนนเปนการนำาเอาแกนของเร องหรอแกนของรายการมาขยาย แลวจดเปน


32


ร ปรางตามร ปแบบ (Format) ทเล อกไวแล วจะท ำาเป นร ปแบบใด ตกแตงดวยเทคนคตางๆ ใหเหมาะสม ขนตอนนจงมความสำาคญในการทำาใหรายการมรสชาต มอารมณสมจรงใชเวลาประมาณ 6 นาท

4.3 ขนสรางจดประทบใจ (Climax) ขนตอนนเปนขนทสามารถสรางความประทบใจของรายการโดยการเสนอประเดนสำาคญๆ หรอความคดเหนตางๆ หรอถาเปนละครกหมายถงการสรางปมมาตลอด แลวมาคลคลายปมปญหา หรอหกมมโดยผฟงไมคาดคดมากอน บางคร งเปนจดวกกลบของเร อง (Turn) หรอในรายการสารคด เปนจดประทบใจ หากเปนรายการอภปรายจะเปนจดวกกลบ ใชเวลาประมาณ 10 นาท

4.4 ขนสรป (Conclusion) เปนขนทนำาขนตอนดงกลาวทง 3 ขน มาตอกยำาหรอทบทวนโดยเรยบเรยงเขาดวยกนอยางมระเบยบ เพอใหผฟงกระจางชดแจงและจดจำาไดงาย ในการเขยนบทนนอาจจะสรปแนวทางประมาณ 2 นาท

ตวอยางบทรายการสมบรณ สถานวทยกระจายเสยงมหาวทยาลยนเรศวร คลนความถ เอฟ.เอม. 107.3 เมกกะเฮรตซ ชอรายการ Easy Radio ค ว า ม ย า ว 30 นาทวนออกอากาศ วนศกรท 23 ตลาคม 2547 เ ว ล า 17.00-17.30 น.ผดำาเนนรายการ ภรตพร สขโกศล ผ ควบคมเสยง

Mr.Soundman

เพลงประจำารายการ (Jingle) 3 วนาท แลว Fade out เสยงประกอบ (SFX) นำาตก นกรอง แลว Fade downผดำาเนนรายการ สวสด ค ะยามเยน และขอต อนรบคณผ ฟ ง

รายการอซ เรดโอ ทางสถานวทยกระจายเสยง


33


มหาวทยาลยนเรศวร เอฟเอม 107.25 เมกกะเฮรตซ เราพบกนทกวนจนทร ถงวนศกรในเวลาดๆ หลงเลกงาน 17 นาฬกาถง 17 นาฬกา 30 นาท โดยมดฉนภรตพร สขโกศล อยเปนเพอนกบคณผฟง หลายคนอยระหวางการเดนทางกลบบานและหลายคนกำาลงมความสขอยก บครอบครว รายการของเรายนดเปนเพอนกบคณผฟง พรอมมอบบทเพลงฟงสบายอารมณมาฝากคณผฟงทกคน

เสยงประกอบ (SFX) Fade up เสยงนำาตก นกรอง ผดำาเนนรายการ เ ร ม ต น ร า ย ก า ร ก น ด ว ย เ ส ย งธรรมชาตแบบน คณผฟงคงคดวาวนนดฉนจะพาคณผฟง

ไปเทยวทไหน แนนอนคะหลงฝนตกทองฟายอมสดใส ดฉนวางแผนใหคณผฟงไดไปเพลนเพลดอยกบธรรมชาตบรเวณนำาตก แนะนำานะคะ คณแมบานเตรยมอาหารไปทานจะทำาใหทกคนมความสขมากขนละคะ

ดนตร Fade in เ พ ล ง .................. แผน..................... หนา............................ (3 นาท)เทปสมภาษณ เสยงสมภาษณนกทองเทยวบรเวณนำาตกชาตตระการ (Vox pop) (2 นาท)ผดำาเนนรายการ เร องราวของนกทองเทยวในเชงนเวศนยงคงม

มนตเสนหอยางมาก คณผฟงทานใดทช นชอบการทองเทยวลกษณะน โทรศพทเขามารวมแสดงความคดเหนไดทางหมายเลขโทรศพท 055- 258668 ดฉ นภรตพร สขโกศล ดแลคณผฟงในเวลาดๆ แบบนคะ


34


ผควบคมเสยง Fade in เ พ ล ง ..................... แผน.................. หนา.................. (3 นาท) Fade underผดำาเนนรายการ เขาสชวงทายของรายการแลว 17 นาฬกา 25 นาท สงทายคณผฟงกนในเพลงตกหลม

รกเขาอกแลว งานเพลงของวงนโว รองนำาโดยคณกอง ทนำามา Recover ใหมโดยนกรองรนใหมโดยเอบนอรมอล วนนลากนไปกอนสวสดคะ

ผควบคมเสยง Fade in Jingle แลว Fade down (3 วนาท)

การผลตรายการวทยกระจายเสยงในระยะเรมตน ผผลตรายการจะตองวางแผนในการนำาเสนอเนอหารายการดวยการเขยนบทรายการวทยกระจายเสยง เพราะจะชวยทำาใหเปนไปตามวตถประสงคทก ำาหนดไว สามารถกลนกรองภาษาและถอยคำาทเหมาะสมไดกอนทจะทำาการออกอากาศ รวมทงปองกนการเกดความเงยบในระหวางการออกอากาศ (Dead Air) เนองจากการกระจายเสยงทงวทยและโทรทศนนนไมควรจะมชองวาง ความเงยบเกดขน เพราะการเกดความเงยบหรอชองวางนนจะทำาใหผรบฟง หรอรบชมเกดความสบสนไมเขาใจ อกทงไมสามารถคาดเดาไดวากำาลงเกดเหตการณอะไรขน ประการตอมาการกระจายเสยงทางวทยจะมความลาชาในการถายทอดสญญาณทละชวงทก 7 วนาท ซงเปนประโยชนของการควบคมรายการวทยในเร องของการใชภาษาและน ำาเสยงทไมเหมาะสม ซงผททำาหนาทดแลและควบคมเสยงในระหวางการออกอากาศจะสามารถตดเสยงชวงนนออกไดทน การเขยนบทวทยกระจายเสยงจงมหลกการทสำาคญดงตอไปน คอ

1. ใหแนวความคดทกระจาง ชดเจน ไมคลมเครอ ผฟงฟงแลวเขาใจวารายการนนมเนอหาสาระอยางไร ตองการนำาเสนอสงใด


35


2. มการเนนยำาขอความทสำาคญเพอใหผฟงจดจำา และไมเกดความสบสน เนองจากการออกอากาศรายการวทยเมอออกอากาศแลว ผฟงไมสามารถกลบมาฟงไดอกเชนการอานหนงสอ

3. ใชถอยคำา ภาษาทเขาใจงาย กระจาง ชดเจน ไมคลมเครอ ผ ฟงเขาใจไดวารายการนนพดถงเนอหาสาระอะไร

4. หลกเลยงขอความหรอประโยคทซบซอน เขาใจยาก5. สามารถใชสำานวนภาษาทแปลกและเดนเพอเปนการดงดด

ความสนใจได ทงนตองคำานงถงความเหมาะสมดวย6. จดลำาดบขอความอยางตอเนองในการดำาเนนเร องตงแตตน

จนจบ มความราบรนในการใชคำาเชอมโยง เพอใหเกดความสอดคลองกนระหวางประโยคแตละประโยค

7. กำาหนดความยาวของบทใหพอดกบระยะเวลาทจะออกอากาศ เชน บทสปอตวทย ความยาว 30 วนาท จะมความยาวประมาณ 5 – 6 บรรทด หรอบททมความยาว 5 นาท จะมขอความประมาณ 1 2/3 หนากระดาษ

8. คำาทอานออกเสยงยาก หรอไมคนเคย คำาทออกเสยงเฉพาะตองเขยนคำาอานไวทายคำา

9. ไมใชคำายอหรออกษรยอ ยกเวนคำาทใชกนจนบอยเปนทเขาใจอยางด หลกเลยงตวเลขทมรายละเอยดปลกยอย ควรใชวธการประมาณและควรจะมค ำาอานจำานวนกำากบไวดวย เชน จำานวนประชากร 210,000 (สองแสนหนงหมน) คน

10. การเรมตนรายการและปดทายรายการควรจะใชถอยคำาทจบใจและนาจดจำา

11. ควรใชภาษาพดงายๆ ไมเปนภาษาทางการหรอภาษาเขยน เพราะจะทำาใหฟงแลวไมเปนธรรมชาต ไมนาฟง

12. ระบความตองการไวชดเจนทางดานเทคนค และดานผประกาศ เชน เปดเพลงดงขนแลวเฟดแบลกกราวด (เปด


36


คลอ) ระหวางพด หรอผประกาศ (ญ) เสยงนมนวล ออนหวาน

13. ใชถอยคำาภาษาททำาใหเหนภาพพจน จรงจง14. มศลปะในการพดจงใจเพอใหผฟงเกดความเหนคลอย

ตาม

องคประกอบในการเขยนบทรายการวทยกระจายเสยงการเขยนบทรายการวทยกระจายเสยงเปนการทำางานเรมตนของ

บคคลททำางานทางดานวทยกระจายเสยงในคร งแรก รวมทงจะชวยใหการทำางานกบผควบคมเสยงนนเปนไปไดสะดวกมากยงขน เพราะผควบคมเสยงจะทราบวาผดำาเนนรายการจะพดชวงใด เปดเพลง หรอเปดเสยงอนๆ ชวงใด หากสามารถเขยนบทรายการจนเกดความเคยชน แลวจะทำาใหการจดรายการวทยกระจายเสยงสดเปนธรรมชาตมากขน สงสำาคญของการเขยนบทรายการวทย ผเขยนบทรายการวทยควรทำาความเขาใจคำาศพทสำาคญในแวดวงวทยกระจายเสยง ดงน

จงเกล (Jingle) หมายถง เพลงประจำารายการ บอกชอรายการ แนวคดรายการ ชอหรอนามแฝงของผจดรายการ มทวงทำานองดนตรทกระชบ เราใจ และสรางความสนใจใหผฟงสามารถจดจำาลกษณะเฉพาะของรายการได โดยปกตจงเกลจะมความยาว 10 – 20 วนาท เมอผลตและนำาเสนอออกอากาศแลวจะไมมการเปลยนแปลง นอกจากรายการนนจะมกลมผฟงมาก เปนรายการยอดนยมสามารถจดประกวดออกแบบจงเกลรายการและนำามาแทรกในรายการไดบางครง โดยสวนใหญ เมอรายการวทยนนหมดสญญาหรอไมไดออกอากาศอก จงเกลรายการจะไมไดนำามาใชอก

สปอตโฆษณา (Advertising spot) หมายถง รายการวทยเพอการโฆษณาสนคา หนวยงาน โปรโมชน ทมเนอหากระชบ ใชภาษาทนสมย เปนขอความแจงเพอ


37


ทราบ ใหขอมลใหม ยำาขอมลเดม นำาเสนอคณสมบต เทคนค ความแตกตางของสนคา สถานทจดจำาหนายสนคา ทอยและหมายเลขโทรศพทส ำาหรบการตดตอกลบ สปอตโฆษณาจะมความยาวประมาณ 30 – 45 วนาท ขนอยกบขอตกลงระหวางการขายของบรษทผผลต สถานวทย และผสนบสนนรายการ

สปอตรบกวน สปอตกนเอง (Bother Spot) หมายถง สปอตเพอการโฆษณาและประชาสมพนธ ภายในของสถานวทย หนวยงาน หรอบรษท โดยไมเสยค าใชจายในการเชาชวงเวลา ขอความของสปอตประเภทนจะคลายกบสปอตโฆษณา ความยาวของสปอตจะมขนาด 15 – 30 วนาท

สปอตเพอการรณรงค (Spot for PSA) หมายถง รายการวทยขนาดสน ความยาว 30 – 45 วนาท ม เนอหาทเกยวของกบการรณรงคโครงการในระยะสนหรอระยะยาวของเหตการณในขณะนน บางครงสปอตเพอการรณรงคอาจจะมความยาวมากกวา 45 วนาท ข นอยก บความส ำาค ญของโครงการ หน วยงานทตองการจะนำาเสนอโครงการนนๆ ปกตแลวสปอตเพอการรณรงคจะไมเสยคาใชจายในการนำาเสนอทางสถานวทยกระจายเสยง เชน สปอตรณรงคเรองการเลอกตง สปอตรณรงคการประหยดพลงงาน เปนตน

การสมภาษณความคดเหนของประชาชน (Vox Pop หรอ Voice of the People) หมายถง การสมภาษณนอกสถานทกบประชาชนทวไปในหวขอทเกยวของกบสถานการณปจจบน ซงมผลกระทบตอชวตความเปนอยของผคน หรอเปนเร องทคนทวไปใหความสำาคญ สงสำาคญของการทำา Vox pop คอการ


38


ศกษาสถานการณทเกดขนในเวลานน จากนนรางหวขอสมภาษณ 1- 2 ประเด น ไมควรก ำาหนดประเด นสมภาษณมาก เพราะจะทำาใหเกดความคดเหนทหลากหลาย จนไมสามารถนำาเสนอไดครบภายในระยะเวลา 20 – 30 วนาท จำานวนของประชาชนททำาการสำารวจความคดเหนนน โดยสวนใหญจะไมเกน 5 คน เพราะเมอไดเสยงสมภาษณมาแลว ผผลตรายการจะตองตดตอเสยงเฉพาะขอความทเกยวของกบประเดนทตงไวและนำามารวบรวมเรยบเรยงใหตอเนองกน ไมตองระบขอมลสวนตวของผท ถกสมภาษณแตใหระบขอมลทวไปของผทถกสมภาษณทงหมด

การโทรศพทเขามารวมในรายการ (Phone - in) หมายถง การทำางานรวมกนระหวางผผลตรายการและชางเทคนค หรอผควบคมเสยง นำาสญญาณโทรศพทหรอโยกสญญาณโทรศพทของผฟงทตดตอเขามาในรายการเพอแสดงความคดเหน ตอบคำาถาม เลนเกมส หรอขอเพลงออกอากาศผานรายการวทยในเวลาเดยวกน การโทรศพทเขามารวมในรายการเปนการสอสารแบบสองทางทชดเจน แตจะไดความคดเหนทไมหลากหลาย ยกเวนผดำาเนนรายการจะเปดโอกาสใหผฟงโทรศพทเขามารวมในรายการในระยะยาว นอกจากผดำาเนนรายการจะตองมวธการควบคมสถานการณ และถอยคำาภาษาของผฟงทโทรศพทเขามา เนองจากบางคร งความคดของผฟงบางคนอาจจะเปนการแสดงความคดเหนทขดแยงมาก หรอใชถอยคำาไมสภาพ จนทำาใหรายการนนไมเป นไปตามทระเบยบของคณะกรรมการบรหารกจการวทยกระจายเสยงและวทยโทรทศน (กบว.) หากเกดกรณเชนน ผดำาเนนรายการ


39


หรอผควบคมเสยงสามารถปดเสยงไมโครโฟน หรอโยกสญญาณเสยงกลบเขาสรายการปกตไดทนท ชวงเวลาในการเปดโอกาสใหคนฟงโทรศพทเขามารวมในรายการได คอ หลงจากชวงทสองของรายการ โดยจะตองแจงและยำาประเดนใหคนฟงทราบในหวเร องหรอสงทตองการใหคนฟงเขามามสวนรวม เพราะคนฟงบางคร งไมไดเปดฟงมากอนหนา วธการทำารายการลกษณะน ผ ด ำาเน นรายการตองประสานงานกบผควบคมเสยง หรอมผชวยรบโทรศพท เพอยำาประเดนใหกบคนทโทรศพทเขามากอนลวงหนา

การทำาเสยงใหหางจากไมโครโฟน (Off mike) หมายถง การพดหรอการแสดงทมระยะหางจากไมโครโฟน

การพดตรงไมโครโฟน (On Mike) หมายถง การพดตรงหนาไมโครโฟนในระยะทหางพอสมควร

เสยงประกอบ (Sound effect) หมายถง เสยงทเลยนแบบเสยงตามธรรมชาต หรอเปนเสยงทมนษยสรางขนจากเทคโนโลยตางๆ เชน เสยงจากเคร องดนตร อปกรณ หรอคอมพวเตอร โดยสวนใหญเสยงประกอบจะมผผลตและจำาหนายในรปแบบตลบเทปหรอแผนซด เสยงประกอบเหมาะส ำาหรบรายการวทยประเภทละคร สปอต สารคด บางครงรายการเพลง ผ จดรายการบางคนกนำาเอามาเปนสวนหนงในรายการเพอใหรายการมเอกลกษณมากข น บางคร งผ จดรายการอาจจะเปนคนทำาเสยงประกอบขนเองจากการบนทกในหองบนทกเสยง หรออาศยเครองบนทกเสยงเคลอนททมคณภาพในการบนทกเสยงดบนทกเสยงจากธรรมชาต หรอเหตการณจรงกได การนำาเสยง


40


ประกอบมาใช ผผลตรายการวทยจะตองคำานงถงความเหมาะสมและความสมจรงของรายการ และเนอหาดวย

เฟดอน/ เพมเสยงเขา (Fade in) หมายถง การเลอนระดบปมควบคมเสยงขน เพอใหเสยงทตองการนำาออกอากาศดงขนในระดบทพอด

เฟดอลต/ ลดเสยงลง (Fade out) หมายถง การลดระดบปมควบคมเสยงลงจนไมมเสยงออกอากาศ เหมาะสำาหรบการเปดจงเกล สปอต หรอเทปแทรกระหวางรายการ

เฟดอนเดอร / ลดระดบเสยงและคลอในรายการ (Fade under) หมายถง การลดระดบปมควบคมเสยงลง แตยงคงใหเสยงนนเปดคลออยในระหวางการพดออกอากาศ ควรใหอยในระด บ 5 – 10 เหมาะสำาหรบการเปดเพลงบรรเลง การเปดเพลงทมเนอรองจะทำาใหคนฟงสบสนในเนอหาทผดำาเนนรายการกำาลงพดอยได

เฟดดาวน/ คอยๆ ลดระดบเสยงจนเสยงหายไป (Fade down) หมายถง การคอยๆ ลดปมควบคมเสยงลงจนกระทงเสยงเพลงนนหายไป เหมาะสำาหรบเพลงทกำาลงเปดอยในชวงเวลาทใกลหมดรายการแตเพลงยงไมจบ หรอเปนเพลงทใชประกอบในรายการไมจำาเปนตองเปดเพลงนนใหจบ

เฟดออฟ (Fade off) หมายถง การทผพดเคลอนทหางออกจากไมค นอกเหนอจากขอบเขตการรบเสยงของไมโครโฟน

เฟดออน (Fade on) หมายถง การคอยๆ เคลอนทเขามาของผพด ในขอบเขตของการรบเสยงของไมโครโฟน


41


ดบ หรอดบบลง (Dub or dubbing) หมายถง การถายเทปหรอการบนทกเสยงจากเทปมวนหนงลงเทปอกมวนหนง โดยบนทกทงหมดหรอบางสวนกได

คตหรออดทตง (Cut or editing) หมายถง การตดตอเทป การตดขอความออกจากบทหรอตดเนอเทปทไมตองการออก หยดเสยงทพดขณะบนทก หรอออกอากาศ หยดออกอากาศทนท

ประเภทของเสยงพด (Voice) ในงานวทยกระจายเสยง ในรายการวทยกระจายเสยงรปแบบตางๆ จะประกอบดวย

ลกษณะและวธการเสนอทตางกน ดงนนการเสนอรายการจงแตกตางกนออกไปทงเร องเพศ วย จำานวน ตลอดจนลลาและอารมณในการเสนอเสยง หากจะแบงประเภทของเสยงพดในงานวทยกระจายเสยงตามจดกำาเนดและลกษณะของเสยงแบงไดดงน

1. แบงตามเพศ คอ เสยงผหญง และเสยงผชาย2. แบงตามวย คอ ลกษณะของเสยงทแสดงถงความแตกตาง

ของชวงอาย หรอชวงวย เชน เสยงทารก เสยงเดก เสยงวยรน เสยงหนมสาว เสยงผใหญ เสยงคนแก

3. แบงตามจำานวน คอ เสยงทไดยนแสดงจำานวนคนทมากนอยตางกน ทงอาจจะระบจำานวนไดหรอไมอาจจะระบจ ำานวนได คอ เสยงทระบจ ำานวน 2 -3 คน หรอจำานวนกลมคนนอย กลมคนมาก

4. แบงตามสภาพของรางกาย จตใจ และอารมณ เพอบงบอกบคลกและลกษณะนสย

สงสำาคญของเสยงพดในงานวทยกระจายเสยง คอ การคดเลอก การควบคม การกำากบเสยง ใหเสยงมความชดเจนในการฟง ไมวาจะเปนเสยงประเภทใด เชน รายการขาว ผเสนอเสยงนอกจากจะตองมทกษะในการอานคลอง ชดเจน นาฟงแลว อารมณและลลาในการนำาเสนอ


42


กตองสภาพ แตเขมแขงเปนจรงเปนจง นาเชอถอ ในขณะทรายการละครเสยงจะบงบอกอารมณ และจตใจตามบคลกเสยงทนำาเสนอ

ลกษณะของนำาเสยงในงานวทย นำาเสยงในงานวทยควรจะมคณสมบตดงน คอ

1. นำาเสยงชดเจน เมอผฟงๆ แลวสามารถแบงแยกไดวาเปนเสยงของเพศใด อายเทาไร กำาลงถายทอดขาวสาร ความคด อารมณ ความรสกอะไรใหฟง

2. อกขรวธถกตอง การอานหรอการพดออกเสยงตองรจกอกขรวธ การเวนวรรค เวนชวง การใหน ำาหนกในคำา ในขอความทตองเปนไปตามหลกไวยากรณและสอความหมายไดถกตองชดเจนดวย

3. ลลาการนำาเสนอนาฟง โดยเฉพาะทวงทำานองในการพด หรออานใหผฟงรเร อง เขาใจ อยากตดตาม หรอจบใจความไดถกตอง มการทอดจงหวะ เนนเสยงหนกเสยงเบาตามเนอความ

4. ใหอารมณ เมออยหนาไมโครโฟนผด ำาเนนรายการตองมอารมณแจมใส สภาพ แตเตรยมพรอมทจะจด ปรบอารมณ ความรสกตามบท ตามขอความทจะตองเสนอเสยง และขอควรระวงคอ การเสนอเสยงอยางไรอารมณ กบอารมณอยามากเกนไป (Over)

5. สอความหมายได ผดำาเนนรายการสามารถเสนอเสยงเพอใหผฟงไดรบความร อารมณและจนตนาการ ทมความชดเจน เกดจนตนาการตามสงทนำาเสนอได

การควบคมเสยงพดในงานวทยกระจายเสยง คณสมบตของเสยงทเหมาะกบงานวทยกระจายเสยง คอ

เสยงทมความชดเจน ความมนใจ การควบคมเสยงผานไมโครโฟนทมคณภาพจงเปนสงหนงทควรปฏบต ดวยการควบคมการเปลงเสยง การกำาจดขอบกพรองทมผลตอคณภาพเสยง ซงเปนเร องทผเสนอเสยงทางวทยกระจายเสยงควรทราบและปฏบตเสยงทมคณภาพ


43


นอกจากจะมนำาเสยงทไพเราะตามวยแลวยงตองเปนเสยงทเกดจากความพรอมทางสรระของอวยวะทเกยวของกบการออกเสยง นบตงแตปอด ลำาคอ ขากรรไกร ลน เพดาน เหงอก ฟน รมฝปาก รวมทงจมกซงเกยวของกบการหายใจเขาออก ความพรอมดงกลาวคอ การควบคมอวยวะตางๆ ใหสามารถเปลงเสยงออกมาไดชดเจนตามฐานเกดของเสยงนนๆ เชน ความชดเจนของตว ร สะกด เกดจากความสามารถในการกระดกลน หรอความชดเจนของคำาทม ฟ สะกด เกดจากความสามารถบงคบใหลมผานไรฟนไดอยางเหมาะสม โดยยดหลกวา การเปลงเสยงนน ตองไมมเสยงแทรกจากการควบคมอวยวะใดๆ ทรบกวนตอการฟงของผฟง

หลกส ำาคญในการควบคมเสยง เพ อใหได ยนเสยงผานไมโครโฟนทมคณภาพเหมาะกบงานวทยกระจายเสยง คอ

1. การควบคมเสยงลมหายใจท ด ผ เสนอเสยงทางวทยกระจายเสยงตองมวธการทจะควบคมลมหายใจ มใหเสยงลมหายใจเขา – ออก ตลอดจนเสยงหอบ เหนอย พลว เพราะลมหายใจไมพอ ออกไปรบกวนการฟง การควบคมลมหายใจเปนเรองทฝกกนไดดวยวธงายๆ ดงน

a. ฝกการสดลมหายใจเขาทางจมก ผานปอด กระบงลม แลวเกบลมหายใจไวในทอง พดงายๆ คอ หายใจเขาทองพอง หายใจออกทองแฟบ ในขณะฝกจะยนหรอนอนหงายราบกบพนกได การฝกนจะชวยแกปญหาการหอบ เหนอย เพราะรสกวาจะหมดลมหายใจเปนเพยงความรสกไมใชสภาพแทจรง

b. คอยๆ หายใจเขาทางจมก เรมดวยการบงคบลมใหลงไปถงกระบงลม (ตรวจสอบไดโดยใชนวโปงกดเบาๆ ตรงชายโครงทงสองขาง ถาชายโครงขยายออกแปลวาลมเขาไปถงกระบงลมแลว) แลวไลลมลงไปในทอง (สงเกตไดจากการพองของทอง) จากนนกลนลม


44


หายใจไว นบ 1 – 2 – 3 ...... แลวหายใจออกนบ 1 – 2 – 3 ........โดยเรมจากการนบสนๆ กอน

c. หายใจเขาทางจมก แลวผอนออกทางปากเปนเสยงฮม ........... หรอนบ 1 – 2 – 3 ............... ไปเรอยๆ เรมดวยการฮมหรอการนบโดยใชเวลาสน แลวคอยๆ เพมความยาวและความสามารถในการผอนลมออกทางปากดวยการฮมหรอนบ โดยระดบเสยงของการฮมหรอนบตองปลอยออกมาในระดบทเทากน ไมสะดดหรอสงบางตำาบาง การฝกในขอนจะทำาใหไมมเสยงลมหายใจเขาเพราะการสดลมเขาทางปากขณะเสนอเสยงทางวทย หลกการทสำาคญ คอ หายใจเขาทางจมก หายใจออกทางปาก ซงจะออกมาพรอมกบเสยงทเปลงออกมา การหายใจออกแมวาจะมลมบางสวนออกมาทางจมกบางกถอวาปกต แตถาขณะเปลงเสยง ลมออกทางจมกมากกวาทางปากจะเปนเสยงขนจมกไป

d. ฝกการอานหรอพดประโยคยาวๆ ในลมหายครงเดยวe. ฝกการอานโดยการผอนลมหายใจเขาออกระหวางท

อาน โดยไมตองหยดเพอถอนหายใจ2. การควบคม บงคบรมฝปาก ปาก ลน และขากรรไกรได

อยางมประสทธภาพ ตองสามารถบงคบรมฝปาก ปาก ลน และขากรรไกรใหสามารถออกเสยงไดตามมาตรฐาน การทดสอบวาเสยงพดชดหรอไมชด ควรจะทดสอบโดยการพดผานไมโครโฟน แลวบนทกเทปไวเพอเปดฟง โดยอาจจะขอคนอนใหชวยฟงหรอฟงเองกได

a. สำาหรบกลามเนอสวนใกลๆ ปากและขากรรไกร ทำาไดโดยการอาปากกวางสลบกบการปดปาก เอยงปากไปทางซาย ขวา หรอขยบปากเป นวงกลม ขยบขา


45


กรรไกร ฟน ดวยทาทเหมอนกบการเคยวอาหาร ถารสกวาขากรรไกร เกรงและแขงใหใชนวมอนวด คลง เบาๆ บรวเณขากรรไกร (ใตตงห)

b. สำาหรบรมฝปากอาจบรหารไดโดยเปลงเสยงตามฐานเสยงของสระทส ำาคญ เชน อา อ อ อ โอ โดยขณะเปลงเสยงตองขยบรมฝปากใหเตมท เปลงเสยงออกมาอยางชดเจน สำาหรบผทมปญหาเฉพาะตางๆ เชน รมฝปากบนไมเปด พดอยางไรกไมเหนไรฟนบนทำาใหเสยงออกมาไมชดเจนกตองฝกบงคบรมฝปากบน เชนทำาใหรมฝปากเปนรปสเหลยมหรอยกรมฝปากบนขน

c. สำาหรบลน ตองฝกเกรงลนและการทำาใหลนขยบไดอยางรวดเรว เชน แลบลนออกมาใหมากทสดเทาทจะมากได ใหรสกเหมอนกำาลงพยายามปลอยลนออกมาใหแตะคางแลวเกรงลนทำาใหลนแหลมทสด บงคบลนไปทางซาย ขวา บน และมวนลน การปลอยลมออกมาพรอมๆ กบการรวลนเปนการฝกเปลงเสยง ร ล ท ชดเจน

3. การเปลงเสยงออกมาอยางเตมท หมายถง การเปลงเสยงจากทองอยางมพลงและสมำาเสมอ ยกเวนการแสดงทตองเปนไปตามลลา อารมณ เปนเสยงจรงของแตละบคคล ไมใชการเคน หรอการบบเสยง การจะวดวาเสยงทเปลงออกมานนมพลงเพยงพอหรอไม อาจจะวดดวยการตะโกนใหผฟงซงอยหางกนไป 4 ฟต วาไดยนเสยงชดเจนหรอไมชดเจน นอกจากนเวลาพดผานไมโครโฟน ผพดจะตองอยใหตรงหนาไมโครโฟน เปดปากใหเตมท ไมควรเคนเสยง หรอกกเสยงทลำาคอ หรอเปนการพดแบบกระซบกระซาบและมความเชอวาถาพดเบาๆ แตพดชดไมโครโฟนแลวจะทำาให


46


เสยงด ชดเจน ซงเปนการกระทำาและความเชอทผดและยงใหคณภาพเสยงทไมดอกดวย สวนผทพดเสยงออ เสยงขนจมก เสยงเหมอนคนเปนหวด บางคนปลอยเสยงออกมาทางปากไมได หรอเสยงลมหายใจกลบขนจมก ตองมการฝกเสยงดวยการควบคมการหายใจออกทางปาก

4. การมระดบเสยงทนาฟง หมายถง มรดบความสงตำาของเสยงทไมอบอบในคอ เสยงกดตำา หรอบบเสยงสง แหลม ลอย ระดบเสยงไมด การเปลงเสยงหนาไมโครโฟนทดตองมนำาเสยงทกองกงวาน มทกษะในการพด มความร ความเขาใจในการออกเสยง รวมทงมความสามารถในการตความหรอบท ทำาใหเกดเสยงขนลงและจงหวะจะโคนตามเนอความ หรอบททไมใชการเลนเสยง

5. การไมผดเพยนของเสยง ซงเปนไปตามอทธพลของเสยงดงน

a. อทธพลของสำาเนยงถน ซงควรจะเปนเสยงกลางๆ ในการนำาเสนอ เชน ขาว เปน – เขา – สบ เปน – เสยบ – ถนน เปน ถ – โหนน – ความเพยนเกดจากอทธพลของภาษาเชอชาต เปนหลกซงผฝกหดตองหาวธการแกไขขอบกพรองจดนดวยความอดทน

b. การเพยนเสยงวรรณยกต ซงเปนเสยงสำาคญของการกำาหนดระดบเสยง สง – ตำา ลลาการพดและนำาเสยงของคนรนใหมมกจะนยมพดลากเสยงเนบนาบ ยาวจนเกดเพยนในทางวรรณยกต เชน ก เปน – กอ – ได เปน – ได – ชอบ เปน – ชอบ – ซงหลายคนพดในชวตจรงจนชน หรอบางคนเนนเสยงในการพดจะทำาใหเกดความเปนสสนของขาว ซงเปนความเชอทไมถกตองและจะทำาใหเกดความเคยชนในการออกเสยงจนลมวรรณยกตไทยของเสยงทแทจรงไปได


47


c. มเสยงลมออกมากเกนไป เชน เสยงลมลอดไรฟน เมอออกเสยง ตว S หรอ เสยง สอ (ศ ษ ส) ปลอยเสยงลมใสไมโครโฟน เมอออกเสยง T หรอเสยง ทอ (ท ธ ฑ ฒ) หรอตว บ พ หรอ b, p ปญหาคอ การควบคมรมฝปากและลนทไมถกตอง การแกไข อาศยวธการฟงเสยงตวเองทบนทกไว หรอการฝกพดหนากระจก หรอไมควรพดใกลไมโครโฟนเกนไป ใหยนหนขางใหไมโครโฟน หรอยกไมโครโฟนใหสงเหนอระดบปากนดหนอย

d. ขอบกพรองทางรางกายทเกยวของและมผลตอความชดเจนของเสยง เชน ปญหาของฟน ฟนเหยน ฟนยน ใสฟนปลอม หรอใสเหลกดดฟน ปญหาของลน เชน ลนใหญ ลนคบปาก ตลอดจนการบงคบลนทผด เชน ออกเสยง ส“ ” โดยแลบลนออกมา ทำาใหลกษณะเสยงออกมาผดพลาดขอบกพรองในขอนบางทแกไขได บางทแกไขไมได

เทคนคในการกำากบเสยงการแสดงทตองการใหเสยงดง หรอคอยกวาปกต

เสยงกระซบ ใชเทคนคการเขาใกลไมโครโฟน เพอใหไดระดบเสยงทคนฟงจะไดยนชดเจน การกระซบจะเปนการลดเสยงตามอารมณแสดง แตไมใชลดระดบความดงของเสยง

เสยงรำาพง เสยงพดกบตวเอง เสยงแสดงความคดของตวละคร เสยงแบบนอาศยเทคนคการทำาเสยงกอง (Echo) โดยการใชเทคนคการบนทกเสยงททำาใหเสยงของผแสดงผานไมโครโฟน ไปเขาลำาโพงแลวปอนเขาไมโครโฟนอกครง ทำาใหเกดเสยงสะทอนทไลตามกนตดๆ การร ำาพง การพดกบตวเอง อาจจะใชวธการหนดานขางใหไมโครโฟน แตพดใกลไมค ลดเสยงลงเพอแสดงอารมณ


48


เสยงตวาด ตะโกน ตลอดจนเสยงหรอกรยาทลมออกจากปาก เชน การไอ การเปาลม การตะโกน เปนเสยงทตองดงและแรง ในการตะโกนอาจทำาไดโดยใหผแสดงหนหนาออกไปทางสวนบอดในการรบเสยงของไมโครโฟน (dead area) หรออยหางจากไมคแลวยกเสยงขน (Pitch) ใสอารมณ เพมความเขมของเสยง โดยไมจำาเปนตองตะโกนหรอตวาดออกมาสดเสยง แลวเนนความเดนของอารมณนน

มตของเสยง (Voice and sound perspective) คอ การสร างภาพด วยเสยง ให ผ ฟ งร ส ก เหม อนมการเคลอนไหว การกำาก บเสยงในลกษณะนต องพจารณาคณลกษณะของไมโครโฟน ดงน

a. ไมโครโฟนแบบทางเดยวมมกวาง มมมในการรบเสยงแบบรปหวใจ

b. ไมโครโฟนแบบทางเดยวมมแคบ รบเสยงไดดทางดานหนา มการรบเสยงในมมทแคบมาก

c. ไมโครโฟนแบบรอบทศ มมมในการรบเสยงไดดเทากนหมดทกดาน

d. ไมโครโฟนแบบสองทาง มความไวในการรบเสยงสองดานซงอยตรงกนขาม

ดงนนการกำากบเสยงไมโครโฟนตองพจารณาบรเวณทรบเสยงได (Live area) และรบเสยงไมได (dead area)

การจดปรบวสดเสยง (Acoustic Equipment) โดยอาศ ย Equalizer และ Parametic Equalizer การปรบเสยงทม – แหลม การจดพนเสยงอาศย Acoustic board ท ำา ใ ห เ ส ย ง ม ค ว า ม ก อ ง ด ง ก ง ว า น (Reverberation) หรอเกดเสยงสะทอน (Echo)ซงการจดปรบวสดเสยงพนงหองสามารถทำาได 2 ลกษณะคอ


49


a. การลด เพม จด ปรบ วสดในหองบนทกเสยง ถาตองการเพมการสะทอน กตองเพมวสดเนอแขง ผวเรยบเขาไป ยงเพมวสดทไมดดซมเสยงมากเทาไร เสยงกจะสะทอนกลบมามากเทานน ระยะทางจากแหลงเสยงถงวสด ถาใกลเสยงสะทอนกลบมาเรว ถาไกลเสยงจะสะทอนกลบมาชา

b. โดยการใชอปกรณทางอเลกทรอนคส หรอทเรยกวา Reverberation Unit ซงมอยกนหลายแบบแตกตางก นไปตามวสดท ใชสร าง เชน Digital หรอ Golden foil หรอ Spring coil ขนอยก บความตองการ และสถานท

ประเภทของเพลงในรายการวทยกระจายเสยง

ในการผลตรายการวทยกระจายเสยง ตองอาศยเสยงเพลงทงในรายการเพลงและรายการตางๆ ตลอดจนใชเพลงในชวงททำาการเปดปดสถาน และในระหวางรายการ เดมแหลงเพลงจะเปนในรปแบบของ แผนเสยง เทปมวน (Open Reel) เทปตลบเลก (Cassette Tape) ปจจบนเทคโนโลยดจตอล ไดทำาใหเสยงเพลงไดรบการบนทกอยในรปแบบซด ซงจะสามารถบรรจเนอเพลง ไดมากเพราะพนทของแผนจะมหนวยความจำาสงกวาเนอเทป ดงนนลกษณะของเพลงจงสามารถแบงไดตามนคอ

1. เพลงประจำารายการ หมายถง เพลงทใชเมอเร มรายการ เมอคนระหวางเนอหา หรอระหวางการเสนอรายการ เมอเปดหรอจบรายการ อาจจะใชเพลงเดยวกนเมอเปดหรอตางเพลงกนเมอปด แตควรจะเปนเพลงลกษณะนนตลอดไปในรายการเดยวกน สวนใหญแลวจะใชเปนเพลงบรรเลง (Instrumental music)


50


การเลอกเพลงประจ ำารายการตองพจารณาถงรปแบบรายการและสอดคลองกบเนอหารายการดวย เชน รายการเกยวกบเดก ตองเลอกเพลงทมจงหวะสดใส มความนารก ราเรง แตขณะเดยวกนเพลงในลกษณะนจะใชในรายการทเก ยวกบคนสงอายไมได สวนรายการทมเนอหาเบา เปนรายการทใชเวลาเพยงเลกนอย กควรจะอาศยเพลงบรรเลงเบาๆ เชน เพลงแจส ของ Michael Bolton เพลงของ Kitaro เปนเพลงประจำารายการ รายการทเปนภาษาไทยควรจะใชเพลงบรรเลงทำานองไทย มากกวาจะใชเพลงบรรเลงแบบตางประเทศ

นอกจากนยงจะตองพจารณาการเลอกจงหวะและทวงทำานองของเพลงการเร มเปดรายการตองเร มจากการคอยๆ เลอนระดบเสยงเพลงขน (Fade in) และคอยๆ เลอนระดบเสยงเพลงใหเบาลง (Fade out) เมอผดำาเนนรายการเร มเขารายการ หรอเปดคลอ (Fade under) ระหวางทมการดำาเนนรายการ ทงนควรจะเปนเพลงทมทวงทำานองเพลงฟงไดเรอยๆ ไมเปนทอนสนๆ หรอเปลยนความแตกตางทางอารมณของเพลงมากหนก จะไมน ยมใชเสยงเพลงเปดคลอในระหวางทมการประกาศรายการ หรอรายงานขาว หรอรายการทมการเนนเนอหา เพราะบางครงเพลงทใชไมเหมาะกบเนอหาทพด รวมทงจะเปนการทำาใหสมาธในการเปดรบฟงรายการของผฟงนอยลง สงผลใหเกดความไมเขาใจในสงทผดำาเนนรายการนำาเสนอ ขณะทเพลงทใชใน


51


การปดรายการควรจะเปนเพลงทมความกระชบ และหนกแนน ไมใชเพลงทจบลงดวยวธการเฟดเสยงใหคอยๆ หายไป แตอาจจะมการเปลยนแปลงไดตามสภาพรายการ

2. เพลงเชอม (Bridge Music) เปนเพลงทใชส ำาหรบเชอมในรายการหรอระหวางรายการอาจจะเปนเพลงบรรเลงหรอเพลงรองกได ขนอยกบเนอหาและบรรยากาศของรายการ ตลอดจนจดประสงคและลกษณะของการใชเพลงนน

การใชเพลงในรายการจะใชเปนเพลงรอง หรอเพลงรวมในรายการ หรอตอจากเสยงประกอบกได ใชไดทงเพลงบรรเลงและเพลงรอง ทงนตองคำานงถงเนอหาของเพลงทใหสอดคลองกบเนอหารายการทนำาเสนอ พจารณาจงหวะของเพลง และดเวลาในการเปดเพลงคน เพราะเมอเปดเพลงทมเนอรองแลวเวลาในการออกอากาศไมพอดกบเพลงกจะทำาใหรายการไมฟงแลวราบเรยบ

ขอควรระวง อยาใชเพลงเชอมในรายการเพอสรางความบนเทงในการฟงเพลงนน แลวคาดหวงจะใหเปนเพลงทดงความสนใจของผฟง ใหมาฟงเนอหาสาระของขาวสาร แตใหแบงซอยขาวสาร และความรเปนชนๆ แลวแทรกดวยเสยงเพลง เพราะสงทผฟงจะได คอความบนเทงกบขาวสารความรทขาดชวงไมตดตอกน

สำาหรบเพลงทใชเชอมในรายการนตยสาร ซงมความหลากหลายในเนอหารายการแลว การใชเสยงเพลงควรจะสรางความเปนหนงเดยวกน (Unity) บนความหลากหลายนน (Diversity) การเลอกรายการเพลงควรเลอกเพลงจากเนอหารายการในแตละชวงเปนหลก และควรคำานงถงรสนยม และความชอบของกลมผฟงเปาหมายควบคกนดวย

3. เพลงคนระหวางตอรายการตอรายการ (Music Interlude) สำาหรบสถานวทยทไมมการโฆษณาสนคา ชองวางระหวางรายการตอรายการจะใชเป นประกาศขอความในการประชาสมพนธ หรอการบรการสาธารณะ การใชเพลงเพอเชอมตอ


52


ระหวางรายการตอรายการควรคำานงถงลกษณะเนอหาของรายการตอไปวาเปนรายการเนอหาลกษณะใด

4. เพลงทใชเพอแสดงการเปลยนแปลงของฉาก เวลา หรอสถานท (Transition Music) สวนใหญจะใชในรายการสารคด หรอละคร โดยในการผลตรายการตองเลอกเพลงทสามารถแสดงถงสภาพเวลา และสถานทได เชน เปนการพดคยในชวงวนครสตมาส ควรใชเพลงสากล แบบครสตมาส

5. เพลงทใชสรางอารมณความรสก (Mood Music) ตลอดจนบคลกลกษณะ บทนนอยในชวงใด บคลกของตวละครเปนอยางไร อารมณและความรสกของเพลงจะจะชวยสรางภาพของผฟงดวย

6. เพลงทใช เพ อสรางบรรยากาศหรอภาพทงตามธ ร ร ม ช า ต แ ล ะ ส ภ า พ เ ห น อ ธ ร ร ม ช า ต (To visualize situation)

เสยงประกอบในการผลตรายการวทยกระจายเสยง (Sound effect)

แหลงของเสยงประกอบสวนใหญ คอ แผนเสยง เทป และแผนซด ทผลตจากตางประเทศและนำาเขามาจำาหนายในประเทศไทย นอกจากจะเป นเสยงประกอบส ำาเรจร ปแลว อาจจะมาจากเสยงในภาพยนตร (Sound Track) การใชเสยงประกอบจะเกดขนภายหลงจากทมการจดทำาบทรายการเรยบรอยแลว จากนนจงทำาการคดเลอกจากแผนสำาเรจรปทมอย หรอบางกรณเสยงประกอบบางอยางไมม หรอไมเหมาะสมกบรายการ หรอไมสมจรงตามวฒนธรรมไทย ผผลตรายการสามารถผลตและกำากบเสยงประกอบในรายการขนมาเองกได ซ งการผลตเสยงประกอบทำาได 2 ลกษณะคอ

1. การผลตเสยงประกอบนอกหองบนทกเสยง แบงออกเปน 2 ลกษณะทสำาคญ คอ


53


a. การบนทกจากเหตการณจรงๆ โดยไมมการควบคม หรอกำากบ เชน เสยงการจราจร เสยงในตลาดสด เสยงการจลาจล เสยงเชยรในสนามฟตบอล ไมควรนงใกลหรอรวมกบคนดคนอนๆ ควรใชไมคทมการรบเสยงในมมกวาง หรอนงไกล เพอใหไดยนเสยงมมกวางทงหมด การบนทกเสยงประกอบลกษณะนตองเลอกไมโครโฟนใหเหมาะสม เพราะจะทำาใหไดเสยงทเฉพาะจดเกนไปไมสมจรงได

b. การบนทกจากเหตการณจรงโดยอาศยเครองบนทกเทปกระเปาหว (Portable recorder) เชน เสยงไก หม เปดในฟารม ตองมการควบคมกำากบไมใหมเสยงอนเขามาแทรก

2. การผลตเสยงประกอบในหองบนทกเสยง แบงออกเปน 2 ลกษณะคอ

a. การผลตเสยงประกอบเตรยมไวกอน เพอปองกนการบนทกเสยงประกอบซำาแลวซำาอก และสามารถตรวจสอบเสยงประกอบส ำาหรบการแก ไขได การเตรยมเสยงประกอบไวกอนจะอาศยคนแสดง จำานวนหนงไมเกน 4 – 5 ค น แ ล ะ อ ป ก ร ณ ป ร ะ ก อ บ Mr. Frank Robert Brookes อดตผผลตรายการวทยกระจายเสยงของสถานวทย BBC กรงลอนดอน ประเทศองกฤษ และจากห น ง ส อ Educational Broadcasting Radio (Asia – Pacific Institute for Broadcasting Development) กล า ว ถ ง เท ค น คก า ร ส ร า ง เ ส ย งประกอบไวดงน

เสยงเครองบน พบกระดาษหนาๆ แลวถอไวใหโดนแผนใบพดของพดลม

เสยงเครองบนไอพน เ ป ด เ ค ร อ ง เ ป า ผ ม ใ ก ล ๆ ไมโครโฟน เสยงจะกระหมหากปด

ปากเครองเปาผมไวเอกสารประกอบการสอนวชาการผลตสอกระจายเสยง (Broadcasting Production) รหสวชา 216317 ตลาคม 2549

54


เสยงลกศรผานอากาศ ใชก านไมไผบางๆ หรอไมทมความหนาไมเกน 1 ซ.ม. และ

ยาวประมาณ 1 เมตร ถอปลายขางหนงไวแลวสะบดในอากาศใหมระยะหางประมาณ 2 เมตร จากไมโครโฟน

เสยงระฆงในโบสถ บนทกเสยงกร งจากเคร องพมพดด ดวนความเรวสงแลวนำามา

เป ดดวยความเรวต ำา หรอใชแทงเหลกขนาดเลกเคาะทแทงแกว

เสยงทบศรษะคน ใชค อนทบลงบนแตงโมใบใหญๆ หรอมะละกอ หรอฟกทอง

ใบใหญๆ เสยงพมไมไหว เขยาหรอบดกงตนปาลม หรอบด

ดามไมกวาดใกลๆ กบไมโครโฟน

เสยงปดประตรถยนต ปดตเยนหรอเตาอบอยางรวดเรว หรอปดหนงสอเลม

หนาๆ อยางรวดเรว เสยงกระดง เตมนำาในแกวบางๆ หลายๆ ใบ แลว

เคาะเบาๆ ดวยไม เปลยนระดบนำาในแกวเพอทำาใหเกดเสยงสงตำา

เสยงรถยนตชนกน เอาเศษแกวแตกๆ เศษโลหะ เศษกระปองตางๆ ใสลงในกลอง

ไม แลวตอกตะปใหแนน เสยงชนจะเกดจากการพลกกลอง

เสยงแกวแตก เอาเศษแกวใสหอผ า ตรวจดวาม ความทนทานพอทแกวจะไม


55


บาดขาดหรอไมท งหอน นลงบนพนและเขยาอกเลกนอยใหไดเสยงทถกตอง

เสยงไมหก หกไมแผนบางๆ หรอกลองไมขดใกลๆ กบไมโครโฟน

เสยงแทง ใชมดสบลงบนมะละกอดบ แตงโม หรอกะหลำาปล

เสยงรถไฟ เอาไมร ปสเหลยม 2 แทง หอดวยกระดาษทรายแลวทำาใหไม 2

แทงกระทบกน เสยงพดโทรศพท พดลงไปในถวยพลาสตกใกลๆ กบ

ไมโครโฟน เสยงนำา ใชนำาจรงๆ ในแทงกนำา หรออางนำาขนาด

กวางประมาณ 1 เมตร ลก 60 ซ.ม. อางนำาจะตองปดวยผาพลาสตก หรอวสดอน เพอปองกนเสยงโลหะหรอเสยงไมทอาจจะเกดขนได

เสยงตกนำา ใชถ งเลกๆ หรอหมอตมนำาใสไวในอางนำากอนจะเรม

บนทกเสยง เมอบนทกเสยงใหดงเอาถง หรอหมอตมนำาขนมาอยางรวดเรว

เสยงวายนำา ใชมอตนำาไปมา เสยงคลน เปาลมผานหลอดดดซงอยในภาชนะ

ใสนำาเลกๆ ซงอาจจะใชแทนเสยงนำาเดอด

เสยงรนเครองดม รนนำาใสแกว หรอถวย แตตองใหปากขวดหรอเหยอกนำากระทบกบ

แกวดวยใหมเสยงดงกรก


56


เสยงพายเรอ เอาไม 2 อนจมขนลงในถงนำา แลวนำาเทปทบนทกเสยงไวมาเปดใหชา

ลงเปนครงหนงของจงหวะเดม เสยงนาฬกา ใชนาฬกาจรงถอไวใกลไมโครโฟน หรอใช

ปากกาหมกซมจบหมนไปมาทางซาย ขวา โดยกระทบกบกลองโลหะเลกๆ

เสยงปน เ อ า ไ ม บ ร ร ท ด ต ล ง บ น โ ต ะ ใ ก ล ๆ ก บไมโครโฟน หรอเจาะลกโปงดวย

เขมหมดใหแตก เสยงฝเทามา เอากะลามะพราว 2 อนมากระทบกน เสยงลฟต บนทกเสยงเคร องดดฝนตอนเปดเคร อง

และปดเครองแลวนำามาเลนใหมใหจงหวะชาลงไปครงหนงของจงหวะเดม

เสยงฟารอง สะบดแผ นโลหะใหญบางๆ ใกล ๆ ก บไมโครโฟน

เสยงฝเทาเดนบนดน ทำาทางเดนลาดๆ โดยใชกลองตนๆ ลกประมาณ 10 ซ.ม. และมทรายและกรวด ความกวางยาวประมาณ 1 เมตร ใสทราย

กรวด ลงไปในเวลาตองการเสยงประกอบยำาเดนทรายหรอกรวดลงไปในกลองโดยวางไมคไว ขางๆ ทางเดนนนดวย หรอหอกญแจพวงใหญดวยผาเชดหนา แลวเขยาขน - ลง

เสยงยำาโคลน เดนบนผาเปยกๆ หรอในอางซงมหนงสอพมพเปยกๆ

เสยงขนลงบนได เดนโดยใชปลายเทาแตะพน หามไมใหใชสนเทาโดยเดดขาด

เสยงรอหรอทำาลาย ทำาใหกองอฐลม โดยบนทกดวยความเรว 2 เทาของความเรวทใชใน


57


ขาวของ การเปดฟง เสยงไฟไหม คอยขยำากระดาษแกว หรอกระดาษตะกว

ใกลไมค เสยงเดนบนใบไม ขยำากระดาษทชชอยางแรงและเปนจงหวะ เสยงเดนบนหมะ บดกอนสำาลใกลๆ ไมโครโฟน เสยงเครองปนไฟ บนทกเสยงเคร องดดฝนดวยความเรว 2

เทาของความเรวทใชในการเปดฟง

เสยงเดนแถวของทหาร เอยงกลองรองเทาเปลา ซงใสเมลดถวแหง เอยงไปมาทางซาย

– ขวาอยางเปนจงหวะ เสยงฝนตกหนก เทกระชอนหรอตะแกรงทใสเมลดถวแหง

ประมาณ 30 เมลด เอยงไปมาทางซาย – ขวา

เสยงฝนตกพรำาๆ โปรยทรายลงบนหนงสอพมพ ในระยะหางประมาณ 50 เซนตเมตร

เสยงปน ตไมบรรทดลงบนพนผวทหมดวยหนง เสยงเรอไมแตก ผลกประตทฝดอยางชาๆ เสยงตอสดวยดาบ ใชชอน สอม เคาะกนใกลไมค เสยงพาย เปาลมทางไมโครโฟน เสยงฝนตก เปดนำากอกดวยความเรว 2 – 4 เทา ของ

ความเรวทใชในการเปดฟง เสยงคลน ใสกอนกรวดในกระเปาเดนทางทท ำาดวย

ไฟเบอรแลวเขยาไป – มา เสยงลมพดใบไมไหว คอยๆ ขยำาทชชตรงไมคอยางเบามอ

การเขยนบทวทยเพ อการรณรงค (Public Service Advertising Radio Script writing)


58


การผลตรายการวทยเพอการประชาสมพนธโดยสวนใหญ เนนทการผลตรายการเพอบอกกลาวเร องราวตางๆ โดยระบวามเนอหาเกยวกบอะไร เกดขนทไหน วนเวลาเทาไร เกดขนไดอยางไรและทำาไม บางครงเพอเปนการสนบสนนหรอสงเสรมใหบคคลตางๆ เกดความเขาใจรวมกนวาหนวยงานนนๆ ตองการรณรงคและขอความรวมมอใหประชาชนทำาอะไร ทงนเนอหาของการผลตรายการวทยเพอการประชาสมพนธ จงมขนาดความยาวไมเกน 30 – 60 วนาท ประมาณ 8 - 10 บรรทด หรอทเรยกวา สปอตเพอการรณรงค (PSA) การจดทำารายการสปอตเพอการรณรงคนน หวใจสำาคญคอ ขอความทกะทดรด สนงาย แตครอบคลมความตองการและวตถประสงค ทงนผผลตรายการสามารถอาศยเสยงประกอบ เสยงเพลงทเหมาะสมกบเนอหาเพอสรางความนาสนใจได

ตวอยาง โครงการรณรงคเพอปองกนไขมาลาเรย วตถประสงคโครงการ

1. เพอรณรงคปองกนไขมาลาเรย โดยชใหเหนถงอาการของไขมาลาเรย ทจะเปนอนตรายตอผปวย และแนะนำาวธปองกน ซงตองไดรบความรวมมอปฏบตอยางพรอมเพรยงกนจงจะไดผล

2. เพอเปนการประชาสมพนธบอกกลาวถงระยะเวลาในการจดสปดาหรณรงคปองกนไขมาลาเรย โดยขอใหประชาชนพรอใจกนในการปองกนในชวงเวลาดงกลาว

กลมเปาหมาย ประชาชนทวประเทศ แบงออกเปน 4 ภาค โดยใชภาษาทองถนในการผลต เพอจดสงไปตามภาคตางๆ

การเขยนบท ผผลตรายการอาจจะใชเสยงประกอบ เชน เสยงยง เสยงอาการหนาวสนของคนปวย หรอเสยงของนายแพทยผเชยวชาญดานการปองกนโรคมาลาเรย เร มตนรายการ จากนนจงระบอาการ และความนาจะเปนของโรคใหกบผฟง หรอกระตนเตอนใหคนฟงพจารณาวาตนเองนนมโอกาสเสยงจากการเปนโรคนอยางไร


59


แลวคอยเปดเสยงเพลงคลอ เพอใหคนฟงเกดการคลอยตาม และภาวะตนกลวกบอนตรายทจะเกดขนของโรคนทงตอตวเองและผใกลตว จากนนผดำาเนนรายการทมเสยงทมนมนวล ฟงแลวนาเชอถอจะประกาศถงชวงเวลาของสปดาหของการรณรงค การขอความรวมมอจากประชาชนในชวงเวลานน หรอตลอดไป ในกรณทตองระบสถานทจดงาน หรอหมายเลขโทรศพทตดตอกลบใหระบในชวงทายของรายการนไดเชนเดยวกน

ตวอยางบทรายการเพอการรณรงค ( PSA ) ภาคกลาง

เสยงประกอบ เสยงคนหนาวสน สลบกบเสยงยงบน (5 วนาท)ผประกาศชาย หากทานมอาการปวดหวตวรอน ครนเนอครนตว

อาเจยน และจบไขหนาวสน โปรดอยานงนอนใจ เพราะนนคอ อาการของโรคไขมาลาเรย หรอทเราเรยกกนวา ไขจบสน

เสยงเพลง จงหวะเราใจ แลวเปดคลอ (Fade under)ผประกาศชาย อยานงนอนใจ รบมาพบแพทยเพอตรวจเลอดกอนจะสายเกนการณเสยงเพลง เพลง 1 แลว Fade down จากนน Fade in เพลง 2 บรรเลงเยนๆผประกาศหญง วนท 9 -15 พฤศจกายนน เปนสปดาหรณรงค

ปองกนไขมาลาเรย ขอเชญชวนพอแมพนองรวมมอรวมใจกนกำาจดแหลงเพาะพนธ รวมใจกนเลยงปลาเพอกนลกนำา และพนยาดดทในบาน (Echo) ทกทานจะปลอดจากโรคมาลาเรย

เสยงเพลง เพลง 2 เพมเสยง 2 วนาท แลวคอยๆ หายไป

การเขยนบทรายการวทยเพอการโฆษณาและการประชาสมพนธ


60


การผลตรายการวทยเพอการประชาสมพนธนอกจากจะผลตเปนรายการวทยเพอการรณรงคแลว ยงสามารถผลตรายการวทยในรปแบบของขาวเพอการประชาสมพนธ คำาประกาศ บทสมภาษณเพอการประชาสมพนธ รายการบทความและรายการสารคดเพอการประชาสมพนธ และรายการละครสนเพอการประชาสมพนธ

การเขยนขาวเพอการประชาสมพนธ ลกษณะการเขยนขาวเพอการประชาสมพนธ จะยดหลกเชน

เดยวกนกบการเขยนขาวโดยทวๆ ไป คอ ตองการใหผฟงทราบวาใคร ทำาอะไร ทไหน เมอไร ทำาไม และอยางไร โดยตองคำานงถงวตถประสงคเปนสำาคญ และตองคำานงถงหลกความเปนจรงทมล ลาการเขยนตรงไปตรงมาไมออมคอม นำาขอความสำาค ญทตองการเนนขนไวเปนอนดบแรก ความสำาคญรองมากใหอยในอนดบตอไป โดยคำานงถงความยาวของรายการขาวไมเกน 60 วนาท หรอประมาณ 10 – 12 บรรทด โดยใหมหวขอขาวนำากอน ดงนนการเขยนขาวเพอการประชาสมพนธสามารถระบเนอหาไดมากกวาการเขยนสปอตหรอคำาประกาศ

ตวอยางท 1 บทขาวเพอการประชาสมพนธ นอมรำาลกถงสมเดจยา ณ นวาสสถานเดม

อทยานเฉลมพระเกยรตสมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน กำาหนดจดงาน นอมร ำาลกถงสมเดจยา ณ นวาสสถานเดม เนองในวโรกาสครบรอบ 104 ป วนคลายวนพระราชสมภพสมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน ในวนพฤหสบดท 21 ตลาคม 2547 เพอเปนการร ำาลกวาเมอ 100 ปทแลว ณ ชมชนใกลวดอนงคารามน เคยเปนทพำานกของสตรนามวา สงวาลย หรอ สมเดจพระศรนครนทราบรมราชชน ในเวลาตอมา

ภายในงานมกจกรรมทน าสนใจ คอ การวดภาพเทดพระเกยรต ซมสาธตและอบรมโครงการ เวลาเปนของมคา การแสดง


61


ศลปะไทย ดนตรไพเราะจาก วง BSO LIGHT ORCHESTRA ภาพยนตรสารคดพระราชกรณยกจในสมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน การจำาลองบรรยากาศในอดต ณ นวาสสถานเดม และการเสวนาเรอง ยอนรอยกรงธน ชมชนวฒนธรรม อาท ชมชนบานชางหลอ ทเปนแหลงรวมชางหลอพระฝมอดทใหญทสด ชมชนบานบ ยดอาชพทำาขนลงหนและขนนำาสำารด ชมชนชางนาก มฝมอในการทำาเคร องใชและเคร องประดบททำาจากนาก และชมชนชางทอง ม อาชพทำาเครองประดบและเครองใชจากทอง เปนตน

นอกจากนในวนท 21 ตลาคมน ถอเปนโอกาสอนดคนไทยทงประเทศจะไดถวายความจงรกภกด สมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน อกคร ง ดวยการนอมร ำาลกในพระมหากรณาธคณของพระองคทาน ในงาน นอมรำาลกถงสมเดจยา ณ นวาสสถานเดม ณ อทยานเฉลมพระเกยรตสมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน ซอยสมเดจเจาพระยา 3 เขตคลองสาน กรงเทพมหานคร สนใจสอบถามรายละเอยดทโทรศพทหมายเลข 0-2437-7799

ตวอยางท 2 บทขาวเพอการประชาสมพนธ สมมนาวชาการเฉลมพระเกยรตสมเดจพระพนางฯ

สถาบนไทยคดศกษา มหาวทยาลยธรรมศาสตร รวมกบ ศนยมานษยวทยาสรนธร (องคการมหาชน) และสถาบนวจยวฒนธรรมและประวตศาสตรแหงมณฑลยนนาน สาธารณรฐประชาชนจน จดโครงการสมมนาทางวชาการเฉลมพระเกยรตสมเดจพระเจาพนางเธอ เจาฟากลยาณวฒนา กรมหลวงนราธวาสราชนครนทร เร อง "ความก าวหนาของการศกษาวจยกล มชาตพนธไทในสาธารณรฐประชาชนจน" วนท 5-6 พฤศจกายน ท หองประชมศนยมานษยวทยาสรนธร ถนนบรมราชชนน สำารองทนงภายในวนท 22 ตลาคม โทร. 0-2613-3201-5 ตอ 17 หรอ 20


62


การเขยนคำาประกาศการเขยนค ำาประกาศ หมายถง การเรยบเรยงเน อหาท

สำาคญๆ ใหเปนขอความสนๆ ใชเวลาอานประมาณ 30- 60 วนาท หรอประมาณ 4 -10 บรรทด แลวแตเนอหา โดยพจารณาใหตรงตามวตถประสงค ไมตอมเทคนคยงยากเหมอนบทรายการอนๆ ตวอยาง คำาประกาศ

วตถประสงค เพอเปนการรณรงคใหประชาชนไดระวงตน พนจากการสมผสผปวย และหลกเลยงการตดเชอไวรสไขหวดนก

กลมผฟงเปาหมาย ประชาชนทวไป

มาตรการการดำาเนนการปองกนควบคมไขหวดนก หากพบผปวยทมอาการไขหวด โดยมประวตสมผสสตวปกตายควรรบสงตวเขารบการตรวจรกษาทโรงพยาบาล และดำาเนนการเฝาระวงผสมผสใกลชดผปวยทสงสยเปนเวลา 10 วน โรงพยาบาลทกแหงนนจะมการจดตงคลนกพเศษ เพอคดกรองผปวยไขหวดนก โดยทำาการคดกรองผปวยทมอาการไขหวดใหเขารกษาในคลนกพเศษ พรอมทงซกประวตการสมผสสตวปกปวยหรอตาย ถาพบผปวยเขาขายสงสยวาจะเปนไขหวดนก จะดำาเนนการดแลเปนพเศษ และใหการรกษาตามกระบวนการทางการแพทย

การเขยนบทสมภาษณเพอการประชาสมพนธ การเขยนบทลกษณะน คล ายก บการเขยนขาวเพ อการ

ประชาสมพนธ แตแทนทจะเรยบเรยงเปนขาวเพอการอาน ใหเขยนเปนบทคำาถามเพอการสมภาษณถามตอบ โดยทวไปนนจะแบงออกเปน 2 ประเภท คอ บทสมภาษณโดยยอ และบทสมภาษณสมบรณ

บทสมภาษณโดยยอ คอ การเขยนเฉพาะคำาถามวาจะถามในประเดนใดไดบาง และคำาตอบจะเปนแนวไหน ไมเขยนทกคำาพด

บทสมภาษณผวาราชการจงหวดพษณโลกเอกสารประกอบการสอนวชาการผลตสอกระจายเสยง (Broadcasting Production) รหสวชา 216317 ตลาคม 2549

63


เรอง มาตรการการควบคมสถานการณไขหวดนกผสมภาษณ - สถานการณไขหวดนกในประเทศไทย

- แนะนำาผใหสมภาษณ ทานผวาราชการจงหวด- สถานการณไขหวดนกในจงหวดพษณโลก จำานวน

ผตดเชอ ผปวย ผวาราชการ - กลาวถงสถานการณไขหวดนกในจงหวดพษณโลก คำาถาม 2 - มาตรการในการควบคมสถานการณ ผวาราชการ - กลาวถงมาตรการฯ คำาถาม 3 - การปองกนตนเองใหพนจากการตดเชอไขหวดนก

บทสมภาษณสมบรณ คอ การเขยนบททกคำาพดวาจะถามอยางไร และผถกสมภาษณจะตอบอยางไร ซงการเขยนบทสมภาษณลกษณะนอาจจะมความเปลยนแปลงในเร องของเนอหาในการตอบได ทงนแนวทางในการตอบจะเปนลกษณะเดยวกนกบทวางแผนไว

การเขยนบทความเพอการประชาสมพนธการเขยนบทความเพอการประชาสมพนธ คอ การนำาเนอหา

สาระทตองการประชาสมพนธ มาเรยบเรยงโดยใชภาษาพดในการสอความหมาย สามารถใหขอมลไดหลายดาน มรายละเอยดไดมากกวาการเขยนขาว เพราะฉนนจงมความสมบรณทางการประชาสมพนธมากกวา ในขณะทการเขยนขาวตองมแตขอเทจจรงเทานน โดยไมมการปรบแตงใหผฟงเกดอารมณ แตการเขยนบทความนนจะเขยนบนฐานขอมลทเปนขอเทจจรง โดยผเขยนใชลลาในการเขยนทกอใหผฟงเกดอารมณ หรอคลอยตามหรอไมกไดขนอยกบวตถประสงคของการเขยนบทความนนๆ บทความเพอการประชาสมพนธทางวทยกระจายเสยงนนม 5 ประเภท คอ


64


1. บทความเชงวชาการ มงใหความรเชงวชาการ มงเสนอขอมล ขอเทจจรงเปนสำาคญ เพอใหผฟงรบทราบความรตางๆ

2. บทความเชงวเคราะหวจารณ มงแสดงความคดเหนโดยการวเคราะหวจารณ โดยทผเขยนจะตองมความรในเร องนนๆ เปนอยางด สามารถยกหลกการและเหตผลมาอางไดอยางสมจรงสมจง ทำาใหผฟงเกดความคดเหนตามได

3. บทความเชงแสดงความคดเหน คลายกบบทความเชงวเคราะหวจารณ คอ มงแสดงความคดเหนแตไมวเคราะหวจารณ ขอสำาคญ ตองเสนอขอมลและแนวทางแกไข อาจบอกกลาวหรอเสนอแนวความคดใหมๆ เพอใหผฟงไดรบร

4. บทความเชงอธบาย มลกษณะคลายบทความเชงวชาการ แตจะมงอธบายวธการทำาอะไรอยางใดอยางหนง เพอใหผฟงเกดความเขาใจเรองนนๆ โดยเฉพาะ บทความประเภทนเนนลำาดบขนตอนอยางชดเจน ใชภาษาทงาย และกอใหเกดภาพพจน

5. บทความเชงบอกเลา หมายถง บทความโดยทวไปทตองการบอกเลาแจงเรองทตองการประชาสมพนธใหผฟงไดทราบการเขยนบทความแตละครงจะตองศกษาวตถประสงค แนวความคด ขอมลทใชประกอบการเขยน กลมผฟง และศลปะการใชภาษาส อความหมาย รวมท งท ำาความเขา ใจก บโครงสรางของบทความ ตามปกตการเขยนบทความโดยทวไปจะประกอบดวยลกษณะทสำาคญ 3 สวน คอ

1. ความนำา หรอคำาขนตน (Lead) เปนการปพน เพอดงดดความสนใจใหตดตามฟงตอไป การเขยนความนำาจงตองสรางแนวความคดทเรยกความสนใจไวได เพอทจะนำาเขาสใจความตอไป

2. ตวเร อง หรอใจความ (Body) คอ สวนทเปนขอมลเนอหาสาระของเรอง นอกจากนนอาจสอดแทรกความคดเหน เพอใหเกดความเชอถอ


65


3. บทสงทาย หรอสรป (Conclusion) หรอขอเสนอแนะ เปนการสรปใจความสำาคญ อาจเนนความคดเหน เพอใหเกดความคลอยตามหรอทศนคตตอเร องทเสนอมา มการขมวดลงทายอยางเหมาะสม ผฟงฟงแลวจะตองไดแนวความคดทชดเจนและอาจมขอเสนอแนะตางๆ เพอฝากใหคดตอไป

ตวอยาง บทความวทยกระจายเสยงเพอการประชาสมพนธ

เรอง “โครงการรณรงคเพอการรหนงสอแหงชาต”แหลงทมา : คณะอนกรรมการประชาสมพนธการพฒนาชนบท ในคณะกรรมการพฒนาชนบทแหงชาต

โครงการรณรงคเพอการรหนงสอแหงชาตโดย คณะอนกรรมการประชาสมพนธการพฒนาชนบทในคณะกรรมการพฒนาชนบทแหงชาต

เมองไทยเปนประเทศทมเอกลกษณประจำาชาตทนาภาคภมใจมากมายหลายอยางโดยเฉพาะอยางยงเรามอกษรไทยใชเปนสญลกษณในการสอความหมายมานานแลวถงเจดรอยปเศษ แตประเทศไทยกยงมคนไทยอกจำานวนหนงทไมมโอกาสไดรบความรสกภาคภมใจในสงเหลาน เพราะเขาเหลานนอานและเขยนภาษาไทยไมได ทง ๆ ทเปนคนไทยโดยสมบรณทกประการ กลมประชาชนดงกลาวมถงสามลานหาแสนคน ซงกระจายอยในพนทตาง ๆ ทวประเทศ โดยเฉพาะอยางยงในชนบททหางไกลและเขตชมชนแออด การอานไมออกเขยนไมไดทำาใหประชาชนเหลานขาดโอกาสในการรบรขาวสารขอมลอนเปนประโยชนในการปรบปรงคณภาพชวต

รฐบาลไดตระหนกดวาในสภาพสงคมปจจบนหนงสอเปนเคร องมอในการสอสารและแสวงหาความร เปนสอสรางความเขาใจระหวางประชาชนดวยกน และระหวางรฐบาลกบประชาชน การรหนงสอเอกสารประกอบการสอนวชาการผลตสอกระจายเสยง (Broadcasting Production) รหสวชา 216317 ตลาคม 2549

66


ไทยจงเปนสงจำาเปน เปนสทธขนพนฐานทประชาชนทกคนพงไดรบและเปนการรกษาไวซงมรดกของชาตทสบทอดตอกนมากวา 700 ปแลว

ดวยเหตน รฐบาลจงไดประกาศเจตนารมณในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 5 ทจะลดอตราการไมรหนงสอจากรอยละ 14.5 ใหเหลอรอยละ 10.5 ในป 2529 ซงประมาณวาจะตองเพมจำานวนผรหนงสอเพมขนไมตำากวา 1 ลาน 5 แสนคน โดยไดมอบหมายใหกรมการศกษานอกโรงเรยน กระทรวงศกษาธการรบผดชอบโครงการรณรงคเพอการรหนงสอแหงชาตโดยไดเร มโครงการตงแตปงบประมาณ 2527 ในพนทเปาหมาย 18 จงหวด สำาหรบปงบประมาณ 2528 ไดขยายพนทเปาหมายเพมอก 26 จงหวดและจะดำาเนนการทง 73 จงหวดในปงบประมาณ 2529

สำาหรบหลกสตรทใชสอนผไมรหนงสอไดพฒนาจากหลกสตรการศกษาผใหญแบบเบดเสรจขนพนฐาน โดยเนนเร องการอานเขยนภาษาไทยใหเหมาะสมกบพนฐานความรของผเรยน ดำาเนนการสอนโดยใชระบบอาสาสมครจากน กเรยน น สต น กศกษา พระภ กษสามเณร ประชาชนและเจาหนาทของรฐในทองถนเปนผทำาการสอนโดยไมไดรบเงนคาตอบแทนใดๆ ทงสน

ผลการดำาเนนงานทผานมา ขณะนมขอมลรายงานผลการดำาเนนงานจาก 18 จงหวด ทไดดำาเนนงานตงแตปงบประมาณ 2527 ตงแตเร มโครงการจนถงวนท 10 มกราคม 2528 ปรากฏวา จากจำานวนผไมรหนงสอและผไมจบประถมปท 4 อายระหวาง 14-50 ป ตามบญชรายชอทงหมดซงมมากกวา 3 แสน 6 หมน 9 พนคน ขณะนมผสอบผานไดรบใบรบรองเปนผรหนงสอแลวจำานวน 3 หมน 5 พนกวาและมผกำาลงเรยนประมาณ 2 แสน 4 หมนคน มอาสาสมครสอนจำานวนประมาณ 1 แสน 5 หมนคน

ทานผฟงทเคารพคะ กรมการศกษานอกโรงเรยน กระทรวงศกษาธการ รายงานวา ปจจยแหงความสำาเรจเกดขนเนองจากผวาราชการจงหวด และนายอำาเภอเปนแกนนำาและหนวยงานทงภาครฐบาล


67


และเอกชน โดยเฉพาะอยางยงขาราชการครสงกดสำานกงานประถมศกษาแหงชาตไดใหการชวยเหลอและผสำาคญทสดกคอ อาสาสมครทเสยสละเวลาทำาการสอน และผเรยนทตงใจเลาเรยน

อยางไรกตามสงทควรคำานงกคอวา เมอเราสามารถทำาใหผไมรหนงสอสามารถอานออกเขยนไดแลว สงทสำาคญทตองดำาเนนการตอคอ ทำาอยางไรจะสามารถรกษาสภาพการรหนงสอของประชาชนใหคงอยอยางถาวรได ซ งการรกษาสภาพการรหนงสอ หรอปองกนการลมหนงสอกระทำาไดดทสด คอตองอานและเขยนเปนประจำา และหนงสอทมคนอานมากทสดคอหนงสอพมพ หรอวารสาร เอกสารสงพมพทงหลายทพมพออกเปนวาระเพราะเนอหาสาระมความเคลอนไหวนาสนใจอยตลอดเวลา

ดงนนภารกจทควรจะตองเรงกระทำาอยางตอเนองกคอ การสงเสรมสนบสนนใหชมชนจดทอานหนงสอของหมบานขน โดยหนวยงานของรฐและเอกชนสนบสนนหนงสอพมพหรอวารสาร และหนงสอเสรมการอานประเภทตาง ๆ ทสอดคลองกบสภาพความเปนอยของประชาชน นอกจากนนอาจตองจดระบบหมนเวยนหนงสอในรปของหบหนงสอ หอหนงสอ สประตบาน เพอใหผรหนงสอใหม ไดอานดวยความสะดวกยงขน อนจะเปนการแกปญหาการไมรหนงสอของประชาชนไดส ำาเรจลลวงไปดวยด

สวสด

การเขยนสารคดเพอการประชาสมพนธการเขยนสารคดจะมหลกการเขยนเชนเดยวกบการเขยนบทความ

ตางกนทสารคดจะตองอาศยความร รวมกบความเพลดเพลน โดยการสรางความหลากหลายทางเสยง เชน เสยงบรรยายม 2 เสยง เสยงเพลง เสยงประกอบ เสยงสมภาษณ ทงนผเขยนจะตองศกษาวตถประสงควาตองการทำาสารคดเพอการประชาสมพนธเร องอะไร แลวสรางแนวความคดในเร องทจะเขยน รวบรวมขอมลประกอบการเขยน พจารณาสวนประกอบในรายการ ศกษาเอกสารประกอบการสอนวชาการผลตสอกระจายเสยง (Broadcasting Production) รหสวชา 216317 ตลาคม 2549

68


กลมผฟงเปาหมายตลอดจนการใชศลปะและภาษาในการสอความหมาย สงทผเขยนสารคดควรคำานงถงและพงปฏบตคอ

1. การเตรยมตว ดวยการคนควาหลกฐานขอเทจจรงตางๆ เพอเปนวตถดบในรายการ วธทจะไดมาจะตองอาศยการคนควา การอาน การสมภาษณ การเดนทางไปดสถานททเกยวของกบเร องทจะเขยน สารคดบางเรองจงตองอาศยเวลาในการเกบรวบรวมขอมลเปนเวลานาน และตองรวบรวมจากแหลงตางๆ หลายๆ แหลง

2. เนอหาของสารคด จะตองเปนเรองทอยในความสนใจของผฟง และตรงกบวตถประสงคในการประชาสมพนธดวย ผเขยนจะตองนำาขอมลจากหลายๆ แหลงมาเรยบเรยงเปรยบเทยบแลวสรางเปนโครงเรอง (Outline) ออกมา หลงจากนนแลวจงลงมอเขยนโดยการนำาขอมล ขอเทจจรงทรวบรวมไวแลวมาบรรจลงไปตามโครงเร องทวางไว โดยมความนำา ตวเร อง และบทสรปเชนเดยวกบบทความ

3. วธเขยน ควรใชสำานวนภาษาทเขาใจงาย ชวนตดตาม การใสเพลงหรอดนตรประกอบ การใชเสยงประกอบหรอการสมภาษณประกอบควรพจารณาใหเหมาะสมกบเนอเร องและจงหวะ หรอชวงเวลาทเหมาะสมในรายการใหสอดคลองกน

ตวอยางบทรายการสารคดเพอการประชาสมพนธ

เสยงประกอบ เสยงปน เสยงประชาชนวงหน (เทปขาว)ผประกาศ ปญหาความไมสงบใน 3 จงหวดชายแดนภาคใต ซ งไดแก นราธวาส ยะลา ปตตาน

มมาไมนอยกวา 100 ป เนองมาจากความแตกตางทางดานภาษา ศาสนา วฒนธรรม ประเพณ เพราะประชาชนทอาศยอยในจงหวดนราธวาส ยะลา และ ปตตาน สวนใหญเปนชาวไทยเชอสายมลายพนเมอง ทำาใหการพฒนาเปนไปอยางลาชา ปญหาความยากจน


69


จงเกดขน จนนำาไปสความหลงผดทำาใหเกดความไมสงบ

เสยงเพลงบรรเลง เพมเสยงเขา แลวเปดคลอผประกาศ แตดวยพระบารมแหง พระบาทสมเดจพระเจาอยหว และสมเดจพระนางเจา ฯ

พระบรมราชนนาถ ททรงเขาพระทยเปนอยางดถงชวตจตใจ และการดำารงชวตของชาวไทยมสลมใน 3 จงหวดชายแดนภาคใต โดยทรงถอวาราษฎรเหลานเปนพสกนกรของพระองค ทจะตองทรงดแลชวยเหลอ จงเสดจพระราชดำาเนนไปทรงเยยมเยยน และพระราชทานพระราชดำาร ในการขจดปญหาความเดอดรอนตาง ๆ ทเกดขน โดยทรงถอหลกการทวา เขาถง เขาใจ และพฒนา

เทปพระราชทานโอวาท เสยงพระราชทานพระราชาโอวาทของสมเดจพระนางเจาพระบรมราชนนาถตอ

พสกนกรในภาคใตผประกาศ นอกจากนแลว ในเรองของศาสนาซงเปนสงทสำาคญ โดยเหตนทกครงท

เสดจฯ แปรพระราชฐานไปประทบแรม ณ พระตำาหนกทกษณราชนเวศน พระบาทสมเดจพระเจาอยหว จะเสดจพระราชดำาเนนไปทรงเยยมโรงเรยนสอนศาสนาอสลาม พรอมกบพระราชทานรางวลแกโตะครและนกเรยน เพอสงเสรมการศกษาศาสนาอสลาม ซงเปนศาสนาทชาวไทยใน 3 จงหวดชายแดนภาคใตสวนใหญนบถอ เนองจากทรงเหนวาประชาชนทนบถอศาสนาอสลาม มสวนสำาคญในการสรางบานเมองใหเจรญมนคง รวมทงเปนเจาของประเทศไทย เชนเดยวกบคนไทยทนบถอศาสนาอน


70


เสยงประกอบ เสยงประกอบพธทางศาสนาอสลามผประกาศ จากการท พระบาทสมเดจพระเจาอยหว สมเดจพระนางเจา ฯ พระบรมราชนนาถ

และพระบรมวงศานวงศ มนำาพระทยทมเมตตาธรรม และความจรงพระทยอยางบรสทธใสสะอาด ตอการชวยเหลอประชาชนใน 3 จงหวดชายแดนภาคใต ตามโครงการตาง ๆ อนเนองมาจากพระราชดำาร ทนำาไปสการมชวตทด ทำาใหชาวไทยมสลมใน 3 จงหวดชายแดนภาคใต มความตระหนกและซาบซงในพระมหากรณาธคณเปนอยางยง

เสยงเพลง เพมเสยงเพลงบรรเลงแลวคอยๆ ลดเสยงลง

การเขยนบทละครเพอการประชาสมพนธการเขยนบทละครเพอการประชาสมพนธ โดยทวไปมงเนนทจะ

เสนอความบนเทงเปนหลก บทละครเพอการประชาสมพนธ คอ บทละครทสอดแทรกเนอหาทตองการประชาสมพนธลงไปในความบนเทงนน โดยคำานงถงวตถประสงคและตองคงความบนเทงไว โดยมวธการเขยนเชนเดยวกนกบการเขยนบทละครวทย คอ ตองมการวางโครงเร อง การกำาหนดตวละครในเรอง กำาหนดบคลกภาพของตวละครแตละตว กำาหนดฉากและการดำาเนนเร องในแตละฉาก การผกเร องของละครวทยตองคำานงถงธรรมชาตของมนษยและบคลกของตวละครตางๆ ซงมงเนนใหเกดความสนกตามทองเรอง ชวนใหตดตามรบฟง และสอดแทรกเนอหาแนวความคดลงไปในบทสนทนาของตวละครนน โดยใหผฟงรบทราบแนวคดนนโดยไมรตวหรอไมรสกวาเปนเนอหาสาระทหนกหรอยากแกการเขาใจ

ตวอยางบทละครเพอการประชาสมพนธวตถประสงค


71


1. เพอชแจงใหประชาชนเขาใจการปกครองแบบประชาธปไตย ซงตองมการเลอกผแทนเขาไปบรหารประเทศ

2. เพอชกชวนใหไปใชสทธลงคะแนนเสยงเลอกตงผแทนราษฎรการเขยนบท

ผกเปนเรองทเกดขนในชนบท ในหมบานแหงหนง ซงมตวละครทเปนกำานนและชาวบาน ซงมบคลกตาง ๆ กน มความสมพนธของตวละครในรปแบบการดำาเนนชวตประจำาวนของชาวบานแตละคน กำาหนดเวลากอนวนลงคะแนนเสยงเลอกตง 1 วน กลมเปาหมาย

ประชาชนในชนบททวไปทมสทธลงคะแนนเสยงเลอกตง

ตวอยางละครสนวนอาทตย ตอน เลอกตงอกแลว“ ”

ออกอากาศวนอาทตยท 17 เมษายน 2547 เวลา 16.30 น...............................................................................

(เพลง.................................................ขน คลอ)กำานน สวสดครบทานผฟง...ละครสนชดกำานนสอนหายหนาหายตาไปนาน........กลบมา

พบกนอกท ครงนกเพราะจะมการเลอกตง...โธ กมนเปนหนาทของกำานนทดอยาง

ผมนครบ...ทตองมาชกชวน...เชญทานทมสทธไปเลอกตงเพอแสดงพลง

ประชาธปไตยกนในวนพรงน...ไปใหไดนะครบ พรรคพวกผมหลายคน....ทแรก

กยงงน ๆ เฉย ๆ ใครจะไปไมไปไมสน...แตพอเอาจรงเขา ไดยนวทยมง เจาหนาท

มง....เขาประชาสมพนธกน มนกชกคกคก ยงไดยนเพลงชวนเชญเลอกตงกยง


72


อยากจะใหวนท 18 เมษานะ มาถงซะเรว ๆ ...กมาแลวละครบ...ท 18 เมษา กจะ

มาถงในวนพรงน...ออและนบจากนไปอกไมกนาทเขากหามจำาหนายขายเลยงสรา

กนแลวนะครบ ระวงใหดอยาทำาผดกฎหมาย...ผมขอเตอนในฐานะคนคนเคย...เอา

ละครบ...ชวงเวลาจากนไปกเปนหนาทของพวกเราชาวคณะผานพภพชดเดม คอ

ชดกำานนสอนแหงบานหนองขวางแหละครบ...สวนตวผมนะตองขอเวลาไปด

ความเรยบรอย เพอเตรยมการไวใหพรอมกอนถงเวลาเปดหนวยใหพนองมา

ลงคะแนนเสยงกนในวนพรงน...อกสกครผมกกลบมาครบ...

(เพลงดงขน-จบเพลง)แจง (ตะโกน) เฮย สมพรโวย...สมพร...อยไหนวะ พรงนอยาลมนะเวย...ขาจะมารบแต

เชา ๆ เขาใหไปถงหนวยเลอกตงเจดโมงนะเวย...เองอยามวอดอาดละ...(เหนพศ

ตกใจ) อาว...นแม แมพศหรอกเรอะพศ ใช...ฉนเองนะซพอแจง...มอะไรมาโวยวายกนแตเชาเชยวละ...วนนยงไมใชวน

เลอกตงนะจะแจง รแลว...ฉนมาเตอนสมพรมนตะหากละ อยไหนฮ...สมพรนะพศ อยในครวนะซแจง (ขำา) อยในครวเรอะ...ตายตาย ตายแลว....นบานนเขาตนหงขาวกนตะวนโดงยงง

เรอะ...


73


พศ (ฉน) เอะพอแจง...ใครบอกพอละวาเรากำาลงหงขาว...หาเรองจรงแจง ไมไดหงขาว....งนกทำากบขาวนะซ

พศ (เคอง) เอ...พอแจงนแกจะตายแลวไมไดเรองเลย น ๆๆ พอคณเอย ทำาตวใหมนได

เรองซะมงซแจง (งง) อาว...แมพศ....นมนยงไงกน ไอฉนนะมาเตอนสมพรมนด ๆ ไมไดมาหาเรอง

หาราวกะใครนะพศ ฮ...ยงจะมาพด...กใครละมาเทยวไดวาเขาตนสายโดงตะวนสองฟาเพงจะหงขาว

หงปลานะ...ใครแจง กฉนนะซ แตฉนพดโดยซอนะแมคณ กแมพศบอกวาสมพรมนอยในครวกนกวา

มนกำาลงหงขาวนะซพศ ออ...ทหลงนกใหมนด ๆ หนอย...เพราะไอคนทอยในครวนะไมใชวาอยเพอหง

ขาวเทานนแจง อาว...กฉนรแลว แลวยงถามตอวางนทำากบขาวใชไหม แมกใสฉอด ๆ วาหาเรอง...

ไอเรารมาเตอนลกสาวเทานน แมกลบออกมาเลนงาน...เฮอ (ตะโกน)สมพรโวย....

ออกมานหนอยซ...เรวเขาพศ คนกำาลงกนขาว เรงใหมาเรว ๆ จะใหสำาลกขาวตายรไงแจง อาว กนขาวอยหรอกเรอะ...งนเอาเถอะ ๆ ตามสบาย ไมเปนไร ชวยเตอนเขาหนอย

วาพรงนอยาไปสาย ฉนจะมารบแตเชานะ...พวกคนเลอกนะไปชาได แตพวกเราเอกสารประกอบการสอนวชาการผลตสอกระจายเสยง (Broadcasting Production) รหสวชา 216317 ตลาคม 2549

74


กรรมการตองถงทนนเจดโมงพศ (เยาะ) หอฮ...ถกตงเปนกรรมการเขาหนอย เหอ...โธเอยแจง (หวเราะ) ออ ๆ ๆ ๆ ทแทกอจฉาฉนนะเอง...เพราะกำานนสอนสามเขาไมไดเปน

ดวยละมง ฮะ ๆ ฮาพศ (เยาะ) เฮอะ...กลองเขาเปนไดเขากไดรบแตงตงไปแลวละจะ...ไมร กฎหมายแลวอยามา

พด ไปเปดดซกฎหมายเลอกตงนะเจาหามไมใหตงกำานน ผใหญบาน สารวตรกำานน แพทยประจำาตำาบล แมแตผชวยผใหญบานอยางทดแจมเขากไมได

ตงเปนกรรมการ ไมงนกตงไปแลว เฮอ...แจง ออ ๆ ๆ ๆ แกกฎหมาย กแมไมชำาเลองดกฎหมายซะหนอยเหรอจะวา ผทไดรบตง

เปนกรรมการนะเขาตองมคณสมบตยงไงมง...โดยเฉพาะเจาหนาทตรวจคะแนน นะ ใหเลอกจากผใด

พศ (สะบด)ไมร ไมใชหนาทจะตองไปดนแจง (ยว) ออ งนฉนบอกใหกได เขาใหเลอกจากผทมความประพฤตด สามารถอานเขยน

หนงสอไทยไดจะ แฮะ ๆ ๆ และฉน...ฉนกอยในขายนนนะจะแมพศ...เหอ ๆ ๆ

พศ โอย...หมนไส ทำาทาเหมอนกบวาทงประเทศ ตวไดรบเลอกคนเดยวงนแหละ...

(ตะโกน) เฮยสมพรออกมาเรว ๆ หนอย กรรมการหยายเขามารอ เชอะ...(เดนไป)แจง อแมคณเอย...สาวยงไง แกยงงน...มนนารกจรงจรง(เพลง..........................................................)


75


พศ ออ พกำานนมาชาไปนดเดยว...เมอตะกพอแจงเขามาแสดงตน...เอยไมใชมารบ สมพรไปประชม...โอย...แหม ไดเปนกรรมการคยซะเตมบานเตมเรอน...หมนไสกำานน อาว หมนไสทำาไมตองสะบดมาทางฉนดวยละ...แลวอยางเจาแจงนะนสยมนก

ยงงนเองแหละ ชอบยว ชอบแหยมาตงแตหนม ๆ แลว แมพศกนาจะร

พศ ร...แตแกแลวมนกควรจะเลกไดแลวกำานน อาว...คนเรามนจะเปลยนไปไดงาย ๆ เรอะ...มนฝงอยสนดานแลว...วาแตแมพศ

เถอะ กนขาวรยง ยงกมากนซะ เดยวจะตามไปดวาเขาประชมวาไงกนมง

พศ อาว นกพลอยไปกะเคาดวยอกคนเรอะ...เหอเลอกตงไปกะเคาดวย...กำานน พดอะไรยงงนแมพศ ไอการใชสทธใชเสยงลงคะแนนเลอกผแทนนนะ มนไมใช

เรองเหอไมเหอนะ แตมนเปนหนาท...หนาทของเราชาวไทยทอยในระบอบการปกครองแบบประชาธปไตย....ทกคน

พศ โอโฮ...แลวถาฉนจะไมไปใชสทธนะมนผดไหม...จะถกจบรเปลากำานน อาว ไหงถามยงงน ไอถกจบนะไมมใครมาจบแมพศหรอก แตทวา...ฉนวาแมพศก

ผดอยดทไมทำาหนาทพลเมองดของชาต ไมทำาหนาทจรรโลงประชาธปไตย...อาว ปดหทำาไม...

พศ กขเกยจฟงนะซ คำากประชาธปไตย สองคำากประชาธปไตย...กำานน ฉนรนะวาแมพศไมทำายงงนหรอก พรงนแมพศกตองไปเลอกตงอยดแหละนา


76


(หวเราะ) ฉนร....พศ ไป ไปกนขาวเหอะ...จะไปดกนไมใชเรอะวาเขาจะประชมกนวาไง...(หวเราะ)

(เดนไป)(เพลง....................................................)บญ เฮอ...ฉนชกคกคก ๆ แลวซกำานน...น พรงนฉนตองไปเลอกตงแน ๆ เลย...แตวา

ฉนจะไปทไหนน ฉนยงไมรจรง ๆ นะกำานนกำานน อาวเฮย เจาบญ ตายแลว...นเองไมรจรง ๆ หรอแกลงพด โธเอย เสยแรง เองอยทน บานกำานนแท ๆ ใบประกาศกำาหนดหนวยเลอกตงกตดหราอยหนาบาน...ทำาไมไม

อานด...เฮอะคนอนบานอนแท ๆ เขามาดกนใหแซดไป...แลวเองนะ...โธโวย...

บญ (ออย) กำานนกรวาฉนมนอานหนงสอไมคอยจะออกกะเคา ทกทสมพรมนอานใหฟง ปน

มนไมคอยวาง...กำานน เออ เอาละ ๆ เดยวไปกะเขา ขาจะอานใหฟง...วาแตวา พรงนนะ เราจะไปพรอมกน

หมดไมไดนะไมมใครอยบาน ไวใจไมได...บญ เฮอะ...ไอบญคนนตองเฝาบานกอนอกละ...รแลวรลวงหนาอยแลว...กำานน หนอยบน บนเรอะ เจาบญ...เฮอะทำาบนด ประเดยวขาไปแลวไมกลบ ใหเองอดไป

เลอกซะนบญ (โวย) อาว...กหมายความวารเองเปนเองนะซกำานนกำานน (งง) เองหมายความวาไงวะเจาบญบญ อาว...กฉนเปนลกจางบานนนะ...


77


กำานน เออ ลกจางแน ๆ แลวไงบญ ไมวาไงหรอก...แตเมอวนกอนฉนเหนกำานนบอกเถาแกเฮง...เอยครมานะ เจาของ

โรงสวา...ในวนเลอกตงเถาแกตองใหเวลาลกจางไปใชสทธของเขานะ ไมงนนายจางกผด...อาจถกจำาคกหรอถกปรบตามกฎหมายดวยไง

กำานน เออขาพด...กกฎหมายเขาวางนนหวา...(ทวน) นายจางทงปวงตองใหความสะดวก

พอสมควรแกลกจางในอนทจะไปใชสทธเลอกตงและสมครรบเลอกตง...ถาไมใหมกำาหนดโทษดวย

บญ กนนนะซ กแลวกำานนจะรบโทษเองรไง ทคดจะไมใหความสะดวกแกลกจาง

อยางฉนนะกำานน (หวเราะ) เออ เจาบญ...เอ ตอนนขาชกไมแนใจแลวเวย...วาเองนมนโง เซอ หรอวาฉลาดกน

แน เพราะตอนน ดเองจะฉลาดไปกวาขาซะอก (หวเราะ)บญ (ตะโกน) อาว เจาขาเอย...ขอบอกกลาวปาวรองเพอนพองทงหลายทมอาชพเปนลกจาง

เชนเดยวกบขา...พรงนเปนวนเลอกตง พวกเราตองไปใชสทธลงคะแนนเลอกผแทนกนนะเวย พวกลกจนเขากแกกฎหมายใหไปใชสทธไดแลวนะ...ถงเราจะเปนลกจาง แตเรากเปนราษฎรเตมขนเปนพลเมองทดทจะตองไปเลอกตง...เอาคนดเปนผแทนของพวกเราเขาสภา...เพราะถาเราไมไปจะมพวกผไปสวมรอยใชสทธแทนเรา...จะไปเวลาเชาหรอบาย ภายในแปดโมงเชาถงสามโมงเยนกไดทงนน หรอใครรกงานมากไมอยากใหเสยหนาท กเลอกตอนเทยง หนวยเลอกตงเขาไมมการปดกนขาวกลางวน...เชญ...เชญไปเลอกผแทนกนใหทวทกคนทมสทธนะพรรคพวก...


78


(เพลง.....................................................)พศ เอ...ฉนไดยนเสยงโหวกเหวกอะไรเมอตะกจะพกำานนกำานน กเจาบญนะซ...มนตะโกนชกชวนเพอนพองบรรดาทเปนลกจางทงหลายใหไป

เลอกตงกนวนพรงนนะซแมพศ แหม...ทำาเปนรกฎบตรกฎหมาย...เฮอะ คงจำามาจากวทยนะแหละ...หนอย...นายจางขดขวางลกจางไมใหไปลงคะแนนไมได ตองใหความสะดวกตามสมควร

พศ กแลว...เขาวาเอาไวอยางนนจรง ๆ รเปลาละ พกำานนตองร...กำานน กวาเอาไวนะซ...เจาบญมนยงแอบไปไดยนทฉนไปบอกเถาแกเฮง...เฮะ แลวมน

ยอนเอาฉนนะพศ (ขำา) อาว...มนกถกของเขาแลวจะไปวาเขาไดไงละ...เออ แลวพกำานนจะไปไหนเหรอ...

ทำาทาเหมอนกบวากำาลงจะออกไปขางนอกกำานน อาว...กฉนเปนกำานน เปนเจาหนาทดแลความเรยบรอยของทองถนนะแมพศฉนจะ

อยแตในบานไดไง มนกตองตระเวนไปดความเรยบรอย ยงวนนยงตองไปดตามหนวยเลอกตงบรรดาทมอยในเขตตำาบลของฉนทงหมดนแหละ...

พศ ไหน ๆ กจะออกตระเวนแลวกชวยพดตกเตอนพวกเรา ไอบรรดาทจะมความผด

ดวยซพกำานน...หยงกะเรองการพนน การกนเหลาเมายา หามจำาหนายหรอเลยงสราตงแตวนน...อะไรท...พกำานนเลาใหฉนฟงวนนนนะ...

กำานน ออ เออ...ด แมพศเตอนฉนยงงกด ฉนตงใจไวแลว...กเรมตงแตสบแปดนาฬกา


79


หรอหกโมงเยนวนน ท 17 นเปนตนไปจนถงหกทม หรอ 24 นาฬกา ของวนพรงนทเปนวนเลอกตงนะ

พศ (ตอ) หามมการขาย จำาหนาย จายแจก หรอจดเลยงสราทกชนดทวทงประเทศใครฝาฝน

มความผดตามกฎหมาย ตองระวางโทษจำาคกไมเกนหกเดอนหรอปรบไมเกนหาพนบาท หรอทงจำาทงปรบ...

กำานน (ชอบใจ) อแมเจาโวยเมยฉน...แมพศนะแมพศ ชางสมกบทเปนเมยกำานนซะจรง ๆ บอกให

ฟงยงไงจำาไดแมนยำา แทบจะทกคำาพดเลย ฮา ๆ ๆ ๆ ดจรง ๆพศ อะ ๆ ๆ เดยว เดยวกอนพกำานน...ไอทฉนจำาไดเชนนนะนะ...มนมใชวาฉนฟงจาก

พกำานนหรอกจะ...ทฉำนจำาไดชดแจวเชนน กเพราะวาเมอเชานวทยเขามาพดยำาใหฟงตะหาก...ฉนฟงจากวทยจะพกำานน...

กำานน(ผดหวง) เฮอ...ไอเรารหลงดใจ...แตเอาเถอะ ถงไงกยงด ยงดทแมพศเตอนฉน...พศ จะพกำานน แลวฉนกอยากจะเตอนตอไปอกดวยวา...เวลาทพกำานนไปบอกเขานะ...

พกำานนจะตองชแจงแสดงเหตผลดวยนะวาทำาไม... ไมเชนนนละกเขาจะไมเชอนะ...ลองทบทวนดกอนทจะออกจากบานกได

กำานน เออ...กดเหมอนกน...ไอเหตผลขอแรกกคงจะไมอยากใหมวกนเหลาจนลมไป

เลอกตงนะแหละ แลวกมวเมาเหลาหลบใหลไมไปใชสทธเพราะเหนแกกนเชนน มนกอาจจะไปเขาแผนของพวกผสมครบางกลมทไมอยากจะใหใครไปลงคะแนน เพราะรอยวาถาไปกไมไปลงใหพวกตว...กเลยใหกนเหลาเมาแอไปซะ หลบซะ จะไดไมไปเพมคะแนนใหฝายตรงขาม ยงงกม...


80


พศ บาจรง...เลนวธการสกปรกพรรคนเหรอ...ไมมนำาใจนกกฬาเลยนะพกำานน...ทำาไดไงนะ...กำานน อาว...นไมใชฉนทำานะแมพศพดด ๆ พดอยางนใครไดยนนกวาฉนทำาละซ...พศ โธพกำานน...ร ๆ กนอยฉนจะไปวาพกำานนไดไง...เออ หรอวาทรอนตวยงงนะ

เพราะเปนพรรคพวกกะใครทเขาสมครเหรอ...ฮะแอม อยาลมนะ...เจาหนาททองถนตองไมใชอำานาจหนาทมชอบดวยกฎหมายใหเปนคณหรอเปนโทษแกผสมครคนใด...

กำานน (แซง) โอยพอ พอท...โอยวนนฉนเจอแตหวหมอกนทงนน เจาบญเอย...แมพศเอย ลวน

แตคนในบานฉนเอง...แลวขนาดคนในบานฉนยงคดยงง แลวคนนอกบานนะมวา มนนทาวาฉนลำาเอยงโนนลำาเอยงนตงพะเรอพะรกไปเรอะ...เฮอ

พศ (หวเราะ) อนนนทากาเลเหมอนเทนำา ไมชอกชำาเหมอนเอามดไปกรดหน...หรอกนาพ

กำานน..อะไร ๆ ทงหลายนะมนอยทตวพกำานนเอง วาเปนไง...ไมใชอยทคำาพดวานะจะ เมอเราทำาดทำาถกแลว ใครจะวาอยางไรกชงมนปะไรละ...ไป....ไปเหอะ จะไปตรวจความเรยบรอยทไหนก เดยวจะหาวาฉนขดขวางการปฏบตหนาทของสามอก

กำานน (หวเราะ) เออ ใหมนไดยงงซนา ถงจะสมกบเปนเมยกำานนสอน...ฮา ๆ ๆ ๆ (เพลง.....................................................)ประกาศจบ ทานผฟงทเคารพ ละครวนอาทตยตอน เลอกตงอกแลว“ ” บทประพนธของ

เฉลมศร หนเจรญ จากการแสดงของชาวคณะผานพภพกจบลงเพยงนนะครบ...


81


ทานผฟงอยาลมวา...พรงน ท 18 เมษา อยาลมไปใชสทธลงคะแนนเลอกผแทนราษฎรนะครบ...สำาหรบผรวมงานวนนซงม............ขออำาลาทานไปกอน............ขอเรยนเตอนอกครง พรงนเรามนดกนทหนวยเลอกตงนะครบ สวสดครบ

(เพลงปดรายการ)การเขยนบทรายการขาวทางวทยกระจายเสยง

รายการขาววทยกระจายเสยง เปนรายการวทยประเภทหนงทมเนอหาหลกคอขาวสาร เหตการณหรอขอเทจจรงใหมๆ ทประชาชนใหความสนใจอยางกวางขวาง มการนำาเสนอออกอากาศเปนรายการประจำา โดยกำาหนดชวงเวลาของรายการไวอยางชดเจน และในกรณทเปนขาวสำาคญเรงดวน กสามารถออกอากาศสอดแทรกในชวงเวลาของรายการหนงรายการใดไดทนท รายการขาววทยกระจายเสยง อาจแบงเปนประเภทตางๆ ไดตามความสำาคญของขาว ตามเนอหาของขาว ตามแหลงทมาของขาว และจากรปแบบของการดำาเนนรายการ ซงปจจบนยงไมมกฎเกณฑการแบงประเภทของขาวทชดเจนตายตว รายการขาววทยกระจายเสยง จะสามารถดงดดผฟงใหตดตามรบฟงอยางตอเนอง ไดตองมองคประกอบทสำาคญคอ รปแบบและชวงเวลาในการนำาเสนอ ผนำาเสนอ และผเขยนบทรายการขาววทย (www.prd.or.th)

ขาว คอ อะไร ? (What is NEWS?)

พจนานกรมฉบบราชบณฑตสถาน พทธศกราช 2542 ใหความหมายของคำาวา ขาว“ ” หมายถง คำาบอกเลาเร องราว“ซงปกตมกเปนเรองเกดใหมหรอเปนทสนใจ คำาบอกกลาว คำาเลาลอ”

The Progressive English Dictionary น ยามค ำาว า “ขาว” หมายถง รายงานหรอการชแจงรายละเอยดเกยวกบเหตการณหรอสงอนทเกดขนอยางปจจบนทนดวน


82


Webster Merriam Dictionary ใหคำาจำากดความวา “ขาว” คอ รายงานเหตการณทเกดขน เมอไมนานมาน ขณะทสอมวลชนและนกวชาการดานวารสารศาสตรทงของไทยและตางประเทศ ไดใหคำาจำากดความของคำาวา ขาว“ ” ไวอยางหลากหลายเชนกน

พงษศกด พยฆวเชยร บรรณาธการอำานวยการหนงสอพมพมตชนรายวน ใหทศนะวา ขาว คอ สงทเกดขนหรอเกดขน“แลวแตยงไมปรากฏเปนขาว เราทำาไดโดยทำาใหมนเกดขนมา เพราะขาวนน ไมจำาเปนตองรอใหเกดเหตการณแลวจงรายงานขาว”

อดศกด ลมปรงพฒนกจ อดตบรรณาธการหนงสอพมพกรงเทพธรกจ ระบวา ขาว คอ เหตการณหรอขอมลใดทเกด“ขน แลวมผลตอการตดสนใจของผอาน ไมจำาเปนตองเปนเหตการณปจจบนทนดวนเทานน แตรวมถงเรองทยงไมเคยเปดเผย และการพยากรณทยงไมเกดขน ถกสงผานสอไดอยางไมมขอจำากด ของเวลา”

ประชน วลลโก ใหคำาจำากดความของคำาวาขาวไววา ขาว คอ รายงานเหตการณ“ ขอเทจจรงทเกดขนเมอไมนานมาน”

Joseph Pulitzer เจาของหนงสอพมพ New York World และบดาแหงการรายงานขาวเชงสบสวนสอบสวน ระบวา ขาวคอเรองราวทเพงเกดขนใหมๆ มความแตกตางจากเรองอนๆ โดย Pulitzer บอกใหบรรณาธการและนกขาวของเขามองหาเรองท เปนตนตอ (Original), ชดเจน (distinctive), เราอารมณ (romantic), หวาดเสยว (thrilling), หนงไมมสอง (unique), นาสงสย (curious), กระจมกระจม (quaint), ตลกขบขน (humorous),แปลกและนาจะไดรบการพดถง (Odd and apt-to-be-talked-about)


83


M. Lyle Spencer ผบกเบกการศกษาดานวารสารศาสตร อธบายคำาวา ขาว หมายถง“ ” ความจรง“ (Fact) ความคด (Idea) อนถกตองทจะเราความรสกของคนจำานวนมาก และในระหวางเรอง 2 เรอง ฝายทถกตองซงเรยกความสนใจจากผอานไดมากวา ยอมดกวา”

นอกจากน ยงมผใหความหมายของคำาวา “ขาว ไวอกมากมาย” เชน

1. ขาว คอ ขอเทจจรงทสำาคญเกยวกบสงทเกดขน และประชาชนใหความสนใจ ซงมผลหรอมอทธพลตอวถชวตมนษย หรอ ความผาสกของมนษย

2. ขาว คอ เรองราวของเหตการณ หรอขอเทจจรง หรอความคดเหนซงเปนทสนใจของคน

3. ขาว คอ เรองหรอขอเทจรงอยางใหม ซงเกยวกบทกสงทกอยางทเราไมเคยรมากอน

4. ขาว คอ การรายงานเหตการณ หรอเรองราวทเกดขนในระยะเวลาใกลชดกบเวลาเขยนขาว

5. ขาว คอ อะไรกตามททนตอเวลา เปนทสนใจของผอานจำานวนหนง และขาวทดทสด กคอขาว ซงเปนทสนใจมากทสดของคนจำานวนมากทสด

6. ขาว คอ การนำาเสนอรายงานของเหตการณปจจบนในหนงสอพมพหรอวารสารอนๆ หรอในวทยและโทรทศน

ความหมายของคำาวา ขาว“ ” ทกลาวมาขางตนมความหมายทแตกตางกน ขนอยกบมมมองของแตละคน ตามทศนะ ประสบการณ และชวงเวลาทแตกตาง แตทงหมดนสามารถสรปไดวา นยามของคำาวา “ขาว” คอ เร องราว เหตการณ ขอเทจจรง หรอ ความคดความเหนทเกดขนใหมๆ มความสำาคญ ความนาสนใจ สงผลกระทบตอผรบสารในวงกวาง โดยเกยวของกบปจจยตางๆ คอ


84


1. ขอเทจจรง (Fact) เหตการณ (Event) ความคด (Idea) ความเหนทเกดขน ทปรากฏอย ทเพงไดรบไดรบการคนพบ หรอทมการคาดการณพยากรณ

2. มความสำาคญ (Significantly) ความนาสนใจ (Interested)ตอคนบางสวน หรอคนสวนใหญในสงคมนนๆ โดยสามารถวดระดบความสำาคญและความนาสนใจได

3. ไดรบการหยบยกขนมารายงานขาว (Reporting) ผานสอมวลชน (mass media)หากไมมการรายงานหรอสอขาว สงนนกยงคงเปนเพยงขอเทจจรง

คณคาของขาว (NEWS Values) 10 ประการ คอ ก. ความสดใหมทนตอเหตการณ (Timeliness)

สามารถรายงานเหตการณทเกดขนในชวงเวลาเดยวกน โดยเฉพาะปจจบนความกาวหนาทางเทคโนโลยไดสรางความรวดเรวใหกบผสอขาว สามารถรายงานสถานการณขอเทจจรงตรงตามเวลาทเกดขน แตโดยปกตการรายงานขาวทางสถานวทยกระจายเสยงจะขนอยกบชวงเวลาในการออกอากาศ การรายงานจากสถานทจรงตรงตามเวลาทเกดเหตการณนนจะเปนขาวการเมอง รายงานสดจากรฐสภา ขาวกฬา รายงานสดจากสนามกฬา เปนตน

ข. ความใกลชด (Proximity) คนมกจะสนใจเหตการณหรอเรองราวทเกดขนใกลตวมากกวา เหตการณทเกดขนในทหางไกล เชนขาวตางประเทศ ยกเวนเปนเหตการณรนแรงทเกดความสญเสยมากมาย เชน การเลอกตงผวาราชการกรงเทพมหานคร ยอมเปนทสนใจของคนในกรงเทพมากกวาคนตางจงหวด หรอเหตการณความไมสงบใน 3 จงหวดภาคใต ยอมเปนเรองทคนในภาคใต รวมทงคนทมภมลำาเนาในภาคใตใหความสนใจ


85


ค. ความสำาคญ (Prominence) เนนเรองของบคคลสำาคญอนเปนทสนใจของประชาชน เมอบคคลเหลานทำาอะไรทเกยวกบสาธารณชน ยอมเปนขาวเสมอ ความสำาคญหรอความเดนของบคคลในขาว บคคลยงสำาคญเทาใด ความสนใจในตวบคคลนนยงมมากขน หรออาจจะเปนความสำาคญของสถานท เชน ทกษณคกออฟแฉเซกซหาย“ ” สามารถอธบายไดวา นายกรฐมนตร พ.ต.ท. ทกษณ ชนวตร กลาวกบผสอขาววาทำางานหนกจนลมครอบครว ลก และเรองบนเตยง (ไทยรฐ, 18 ตลาคม 2547 ปท 55 ฉบบท 17073)

ง. ผลกระทบ (Consequence or Impact) เปนเรองราวทมผลกระทบกบคนจำานวนมาก หรอมคณคาแกสงคม เชน มนษยเงนเดอนรบเตมๆ คลงลยลดภาษรายไดชง ครม.สปดาหน (ไทยรฐ, 19 ตลาคม 2547 ปท 56 ฉบบท 17073)

จ. ความขดแยง (Conflict) โดยสวนใหญขาวการเมองจะเนนความขดแยงระหวางรฐบาลกบฝายคาน หรอระหวางองคกรของรฐดวยกน ความขดแยงของประชาชนในพนท กบนโยบายของรฐบาล เชนการสรางโรงไฟฟา โรงแยกกาซ การสรางเขอนเปนตน

ฉ. ความสนใจของมนษยโดยทวไป (Human Interesting) หมายถง สงตางๆทเกดขนทสามารถกระตนอารมณและความรสกของมนษยจะเปนสงทไดรบความสนใจ โดยเฉพาะเรองทเปนผลโดยตรงและกระทบตอความรสก เชน ความลกลบ มการปดบง หรอมเงอนงำา เชน กรณนายหางทอง การเกดภยธรรมชาต สงคราม และอบตเหตรายแรง หรออาจจะขาวทเกยวพนกบตวเอง เชน คนทกนกาแฟเปนประจำาแตอยๆ กมขาวออกมาวา กนกาแฟแลวทำาใหหวใจวาย


86


ช. ขาวทแปลกประหลาดผด ธรรมชาต (Unusaul) เปนการรายงานเหตกาณทไมเคยเกดขนมากอน คาดไมถงวาจะเกดขน Charles A. Dala กลาววา หากสนขกดคนไมเปนขาว สนขกดเดกเปนขาว และคนกดสนขจะเปนขาวมากกวา หรอ หม 5 ขา อธบดกรมปศสตว สวนใหญจะมปรากฎออกมาเปนขาวใกลวนหวยออก ขาวเกยวกบสตว การเลยงนก หรอสตวอนๆ ทไมใชสตวเลยงทพบเหนกนทวไป

ซ. เหตการณทกำาลงอยในความสนใจ (Currency) เปนขาวเกยวกบสวสดการของสงคม เชนเร องของการใหหลกประกนสขภาพ หรอการเพมสวสดการใหแกผประกนตน กองทนคนชรา หรอชวงเวลาทมการประกวดตางๆ เชน The Star การประกวดนางสาวไทย มสทนไทยแลนด หรอคนไทยไปประกวดนางงามจกรวาล ขาวของคนในวงการบนเทง ขาวรายงานสถานการณหน เปนตน

ฌ. ความกาวหนา (Progress) เปนการนำาเสนอเรองราวความกาวหนาทางเทคโนโลย การพฒนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย หรอเปนนวตกรรมทเกดจากการประดษฐคดคน ทำาใหผรบสารเกดความร ความเขาใจ และสามารถปรบตวเองใหทนกระแสความเปลยนแปลง เชน ปลอยลำาแสงอนฟราเรดพงจากโลก เปนรางขนกลองโทรทรรศนดดาว (ไทยรฐ, 19 ตลาคม 2547 ปท 56 ฉบบท 17073) เปนตน

ความรบผดชอบของผสอขาว การเปนผสอขาววทยกระจายเสยง หรอเปนผสอขาวสอใดๆ สงทจะตองคำานงถงคอ คณธรรม และหลกจรยธรรมของผสอขาวทมตอบคคล สงคมหรอประเทศชาต บางครงผสอขาวบางคนทำาหนาทอยางเตมความรบผดชอบแตไมรบผดชอบตอความเสยหายของบคคล สถานทและประเทศชาตกม ซงการจะยดหลกขอหนงขอใดนน ผสอขาวจะตองพจารณาใหรอบคอบและชงนำาหนกความรบผดชอบดวยเหตผล มากกวาความเหนแกตว เอกสารประกอบการสอนวชาการผลตสอกระจายเสยง (Broadcasting Production) รหสวชา 216317 ตลาคม 2549

87


1. ขาวตางๆแมจะมองคประกอบและคณคาของขาวทกลาวมาทงหมดแลว ความถกตองแมนยำายงเปนสงสำาคญและจำาเปนอยางยงทนกขาวจะตองคำานงถง ชอ นามสกล ตำาแหนง สถานทเกดเหต การลำาดบเหตการณ ขอมลตวเลขตางๆ ทสำาคญ ผสอขาวไมควรนำาเสนอขอเทจจรงทยงไมไดรบการยนยนทแนนอน ไมควรเขยนขาวในลกษณะของการสนนษฐาน

2.ความตรงไปตรงมา ในการรายงานขาวทเกดขน โดยไมแสดงความคดเหนเขาไปในเนอหา ไมบดเบอนขอเทจจรงหรอมอคตกบเหตการณหรอบคคลในขาว จงใหเกยรตผฟง เขาสามารถตดสนใจดวยตวเองได

3. ความสมดลและความยตธรรม การใหขอมลเสมอกนในขอเทจจรงรอบดาน โดยเฉพาะขาวความขดแยง ตองเขยนขาวจากขอเทจจรงของทกฝายไมโนมเอยงไปดานใดดานหนง ความยตธรรม เมอเสนอขาวของรฐบาลแลวควรเสนอขาวของฝายคานดวย

4.สทธสวนบคคล อยาลมวารฐธรรมนญในหมวดสทธเสรภาพไดบญญตไวในมาตรา 34 วา สทธบคคลในครอบครว เกยรตยศ ชอเสยง หรอความเปนอยสวนตว ยอมไดรบความคมครอง การกลาวหรอเผยแพรขาวหรอภาพไมวาดวยวธใดไปยงสาธารณชน อนเปนการละเมดหรอกระทบถงสทธของบคคลในครอบครว เกยรตยศ ชอเสยง หรอความเปนอยสวนตวจะกระทำามได เวนแตเปนกรณทเปนประโยชนตอประชาชน ดงนนผสอขาวควรตระหนกถงเสนแบงระหวางเร องทจะเป นผลประโยชนแกสาธารณชน กบเรองสวนตวของบคคลในขาว

5.กฎหมาย ผสอขาวตองตระหนกวา การนำาขาว ภาพหรอเสยงของสำานกขาวหรอสถานอนมาเผยแพรตองไดรบอนญาตจากเจาของลขสทธ ด งน นผ ส อขาวตองเรยนร กฎหมายเร องทรพยสนทางปญญา หรอเรองของลขสทธ


88


องคประกอบของขาวและวธการเขยนขาว ตองตอบคำาถามพนฐาน 5 ขอใหได ไดแก 5 Ws + 1 H

1. ใคร (Who) เปนคำาถามเกยวกบบคคล เชน ใครทำาอะไรทเปนความสนใจของผฟง ใครคอบคคลสำาคญทเกยวของกบขาว ขาวนนมใครทเกยวของหรอไดรบผลกระทบบาง

2. อะไร (What) เกดอะไรขน การกระทำาหรอเหตการณใดของขาวทเปนเรองราวและเหตการณทสำาคญ การกระทำาหรอเหตการณนนๆคออะไร

3. ทไหน (Where) การกระทำาหรอเหตการณนนๆเกดขนทไหน

4. เมอไหร (When) การกระทำาหรอเหตการณนนๆเกดขนวนเวลาใด

5. ทำาไมและอยางไร (Why and How) ทำาไมการกระทำา เรองราวหรอเหตการณจง และ เกดขนไดอยางไร

การตอบคำาถามขางตน จะเปนเครองมอชวยในการรวบรวมขอมลหรอรายละเอยดของขาว เพอใหครบตามองคประกอบของขาว แนวทางในการพจารณาเพอคดเลอกขาว บรรณาธการขาว จะทำาหนาทในฐานะผเฝาประต หรอผกลนกรองขาว โดยจะเปนผตรวจสอบขาว และตดสนวาจะเลอกนำาประเดนขาวใด ทสามารถสนองตอบความความตองการ ความสนใจ ความพงพอใจ และการนำาไปใชประโยชนของกลมเปาหมาย หรอผฟง ขนอยกบนโยบายของแตละสถานวทย

โครงสรางพนฐานของขาวทวไปมองคประกอบสำาคญๆ คอ หวขอขาว (Headline) ความนำาขาว (lead) ขาวหรอเนอเร อง (Body) และ สรป (Conclusion)โดยวธการเขยนเพอเสนอ


89


เนอหาขาวภายในโครงสราง พนฐานนนๆไดอก 3 รปแบบ ประกอบดวย การเขยนขาวแบบปรามดหวกลบ (Inverted pyramid) แ บ บ ป ร า ม ด ห ว ต ง (Upright pyramid) แ ล ะ แ บ บ ล ำา ด บเหตการณ (Chronological pyramid)

แบบลำาดบเหตการณทเกดขน การเขยนขาวแบบปรามดหวกลบ (Inverted pyramid) นน เนอหาขาวจะประกอบดวยความนำาขาวทเปนฐานของปรามด หรอจดสำาคญ (climax) โดยกลบหวขนไปไวในเนอหาสวนบนสด และรายละเอยดตวขาวอนๆ จะเขยนตอไปตามลำาดบความสำาคญ

สวนการเขยนขาวแบบของปรามดแบบหวตง (Upright pyramid) นน จะเร มจากการเขยนขอเทจจรงทมความสำาคญนอยไวในวรรคแรกหรอทยอดปรามด จากนนจะคอยๆเขยนขอเทจจรงทมความสำาคญเพมขนเร อยๆในวรรคตอๆไปจนถงวรรคสดทาย หรอฐานปรามด ซงจะเปนชวงของการเ ส น อ ข อ เ ท จ จ ร ง ท ม ค ว า ม ส ำา ค ญ ท ส ด


90

Headline หวขอขาว

Leadline วรรคนำา

Body เนอหาขาว

Headline หวขอขาว

Leadline วรรคนำา

Body เนอหาขาว


สำาหรบการเขยนขาวในรปแบบของการลำาดบเหตการณ (Chronological pyramid) นน มเคาโครงการเขยนแบงออกเปน 3 สวน สวนแรกไดแก ความนำา ซงอาจเปนการสรปแบบธรรมดาหรอสรปเพยงสวนเดยวอยางไมสมบรณแตเปนการเปดเผยลกษณะของขอเทจจรงโดยยงไมเปดเผยผลลพธสดทายของเรอง สวนทสองคอตวขาว ซงจะเปนการเสนอเหตการณหรอขอเทจจรง ตามลำาดบเหตการณทเกดขน และสวนสดทายของเนอหาอาจเปนไดทงตอนหรอฉากสดทายของเรอง ซงดำาเนนไปอยางตอเนอง หรอเปนการเขยนขอเทจจรงบางอยางทไมเกยวของกบเรองนนโดยตรง หรอเปนการเขยนสรป(conclusion) ซงมกจะยอนไปองกบขอความเดมในความนำา

นอกจากนนในขาวแตละขาวทมขอมลและปรมาณของขอเทจจรง รวมถงมความซบซอนของเนอหาตางกน หากเขยนขนอยางปราศจากความตอเนองกลมกลน โดยมงเนนความกระทดรดเปนหลกแลว เนอหาของขาวอาจทำาใหผอานเกดความสบสน หรอไมเขาใจความหมายของขาวไดชดเจน

โครงสรางการเขยนขาววทยกระจายเสยง


91


สำาหรบการเขยนขาววทยกระจายเสยงนน จะประกอบดวย 3 สวนหลก คอ ความนำาขาว (Lead) เนอเรอง (Body) และสวนทาย (End) ซงทงสามสวนหลกนจะมสดสวนตางกนเหมอนลกษณะของรปไข โดยในสวนของความนำาและสวนทาย (สวนโคงมนบนและลางของไข) มสดสวนนอยกวาเนอเรอง (สวนกลางของไข) โดยในแตละสวนมรายละเอยดดงน

ความนำา (lead) คอประโยคหรอสองประโยคแรกของขาว ซงสงพมพ มกใชความนำาทประกอบดวย 5 W และ 1 H แตสำาหรบสอวทยกระจายเสยง ผฟงสวนใหญจะไมสามารถรบขอมลจำานวนมากไดอยางรวดเรว ดงนนผสอขาว จงควรคดเลอกองคประกอบของขาวทสำาคญทสด 2 หรอ 3 องคประกอบในหนงขาว ทจะเสนอในความนำา เชน ใครทำาอะไรกระทบกบใคร อะไรเกดขน เกดขนทไหน วนเวลาใด ทำาไมจงเกดขน และเกดขนไดอยางไร สงตางๆเหลาน จะเปนสวนสำาคญในการดงความสนใจจากผฟง ขอแนะนำาในการเขยนความนำา

1. ความนำาทกประเภทตองมความกระชบไมยงเหยง2. สถานทเกดเหตโดยทวไปหากไมมความสำาคญจรงๆไม

ควรเขยนไวในความนำา และหากสำาคญกสามารถเขยนไวในสวนของเนอเรองได

3. ตวเลขทเปนอายของผเกยวของในขาวไมมความสำาคญทจะตองอยในความนำา แตหากมความสำาคญควรเลอกใชคำาอนแทน เชน ชายสงอาย หญงชรา หรอทารกฯลฯ

4. การเขยนความนำาขาวทด ควรเขยนถงเหตการณวา เกดอะไรขน ควรหลกเลยงการเขยนความนำาทกลาวถงสถานท หรอสงอนๆทไมมความสำาคญและจำาเปน เพยงพอทจะดงความสนใจของผฟง

เนอเรอง (Body) คอสวนทถดจากความนำา เปนสวนของการนำาเขาสขอมลใหม และขยายสวนทไดกลาวไวในความนำา


92


คอ หลงจากผสอขาวไดรวบรวมขอเทจจรงและความคดเหนของ ผมสวนเกยวของในขาวทงหมดแลว โดยเฉพาะขอเทจจรงและเนอเรอง ทจะนำาเสนอขนตอนสำาคญทเกยวกบขอเทจจรงทงหมด ทเปนประเดนสำาคญๆทงหมด และนำามาจดลำาดบเนอเรองขาว ซงแบงออกได 3 ประเภท

1. การจดลำาดบเนอเรองตามลำาดบเวลา ซงเปนวธการทดทสดและงายทสด สำาหรบขาวทมลำาดบเหตการณ โดยอธบายทละขน จากสาเหตไปสผลกระทบ สวนมาจะเปนขาวอาชญากรรม หรอขาวอบตเหตหรอภยธรรมชาต และการจดลำาดบเนอเรองตามลำาดบเวลาน จะอาศยคำาหรอกลมคำาทบอกเวลา เชน วนน เมอวานน หลงจากนน ในขณะท ลาสด การจดลำาดบเนอเรองตามเวลาน มกใชความนำาแบบหนวงเหนยว กลาวคอ เปนความนำาทจะไมเปดเผยประเดนหลก

2. การจดลำาดบเนอเรองจากผลยอนไปสเหต คอการนำาเสนอขาวทจะใหผลทเกดจากเหต เปนลำาดบแรกเสมอ และเมอแสดงถงผลทเกดแลว จงกลบมาอธบายสาเหตและเหตการณทเกดขน รวมทงอาจใหความหมายของการเกดผลดงกลาวดวย คำาทมกใชในการจดลำาดบเนอเรองจากผลไปสเหต เชน เพราะวา เนองจาก มสาเหตมาจาก เปนตน

3. การจดลำาดบเนอเรองตามลำาดบประเดน มแนวทางคลายคลงกบการจดลำาดบเนอเรองจากผลยอนไปสเหต แตนยมใชกบขาวทมการแสดงทศนคตตอประเดนขาวจำานวนมาก เชน การทบคคลหรอตวแทนของกลมบคคลมปฏกรยาตอเหตการณหนง แลวมบคคลหรอกลมบคคลทไมเหนดวยตอบโต หรอวจารณกลบมา


93


สวนทาย (End) เปนสวนของขอความทมลกษณะการเขยนอยางสนๆในตอนทายของขาว หรอใชขอความทเปนเสยงสมภาษณสนๆของผมสวนรวมในเหตการณทอาจจะเปนการสรป หรอเปนการใหประเดนหลกอกครง หรอเปนการสรปอยางสนๆปดทาย หรออาจเปนการนำาเขาสขอเทจจรงอนทไมใชเปนการใหขอมลหรอประเดนใหม แตเปนขอเทจจรงทมในเนอขาว หรออาจเขยนถงความเปนไปไดในอนาคตของขาวนน แตทงน ตองอยบนพนฐานของขอเทจจรง ขณะเดยวกนสงทพงระวงในการเขยนสวนทายคอ ขอความของสวนทายไมควรมลกษณะ ทเปนการอธบายครงๆกลางๆหรอไมสมบรณ

ขอควรปฏบตสำาหรบผสอขาวโดยเฉพาะมอใหม ควรฝกเขยนบอยๆ หมนปรบปรงแกไขขาวทตวเองเขยนขนตลอดเวลา เมอเขยนขาวหนงขาวใดเสรจแลวลองอานดงๆใตวเองฟงหรอใหคนอนฟง เพอจะไดมการวพากษวจารณกนวาขาวชนน ยงมขอตดขดตรงไหนหรอไม ฟงดแลวเปนอยางไร เพอจะไดแกไขหากมขอตดขดในเรองตางๆ ไมวาจะเปนเรองของภาษา ทจะทำาใหสารทจะสงใหผฟงผดเพยนไป ขณะเดยวกนกควรฟงขาวจากสำานกขาวอนๆ ซงนอกจากจะตรวจสอบประเดนขาว วาเรามองแตกตางจากเขาหรอไม และอะไรทเราควรตองปรบปรง และทงหมดนจะทำาใหทานไดพฒนาทกษะการเขยนขาว รวมทงการพฒนาเรองราว ใหขาวทกชนของเรามคณคา บก.คนไหนกตองนำาขาวของเราเผยแพรอยางแนนอน

หลกการเขยนขาววทยกระจายเสยง การเลอกประเดนขาว ขาวแตละขาวบางครงเมอรวบรวมขอมล

ทงหมดแลวจะพบวา มขอเทจจรงมากมาย จงเปนหนาทของผ


94


สอขาวทจะตองหาประเดนทมความสำาคญ หรอมความสมพนธกบผรบสาร ทสำาคญตองสามารถดงดดความสนใจของผฟง

กรณทมขอเทจจรงหรอมประเดนขาวมาก ในขณะทขาววทยแตละขาวไมควรมความยาวเกน 1.30 นาท จำาเปนตองใหความสำาคญกบการเขยนขาวดวยความถกตอง (correctness) แมนยำาตามขอเทจจรง มความชดเจน(Clarity) แตตองมความกระชบ (conciseness) โดยพยายามเลอก ประเดนทสำาคญทผรบสารสนใจ โดยไมเขยนขอมลทไมมความสำาคญ หรอขอมลทไมมลกษณะของการเปดเผยขอเทจจรง

การเขยนขาววทยกระจายเสยงนน ผรบสารไมสามารถยอนกลบมาฟงซำา เพอใหมความเขาใจ ผฟงสามารถสรางจนตนาการเองได บางคร งการใหสสน (color) ของขาวหรอเหตการณ จงมความจำาเปน แตไมใชเปนการเพมเตมรายละเอยดทไมเปนจรงลงในขาว

ความหมายของรายการขาววทยกระจายเสยง

วทยกระจายเสยง ตามพจนานกรมาฉบบราชบณฑตยสถาน พทธศกราช 2542 ใหคำานยามไววา

“วทย” หมายถง กระแสคลนแมเหลกไฟฟาชนดทเคลอนไปตามอากาศโดยไมตองใชสาย และอาจเปลยนเปนเสยงหรอรปได เรยกเครองทมหนาทเปลยนคลนเสยงใหเปนคลนแมเหลกไฟฟาออกสอากาศวา เครองสง เรยกเครองทมหนาทเปลยนคลนแมเหลกไฟฟาทรบไดจากเครองสงวทยใหกลบเปนคลนเสยงตามเดมวา เครองรบวทย

“วทยกระจายเสยง” กคอ การแพรสญญาณเสยงออกอากาศโดยใชคลนวทย วทยกระจายเสยง เปนสอมวลชนประเภทหนง ซงมบทบาทสำาคญในการนำาเสนอขาวสารไปสประชาชนได


95


อยางกวางขวาง มขอไดเปรยบสอมวลชนอนๆหลายประการเชน วทยกระจายเสยงสามารถเสนอขาวไดรวดเรวกวาหนงสอพมพ ม ราคาถกกวาวทยโทรทศน สามารถออกอากาศเสนอขาวไดในทนท ขณะทเหตการณเกดขน และสามารถตดตามรายงานเหตการณเหลานนไดอยางตอเนอง สามารถเสนอขาวไดบอยครง ทงในรปของรายการขาวภาคยอยทกำาหนดไวในทกตนชวโมง หรอทกครงชวโมง และในภาคหลก ตวอยางเชนสถานวทยกระจายเสยงแหงประเทศไทย มขาวภาคหลก ไดแก ขาวภาค 7.00 น. 12.00 น. 19.00 น. 20.00 น. หรออาจจะแทรกรายงานขาวสนๆออกอากาศในชวงรายการอนๆของทางสถาน หากมกรณสำาคญเรงดวน ขอไดเปรยบของการรบฟงขาววทยกระจายเสยงอกประการหนงคอผฟงสามารถทำากจวตรประจำาวน หรองานอนๆไปพรอมๆกนดวยกได

รายการขาว เปนรายการวทยกระจายเสยงรปแบบหนง ซงมจดมงหมายในการนำาเสนอขาวสารตอผฟง โดยการนำาเรองราวหรอเหตการณตางๆทงทไดจากการสมภาษณแหลงขาว จากการแถลงขาว ประกาศของหนวยงานราชการ และขาวแจก(press release ) จากหนวยงานตางๆทงภาครฐและเอกชน มากำาหนดรปแบบการนำาเสนอ โดยอาจเสนอเปนขาวภาคยอยหรอขาวตนชวโมง เพอความสดใหม ในรปแบบของการรายงานขาวจากผสอขาวและมเสยงแหลงขาวประกอบ ซงจะชวยใหขาวชนนนเกดความนาเชอถอมากยงขน และหากเปนขาวสำาคญ กอาจนำามาสรปเนอหาใหกระชบในกรณทมแหลงขาวใหสมภาษณในเร องเดยวกนนนหลายคนและหลากหลายความเหน ใหเกดความเหมาะสมและเปนธรรม เพอนำาออกอากาศในภาคหลกของทางสถานตอไป

ทงน วทยยงคงมขอจำากดเรองเวลาในการนำาเสนอขาว เพราะถาเปนขาวภาคยอยหรอภาคตนชวโมงจะอยระหวาง 5-10 นาท


96


ทำาใหแตละชนขาวตองสนกระทดรดและมประเดนหลกประเดนเดยว เพอใหเหมาะสมกบเวลา สวนขาวภาคหลกของสถานวทยตางๆ นน สวนใหญจะมความยาวประมาณ 15-30 นาท ซ งจะมทงการนำาเสนอขาวใหมๆ หรอขาวทเคยออกอากาศในภาคยอยมาเรยงรอยใหม เพอใหผฟงไดรบทราบขอมลทครอบคลมในแงมมตางๆมากยงขน

กลาวโดยสรป ความหมายของรายการขาววทยกระจายเสยง ไดวา เปนรายการทแพรสญญาณเสยงออกอากาศโดยใชคลนวทย โดยมเนอหาหลกคอ การนำาเสนอขาวสาร เหตการณ ขอเทจจรงหรอ ความคดความเหนทเกดขนใหมๆ ทสำาคญ นาสนใจ สงผลกระทบตอผรบสารในวงกวาง โดยการจดออกอากาศเปนรายการประจำา หรออาจนำาเสนอแทรกในรายการอนๆของสถานได ในกรณมความสำาคญเรงดวน

ประเภทของรายการขาววทยกระจายเสยง ประเภทของรายการขาววทยกระจายเสยง อาจพจารณาได

ตามเกณฑตางๆกน ขนอยกบความคด ทศนะ ประสบการณและการถอปฏบต ของผจำาแนกเปนสำาคญวา จะอาศยเกณฑใด และมวตถประสงคในการแบงประเภทอยางไร แตโดยทวไปมการแบงประเภทของขาววทยกระจายเสยง ตามประเภทของขาว ตามพนททขาวเกดขน และแบงตามรปแบบของการเสนอขาว ได 4 ประเภท ประกอบดวย

1. ขาววทยกระจายเสยงแบงตามประเภทของขาว

1.1 ขาวหนก (Hard News) เปนขาวทเกยวกบเหตการณสำาคญ หรอมผลกระทบตอผคนจำานวนมาก เปนเร องราวทเขาใจคอนขางยาก ตองอาศยความคด ความร ความสนใจในภมหลงเกยวกบเร องนนๆพอสมควร โดยเฉพาะเร องทเก ยวของกบ


97


กฎหมาย ระเบยบวธปฏ บต ราชการ เชน ขาวการเมอง ขาวเศรษฐกจ แรงงาน ตางประเทศ การศกษา ศาสนา วทยาศาสตรและสงแวดลอม ฯลฯ ดรณ หรญรกษ (2538:15-16) ไดกลาวถงลกษณะทวไปของขาวหนกไววา ขาวหนกทเสนอทางวทยและโทรทศนจะเสนอโดยผวจารณขาว เชนเดยวกนกบขาวหนงสอพมพ ซงตองอาศยผวเคราะหขาวในการเสนอขาวสาร ในการรายงานขาวประเภทน ไมวาจะเปนหนงสอพมพ วทย โทรทศน จะตองอาศยผมความร ความสามารถเฉพาะดาน หรอเชยวชาญเฉพาะดานเหลาน ไดแก ความรในวงการรฐบาล นโยบายการตางประเทศ กฎหมาย การศกษา วทยาศาสตร ศาสนา เปนตน

1.2 ขาวเบา (Soft News) เปนขาวทเกยวกบเหตการณทมความสำาคญตอความเปนอยของผฟง(audience)ไมมากเหมอนขาวหนก แตเปนเรองราวทผรบสารใหความสนใจ และสามารถดงดดความอยากรอยากเหน มกเนนใหผคนคลอยตาม ใหเกดความสงสาร ความสงสย หรอความพศวงของคนได เชน ขาวอบตเหต ขาวอาชญากรรม ขาวกฬา และขาวบนเทง ฯลฯ

1.3 ขาวเชงสบสวน หรอขาวเจาะ (Investigative news) เปนขาวทมความสำาคญตอสาธารณชน และมวธเกบรวบรวมขอมลอยางตอเนองดวยการสบคน เจาะลก เกบรวบรวมหลกฐาน และรายงานตามขอเทจจรง ขาวเชงสบสวนน จำาเปนตองใชเวลา ความมานะ พยายาม และงบประมาณมากกวาขาวโดยทวไป ดงนนการรายงานขาวเชงสบสวน ในสอกระจายเสยงปกตเปนสวนหนงในรายการนตยสารขาว (news magazine program) จะใชเวลา 10-15 นาท หรอเปนสารคดขาวจะใชเวลา 30-60 นาท หรอเปน รายงานขาวสนออกอากาศตอเนองตลอดสปดาหในชวงขาว เชน เร องของการเปดโปงการคอรรปชน ขาวเบองหลงการขนยาเสพตด เบองหลงการสงหารบคคลสำาคญ ฯลฯ


98


2. ประเภทของขาวจำาแนกตามเนอหาของขาว

2.1 เนอหาขาวทเปนขอมลขาวสารและความเปนจรง ไดแก ขาวในพระราชสำานก ขาวการเมอง ขาวเศรษฐกจ ขาวเกษตร การศกษา อตสาหกรรม การเงน การคลง สาธารณสข ขาวสงคม อาชญากรรม รายงานจราจร พยากรณอากาศ ฯลฯ

2.2 เนอหาขาวทเปนเรองของความบนเทง เชน ขาวกฬา ดารา นกแสดง ทคนสวนใหญใหความสนใจ

2.3 เนอหาขาวทเกยวกบการโฆษณาประชาสมพนธ เชน ขาวบรการ แนะนำากจกรรม และบรการของหนวยงาน ราชการภาครฐและเอกชน

3.ประเภทของขาวทจำาแนกตามพนททขาวเกดขน แบงได 2 กลม คอขาวในประเทศและขาวตางประเทศ

3.1 ขาวในประเทศ (Nation News) หมายถงขาวทเกดขนในทกพนทของประเทศไทย แบงออกเปน 2 สวน คอขาวจากสวนกลาง (central news) เปนขาวทเกดขนในกรงเทพมหานครและปรมณฑล และขาวภมภาค (Local news) ซงเปนเรองราวหรอเหตการณขาวทเกดขนในจงหวดตางๆทวประเทศ โดยสถานวทยทมเครอขายทวประเทศ กจะมผสอขาวของแตละสถาน ทจะคอยรายงานเหตการณตางๆในแตละจงหวดมายงสวนกลาง ทมเครอขายมากทสด ไดแกสถานวทยกระจายเสยงแหงประเทศไทย ซงนอกจากจะมผสอขาวประจำาแตละสถานแลว ยงมประชาสมพนธจงหวดชวยในการรายงานขาวในแตละจงหวดอกดวย

3.2 ขาวตางประเทศ (International news) หมายถงขาวทเกดขนในประเทศตางๆทวโลก ขาวสวนใหญตองซอจากสำานกขาวตางประเทศ ปกตแลวจะตองซอจากหลายสำานกเพอการเปรยบ


99


เทยบ นำามาแปลและเรยบเรยงใหกระชบ สวนใหญจะเปนขาวทมผลกระทบกบคนจำานวนมาก เชน ขาวการกอวนาศกรรมในสหรฐฯ ขาวสงครามสหรฐฯบกยดอรก รวมถงขาวการเมอง ขาวเศรษฐกจ ขาวความสญเสยจากการสรบ ภยธรรมชาต นอกจากนยงมเรองเกยวกบการคนควาวจยทสำาคญตางๆ และขาวกฬาสำาคญๆในระดบโลก

4. ประเภทของขาวทแบงตามการนำาเสนอขาวเพอใหเกดความหลากหลาย เปนทนาสนใจของผฟง แบงออกไดดงน

4.1 ขาวทเขยนใหผประกาศอาน หรอขาวอาน (The edited news report) มลกษณะเหมอนการพดทางวทยกระจายเสยงโดยทวไป ในการประกาศขาวจากการเขยนน ผอานจะตองซอมและอานบทขาววทยนนใหเขาใจ และการอานตองสามารถใชระดบเสยงใหเกดความนาเชอถอ และนาฟง

4.2 ขาวประกอบเสยง หรอการรายงานขาวดวยเสยงจรง ทเกยวของเปนบางสวน เปนการ นำารายงานขาวจากผสอขาวสงมาทมเนอหาหรอประเดนทเกยวของกน ทงทมเสยงสมภาษณแหลงขาว หรอไมมเสยงแหลงขาว มาเรยบเรยงและเรยงรอยใหม เพอใหผประกาศอาน โดยการสอดแทรกเสยงพดของแหลงขาว เพอเปนการยนยนความเหนตางๆทผสอขาวไดไปสมภาษณมา ซงจะทำาใหขาวนนๆนาเชอถอยงขน

4.3 การรายงานขาวดวยเสยงของผสอขาวเอง (voice report หรอ straight news report) เปนการรายงานจากขอเทจจรงทรวบรวมไดจากเหตการณทเกดขน ตลอดจนความคดเหนจากฝายตางๆทนกขาวเสาะหามาได แลวนำามาสรปตดตอ เรยบเรยงและเขยนใหนาสนใจ โดยอาจจะมเสยงประกอบ หรอเสยง


100


สมภาษณผคนทมสวนเกยวของ กบเหตการณนนๆ ยงจะเปนการสรางความเชอมนและสสนใหนาสนใจยงขน

4.4 การสมภาษณขาว (news interview) เปนรายการขาววทยกระจายเสยงประเภทหนงซงมการนำาประเดนทกำาลงอยในความสนใจของผฟงเปนพเศษ ทงทเปนการสมภาษณออกอากาศสด หรอการบนทกเทปไว นำามาประกอบเปนสวนหนงของรายการขาว หรอเปนรายการสมภาษณตลอดรายการกไดหากเปนประเดนทมเนอหามากและเขาใจยาก

4.5 การรายงานขาวจากสถานทเกดเหตการณ (On-the-spot-report) คอการรายงานขาวจากสถานทเกดเหตในขณะทเหตการณกำาลงเกดขน เชนกรณเกดเหตเพลงไหม การกอวนาศกรรมจบตวประกน ทตองใชเวลากวาเหตการณนนจะกลบสปกต โดยผสอขาวตองมภมหลงของเหตการณมานำาเสนอดวย ซงจะชวยใหผฟงเกดความสนใจและตนเตนตอเหตการณทเกดขน

4.6 รายการนตยสารขาว (news magazine) มลกษณะการเสนอขาวในรปแบบนตยสาร ซง มหลากหลายเรองราวและวธในการนำาเสนอภายในรายการเดยวกน เชนมทงบทขาวสำาหรบผประกาศ มการสมภาษณขาวสลบชวง และการรายงานสดจากทเกดเหตสลบจนจบรายการ

4.7 รายการสารคดขาว (news documentary) เปนการจดทำาเพอใหเกดความรเกยวกบขาวสารทเกดขนอยางละเอยดดวยแงมมทหลากหลาย ภายใตการนำาเสนอทตงอยบนพนฐานของขอเทจจรงในรปแบบของสารคด

4.8 รายการ วเคราะหขาว (news analysis)เปนการใหสาระเบองหลงขาว เพอใหผฟงไดรบความรในเชงลก ไปพรอมๆกบ


101


การใหขาวสาร สวนใหญจะเปนเรองราวทมความสำาคญ ในระดบประเทศ และระดบโลก เชนขาวการเมองระหวางประเทศ การเมองในประเทศ หรอขาวอนๆ ทอาจมผลกระทบตอผคนในวงกวาง กอาจนำามาวเคราะหได การวเคราะหขาวจะแตกตางจากการวจารณขาว เพราะการวเคราะหขาว มงเนนใหผฟงไดรถงเบองหนา เบองหลงเปนเหตเปนผลทจะชใหเหนถงความหมายหรอนยของขาว (significance) และผลกระทบ (effect)ทเกดขนเปนสำาคญ

4.9 รายการ วจารณขาว เปนการนำาเสนอความคดเหนของผสงสาร ประกอบการนำาเสนอขอมลขาวสารโดยทวไปสทานผฟง มลกษณะใหผรบสารคลอยตาม นอกจากน ขาวยงสามารถจำาแนกไดตามชวงเวลาของการนำาเสนอดวย เชน ขาวยามเชา หรอขาวภาคเชา ขาวตนชวโมง ขาวภาคเทยง ขาวภาคคำา โดยเฉพาะขาวภาคเชาและขาวภาคคำานน ถาเปนชวงเวลา 07.00 - 07.30 น. และ 19.00 - 19.30 น.สถานวทยในประเทศไทยเกอบทงหมดตองถายทอดขาวจากสถาน วทยกระจายเสยงแหงประเทศไทย จะมอยเพยงสถานวทย จส.100 และสถานวทย สวพ.91 ซงเปนสถานทจดตงขนเพอรายงานขาวจราจร จะไมถายทอดเสยงจากสถานวทยกระจายเสยงแหงประเทศไทย

นอกจากน ยงมบางสถานทออกอากาศเปนภาษาองกฤษ และเมอจบการถายทอดขาวแลว สถานแตละแหงจะตดกลบเขาส รายการปกต ซงอาจจะเปนรายการขาวของสถานเอง สวนรายการขาวทจดโดยนกจดรายการอสระทพบสวนใหญ จะเปนชวงหลง 21.00 น.ไปแลว บางสถานจะมรายการขาวประเภทนในชวง 05.00 - 07.00 น.สวนใหญ นกจดรายการจะนำาขาวจากหนาหนงสอพมพมาอานและวจารณขาว โดยจะเนนขาวการเมอง เศรษฐกจ และอาชญากรรมเปนสวนใหญ จะมบางทมการนำาเสนอ


102


ขาวจากแหลงขาวใกลชด ของผดำาเนนรายการตางๆมานำาเสนอรวมดวย เพอใหครอบคลมวตถประสงคของแตละรายการ

องคประกอบของรายการขาววทยกระจายเสยง

รายการขาววทยกระจายเสยง จะสามารถสอสารเร องราว เหตการณ ขอเทจจรงทเกดขนใหมไปสผฟงได นอกจากเรองของอปกรณการกระจายเสยง ไมวาจะเปนเคร องสงและหองสง ทมประสทธภาพแลว บคลากรนบเปนองคประกอบสำาคญๆสามารถแบงออกไดเป น 4 สวน ไดแก บคลากรดานขาว ดานเทคนครายการ ผประกาศขาว และผเขยนบทรายการขาว

1. บคลากรดานขาว

บคลากรดานขาว ถอเปนหวใจหลกสำาคญ ในการทจะไดมาซงเรองราวและเหตการณตางๆทนาสนใจทงภายในประเทศ และตางประเทศ นำามารวบรวม เรยบเรยง แยกแยะและคดเลอกขอมลขาวสาร อกทงตองประสานกบเจาหนาทเทคนค เพอนำาออกอากาศไปสประชาชนผรบสาร ผทมหนาทดงกลาวนแบงออกไดดงน

1.1 ผสอขาว หรอ ผรายงานขาว (Reporter) เปนผทจะตองออกไปหาขอมลและตระเวนหาขาว ตามทผบงคบบญชาหรอบรรณาธการขาวมอบหมาย เมอไดประเดนทตองการแลว จะตองรายงานเร องราว หรอขอเทจจรงนนๆเขามายงกองบรรณาธการ เพอพจารณานำาออกอากาศตอไป โดยผสอขาวในปจจบนนน ยงตองเปนผมความสามารถในการใชภาษา และใชเสยงของตวเองรายงานขาวเขามายงกองบรรณาธการไดดวย

1.2 บรรณาธการขาว (news editer) มหน าท ในการวเคราะห ตดตามขาว นำาเสนอประเดนทนาสนใจ เขาสทประชมโตะขาว เมอโตะขาวเหนชอบใหตดตามขาวใด จะมอบหมายใหหวหนา


103


สายขาวรบไปสงการใหผสอขาว ในสายทรบผดชอบไปทำาขาว เมอผสอขาวรายงานขาวเขามายงกองบรรณาธการแลว บรรณาธการอาจสามารถสมภาษณ ในประเดนทเกยวของเปนการตอยอดประเดนขาวใหสมบรณยงข นได หรอจะมอบหมายใหผ ส อขาวตดตามขาวหรอประเดนตางๆ เพมเตมจากการประชมโตะขาว และอาจตองทำาหนาทในการเรยบเรยงขาว (rewrite) กอนทจะนำามาคดเลอกเพอนำาเสนอแกผฟงตอไป

1.3 ผเรยบเรยงขาว (rewriter) จะทำาหนาทในการเรยบเรยงขาว ตรวจสอบและแกไข การใชภาษาใน ขาว โดยเฉพาะชอ ตำาแหนง สถานท รวมถงขอมลอนๆ ทผสอขาวสงมาเพอไมใหเกดความผ ดพลาด ป จจ บนกระบวนการสงข าว เข ามายงกองบรรณาธการนนมการพฒนาขนมาก เดมเมอเขยนขาวเสรจผสอขาวกจะรายงานขาวเขามาผานการบนทกเสยงทางโทรศพท และจะสงเนอขาวผานทางโทรสารใหกองบรรณาธการ โดยผเรยบเรยงกจะทำาหนาทตรวจสอบแกไข แลวสงพนกงานพมพดดบนทกขอมล จากผเรยบเรยงขาวจะนำามาตรวจสอบและแกไขอกคร ง แตจากการนำาเทคโนโลยการสอสารมาใช ผสอขาวสามารถสงเนอหาขาวเขามาในระบบฐานขอมลผานทางอนเตอรเนต ซงผเรยบเรยงขาว และเจาหนาทในกองบรรณาธการสามารถตรวจสอบหรอแกไขในระบบไดทนท นอกจากจะยนระยะเวลาการทำางานไดมากขนแลว ยงสามารถลดการใชกระดาษไดกวาครงหนงเมอเทยบกบการทำางานในระบบเดม

1.4 ผสอขาวประจำากองบรรณาธการ (reporter) นอกจากจะทำาหนาทในการรบขาว ประสานกบผ สอขาวทออกไปสอขาวนอกสถานท ยงตองชวยงานผเรยบเรยงขาวดวย ขณะเดยวกนหากมงานขาวเรงดวน ทไมอาจโยกผส อขาวขางนอกไปทำางานได ก สามารถออกไปสอขาวแทนได


104


1.5 เจาหนาทบนทกขอมล หรอพนกงานพมพดด มหนาทในการพมพและบนทกขาว ในสวนทเปน เอกสารขาวทหนวยงานตางๆสงเขามายงกองบรรณาธการ ซงผานการตรวจสอบจากผเรยบเรยงแลว และเมอพมพเสรจจะบนทกลงในฐานขอ เพอใหกองบรรณาธการตรวจสอบอกคร งกอนนำาออกอากาศ อาจจะเปนรายงานพยากรณอากาศ ขาวในพระราชสำานก ขาวบรการอนๆ

2. บคลากรดานเทคนค

บคลากรดานเทคนค หรอเจาหนาทฝายเทคนครายการ ซงมสวนสำาคญทจะทำาใหการดำาเนนรายการขาววทยออกอากาศไปตามบทวทย (radio script) ทบรรณาธการขาวและผเรยบเรยงขาวจดไว โดยจะทำาหนาทดแลและปฏบตงานดานควบคมเสยงจากแหลงตางๆ ไมวาจะเปนเสยงทผสอขาว นอกสถานทสงมายงสถาน หรอเสยงจากผรวมรายการ จากแผนเสยง หรอเทปใหเปนไปตามบทวทย ถาเปนเสยงทสงมาทางโทรศพท จะตองปรบแตงเสยงใหชดเจนกอนออกอากาศ ถาไมสามารถปรบแตงใหดไดกตองบอกใหบรรณาธการขาวเพอพจารณาตดสนใจวา มความจำาเปนเพยงใดทจะตองนำาเสยงนนออกอากาศหรอไม โดยจะคำานงถงผรบสารหรอผฟงเปนหลก ซงปจจบนกระบวนการตดตอขาว จะใชคอมพวเตอรเปนสวนใหญ และบคลากรในกองบรรณาธการขาว กจะตองทำาหนาทควบคมรายการ (producer)ไปในตวดวย ดงนน บคลากรในกองบรรณาธการขาวทกคน จำาเปนตองเรยนรและทำาความเขาใจกบระบบการทำางานของหองสง หองบนทกเสยง การใชไมโครโฟน การใชดนตรและเสยงประกอบ โดยเฉพาะเสยงจากแหลงขาวทตองชดเจนดวย

3. ผประกาศขาว (announcer)


105


ผประกาศขาว มความสำาคญอยางยง เพราะเปนดานหนาของความสำาเรจของกระบวนการผลตรายการขาว เพราะหากผประกาศ ไมสามารถเขาใจในบทและเรองราวของขาวนนๆไดอยางชดเจน จะทำาใหการนำาเสนอขาวไมนาสนใจไปดวย มคำากลาวทวา คณไม“สามารถเลาเรองสนกสนาน และเรองเศราดวยลลาอารมณเดยวกนได ความหมายของเร องคงไมสมบรณ หากขาดซงบรบททางอารมณและความรสกทเหมาะสม” ดงนน ผประกาศ ในฐานะผดำาเนนรายการ จะตองศกษา บทวทยหรอสครปตขาวใหเขาใจตรงกบผเขยน และฝกอานกอนออกอากาศจรง เพอไมใหเกดขอผดพลาดในขณะอาน สงสำาคญคอ บททกบทจะตองมการซอมทองอานออกเสยงดงๆตอหนาผอน(ผเขยนบท)กอนออกอากาศ ซงจะทำาใหสามารถแกไขขอบกพรองและความไมสมบรณเลกๆนอยๆ ท อาจเล ดลอดมาจากการเขยนบทของผส อขาว (ผเขยนบท) นอกจากการอานขาวไมผดพลาด โดยจะตองเขาใจในเนอหาและลลาของขาวเปนอยางดแลว ยงตองเปนผทมลกษณะนำาเสยงด ม สขภาพรางกายแขงแรง ทสำาคญ ตองสอบผานคณลกษณะของผประกาศจากกองงานคณะกรรมการบรหารวทยกระจายเสยง หรอ กบว. ซงเปนปราการดานแรกของผประกาศ เพราะถาไมมใบรบรองการเปนผประกาศแลว โดยปกตจะไมสามารถใชเสยงออกอากาศได

4. ผเขยนบทรายการขาววทย (radio script)

ผเขยนบทรายการขาววทยในทางปฏบต ขาวแตละชนทผสอขาวสงมายงกองบรรณาธการขาว จะมเนอหาทสนกระทดรดและมประเดนเดยวในแตละขาว แตบางกรณผสอขาวอาจสงขาวขาวเดยวแตมมากกวา 1 ประเดน แตละวนจะมขาวหลากหลายประเดนสงเขามายงกองบรรณาธการมากกวา 100 ขาว (สำานกขาวกรมประชาสมพนธ) หลงจากมการตรวจสอบและเรยบเรยงจาก ผเรยบเรยงขาว (rewriter) แลว จะบนทกไวในระบบคอมพวเตอร (ถง


106


ขาว) จากนน บรรณาธการขาว จะคดเลอกขาวจากระบบมาจดลำาดบความสำาคญหรอคณคาของขาว และประเภทของขาวทจะนำาเสนอตอผฟงตามลำาดบ ขาวใดมประเดนเดยวกนหรอตอเนองกน แตมผใหสมภาษณหรอแสดงความคดเหนหลายคน กจดใหอยในเรองเดยวกนจนจบ จากนนจะตองมการปรบบท นำาเขาขาว หรอความนำาขาว โดยเขยนความนำาขาวเพยงความนำาเดยว สวนประเดนทแตกตางกตองเขยนความนำาขาวเฉพาะเรอง เพอใหผฟงทราบวา ขาวตอไปเปนขาวใหมหรอเปลยนเรองไปแลว การใชภาษาจงเปนเครองมอทจะนำาไปสผลสำาเรจของการจดรายการขาววทยกระจายเสยง

ภาษาขาววทย ภาษาขาววทย เปนการเขยนเพอการพด ภาษาเปนเครองมอ

ในการสอสาร ขณะเดยวกนกสามารถ บดบงความหมายใหเกดความคลมเครอและอำาพรางความจรง แตภาษาทใชในการเขยนขาวนน จะตองเปนภาษาทเรยบงาย เพอใหไดความหมายทชดเจน เฉพาะเจาะจงและเขาใจในความจรง เพราะการพดและการไดยน ตางจากการทเหนและไดอาน เมออานแลวไมเขาใจ เราสามารถหา คำาอธบายความหมายทเคลอบแคลงได โดยอานประโยคนนๆซำาไปซำามา แตผฟงถอยคำาทพด โดยเฉพาะการพดผานสอวทยกระจายเสยงหรอวทยโทรทศน เพอคำาพดหลดจากปากออกไป กจะลอยลอยไปในอากาศและขาดหายไปในทสด จงไมมโอกาสทจะมาทบทวนใหมได เพราะไมใชตวหนงสอ

เมอการเขยนบทรายการขาววทย เปนการเขยนสำาหรบการพด ผเขยนบทตองเขยนเรองราวใหเหมอนกบวา กำาลงอยในวงสนทนา ทผเขยนตองไดยนถอยคำาตางๆเหมอนทเขยนขนมา บางครงผเขยนบทขาว ไมไดดำาเนนรายการดวยตวเอง ผเขยนบทจงตองเขยนบทขาวใหชดเจน เรยบงาย และตรงไปตรงมา เพอใหผอนทมาดำาเนนรายการ สามารถเขาใจและถายทอดความหมายของ


107


ผเขยนบทไดโดยงาย เพราะเมอผดำาเนนรายการมปญหา ผฟงกคงมปญหาเชนเดยวกน การออกอากาศกระจายเสยง กคอการพดกบผฟง

ดงนนการเขยนบทเพอการพดออกอากาศ จงหนกหนากวาการเขยนเพออาน เนองจากการเขยนเพอพด จะตองสามารถสรางภาพปฏกรยาตอบสนอง เสมอนกบการเลาเรองใหผอนฟงอยตอหนา ทจะเหนไดวา เขาตงใจฟงเราอยหรอไม เมอใดผฟงเขาใจหรอไมเขาใจ เมอใดทผฟงตองการตวอยางหรอคำาอธบาย และเมอใดผฟงใหความสนใจหรอไมสนใจ สญญาณตางๆทไดรบจาการเลาเรอง และการตอบสนองสญญาณเหลานน เปนจดประสงคของการเขยนเพอการกระจายเสยง

หลกการเขยนหวขอขาววทย

หลกการเขยนหวขอขาววทยกระจายเสยง การเขยนบทรายการขาววทย เปนขนตอนแรกของการทจะสอสารใหผฟงไดรบทราบเรองราว เหตการณและความเคลอนไหวตางๆทเกดขน จะเขยนขาวอยางไรทจะทำาใหผฟงสนใจ และตดตามรบฟงอยาง สนใจตงแตตนจนจบ

หวขอขาวหรอพาดหวขาว(Headline) จงเปนสวนแรกๆ ของขาว ซงจะสรปความสำาคญ ทสดของขาว ดวยภาษางายๆ ใหอารมณ สสน สามารถเรยกรอง ความสนใจของผฟงได หวขอขาว จดวาเปนสวนประกอบทสำาคญทสดของขาว เพราะประเดนสำาคญของขาวจะถกหยบยก ขนมาเขยนไวในหวขอขาว โดยหลกการแลวจะมคำาสำาคญ (keywords)สำาหรบบอกนำาหนกของขาว เพราะหลกการเขยนขาว จะดำาเนนเรองโดยถอตามลำาดบความสำาคญ แตหากจะมองในแงจตวทยาแลว การเขยนหวขาวเปนการจดลำาดบ


108


ความสำาคญ เพอใหผฟงเลอกทจะตดตามขาวทเราจะนำาเสนอตอไป หากผฟงตองการทราบรายละเอยดเพมเตมจากหวขอขาวทถกนำาเสนอไวตงแตตน

หวขอขาว (Headline) หมายถง ขอความชดแรกทสรปประเดนสำาคญของขาว ความยาวไมควรเกน 1 บรรทด ซงนอกจากจะเปนการเรยกรอง ความสนใจใหบรรณาธการขาวเขามาพจารณาคดเลอกนำาออกอากาศ อาจจะเปนขาวเดนตนชวโมงทมเวลาการนำาเสนอขาวไมเกน 5 นาท ในแตละขาวตองมหวขอขาว หรอขาวเดนในภาคใหญทมเวลาออกอากาศประมาณ 30 นาท ซงเปนการเรยบเรยงขาวท เก ดข นในแตละวนของแตละสถาน ท จะมขาวเด นประมาณ 3-4 ประเดน หรอมากกวานน แตสวนใหญแลวการขนหวขอขาว จะแบงออกเปนหวขอขาวในประเทศ 2 ขาว ขาวตางประเทศ และขาวกฬาประเภทละ 1 ขาว

หวขอขาววทยกระจายเสยงโดยทวไปแลว จะเปนการสรปประเดนของขาวเดนแตละประเภท เชนขาวเดนดานการเมอง ขาวเดนดานเศรษฐกจ ขาวเดนในภมภาค ขาวอาชญากรรม ขาวเดนของขาวตางประเทศ และขาวเดนของขาวกฬา ซงอาจจะเปนกฬาในประเทศหรอกฬาตางประเทศกได แลวแตความสำาคญของขาว เพอดงดดความสนใจของผฟง ไมใหเปลยนไปฟงสถานวทยอน ซ งปจจบนมการแขงขนสง และเปนธรกจทมจดมงหมายในการขายโฆษณาดวย หลกการเขยนหวขอขาววทยกระจายเสยง โดยทวๆไปแลว ผทำาหนาทในการเขยนหวขอขาว หรอ (Headline) จะเปนบรรณาธการขาวประจำาวนนนๆ ซงจะเปนผทรอบรและทราบดในเร องของประเด นข าวท งหมดท ผ ส อข าวสง เข ามายงกองบรรณาธการขาวในแตละวนวา มประเดนขาวใหมๆ อะไรบาง ทมความสำาคญและเปนทสนใจของประชาชนหรอผฟงโดยทวไปหรอไมอยางไร เชน ขาวกลมผกอการรายเขามอบตวตอทางการ ฝายคาน


109


ยนอภปรายไมไววางใจรฐบาล การปรบขนราคานำามน โดยการเขยนขาวแตละขาวผสอขาว อาจจะเขยนหวขอขาวในแตละขาวมาดวย เพอใหบรรณาธการขาวรวาเปนเร องอะไร และเปนสวนหนงซงจะชวยเราความสนใจใหบรรณาธการขาวอกดวย การเขยนหวขอขาวนน บรรณาธการจะพจารณาจากองคประกอบของขาวทสำาคญทสด 2 หรอ 3 องคประกอบเพอนำามาเขยนโดยใชภาษาทส นกระชบ ชดเจน เรยบงาย หรออาจใชภาษาทหวอหวาททกคนสามารถเขาใจไปในทศทางเดยวกน

องคประกอบของขาวทกลาวถงกคอ ใคร ทำาอะไร ทไหน เม อไร อยางไรและท ำาไม หรอ 5 W & 1H ข นอยก บวาองคประกอบตวใด มความสำาคญทสามารถเรยกรองผสนใจไดบาง แตสวนใหญการขนหวขอขาวทางสถานวทยกระจายเสยง จะเนนตวบคคลและการกระทำาของบคคลนนๆ หรอ ใครทำาอะไร หวขอขาววทยกระจายเสยง แมจะสามารถเขยนขอไดยาวกวาหวขอขาวหนงสอพมพ แตบางครงไมสามารถใหรายละเอยดไดมากกวา หรอเทากบพาดหวขาวหนงสอพมพ เนองจากพาดหวขาวหนงสอพมพ สามารถใชคำายอ สรรพนาม สมญานามของบคคลในขาว หรอกรยาลอยๆ ถอยคำา วล ภาษาทสรางสสนและอารมณ ศพทแสลง สองแงสองงาม เชน

"ฤกษวนเก ดทรท . ปลาไหลร แตก" (ขาวสดรายวน 2 ม .ย.47) ส.ส.พรรคชาตไทย ถอฤกษวนครบรอบ 6 ปพรรคไทยรกไทย 14 ก.ค. ยายจากพรรคชาตไทยไปอยพรรคไทยรกไทย

"แ จ ก พ อ ต ห ว ย บ น ด น แ ต ก แ ล ว ล ก จ า ง ร ว ย 20 ลาน" (ไทยรฐ 2 ม .ย.47) ลกจางรานเหลกดดยานบางซ อไดรางวลแจกพอตสลากเลขทาย 2 ตว 3 ตว หรอหวยบนดน ทมหมายเลขกำากบสลากตรงกบรางวลท 1 เปนเงน 20 ลานบาท


110


"กฎเหลก วกฤตนำามน ปดป ม 4 ทม"(กรงเทพธรกจ 2 ม .ย.47) "อนมตงบสามหมนลาน สรางรถไฟสวรรณภม" (ผ จดการ 2 ม.ย.47)

ตวอยางการเขยนหวขอขาวขางตน เปนพาดหวขอขาวของหนงสอพมพ ซงใชภาษาทสามารถเรยกรองความสนใจของผอานไดในระดบหนง ซงกขนอยกบวากลมเปาหมายหรอลกคาของแตละฉบบ จะเหนวา หวขอขาวของหนงสอพมพขาวสด และไทยรฐ จะเนนเรองทชาวบานทวๆ ไปใหความสนใจ สวนผจดการและกรงเทพธรกจ จะสนใจปญหาบานเมองในอกลกษณะหนง แตในการเขยนหวขอขาววทยกระจายเสยง สวนใหญ จะคลายๆหรอใกลเคยงกบการพาดหวขาวของหนงสอพมพประเภทหลงน แตจะมความชดเจนกวา และผฟงไมตองใชความคดมากนก ดงตวอยางตอไปน

หวขอขาว นายกรฐมนตรทมงบปรบปรงโรงพกทวประเทศ (Modernine)

(Lead) นายกรฐมนตรเตรยมทมงบกวา 1,000 ลานบาท ใหสถานตำารวจทวประเทศใชปรบปรงประสทธภาพและใหเกดความคลองตวในการปฏบตงาน

(Body) พนตำารวจโททกษณ ชนวตร นายกรฐมนตร เตรยมจ ดส ร ร ง บ ป ระ มา ณ เพ อ ใ ช อ ด ห น นก า ร ป ฏ บ ต ง า น ด า นอาชญากรรม จำานวน 1,400 ลานบาทเศษ ใหกบสถานตำารวจ ทวประเทศ กวา 1,400 แหง เพอชวยเหลอดานการปฏบตงานของตำารวจ ในการดแลความปลอดภยในชวตและทรพยสนของประชาชน ซงทผานมาสถานตำารวจหลายแหงมงบประมาณไมเพยงพอ เจาหนาทตำารวจตองใชเงนสวนตวซอกญแจมอและอาวธปนเอง คาดวาหลงการอนมตเบกจายเงนแลว จะสามารถปรบปรง


111


ประสทธภาพการทำางานของตำารวจทวประเทศกวา 240,000 คน ใหดขน และลดการแสวงหารายไดทผดกฎหมายตาง ๆ ใหนอยลง โดยจะประเมนผลการปฏบตงานของตำารวจทกระยะ จากตวอยางข า ง ต น น า ย ก ร ฐ ม น ต ร ท ม ง บ ป ร บ โ ร ง พ ก ท ว ป ร ะ เ ท ศ (Modernine)

หวขอขาวน จะบอกแตเพยงวา ใครทำาอะไร ก ค อนายกรฐมนตรใหงบประมาณ ปรบปรงโรงพก เทานน ถาอานเขาไปในความนำาและเนอขาว กจะคอยๆทราบวา งบประมาณทใหจ ำานวนเทาใด ไปใชทำาอะไร อยางไรและเพออะไร

หวขอขาว: 'หมอหนอย'แจงคนทจรตยาแบงได 3 กลม (โดย ผจดการออนไลน)

“สดารตน” แจงกลมคนรวมทจรตยา ระบแยกไดเปน 3 กลม ทงสวนขาราชการประจำาและขาราชการการเมอง เตรยมสงเรองให ปปช.ดำาเนนการสอบสวนตอไป สวนบรษทยาทมเอยว ปลดกระทรวงจะเปนผแจงความดำาเนนคด

นางสดารตน เกยราพนธ รมว.สาธารณสข เปดเผยหลงจากไดรบขอสรปเร องการทจรตยาในกระทรวงสาธารณสข จากคณะกรรมการทม รศ. ธงทอง จนทรางศ รองปลดกระทรวงยตธรรม เปนประธาน วาหลงจากไดรบขอสรปดงกลาว ตนกไดนำาไปใหฝายกฎหมายด แตยงไมเหนรายละเอยดทงหมด อยางไรกตาม พอจะแบงกลมผเกยวของกบการทจรตยาออกเปน 3 กลมดวยกน คอ กลมขาราชการ ททงออกจากราชการแลว และยงรบราชการอย ซงจะตองสงใหกบสำานกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต (ปปช. กลมขาราชการทจะตองม การสอบสวนเพมเตม คอนายแพทยธวช สนทราจารย รองปลดกระทรวงสาธารณสข โดยมการแตงตงคณะกรรมการซงเปนคนนอกเขา


112


มาสอบสวน เพ อใหเก ดความเป นธรรม กล มน กการเมองท เกยวของ คอ นายปรชา เรงสมบรณ อดตเลขานการ นายรกเกยรต สขธนะ อดต รมว.สาธารณสขในสมยนน และขณะนยงคงเปนส.ส. พรรคไทยรกไทย ทงนตนจะไดสงเร องให ปปช. เปนผสอบสวน สวนบรษ ทยาท เก ยวของน นจะใหปล ดกระทรวงสาธารณสขเปนผดำาเนนการแจงความดำาเนนคด และวาในวนจนทร 29 ม.ค.น จะใหปลดกระทรวงสาธารณสขประสานงานกบ รศ. ธงทอง จนทรางศ เพอใหดำาเนนการตามขอสรปของคณะกรรมการสอบสวนทไดเสนอมา

จากตวอยาง 'หมอหนอย'แจงคนทจรตยาแบงได 3 กลม หวขอขาวนบอกใหทราบแตเพยงวา คนทรวมทจรตยาม 3 กลม ซงไดใจความพอสมควรและผฟงกคงอยากทราบตอไปวา 3 กลมดงกลาวนมบคคลในวงการใดบาง เมอไปถงความนำากจะทราบวา แบงเปนกลมขาราชการ และขาราชการการเมอง ซงจะมการเสนอให ปปช.ดำาเนนการตอไป และเมอเขาสเนอความกจะไดทราบวา 3 กลมคนนนประกอบดวย ขาราชการประจำาม 2 กลม คอกลมยงรบราชการ และกลมทเกษยณอายราชการไปแลว กลมท 3 กคอนกการเมอง และเมอไปถงยอหนาสดทายทขยายความนำาทวาจะสงใหปปช.ดำาเนนการตอไปแลว ยงมประเดนของบรษทยาทจะตองแจงความดำาเนนคดอกดวย

หวขอขาว :. "สรยะ" เชอประชาชนยงเลอก ทรท. สมยหนา (FM 100.5)

นายสรยะ จงรงเรองกจ เลขาธการพรรคไทยรกไทยกลาวถงผลกระทบทอาจจะเกดขนในการเลอกตงสมยหนาของพรรค จากกรณทสมาชกกลมวาดะห ซ งมนายวนมหะมดนอร มะทา เปนหวหนากลม ถกดำาเนนคดกรณมสวนเกยวชองกบการกอความไมสงบในภาคใต โดยเลขาธการพรรคไทยรกไทยยงเชอมนในผลงาน


113


ของรฐบาลตลอด 3 ปทผานมาวา จะทำาใหประชาชน ตดสนใจเลอกพรรคไทยรกไทยอยางทวมทน โดยไมสนใจกบอะไรทเกดขน

สำาหรบในสวนของพรรคไทยรกไทยทจะใหการชวยเหลอดแลสมาชกพรรคทถกดำาเนนคดในครงน เลขาธการพรรคไทยรกไทยกลาววา นายพงษเทพ เทพกาญจนา รมว.ยตธรรมบอกแลววา จะหาทนายความมาชวยดแลเร องคดให การดำาเนนการจะตองปลอยใหเปนไปตามกระบวนการของกฎหมาย ซง พ.ต.ท.ทกษณ ชนวตร หน.พรรคไทยรกไทย ไมไดกำาชบหรอเนนยำาอะไรเปนพเศษ เพยงแตขอใหทำาทกอยางตรงไปตรงมา ไมกลนแกลงกน

จากตวอยาง "สรยะ" เชอประชาชนยงเลอก ทรท. สมยหนา (FM 100.5) จะเปนลกษณะการพาดหวขาว และเปนความนำาในตวเดยวกน ซงการนำาเสนอขาวนนจะมผประกาศอานหวขอขาว และตอดวย ชอผสอขาวทรายงานขาว ซงถาหวขอขาวน ถาเปนสำานกขาวของสวนราชการแลว จะไมใชคำาวาสรยะเฉยๆ แตอาจจะใชคำาทใหเกยรตผทเราจะกลาวถงในขาว ถาจะใหเหมาะสมแลว ควรใชตำาแหนงทางการเมองของคณสรยะจะเหมาะสมกวา โดยอาจใชวา เลขาธการพรรคไทยรกไทยแทน และหวขอขาวนกมองคประกอบคอ คณสรยะ หรอใคร คดอยางไร กบการเลอกตงสมยหนา โดยเฉพาะการเลอกตง สส.ในพนทภาคใต

หวขอขาว : การประชมสดยอดของสหภาพยโรปเสรจสนลงแลว สวนขาววทย สำานกขาวกรมประชาสมพนธ

การประชมสดยอดของสหภาพยโรปหรออย. ในเบลเยยมเสรจสนลงแลวเมอวานน (26 ม.ค.47) แถลงการณทออกหลงการประชมระบวา บรรดาผนำาของอย. ไดแตงตงใหนายจจส เดอ วรส (Gijs de vries) อด ตรฐมนตรช วยว าการกระทรวงมหาดไทยขอเนเธอรแลนดดำารงตำาแหนงผประสานงานเพอตอตาน


114


การกอการรายคนแรกของอย. ผนำาของอย.ยงเหนพองตองกนวา ประเทศสมาชกจะตองทำาขอตกลงเกยวกบ ธรรมนญใหมของอย. ทจะใชหลงจากทอย.รบสมาชกใหมในเดอนพฤษภาคมนใหไดโดยเรว และในสวนของนโยบายปฏรปเศรษฐกจนน ผนำาอย.เหนวา จำาเปนทจะตองเรงขนตอนการปฏรป ซงการขยายจำานวนสมาชกของอยจะชวยใหบรรลเปาหมายไดเรวขน

แถลงการณของผนำาอย ยงแสดงความยนดทอรกจะไดมอำานาจอธปไตยอยางแทจรงและเหนวา การทสหประชาชาตเขาไปมบทบาทในกระบวนการถายโอนอำานาจทางการเมองจะทำาใหขนตอนดงกลาวประสบความสำาเรจ นอกจากน อย.ยงเรยกรองใหทกฝายทเกยวของในกระทรวงการสรางสนตภาพตะวนออกกลางหลกเลยงการดำาเนนการใด ๆ ทจะทำาใหเกดความรนแรงในภมภาคนอก หลงจากทอสราเอลสงหาร ชค อาเหมด ยสซน ผนำาสงสดของขบวนการฮามาส พรอมกนน ผน ำาอย.ยงประณามเหตการณรนแรงทเกดขนในจงหวดโคโซโว และเรยกรองใหบรรดาผนำาในจงหวดดงกลาว โดยเฉพาะผนำาชนกลมนอยเชอสายแอลเบเนย แสดงความรบผดชอบ ตอความขดแยงดานเชอชาต ระหวางชาวเซรบกบชาวแอลเบเนยทเกดขนครงลาสดดวย

ตวอยางหวขอขาว : การประชมสดยอดของสหภาพยโรปเสรจสนลงแลว เปนขาวซงแปลจากขาวของสำานกขาวตางประเทศ หวขอขาวน บอกเพยงวา มอะไรเกดขน และสงทเกดขนจบลงไปแลว หวขอขาวเชนน จะเหนไดวาไมไดสรางความสนใจใหกบผฟงมากนก เพราะบอกแตเพยงวาการประชมสดยอดของสหภาพยโรปเสรจสนลงแลว แตถาจะใหนาสนใจแลวนาจะขนหวขอขาววา : ผนำาอย แตงตงผประสานงานตอตานการกอการรายคนแรก นาจะทำาใหผฟงสนใจทจะฟงตอวา ทำาไมตองตง ตงแลวจะแกปญหาการกอการรายไดหรอไม


115


ตวอยางหวขอขาวขางตน จะเหนไดวา การเขยนหวขอขาววทยกระจายเสยง สถานวทยบางแหงอาจนำาเอาความนำามารอยเรยงกน หรอลดจำานวนองคประกอบของขาวในความนำาขาวลง เพอใหสน กระชบ หรออาจปรบสำานวนภาษาของความนำาเพอใหไดประเดนครอบคลมเนอหาขาวมากขน และบางสถาน จะไมมการอานหวขอขาว แตจะเร มอานตงแตความนำาขาวเปนตนไป ขณะทบางสถาน เร มอานตงแตหวขอขาว ซงรวมเอาความนำาเขาไปดวย โดยใชชอยอ ตำาแหนงยอ หรออาจใชชอเลน หรอ ฉายาของบคคลในขาว เพอสรางความนาสนใจใหผ ฟงอยากฟงตอ ซ งบางคร ง เปนการไมเหมาะสมอยางเชนสอหนงสอพมพหลายฉบบในปจจบน โดยเฉพาะสอสงพมพ จะพบมาก ตวอยางเชน แมว ยนคำาขาด ลยแปร กฟผ. อางถอยไมได ตลาดหนพนาศ (คมชดลก 29 ก.พ. 47)

“หยด” ป ดวาดะห -ลกสาวเดนซกปชป.ซด จ ว มองคา“ ”ศอบต.แคทาส (ผจดการ 27 ม.ค.47)

วนนอรบด วากสอ ถามขาวจใจดำา วาดะหชนนายกฯ(คมชดลก 28 ม.ค.47)

การทจะสามารถขนหวขอขาวไดดและนาสนใจ นอกจากจะตองสามารถสรปประเดนสำาคญของขาวใหไดแลว ยงตองมความร ความเขาใจ ในการใชภาษาไทยอยางถกตองดวย แตการทนกศกษาจะสามารถเขาใจประเดนสำาคญของขาว หรอสามารถเลอกไดวาประเดนขาวแตละชนมประเดนใหมเกดขนบางหรอไม และเราจะรไดอยางไรวาประเดนใดเปนประเดนใหม นกศกษากจะตองตดตามสถานการณของขาวนนๆอยางใกลชด ดวยการอานหนงสอพมพ หรอตดตามจากสออเลกทรอนกสอนๆ โดยเฉพาะสถานวทยกระจายเสยงซงถอเปนคแขงสำาคญของเราเองดวย และทสำาคญ


116


การจะขนหวขอขาวใหนาสนใจนน ขนอยกบการฝกฝนของแตละคนดวย

หลกการเขยนความนำาขาววทยกระจายเสยง

การเขยนขาวโดยทวๆไป ไมวาจะเปนขาวหนงสอพมพ ขาววทยกระจายเสยงหรอขาววทยโทรทศน เปนการเขยนเพอบอกขาวและเหตการณทเกดขนตามขอเทจจรงทมความเดนและสำาคญ มการแบงรปแบบของการเขยนขาวออกเปน 3 รปแบบดงน

1. แบบปรามดหวกลบ (inverted Pyramid) ประกอบดวย วรรคนำา สวนเชอม และสวนของเนอเร อง เรยงตามลำาดบความสำาคญ เปนการเขยนขาว โดยเรมดวยความนำาทเปนประเดนสำาคญของเรอง และสวนเชอมทโยงความสมพนธระหวางความนำากบเนอหา ทมความสำาคญรองลงมา สวนเนอหา จะเปนสวนประกอบทใหรายละเอยดของเหตการณหรอเร องราวทเกดขนทงหมด ทมากกวาทมในสวนของวรรคนำาและสวนเชอม

2. แบบปรามดหวตง (Upright Pyramid) เปนการเขยนขาวทเรมตนดวยความนำาทมลกษณะเรมเรอง จากขอเทจจรงทเปนสวนนำาของเร อง ซ งไมใชประเดนทมความสำาคญมากนก แลวคอยๆเพมประเดนทส ำาคญเพมขนเร อย จนกระทงถงประเดนสำาคญทสด

3. แบบผสม (Combination) เปนรปแบบการเขยนขาวทผสมผสานระหวางแบบปรามดหวกลบ กบ แบบปรามดหวตง เร มจากวรรคนำาทมประเดนสำาคญของเหตการณแรก แลวตามดวยเนอขาว ซงขยายประเดนตางๆในวรรคนำาทงหมด แตเหตการณและเรองราวนนยงไมสนสด แลวเกดเหตการณขนมาอกและดำาเนน


117


ไปอยางตอเนอง จนกระทงเหตการณนนๆบานปลายรนแรงถงทสด

จะเหนไดวา การเขยนขาวไมวาจะเปนรปแบบใดกตาม จะตองคำานงถงโครงสรางของการเขยนขาว ซ งประกอบดวย 3 สวนสำาคญ คอ ความนำา หรอ วรรคนำา (Lead) สวนเชอม หรอ ความเ ช อ ม (Neck/ Bridge) แ ล ะ เ น อ ข า ว ห ร อ เ น อ เ ร อ ง (body,Details) และในบทนจะไดกลาวถงการเขยนความนำาขาวเทานน

ความนำาขาว (Lead) คอ เปนสวนทเขยนขนเพอเรยกความสนใจจากผฟง และเสนอขอมลทนาสนใจรองจากหวขาว โดยไมจำาเปนตองคำานงถงลำาดบเวลาทเกดขนของขอเทจจรง อกทงเปนสวนทเขยนยากทสดอกดวย ความนำาขาวอาจเขยนไดหลายชนด แตทนยมเขยนกนมากและเปนพนฐานทวไปของการเขยนขาว ไดแก ความนำาขาวแบบสรป (summary lead) นน เปนการสรปยอสาระสำาคญจากขอเทจจรงอนเปนองคประกอบของขาว องคประกอบทกลาวถงกค อ ใคร (Who) ทำาอะไร (What) ทไหน (Where) เมอไร (When) เพราะเหตใดหรอทำาไม (Why) และอยางไร (How) หรอทเรยกวา 5 W’s + H

การเขยนความนำา (Lead) ขาววทยกระจายเสยง อาจไมสามารถตอบคำาถามทง 6 คำาถามใหไดวา ใคร ทำาอะไร ทไหน เมอไร อยางไร และทำาไมไดทงหมด เนองจากผฟงสวนใหญ จะไมสามารถรบขอมลจำานวนมากอยางรวดเรวไดทนท ดงนนจงตองคดเลอกองคประกอบของขาวทสำาคญทสด เพยง 2 หรอ 3 องคประกอบ ในหนงขาวเพอเสนอในความนำา เชนเกดอะไรขนทไหน มผลอยางไร สวนการพจารณาวา คำาถามใดสำาคญทสด สำาหรบเรองนนๆ มหลกการดงน


118


1.ประเดนหลกหรอหวใจของเร องนคออะไร ขอเทจจรงใดสำาคญทสด

2. เกดอะไรขน มการกระทำา หรอคำาพดใดทเกยวของกบประเดนหลกของเรอง

3. อะไรคอความคบหนาลาสดของเรองดงกลาว

4.ขอเทจจรงใด มผลกระทบ หรอสามารถเรยกรองความสนใจของผฟงได

5.ขอเทจจรงใดทผดปกตธรรมดา

จากการพจารณาคำาถามตางๆในเบองตน การเขยนความนำาโดยทวๆไปจงแบงออกไดเปน 6 ประเภท เพอเนนความสำาคญตามองคประกอบของขาวดงน

1. ความนำา ใคร“ ” (Who Lead) คอความนำาซงบคคลหรอนตบคคลมคณคาในขาว ในดานความมชอเสยงเปนทรจกของผฟงทวไป หรออาจมอาชพ เพศ อาย และคณลกษณะอนๆ ทมความเดน ดงตวอยาง (สำานกขาวกรมประชาสมพนธ 15 พ.ค.47) นายกรฐมนตร ระบ สถานการณภาคใตดขน แมจะมฝายกอกวนอยบาง แตกเชอวาหากรฐบาลใชหลกเมตตาธรรม ตอไปสถานการณจะคลคลายได (สำานกขาว ไอเอนเอน 15 พ.ค.47) นายกรฐมนตร มนใจ แนวโนมการแกปญหาในพนทภาคใต มทศทางทดขน หลงเยาวชนทหลงผด กลบใจมาเขากบทางการ เพมมากขน จะเหนวาความนำาขาวขางตน เปนความนำาทเกยวของกบบคคลทมชอเสยงเปนทรจกของคนไทยทวไป ในฐานะนายกรฐมนตร ผบรหารสงสดของประเทศ


119


2. ความนำา อะไร“ ” (What Lead) คอความนำาของขาวทบอกถงเหตการณทเกดขน หรอกำาลงจะเกดมความสำาคญขน และนาสนใจกวาขอมลทวาใครเกยวของอยในเหตการณนนๆ ดงตวอยาง ประมลหมายเลขทะเบยนรถ ทกรมการขนสงทางบกวนน เปนไปดวยความคกคก หมายเลขทะเบยน ษท 9999 มราคาสงสด 1 ลาน 5 แสนบาท (สำานกขาว กรมประชาสมพนธ) ฝนตกดนถลม สงผลเกดอบตเหตรถทวรประสานงานสบลอและกระบะ คนเจบเกอบ 10 ราย (สำานกขาว ไอเอนเอน 15 พ.ค.47)

3. ความนำา ทไหน“ ” (Where Lead) คอ ความนำาทสถานททเกดเหตการณนนๆมคณคาขาวสง เปนทนาสนใจของผฟง ดงตวอยาง รฐสภาปวน!โทรศพทลกลบขมขสรางสถานการณเหมอนภาคใต ชวงอภปราย วนนอร “ ” ดาน ธาน ปฏเสธเสยงแขงทก“ ”อยางปกต แคมาตรวจเยยมเทานน (ผจดการออนไลนศกรท 21 พ.ค.47)

4. ความนำา เม อไร” ”(When Lead) เป นความนำาซ งม ขอมลเกยวกบเวลาทเกดขนของเหตการณ มความสำาคญมากกวาขอมลอน ตงอยางเชน วนน เวลา 17.50 น. สมเดจพระบรมโอรสาธราชฯ สยามมกฎราชกมาร เสดจพระราชดำาเนนโดยรถยนตพระทนง พรอมดวยหมอมศรรตน มหดล ณ อยธยา จากวงศโขทย ไปทรงประกอบพธมหาพทธาภเษกพระพทธนรโรคนตรายชยวฒนจตรทศ (จำาลอง) ณ อาคาร มหาเจษฎาบดนทร วดยานนาวา เขตสาธร กรงเทพมหานคร นายกรฐมนตรจนอชโร โคอซมเดนทางถงเกาหลเหนอแลวในวนน (22) โดยมเปาหมายเพอหารอเร องชาวญปนท ถกลกพาตวโดยเกาหลเหนอเมอ 10 ปทแลว (ผจดการออนไลน 22 พ.ค.47)

5. ความนำา ทำาไม“ ” (Why Lead) เปนความนำาซงขอมลทเปนเหตจงใจ หรอสาเหตของเหตการณทเกดขนมคณคาขาวสง


120


และเปนขอมลทดงดดความสนใจของผฟงไดดกวาขอมลอนๆ ดงตวอยาง กระแสกอการรายทกำาลงคกคามไปทวโลก ไดจดประกายใหประเทศตางๆ หนมาใหความสำาคญกบอปกรณปองกนภย และระบบขอมลขาวสาร เพอปองกนความเสยหายท จะเกดขนกบทรพยสนสาธารณะและสวนตว (ประชาชาตธรกจ 13 พ.ค.47)

6. ความนำา อยางไร” ” (How Lead) เป นความนำาซ งม ขอมลรายละเอยดของเหตการณทเกดขนไมวาจะเปนเร องของความขดแยง ผลกระทบตอผฟง ความแปลกประหลาด ภยพบตและความกาวหนา ซ งมคณคาของขาวสง สามารถดงดดความสนใจของผฟง ท ต องการทรายรายละเอยดเพ มมากข น ด งตวอยาง

รอยเตอร - นายกรฐมนตรขององกฤษ โทน แบลร และสมาชกสภาตองอพยพออกจากทประชมรฐสภา เมอมมอดสาดผงเ พ น ท บ อ ล เ ข า ม า น น ถ ก ไ ห ล ข อ ง ผ น ำา อ ง ก ฤ ษ เ ม อ ว นพธ(19 พ.ค.47) ทผานมา

จากประเภทของความนำาโดยทวๆ ไปแลว ยงมความนำาแบบพเศษ เปนความนำาทางเลอก หรอ ความนำาเบา ซงมมากมายหลายประเภท ความนำาเหลานจะไมกลาวถงประเดนทสำาคญทสดในเร องใหผฟง ไดทราบกอนเหมอนความนำาพนฐาน ทอาจนำาบทสรปรายละเอยดทส ำาคญทสดไวในยอหนาตอไป ขนอยก บความคดและ จนตนาการ ตลอดจนความสามารถในการสงเกตและการไหลเลอนทางความคด เพอสรางความนำาทเปนเอกภาพ ความนำาเบาทกลาวมาน มความหลากหลายแตโดยทวไปจะพบเหนบนหนาหนงสอพมพเปนสวนใหญ ซงผทำางานในดานรายการวทยกระจายเสยงนาจะศกษาไว โดยแบงเปนประเภทดงน


121


1 .ความนำาแบบพรรณาหรอสรางภาพพจน (Narrative or Picture or Colorful Lead) ก า ร น ำา ป ร ะ เ ภ ท น ใ ช ก บเหตการณประเภททมสสนหรออารมณเขามาเกยวของ โดยอาจจะบรรยายหรอพรรณาใหผฟงไดรบรเหตการณเสมอนวาไดอยรวมในเหตการณนนดวย การเขยนประเภทนผเขยนตองมความสามารถทางภาษาในระดบสง จงจะสามารถเลอกใชคำาทจะทำาใหผฟงไดเหนภาพได

2. ความน ำาแบบอ างค ำาพดหรออ ญพจน (Quote or Quotation Lead) ความนำาประเภทน เปนความนำาทอางคำาพดของบคคลในขาวมาขนตน โดยขอความนนตองเปนขอความทสำาคญ อาจจะเปนประโยคยาวหรอขอความสนๆกได แตตองไมยาวจนเกนไป

3. ความนำาแบบเผดรอน (Punch Lead) เปนความนำาทใชกบเรองหนก จรงจง ความนำาประเภทนจะใชคำาทมความหมายหนกแนน ทตรงกบลลาและนำาหนกของเรอง

4. ความนำาแบบเปรยบเทยบ (contrast Lead) ความนำาประเภทนเหมาะทจะใชกบขาวทมองคประกอบดานความขดแยงมาขนตน สวนใหญจะเปนขาวการเมอง ทเกยวเนองกบปญหานโยบายหรอสงคม มากกวา 2 ฝายขนไป และเปนเร องทยงไมมขอยตแนนอน

5. ความนำาแบบคำาถาม (Question Lead) ความนำาแบบน เร มดวยคำาถามตามดวยคำาตอบหรอแนวทางทจะหาคำาตอบใหแกคำาถามดงกลาว เหมาะทจะใชกบรายงานขาวเบาๆ สนกสนาน หรอขบขน อกทงยงเหมาะทจะใชรายงานขาวหรอเหตการณทก ำาลงจะเกดขนในอนาคตอนใกล ทไมทราบวาผลจะออกมาเชนไร เชน การ


122


แขงขนกฬานดสำาคญๆทยงไมรวาใครแพใครชนะ บรรยากาศการแขงขนทตองการใหผฟงตดตามผลการแขงขนไปดวย

6. ความนำาแบบใหภมหลง (Background Lead) เปนความนำาทใชกบรายงานเหตการณทมความตอเนองมาจากอดต แลวเรมคลคลาย หรอมความคบหนาสมควรแกการรายงานขาวใหผฟงไดทราบ และเพใหผฟงเขาใจทมาหรอความเดมของเร องจงตองเตม ภมหลง ไวในความนำาดวย“ ”

7. ความน ำาแบบห ล กการ (“None of the Above” Lead) หมายถงความนำาแปลกใหมทไมมหลกการทกลาวมาขางตน การเขยนความนำาประเภทน ไมมขอจำากดตายตว สามารถพลกแพลงไดตามเหตการณทตองการนำาเสนอ เพอดงดดความสนใจ และเปลยนแปลงบรรยากาศใหเหมาะสมกบลลาของเรอง ซงผฟงจะไดรบความสนกสนาน ความทง เราใจ พรอมๆกบขาวสารทเราตองการนำาเสนอดวย

การเขยนความนำาขาววทยกระจายเสยงทด จากหลกการในการเขยนความนำาพนฐาน ความนำาพเศษหรอความนำาเบาทไดกลาวมาแลว ผเขยนควรยดหลกการเขยนความนำาขาวทดซ งมองคประกอบดงน

1. ตองกระชบ (Be Concise) ซงจะชวยใหผฟงเขาใจงายขน โดยมความยาวไมเกน 2-3 บรรทดพมพ ถาเกนกวาถอวายาวไป ควรตรวจสอบใหมและตดคำาหรอขอความทซ ำาซาก และรายละเอยดบางอยางไวในยอหนาตอไป ความนำาควรรายงานเฉพาะจดเดน หรอ (Highlight) ของเรอง เฉพาะทสำาคญ เพอแสดงความคดของตวเองใหกระชบทสด


123


2. มความชดเจน เฉพาะเจาะจง (Be Specific) ทมรายละเอยดทนาสนใจและเฉพาะเจาะจง ชดเจน ทำาใหผฟงนกถงภาพเหตการณ หรอสามารถจนตนาการถงภาพเหตการณทเกดขนได

3. ใชค ำาทมความหมายหนกแนน (Strong Words) ซงการใชคำาเพยงคำาเดยว สามารถเปลยนแปลงความนำาธรรมดาใหเปนความนำาทนาสนใจ หรอเราความสนใจของผฟง และอาจสรางความตนเตนมสสนหรอภาพพจนใหเกดขนได

4. เนนถงความสำาคญของขาว เชนการระบรายละเอยดตางๆทเกยวของกบผลกระทบทเกดขนจากเหตการณทเกดขน จากการเกดภยพบตตางๆ ตามขอเทจจรง

5. ควรเนนเร องทไมปกต (Unusual) หรอสงทคาดไมถง ไมคาดฝน ทมความสำาคญหรอมแนวโนมวา จะมความสำาคญตอไปในอนาคต และสามารถดงดดความสนใจของผฟงได

6. ความนำาควรมเรองใกลตวกบผฟง ซงควรระบทองทหรอถนทอยทมความเกยวของกบเร องหรอเกยวของกบผฟง รวมทงระบบคคล สถานท และเหตการณทผฟงคนเคย

7. ความนำาทดทสดตองเขาใจงายและตรงประเดน (To the Point) เพอใหผฟงจบใจความไดเรว ไมตองรอฟงเนอหาขาวโดยละเอยด

วธการเขยนเนอหาขาว นอกจากจะไดศกษาหลกการเขยนความนำาทดใหมความเขาใจ

แลว การฝกฝน และ หลกการเขยนเนอหาขาววทยกระจายเสยง จากทไดศกษาในบทเรยนทผานมา นอกจากจะทราบถงรปแบบและโครงสรางของการเขยนขาว โดยเฉพาะหลกการและวธเขยนความนำาขาวทด แตระหวางวรรคนำากบเนอเรองหรอเนอหาขาวนน จะม


124


สวนเชอม (Neck) ซงทำาหนาทเชอมเหตการณหรอเรองราวระหวางวรรคนำากบเนอหาขาว

การเขยนสวนเชอม สวนใหญจะใชชอบคคลทใหขาว ชอสถานท แหลงขาว วน เวลา ทเกดเหตการณเปนขาว หรออาจทาวความโดยยอจากเรองราวทเคยเปนขาวมากอนหนาน และในบทนจะกลาวถงรปแบบและวธการเขยนเนอหาขาว เนอหาขาว (Body or Details) คอสวนทเขยนขน เพออธบายขอเทจจรงในความนำาอยางละเอยด

เนอหาของขาววทยโดยทวไปจะสนกวาเนอหาขาวในหนงสอพมพ เปนขอมลขาวทงหมดของเหตการณทเกดขนเปนขาว โดยจะเปนสวนขยายหรอใหรายละเอยดเพมเตมกบขาว ทกลาวถงไปแลวในความนำา และเพมขอมลขาวทไมไดกลาวถงในความนำา เนองจากอาจมความสำาคญไมมากนกเมอเทยบกบขอมลขาวอนๆทเสนอไวในความนำา

การเขยนเนอหาขาววทย เปนการเขยนขอมลทผสอขาวรวบรวมมาไดทงหมด เพออธบายหรอขยายรายละเอยด ขอความ หรอประเดนทกลาวไวแลวในวรรคนำา หรอเพมเตมขอเทจจรง ทยงไมไดกลาวถงเลยในวรรคนำา ตามลำาดบความสำาคญ ไมควรเขยนขอความยดยาวตดตอกน แตควรแบงเปนหลายยอหนา เพอใหผอานขาวมความเขาใจในเนอหาของเรองราวทจะ นำาเสนอไดงายขน และเพอความสะดวกแกบรรณาธการขาวในกรณมปญหาเรองของเวลาทขาวทเตรยมไวอาจยาวเกนไป บรรณาธการผควบคมรายการขาว จะสามารถเลอกตดออก ไดทงยอหนา อาจเขยนไดหลายแบบมหลายวธ ซงขนอยกบโครงสรางของการเขยนขาวทเลอกมาใช แตทสำาคญทอาจแบงไดดงน

1. การเขยนเนอขาวตามโครงสรางแบบปรามดหวกลบ ทตองการบอกขาวแกผฟงวา ขาวนนอะไร สำาคญทสดกอน อะไรทสำาคญรองลงมาจะบอกผฟงทหลง การ


125


เขยนแบบน จะเรมตนดวยการเขยนเนอหารายละเอยด ประเดนสำาคญทสด ซงกลาวไวในความนำากอน ตอจากนนกจะเปนเนอหาขยายรายละเอยดประเดนสำาคญลดหลนรองลงมาตามลำาดบ จนถงยอหนาสดทายซงสำาคญนอยทสด

อสมท. เสาร ท 22 พ.ค. 2547 เวลา :10:16 น

พ.ต.ท.ทกษณ เขารวมปฐมนเทศผปกครองคณะรฐศาสตร (F.M. 100.5)

วนนทอาคารเปรมบรฉตร สถาบนภาษา จฬาลงกรณมหาวทยาลย พ.ต.ท.ทกษณ ชนวตร นายกรฐมนตรไดเดนทางมาเขารวมการปฐมนเทศผปกครองนสตชนปท 1 คณะรฐศาสตร ประจำาปการศกษา 2547 ในฐานะผปกครองของ น.ส.แพทองธาร ชนวตร นสตชนปท 1 ภาควชาสงคมวทยาและมนษยวทยา ซงตามกำาหนดการการปฐมนเทศผปกครองจะมไปจนถงเวลา 12.00 น. จากนน ผปกครองจะแยกยายไปประชมรวมกบอาจารยทปรกษาตามแตละภาควชา สำาหรบคณะรฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลยนน มทงสน 4 ภาควชาและมนสตชนปท 1 ในปนจำานวน 240 คน.

2. การเขยนเนอหาขาวตามโครงสรางแบบปรามดหวตง การเขยนเนอหาขาวแบบน จะใหรายละเอยดของขอมลขาวในลกษณะทคอยๆ เพมความสำาคญขนเรอยๆ โดยประเดนสำาคญทสดของเรอง จะเปดเผยใหรในตอนสดทายของเรอง คลายๆกบการเขยนเรองสนหรอนวนยาย มกใชกบเรองราวทไมจรงจงมากนก เพราะหากนำาประเดนสำาคญไวในความนำา หรอ วรรคนำา ผฟงอาจไมตดตาม รบฟงจนจบ


126


21 พฤษภาคม 2547 หวขอขาว :. กมธ.การทหาร วฒสภา ระบการแกปญหาภาคใตตองยดประชาชนเปนหลก พลเอกศร ทวะพนธ รองประธานคณะกรรมาธการการทหาร วฒสภา กลาววา หลงเกดเหตการณความไมสงบเกดขนในพนทจงหวดชายแดนภาคใต เมอวนท 28 เมษายนทผานมา รฐบาลไดแกไขปญหา มาถกทางแลว สงทสำาคญทสดในการแกไขปญหาในพนทจงหวดชายแดนภาคใตนน ทกฝายจะตองยดถอความตองการของประชาชนเปนหลก สำาหรบการบรณะซอมแซมมสยดกรอเซะนน กรมศลปากรม แผนงานจะดำาเนนงานบรณะซอมแซมมสยดกรอเซะใหคงอยในสภาพเดมภายใน ป 2548 น สวนโครงสรางของมสยดกรอเซะทไดรบความเสยหาย ภายหลงเกดเหต เมอวนท 28 เมษายนทผานมา โดยเฉพาะสวน ของหลงคาไดรบความเสยหายนน ขณะนกองทพภาคท 4 สวนหนาไดเรงดำาเนนการปรบปรงซอมแซม โดยใหหนวยทหารชางจากกองพนทหารชางท 402 จงหวดพทลง ดำาเนนการซอมแซม หลงคา ระบบไฟฟา พรอมทงตดตงเครองขยายเสยง เพอใหประชาชนมสลมสามารถปฏบตศาสนากจประจำาวนไดเชนเดมตอไป ผสอขาว ดนย บาเหมสะอ สวท.ปตตาน rewriter : ธนวฏ เสอแยม

3. การเขยนเนอขาวตามโครงสรางแบบผสม การเขยนเนอขาวในลกษณะน อาจมประเดนสำาคญหรอ จดทมความตนเตนเราใจมากกวา 1 ประเดน มกนยมใชในกรณทเหตการณนนดำาเนนไปอยางตอเนอง หรอเหตการณยงไมสนสด การเขยนขาวจงอาจเรมตนสรปประเดนเทาททราบกอนหนานน มาเขยนเปนความนำาขาว ขณะท เนอขาวกจะเปนการอธบายรายละเอยดขยายความนำา จนกระทงถงจดใดจดหนง ซง


127


เปนการหกเหหรอเปลยนแปลงใหเกดประเดนสำาคญตอเนองไปจนจบ

การเขยนบทรายการสารคดทางอากาศ (Script writing for feature programme) และ การเขยนบทรายการน ต ย ส า ร ท า ง อ า ก า ศ (Script writng for magazine programme)

ในการผลตรายการวทยกระจายเสยง รปแบบรายการสารคดและรายการนตยสาร จะเปนรายการทมความหลากหลายในการนำาเสนอเนอหารายการ รวมทงยงนำาเอารปแบบรายการอนๆ เขามาผสมผสานรวมในรายการเดยว แตรายการทงสองกยงคงมความแตกตางกน กลาวคอ

รายการสารคด จะเนนเฉพาะเรองใดเรองหนงอยางลกซงทกแงมม และทกขนตอน โดยเฉพาะในแตละชวงของตอนจะเสนอดวยรปแบบตางๆ เพอไมใหเกดความเบอหนายในการฟงตงแตตนจนจบเร อง รายการสารคดจะมสวนทเป นบรรยายเพอนำาไปสเนอหาตอไป

รายการน ตยสาร เป นรายการทผสมผสานหลายเร อง (Topics) ในรายการเดยวกน แตไมเนนเจาะลกลงไปในเนอหา รวมทงมเทคนคในการเสนอเนอหาแตละเร องในรปแบบตางๆ เพอใหเกดความหลากสาระ

อยางไรกตามรปแบบรายการทงสองจะประกอบไปดวย 2 สวน คอ สวนทเปนคำาพด สวนทเปนเพลง และเสยงประกอบ เพอใหมองเหน


128


ความเหมอนและความแตกตางระหวางรายการสารคด และรายการนตยสาร จงนำาเสนอโครงสรางดงตารางหนาถดไป

รายการนตยสารทางอากาศ รายการสารคดชอรายการ นตยสารขาว 1. ดนตรนำารายการ 2. บรรยายเปดรายการ 3. รายงาน - การเกดแผนดนไหว 4. บรรยายเชอม 5. สมภาษณ - ผทเพงไดรบแตงตงเปน อธการบดมหาวทยาลย สโขทยธรรมาธราช 6. พดคยสน ๆ - เบองหลงการตดสนใจของ รฐบาลในการขนราคานำามน 7. บรรยายเชอม 8. อภปราย - ระหวางผซอสนคา 2 คน กบผขายสนคา 2 คน เกยวกบราคาสนคาขนๆ ลง ๆ

ชอรายการ สารคดเรองแผนดนไหว 1. ดนตรนำาเรอง 2. บรรยายเปดรายการ 3. รายงาน - การเกดแผนดนไหว 4. บรรยายเชอม 5. สมภาษณ - ผทไดรบความกระทบ กระเทอนจากการเกด แผนดนไหวครงน 6. พดคยสน ๆ - เกยวกบพนท ๆ เกดแผนดน ไหวในสวนตาง ๆ ของโลก 7. บรรยายเชอม 8. อภปราย - ระหวางนกวทยาศาสตร 4 คน จากสาขาตาง ๆ เกยวกบสภาพ

รายการนตยสารทางอากาศ รายการสารคด 9. เสยงจรง - เสยงรถประจำา การเกดแผนดน


129


ทางเพอนำาเขาสการสมภาษณผจดการกจการรถประจำาทางในชมชนทถกผโดยสารตเรองการบรการ 10. บรรยายเชอม 11. เพลง-เพลงทนสมย (ถาเกยวกบเรองรถ ประจำาทางดวยกจะด) 12. บรรยาย 13. รายงานนอกสถานท - เกยวกบการจดงาน เลยงรบรองของ รฐบาลโดยมเสยง แบกกราวดดวย

ไหว 9. เสยงจรง - เสยงระเบดและเสยงบานถลม ทลายเพอนำาเขาสการสมภาษณ เจาหนาทตำารวจของทองถน เกยวกบแผนดนไหวทเกดขน 10. บรรยายเชอม 11. เพลง - เพลงทมเนอรองพาดพงถง แผนดนไหว 12. บรรยาย 13. รายงานนอกสถานท - เกยวกบการทแผน ดนไหวครงใหญเมอ 5 ปมาแลวซงเทา ๆ กบทเกดในปจจบน

ความเหมอนกนของรายการสารคดและรายการนตยสาร ประกอบไปดวยสวนทเปนคำาพด (The spoken word) และสวนทเปนดนตร (The music)

สวนทเปนคำาพด แบงออกตามหนาทได 2 ชนด คอ 1. สวนท เป นบทบรรยาย (Narration) เป นสวนท ผ ด ำา เน น

รายการ หรอผบรรยาย (Narrator) จะบรรยายเชอมโยงสวนตางๆ หรอเร องตางๆ เขาดวยกน เปรยบเสมอนแนะนำาใหผฟงไดทราบวาจะเสนอเรองอะไรไปแลว และจะเสนอเรองอะไรตอไป สวนคำาพดทเปนการบรรยายนอาจจะใชวธบรรยาย หรอบอก


130


เลาคนเดยว หรอแบบการสนทนาเพอยดความสนใจของผฟงโดยไมใหเกดความเบอหนายในเสยงผดำาเนนรายการ

2. สวนทเปนการเสนอเร อง (Items) หมายถง สวนทเปนเนอหาตางๆ สวนนอาจเปนรปแบบการสมภาษณ บทความ คำาแถลง ละคร หรอการรายงานนอกสถานท เปนตน โดยถาเปนรายการสารคด เนอหาสวนนจะเกยวโยงเปนขนตอนในเร องเดยวกนตงแตตนจนจบ ถาเปนรายการนตยสารกจะมเนอหาเร องราวหลายๆ เรอง ตามประเภทของรายการนตยสาร

สวนทเป นดนตร รายการสารคดน น ดนตรท ใชจะต องสอดคลองกน หรอคลอยตามเนอหาของเร องทเสนอดวย เชน เสนอเรองเกยวกบการทองเทยว ดนตรควรจะเปนประเภทนมนวล เร องตนเตนดนตรตองมจงหวะเราใจ หรอใชเพลงทเปนเนอรองเพอสรางอารมณใหสอดคลองกใชไดแตไมควรเตมเพลง อาจนำาสวนใดสวนหนงของเนอรองทสอดคลองกบบทบรรยายมาแทรกเปนชวงๆ กได ขณะทรายการนตยสารไมเนนในเรองดนตร แมแตเพลงทใชอาจจะถอเปนสวนหนงของเนอหาในรายการกได เชน พดถงความเปนมาของเพลงเพอชวต รวมทงแนวของเพลงประเภทน จากนนกเปดเพลงประเภทเพอชวต 1 เพลง ประมาณ 3 นาทกได

สวนทเปนเสยงประกอบ สวนนโดยปกตใชในรายการสารคด ยงมเสยงประกอบเขากบเนอหาของเร องทเสนอไดมากเทาไรกจะยงทำาใหเกดจนตภาพมากขนเทานน เสยงประกอบ อาจจะใชเปนเสยงจรง หรอสรางขนใหเหมอนเสยงจรงกได รายการนตยสารอาจจะใชเสยงประกอบในชวงใดชวงหนงของรายการกได

เนอหาสาระของรายการสารคด (Content)


131


a. Historical Feature เ ป น เ ร อ ง ร า ว เ ก ย ว ก บประวตศาสตร โดยเลาถงบางสงบางอยางทเกดขนในอดต

b. Culture Feature เปนเร องราวเกยวกบวฒนธรรม ประเพณ

c. Biographical Feature เป น เร องราว เก ยวก บชวประวตบคคลสำาคญ

d. Scientific Feature เ ป น เ ร อ ง ร า ว เ ก ย ว ก บวทยาศาสตร ทงดานอาหาร และการเกษตร

e. News Feature เปนเรองราวทกำาลงเปนขาวในขณะนน

f. Touring Feature เปนเร องราวของสถานทท องเทยว

เนอหาสาระของรายการนตยสาร จะมความหลากหลายในแตละแงมม มความหลากหลายในรปแบบทตางกนไป แตควรจะอยในสาขา หรอทศทางเดยวกน เชน รายการนตยสารเพอสขภาพ 30 นาท อาจจะนำาเสนอ ชวงแรก เร องการปองกนไขหวด ชวงทสอง เร องอาการคนทผวหนง ชวงทสามเร อง การรบประทานอาหารใหถกหลกโภชนาการ และชวงสดทาย เรอง การออกกำาลงกาย

กลมผฟงรายการ (Audiences) ทงสองรปแบบรายการ แบงออกเปน

กลมผฟงรายการทวไป ( General Audiences ) ไมจำากดพนความร อาชพ วยและเพศ เพราะเนอหาสาระเปนการใหความรความบนเทงโดยทวไปเชนเดยวกน

กลมผฟงรายการเปาหมาย ( Target Audiences ) โดยปกต รายการนตยสารจะเนนเพอผฟงเฉพาะกลม


132


เชน เพอผหญง เพอเกษตรกร เพอแมบานและสตร เปนตน

ปจจยสำาคญในการผลตรายการสารคดและรายการนตยสารทางอากาศ

1. วตถประสงคของรายการ ( Objective ) เปนเสมอนการกำาหนดขอบเขตของเนอหา วธการนำาเสนอ และแนวความคด เพอใหกลมคนฟงยอมรบในรายการท ผล ตข น และสามารถวดได จากพฤตกรรมหลงการฟง (Performance)

2. กลมผฟงเปาหมาย ( Target Audience ) แบงออกเปน กลมผฟง เฉพาะกล ม (Specific Audience) และกล มผ ฟงท ว ไป (General Audience)

a. ทงสองกลมมความแตกตางในเร องของเพศ อาย ความร สภาพแวดลอมและทศนคต การนำาเสนอตองคำานงถงเนอหาสาระ และลกษณะของรปแบบรายการทมหลากหลายกบคนฟง

b. เนอหาทนำาเสนอตองมความหลากหลาย ใชภาษาทเขาใจงาย 3. แนวคดในการผลตรายการ ( Conceptual ) ตองคำานงการเปด

ประเดน การกำาหนดแกนนำาทางความคด ตองเปนรายการทไมหนกสมอง มแนวทางและทศทางในการนำาเสนอ รวมทงตองมศลปะในการเสนอรายการ ควรจะดำาเนนรายการไมใหนาเบอ มความยาวความสนตามความเหมาะสมของเนอหา และชวงเวลา หากมเนอหามากควรแบงออกเปนตอนๆ หรอสรปเอาเฉพาะใจความสำาคญมานำาเสนอ และเมอตองสรปปดทายรายการ ผดำาเนนรายการทดตองทวนประเดน ขมวดความคดรวบยอด และเชญชวนใหผฟงตดตามรบฟงรายการในครงตอไป


133


4. ขอมลขาวสาร ( Information ) นำาเนอหาขอมลมาจากแหลงขอมล แลวนำามารวบรวม เรยบเรยง กำาหนดขนตอนในการฟง ใชภาษาทเขาใจงาย

5. สภาพทองถน ( Local feature ) มงถงวฒนธรรม ประเพณ และคานยมของประชาชนในทองถน เนอหาตองสอดคลองกบผคนในทองถน และตองสะทอนสภาพสงคมควบคกนไปดวย

6. งบประมาณ ( Budget ) ตองมการกำาหนดงบประมาณตามทจำาเปน และสำารองไวในกรณฉกเฉน รวมทงตองจดหาอปกรณใหพรอมในการผลตรายการ

7. กลมผผลตรายการ ( Production Team ) ตองทำางานรวมกนเปนทมไดอยางด เคารพในความคดของกนและกน เพอใหเกดแนวทางในการทำางานรวมกน โดยผลดกนเปนหวหนากลม เพอการตดสนใจในการผลตรายการแตละครง ทงนรายการนตยสารตองคำานงถงอารมณ บรรยากาศ ทจะเกดขนในขณะทดำาเนนรายการดวยประเภทของรายการนตยสารทางอากาศ (Type of Radio

Magazine) รายการนตยสารขาว (The News Magazine) เปน

รายการทมงเสนอขาว เหตการณทวๆ ไป สำาหรบเนอหาของขาวนนจะเปนดานใดกไดไมจำากด ตงแตขาวการเมอง การปกครอง วทยาศาสตร การศกษา กฬา หรอกจกรรมของชาวบานโดยทวๆ ไป แตจะตองทำาใหเนอหาเบาๆ ไมหนกสมอง โดยใชเทคนคการผลตแตละเนอหานนในรปแบบตางๆ กน และจดวางในตำาแหนงทเหมาะสมกลมกลนกน เชน นำาเสนอขาวทองเทยว 4 นาท ขาวนำาทวม 6 นาท รายงานขาวนอกสถานท 6 นาท แลวจบดวยกำาหนดการการแขงขนกฬาชมชนในวนพรงน

รายการนตยสารเฉพาะเรอง (The subject magazine) เปนรายการนตยสารทมงเสนอเฉพาะดาน


134


ใดดานหนง เชน ดานสขภาพ ดานวทยาศาสตร ดานดนตร ดานการเกษตร โดยจะมเนอหาในแงมมตางๆ ยกตวอยาง รายการนตยสารทางอากาศทมงเสนอเรองราวทางวทยาศาสตร จะบรรจเนอหา ดงน การคนพบดาวดวงใหม 5 นาท สงมชวตใตทะเล 7 นาท ประดษฐกรรมใหม 3 นาท และขาวประชาสมพนธการประชมทางดานวทยาศาสตร

รายการนตยสารเฉพาะกลมผฟง (The special Audience Magazine) มงเนนเพอกลมผฟงกลมใดกลมหนง โดยการคดเลอกกลมคนฟงเปาหมาย แลวใชเทคนคการผลตในรปแบบตางๆ กน อาจจะเปนบทความ สมภาษณ รายงาน สารคด เชน มงเนนกลมเปาหมายทเปนผหญง นำาเสนอเรองสขภาพผหญง การแตงกาย การทำาอาหาร ผหญงทำางาน เปนตน หรออาจจะเปนการกำาหนดกลมเปาหมาย เชน ผชาย เดก คนแก กได การจดลำาดบเนอหาสาระ รปแบบและความยาวของเรองตองมการวางแผนใหเปนไปในทศทางเดยวกนได

รายการนตยสารหลากหลาย (The variety Magazine) มงเนนความประหลาด เหลอเชอ อาหาร หรอเรองทฟงแลวไมหนกสมองสำาหรบคนทวไป และเทคนคการผลตกเชนเดยวกน คอ ใชรปแบบตางๆ ใหเหมาะสมกบเรองแตละเรอง ดานใดกได ไมจำากด และเปนเรองเบาๆ ไมหนกสมอง


135


บทรายการนตยสารทางอากาศ ความยาวไมเกน 30 นาทมเนอหาทหลากหลายแตละชวงไมเกน 8 นาท

สถานวทยกระจายเสยงมหาวทยาลยนเรศวร คลนความถ เอฟ.เอม. 107.25 เมกกะเฮรตซ ชอรายการ หลากสไตลในวนฟาใส ความยาว 30 นาทวนออกอากาศ วนศกรท 23 มกราคม 2547 เ ว ล า 8.30 – 9.00 น.ผดำาเนนรายการ ภรตพร สขโกศล ผควบคมเสยง มนตร ศรคลาย

ดนตรนำารายการ (Jingle) 3 วนาท แลว Fade outผดำาเนนรายการ กลาวเปดรายการ แจงชอรายการ

หวขอเร องทจะนำาเสนอ และผดำาเนนรายการในแตละชวง (2 นาท) เชน

ชวง เปดโลกสงแวดลอม“ ” โดยคณณฐฐาชวง สรางเสยงเพลงกบชางนอย“ ” โดย คณอดศกดชวง ดแลและหวงใย“ ” โดย คณสำาราญชวง สงทายรายการ“ ” โดย ภรตพร

ดนตร Fade in เ พ ล ง .................. แผน..................... หนา............................ (3 นาท)เทปสมภาษณ เสยงสมภาษณชาวบานตำาบลหนองออ กบผลกระทบเรองไกเสยชวต (2 นาท)ผดำาเนนรายการ เช อม เทปสมภาษณ เข าส ช ว ง เป ด โลกส งแวดลอม กบคณณฐฐา (30 วนาท)เทป 1 เปดโลกสงแวดลอม (5 นาท)เอกสารประกอบการสอนวชาการผลตสอกระจายเสยง (Broadcasting Production) รหสวชา 216317 ตลาคม 2549

136


ผดำาเนนรายการ เชอมเขาสชวงท 2 สรางเสยงเพลงกบชางนอย (30 วนาท)เทป 2 ชวงสรางเสยงเพลงกบชางนอย (5 นาท)ผดำาเนนรายการ เปดประเดนปญหาสขภาพ และเชอมสชวง ดแลและหวงใย กบคณสำาราญ (2 นาท)เทป 3 ชวงดแลและหวงใย (5 นาท)ผควบคมเสยง Fade in เ พ ล ง ..................... แผน.................. หนา.................... (3 นาท) Fade underผดำาเนนรายการ เชอมสชวง ปดทายรายการ (3 นาท)ผควบคมเสยง Fade in Jingle แ ล ว Fade down (3 วนาท)

รายการสารคดทางอากาศ ความยาวไมเกน 5 นาท

สถานวทยกระจายเสยงชมชนเจาพระยา ค ล น ค ว า ม ถ เอฟ.เอม. 103.75 เมกกะเฮรตซ ชอรายการ รเรองเมองไทย ความยาว 5 นาทวนออกอากาศ วนศกรท 23 มกราคม 2547 เ ว ล า 8.30 – 8.35 น.ผดำาเนนรายการ ภรตพร สขโกศล ผควบคมเสยง น า ยมนตร ศรคลาย

ดนตรนำารายการ (Jingle) 3 วนาท แลว Fade out (2 วนาท)ผดำาเนนรายการ กลาวเปดรายการ แจงชอรายการ (10 วนาท)ผควบคมเสยง เสยงประกอบ จ ดประท ด หรอแหสงโต (3 วนาท)เอกสารประกอบการสอนวชาการผลตสอกระจายเสยง (Broadcasting Production) รหสวชา 216317 ตลาคม 2549

137


ผดำาเนนรายการ เปดประเดน เทศกาลตรษจน (3 นาท 25 วนาท) ความเปนมา และความสำาคญ ลกษณะอาหารทเปนมงคล และของไหว งานประเพณ และการแสดง

ผควบคมเสยง เสยงเพลงจนบรรเลง แลว Fade under เทป Vox pop (30 วนาท)ผดำาเนนรายการ ปดรายการ (1 นาท)ผควบคมเสยง Fade in Jingle แลว Fade out (2 วนาท)

ลกษณะและประเภทของรายการสารคด

1. สารคดเบาสมอง (Feature) สารคดประเภทนไมตองการเนอหาละเอยดลกซง และหนกสมอง เสนอเพยงเรองกวางๆ พอเขาใจ มรปแบบทคอนขางจะบนเทง เปนรายการละคร สนทนา หรอบทความ และเสยงประกอบอาจจะสรางขนจากการเลยนแบบของจรง หรอใชเสยงจรง สารคดประเภทนเรยกอกอยางวา สารคดทวไป สารคดเนองในโอกาสพเศษ สารคดทองเทยว หรอสารคดเกยวกบประวตศาสตร

สารคด ท ว ไป ( General Feature ) มเน อหาท เป ดกวาง ไมเฉพาะเจาะจง เปนเรองทเกยวกบมนษย และสงมชวตท วไป เป นเร องทก ำาล งอยในความสนใจของประชาชน (Human Interest) ใหความร และเป นประโยชนกบคนฟง โดยใหเกดประโยชนตอคนฟงเปนสำาคญ นอกจากนยงอาจจะเปนเรองทสรางความประทบใจ หรอเชญชวนใหเกดพฤตกรรมตามทน ำาเสนอในรายการ เชน การทำาเกษตรนำาหยด

สารคดเน องในโอกาสพเศษ ( Special Occasion Feature ) สามารถผลตไดทกโอกาส ทงเรองทเกยวกบ


138


บคคล ประเพณ วนสำาคญตางๆ เพอใหความรกบผฟงเปนสำาคญ ขอมลสวนนจะอาศยวนเทศกาล และหนงสอประจำาปเปนแหลงในการคนขอมลทส ำาคญ ทงนตองเรยงลำาดบเหตการณ (Sequence) เร มจากทมาและความสำาคญ พธกรรม การรกษาไว เปนตน

สารคดเกยวกบประวตศาสตร ( Historical Feature ) สารคดประเภทนจะเลาเร องราวในอดตวาเหตการณนนเกดขนไดอยางไร มความสำาคญอยางไร และขอมลสวนใหญจะมาจากหนงสอประวตศาสตร ใชเวลาในการนำาเสนอ 10-15 นาท

สารคดท องเทยว ( Touring Feature ) เน นการให ความสำาคญกบสถานททองเทยวตางๆ ตองอาศยเสยงเพลง และเสยงประกอบเพอใหเหนภาพสถานทนน ควรนำาเสนอตามลำาดบดงน คอ ความเปนมาของสถานท ภมประเทศ ภมอากาศ จดทนาสนใจ วธการเดนทาง คาใชจายในการเดนทาง สถานทพก คาทพก ทงนรปแบบในการนำาเสนอควรใชพรรณนาโวหาร มการเปรยบเทยบใหเหนภาพอยางชดเจน

2. สารคดแบบเขมขน (Documentary) สารคดประเภทนมเนอหาสาระทเนนขอเทจจรง ทลกซงทกแงมม ใชเทคนควธการสมภาษณ บรรยาย หรอรายงานนอกสถานท สนทนาผานทางโทรศพทหรอใชเสยงประกอบทไดจากการบนทกเสยงจรงไว รายการลกษณะนจงมความยาว 30 นาท และตองดงดดความสนใจของผฟงดวยวธการใชเสยงประกอบใหมากทสด แบงออกเปน

a. สารคด เช งว เครา ะห ( Investigative Documentary ) สารคดประเภทนมเนอหาทลกซง เปนขอเทจจรง เกยวกบสภาพชวต ความเปนอย สภาพมลภาวะ เปนตน


139


b. สารคดเชงขาว ( News Documentary ) เปนการหยบยกแงมมของขาวทเกดขน ในบางคร งกกำาลงเปนขาวทอยในความสนใจของประชาชน มาทำาการวเคราะหเบองหนา เบองหลง เสนอแนวทางในการแกปญหา หรอชแจงขอเทจจรงใหประชาชนไดเขาใจ

รปแบบรายการทเปนการพดคย (Talk Programme)

การสมภาษณทางวทยกระจายเสยง (Interview Programme)

1. การสมภาษณทำาใหเกดความหลากหลาย (Variety) เพราะเปนการพดคยกนระหวางบคคล ทำาใหเกดลลาทแตกตางระหวางผถามและผตอบ

2. การสมภาษณเปนการสอสารทางตรง (Direct communication) เนองจากเปนการนำาเสนอความคดเหน ความร และขาวสารโดยใชเสยงผสมภาษณไปสผฟงโดยตรง ซงกอใหเกด ผสงสาร (Sender) และผรบสาร (Receiver) ทตางกมความมนใจในขอมลขาวสารทกอใหเกดกรรบรทดระหวางกนได

3. ผฟงมสวนรวมในรายการสมภาษณ (Participatory Communication) สงทผดำาเนนรายการถามผถกสมภาษณนน เปรยบเสมอนเปนตวแทนของผฟง ดงนนการตงประเดนปญหาตองคำานงเสมอวาผฟงตองการอยากจะรบรในเรองนนอยางไร

4. ผถกสมภาษณในรายการมตงแต บคคลสำาคญ ผเชยวชาญ หรอผชำานาญการ และประชาชนทวไปทสมผสกบเหตการณนนหรอมประสบการณจากเรองนนโดยตรง


140


การสนทนาทางรายการวทย (Conversation Programme)

1. เปนการสนทนาโดยเจาหนาทของสถาน ตองทำาการเตรยมบทสนทนาไวลวงหนา แบงเนอหาใหถกตอง และไมมบทวทยทสมบรณมแตเพยงโครงรางบทวทยเพอเปนกรอบในการสนทนา

2. เปนการสนทนาโดยเจาหนาทสถานกบวทยากร ตองมความรอบรในเรองทสนทนา ตองเปนผนำาการสนทนาทใหชวตชวา พรอมสาระทสมบรณแกผฟง

3. การสนทนาโดยเปนวทยากรรวมกน ผดำาเนนรายการของสถานเปนเพยงผแนะนำาวทยากรทรบเชญมาและปลอยใหวทยากรทงสองคนสนทนากนตอไปจนจบรายการ

ตวอยางบทรายการสนทนาทางอากาศเรอง “ลขสทธของใคร”

ออกอากาศทางสถานวทยกระจายเสยงแหงประเทศไทยผสนทนา : จารลนทร มสกะพงษ และสทธสม พทธานกลวงค

…………………………………..

จารลนทร : วนนอยากจะคยเรอง พ.ร.บ. ลขสทธ กบคณสทธสม เพราะเปนเรอง

นาสนใจเกยวกบทรพยสนทางปญญาทกลาวถงในพระราชบญญตน อยางเชน วรรณกรรม ศลปกรรม ภาพยนตร หรอดนตร อยากจะทราบวาเปนมาอยางไร

สทธสม : เรองกฎหมายลขสทธน ไทยเราม พ.ร.บ.ลขสทธใชมาตงแตป 2521 และ

เรากยงเปนภาคของอนสญญากรงเบรนดวย ซงมสมาชกทง 76 ประเทศ ซงกฎหมายนใหความคมครอง


141


ทรพยสนทางปญญาในหมสมาชกอนสญญาดวยกนรวมทงไทยดวย

จารลนทร : ในจำานวน 76 ประเทศนน มสหรฐฯ ไหม สทธสม : ไมม ทนไทยกบสหรฐฯ คบคากนมานานพอสมควรมการคาขายตอกนทง

เราซอของเขา เขาซอของเราจารลนทร : มการชวยเหลอเกอกลกนตลอดมาสทธสม : นบวาเปนมตรประเทศ นอกจากอนสญญากรง

เบรนซงสหรฐฯ ไมไดเปนภาคดวย แตไทยกบสหรฐฯ มขอตกลงกนเปนสญญาไมตร เรยกกนเตม ๆ วา สนธสญญาไมตรและความ“สมพนธทางเศรษฐกจไทย-สหรฐฯ ตงแตป ” 2509

จารลนทร : เปนขอตกลงระหวางรฐบาลกบรฐบาลสทธสม : เรยกวาเปนทวภาค คอ 2 ประเทศตกลงกนจารลนทร : สญญาป 2509 น สวนใหญเปนเรองเกยวกบ

อะไรสทธสม : กเปนการใหประโยชนตอกน ระหวางไทยกบ

สหรฐฯ โดยทสหรฐฯ นนใหประโยชนกบไทยซงถอวาเราดอยกวาเขาในเรองการพฒนา เขากจะยกเวนการเกบภาษนำาเขาใหเราบางในสนคาของเราหลายรายการ กเลยทำาใหเราไดเปรยบดลการคากบสหรฐฯปทแลว 7-8 พนลานบาท ทเราไดประโยชน

จารลนทร : รสกวาสหรฐฯ จะมการทบทวนกนบอย ๆ เกยวกบการยกเวนภาษ

ประเทศตาง ๆ ประเทศไทยเรากยงไมไดถกจำากดแตเราไดรบการยกเวนเพมขนดวย


142


สทธสม : แลวสหรฐฯ เขากมกฎหมายลขสทธดวยทจะใหความคมครองสทธของ

ไทย แตทางดานไทยเรามเฉพาะปฏบตตามสนธสญญานนเทานนเอง เรายงไมไดมกฎหมายรบรองเหมอนในสหรฐฯ

จารลนทร : สทธทวานหมายถงอะไร หมายถงการใหความคมครองทรพยสนทาง

ปญญาหรอเปลาสทธสม : ครบจารลนทร : อนสบเนองมาจากสนธสญญาไมตรทาง

เศรษฐกจน เขากจะมกฎหมายคมครองทรพยสนทางปญญาใหเรา เรายงไมมใหเขา

สทธสม : ครบ ทนมาพดถงเรองของการแกไข พ.ร.บ.ลขสทธไทย พ.ศ. 2521 ท

กำาลงเสนออยในชวงน กเพอทจะรองรบสนธสญญาไมตรและความสมพนธทางเศรษฐกจไทย-สหรฐฯ 2509 ทกลาวเมอกคอไทยเราเองกไดปฏบตอยแลว แตวาเรายงไมมกฎหมายแตทางสหรฐฯ เขามกฎหมายมารองรบขอตกลงอนนนแลว

จารลนทร : แตไทยเรายงไมไดทำาสทธสม : เรากเลยจะแกไขในแงนจารลนทร : ตามความคดดฉนวา ในเมอเรามขอตกลงแลว

ทางสหรฐฯ เขากไปรางกฎหมายขนมาเพอรองรบ เพอคมครองทรพยสนทางปญญาใหเรา แตเราเองยงไมไดรางกฎหมายรองรบ ดแลวไมคอยยตธรรมเทาไหร

สทธสม : พดถงความเปนมตรภาพตอกน เมอมขอตกลงกนไวแลว เรากตองปฏบต


143


ตามขอตกลง จงจะไมเอารดเอาเปรยบกน ไมมความเหลอมลำา ถงแมวาจะเปนประเทศเลกประเทศใหญกตาม การทเราจะมกฎหมายลขสทธไปรองรบตามสนธสญญาระหวางไทย-สหรฐฯ นน ความจรงจะตองมมานานแลว

จารลนทร : รสกสหรฐฯ เขาจะมกฎหมายลขสทธรบรองมาตงแตป 2511 คอ หลงจาก

ทไดมขอตกลงสญญาไมตรทางดานเศรษฐกจกนในป 2509 คอ หลงจากนน 3 ป เขากรางกฎหมายขนมาแลวแตทางไทยเรายงเฉยอย

สทธสม : นกตง 20 ปแลว ผมวาเรองของการคมครองทรพยสนทางปญญาน ในแง

ของตวผคดประดษฐสรางสรรคอะไรขนมาถาเปนตวผม ผมกยอมตองการใหมการคมครอง

จารลนทร : เพราะวาเราจะคดอะไรออกมาไดสกอยาง เราตองใชมนสมองของเรา

มากมาย เพราะฉะนนมนมคณคา ไมวาคนทอยในประเทศไหนกตาม เขากเหนวามนสมองของตนนนมคามหาศาล เหมอนกบทประเทศไทยครงหนง มสปอตทางโทรทศนโฆษณาหมบานจดสรรแหงหนง ทมอยกนจนแกจนเฒา ไดทราบมาซงคดวาจะเปนจรง เพราะมผยนยนวา เขาใหมลคาของผทคดสปอตนขนมาถง 1 ลานบาท เพยงแค 30 วนาท ททำาเปนสปอตโฆษณาเทานน เขาใหถง 1 ลานบาทสำาหรบมนสมองคดขนมา อนนถอวาเปนทรพยสนทางปญญา

สทธสม : เปนคาทตเปนเงนไดจารลนทร : ทไมมการตเปนเงนไดกอกมากมาย เพราะฉะนนท

จะมการแกไข พ.ร.บ.


144


ลขสทธ ป 2521 โดยทจะดงเอาสหรฐฯ เขามาอยภายใตการบงคบของ พ.ร.บ. นดวยเหมอนกบทเราทำากบอก 76 ประเทศ ทเปนอนสญญากรงเบรน ดฉนวามนนาจะสมเหตสมผล ถาคดกนในแงความยตธรรม

สทธสม : ในการแกไข พ.ร.บ. ลขสทธ 2521 น กมเฉพาะในสวนทวาเราจะให

สหรฐฯ เขามามชออยในกฎหมายนดวย แตวาในขอบงคบอน ๆ กดเหมอนไมมการแกไขอะไร

จารลนทร : คงจะเหมอนกบอนสญญากรงเบรนทเราทำากบประเทศอน ๆ ใชไหมคะ

เพยงแตเอาสหรฐฯ เขามารวมอยดวย ในฐานะทเราเปนมตรประเทศทดตอกนเทานนเอง

สทธสม : ครบ ตามขอตกลงทเราทำากนไวจารลนทร : แตรสกวา ถงแมวาเราจะยงไมมกฎหมายออก

มารองรบอนน เทาทดฉนทราบในทางปฏบตกทำากนอย แตขณะเดยวกนถงแมวาเราจะม พ.ร.บ.ลขสทธใชอยในประเทศไทยกตาม ทบอกวาเรามแลวตงแตป 2521 แตวาในเชงปฏบตกยงคงมปญหาอยทเหนกนงาย ๆ บางทมปญหากนขนมา เจาของลขสทธกจบไมไดไลไมทน อนนเปนประเดนทคนไทยยงคดกนอยเหมอนกน การแกไขทจะใหสหรฐฯ มาอยภายใตกฎหมายฉบบน กคงจะมผลบงคบเหมอนกนนะคะ

สทธสม : นาจะเปนเชนเดยวกนครบ คยกนมาพอสมควรมอกเรองหนงทจะฝากให

คณจารลนทรทราบ คอ ขอเสนอความคดเหนของทานเอกอครราชทตไทยประจำากรงวอชงตนซงไดเสนอมาเกยวกบเรองน ทานบอกวาการเสนอใหมการแกไข


145


พ.ร.บ. ลขสทธนน เปนความพยายามหนงทมงจะรกษาผลประโยชนทางเศรษฐกจของไทยเราทมอยในตลาดสหรฐฯ คอ ปจจบนสหรฐฯ นำาเขาสนคาจากไทยมากเกอบจะเปน 2 เทาทไทยซอจากสหรฐฯ นเปนสวนหนงทเปนขอเสนอมาเพอการพจารณาของทางรฐสภาและประชาชนไทยเรา

จารลนทร : กแสดงวาเรากควรจะคงความไดเปรยบนอยตอไป

สทธสม : ครบ สวนอกเรองหนงทานบอกวา การคมครองทรพยสนทางปญญาน

เปนเรองหนงในรอยเรองทเดยวทรฐสภาและฝายบรหารของสหรฐฯ เหนพองตองกนวา ซงอนทจรงผแทนการคาของสหรฐฯ มความเหนแนวแนวา การคมตรองทรพยสนทางปญญาเปนสทธโดยชอบธรรมทางกฎหมายของสหรฐฯ อยแลว ขาจะตองไดรบการคมครองจากทกประเทศ การทจะกลาววาไทยยอมในเรองนงาย ๆ เพราะวาถกกดดนจากสหรฐฯ นน เปนสงทตรงกนขามกบความเปนจรง

จารลนทร : คะ ดฉนเขาใจคำาพดอนนวา เขามสทธทควรไดรบการคมครองเพราะวา

เราไดมขอผกพนกบเขา ตงแตป 2509 จากสนธสญญาไมตรความสมพนธทางเศรษฐกจน สหรฐฯ เขาไดออกกฎหมายรบรองหรอคมครองทรพยสนทางปญญาของไทย เรากควรมออกมาดวยตามขอผกพนนน แตเรายงไมไดทำา เพราะฉะนนเขากมสทธทควรจะไดรบจากไทยเหมอนกน จากการชงดแลวประโยชนเรากยงคงมอย ถงแมวาเราจะมการแกไข พ.ร.บ.ลขสทธ ทจะใหสหรฐฯ เขามารวมอยดวย เรากยงคงไดผล


146


ประโยชนเหมอนเดมหรออาจจะมากกวาเดมดวยซำาไป ถาคดในแงของการประสานประโยชนซงกนและกน คณสทธสมคดบางไหมในแงทวาเราเปนประเทศอยในโลกและมไมตรตอกนไมเฉพาะกบสหรฐฯ แตวากบประเทศอนทวไป เรากจะตองมการเกอกลกนในฐานะมตรประเทศ

สทธสม : เปนการทงใหทงรบในการทจะคบหาสมาคมกนจารลนทร : และสวนสำาคญกคอเราไดปฏบตตามเจตนารมณ

ทเราใหสญญากนไวตงแตป 2509 ระหวาง ไทย – สหรฐฯ เพราะฉะนนเรากควรจะทำาตามเจตนารมณทเราไดตกลงกนไว นเปนความคดของดฉน

สทธสม : นอกจากเรองทเรยนใหทราบนนะครบ ทางทานเอกอครราชทตไทย

ประจำากรงวอชงตนกยงมขอเสนอมาอกวา ประเทศไทยมความยดหยนในการคมครองทรพยสนทางปญญานอยทสด และเปนประเทศเดยวในแถบนทยงไมไดดำาเนนการอยางไรเลย ในขณะทประเทศบานใกลเรอนเคยงเขาเคลอนไหวเรองนไปแลว อยางทสงคโปรผานกฎหมายลขสทธฉบบใหมแลว มาเลเซยกเหมอนกนทจะมผลบงคบใชเรว ๆ น ฟลปปนสเองกมกฎหมายลขสทธใชแลว ขณะนเจากรวมกบสหรฐฯ ปรบปรงกฎหมายใหมประสทธภาพขน สวนทางอนโดนเซยกจะพจารณาผานกฎหมายลขสทธในเดอนตลาคมน กเลยมามองวาไทยเรายงไมไดทำาในขณะทประเทศเพอนบานเขาทำากน นอกจากนนแลวทานเอกอครราชทตไทยประจำากรงวอชงตนยงมขอเสนอมา


147


อกมากมาย สำาหรบใหทางรฐสภาและประชาชนไทยไดทราบ และนำามาพจารณา

จารลนทร : เทาทคยมารสกวาไดขอมลเยอะ กคงจะหายของใจไปหลายขอแตอยางไร

กตาม ดฉนคงตองนำาไปพจารณาวาสงทไดขอมลไปน ไปชงประโยชนดวาเมอเราไดมการแกไขโดยทจะดงสหรฐฯ เขามาอยภายใตการบงคบ พ.ร.บ.ลขสทธ ป 2521 ของเราเหมอนกบอก 76 ประเทศตามอนสญญากรงเบรน เราจะไดประโยชนมากนอยแคไหน ขอบคณมากทคณสทธสมใหขอมลมาจะไดคยกนในวนหลงอก สวสดคะ

สทธสม : ครบ สวสดครบ

การอภปรายทางวทยกระจายเสยง หมายถงการ รายการทวพากษวจารณ หรอนำาเสนอขอคดเหน หรอใหขอมลขาวสารในแงมมตางๆ ทมความเชยวชาญ และมความคดเหนทแตกตางกนไป คนละแงมม เพอใหผฟงรายการมการเปรยบเทยบ และประมวลความคดรวบยอดของตนจากประเดนทนำามาอภปราย โดยปกตแลวรายการอภปราย จะมผรวมอภปรายไมเกน 4 คน ในหนงรายการ

การเขยนบทละครวทยกระจายเสยง (Drama radio script writing)

ละคร เปนศลปะการแสดงออกประเภทหนง ทมมาตงแตบรรพกาล ประกอบไปดวยเรองราวตางๆ ทอาศยทาทาง วาจา เพลงและดนตร สออารมณ ความรสก ออกมารวมกน (มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 2544)

ละคร คอ การละเลนเลยนแบบชวต โดยมการรองรำาทำาเพลงประกอบ อาจแบงเปน 2 กลมคอ กลมท 1 หมายถง การละเลนทแสดง


148


กรยาทาทางเตนรำาหรอระบำาตางๆ กลมท 2 หมายถงการแสดงทตองมเนอเรองเปนสำาคญ เชน ละคร ลเก เสภา ปจจบนมศพทเรยกละครวา นาฏศลป ละครทไดพบมากในปจจบน ไดแก ละครพด ละครวทย ละครโทรทศน ละครพดทแสดงบนเวทอาจมเวลาเสดงไมยาวนก (ตงแต 1-3 ชวโมง) ตวละครจะตองใชการพดจาสนทนา และแสดงทาทางประกอบใหเปนไปตามธรรมชาต เหมอนพดคยกนในชวตประจำาวนมากทสด สวนละครวทยและโทรทศน อาจเปนเรองยาวหลายตอนจบหรอสนตอนเดยวจบกได ทมา : "หลกนกเขยน" (สมบต จำาปาเงน สำาเนยง มณกาญจน : เรยบเรยง)

ละครวทย หมายถง การแสดงออกอากาศทางวทยกระจายเสยง ซงผฟงไมเหนตวผแสดง ไดยนแตเสยงผานทางเครองรบฟงวทย ผฟงไมเหนบทบาทของตวละคร แตสามารถเหนทกอยางจากมโนภาพ หรอจนตนาการจากเสยงตางๆ ไดแก บทเจรจา บทบรรยาย เสยงเพลง เสยงประกอบ โดยสวนใหญรายการละครวทยจะมงเนนใหความรสลบกบความบนเทงและสอนใจ นอกจากนยงเปนการรณรงคเพอการประชาสมพนธดวย

องคประกอบสำาคญในการสรางสรรคความบนเทงผานรายการละครวทยมดงตอไปน

1. บทเจรจา หมายถง บทสนทนาโตตอบกนในระหวางตวละคร เนนสวนสำาคญทจะทำาใหผฟงรวาอะไรกำาลงจะเกดขน เกดขนทไหน และเกดขนแกบคคลชนดใด ตวละครควรใชเสยงอยางไร เชน ดดน กระซบ ตวาด หรอนมนวล นอกจากนนยงตองแสดงออกทางอารมณของตวละครอกดวย เชน รองไห สะอน หวเราะ ถอนใจ

2. เสยงประกอบ เปนเสยงทสรางภาพใหผฟงเกดจนตนาการ โดยการสรางภาพ เชน เสยงสถานท สรางเวลา สรางความรสก


149


3. เสยงดนตร ใชแสดงสญลกษณในรายการโดยใหเปนสวนหนงของการเปดรายการ นำาเขาสฉากเชอมโยงเรองราว แสดงอารมณ และบรรยากาศของเรอง เชน อารมณรก ตนเตน เรงรบ ใชดนตรเปลยนฉาก ใชคนเหตการณหรอกาลเวลาไดอยางรวดเรว

องคประกอบของบทละครวทย1. การเปด เรอง (Opening) เปนสงสำาคญเนองจากเปนการเรยก

รองความสนใจของการผลตรายการละครวทยa. เปดเรองโดยใหตวละครพดกน b. เปดเรองโดยการบรรยายตวละคร c. เปดเรองโดยการวางฉากและการบรรยายตวละครประกอบ d. เปดเรองโดยการบรรยายพฤตการณและตวละคร e. เปดเรองโดยขมวดแนวคด

2. เรองราว (Content) เปนการบอกเลาเหตการณตางๆ ซงเรองราวจะนาสนใจมากนอยเพยงใดนนอยทวธการเลา โดยผเลาจะพรรณนาดวยสำานวนโวหารหรอแตงแตม เตมรสชาตหรอระบายสสน ใหนาตนเตน สนกสนาน รบฟงไดตงแตตนเรองจนจบเรอง

3. ความขดแยง (Conflict) สามารถจำาแนกความขดแยงของละครไดดงน คอ a. ความขดแยงภายในตวบคคล เปนความขดแยงระหวางการก

ระทำากบมโนธรรม หรอการตอสกบความคดของตวเอง b. ความขดแยงระหวางคนๆ หนงกบอกคนหนง c. ความขดแยงระหวางคนๆ หนงกบหลายๆ คน ซงเปนคน

กลมเลกๆ d. ความขดแยงระหวางคนๆ หนงกบคนสวนใหญในสงคม e. ความขดแยงระหวางเชอชาต


150


4. ความขดแยงยอย (Sub- conflict) ตองผกพนกบความขดแยงใหญเสมอ การสรางความขดแยงยอยจะทำาใหเรองซบซอน นาตนเตน ชวนตดตาม

5. จดสดยอด (Climax) การดำาเนนเรองโดยสรางปมของเรองทละปม แลวคอยๆ คลายปมขดแยง หรอเปดเผยเรองราวทซอนงำาออกมาทละนอย

6. การบรรยาย (Narrator) ตองสามารถถายทอดเพอใหผฟงมองเหนภาพตาม

7. บทเจรจา (Dialogue) ควรเปนบทพดธรรมชาตมากทสด และควรจะเปนไปตามลกษณะของตวละคร (Style) ตามบคลกของตวละคร (Character)

8. เสยงประกอบ (Sound effect) ซงสามารถสรางเอง หรอซอจากเทป ซดททำาไวสำาเรจรปแลว

9. เสยงดนตร (Music) ใชเปนสวนหนงของการเปดรายการ และปดรายการ เปนสะพานเชอมโยงความรสกหรออารมณของผฟง ใชเปนสญลกษณแสดงการเปลยนฉาก คนเหตการณหรอกาลเวลาอยางรวดเรว สรางเสยงแปลกประหลาด เสยงประกอบทเปนแบกกราวด

10. จดอวสาน หรอการจบของบทละคร (The ending) สามารถจำาแนกการจบของการเขยนบทรายการละครออกเปน 4 ประเภท คอa. การจบแบบมความสข (Happy ending) การจบเรองใน

ลกษณะเชนนจะเกยวของกบการเรมตนเรอง หากการเรมตนเรองดวยความทกข หรอเรมตนดวยความขดแยงระหวางตว


151

ปพนเรอง

การขดแยง

การขด การขด

จดสดยอด

จดอวสาน


ละคร ตอนจบของเรองสวนใหญจะใหตวละครทมความขดแยงกน หรอมความไมเขาใจกนไดหนมาเขาใจกน หรอรกกน หรอเกดความเขาใจกนมากขน เชน การแตงงานของตวละคร การประสบความสำาเรจทางธรกจ การสรางความมนคงใหกบครอบครว เปนตน

b. การจบแบบโศกนาฏกรรม (Tregidy ending) เปนการจบเรองแบบเศรา ทำาใหเหตการณทดำาเนนมาดวยดตลอด หรอตวละครมความเขาใจกนมาอยางด มาพบเจอความขดแยงและเกดขอโตแยง ทะเลาะววาท ทำารายรางกาย หรอเปนเรองทเขาใจผด จนกระทงตอนจบของเรองตองมการสญเสยสงทรก คนทรก หรอมความเปลยนแปลงในทางลบ

c. การจบแบบคาดไมถง (Unexpective ending) การจบแบบนเปนการหกมมการดำาเนนของเรอง ผฟงอาจจะเกดความรสกวาเรองนาจะจบแบบน แตผเขยนบทกลบหกมมใหเรองจบในอกทศทางหนงทผฟงไมสามารถคาดเดาได การจบแบบนเปนการทาทายความสามารถในการเขยนบทเนองจากจะตองเปนการวางแผนอยางสมเหตสมผล และตองใหเหตผลคนฟงใหไดวาทำาไมเรองจงดำาเนนมาจนจบลงในทศทางน

d. การจบแบบทงทายใหคดเอาเอง (Make own ideas) เปนการจบเรองทไมตองการใหขอสรปของเรอง โดยสวนใหญการจบเชนนจะขนอยกบการดำาเนนเรองทมความเปนปรศนา ผฟงตองไขปญหา หรอหาคำาตอบตลอดการดำาเนนเรอง และเมอถงตอนจบผเขยนบทตองการใหผฟงพยายามหาทางออก หรอนำาเอาไปเปนแงคดในชวต


152


ตวอยางบทละครวทยเรอง แรงอธษฐาน“ ”

บทประพนธของ ก.สรางคนางคบทวทยโดย..................................

ออกอากาศสถานวทย.....................................วน...............................เวลา......................................

1. ดนตร - Fade in เพลงประจำารายการ (เพลง.........................

2. แผน...................หนา..........................รอง..............)

3. แลว Fade down4. ผประกาศ - คณะ...........................เสนอละคร

ชวต เรอง 5. “แรงอธษฐาน”6. ดนตร - Fade up เพลงประจำารายการ 10 วนาท แลว

7. Fade under8. ผประกาศ - เรอง แรงอธษฐาน เปนเรองราวของเดก

สาวทมความ9. เกงกลาไมผดกบเดกผชาย เตบโตขนมาโดย

ไมมใครร10. วาพอแมทแทจรงคอใคร ตองผจญกบความ

ยากลำาบาก11. และคำาครหานนทา ชวตทขาดทพงพงจงมแต

แรง


153


12. อธษฐานเทานนทเปนพลงใหยนหยดอยได13. ดนตร - Fade up เพลงเดม แลว Fade out14. เสยงประกอบ - เสยงเดนเขามา ... แลวหยดเมอมเสยง

เรยก15. สายใจ - (เรยกเสยงขน) ตาอด...ตาอด – เขามา

นซ16. เสยงประกอบ - เสยงเดนใกลเขามา 4-5 กาว แลวหยด 17. สายใจ - นงลงซตาอด...(นงสกคร) (เสยงยงขน

อย) ไปไหนมา – 18. ตาอด กลบมาจากโรงเรยนแลวทำาไมไมมาหา

แม - - แม19. อตสาหทำาขนมไวให กลวจะหว – ปลอยให

เรยกหา20. คอจะแตก ไมรวาหายไปไหน....(คาดคน) วา

ยงไงละ –21. แมถามทำาไมไมตอบ – (สกคร) (คาดคน) วา

ยงไง –22. ไปไหนมา23. อด - (สกคร ตดสนใจ – ตอบอยางกลาหาญ

) ผมไปบาน24. ปทมามาครบคณแม25. สายใจ - (โกรธ – เสยงแหว) ตาย-ตาย – ไปบาน

นงนนอกแลว26. หรอ กแมหามแลวไมใชหรอวาไมใหไปคบคา

สมาคม27. กบนงคนนน (แคนใจ) ตาอด – ทำาไมแกไมรก

ดเสยเลย –


154


28. - - อยาลมซวานงปทมมนเปนลกเตาเหลาใครไมมใครร

29. แตแกเปนลกฉน – มพอเปนถงขาหลวง ลกคนด ๆ ม

30. เยอะแยะไป ทำาไมแกไมคบคาดวย ลกปลดจงหวด

31. ลกศกษา ลกนายอำาเภอ แกพอใจกคบไปซ ฉนจะ

32. ไมวาสกคำา นงปทมนะ มนเกงกาจจะตายไป แกนะ

33. หรอจะทนมน มนหนาดานยงกบอะไรด มอยางหรอ

34. ตวแคน รอาน ยวผชายใหไปหาถงบาน35. อด - (คาน – เสยงออย) โธ ! คณแม – คณ

แมเขาใจผมกบ36. ปทมผดแลวละครบ – ผมกบปทมคบกนอยาง

เพอน37. เทานนเองครบ (ถอนใจ)38. สายใจ - (เยาะ) ออ – เพอน – เชอหรอวามนจะ

คบแกอยาง39. เพอน......ฉนไมชอบมน ฉนบอกแกกหนแลว

– หรอ –40. ตาอด มนจะทำาใหแกเสยคน แกเหนมนดยงไง

– หา ?41. อด - (เสยงหนกแนนขน) ปทมเขาดกบผม –

ผมกตองดกบ42. เขา - ผมกเลาใหคณแมฟงแลวยงไงละครบ

วา ครงกอน


155


43. นนผมถกเดกทายตลาดรมตอย ปทมเขาผานมาพบเขา

44. เลยถบจกรยานไลชนไอพวกนนกระเจงไป ผมเลยพน

45. จากการถกรมได ผมรกนำาใจปทม เขากลาหาญ (เนน)

46. เราคบกนอยางเพอน - ไมเหนเสยหายอะไร คนอน

47. มองเราไปในแงไมดเองตางหากละครบ48. เสยงประกอบ - เสยงเดนเขามา 49. คณพระ - (อารมณด) อะไรกน – แมสายใจ - - ตา

อด คยอะไร50. เอะอะกบแม - - - หอ......51. สายใจ - (เสยงออนลง) – คณพระ - อาว – ไหน

วาจะไปหนองปลง52. ไงคะ53. คณพระ - ไปแลว – เพงกลบมาเดยวนแหละ – วน

น อากาศรอน54. เหลอเกน........เออ – เมอกนฉนถามวา คย

อะไรกนกบ55. ลก – เสยงเอะอะแตไกลเชยว56. สายใจ - (เสยงสะบดนด ๆ ) จะเรองอะไร - กตา

อดนะซคะ – 57. ไปบานยายถนอมมาอกแลว หามแลวไมให

คบคากบ58. นงปทมกไมเคยเชอ – ดฉนวาถาขนปลอยตา

อดยงง ม


156


59. หวงนงปทมมนทำาเสยคนแน ๆ รบหาทางสงไปเรยน

60. กรงเทพฯ เถอะคะ61. คณพระ - (หวเราะเบา – อารมณด) มนจะเสยคน

ยงไง – นงปทม62. นะใครกน63. สายใจ - (เสยงขนขน – ไมพอใจ) คณพระละก ด

แตออกเยยม64. ราษฎรเสยจนไมรหรอกวา รอบบานตวเองนะ

เปน65. ยงไง – ฮ ! เดยวนนะ เจาลกชายนมนรอานคด

ผหญง66. แลว คณพระรหรอเปลา67. อด - (รบคาน – แตเกรงใจ) โธ – คณ

แม...ผมบอกแลววา68. คณแมเขาใจผมผด69. สายใจ - (เสยงดง-โกรธ) น – อยามาเถยงแม

นะ- ตาอด70. อด - (ขยบจะคาน) แตวาผม.........71. คณพระ - (ตดบท) เอาละ- เอาละ – พอท.....อด

ชวยเอาหมวก72. กบกระเปาพอไปไวในหองทำางานทซ – แลวเดน

ไป73. เรยกแมแจมมาหาพอดวย74. อด - ครบ – คณพอ75. เสยงประกอบ - เสยงเดนเขามา 2-3 กาว – เสยงหยบ

ของกกกก76. แลวเดนหางออกไป


157


77. สายใจ - (หมนไส) ชกเอาใหญแลว – ดอ – เถยงแม

78. คณพระ - (อารมณด) เถอะนา - แมสายใจก - ไปหาอะไรมา

79. ใหฉนกนเลนดกวา - ฉนชกหวแลว80. สายใจ - (บน) เจบใจนก – มลกไมรกด81. เสยงประกอบ - เสยงลกขนเดนออกไป 82. ดนตร - เพลงจงหวะกระแทกกระทน

บทท 3เทคนคการเปนผประกาศและผดำาเนนรายการ

เสยงในทางการนำาเสนอทางวทยกระจายเสยงม 3 ประเภท คอ เสยงพด เสยงเพลง และเสยงประกอบ เสยงเพลงและเสยงพดเปนเสยงประกอบหลกในรายการ เสยงประกอบเปนเสยงทสงเสรมใหรายการมความนาสนใจและมความสมจรงมากขน รายการวทยนอกจากจะมบทรายการทดแลวยงตองมเสยงทดในการนำาเสนอเพอใหเกดการโนมนาวใจผฟงใหเกดความรสกคลอยตามได นอกจากนเสยงยงทำาใหผฟงเกดความรสกวามเพอน อกทงผฟงยงสามารถดำาเนนกจกรรมอนใดในขณะทรบฟงเสยงนนๆ ได งานวจยในประเทศสหรฐอเมรกา เร องอทธพลของสอวทยกระจายเสยง พยายามอธบายปรากฎการณทสำาคญของสอวทยกบความเชอของผฟงในยคเร มตนของการกระจายเสยง ดวยการนำาเสนอเนอหาละครสน โดยนำาเรองดวยการรายงานขาวยานอวกาศบกโลก ทำาใหประชาชนทเปดรบฟงรายการวทยในตอนนนตางหวาดกลว หลบหนออกจากบานไปอยในทหลบภย จนกระทงจบชวงตนเขาสรายการทำาใหคนฟงคอยๆ ทยอยกนกลบเขาบาน ในขณะทปรากฎการณทเหนบอยครงในเอกสารประกอบการสอนวชาการผลตสอกระจายเสยง (Broadcasting Production) รหสวชา 216317 ตลาคม 2549

158


สงคมไทย คอ ความชนชอบในตวผดำาเนนรายการ หรอดเจ โดยเฉพาะในปจจบนเทคโนโลยการสอสารกาวหนา การเปดโอกาสใหผฟงโทรศพทเขามารวมในรายการ เมอมปญหาทกขใจ อยากรวมสนกในการตอบปญหา เพอชงรางวลหรอเพยงเพอขอเพลง หรอการโทรศพทเขามาสอบถามขอมลตางๆ

ด วยความส ำาค ญของเสยงด งท ได กล าวมา ผ ท ท ำางานเกยวของกบรายการวทยจงตองเรยนรเทคนคการเปนผประกาศ และผดำาเนนรายการใหเหมาะสมกบรปแบบรายการ การจะเปนผประกาศรายการ และผดำาเนนรายการทดหรอไมนน ขนอยกบการตดสนของผฟง หากผททำาหนาทดงกลาวขาดทกษะและประสบการณในการนำาเสนอเสยงทดนน การปดเครองรบฟงเสยง หรอเปลยนชองสถานวทยของผฟงจะเปนตวตดสนทส ำาคญและมผลตอระดบความนยมในรายการ รวมทงจำานวนผสนบสนนรายการอกดวย

หนาทของผประกาศ และผดำาเนนรายการทางวทยกระจายเสยง การทำาหนาทเปนผประกาศและผดำาเนนรายการทางวทยกระจาย

เสยงทดนน นอกจากจะใชเสยงในการแสดงบทบาททสำาคญแลว บางครงยงตองทำาหนาทเปนผเขยนบท ผควบคมเสยง และผผลตรายการในคนเดยวกน ผประกาศและผดำาเนนรายการบางคนพฒนาตนเองจากการเปนผเขยนบทรายการ หรอเปนชางเทคนค ซงมนำาเสยงทดเหมาะทจะออกเสยงหนาไมโครโฟน บางครงกไดรบการสนบสนนจากหนวยงาน องคกรทจดประกวดผดำาเนนรายการ (DJ Contest) แตโดยหลกสำาคญแลว หนาทของผประกาศและผดำาเนนรายการนนเปนสงทจะตองตระหนกไว ดงตอไปน

หนาทของผประกาศรายการผประกาศรายการ คอ ผททำาหนาทเปนสอกลางระหวางสถานกบผ

ฟง เปนผดำาเนนรายการใหรายการตางๆ ของทางสถาน โดยออกอากาศตามเวลาทกำาหนดในแผนผงรายการทดำาเนนการกระจายเสยงในแตละ


159


วนอยางตอเนองโดยลำาดบ ดวยวธการพด ประกาศ และอานตามบทตางๆ ไดแก

1. ประกาศเปด – ปดสถาน2. แจงรายการกระจายเสยงใหผฟงทราบตามแผนผงรายการ

การกระจายเสยง โฆษณา และแจงรายการบางรายการลวงหนา เพอใหผฟงคอยตดตามรบฟงเปนครงคราวตามความเหมาะสม

3. ประกาศแจงชอสถาน และความถในการกระจายเสยงตามชวงเวลาทเหมาะสม

4. ประกาศนำารายการ และปดรายการแตละรายการตามชวงเวลาทกำาหนด

5. อานขาว บทความ คำาขวญ และประกาศตางๆ 6. ควบคมเวลาการกระจายเสยงออกอากาศ และการเสนอ

รายการใหเปนไปตามทกำาหนดไว7. บรรยายถายทอดเสยง หรอรายงานเหตการณนอกสถานท8. เขยนคำาประกาศโฆษณาตางๆ ตามความตองการของสถาน9. จดบนทกและรายงานการกระจายเสยงในชวงเวลาทปฏบต

หนาทผประกาศของสถาน10. งานอนๆ ทเกยวของหรอไดรบมอบหมายเปนพเศษ

หนาทของผดำาเนนรายการผดำาเนนรายการทางวทยกระจายเสยง หมายถง ผททำาหนาท

พด อาน บรรยายเนอหาสาระของรายการตอผฟง ในรปแบบรายการตางๆ โดยทนอกจากจะทำาใหผฟงทราบเรองแลวยงตองใหเรองทนำาเสนอนนเปนไปอยางราบรน และนาสนใจฟงดวย ผดำาเนนรายการจะทำาหนาทดงตอไปน คอ

1. บรรยายเรองราวตามบท2. กลาวนำารายการและเชอมโยงเนอหาของรายการใหเปนไป

อยางตอเนอง


160


3. รวมสนทนา หรอทำาหนาทสมภาษณบคคลตางๆ สนทนาหรอสมภาษณเพอออกอากาศทางวทยกระจายเสยง

4. เปนพธกร หรอผดำาเนนรายการอภปรายทางวทยกระจายเสยง

5. งานอนๆ ทเกยวของหรอไดรบมอบหมายเปนพเศษ

ในกรณทบางสถานมจำานวนบคลากรนอย ผประกาศและผดำาเนนรายการตองทำาหนาทในการผลตรายการ จดรายการ เรยบเรยงขาว บทความ จดและดแลแผนเสยง เทป และซดหรอแหลงเสยงอนๆ ตลอดจนประสานงานและงานดานธรการตางๆ ของสถานรวมดวย

ความรความสามารถของผททำาหนาททางเสยงนนจะตอง1. สามารถแสดง แจง หรอสอความคดใหผฟงทราบได2. สามารถถายทอดอารมณถงผฟงได3. สามารถใชเสยงสงบคลกของตนถงผฟงในลกษณะทเปน

ธรรมชาต ดวยความกระตอรอรน สนใจ และกระปรกระเปรา เปนกนเองโดยแจงชด

4. มความรเรองการอาน การใชภาษาและการออกเสยงทถกตอง

5. พดและอานไดชดถอยชดคำา ดวยนำาเสยงและลลาทเหมาะสม ตรงตามเวลาทกำาหนดใหพด หรออาน

6. สามารถปรบตวใหเขาหาทกคนได เพราะในการทำางานดานนจะตองมผฟงและผรวมสมภาษณในรายการทงทเปนระดบบคคลสำาคญ ไปจนถงระดบปกต ทมความรแตกตางกน มวถชวตแตกตางกน

7. มความรความสามารถในการใชเครองมอและอปกรณ หองควบคมเสยง รวมทงมความรในเรองความถ และคลนวทย ทศทางและคณสมบตของการทำางานของไมโครโฟน เพอ


161


สามารถจดปรบระดบเสยงในตำาแหนงทเหมาะสมทงยนและนงพดไดอยางด

คณสมบตของผประกาศและผดำาเนนรายการทางสถานวทยกระจายเสยง

1. ตองเปนผมนำาเสยงทด ชดเจน เปนเสยงทบงบอกบคลกของตนไดอยางแจมชด

2. มความเชอมนในตนเอง ซงจะทำาใหเสยงทเปลงออกมามคณภาพ มนคง ไมลงเล ซงจะชวยสรางความเลอมใสและศรทธาในตวผฟงได

3. สนใจเอาใจใสตอผฟงทงในเวลาปฏบตหนาทและนอกเวลา แบบเอาใจเขามาใสใจเรา รวมทงตองจนตนาการหาเหตและผลตอปฏกรยาทเกดขนของผฟงเพอนำามาปรบปรงในรายการใหได

4. เปนบคคลทตรงตอเวลา หากเกดความลาชาในการปฏบตงานตองไมอางเหตและผลใดๆ ในการออกอากาศ

5. ใจเยน ไมตนเตน ตกใจงาย จนเกนความสามารถในการควบคมอารมณและรจกแกไขเหตการณเฉพาะหนาได มการตดสนใจทด

6. ตองทำาตวเปนคนของประชาชน คอ ปรบตวใหเขาไดกบทกคน ทกชน ทกประเภททงในเวลาทำางานและนอกเวลาทำางาน

7. มอารมณขน ใบหนายมแยมแจมใส และรนเรงเบกบานอยเสมอ โดยเฉพาะในขณะทกำาลงปฏบตหนาท เพราะอารมณแจมใส เบกบานจะทำาใหเสยงทพด หรออานฟงรนห พาใหผฟงตดตามฟงไปไดอยางเพลดเพลนตลอดรายการ

8. เปนผใฝศกษาคนควาหาความร ไมหยดนง โดยเฉพาะเรองของภาษา และการออกเสยง ตองตดตามการเปลยนแปลงและววฒนาการทางภาษาอยเสมอ

9. กระตอรอรนสนใจตอปญหาตางๆ ทราบขาวคราวความเคลอนไหวของสงแวดลอม และเหตการณรอบตวทงในและตางประเทศ


162


10. เปนคนมเหตผล มรสนยมด มความจรงใจ11. เปนผมคณธรรมประจำาใจและเปนพลเมองทด และทสำาคญ

คอ ตองเปนผทมใจรกงานนอยางแทจรง

การเตรยมความพรอมในการเปนผประกาศและผดำาเนนรายการวทยกระจายเสยง

1. มความตงใจจรงทจะสนทนากบผฟงและใหผฟงเขารวมรายการดวย เปรยบผฟงเสมอนแขกทเขามาเยอนในบานเราเสมอ

2. นกถงการพดกบเพอน หรอ Talk to a friend. กลาวคอเปนการพดกบเพอนทรจกคนเคยกนไมใชการอาน ไมพดยกตนขมทาน และไมใชการยกยองเทดทนคนฟง ยำาเกรงคนฟงวาเหนอกวาเรา แตใหคดเสมอนวาคนฟงอยในระดบเดยวกบตนเองเทานน พยายามคดเสมอวา ผฟงในรายการนนมเพยงหนงเดยว แมวาความเปนจรงจะมหลายคน เพราะการนกวาพดกบคนหลายคนจะทำาใหเราพดเสยงดง จำาไวเสมอวาเสยงทใชในรายการนนจะตองไมใชการตะโกน แตควรเปนเสยงทชดเจนและดงพอใหเพอนทนงหางจากเรา 4 ฟตไดยนชดเจน

3. ตองเปนนกแสดงบางเลกนอย การเปนนกแสดงทางเสยงนน คอ ตองการสอความรสกและอารมณถงผฟงใหผฟงทราบและเขาใจไดมากขน

4. ตองมความกระตอรอรนสนใจผานทางนำาเสยง เพอใหผฟงเกดความรสกอยากตดตามฟงตงแตตนจนจบ

5. พยายามเขาใจผฟง ตองรบรอยเสมอวากำาลงพดกบใคร 6. ตองมความรบผดชอบในฐานะตวแทนของสถาน ตองไมนำา

เสนอสงทจะสงผลกระทบตอภาพลกษณและชอเสยงของสถาน7. ตองมใจกวางเปดรบคำาวจารณ 8. ตองฟง โดยการเปดรบฟงรายการวทยคนอนๆ เพอนำามาเปน

ตวอยาง บทเรยน หรอปรบปรงแกไขใหเหมาะสมกบรายการเอกสารประกอบการสอนวชาการผลตสอกระจายเสยง (Broadcasting Production) รหสวชา 216317 ตลาคม 2549

163


การดำาเนนงานหนาไมโครโฟน

ไมโครโฟน เปนเครองมอชนสำาคญทจะนำาเสนอเสยงของผประกาศ และผดำาเนนรายการออกอากาศไปตามคลนวทยได ดงนนผททำาหนาทดงกลาวนควรทำาความรจกกบประเภทและชนดของไมโครโฟนตามลกษณะทางกายภาพ เพอใหทราบวธการนำาเสนอเสยงผานไมคไดอยางเหมาะสม

---- Dynamic Microphone ----

1. Dynamic Microphone เปนไมโครโฟนทนยมใชในแวดวงการรายการวทย เพราะเปนไมคทมความแขงแรง ขนาดพอด และสามารถพกพาไดสะดวก ราคาเหมาะสม รบเสยงไดโดยตรง สามารถตอบสนองความถเสยงไดอยางเยยมยอด ในกรณท ผ พด (Speeker) ออกเสยง ส“ ” หรอ พ“ ” มาก เสยงดงกลาวจะออกมาทนท ดงนนการใชไดนามคไมโครโฟนผพดควรอยหางจากไมค เพอลดการเกดเสยงสอดแทรกจากปาก

2. Velocity Microphone หรอ

Ribbon Microphone เปนไมโครโฟนทมขนาดใหญ นำา

หนกมาก และแตกหกงาย เหมาะสำาหรบหองบนทกเสยงท

ใชอดเสยงรองเพลง แรกเรม

ไมโครโฟนประเภทนจะเปนแบบ Uni - directional หรอไมโครโฟนทรบเสยงทศทางเดยว ซงจะรบเสยงจากดานหลงไมคเทานน


164


----- Velocity Microphone or Ribbon Microphone ------

----- Uni – directional Microphone -----

ตอมาในรนทสอง จงไดพฒนาใหเปนไมโครโฟนทสามารถรบเสยงไดสองทศทาง (Bi – Directional Microphone) คอ ดานหนาและดานหลง

3. The Condenser Microphone เปนไมโครโฟนทมคณภาพในการรบเสยงและใหเสยงทมความไพเราะ มราคาแพง แตไมนยมใชในการแสดงคอนเสรต หรอทอลคโชว เนองจากการควบคม

----- Bi – Directional Microphone -----


165


เสยงไมใหเสยงยอนกลบ (เสยงหวด) ทำาไดยากมาก

----- Condenser Microphone ------

นอกจากนเราสามารถจำาแนกประเภทของไมโครโฟนตามรปแบบการรบเสยงได 3 ประเภท คอ

a. Uni – Directional Microphone

b. Bi – Directional Microphone

c. Omni – Directional Microphone

d. Hypercardioid Microphone

e. Supercardioid Microphone

ภาพแสดงลกษณะและทศทางการรบเสยง ของไมโครโฟน

Bi – Directional Microphone

Omnidirectional Microphone

Hypercardioid Microphone

Supercardioid Microphone


166


หลกการปฏบตเมออยหนาไมโครโฟนเมอรายการกำาลงจะเรมออกอากาศหรอเรมการบนทกเสยงแลว ผ

ประกาศจะตองปฎบตตวดงน1. อยในทาทสบายๆ ไมแขงเกรง เครงเครยด ควบคมลมหายใจให

ปกต และผอนคลาย2. อวยวะทกสวนทเกยวของกบการออกเสยงพดตองอยในสภาพท

พรอมทจะใชไดทนท ตงแตทอง ปอด หลอดลม ลำาคอ ขากรรไกร ลนไก เพดาน ลน เหงอก ฟน รมฝปาก รวมทงจมก ซงเปนอวยวะสำาคญในการออกเสยง

3. ทดสอบความพรอมของไมโครโฟนวาอยในสภาพพรอมใชงาน หรอเปดอยหรอไม ไมควรใชนวเคาะทไมโครโฟน เพราะจะทำาใหเครองภายในซงมสายโยงใยอนละเอยดออนกระทบกระเทอนได ควรใชวธการเปลงเสยง ตบมอ ดดนว อยางใดอยางหนงแทน

4. ตงระดบเสยงไวลวงหนา โดยการพดบททจะอาน หรอพดจรงๆ นนเอง และผควบคมเสยงจะไดตงระดบเสยงไดถก

5. เตรยมจตใจและความรสก โดยนกวาไมโครโฟน คอ เพอน (Talk to a friend)

6. คอยระมดระวงเสยงสอดแทรกทเกดจากตวเอง หรอเกดขนภายนอกรางกาย เชน จอกแจก นำาลาย ฟนปลอม ฟนดด พลกกระดาษ เกาอ ปากกา เครองประดบ

7. ขณะทกำาลงออกอากาศ หรอพดผานไมโครโฟนนนระวง ลนลน (Freudian Slips) โดยไมตงใจ หรอเกดอาการพลงปากโดยไมไดตงใจ พดคำาหยาบ คำาผวน ตองควบคมสตเสมอ

พระราชบญญตองคกรจดสรรคลนความถ และกำากบกจการวทยกระจายเสยงวทยโทรทศน และกจการโทรคมนาคม 2543 (ดภาคผนวก ก.)


167


ระเบยบวาดวยการทดสอบใบผประกาศ (www.prd.go.th) (ดภาคผนวก ข.)

ตวอยางขอสอบผประกาศ (ดภาคผนวก ค.) เอกสารและใบสมครเขาทดสอบผประกาศ (ดภาคผนวก ง.) แบบฝกหดอานการสอบใบผประกาศ (ดภาคผนวก จ.)


168

http://www.prd.go.th/

วิชา CMA 322 การผลิตรายการวิทยุ ... · Web viewช...

Documents

Transcript of วิชา CMA 322 การผลิตรายการวิทยุ ... · Web viewช...